PPC / ppc

Commit 384e90383d9e15e6a50040649832a1c36400ad20

Authored by Michał Rudolf
1 parent 20b35f17
master

Update Sejm 1952-1956

Inline Side-by-side
Showing 78 changed files with 23671 additions and 23929 deletions

Too many changes to show.
Reload with full diff Plain diff Email patch

To preserve performance only 8 of 78 files are displayed.

1952-1956/sejm/posiedzenia/pp/195256-sjm-ppxxx-00001-01/header.xml
  View file @384e903
1   -<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
2   -<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-195256-sjm-ppxxx-00001-01">
  1 +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-195256-sjm-ppxxx-00001-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>1 posiedzenie Sejmu PRL</title>
... ... @@ -23,35 +23,41 @@
23 23 </fileDesc>
24 24 <profileDesc>
25 25 <particDesc>
26   - <person xml:id="komentarz" role="speaker">
27   - <persName>Komentarz</persName>
28   - </person>
29   - <person xml:id="Marszalek" role="speaker">
  26 + <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
30 27 <persName>Marszałek</persName>
31 28 </person>
32   - <person xml:id="MarszalekSenior" role="speaker">
33   - <persName>Marszałek Senior</persName>
  29 + <person xml:id="MarszałekJanDembowski" role="speaker">
  30 + <persName>Marszałek Jan Dembowski</persName>
34 31 </person>
35   - <person xml:id="MarszalekSeniorLucjanRudnicki" role="speaker">
36   - <persName>Marszałek Senior Lucjan Rudnicki</persName>
  32 + <person xml:id="MarszałekSeniorLucjanRudnicki" role="speaker">
  33 + <persName>Marszałek-Senior Lucjan Rudnicki</persName>
37 34 </person>
38   - <person xml:id="PoselAlbrechtJerzy" role="speaker">
  35 + <person xml:id="PosełAlbrechtJerzy" role="speaker">
39 36 <persName>Poseł Albrecht Jerzy</persName>
40 37 </person>
41   - <person xml:id="PoselDworakowskiWladyslaw" role="speaker">
  38 + <person xml:id="PosełDworakowskiWładysław" role="speaker">
42 39 <persName>Poseł Dworakowski Władysław</persName>
43 40 </person>
44   - <person xml:id="PoselJuszkiewiczAleksander" role="speaker">
  41 + <person xml:id="PosełJaworskaHelena" role="speaker">
  42 + <persName>Poseł Jaworska Helena</persName>
  43 + </person>
  44 + <person xml:id="PosełJuszkiewiczAleksander" role="speaker">
45 45 <persName>Poseł Juszkiewicz Aleksander</persName>
46 46 </person>
47   - <person xml:id="PoselKlosiewiczWiktor" role="speaker">
  47 + <person xml:id="PosełKłosiewiczWiktor" role="speaker">
48 48 <persName>Poseł Kłosiewicz Wiktor</persName>
49 49 </person>
50   - <person xml:id="PoselWichaWladyslaw" role="speaker">
  50 + <person xml:id="PosełMazurFranciszek" role="speaker">
  51 + <persName>Poseł Mazur Franciszek</persName>
  52 + </person>
  53 + <person xml:id="PosełWichaWładysław" role="speaker">
51 54 <persName>Poseł Wicha Władysław</persName>
52 55 </person>
53   - <person xml:id="WicemarszalekKulczynski" role="speaker">
54   - <persName>Wicemarszałek Kulczyński</persName>
  56 + <person xml:id="WicemarszałekStanisławKulczyński" role="speaker">
  57 + <persName>Wicemarszałek Stanisław Kulczyński</persName>
  58 + </person>
  59 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  60 + <persName>Komentarz</persName>
55 61 </person>
56 62 </particDesc>
57 63 </profileDesc>
... ...
1952-1956/sejm/posiedzenia/pp/195256-sjm-ppxxx-00001-01/text_structure.xml
  View file @384e903
1   -<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
2   -<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  1 +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  2 +<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
3 3 <xi:include href="PPC_header.xml"/>
4 4 <TEI>
5 5 <xi:include href="header.xml"/>
6 6 <text>
7 7 <body>
8 8 <div xml:id="div-1">
9   - <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej</u>
10   - <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Kadencja I — Sesja I</u>
11   - <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Sprawozdanie Stenograficzne z 1 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 20 listopada 1952 r.</u>
12   - <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Warszawa 1952</u>
13   - <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 5.)</u>
14   - <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Na salę wchodzi Prezydent Rzeczypospolitej Poseł Bolesław Bierut i zajmuje miejsce w lawach poselskich. Wszyscy obecni wstają i witają Obywatela Prezydenta hucznymi, długotrwałymi oklaskami.)</u>
