Fix swapped names and surnames in Sejm 1972-1976 Sejm 1972-1976

Michał Rudolf
1 parent 1ed061a0
Showing 21 changed files with 413 additions and 411 deletions
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00008-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00009-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00009-01/text_structure.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00010-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00010-01/text_structure.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00011-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00011-01/text_structure.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00015-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00015-01/text_structure.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00017-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00017-01/text_structure.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00019-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00019-01/text_structure.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00024-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00024-01/text_structure.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00025-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00025-01/text_structure.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00028-01/header.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00028-01/text_structure.xml
1972-1976/sejm/posiedzenia/pp/197276-sjm-ppxxx-00029-01/header.xml
@@ -123,6 +123,8 @@
             <surname>Jarnecka</surname>
           </persName>
           <sex value="F" />
+          <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksandra_Zawadzka</idno>
+          <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiPolskiejZjednoczonejPartiiRobotniczej" />
         </person>
         <person xml:id="ZenonKomender" role="regular">
           <persName>
@@ -83,11 +83,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Czwojdrak</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiPolskiejZjednoczonejPartiiRobotniczej" />
         </person>
-        <person xml:id="FilipczakGabriel" role="regular">
+        <person xml:id="GabrielFilipczak" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Filipczak</forename>
-            <surname>Gabriel</surname>
+            <forename>Gabriel</forename>
+            <surname>Filipczak</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Filipczak_(polityk)</idno>
@@ -625,27 +625,27 @@
           <u xml:id="u-40.0" who="#AndrzejBenesz">Głos ma poseł Gabriel Filipczak.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-41">
-          <u xml:id="u-41.0" who="#FilipczakGabriel">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu po wysłuchaniu informacji Rządu mamy wyrazić swoje opinie na temat rozwoju produkcji rolnej. W naszym woj. olsztyńskim przyjęto program na lata 1971–1975, który zakłada dynamiczny wzrost produkcji zbożowej, jak również program rozwoju trzody chlewnej i wzrostu pogłowia bydła. Szczególną uwagę zwrócono na wykorzystanie podstawowego środka produkcji, jakim jest ziemia. Przedsiębiorstwa zgrupowane w wojewódzkim zjednoczeniu przejmą około 46 tys. ha gruntów do roku 1975, bez gruntów Państwowego Funduszu Ziemi; w latach 1971–1972 przejęto 12 tys. ha. W przeważającej większości będą one włączone do istniejących przedsiębiorstw, a tylko na dużych zwartych rozłogach przewiduje się budowę dwóch nowych przedsiębiorstw. Realizacja tych zamierzeń uzależniona będzie od sprawnego przygotowania tych gruntów przez rady narodowe. Chodzi głównie o poprawne ich scalenie i wcześniejsze przeprowadzenie niezbędnych melioracji.</u>
-          <u xml:id="u-41.1" who="#FilipczakGabriel">Olsztyńskie państwowe gospodarstwa rolne są słabo wyposażone w środki produkcji (na ten cel przeznacza się o 9 tys. zł mniej w przeliczeniu na 1 ha niż średnio w kraju) i dlatego konieczne jest zwiększenie środków inwestycyjnych przeznaczanych na roboty budowlano-montażowe na każdy 1 ha przyjętych nowych gruntów z PFZ, aby nie osłabić zdolności produkcyjnych istniejących przedsiębiorstw. Konieczne jest zwiększenie zakresu wykonawstwa robót melioracyjnych, co w warunkach woj. olsztyńskiego zdecydowanie podnosi wartość użytkową gleb i efektywność gospodarowania.</u>
-          <u xml:id="u-41.2" who="#FilipczakGabriel">Niezbędne jest włączenie do programu robót melioracyjnych gruntów z dziko rosnącymi drzewami i krzewami, bo dotychczas takie roboty prowadzi się tylko na użytkach zielonych. Pozwoli to przywrócić wartość użytkową znacznej części gruntów. Zakłada się, że w bieżącej pięciolatce PGR własnymi siłami, wykorzystując środki obrotowe zwiększą powierzchnię zasiewu o 7 tys. ha gruntów dotychczas nieużytkowanych.</u>
-          <u xml:id="u-41.3" who="#FilipczakGabriel">Doświadczenia kombinatu PGR w Zagajach pow. braniewski wskazują, że takie działanie jest nie tylko celowe, ale również możliwe. W okresie małego nasilenia prac rolnych w latach 1971–1972 załoga kombinatu wykonała prace, których wynikiem było przywrócenie do użytkowania i obsianie 500 ha ziemi.</u>
-          <u xml:id="u-41.4" who="#FilipczakGabriel">Przystąpiono bardzo energicznie do wykorzystania każdego hektara z Państwowego Funduszu Ziemi, ale limity przyznawane na zagospodarowanie 1 ha gruntów Państwowego Funduszu Ziemi są bardzo niskie — 16 tys. zł na 1 ha użytków (10 tys. zł — na budynki, reszta — na maszyny). Są to środki niewystarczające. Na zagospodarowanie 1 ha trzeba byłoby przeznaczyć co najmniej 50 tys. zł. Jedno przedsiębiorstwo przyjmuje niejednokrotnie 400 ha ziemi z Państwowego Funduszu Ziemi i to przedsiębiorstwo, które w zasadzie powstało na gruntach Państwowego Funduszu Ziemi, stąd baza budynków, jak również park maszynowy są w bardzo złym stanie. Należy w tym miejscu stwierdzić, że PGR rejonu północnego woj. olsztyńskiego mają w ogóle bardzo skromną bazę budynkową — mieszkaniową j inwentarską, oraz bardzo zły stan dróg dojazdowych, co wiąże się z pewnymi trudnościami gospodarczymi. Należałoby przyspieszyć dostarczenie niezbędnego sprzętu mechaniczno-budowlanego grupom remontowo-budowlanym w PGR, co pozwoliłoby w bardzo krótkim czasie poprawić istniejącą sytuację.</u>
-          <u xml:id="u-41.5" who="#FilipczakGabriel">Wysoka Izbo. W państwowych gospodarstwach rolnych woj. olsztyńskiego zgodnie z planem inwestycyjnym buduje się nowe obiekty gospodarcze oraz budynki mieszkaniowe o najwyższym standardzie mieszkaniowym. Nie zaspokaja to jednak potrzeb. Dlatego należy szukać innych rozwiązań, które pozwolą w jak najkrótszym czasie przyspieszyć wykonanie uchwały VI Zjazdu PZPR.</u>
-          <u xml:id="u-41.6" who="#FilipczakGabriel">Na podstawie analizy potrzeb jednego z przedsiębiorstw woj. olsztyńskiego, tj. kombinatu PGR Zagaje chciałbym przedstawić kilka wniosków. Rolnictwo woj. olsztyńskiego ma dodatkowe trudności w postaci skróconego czasu wegetacji roślin; wiosna zaczyna się z opóźnieniem około 21 dni, stąd cały cykl prac agrotechnicznych jest skrócony. Kiedy w południowych rejonach kraju żniwa są już na ukończeniu, u nas dopiero zaczynają się. Do tych trudności zaliczyć trzeba też większe i częstsze opady, niż przeciętnie w kraju. Dlatego prace agrotechniczne muszą być wykonywane w przyspieszonym tempie. A jak to wygląda w praktyce?</u>
-          <u xml:id="u-41.7" who="#FilipczakGabriel">Kombinat Zagaje ma 9 121 ha użytków rolnych III i IV klasy, są to grunty w większości niezmeliorowane o różnej konfiguracji terenu, przy współczynniku trudności 1,25. Zapotrzebowanie na siłę pociągową wynosi 2 007 jednostek pociągowych. W roku 1972 kombinat ten posiadał 1 560 jednostek pociągowych — ciągników i samochodów ciężarowych. Brakowało 447 jednostek pociągowych, czyli 22%. W przeliczeniu na ciągniki „Ursus” C 355 stanowi to 58 ciągników, a w przeliczeniu na ciągniki Dutra — 32 sztuki. Należy sobie zadać pytanie: gdyby kombinat otrzymał tę brakującą liczbę ciągników — czy sprawa zostałaby załatwiona? Należy odpowiedzieć, że nie. Co stoi na przeszkodzie? Ciągnik „Ursus” C 355 o mocy 50 KM jest ciągnikiem za słabym jako ciągnik podstawowy dla rolnictwa w PGR. Jest za mało wydajny. Ciągnik ten powinien być zaliczony do ciągników pomocniczych, natomiast ciągnikiem podstawowym powinien być ciągnik Dutra o mocy 100 KM lub DT-75. Pozostałe ciągniki ciężkie do orek i innych upraw powinny mieć moc od 150–250 KM, a udział sprzętu pociągowego ciężkiego powinien wynosić 40%, a nie 30%, jak określają przepisy.</u>
-          <u xml:id="u-41.8" who="#FilipczakGabriel">Przemysł maszynowy, pracujący na rzecz rolnictwa powinien produkować ciągniki o bardzo dużej sile uciągu do 250 KM, a nawet 300 KM, jak również zestawy maszyn uprawowych przystosowanych do tych ciągników, a wtenczas będziemy mogli śmiało powiedzieć, że zabiegi agrotechniczne wykonywane będą terminowo, co niewątpliwie wpłynie na wzrost plonów z 1 ha.</u>
-          <u xml:id="u-41.9" who="#FilipczakGabriel">Następna grupa maszyn, które decydują o efektywności wykorzystania ziemi — to maszyny do rozsiewu nawozów. Kombinat w okresie jednego roku musi rozsiać nawozy na obszarze 30 tys. ha. Przyjmując, że jedna maszyna może rozsiać nawozy na obszarze 400 ha w czasie jednego roku — to potrzeba 75 rozsiewaczy, natomiast kombinat posiadał w tym czasie tylko 30, a więc brakowało 45 maszyn. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że maszyny do rozsiewu nawozów są bardzo słabe i mało wydajne. Należy udoskonalić technologię produkcji tych maszyn oraz zabezpieczyć je przed korozją. Od wydajności tych maszyn zależy w dużej mierze całokształt prac polowych.</u>
-          <u xml:id="u-41.10" who="#FilipczakGabriel">Nie najlepiej przedstawia się sytuacja z maszynami do zbioru masy zielonej. Kombinat w r. 1972 miał przeprowadzić zbiór na 7 tys. ha (roślin motylkowych, pierwszy, drugi i trzeci pokos użytków zielonych i łąk). Kombinat miał do tych prac mniej niż 50% potrzebnej liczby maszyn. Zbiór utrudniał bardzo różny asortyment tych maszyn. Były to sieczkarnie połowę niemieckie, sieczkarnie połowę polskie, kosiarko-ładowacze niemieckie oraz „Orkany” produkcji polskiej. Utrudnia to bardzo pracę obsłudze, jak również sprawia dużo kłopotów w zaopatrzeniu w części zamienne.</u>
-          <u xml:id="u-41.11" who="#FilipczakGabriel">Są to maszyny mało wydajne i dlatego potrzebna jest liczna obsługa i dodatkowe ciągniki. Należy też wspomnieć o maszynach towarzyszących, jak przyczepy samowyładowawcze, osiatkowane o odpowiedniej wytrzymałości. Dotychczas takich przyczep w sprzedaży nie ma. Próbują je tylko produkować w bardzo małych ilościach niektóre państwowe ośrodki maszynowe.</u>
-          <u xml:id="u-41.12" who="#FilipczakGabriel">Ostatnia grupa maszyn, które decydują o całorocznej pracy załóg w PGR — to kombajny zbożowe. Posłużę się znowu przykładem tego samego kombinatu. W r. 1972 w kombinacie było do zbioru 4 tys. ha zbóż, a posiadane kombajny mogły wykonać prace tylko na 2 360 ha. Zakładając, że żniwa w woj. olsztyńskim powinny być ukończone w ciągu 14 dni, ponieważ później nadchodzi okres nadmiernych opadów oraz okres orek i siewów jesiennych — brakowało 16 kombajnów typu „Bizon”. Należałoby tu jeszcze uwzględnić awarie, których nie brałem pod uwagę. Stąd wniosek prosty, że w tej grupie maszyn występują największe braki. Na rok 1973 kombinat dostał przydział na 2 kombajny typu „Bizon”, co w zasadzie nie rozwiąże sytuacji, ponieważ kombajny starego typu „Vistula” nie są przystosowane do pracy przy wydajności 30 q zbóż z ha; należy wziąć też pod uwagę, że kombajny te pracują często wiele lat, co powoduje awarie i przestoje w pracy.</u>
-          <u xml:id="u-41.13" who="#FilipczakGabriel">Bardzo niepokoi nas fakt, że kombajny typu „Bizon” produkowane w kraju, wysyłane są na eksport — jak nas informuje prasa — do Ameryki w partiach po 100 sztuk, a u nas nie ma czym zbierać zboża.</u>
-          <u xml:id="u-41.14" who="#FilipczakGabriel">Wysoka Izbo! Mówiłem o 4 typach maszyn, które w zasadzie decydują o powodzeniu prac w PGR oraz o wzroście produkcji rolnej. Dlatego należy prowadzić odpowiednią politykę inwestowania, jeśli chodzi o park maszynowy. Należy dążyć wszelkimi siłami, aby rolnictwo otrzymało w jak najkrótszym czasie maszyny wysokowydajne. Nie jest tajemnicą, że ludzie rezygnują z pracy w rolnictwie, a ludzi tych muszą zastąpić maszyny.</u>
-          <u xml:id="u-41.15" who="#FilipczakGabriel">Dodatkowe trudności w rolnictwie powoduje ogólny brak niektórych części zamiennych, jak łożysk do układu przedniej osi „Ursusa” C 353 i C 4011, obudowy skrzyni biegów, bloków silników. Do ciągnika „Ursus” C 385 brak w ogóle części zamiennych, a i przydatność tego ciągnika w uprawach polowych jest bardzo znikoma. Remonty przyczep utrudniają przepisy, które mówią o obowiązku zdawania ogumienia o rozmiarach 750 X 20, przydatnego do bieżnikowania. Wiadomo, że przyczepy pracują w rolnictwie w trudnych warunkach terenowych, a zużycie ich nie następuje przez normalną eksploatację, a przez uszkodzenie mechanizmu. Ponieważ nie można kupić ogumienia, PGR zmuszone są kupować nową przyczepę, chociaż w sklepach Agromy w zasadzie tego ogumienia jest wystarczająca ilość.</u>
-          <u xml:id="u-41.16" who="#FilipczakGabriel">Trzeba odpowiedzieć na pytanie dlaczego ciągle brak jest części zamiennych do różnych typów maszyn rolniczych.</u>
-          <u xml:id="u-41.17" who="#FilipczakGabriel">Przemysł maszynowy pracujący na rzecz rolnictwa nie jest zorientowany, w jakich warunkach pracują maszyny rolnicze, w związku z tym następują częste zmiany konstrukcyjne poszczególnych podzespołów. Zaopatrzenie w części jest dobre w tym czasie, kiedy dana maszyna jest modernizowana, względnie schodzi z taśmy montażowej. Następuje większy wykup części, a po pewnym czasie okazuje się, że w jednych przedsiębiorstwach jest nadmiar poszczególnych części, a inne wycofują maszyny z powodu braku tych części. Sytuacja taka powstaje dlatego, że użytkownik nie wierzy producentowi. Najlepszym przykładem jest częsta modernizacja ciągnika „Ursus” C 4011. Zmienia się poszczególne elementy dlatego, aby można było mówić, że coś się w ogóle robi, a dobrego ciągnika o mocy 200 KM ciągle brak.</u>
-          <u xml:id="u-41.18" who="#FilipczakGabriel">Zużycie części wymiennych wzrasta również z tego powodu, że brak jest oprzyrządowania do demontażu ciągników i poszczególnych podzespołów maszyn. Przeważnie chodzi o ściągacze do różnych typów łożysk, kół zębatych, których brak przyczynia się do nadmiernego zużycia części przy demontażu.</u>
-          <u xml:id="u-41.19" who="#FilipczakGabriel">Należy też stwierdzić, że odczuwa się dotkliwy brak podstawowych narzędzi pracy, jak kluczy różnych typów, towotnic, a wiadomo, że dobry klucz i towotnica to 50% powodzenia w pracy i wykorzystaniu maszyn. Jeśli nawet te narzędzia są w sprzedaży — to przydatność ich jest żadna, bo są wykonane z nieodpowiednich materiałów.</u>
-          <u xml:id="u-41.20" who="#FilipczakGabriel">Wysoka Izbo! Na zakończenie mojego wystąpienia chcę zapewnić Wysoką Izbę, że rolnictwo Warmii i Mazur z poczuciem pełnej odpowiedzialności wykonuje swoje zadania, określone przez partię i Rząd.</u>
+          <u xml:id="u-41.0" who="#GabrielFilipczak">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu po wysłuchaniu informacji Rządu mamy wyrazić swoje opinie na temat rozwoju produkcji rolnej. W naszym woj. olsztyńskim przyjęto program na lata 1971–1975, który zakłada dynamiczny wzrost produkcji zbożowej, jak również program rozwoju trzody chlewnej i wzrostu pogłowia bydła. Szczególną uwagę zwrócono na wykorzystanie podstawowego środka produkcji, jakim jest ziemia. Przedsiębiorstwa zgrupowane w wojewódzkim zjednoczeniu przejmą około 46 tys. ha gruntów do roku 1975, bez gruntów Państwowego Funduszu Ziemi; w latach 1971–1972 przejęto 12 tys. ha. W przeważającej większości będą one włączone do istniejących przedsiębiorstw, a tylko na dużych zwartych rozłogach przewiduje się budowę dwóch nowych przedsiębiorstw. Realizacja tych zamierzeń uzależniona będzie od sprawnego przygotowania tych gruntów przez rady narodowe. Chodzi głównie o poprawne ich scalenie i wcześniejsze przeprowadzenie niezbędnych melioracji.</u>
+          <u xml:id="u-41.1" who="#GabrielFilipczak">Olsztyńskie państwowe gospodarstwa rolne są słabo wyposażone w środki produkcji (na ten cel przeznacza się o 9 tys. zł mniej w przeliczeniu na 1 ha niż średnio w kraju) i dlatego konieczne jest zwiększenie środków inwestycyjnych przeznaczanych na roboty budowlano-montażowe na każdy 1 ha przyjętych nowych gruntów z PFZ, aby nie osłabić zdolności produkcyjnych istniejących przedsiębiorstw. Konieczne jest zwiększenie zakresu wykonawstwa robót melioracyjnych, co w warunkach woj. olsztyńskiego zdecydowanie podnosi wartość użytkową gleb i efektywność gospodarowania.</u>
+          <u xml:id="u-41.2" who="#GabrielFilipczak">Niezbędne jest włączenie do programu robót melioracyjnych gruntów z dziko rosnącymi drzewami i krzewami, bo dotychczas takie roboty prowadzi się tylko na użytkach zielonych. Pozwoli to przywrócić wartość użytkową znacznej części gruntów. Zakłada się, że w bieżącej pięciolatce PGR własnymi siłami, wykorzystując środki obrotowe zwiększą powierzchnię zasiewu o 7 tys. ha gruntów dotychczas nieużytkowanych.</u>
+          <u xml:id="u-41.3" who="#GabrielFilipczak">Doświadczenia kombinatu PGR w Zagajach pow. braniewski wskazują, że takie działanie jest nie tylko celowe, ale również możliwe. W okresie małego nasilenia prac rolnych w latach 1971–1972 załoga kombinatu wykonała prace, których wynikiem było przywrócenie do użytkowania i obsianie 500 ha ziemi.</u>
+          <u xml:id="u-41.4" who="#GabrielFilipczak">Przystąpiono bardzo energicznie do wykorzystania każdego hektara z Państwowego Funduszu Ziemi, ale limity przyznawane na zagospodarowanie 1 ha gruntów Państwowego Funduszu Ziemi są bardzo niskie — 16 tys. zł na 1 ha użytków (10 tys. zł — na budynki, reszta — na maszyny). Są to środki niewystarczające. Na zagospodarowanie 1 ha trzeba byłoby przeznaczyć co najmniej 50 tys. zł. Jedno przedsiębiorstwo przyjmuje niejednokrotnie 400 ha ziemi z Państwowego Funduszu Ziemi i to przedsiębiorstwo, które w zasadzie powstało na gruntach Państwowego Funduszu Ziemi, stąd baza budynków, jak również park maszynowy są w bardzo złym stanie. Należy w tym miejscu stwierdzić, że PGR rejonu północnego woj. olsztyńskiego mają w ogóle bardzo skromną bazę budynkową — mieszkaniową j inwentarską, oraz bardzo zły stan dróg dojazdowych, co wiąże się z pewnymi trudnościami gospodarczymi. Należałoby przyspieszyć dostarczenie niezbędnego sprzętu mechaniczno-budowlanego grupom remontowo-budowlanym w PGR, co pozwoliłoby w bardzo krótkim czasie poprawić istniejącą sytuację.</u>
+          <u xml:id="u-41.5" who="#GabrielFilipczak">Wysoka Izbo. W państwowych gospodarstwach rolnych woj. olsztyńskiego zgodnie z planem inwestycyjnym buduje się nowe obiekty gospodarcze oraz budynki mieszkaniowe o najwyższym standardzie mieszkaniowym. Nie zaspokaja to jednak potrzeb. Dlatego należy szukać innych rozwiązań, które pozwolą w jak najkrótszym czasie przyspieszyć wykonanie uchwały VI Zjazdu PZPR.</u>
+          <u xml:id="u-41.6" who="#GabrielFilipczak">Na podstawie analizy potrzeb jednego z przedsiębiorstw woj. olsztyńskiego, tj. kombinatu PGR Zagaje chciałbym przedstawić kilka wniosków. Rolnictwo woj. olsztyńskiego ma dodatkowe trudności w postaci skróconego czasu wegetacji roślin; wiosna zaczyna się z opóźnieniem około 21 dni, stąd cały cykl prac agrotechnicznych jest skrócony. Kiedy w południowych rejonach kraju żniwa są już na ukończeniu, u nas dopiero zaczynają się. Do tych trudności zaliczyć trzeba też większe i częstsze opady, niż przeciętnie w kraju. Dlatego prace agrotechniczne muszą być wykonywane w przyspieszonym tempie. A jak to wygląda w praktyce?</u>
+          <u xml:id="u-41.7" who="#GabrielFilipczak">Kombinat Zagaje ma 9 121 ha użytków rolnych III i IV klasy, są to grunty w większości niezmeliorowane o różnej konfiguracji terenu, przy współczynniku trudności 1,25. Zapotrzebowanie na siłę pociągową wynosi 2 007 jednostek pociągowych. W roku 1972 kombinat ten posiadał 1 560 jednostek pociągowych — ciągników i samochodów ciężarowych. Brakowało 447 jednostek pociągowych, czyli 22%. W przeliczeniu na ciągniki „Ursus” C 355 stanowi to 58 ciągników, a w przeliczeniu na ciągniki Dutra — 32 sztuki. Należy sobie zadać pytanie: gdyby kombinat otrzymał tę brakującą liczbę ciągników — czy sprawa zostałaby załatwiona? Należy odpowiedzieć, że nie. Co stoi na przeszkodzie? Ciągnik „Ursus” C 355 o mocy 50 KM jest ciągnikiem za słabym jako ciągnik podstawowy dla rolnictwa w PGR. Jest za mało wydajny. Ciągnik ten powinien być zaliczony do ciągników pomocniczych, natomiast ciągnikiem podstawowym powinien być ciągnik Dutra o mocy 100 KM lub DT-75. Pozostałe ciągniki ciężkie do orek i innych upraw powinny mieć moc od 150–250 KM, a udział sprzętu pociągowego ciężkiego powinien wynosić 40%, a nie 30%, jak określają przepisy.</u>
+          <u xml:id="u-41.8" who="#GabrielFilipczak">Przemysł maszynowy, pracujący na rzecz rolnictwa powinien produkować ciągniki o bardzo dużej sile uciągu do 250 KM, a nawet 300 KM, jak również zestawy maszyn uprawowych przystosowanych do tych ciągników, a wtenczas będziemy mogli śmiało powiedzieć, że zabiegi agrotechniczne wykonywane będą terminowo, co niewątpliwie wpłynie na wzrost plonów z 1 ha.</u>
+          <u xml:id="u-41.9" who="#GabrielFilipczak">Następna grupa maszyn, które decydują o efektywności wykorzystania ziemi — to maszyny do rozsiewu nawozów. Kombinat w okresie jednego roku musi rozsiać nawozy na obszarze 30 tys. ha. Przyjmując, że jedna maszyna może rozsiać nawozy na obszarze 400 ha w czasie jednego roku — to potrzeba 75 rozsiewaczy, natomiast kombinat posiadał w tym czasie tylko 30, a więc brakowało 45 maszyn. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że maszyny do rozsiewu nawozów są bardzo słabe i mało wydajne. Należy udoskonalić technologię produkcji tych maszyn oraz zabezpieczyć je przed korozją. Od wydajności tych maszyn zależy w dużej mierze całokształt prac polowych.</u>
+          <u xml:id="u-41.10" who="#GabrielFilipczak">Nie najlepiej przedstawia się sytuacja z maszynami do zbioru masy zielonej. Kombinat w r. 1972 miał przeprowadzić zbiór na 7 tys. ha (roślin motylkowych, pierwszy, drugi i trzeci pokos użytków zielonych i łąk). Kombinat miał do tych prac mniej niż 50% potrzebnej liczby maszyn. Zbiór utrudniał bardzo różny asortyment tych maszyn. Były to sieczkarnie połowę niemieckie, sieczkarnie połowę polskie, kosiarko-ładowacze niemieckie oraz „Orkany” produkcji polskiej. Utrudnia to bardzo pracę obsłudze, jak również sprawia dużo kłopotów w zaopatrzeniu w części zamienne.</u>
+          <u xml:id="u-41.11" who="#GabrielFilipczak">Są to maszyny mało wydajne i dlatego potrzebna jest liczna obsługa i dodatkowe ciągniki. Należy też wspomnieć o maszynach towarzyszących, jak przyczepy samowyładowawcze, osiatkowane o odpowiedniej wytrzymałości. Dotychczas takich przyczep w sprzedaży nie ma. Próbują je tylko produkować w bardzo małych ilościach niektóre państwowe ośrodki maszynowe.</u>
+          <u xml:id="u-41.12" who="#GabrielFilipczak">Ostatnia grupa maszyn, które decydują o całorocznej pracy załóg w PGR — to kombajny zbożowe. Posłużę się znowu przykładem tego samego kombinatu. W r. 1972 w kombinacie było do zbioru 4 tys. ha zbóż, a posiadane kombajny mogły wykonać prace tylko na 2 360 ha. Zakładając, że żniwa w woj. olsztyńskim powinny być ukończone w ciągu 14 dni, ponieważ później nadchodzi okres nadmiernych opadów oraz okres orek i siewów jesiennych — brakowało 16 kombajnów typu „Bizon”. Należałoby tu jeszcze uwzględnić awarie, których nie brałem pod uwagę. Stąd wniosek prosty, że w tej grupie maszyn występują największe braki. Na rok 1973 kombinat dostał przydział na 2 kombajny typu „Bizon”, co w zasadzie nie rozwiąże sytuacji, ponieważ kombajny starego typu „Vistula” nie są przystosowane do pracy przy wydajności 30 q zbóż z ha; należy wziąć też pod uwagę, że kombajny te pracują często wiele lat, co powoduje awarie i przestoje w pracy.</u>
+          <u xml:id="u-41.13" who="#GabrielFilipczak">Bardzo niepokoi nas fakt, że kombajny typu „Bizon” produkowane w kraju, wysyłane są na eksport — jak nas informuje prasa — do Ameryki w partiach po 100 sztuk, a u nas nie ma czym zbierać zboża.</u>
+          <u xml:id="u-41.14" who="#GabrielFilipczak">Wysoka Izbo! Mówiłem o 4 typach maszyn, które w zasadzie decydują o powodzeniu prac w PGR oraz o wzroście produkcji rolnej. Dlatego należy prowadzić odpowiednią politykę inwestowania, jeśli chodzi o park maszynowy. Należy dążyć wszelkimi siłami, aby rolnictwo otrzymało w jak najkrótszym czasie maszyny wysokowydajne. Nie jest tajemnicą, że ludzie rezygnują z pracy w rolnictwie, a ludzi tych muszą zastąpić maszyny.</u>
+          <u xml:id="u-41.15" who="#GabrielFilipczak">Dodatkowe trudności w rolnictwie powoduje ogólny brak niektórych części zamiennych, jak łożysk do układu przedniej osi „Ursusa” C 353 i C 4011, obudowy skrzyni biegów, bloków silników. Do ciągnika „Ursus” C 385 brak w ogóle części zamiennych, a i przydatność tego ciągnika w uprawach polowych jest bardzo znikoma. Remonty przyczep utrudniają przepisy, które mówią o obowiązku zdawania ogumienia o rozmiarach 750 X 20, przydatnego do bieżnikowania. Wiadomo, że przyczepy pracują w rolnictwie w trudnych warunkach terenowych, a zużycie ich nie następuje przez normalną eksploatację, a przez uszkodzenie mechanizmu. Ponieważ nie można kupić ogumienia, PGR zmuszone są kupować nową przyczepę, chociaż w sklepach Agromy w zasadzie tego ogumienia jest wystarczająca ilość.</u>
+          <u xml:id="u-41.16" who="#GabrielFilipczak">Trzeba odpowiedzieć na pytanie dlaczego ciągle brak jest części zamiennych do różnych typów maszyn rolniczych.</u>
+          <u xml:id="u-41.17" who="#GabrielFilipczak">Przemysł maszynowy pracujący na rzecz rolnictwa nie jest zorientowany, w jakich warunkach pracują maszyny rolnicze, w związku z tym następują częste zmiany konstrukcyjne poszczególnych podzespołów. Zaopatrzenie w części jest dobre w tym czasie, kiedy dana maszyna jest modernizowana, względnie schodzi z taśmy montażowej. Następuje większy wykup części, a po pewnym czasie okazuje się, że w jednych przedsiębiorstwach jest nadmiar poszczególnych części, a inne wycofują maszyny z powodu braku tych części. Sytuacja taka powstaje dlatego, że użytkownik nie wierzy producentowi. Najlepszym przykładem jest częsta modernizacja ciągnika „Ursus” C 4011. Zmienia się poszczególne elementy dlatego, aby można było mówić, że coś się w ogóle robi, a dobrego ciągnika o mocy 200 KM ciągle brak.</u>
+          <u xml:id="u-41.18" who="#GabrielFilipczak">Zużycie części wymiennych wzrasta również z tego powodu, że brak jest oprzyrządowania do demontażu ciągników i poszczególnych podzespołów maszyn. Przeważnie chodzi o ściągacze do różnych typów łożysk, kół zębatych, których brak przyczynia się do nadmiernego zużycia części przy demontażu.</u>
+          <u xml:id="u-41.19" who="#GabrielFilipczak">Należy też stwierdzić, że odczuwa się dotkliwy brak podstawowych narzędzi pracy, jak kluczy różnych typów, towotnic, a wiadomo, że dobry klucz i towotnica to 50% powodzenia w pracy i wykorzystaniu maszyn. Jeśli nawet te narzędzia są w sprzedaży — to przydatność ich jest żadna, bo są wykonane z nieodpowiednich materiałów.</u>
+          <u xml:id="u-41.20" who="#GabrielFilipczak">Wysoka Izbo! Na zakończenie mojego wystąpienia chcę zapewnić Wysoką Izbę, że rolnictwo Warmii i Mazur z poczuciem pełnej odpowiedzialności wykonuje swoje zadania, określone przez partię i Rząd.</u>
           <u xml:id="u-41.21" who="#komentarz">(Oklaski).</u>
         </div>
         <div xml:id="div-42">
@@ -147,11 +147,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Jan_Rostworowski</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KołoPosłówChrześcijańskiegoStowarzyszeniaSpołecznego" />
         </person>
-        <person xml:id="RudolfTadeusz" role="regular">
+        <person xml:id="TadeuszRudolf" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Rudolf</forename>
-            <surname>Tadeusz</surname>
+            <forename>Tadeusz</forename>
+            <surname>Rudolf</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Rudolf</idno>
@@ -751,26 +751,26 @@
           <u xml:id="u-48.0" who="#AndrzejWerblan">Wznawiam posiedzenie. Głos ma poseł Tadeusz Rudolf.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-49">
-          <u xml:id="u-49.0" who="#RudolfTadeusz">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! W proponowanej uchwale Sejmu o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży i jej udziale w budowie socjalistycznej Polski słusznie wyeksponowano doniosłą rolę zakładów pracy w kształtowaniu postaw i charakterów młodzieży. Podkreślano już z tej wysokiej trybuny wielką rangę i duże znaczenie zakładów pracy w procesie wychowania młodzieży. Uzasadnia to wymownie fakt, że już obecnie w gospodarce uspołecznionej pracuje ponad 4 mln pracowników w wieku do lat 30, z których co najmniej 2 mln nie przekroczyło jeszcze 25 roku życia. A w obecnym 5-leciu, jak wiadomo, aż 3,5 mln młodych osiągnie wiek produkcyjny.</u>
-          <u xml:id="u-49.1" who="#RudolfTadeusz">W tym roku gospodarka narodowa przyjmie 430 tys. absolwentów różnych szkół ponadpodstawowych.</u>
-          <u xml:id="u-49.2" who="#RudolfTadeusz">Cieszy nas wszystkich fakt, że tak liczne zastępy młodzieży zwiększające szeregi klasy robotniczej i inteligencji są lepiej niż kiedykolwiek przedtem przygotowane do pracy tak pod względem zawodowym i intelektualnym, jak też fizycznym. Charakterystyczną cechą młodych ludzi podejmujących pracę zawodową po raz pierwszy w życiu jest zapał i ambicja, zainteresowanie nowatorstwem i postępem. Są oni naturalnym sojusznikiem licznej kadry doświadczonych starszych robotników i kierowników produkcji, dążących do zwiększania efektywności gospodarowania, do dynamizowania procesów wytwarzania.</u>
-          <u xml:id="u-49.3" who="#RudolfTadeusz">To zespolenie walorów młodości i wiedzy z cennym doświadczeniem zawodowym, solidnością i wytrwałością starszych może i powinno przynosić coraz większe efekty społeczno-ekonomiczne w całej naszej gospodarce narodowej. Niestety, w wielu zakładach pracy proces adaptacji młodych pracowników nie przebiega jeszcze właściwie. Zbyt wiele jest jeszcze na tej drodze trudności i konfliktów. Często brak pomocnej ręki, niezbędnej opieki ze strony kierownictwa zakładu, organizacji związkowej, młodzieżowej, ze strony współtowarzyszy pracy. A właśnie pierwsze zetknięcie się z fabryką, z załogą, pierwsze kroki w zakładzie decydują o stosunku młodego pracownika do kolektywu zakładowego, do społecznych i zawodowych obowiązków. Niepowodzenia na tej drodze są bardzo często ważną przyczyną dużej fluktuacji wśród młodej części załóg, powodującej przecież negatywne skutki społeczne, ekonomiczne i wychowawcze i to znacznych rozmiarów. Nie przypadkowo najwyższa płynność kadr występuje właśnie wśród młodych pracowników o krótkim stażu pracy. Bardzo wymowne przykłady na tę okoliczność przytaczał w dyskusji z tej trybuny poseł Dychtowicz z Lubina.</u>
-          <u xml:id="u-49.4" who="#RudolfTadeusz">Sprawy te poddaliśmy krytycznej ocenie na ostatnim plenarnym posiedzeniu Centralnej Rady Związków Zawodowych i sprecyzowaliśmy konkretne zadania dla ogniw związkowych. Współdziałamy także w tej dziedzinie ze Związkiem Młodzieży Socjalistycznej. Niezbędne jest tu jednak skoordynowane działanie wszystkich zainteresowanych, a przede wszystkim, uwzględniając dotychczasowe dobre doświadczenia w tym względzie niektóry h zakładów pracy, niezbędne jest określenie przez władze państwowe zwiększonych obowiązków administracji przedsiębiorstw. W rezultacie powstać powinien jednolity, kompleksowy system zatrudniania i adaptacji społeczno-zawodowej młodzieży. Zadania z tym związane powinny być uwzględnione w programie działania Rządu.</u>
-          <u xml:id="u-49.5" who="#RudolfTadeusz">W gospodarce narodowej następuje stały, chociaż ciągle niewspółmierny do potrzeb, wzrost poziomu kwalifikacji pracowników. Nie świadczy jednak dobrze o stopniu wykorzystania kadr fakt, że około 16% pracowników z wyższym wykształceniem i 22% pracowników ze średnim wykształceniem zawodowym nie pracuje zgodnie ze swoim przygotowaniem fachowym, a około 30% absolwentów wszystkich typów szkół nie podejmuje pracy w wyuczonym zawodzie. Obok oczywistych strat ekonomicznych, które z tego tytułu ponosi gospodarka narodowa, ponosimy tu także znaczne straty społeczno-wychowawcze związane z nie wykorzystanymi możliwościami, zawiedzionymi nadziejami i aspiracjami młodych fachowców.</u>
-          <u xml:id="u-49.6" who="#RudolfTadeusz">Sprawa ta wiąże się z niezmiernie ważnym problemem ogólniejszej natury, ze sprawą lepszego niż dotychczas planowania potrzeb gospodarki narodowej w zakresie kwalifikowanych kadr oraz dostosowania do tych potrzeb profilu szkolnictwa tak w skali całego kraju, jak też poszczególnych regionów. Kompleksowymi perspektywicznymi rozwiązaniami w tym względzie zajmie się — jak wiadomo — plenarne posiedzenie Komitetu Centralnego PZPR.</u>
-          <u xml:id="u-49.7" who="#RudolfTadeusz">Aktualna sytuacja dyktuje konieczność bardziej operatywnego, bieżącego działania resortów i rad narodowych. Doświadczenie uczy bowiem, że odpowiednio wczesna inicjatywa i zgodne działanie szkół i zakładów pracy, władz oświatowych i organów zatrudnienia może znacznie złagodzić trudności i ułatwić szybkie, racjonalne zatrudnienie absolwentów. Jest to tym bardziej ważne, że — jak wiemy — na rynku pracy występuje w skali całego kraju rosnący deficyt siły roboczej, szczególnie męskiej.</u>
-          <u xml:id="u-49.8" who="#RudolfTadeusz">Właściwa polityka kadrowa w zakładzie pracy musi uwzględniać także konieczność stałego dokształcania i doskonalenia zawodowego załóg. W dobie rewolucji naukowo-technicznej i stale rosnących wymagań w zakresie wiedzy i kwalifikacji kadr niezbędne jest łączenie kształcenia załóg i pełnego wykorzystywania kwalifikacji zawodowych ze zwiększaniem efektywności gospodarowania. Plany i programy kształcenia pracujących powinny być dostosowane do przewidywanych potrzeb rozwojowych danej branży i przedsiębiorstwa.</u>
-          <u xml:id="u-49.9" who="#RudolfTadeusz">Podnoszenie poziomu wiedzy i kwalifikacji kadr nie może więc być traktowane wyłącznie jako prywatna sprawa pracownika. Konieczne jest tu świadome i planowe działanie, polegające m.in. na kierowaniu kandydatów na studia, do szkół, na kursy dla pracujących, na przyznawaniu przez zakład pracy określonych ulg i świadczeń uczącym się.</u>
-          <u xml:id="u-49.10" who="#RudolfTadeusz">Szczególną opieką zakładu pracy powinny być otaczane dzieci zasłużonych, kadrowych robotników, podejmujące pracę zgodnie z kultywowaną od lat, zawodową tradycją robotniczą.</u>
-          <u xml:id="u-49.11" who="#RudolfTadeusz">Aktywną rolę w tym względzie powinny odegrać rady zakładowe, ZMS oraz SZSP.</u>
-          <u xml:id="u-49.12" who="#RudolfTadeusz">W ramach działania na rzecz doskonalenia systemu dokształcania kadr należy także podjąć prace rządowe, zmierzające do uporządkowania szkolenia wewnątrzzakładowego.</u>
-          <u xml:id="u-49.13" who="#RudolfTadeusz">Podstawowym warunkiem realizacji zadań i celów wychowawczych zakładów pracy; jest przede wszystkim ład i porządek, wysoka dyscyplina, atmosfera życzliwości i pomocy oraz sprawiedliwe ocenianie i wynagradzanie każdego członka załogi za rzeczywisty wkład pracy i uzyskane wyniki. Na tej płaszczyźnie powstają sprzyjające warunki wychowawcze, powszechny szacunek dla rzetelnego wysiłku i dla ludzi dobrej roboty.</u>
-          <u xml:id="u-49.14" who="#RudolfTadeusz">Dlatego też kierujemy uwagę aktywu społeczno-gospodarczego, aktywu związkowego właśnie na eliminowanie tych wszystkich ujemnych zjawisk, które wypaczają prawidłowy przebieg procesów wychowawczych w stosunku do młodych pracowników. Kształtowaniu właściwej postawy młodzieży w toku pracy sprzyjać powinny w większym niż dotychczas stopniu współzawodnictwo pracy, inicjatywy produkcyjne, ruch racjonalizacji i wynalazczości, działalność samorządu robotniczego.</u>
-          <u xml:id="u-49.15" who="#RudolfTadeusz">Szczególne zadania i obowiązki wychowawcze ciążą na brygadzistach, na mistrzach, a więc na bezpośrednich organizatorach produkcji, mających niewątpliwie duży wpływ na postawę młodzieży w procesie pracy. Wychowaniu młodzieży w pełni też służyć powinna prowadzona przez związki zawodowe i organizacje młodzieżowe działalność kulturalno-oświatowa, organizacja wypoczynku, sportu i turystyki.</u>
-          <u xml:id="u-49.16" who="#RudolfTadeusz">Wysoka Izbo! Przedstawiony Sejmowi projekt uchwały o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży i jej udziale w budowie socjalistycznej Polski prezentuje nowe, twórcze podejście do problemów młodego pokolenia, w przeciwieństwie do fragmentarycznego traktowania tych problemów w przeszłości. Projekt uchwały sejmowej — podobnie jak tezy programowe VII Plenum KC PZPR — kompleksowo ujmuje sprawy młodego pokolenia na tle ogólnonarodowych perspektyw, celów budowy socjalistycznej Polski, będących wielką historyczną szansą pokolenia młodych Polaków. Zadanie ich szybkiego urzeczywistnienia nałożono nie tylko na młodzież, ale także na całe społeczeństwo, na cały naród i na państwo.</u>
-          <u xml:id="u-49.17" who="#RudolfTadeusz">Jednolite cele wychowawcze, zgodne z socjalistyczną i humanistyczną ideą sprawiedliwości społecznej, szeroko z tej trybuny motywowane, rozwinięte są i bardzo słusznie formułowane w uchwale sejmowej pod adresem całego, szerokiego frontu wychowawczego, a więc pod adresem rodziny, szkoły, organizacji młodzieżowych, wojska, zakładów pracy, instytucji państwowych, organizacji społecznych, związków zawodowych, administracji gospodarczej i wszystkich organów władzy. W takim właśnie, wszechstronnym traktowaniu spraw młodego pokolenia zainteresowany jest każdy młody obywatel, zainteresowany jest na pewno każdy ojciec i matka, każdy Polak, któremu na sercu leży dobro i szczęście swoich dzieci i przyszłych pokoleń, dobro socjalistycznej ojczyzny.</u>
-          <u xml:id="u-49.18" who="#RudolfTadeusz">Dlatego jestem głęboko przekonany, że przyjęcie przez Sejm uchwały o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży i jej udziale w budowie socjalistycznej Polski spotka się z powszechną aprobatą społeczeństwa.</u>
-          <u xml:id="u-49.19" who="#RudolfTadeusz">Ruch zawodowy wraz ze wszystkimi ogniwami szerokiego frontu wychowawczego będzie konsekwentnie realizował zadania, zawarte w uchwałach VII Plenum Komitetu Centralnego PZPR oraz w uchwale Sejmu PRL.</u>
+          <u xml:id="u-49.0" who="#TadeuszRudolf">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! W proponowanej uchwale Sejmu o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży i jej udziale w budowie socjalistycznej Polski słusznie wyeksponowano doniosłą rolę zakładów pracy w kształtowaniu postaw i charakterów młodzieży. Podkreślano już z tej wysokiej trybuny wielką rangę i duże znaczenie zakładów pracy w procesie wychowania młodzieży. Uzasadnia to wymownie fakt, że już obecnie w gospodarce uspołecznionej pracuje ponad 4 mln pracowników w wieku do lat 30, z których co najmniej 2 mln nie przekroczyło jeszcze 25 roku życia. A w obecnym 5-leciu, jak wiadomo, aż 3,5 mln młodych osiągnie wiek produkcyjny.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#TadeuszRudolf">W tym roku gospodarka narodowa przyjmie 430 tys. absolwentów różnych szkół ponadpodstawowych.</u>
+          <u xml:id="u-49.2" who="#TadeuszRudolf">Cieszy nas wszystkich fakt, że tak liczne zastępy młodzieży zwiększające szeregi klasy robotniczej i inteligencji są lepiej niż kiedykolwiek przedtem przygotowane do pracy tak pod względem zawodowym i intelektualnym, jak też fizycznym. Charakterystyczną cechą młodych ludzi podejmujących pracę zawodową po raz pierwszy w życiu jest zapał i ambicja, zainteresowanie nowatorstwem i postępem. Są oni naturalnym sojusznikiem licznej kadry doświadczonych starszych robotników i kierowników produkcji, dążących do zwiększania efektywności gospodarowania, do dynamizowania procesów wytwarzania.</u>
+          <u xml:id="u-49.3" who="#TadeuszRudolf">To zespolenie walorów młodości i wiedzy z cennym doświadczeniem zawodowym, solidnością i wytrwałością starszych może i powinno przynosić coraz większe efekty społeczno-ekonomiczne w całej naszej gospodarce narodowej. Niestety, w wielu zakładach pracy proces adaptacji młodych pracowników nie przebiega jeszcze właściwie. Zbyt wiele jest jeszcze na tej drodze trudności i konfliktów. Często brak pomocnej ręki, niezbędnej opieki ze strony kierownictwa zakładu, organizacji związkowej, młodzieżowej, ze strony współtowarzyszy pracy. A właśnie pierwsze zetknięcie się z fabryką, z załogą, pierwsze kroki w zakładzie decydują o stosunku młodego pracownika do kolektywu zakładowego, do społecznych i zawodowych obowiązków. Niepowodzenia na tej drodze są bardzo często ważną przyczyną dużej fluktuacji wśród młodej części załóg, powodującej przecież negatywne skutki społeczne, ekonomiczne i wychowawcze i to znacznych rozmiarów. Nie przypadkowo najwyższa płynność kadr występuje właśnie wśród młodych pracowników o krótkim stażu pracy. Bardzo wymowne przykłady na tę okoliczność przytaczał w dyskusji z tej trybuny poseł Dychtowicz z Lubina.</u>
+          <u xml:id="u-49.4" who="#TadeuszRudolf">Sprawy te poddaliśmy krytycznej ocenie na ostatnim plenarnym posiedzeniu Centralnej Rady Związków Zawodowych i sprecyzowaliśmy konkretne zadania dla ogniw związkowych. Współdziałamy także w tej dziedzinie ze Związkiem Młodzieży Socjalistycznej. Niezbędne jest tu jednak skoordynowane działanie wszystkich zainteresowanych, a przede wszystkim, uwzględniając dotychczasowe dobre doświadczenia w tym względzie niektóry h zakładów pracy, niezbędne jest określenie przez władze państwowe zwiększonych obowiązków administracji przedsiębiorstw. W rezultacie powstać powinien jednolity, kompleksowy system zatrudniania i adaptacji społeczno-zawodowej młodzieży. Zadania z tym związane powinny być uwzględnione w programie działania Rządu.</u>
+          <u xml:id="u-49.5" who="#TadeuszRudolf">W gospodarce narodowej następuje stały, chociaż ciągle niewspółmierny do potrzeb, wzrost poziomu kwalifikacji pracowników. Nie świadczy jednak dobrze o stopniu wykorzystania kadr fakt, że około 16% pracowników z wyższym wykształceniem i 22% pracowników ze średnim wykształceniem zawodowym nie pracuje zgodnie ze swoim przygotowaniem fachowym, a około 30% absolwentów wszystkich typów szkół nie podejmuje pracy w wyuczonym zawodzie. Obok oczywistych strat ekonomicznych, które z tego tytułu ponosi gospodarka narodowa, ponosimy tu także znaczne straty społeczno-wychowawcze związane z nie wykorzystanymi możliwościami, zawiedzionymi nadziejami i aspiracjami młodych fachowców.</u>
+          <u xml:id="u-49.6" who="#TadeuszRudolf">Sprawa ta wiąże się z niezmiernie ważnym problemem ogólniejszej natury, ze sprawą lepszego niż dotychczas planowania potrzeb gospodarki narodowej w zakresie kwalifikowanych kadr oraz dostosowania do tych potrzeb profilu szkolnictwa tak w skali całego kraju, jak też poszczególnych regionów. Kompleksowymi perspektywicznymi rozwiązaniami w tym względzie zajmie się — jak wiadomo — plenarne posiedzenie Komitetu Centralnego PZPR.</u>
+          <u xml:id="u-49.7" who="#TadeuszRudolf">Aktualna sytuacja dyktuje konieczność bardziej operatywnego, bieżącego działania resortów i rad narodowych. Doświadczenie uczy bowiem, że odpowiednio wczesna inicjatywa i zgodne działanie szkół i zakładów pracy, władz oświatowych i organów zatrudnienia może znacznie złagodzić trudności i ułatwić szybkie, racjonalne zatrudnienie absolwentów. Jest to tym bardziej ważne, że — jak wiemy — na rynku pracy występuje w skali całego kraju rosnący deficyt siły roboczej, szczególnie męskiej.</u>
