Commit ac842e76ee571a986afcfc2d7393306e872ed9ce
1 parent
3412a2ed
dodanie opisu kontrolowanych cech
Showing
2 changed files
with
380 additions
and
152 deletions
semsources/metaopis.pdf
No preview for this file type
semsources/metaopis.tex
... | ... | @@ -178,7 +178,10 @@ Liczebniki, kwantyfikatory i określenia częstości traktujemy jak posostałe p |
178 | 178 | Pojemniki są to rzeczowniki określające ilość bądź miarę swoich podrzędników, np {\it Kucharz posolił wszystkie dania dwoma łyżkami soli.}\\ |
179 | 179 | \includegraphics[scale=0.3]{metaopis_sol.png} |
180 | 180 | |
181 | -%TODO po jako kwantyfikator/dystrybutywne | |
181 | +%TODO po jako kwantyfikator/dystrybutywne: Mężczyźni noszą po jednej brodzie | |
182 | +%TODO wszyscy z wyjątkiem, wszyscy z wyjątkiem co najwyżej trzech, prawie każdy, prawie wszyscy, tylko | |
183 | +%TODO każdy ... pewien: Każda postć reprezentuje pewną postawę | |
184 | +%TODO każdy ... inny | |
182 | 185 | |
183 | 186 | \section{Pojęcia funktorowate} |
184 | 187 | W niektórych sytuacjach pojęcia mają charakter funkcji biorących odniesienie jednego ze |
... | ... | @@ -661,6 +664,88 @@ Pudełko {\it czas} służy do zareprezentowania równoczesnośći obu zdarzeń. |
661 | 664 | \edge {i} {j}; |
662 | 665 | \end{tikzpicture}\] |
663 | 666 | |
667 | +Czasowniki {\it być} i {\it zostać} w stronie biernej | |
668 | +traktujemy jako czasowniki posiłkowe wnoszące do semantyki jedynie czas, np | |
669 | +{\it Filiżanka jest malowana ręcznie.} | |
670 | +% \[\begin{tikzpicture} | |
671 | +% \node[concept] (a) {być}; | |
672 | +% \node[relation, left=1cm of a] (d) {Pres}; | |
673 | +% \node[relation, right=1cm of a] (e) {Thme}; | |
674 | +% \node[concept, right=1cm of e] (f) {\sg filiżanka $\ast x$}; | |
675 | +% \node[concept, below=1.2cm of a] (h) {malować}; | |
676 | +% \node[relation, left=1cm of h] (i) {Manner}; | |
677 | +% \node[concept, left=1cm of i] (j) {ręcznie}; | |
678 | +% \node[relation, right=1cm of h] (g) {Thme}; | |
679 | +% \node[concept, right=1cm of g] (k) {T $?x$}; | |
680 | +% \context{cy}{(h)(i)(j)(g)(k)}{}; | |
681 | +% \context{cx}{(a)(d)(e)(f)}{}; | |
682 | +% \edge {a} {d}; | |
683 | +% \edge {a} {e}; | |
684 | +% \edge {e} {f}; | |
685 | +% \edge {g} {k}; | |
686 | +% \edge {h} {g}; | |
687 | +% \edge {h} {i}; | |
688 | +% \edge {i} {j}; | |
689 | +% \end{tikzpicture}\] | |
690 | +% W powyższym zdaniu kontekst z {\it być} można uznać za redundantny, | |
691 | +% ale pozostanie by reprezentacja strony biernej nie różniła się od innych | |
692 | +% użyć predykatynwych. | |
693 | +% albo | |
694 | +\[\begin{tikzpicture} | |
695 | +\node[concept] (h) {malować}; | |
696 | +\node[relation, left=1cm of h] (i) {Manner}; | |
697 | +\node[concept, left=1cm of i] (j) {ręcznie}; | |
698 | +\node[relation, right=1cm of h] (g) {Thme}; | |
699 | +\node[concept, right=1cm of g] (k) {\sg filiżanka}; | |
700 | +\node[relation, left=1cm of j] (d) {Pres}; | |
701 | +\context{cy}{(h)(i)(j)(g)(k)}{}; | |
702 | +\edge {g} {k}; | |
703 | +\edge {h} {g}; | |
704 | +\edge {h} {i}; | |
705 | +\edge {i} {j}; | |
706 | +\edge {cy} {d}; | |
707 | +\end{tikzpicture}\] | |
708 | + | |
709 | +{\it Filiżanka została pomalowana ręcznie.} | |
710 | +% \[\begin{tikzpicture} | |
711 | +% \node[concept] (a) {zostać}; | |
712 | +% \node[relation, left=1cm of a] (d) {Past}; | |
713 | +% \node[relation, right=1cm of a] (e) {Thme}; | |
714 | +% \node[concept, right=1cm of e] (f) {\sg filiżanka $\ast x$}; | |
715 | +% \node[concept, below=1.2cm of a] (h) {pomalować}; | |
716 | +% \node[relation, left=1cm of h] (i) {Manner}; | |
717 | +% \node[concept, left=1cm of i] (j) {ręcznie}; | |
718 | +% \node[relation, right=1cm of h] (g) {Thme}; | |
719 | +% \node[concept, right=1cm of g] (k) {T $?x$}; | |