  9 + <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 5.)</u>
  10 + <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na salę wchodzi Prezydent Rzeczypospolitej Poseł Bolesław Bierut i zajmuje miejsce w ławach poselskich. Wszyscy obecni wstają i witają Obywatela Prezydenta hucznymi, długotrwałymi oklaskami.)</u>
15 11 </div>
16 12 <div xml:id="div-2">
17   - <u xml:id="u-2.0" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Obywatele Posłowie! Rada Państwa powierzyła mi, jako jednemu z najstarszych wiekiem posłów, zaszczytne zadanie dokonania otwarcia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
18   - <u xml:id="u-2.1" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy tu z woli narodu polskiego — wyrażonej w powszechnym głosowaniu z bezprzykładną w naszych dziejach jednomyślnością w historycznym dniu 26 października 1952 r.</u>
19   - <u xml:id="u-2.2" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy tu z woli narodu polskiego, który zrzucił na zawsze jarzmo obcych i rodzimych wyzyskiwaczy, ujął w swe własne dłonie ster rządów, uczynił swoją własnością środki i narzędzia produkcji, zdobył dla siebie światło wiedzy i dobra kultury — stał się wolnym gospodarzem w wolnej Ojczyźnie.</u>
20   - <u xml:id="u-2.3" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy tu z woli narodu polskiego, którego rdzeń i siłę kierowniczą stanowi nasza bohaterska klasa robotnicza i jej Partia, narodu zespolonego — jak nigdy — pod sztandarem Frontu Narodowego, w imię niepodległości, pokoju i rozkwitu Ojczyzny.</u>
21   - <u xml:id="u-2.4" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy Sejmem zwycięskiej idei jedności narodu, jedności osiągniętej w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne, w walce o wywłaszczenie wyzyskiwaczy, w walce o podźwignięcie miast i wsi z ogromu zniszczeń wojennych, o przezwyciężenie wiekowego zacofania i słabości naszego kraju, w walce o utworzenie nowego, szczęśliwszego życia człowieka pracy.</u>
22   - <u xml:id="u-2.5" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Mam przed oczyma pół wieku dziejowej drogi narodu — to jest 54 lata mego własnego życia, w czasie których pracowałem w szeregach bojowników o taką Polskę, jaką dziś budujemy.</u>
23   - <u xml:id="u-2.6" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Zmieniały się rządy, kolejni władcy — ciemiężyciele, okrutni okupanci, rodzime pijawki, przedstawiciele pasożytniczej mniejszości.</u>
24   - <u xml:id="u-2.7" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Jedne po drugich waliły się trony i rządy, przemijały bez śladu parlamenty oparte na burżuazyjnym fałszu, oszustwie i na jawnej przemocy, pryskały boleśnie — pod ciosami krwawych doświadczeń — złudzenia wszczepiane masom przez sługusów jaśnie panów i kapitalistów.</u>
25   - <u xml:id="u-2.8" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Dziejowe burze zmiotły te wszystkie reakcyjne systemy rządów, gdyż reprezentowały one siły społeczne i polityczne skazane na klęskę, na zagładę, gdyż wyrażały one interesy obce i wrogie narodowi — interesy znikomej mniejszości niezdolnej do kierowania Polską.</u>
26   - <u xml:id="u-2.9" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Wielu z nas pod czerwonymi sztandarami walczyło o wolność i niepodległość z niezachwianą wiarą w polską klasę robotniczą, w lud pracujący, w naród polski. I naród polski wsparty potężnym ramieniem Kraju Rad, w którym robotnicy i chłopi pierwsi zerwali kajdany niewoli — zwyciężył.</u>
27   - <u xml:id="u-2.10" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Dziewiąty rok naród nasz, skupiony wokół Towarzysza Bolesława Bieruta, buduje swoje państwo — republikę ludu pracującego miast i wsi. Nasza Rzeczpospolita Ludowa jest niezwyciężona, gdyż reprezentuje najbardziej żywotne interesy zjednoczonego narodu polskiego, interesy wszystkich ludzi pracy i zespolona jest nierozerwalnie z potężnym światowym obozem pokoju i postępu. Nasza Rzeczpospolita Ludowa nawiązuje do najpiękniejszych tradycji tysiącletniej historii naszego narodu i jest wcieleniem tych sił społecznych i politycznych, które zdolne są zapewnić naszej Ojczyźnie nieprzerwany postęp, wszechstronny rozwój, wzrost poziomu życiowego mas — siłę i jedność wewnętrzną. I dlatego my, posłowie Frontu Narodowego, rozpoczynamy dziś pracę z najgłębszą wiarą, że dzieło obecnego Sejmu — najwyższego organu Państwa Ludowego — będzie nieprzemijające, niezniszczalne, że będzie ono etapem na drodze urzeczywistnienia tych idei i dążeń ludu pracującego, które przewodzą nam od przełomowych dni powstania Krajowej Rady Narodowej pod przewodnictwem Bolesława Bieruta.</u>