+          <u xml:id="u-49.8" who="#TadeuszRudolf">Właściwa polityka kadrowa w zakładzie pracy musi uwzględniać także konieczność stałego dokształcania i doskonalenia zawodowego załóg. W dobie rewolucji naukowo-technicznej i stale rosnących wymagań w zakresie wiedzy i kwalifikacji kadr niezbędne jest łączenie kształcenia załóg i pełnego wykorzystywania kwalifikacji zawodowych ze zwiększaniem efektywności gospodarowania. Plany i programy kształcenia pracujących powinny być dostosowane do przewidywanych potrzeb rozwojowych danej branży i przedsiębiorstwa.</u>
+          <u xml:id="u-49.9" who="#TadeuszRudolf">Podnoszenie poziomu wiedzy i kwalifikacji kadr nie może więc być traktowane wyłącznie jako prywatna sprawa pracownika. Konieczne jest tu świadome i planowe działanie, polegające m.in. na kierowaniu kandydatów na studia, do szkół, na kursy dla pracujących, na przyznawaniu przez zakład pracy określonych ulg i świadczeń uczącym się.</u>
+          <u xml:id="u-49.10" who="#TadeuszRudolf">Szczególną opieką zakładu pracy powinny być otaczane dzieci zasłużonych, kadrowych robotników, podejmujące pracę zgodnie z kultywowaną od lat, zawodową tradycją robotniczą.</u>
+          <u xml:id="u-49.11" who="#TadeuszRudolf">Aktywną rolę w tym względzie powinny odegrać rady zakładowe, ZMS oraz SZSP.</u>
+          <u xml:id="u-49.12" who="#TadeuszRudolf">W ramach działania na rzecz doskonalenia systemu dokształcania kadr należy także podjąć prace rządowe, zmierzające do uporządkowania szkolenia wewnątrzzakładowego.</u>
+          <u xml:id="u-49.13" who="#TadeuszRudolf">Podstawowym warunkiem realizacji zadań i celów wychowawczych zakładów pracy; jest przede wszystkim ład i porządek, wysoka dyscyplina, atmosfera życzliwości i pomocy oraz sprawiedliwe ocenianie i wynagradzanie każdego członka załogi za rzeczywisty wkład pracy i uzyskane wyniki. Na tej płaszczyźnie powstają sprzyjające warunki wychowawcze, powszechny szacunek dla rzetelnego wysiłku i dla ludzi dobrej roboty.</u>
+          <u xml:id="u-49.14" who="#TadeuszRudolf">Dlatego też kierujemy uwagę aktywu społeczno-gospodarczego, aktywu związkowego właśnie na eliminowanie tych wszystkich ujemnych zjawisk, które wypaczają prawidłowy przebieg procesów wychowawczych w stosunku do młodych pracowników. Kształtowaniu właściwej postawy młodzieży w toku pracy sprzyjać powinny w większym niż dotychczas stopniu współzawodnictwo pracy, inicjatywy produkcyjne, ruch racjonalizacji i wynalazczości, działalność samorządu robotniczego.</u>
+          <u xml:id="u-49.15" who="#TadeuszRudolf">Szczególne zadania i obowiązki wychowawcze ciążą na brygadzistach, na mistrzach, a więc na bezpośrednich organizatorach produkcji, mających niewątpliwie duży wpływ na postawę młodzieży w procesie pracy. Wychowaniu młodzieży w pełni też służyć powinna prowadzona przez związki zawodowe i organizacje młodzieżowe działalność kulturalno-oświatowa, organizacja wypoczynku, sportu i turystyki.</u>
+          <u xml:id="u-49.16" who="#TadeuszRudolf">Wysoka Izbo! Przedstawiony Sejmowi projekt uchwały o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży i jej udziale w budowie socjalistycznej Polski prezentuje nowe, twórcze podejście do problemów młodego pokolenia, w przeciwieństwie do fragmentarycznego traktowania tych problemów w przeszłości. Projekt uchwały sejmowej — podobnie jak tezy programowe VII Plenum KC PZPR — kompleksowo ujmuje sprawy młodego pokolenia na tle ogólnonarodowych perspektyw, celów budowy socjalistycznej Polski, będących wielką historyczną szansą pokolenia młodych Polaków. Zadanie ich szybkiego urzeczywistnienia nałożono nie tylko na młodzież, ale także na całe społeczeństwo, na cały naród i na państwo.</u>
+          <u xml:id="u-49.17" who="#TadeuszRudolf">Jednolite cele wychowawcze, zgodne z socjalistyczną i humanistyczną ideą sprawiedliwości społecznej, szeroko z tej trybuny motywowane, rozwinięte są i bardzo słusznie formułowane w uchwale sejmowej pod adresem całego, szerokiego frontu wychowawczego, a więc pod adresem rodziny, szkoły, organizacji młodzieżowych, wojska, zakładów pracy, instytucji państwowych, organizacji społecznych, związków zawodowych, administracji gospodarczej i wszystkich organów władzy. W takim właśnie, wszechstronnym traktowaniu spraw młodego pokolenia zainteresowany jest każdy młody obywatel, zainteresowany jest na pewno każdy ojciec i matka, każdy Polak, któremu na sercu leży dobro i szczęście swoich dzieci i przyszłych pokoleń, dobro socjalistycznej ojczyzny.</u>
+          <u xml:id="u-49.18" who="#TadeuszRudolf">Dlatego jestem głęboko przekonany, że przyjęcie przez Sejm uchwały o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży i jej udziale w budowie socjalistycznej Polski spotka się z powszechną aprobatą społeczeństwa.</u>
+          <u xml:id="u-49.19" who="#TadeuszRudolf">Ruch zawodowy wraz ze wszystkimi ogniwami szerokiego frontu wychowawczego będzie konsekwentnie realizował zadania, zawarte w uchwałach VII Plenum Komitetu Centralnego PZPR oraz w uchwale Sejmu PRL.</u>
           <u xml:id="u-49.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-50">
@@ -67,20 +67,20 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Filipowicz</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KołoPosłówChrześcijańskiegoStowarzyszeniaSpołecznego" />
         </person>
-        <person xml:id="GolaśZygfryd" role="regular">
+        <person xml:id="ZygfrydGolaś" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Golaś</forename>
-            <surname>Zygfryd</surname>
+            <forename>Zygfryd</forename>
+            <surname>Golaś</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygfryd_Gola%C5%9B</idno>
         </person>
-        <person xml:id="GregorczykZenobia" role="regular">
+        <person xml:id="ZenobiaGregorczyk" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Gregorczyk</forename>
-            <surname>Zenobia</surname>
+            <forename>Zenobia</forename>
+            <surname>Gregorczyk</surname>
           </persName>
           <sex value="F" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Zenobia_Gregorczyk</idno>
@@ -96,11 +96,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Jankowski</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KołoPoselskiePAX" />
         </person>
-        <person xml:id="JańczykHieronim" role="regular">
+        <person xml:id="HieronimJańczyk" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Jańczyk</forename>
-            <surname>Hieronim</surname>
+            <forename>Hieronim</forename>
+            <surname>Jańczyk</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Ja%C5%84czyk</idno>
@@ -185,11 +185,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Parol</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiPolskiejZjednoczonejPartiiRobotniczej" />
         </person>
-        <person xml:id="RudolfTadeusz" role="regular">
+        <person xml:id="TadeuszRudolf" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Rudolf</forename>
-            <surname>Tadeusz</surname>
+            <forename>Tadeusz</forename>
+            <surname>Rudolf</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Rudolf</idno>
@@ -62,10 +62,10 @@
           <u xml:id="u-4.19" who="#Marszałek">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pracować dla dobra narodu polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umacniania więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności, dla pomyślnego, socjalistycznego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.”</u>
         </div>
         <div xml:id="div-5">
-          <u xml:id="u-5.0" who="#GolaśZygfryd">Ślubuję.</u>
+          <u xml:id="u-5.0" who="#ZygfrydGolaś">Ślubuję.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-6">
-          <u xml:id="u-6.0" who="#JańczykHieronim">Ślubuję.</u>
+          <u xml:id="u-6.0" who="#HieronimJańczyk">Ślubuję.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-7">
           <u xml:id="u-7.0" who="#Marszałek">Stwierdzam, że posłowie Zygfryd Gołaś i Hieronim Jańczyk złożyli ślubowanie poselskie.</u>
@@ -432,64 +432,64 @@
           <u xml:id="u-26.0" who="#AndrzejBenesz">Otwieram dyskusję. Jako pierwszy głos zabierze poseł Tadeusz Rudolf.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-27">
-          <u xml:id="u-27.0" who="#RudolfTadeusz">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej pragnę wyrazić poparcie dla przedstawionego Sejmowi przez Rząd projektu ustawy o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszu: nagród, socjalnego i mieszkaniowego wraz z poprawkami opracowanymi przez Komisję Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów oraz Komisję Pracy i Spraw Socjalnych, uzasadnionymi przez posła Romana Stachonia.</u>
-          <u xml:id="u-27.1" who="#RudolfTadeusz">Rozpatrywany dziś przez Wysoki Sejm projekt ustawy ma bardzo doniosłe znaczenie ekonomiczne i społeczne. Dotyczy on bowiem milionów ludzi pracy w Polsce.</u>
-          <u xml:id="u-27.2" who="#RudolfTadeusz">Projekt ten w sposób zasadniczy zmienia obowiązujące od piętnastu lat zasady tworzenia i podziału zakładowych funduszy przeznaczonych na nagrody za roczne wyniki pracy, a także na cele socjalne oraz potrzeby mieszkaniowe załóg zakładów pracy.</u>
-          <u xml:id="u-27.3" who="#RudolfTadeusz">Proponowane zmiany w zasadach tworzenia i podziału funduszy zakładowych stanowią ważny element ogólnego procesu doskonalenia polityki społecznej w naszym kraju. Są one także wyrazem konsekwentnie realizowanej polityki wytyczonej na VI Zjeździe partii, zmierzającej do stałego podnoszenia poziomu życia ludzi pracy.</u>
-          <u xml:id="u-27.4" who="#RudolfTadeusz">Wysoki Sejmie! Wprowadzony w 1958 roku w przedsiębiorstwach fundusz zakładowy pomyślany był jako system zbiorowej zachęty załóg do podnoszenia efektywności gospodarowania. Fundusz ten spełnił określoną, pozytywną rolę. Wpłynął na zwiększenie zainteresowania załóg zakładów pracy działalnością ekonomiczną przedsiębiorstw, stwarzał dodatkowe możliwości wynagrodzenia załóg oraz zaspokajania ich potrzeb socjalnych i mieszkaniowych. Jednak na skutek wielu przyczyn, w ostatnich latach fundusz zakładowy zaczął stopniowo tracić charakter bodźca, a więc tracić swoją podstawową funkcję ekonomiczno-społeczną.</u>
-          <u xml:id="u-27.5" who="#RudolfTadeusz">Dotychczasowe zasady tworzenia funduszu zakładowego i jego podziału poddawane były wielokrotnie krytyce, szczególnie w trakcie dyskusji przed VI Zjazdem naszej partii oraz dyskusji przed VII Kongresem Związków Zawodowych, a także na samym Kongresie.</u>
-          <u xml:id="u-27.6" who="#RudolfTadeusz">Krytyka ta wynikała z następujących przesłanek.</u>
-          <u xml:id="u-27.7" who="#RudolfTadeusz">1. Aktualnie wielkość odpisów na fundusz zakładowy w przedsiębiorstwie zależy od szeregu czynników, na które przedsiębiorstwa i ich załogi nie zawsze mają bezpośredni wpływ, jak np. zmiany struktury asortymentowej wyrobów, zmiany cen i jakości surowców i materiałów użytych do produkcji, zmiany cen produktów gotowych, rozszerzenie zakresu działalności usługowej itp.</u>
-          <u xml:id="u-27.8" who="#RudolfTadeusz">W wypadku, gdy wpływ tych czynników był dla zakładów pracy niekorzystny formułowano postulaty do jednostek nadrzędnych w sprawie dofinansowania funduszu zakładowego, przynajmniej do poziomu roku poprzedniego.</u>
-          <u xml:id="u-27.9" who="#RudolfTadeusz">Na przykład przy naliczaniu funduszu zakładowego za wyniki roku 1972 nastąpił spadek odpisów w przemyśle lekkim, spowodowany w głównej mierze zmianą struktury asortymentowej produkcji, a w przemyśle tartacznym — spowodowany nieosiągnięciem planowanych cen tarcicy na skutek otrzymania do jej produkcji surowca niższej jakości.</u>
-          <u xml:id="u-27.10" who="#RudolfTadeusz">Podobne zjawiska występowały również w innych przemysłach, a także w wielu zakładach pracy tej samej branży. Powodowało to konieczność dofinansowania funduszu zakładowego ze strony zjednoczeń i ministerstw, a nawet podejmowania specjalnych decyzji rządowych w tej sprawie.</u>
-          <u xml:id="u-27.11" who="#RudolfTadeusz">W ten sposób fundusz zakładowy, który pomyślany był jako system zbiorowej zachęty całych załóg na rzecz optymalizacji wyników gospodarowania, tracił coraz bardziej charakter bodźca. Tracił także ten charakter w stosunku do poszczególnych członków załogi, bowiem w świadomości pracownika związek między jego indywidualnym wkładem pracy a wielkością naliczonego funduszu był mało widoczny, a odległa w czasie wypłata rocznej nagrody (często w II kwartale następnego roku) jeszcze bardziej ten związek zaciemniała.</u>
-          <u xml:id="u-27.12" who="#RudolfTadeusz">2. Istotną słabością obecnego systemu jest także nadmierne zróżnicowanie zasad i wysokości odpisów na fundusz zakładowy, wynikające zarówno z przyjęcia niejednolitych zasad jego tworzenia oraz rozmaitej wysokości procentowych stawek odpisów, jak również z różnych możliwości poszczególnych przedsiębiorstw w zakresie poprawy dyrektywnych wskaźników finansowych.</u>
-          <u xml:id="u-27.13" who="#RudolfTadeusz">Wszystko to powodowało narastające z biegiem lat dysproporcje między gałęziami i branżami gospodarki narodowej, a także poszczególnymi przedsiębiorstwami w zakresie wysokości odpisów, a w ślad za tym — znaczne różnice w możliwościach wypłacania w odpowiedniej wysokości nagród rocznych oraz rozwijania działalności socjalnej, zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych załóg.</u>
-          <u xml:id="u-27.14" who="#RudolfTadeusz">3. Poważnym mankamentem dotychczasowych zasad jest też ograniczony zasięg prawa do tworzenia funduszu socjalnego i mieszkaniowego. Stosunkowo duże liczebnie grupy pracownicze nie posiadają w ogóle funduszów na cele socjalne lub korzystają z nieznacznych tylko środków, a fundusz na cele mieszkaniowe tworzony jest w przedsiębiorstwach, które zatrudniają tylko ok. 64% ogółu pracowników gospodarki uspołecznionej.</u>
-          <u xml:id="u-27.15" who="#RudolfTadeusz">W toku krytycznych rozważań na temat funduszu zakładowego postulowano więc przede wszystkim:</u>
-          <u xml:id="u-27.16" who="#RudolfTadeusz">— ustalenie powszechnie zrozumiałych zasad tworzenia i podziału funduszy zakładowych,</u>
-          <u xml:id="u-27.17" who="#RudolfTadeusz">— wyrównywanie dysproporcji w poziomie uzyskiwanych środków w ramach funduszy zakładowych na nagrody za wyniki roczne, na cele socjalne i mieszkaniowe,</u>
-          <u xml:id="u-27.18" who="#RudolfTadeusz">— upowszechnienie prawa do tworzenia funduszy na cele socjalne i mieszkaniowe.</u>
-          <u xml:id="u-27.19" who="#RudolfTadeusz">Obok omówionych przyczyn uzasadniających reformę funduszu zakładowego niezwykle istotną przyczynę stanowią zachodzące zmiany w systemie funkcjonowania i zarządzania gospodarką narodową, które całkowicie eliminują pojęcie dyrektywnej rentowności, a więc podstawy dotychczasowego systemu naliczania funduszu zakładowego.</u>
-          <u xml:id="u-27.20" who="#RudolfTadeusz">W wyniku zwiększania się od stycznia 1973 r. grona tzw. jednostek inicjujących upowszechnia się coraz szerzej nowa zasada kształtowania funduszu płac w przedsiębiorstwach w zależności od przyrostu produkcji dodanej. Zaś przedsiębiorstwa nie działające jeszcze w ramach nowego systemu — przy tworzeniu planów produkcyjno-ekonomicznych nie otrzymują już od jednostek nadrzędnych dyrektywnych wskaźników dotyczących wyników finansowych.</u>
-          <u xml:id="u-27.21" who="#RudolfTadeusz">Wszystko to stawia na porządku dziennym konieczność generalnej zmiany obecnych zasad tworzenia i podziału funduszu zakładowego, począwszy już od bieżącego roku.</u>
-          <u xml:id="u-27.22" who="#RudolfTadeusz">Wysoka Izbo! Przedstawiony obywatelom posłom projekt nowych zasad tworzenia i podziału zakładowego funduszu nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkaniowego wraz z poprawkami opracowanymi w wyniku szerokiej konsultacji z aktywem społeczno-gospodarczym 184 czołowych przedsiębiorstw oraz prac komisji sejmowych, a także współpracy z zainteresowanymi organami Rządu — uwzględnia w pełni dotychczasowe doświadczenia związane z długoletnim funkcjonowaniem funduszu zakładowego w Polsce. Rozwiązuje on w sposób prawidłowy zarówno zasady tworzenia, jak i podziału środków na nagrody roczne, działalność socjalną i gospodarkę mieszkaniową. Uwzględnia aktualne i perspektywiczne potrzeby w tym zakresie, kojarząc je z możliwościami ich realizacji.</u>
-          <u xml:id="u-27.23" who="#RudolfTadeusz">Proponowana reforma funduszu zakładowego wychodzi naprzeciw postulatom zgłoszonym przez załogi, ponieważ:</u>
-          <u xml:id="u-27.24" who="#RudolfTadeusz">1. Czyni ona system tworzenia i gospodarowania poszczególnymi funduszami jasny, przejrzysty i stabilny, bowiem wszystkie trzy fundusze naliczane będą w odpowiednich proporcjach w stosunku do funduszu płac i wliczane w ciężar kosztów przedsiębiorstwa. Fundusz nagród będzie corocznie powiększał się o odpowiednie wielkości tak, aby najpóźniej w 1981 roku we wszystkich zakładach, w których jest tworzony, stanowił 8,5% funduszu płac. Oznaczać to będzie możliwość wypłacania pełnej 13 pensji, rosnącej wraz z sukcesywnym wzrostem płac. Należy zauważyć, że przyjęcie minimalnego wskaźnika rocznego przyrostu funduszu na nagrody roczne — 0,2% oznacza, że wiele zakładów osiągnie docelową wysokość — 8,5% przed rokiem 1981. Fundusz socjalny wzrastać będzie do wysokości docelowej 2%, a mieszkaniowy — do wysokości 1% funduszu płac w 1978 r. Tu również tempo dalszego wzrostu środków będzie wprost proporcjonalne do tempa wzrostu funduszu płac w przedsiębiorstwie. Umożliwi to prowadzenie właściwej polityki kadrowej, umacnianie dyscypliny pracy, stabilizację zatrudnienia, rozwijanie planowej działalności socjalnej oraz stałą poprawę sytuacji mieszkaniowej załóg.</u>
-          <u xml:id="u-27.25" who="#RudolfTadeusz">2. Reforma ustala zasadę sukcesywnego wyrównywania narosłych dysproporcji w poziomie środków przeznaczonych na nagrody roczne, cele socjalne i mieszkaniowe poszczególnych grup pracowniczych. I — co bardzo istotne — wyrównuje te dysproporcje w górę, ponieważ rozszerza krąg zakładów pracy upoważnionych do tworzenia funduszów socjalnych i mieszkaniowych, zapewnia odpowiednią dynamikę ich wzrostu, a zakładom pracy, które już osiągnęły wysokie kwoty środków na fundusz socjalny i mieszkaniowy — gwarantuje ich utrzymanie oraz, w perspektywie, możliwość dalszego wzrostu.</u>
-          <u xml:id="u-27.26" who="#RudolfTadeusz">3. Ważnym walorem nowych zasad tworzenia omawianych funduszy jest upowszechnienie zakładowych funduszów socjalnych i mieszkaniowych na wszystkie państwowe jednostki organizacyjne. Oznacza to spełnienie postulatu wielokrotnie wysuwanego w zakładach pracy, które dotąd takich uprawnień nie posiadały.</u>
-          <u xml:id="u-27.27" who="#RudolfTadeusz">Projekt ustawy upoważnia także Rząd do rozszerzenia kręgu zakładów uprawnionych do tworzenia zakładowego funduszu nagród rocznych.</u>
-          <u xml:id="u-27.28" who="#RudolfTadeusz">Trzeba nadmienić, że reforma angażuje znaczne środki finansowe państwa. Oblicza się, że pociągnie za sobą do roku 1981 skutki finansowe rzędu 7 miliardów złotych.</u>
-          <u xml:id="u-27.29" who="#RudolfTadeusz">Wysoki Sejmie! Trzeba wyraźnie podkreślić, że odejście od dotychczasowej zasady bezpośredniego łączenia funduszu zakładowego z rentownością nie oznacza rezygnacji ze stosowania zachęt materialnych do podnoszenia efektów działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Zachęty te zawarte są zarówno w nowym, coraz szerzej wprowadzanym systemie tworzenia funduszu płac, jak i w nowych zasadach wynagradzania za pracę. Zachęty te wynikają z całokształtu polityki płacowej ustalonej na VI Zjeździe partii.</u>
-          <u xml:id="u-27.30" who="#RudolfTadeusz">Polityka ta zakłada systematyczny wzrost płac w powiązaniu z poprawą wyników ekonomicznych przedsiębiorstw oraz kształtowanie poziomu indywidualnych wynagrodzeń w zależności od prawidłowo mierzonych efektów pracy każdego członka załogi. Jest ona — jak wiadomo — realizowana konsekwentnie i ze znacznym wyprzedzeniem w stosunku do planu 5-letniego.</u>
-          <u xml:id="u-27.31" who="#RudolfTadeusz">W przedsiębiorstwach, które przeszły na nowy system planowania i zarządzania — w tzw. jednostkach inicjujących — w metodach kształtowania funduszu płac wprowadzone są istotne zmiany polegające na tworzeniu wielkości funduszu płac w zależności od wielkości produkcji dodanej, wytworzonej w danym przedsiębiorstwie.</u>
-          <u xml:id="u-27.32" who="#RudolfTadeusz">Tak więc efektywność pracy całego przedsiębiorstwa odzwierciedlona będzie przez tempo przyrostu funduszu płac w przedsiębiorstwie, a wkład pracy każdego członka załogi — przez indywidualną pracę pracownika. Wysokość zaś nagrody rocznej i prawo do jej otrzymania zależeć będą w nowym systemie bezpośrednio od osobistej pracy, od przestrzegania przez pracownika zasad dobrej roboty, zasad dyscypliny pracy i poszanowania mienia społecznego. Charakter bodźca tych nagród wzmacniają jasne i przejrzyste kryteria ich przyznawania. Określony w projekcie ustawy system nagród rocznych będzie miał niewątpliwie korzystny wpływ na kształtowanie gospodarskiej postawy załóg oraz właściwe kojarzenie interesów społecznych i osobistych.</u>
-          <u xml:id="u-27.33" who="#RudolfTadeusz">Przyjęte w projekcie ustawy zasady i kryteria tworzenia i gospodarowania zakładowymi funduszami: nagród, socjalnym i mieszkaniowym — stwarzają w warunkach wzrostu produkcji, wydajności pracy i ogólnej poprawy efektów gospodarowania trwałą podstawę i stale rosnące źródło pokrywania zbiorowych i indywidualnych potrzeb załóg zakładów pracy.</u>
-          <u xml:id="u-27.34" who="#RudolfTadeusz">Stabilność odpisów na fundusz socjalny i mieszkaniowy stworzy praktyczną możliwość realizowania od lat wysuwanego postulatu z zakresu planowania społecznego, mianowicie opracowywania i przyjmowania przez KSR zakładowych planów rozwoju działalności socjalnej i kulturalnej. Plany takie, zarówno długofalowe — 5-letnie, jak i operatywne — roczne, powinien posiadać każdy zakład pracy.</u>
-          <u xml:id="u-27.35" who="#RudolfTadeusz">Tak więc w nowym systemie ważną rolę w prawidłowym gospodarowaniu funduszem nagród, socjalnym i mieszkaniowym przypisuje się samorządowi robotniczemu. Otrzymuje on skuteczne instrumenty oddziaływania na sprawiedliwy podział wspólnie wytworzonych efektów, możliwość kształtowania zasad polityki socjalnej oraz mieszkaniowej w przedsiębiorstwie.</u>
-          <u xml:id="u-27.36" who="#RudolfTadeusz">Oznacza to jeszcze większą odpowiedzialność organów samorządu robotniczego oraz rad zakładowych za takie gospodarowanie zakładowymi funduszami, aby były one dzielone zgodnie z zasadą sprawiedliwości społecznej, aby wpływały na umacnianie dyscypliny pracy, stabilizację załóg, wzrost wydajności, poprawę efektów działalności ekonomicznej zakładów pracy.</u>
-          <u xml:id="u-27.37" who="#RudolfTadeusz">Jesteśmy przekonani, że reforma funduszu zakładowego przyczyni się do pełnej realizacji wskazań zawartych w liście Sekretariatu KC PZPR, Prezydium Rządu i Prezydium CRZZ w sprawie szerokich i wszechstronnych działań na rzecz poprawy warunków pracy i warunków socjalnych załóg.</u>
-          <u xml:id="u-27.38" who="#RudolfTadeusz">Przedstawione Wysokiej Izbie propozycje zmian w dziedzinie tworzenia i podziału funduszy zakładowych są zgodne z wczorajszymi postanowieniami IX Plenum KC PZPR, mającymi na celu stwarzanie bardziej sprzyjających warunków do pełniejszego zaangażowania wszystkich twórczych sił narodu w rozwoju socjalistycznej Polski.</u>
-          <u xml:id="u-27.39" who="#RudolfTadeusz">Klub Poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z pełnym przekonaniem o doniosłej roli ustawy o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszu: nagród, socjalnego i mieszkaniowego głosował będzie za jej uchwaleniem.</u>
+          <u xml:id="u-27.0" who="#TadeuszRudolf">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej pragnę wyrazić poparcie dla przedstawionego Sejmowi przez Rząd projektu ustawy o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszu: nagród, socjalnego i mieszkaniowego wraz z poprawkami opracowanymi przez Komisję Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów oraz Komisję Pracy i Spraw Socjalnych, uzasadnionymi przez posła Romana Stachonia.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#TadeuszRudolf">Rozpatrywany dziś przez Wysoki Sejm projekt ustawy ma bardzo doniosłe znaczenie ekonomiczne i społeczne. Dotyczy on bowiem milionów ludzi pracy w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#TadeuszRudolf">Projekt ten w sposób zasadniczy zmienia obowiązujące od piętnastu lat zasady tworzenia i podziału zakładowych funduszy przeznaczonych na nagrody za roczne wyniki pracy, a także na cele socjalne oraz potrzeby mieszkaniowe załóg zakładów pracy.</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#TadeuszRudolf">Proponowane zmiany w zasadach tworzenia i podziału funduszy zakładowych stanowią ważny element ogólnego procesu doskonalenia polityki społecznej w naszym kraju. Są one także wyrazem konsekwentnie realizowanej polityki wytyczonej na VI Zjeździe partii, zmierzającej do stałego podnoszenia poziomu życia ludzi pracy.</u>
+          <u xml:id="u-27.4" who="#TadeuszRudolf">Wysoki Sejmie! Wprowadzony w 1958 roku w przedsiębiorstwach fundusz zakładowy pomyślany był jako system zbiorowej zachęty załóg do podnoszenia efektywności gospodarowania. Fundusz ten spełnił określoną, pozytywną rolę. Wpłynął na zwiększenie zainteresowania załóg zakładów pracy działalnością ekonomiczną przedsiębiorstw, stwarzał dodatkowe możliwości wynagrodzenia załóg oraz zaspokajania ich potrzeb socjalnych i mieszkaniowych. Jednak na skutek wielu przyczyn, w ostatnich latach fundusz zakładowy zaczął stopniowo tracić charakter bodźca, a więc tracić swoją podstawową funkcję ekonomiczno-społeczną.</u>
+          <u xml:id="u-27.5" who="#TadeuszRudolf">Dotychczasowe zasady tworzenia funduszu zakładowego i jego podziału poddawane były wielokrotnie krytyce, szczególnie w trakcie dyskusji przed VI Zjazdem naszej partii oraz dyskusji przed VII Kongresem Związków Zawodowych, a także na samym Kongresie.</u>
+          <u xml:id="u-27.6" who="#TadeuszRudolf">Krytyka ta wynikała z następujących przesłanek.</u>
+          <u xml:id="u-27.7" who="#TadeuszRudolf">1. Aktualnie wielkość odpisów na fundusz zakładowy w przedsiębiorstwie zależy od szeregu czynników, na które przedsiębiorstwa i ich załogi nie zawsze mają bezpośredni wpływ, jak np. zmiany struktury asortymentowej wyrobów, zmiany cen i jakości surowców i materiałów użytych do produkcji, zmiany cen produktów gotowych, rozszerzenie zakresu działalności usługowej itp.</u>
+          <u xml:id="u-27.8" who="#TadeuszRudolf">W wypadku, gdy wpływ tych czynników był dla zakładów pracy niekorzystny formułowano postulaty do jednostek nadrzędnych w sprawie dofinansowania funduszu zakładowego, przynajmniej do poziomu roku poprzedniego.</u>
+          <u xml:id="u-27.9" who="#TadeuszRudolf">Na przykład przy naliczaniu funduszu zakładowego za wyniki roku 1972 nastąpił spadek odpisów w przemyśle lekkim, spowodowany w głównej mierze zmianą struktury asortymentowej produkcji, a w przemyśle tartacznym — spowodowany nieosiągnięciem planowanych cen tarcicy na skutek otrzymania do jej produkcji surowca niższej jakości.</u>
+          <u xml:id="u-27.10" who="#TadeuszRudolf">Podobne zjawiska występowały również w innych przemysłach, a także w wielu zakładach pracy tej samej branży. Powodowało to konieczność dofinansowania funduszu zakładowego ze strony zjednoczeń i ministerstw, a nawet podejmowania specjalnych decyzji rządowych w tej sprawie.</u>
+          <u xml:id="u-27.11" who="#TadeuszRudolf">W ten sposób fundusz zakładowy, który pomyślany był jako system zbiorowej zachęty całych załóg na rzecz optymalizacji wyników gospodarowania, tracił coraz bardziej charakter bodźca. Tracił także ten charakter w stosunku do poszczególnych członków załogi, bowiem w świadomości pracownika związek między jego indywidualnym wkładem pracy a wielkością naliczonego funduszu był mało widoczny, a odległa w czasie wypłata rocznej nagrody (często w II kwartale następnego roku) jeszcze bardziej ten związek zaciemniała.</u>
+          <u xml:id="u-27.12" who="#TadeuszRudolf">2. Istotną słabością obecnego systemu jest także nadmierne zróżnicowanie zasad i wysokości odpisów na fundusz zakładowy, wynikające zarówno z przyjęcia niejednolitych zasad jego tworzenia oraz rozmaitej wysokości procentowych stawek odpisów, jak również z różnych możliwości poszczególnych przedsiębiorstw w zakresie poprawy dyrektywnych wskaźników finansowych.</u>
+          <u xml:id="u-27.13" who="#TadeuszRudolf">Wszystko to powodowało narastające z biegiem lat dysproporcje między gałęziami i branżami gospodarki narodowej, a także poszczególnymi przedsiębiorstwami w zakresie wysokości odpisów, a w ślad za tym — znaczne różnice w możliwościach wypłacania w odpowiedniej wysokości nagród rocznych oraz rozwijania działalności socjalnej, zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych załóg.</u>
+          <u xml:id="u-27.14" who="#TadeuszRudolf">3. Poważnym mankamentem dotychczasowych zasad jest też ograniczony zasięg prawa do tworzenia funduszu socjalnego i mieszkaniowego. Stosunkowo duże liczebnie grupy pracownicze nie posiadają w ogóle funduszów na cele socjalne lub korzystają z nieznacznych tylko środków, a fundusz na cele mieszkaniowe tworzony jest w przedsiębiorstwach, które zatrudniają tylko ok. 64% ogółu pracowników gospodarki uspołecznionej.</u>
+          <u xml:id="u-27.15" who="#TadeuszRudolf">W toku krytycznych rozważań na temat funduszu zakładowego postulowano więc przede wszystkim:</u>
+          <u xml:id="u-27.16" who="#TadeuszRudolf">— ustalenie powszechnie zrozumiałych zasad tworzenia i podziału funduszy zakładowych,</u>
+          <u xml:id="u-27.17" who="#TadeuszRudolf">— wyrównywanie dysproporcji w poziomie uzyskiwanych środków w ramach funduszy zakładowych na nagrody za wyniki roczne, na cele socjalne i mieszkaniowe,</u>
+          <u xml:id="u-27.18" who="#TadeuszRudolf">— upowszechnienie prawa do tworzenia funduszy na cele socjalne i mieszkaniowe.</u>
+          <u xml:id="u-27.19" who="#TadeuszRudolf">Obok omówionych przyczyn uzasadniających reformę funduszu zakładowego niezwykle istotną przyczynę stanowią zachodzące zmiany w systemie funkcjonowania i zarządzania gospodarką narodową, które całkowicie eliminują pojęcie dyrektywnej rentowności, a więc podstawy dotychczasowego systemu naliczania funduszu zakładowego.</u>
+          <u xml:id="u-27.20" who="#TadeuszRudolf">W wyniku zwiększania się od stycznia 1973 r. grona tzw. jednostek inicjujących upowszechnia się coraz szerzej nowa zasada kształtowania funduszu płac w przedsiębiorstwach w zależności od przyrostu produkcji dodanej. Zaś przedsiębiorstwa nie działające jeszcze w ramach nowego systemu — przy tworzeniu planów produkcyjno-ekonomicznych nie otrzymują już od jednostek nadrzędnych dyrektywnych wskaźników dotyczących wyników finansowych.</u>
+          <u xml:id="u-27.21" who="#TadeuszRudolf">Wszystko to stawia na porządku dziennym konieczność generalnej zmiany obecnych zasad tworzenia i podziału funduszu zakładowego, począwszy już od bieżącego roku.</u>
+          <u xml:id="u-27.22" who="#TadeuszRudolf">Wysoka Izbo! Przedstawiony obywatelom posłom projekt nowych zasad tworzenia i podziału zakładowego funduszu nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkaniowego wraz z poprawkami opracowanymi w wyniku szerokiej konsultacji z aktywem społeczno-gospodarczym 184 czołowych przedsiębiorstw oraz prac komisji sejmowych, a także współpracy z zainteresowanymi organami Rządu — uwzględnia w pełni dotychczasowe doświadczenia związane z długoletnim funkcjonowaniem funduszu zakładowego w Polsce. Rozwiązuje on w sposób prawidłowy zarówno zasady tworzenia, jak i podziału środków na nagrody roczne, działalność socjalną i gospodarkę mieszkaniową. Uwzględnia aktualne i perspektywiczne potrzeby w tym zakresie, kojarząc je z możliwościami ich realizacji.</u>
+          <u xml:id="u-27.23" who="#TadeuszRudolf">Proponowana reforma funduszu zakładowego wychodzi naprzeciw postulatom zgłoszonym przez załogi, ponieważ:</u>
+          <u xml:id="u-27.24" who="#TadeuszRudolf">1. Czyni ona system tworzenia i gospodarowania poszczególnymi funduszami jasny, przejrzysty i stabilny, bowiem wszystkie trzy fundusze naliczane będą w odpowiednich proporcjach w stosunku do funduszu płac i wliczane w ciężar kosztów przedsiębiorstwa. Fundusz nagród będzie corocznie powiększał się o odpowiednie wielkości tak, aby najpóźniej w 1981 roku we wszystkich zakładach, w których jest tworzony, stanowił 8,5% funduszu płac. Oznaczać to będzie możliwość wypłacania pełnej 13 pensji, rosnącej wraz z sukcesywnym wzrostem płac. Należy zauważyć, że przyjęcie minimalnego wskaźnika rocznego przyrostu funduszu na nagrody roczne — 0,2% oznacza, że wiele zakładów osiągnie docelową wysokość — 8,5% przed rokiem 1981. Fundusz socjalny wzrastać będzie do wysokości docelowej 2%, a mieszkaniowy — do wysokości 1% funduszu płac w 1978 r. Tu również tempo dalszego wzrostu środków będzie wprost proporcjonalne do tempa wzrostu funduszu płac w przedsiębiorstwie. Umożliwi to prowadzenie właściwej polityki kadrowej, umacnianie dyscypliny pracy, stabilizację zatrudnienia, rozwijanie planowej działalności socjalnej oraz stałą poprawę sytuacji mieszkaniowej załóg.</u>
+          <u xml:id="u-27.25" who="#TadeuszRudolf">2. Reforma ustala zasadę sukcesywnego wyrównywania narosłych dysproporcji w poziomie środków przeznaczonych na nagrody roczne, cele socjalne i mieszkaniowe poszczególnych grup pracowniczych. I — co bardzo istotne — wyrównuje te dysproporcje w górę, ponieważ rozszerza krąg zakładów pracy upoważnionych do tworzenia funduszów socjalnych i mieszkaniowych, zapewnia odpowiednią dynamikę ich wzrostu, a zakładom pracy, które już osiągnęły wysokie kwoty środków na fundusz socjalny i mieszkaniowy — gwarantuje ich utrzymanie oraz, w perspektywie, możliwość dalszego wzrostu.</u>
+          <u xml:id="u-27.26" who="#TadeuszRudolf">3. Ważnym walorem nowych zasad tworzenia omawianych funduszy jest upowszechnienie zakładowych funduszów socjalnych i mieszkaniowych na wszystkie państwowe jednostki organizacyjne. Oznacza to spełnienie postulatu wielokrotnie wysuwanego w zakładach pracy, które dotąd takich uprawnień nie posiadały.</u>
+          <u xml:id="u-27.27" who="#TadeuszRudolf">Projekt ustawy upoważnia także Rząd do rozszerzenia kręgu zakładów uprawnionych do tworzenia zakładowego funduszu nagród rocznych.</u>
+          <u xml:id="u-27.28" who="#TadeuszRudolf">Trzeba nadmienić, że reforma angażuje znaczne środki finansowe państwa. Oblicza się, że pociągnie za sobą do roku 1981 skutki finansowe rzędu 7 miliardów złotych.</u>
+          <u xml:id="u-27.29" who="#TadeuszRudolf">Wysoki Sejmie! Trzeba wyraźnie podkreślić, że odejście od dotychczasowej zasady bezpośredniego łączenia funduszu zakładowego z rentownością nie oznacza rezygnacji ze stosowania zachęt materialnych do podnoszenia efektów działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Zachęty te zawarte są zarówno w nowym, coraz szerzej wprowadzanym systemie tworzenia funduszu płac, jak i w nowych zasadach wynagradzania za pracę. Zachęty te wynikają z całokształtu polityki płacowej ustalonej na VI Zjeździe partii.</u>
+          <u xml:id="u-27.30" who="#TadeuszRudolf">Polityka ta zakłada systematyczny wzrost płac w powiązaniu z poprawą wyników ekonomicznych przedsiębiorstw oraz kształtowanie poziomu indywidualnych wynagrodzeń w zależności od prawidłowo mierzonych efektów pracy każdego członka załogi. Jest ona — jak wiadomo — realizowana konsekwentnie i ze znacznym wyprzedzeniem w stosunku do planu 5-letniego.</u>
+          <u xml:id="u-27.31" who="#TadeuszRudolf">W przedsiębiorstwach, które przeszły na nowy system planowania i zarządzania — w tzw. jednostkach inicjujących — w metodach kształtowania funduszu płac wprowadzone są istotne zmiany polegające na tworzeniu wielkości funduszu płac w zależności od wielkości produkcji dodanej, wytworzonej w danym przedsiębiorstwie.</u>
+          <u xml:id="u-27.32" who="#TadeuszRudolf">Tak więc efektywność pracy całego przedsiębiorstwa odzwierciedlona będzie przez tempo przyrostu funduszu płac w przedsiębiorstwie, a wkład pracy każdego członka załogi — przez indywidualną pracę pracownika. Wysokość zaś nagrody rocznej i prawo do jej otrzymania zależeć będą w nowym systemie bezpośrednio od osobistej pracy, od przestrzegania przez pracownika zasad dobrej roboty, zasad dyscypliny pracy i poszanowania mienia społecznego. Charakter bodźca tych nagród wzmacniają jasne i przejrzyste kryteria ich przyznawania. Określony w projekcie ustawy system nagród rocznych będzie miał niewątpliwie korzystny wpływ na kształtowanie gospodarskiej postawy załóg oraz właściwe kojarzenie interesów społecznych i osobistych.</u>
+          <u xml:id="u-27.33" who="#TadeuszRudolf">Przyjęte w projekcie ustawy zasady i kryteria tworzenia i gospodarowania zakładowymi funduszami: nagród, socjalnym i mieszkaniowym — stwarzają w warunkach wzrostu produkcji, wydajności pracy i ogólnej poprawy efektów gospodarowania trwałą podstawę i stale rosnące źródło pokrywania zbiorowych i indywidualnych potrzeb załóg zakładów pracy.</u>
+          <u xml:id="u-27.34" who="#TadeuszRudolf">Stabilność odpisów na fundusz socjalny i mieszkaniowy stworzy praktyczną możliwość realizowania od lat wysuwanego postulatu z zakresu planowania społecznego, mianowicie opracowywania i przyjmowania przez KSR zakładowych planów rozwoju działalności socjalnej i kulturalnej. Plany takie, zarówno długofalowe — 5-letnie, jak i operatywne — roczne, powinien posiadać każdy zakład pracy.</u>
+          <u xml:id="u-27.35" who="#TadeuszRudolf">Tak więc w nowym systemie ważną rolę w prawidłowym gospodarowaniu funduszem nagród, socjalnym i mieszkaniowym przypisuje się samorządowi robotniczemu. Otrzymuje on skuteczne instrumenty oddziaływania na sprawiedliwy podział wspólnie wytworzonych efektów, możliwość kształtowania zasad polityki socjalnej oraz mieszkaniowej w przedsiębiorstwie.</u>
+          <u xml:id="u-27.36" who="#TadeuszRudolf">Oznacza to jeszcze większą odpowiedzialność organów samorządu robotniczego oraz rad zakładowych za takie gospodarowanie zakładowymi funduszami, aby były one dzielone zgodnie z zasadą sprawiedliwości społecznej, aby wpływały na umacnianie dyscypliny pracy, stabilizację załóg, wzrost wydajności, poprawę efektów działalności ekonomicznej zakładów pracy.</u>
+          <u xml:id="u-27.37" who="#TadeuszRudolf">Jesteśmy przekonani, że reforma funduszu zakładowego przyczyni się do pełnej realizacji wskazań zawartych w liście Sekretariatu KC PZPR, Prezydium Rządu i Prezydium CRZZ w sprawie szerokich i wszechstronnych działań na rzecz poprawy warunków pracy i warunków socjalnych załóg.</u>
+          <u xml:id="u-27.38" who="#TadeuszRudolf">Przedstawione Wysokiej Izbie propozycje zmian w dziedzinie tworzenia i podziału funduszy zakładowych są zgodne z wczorajszymi postanowieniami IX Plenum KC PZPR, mającymi na celu stwarzanie bardziej sprzyjających warunków do pełniejszego zaangażowania wszystkich twórczych sił narodu w rozwoju socjalistycznej Polski.</u>
+          <u xml:id="u-27.39" who="#TadeuszRudolf">Klub Poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z pełnym przekonaniem o doniosłej roli ustawy o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszu: nagród, socjalnego i mieszkaniowego głosował będzie za jej uchwaleniem.</u>
           <u xml:id="u-27.40" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-28">
           <u xml:id="u-28.0" who="#AndrzejBenesz">Głos ma poseł Zenobia Gregorczyk.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-29">
-          <u xml:id="u-29.0" who="#GregorczykZenobia">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! Wniesiony pod obrady Wysokiej Izby projekt ustawy o zasadach tworzenia i podziału funduszu: nagród, socjalnego i mieszkaniowego łączy się również z rolniczymi i wiejskimi uspołecznionymi zakładami pracy. Dotyczy także, milionowych rzesz ludności zamieszkałej na wsi i dojeżdżającej codziennie do pracy w uspołecznionych pozarolniczych zakładach produkcyjnych i usługowych. Sądzę więc, że warto rozpatrzyć skutki tej ustawy także w aspekcie warunków rozwoju rolnictwa i ludności wiejskiej. Zagadnieniu temu wiele uwagi poświęciła również uchwała VI Kongresu ZSL.</u>
-          <u xml:id="u-29.1" who="#GregorczykZenobia">Otóż najbardziej bezpośrednim skutkiem ustawy powinno być wyższe niż dotąd zdyscyplinowanie wobec uspołecznionych zakładów tej części ludności wiejskiej, która, mieszkając na wsi, pracuje codziennie w rolniczych i poza rolniczych uspołecznionych zakładach produkcyjnych i usługowych. Wiele uspołecznionych zakładów pracy uskarża się na niedostateczne zdyscyplinowanie części dwuzawodowej ludności. Tak więc można sądzić, że uzależnienie nagrody indywidualnej od właściwego stosunku do pracy przyniesie pozytywne rezultaty.</u>
-          <u xml:id="u-29.2" who="#GregorczykZenobia">Poprawa społecznego zdyscyplinowania w procesie produkcji nastąpić powinna jednak nie tylko dlatego, że źle wykonujący swe obowiązki pracownik nie będzie mógł otrzymać nagrody indywidualnej z funduszu nagród, ale także dlatego, że projekt ustawy ma duży walor wychowawczy. Określa bowiem konkretne warunki, które muszą być spełnione, aby praca i postawa pracownika w zakładzie pracy mogły być nazwane nienagannymi. W nowym systemie nagród silniej akcentowana jest indywidualna ocena każdego pracownika. Sprzyjać to będzie likwidacji takich sytuacji, gdy wydajna praca większości załogi ukrywała niejako mało wydajną pracę pewnej części pracowników.</u>
-          <u xml:id="u-29.3" who="#GregorczykZenobia">Nieotrzymanie nagrody oznaczać będzie w świetle ustawowych kryteriów, że praca i postawa pracownika w produkcji zasługują na naganę. Otrzymanie nagrody będzie dowodem nienaganności pracy. Liczba osób nie otrzymujących nagrody będzie równoznaczna z liczbą osób zasługujących na naganę bądź za niezdyscyplinowanie społeczne, bądź też za niesumienną, względnie nawet nieumiejętną pracę. Projekt ustawy wprowadza więc pewien system corocznego poddawania ocenie stopnia sumienności pracy osób zatrudnionych oraz stopnia ich umiejętności z punktu widzenia ustawowych kryteriów, wśród których jakość produkcji, uzależniona także od jakości pracy, spełniać ma szczególną rolę.</u>
-          <u xml:id="u-29.4" who="#GregorczykZenobia">Nie ulega wątpliwości, iż w tym nowym systemie ocen sprawdzać się będą również postawy i umiejętności ludności dwuzawodowej. Intencją projektu ustawy jest, aby oceniane były zarówno postawy, jak i poziom kwalifikacji oraz sposób przygotowywania ludności rolniczej i wiejskiej, która przechodzi do pozarolniczych zawodów nie ze szkół, a bezpośrednio z gospodarstwa rolnego.</u>
-          <u xml:id="u-29.5" who="#GregorczykZenobia">Fundusze zakładowe w państwowych przedsiębiorstwach resortu rolnictwa stanowiły istotne uzupełnienie funduszu płac. Taką samą, a stopniowo nawet coraz większą rolę będzie spełniał fundusz nagród. Jednakże w świetle założeń przedłożonego projektu ustawy fundusz nagród oprócz funkcji poprawy jakości prący oraz nagradzania za zdyscyplinowanie będzie także wpływał dodatnio na stabilizację kadr. W niektórych przedsiębiorstwach rolnych, np. w melioracyjnych, występuje bowiem zjawisko nadmiernej płynności załóg. Ustawa stwarza przesłanki zmierzające do zwiększenia zainteresowania pracownika pracą w jednym zakładzie.</u>