720 | +% \context{cy}{(h)(i)(j)(g)(k)}{}; | |
721 | +% \context{cx}{(a)(d)(e)(f)}{}; | |
722 | +% \edge {a} {d}; | |
723 | +% \edge {a} {e}; | |
724 | +% \edge {e} {f}; | |
725 | +% \edge {g} {k}; | |
726 | +% \edge {h} {g}; | |
727 | +% \edge {h} {i}; | |
728 | +% \edge {i} {j}; | |
729 | +% \end{tikzpicture}\] | |
730 | +% albo | |
731 | +\[\begin{tikzpicture} | |
732 | +\node[concept] (h) {pomalować}; | |
733 | +\node[relation, left=1cm of h] (i) {Manner}; | |
734 | +\node[concept, left=1cm of i] (j) {ręcznie}; | |
735 | +\node[relation, right=1cm of h] (g) {Thme}; | |
736 | +\node[concept, right=1cm of g] (k) {\sg filiżanka}; | |
737 | +\node[relation, left=1cm of j] (d) {Past}; | |
738 | +\context{cy}{(h)(i)(j)(g)(k)}{}; | |
739 | +\edge {g} {k}; | |
740 | +\edge {h} {g}; | |
741 | +\edge {h} {i}; | |
742 | +\edge {i} {j}; | |
743 | +\edge {cy} {d}; | |
744 | +\end{tikzpicture}\] | |
745 | + | |
746 | +Zdania zawierające konstrukcje imiesłowowe są | |
747 | +interpretowane tak samo jak zdania zawierające | |
748 | +zdania podrzędne wprowadzone przez zaimek {\it który}, np. | |
664 | 749 | {\it Kupiłem ręcznie malowaną filiżankę.} |
665 | 750 | \[\begin{tikzpicture} |
666 | 751 | \node[concept] (a) {kupić}; |
... | ... | @@ -694,6 +779,43 @@ Pudełko {\it czas} służy do zareprezentowania równoczesnośći obu zdarzeń. |
694 | 779 | \edge {r} {q}; |
695 | 780 | \end{tikzpicture}\] |
696 | 781 | |
782 | +{\it Kupiłem filiżankę, która jest ręcznie malowana.} | |
783 | +\[\begin{tikzpicture} | |
784 | +\node[concept] (a) {kupić}; | |
785 | +\node[relation, left=1cm of a] (b) {Init}; | |
786 | +\node[concept, left=1cm of b] (c) {\sg {\it pri} {\it indexical} pro}; | |
787 | +\node[relation, above=0.8cm of a] (d) {Past}; | |
788 | +\node[relation, right=1cm of a] (e) {Thme}; | |
789 | +\node[concept, right=1cm of e] (f) {\sg filiżanka $\ast x$}; | |
790 | +\node[concept, below=3cm of a] (h) {malować}; | |
791 | +\node[relation, left=1cm of h] (i) {Manner}; | |
792 | +\node[concept, left=1cm of i] (j) {ręcznie}; | |
793 | +\node[relation, right=1cm of h] (g) {Thme}; | |
794 | +\node[concept, right=1cm of g] (k) {\sg {\it coreferential} który $?x$}; | |
795 | +\context{cx}{(a)(b)(c)(e)(f)}{}; | |
796 | +\context{cy}{(h)(i)(j)(g)(k)}{}; | |
797 | +\node[relation, below=0.8cm of b] (p) {Time}; | |
798 | +\node[concept, right=1cm of p] (q) {czas}; | |
799 | +\node[relation, right=1cm of q] (r) {Time}; | |
800 | +\edge {a} {b}; | |
801 | +\edge {b} {c}; | |
802 | +\edge {cx} {d}; | |
803 | +\edge {a} {e}; | |
804 | +\edge {e} {f}; | |
805 | +\edge {g} {k}; | |
806 | +\edge {h} {g}; | |
807 | +\edge {h} {i}; | |
808 | +\edge {i} {j}; | |
809 | +\edge {cx} {p}; | |
810 | +\edge {p} {q}; | |
811 | +\edge {cy} {r}; | |
812 | +\edge {r} {q}; | |
813 | +\end{tikzpicture}\] | |
814 | + | |
815 | + | |
816 | +% TODO co zrobić z {\it Twarz Eduarda stała się napięta} | |
817 | + | |
818 | + | |
697 | 819 | % TODO \item przysłówek ,,ledwo'' w znaczeniu czasowym |
698 | 820 | % \begin{equation} |
699 | 821 | % \text{Słońce ledwo wzeszło} |
... | ... | @@ -769,54 +891,90 @@ Przyimki złożone wskazują w swojej treści nazwę cechy, której dotyczą. |
769 | 891 | |
770 | 892 | %TODO: jak to jest dla czasowników |
771 | 893 | |
772 | -%TODO: lista rzeczowników wyrażających cechy | |
894 | +%TODO: lista rzeczowników wyrażających nazwy cech | |
895 | + | |
896 | +Cechy danego przedmiotu mogą być składniowo wyrażone przez podrzędnik czasownika. | |
897 | +Słownik walencyjny Walenty sygnalizuje takie sytuacje nadając podrzędnikowi | |
898 | +wyrażającemu cechę rolę Attribute oraz czyniąc go kontrolowanym przez | |
899 | +podrzędnik będący nosicielem cechy, np {\it Kazimierz przemalował słonia na różowo}: | |
900 | +\[\begin{tikzpicture} | |
901 | +\node[concept] (a) {przemalować}; | |
902 | +\node[relation, left=1cm of a] (b) {Init}; | |
903 | +\node[concept, left=1cm of b] (c) {\sg osoba ``Kazimierz''}; | |
904 | +\node[relation, left=1cm of c] (d) {Past}; | |
905 | +\node[relation, right=1cm of a] (e) {Attr Goal}; | |
906 | +\node[concept, below=0.5cm of e] (f) {\sg słoń}; | |
907 | +\node[relation, below=0.5cm of a] (g) {Thme Goal}; | |
908 | +\node[concept, right=1cm of e] (h) {różowy}; | |
909 | +\context{cx}{(a)(b)(c)(e)(f)(g)(h)}{}; | |
910 | +\edge {cx} {d}; | |
911 | +\edge {a} {b}; | |
912 | +\edge {b} {c}; | |
913 | +\edge[dashed] {a} {e}; | |
914 | +\edge {f} {e}; | |
915 | +\edge {a} {g}; | |
916 | +\edge {e} {h}; | |
917 | +\edge {g} {f}; | |
918 | +\end{tikzpicture}\] | |
919 | +Przerywana linia łącząca {\it przemalować} i Attr Goal oznacza | |
920 | +że relacja Attr Goal zmienia się w czasie trwania sytuacji | |
921 | +w miarę postępów procesu malowania i nabierania przez słonia cechy bycia różowym. | |
922 | +% podobnie zachowuje się zdanie {\it Wiele ptaków owadożernych zimą zmienia jadłospis na roślinny}. | |
923 | +Analogicznie zinterpretujemy zdanie {\it Słoń stał się różowy} | |
924 | +\[\begin{tikzpicture} | |
925 | +\node[concept] (a) {stać się}; | |
926 | +\node[relation, left=1cm of a] (d) {Past}; | |
927 | +\node[relation, right=1cm of a] (e) {Attr}; | |
928 | +\node[concept, below=0.5cm of e] (f) {\sg słoń}; | |
929 | +\node[relation, below=0.5cm of a] (g) {Thme}; | |
930 | +\node[concept, right=1cm of e] (h) {różowy}; | |
931 | +\context{cx}{(a)(e)(f)(g)(h)}{}; | |
932 | +\edge {cx} {d}; | |
933 | +\edge[dashed] {a} {e}; | |
934 | +\edge {f} {e}; | |
935 | +\edge {a} {g}; | |
936 | +\edge {e} {h}; | |
937 | +\edge {g} {f}; | |
938 | +\end{tikzpicture}\] | |
773 | 939 | |
774 | 940 | Zdania z czasownikiem {\it być} stanowiące o cechach interpretujemy |
775 | -korzystając z relacji Attr, która mówi w tym wypadku, że jej drugi argument | |
776 | -jest cechą innego uczestnika sytuacji, | |
777 | -np {\it Słoń jest różowy}, {\it Książka jest o grzybach.} | |
941 | +analogicznie do powyższego | |
942 | +np. {\it Słoń jest różowy}, {\it Książka jest o grzybach.} | |
778 | 943 | \[\begin{tikzpicture} |
779 | 944 | \node[concept] (a) {być}; |
780 | -\node[relation, left=1cm of a] (b) {Thme}; | |
781 | -\node[concept, left=1cm of b] (c) {\sg słoń}; | |
782 | -\node[relation, above=0.8cm of a] (d) {Pres}; | |
945 | +\node[relation, left=1cm of a] (d) {Pres}; | |
783 | 946 | \node[relation, right=1cm of a] (e) {Attr}; |
784 | -\node[concept, right=1cm of e] (f) {różowy}; | |
785 | -\context{cx}{(a)(b)(c)(e)(f)}{}; | |
786 | -\edge {a} {b}; | |
787 | -\edge {b} {c}; | |
947 | +\node[concept, below=0.5cm of e] (f) {\sg słoń}; | |
948 | +\node[relation, below=0.5cm of a] (g) {Thme}; | |
949 | +\node[concept, right=1cm of e] (h) {różowy}; | |
950 | +\context{cx}{(a)(e)(f)(g)(h)}{}; | |
788 | 951 | \edge {cx} {d}; |
789 | -\edge {a} {e}; | |
790 | -\edge {e} {f}; | |
952 | +\edge[dashed] {a} {e}; | |
953 | +\edge {f} {e}; | |
954 | +\edge {a} {g}; | |
955 | +\edge {e} {h}; | |
956 | +\edge {g} {f}; | |
791 | 957 | \end{tikzpicture}\] |
792 | 958 | \[\begin{tikzpicture} |
793 | 959 | \node[concept] (a) {być}; |
794 | -\node[relation, left=1cm of a] (b) {Thme}; | |
795 | -\node[concept, left=1cm of b] (c) {\sg książka}; | |
796 | -\node[relation, above=0.8cm of a] (d) {Pres}; | |
960 | +\node[relation, left=1cm of a] (d) {Pres}; | |
797 | 961 | \node[relation, right=1cm of a] (e) {Attr}; |
798 | -\node[concept, right=1cm of e] (f) {o}; | |
799 | -\node[relation, right=1cm of f] (g) {Ref}; | |
800 | -\node[concept, right=1cm of g] (h) {\pl grzyb}; | |