-          <u xml:id="u-29.6" who="#GregorczykZenobia">Od paru lat systematycznie polepszają się warunki życia i pracy w państwowych gospodarstwach rolnych. Niedostatecznie szybko poprawiają się te warunki w pozostałych państwowych przedsiębiorstwach rolnych i obsługujących rolnictwo oraz wykonujących inwestycje rolne. Przedstawiony projekt ustawy będzie stwarzał warunki i pobudzał rady zakładowe wszystkich jednostek gospodarczych do prowadzenia skutecznej działalności mającej na celu polepszenie warunków życia zatrudnionych. Omawiany projekt ustawy stworzy także pewien wzór rozwiązań problemów socjalnych w innych zakładach.</u>
-          <u xml:id="u-29.7" who="#GregorczykZenobia">Państwowe gospodarstwa rolne, a także przedsiębiorstwa państwowe wykonujące inwestycje rolne nie tworzyły dotychczas funduszu mieszkaniowego. Ustanowienie zasady, że we wszystkich państwowych jednostkach, a więc także w budżetowych tworzy się fundusz mieszkaniowy — otwiera możliwości udzielenia pomocy zakładowej dla tych członków załóg, którzy udowodnią swoją stabilizację pracy w rolnictwie lub w obsłudze rolnictwa podjęciem budownictwa mieszkaniowego w rejonie działania uspołecznionego zakładu pracy. Może to z czasem stać się jednym z czynników wywołania potrzebnego na wsi ruchu spółdzielczości mieszkaniowej. W niejednej bowiem wsi i gminie istnieje kilka jednostek państwowych. Fundusz mieszkaniowy tych jednostek razem wzięty może być bodźcem do zapoczątkowania działalności wiejskiej spółdzielczości mieszkaniowej lub innych zorganizowanych form budownictwa. Można mieć nadzieję, że inne zakłady pracy uznają fundusz mieszkaniowy za jeden ze wzorów perspektywicznych rozwiązań problemu mieszkaniowego swych pracowników. Od dawna np. sprawa rozwiązania problemu mieszkaniowego jest podnoszona jako istotny warunek stabilizacji kadr traktorzystów w kółkach rolniczych.</u>
-          <u xml:id="u-29.8" who="#GregorczykZenobia">Projekt ustawy przewiduje stopniowe, ale określone konkretnymi wskaźnikami, powiększanie funduszu nagród, funduszu socjalnego oraz funduszu mieszkaniowego. To zobowiązanie się państwa do stopniowego powiększania funduszów uzupełniających wynagrodzenia pracowników ma szczególnie korzystną wymowę. U podstaw tego ustawowego zobowiązania leży bowiem założenie, że kraj nasz będzie coraz szybciej się rozwijał, że istnieć będą coraz lepsze warunki życia i rozwoju naszego społeczeństwa. Ponadto wprowadza to większą przejrzystość w systemie wynagrodzeń za pracę. Zmniejsza przede wszystkim ryzyko uzyskania nagrody — będzie ona uzależniona wyłącznie od samego pracownika, a nie od wyniku finansowego przedsiębiorstwa.</u>
-          <u xml:id="u-29.9" who="#GregorczykZenobia">Projekt ustawy będzie jednym z istotnych czynników mobilizacji społecznej oraz wykorzystania ludzkich umiejętności i możliwości — na ten temat debatowało wczoraj Plenum Komitetu Centralnego PZPR. Wyrażam przekonanie, że miliony ludzi pracy, których dotyczy omawiany projekt ustawy, odpowiedzą na nią dalszą poprawą jakości pracy oraz dalszym postępem w zdyscyplinowaniu w procesie produkcji. Wyrażam przekonanie, że będzie ona jednym ze źródeł dalszej poprawy systemu zarządzania gospodarką narodową.</u>
-          <u xml:id="u-29.10" who="#GregorczykZenobia">Treść projektu ustawy kojarzy dążenia partii i Rządu do stałej poprawy sytuacji materialnej ludności z troską o kształtowanie nowych wartości społecznych. Projekt ustawy wychodzi naprzeciw wymogom obecnej fazy rozwoju naszej gospodarki — to znaczy wymogom przejścia do bardziej intensywnych metod gospodarowania, również w rolnictwie. Sprzyjać będzie osiągnięciu lepszych wskaźników wzrostu wydajności pracy, poprawie jakości produkowanych artykułów i świadczonych usług oraz lepszemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych zakładów, a także gospodarności materiałowej.</u>
-          <u xml:id="u-29.11" who="#GregorczykZenobia">Wysoka Izbo! Upoważniona zostałam do oświadczenia, że Klub Poselski Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego będzie głosować za projektem ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-29.0" who="#ZenobiaGregorczyk">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! Wniesiony pod obrady Wysokiej Izby projekt ustawy o zasadach tworzenia i podziału funduszu: nagród, socjalnego i mieszkaniowego łączy się również z rolniczymi i wiejskimi uspołecznionymi zakładami pracy. Dotyczy także, milionowych rzesz ludności zamieszkałej na wsi i dojeżdżającej codziennie do pracy w uspołecznionych pozarolniczych zakładach produkcyjnych i usługowych. Sądzę więc, że warto rozpatrzyć skutki tej ustawy także w aspekcie warunków rozwoju rolnictwa i ludności wiejskiej. Zagadnieniu temu wiele uwagi poświęciła również uchwała VI Kongresu ZSL.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#ZenobiaGregorczyk">Otóż najbardziej bezpośrednim skutkiem ustawy powinno być wyższe niż dotąd zdyscyplinowanie wobec uspołecznionych zakładów tej części ludności wiejskiej, która, mieszkając na wsi, pracuje codziennie w rolniczych i poza rolniczych uspołecznionych zakładach produkcyjnych i usługowych. Wiele uspołecznionych zakładów pracy uskarża się na niedostateczne zdyscyplinowanie części dwuzawodowej ludności. Tak więc można sądzić, że uzależnienie nagrody indywidualnej od właściwego stosunku do pracy przyniesie pozytywne rezultaty.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#ZenobiaGregorczyk">Poprawa społecznego zdyscyplinowania w procesie produkcji nastąpić powinna jednak nie tylko dlatego, że źle wykonujący swe obowiązki pracownik nie będzie mógł otrzymać nagrody indywidualnej z funduszu nagród, ale także dlatego, że projekt ustawy ma duży walor wychowawczy. Określa bowiem konkretne warunki, które muszą być spełnione, aby praca i postawa pracownika w zakładzie pracy mogły być nazwane nienagannymi. W nowym systemie nagród silniej akcentowana jest indywidualna ocena każdego pracownika. Sprzyjać to będzie likwidacji takich sytuacji, gdy wydajna praca większości załogi ukrywała niejako mało wydajną pracę pewnej części pracowników.</u>
+          <u xml:id="u-29.3" who="#ZenobiaGregorczyk">Nieotrzymanie nagrody oznaczać będzie w świetle ustawowych kryteriów, że praca i postawa pracownika w produkcji zasługują na naganę. Otrzymanie nagrody będzie dowodem nienaganności pracy. Liczba osób nie otrzymujących nagrody będzie równoznaczna z liczbą osób zasługujących na naganę bądź za niezdyscyplinowanie społeczne, bądź też za niesumienną, względnie nawet nieumiejętną pracę. Projekt ustawy wprowadza więc pewien system corocznego poddawania ocenie stopnia sumienności pracy osób zatrudnionych oraz stopnia ich umiejętności z punktu widzenia ustawowych kryteriów, wśród których jakość produkcji, uzależniona także od jakości pracy, spełniać ma szczególną rolę.</u>
+          <u xml:id="u-29.4" who="#ZenobiaGregorczyk">Nie ulega wątpliwości, iż w tym nowym systemie ocen sprawdzać się będą również postawy i umiejętności ludności dwuzawodowej. Intencją projektu ustawy jest, aby oceniane były zarówno postawy, jak i poziom kwalifikacji oraz sposób przygotowywania ludności rolniczej i wiejskiej, która przechodzi do pozarolniczych zawodów nie ze szkół, a bezpośrednio z gospodarstwa rolnego.</u>
+          <u xml:id="u-29.5" who="#ZenobiaGregorczyk">Fundusze zakładowe w państwowych przedsiębiorstwach resortu rolnictwa stanowiły istotne uzupełnienie funduszu płac. Taką samą, a stopniowo nawet coraz większą rolę będzie spełniał fundusz nagród. Jednakże w świetle założeń przedłożonego projektu ustawy fundusz nagród oprócz funkcji poprawy jakości prący oraz nagradzania za zdyscyplinowanie będzie także wpływał dodatnio na stabilizację kadr. W niektórych przedsiębiorstwach rolnych, np. w melioracyjnych, występuje bowiem zjawisko nadmiernej płynności załóg. Ustawa stwarza przesłanki zmierzające do zwiększenia zainteresowania pracownika pracą w jednym zakładzie.</u>
+          <u xml:id="u-29.6" who="#ZenobiaGregorczyk">Od paru lat systematycznie polepszają się warunki życia i pracy w państwowych gospodarstwach rolnych. Niedostatecznie szybko poprawiają się te warunki w pozostałych państwowych przedsiębiorstwach rolnych i obsługujących rolnictwo oraz wykonujących inwestycje rolne. Przedstawiony projekt ustawy będzie stwarzał warunki i pobudzał rady zakładowe wszystkich jednostek gospodarczych do prowadzenia skutecznej działalności mającej na celu polepszenie warunków życia zatrudnionych. Omawiany projekt ustawy stworzy także pewien wzór rozwiązań problemów socjalnych w innych zakładach.</u>
+          <u xml:id="u-29.7" who="#ZenobiaGregorczyk">Państwowe gospodarstwa rolne, a także przedsiębiorstwa państwowe wykonujące inwestycje rolne nie tworzyły dotychczas funduszu mieszkaniowego. Ustanowienie zasady, że we wszystkich państwowych jednostkach, a więc także w budżetowych tworzy się fundusz mieszkaniowy — otwiera możliwości udzielenia pomocy zakładowej dla tych członków załóg, którzy udowodnią swoją stabilizację pracy w rolnictwie lub w obsłudze rolnictwa podjęciem budownictwa mieszkaniowego w rejonie działania uspołecznionego zakładu pracy. Może to z czasem stać się jednym z czynników wywołania potrzebnego na wsi ruchu spółdzielczości mieszkaniowej. W niejednej bowiem wsi i gminie istnieje kilka jednostek państwowych. Fundusz mieszkaniowy tych jednostek razem wzięty może być bodźcem do zapoczątkowania działalności wiejskiej spółdzielczości mieszkaniowej lub innych zorganizowanych form budownictwa. Można mieć nadzieję, że inne zakłady pracy uznają fundusz mieszkaniowy za jeden ze wzorów perspektywicznych rozwiązań problemu mieszkaniowego swych pracowników. Od dawna np. sprawa rozwiązania problemu mieszkaniowego jest podnoszona jako istotny warunek stabilizacji kadr traktorzystów w kółkach rolniczych.</u>
+          <u xml:id="u-29.8" who="#ZenobiaGregorczyk">Projekt ustawy przewiduje stopniowe, ale określone konkretnymi wskaźnikami, powiększanie funduszu nagród, funduszu socjalnego oraz funduszu mieszkaniowego. To zobowiązanie się państwa do stopniowego powiększania funduszów uzupełniających wynagrodzenia pracowników ma szczególnie korzystną wymowę. U podstaw tego ustawowego zobowiązania leży bowiem założenie, że kraj nasz będzie coraz szybciej się rozwijał, że istnieć będą coraz lepsze warunki życia i rozwoju naszego społeczeństwa. Ponadto wprowadza to większą przejrzystość w systemie wynagrodzeń za pracę. Zmniejsza przede wszystkim ryzyko uzyskania nagrody — będzie ona uzależniona wyłącznie od samego pracownika, a nie od wyniku finansowego przedsiębiorstwa.</u>
+          <u xml:id="u-29.9" who="#ZenobiaGregorczyk">Projekt ustawy będzie jednym z istotnych czynników mobilizacji społecznej oraz wykorzystania ludzkich umiejętności i możliwości — na ten temat debatowało wczoraj Plenum Komitetu Centralnego PZPR. Wyrażam przekonanie, że miliony ludzi pracy, których dotyczy omawiany projekt ustawy, odpowiedzą na nią dalszą poprawą jakości pracy oraz dalszym postępem w zdyscyplinowaniu w procesie produkcji. Wyrażam przekonanie, że będzie ona jednym ze źródeł dalszej poprawy systemu zarządzania gospodarką narodową.</u>
+          <u xml:id="u-29.10" who="#ZenobiaGregorczyk">Treść projektu ustawy kojarzy dążenia partii i Rządu do stałej poprawy sytuacji materialnej ludności z troską o kształtowanie nowych wartości społecznych. Projekt ustawy wychodzi naprzeciw wymogom obecnej fazy rozwoju naszej gospodarki — to znaczy wymogom przejścia do bardziej intensywnych metod gospodarowania, również w rolnictwie. Sprzyjać będzie osiągnięciu lepszych wskaźników wzrostu wydajności pracy, poprawie jakości produkowanych artykułów i świadczonych usług oraz lepszemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych zakładów, a także gospodarności materiałowej.</u>
+          <u xml:id="u-29.11" who="#ZenobiaGregorczyk">Wysoka Izbo! Upoważniona zostałam do oświadczenia, że Klub Poselski Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego będzie głosować za projektem ustawy.</u>
           <u xml:id="u-29.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-30">
@@ -29,11 +29,11 @@
             <roleName>Marszałek</roleName>
           </persName>
         </person>
-        <person xml:id="BurekHieronim" role="regular">
+        <person xml:id="HieronimBurek" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Burek</forename>
-            <surname>Hieronim</surname>
+            <forename>Hieronim</forename>
+            <surname>Burek</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Burek</idno>
@@ -109,11 +109,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Halicki</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiStronnictwaDemokratycznego" />
         </person>
-        <person xml:id="JakubowiczAdolf" role="regular">
+        <person xml:id="AdolfJakubowicz" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Jakubowicz</forename>
-            <surname>Adolf</surname>
+            <forename>Adolf</forename>
+            <surname>Jakubowicz</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Adolf_Jakubowicz_(polityk)</idno>
@@ -168,21 +168,21 @@
           <sex value="F" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Janina_Makowska</idno>
         </person>
-        <person xml:id="MartinMirosław" role="regular">
+        <person xml:id="MirosławMartin" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Martin</forename>
-            <surname>Mirosław</surname>
+            <forename>Mirosław</forename>
+            <surname>Martin</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Miros%C5%82aw_Martin</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiPolskiejZjednoczonejPartiiRobotniczej" />
         </person>
-        <person xml:id="OjczykAdolf" role="regular">
+        <person xml:id="AdolfOjczyk" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Ojczyk</forename>
-            <surname>Adolf</surname>
+            <forename>Adolf</forename>
+            <surname>Ojczyk</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Adolf_Ojczyk</idno>
@@ -208,11 +208,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_P%C4%99kala</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiPolskiejZjednoczonejPartiiRobotniczej" />
         </person>
-        <person xml:id="RudolfTadeusz" role="regular">
+        <person xml:id="TadeuszRudolf" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Rudolf</forename>
-            <surname>Tadeusz</surname>
+            <forename>Tadeusz</forename>
+            <surname>Rudolf</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Rudolf</idno>
@@ -287,11 +287,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Szwarnowiecka</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiZjednoczonegoStronnictwaLudowego" />
         </person>
-        <person xml:id="SzydłowskiLeopold" role="regular">
+        <person xml:id="LeopoldSzydłowski" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Szydłowski</forename>
-            <surname>Leopold</surname>
+            <forename>Leopold</forename>
+            <surname>Szydłowski</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Leopold_Szyd%C5%82owski</idno>
@@ -27,11 +27,11 @@
           <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Mirosław Martin.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-3">
-          <u xml:id="u-3.0" who="#MartinMirosław">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu przekazało w dniu 23 listopada br. Komisji Mandatowo-Regulaminowej sprawę obsadzenia w trybie art. 77 Ordynacji wyborczej mandatu w okręgu wyborczym nr 52 w Iławie, wygasłego wskutek śmierci posła Mariana Gotowca.</u>
-          <u xml:id="u-3.1" who="#MartinMirosław">Prezydium Sejmu zwróciło się jednocześnie do Komisji o przedłożenie Wysokiemu Sejmowi w powyższej sprawie odpowiedniego wniosku. Przypominam, że wygaśnięcie mandatu posła Mariana Gotowca Sejm stwierdził na ostatnim posiedzeniu w dniu 22 listopada br. Obecnie, zgodnie z postanowieniami Ordynacji wyborczej, Wysoka Izba ma podjąć uchwałę o wstąpieniu w skład Sejmu tego spośród nie wybranych w okręgu wyborczym nr 52 kandydatów, który uzyskał kolejną największą liczbę głosów i nie utracił w tym czasie praw wybieralności.</u>
-          <u xml:id="u-3.2" who="#MartinMirosław">Komisja Mandatowo-Regulaminowa na posiedzeniu w dniu 13 grudnia 1973 r. rozpatrzyła sprawę obsadzenia mandatu i upoważniła mnie do przedstawienia Wysokiej Izbie projektu uchwały w tej sprawie.</u>
-          <u xml:id="u-3.3" who="#MartinMirosław">Na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej Komisja Mandatowo-Regulaminowa stwierdza, że kandydatem do objęcia mandatu w okręgu wyborczym nr 52 w Iławie jest obywatel Zdzisław Łapeta, zamieszkały w Olsztynie, magister ekonomii, pracownik Wojewódzkiego Oddziału Narodowego Banku Polskiego w Olsztynie, członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
-          <u xml:id="u-3.4" who="#MartinMirosław">Komisja Mandatowo-Regulaminowa stwierdza, że obywatel Łapeta posiada prawo wybieralności do Sejmu. W związku z powyższym Komisja Mandatowo-Regulaminowa zgłasza wniosek o uzyskanie mandatu w okręgu wyborczym nr 52 w Iławie przez obywatela Zdzisława Łapetę i przedstawia Wysokiej Izbie projekt uchwały w powyższej sprawie zawarty w doręczonym obywatelom posłom druku nr 133.</u>
+          <u xml:id="u-3.0" who="#MirosławMartin">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu przekazało w dniu 23 listopada br. Komisji Mandatowo-Regulaminowej sprawę obsadzenia w trybie art. 77 Ordynacji wyborczej mandatu w okręgu wyborczym nr 52 w Iławie, wygasłego wskutek śmierci posła Mariana Gotowca.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#MirosławMartin">Prezydium Sejmu zwróciło się jednocześnie do Komisji o przedłożenie Wysokiemu Sejmowi w powyższej sprawie odpowiedniego wniosku. Przypominam, że wygaśnięcie mandatu posła Mariana Gotowca Sejm stwierdził na ostatnim posiedzeniu w dniu 22 listopada br. Obecnie, zgodnie z postanowieniami Ordynacji wyborczej, Wysoka Izba ma podjąć uchwałę o wstąpieniu w skład Sejmu tego spośród nie wybranych w okręgu wyborczym nr 52 kandydatów, który uzyskał kolejną największą liczbę głosów i nie utracił w tym czasie praw wybieralności.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#MirosławMartin">Komisja Mandatowo-Regulaminowa na posiedzeniu w dniu 13 grudnia 1973 r. rozpatrzyła sprawę obsadzenia mandatu i upoważniła mnie do przedstawienia Wysokiej Izbie projektu uchwały w tej sprawie.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#MirosławMartin">Na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej Komisja Mandatowo-Regulaminowa stwierdza, że kandydatem do objęcia mandatu w okręgu wyborczym nr 52 w Iławie jest obywatel Zdzisław Łapeta, zamieszkały w Olsztynie, magister ekonomii, pracownik Wojewódzkiego Oddziału Narodowego Banku Polskiego w Olsztynie, członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#MirosławMartin">Komisja Mandatowo-Regulaminowa stwierdza, że obywatel Łapeta posiada prawo wybieralności do Sejmu. W związku z powyższym Komisja Mandatowo-Regulaminowa zgłasza wniosek o uzyskanie mandatu w okręgu wyborczym nr 52 w Iławie przez obywatela Zdzisława Łapetę i przedstawia Wysokiej Izbie projekt uchwały w powyższej sprawie zawarty w doręczonym obywatelom posłom druku nr 133.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-4">
           <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w powyższej sprawie?</u>
@@ -135,34 +135,34 @@
           <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Głos ma poseł Tadeusz Rudolf.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-9">
-          <u xml:id="u-9.0" who="#RudolfTadeusz">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej będzie głosować za przyjęciem uchwały Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej o planie społeczno-gospodarczego rozwoju kraju w 1974 roku i ustawą budżetową na rok 1974 — wraz z poprawkami przedłożonymi przez sejmową Komisję Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów — uzasadnionymi przez sprawozdawcę generalnego posła Jerzego Pękalę.</u>
-          <u xml:id="u-9.1" who="#RudolfTadeusz">Poparcie Klubu Poselskiego naszej partii dla przedłożenia rządowego wynika z wielu ważnych przesłanek społeczno-ekonomicznych, które znalazły pełne odbicie w proporcjach, zadaniach i środkach realizacji przedstawionego projektu planu i budżetu. Mówił o nich szeroko w imieniu naszego Klubu w swym wystąpieniu, w ramach pierwszego czytania zgłoszonych projektów planu i budżetu, poseł Jan Szydlak.</u>
-          <u xml:id="u-9.2" who="#RudolfTadeusz">Jesteśmy zgodni w ocenie, że rozpatrywane przez Sejm projekty planu i budżetu na 1974 rok zapewniają konsekwentną realizację celów społeczno-gospodarczych wytyczonych przez VI Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
-          <u xml:id="u-9.3" who="#RudolfTadeusz">Projekty planu i budżetu na rok przyszły uwzględniają dorobek i doświadczenia minionych trzech lat w dziedzinie przyspieszonego społeczno-gospodarczego rozwoju kraju — podsumowane przez I Krajową Konferencję FZPR.</u>
-          <u xml:id="u-9.4" who="#RudolfTadeusz">Na 1974 rok zakłada się dalszy, dynamiczny rozwój gospodarki narodowej oraz zwiększenie i unowocześnienie potencjału ekonomicznego kraju. Przewiduje się także kontynuację wysiłków zmierzających do zwiększenia udziału Polski w międzynarodowym podziale pracy.</u>
-          <u xml:id="u-9.5" who="#RudolfTadeusz">Myślą przewodnią projektów planu i budżetu jest zapewnienie dalszej powszechnie odczuwalnej poprawy poziomu życia społeczeństwa. Realizacja celów w tym zakresie w 1974 roku znajduje wszechstronne, konkretne umotywowanie w wytycznych dotyczących wzrostu realnych płac oraz wydatków na cele socjalno-bytowe i kulturalno-oświatowe.</u>
-          <u xml:id="u-9.6" who="#RudolfTadeusz">Cechą szczególną planu i budżetu na rok przyszły jest uwzględnienie w nich — zgodnie z wytycznymi I Krajowej Konferencji PZPR — zadań zmierzających do przyspieszenia jakościowych zmian w działalności gospodarczej, do znacznego zwiększenia społeczno-ekonomicznej efektywności w całej gospodarce narodowej.</u>
-          <u xml:id="u-9.7" who="#RudolfTadeusz">Przedstawiony program społeczno-gospodarczych zamierzeń na rok przyszły jest ambitny i mobilizujący. W oparciu o dotychczasowe dokonania, wychodząc naprzeciw potrzebom, stawia znacznie wyższe niż w 1973 roku wymagania wobec nas wszystkich; wobec działaczy państwowych i gospodarczych, związkowych i społecznych, wobec wszystkich ludzi pracy w Polsce.</u>
-          <u xml:id="u-9.8" who="#RudolfTadeusz">Doświadczenie mijających trzech lat uczy nas, że trudne i mobilizujące zadania gospodarcze — jeśli służą urzeczywistnianiu jasno określonych, zrozumiałych i powszechnie akceptowanych celów społecznych — są realizowane z dużym powodzeniem. Ich konsekwentna realizacja przynosi bowiem wydatną poprawę warunków życia klasy robotniczej i wszystkich ludzi pracy.</u>
-          <u xml:id="u-9.9" who="#RudolfTadeusz">Idea „otwartego planu” — idea korygowania planu w górę i dążenia do maksymalizowania efektów społeczno-produkcyjnych zyskała powszechną aprobatę. Jesteśmy przekonani, że także w 1974 roku znajdzie ona pełne zastosowanie w toku realizacji uchwalonych przez Sejm zadań społeczno-gospodarczych.</u>
-          <u xml:id="u-9.10" who="#RudolfTadeusz">Wysoki Sejmie! Pomyślna realizacja planu w 1974 roku zależeć będzie w decydującym stopniu od umiejętnego, racjonalnego wykorzystania wszystkich sił i środków, od umocnienia dyscypliny społecznej i dalszego wzrostu wydajności pracy, od ambitnego zaplanowania i systematycznej realizacji wszystkich zadań przez każdy kolektyw pracowniczy.</u>
-          <u xml:id="u-9.11" who="#RudolfTadeusz">Trzeba z całym przekonaniem stwierdzić, że mimo iż jest to plan niełatwy i w toku jego realizacji mogą na wielu odcinkach wystąpić określone trudności i napięcia, to zadania w nim zawarte są w pełni realne — mogą i powinny być wykonane, a w niektórych dziedzinach, w sprzyjających warunkach, nawet przekroczone.</u>
-          <u xml:id="u-9.12" who="#RudolfTadeusz">Dla pomyślnej realizacji planu w roku 1974 bardzo istotne znaczenie mieć będzie wnikliwa analiza rezerw i możliwości dokonana w poszczególnych przedsiębiorstwach w toku prac przygotowawczych do konferencji samorządu robotniczego, które już niedługo rozpatrywać będą projekty planów przedsiębiorstw na rok 1974. Konsekwencją tych prac powinno być opracowanie projektów planów przedsiębiorstw w sposób nie tylko zapewniający formalną ich zgodność z wytycznymi zjednoczeń i resortów, ale maksymalnie uwzględniający przyjętą na rok 1974 zasadę Określania wysokich zadań już w samym planie. Wymaga to zaprojektowania już obecnie przedsięwzięć organizacyjno-technicznych, zapewniających pełną realizację zwiększonych planów produkcyjnych. W związku z tym, ważnym zadaniem ogniw administracji gospodarczej, instancji partyjnych oraz związków zawodowych jest przeprowadzenie wśród załóg szerokiej akcji popularyzującej podstawowe założenia planu na rok 1974. Chodzi przede wszystkim o to, aby wyjaśniając te założenia, upowszechnić wśród załóg świadomość tego, że przyjmując na rok 1974 ambitne plany powinniśmy koncentrować się na poprawie efektywności gospodarowania.</u>
-          <u xml:id="u-9.13" who="#RudolfTadeusz">Oczywiście w wielu dziedzinach, zwłaszcza związanych z wytwarzaniem surowców oraz dostawami na rynek i na eksport, może być cenne i pożądane także dalsze ilościowe zwiększanie produkcji. Chodzi jednak o to, aby to zwiększenie miało pełne uzasadnienie w rzeczywistych potrzebach. Nie można pod żadnym pozorem produkować towarów do magazynu czy wręcz bubli. Chodzi też o to, aby zwiększanie produkcji nie następowało kosztem angażowania coraz to nowych środków zwłaszcza dewizowych lub inwestycyjnych, ale by było następstwem poprawy efektywności i wygospodarowania niezbędnych środków we własnym zakresie. Możliwości takie bezspornie istnieją. Przy obecnym poziomie rozwoju naszej gospodarki nawet niewielkie i nietrudne do wygospodarowania w poszczególnych przedsiębiorstwach rezerwy mogą stać się źródłem poważnych efektów. Dość uprzytomnić sobie, że zwiększenie ponad planowany wzrost tylko o 1% wydajności pracy w naszym przemyśle oznaczałoby — przy równoczesnym wygospodarowaniu odpowiednich rezerw materiałowych — możliwość zwiększenia wartości produkcji przemysłowej o ponad 15 mld zł, bez inwestycji i bez zwiększenia zatrudnienia.</u>
-          <u xml:id="u-9.14" who="#RudolfTadeusz">W wyniku realizacji obecnej polityki społeczno-gospodarczej uruchomiono wiele czynników działających na rzecz wyższego wzrostu wydajności pracy i większej efektywności ekonomicznej produkcji. Wymienić tu należy:</u>
-          <u xml:id="u-9.15" who="#RudolfTadeusz">Po pierwsze — szybki wzrost technicznego uzbrojenia pracy, wysoką produktywność wielu oddawanych ostatnio do użytku nowoczesnych urządzeń produkcyjnych. Należy podkreślić, że pod koniec roku 1973 wartość produkcyjnych środków trwałych w przemyśle będzie o około 29% większa niż pod koniec roku 1970. Należy dodać, że obecnie przeszło jedną czwartą część ogółu środków trwałych w naszym przemyśle stanowią obiekty, maszyny i urządzenia oddane do eksploatacji w ciągu ostatnich trzech lat, a więc z reguły nowoczesne, często odpowiadające najnowszym standardem światowym.</u>
-          <u xml:id="u-9.16" who="#RudolfTadeusz">W roku 1974 oddawanych będzie do eksploatacji wiele obiektów inwestycyjnych rozpoczętych już w bieżącym pięcioleciu. W związku z tym przewiduje się jeszcze szybszy przyrost wartości środków trwałych. Ich wartość w produkcyjnych działach gospodarki narodowej ma wzrosnąć w roku 1974 o ponad 8% w stosunku do stanu z końca roku 1973. Podobnie jak w roku bieżącym, znacznie szybszym tempem wzrostu wartości środków trwałych odznaczać się będzie przemysł, w którym przewiduje się przyrost o ponad 12% oraz budownictwo, w którym przyrost wyniesie blisko 15%. Część środków oddawanych do użytku w roku 1974 służyć już będzie realizacji zadań produkcyjnych tego roku.</u>
-          <u xml:id="u-9.17" who="#RudolfTadeusz">Po drugie — ważnym czynnikiem sprzyjającym realizacji zadań jest rosnący poziom kwalifikacji zawodowych kadr. Postęp w tej dziedzinie jest szybki. O ile w roku 1972 udział absolwentów szkół stopnia ponadpodstawowego w liczbie nowo zatrudnionych wynosił 56%, a w roku 1973 ocenia się, że wyniesie około 59%, to w planie na rok 1974 zakłada się zwiększenie tego wskaźnika do 72%.</u>
-          <u xml:id="u-9.18" who="#RudolfTadeusz">Po trzecie — znaczne rezerwy istnieją także w dziedzinie racjonalnej gospodarki surowcami i materiałami. Postęp w realizacji przedsięwzięć zapoczątkowanych po VIII Plenum KC PZPR pozwolił przyjąć w planie na rok 1974 zadanie zmniejszenia udziału kosztów materiałowych w łącznej wartości produkcji sprzedanej w przemyśle o 1,6%, a w budownictwie — o 0,4%. Zadanie to, choć wyższe cd wyników osiąganych w ostatnich latach, nie oznacza jednak z pewnością granicy obecnych możliwości naszych przedsiębiorstw przemysłowych i budowlanych. Co więcej może i powinno być ono traktowane jako zadanie minimalne. Trzeba zaś pamiętać, że każda dodatkowa — obniżka o 0,1% kosztów materiałowych w przemyśle oznacza zwiększenie akumulacji w gospodarce narodowej o około 1 mld zł. Wiadomo przy tym, że efekt oszczędnościowy nie sprowadza się do samej tylko dodatkowej akumulacji finansowej, lecz wyraża także dodatkową wartość zaoszczędzonych materiałów i surowców lub wytworzonych z nich dodatkowych wyrobów na rynek krajowy i na eksport.</u>
-          <u xml:id="u-9.19" who="#RudolfTadeusz">Sprawa oszczędnej gospodarki surowcami i materiałami jest szczególnie ważna, zwłaszcza obecnie, kiedy na świecie sytuacja w tym zakresie kształtuje się niekorzystnie. Nie pozostaje to bez wpływu na sytuację surowcową w naszym kraju. Generalnie biorąc, ocenia się, że sytuacja zaopatrzeniowa w roku 1974 powinna być nie gorsza niż w roku 1973, o ile ceny światowe nie ulegną gwałtownej podwyżce.</u>
-          <u xml:id="u-9.20" who="#RudolfTadeusz">Najtrudniejszym odcinkiem zaopatrzenia może się okazać zaopatrzenie w wyroby hutnicze i niektóre artykuły chemiczne oraz paliwa płynne. Dlatego też w toku realizacji planu bardzo ważne jest racjonalne gospodarowanie wszystkimi materiałami, a zwłaszcza wszechstronne dążenie do oszczędnego gospodarowania materiałami deficytowymi.</u>
-          <u xml:id="u-9.21" who="#RudolfTadeusz">Po czwarte — duże znaczenie dla pełnej realizacji planu w przemyśle mieć będzie sprawna realizacja dostaw elementów kooperacyjnych, zarówno produkcji krajowej, jak i z importu. Wymagać to będzie szczególnie sprawnej organizacji produkcji elementów kooperacyjnych i zsynchronizowania tej produkcji oraz dostaw tych elementów z produkcją wyrobów finalnych. Wiadomo bowiem, że niekiedy brak jednego tylko elementu może uniemożliwić wykonanie produktu finalnego. Stąd też sprawy organizacji produkcji i dostaw elementów kooperacyjnych powinny być przedmiotem szczególnej troski administracji gospodarczej oraz organizacji społeczno-politycznych w zakładach przemysłowych.</u>
-          <u xml:id="u-9.22" who="#RudolfTadeusz">Po piąte — nie ulega wątpliwości, że możliwe jest również dalsze, wydatne skracanie okresu realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych oraz czasu opanowywania nowych zdolności produkcyjnych. Przedsiębiorstwa wykonawstwa budowlanego uzyskały w ostatnich latach poważny wzrost środków zwiększających ich potencjał produkcyjny — znacznie wzrosło uzbrojenie techniczne budownictwa, zwiększono kadrę pracowników budownictwa i przeprowadzono podwyżkę płac. Obecnie najczęściej od postępu organizacyjnego zależy efektywne wykorzystanie zwiększonych środków i zdyskontowanie tego wzrostu w postaci przyspieszenia realizacji procesów inwestycyjnych.</u>
-          <u xml:id="u-9.23" who="#RudolfTadeusz">Stwierdzić także należy, że w roku 1973 — Roku Nauki Polskiej — podjęto liczne nowe przedsięwzięcia służące zwiększaniu roli nauki i techniki w procesach rozwoju gospodarczego oraz szybszemu zdyskontowaniu dorobku własnej nauki i techniki w życiu gospodarczym. Można oczekiwać, że zapoczątkowane w roku bieżącym procesy powiększania wkładu nauki i techniki w rozwój społeczno-gospodarczy ulegać będą w roku przyszłym przyspieszaniu i zaczną przynosić wyraźniejsze efekty.</u>
-          <u xml:id="u-9.24" who="#RudolfTadeusz">Poważną rolę w zespole warunków sprzyjających realizacji planu na rok 1974 odgrywać będzie również postęp w doskonaleniu systemu funkcjonowania naszej gospodarki. Stałe ulepszanie poszczególnych dziedzin tego systemu oraz szybko wzrastająca liczba jednostek inicjujących, kompleksowo wdrażających nowe rozwiązania w metodach planowania i zarządzania — to ważne czynniki postępu ekonomiczno-organizacyjnego w całej naszej gospodarce.</u>
-          <u xml:id="u-9.25" who="#RudolfTadeusz">Wysoki Sejmie! Klub Poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotnicze i uważa przedstawione przez Rząd projekty planu i budżetu na rok 1974 — trzydziesty rok Polski Ludowej — za optymalna i dostosowaną do obecnych możliwości konkretyzacje programu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju wytyczonego na VI Zjeździe PZPR, za trafne nakreślenie na rok najbliższy zadań wynikających z postanowień I Krajowej Konferencji Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
-          <u xml:id="u-9.26" who="#RudolfTadeusz">Partia nasza mobilizować będzie wszystkie siły społeczne na rzecz konsekwentnej realizacji uchwalonych przez Sejm zadań społeczno-gospodarczych w 1974 roku. W dążeniu do tego celu związki zawodowe wspólnie z organizacjami młodzieżowymi rozwijać będą i doskonalić w zakładach pracy inicjatywy produkcyjne załóg, a zwłaszcza socjalistyczne współzawodnictwo pracy i ruch racjonalizatorski.</u>
-          <u xml:id="u-9.27" who="#RudolfTadeusz">Klub Poselski PZPR, wypowiadając się za przyjęciem przez Sejm projektów planu i budżetu na rok 1974 w brzmieniu przedłożenia rządowego wraz z poprawkami zaproponowanymi przez Komisję Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, wyraża zarazem przekonanie, że dzięki zaangażowaniu i wysiłkowi klasy robotniczej i całego społeczeństwa realizacja przyszłorocznego planu będzie godna całego trzydziestoletniego, imponującego dorobku Polski Ludowej, stanowiąc gospodarski i obywatelski dowód poparcia dla nakreślonej przez VI Zjazd polityki partii i państwa, której głównym celem jest znaczne przyspieszenie społecznego i gospodarczego rozwoju naszej socjalistycznej ojczyzny.</u>
+          <u xml:id="u-9.0" who="#TadeuszRudolf">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej będzie głosować za przyjęciem uchwały Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej o planie społeczno-gospodarczego rozwoju kraju w 1974 roku i ustawą budżetową na rok 1974 — wraz z poprawkami przedłożonymi przez sejmową Komisję Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów — uzasadnionymi przez sprawozdawcę generalnego posła Jerzego Pękalę.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#TadeuszRudolf">Poparcie Klubu Poselskiego naszej partii dla przedłożenia rządowego wynika z wielu ważnych przesłanek społeczno-ekonomicznych, które znalazły pełne odbicie w proporcjach, zadaniach i środkach realizacji przedstawionego projektu planu i budżetu. Mówił o nich szeroko w imieniu naszego Klubu w swym wystąpieniu, w ramach pierwszego czytania zgłoszonych projektów planu i budżetu, poseł Jan Szydlak.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#TadeuszRudolf">Jesteśmy zgodni w ocenie, że rozpatrywane przez Sejm projekty planu i budżetu na 1974 rok zapewniają konsekwentną realizację celów społeczno-gospodarczych wytyczonych przez VI Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#TadeuszRudolf">Projekty planu i budżetu na rok przyszły uwzględniają dorobek i doświadczenia minionych trzech lat w dziedzinie przyspieszonego społeczno-gospodarczego rozwoju kraju — podsumowane przez I Krajową Konferencję FZPR.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#TadeuszRudolf">Na 1974 rok zakłada się dalszy, dynamiczny rozwój gospodarki narodowej oraz zwiększenie i unowocześnienie potencjału ekonomicznego kraju. Przewiduje się także kontynuację wysiłków zmierzających do zwiększenia udziału Polski w międzynarodowym podziale pracy.</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#TadeuszRudolf">Myślą przewodnią projektów planu i budżetu jest zapewnienie dalszej powszechnie odczuwalnej poprawy poziomu życia społeczeństwa. Realizacja celów w tym zakresie w 1974 roku znajduje wszechstronne, konkretne umotywowanie w wytycznych dotyczących wzrostu realnych płac oraz wydatków na cele socjalno-bytowe i kulturalno-oświatowe.</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#TadeuszRudolf">Cechą szczególną planu i budżetu na rok przyszły jest uwzględnienie w nich — zgodnie z wytycznymi I Krajowej Konferencji PZPR — zadań zmierzających do przyspieszenia jakościowych zmian w działalności gospodarczej, do znacznego zwiększenia społeczno-ekonomicznej efektywności w całej gospodarce narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-9.7" who="#TadeuszRudolf">Przedstawiony program społeczno-gospodarczych zamierzeń na rok przyszły jest ambitny i mobilizujący. W oparciu o dotychczasowe dokonania, wychodząc naprzeciw potrzebom, stawia znacznie wyższe niż w 1973 roku wymagania wobec nas wszystkich; wobec działaczy państwowych i gospodarczych, związkowych i społecznych, wobec wszystkich ludzi pracy w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-9.8" who="#TadeuszRudolf">Doświadczenie mijających trzech lat uczy nas, że trudne i mobilizujące zadania gospodarcze — jeśli służą urzeczywistnianiu jasno określonych, zrozumiałych i powszechnie akceptowanych celów społecznych — są realizowane z dużym powodzeniem. Ich konsekwentna realizacja przynosi bowiem wydatną poprawę warunków życia klasy robotniczej i wszystkich ludzi pracy.</u>
+          <u xml:id="u-9.9" who="#TadeuszRudolf">Idea „otwartego planu” — idea korygowania planu w górę i dążenia do maksymalizowania efektów społeczno-produkcyjnych zyskała powszechną aprobatę. Jesteśmy przekonani, że także w 1974 roku znajdzie ona pełne zastosowanie w toku realizacji uchwalonych przez Sejm zadań społeczno-gospodarczych.</u>
+          <u xml:id="u-9.10" who="#TadeuszRudolf">Wysoki Sejmie! Pomyślna realizacja planu w 1974 roku zależeć będzie w decydującym stopniu od umiejętnego, racjonalnego wykorzystania wszystkich sił i środków, od umocnienia dyscypliny społecznej i dalszego wzrostu wydajności pracy, od ambitnego zaplanowania i systematycznej realizacji wszystkich zadań przez każdy kolektyw pracowniczy.</u>
+          <u xml:id="u-9.11" who="#TadeuszRudolf">Trzeba z całym przekonaniem stwierdzić, że mimo iż jest to plan niełatwy i w toku jego realizacji mogą na wielu odcinkach wystąpić określone trudności i napięcia, to zadania w nim zawarte są w pełni realne — mogą i powinny być wykonane, a w niektórych dziedzinach, w sprzyjających warunkach, nawet przekroczone.</u>
+          <u xml:id="u-9.12" who="#TadeuszRudolf">Dla pomyślnej realizacji planu w roku 1974 bardzo istotne znaczenie mieć będzie wnikliwa analiza rezerw i możliwości dokonana w poszczególnych przedsiębiorstwach w toku prac przygotowawczych do konferencji samorządu robotniczego, które już niedługo rozpatrywać będą projekty planów przedsiębiorstw na rok 1974. Konsekwencją tych prac powinno być opracowanie projektów planów przedsiębiorstw w sposób nie tylko zapewniający formalną ich zgodność z wytycznymi zjednoczeń i resortów, ale maksymalnie uwzględniający przyjętą na rok 1974 zasadę Określania wysokich zadań już w samym planie. Wymaga to zaprojektowania już obecnie przedsięwzięć organizacyjno-technicznych, zapewniających pełną realizację zwiększonych planów produkcyjnych. W związku z tym, ważnym zadaniem ogniw administracji gospodarczej, instancji partyjnych oraz związków zawodowych jest przeprowadzenie wśród załóg szerokiej akcji popularyzującej podstawowe założenia planu na rok 1974. Chodzi przede wszystkim o to, aby wyjaśniając te założenia, upowszechnić wśród załóg świadomość tego, że przyjmując na rok 1974 ambitne plany powinniśmy koncentrować się na poprawie efektywności gospodarowania.</u>
+          <u xml:id="u-9.13" who="#TadeuszRudolf">Oczywiście w wielu dziedzinach, zwłaszcza związanych z wytwarzaniem surowców oraz dostawami na rynek i na eksport, może być cenne i pożądane także dalsze ilościowe zwiększanie produkcji. Chodzi jednak o to, aby to zwiększenie miało pełne uzasadnienie w rzeczywistych potrzebach. Nie można pod żadnym pozorem produkować towarów do magazynu czy wręcz bubli. Chodzi też o to, aby zwiększanie produkcji nie następowało kosztem angażowania coraz to nowych środków zwłaszcza dewizowych lub inwestycyjnych, ale by było następstwem poprawy efektywności i wygospodarowania niezbędnych środków we własnym zakresie. Możliwości takie bezspornie istnieją. Przy obecnym poziomie rozwoju naszej gospodarki nawet niewielkie i nietrudne do wygospodarowania w poszczególnych przedsiębiorstwach rezerwy mogą stać się źródłem poważnych efektów. Dość uprzytomnić sobie, że zwiększenie ponad planowany wzrost tylko o 1% wydajności pracy w naszym przemyśle oznaczałoby — przy równoczesnym wygospodarowaniu odpowiednich rezerw materiałowych — możliwość zwiększenia wartości produkcji przemysłowej o ponad 15 mld zł, bez inwestycji i bez zwiększenia zatrudnienia.</u>
+          <u xml:id="u-9.14" who="#TadeuszRudolf">W wyniku realizacji obecnej polityki społeczno-gospodarczej uruchomiono wiele czynników działających na rzecz wyższego wzrostu wydajności pracy i większej efektywności ekonomicznej produkcji. Wymienić tu należy:</u>
+          <u xml:id="u-9.15" who="#TadeuszRudolf">Po pierwsze — szybki wzrost technicznego uzbrojenia pracy, wysoką produktywność wielu oddawanych ostatnio do użytku nowoczesnych urządzeń produkcyjnych. Należy podkreślić, że pod koniec roku 1973 wartość produkcyjnych środków trwałych w przemyśle będzie o około 29% większa niż pod koniec roku 1970. Należy dodać, że obecnie przeszło jedną czwartą część ogółu środków trwałych w naszym przemyśle stanowią obiekty, maszyny i urządzenia oddane do eksploatacji w ciągu ostatnich trzech lat, a więc z reguły nowoczesne, często odpowiadające najnowszym standardem światowym.</u>
+          <u xml:id="u-9.16" who="#TadeuszRudolf">W roku 1974 oddawanych będzie do eksploatacji wiele obiektów inwestycyjnych rozpoczętych już w bieżącym pięcioleciu. W związku z tym przewiduje się jeszcze szybszy przyrost wartości środków trwałych. Ich wartość w produkcyjnych działach gospodarki narodowej ma wzrosnąć w roku 1974 o ponad 8% w stosunku do stanu z końca roku 1973. Podobnie jak w roku bieżącym, znacznie szybszym tempem wzrostu wartości środków trwałych odznaczać się będzie przemysł, w którym przewiduje się przyrost o ponad 12% oraz budownictwo, w którym przyrost wyniesie blisko 15%. Część środków oddawanych do użytku w roku 1974 służyć już będzie realizacji zadań produkcyjnych tego roku.</u>
+          <u xml:id="u-9.17" who="#TadeuszRudolf">Po drugie — ważnym czynnikiem sprzyjającym realizacji zadań jest rosnący poziom kwalifikacji zawodowych kadr. Postęp w tej dziedzinie jest szybki. O ile w roku 1972 udział absolwentów szkół stopnia ponadpodstawowego w liczbie nowo zatrudnionych wynosił 56%, a w roku 1973 ocenia się, że wyniesie około 59%, to w planie na rok 1974 zakłada się zwiększenie tego wskaźnika do 72%.</u>