801 | -\context{cx}{(a)(b)(c)(e)(f)(g)(h)}{}; | |
802 | -\edge {a} {b}; | |
803 | -\edge {b} {c}; | |
962 | +\node[concept, below=0.5cm of e] (f) {\sg książka}; | |
963 | +\node[relation, below=0.5cm of a] (g) {Thme}; | |
964 | +\node[concept, right=1cm of e] (h) {o}; | |
965 | +\node[relation, right=1cm of h] (i) {Ref}; | |
966 | +\node[concept, right=1cm of i] (j) {\pl grzyb}; | |
967 | +\context{cx}{(a)(e)(f)(g)(h)(i)(j)}{}; | |
804 | 968 | \edge {cx} {d}; |
805 | -\edge {a} {e}; | |
806 | -\edge {e} {f}; | |
807 | -\edge {f} {g}; | |
808 | -\edge {g} {h}; | |
969 | +\edge[dashed] {a} {e}; | |
970 | +\edge {f} {e}; | |
971 | +\edge {a} {g}; | |
972 | +\edge {e} {h}; | |
973 | +\edge {g} {f}; | |
974 | +\edge {h} {i}; | |
975 | +\edge {i} {j}; | |
809 | 976 | \end{tikzpicture}\] |
810 | 977 | |
811 | -W zdaniu {\it Przemalowałem słonia na różowo} słoń to Theme Goal, a różowy to Attribute Goal. | |
812 | -Zatem w zdaniu {\it Słoń stał się różowy} role {\it słonia} i {\it różowego} powinny też być Theme i Attribute. | |
813 | -Zdanie {\it Słoń jest różowy} różni się od poprzedniego tylko tym, że wyraża stan a nie zmianę, | |
814 | -więc role powinny być takie jak wyżej a forma logiczna mieć tą samą strukturę. | |
815 | - | |
816 | -Pozostaje kwestia kontroli, która powinna zaznaczać, że {\it różowy} jest cechą {\it słonia}, | |
817 | -ale nie powinna robić tego statycznie, dla całej sytuacji, bo słoń ją nabiera stopniowo w | |
818 | -miarę upływu czasu. | |
819 | - | |
820 | 978 | \section{Pozostałe przydawki} |
821 | 979 | Pozostałe przydawki dopełniaczowe są wiązane ze swoim nadrzędnikiem za pomocą relacji Poss, |
822 | 980 | %TODO: można by rozdzielić posiadanie od innych użyć |
... | ... | @@ -859,133 +1017,26 @@ Może to być typ i nazwa, albo dwa różna typy, np. {\it w mieście Warszawie} |
859 | 1017 | \end{tikzpicture}\] |
860 | 1018 | %TODO: notacja dla koreferencji dwu typów |
861 | 1019 | |
862 | -\section{Konstrukcje predykatywne} | |
863 | - | |
864 | -%TODO Konstrukcje predykatywne z użyciem czasowników {\it być}, {\it zostać}, {\it zostawać}, {\it stać się} | |
865 | -% interpretujemy jako stworzenie kontekstu, w którym znajduje się stwierdzenie utworzone na podstawie (części) ich podrzędników. | |
866 | -% Kontekst ten jest argumentem czasownika połączonym z nim za pomocą relacji %\trole{Topic}{R8}. | |
867 | -Przykłady (pomijam kwestię czasu): | |
868 | - | |
869 | -{\it Filiżanka jest malowana ręcznie.} | |
870 | -\[\begin{tikzpicture} | |
871 | -\node[concept] (a) {być}; | |
872 | -\node[relation, left=1cm of a] (d) {Pres}; | |
873 | -\node[relation, right=1cm of a] (e) {Thme}; | |
874 | -\node[concept, right=1cm of e] (f) {\sg filiżanka $\ast x$}; | |
875 | -\node[concept, below=1.2cm of a] (h) {malować}; | |
876 | -\node[relation, left=1cm of h] (i) {Manner}; | |
877 | -\node[concept, left=1cm of i] (j) {ręcznie}; | |
878 | -\node[relation, right=1cm of h] (g) {Thme}; | |
879 | -\node[concept, right=1cm of g] (k) {T $?x$}; | |
880 | -\context{cy}{(h)(i)(j)(g)(k)}{}; | |
881 | -\context{cx}{(a)(d)(e)(f)}{}; | |
882 | -\edge {a} {d}; | |
883 | -\edge {a} {e}; | |
884 | -\edge {e} {f}; | |
885 | -\edge {g} {k}; | |
886 | -\edge {h} {g}; | |
887 | -\edge {h} {i}; | |
888 | -\edge {i} {j}; | |
889 | -\end{tikzpicture}\] | |
890 | -albo | |
891 | -\[\begin{tikzpicture} | |
892 | -\node[concept] (h) {malować}; | |
893 | -\node[relation, left=1cm of h] (i) {Manner}; | |
894 | -\node[concept, left=1cm of i] (j) {ręcznie}; | |
895 | -\node[relation, right=1cm of h] (g) {Thme}; | |
896 | -\node[concept, right=1cm of g] (k) {\sg filiżanka}; | |
897 | -\node[relation, left=1cm of j] (d) {Pres}; | |
898 | -\context{cy}{(h)(i)(j)(g)(k)}{}; | |
899 | -\edge {g} {k}; | |
900 | -\edge {h} {g}; | |
901 | -\edge {h} {i}; | |
902 | -\edge {i} {j}; | |
903 | -\edge {cy} {d}; | |
904 | -\end{tikzpicture}\] | |
905 | -W powyższym zdaniu kontekst z {\it być} można uznać za redundantny, | |
906 | -ale pozostanie by reprezentacja strony biernej nie różniła się od innych | |
907 | -użyć predykatynwych. | |
908 | 1020 | |
909 | -{\it Filiżanka została pomalowana ręcznie.} | |
910 | -\[\begin{tikzpicture} | |
911 | -\node[concept] (a) {zostać}; | |
912 | -\node[relation, left=1cm of a] (d) {Past}; | |
913 | -\node[relation, right=1cm of a] (e) {Thme}; | |
914 | -\node[concept, right=1cm of e] (f) {\sg filiżanka $\ast x$}; | |
915 | -\node[concept, below=1.2cm of a] (h) {pomalować}; | |
916 | -\node[relation, left=1cm of h] (i) {Manner}; | |
917 | -\node[concept, left=1cm of i] (j) {ręcznie}; | |
918 | -\node[relation, right=1cm of h] (g) {Thme}; | |
919 | -\node[concept, right=1cm of g] (k) {T $?x$}; | |
920 | -\context{cy}{(h)(i)(j)(g)(k)}{}; | |
921 | -\context{cx}{(a)(d)(e)(f)}{}; | |
922 | -\edge {a} {d}; | |
923 | -\edge {a} {e}; | |
924 | -\edge {e} {f}; | |
925 | -\edge {g} {k}; | |
926 | -\edge {h} {g}; | |
927 | -\edge {h} {i}; | |
928 | -\edge {i} {j}; | |
929 | -\end{tikzpicture}\] | |
930 | -albo | |
931 | -\[\begin{tikzpicture} | |
932 | -\node[concept] (h) {pomalować}; | |
933 | -\node[relation, left=1cm of h] (i) {Manner}; | |
934 | -\node[concept, left=1cm of i] (j) {ręcznie}; | |
935 | -\node[relation, right=1cm of h] (g) {Thme}; | |
936 | -\node[concept, right=1cm of g] (k) {\sg filiżanka}; | |
937 | -\node[relation, left=1cm of j] (d) {Past}; | |
938 | -\context{cy}{(h)(i)(j)(g)(k)}{}; | |
939 | -\edge {g} {k}; | |
940 | -\edge {h} {g}; | |
941 | -\edge {h} {i}; | |
942 | -\edge {i} {j}; | |
943 | -\edge {cy} {d}; | |
944 | -\end{tikzpicture}\] | |
945 | - | |
946 | -{\it Kupiłem filiżankę, która jest ręcznie malowana.} | |
947 | - | |
948 | -{\it Twarz Eduarda stała się napięta} | |
949 | - | |
950 | -{\it Stół jest umyty.} | |
951 | -% \[(\exists x:\text{być})(\exists s:\text{Situation})R8(x,s)\wedge\pred{dscr}(s,(\exists y:\text{stół})(\exists b:\text{umyć})R1(y,b))\] | |
952 | 1021 | {\it Stół jest meblem.} |
953 | -% \[(\exists x:\text{być})(\exists s:\text{Situation})R8(x,s)\wedge\pred{dscr}(s,(\exists y:\text{stół})(\exists b:\text{mebel})y=b)\] | |
954 | -% {\it Stół jest w pokoju.} | |
1022 | + | |
1023 | +% \section{Konstrukcje predykatywne} | |
1024 | +% | |
1025 | +% Predykatywne {\it to} możemy zinterpretować tak samo jak {\it być}. | |
1026 | +% | |
1027 | +% Dla porównania {\it być} bez predykatywu: | |
1028 | +% {\it Stół jest.} | |
955 | 1029 | % \[\begin{tikzpicture} |
956 | 1030 | % \node[concept] (a) {być}; |
957 | 1031 | % \node[relation, left=1cm of a] (b) {Thme}; |
958 | 1032 | % \node[concept, left=1cm of b] (c) {\sg stół}; |
959 | -% \node[relation, above=0.5cm of a] (d) {Pres}; | |
960 | -% \node[relation, right=1cm of a] (e) {Loc}; | |
961 | -% \node[concept, right=1cm of e] (f) {w}; | |
962 | -% \node[relation, right=1cm of f] (g) {Ref}; | |
963 | -% \node[concept, right=1cm of g] (h) {\sg pokój}; | |
964 | -% \context{cx}{(a)(b)(c)(d)(e)(f)(g)(h)}{}; | |
1033 | +% \node[relation, right=1cm of a] (d) {Pres}; | |
1034 | +% \context{cx}{(a)(b)(c)(d)}{}; | |
965 | 1035 | % \edge {a} {b}; |
966 | 1036 | % \edge {b} {c}; |
967 | 1037 | % \edge {a} {d}; |
968 | -% \edge {a} {e}; | |
969 | -% \edge {e} {f}; | |
970 | -% \edge {f} {g}; | |
971 | -% \edge {g} {h}; | |
972 | 1038 | % \end{tikzpicture}\] |
973 | -Dla porównania {\it być} bez predykatywu: | |
974 | -{\it Stół jest.} | |
975 | -\[\begin{tikzpicture} | |
976 | -\node[concept] (a) {być}; | |
977 | -\node[relation, left=1cm of a] (b) {Thme}; | |