+          <u xml:id="u-9.18" who="#TadeuszRudolf">Po trzecie — znaczne rezerwy istnieją także w dziedzinie racjonalnej gospodarki surowcami i materiałami. Postęp w realizacji przedsięwzięć zapoczątkowanych po VIII Plenum KC PZPR pozwolił przyjąć w planie na rok 1974 zadanie zmniejszenia udziału kosztów materiałowych w łącznej wartości produkcji sprzedanej w przemyśle o 1,6%, a w budownictwie — o 0,4%. Zadanie to, choć wyższe cd wyników osiąganych w ostatnich latach, nie oznacza jednak z pewnością granicy obecnych możliwości naszych przedsiębiorstw przemysłowych i budowlanych. Co więcej może i powinno być ono traktowane jako zadanie minimalne. Trzeba zaś pamiętać, że każda dodatkowa — obniżka o 0,1% kosztów materiałowych w przemyśle oznacza zwiększenie akumulacji w gospodarce narodowej o około 1 mld zł. Wiadomo przy tym, że efekt oszczędnościowy nie sprowadza się do samej tylko dodatkowej akumulacji finansowej, lecz wyraża także dodatkową wartość zaoszczędzonych materiałów i surowców lub wytworzonych z nich dodatkowych wyrobów na rynek krajowy i na eksport.</u>
+          <u xml:id="u-9.19" who="#TadeuszRudolf">Sprawa oszczędnej gospodarki surowcami i materiałami jest szczególnie ważna, zwłaszcza obecnie, kiedy na świecie sytuacja w tym zakresie kształtuje się niekorzystnie. Nie pozostaje to bez wpływu na sytuację surowcową w naszym kraju. Generalnie biorąc, ocenia się, że sytuacja zaopatrzeniowa w roku 1974 powinna być nie gorsza niż w roku 1973, o ile ceny światowe nie ulegną gwałtownej podwyżce.</u>
+          <u xml:id="u-9.20" who="#TadeuszRudolf">Najtrudniejszym odcinkiem zaopatrzenia może się okazać zaopatrzenie w wyroby hutnicze i niektóre artykuły chemiczne oraz paliwa płynne. Dlatego też w toku realizacji planu bardzo ważne jest racjonalne gospodarowanie wszystkimi materiałami, a zwłaszcza wszechstronne dążenie do oszczędnego gospodarowania materiałami deficytowymi.</u>
+          <u xml:id="u-9.21" who="#TadeuszRudolf">Po czwarte — duże znaczenie dla pełnej realizacji planu w przemyśle mieć będzie sprawna realizacja dostaw elementów kooperacyjnych, zarówno produkcji krajowej, jak i z importu. Wymagać to będzie szczególnie sprawnej organizacji produkcji elementów kooperacyjnych i zsynchronizowania tej produkcji oraz dostaw tych elementów z produkcją wyrobów finalnych. Wiadomo bowiem, że niekiedy brak jednego tylko elementu może uniemożliwić wykonanie produktu finalnego. Stąd też sprawy organizacji produkcji i dostaw elementów kooperacyjnych powinny być przedmiotem szczególnej troski administracji gospodarczej oraz organizacji społeczno-politycznych w zakładach przemysłowych.</u>
+          <u xml:id="u-9.22" who="#TadeuszRudolf">Po piąte — nie ulega wątpliwości, że możliwe jest również dalsze, wydatne skracanie okresu realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych oraz czasu opanowywania nowych zdolności produkcyjnych. Przedsiębiorstwa wykonawstwa budowlanego uzyskały w ostatnich latach poważny wzrost środków zwiększających ich potencjał produkcyjny — znacznie wzrosło uzbrojenie techniczne budownictwa, zwiększono kadrę pracowników budownictwa i przeprowadzono podwyżkę płac. Obecnie najczęściej od postępu organizacyjnego zależy efektywne wykorzystanie zwiększonych środków i zdyskontowanie tego wzrostu w postaci przyspieszenia realizacji procesów inwestycyjnych.</u>
+          <u xml:id="u-9.23" who="#TadeuszRudolf">Stwierdzić także należy, że w roku 1973 — Roku Nauki Polskiej — podjęto liczne nowe przedsięwzięcia służące zwiększaniu roli nauki i techniki w procesach rozwoju gospodarczego oraz szybszemu zdyskontowaniu dorobku własnej nauki i techniki w życiu gospodarczym. Można oczekiwać, że zapoczątkowane w roku bieżącym procesy powiększania wkładu nauki i techniki w rozwój społeczno-gospodarczy ulegać będą w roku przyszłym przyspieszaniu i zaczną przynosić wyraźniejsze efekty.</u>
+          <u xml:id="u-9.24" who="#TadeuszRudolf">Poważną rolę w zespole warunków sprzyjających realizacji planu na rok 1974 odgrywać będzie również postęp w doskonaleniu systemu funkcjonowania naszej gospodarki. Stałe ulepszanie poszczególnych dziedzin tego systemu oraz szybko wzrastająca liczba jednostek inicjujących, kompleksowo wdrażających nowe rozwiązania w metodach planowania i zarządzania — to ważne czynniki postępu ekonomiczno-organizacyjnego w całej naszej gospodarce.</u>
+          <u xml:id="u-9.25" who="#TadeuszRudolf">Wysoki Sejmie! Klub Poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotnicze i uważa przedstawione przez Rząd projekty planu i budżetu na rok 1974 — trzydziesty rok Polski Ludowej — za optymalna i dostosowaną do obecnych możliwości konkretyzacje programu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju wytyczonego na VI Zjeździe PZPR, za trafne nakreślenie na rok najbliższy zadań wynikających z postanowień I Krajowej Konferencji Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
+          <u xml:id="u-9.26" who="#TadeuszRudolf">Partia nasza mobilizować będzie wszystkie siły społeczne na rzecz konsekwentnej realizacji uchwalonych przez Sejm zadań społeczno-gospodarczych w 1974 roku. W dążeniu do tego celu związki zawodowe wspólnie z organizacjami młodzieżowymi rozwijać będą i doskonalić w zakładach pracy inicjatywy produkcyjne załóg, a zwłaszcza socjalistyczne współzawodnictwo pracy i ruch racjonalizatorski.</u>
+          <u xml:id="u-9.27" who="#TadeuszRudolf">Klub Poselski PZPR, wypowiadając się za przyjęciem przez Sejm projektów planu i budżetu na rok 1974 w brzmieniu przedłożenia rządowego wraz z poprawkami zaproponowanymi przez Komisję Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, wyraża zarazem przekonanie, że dzięki zaangażowaniu i wysiłkowi klasy robotniczej i całego społeczeństwa realizacja przyszłorocznego planu będzie godna całego trzydziestoletniego, imponującego dorobku Polski Ludowej, stanowiąc gospodarski i obywatelski dowód poparcia dla nakreślonej przez VI Zjazd polityki partii i państwa, której głównym celem jest znaczne przyspieszenie społecznego i gospodarczego rozwoju naszej socjalistycznej ojczyzny.</u>
           <u xml:id="u-9.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-10">
@@ -532,29 +532,29 @@
           <u xml:id="u-38.0" who="#AndrzejBenesz">Wznawiam posiedzenie. Głos ma poseł Adolf Ojczyk.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-39">
-          <u xml:id="u-39.0" who="#OjczykAdolf">Wysoki Sejmie! „Podstawą naszej polityki społecznej — stwierdził na I Krajowej Konferencji Partyjnej I Sekretarz Komitetu Centralnego tow. Edward Gierek — jest i będzie troska o stały wzrost realnych dochodów ludzi pracy, o lepsze zaspokajanie ich rosnących i coraz bardziej zróżnicowanych potrzeb.” Dotychczasowy dorobek pięciolatki, wyrażający prawie 40-procentowy wzrost przychodów ludności i szybki rozwój gospodarki, zobowiązuje do takiej produkcji, podaży towarów i rozwoju usług, by w warunkach wysokiego wzrostu dochodów pieniężnych i siły nabywczej ludności oraz wysokiego tempa wzrostu sił wytwórczych pokryć wciąż wzrastające zapotrzebowanie kraju. W tak pojętej strategii społeczno-gospodarczego rozwoju kraju wzrost przychodów ludności w 1974 r. o 8,8%, a wzrost dostaw towarów rynkowych o co najmniej 9,7% — wskazuje na dalsze utrwalenie równowagi pieniężno-rynkowej i oznacza wyprzedzenie podaży towarów w odniesieniu do wzrostu przychodów ludności.</u>
-          <u xml:id="u-39.1" who="#OjczykAdolf">Obok potrzeby utrwalania globalnej równowagi rynkowej oraz maksymalnego rozszerzania równowagi cząstkowej, wymagania konsumenta zmierzają do zwiększania udziału artykułów przemysłowych o wyższej jakości, bardziej nowoczesnych, o wyższym stopniu przetworzenia oraz wyrobów nowych łub istotnie zmodernizowanych.</u>
-          <u xml:id="u-39.2" who="#OjczykAdolf">Decydującym czynnikiem efektywnej realizacji zamierzeń będzie nadal przemysł, zaś dostawy przemysłowych surowców i półfabrykatów oraz artykułów konsumpcyjnych nabierają w obecnych warunkach szczególnego znaczenia.</u>
-          <u xml:id="u-39.3" who="#OjczykAdolf">Udział przemysłu w zakresie dostaw artykułów konsumpcyjnych na rynku zaznaczy się kwotą 325 mld zł, w tym produktów przemysłu chemicznego za około 54 mld zł. Podkreślali to szczególnie z uwagi na coraz większy udział i rolę chemii w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju, na coraz większą jej rolę w unowocześnianiu gospodarki oraz na miejsce w przyszłościowej strukturze produkcji. Warto podkreślić, że w ostatnim piętnastoleciu produkcja światowa przemysłu chemicznego zwiększyła się 3,5-krotnie, że stale rozszerza się wytwarzany asortyment, że poziom jego zużycia jest także miernikiem nowoczesności gospodarki i poziomu konsumpcji.</u>
-          <u xml:id="u-39.4" who="#OjczykAdolf">Wobec takiego umiejscowienia chemii we współczesnej cywili za ej i technicznej, jedynie słuszne są: dalszy rozwój potencjału wytwórczego przemysłu rafineryjnego, nawozowego i włókien chemicznych, szczególnie dynamiczny rozwój przemysłu tworzyw sztucznych i gumowego, wykorzystanie preferencji, które w wyniku realizacji polityki społeczno-gospodarczego rozwoju kraju wyznaczają chemii szczególnie szybki rozwój.</u>
-          <u xml:id="u-39.5" who="#OjczykAdolf">Przemysł chemiczny jest obecnie jedną spośród czterech dziedzin gospodarki rozwijających się najbardziej dynamicznie i decydujących o poziomie zaopatrzenia rynku i gospodarki narodowej.</u>
-          <u xml:id="u-39.6" who="#OjczykAdolf">Środki inwestycyjne — w porównaniu z rokiem 1971 wzrastają w roku 1974 dwukrotnie, a dostawy na rynek w porównaniu z rokiem 1973 będą wyższe o 12,5% i wyższe od średniej krajowej, która wynosi 9,7%.</u>
-          <u xml:id="u-39.7" who="#OjczykAdolf">Odnotowano znaczny przyrost produkcji nawozów azotowych z 438,6 tys. ton w 1965 r. do 1 200 tys. ton w 1974 r. Po raz pierwszy w 1974 r. ukażą się na rynku nawozy kompleksowe; produkcja wykładzin podłogowych osiągnie w 1974 r. — 23,3 mln m2 wobec 13,6 mln m2 w 1971 r.; produkcja ogumienia dla motoryzacji osiągnie 6850 tys. szt. wobec 4 603 tys. szt. w 1971 r.</u>
-          <u xml:id="u-39.8" who="#OjczykAdolf">Osiągnięty poziom produkcyjny i techniczny pozwolił z wieloma artykułami wyjść na rynki zagraniczne.</u>
-          <u xml:id="u-39.9" who="#OjczykAdolf">Wzrost jakości artykułów chemii gospodarczej i kosmetyków, osiągnięcia przemysłu farmaceutycznego, przemysłu tworzyw sztucznych i gumowego, wzrastająca ilość produktów z programu „Wyżywienie”, surowców i półfabrykatów dla nowoczesnej produkcji przemysłowej — tworzą pomyślne przesłanki dla współczesnej modernizacji gospodarki kraju. Podjęto kompleksowy program chemizacji gospodarki narodowej. Obejmuje on w pierwszej kolejności następujące dziedziny:</u>
-          <u xml:id="u-39.10" who="#OjczykAdolf">„Wyżywienie” — w zakresie produkcji nawozów i środków ochrony roślin, „Odzież” — w zakresie produkcji włókien i sztucznych barwników oraz wyrobów z tworzyw sztucznych, „Mieszkanie” — w zakresie materiałów wykładzinowych, podłogowych i ściennych, izolacyjnych, Instalacyjnych i wyrobów lakierowanych oraz program „Motoryzacja”.</u>
-          <u xml:id="u-39.11" who="#OjczykAdolf">Żaden jednak kraj nie jest w stanie produkować artykułów chemicznych w pełnym asortymencie, stąd też sejmowa Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii wielokrotnie podkreślała znaczenie współpracy i powiązań międzynarodowych, zwłaszcza zaś w ramach gospodarki i rynku Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, oraz stałej troski o najbardziej racjonalne wykorzystanie i rozwój krajowej bazy produkcyjnej i zaopatrzeniowej.</u>
-          <u xml:id="u-39.12" who="#OjczykAdolf">Pogłębienie współpracy z RWPG prowadzi do rozwiązania wielu podstawowych zadań, warunkujących dynamikę, efektywność i nowoczesność rozwoju przemysłu. Pozwala nam to zaspokajać zapotrzebowanie na surowce, paliwa i materiały, na pogłębienie współpracy na zasadach specjalizacji i kooperacji, a przez to — rozwijanie wysoko wyspecjalizowanej produkcji określonych dziedzin przemysłu chemicznego, wzrost nowoczesności i jakości, pogłębianie wymiany międzynarodowej.</u>
-          <u xml:id="u-39.13" who="#OjczykAdolf">W ten sposób rozwijać będziemy produkcję środków chwastobójczych, włókien poliestrowych typu elana, barwników dla przemysłu lekkiego, odzieżowego i spożywczego. Rozumiemy, że współpraca ta może objąć praktycznie wszystkie gałęzie przemysłu chemicznego, że stanowi etap początkowy i będzie nadal konsekwentnie rozszerzana zgodnie z potrzebami gospodarki i zaopatrzenia rynku.</u>
-          <u xml:id="u-39.14" who="#OjczykAdolf">Niezwykle ważną dziedziną, z uwagi na społeczne zainteresowanie i utrwalenie równowag i rynkowej, jest rozwój produkcji i dostaw nowości na rynek. Proces ten jest nieodłącznym elementem dzisiejszego rynku, rozwoju produkcji asortymentowej oraz musi oznaczać przyspieszenie unowocześnienia i wzrostu towarów Wysokiej jakości. Bezpośrednim efektem dotychczasowych działań jest to, że w procesie produkcji zagadnienie odnowy produkowanego asortymentu staje się codzienną praktyką.</u>
-          <u xml:id="u-39.15" who="#OjczykAdolf">Z przemysłu chemicznego spodziewamy się w 1974 r. 263 nowych artykułów o łącznej wartości około 2 mld zł, tj. 4% ogólnych dostaw branży chemicznej.</u>
-          <u xml:id="u-39.16" who="#OjczykAdolf">Każda nowość, Zwłaszcza dobra, atrakcyjna, znajduje szybko nabywcę oraz wywołuje w społeczeństwie wiele zadowolenia. Ta sama nowość może powodować zgoła odmienne postawy, jeśli nowości są dostarczane w małych ilościach — co jest charakterystycznie dla okresu początkowego — zostają rozproszone w sieci handlowej, przynosząc wówczas więcej rozdrażnienia i spekulacji niż pożytku. W tej sytuacji widzę szczególną rolę w rozwoju sklepów patronackich jako punktów sprzedaży i popularyzacji nowości.</u>
-          <u xml:id="u-39.17" who="#OjczykAdolf">Druga uwaga odnosi się do terminowości dostaw towarów, lecz nie tylko nowości. Nierytmiczność, zmiana asortymentu, ograniczenie ilościowe, spóźniona lub posezonowa podaż towarów sezonowych zawsze rodzą napięcia i straty.</u>
-          <u xml:id="u-39.18" who="#OjczykAdolf">Potrzebna jest więc koordynacja poczynań przemysłu kluczowego, przemysłu terenowego i spółdzielczości z uwagi na możliwość podaży kolejnych nowości o identycznych parametrach, lecz o innej nazwie, cenie i przez innego wytwórcę dostarczonych, stworzenie warunków jednoznacznej interpretacji i oceny wartości technicznej, użytkowej oraz preferencji cen nowości, w oparciu o ustaloną jej definicję.</u>
-          <u xml:id="u-39.19" who="#OjczykAdolf">W kształtowaniu kultury technicznej szczególna rola przypada produkcji chemicznej. W oparciu o dorobek przodującej pod tym względem produkcji kosmetyków czy szeregu wyrobów chemii gospodarczej i innych branż, chemia powinna wykorzystać możliwość, która tkwi w jej potencjale technicznym i ludzkim. Możliwości takie daje przede wszystkim postęp techniczny i technologiczny, dyscyplina technologiczna, sprawna i odpowiedzialna działalność kontroli technicznej, osiąganie wysokich parametrów jakościowych.</u>
-          <u xml:id="u-39.20" who="#OjczykAdolf">Zwracam się do załóg naszych przedsiębiorstw, robotników i inżynierów, twórców procesów inwestycyjnych, racjonalizatorów i pracowników nauki i techniki, do organizacji partyjnych i samorządów robotniczych, ażeby sprawę podniesienia jakości i nowoczesności produkcji przemysłowej uczynili główną sprawą Swego codziennego działania.</u>
-          <u xml:id="u-39.21" who="#OjczykAdolf">Wysoki Sejmie! Rok temu — sekretarz Komitetu Centralnego towarzysz Jan Szydlak zapowiedział powołanie jednostek inicjujących do wypracowania lepszej formy zarządzania gospodarką. Od 1 Stycznia. 1974 r. 350-tysięczna rzesza chemików pracować będzie według nowych zasad. Otwiera to jeszcze szersze możliwości dalszego dynamicznego rozwoju chemii, umocnienia gospodarki i rynku.</u>
-          <u xml:id="u-39.22" who="#OjczykAdolf">Jesteśmy przygotowani do podjęcia tych zadań, do realizacji planu, który na dzisiejszym posiedzeniu Wysoki Sejm uchwalić raczy. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-39.0" who="#AdolfOjczyk">Wysoki Sejmie! „Podstawą naszej polityki społecznej — stwierdził na I Krajowej Konferencji Partyjnej I Sekretarz Komitetu Centralnego tow. Edward Gierek — jest i będzie troska o stały wzrost realnych dochodów ludzi pracy, o lepsze zaspokajanie ich rosnących i coraz bardziej zróżnicowanych potrzeb.” Dotychczasowy dorobek pięciolatki, wyrażający prawie 40-procentowy wzrost przychodów ludności i szybki rozwój gospodarki, zobowiązuje do takiej produkcji, podaży towarów i rozwoju usług, by w warunkach wysokiego wzrostu dochodów pieniężnych i siły nabywczej ludności oraz wysokiego tempa wzrostu sił wytwórczych pokryć wciąż wzrastające zapotrzebowanie kraju. W tak pojętej strategii społeczno-gospodarczego rozwoju kraju wzrost przychodów ludności w 1974 r. o 8,8%, a wzrost dostaw towarów rynkowych o co najmniej 9,7% — wskazuje na dalsze utrwalenie równowagi pieniężno-rynkowej i oznacza wyprzedzenie podaży towarów w odniesieniu do wzrostu przychodów ludności.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#AdolfOjczyk">Obok potrzeby utrwalania globalnej równowagi rynkowej oraz maksymalnego rozszerzania równowagi cząstkowej, wymagania konsumenta zmierzają do zwiększania udziału artykułów przemysłowych o wyższej jakości, bardziej nowoczesnych, o wyższym stopniu przetworzenia oraz wyrobów nowych łub istotnie zmodernizowanych.</u>
+          <u xml:id="u-39.2" who="#AdolfOjczyk">Decydującym czynnikiem efektywnej realizacji zamierzeń będzie nadal przemysł, zaś dostawy przemysłowych surowców i półfabrykatów oraz artykułów konsumpcyjnych nabierają w obecnych warunkach szczególnego znaczenia.</u>
+          <u xml:id="u-39.3" who="#AdolfOjczyk">Udział przemysłu w zakresie dostaw artykułów konsumpcyjnych na rynku zaznaczy się kwotą 325 mld zł, w tym produktów przemysłu chemicznego za około 54 mld zł. Podkreślali to szczególnie z uwagi na coraz większy udział i rolę chemii w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju, na coraz większą jej rolę w unowocześnianiu gospodarki oraz na miejsce w przyszłościowej strukturze produkcji. Warto podkreślić, że w ostatnim piętnastoleciu produkcja światowa przemysłu chemicznego zwiększyła się 3,5-krotnie, że stale rozszerza się wytwarzany asortyment, że poziom jego zużycia jest także miernikiem nowoczesności gospodarki i poziomu konsumpcji.</u>
+          <u xml:id="u-39.4" who="#AdolfOjczyk">Wobec takiego umiejscowienia chemii we współczesnej cywili za ej i technicznej, jedynie słuszne są: dalszy rozwój potencjału wytwórczego przemysłu rafineryjnego, nawozowego i włókien chemicznych, szczególnie dynamiczny rozwój przemysłu tworzyw sztucznych i gumowego, wykorzystanie preferencji, które w wyniku realizacji polityki społeczno-gospodarczego rozwoju kraju wyznaczają chemii szczególnie szybki rozwój.</u>
+          <u xml:id="u-39.5" who="#AdolfOjczyk">Przemysł chemiczny jest obecnie jedną spośród czterech dziedzin gospodarki rozwijających się najbardziej dynamicznie i decydujących o poziomie zaopatrzenia rynku i gospodarki narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-39.6" who="#AdolfOjczyk">Środki inwestycyjne — w porównaniu z rokiem 1971 wzrastają w roku 1974 dwukrotnie, a dostawy na rynek w porównaniu z rokiem 1973 będą wyższe o 12,5% i wyższe od średniej krajowej, która wynosi 9,7%.</u>
+          <u xml:id="u-39.7" who="#AdolfOjczyk">Odnotowano znaczny przyrost produkcji nawozów azotowych z 438,6 tys. ton w 1965 r. do 1 200 tys. ton w 1974 r. Po raz pierwszy w 1974 r. ukażą się na rynku nawozy kompleksowe; produkcja wykładzin podłogowych osiągnie w 1974 r. — 23,3 mln m2 wobec 13,6 mln m2 w 1971 r.; produkcja ogumienia dla motoryzacji osiągnie 6850 tys. szt. wobec 4 603 tys. szt. w 1971 r.</u>
+          <u xml:id="u-39.8" who="#AdolfOjczyk">Osiągnięty poziom produkcyjny i techniczny pozwolił z wieloma artykułami wyjść na rynki zagraniczne.</u>
+          <u xml:id="u-39.9" who="#AdolfOjczyk">Wzrost jakości artykułów chemii gospodarczej i kosmetyków, osiągnięcia przemysłu farmaceutycznego, przemysłu tworzyw sztucznych i gumowego, wzrastająca ilość produktów z programu „Wyżywienie”, surowców i półfabrykatów dla nowoczesnej produkcji przemysłowej — tworzą pomyślne przesłanki dla współczesnej modernizacji gospodarki kraju. Podjęto kompleksowy program chemizacji gospodarki narodowej. Obejmuje on w pierwszej kolejności następujące dziedziny:</u>
+          <u xml:id="u-39.10" who="#AdolfOjczyk">„Wyżywienie” — w zakresie produkcji nawozów i środków ochrony roślin, „Odzież” — w zakresie produkcji włókien i sztucznych barwników oraz wyrobów z tworzyw sztucznych, „Mieszkanie” — w zakresie materiałów wykładzinowych, podłogowych i ściennych, izolacyjnych, Instalacyjnych i wyrobów lakierowanych oraz program „Motoryzacja”.</u>
+          <u xml:id="u-39.11" who="#AdolfOjczyk">Żaden jednak kraj nie jest w stanie produkować artykułów chemicznych w pełnym asortymencie, stąd też sejmowa Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii wielokrotnie podkreślała znaczenie współpracy i powiązań międzynarodowych, zwłaszcza zaś w ramach gospodarki i rynku Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, oraz stałej troski o najbardziej racjonalne wykorzystanie i rozwój krajowej bazy produkcyjnej i zaopatrzeniowej.</u>
+          <u xml:id="u-39.12" who="#AdolfOjczyk">Pogłębienie współpracy z RWPG prowadzi do rozwiązania wielu podstawowych zadań, warunkujących dynamikę, efektywność i nowoczesność rozwoju przemysłu. Pozwala nam to zaspokajać zapotrzebowanie na surowce, paliwa i materiały, na pogłębienie współpracy na zasadach specjalizacji i kooperacji, a przez to — rozwijanie wysoko wyspecjalizowanej produkcji określonych dziedzin przemysłu chemicznego, wzrost nowoczesności i jakości, pogłębianie wymiany międzynarodowej.</u>
+          <u xml:id="u-39.13" who="#AdolfOjczyk">W ten sposób rozwijać będziemy produkcję środków chwastobójczych, włókien poliestrowych typu elana, barwników dla przemysłu lekkiego, odzieżowego i spożywczego. Rozumiemy, że współpraca ta może objąć praktycznie wszystkie gałęzie przemysłu chemicznego, że stanowi etap początkowy i będzie nadal konsekwentnie rozszerzana zgodnie z potrzebami gospodarki i zaopatrzenia rynku.</u>
+          <u xml:id="u-39.14" who="#AdolfOjczyk">Niezwykle ważną dziedziną, z uwagi na społeczne zainteresowanie i utrwalenie równowag i rynkowej, jest rozwój produkcji i dostaw nowości na rynek. Proces ten jest nieodłącznym elementem dzisiejszego rynku, rozwoju produkcji asortymentowej oraz musi oznaczać przyspieszenie unowocześnienia i wzrostu towarów Wysokiej jakości. Bezpośrednim efektem dotychczasowych działań jest to, że w procesie produkcji zagadnienie odnowy produkowanego asortymentu staje się codzienną praktyką.</u>
+          <u xml:id="u-39.15" who="#AdolfOjczyk">Z przemysłu chemicznego spodziewamy się w 1974 r. 263 nowych artykułów o łącznej wartości około 2 mld zł, tj. 4% ogólnych dostaw branży chemicznej.</u>
+          <u xml:id="u-39.16" who="#AdolfOjczyk">Każda nowość, Zwłaszcza dobra, atrakcyjna, znajduje szybko nabywcę oraz wywołuje w społeczeństwie wiele zadowolenia. Ta sama nowość może powodować zgoła odmienne postawy, jeśli nowości są dostarczane w małych ilościach — co jest charakterystycznie dla okresu początkowego — zostają rozproszone w sieci handlowej, przynosząc wówczas więcej rozdrażnienia i spekulacji niż pożytku. W tej sytuacji widzę szczególną rolę w rozwoju sklepów patronackich jako punktów sprzedaży i popularyzacji nowości.</u>
+          <u xml:id="u-39.17" who="#AdolfOjczyk">Druga uwaga odnosi się do terminowości dostaw towarów, lecz nie tylko nowości. Nierytmiczność, zmiana asortymentu, ograniczenie ilościowe, spóźniona lub posezonowa podaż towarów sezonowych zawsze rodzą napięcia i straty.</u>
+          <u xml:id="u-39.18" who="#AdolfOjczyk">Potrzebna jest więc koordynacja poczynań przemysłu kluczowego, przemysłu terenowego i spółdzielczości z uwagi na możliwość podaży kolejnych nowości o identycznych parametrach, lecz o innej nazwie, cenie i przez innego wytwórcę dostarczonych, stworzenie warunków jednoznacznej interpretacji i oceny wartości technicznej, użytkowej oraz preferencji cen nowości, w oparciu o ustaloną jej definicję.</u>
+          <u xml:id="u-39.19" who="#AdolfOjczyk">W kształtowaniu kultury technicznej szczególna rola przypada produkcji chemicznej. W oparciu o dorobek przodującej pod tym względem produkcji kosmetyków czy szeregu wyrobów chemii gospodarczej i innych branż, chemia powinna wykorzystać możliwość, która tkwi w jej potencjale technicznym i ludzkim. Możliwości takie daje przede wszystkim postęp techniczny i technologiczny, dyscyplina technologiczna, sprawna i odpowiedzialna działalność kontroli technicznej, osiąganie wysokich parametrów jakościowych.</u>
+          <u xml:id="u-39.20" who="#AdolfOjczyk">Zwracam się do załóg naszych przedsiębiorstw, robotników i inżynierów, twórców procesów inwestycyjnych, racjonalizatorów i pracowników nauki i techniki, do organizacji partyjnych i samorządów robotniczych, ażeby sprawę podniesienia jakości i nowoczesności produkcji przemysłowej uczynili główną sprawą Swego codziennego działania.</u>
+          <u xml:id="u-39.21" who="#AdolfOjczyk">Wysoki Sejmie! Rok temu — sekretarz Komitetu Centralnego towarzysz Jan Szydlak zapowiedział powołanie jednostek inicjujących do wypracowania lepszej formy zarządzania gospodarką. Od 1 Stycznia. 1974 r. 350-tysięczna rzesza chemików pracować będzie według nowych zasad. Otwiera to jeszcze szersze możliwości dalszego dynamicznego rozwoju chemii, umocnienia gospodarki i rynku.</u>
+          <u xml:id="u-39.22" who="#AdolfOjczyk">Jesteśmy przygotowani do podjęcia tych zadań, do realizacji planu, który na dzisiejszym posiedzeniu Wysoki Sejm uchwalić raczy. Dziękuję.</u>
           <u xml:id="u-39.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-40">
@@ -596,22 +596,22 @@
           <u xml:id="u-42.0" who="#AndrzejBenesz">Głos ma poseł Hieronim Burek.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-43">
-          <u xml:id="u-43.0" who="#BurekHieronim">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Rządowy projekt uchwały o planie społeczno-gospodarczego rozwoju kraju w 1974 roku zakłada utrzymanie i utrwalenie równowagi rynkowej, uwzględniając przy tym dalszy wzrost przychodów pieniężnych ludności. Wśród spraw najważniejszych i najpilniejszych, wymagających rozwiązania na znacznie większą niż dotychczas skalę, znajduje się również problem rozwoju usług.</u>
-          <u xml:id="u-43.1" who="#BurekHieronim">Systematyczny wzrost przychodów pieniężnych ludności, a także zwiększenie się stanu posiadania różnych trwałych dóbr materialnych, powodują szybkie narastanie potrzeb ludności zarówno w dziedzinie usług tradycyjnych, jak też nowych. Na tle rosnących wymagań społeczeństwa coraz ostrzej rysują się opóźnienia i dysproporcje związane z niedorozwojem sfery usług. Niedostateczny, rozwój usług stanowi istotny problem naszej gospodarki. Trzeba stwierdzić, że jest to problem złożony. Nastąpiła bowiem swoista degradacja materialna i moralna zawodów świadczących usługi. Niedostateczny był również rozwój bazy materialno-technicznej. Problemu usług nie da się rozwiązać od razu. Potrzebne są tu: wielostronny plan działania, stabilna polityka oraz szeroka inicjatywa wszystkich ogniw gospodarki i administracji terenowej.</u>
-          <u xml:id="u-43.2" who="#BurekHieronim">Pieniężne dochody ludności, na przykład województwa kieleckiego, wzrosły w 1973 roku o ponad 49% w stosunku do 1970 roku. Rok 1974 przyniesie dalszy dynamiczny rozwój gospodarki województwa i w konsekwencji wzrost dochodów pieniężnych o 9,5%.</u>
-          <u xml:id="u-43.3" who="#BurekHieronim">Dla zrównoważenia siły nabywczej ludności, co stanowi warunek podniesienia poziomu życia ludzi pracy, należy rozwijać usługi. Realizacja tego programu wymaga dalszego usprawnienia i przyspieszenia procesów inwestycyjnych, odnosi się to do wszystkich inwestycji, w szczególności do znajdujących się w gestii władz terenowych i spółdzielczości. Na równa z inwestycjami, których efektem są usługi materialne, traktować należy inwestycje w dziedzinie oświaty, ochrony zdrowia i kultury.</u>
-          <u xml:id="u-43.4" who="#BurekHieronim">Niezadowalające wyniki realizacji zadań inwestycyjnych, planowanych terenowo w I półroczu, stworzyły potrzebę dokonania oceny pod kątem szukania sposobów poprawy tej sytuacji. W lipcu br. dokonano szczegółowej analizy realizacji inwestycji rynkowych z udziałem inwestorów i wykonawców. W trakcie analizy przyjęto niezbędne ustalenia gwarantujące oddanie w cyklach planowanych tych zadań, których realizacja była dotychczas zagrożona.</u>
-          <u xml:id="u-43.5" who="#BurekHieronim">W przemyśle planowanym terenowo w roku 1973 zostanie oddanych do użytku 50 obiektów, z czego 25 — to piekarnie, masarnie, wytwórnie wód gazowanych. Wartość kosztorysowa tych obiektów wyniesie około 280 mln zł, zaś wartość uzyskanej produkcji przeznaczonej na rynek — 472,4 mln zł rocznie. W 1974 roku przemysł terenowy będzie realizował 37 obiektów inwestycyjnych związanych z produkcją rynkową o łącznej wartości kosztorysowej 314,1 mln zł. Po osiągnięciu pełnej zdolności produkcyjnej w 1975 r. zakłady te przyniosą efekt w postaci zwiększenia produkcji rynkowej o łącznej wartości 497,8 mln zł.</u>
-          <u xml:id="u-43.6" who="#BurekHieronim">Występują jednak trudności w realizacji wielu inwestycji i to zarówno na etapie projektowania, jak i wykonawstwa. Świadczy o tym m.in. fakt, iż na 50 oddawanych do użytku obiektów, 15 jest realizowanych z opóźnieniem. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że zarówno Biuro Studiów i Projektów Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług w Warszawie, jak i Oddział „Drobnoprojektu” w Kielcach nie zaspokajają w pełni potrzeb inwestorów w tym zakresie. Dla. złagodzenia tych trudności powołano w bieżącym roku komórkę projektowo-kosztorysową przy Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Obsługi Handlu i Usług w Kielcach. Czyni się również starania o powołanie takiej komórki przy Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców „Społem”.</u>
-          <u xml:id="u-43.7" who="#BurekHieronim">Największym jednak hamulcem w realizacji tej grupy inwestycji jest niewystarczająca moc przerobowa przedsiębiorstw budowlano-montażowych. Stąd też piony handlowe zmuszone są realizować większość obiektów przy pomocy własnego wykonawstwa. W pionie WZGS rolę tę spełniają zakłady usług remontowo-budowlanych, istniejące przy poszczególnych PZGS.</u>
-          <u xml:id="u-43.8" who="#BurekHieronim">Brak potencjału wykonawczego występuje szczególnie wyraźnie na budowach małych, rozproszonych. Stąd też postulat, by Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług oraz centralne związki spółdzielcze nadal rozwijały odpowiedni potencjał wykonawczy. W rozwoju potencjału wykonawczego słuszne jest szersze wykorzystanie możliwości montowania przez producentów gotowych konstrukcji.</u>
-          <u xml:id="u-43.9" who="#BurekHieronim">W celu podniesienia ekonomiki procesów inwestycyjnych konieczne jest zapewnienie lepszego zaopatrzenia w materiały i sprzęt przedsiębiorstw wykonawczych na zasadach centralnego rozdzielnictwa. Wskazane byłoby stosowanie zasady, że generalny wykonawca prowadzi budowę kompleksowo wraz z montażem maszyn i urządzeń. Prace wykończeniowe, montaż urządzeń oraz zagospodarowanie obiektów powinny się odbywać przy udziale i pod nadzorem przyszłego użytkownika.</u>
-          <u xml:id="u-43.10" who="#BurekHieronim">Reasumując powyższe uzasadnienia, nasuwają się następujące wnioski.</u>
-          <u xml:id="u-43.11" who="#BurekHieronim">Po pierwsze — w działalności organów koordynacji terenowej inwestycji powinna być zwrócona większa niż dotychczas uwaga na terminową realizację inwestycji w branży spożywczej, w handlu ii usługach. Odpowiednio Wczesne zasygnalizowanie właściwym inwestorom w wydawanych decyzjach koordynacyjnych — konieczności realizacji tego typu inwestycji może zabezpieczyć terminowe uzyskanie efektów użytkowych, a tym samym zabezpieczyć odpowiednie zaopatrzenie ludności.</u>
-          <u xml:id="u-43.12" who="#BurekHieronim">Po drugie — chcemy zmniejszyć materiałochłonność projektowanych obiektów, obniżyć zużycie materiałów budowlanych, przyspieszyć cykl realizacji inwestycji, a także wskazane byłoby rozważenie możliwości powołania przedsiębiorstwa do produkcji lekkich konstrukcji stalowych tego typu obiektów, jak pawilony handlowo-usługowe, masarnie, piekarnie itp., wykorzystując do tego celu wyniki prac naukowo-badawczych i doświadczenia uzyskane na przykład przy realizacji pawilonów CRS.</u>
-          <u xml:id="u-43.13" who="#BurekHieronim">Po trzecie — w związku z trudnościami w zabezpieczeniu mocy dla realizacji tych inwestycji, wskazane byłoby potraktować je w pierwszej kolejności na równi z budownictwem mieszkaniowym. Wskazane byłoby również wobec niedoboru mocy przedsiębiorstw budowlano-montażowych rozwijanie własnych komórek remontowo-budowlanych, m.in. w takich pionach, jak WZGS i WSS „Społem”.</u>
-          <u xml:id="u-43.14" who="#BurekHieronim">Po czwarte — w celu zabezpieczenia terminowej realizacji tych inwestycji należy wzmóc kontrolę w fazie projektowania i wykonawstwa oraz dokonywać okresowych analiz przez organy administracji terenowej, a przy obecnych zmianach są ogromne możliwość i w zarządzaniu i gospodarowaniu inwestycjami terenowymi, a tym samym usługami dla ludności.</u>
-          <u xml:id="u-43.15" who="#BurekHieronim">Wysoka świadomość polityczna i społeczna, pracowitość oraz inicjatywa ludzi pracy są najlepszą gwarancją wykonania założonych w planie na 1974 r. zadań społeczno-gospodarczego rozwoju naszej ojczyzny.</u>
+          <u xml:id="u-43.0" who="#HieronimBurek">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Rządowy projekt uchwały o planie społeczno-gospodarczego rozwoju kraju w 1974 roku zakłada utrzymanie i utrwalenie równowagi rynkowej, uwzględniając przy tym dalszy wzrost przychodów pieniężnych ludności. Wśród spraw najważniejszych i najpilniejszych, wymagających rozwiązania na znacznie większą niż dotychczas skalę, znajduje się również problem rozwoju usług.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#HieronimBurek">Systematyczny wzrost przychodów pieniężnych ludności, a także zwiększenie się stanu posiadania różnych trwałych dóbr materialnych, powodują szybkie narastanie potrzeb ludności zarówno w dziedzinie usług tradycyjnych, jak też nowych. Na tle rosnących wymagań społeczeństwa coraz ostrzej rysują się opóźnienia i dysproporcje związane z niedorozwojem sfery usług. Niedostateczny, rozwój usług stanowi istotny problem naszej gospodarki. Trzeba stwierdzić, że jest to problem złożony. Nastąpiła bowiem swoista degradacja materialna i moralna zawodów świadczących usługi. Niedostateczny był również rozwój bazy materialno-technicznej. Problemu usług nie da się rozwiązać od razu. Potrzebne są tu: wielostronny plan działania, stabilna polityka oraz szeroka inicjatywa wszystkich ogniw gospodarki i administracji terenowej.</u>
+          <u xml:id="u-43.2" who="#HieronimBurek">Pieniężne dochody ludności, na przykład województwa kieleckiego, wzrosły w 1973 roku o ponad 49% w stosunku do 1970 roku. Rok 1974 przyniesie dalszy dynamiczny rozwój gospodarki województwa i w konsekwencji wzrost dochodów pieniężnych o 9,5%.</u>
+          <u xml:id="u-43.3" who="#HieronimBurek">Dla zrównoważenia siły nabywczej ludności, co stanowi warunek podniesienia poziomu życia ludzi pracy, należy rozwijać usługi. Realizacja tego programu wymaga dalszego usprawnienia i przyspieszenia procesów inwestycyjnych, odnosi się to do wszystkich inwestycji, w szczególności do znajdujących się w gestii władz terenowych i spółdzielczości. Na równa z inwestycjami, których efektem są usługi materialne, traktować należy inwestycje w dziedzinie oświaty, ochrony zdrowia i kultury.</u>
+          <u xml:id="u-43.4" who="#HieronimBurek">Niezadowalające wyniki realizacji zadań inwestycyjnych, planowanych terenowo w I półroczu, stworzyły potrzebę dokonania oceny pod kątem szukania sposobów poprawy tej sytuacji. W lipcu br. dokonano szczegółowej analizy realizacji inwestycji rynkowych z udziałem inwestorów i wykonawców. W trakcie analizy przyjęto niezbędne ustalenia gwarantujące oddanie w cyklach planowanych tych zadań, których realizacja była dotychczas zagrożona.</u>
+          <u xml:id="u-43.5" who="#HieronimBurek">W przemyśle planowanym terenowo w roku 1973 zostanie oddanych do użytku 50 obiektów, z czego 25 — to piekarnie, masarnie, wytwórnie wód gazowanych. Wartość kosztorysowa tych obiektów wyniesie około 280 mln zł, zaś wartość uzyskanej produkcji przeznaczonej na rynek — 472,4 mln zł rocznie. W 1974 roku przemysł terenowy będzie realizował 37 obiektów inwestycyjnych związanych z produkcją rynkową o łącznej wartości kosztorysowej 314,1 mln zł. Po osiągnięciu pełnej zdolności produkcyjnej w 1975 r. zakłady te przyniosą efekt w postaci zwiększenia produkcji rynkowej o łącznej wartości 497,8 mln zł.</u>
+          <u xml:id="u-43.6" who="#HieronimBurek">Występują jednak trudności w realizacji wielu inwestycji i to zarówno na etapie projektowania, jak i wykonawstwa. Świadczy o tym m.in. fakt, iż na 50 oddawanych do użytku obiektów, 15 jest realizowanych z opóźnieniem. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że zarówno Biuro Studiów i Projektów Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług w Warszawie, jak i Oddział „Drobnoprojektu” w Kielcach nie zaspokajają w pełni potrzeb inwestorów w tym zakresie. Dla. złagodzenia tych trudności powołano w bieżącym roku komórkę projektowo-kosztorysową przy Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Obsługi Handlu i Usług w Kielcach. Czyni się również starania o powołanie takiej komórki przy Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców „Społem”.</u>
+          <u xml:id="u-43.7" who="#HieronimBurek">Największym jednak hamulcem w realizacji tej grupy inwestycji jest niewystarczająca moc przerobowa przedsiębiorstw budowlano-montażowych. Stąd też piony handlowe zmuszone są realizować większość obiektów przy pomocy własnego wykonawstwa. W pionie WZGS rolę tę spełniają zakłady usług remontowo-budowlanych, istniejące przy poszczególnych PZGS.</u>
+          <u xml:id="u-43.8" who="#HieronimBurek">Brak potencjału wykonawczego występuje szczególnie wyraźnie na budowach małych, rozproszonych. Stąd też postulat, by Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług oraz centralne związki spółdzielcze nadal rozwijały odpowiedni potencjał wykonawczy. W rozwoju potencjału wykonawczego słuszne jest szersze wykorzystanie możliwości montowania przez producentów gotowych konstrukcji.</u>
+          <u xml:id="u-43.9" who="#HieronimBurek">W celu podniesienia ekonomiki procesów inwestycyjnych konieczne jest zapewnienie lepszego zaopatrzenia w materiały i sprzęt przedsiębiorstw wykonawczych na zasadach centralnego rozdzielnictwa. Wskazane byłoby stosowanie zasady, że generalny wykonawca prowadzi budowę kompleksowo wraz z montażem maszyn i urządzeń. Prace wykończeniowe, montaż urządzeń oraz zagospodarowanie obiektów powinny się odbywać przy udziale i pod nadzorem przyszłego użytkownika.</u>
+          <u xml:id="u-43.10" who="#HieronimBurek">Reasumując powyższe uzasadnienia, nasuwają się następujące wnioski.</u>
+          <u xml:id="u-43.11" who="#HieronimBurek">Po pierwsze — w działalności organów koordynacji terenowej inwestycji powinna być zwrócona większa niż dotychczas uwaga na terminową realizację inwestycji w branży spożywczej, w handlu ii usługach. Odpowiednio Wczesne zasygnalizowanie właściwym inwestorom w wydawanych decyzjach koordynacyjnych — konieczności realizacji tego typu inwestycji może zabezpieczyć terminowe uzyskanie efektów użytkowych, a tym samym zabezpieczyć odpowiednie zaopatrzenie ludności.</u>
+          <u xml:id="u-43.12" who="#HieronimBurek">Po drugie — chcemy zmniejszyć materiałochłonność projektowanych obiektów, obniżyć zużycie materiałów budowlanych, przyspieszyć cykl realizacji inwestycji, a także wskazane byłoby rozważenie możliwości powołania przedsiębiorstwa do produkcji lekkich konstrukcji stalowych tego typu obiektów, jak pawilony handlowo-usługowe, masarnie, piekarnie itp., wykorzystując do tego celu wyniki prac naukowo-badawczych i doświadczenia uzyskane na przykład przy realizacji pawilonów CRS.</u>
+          <u xml:id="u-43.13" who="#HieronimBurek">Po trzecie — w związku z trudnościami w zabezpieczeniu mocy dla realizacji tych inwestycji, wskazane byłoby potraktować je w pierwszej kolejności na równi z budownictwem mieszkaniowym. Wskazane byłoby również wobec niedoboru mocy przedsiębiorstw budowlano-montażowych rozwijanie własnych komórek remontowo-budowlanych, m.in. w takich pionach, jak WZGS i WSS „Społem”.</u>
+          <u xml:id="u-43.14" who="#HieronimBurek">Po czwarte — w celu zabezpieczenia terminowej realizacji tych inwestycji należy wzmóc kontrolę w fazie projektowania i wykonawstwa oraz dokonywać okresowych analiz przez organy administracji terenowej, a przy obecnych zmianach są ogromne możliwość i w zarządzaniu i gospodarowaniu inwestycjami terenowymi, a tym samym usługami dla ludności.</u>
+          <u xml:id="u-43.15" who="#HieronimBurek">Wysoka świadomość polityczna i społeczna, pracowitość oraz inicjatywa ludzi pracy są najlepszą gwarancją wykonania założonych w planie na 1974 r. zadań społeczno-gospodarczego rozwoju naszej ojczyzny.</u>
           <u xml:id="u-43.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-44">
@@ -784,34 +784,34 @@
           <u xml:id="u-57.5" who="#AndrzejWerblan">Głos ma poseł Adolf Jakubowicz.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-58">
-          <u xml:id="u-58.0" who="#JakubowiczAdolf">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie!</u>
-          <u xml:id="u-58.1" who="#JakubowiczAdolf">Rządowy projekt uchwały o planie społeczno-gospodarczego rozwoju kraju na rok 1974 zakłada utrzymanie i utrwalenie równowagi rynkowej. Uwzględniono przy tym znaczny wzrost przychodów pieniężnych ludności.</u>
-          <u xml:id="u-58.2" who="#JakubowiczAdolf">W projekcie tym określono zadania i środki zapewniające wysoką dynamikę wzrostu produkcji przemysłowej i rolniczej.</u>
-          <u xml:id="u-58.3" who="#JakubowiczAdolf">Z dużą troską wykorzystywać mamy rezerwy tkwiące w przemyśle i rolnictwie. Pozwoli to nie tylko na wykonanie, ale i znaczne przekroczenie przyjętych do realizacji planów, ż myślą o dalszej poprawie zaopatrzenia rynku i zwiększenia eksportu.</u>
-          <u xml:id="u-58.4" who="#JakubowiczAdolf">Rolnictwo jest podstawową bazą surowcową dla przemysłu rolno-spożywczego. Istnieje ścisły związek między tymi dwoma działami gospodarki narodowej. Ponad 80% produkcji towarowej rolnictwa trafia bowiem bezpośrednio do przetwórstwa, które staje się coraz ważniejszym ogniwem nowoczesnej gospodarki żywnościowej.</u>
-          <u xml:id="u-58.5" who="#JakubowiczAdolf">W latach bieżącej pięciolatki nakłady inwestycyjne na przemysł rolno-spożywczy wzrosną do około 88 mld zł. Będą one wyższe o ponad 2,5 razy od nakładów w ubiegłym pięcioleciu i wyższe od nakładów z lat 1950–1970.</u>
-          <u xml:id="u-58.6" who="#JakubowiczAdolf">W roku ubiegłym i bieżącym oddano do użytku wiele nowych obiektów produkcyjnych, wiele jest jeszcze w budowie. Uczyniony został również znaczny postęp w dziedzinie porządkowania, modernizacji punktów skupu żywca, mleka i produktów pochodzenia roślinnego. Przyczyniło się to do zmniejszenia strat w obrocie surowcami rolnymi. Było to zresztą konieczne z uwagi na stale Wzrastającą podaż tych surowców. W dalszym ciągu jest jeszcze wiele do zrobienia w poprawianiu warunków skupu i magazynowania produktów rolnych.</u>
-          <u xml:id="u-58.7" who="#JakubowiczAdolf">Znaczne są jeszcze straty w obrocie ziemniakami, warzywami i owocami.</u>
-          <u xml:id="u-58.8" who="#JakubowiczAdolf">W związku z tym w projekcie planu na rok 1974 przewiduje się przeznaczyć na inwestycje w przemyśle rolno-spożywczym kwotę ponad 16 mld zł. Nakłady te w dużym stopniu przyczynią się do rozszerzenia produkcji w przemyśle rolno-spożywczym, a szczególnie w branży owocowo-warzywnej.</u>
-          <u xml:id="u-58.9" who="#JakubowiczAdolf">Zamierza się rozpocząć budowę dalszych kombinatów mięsnych i brojlerskich, zakładów uboju, zakładów wylęgowych, zwiększyć powierzchnię składową w chłodniach oraz różnego rodzaju innych wytwórniach.</u>
-          <u xml:id="u-58.10" who="#JakubowiczAdolf">Obok kontynuacji budowy dużych kombinatów oraz inwestycji zaproponowanych w projekcie planu należy brać pod uwagę dalszą rozbudowę, mechanizację oraz modernizację już istniejących zakładów przetwórstwa? owocowo-warzywnego. Szczególną uwagę należy zwrócić na postęp techniczny i modernizację zakładów mniejszych, działających na terenie małych miast i wsi, produkujących krótkie serie szerokiego asortymentu poszukiwanego na rynku krajowym i zagranicznym. Dotyczy to również zakładów, takich jak masarnie, piekarnie, wytwórnie wód gazowych, wreszcie CRS, które w mniejszych ośrodkach spełniają poważną rolę.</u>
-          <u xml:id="u-58.11" who="#JakubowiczAdolf">W niektórych rejonach, gdzie istnieje baza surowcowa, należy rozszerzyć budowę tych zakładów wytwórczych, tym bardziej że na wsi powiększa się stale zapotrzebowanie na te artykuły żywnościowe. Jest to zjawisko uzasadnione, gdyż rolnik powinien racjonalnie wykorzystać czas w kierunku wzrostu produkcji rolnej, a nie zajmować się domowym, pracochłonnym — chałupniczym przetwórstwem. Przykładem może być wzrastający popyt na pieczywo, przetwory mięsne, mięsno-warzywne, warzywne, napoje chłodzące i inne artykuły rolno-spożywcze.</u>
-          <u xml:id="u-58.12" who="#JakubowiczAdolf">Jak z tego wynika, tempo rozwoju i kierunki produkcji przemysłu spożywczego wyznaczane są potrzebami społecznymi, głównie żywnościowymi ludności w kraju, oraz postulatami handlu zagranicznego. Wysoki wzrost zapotrzebowania na te artykuły nastąpił w wyniku rosnącej zamożności społeczeństwa — co szczególnie zmienia strukturę konsumpcji. Biorąc pod uwagę zarówno potrzeby ilościowe, jak i jakościowe przemysł ten rozpoczął w obecnej pięciolatce okres intensywnego rozwoju i w ostatnich latach nadrobił w szeregu dziedzinach wieloletnie opóźnienia, wprowadził na rynek wiele nowych wyrobów o korzystnych wskaźnikach technologicznych i żywnościowych.</u>
-          <u xml:id="u-58.13" who="#JakubowiczAdolf">Przytoczę dane dotyczące niektórych wyników uzyskanych dotychczas przez załogę Państwowych Zakładów Przetwórstwa Owocowo-warzywnego w Rzeszowie. W przedsiębiorstwie tym wprowadzono do produkcji 17 nowych asortymentów konserw mięsno-warzywnych i posiłków regeneracyjnych, poszukiwanych przez zakłady pracy dla stołówek pracowniczych. Produkuje się również 22 asortymenty dla dzieci. Są to produkty o wysokich walorach smakowych i odżywczych, czego dowodem jest, że 13 z nich posiada znaki jakości, a wszystkie wyróżnione zostały kilkakrotnie złotymi medalami na targach krajowych. Następną nową grupą asortymentowa dostarczoną przez te zakłady, przy współudziale Instytutu Przemysłu Fermentacyjnego, jest produkcja artykułów dietetycznych, która w obecnej chwili liczy 12 asortymentów. Jedynym mankamentem w tej dziedzinie jest jeszcze stosunkowo mała ilość produkowanej masy towarowej, w związku z czym ustalony program ilościowego rozwoju na rok 1974 jest bardzo mobilizujący. Konieczna jest przy tym jednak dalsza modernizacja zakładu. Zachodzi pilna konieczność zapewnienia w przemyśle rolno-spożywczym wykonawstwa inwestycyjnego nie tylko obiektów nowych, ale i większych inwestycji związanych z modernizacją. Nie zwalnia to oczywiście poszczególnych zakładów od wykonawstwa inwestycji drobnych własnym systemem gospodarczym.</u>
-          <u xml:id="u-58.14" who="#JakubowiczAdolf">Wprowadzenie do produkcji nowych asortymentów, o których mówiłem, pozwoliło na prawie zupełną likwidację sezonowości produkcji i zatrudnienia w tych zakładach.</u>
-          <u xml:id="u-58.15" who="#JakubowiczAdolf">Pragnąłbym przedstawić jeszcze jeden przykład zakładu tej branży z pionu drobnej wytwórczości, w którym mam zaszczyt od szeregu lat pracować, tj. spółdzielnię pracy, „Korczyńskie Zakłady Spożywcze” w Korczynie. Spółdzielnia ta jest zakładem średniej wielkości, produkującym 43 asortymenty z branży owocowo-warzywnej. Bogata i różnorodna produkcja pozwoliła na wzrost eksportu wynoszący ponad 20% ogólnej wartości, jak też spowodowała dużą dynamikę wzrostu wartości produkcji krajowej. Zlikwidowano sezonowość produkcji i zatrudnienia. Ma to zasadniczy wpływ na podnoszenie kwalifikacji załogi, a tym samym na wzrost jakości produkcji. Przykładem może być 10 zdobytych znaków jakości na produkowane wyroby oraz olbrzymi sukces osiągnięty na światowej wystawie artykułów spożywczych w Paryżu — 4 złote i 3 srebrne medale. Wyróżnione artykuły — to sześć asortymentów dżemów wysoko słodzonych i ogórki konserwowe.</u>
-          <u xml:id="u-58.16" who="#JakubowiczAdolf">Sukcesy te spółdzielnia nasza osiągnęła również na skutek usytuowania jej w centrum bazy surowcowej, co przyczynia się do pełnego zaopatrzenia W świeże warzywa i owoce niezbędne do produkcji. Popieram w tej sprawie wypowiedź z dnia wczorajszego — obywatela posła Sznajdra.</u>
-          <u xml:id="u-58.17" who="#JakubowiczAdolf">Mimo wielu pozytywnych przykładów dotyczących uruchomienia nowej produkcji, w dalszym ciągu odczuwany jest brak szerszego asortymentu wyrobów dla stołówek pracowniczych, zestawów gotowych dań turystycznych, których brak dotkliwie odczuwa się w czasie sezonu letniego W rejonie Bieszczad. Zbyt mało jest jeszcze wyrobów dla dzieci oraz wyrobów dietetycznych dla osób starszych.</u>
-          <u xml:id="u-58.18" who="#JakubowiczAdolf">Jak wynika z kilku powyższych przykładów zadaniem przemysłu rolno-spożywczego jest zaspokajanie rosnących potrzeb ludności. Przemysł ten musi zatem dążyć do wzbogacenia asortymentu swych wyrobów ułatwiających prowadzenie gospodarstwa domowego. Chodzi bowiem nie tylko o pokazanie ich na rynku, ale utrzymanie ich stałej produkcji, a. także odpowiedniej dystrybucji tych towarów.</u>
-          <u xml:id="u-58.19" who="#JakubowiczAdolf">Obywatele Posłowie! Zdajemy sobie sprawę z tego, że w najbliższych latach, mimo wzrostu podaży żywca nie będziemy w stanie pokryć całkowicie szybko rosnącego zapotrzebowania na mięso i jego przetwory. Dlatego też uważam, że przemysł rolno-spożywczy rozszerzając i uatrakcyjniając produkcie wielu asortymentów, o których już wspomniałem, przyczynić się może do częściowego zmniejszania udziału mięsa i jego przetworów w codziennej konsumpcji.</u>
-          <u xml:id="u-58.20" who="#JakubowiczAdolf">Praktyczne zastosowanie wyrobów o wysokim stopniu przetwórstwa i dużych wartościach żywnościowych spełni bardzo ważną role w gospodarce rodzin robotniczych. Nie jest też sprawą przypadku stosunkowo wysoki, bo wynoszący 17,5% udział nowości w opracowywanym projekcie planu przemysłu owocowo-warzywnego na rok 1974.</u>
-          <u xml:id="u-58.21" who="#JakubowiczAdolf">W niektórych wypadkach poniesione dotychczas nakłady na przemysł rolno-spożywczy nie dają jeszcze planowanych rezultatów produkcyjnych, z uwagi na sezonowe wykorzystanie obiektów, maszyn i urządzeń. Należałoby więc zastanowić się nad rozbudową magazynów i składów tych zakładów, a zwłaszcza branży owocowo-warzywnej, oraz zakupem niektórych uzupełniających maszyn i urządzeń. Pozwoli to na produkcję półfabrykatów w czasie sezonu, a w pozostałym okresie — artykułów nadających się do bezpośredniego spożycia. Takie rozwiązanie problemu pozwoli kosztem stosunkowo niskich nakładów zagospodarować całą masę oferowanego przez producentów surowca, zlikwidować sezonowość w wykorzystaniu środków trwałych, wprowadzić ciągłość produkcji i rytmiczność dostaw na rynek artykułów spożywczych.</u>
-          <u xml:id="u-58.22" who="#JakubowiczAdolf">Uruchomienie rezerw znajdujących się w omawianym przemyśle wymaga ścisłego powiązania z nauką. Nieodzowne stają się tu rozbudowa zaplecza naukowo-technicznego tego przemysłu, szkolenie wysoko kwalifikowanych kadr i prawidłowe ich rozmieszczenie.</u>
-          <u xml:id="u-58.23" who="#JakubowiczAdolf">Wysoki Sejmie! W projekcie planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju na rok 1974 powierzono przemysłowi rolno-spożywczemu rolę niejako „regulatora” między podażą surowców rolniczych a popytem na produkty pochodzenia rolniczego. Przemysł ten powinien w coraz większym stopniu oddziaływać na ilość, asortyment i jakość surowców wyprodukowanych przez rolników. Jest to zadanie bardzo ważne i trudne, ale możliwe do wykonania.</u>
-          <u xml:id="u-58.24" who="#JakubowiczAdolf">Przy nawiązaniu współpracy z nowoczesną nauką istnieje pełna możliwość rozszerzenia uprawy najbardziej przydatnych dla przemysłu odmian warzyw i owoców oraz innych roślin przemysłowych.</u>
-          <u xml:id="u-58.25" who="#JakubowiczAdolf">Obopólne korzyści przyniesie ścisła współpraca z producentami przez kontraktację, a także zabezpieczenie intensywnego materiału szkółkarskiego oraz zapewnienie dostaw środków chemicznych i udzielanie instruktażu w zakresie ich prawidłowego stosowania.</u>
-          <u xml:id="u-58.26" who="#JakubowiczAdolf">Klimat społeczno-polityczny, wytworzony po VI Zjeździe i I Krajowej Konferencji Partyjnej oraz wysokie zaangażowanie wszystkich pracowników przemysłu rolno-spożywczego wskazują na to, że zadania w 1974 roku zostaną w pełni wykonane. Tym bardziej, że w tej działalności przemysł rolno-spożywczy może liczyć jak dotychczas na pomoc i poparcie służby rolnej oraz terenowych organizacji społecznych i gospodarczych.</u>
-          <u xml:id="u-58.27" who="#JakubowiczAdolf">Jestem przekonany, że pełna realizacja rozpatrywanego obecnie projektu planu przyczyni się do pomnożenia dochodu narodowego, jak również do dalszej poprawy zaopatrzenia rynku w artykuły rolno-spożywcze. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-58.0" who="#AdolfJakubowicz">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie!</u>
+          <u xml:id="u-58.1" who="#AdolfJakubowicz">Rządowy projekt uchwały o planie społeczno-gospodarczego rozwoju kraju na rok 1974 zakłada utrzymanie i utrwalenie równowagi rynkowej. Uwzględniono przy tym znaczny wzrost przychodów pieniężnych ludności.</u>
+          <u xml:id="u-58.2" who="#AdolfJakubowicz">W projekcie tym określono zadania i środki zapewniające wysoką dynamikę wzrostu produkcji przemysłowej i rolniczej.</u>
+          <u xml:id="u-58.3" who="#AdolfJakubowicz">Z dużą troską wykorzystywać mamy rezerwy tkwiące w przemyśle i rolnictwie. Pozwoli to nie tylko na wykonanie, ale i znaczne przekroczenie przyjętych do realizacji planów, ż myślą o dalszej poprawie zaopatrzenia rynku i zwiększenia eksportu.</u>
+          <u xml:id="u-58.4" who="#AdolfJakubowicz">Rolnictwo jest podstawową bazą surowcową dla przemysłu rolno-spożywczego. Istnieje ścisły związek między tymi dwoma działami gospodarki narodowej. Ponad 80% produkcji towarowej rolnictwa trafia bowiem bezpośrednio do przetwórstwa, które staje się coraz ważniejszym ogniwem nowoczesnej gospodarki żywnościowej.</u>
+          <u xml:id="u-58.5" who="#AdolfJakubowicz">W latach bieżącej pięciolatki nakłady inwestycyjne na przemysł rolno-spożywczy wzrosną do około 88 mld zł. Będą one wyższe o ponad 2,5 razy od nakładów w ubiegłym pięcioleciu i wyższe od nakładów z lat 1950–1970.</u>
+          <u xml:id="u-58.6" who="#AdolfJakubowicz">W roku ubiegłym i bieżącym oddano do użytku wiele nowych obiektów produkcyjnych, wiele jest jeszcze w budowie. Uczyniony został również znaczny postęp w dziedzinie porządkowania, modernizacji punktów skupu żywca, mleka i produktów pochodzenia roślinnego. Przyczyniło się to do zmniejszenia strat w obrocie surowcami rolnymi. Było to zresztą konieczne z uwagi na stale Wzrastającą podaż tych surowców. W dalszym ciągu jest jeszcze wiele do zrobienia w poprawianiu warunków skupu i magazynowania produktów rolnych.</u>
+          <u xml:id="u-58.7" who="#AdolfJakubowicz">Znaczne są jeszcze straty w obrocie ziemniakami, warzywami i owocami.</u>
+          <u xml:id="u-58.8" who="#AdolfJakubowicz">W związku z tym w projekcie planu na rok 1974 przewiduje się przeznaczyć na inwestycje w przemyśle rolno-spożywczym kwotę ponad 16 mld zł. Nakłady te w dużym stopniu przyczynią się do rozszerzenia produkcji w przemyśle rolno-spożywczym, a szczególnie w branży owocowo-warzywnej.</u>
+          <u xml:id="u-58.9" who="#AdolfJakubowicz">Zamierza się rozpocząć budowę dalszych kombinatów mięsnych i brojlerskich, zakładów uboju, zakładów wylęgowych, zwiększyć powierzchnię składową w chłodniach oraz różnego rodzaju innych wytwórniach.</u>
+          <u xml:id="u-58.10" who="#AdolfJakubowicz">Obok kontynuacji budowy dużych kombinatów oraz inwestycji zaproponowanych w projekcie planu należy brać pod uwagę dalszą rozbudowę, mechanizację oraz modernizację już istniejących zakładów przetwórstwa? owocowo-warzywnego. Szczególną uwagę należy zwrócić na postęp techniczny i modernizację zakładów mniejszych, działających na terenie małych miast i wsi, produkujących krótkie serie szerokiego asortymentu poszukiwanego na rynku krajowym i zagranicznym. Dotyczy to również zakładów, takich jak masarnie, piekarnie, wytwórnie wód gazowych, wreszcie CRS, które w mniejszych ośrodkach spełniają poważną rolę.</u>
+          <u xml:id="u-58.11" who="#AdolfJakubowicz">W niektórych rejonach, gdzie istnieje baza surowcowa, należy rozszerzyć budowę tych zakładów wytwórczych, tym bardziej że na wsi powiększa się stale zapotrzebowanie na te artykuły żywnościowe. Jest to zjawisko uzasadnione, gdyż rolnik powinien racjonalnie wykorzystać czas w kierunku wzrostu produkcji rolnej, a nie zajmować się domowym, pracochłonnym — chałupniczym przetwórstwem. Przykładem może być wzrastający popyt na pieczywo, przetwory mięsne, mięsno-warzywne, warzywne, napoje chłodzące i inne artykuły rolno-spożywcze.</u>
+          <u xml:id="u-58.12" who="#AdolfJakubowicz">Jak z tego wynika, tempo rozwoju i kierunki produkcji przemysłu spożywczego wyznaczane są potrzebami społecznymi, głównie żywnościowymi ludności w kraju, oraz postulatami handlu zagranicznego. Wysoki wzrost zapotrzebowania na te artykuły nastąpił w wyniku rosnącej zamożności społeczeństwa — co szczególnie zmienia strukturę konsumpcji. Biorąc pod uwagę zarówno potrzeby ilościowe, jak i jakościowe przemysł ten rozpoczął w obecnej pięciolatce okres intensywnego rozwoju i w ostatnich latach nadrobił w szeregu dziedzinach wieloletnie opóźnienia, wprowadził na rynek wiele nowych wyrobów o korzystnych wskaźnikach technologicznych i żywnościowych.</u>
+          <u xml:id="u-58.13" who="#AdolfJakubowicz">Przytoczę dane dotyczące niektórych wyników uzyskanych dotychczas przez załogę Państwowych Zakładów Przetwórstwa Owocowo-warzywnego w Rzeszowie. W przedsiębiorstwie tym wprowadzono do produkcji 17 nowych asortymentów konserw mięsno-warzywnych i posiłków regeneracyjnych, poszukiwanych przez zakłady pracy dla stołówek pracowniczych. Produkuje się również 22 asortymenty dla dzieci. Są to produkty o wysokich walorach smakowych i odżywczych, czego dowodem jest, że 13 z nich posiada znaki jakości, a wszystkie wyróżnione zostały kilkakrotnie złotymi medalami na targach krajowych. Następną nową grupą asortymentowa dostarczoną przez te zakłady, przy współudziale Instytutu Przemysłu Fermentacyjnego, jest produkcja artykułów dietetycznych, która w obecnej chwili liczy 12 asortymentów. Jedynym mankamentem w tej dziedzinie jest jeszcze stosunkowo mała ilość produkowanej masy towarowej, w związku z czym ustalony program ilościowego rozwoju na rok 1974 jest bardzo mobilizujący. Konieczna jest przy tym jednak dalsza modernizacja zakładu. Zachodzi pilna konieczność zapewnienia w przemyśle rolno-spożywczym wykonawstwa inwestycyjnego nie tylko obiektów nowych, ale i większych inwestycji związanych z modernizacją. Nie zwalnia to oczywiście poszczególnych zakładów od wykonawstwa inwestycji drobnych własnym systemem gospodarczym.</u>
+          <u xml:id="u-58.14" who="#AdolfJakubowicz">Wprowadzenie do produkcji nowych asortymentów, o których mówiłem, pozwoliło na prawie zupełną likwidację sezonowości produkcji i zatrudnienia w tych zakładach.</u>
+          <u xml:id="u-58.15" who="#AdolfJakubowicz">Pragnąłbym przedstawić jeszcze jeden przykład zakładu tej branży z pionu drobnej wytwórczości, w którym mam zaszczyt od szeregu lat pracować, tj. spółdzielnię pracy, „Korczyńskie Zakłady Spożywcze” w Korczynie. Spółdzielnia ta jest zakładem średniej wielkości, produkującym 43 asortymenty z branży owocowo-warzywnej. Bogata i różnorodna produkcja pozwoliła na wzrost eksportu wynoszący ponad 20% ogólnej wartości, jak też spowodowała dużą dynamikę wzrostu wartości produkcji krajowej. Zlikwidowano sezonowość produkcji i zatrudnienia. Ma to zasadniczy wpływ na podnoszenie kwalifikacji załogi, a tym samym na wzrost jakości produkcji. Przykładem może być 10 zdobytych znaków jakości na produkowane wyroby oraz olbrzymi sukces osiągnięty na światowej wystawie artykułów spożywczych w Paryżu — 4 złote i 3 srebrne medale. Wyróżnione artykuły — to sześć asortymentów dżemów wysoko słodzonych i ogórki konserwowe.</u>
+          <u xml:id="u-58.16" who="#AdolfJakubowicz">Sukcesy te spółdzielnia nasza osiągnęła również na skutek usytuowania jej w centrum bazy surowcowej, co przyczynia się do pełnego zaopatrzenia W świeże warzywa i owoce niezbędne do produkcji. Popieram w tej sprawie wypowiedź z dnia wczorajszego — obywatela posła Sznajdra.</u>
+          <u xml:id="u-58.17" who="#AdolfJakubowicz">Mimo wielu pozytywnych przykładów dotyczących uruchomienia nowej produkcji, w dalszym ciągu odczuwany jest brak szerszego asortymentu wyrobów dla stołówek pracowniczych, zestawów gotowych dań turystycznych, których brak dotkliwie odczuwa się w czasie sezonu letniego W rejonie Bieszczad. Zbyt mało jest jeszcze wyrobów dla dzieci oraz wyrobów dietetycznych dla osób starszych.</u>
+          <u xml:id="u-58.18" who="#AdolfJakubowicz">Jak wynika z kilku powyższych przykładów zadaniem przemysłu rolno-spożywczego jest zaspokajanie rosnących potrzeb ludności. Przemysł ten musi zatem dążyć do wzbogacenia asortymentu swych wyrobów ułatwiających prowadzenie gospodarstwa domowego. Chodzi bowiem nie tylko o pokazanie ich na rynku, ale utrzymanie ich stałej produkcji, a. także odpowiedniej dystrybucji tych towarów.</u>
+          <u xml:id="u-58.19" who="#AdolfJakubowicz">Obywatele Posłowie! Zdajemy sobie sprawę z tego, że w najbliższych latach, mimo wzrostu podaży żywca nie będziemy w stanie pokryć całkowicie szybko rosnącego zapotrzebowania na mięso i jego przetwory. Dlatego też uważam, że przemysł rolno-spożywczy rozszerzając i uatrakcyjniając produkcie wielu asortymentów, o których już wspomniałem, przyczynić się może do częściowego zmniejszania udziału mięsa i jego przetworów w codziennej konsumpcji.</u>
+          <u xml:id="u-58.20" who="#AdolfJakubowicz">Praktyczne zastosowanie wyrobów o wysokim stopniu przetwórstwa i dużych wartościach żywnościowych spełni bardzo ważną role w gospodarce rodzin robotniczych. Nie jest też sprawą przypadku stosunkowo wysoki, bo wynoszący 17,5% udział nowości w opracowywanym projekcie planu przemysłu owocowo-warzywnego na rok 1974.</u>
+          <u xml:id="u-58.21" who="#AdolfJakubowicz">W niektórych wypadkach poniesione dotychczas nakłady na przemysł rolno-spożywczy nie dają jeszcze planowanych rezultatów produkcyjnych, z uwagi na sezonowe wykorzystanie obiektów, maszyn i urządzeń. Należałoby więc zastanowić się nad rozbudową magazynów i składów tych zakładów, a zwłaszcza branży owocowo-warzywnej, oraz zakupem niektórych uzupełniających maszyn i urządzeń. Pozwoli to na produkcję półfabrykatów w czasie sezonu, a w pozostałym okresie — artykułów nadających się do bezpośredniego spożycia. Takie rozwiązanie problemu pozwoli kosztem stosunkowo niskich nakładów zagospodarować całą masę oferowanego przez producentów surowca, zlikwidować sezonowość w wykorzystaniu środków trwałych, wprowadzić ciągłość produkcji i rytmiczność dostaw na rynek artykułów spożywczych.</u>
+          <u xml:id="u-58.22" who="#AdolfJakubowicz">Uruchomienie rezerw znajdujących się w omawianym przemyśle wymaga ścisłego powiązania z nauką. Nieodzowne stają się tu rozbudowa zaplecza naukowo-technicznego tego przemysłu, szkolenie wysoko kwalifikowanych kadr i prawidłowe ich rozmieszczenie.</u>
+          <u xml:id="u-58.23" who="#AdolfJakubowicz">Wysoki Sejmie! W projekcie planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju na rok 1974 powierzono przemysłowi rolno-spożywczemu rolę niejako „regulatora” między podażą surowców rolniczych a popytem na produkty pochodzenia rolniczego. Przemysł ten powinien w coraz większym stopniu oddziaływać na ilość, asortyment i jakość surowców wyprodukowanych przez rolników. Jest to zadanie bardzo ważne i trudne, ale możliwe do wykonania.</u>
+          <u xml:id="u-58.24" who="#AdolfJakubowicz">Przy nawiązaniu współpracy z nowoczesną nauką istnieje pełna możliwość rozszerzenia uprawy najbardziej przydatnych dla przemysłu odmian warzyw i owoców oraz innych roślin przemysłowych.</u>
+          <u xml:id="u-58.25" who="#AdolfJakubowicz">Obopólne korzyści przyniesie ścisła współpraca z producentami przez kontraktację, a także zabezpieczenie intensywnego materiału szkółkarskiego oraz zapewnienie dostaw środków chemicznych i udzielanie instruktażu w zakresie ich prawidłowego stosowania.</u>
+          <u xml:id="u-58.26" who="#AdolfJakubowicz">Klimat społeczno-polityczny, wytworzony po VI Zjeździe i I Krajowej Konferencji Partyjnej oraz wysokie zaangażowanie wszystkich pracowników przemysłu rolno-spożywczego wskazują na to, że zadania w 1974 roku zostaną w pełni wykonane. Tym bardziej, że w tej działalności przemysł rolno-spożywczy może liczyć jak dotychczas na pomoc i poparcie służby rolnej oraz terenowych organizacji społecznych i gospodarczych.</u>
+          <u xml:id="u-58.27" who="#AdolfJakubowicz">Jestem przekonany, że pełna realizacja rozpatrywanego obecnie projektu planu przyczyni się do pomnożenia dochodu narodowego, jak również do dalszej poprawy zaopatrzenia rynku w artykuły rolno-spożywcze. Dziękuję.</u>
           <u xml:id="u-58.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-59">
@@ -940,34 +940,34 @@
           <u xml:id="u-67.0" who="#AndrzejWerblan">Głos ma poseł Leopold Szydłowski.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-68">
-          <u xml:id="u-68.0" who="#SzydłowskiLeopold">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Z poczuciem dużej troski i pełnej odpowiedzialności debatujemy dziś nad programem, który w przyszłym roku ma zapewnić dalszy rozwój gospodarki narodowej, lepsze zaspokojenie życiowych potrzeb i aspiracji wszystkich ludzi pracy. Nie ulega wątpliwości, że o tych osiągnięciach — tak jak dotychczas — dalej decydować będą ludzie pracy, ich ideowe zaangażowanie, wiara we własne siły i zawodowe przygotowanie.</u>
-          <u xml:id="u-68.1" who="#SzydłowskiLeopold">W naszym ustroju człowiek jest najwyższą wartością, jest podmiotem całokształtu poczynań. Dlatego też, realizując ten nadrzędny cel, władza ludowa nie szczędzi środków na ochronę zdrowia ludzi pracy i kształtowanie ich ideowej i zawodowej osobowości. Znajduje to pełne odbicie w projekcie budżetu na rok przyszły, gdzie wydatki na, urządzenia socjalne i kulturalne wzrastają o 9,9% w stosunku do przewidywanego wykonania w bieżącym roku i stanowią 18% ogółu wydatków z budżetu państwa. Największy wskaźnik Wzrostu nakładów w tej grupie przypada na ochronę zdrowia, bo 11,9%, czyli o 4438 mln zł więcej niż w bieżącym roku, a zatem połowę zakładanego na rok 1974 przyrostu wydatków bieżących z budżetu państwa na urządzenia kulturalne i socjalne — przeinacza się na ochronę zdrowia. Jest to wyraz konsekwentnej realizacji uchwał VI Zjazdu PZPR, VI Kongresu ZSL i postanowień I Krajowej Konferencji Partyjnej. Wskazuje to dobitnie na, wysoką rangę ochrony zdrowia w całokształcie polityki społecznej państwa. Nadając priorytet problemom ochrony zdrowia, wytyczono zasadnicze kierunki działania w tym względzie, które sprowadzają się do: poprawy bazy materialnej szpitalnictwa, zakładów pomocy społecznej i wiejskich ośrodków zdrowia, lecznictwa psychiatrycznego, ochrony zdrowia matki i dziecka, podniesienia ogólnego stanu sanitarnego kraju.</u>
-          <u xml:id="u-68.2" who="#SzydłowskiLeopold">Wzniosła, humanitarna idea tworzenia społecznego Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia, zainspirowana przez I Sekretarza KC PZPR — tow. Edwarda Gierka i przyjęta przez cały naród, wspomoże wysiłki państwa, przyczyni się do przyspieszenia poprawy bazy materialnej, wyposażenia jej w niezbędny, nowoczesny, a jednocześnie i bardzo drogi sprzęt. W sumie poszerzy to zakres usług i zwiększy efektywność lecznictwa.</u>
-          <u xml:id="u-68.3" who="#SzydłowskiLeopold">Od roku objęto powszechną, bezpłatną opieką zdrowotną ludność wiejską, która przyjęła to z wielkim zadowoleniem, widząc w tym troskę władzy ludowej o obywatela, o zrównanie warunków życia i bytu wszystkich ludzi pracy.</u>
-          <u xml:id="u-68.4" who="#SzydłowskiLeopold">W województwie rzeszowskim, które mam zaszczyt reprezentować, objęto powszechną opieką lekarską blisko 500 tys. ludności wiejskiej. Fakt ten nakłada na władzę terenową, na służbę zdrowia dodatkowe zadania.</u>
-          <u xml:id="u-68.5" who="#SzydłowskiLeopold">Mimo, że w zakresie ochrony zdrowia mamy w naszym województwie duże osiągnięcia, jednak do zrobienia zostało jeszcze bardzo wiele. Przytoczę tu tylko kilka podstawowych wskaźników, które określają naszą pozycję w kraju. I tak: na 10 tys. mieszkańców zatrudniamy 9,5 lekarzy — wskaźnik krajowy wynosi 16, lekarzy dentystów zatrudniamy 2,9 — wskaźnik w kraju wynosi 4,4, magistrów farmacji zatrudniamy 2,8 — wskaźnik w kraju wynosi 4.</u>
-          <u xml:id="u-68.6" who="#SzydłowskiLeopold">Podobnie przedstawia się baza materialna. Na przykład na 10 tys. mieszkańców mamy tylko 47 łóżek szpitalnych przy średnim wskaźniku krajowym 64. Dlatego też w centrum uwagi władz politycznych i administracyjnych województwa jest poprawa tego staniu rzeczy i zmniejszenie występujących dysproporcji. Pod tym kątem został opracowany i przyjęty program działania na najbliższe lata. Bowiem człowiek zdrowy, przygotowany zawodowo i emocjonalnie zaangażowany pracuje lepiej, efektywniej — odczuwa satysfakcję z wykonywania swych obowiązków, doskonali się i wyprowadza postęp. Dlatego też i oświata staje się coraz potężniejszym czynnikiem dynamizującym rozwój społeczno-gospodarczy i kulturalny kraju.</u>
-          <u xml:id="u-68.7" who="#SzydłowskiLeopold">Osiągnięcia nasze zawdzięczamy w dużej mierze oświacie i nauce. Przyspieszone tempo rozwoju społecznego i kulturalnego Polski wymaga jednak dalszego doskonalenia systemu oświaty.</u>
-          <u xml:id="u-68.8" who="#SzydłowskiLeopold">Uchwały VI Zjazdu partii i VI Kongresu ZSL, plenarnych posiedzeń KC PZPR i NK ZSL, jak również ważkie decyzje w sprawach oświaty i wychowania podjęte przez Sejm PRL określają warunki dalszego rozwoju oświaty w Polsce, przyjmując nowoczesny, przystosowany do potrzeb gospodarki system edukacji narodowej. System ten już stopniowo wdrażamy, organizując między innymi gminne szkoły zbiorcze, które są zalążkami 10-letniej, średniej, powszechnej szkoły.</u>
-          <u xml:id="u-68.9" who="#SzydłowskiLeopold">Dlatego też prawidłowa jest struktura nakładów inwestycyjnych w resorcie oświaty i wychowania na rok 1974, gdzie 45,4% ogólnych nakładów przeznacza się na szkoły podstawowe, natomiast na szkolnictwo zawodowe i warsztaty szkolne — 18,8%.</u>
-          <u xml:id="u-68.10" who="#SzydłowskiLeopold">Zmiana struktury organizacyjnej szkół wiejskich i tworzenie gminnych szkół zbiorczych wymaga bowiem między innymi poprawy ich bazy lokalowej.</u>
-          <u xml:id="u-68.11" who="#SzydłowskiLeopold">Aktualnie — jak podają materiały resortu oświaty i wychowania — na 2 365 gmin tylko 410 szkół posiada zadowalającą bazę lokalową. Natomiast w 1085 gminach konieczna będzie rozbudowa istniejących szkół, a w około 870 — budowa całkowicie nowych obiektów. Dlatego też ujęcie w planie inwestycyjnym na 1974 rok — 72 gminnych szkół zbiorczych jest planetu minimum.</u>
-          <u xml:id="u-68.12" who="#SzydłowskiLeopold">Wydaje się jednak, że program ten będzie mógł być poszerzony, zwłaszcza w grupie B, w oparciu o cenną, wielokrotnie już sprawdzoną inicjatywę społeczną poszczególnych środowisk.</u>
-          <u xml:id="u-68.13" who="#SzydłowskiLeopold">W tej sytuacji, kiedy potrzeby inwestycyjne w oświacie wzrastają i kiedy na te cele przeznacza się coraz większe środki, nie można dopuścić, aby nie zostały one w pełni, wykorzystane. Tymczasem — jak wynika z materiałów resortu oświaty i wychowania — za 3 kwartały br. roczny plan inwestycyjny w oświacie wykonano zaledwie w 63,2%. Istnieje obawa, że pod koniec roku około 10% nakładów o wartości 360 mln zł nie zostanie wykorzystanych. Podobnie przedstawia się sprawa w resorcie zdrowia.</u>
-          <u xml:id="u-68.14" who="#SzydłowskiLeopold">Wydaj e się, że inwestycje z zakresu zdrowia czy oświaty powinny być traktowane przynajmniej na równi z produkcyjnymi.</u>
-          <u xml:id="u-68.15" who="#SzydłowskiLeopold">W szkołach zawodowych, o których pozwoliłem sobie wspomnieć, bazę dydaktyczno-produkcyjną stanowią warsztaty szkolne bądź też gospodarstwa rolne przy szkołach. Często jednak placówki te są niedoinwestowane. Biorąc pod uwagę fakt, że są to warsztaty dydaktyczne, które przy tym dają produkcję o niebagatelnej wartości, na przykład w roku szkolnym 1971–1972 wartość tej produkcji wynosiła 1 900 mln zł, w roku szkolnym 1972–1973 już 2 050 mln zł, a w bieżącym roku szkolnym planuje się produkcję wartości 2 256 mln zł — zachodzi zatem pilna potrzeba odpowiedniego ich wyposażenia w niezbędne maszyny i urządzenia oraz zabezpieczenia przydziału materiałów na cele szkoleniowo-produkcyjne.</u>
-          <u xml:id="u-68.16" who="#SzydłowskiLeopold">Rolę i rangę szkolnictwa zawodowego określa fakt, że spośród 94% absolwentów szkół podstawowych, którzy podejmą dalszą naukę w raku przyszłym — 78% będą stanowili uczniowie szkół zawodowych, którzy powinni zdobyć gruntowne wiadomości, jak i pełne praktyczne umiejętności.</u>
-          <u xml:id="u-68.17" who="#SzydłowskiLeopold">Wysoki Sejmie! Mimo ogromnych osiągnięć państwa w dziedzinie rozwoju szkolnictwa, musimy jednocześnie zdawać sobie sprawę i z tego, że spośród 10,5 mln ludności zawodowo czynnej poza rolnictwem — 1 milion osób nie ma pełnego wykształcenia podstawowego, a 4,3 mln osób ma tylko wykształcenie podstawowe. Jeszcze bardziej niekorzystnie sytuacja ta przedstawia się na wsi, gdzie według spisu ludności z 1970 r. prawie połowa ludzi zatrudnionych w rolnictwie nie ma ukończonej szkoły podstawowej. W tej grupie znajduje się około 700 tys. osób w wieku do 45 lat, a więc ludzi stosunkowo młodych.</u>
-          <u xml:id="u-68.18" who="#SzydłowskiLeopold">Obecnie wśród ludności zawodowo czynnej w rolnictwie zaledwie 25% w wieku do lat 40 ma przygotowanie zawodowe, uzyskane w zespołach przysposobienia rolniczego i na kursach kwalifikacyjnych. Wprawdzie w latach 1958–1970 — 320 tys. młodych ludzi ukończyło szkolenie rolnicze na poziomie zasadniczym, ale w rolnictwie pracuje tylko 25%.</u>
-          <u xml:id="u-68.19" who="#SzydłowskiLeopold">W województwie rzeszowskim sytuacja jest podobna. Rocznie 11 tys. młodych ludzi przejmuje po rodzicach gospodarstwa rolne, ale tylko posiada wymagane minimum wiedzy rolniczej niezbędnej do prowadzenia współczesnego gospodarstwa rolnego.</u>
-          <u xml:id="u-68.20" who="#SzydłowskiLeopold">Z wyliczeń wynika, że do 1980 r. w naszym województwie istnieje potrzeba przeszkolenia na podstawowym poziomie rolniczym 37 tys. osób. Szkolenie to będziemy rozszerzali w szkołach przysposobienia rolniczego, w zasadniczych szkołach rolniczych, jak również w systemie oświaty pozaszkolnej, w zespołach przysposobienia rolniczego, na kursach kwalifikowanego rolnika i przez telewizyjne programy oświatowe. Należy przy tym zadbać również o właściwy dobór i pełny nabór kandydatów do tego rodzaju szkół.</u>
-          <u xml:id="u-68.21" who="#SzydłowskiLeopold">Stale zmniejszająca się liczba zatrudnionych w rolnictwie, przy wzrastającym zapotrzebowaniu na produkty rolne, wiąże się z koniecznością dokonywania zmian w strukturze gospodarki rolnej, jej technicznym wyposażeniu, potrzebą wzrostu wykształcenia i kultury ludności zatrudnionej w rolnictwie.</u>
-          <u xml:id="u-68.22" who="#SzydłowskiLeopold">Szacuje się, że w kraju do roku 1985 do rolnictwa powinno przyjść dodatkowo 36 tys. pracowników z wyższym wykształceniem rolniczym, 300 tys. osób ze średnim wykształceniem zawodowym, w tym 240 tys. z wykształceniem rolniczym, a przynajmniej połowa zatrudnionych bezpośrednio w produkcji rolnej powinna mieć ukończoną co najmniej Zasadniczą szkołę rolniczą.</u>
-          <u xml:id="u-68.23" who="#SzydłowskiLeopold">Wprawdzie w projekcie planu na rok 1974 Zakłada się wzrost liczby uczniów w kl. I zasadniczych szkół rolniczych o 11,6% w stosunku do roku 1973, lecz wskaźnik ten wydaje się zbyt niski w stosunku do potrzeb. Trzeba więc na podstawie rozeznania potrzeb zarówno w skali kraju, jak i regionu, systematycznie w każdym roku szkolić na odpowiednim poziomie określoną grupę ludzi i to zarówno bezpośrednich producentów, jak i kadrę ze średnim i wyższym wykształceniem.</u>
-          <u xml:id="u-68.24" who="#SzydłowskiLeopold">Modernizacja techniczna i dalsza intensyfikacja produkcji rolnej zwiększa zapotrzebowanie na pracowników ze średnim wykształceniem w określonych specjalizacjach związanych z obsługą rolnictwa, jak np. mechanizacja, chemizacja, budownictwo rolnicze, obrót rolny itp.</u>
-          <u xml:id="u-68.25" who="#SzydłowskiLeopold">Dlatego też szkolnictwo rolnicze, jak i całe szkolnictwo zawodowe musi przygotować odpowiednią liczbę fachowców, potrzebnych gospodarce narodowej.</u>
-          <u xml:id="u-68.26" who="#SzydłowskiLeopold">Wysoka Izbo! W wystąpieniu swym poruszyłem tylko niektóre spławy bardzo ważnego i złażonego problemu — inwestycji w człowieka, inwestycji, które należą do najbardziej rentownych. Wagę tego problemu podkreśla fakt, że jesteśmy krajem ludzi młodych, gdzie 50% obywateli urodziło się, zdobyło zawód i pracę już w Polsce Ludowej, a 37% nie ukończyło 19 roku życia.</u>
-          <u xml:id="u-68.27" who="#SzydłowskiLeopold">Ten ogromny potencjał ludzi zdrowych, właściwie przygotowanych do życia i pracy, odda ojczyźnie i społeczeństwu swoje siły, a poniesione nakłady zwrócą się z nawiązką. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-68.0" who="#LeopoldSzydłowski">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Z poczuciem dużej troski i pełnej odpowiedzialności debatujemy dziś nad programem, który w przyszłym roku ma zapewnić dalszy rozwój gospodarki narodowej, lepsze zaspokojenie życiowych potrzeb i aspiracji wszystkich ludzi pracy. Nie ulega wątpliwości, że o tych osiągnięciach — tak jak dotychczas — dalej decydować będą ludzie pracy, ich ideowe zaangażowanie, wiara we własne siły i zawodowe przygotowanie.</u>
+          <u xml:id="u-68.1" who="#LeopoldSzydłowski">W naszym ustroju człowiek jest najwyższą wartością, jest podmiotem całokształtu poczynań. Dlatego też, realizując ten nadrzędny cel, władza ludowa nie szczędzi środków na ochronę zdrowia ludzi pracy i kształtowanie ich ideowej i zawodowej osobowości. Znajduje to pełne odbicie w projekcie budżetu na rok przyszły, gdzie wydatki na, urządzenia socjalne i kulturalne wzrastają o 9,9% w stosunku do przewidywanego wykonania w bieżącym roku i stanowią 18% ogółu wydatków z budżetu państwa. Największy wskaźnik Wzrostu nakładów w tej grupie przypada na ochronę zdrowia, bo 11,9%, czyli o 4438 mln zł więcej niż w bieżącym roku, a zatem połowę zakładanego na rok 1974 przyrostu wydatków bieżących z budżetu państwa na urządzenia kulturalne i socjalne — przeinacza się na ochronę zdrowia. Jest to wyraz konsekwentnej realizacji uchwał VI Zjazdu PZPR, VI Kongresu ZSL i postanowień I Krajowej Konferencji Partyjnej. Wskazuje to dobitnie na, wysoką rangę ochrony zdrowia w całokształcie polityki społecznej państwa. Nadając priorytet problemom ochrony zdrowia, wytyczono zasadnicze kierunki działania w tym względzie, które sprowadzają się do: poprawy bazy materialnej szpitalnictwa, zakładów pomocy społecznej i wiejskich ośrodków zdrowia, lecznictwa psychiatrycznego, ochrony zdrowia matki i dziecka, podniesienia ogólnego stanu sanitarnego kraju.</u>
+          <u xml:id="u-68.2" who="#LeopoldSzydłowski">Wzniosła, humanitarna idea tworzenia społecznego Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia, zainspirowana przez I Sekretarza KC PZPR — tow. Edwarda Gierka i przyjęta przez cały naród, wspomoże wysiłki państwa, przyczyni się do przyspieszenia poprawy bazy materialnej, wyposażenia jej w niezbędny, nowoczesny, a jednocześnie i bardzo drogi sprzęt. W sumie poszerzy to zakres usług i zwiększy efektywność lecznictwa.</u>
+          <u xml:id="u-68.3" who="#LeopoldSzydłowski">Od roku objęto powszechną, bezpłatną opieką zdrowotną ludność wiejską, która przyjęła to z wielkim zadowoleniem, widząc w tym troskę władzy ludowej o obywatela, o zrównanie warunków życia i bytu wszystkich ludzi pracy.</u>
+          <u xml:id="u-68.4" who="#LeopoldSzydłowski">W województwie rzeszowskim, które mam zaszczyt reprezentować, objęto powszechną opieką lekarską blisko 500 tys. ludności wiejskiej. Fakt ten nakłada na władzę terenową, na służbę zdrowia dodatkowe zadania.</u>
+          <u xml:id="u-68.5" who="#LeopoldSzydłowski">Mimo, że w zakresie ochrony zdrowia mamy w naszym województwie duże osiągnięcia, jednak do zrobienia zostało jeszcze bardzo wiele. Przytoczę tu tylko kilka podstawowych wskaźników, które określają naszą pozycję w kraju. I tak: na 10 tys. mieszkańców zatrudniamy 9,5 lekarzy — wskaźnik krajowy wynosi 16, lekarzy dentystów zatrudniamy 2,9 — wskaźnik w kraju wynosi 4,4, magistrów farmacji zatrudniamy 2,8 — wskaźnik w kraju wynosi 4.</u>
+          <u xml:id="u-68.6" who="#LeopoldSzydłowski">Podobnie przedstawia się baza materialna. Na przykład na 10 tys. mieszkańców mamy tylko 47 łóżek szpitalnych przy średnim wskaźniku krajowym 64. Dlatego też w centrum uwagi władz politycznych i administracyjnych województwa jest poprawa tego staniu rzeczy i zmniejszenie występujących dysproporcji. Pod tym kątem został opracowany i przyjęty program działania na najbliższe lata. Bowiem człowiek zdrowy, przygotowany zawodowo i emocjonalnie zaangażowany pracuje lepiej, efektywniej — odczuwa satysfakcję z wykonywania swych obowiązków, doskonali się i wyprowadza postęp. Dlatego też i oświata staje się coraz potężniejszym czynnikiem dynamizującym rozwój społeczno-gospodarczy i kulturalny kraju.</u>
+          <u xml:id="u-68.7" who="#LeopoldSzydłowski">Osiągnięcia nasze zawdzięczamy w dużej mierze oświacie i nauce. Przyspieszone tempo rozwoju społecznego i kulturalnego Polski wymaga jednak dalszego doskonalenia systemu oświaty.</u>
+          <u xml:id="u-68.8" who="#LeopoldSzydłowski">Uchwały VI Zjazdu partii i VI Kongresu ZSL, plenarnych posiedzeń KC PZPR i NK ZSL, jak również ważkie decyzje w sprawach oświaty i wychowania podjęte przez Sejm PRL określają warunki dalszego rozwoju oświaty w Polsce, przyjmując nowoczesny, przystosowany do potrzeb gospodarki system edukacji narodowej. System ten już stopniowo wdrażamy, organizując między innymi gminne szkoły zbiorcze, które są zalążkami 10-letniej, średniej, powszechnej szkoły.</u>
+          <u xml:id="u-68.9" who="#LeopoldSzydłowski">Dlatego też prawidłowa jest struktura nakładów inwestycyjnych w resorcie oświaty i wychowania na rok 1974, gdzie 45,4% ogólnych nakładów przeznacza się na szkoły podstawowe, natomiast na szkolnictwo zawodowe i warsztaty szkolne — 18,8%.</u>
+          <u xml:id="u-68.10" who="#LeopoldSzydłowski">Zmiana struktury organizacyjnej szkół wiejskich i tworzenie gminnych szkół zbiorczych wymaga bowiem między innymi poprawy ich bazy lokalowej.</u>
+          <u xml:id="u-68.11" who="#LeopoldSzydłowski">Aktualnie — jak podają materiały resortu oświaty i wychowania — na 2 365 gmin tylko 410 szkół posiada zadowalającą bazę lokalową. Natomiast w 1085 gminach konieczna będzie rozbudowa istniejących szkół, a w około 870 — budowa całkowicie nowych obiektów. Dlatego też ujęcie w planie inwestycyjnym na 1974 rok — 72 gminnych szkół zbiorczych jest planetu minimum.</u>
+          <u xml:id="u-68.12" who="#LeopoldSzydłowski">Wydaje się jednak, że program ten będzie mógł być poszerzony, zwłaszcza w grupie B, w oparciu o cenną, wielokrotnie już sprawdzoną inicjatywę społeczną poszczególnych środowisk.</u>
+          <u xml:id="u-68.13" who="#LeopoldSzydłowski">W tej sytuacji, kiedy potrzeby inwestycyjne w oświacie wzrastają i kiedy na te cele przeznacza się coraz większe środki, nie można dopuścić, aby nie zostały one w pełni, wykorzystane. Tymczasem — jak wynika z materiałów resortu oświaty i wychowania — za 3 kwartały br. roczny plan inwestycyjny w oświacie wykonano zaledwie w 63,2%. Istnieje obawa, że pod koniec roku około 10% nakładów o wartości 360 mln zł nie zostanie wykorzystanych. Podobnie przedstawia się sprawa w resorcie zdrowia.</u>
+          <u xml:id="u-68.14" who="#LeopoldSzydłowski">Wydaj e się, że inwestycje z zakresu zdrowia czy oświaty powinny być traktowane przynajmniej na równi z produkcyjnymi.</u>
+          <u xml:id="u-68.15" who="#LeopoldSzydłowski">W szkołach zawodowych, o których pozwoliłem sobie wspomnieć, bazę dydaktyczno-produkcyjną stanowią warsztaty szkolne bądź też gospodarstwa rolne przy szkołach. Często jednak placówki te są niedoinwestowane. Biorąc pod uwagę fakt, że są to warsztaty dydaktyczne, które przy tym dają produkcję o niebagatelnej wartości, na przykład w roku szkolnym 1971–1972 wartość tej produkcji wynosiła 1 900 mln zł, w roku szkolnym 1972–1973 już 2 050 mln zł, a w bieżącym roku szkolnym planuje się produkcję wartości 2 256 mln zł — zachodzi zatem pilna potrzeba odpowiedniego ich wyposażenia w niezbędne maszyny i urządzenia oraz zabezpieczenia przydziału materiałów na cele szkoleniowo-produkcyjne.</u>
+          <u xml:id="u-68.16" who="#LeopoldSzydłowski">Rolę i rangę szkolnictwa zawodowego określa fakt, że spośród 94% absolwentów szkół podstawowych, którzy podejmą dalszą naukę w raku przyszłym — 78% będą stanowili uczniowie szkół zawodowych, którzy powinni zdobyć gruntowne wiadomości, jak i pełne praktyczne umiejętności.</u>
+          <u xml:id="u-68.17" who="#LeopoldSzydłowski">Wysoki Sejmie! Mimo ogromnych osiągnięć państwa w dziedzinie rozwoju szkolnictwa, musimy jednocześnie zdawać sobie sprawę i z tego, że spośród 10,5 mln ludności zawodowo czynnej poza rolnictwem — 1 milion osób nie ma pełnego wykształcenia podstawowego, a 4,3 mln osób ma tylko wykształcenie podstawowe. Jeszcze bardziej niekorzystnie sytuacja ta przedstawia się na wsi, gdzie według spisu ludności z 1970 r. prawie połowa ludzi zatrudnionych w rolnictwie nie ma ukończonej szkoły podstawowej. W tej grupie znajduje się około 700 tys. osób w wieku do 45 lat, a więc ludzi stosunkowo młodych.</u>