978 | -\node[concept, left=1cm of b] (c) {\sg stół}; | |
979 | -\node[relation, right=1cm of a] (d) {Pres}; | |
980 | -\context{cx}{(a)(b)(c)(d)}{}; | |
981 | -\edge {a} {b}; | |
982 | -\edge {b} {c}; | |
983 | -\edge {a} {d}; | |
984 | -\end{tikzpicture}\] | |
985 | 1039 | |
986 | -Predykatywne {\it to} możemy zinterpretować tak samo jak {\it być}. | |
987 | - | |
988 | -%TODO Pytanie, co zrobić ze {\it zmieniać} w zdaniu {\it Wiele ptaków owadożernych zimą zmienia jadłospis na roślinny}. | |
989 | 1040 | |
990 | 1041 | |
991 | 1042 | \section{Wewnętrzne modele} |
... | ... | @@ -1190,6 +1241,183 @@ a także macicę i fragment jelita} |
1190 | 1241 | % Funktor biorący sytuację i generujący obiekt o typie semantycznym \textsf{CZEMU}. |
1191 | 1242 | % \end{itemize} |
1192 | 1243 | |
1244 | +\subsection{Liczebniki} | |
1245 | +około 30 $\pred{type}(n,30)\wedge\pred{type}(o,\text{około})$\\ | |
1246 | +między 2 a 5 $\pred{type}(n,2)\wedge\pred{type}(m,5)\wedge\pred{type}(x,\text{między\_a})\wedge R12(x,m)\wedge R12a(x,m)$\\ | |
1247 | +dwa i pół $a=[b;c]\wedge\pred{type}(b,2)\wedge\pred{type}(c,\text{pół})\wedge\pred{type?}(a,\text{i})$\\ | |
1248 | +więcej niż kilkanaście $\pred{Q}(n,\pred{mod}(w,\text{kilkanaście}))\wedge\pred{type}(w,\text{więcej\_niż})$\\ | |
1249 | +dwa spotkania $\pred{Q}(n,2)\wedge\pred{type}(s,\text{spotkanie})\wedge\pred{restr}(n,s)$\\ | |
1250 | +ponad dwa spotkania $\pred{type}(p,\text{ponad})\wedge\pred{Q}(n,\pred{mod}(p,2))\wedge\pred{type}(s,\text{spotkanie})\wedge\pred{restr}(n,s)$\\ | |
1251 | +$\pred{Q}(n,\text{pies?})\wedge R10(n,s)\wedge\pred{type}(s,\dots)$ | |
1252 | + | |
1253 | +2 $||2||=\lambda x. x=2$\\ | |
1254 | +parę $||\text{parę}||= \lambda x.x>1 \wedge x<10$\\ | |
1255 | +ponad milion $||\pred{mod}(p,1000000)||=\lambda x. x>1000000$ | |
1256 | + | |
1257 | + | |
1258 | +3 lub 4 jabłka $\pred{Q}(n,3)\vee\pred{Q}(n,4)$ albo $\pred{Q}(n,3\vee 4)$\\ | |
1259 | +prawie każdy $\pred{Q}(n,\pred{mod}(p,\text{każdy}))\wedge\pred{type}(p,\text{prawie})$ albo $\pred{Q}(p,\text{prawie})\wedge\pred{type}(n,\pred{mod}(p,\text{każdy}))$ | |
1260 | + | |
1261 | +Pięciu studentów rozwiązało trzy zadania. | |
1262 | +Pięciu studentów zjadło dwa arbuzy. - to zdanie wymusza reprezentację odniesienia rzeczowników jako zbioru. | |
1263 | + | |
1264 | + | |
1265 | +W dwu znaczeniach: kolektywnym - w sumie rozwiązano 3 zadania | |
1266 | +i dystrybutywnym - (w grupie) było pięciu studentów, którzy rozwiązali po trzy zadania. | |
1267 | + | |
1268 | +\subsection{Negacja} | |
1269 | + | |
1270 | +Jabłko nie spadło\\ | |
1271 | +$\pred{type}(j,\text{jabłko}\wedge\pred{Q}(q_j,\text{istnieje}\wedge\pred{restr}(q_j,j)\wedge$\\ | |
1272 | +$\pred{type}(s,\text{spadło}\wedge\pred{Q}(q_s,\text{nie istnieje}\wedge\pred{restr}(q_s,s)\wedge$\\ | |
1273 | +$R0(s,j)$ | |
1274 | +\[(\exists j:\text{jabłko})(\neg\exists s:\text{spadło})R0(s,j)\] | |
1275 | +\[(\neg\exists s:\text{spadło})(\exists j:\text{jabłko})R0(s,j)\] | |
1276 | +równoważnie | |
1277 | +\[(\forall s:\text{spadło})(\forall j:\text{jabłko})\neg R0(s,j)\] | |
1278 | +$\neg\exists$ traktujemy jako całość, a potem jako dwa symbole - ciekawe zjawisko logicznie. | |
1279 | + | |
1280 | +Fałszywe jabłko nie spadło\\ | |
1281 | +$\pred{type}(f,\text{fałszywy}\wedge\pred{Q}(q_f,\text{istnieje}\wedge\pred{restr}(q_f,f)\wedge$\\ | |
1282 | +$\pred{type}(j,\pred{mod}(f,\text{jabłko}))\wedge\pred{Q}(q_j,\text{istnieje}\wedge\pred{restr}(q_j,j)\wedge$\\ | |
1283 | +$\pred{type}(s,\text{spadło}\wedge\pred{Q}(q_s,\text{nie istnieje}\wedge\pred{restr}(q_s,s)\wedge$\\ | |
1284 | +$R0(s,j)$ | |
1285 | +\[\{\exists_{Q1} f:\text{fałszywy};\exists_{Q2} j:\pred{mod}(f,\text{jabłko});\neg\exists_{Q3} s:\text{spadło}\}R0(s,j)\] | |