+          <u xml:id="u-68.18" who="#LeopoldSzydłowski">Obecnie wśród ludności zawodowo czynnej w rolnictwie zaledwie 25% w wieku do lat 40 ma przygotowanie zawodowe, uzyskane w zespołach przysposobienia rolniczego i na kursach kwalifikacyjnych. Wprawdzie w latach 1958–1970 — 320 tys. młodych ludzi ukończyło szkolenie rolnicze na poziomie zasadniczym, ale w rolnictwie pracuje tylko 25%.</u>
+          <u xml:id="u-68.19" who="#LeopoldSzydłowski">W województwie rzeszowskim sytuacja jest podobna. Rocznie 11 tys. młodych ludzi przejmuje po rodzicach gospodarstwa rolne, ale tylko posiada wymagane minimum wiedzy rolniczej niezbędnej do prowadzenia współczesnego gospodarstwa rolnego.</u>
+          <u xml:id="u-68.20" who="#LeopoldSzydłowski">Z wyliczeń wynika, że do 1980 r. w naszym województwie istnieje potrzeba przeszkolenia na podstawowym poziomie rolniczym 37 tys. osób. Szkolenie to będziemy rozszerzali w szkołach przysposobienia rolniczego, w zasadniczych szkołach rolniczych, jak również w systemie oświaty pozaszkolnej, w zespołach przysposobienia rolniczego, na kursach kwalifikowanego rolnika i przez telewizyjne programy oświatowe. Należy przy tym zadbać również o właściwy dobór i pełny nabór kandydatów do tego rodzaju szkół.</u>
+          <u xml:id="u-68.21" who="#LeopoldSzydłowski">Stale zmniejszająca się liczba zatrudnionych w rolnictwie, przy wzrastającym zapotrzebowaniu na produkty rolne, wiąże się z koniecznością dokonywania zmian w strukturze gospodarki rolnej, jej technicznym wyposażeniu, potrzebą wzrostu wykształcenia i kultury ludności zatrudnionej w rolnictwie.</u>
+          <u xml:id="u-68.22" who="#LeopoldSzydłowski">Szacuje się, że w kraju do roku 1985 do rolnictwa powinno przyjść dodatkowo 36 tys. pracowników z wyższym wykształceniem rolniczym, 300 tys. osób ze średnim wykształceniem zawodowym, w tym 240 tys. z wykształceniem rolniczym, a przynajmniej połowa zatrudnionych bezpośrednio w produkcji rolnej powinna mieć ukończoną co najmniej Zasadniczą szkołę rolniczą.</u>
+          <u xml:id="u-68.23" who="#LeopoldSzydłowski">Wprawdzie w projekcie planu na rok 1974 Zakłada się wzrost liczby uczniów w kl. I zasadniczych szkół rolniczych o 11,6% w stosunku do roku 1973, lecz wskaźnik ten wydaje się zbyt niski w stosunku do potrzeb. Trzeba więc na podstawie rozeznania potrzeb zarówno w skali kraju, jak i regionu, systematycznie w każdym roku szkolić na odpowiednim poziomie określoną grupę ludzi i to zarówno bezpośrednich producentów, jak i kadrę ze średnim i wyższym wykształceniem.</u>
+          <u xml:id="u-68.24" who="#LeopoldSzydłowski">Modernizacja techniczna i dalsza intensyfikacja produkcji rolnej zwiększa zapotrzebowanie na pracowników ze średnim wykształceniem w określonych specjalizacjach związanych z obsługą rolnictwa, jak np. mechanizacja, chemizacja, budownictwo rolnicze, obrót rolny itp.</u>
+          <u xml:id="u-68.25" who="#LeopoldSzydłowski">Dlatego też szkolnictwo rolnicze, jak i całe szkolnictwo zawodowe musi przygotować odpowiednią liczbę fachowców, potrzebnych gospodarce narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-68.26" who="#LeopoldSzydłowski">Wysoka Izbo! W wystąpieniu swym poruszyłem tylko niektóre spławy bardzo ważnego i złażonego problemu — inwestycji w człowieka, inwestycji, które należą do najbardziej rentownych. Wagę tego problemu podkreśla fakt, że jesteśmy krajem ludzi młodych, gdzie 50% obywateli urodziło się, zdobyło zawód i pracę już w Polsce Ludowej, a 37% nie ukończyło 19 roku życia.</u>
+          <u xml:id="u-68.27" who="#LeopoldSzydłowski">Ten ogromny potencjał ludzi zdrowych, właściwie przygotowanych do życia i pracy, odda ojczyźnie i społeczeństwu swoje siły, a poniesione nakłady zwrócą się z nawiązką. Dziękuję.</u>
           <u xml:id="u-68.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-69">
@@ -49,11 +49,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Barcikowski</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiPolskiejZjednoczonejPartiiRobotniczej" />
         </person>
-        <person xml:id="GórtowskiGabriel" role="regular">
+        <person xml:id="GabrielGórtowski" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Górtowski</forename>
-            <surname>Gabriel</surname>
+            <forename>Gabriel</forename>
+            <surname>Górtowski</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_G%C3%B3rtowski</idno>
@@ -582,38 +582,38 @@
           <u xml:id="u-37.0" who="#AndrzejWerblan">Dziękuję obywatelowi posłowi. Głos ma poseł Gabriel Górtowski.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-38">
-          <u xml:id="u-38.0" who="#GórtowskiGabriel">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Pośród wielu ustaw uchwalanych przez Sejm, bywają takie, które dotyczą węższej, bardziej specjalistycznej problematyki interesującej określone środowiska społeczne czy nawet grupy zawodowe — ale są też i takie, które dotyczą wszystkich. Do tej właśnie kategorii należy projekt ustawy Prawo lokalowe. Trudno byłoby w toku debaty nie potwierdzić, że dokument ten był bardzo i od dawna oczekiwany zarówno przez społeczeństwo, jak i organy administracji oraz instytucje posługujące się normą prawną w stosunku do obywatela w zakresie, najogólniej to określając, spraw mieszkaniowych.</u>
-          <u xml:id="u-38.1" who="#GórtowskiGabriel">A mówimy przecież o sprawach, które były, są i chyba zawsze będą decydujące — i to w sposób wyjątkowo silny i bezpośredni — jeśli chodzi o warunki życia oraz rozwój jednostki, rodziny i całego społeczeństwa.</u>
-          <u xml:id="u-38.2" who="#GórtowskiGabriel">Wkroczyliśmy w 30 rok Polski Ludowej. Budownictwo mieszkaniowe i formy mieszkalnictwa od pierwszego dnia po wyzwoleniu są tematem wiodącym w pracach kierownictwa politycznego i Rządu. Było to życiową koniecznością w sytuacji ogromnego zniszczenia substancji mieszkaniowej, ale było równocześnie świadomym programem, nieodzownym warunkiem wyrównywania wielu krzywd i dokonania przeobrażeń społecznych.</u>
-          <u xml:id="u-38.3" who="#GórtowskiGabriel">Odczuwalna poprawa sytuacji mieszkaniowej — to istotnie, jak mówi o tym uzasadnienie projektu — jeden z podstawowych problemów społecznych. Jest to problem — mimo upływu wielu lat — wciąż aktualny, skoro jego rozwiązanie nadal na czołowym miejscu postawił VI Zjazd partii, skoro perspektywiczny program mieszkaniowy w Polsce stał się przedmiotem uchwały Sejmu. Prawidłowy rozwój i postęp w tej dziedzinie, to z kolei nie tylko wielkość zasobów oraz ich jakość — ale z uwagi na społeczną funkcję mieszkania, również kwestia poprawności stosunków panujących w ich obrocie, uzyskiwaniu, dysponowaniu oraz użytkowaniu i to zarówno na miarę aktualnych potrzeb, jak i w skali możliwych już dzisiaj przewidywań na lata przyszłe.</u>
-          <u xml:id="u-38.4" who="#GórtowskiGabriel">Wysoki Sejmie! Jeżeli wspomniałem, że dyskutowany dzisiaj projekt był od dawna oczekiwany, to należy mieć na uwadze, że ustawę zwaną Prawem lokalowym, a obowiązującą z niewielkimi zmianami do tej pory — Sejm uchwalił w 1959 roku, czyli 15 lat temu. W dziedzinie prawa nie jest to okres nazbyt długi, jednak w sferze dynamicznie rozwijającego się budownictwa mieszkaniowego i ulegającym przemianom jego formom organizacyjnym — zjawisko niedostosowania prawa następowało stosunkowo szybko. Świadczy o tym chociażby mnogość dotychczas obowiązujących przepisów wykonawczych i to o podstawowym znaczeniu, jakie zostały wydane do tej ustawy. Niewątpliwie, nie sprzyjało to doskonałej znajomości Prawa lokalowego nawet wśród bezpośrednio zatrudnionych w organach lokalowych, w rozbudowywanym systemie odwoławczym, komisjach lokalowych — nie mówiąc już o olbrzymiej masie obywateli, z których każdy — i to bynajmniej nie raz jeden — ze sprawami kwaterunkowymi musiał mieć styczność. W tych warunkach trudno było podejmować próbę nowelizacji dotychczasowych przepisów. Niezbędne okazało się przygotowanie projektu Prawa lokalowego, co — przy założeniu generalnego, nie doraźnego, lecz perspektywicznego uregulowania — trwało kilka lat. Pierwszy bowiem projekt, wielce jeszcze niedoskonały — ukazał się w 1971 roku i poddany został szerokiej konsultacji w zainteresowanych i kompetentnych, z uwagi na temat, środowiskach.</u>
-          <u xml:id="u-38.5" who="#GórtowskiGabriel">Stronnictwo Demokratyczne — a w imieniu jego Klubu Poselskiego przemawiam — działa głównie w ośrodkach miejskich, gdzie występuje szczególna koncentracja zainteresowań sprawami mieszkaniowymi, a także lokalami użytkowymi dla potrzeb produkcji rynkowej i usług. Z zadowoleniem kwitujemy, że uwagi zgłoszone przez nasze instancje terenowe, a następnie analizowane przez zespoły specjalistów przekazane do resortu i wykorzystane przez posłów w toku prac komisji, znalazły wyraz w założeniach projektu. Potwierdza to słuszność i skuteczność zasady szerokiej konsultacji przed ostatecznym uchwaleniem dokumentu o tak zasadniczym znaczeniu i powszechnym zainteresowaniu.</u>
-          <u xml:id="u-38.6" who="#GórtowskiGabriel">Podstawowe kierunki omawianego projektu regulują sferę stosunków i warunków mieszkaniowych w dwóch niejako wyodrębniających się — aczkolwiek całkowicie ze sobą zbieżnych płaszczyznach:</u>
-          <u xml:id="u-38.7" who="#GórtowskiGabriel">— dobrego prawa jednostki czy też rodziny,</u>
-          <u xml:id="u-38.8" who="#GórtowskiGabriel">— ogólnego interesu społecznego.</u>
-          <u xml:id="u-38.9" who="#GórtowskiGabriel">Do pierwszej grupy zaliczyć można przykładowo:</u>
-          <u xml:id="u-38.10" who="#GórtowskiGabriel">— dążenie do zapewnienia każdej rodzinie odrębnego mieszkania,</u>
-          <u xml:id="u-38.11" who="#GórtowskiGabriel">— korzystniejsze normy zaludnienia i uproszczenie postępowania,</u>
-          <u xml:id="u-38.12" who="#GórtowskiGabriel">— stabilizację uprawnień,</u>
-          <u xml:id="u-38.13" who="#GórtowskiGabriel">— umocnienie praw właścicieli.</u>
-          <u xml:id="u-38.14" who="#GórtowskiGabriel">W grupie drugiej znajdą się:</u>
-          <u xml:id="u-38.15" who="#GórtowskiGabriel">— dbałość o należyty stan zasobów mieszkaniowych, będących dobrem społecznym,</u>
-          <u xml:id="u-38.16" who="#GórtowskiGabriel">— sprzyjanie inicjatywom indywidualnym w zakresie budownictwa mieszkaniowego, zwiększającym owe zasoby.</u>
-          <u xml:id="u-38.17" who="#GórtowskiGabriel">W takim układzie, Prawo lokalowe nie ogranicza się jedynie do roli instrumentu, którym posługuje się administracja w sprawach kwaterunkowych lub też do roli regulatora złożonych zagadnień mieszkaniowego budownictwa komunalnego, spółdzielczego oraz indywidualnego — ale wybiega, w sensie kierunkowym, w sprawy:</u>
-          <u xml:id="u-38.18" who="#GórtowskiGabriel">— założeń tego budownictwa,</u>
-          <u xml:id="u-38.19" who="#GórtowskiGabriel">— jego programu inwestycyjnego,</u>
-          <u xml:id="u-38.20" who="#GórtowskiGabriel">— stanu mieszkalnictwa w kraju.</u>
-          <u xml:id="u-38.21" who="#GórtowskiGabriel">Wysoki Sejmie! Przedstawiony pod obrady projekt Prawa lokalowego w pełni zasługuje na uchwalenie. Ma on charakter zwięzły i czytelny. Na uwagę zasługuje fakt, że przy opracowaniu projektu tego prawa przyjęto słuszną zasadę, że ma ono stanowić uzupełnienie przepisów Kodeksu cywilnego, nie powinno natomiast powtarzać jego sformułowań. Projekt ustawy Prawo lokalowe stanowi zwarty system przepisów regulujących stosunki prawne związane z zajmowaniem i użytkowaniem lokali oraz budynków. Kwestie dotyczące przydziału lokali w domach spółdzielczych pozostają poza tym projektem.</u>
-          <u xml:id="u-38.22" who="#GórtowskiGabriel">Ogólne założenia projektu zmierzają do przyspieszenia odczuwalnej poprawy warunków mieszkaniowych społeczeństwa m.in. przez uelastycznienie polityki lokalowej. W szczególności należy podkreślić, że projekt dostosowuje Prawo lokalowe do nowych warunków społeczno-ekonomicznych, usuwa podstawowe luki i niedomówienia w obowiązujących do tej pory przepisach, wychodzi naprzeciw potrzebom społeczeństwa.</u>
-          <u xml:id="u-38.23" who="#GórtowskiGabriel">I tak dla przykładu można wymienić, że:</u>
-          <u xml:id="u-38.24" who="#GórtowskiGabriel">— zaniechana zostanie praktyczna możliwość dokwaterowania sublokatorów, jak również odrębne przydzielanie pokoi przejściowych,</u>
-          <u xml:id="u-38.25" who="#GórtowskiGabriel">— ulega rozszerzeniu pojęcie jednorodzinnego domu mieszkalnego, o ile służy on do celów mieszkalnych jednej rodzinie, zaś domy o 2–4 lokalach wybudowane przez jedną rodzinę będą podlegały również wyłączeniu z tzw. szczególnego trybu najmu, stanowiącego nową formę pojęcia publicznej gospodarki lokalami okresu przejściowego; zasada ta obejmie również domy z pracowniami artystycznymi, warsztatami rzemieślniczymi, co rozwiązuje wiele spraw łączących się z wykonywaniem zawodu, łagodzi niedostatek lokali użytkowych, a zatem służy sprawie rozwoju placówek usługowych, zwłaszcza w osiedlach odczuwających ich niedostatek,</u>
-          <u xml:id="u-38.26" who="#GórtowskiGabriel">— nie podlegają reglamentacji publicznej wybudowane kosztem właściciela garaże oraz domy letniskowe, przy czym perspektywa wolnych sobót — skracania tygodnia pracy — wskazuje, że korzystanie z tych ostatnich wykraczać będzie poza wiązane z ich nazwą miesiące letnie,</u>
-          <u xml:id="u-38.27" who="#GórtowskiGabriel">— projekt umożliwia i ułatwia zamianę mieszkań.</u>
-          <u xml:id="u-38.28" who="#GórtowskiGabriel">Wreszcie, pozytywnie ocenić należy, że projekt przewiduje likwidację komisji lokalowych, jako instancji odwoławczych. Sprzyjać to więc będzie podniesieniu rangi Kodeksu postępowania administracyjnego. Pierwszą instancją staje się naczelnik gminy czy miasta, zaś odwołanie można składać do drugiej instancji, jaką jest odpowiednio naczelnik powiatu czy wojewoda. Nakłada to obowiązek doboru w wydziałach lokalowych pracowników o szczególnie wysokich kwalifikacjach, co powinno przyczynić się do zmiany nie zawsze najlepszej opinii o tych jednostkach.</u>
-          <u xml:id="u-38.29" who="#GórtowskiGabriel">Projektowane zasady Prawa lokalowego odzwierciedlają życiowe potrzeby ludzi pracy, odpowiadają tym samym perspektywicznym kierunkom rozwojowym budownictwa mieszkaniowego.</u>
-          <u xml:id="u-38.30" who="#GórtowskiGabriel">Wysoki Sejmie! Przyjęty przez cały naród program budowy drugiej Polski zakłada niespotykane dotychczas kierunki dynamicznego rozwoju kraju. W tych warunkach wieloletnie założenia budownictwa mieszkaniowego są już konkretnym elementem realizacji tego programu. Wzrasta zatem wielce waga i decydujące znaczenie Prawa lokalowego. Ma ono bowiem do spełnienia określoną rolę w rozwiązywaniu jednego z podstawowych elementów gospodarki narodowej.</u>
-          <u xml:id="u-38.31" who="#GórtowskiGabriel">Klub Poselski Stronnictwa Demokratycznego będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy Prawo lokalowe w brzmieniu przedłożenia rządowego wraz z poprawkami wniesionymi przez komisje sejmowe.</u>
+          <u xml:id="u-38.0" who="#GabrielGórtowski">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Pośród wielu ustaw uchwalanych przez Sejm, bywają takie, które dotyczą węższej, bardziej specjalistycznej problematyki interesującej określone środowiska społeczne czy nawet grupy zawodowe — ale są też i takie, które dotyczą wszystkich. Do tej właśnie kategorii należy projekt ustawy Prawo lokalowe. Trudno byłoby w toku debaty nie potwierdzić, że dokument ten był bardzo i od dawna oczekiwany zarówno przez społeczeństwo, jak i organy administracji oraz instytucje posługujące się normą prawną w stosunku do obywatela w zakresie, najogólniej to określając, spraw mieszkaniowych.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#GabrielGórtowski">A mówimy przecież o sprawach, które były, są i chyba zawsze będą decydujące — i to w sposób wyjątkowo silny i bezpośredni — jeśli chodzi o warunki życia oraz rozwój jednostki, rodziny i całego społeczeństwa.</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#GabrielGórtowski">Wkroczyliśmy w 30 rok Polski Ludowej. Budownictwo mieszkaniowe i formy mieszkalnictwa od pierwszego dnia po wyzwoleniu są tematem wiodącym w pracach kierownictwa politycznego i Rządu. Było to życiową koniecznością w sytuacji ogromnego zniszczenia substancji mieszkaniowej, ale było równocześnie świadomym programem, nieodzownym warunkiem wyrównywania wielu krzywd i dokonania przeobrażeń społecznych.</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#GabrielGórtowski">Odczuwalna poprawa sytuacji mieszkaniowej — to istotnie, jak mówi o tym uzasadnienie projektu — jeden z podstawowych problemów społecznych. Jest to problem — mimo upływu wielu lat — wciąż aktualny, skoro jego rozwiązanie nadal na czołowym miejscu postawił VI Zjazd partii, skoro perspektywiczny program mieszkaniowy w Polsce stał się przedmiotem uchwały Sejmu. Prawidłowy rozwój i postęp w tej dziedzinie, to z kolei nie tylko wielkość zasobów oraz ich jakość — ale z uwagi na społeczną funkcję mieszkania, również kwestia poprawności stosunków panujących w ich obrocie, uzyskiwaniu, dysponowaniu oraz użytkowaniu i to zarówno na miarę aktualnych potrzeb, jak i w skali możliwych już dzisiaj przewidywań na lata przyszłe.</u>
+          <u xml:id="u-38.4" who="#GabrielGórtowski">Wysoki Sejmie! Jeżeli wspomniałem, że dyskutowany dzisiaj projekt był od dawna oczekiwany, to należy mieć na uwadze, że ustawę zwaną Prawem lokalowym, a obowiązującą z niewielkimi zmianami do tej pory — Sejm uchwalił w 1959 roku, czyli 15 lat temu. W dziedzinie prawa nie jest to okres nazbyt długi, jednak w sferze dynamicznie rozwijającego się budownictwa mieszkaniowego i ulegającym przemianom jego formom organizacyjnym — zjawisko niedostosowania prawa następowało stosunkowo szybko. Świadczy o tym chociażby mnogość dotychczas obowiązujących przepisów wykonawczych i to o podstawowym znaczeniu, jakie zostały wydane do tej ustawy. Niewątpliwie, nie sprzyjało to doskonałej znajomości Prawa lokalowego nawet wśród bezpośrednio zatrudnionych w organach lokalowych, w rozbudowywanym systemie odwoławczym, komisjach lokalowych — nie mówiąc już o olbrzymiej masie obywateli, z których każdy — i to bynajmniej nie raz jeden — ze sprawami kwaterunkowymi musiał mieć styczność. W tych warunkach trudno było podejmować próbę nowelizacji dotychczasowych przepisów. Niezbędne okazało się przygotowanie projektu Prawa lokalowego, co — przy założeniu generalnego, nie doraźnego, lecz perspektywicznego uregulowania — trwało kilka lat. Pierwszy bowiem projekt, wielce jeszcze niedoskonały — ukazał się w 1971 roku i poddany został szerokiej konsultacji w zainteresowanych i kompetentnych, z uwagi na temat, środowiskach.</u>
+          <u xml:id="u-38.5" who="#GabrielGórtowski">Stronnictwo Demokratyczne — a w imieniu jego Klubu Poselskiego przemawiam — działa głównie w ośrodkach miejskich, gdzie występuje szczególna koncentracja zainteresowań sprawami mieszkaniowymi, a także lokalami użytkowymi dla potrzeb produkcji rynkowej i usług. Z zadowoleniem kwitujemy, że uwagi zgłoszone przez nasze instancje terenowe, a następnie analizowane przez zespoły specjalistów przekazane do resortu i wykorzystane przez posłów w toku prac komisji, znalazły wyraz w założeniach projektu. Potwierdza to słuszność i skuteczność zasady szerokiej konsultacji przed ostatecznym uchwaleniem dokumentu o tak zasadniczym znaczeniu i powszechnym zainteresowaniu.</u>
+          <u xml:id="u-38.6" who="#GabrielGórtowski">Podstawowe kierunki omawianego projektu regulują sferę stosunków i warunków mieszkaniowych w dwóch niejako wyodrębniających się — aczkolwiek całkowicie ze sobą zbieżnych płaszczyznach:</u>
+          <u xml:id="u-38.7" who="#GabrielGórtowski">— dobrego prawa jednostki czy też rodziny,</u>
+          <u xml:id="u-38.8" who="#GabrielGórtowski">— ogólnego interesu społecznego.</u>
+          <u xml:id="u-38.9" who="#GabrielGórtowski">Do pierwszej grupy zaliczyć można przykładowo:</u>
+          <u xml:id="u-38.10" who="#GabrielGórtowski">— dążenie do zapewnienia każdej rodzinie odrębnego mieszkania,</u>
+          <u xml:id="u-38.11" who="#GabrielGórtowski">— korzystniejsze normy zaludnienia i uproszczenie postępowania,</u>
+          <u xml:id="u-38.12" who="#GabrielGórtowski">— stabilizację uprawnień,</u>
+          <u xml:id="u-38.13" who="#GabrielGórtowski">— umocnienie praw właścicieli.</u>
+          <u xml:id="u-38.14" who="#GabrielGórtowski">W grupie drugiej znajdą się:</u>
+          <u xml:id="u-38.15" who="#GabrielGórtowski">— dbałość o należyty stan zasobów mieszkaniowych, będących dobrem społecznym,</u>
+          <u xml:id="u-38.16" who="#GabrielGórtowski">— sprzyjanie inicjatywom indywidualnym w zakresie budownictwa mieszkaniowego, zwiększającym owe zasoby.</u>
+          <u xml:id="u-38.17" who="#GabrielGórtowski">W takim układzie, Prawo lokalowe nie ogranicza się jedynie do roli instrumentu, którym posługuje się administracja w sprawach kwaterunkowych lub też do roli regulatora złożonych zagadnień mieszkaniowego budownictwa komunalnego, spółdzielczego oraz indywidualnego — ale wybiega, w sensie kierunkowym, w sprawy:</u>
+          <u xml:id="u-38.18" who="#GabrielGórtowski">— założeń tego budownictwa,</u>
+          <u xml:id="u-38.19" who="#GabrielGórtowski">— jego programu inwestycyjnego,</u>
+          <u xml:id="u-38.20" who="#GabrielGórtowski">— stanu mieszkalnictwa w kraju.</u>
+          <u xml:id="u-38.21" who="#GabrielGórtowski">Wysoki Sejmie! Przedstawiony pod obrady projekt Prawa lokalowego w pełni zasługuje na uchwalenie. Ma on charakter zwięzły i czytelny. Na uwagę zasługuje fakt, że przy opracowaniu projektu tego prawa przyjęto słuszną zasadę, że ma ono stanowić uzupełnienie przepisów Kodeksu cywilnego, nie powinno natomiast powtarzać jego sformułowań. Projekt ustawy Prawo lokalowe stanowi zwarty system przepisów regulujących stosunki prawne związane z zajmowaniem i użytkowaniem lokali oraz budynków. Kwestie dotyczące przydziału lokali w domach spółdzielczych pozostają poza tym projektem.</u>
+          <u xml:id="u-38.22" who="#GabrielGórtowski">Ogólne założenia projektu zmierzają do przyspieszenia odczuwalnej poprawy warunków mieszkaniowych społeczeństwa m.in. przez uelastycznienie polityki lokalowej. W szczególności należy podkreślić, że projekt dostosowuje Prawo lokalowe do nowych warunków społeczno-ekonomicznych, usuwa podstawowe luki i niedomówienia w obowiązujących do tej pory przepisach, wychodzi naprzeciw potrzebom społeczeństwa.</u>
+          <u xml:id="u-38.23" who="#GabrielGórtowski">I tak dla przykładu można wymienić, że:</u>
+          <u xml:id="u-38.24" who="#GabrielGórtowski">— zaniechana zostanie praktyczna możliwość dokwaterowania sublokatorów, jak również odrębne przydzielanie pokoi przejściowych,</u>
+          <u xml:id="u-38.25" who="#GabrielGórtowski">— ulega rozszerzeniu pojęcie jednorodzinnego domu mieszkalnego, o ile służy on do celów mieszkalnych jednej rodzinie, zaś domy o 2–4 lokalach wybudowane przez jedną rodzinę będą podlegały również wyłączeniu z tzw. szczególnego trybu najmu, stanowiącego nową formę pojęcia publicznej gospodarki lokalami okresu przejściowego; zasada ta obejmie również domy z pracowniami artystycznymi, warsztatami rzemieślniczymi, co rozwiązuje wiele spraw łączących się z wykonywaniem zawodu, łagodzi niedostatek lokali użytkowych, a zatem służy sprawie rozwoju placówek usługowych, zwłaszcza w osiedlach odczuwających ich niedostatek,</u>
+          <u xml:id="u-38.26" who="#GabrielGórtowski">— nie podlegają reglamentacji publicznej wybudowane kosztem właściciela garaże oraz domy letniskowe, przy czym perspektywa wolnych sobót — skracania tygodnia pracy — wskazuje, że korzystanie z tych ostatnich wykraczać będzie poza wiązane z ich nazwą miesiące letnie,</u>
+          <u xml:id="u-38.27" who="#GabrielGórtowski">— projekt umożliwia i ułatwia zamianę mieszkań.</u>
+          <u xml:id="u-38.28" who="#GabrielGórtowski">Wreszcie, pozytywnie ocenić należy, że projekt przewiduje likwidację komisji lokalowych, jako instancji odwoławczych. Sprzyjać to więc będzie podniesieniu rangi Kodeksu postępowania administracyjnego. Pierwszą instancją staje się naczelnik gminy czy miasta, zaś odwołanie można składać do drugiej instancji, jaką jest odpowiednio naczelnik powiatu czy wojewoda. Nakłada to obowiązek doboru w wydziałach lokalowych pracowników o szczególnie wysokich kwalifikacjach, co powinno przyczynić się do zmiany nie zawsze najlepszej opinii o tych jednostkach.</u>
+          <u xml:id="u-38.29" who="#GabrielGórtowski">Projektowane zasady Prawa lokalowego odzwierciedlają życiowe potrzeby ludzi pracy, odpowiadają tym samym perspektywicznym kierunkom rozwojowym budownictwa mieszkaniowego.</u>
+          <u xml:id="u-38.30" who="#GabrielGórtowski">Wysoki Sejmie! Przyjęty przez cały naród program budowy drugiej Polski zakłada niespotykane dotychczas kierunki dynamicznego rozwoju kraju. W tych warunkach wieloletnie założenia budownictwa mieszkaniowego są już konkretnym elementem realizacji tego programu. Wzrasta zatem wielce waga i decydujące znaczenie Prawa lokalowego. Ma ono bowiem do spełnienia określoną rolę w rozwiązywaniu jednego z podstawowych elementów gospodarki narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-38.31" who="#GabrielGórtowski">Klub Poselski Stronnictwa Demokratycznego będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy Prawo lokalowe w brzmieniu przedłożenia rządowego wraz z poprawkami wniesionymi przez komisje sejmowe.</u>
           <u xml:id="u-38.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-39">
@@ -168,11 +168,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Jan_Rostworowski</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KołoPosłówChrześcijańskiegoStowarzyszeniaSpołecznego" />
         </person>
-        <person xml:id="RudolfTadeusz" role="regular">
+        <person xml:id="TadeuszRudolf" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Rudolf</forename>
-            <surname>Tadeusz</surname>
+            <forename>Tadeusz</forename>
+            <surname>Rudolf</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Rudolf</idno>
@@ -833,40 +833,40 @@
           <u xml:id="u-55.0" who="#AndrzejWerblan">Głos ma poseł Tadeusz Rudolf.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-56">
-          <u xml:id="u-56.0" who="#RudolfTadeusz">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Jestem upoważniony do wyrażenia w imieniu Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej pełnego poparcia dla przedstawionego Wysokiej Izbie wniosku o podjęcie uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Rządu z wykonania planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju i realizacji budżetu państwa w 1973 r. oraz udzielenia Rządowi absolutorium za ten okres.</u>
-          <u xml:id="u-56.1" who="#RudolfTadeusz">Stanowisko Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w tej sprawie znajduje wszechstronne uzasadnienie w wielce pomyślnych rezultatach społeczno-gospodarczych uzyskanych w roku 1973 we wszystkich dziedzinach naszego życia.</u>
-          <u xml:id="u-56.2" who="#RudolfTadeusz">Uzyskane w 1973 roku wyniki stanowią jeszcze jeden dowód słuszności realizowanego przez cały naród programu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju uchwalonego na VI Zjeździe Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Świadczą one o prawidłowym i skutecznym wytyczaniu przez kierownictwo partii bieżącej polityki zmierzającej do konsekwentnej realizacji tego programu. Znaczenie twórczej i owocnej działalności kierownictwa partii pod przewodnictwem I Sekretarza Komitetu Centralnego towarzysza Edwarda Gierka, zmierzającej do konsekwentnego urzeczywistniania zadań społeczno-gospodarczych zgodnie z uchwałą VI Zjazdu i postanowieniami I Krajowej Konferencji Partyjnej — podkreśliło wczorajsze XIV Plenum Komitetu Centralnego PZPR.</u>
-          <u xml:id="u-56.3" who="#RudolfTadeusz">Osiągnięcia 1973 roku są dobitnym wyrazem zdecydowanego poparcia i dużego zaangażowania ludzi pracy na rzecz pomyślnego urzeczywistnienia celów sformułowanych przez partię. Z tą myślą załogi zakładów pracy podjęły i zrealizowały w 1973 r. dodatkowe zobowiązania produkcyjne wartości ponad 43 mld zł, przyczyniając się do wykonania zadań w stopniu znacznie wyższym niż przewidywała uchwała Sejmu o planie społeczno-gospodarczym. Ta patriotyczna, zaangażowana postawa klasy robotniczej, wszystkich ludzi pracy zasługuje na najwyższe społeczne uznanie.</u>
-          <u xml:id="u-56.4" who="#RudolfTadeusz">W toku debaty poselskiej w komisjach sejmowych została wyrażona zgodna opinia, że do pomyślnej realizacji zadań w dużej mierze przyczyniło się bieżące sterowanie realizacją zadań ze strony Rządu.</u>
-          <u xml:id="u-56.5" who="#RudolfTadeusz">Należy podkreślić, że słuszna koncepcja traktowania narodowego planu jako planu otwartego, weryfikowanego w toku jego realizacji w dążeniu do wykorzystania wszystkich szans wykonania podstawowych strategicznych celów planu, maksymalizowania efektów społecznych i gospodarczych — była twórczo wykorzystywana w operatywnych pracach Rządu. Jest to bardzo pozytywna cecha działalności naszego Rządu, szczególnie cenna i pożądana w obecnej, ciągle zmieniającej się sytuacji na rynkach światowych.</u>
-          <u xml:id="u-56.6" who="#RudolfTadeusz">Wysoka Izbo! Dyskusja na forum parlamentu nad wynikami uzyskanymi w okresach minionych nie ma i nie może mieć w naszych warunkach społecznych charakteru formalnego, nie może dotyczyć tylko przeszłości. Sejmowa debata nad sprawozdaniem z działalności w minionym okresie, rzetelna ocena osiągnięć i słabszych stron stanowią dobrą okazję do formułowania wniosków na przyszłość. Jest to tym bardziej możliwe, że doświadczenia uzyskane w toku realizacji planów uchwalanych przez Sejm są także doświadczeniami Sejmu, jego komisji i wszystkich posłów. Bliskie bowiem i wszechstronne jest wzajemne, obopólne współdziałanie Sejmu i Rządu w toku realizacji planów.</u>
-          <u xml:id="u-56.7" who="#RudolfTadeusz">W tym przekonaniu pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na niektóre tylko wnioski, jakie dla naszej działalności bieżącej wynikają z doświadczeń 1973 roku.</u>
-          <u xml:id="u-56.8" who="#RudolfTadeusz">Najważniejszym zadaniem jest utrzymanie wysokiej dynamiki gospodarczego rozwoju kraju, umożliwiającej dalszą poprawę warunków życia społeczeństwa. Uzyskanie w roku ubiegłym 12-procentowego wzrostu wartości sprzedaży wyrobów własnej produkcji i usług przemysłu stanowi niewątpliwie wielkie osiągnięcie. Chodzi o to, aby wysokiej dynamice rozwojowej w przemyśle nadać charakter trwały. Wyniki 5 miesięcy bieżącego roku wskazują, że zadanie to jest realizowane pomyślnie. Osiągnięty w tym czasie wzrost produkcji przemysłowej wynosi 13%.</u>
-          <u xml:id="u-56.9" who="#RudolfTadeusz">Poważnym czynnikiem dynamizowania produkcji w bieżącym roku są zobowiązania załóg pracowniczych podejmowane dla uczczenia 30-lecia naszego ludowego państwa. Wartość podjętych zobowiązań wynosi już około 40 mld zł. Zobowiązania te są pomyślnie realizowane. Dalsze zobowiązania, ponadplanowa produkcja potrzebna na zaopatrzenie rynku i na eksport będzie istotnym wkładem w realizację programu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju w roku bieżącym.</u>
-          <u xml:id="u-56.10" who="#RudolfTadeusz">Niezmiernie ważnym warunkiem zapewnienia pomyślnej realizacji całorocznego planu jest osiągnięcie wysokiej dynamiki produkcji w okresie lata. Doświadczenia ubiegłego roku wskazują, że przy odpowiednio wczesnym i należytym przygotowaniu uwzględniającym właściwe rozłożenie urlopów, zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia, usprawnienie kooperacji, stworzenie możliwie dobrych warunków pracy załogi w czasie upałów, przy właściwym klimacie społecznym wokół tych spraw — można osiągnąć pomyślne rezultaty w produkcji także w okresie letnich miesięcy.</u>
-          <u xml:id="u-56.11" who="#RudolfTadeusz">Charakterystyczny dla lat ubiegłych spadek produkcji przemysłowej w lipcu i sierpniu — w 1973 roku został zahamowany. W roku bieżącym musimy więc dołożyć wszelkich starań, aby także osiągnąć planową dynamikę produkcji w miesiącach letnich. Jest to bardzo ważne zadanie wszystkich kolektywów pracowniczych, organizacji partyjnych i związkowych, samorządu robotniczego oraz kierownictwa zakładów.</u>
-          <u xml:id="u-56.12" who="#RudolfTadeusz">Z wielu przyczyn ekonomicznych, społecznych i demograficznych, o których była już dzisiaj mowa z tej trybuny, na czoło naszych zadań wysuwa się obecnie doskonalenie gospodarki czynnikiem ludzkim, konsekwentne realizowanie zasad racjonalnego zatrudnienia. W roku 1973 uzyskaliśmy przekraczający założenia planu wzrost wydajności pracy. W rezultacie przyrost produkcji w 80% uzyskany został dzięki wzrostowi wydajności pracy. Są to wyniki bardzo pozytywne.</u>
-          <u xml:id="u-56.13" who="#RudolfTadeusz">Jednakże możliwości osiągania dalszego wzrostu produkcji drogą wzrostu wydajności pracy są, jak wiemy, w przedsiębiorstwach jeszcze bardzo duże. Tkwią one zarówno w organizacji procesów produkcyjnych, jak i w lepszym wykorzystaniu czasu pracy. Wysoka jest nadal fluktuacja załóg pracowniczych. W roku 1973 ok. 25% pracowników zmieniło miejsce pracy. Szczególnie niski poziom stabilizacji załóg pracowniczych ma miejsce w przedsiębiorstwach budowlanych. Dlatego też tak duże znaczenie mają działania zmierzające do poprawy organizacji pracy, wprowadzenia nowoczesnych technologii i technik produkcji oraz racjonalnego zatrudnienia. Podejmowane przez Rząd wysiłki na rzecz ograniczenia negatywnych zjawisk w dziedzinie zatrudnienia zasługują na pełne poparcie społeczne.</u>
-          <u xml:id="u-56.14" who="#RudolfTadeusz">Umiejętne wykorzystanie będących w dyspozycji zakładów pracy instrumentów wychowawczych, ekonomicznych i administracyjnych przez kadrę kierowniczą, organizacje partyjne i związkowe oraz samorząd robotniczy powinny wpływać na konieczną poprawę gospodarowania czynnikiem ludzkim.</u>
-          <u xml:id="u-56.15" who="#RudolfTadeusz">Duże możliwości zwiększenia produkcji i obniżki jej kosztów związane są z lepszym wykorzystaniem surowców i materiałów. Sprawy te z całą ostrością stają przed naszą gospodarką zwłaszcza obecnie, w sytuacji poważnego wzrostu cen surowców i materiałów na rynkach zagranicznych. W roku ubiegłym w resortach, zjednoczeniach i zakładach pracy zostały opracowane konkretne programy w zakresie poprawy gospodarki materiałowej, wytyczające zadania w dziedzinie obniżki zużycia surowców, materiałów i energii. Uzyskaliśmy w tej dziedzinie pewne efekty. Chodzi obecnie o to, aby programy te realizowane były z całą konsekwencją. Sprawie tej nadać trzeba odpowiednie znaczenie w każdym ogniwie gospodarowania. Od dalszej poprawy w tym zakresie zależy w dużym stopniu ogólna poprawa efektywności całej naszej gospodarki.</u>
-          <u xml:id="u-56.16" who="#RudolfTadeusz">Realizując program szybkiej poprawy warunków życiowych ludności, tworzymy równocześnie warunki dalszego długofalowego rozwoju gospodarki oraz wzrostu dobrobytu ludności w przyszłości. Służy temu dobrze obecna polityka inwestycyjna. Rok 1973 był drugim z kolei rokiem o bardzo wysokiej dynamice nakładów inwestycyjnych. Utrzymywanie tej dynamiki było możliwe dzięki uzyskaniu ponadplanowego dochodu narodowego oraz prawidłowemu wykorzystywaniu kredytów zagranicznych, zgodnie z polityką przyjętą na VI Zjeździe partii. Również w roku bieżącym utrzymuje się wysokie tempo nakładów inwestycyjnych. W okresie 5 miesięcy były one o około 26% wyższe niż w analogicznym okresie 1973 roku.</u>
-          <u xml:id="u-56.17" who="#RudolfTadeusz">Szczytową „granicę inwestowania”, o której mówił w dyskusji poseł Łubieński — słusznie w obecnej polityce gospodarczej partii i Rządu wyznaczają dzisiejsze i jutrzejsze potrzeby kraju oraz możliwości gospodarki narodowej. Słuszność tej polityki potwierdza praktyka ostatnich trzech lat.</u>
-          <u xml:id="u-56.18" who="#RudolfTadeusz">Obok wysokiego tempa inwestowania, uzyskany został widoczny postęp w usprawnianiu procesów inwestycyjnych. Wyraziło się to w skracaniu cykli realizacji inwestycji, lepszej dyscyplinie w oddawaniu obiektów do użytku i skracaniu okresów dochodzenia do projektowanych mocy produkcyjnych.</u>
-          <u xml:id="u-56.19" who="#RudolfTadeusz">Jednakże osiągniętego postępu nie można uznać za zadowalający. W szczególności niepokojące są opóźnienia w realizacji inwestycji służących zaspokajaniu potrzeb socjalnych oraz w zakresie ochrony zdrowia. Niezbędne jest więc dalsze usprawnienie procesów realizacji inwestycji, koncentracja wysiłku na obiektach planowanych w bieżącym roku do oddania w celu użytkowania, aby jak najszybciej dały one efekty produkcyjne i społeczne. Z drugiej strony konieczna jest systematyczna poprawa działań na rzecz osiągania projektowanych zdolności produkcyjnych. W sumie chodzi o to, aby olbrzymie środki, jakie przeznaczamy obecnie na rozbudowę naszej gospodarki narodowej dawały możliwie najszybciej oczekiwane rezultaty.</u>
-          <u xml:id="u-56.20" who="#RudolfTadeusz">Poważny wpływ na zdynamizowanie rozwoju naszego kraju w 1973 roku miało dalsze rozszerzenie współpracy gospodarczej z zagranicą, a zwłaszcza ze Związkiem Radzieckim i krajami socjalistycznymi.</u>
-          <u xml:id="u-56.21" who="#RudolfTadeusz">Podkreślenia wymaga osiągnięcie przyspieszonego tempa naszego eksportu, którego wzrost przekracza znacznie dynamikę wzrostu produkcji.</u>
-          <u xml:id="u-56.22" who="#RudolfTadeusz">Rośnie także import — przeznaczony głównie na modernizację i rozbudowę naszego potencjału wytwórczego, ale także i w celu wzbogacenia asortymentu towarów na rynku wewnętrznym.</u>
-          <u xml:id="u-56.23" who="#RudolfTadeusz">Korzystając szeroko z możliwości, jakie stwarza dla rozwoju kraju handel zagraniczny, wysiłek Rządu słusznie kierowany jest na dalszy wzrost eksportu. Słuszne jest też podejmowanie działań na rzecz niedopuszczenia do nadmiernego i nieuzasadnionego importu — w myśl zasady, że rozmiary importu muszą znajdować oparcie w możliwościach naszego eksportu dziś i w najbliższej perspektywie.</u>
-          <u xml:id="u-56.24" who="#RudolfTadeusz">Ważnym osiągnięciem roku ubiegłego jest także istotne zaawansowanie procesu doskonalenia systemu planowania i zarządzania gospodarką narodową.</u>
-          <u xml:id="u-56.25" who="#RudolfTadeusz">Zalety nowego systemu przejawiają się głównie w zwiększonej samodzielności zakładów, większej operatywności działania, lepszym wiązaniu interesów załogi z wynikami produkcyjnymi. Pozwala to lepiej wykorzystywać inicjatywę społeczną, umiejętności i zaangażowanie załóg oraz szerzej wykorzystać istniejące rezerwy. Te pozytywne cechy sprzyjały uzyskaniu w 1973 roku przez zakłady, które pracowały w oparciu o zasady nowego systemu ekonomiczno-finansowego, pomyślnych, lepszych niż w całym przemyśle rezultatów wyrażających się między innymi wysokim tempem wzrostu produkcji, przyspieszeniem postępu technicznego, poprawą gospodarki materiałowej i obniżką kosztów.</u>
-          <u xml:id="u-56.26" who="#RudolfTadeusz">Uzyskane doświadczenia pozwalają na sformułowanie optymistycznych wniosków co do stopniowego, planowego rozszerzania tego systemu na dalsze przedsiębiorstwa i zakłady w roku bieżącym i w latach następnych — zgodnie z bardzo słuszną w tej sprawie polityką kierownictwa partii i Rządu.</u>
-          <u xml:id="u-56.27" who="#RudolfTadeusz">Obywatele Posłowie! Pomyślna realizacja zadań gospodarczych w 1973 r. była możliwa tylko przy nieustannej trosce o zaspokajanie rosnących potrzeb bytowych i socjalnych ludzi pracy. Zasada ta była z całą konsekwencją realizowana. W znacznie wyższym niż planowano stopniu zrealizowane zostały zadania w dziedzinie wzrostu płac realnych. Nastąpił dalszy postęp w działalności służby zdrowia, w szkolnictwie, opiece nad dzieckiem, w zakresie kultury, wypoczynku i turystyki.</u>
-          <u xml:id="u-56.28" who="#RudolfTadeusz">Pomyślnie też realizujemy uchwalony przez Sejm, bardzo ambitny długofalowy program mieszkaniowy, aby maksymalnie zaspokajać potrzeby mieszkaniowe ludności, o których była mowa także w dzisiejszej dyskusji.</u>
-          <u xml:id="u-56.29" who="#RudolfTadeusz">Pomyślne wyniki 1973 r. stworzyły podstawy do przyjęcia przez XII Plenum KC niezwykle ambitnego programu płacowego i socjalnego. Program ten — jak wiemy — jest z całą konsekwencją realizowany. Jego urzeczywistnianie oznacza dalszą, wydatną poprawę sytuacji materialnej społeczeństwa.</u>
-          <u xml:id="u-56.30" who="#RudolfTadeusz">Aktualne zadania w dziedzinie dalszej poprawy warunków pracy, działalności socjalnej i bytowej zostały sformułowane w wytycznych Biura Politycznego KC PZPR, Prezydium Rządu i Prezydium CRZZ — po ostatniej krajowej naradzie partyjno-państwowo-związkowej. Obowiązkiem kierownictwa zakładów pracy, organizacji partyjnych i związkowych jest pełna realizacja wynikających z tych wytycznych zadań — w myśl zasady nierozłącznego traktowania spraw produkcji oraz warunków pracy i socjalno-bytowych mas pracujących.</u>
-          <u xml:id="u-56.31" who="#RudolfTadeusz">Obywatele Posłowie! Na I Krajowej Konferencji Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej I Sekretarz Komitetu Centralnego naszej partii towarzysz Edward Gierek, stwierdził, że: „Znajdujemy się na początku nowego, wyższego etapu socjalistycznego rozwoju Polski. Szczególną cechą tego etapu jest rosnąca rola intensywnych czynników postępu społeczno-ekonomicznego”.</u>
-          <u xml:id="u-56.32" who="#RudolfTadeusz">Trzeba stwierdzić, że w 1973 roku, a także w ciągu pierwszych pięciu miesięcy bieżącego roku uzyskaliśmy dalszy postęp w zakresie rozszerzenia i umocnienia w naszej gospodarce intensywnych czynników wzrostu. Mamy obecnie, w roku 30-lecia Polski Ludowej, sprzyjające warunki, aby ten proces maksymalnie przyspieszać dla dalszego pomyślnego rozwoju kraju i stałego wzrostu dobrobytu jego obywateli.</u>
-          <u xml:id="u-56.33" who="#RudolfTadeusz">Pragnę na zakończenie oświadczyć, że Klub Poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej jednomyślnie głosować będzie za przyjęciem uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdań Rządu z wykonania planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju i budżetu państwa w 1973 roku, a także za udzieleniem Rządowi absolutorium za ten okres.</u>
+          <u xml:id="u-56.0" who="#TadeuszRudolf">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Jestem upoważniony do wyrażenia w imieniu Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej pełnego poparcia dla przedstawionego Wysokiej Izbie wniosku o podjęcie uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Rządu z wykonania planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju i realizacji budżetu państwa w 1973 r. oraz udzielenia Rządowi absolutorium za ten okres.</u>
+          <u xml:id="u-56.1" who="#TadeuszRudolf">Stanowisko Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w tej sprawie znajduje wszechstronne uzasadnienie w wielce pomyślnych rezultatach społeczno-gospodarczych uzyskanych w roku 1973 we wszystkich dziedzinach naszego życia.</u>
+          <u xml:id="u-56.2" who="#TadeuszRudolf">Uzyskane w 1973 roku wyniki stanowią jeszcze jeden dowód słuszności realizowanego przez cały naród programu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju uchwalonego na VI Zjeździe Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Świadczą one o prawidłowym i skutecznym wytyczaniu przez kierownictwo partii bieżącej polityki zmierzającej do konsekwentnej realizacji tego programu. Znaczenie twórczej i owocnej działalności kierownictwa partii pod przewodnictwem I Sekretarza Komitetu Centralnego towarzysza Edwarda Gierka, zmierzającej do konsekwentnego urzeczywistniania zadań społeczno-gospodarczych zgodnie z uchwałą VI Zjazdu i postanowieniami I Krajowej Konferencji Partyjnej — podkreśliło wczorajsze XIV Plenum Komitetu Centralnego PZPR.</u>