1286 | +\[Q1\prec Q2\prec Q3\]\[\prec\prec\] | |
1287 | + | |
1288 | +Jedno jabłko nie spadło | |
1289 | +\[(\exists^1 j:\text{jabłko})(\neg\exists s:\text{spadło})R0(s,j)\] | |
1290 | + | |
1291 | +Dwa jabłka nie spadły $\pred{Q}(q,\text{dwa})\wedge\pred{type}(j,\text{jabłko}\wedge{restr}(q,j)$ | |
1292 | +\[(\exists^2 j:\text{jabłko})(\neg\exists s:\text{spadło})R0(s,j)\] | |
1293 | + | |
1294 | +Po wypadku nie przerwałem pracy\\ | |
1295 | +$\pred{type}(p,\text{po}\wedge\pred{Q}(q_p,\text{istnieje}\wedge\pred{restr}(q_p,p)\wedge$\\ | |
1296 | +$\pred{type}(w,\text{wypadek}\wedge\pred{Q}(q_w,\text{istnieje}\wedge\pred{restr}(q_w,w)\wedge$\\ | |
1297 | +$\pred{type}(a,\text{przerwać}\wedge\pred{Q}(q_a,\text{nie istnieje}\wedge\pred{restr}(q_a,a)\wedge$\\ | |
1298 | +$\pred{type}(r,\text{praca}\wedge\pred{Q}(q_r,\text{istnieje}\wedge\pred{restr}(q_r,r)\wedge$\\ | |
1299 | +$R12(p,w)\wedge R1(a,r)\wedge R0(a,x)\wedge R?(a,p)$ | |
1300 | +\[\exists r \exists w \neg\exists a \exists p\] | |
1301 | +\[\exists r \exists w \exists p \neg\exists a\] | |
1302 | +\[w\prec\prec p\] | |
1303 | + | |
1304 | +Nie wróciłem do Warszawy po wojnie | |
1305 | + | |
1306 | +nie prawda, że\\ | |
1307 | +nie on to zrobił\\ | |
1308 | +nie szef to zrobił\\ | |
1309 | +bez pieniędzy\\ | |
1310 | +nie do domu | |
1311 | + | |
1312 | +nikt, nigdy, żaden $\to$ każdy, zawsze (poza zasięgiem negacji)\\ | |
1313 | +(nie ktoś, kiedyś, (w zasięgu negacji) bo:)\\ | |
1314 | +prawie nigdy $\to$ prawie zawsze | |
1315 | + | |
1316 | +\subsection{Inne} | |
1317 | + | |
1318 | +Przykłady:\\ | |
1319 | +Kto jest mężczyzną, nosi brodę\\ | |
1320 | +Mężczyżni noszą po jednej brodzie | |
1321 | + | |
1322 | +zwykle\\ | |
1323 | +czasami | |
1324 | + | |
1325 | + | |
1326 | + | |
1327 | +Dwanaście setek słoni trąbi | |
1328 | +Podobnie zdefiniujemy egzystencjalne kwantyfikatory {\sc kilka}, {\sc trochę}, {\sc pewien}, czy {\sc niektóre}. | |
1329 | + | |
1330 | +Rozpatrzmy teraz kwantyfikatory takie jak: {\it każdy, wszystkie, prawie każdy, każdy z wyjątkiem ..., połowa, co setny, tylko, dokładnie trzy}. | |
1331 | +Każda para słoni trąbi | |
1332 | +{\it Słoń tylko trąbi}.\\ | |
1333 | +{\it Wczoraj słoń tylko jadł trawę} | |
1334 | +{\it Słoń zawsze trąbi}.\\ | |
1335 | +{\it Słoń co drugi dzień trąbi}.\\ | |
1336 | +Negacja: {\it Słoń nie trąbi}.\\ | |
1337 | +Modalności: {\it Słoń prawdopodobnie trąbi}.\\ | |
1338 | + | |
1339 | +\popr{Jak zapisać zdania {\it Słoń już trąbi}, {\it Słoń nawet trąbi}} | |
1340 | + | |
1341 | +\subsection{Coordination} | |
1342 | + | |
1343 | +Na poziomie zwykłej logiki dwa spójniki ('lub' oraz 'i') plus wkład metajęzykowy | |
1344 | + | |
1345 | +3 rodzaje koordynacji: | |
1346 | +\begin{itemize} | |
1347 | +\item addytywne 'i' {\it Król Polski i Wielki Książę Litewski przemawia} | |
1348 | +\[\existsg(x,\hasName{x}{Król Polski}\wedge\hasName{x}{Wielki Książę Litewski},\]\[\exists(p,\type{p}{przemawiać},\agnt{p}{x}))\] | |
1349 | +\item multiplikatywne 'i'. {\it Jan tańczy i śpiewa} | |
1350 | +\[\existsg(j,\hasName{j}{Jan},\exists(x,\exists(t,\type{t}{tańczyć},\exists(s,\type{s}{śpiewać},x=t\cup s))\wedge\agnt{x}{j}))\] | |
1351 | +{\it Jan i Marysia tańczą} | |
1352 | +\[\existpl(x,\existsg(j,\hasName{j}{Jan},\existsg(m,\hasName{m}{Marysia},x=j\cup m)),\]\[\exists(t,\type{t}{tańczyć},\agnt{t}{x}))\] | |
1353 | +\item addytywne 'lub' {\it Jan tańczy lub śpiewa} | |
1354 | +\[\existsg(j,\hasName{j}{Jan},\exists(a,\type{a}{tańczyć}\vee\type{a}{śpiewać},\agnt{a}{j}))\] | |
1355 | +\end{itemize} | |
1356 | +Kwestia podrzędników przy 'lub' {\it Jan ładnie tańczy lub brzydko śpiewa} | |
1357 | +\[\existsg(j,\hasName{j}{Jan},\exists(a,(\type{a}{tańczyć}\wedge\exists(l,\type{l}{ładnie},\attr{a}{l})\vee\] | |
1358 | +\[(\type{a}{śpiewać}\wedge\exists(b,\type{b}{brzydko},\attr{a}{b}),\agnt{a}{j}))\] | |
1359 | + | |
1360 | +\popr{Co zrobić przy koordynacji różnych kwantyfikatorów {\it Wszystkie słonie i niektóre samochody zatrąbiły}, czyli | |
1361 | +tak jak w zdaniu Hintikki (Za: Jakub Szymanik ``PROBLEMY Z FORMĄ LOGICZNĄ''): | |
1362 | +{\it Pewien krewniak każdego wieśniaka i pewien krewniak każdego mieszczucha nienawidzą się nawzajem}; | |
1363 | +{\it Większość krewniaków każdego wieśniaka i większość krewniaków każdego mieszczucha nienawidzi się nawzajem}.} | |
1364 | + | |
1365 | +\popr{Jak wyrazić 'wkład meta językowy', czyli odróżnić {\it Jan tańczy i śpiewa} od {\it Jan tańczy, ale i śpiewa}; | |
1366 | +jak wyrazić sekwencyjne 'i' {\it Jan wstał i poszedł}} | |
1367 | + | |
1368 | + "codziennie", "Op",([],TConst("NA",[])); | |
1369 | + "nigdy", "Op",([],TConst("NA",[])); (*"zawsze",*) | |
1370 | + "nieraz", "Count",([],TConst("approx",[])); (* odpowiedznik liczby mnogiej dla czasownika *) | |
1371 | + "każdy", "Op",([],TConst("NA",[])); | |
1372 | + "wszelki", "Op",([],TConst("NA",[])); | |
1373 | + "wszystek", "Op",([],TConst("NA",[])); | |
1374 | + "żaden", "Op",([],TConst("NA",[])); (*"każdy"*) | |
1375 | + "jakiś", "Op",([],TConst("NA",[])); | |
1376 | + "pewien", "Op",([],TConst("NA",[])); | |
1377 | + "niektóry", "Op",([],TConst("NA",[])); | |
1378 | + "jedyny", "Op",([],TConst("NA",[])); | |
1379 | + "jeden", "Unk",([],TConst("local",[])); (* jeden - kilka to kwantyfikator z 3 polami; Bóg jeden = Bóg sam; miara lioczebności *) | |
1380 | + "tylko", "Op",([],TConst("NA",[])); (* przyrematyczny (wskazuje remat) *) | |
1381 | + "raz", ([],TConst("",[])); (* FIXME: pojemnik, występuje jako adjunct *) | |
1382 | + "połowa", ([],TConst("approx",[])); (* FIXME: pojemnik oraz pojemnik na czas *) | |
1383 | + "coś", ([],TConst("",[])); | |
1384 | + "nic", ([],TConst("",[]));(*"wszystko"*) (*"organiczenie zakresu"*) | |
1385 | + "nikt", ([],TConst("",[]));(*"wszyscy"*) (*"organiczenie zakresu"*) | |
1386 | + | |
1387 | + "10", "10",([],TConst("exact",[])); | |
1388 | + "14", "14",([],TConst("exact",[])); | |
1389 | + "2", "2",([],TConst("exact",[])); | |
1390 | + "20", "20",([],TConst("exact",[])); | |
1391 | + "30", "30",([],TConst("exact",[])); | |
1392 | + "569", "569",([],TConst("exact",[])); | |
1393 | + "6", "6",([],TConst("exact",[])); | |
1394 | + "dwa", "2",([],TConst("exact",[])); | |
1395 | + "dziesięć","10",([],TConst("exact",[])); | |
1396 | + "dziewięć","9",([],TConst("exact",[])); | |
1397 | + "kilka", "kilka",([],TConst("approx",[])); | |
1398 | + "milion", "1000000",([],TConst("exact",[])); | |
1399 | + "osiem", "8",([],TConst("exact",[])); | |
1400 | + "parę", "parę",([],TConst("approx",[])); | |
1401 | + "trochę", "trochę",([],TConst("approx",[])); | |
1402 | + "trzy", "3",([],TConst("exact",[])); | |
1403 | + "wiele", "wiele",([],TConst("approx",[])); | |
1404 | + | |
1405 | + | |
1406 | +\subsection{TODO} | |
1407 | + | |
1408 | +Pominięte zostały następujące zagadnienia: | |
1409 | +\begin{itemize} | |
1410 | +\item pętle w f-strukturze (pojawiają się przy imiesłowach przymiotnikowych), | |
1411 | +\item raising i control: opisanie algorytmu gdy następuje kopiowanie węzła | |
1412 | +\item niejednoznaczność składniowa | |
1413 | +\item kwantyfikatory, negacja, modalności (operacje na grafach) | |
1414 | +\item parsowanie określeń czasu (typ D) | |
1415 | +\item konteksty | |
1416 | +\item niejednoznaczność leksykonu (spójnik $\with$) | |
1417 | +\end{itemize} | |
1418 | + | |
1419 | + | |
1420 | + | |
1193 | 1421 | \section{} |
1194 | 1422 | |
1195 | 1423 | Funktor zmieniający sens słowa, udowadnia istnienie modyfikaorów fraz przyimkowych: |
... | ... |