+          <u xml:id="u-56.3" who="#TadeuszRudolf">Osiągnięcia 1973 roku są dobitnym wyrazem zdecydowanego poparcia i dużego zaangażowania ludzi pracy na rzecz pomyślnego urzeczywistnienia celów sformułowanych przez partię. Z tą myślą załogi zakładów pracy podjęły i zrealizowały w 1973 r. dodatkowe zobowiązania produkcyjne wartości ponad 43 mld zł, przyczyniając się do wykonania zadań w stopniu znacznie wyższym niż przewidywała uchwała Sejmu o planie społeczno-gospodarczym. Ta patriotyczna, zaangażowana postawa klasy robotniczej, wszystkich ludzi pracy zasługuje na najwyższe społeczne uznanie.</u>
+          <u xml:id="u-56.4" who="#TadeuszRudolf">W toku debaty poselskiej w komisjach sejmowych została wyrażona zgodna opinia, że do pomyślnej realizacji zadań w dużej mierze przyczyniło się bieżące sterowanie realizacją zadań ze strony Rządu.</u>
+          <u xml:id="u-56.5" who="#TadeuszRudolf">Należy podkreślić, że słuszna koncepcja traktowania narodowego planu jako planu otwartego, weryfikowanego w toku jego realizacji w dążeniu do wykorzystania wszystkich szans wykonania podstawowych strategicznych celów planu, maksymalizowania efektów społecznych i gospodarczych — była twórczo wykorzystywana w operatywnych pracach Rządu. Jest to bardzo pozytywna cecha działalności naszego Rządu, szczególnie cenna i pożądana w obecnej, ciągle zmieniającej się sytuacji na rynkach światowych.</u>
+          <u xml:id="u-56.6" who="#TadeuszRudolf">Wysoka Izbo! Dyskusja na forum parlamentu nad wynikami uzyskanymi w okresach minionych nie ma i nie może mieć w naszych warunkach społecznych charakteru formalnego, nie może dotyczyć tylko przeszłości. Sejmowa debata nad sprawozdaniem z działalności w minionym okresie, rzetelna ocena osiągnięć i słabszych stron stanowią dobrą okazję do formułowania wniosków na przyszłość. Jest to tym bardziej możliwe, że doświadczenia uzyskane w toku realizacji planów uchwalanych przez Sejm są także doświadczeniami Sejmu, jego komisji i wszystkich posłów. Bliskie bowiem i wszechstronne jest wzajemne, obopólne współdziałanie Sejmu i Rządu w toku realizacji planów.</u>
+          <u xml:id="u-56.7" who="#TadeuszRudolf">W tym przekonaniu pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na niektóre tylko wnioski, jakie dla naszej działalności bieżącej wynikają z doświadczeń 1973 roku.</u>
+          <u xml:id="u-56.8" who="#TadeuszRudolf">Najważniejszym zadaniem jest utrzymanie wysokiej dynamiki gospodarczego rozwoju kraju, umożliwiającej dalszą poprawę warunków życia społeczeństwa. Uzyskanie w roku ubiegłym 12-procentowego wzrostu wartości sprzedaży wyrobów własnej produkcji i usług przemysłu stanowi niewątpliwie wielkie osiągnięcie. Chodzi o to, aby wysokiej dynamice rozwojowej w przemyśle nadać charakter trwały. Wyniki 5 miesięcy bieżącego roku wskazują, że zadanie to jest realizowane pomyślnie. Osiągnięty w tym czasie wzrost produkcji przemysłowej wynosi 13%.</u>
+          <u xml:id="u-56.9" who="#TadeuszRudolf">Poważnym czynnikiem dynamizowania produkcji w bieżącym roku są zobowiązania załóg pracowniczych podejmowane dla uczczenia 30-lecia naszego ludowego państwa. Wartość podjętych zobowiązań wynosi już około 40 mld zł. Zobowiązania te są pomyślnie realizowane. Dalsze zobowiązania, ponadplanowa produkcja potrzebna na zaopatrzenie rynku i na eksport będzie istotnym wkładem w realizację programu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju w roku bieżącym.</u>
+          <u xml:id="u-56.10" who="#TadeuszRudolf">Niezmiernie ważnym warunkiem zapewnienia pomyślnej realizacji całorocznego planu jest osiągnięcie wysokiej dynamiki produkcji w okresie lata. Doświadczenia ubiegłego roku wskazują, że przy odpowiednio wczesnym i należytym przygotowaniu uwzględniającym właściwe rozłożenie urlopów, zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia, usprawnienie kooperacji, stworzenie możliwie dobrych warunków pracy załogi w czasie upałów, przy właściwym klimacie społecznym wokół tych spraw — można osiągnąć pomyślne rezultaty w produkcji także w okresie letnich miesięcy.</u>
+          <u xml:id="u-56.11" who="#TadeuszRudolf">Charakterystyczny dla lat ubiegłych spadek produkcji przemysłowej w lipcu i sierpniu — w 1973 roku został zahamowany. W roku bieżącym musimy więc dołożyć wszelkich starań, aby także osiągnąć planową dynamikę produkcji w miesiącach letnich. Jest to bardzo ważne zadanie wszystkich kolektywów pracowniczych, organizacji partyjnych i związkowych, samorządu robotniczego oraz kierownictwa zakładów.</u>
+          <u xml:id="u-56.12" who="#TadeuszRudolf">Z wielu przyczyn ekonomicznych, społecznych i demograficznych, o których była już dzisiaj mowa z tej trybuny, na czoło naszych zadań wysuwa się obecnie doskonalenie gospodarki czynnikiem ludzkim, konsekwentne realizowanie zasad racjonalnego zatrudnienia. W roku 1973 uzyskaliśmy przekraczający założenia planu wzrost wydajności pracy. W rezultacie przyrost produkcji w 80% uzyskany został dzięki wzrostowi wydajności pracy. Są to wyniki bardzo pozytywne.</u>
+          <u xml:id="u-56.13" who="#TadeuszRudolf">Jednakże możliwości osiągania dalszego wzrostu produkcji drogą wzrostu wydajności pracy są, jak wiemy, w przedsiębiorstwach jeszcze bardzo duże. Tkwią one zarówno w organizacji procesów produkcyjnych, jak i w lepszym wykorzystaniu czasu pracy. Wysoka jest nadal fluktuacja załóg pracowniczych. W roku 1973 ok. 25% pracowników zmieniło miejsce pracy. Szczególnie niski poziom stabilizacji załóg pracowniczych ma miejsce w przedsiębiorstwach budowlanych. Dlatego też tak duże znaczenie mają działania zmierzające do poprawy organizacji pracy, wprowadzenia nowoczesnych technologii i technik produkcji oraz racjonalnego zatrudnienia. Podejmowane przez Rząd wysiłki na rzecz ograniczenia negatywnych zjawisk w dziedzinie zatrudnienia zasługują na pełne poparcie społeczne.</u>
+          <u xml:id="u-56.14" who="#TadeuszRudolf">Umiejętne wykorzystanie będących w dyspozycji zakładów pracy instrumentów wychowawczych, ekonomicznych i administracyjnych przez kadrę kierowniczą, organizacje partyjne i związkowe oraz samorząd robotniczy powinny wpływać na konieczną poprawę gospodarowania czynnikiem ludzkim.</u>
+          <u xml:id="u-56.15" who="#TadeuszRudolf">Duże możliwości zwiększenia produkcji i obniżki jej kosztów związane są z lepszym wykorzystaniem surowców i materiałów. Sprawy te z całą ostrością stają przed naszą gospodarką zwłaszcza obecnie, w sytuacji poważnego wzrostu cen surowców i materiałów na rynkach zagranicznych. W roku ubiegłym w resortach, zjednoczeniach i zakładach pracy zostały opracowane konkretne programy w zakresie poprawy gospodarki materiałowej, wytyczające zadania w dziedzinie obniżki zużycia surowców, materiałów i energii. Uzyskaliśmy w tej dziedzinie pewne efekty. Chodzi obecnie o to, aby programy te realizowane były z całą konsekwencją. Sprawie tej nadać trzeba odpowiednie znaczenie w każdym ogniwie gospodarowania. Od dalszej poprawy w tym zakresie zależy w dużym stopniu ogólna poprawa efektywności całej naszej gospodarki.</u>
+          <u xml:id="u-56.16" who="#TadeuszRudolf">Realizując program szybkiej poprawy warunków życiowych ludności, tworzymy równocześnie warunki dalszego długofalowego rozwoju gospodarki oraz wzrostu dobrobytu ludności w przyszłości. Służy temu dobrze obecna polityka inwestycyjna. Rok 1973 był drugim z kolei rokiem o bardzo wysokiej dynamice nakładów inwestycyjnych. Utrzymywanie tej dynamiki było możliwe dzięki uzyskaniu ponadplanowego dochodu narodowego oraz prawidłowemu wykorzystywaniu kredytów zagranicznych, zgodnie z polityką przyjętą na VI Zjeździe partii. Również w roku bieżącym utrzymuje się wysokie tempo nakładów inwestycyjnych. W okresie 5 miesięcy były one o około 26% wyższe niż w analogicznym okresie 1973 roku.</u>
+          <u xml:id="u-56.17" who="#TadeuszRudolf">Szczytową „granicę inwestowania”, o której mówił w dyskusji poseł Łubieński — słusznie w obecnej polityce gospodarczej partii i Rządu wyznaczają dzisiejsze i jutrzejsze potrzeby kraju oraz możliwości gospodarki narodowej. Słuszność tej polityki potwierdza praktyka ostatnich trzech lat.</u>
+          <u xml:id="u-56.18" who="#TadeuszRudolf">Obok wysokiego tempa inwestowania, uzyskany został widoczny postęp w usprawnianiu procesów inwestycyjnych. Wyraziło się to w skracaniu cykli realizacji inwestycji, lepszej dyscyplinie w oddawaniu obiektów do użytku i skracaniu okresów dochodzenia do projektowanych mocy produkcyjnych.</u>
+          <u xml:id="u-56.19" who="#TadeuszRudolf">Jednakże osiągniętego postępu nie można uznać za zadowalający. W szczególności niepokojące są opóźnienia w realizacji inwestycji służących zaspokajaniu potrzeb socjalnych oraz w zakresie ochrony zdrowia. Niezbędne jest więc dalsze usprawnienie procesów realizacji inwestycji, koncentracja wysiłku na obiektach planowanych w bieżącym roku do oddania w celu użytkowania, aby jak najszybciej dały one efekty produkcyjne i społeczne. Z drugiej strony konieczna jest systematyczna poprawa działań na rzecz osiągania projektowanych zdolności produkcyjnych. W sumie chodzi o to, aby olbrzymie środki, jakie przeznaczamy obecnie na rozbudowę naszej gospodarki narodowej dawały możliwie najszybciej oczekiwane rezultaty.</u>
+          <u xml:id="u-56.20" who="#TadeuszRudolf">Poważny wpływ na zdynamizowanie rozwoju naszego kraju w 1973 roku miało dalsze rozszerzenie współpracy gospodarczej z zagranicą, a zwłaszcza ze Związkiem Radzieckim i krajami socjalistycznymi.</u>
+          <u xml:id="u-56.21" who="#TadeuszRudolf">Podkreślenia wymaga osiągnięcie przyspieszonego tempa naszego eksportu, którego wzrost przekracza znacznie dynamikę wzrostu produkcji.</u>
+          <u xml:id="u-56.22" who="#TadeuszRudolf">Rośnie także import — przeznaczony głównie na modernizację i rozbudowę naszego potencjału wytwórczego, ale także i w celu wzbogacenia asortymentu towarów na rynku wewnętrznym.</u>
+          <u xml:id="u-56.23" who="#TadeuszRudolf">Korzystając szeroko z możliwości, jakie stwarza dla rozwoju kraju handel zagraniczny, wysiłek Rządu słusznie kierowany jest na dalszy wzrost eksportu. Słuszne jest też podejmowanie działań na rzecz niedopuszczenia do nadmiernego i nieuzasadnionego importu — w myśl zasady, że rozmiary importu muszą znajdować oparcie w możliwościach naszego eksportu dziś i w najbliższej perspektywie.</u>
+          <u xml:id="u-56.24" who="#TadeuszRudolf">Ważnym osiągnięciem roku ubiegłego jest także istotne zaawansowanie procesu doskonalenia systemu planowania i zarządzania gospodarką narodową.</u>
+          <u xml:id="u-56.25" who="#TadeuszRudolf">Zalety nowego systemu przejawiają się głównie w zwiększonej samodzielności zakładów, większej operatywności działania, lepszym wiązaniu interesów załogi z wynikami produkcyjnymi. Pozwala to lepiej wykorzystywać inicjatywę społeczną, umiejętności i zaangażowanie załóg oraz szerzej wykorzystać istniejące rezerwy. Te pozytywne cechy sprzyjały uzyskaniu w 1973 roku przez zakłady, które pracowały w oparciu o zasady nowego systemu ekonomiczno-finansowego, pomyślnych, lepszych niż w całym przemyśle rezultatów wyrażających się między innymi wysokim tempem wzrostu produkcji, przyspieszeniem postępu technicznego, poprawą gospodarki materiałowej i obniżką kosztów.</u>
+          <u xml:id="u-56.26" who="#TadeuszRudolf">Uzyskane doświadczenia pozwalają na sformułowanie optymistycznych wniosków co do stopniowego, planowego rozszerzania tego systemu na dalsze przedsiębiorstwa i zakłady w roku bieżącym i w latach następnych — zgodnie z bardzo słuszną w tej sprawie polityką kierownictwa partii i Rządu.</u>
+          <u xml:id="u-56.27" who="#TadeuszRudolf">Obywatele Posłowie! Pomyślna realizacja zadań gospodarczych w 1973 r. była możliwa tylko przy nieustannej trosce o zaspokajanie rosnących potrzeb bytowych i socjalnych ludzi pracy. Zasada ta była z całą konsekwencją realizowana. W znacznie wyższym niż planowano stopniu zrealizowane zostały zadania w dziedzinie wzrostu płac realnych. Nastąpił dalszy postęp w działalności służby zdrowia, w szkolnictwie, opiece nad dzieckiem, w zakresie kultury, wypoczynku i turystyki.</u>
+          <u xml:id="u-56.28" who="#TadeuszRudolf">Pomyślnie też realizujemy uchwalony przez Sejm, bardzo ambitny długofalowy program mieszkaniowy, aby maksymalnie zaspokajać potrzeby mieszkaniowe ludności, o których była mowa także w dzisiejszej dyskusji.</u>
+          <u xml:id="u-56.29" who="#TadeuszRudolf">Pomyślne wyniki 1973 r. stworzyły podstawy do przyjęcia przez XII Plenum KC niezwykle ambitnego programu płacowego i socjalnego. Program ten — jak wiemy — jest z całą konsekwencją realizowany. Jego urzeczywistnianie oznacza dalszą, wydatną poprawę sytuacji materialnej społeczeństwa.</u>
+          <u xml:id="u-56.30" who="#TadeuszRudolf">Aktualne zadania w dziedzinie dalszej poprawy warunków pracy, działalności socjalnej i bytowej zostały sformułowane w wytycznych Biura Politycznego KC PZPR, Prezydium Rządu i Prezydium CRZZ — po ostatniej krajowej naradzie partyjno-państwowo-związkowej. Obowiązkiem kierownictwa zakładów pracy, organizacji partyjnych i związkowych jest pełna realizacja wynikających z tych wytycznych zadań — w myśl zasady nierozłącznego traktowania spraw produkcji oraz warunków pracy i socjalno-bytowych mas pracujących.</u>
+          <u xml:id="u-56.31" who="#TadeuszRudolf">Obywatele Posłowie! Na I Krajowej Konferencji Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej I Sekretarz Komitetu Centralnego naszej partii towarzysz Edward Gierek, stwierdził, że: „Znajdujemy się na początku nowego, wyższego etapu socjalistycznego rozwoju Polski. Szczególną cechą tego etapu jest rosnąca rola intensywnych czynników postępu społeczno-ekonomicznego”.</u>
+          <u xml:id="u-56.32" who="#TadeuszRudolf">Trzeba stwierdzić, że w 1973 roku, a także w ciągu pierwszych pięciu miesięcy bieżącego roku uzyskaliśmy dalszy postęp w zakresie rozszerzenia i umocnienia w naszej gospodarce intensywnych czynników wzrostu. Mamy obecnie, w roku 30-lecia Polski Ludowej, sprzyjające warunki, aby ten proces maksymalnie przyspieszać dla dalszego pomyślnego rozwoju kraju i stałego wzrostu dobrobytu jego obywateli.</u>
+          <u xml:id="u-56.33" who="#TadeuszRudolf">Pragnę na zakończenie oświadczyć, że Klub Poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej jednomyślnie głosować będzie za przyjęciem uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdań Rządu z wykonania planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju i budżetu państwa w 1973 roku, a także za udzieleniem Rządowi absolutorium za ten okres.</u>
           <u xml:id="u-56.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-57">
@@ -67,11 +67,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Filipowicz</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KołoPosłówChrześcijańskiegoStowarzyszeniaSpołecznego" />
         </person>
-        <person xml:id="GregorczykZenobia" role="regular">
+        <person xml:id="ZenobiaGregorczyk" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Gregorczyk</forename>
-            <surname>Zenobia</surname>
+            <forename>Zenobia</forename>
+            <surname>Gregorczyk</surname>
           </persName>
           <sex value="F" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Zenobia_Gregorczyk</idno>
@@ -847,25 +847,25 @@
           <u xml:id="u-42.20" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Zenobia Gregorczyk.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-43">
-          <u xml:id="u-43.0" who="#GregorczykZenobia">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt, w imieniu Komisji Pracy i Spraw Socjalnych przedstawić Wysokiej Izbie rządowy projekt ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Projekt tej ustawy jest kolejnym, ważnym etapem realizacji polityki socjalnej wytyczonej na VI Zjeździe Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jest to akt prawny o dużej wadze społecznej, mający doniosłe znaczenie w historii naszego ubezpieczenia społecznego. Składa, się na to wiele przyczyn.</u>
-          <u xml:id="u-43.1" who="#GregorczykZenobia">Po pierwsze — jest to akt, który stwarza jednolity system świadczeń w razie choroby dla całej, niemal dwunastomilionowej rzeszy pracowników. Po wejściu ustawy w życie znikną ostatnie, bezzasadne w naszych warunkach społeczno-ekonomicznych różnice w uprawnieniach robotników i pracowników umysłowych.</u>
-          <u xml:id="u-43.2" who="#GregorczykZenobia">Po drugie — ustawa, zachowując dotychczasowe rozwiązania prawne, których przydatność społeczna sprawdziła się w życiu, zawiera nowe elementy uwzględniające zarówno sytuacje życiowe poszczególnych pracowników, jak i potrzeby całego społeczeństwa.</u>
-          <u xml:id="u-43.3" who="#GregorczykZenobia">Po trzecie — uchyla ona ostatni w naszym ustawodawstwie socjalnym relikt prawa przedwojennego — ustawę z 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym oraz jest kolejnym aktem przepisów wydanych w Polsce Ludowej, które krok po kroku doskonaliły system świadczeń macierzyńskich i chorobowych. Tym samym projekt ustawy stanowi ważny etap na drodze do pełnej kodyfikacji ubezpieczenia społecznego.</u>
-          <u xml:id="u-43.4" who="#GregorczykZenobia">Obywatele Posłowie! O wadze każdego aktu prawnego świadczy jego treść merytoryczna. Prezentowaną przeze mnie ustawa zawiera wiele postanowień o dużej, doniosłości społecznej. Pragnę scharakteryzować najważniejsze z nich.</u>
-          <u xml:id="u-43.5" who="#GregorczykZenobia">Zacznę od tych przepisów, które określają uprawnienia pracownicy-matki oraz uprawnienia pracowników utrzymujących rodziny, a więc od przepisów o zasiłkach macierzyńskich, porodowych i opiekuńczych.</u>
-          <u xml:id="u-43.6" who="#GregorczykZenobia">Prawo do 100-procentowego zasiłku macierzyńskiego przysługiwać będzie obecnie bez konieczności przepracowania — jak to było wymagane dotychczas — czteromiesięcznego okresu. Co więcej prawo to otrzymują również pracownice, które urodziły dziecko w czasie wykorzystywania urlopu bezpłatnego, udzielonego w związku z wychowaniem poprzednio urodzonego dziecka oraz kobiety, które przyjęły dziecko na wychowanie, jeżeli Z tego tytułu otrzymały zgodnie z Kodeksem pracy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego. Na mocy ustawy, prawo do zasiłku macierzyńskiego zyska więc wiele pracownic, które na podstawie obecnych przepisów nie mogłyby go uzyskać.</u>
-          <u xml:id="u-43.7" who="#GregorczykZenobia">Okres pobierania zasiłku będzie ściśle dostosowany do ustalonych Kodeksem pracy okresów urlopu macierzyńskiego. Wynosić on ma, tak jak obecnie, 16 tygodni przy pierwszym porodzie, 18 tygodni — przy każdym następnym; natomiast w razie urodzenia bliźniąt okres zasiłkowy ulega przedłużeniu do 26 tygodni, czyli o 8 tygodni.</u>
-          <u xml:id="u-43.8" who="#GregorczykZenobia">Świadczeniem nie znanym dotychczas w naszym ustawodawstwie ubezpieczeniowym jest jednorazowy zasiłek z tytułu urodzenia dziecka, zwany przez ustawę zasiłkiem porodowym, który zastąpić ma nie mający istotniejszego znaczenia społecznego dotychczasowy zasiłek pokarmowy. Zasiłek porodowy przysługiwać ma zarówno w razie urodzenia dziecka, jak i w razie wzięcia małego dziecka na wychowanie. Korzystać z niego będą nie tylko pracownice-matki, ale również nie pracujące żony pracowników. Wysokość tego zasiłku będzie zróżnicowana w zależności od stopnia zamożności rodziny, co odpowiada założeniom przyjętym już w zakresie zasiłków rodzinnych. Przepisy o zasiłkach porodowych wejdą W życie z dniem 1 stycznia 1976 r. z uwagi na wiążące się z ich Wprowadzeniem duże skutki finansowe.</u>
-          <u xml:id="u-43.9" who="#GregorczykZenobia">Do zespołu świadczeń służących zaspokojeniu potrzeb macierzyństwa i rodziny należy także zasiłek opiekuńczy. Dziś, jak wiadomo, zasiłek ten, podniesiony na początku 1972 r. do 100% zarobku, przysługuje robotnikom w zakresie węższym niż pracownikom umysłowym; robotnikom wypłacany on jest tylko w razie konieczności osobistego sprawowania opieki nad dziećmi do lat 8 w razie nagłego zamknięcia żłobka czy przedszkola oraz w razie choroby dziecka do lat 14.</u>
-          <u xml:id="u-43.10" who="#GregorczykZenobia">Projekt ustawy zakłada, że wszyscy pracownicy będą mieli prawo do zasiłku opiekuńczego w wymiarze do 14 dni rocznie również w razie konieczności osobistego sprawowania opieki nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny, z którym prowadzą Wspólne gospodarstwo domowe. Zmiana ta pozwoli na rozwiązanie wielu trudnych sytuacji życiowych.</u>
-          <u xml:id="u-43.11" who="#GregorczykZenobia">Obywatele Posłowie! Omówione przed chwilą rozwiązania projektu ustawy zmierzają do stworzenia pracownicom-matkom i rodzinom pracowniczym coraz lepszych warunków wykonywania niezwykle ważnej społecznie funkcji — wychowania młodego pokolenia, co w uchwale VI Zjazdu partii wysunięte zostało jako jeden z podstawowych celów naszej polityki socjalnej.</u>
-          <u xml:id="u-43.12" who="#GregorczykZenobia">Drugą podstawową grupą świadczeń, którą normuje omawiany projekt ustawy, są świadczenia na rzecz pracowników chorych i ze zmniejszoną zdolnością do pracy. Niespełna pół roku temu zakończył się niezwykle doniosły politycznie i społecznie proces zrównywania wysokości świadczeń dla Wszystkich pracowników dotkniętych chorobą. Od lipca bieżącego roku każdy pracownik niezdolny do pracy z powodu choroby otrzymuje pełną równowartość swego zarobku niezależnie od stanu rodzinnego i przyczyny niezdolności. Przypomnieć warto, że jeszcze w czerwcu 1970 r. istniało kilkanaście różnych stawek zasiłkowych i że np. pracownik leczący się w szpitalu otrzymywał zasiłek wynoszący 25% do 50% swego zarobku, zależnie od sytuacji rodzinnej. Zakończenie tego procesu stworzyło materialną podstawę do w pełni jednolitych rozwiązań prawnych, które właśnie zawiera projektowana ustawa. Te jednolite dla Wszystkich pracowników rozwiązania oznaczają w wielu wypadkach istotną poprawę dotychczasowych uprawnień robotników. Przykładem tego jest przyznanie prawa do zasiłków chorobowych bez warunku przepracowania pewnego okresu, jak to ma miejsce obecnie.</u>
-          <u xml:id="u-43.13" who="#GregorczykZenobia">Niezwykle doniosłe społeczne znaczenie ma prezentowany w projekcie ustawy zespół rozwiązań określających sytuację pracownika o zmniejszonej zdolności do pracy. Życie wykazało, że przy niektórych chorobach okres pobierania zasiłku chorobowego, wynoszący 6 lub 9 miesięcy, z możliwością przedłużenia o dalsze 3, nie wystarcza do odzyskania pełnej zdolności do pracy. Dotychczas jedynym rozwiązaniem tych trudnych życiowo sytuacji była renta inwalidzka. Stan ten nie był korzystny ani dla pracowników, ani dla gospodarki narodowej.</u>
-          <u xml:id="u-43.14" who="#GregorczykZenobia">Omawiany projekt ustawy zmienia tę sytuację w sposób zasadniczy, wprowadzając 2 nowe rodzaje świadczeń: zasiłek wyrównawczy i rentę chorobową. Zasiłek wyrównawczy stanowić ma rekompensatę zmniejszonego zarobku dla tych pracowników, którzy nie mogąc z uwagi na stan zdrowia wykonywać dotychczasowej pracy, podejmą rehabilitację zawodową w celu adaptacji lub przyuczenia do nowej pracy. Tym pracownikom projekt ustawy przez zasiłek wyrównawczy gwarantuje w okresie rehabilitacji zachowanie dotychczasowego poziomu zarobków przez okres do 2 lat. Będzie to niewątpliwie ważnym środkiem w rozwiązywaniu niezmiernie trudnego problemu społecznego, problemu ludzi z ograniczoną sprawnością do pracy. Zasiłek wyrównawczy przewidziany projektem ustawy niewątpliwie zaktywizuje działalność rehabilitacyjną, powodując w efekcie powrót do czynnego życia zawodowego wielu osób, które dotychczas przechodziły na rentę inwalidzką.</u>
-          <u xml:id="u-43.15" who="#GregorczykZenobia">Podobną funkcję społeczną będzie miała renta chorobowa, której wprowadzenie przewiduje artykuł 56 projektu, nowelizujący ustawę o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym. Renta ta wynosząca 65% zarobku będzie przyznawana tym pracownikom, którzy po upływie okresu zasiłkowego nie mogą jeszcze przez pewien okres podjąć pracy, z uwagi na konieczność dalszego leczenia. Renta ta będzie mogła być przyznana na okres do 1 roku, co pozwoli na dokończenie procesu leczenia, niezbędnego dla odzyskania zdolności do pracy.</u>
-          <u xml:id="u-43.16" who="#GregorczykZenobia">Przewidziany w projekcie ustawy zespół świadczeń na rzecz pracowników o zmniejszonej sprawności do pracy nie tylko zabezpiecza w sposób możliwie optymalny warunki bytowe ich samych i utrzymywanych przez nich rodzin, ale także stwarza korzystne warunki dla tych pracowników, którzy po utracie zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy podejmują trud nabycia nowych kwalifikacji, aby w dalszej pracy być w pełni użytecznymi dla całego społeczeństwa. I to uznać należy jako jedno z najważniejszych osiągnięć omawianego projektu ustawy.</u>
-          <u xml:id="u-43.17" who="#GregorczykZenobia">Wysoka Izbo! Obok szeregu nowych, korzystnych i postępowych rozwiązań merytorycznych, które w skrócie omówiłam, projekt ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przyniesie również znaczne uproszczenie zasad postępowania. Podkreślić należy również czytelność i komunikatywność tego projektu, co jest niezwykle istotne zważywszy, że normuje on podstawowe życiowe problemy wszystkich bez wyjątku pracowników oraz że zasiłki określone w projekcie ustawy wypłacają wszystkie uspołecznione zakłady pracy.</u>
-          <u xml:id="u-43.18" who="#GregorczykZenobia">Obywatele Posłowie! Komisja Pracy i Spraw Socjalnych — uznając doniosłą wagę polityczną i społeczną projektu ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa — wnosi o jej uchwalenie wraz z poprawkami zawartymi w druku sejmowym nr 190. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-43.0" who="#ZenobiaGregorczyk">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt, w imieniu Komisji Pracy i Spraw Socjalnych przedstawić Wysokiej Izbie rządowy projekt ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Projekt tej ustawy jest kolejnym, ważnym etapem realizacji polityki socjalnej wytyczonej na VI Zjeździe Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jest to akt prawny o dużej wadze społecznej, mający doniosłe znaczenie w historii naszego ubezpieczenia społecznego. Składa, się na to wiele przyczyn.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#ZenobiaGregorczyk">Po pierwsze — jest to akt, który stwarza jednolity system świadczeń w razie choroby dla całej, niemal dwunastomilionowej rzeszy pracowników. Po wejściu ustawy w życie znikną ostatnie, bezzasadne w naszych warunkach społeczno-ekonomicznych różnice w uprawnieniach robotników i pracowników umysłowych.</u>
+          <u xml:id="u-43.2" who="#ZenobiaGregorczyk">Po drugie — ustawa, zachowując dotychczasowe rozwiązania prawne, których przydatność społeczna sprawdziła się w życiu, zawiera nowe elementy uwzględniające zarówno sytuacje życiowe poszczególnych pracowników, jak i potrzeby całego społeczeństwa.</u>
+          <u xml:id="u-43.3" who="#ZenobiaGregorczyk">Po trzecie — uchyla ona ostatni w naszym ustawodawstwie socjalnym relikt prawa przedwojennego — ustawę z 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym oraz jest kolejnym aktem przepisów wydanych w Polsce Ludowej, które krok po kroku doskonaliły system świadczeń macierzyńskich i chorobowych. Tym samym projekt ustawy stanowi ważny etap na drodze do pełnej kodyfikacji ubezpieczenia społecznego.</u>
+          <u xml:id="u-43.4" who="#ZenobiaGregorczyk">Obywatele Posłowie! O wadze każdego aktu prawnego świadczy jego treść merytoryczna. Prezentowaną przeze mnie ustawa zawiera wiele postanowień o dużej, doniosłości społecznej. Pragnę scharakteryzować najważniejsze z nich.</u>
+          <u xml:id="u-43.5" who="#ZenobiaGregorczyk">Zacznę od tych przepisów, które określają uprawnienia pracownicy-matki oraz uprawnienia pracowników utrzymujących rodziny, a więc od przepisów o zasiłkach macierzyńskich, porodowych i opiekuńczych.</u>
+          <u xml:id="u-43.6" who="#ZenobiaGregorczyk">Prawo do 100-procentowego zasiłku macierzyńskiego przysługiwać będzie obecnie bez konieczności przepracowania — jak to było wymagane dotychczas — czteromiesięcznego okresu. Co więcej prawo to otrzymują również pracownice, które urodziły dziecko w czasie wykorzystywania urlopu bezpłatnego, udzielonego w związku z wychowaniem poprzednio urodzonego dziecka oraz kobiety, które przyjęły dziecko na wychowanie, jeżeli Z tego tytułu otrzymały zgodnie z Kodeksem pracy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego. Na mocy ustawy, prawo do zasiłku macierzyńskiego zyska więc wiele pracownic, które na podstawie obecnych przepisów nie mogłyby go uzyskać.</u>
+          <u xml:id="u-43.7" who="#ZenobiaGregorczyk">Okres pobierania zasiłku będzie ściśle dostosowany do ustalonych Kodeksem pracy okresów urlopu macierzyńskiego. Wynosić on ma, tak jak obecnie, 16 tygodni przy pierwszym porodzie, 18 tygodni — przy każdym następnym; natomiast w razie urodzenia bliźniąt okres zasiłkowy ulega przedłużeniu do 26 tygodni, czyli o 8 tygodni.</u>
+          <u xml:id="u-43.8" who="#ZenobiaGregorczyk">Świadczeniem nie znanym dotychczas w naszym ustawodawstwie ubezpieczeniowym jest jednorazowy zasiłek z tytułu urodzenia dziecka, zwany przez ustawę zasiłkiem porodowym, który zastąpić ma nie mający istotniejszego znaczenia społecznego dotychczasowy zasiłek pokarmowy. Zasiłek porodowy przysługiwać ma zarówno w razie urodzenia dziecka, jak i w razie wzięcia małego dziecka na wychowanie. Korzystać z niego będą nie tylko pracownice-matki, ale również nie pracujące żony pracowników. Wysokość tego zasiłku będzie zróżnicowana w zależności od stopnia zamożności rodziny, co odpowiada założeniom przyjętym już w zakresie zasiłków rodzinnych. Przepisy o zasiłkach porodowych wejdą W życie z dniem 1 stycznia 1976 r. z uwagi na wiążące się z ich Wprowadzeniem duże skutki finansowe.</u>
+          <u xml:id="u-43.9" who="#ZenobiaGregorczyk">Do zespołu świadczeń służących zaspokojeniu potrzeb macierzyństwa i rodziny należy także zasiłek opiekuńczy. Dziś, jak wiadomo, zasiłek ten, podniesiony na początku 1972 r. do 100% zarobku, przysługuje robotnikom w zakresie węższym niż pracownikom umysłowym; robotnikom wypłacany on jest tylko w razie konieczności osobistego sprawowania opieki nad dziećmi do lat 8 w razie nagłego zamknięcia żłobka czy przedszkola oraz w razie choroby dziecka do lat 14.</u>
+          <u xml:id="u-43.10" who="#ZenobiaGregorczyk">Projekt ustawy zakłada, że wszyscy pracownicy będą mieli prawo do zasiłku opiekuńczego w wymiarze do 14 dni rocznie również w razie konieczności osobistego sprawowania opieki nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny, z którym prowadzą Wspólne gospodarstwo domowe. Zmiana ta pozwoli na rozwiązanie wielu trudnych sytuacji życiowych.</u>
+          <u xml:id="u-43.11" who="#ZenobiaGregorczyk">Obywatele Posłowie! Omówione przed chwilą rozwiązania projektu ustawy zmierzają do stworzenia pracownicom-matkom i rodzinom pracowniczym coraz lepszych warunków wykonywania niezwykle ważnej społecznie funkcji — wychowania młodego pokolenia, co w uchwale VI Zjazdu partii wysunięte zostało jako jeden z podstawowych celów naszej polityki socjalnej.</u>
+          <u xml:id="u-43.12" who="#ZenobiaGregorczyk">Drugą podstawową grupą świadczeń, którą normuje omawiany projekt ustawy, są świadczenia na rzecz pracowników chorych i ze zmniejszoną zdolnością do pracy. Niespełna pół roku temu zakończył się niezwykle doniosły politycznie i społecznie proces zrównywania wysokości świadczeń dla Wszystkich pracowników dotkniętych chorobą. Od lipca bieżącego roku każdy pracownik niezdolny do pracy z powodu choroby otrzymuje pełną równowartość swego zarobku niezależnie od stanu rodzinnego i przyczyny niezdolności. Przypomnieć warto, że jeszcze w czerwcu 1970 r. istniało kilkanaście różnych stawek zasiłkowych i że np. pracownik leczący się w szpitalu otrzymywał zasiłek wynoszący 25% do 50% swego zarobku, zależnie od sytuacji rodzinnej. Zakończenie tego procesu stworzyło materialną podstawę do w pełni jednolitych rozwiązań prawnych, które właśnie zawiera projektowana ustawa. Te jednolite dla Wszystkich pracowników rozwiązania oznaczają w wielu wypadkach istotną poprawę dotychczasowych uprawnień robotników. Przykładem tego jest przyznanie prawa do zasiłków chorobowych bez warunku przepracowania pewnego okresu, jak to ma miejsce obecnie.</u>
+          <u xml:id="u-43.13" who="#ZenobiaGregorczyk">Niezwykle doniosłe społeczne znaczenie ma prezentowany w projekcie ustawy zespół rozwiązań określających sytuację pracownika o zmniejszonej zdolności do pracy. Życie wykazało, że przy niektórych chorobach okres pobierania zasiłku chorobowego, wynoszący 6 lub 9 miesięcy, z możliwością przedłużenia o dalsze 3, nie wystarcza do odzyskania pełnej zdolności do pracy. Dotychczas jedynym rozwiązaniem tych trudnych życiowo sytuacji była renta inwalidzka. Stan ten nie był korzystny ani dla pracowników, ani dla gospodarki narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-43.14" who="#ZenobiaGregorczyk">Omawiany projekt ustawy zmienia tę sytuację w sposób zasadniczy, wprowadzając 2 nowe rodzaje świadczeń: zasiłek wyrównawczy i rentę chorobową. Zasiłek wyrównawczy stanowić ma rekompensatę zmniejszonego zarobku dla tych pracowników, którzy nie mogąc z uwagi na stan zdrowia wykonywać dotychczasowej pracy, podejmą rehabilitację zawodową w celu adaptacji lub przyuczenia do nowej pracy. Tym pracownikom projekt ustawy przez zasiłek wyrównawczy gwarantuje w okresie rehabilitacji zachowanie dotychczasowego poziomu zarobków przez okres do 2 lat. Będzie to niewątpliwie ważnym środkiem w rozwiązywaniu niezmiernie trudnego problemu społecznego, problemu ludzi z ograniczoną sprawnością do pracy. Zasiłek wyrównawczy przewidziany projektem ustawy niewątpliwie zaktywizuje działalność rehabilitacyjną, powodując w efekcie powrót do czynnego życia zawodowego wielu osób, które dotychczas przechodziły na rentę inwalidzką.</u>
+          <u xml:id="u-43.15" who="#ZenobiaGregorczyk">Podobną funkcję społeczną będzie miała renta chorobowa, której wprowadzenie przewiduje artykuł 56 projektu, nowelizujący ustawę o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym. Renta ta wynosząca 65% zarobku będzie przyznawana tym pracownikom, którzy po upływie okresu zasiłkowego nie mogą jeszcze przez pewien okres podjąć pracy, z uwagi na konieczność dalszego leczenia. Renta ta będzie mogła być przyznana na okres do 1 roku, co pozwoli na dokończenie procesu leczenia, niezbędnego dla odzyskania zdolności do pracy.</u>
+          <u xml:id="u-43.16" who="#ZenobiaGregorczyk">Przewidziany w projekcie ustawy zespół świadczeń na rzecz pracowników o zmniejszonej sprawności do pracy nie tylko zabezpiecza w sposób możliwie optymalny warunki bytowe ich samych i utrzymywanych przez nich rodzin, ale także stwarza korzystne warunki dla tych pracowników, którzy po utracie zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy podejmują trud nabycia nowych kwalifikacji, aby w dalszej pracy być w pełni użytecznymi dla całego społeczeństwa. I to uznać należy jako jedno z najważniejszych osiągnięć omawianego projektu ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-43.17" who="#ZenobiaGregorczyk">Wysoka Izbo! Obok szeregu nowych, korzystnych i postępowych rozwiązań merytorycznych, które w skrócie omówiłam, projekt ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przyniesie również znaczne uproszczenie zasad postępowania. Podkreślić należy również czytelność i komunikatywność tego projektu, co jest niezwykle istotne zważywszy, że normuje on podstawowe życiowe problemy wszystkich bez wyjątku pracowników oraz że zasiłki określone w projekcie ustawy wypłacają wszystkie uspołecznione zakłady pracy.</u>
+          <u xml:id="u-43.18" who="#ZenobiaGregorczyk">Obywatele Posłowie! Komisja Pracy i Spraw Socjalnych — uznając doniosłą wagę polityczną i społeczną projektu ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa — wnosi o jej uchwalenie wraz z poprawkami zawartymi w druku sejmowym nr 190. Dziękuję.</u>
           <u xml:id="u-43.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-44">
@@ -79,11 +79,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Marian_Ko%C5%82dej</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiZjednoczonegoStronnictwaLudowego" />
         </person>
-        <person xml:id="MartinMirosław" role="regular">
+        <person xml:id="MirosławMartin" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Martin</forename>
-            <surname>Mirosław</surname>
+            <forename>Mirosław</forename>
+            <surname>Martin</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Miros%C5%82aw_Martin</idno>
@@ -196,30 +196,30 @@
           <u xml:id="u-11.1" who="#HalinaSkibniewska">Głos ma poseł Mirosław Martin.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-12">
-          <u xml:id="u-12.0" who="#MartinMirosław">Obywatelko Marszałku! Wysoki Sejmie Omawiana na dzisiejszym posiedzeniu realizacja programu inwestycyjnego związana jest ściśle z rozwojem potencjału gospodarczego który zabezpieczyć ma wzrastającą siłę nabywczą społeczeństwa oraz jego zróżnicowane potrzeby. Dynamiczny wzrost nakładów na inwestycje, szczególnie w ostatnich latach, jest dowodem konsekwentnego wcielania w życie uchwał VI Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i I Krajowej Konferencji Partyjnej.</u>
-          <u xml:id="u-12.1" who="#MartinMirosław">Prowadzona polityka dynamicznego rozwoju inwestycji przyczyniła się w ostatnich latach do dużego wzrostu potencjału gospodarczego i nadrobienia zaniedbań, jakie występowały w niektórych gałęziach gospodarki. Oczywisty jest fakt, że realizacja dalszych zamierzeń w zakresie przyspieszonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju wymaga właściwego programowania, projektowania i realizacji inwestycji, również w oparciu o dostawy z importu nowoczesnych maszyn i urządzeń, zakup licencji czy technologii.</u>
-          <u xml:id="u-12.2" who="#MartinMirosław">Dotychczasowe wysokie tempo rozwoju społeczno-gospodarczego mogło być utrzymane dzięki względnej obfitości rąk do pracy. W okresie tym wchodził w wiek produkcyjny tzw. wyż demograficzny.</u>
-          <u xml:id="u-12.3" who="#MartinMirosław">Rozwój kraju, powstanie setek tysięcy nowych miejsc pracy wpłynęły na pełne wykorzystanie dotychczasowych zasobów siły roboczej. Krańcowo odmiennie kształtuje się obecnie sytuacja w krajach kapitalistycznych, gdzie pogłębia się recesja gospodarcza, zamyka się zakłady pracy, powiększając dotychczasową liczną armię bezrobotnych. Odczuwany u nas obecnie brak rąk do pracy musi być równoważony przez racjonalizację zatrudnienia, postęp techniczny i modernizację istniejących potencjałów produkcyjnych.</u>
-          <u xml:id="u-12.4" who="#MartinMirosław">Dotychczasowe wyniki pracy na rzecz sprawniejszego gospodarowania zasobami pracy ludzkiej nie są w pełni zadowalające. Potwierdził to w grudniu 1974 r. przegląd poziomu i struktury zatrudnienia. Wykazał on rezerwy kadrowe w wielu dziedzinach gospodarczych, na przykład w woj. kieleckim — ok. 7 tys. osób, co stanowi blisko 2% ogólnej liczby zatrudnionych w jednostkach objętych przeglądem. Jest to szczególnie istotne w warunkach, kiedy w latach 1976–1980 przyrost zasobów pracy ludzkiej wyniesie na przykład w woj. kieleckim tylko 39 tys. osób, wobec 96 tys. w latach bieżącej pięciolatki.</u>
-          <u xml:id="u-12.5" who="#MartinMirosław">Nasze terenowe władze partyjne i administracyjne poświęcają wiele uwagi problemom racjonalizacji zatrudnienia. Tej racjonalizacji zatrudnienia sprzyja polityka inwestycyjna. Nowo budowane i modernizowane obiekty, oparte na nowoczesnej technice i technologii, pozwalają bowiem osiągnąć założone wzrosty produkcji przy mniejszej liczbie zatrudnionych. Jednocześnie zawodowe i społeczne zaangażowanie kadry inżynieryjno-technicznej i robotniczej umożliwiło przedterminowe oddawanie wielu obiektów inwestycyjnych. Województwo kieleckie wypracowało też wiele pozytywnych doświadczeń w zakresie przedterminowego osiągania projektowanych zdolności produkcyjnych przez zakłady przekazywane do eksploatacji. Takimi osiągnięciami były budowy:</u>
-          <u xml:id="u-12.6" who="#MartinMirosław">— Elektrowni „Kozienice” i oddanie do użytku w jednym roku czterech kolejnych bloków energetycznych o mocy 200 MW każdy,</u>
-          <u xml:id="u-12.7" who="#MartinMirosław">— Cementowni „Małogoszcz”, gdzie rozpoczęcie produkcji w oddawanych obiektach produkcyjnych nastąpiło na 9 miesięcy przed zakończeniem cyklu inwestycyjnego,</u>
-          <u xml:id="u-12.8" who="#MartinMirosław">— Prasowni Huty im. Nowotki w Ostrowcu Świętokrzyskim, której główne węzły produkcyjne przekazano do eksploatacji w lipcu 1974 r., zamiast w grudniu 1974 r.,</u>
-          <u xml:id="u-12.9" who="#MartinMirosław">— Wytwórni Skóry Syntetycznej „Polcorfam” w Pionkach,</u>
-          <u xml:id="u-12.10" who="#MartinMirosław">— Fabryki kotłów centralnego ogrzewania w Sędziszowie, której cykl inwestycyjny skrócono o 1 rok,</u>
-          <u xml:id="u-12.11" who="#MartinMirosław">— Zakładów Przemysłu Wełnianego w Opocznie, przekazanych o 4 miesiące przed terminem,</u>
-          <u xml:id="u-12.12" who="#MartinMirosław">— Chłodni Składowej w Kielcach — zakończenie na 2 miesiące przed terminem,</u>
-          <u xml:id="u-12.13" who="#MartinMirosław">— Zamrażalni Owoców i Warzyw w Lipsku oraz garbarni i Zakładów Mleczarskich w Radomiu.</u>
-          <u xml:id="u-12.14" who="#MartinMirosław">Ogólna wartość dodatkowej produkcji, jaką w okresie ostatnich 2 lat dały na Kielecczyźnie zakłady oddane do eksploatacji przed terminem lub osiągające w skróconym terminie projektowe zdolności produkcyjne — wynosi 4 mld 91 mln zł.</u>
-          <u xml:id="u-12.15" who="#MartinMirosław">Wysoki Sejmie! Mówiąc o naszej gospodarce, strategii, jaką przyjęliśmy, najczęściej podkreślamy wyniki ekonomiczne, zbyt często — moim zdaniem — zapominając o efektach społecznych, jakie daję nasza działalność gospodarcza. Na przykład, w moim zakładzie, w Fabryce Łożysk Tocznych „Iskra” w Kielcach, od 1971 r. wprowadza się w sposób intensywny modernizację i postęp techniczny zmierzający do zmniejszenia pracochłonności, a tym samym zatrudnienia. Przykładem jest wydział łożysk kulkowych, gdzie wprowadzono pełną automatyzację procesu produkcyjnego i wykonuje się 18 mln sztuk łożysk przy zatrudnieniu 490 osób, podczas gdy na innym wydziale, przy tradycyjnej technologii i metodach organizacji produkcji, identyczną ilość podobnych łożysk wykonuje 1 100 osób.</u>
-          <u xml:id="u-12.16" who="#MartinMirosław">Kolejny projekt rozbudowy zakładu, wchodzący w stadium realizacji, przewiduje przyrost produkcji 42 mln sztuk łożysk, przy zatrudnieniu 995 osób w wydziałach produkcyjnych.</u>
-          <u xml:id="u-12.17" who="#MartinMirosław">Doświadczenia uzyskane dotychczas z automatyzacji produkcji, jaką wprowadzono dzięki kompleksowemu importowi urządzeń w FŁT „Iskra”, pozwalają na podejmowanie wykonawstwa identycznych linii produkcyjnych przez własne zaplecze badawczo-rozwojowe. Linii takich wykonano już kilka, wykorzystując posiadane stare obrabiarki. Wymieniono w ramach renowacji i modernizacji kilkadziesiąt innych obrabiarek, uzyskując obecnie ponad 100% przyrostu produkcji, a zatrudnienie przy tym wzrosło tylko o 25%.</u>
-          <u xml:id="u-12.18" who="#MartinMirosław">Na przykładzie „Iskry” mogę stwierdzić, że najbardziej opłacalną inwestycją jest modernizacja maszyn i urządzeń. Ale nowoczesne, bardziej wydajne maszyny muszą obsługiwać ludzie o dużo wyższych kwalifikacjach. Dlatego znaczne środki przeznaczamy na kształcenie zawodowe kadry robotniczej, widząc w tym również jeden z bardzo ważnych kierunków zmierzających do wzrostu wydajności, zmniejszenia zatrudnienia i wzrostu płac. Kierunki takiego działania wymagają intensywnej pracy z ludźmi, co też od dłuższego czasu czynimy.</u>
-          <u xml:id="u-12.19" who="#MartinMirosław">W naszym fabrycznym kolektywie od 2 lat obowiązuje hasło: „Jest nas mniej, lepiej pracujemy — więcej będziemy zarabiać”. Treść tego hasła doskonale zrozumiała nasza załoga, o czym świadczą wyniki uzyskane w ubiegłym roku. Plan produkcji został przekroczony o 10%, przy mniejszym o 2% od planowanego zatrudnieniu, zaś średnie płace wzrosły o 13,2%. Nastąpiła znaczna stabilizacja załogi.</u>
-          <u xml:id="u-12.20" who="#MartinMirosław">Dotychczasowe doświadczenia w FŁT „Iskra” wskazują, że modernizując zakład — tworzymy nową świadomość społeczną załogi, że nowe zadania stają się doskonałą szkołą myślenia i nowoczesnego działania, że odwaga, inicjatywa, przedsiębiorczość i odpowiedzialność za podejmowane decyzje, stanowią wielki kapitał decydujący o rozwoju kraju.</u>
-          <u xml:id="u-12.21" who="#MartinMirosław">Wysoka Izbo! Głównym warunkiem wszechstronnego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju jest aktywna polityka inwestycyjna i jej sprawna realizacja. Inwestycje roku 1975 umożliwiają nam dalszy harmonijny rozwój całej gospodarki narodowej. Trud inwestycyjny przyniesie poprawę warunków mieszkaniowych, umożliwi utrzymanie tempa przemian w technice i technologii wytwarzania w przemyśle, w bazie surowcowo-energetycznej, w rozwoju rolnictwa.</u>
-          <u xml:id="u-12.22" who="#MartinMirosław">W ostatnich 4 latach podjęliśmy olbrzymi wysiłek inwestycyjny. O jego skali mówią liczby. W tym roku wartość przekazanych do eksploatacji obiektów wyniesie ponad 350 mld zł i będzie o 100 mld zł większa niż w roku ubiegłym. W tym roku, dyskontując efekty wysiłku inwestycyjnego lat poprzednich, uzyskać musimy dalsze zmiany w strukturze produkcji i stworzyć nowe możliwości rozwoju gospodarki w nadchodzącej pięciolatce.</u>
-          <u xml:id="u-12.23" who="#MartinMirosław">Zobowiązania, jakie w odpowiedzi na list I Sekretarza Komitetu Centralnego i Prezesa Rady Ministrów podejmują załogi naszych zakładów i budów — stanowią rękojmię, że cele te osiągniemy.</u>
+          <u xml:id="u-12.0" who="#MirosławMartin">Obywatelko Marszałku! Wysoki Sejmie Omawiana na dzisiejszym posiedzeniu realizacja programu inwestycyjnego związana jest ściśle z rozwojem potencjału gospodarczego który zabezpieczyć ma wzrastającą siłę nabywczą społeczeństwa oraz jego zróżnicowane potrzeby. Dynamiczny wzrost nakładów na inwestycje, szczególnie w ostatnich latach, jest dowodem konsekwentnego wcielania w życie uchwał VI Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i I Krajowej Konferencji Partyjnej.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#MirosławMartin">Prowadzona polityka dynamicznego rozwoju inwestycji przyczyniła się w ostatnich latach do dużego wzrostu potencjału gospodarczego i nadrobienia zaniedbań, jakie występowały w niektórych gałęziach gospodarki. Oczywisty jest fakt, że realizacja dalszych zamierzeń w zakresie przyspieszonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju wymaga właściwego programowania, projektowania i realizacji inwestycji, również w oparciu o dostawy z importu nowoczesnych maszyn i urządzeń, zakup licencji czy technologii.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#MirosławMartin">Dotychczasowe wysokie tempo rozwoju społeczno-gospodarczego mogło być utrzymane dzięki względnej obfitości rąk do pracy. W okresie tym wchodził w wiek produkcyjny tzw. wyż demograficzny.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#MirosławMartin">Rozwój kraju, powstanie setek tysięcy nowych miejsc pracy wpłynęły na pełne wykorzystanie dotychczasowych zasobów siły roboczej. Krańcowo odmiennie kształtuje się obecnie sytuacja w krajach kapitalistycznych, gdzie pogłębia się recesja gospodarcza, zamyka się zakłady pracy, powiększając dotychczasową liczną armię bezrobotnych. Odczuwany u nas obecnie brak rąk do pracy musi być równoważony przez racjonalizację zatrudnienia, postęp techniczny i modernizację istniejących potencjałów produkcyjnych.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#MirosławMartin">Dotychczasowe wyniki pracy na rzecz sprawniejszego gospodarowania zasobami pracy ludzkiej nie są w pełni zadowalające. Potwierdził to w grudniu 1974 r. przegląd poziomu i struktury zatrudnienia. Wykazał on rezerwy kadrowe w wielu dziedzinach gospodarczych, na przykład w woj. kieleckim — ok. 7 tys. osób, co stanowi blisko 2% ogólnej liczby zatrudnionych w jednostkach objętych przeglądem. Jest to szczególnie istotne w warunkach, kiedy w latach 1976–1980 przyrost zasobów pracy ludzkiej wyniesie na przykład w woj. kieleckim tylko 39 tys. osób, wobec 96 tys. w latach bieżącej pięciolatki.</u>
+          <u xml:id="u-12.5" who="#MirosławMartin">Nasze terenowe władze partyjne i administracyjne poświęcają wiele uwagi problemom racjonalizacji zatrudnienia. Tej racjonalizacji zatrudnienia sprzyja polityka inwestycyjna. Nowo budowane i modernizowane obiekty, oparte na nowoczesnej technice i technologii, pozwalają bowiem osiągnąć założone wzrosty produkcji przy mniejszej liczbie zatrudnionych. Jednocześnie zawodowe i społeczne zaangażowanie kadry inżynieryjno-technicznej i robotniczej umożliwiło przedterminowe oddawanie wielu obiektów inwestycyjnych. Województwo kieleckie wypracowało też wiele pozytywnych doświadczeń w zakresie przedterminowego osiągania projektowanych zdolności produkcyjnych przez zakłady przekazywane do eksploatacji. Takimi osiągnięciami były budowy:</u>
+          <u xml:id="u-12.6" who="#MirosławMartin">— Elektrowni „Kozienice” i oddanie do użytku w jednym roku czterech kolejnych bloków energetycznych o mocy 200 MW każdy,</u>
+          <u xml:id="u-12.7" who="#MirosławMartin">— Cementowni „Małogoszcz”, gdzie rozpoczęcie produkcji w oddawanych obiektach produkcyjnych nastąpiło na 9 miesięcy przed zakończeniem cyklu inwestycyjnego,</u>
+          <u xml:id="u-12.8" who="#MirosławMartin">— Prasowni Huty im. Nowotki w Ostrowcu Świętokrzyskim, której główne węzły produkcyjne przekazano do eksploatacji w lipcu 1974 r., zamiast w grudniu 1974 r.,</u>
+          <u xml:id="u-12.9" who="#MirosławMartin">— Wytwórni Skóry Syntetycznej „Polcorfam” w Pionkach,</u>
+          <u xml:id="u-12.10" who="#MirosławMartin">— Fabryki kotłów centralnego ogrzewania w Sędziszowie, której cykl inwestycyjny skrócono o 1 rok,</u>
+          <u xml:id="u-12.11" who="#MirosławMartin">— Zakładów Przemysłu Wełnianego w Opocznie, przekazanych o 4 miesiące przed terminem,</u>
+          <u xml:id="u-12.12" who="#MirosławMartin">— Chłodni Składowej w Kielcach — zakończenie na 2 miesiące przed terminem,</u>
+          <u xml:id="u-12.13" who="#MirosławMartin">— Zamrażalni Owoców i Warzyw w Lipsku oraz garbarni i Zakładów Mleczarskich w Radomiu.</u>
+          <u xml:id="u-12.14" who="#MirosławMartin">Ogólna wartość dodatkowej produkcji, jaką w okresie ostatnich 2 lat dały na Kielecczyźnie zakłady oddane do eksploatacji przed terminem lub osiągające w skróconym terminie projektowe zdolności produkcyjne — wynosi 4 mld 91 mln zł.</u>
+          <u xml:id="u-12.15" who="#MirosławMartin">Wysoki Sejmie! Mówiąc o naszej gospodarce, strategii, jaką przyjęliśmy, najczęściej podkreślamy wyniki ekonomiczne, zbyt często — moim zdaniem — zapominając o efektach społecznych, jakie daję nasza działalność gospodarcza. Na przykład, w moim zakładzie, w Fabryce Łożysk Tocznych „Iskra” w Kielcach, od 1971 r. wprowadza się w sposób intensywny modernizację i postęp techniczny zmierzający do zmniejszenia pracochłonności, a tym samym zatrudnienia. Przykładem jest wydział łożysk kulkowych, gdzie wprowadzono pełną automatyzację procesu produkcyjnego i wykonuje się 18 mln sztuk łożysk przy zatrudnieniu 490 osób, podczas gdy na innym wydziale, przy tradycyjnej technologii i metodach organizacji produkcji, identyczną ilość podobnych łożysk wykonuje 1 100 osób.</u>
+          <u xml:id="u-12.16" who="#MirosławMartin">Kolejny projekt rozbudowy zakładu, wchodzący w stadium realizacji, przewiduje przyrost produkcji 42 mln sztuk łożysk, przy zatrudnieniu 995 osób w wydziałach produkcyjnych.</u>
+          <u xml:id="u-12.17" who="#MirosławMartin">Doświadczenia uzyskane dotychczas z automatyzacji produkcji, jaką wprowadzono dzięki kompleksowemu importowi urządzeń w FŁT „Iskra”, pozwalają na podejmowanie wykonawstwa identycznych linii produkcyjnych przez własne zaplecze badawczo-rozwojowe. Linii takich wykonano już kilka, wykorzystując posiadane stare obrabiarki. Wymieniono w ramach renowacji i modernizacji kilkadziesiąt innych obrabiarek, uzyskując obecnie ponad 100% przyrostu produkcji, a zatrudnienie przy tym wzrosło tylko o 25%.</u>
+          <u xml:id="u-12.18" who="#MirosławMartin">Na przykładzie „Iskry” mogę stwierdzić, że najbardziej opłacalną inwestycją jest modernizacja maszyn i urządzeń. Ale nowoczesne, bardziej wydajne maszyny muszą obsługiwać ludzie o dużo wyższych kwalifikacjach. Dlatego znaczne środki przeznaczamy na kształcenie zawodowe kadry robotniczej, widząc w tym również jeden z bardzo ważnych kierunków zmierzających do wzrostu wydajności, zmniejszenia zatrudnienia i wzrostu płac. Kierunki takiego działania wymagają intensywnej pracy z ludźmi, co też od dłuższego czasu czynimy.</u>
+          <u xml:id="u-12.19" who="#MirosławMartin">W naszym fabrycznym kolektywie od 2 lat obowiązuje hasło: „Jest nas mniej, lepiej pracujemy — więcej będziemy zarabiać”. Treść tego hasła doskonale zrozumiała nasza załoga, o czym świadczą wyniki uzyskane w ubiegłym roku. Plan produkcji został przekroczony o 10%, przy mniejszym o 2% od planowanego zatrudnieniu, zaś średnie płace wzrosły o 13,2%. Nastąpiła znaczna stabilizacja załogi.</u>
+          <u xml:id="u-12.20" who="#MirosławMartin">Dotychczasowe doświadczenia w FŁT „Iskra” wskazują, że modernizując zakład — tworzymy nową świadomość społeczną załogi, że nowe zadania stają się doskonałą szkołą myślenia i nowoczesnego działania, że odwaga, inicjatywa, przedsiębiorczość i odpowiedzialność za podejmowane decyzje, stanowią wielki kapitał decydujący o rozwoju kraju.</u>
+          <u xml:id="u-12.21" who="#MirosławMartin">Wysoka Izbo! Głównym warunkiem wszechstronnego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju jest aktywna polityka inwestycyjna i jej sprawna realizacja. Inwestycje roku 1975 umożliwiają nam dalszy harmonijny rozwój całej gospodarki narodowej. Trud inwestycyjny przyniesie poprawę warunków mieszkaniowych, umożliwi utrzymanie tempa przemian w technice i technologii wytwarzania w przemyśle, w bazie surowcowo-energetycznej, w rozwoju rolnictwa.</u>
+          <u xml:id="u-12.22" who="#MirosławMartin">W ostatnich 4 latach podjęliśmy olbrzymi wysiłek inwestycyjny. O jego skali mówią liczby. W tym roku wartość przekazanych do eksploatacji obiektów wyniesie ponad 350 mld zł i będzie o 100 mld zł większa niż w roku ubiegłym. W tym roku, dyskontując efekty wysiłku inwestycyjnego lat poprzednich, uzyskać musimy dalsze zmiany w strukturze produkcji i stworzyć nowe możliwości rozwoju gospodarki w nadchodzącej pięciolatce.</u>
+          <u xml:id="u-12.23" who="#MirosławMartin">Zobowiązania, jakie w odpowiedzi na list I Sekretarza Komitetu Centralnego i Prezesa Rady Ministrów podejmują załogi naszych zakładów i budów — stanowią rękojmię, że cele te osiągniemy.</u>
           <u xml:id="u-12.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-13">
@@ -144,11 +144,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Pogonowski</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiStronnictwaDemokratycznego" />
         </person>
-        <person xml:id="RachelCzesław" role="regular">
+        <person xml:id="CzesławRachel" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Rachel</forename>
-            <surname>Czesław</surname>
+            <forename>Czesław</forename>
+            <surname>Rachel</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Czes%C5%82aw_Rachel</idno>
@@ -266,21 +266,21 @@
           <u xml:id="u-17.0" who="#HalinaSkibniewska">Wznawiam posiedzenie. Głos ma poseł Czesław Rachel.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-18">
-          <u xml:id="u-18.0" who="#RachelCzesław">Obywatelko Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Poselski Stronnictwa Demokratycznego, który reprezentuję w dzisiejszej debacie, będzie głosował za wnioskiem o udzielenie absolutorium Rządowi za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1974 r. Stanowisko nasze jest rezultatem wszechstronnej oceny wykonania generalnych założeń społeczno-gospodarczego planu rozwoju kraju i budżetu w roku ubiegłym oraz analizy tych fragmentów, które stanowią przedmiot szczególnego zainteresowania Stronnictwa Demokratycznego.</u>
-          <u xml:id="u-18.1" who="#RachelCzesław">Przedstawiamy nasze stanowisko obywatelom posłom w głębokim przeświadczeniu o słuszności działań Rządu podejmowanych w interesie kraju i obywateli.</u>
-          <u xml:id="u-18.2" who="#RachelCzesław">Główną cechą charakterystyczną obecnej polityki społeczno-ekonomicznej jest wyraźne i zdecydowane podporządkowanie rozwoju gospodarczego lepszemu zaspokojeniu potrzeb społecznych. Odbywa się to w określonym klimacie moralno-politycznym, wpływającym bezpośrednio na stałe doskonalenie metod kierowania państwem zarówno w życiu ekonomicznym, politycznym, jak i społecznym. Ścisły związek celów społecznych z zadaniami gospodarczymi, dbałość o dzień dzisiejszy, a równocześnie wypracowanie warunków długofalowego rozwoju decydują o tym, że motywacje dobrej roboty, gospodarności, stają się dla coraz większej liczby obywateli sprawami oczywistymi. Wyraźnym tego świadectwem była wzmożona aktywność społeczno-zawodowa, zamanifestowana w roku ubiegłym — roku 30-lecia Polski Ludowej. Pozwoliło to utrzymać, a w niektórych dziedzinach gospodarki zwiększyć wysoką i tak dynamikę rozwojową. Największe efekty osiągnął przemysł, przekraczając plan o 3,1%, to jest o 55 mld zł, w tym około 26 mld zł to wartość produkcji dodatkowej, podjętej na apel Sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Prezydium Rządu. Nastąpiły dalsze, korzystne zmiany w unowocześnianiu struktury produkcji, a także nastąpiła pewna poprawa zaopatrzenia w surowce i materiały.</u>
-          <u xml:id="u-18.3" who="#RachelCzesław">W roku ubiegłym bardziej prawidłowo kształtowała się również realizacja polityki zatrudnienia, co miało niewątpliwy związek ze wzrostem technicznego uzbrojenia pracy. Wysokiej dynamice przychodów pieniężnych ludności towarzyszył wzrost produkcji na rynek i zwiększenie dostaw. Utrzymano globalną równowagę rynkową, czego nie można jednak odnieść do wszystkich odcinków rynku.</u>
-          <u xml:id="u-18.4" who="#RachelCzesław">Obywatele Posłowie! Czy wszystko w urządzeniu naszego wspólnego domu przebiegało bez zakłóceń, trosk i kłopotów? Oczywiście, że nie. Byłoby jednak pomniejszeniem uznania dla wysiłku i ofiarnej pracy Rządu w przełamywaniu rozlicznych trudności, gdybyśmy mówili wyłącznie o samych blaskach w realizacji ubiegłorocznego planu społeczno-gospodarczego.</u>
-          <u xml:id="u-18.5" who="#RachelCzesław">Mówiąc o niedomaganiach — mówimy o nich z pozycji uczciwej troski, dla wyciągnięcia wniosków na dziś czy na jutro. Trzeba więc pamiętać, że nie we wszystkich dziedzinach gospodarki korzystne zjawiska występowały w sposób równomierny. Mimo generalnego przekroczenia zadań w przemyśle — nie osiągnięto zaplanowanej produkcji w przemysłach: chemicznym, maszynowym, lekkim i materiałów budowlanych. Nie wszędzie uzyskano zakładaną efektywność zastosowania rozwiązań licencyjnych. Również w budownictwie za znacznym postępem w jego modernizacji i mechanizacji nie nadążała jakość, a zwłaszcza jakość budownictwa mieszkaniowego. Na skutek niekorzystnych warunków atmosferycznych, produkcja rolna zwiększyła się jedynie o 1,9% wobec planowanej 4,3%. Spowodowało to określone trudności na rynku żywnościowym.</u>
-          <u xml:id="u-18.6" who="#RachelCzesław">Wysoki Sejmie! W toku szczegółowej debaty w komisjach sejmowych mieliśmy możność ustosunkowania się do poszczególnych fragmentów wykonania planu i budżetu za rok ubiegły. Pragnę więc dzisiaj przekazać obywatelom posłom syntetyczną ocenę sytuacji w sferze usług, które dla Stronnictwa Demokratycznego stanowią przedmiot szczególnego zainteresowania. Widzimy przecież, jak ranga i znaczenie usług systematycznie rosną w miarę zwiększania się dobrobytu społeczeństwa. Obecnie usługi stają się jednym z ważnych czynników wyznaczających dynamikę i harmonijność obydwu elementów rozwoju kraju — rozwoju społecznego i rozwoju gospodarczego. Mówił o tym na I Krajowej Konferencji PZPR I Sekretarz Komitetu Centralnego Edward Gierek.</u>
-          <u xml:id="u-18.7" who="#RachelCzesław">Na przestrzeni ubiegłego roku Rząd nadal podejmował wiele przedsięwzięć w celu zwiększenia usług świadczonych dla ludności. Odegrały one ważną rolę w utrzymaniu równowagi rynkowej. Usługi dla ludności świadczone przez gospodarkę uspołecznioną wzrosły o 14%. Niestety, był to wzrost poniżej zadań ustalonych w programie przyspieszonego rozwoju usług odpłatnych dla ludności na lata 1974–1975. Wartość usług świadczonych przez drobną wytwórczość była o prawie 17% wyższa niż w roku 1973. Zadania podstawowe zostały wykonane. Wzrosły usługi świadczone na rzecz rolnictwa tak przecież istotne dla rozwoju produkcji roślinnej i hodowlanej. Natomiast nie w pełni zrealizowano zadania dodatkowe, zwłaszcza w spółdzielczości pracy.</u>
-          <u xml:id="u-18.8" who="#RachelCzesław">Poważne zadania w świadczeniu usług dla ludności spełnia drobna wytwórczość, której rola w całokształcie gospodarki narodowej musi systematycznie wzrastać. Sprawom tym Stronnictwo Demokratyczne poświęca najbliższe posiedzenie Centralnego Komitetu.</u>
-          <u xml:id="u-18.9" who="#RachelCzesław">Kiedy mówimy o usługach, nie sposób pominąć rzemiosła indywidualnego, bowiem i tu sytuacja w dziedzinie świadczenia usług nadal wymaga poprawy.</u>
-          <u xml:id="u-18.10" who="#RachelCzesław">W wykonaniu postanowienia Prezydium Rządu Minister Handlu Wewnętrznego i Usług oraz Minister Finansów przedstawili Premierowi informację o przyczynach trudności w rozwijaniu usług dla ludności w rzemiośle, a także niedostatecznego wzrostu liczby zakładów usługowych wraz z wnioskami mającymi na celu poprawę sytuacji. Informacja ta wymienia 3 podstawowe zjawiska: trudności lokalowe, spadek zainteresowań młodzieży pracą w rzemiośle oraz stałe zapotrzebowanie jednostek uspołecznionych na dostawy i usługi rzemiosła. Z tych względów założony w roku 1974 przyrost 10,5 tys. zakładów nie został zrealizowany. Wartość usług dla ludności świadczonych przez rzemiosło wzrosła wprawdzie o 15%, nadal jednak duża część możliwości rzemiosła nie jest w pełni wykorzystana.</u>
-          <u xml:id="u-18.11" who="#RachelCzesław">Niesprzyjającą okolicznością w zakresie usług dla ludności jest klasyfikacja usług. Przykładem w tej mierze może być choćby fakt, że założenie światła w mieszkaniu na zlecenie przysłowiowego Kowalskiego — jest usługą dla ludności. Założenie światła u tego samego Kowalskiego na zlecenie administracji — staje się usługą na rzecz gospodarki uspołecznionej, choć z tego światła korzysta tenże Kowalski.</u>
-          <u xml:id="u-18.12" who="#RachelCzesław">Rozumiemy, że tak pojmowaną i stosowaną kwalifikację określa kasa, z której usługa jest opłacana, choć w przytoczonym przykładzie środki płyną z funduszu indywidualnego spożycia i służą indywidualnemu spożyciu.</u>
-          <u xml:id="u-18.13" who="#RachelCzesław">Wysoki Sejmie! W roku 1974 nastąpił dalszy znaczny rozwój usług ogólnospołecznych i zwiększenie wydatków z budżetu państwa na cele socjalne, naukę, oświatę i wychowanie, ochronę zdrowia, kulturę, sztukę oraz na turystykę. Zarówno usługi ogólnospołeczne, jak i usługi bytowe stają się z każdym rokiem coraz bardziej miarą postępu i wpływają na oblicze nowoczesności naszego kraju, decydują o poziomie życia obywateli.</u>
-          <u xml:id="u-18.14" who="#RachelCzesław">Głosując za wnioskiem o udzielenie absolutorium dla Rządu, uczynimy to w głębokim przekonaniu, że rok ubiegły był kolejnym etapem realizacji programu przyjętego na VI Zjeździe PZPR — programu, który przed czterema laty przyjęliśmy jako swój własny. Dziękuję za uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-18.0" who="#CzesławRachel">Obywatelko Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Poselski Stronnictwa Demokratycznego, który reprezentuję w dzisiejszej debacie, będzie głosował za wnioskiem o udzielenie absolutorium Rządowi za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1974 r. Stanowisko nasze jest rezultatem wszechstronnej oceny wykonania generalnych założeń społeczno-gospodarczego planu rozwoju kraju i budżetu w roku ubiegłym oraz analizy tych fragmentów, które stanowią przedmiot szczególnego zainteresowania Stronnictwa Demokratycznego.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#CzesławRachel">Przedstawiamy nasze stanowisko obywatelom posłom w głębokim przeświadczeniu o słuszności działań Rządu podejmowanych w interesie kraju i obywateli.</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#CzesławRachel">Główną cechą charakterystyczną obecnej polityki społeczno-ekonomicznej jest wyraźne i zdecydowane podporządkowanie rozwoju gospodarczego lepszemu zaspokojeniu potrzeb społecznych. Odbywa się to w określonym klimacie moralno-politycznym, wpływającym bezpośrednio na stałe doskonalenie metod kierowania państwem zarówno w życiu ekonomicznym, politycznym, jak i społecznym. Ścisły związek celów społecznych z zadaniami gospodarczymi, dbałość o dzień dzisiejszy, a równocześnie wypracowanie warunków długofalowego rozwoju decydują o tym, że motywacje dobrej roboty, gospodarności, stają się dla coraz większej liczby obywateli sprawami oczywistymi. Wyraźnym tego świadectwem była wzmożona aktywność społeczno-zawodowa, zamanifestowana w roku ubiegłym — roku 30-lecia Polski Ludowej. Pozwoliło to utrzymać, a w niektórych dziedzinach gospodarki zwiększyć wysoką i tak dynamikę rozwojową. Największe efekty osiągnął przemysł, przekraczając plan o 3,1%, to jest o 55 mld zł, w tym około 26 mld zł to wartość produkcji dodatkowej, podjętej na apel Sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Prezydium Rządu. Nastąpiły dalsze, korzystne zmiany w unowocześnianiu struktury produkcji, a także nastąpiła pewna poprawa zaopatrzenia w surowce i materiały.</u>
+          <u xml:id="u-18.3" who="#CzesławRachel">W roku ubiegłym bardziej prawidłowo kształtowała się również realizacja polityki zatrudnienia, co miało niewątpliwy związek ze wzrostem technicznego uzbrojenia pracy. Wysokiej dynamice przychodów pieniężnych ludności towarzyszył wzrost produkcji na rynek i zwiększenie dostaw. Utrzymano globalną równowagę rynkową, czego nie można jednak odnieść do wszystkich odcinków rynku.</u>
+          <u xml:id="u-18.4" who="#CzesławRachel">Obywatele Posłowie! Czy wszystko w urządzeniu naszego wspólnego domu przebiegało bez zakłóceń, trosk i kłopotów? Oczywiście, że nie. Byłoby jednak pomniejszeniem uznania dla wysiłku i ofiarnej pracy Rządu w przełamywaniu rozlicznych trudności, gdybyśmy mówili wyłącznie o samych blaskach w realizacji ubiegłorocznego planu społeczno-gospodarczego.</u>
+          <u xml:id="u-18.5" who="#CzesławRachel">Mówiąc o niedomaganiach — mówimy o nich z pozycji uczciwej troski, dla wyciągnięcia wniosków na dziś czy na jutro. Trzeba więc pamiętać, że nie we wszystkich dziedzinach gospodarki korzystne zjawiska występowały w sposób równomierny. Mimo generalnego przekroczenia zadań w przemyśle — nie osiągnięto zaplanowanej produkcji w przemysłach: chemicznym, maszynowym, lekkim i materiałów budowlanych. Nie wszędzie uzyskano zakładaną efektywność zastosowania rozwiązań licencyjnych. Również w budownictwie za znacznym postępem w jego modernizacji i mechanizacji nie nadążała jakość, a zwłaszcza jakość budownictwa mieszkaniowego. Na skutek niekorzystnych warunków atmosferycznych, produkcja rolna zwiększyła się jedynie o 1,9% wobec planowanej 4,3%. Spowodowało to określone trudności na rynku żywnościowym.</u>
+          <u xml:id="u-18.6" who="#CzesławRachel">Wysoki Sejmie! W toku szczegółowej debaty w komisjach sejmowych mieliśmy możność ustosunkowania się do poszczególnych fragmentów wykonania planu i budżetu za rok ubiegły. Pragnę więc dzisiaj przekazać obywatelom posłom syntetyczną ocenę sytuacji w sferze usług, które dla Stronnictwa Demokratycznego stanowią przedmiot szczególnego zainteresowania. Widzimy przecież, jak ranga i znaczenie usług systematycznie rosną w miarę zwiększania się dobrobytu społeczeństwa. Obecnie usługi stają się jednym z ważnych czynników wyznaczających dynamikę i harmonijność obydwu elementów rozwoju kraju — rozwoju społecznego i rozwoju gospodarczego. Mówił o tym na I Krajowej Konferencji PZPR I Sekretarz Komitetu Centralnego Edward Gierek.</u>
+          <u xml:id="u-18.7" who="#CzesławRachel">Na przestrzeni ubiegłego roku Rząd nadal podejmował wiele przedsięwzięć w celu zwiększenia usług świadczonych dla ludności. Odegrały one ważną rolę w utrzymaniu równowagi rynkowej. Usługi dla ludności świadczone przez gospodarkę uspołecznioną wzrosły o 14%. Niestety, był to wzrost poniżej zadań ustalonych w programie przyspieszonego rozwoju usług odpłatnych dla ludności na lata 1974–1975. Wartość usług świadczonych przez drobną wytwórczość była o prawie 17% wyższa niż w roku 1973. Zadania podstawowe zostały wykonane. Wzrosły usługi świadczone na rzecz rolnictwa tak przecież istotne dla rozwoju produkcji roślinnej i hodowlanej. Natomiast nie w pełni zrealizowano zadania dodatkowe, zwłaszcza w spółdzielczości pracy.</u>
+          <u xml:id="u-18.8" who="#CzesławRachel">Poważne zadania w świadczeniu usług dla ludności spełnia drobna wytwórczość, której rola w całokształcie gospodarki narodowej musi systematycznie wzrastać. Sprawom tym Stronnictwo Demokratyczne poświęca najbliższe posiedzenie Centralnego Komitetu.</u>
+          <u xml:id="u-18.9" who="#CzesławRachel">Kiedy mówimy o usługach, nie sposób pominąć rzemiosła indywidualnego, bowiem i tu sytuacja w dziedzinie świadczenia usług nadal wymaga poprawy.</u>
+          <u xml:id="u-18.10" who="#CzesławRachel">W wykonaniu postanowienia Prezydium Rządu Minister Handlu Wewnętrznego i Usług oraz Minister Finansów przedstawili Premierowi informację o przyczynach trudności w rozwijaniu usług dla ludności w rzemiośle, a także niedostatecznego wzrostu liczby zakładów usługowych wraz z wnioskami mającymi na celu poprawę sytuacji. Informacja ta wymienia 3 podstawowe zjawiska: trudności lokalowe, spadek zainteresowań młodzieży pracą w rzemiośle oraz stałe zapotrzebowanie jednostek uspołecznionych na dostawy i usługi rzemiosła. Z tych względów założony w roku 1974 przyrost 10,5 tys. zakładów nie został zrealizowany. Wartość usług dla ludności świadczonych przez rzemiosło wzrosła wprawdzie o 15%, nadal jednak duża część możliwości rzemiosła nie jest w pełni wykorzystana.</u>
+          <u xml:id="u-18.11" who="#CzesławRachel">Niesprzyjającą okolicznością w zakresie usług dla ludności jest klasyfikacja usług. Przykładem w tej mierze może być choćby fakt, że założenie światła w mieszkaniu na zlecenie przysłowiowego Kowalskiego — jest usługą dla ludności. Założenie światła u tego samego Kowalskiego na zlecenie administracji — staje się usługą na rzecz gospodarki uspołecznionej, choć z tego światła korzysta tenże Kowalski.</u>
+          <u xml:id="u-18.12" who="#CzesławRachel">Rozumiemy, że tak pojmowaną i stosowaną kwalifikację określa kasa, z której usługa jest opłacana, choć w przytoczonym przykładzie środki płyną z funduszu indywidualnego spożycia i służą indywidualnemu spożyciu.</u>
+          <u xml:id="u-18.13" who="#CzesławRachel">Wysoki Sejmie! W roku 1974 nastąpił dalszy znaczny rozwój usług ogólnospołecznych i zwiększenie wydatków z budżetu państwa na cele socjalne, naukę, oświatę i wychowanie, ochronę zdrowia, kulturę, sztukę oraz na turystykę. Zarówno usługi ogólnospołeczne, jak i usługi bytowe stają się z każdym rokiem coraz bardziej miarą postępu i wpływają na oblicze nowoczesności naszego kraju, decydują o poziomie życia obywateli.</u>
+          <u xml:id="u-18.14" who="#CzesławRachel">Głosując za wnioskiem o udzielenie absolutorium dla Rządu, uczynimy to w głębokim przekonaniu, że rok ubiegły był kolejnym etapem realizacji programu przyjętego na VI Zjeździe PZPR — programu, który przed czterema laty przyjęliśmy jako swój własny. Dziękuję za uwagę.</u>
           <u xml:id="u-18.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-19">
@@ -206,11 +206,11 @@
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Leszek_Strycharski</idno>
           <affiliation role="member" ref="#KlubPoselskiPolskiejZjednoczonejPartiiRobotniczej" />
         </person>
-        <person xml:id="SzewczykWilhelm" role="regular">
+        <person xml:id="WilhelmSzewczyk" role="regular">
           <persName>
             <roleName>Poseł</roleName>
-            <forename>Szewczyk</forename>
-            <surname>Wilhelm</surname>
+            <forename>Wilhelm</forename>
+            <surname>Szewczyk</surname>
           </persName>
           <sex value="M" />
           <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilhelm_Szewczyk</idno>
@@ -462,16 +462,16 @@
           <u xml:id="u-27.9" who="#HalinaSkibniewska">Głos ma sprawozdawca poseł Wilhelm Szewczyk.</u>
         </div>
         <div xml:id="div-28">
-          <u xml:id="u-28.0" who="#SzewczykWilhelm">Pani Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawa, którą zamierzam omówić i która stała się przedmiotem proponowanej ustawy Wysokiego Sejmu, jest wprawdzie tylko fragmentem ustawy o prawie autorskim, wymagającej zresztą nowego opracowania, ale pozwala ona równocześnie odwołać się do szerszego kręgu problematyki literackiej i artystycznej w Polsce Ludowej.</u>
-          <u xml:id="u-28.1" who="#SzewczykWilhelm">Obserwujemy, zwłaszcza w latach ostatnich, szczególne ożywienie środowisk twórczych i — co sprawia nam największą radość — powstawanie dzieł o dużym znaczeniu dla kultury narodowej. Szeroki odbiór społeczny potwierdza ich rangę kulturotwórczą i duchową, stając się zarazem bodźcem dla twórców, których szeregi zapełniają się ludźmi młodymi i utalentowanymi. Korzystają oni z edukacji w wyższych uczelniach artystycznych, szczególnie gdy mówimy o dyscyplinach muzycznej i plastycznej, korzystają z doświadczeń politycznych i społecznych. Doświadczenia te są doskonałą miarą dla talentów wszystkich twórczych pokoleń, szczególnie jednak dla talentów będących dopiero w stadium rozwojowym, dojrzewających wraz z przemianami społecznymi i politycznymi w naszym kraju.</u>
-          <u xml:id="u-28.2" who="#SzewczykWilhelm">Obraz naszej rzeczywistości i wysokich aspiracji duchowych naszego społeczeństwa odtwarzany w dziełach najlepszych, budzi ogromne zainteresowanie nie tylko w kraju, lecz i za granicą. Pozwala niejednokrotnie na twórczą refleksję tym, których codzienne zawodowe zajęcia dalekie są od pracy artystycznej, ale którzy z kolei, co powinno być stale normalną wymianą wartości, stwarzają cenne inspiracje dla twórców. Inspiracje te są w najszlachetniejszym tego słowa znaczeniu zamówieniem społecznym, jakie literatura i sztuka starają się podejmować.</u>
-          <u xml:id="u-28.3" who="#SzewczykWilhelm">Zagranicznego odbiorcę sztuki i literatury interesuje najwięcej to wszystko, co jest związane z naszą pracą, z naszym rozwojem, ze szlachetnością naszych humanistycznych intencji i z pięknem naszych osiągnięć. Potwierdzili to raz jeszcze w licznych wypowiedziach życzliwi naszej pracy pośrednicy, zebrani na kolejnym, odbywającym się w Polsce zjeździe tłumaczy dzieł literackich. W wypowiedziach tych podkreślali dobitnie, iż zagraniczny konsument sztuki i literatury, zwłaszcza w krajach zachodnich, najchętniej sięga po takie dzieło literackie i artystyczne, legitymujące się rodowodem polskim, które mówi mu o naszym kraju, o jego społeczeństwie, o związku, jaki istnieje między nim a budownictwem socjalistycznym. Interesuje go zatem w pierwszej kolejności polski kontekst dzieła artystycznego, jeśli spełnia ono równocześnie warunki tej doskonałości warsztatowej, którą przyjmuje się jako zasadę przy wymianie wartości literackich i artystycznych.</u>
-          <u xml:id="u-28.4" who="#SzewczykWilhelm">W latach ostatnich zmalała wyraźnie w większości kontaktujących się z naszą sztuką i literaturą krajów zachodnich liczba tych wydawców czy managerów-manipulatorów, którzy za pośrednictwem powstających w Polsce dzieł pragnęliby przekazywać obraz naszej rzeczywistości w jakiejś krzywej perspektywie, w groteskowym grymasie, w kostiumie zanadto alegorycznym. Powaga naszej pracy, służącej przecież nie tylko naszemu społeczeństwu, tempo naszego rozwoju, intelektualna dojrzałość wielu naszych przemyśleń, słowem — zarówno tworzone u nas wartości materialne, jak i duchowe przyczyniły się również do tego, iż polską sztuką i literaturą zaczęto się szerzej i głębiej interesować właśnie dlatego, że powstają one w naszym kraju, że zawierają odbicie naszych możliwości, marzeń i pragnień, że są zwierciadłem naszego życia i że jego historyczna odmienność ma zagranicznemu odbiorcy sporo nowego do przekazania.</u>
-          <u xml:id="u-28.5" who="#SzewczykWilhelm">Wszystko to sprawia, że pragniemy zabezpieczyć trwalszy i dłuższy obieg powstających w naszym kraju dzieł literackich i artystycznych, także na użytek zagranicznego odbiorcy, wierząc, iż kultura i sztuka są również bezpiecznymi przęsłami dla pomostów politycznych. Aby zabezpieczyć ów trwalszy i dłuższy obieg dzieł artystycznych, także dla dobra są mego ich twórcy, konieczne się stało przystąpienie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do Konwencji Powszechnej o prawie autorskim, działającej od roku 1952.</u>
-          <u xml:id="u-28.6" who="#SzewczykWilhelm">W obowiązującej u nas ustawie o prawie autorskim czas trwania autorskich praw majątkowych wygasa po upływie 20 lat od śmierci autora. Tymczasem w pkt. 2 art. IV Konwencji Powszechnej czytamy, iż „ochrona utworów chronionych przez niniejszą konwencję nie może trwać krócej niż przez czas życia autora i 25 lat po jego śmierci”. Podpisując w październiku ubiegłego roku porozumienie ze Związkiem Radzieckim o wzajemnej ochronie praw autorskich, podjęliśmy również zobowiązanie wydłużenia okresu ochrony (bo taki dłuższy okres ochrony praw autorskich istnieje również w Związku Radzieckim). Zresztą tendencja do wydłużania okresu ochrony praw autorskich widoczna jest w całym świecie i wymagać będzie i u nas dalszych przemyśleń.</u>
-          <u xml:id="u-28.7" who="#SzewczykWilhelm">Zmiana ustawy o prawie autorskim — według rządowego tekstu zawartego w druku sejmowym nr 224 — powinna przynieść nam konkretne korzyści w naszych rozwijających się coraz lepiej w dziedzinie wymiany literackiej oraz artystycznej stosunkach z innymi krajami. Przez dokonanie zmiany nie dającego się już rzeczowo usprawiedliwić anachronicznego przepisu o 20-letnim okresie ochrony zapewniamy naszym autorom lepsze i trwalsze warunki twórczej obecności za granicą, równocześnie zaś gwarantujemy obcym autorom taką samą lub podobną ochronę, z jakiej korzystają we własnym kraju. Ta zasada wzajemności jeszcze bardziej powinna ożywić wymianę godnych tego wartości literackich i artystycznych. Dłuższy okres ochrony pozwoli również powołanym do tego instytucjom bardziej konsekwentnie i z większym pożytkiem społecznym korzystać z powodzenia wybitnych polskich dzieł za granicą, co oznacza, iż system ich lansowania może być bardziej przemyślany i realizowany po prostu dłużej. Resort kultury i sztuki, dokonując analizy kosztów związanych z wydłużeniem okresu ochrony, poinformował sejmową Komisję Kultury i Sztuki, iż w odniesieniu do rynku wydawniczego kształtować się one będą w granicach około 3% ogólnej kwoty obecnych honorariów.</u>
-          <u xml:id="u-28.8" who="#SzewczykWilhelm">Konieczności zmiany ustawy o prawie autorskim wynikają zarówno z tytułu zobowiązań wobec odpowiedniego przepisu Konwencji Powszechnej, jak i ze względu na ogólny pożytek społeczny, który zapewni nam przystąpienie do tej konwencji.</u>
-          <u xml:id="u-28.9" who="#SzewczykWilhelm">W imieniu sejmowej Komisji Kultury i Sztuki wnoszę, aby projekt ustawy, wraz z poprawką zawartą w druku sejmowym nr 226, Wysoki Sejm uchwalić raczył.</u>
+          <u xml:id="u-28.0" who="#WilhelmSzewczyk">Pani Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawa, którą zamierzam omówić i która stała się przedmiotem proponowanej ustawy Wysokiego Sejmu, jest wprawdzie tylko fragmentem ustawy o prawie autorskim, wymagającej zresztą nowego opracowania, ale pozwala ona równocześnie odwołać się do szerszego kręgu problematyki literackiej i artystycznej w Polsce Ludowej.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#WilhelmSzewczyk">Obserwujemy, zwłaszcza w latach ostatnich, szczególne ożywienie środowisk twórczych i — co sprawia nam największą radość — powstawanie dzieł o dużym znaczeniu dla kultury narodowej. Szeroki odbiór społeczny potwierdza ich rangę kulturotwórczą i duchową, stając się zarazem bodźcem dla twórców, których szeregi zapełniają się ludźmi młodymi i utalentowanymi. Korzystają oni z edukacji w wyższych uczelniach artystycznych, szczególnie gdy mówimy o dyscyplinach muzycznej i plastycznej, korzystają z doświadczeń politycznych i społecznych. Doświadczenia te są doskonałą miarą dla talentów wszystkich twórczych pokoleń, szczególnie jednak dla talentów będących dopiero w stadium rozwojowym, dojrzewających wraz z przemianami społecznymi i politycznymi w naszym kraju.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#WilhelmSzewczyk">Obraz naszej rzeczywistości i wysokich aspiracji duchowych naszego społeczeństwa odtwarzany w dziełach najlepszych, budzi ogromne zainteresowanie nie tylko w kraju, lecz i za granicą. Pozwala niejednokrotnie na twórczą refleksję tym, których codzienne zawodowe zajęcia dalekie są od pracy artystycznej, ale którzy z kolei, co powinno być stale normalną wymianą wartości, stwarzają cenne inspiracje dla twórców. Inspiracje te są w najszlachetniejszym tego słowa znaczeniu zamówieniem społecznym, jakie literatura i sztuka starają się podejmować.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#WilhelmSzewczyk">Zagranicznego odbiorcę sztuki i literatury interesuje najwięcej to wszystko, co jest związane z naszą pracą, z naszym rozwojem, ze szlachetnością naszych humanistycznych intencji i z pięknem naszych osiągnięć. Potwierdzili to raz jeszcze w licznych wypowiedziach życzliwi naszej pracy pośrednicy, zebrani na kolejnym, odbywającym się w Polsce zjeździe tłumaczy dzieł literackich. W wypowiedziach tych podkreślali dobitnie, iż zagraniczny konsument sztuki i literatury, zwłaszcza w krajach zachodnich, najchętniej sięga po takie dzieło literackie i artystyczne, legitymujące się rodowodem polskim, które mówi mu o naszym kraju, o jego społeczeństwie, o związku, jaki istnieje między nim a budownictwem socjalistycznym. Interesuje go zatem w pierwszej kolejności polski kontekst dzieła artystycznego, jeśli spełnia ono równocześnie warunki tej doskonałości warsztatowej, którą przyjmuje się jako zasadę przy wymianie wartości literackich i artystycznych.</u>
+          <u xml:id="u-28.4" who="#WilhelmSzewczyk">W latach ostatnich zmalała wyraźnie w większości kontaktujących się z naszą sztuką i literaturą krajów zachodnich liczba tych wydawców czy managerów-manipulatorów, którzy za pośrednictwem powstających w Polsce dzieł pragnęliby przekazywać obraz naszej rzeczywistości w jakiejś krzywej perspektywie, w groteskowym grymasie, w kostiumie zanadto alegorycznym. Powaga naszej pracy, służącej przecież nie tylko naszemu społeczeństwu, tempo naszego rozwoju, intelektualna dojrzałość wielu naszych przemyśleń, słowem — zarówno tworzone u nas wartości materialne, jak i duchowe przyczyniły się również do tego, iż polską sztuką i literaturą zaczęto się szerzej i głębiej interesować właśnie dlatego, że powstają one w naszym kraju, że zawierają odbicie naszych możliwości, marzeń i pragnień, że są zwierciadłem naszego życia i że jego historyczna odmienność ma zagranicznemu odbiorcy sporo nowego do przekazania.</u>
+          <u xml:id="u-28.5" who="#WilhelmSzewczyk">Wszystko to sprawia, że pragniemy zabezpieczyć trwalszy i dłuższy obieg powstających w naszym kraju dzieł literackich i artystycznych, także na użytek zagranicznego odbiorcy, wierząc, iż kultura i sztuka są również bezpiecznymi przęsłami dla pomostów politycznych. Aby zabezpieczyć ów trwalszy i dłuższy obieg dzieł artystycznych, także dla dobra są mego ich twórcy, konieczne się stało przystąpienie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do Konwencji Powszechnej o prawie autorskim, działającej od roku 1952.</u>
+          <u xml:id="u-28.6" who="#WilhelmSzewczyk">W obowiązującej u nas ustawie o prawie autorskim czas trwania autorskich praw majątkowych wygasa po upływie 20 lat od śmierci autora. Tymczasem w pkt. 2 art. IV Konwencji Powszechnej czytamy, iż „ochrona utworów chronionych przez niniejszą konwencję nie może trwać krócej niż przez czas życia autora i 25 lat po jego śmierci”. Podpisując w październiku ubiegłego roku porozumienie ze Związkiem Radzieckim o wzajemnej ochronie praw autorskich, podjęliśmy również zobowiązanie wydłużenia okresu ochrony (bo taki dłuższy okres ochrony praw autorskich istnieje również w Związku Radzieckim). Zresztą tendencja do wydłużania okresu ochrony praw autorskich widoczna jest w całym świecie i wymagać będzie i u nas dalszych przemyśleń.</u>
+          <u xml:id="u-28.7" who="#WilhelmSzewczyk">Zmiana ustawy o prawie autorskim — według rządowego tekstu zawartego w druku sejmowym nr 224 — powinna przynieść nam konkretne korzyści w naszych rozwijających się coraz lepiej w dziedzinie wymiany literackiej oraz artystycznej stosunkach z innymi krajami. Przez dokonanie zmiany nie dającego się już rzeczowo usprawiedliwić anachronicznego przepisu o 20-letnim okresie ochrony zapewniamy naszym autorom lepsze i trwalsze warunki twórczej obecności za granicą, równocześnie zaś gwarantujemy obcym autorom taką samą lub podobną ochronę, z jakiej korzystają we własnym kraju. Ta zasada wzajemności jeszcze bardziej powinna ożywić wymianę godnych tego wartości literackich i artystycznych. Dłuższy okres ochrony pozwoli również powołanym do tego instytucjom bardziej konsekwentnie i z większym pożytkiem społecznym korzystać z powodzenia wybitnych polskich dzieł za granicą, co oznacza, iż system ich lansowania może być bardziej przemyślany i realizowany po prostu dłużej. Resort kultury i sztuki, dokonując analizy kosztów związanych z wydłużeniem okresu ochrony, poinformował sejmową Komisję Kultury i Sztuki, iż w odniesieniu do rynku wydawniczego kształtować się one będą w granicach około 3% ogólnej kwoty obecnych honorariów.</u>
+          <u xml:id="u-28.8" who="#WilhelmSzewczyk">Konieczności zmiany ustawy o prawie autorskim wynikają zarówno z tytułu zobowiązań wobec odpowiedniego przepisu Konwencji Powszechnej, jak i ze względu na ogólny pożytek społeczny, który zapewni nam przystąpienie do tej konwencji.</u>
+          <u xml:id="u-28.9" who="#WilhelmSzewczyk">W imieniu sejmowej Komisji Kultury i Sztuki wnoszę, aby projekt ustawy, wraz z poprawką zawartą w druku sejmowym nr 226, Wysoki Sejm uchwalić raczył.</u>
           <u xml:id="u-28.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
         </div>
         <div xml:id="div-29">