28   - <u xml:id="u-2.11" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Nasz Sejm — najwyższy organ władzy państwowej — powołany został na mocy Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i naszym naczelnym obowiązkiem jest dochowanie niezłomnej wierności zasadom tej wielkiej karty praw i zdobyczy narodu polskiego.</u>
29   - <u xml:id="u-2.12" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Nasz Sejm powołany został przez naród, który głosował jednomyślnie za programem Frontu Narodowego — programem gospodarczego i kulturalnego rozkwitu Rzeczypospolitej Ludowej, szybkiego wzrostu jej sił i dobrobytu wszystkich ludzi pracy.</u>
30   - <u xml:id="u-2.13" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Misją historyczną obecnego Sejmu, z której zdaje sobie sprawę każdy z nas — posłów obdarzonych tak wysokim zaufaniem ludu pracującego, jest wspólne z całym 25-milionowym narodem urzeczywistnianie zasad tego programu.</u>
31   - <u xml:id="u-2.14" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy sługami narodu i w imię urzeczywistnienia woli narodu — woli robotników i chłopów, inteligencji i rzemieślników — mężczyzn i kobiet — młodych i starych — partyjnych i bezpartyjnych — wspólnej woli narodu, wyrażonej w wyborach 26 października, nie będziemy szczędzić naszych sił i nie będziemy cofać się przed żadnymi trudnościami.</u>
32   - <u xml:id="u-2.15" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Przyświecać nam będą idee, w imię których walczyli od lat 70 bojownicy proletariatu, niezłomni patrioci, najlepsi synowie narodu polskiego, idee, których triumf wspaniały widzimy dziś w bratnim Związku Radzieckim, wznoszącym gmach komunizmu.</u>
33   - <u xml:id="u-2.16" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Będzie to wielkie dzieło tworzenia jasnej przyszłości naszego narodu, a zarazem wkład niezniszczalny do wspólnej sprawy mas pracujących świata, walczących na całej kuli ziemskiej o wyzwolenie człowieka od wszelkiego ucisku i wyzysku, o zwycięstwo sprawy pokoju i braterstwa między narodami.</u>
  13 + <u xml:id="u-2.0" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Obywatele Posłowie! Rada Państwa powierzyła mi, jako jednemu z najstarszych wiekiem posłów, zaszczytne zadanie dokonania otwarcia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  14 + <u xml:id="u-2.1" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy tu z woli narodu polskiego — wyrażonej w powszechnym głosowaniu z bezprzykładną w naszych dziejach jednomyślnością w historycznym dniu 26 października 1952 r.</u>
  15 + <u xml:id="u-2.2" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy tu z woli narodu polskiego, który zrzucił na zawsze jarzmo obcych i rodzimych wyzyskiwaczy, ujął w swe własne dłonie ster rządów, uczynił swoją własnością środki i narzędzia produkcji, zdobył dla siebie światło wiedzy i dobra kultury — stał się wolnym gospodarzem w wolnej Ojczyźnie.</u>
  16 + <u xml:id="u-2.3" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy tu z woli narodu polskiego, którego rdzeń i siłę kierowniczą stanowi nasza bohaterska klasa robotnicza i jej Partia, narodu zespolonego — jak nigdy — pod sztandarem Frontu Narodowego, w imię niepodległości, pokoju i rozkwitu Ojczyzny.</u>
  17 + <u xml:id="u-2.4" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy Sejmem zwycięskiej idei jedności narodu, jedności osiągniętej w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne, w walce o wywłaszczenie wyzyskiwaczy, w walce o podźwignięcie miast i wsi z ogromu zniszczeń wojennych, o przezwyciężenie wiekowego zacofania i słabości naszego kraju, w walce o utworzenie nowego, szczęśliwszego życia człowieka pracy.</u>
  18 + <u xml:id="u-2.5" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Mam przed oczyma pół wieku dziejowej drogi narodu — to jest 54 lata mego własnego życia, w czasie których pracowałem w szeregach bojowników o taką Polskę, jaką dziś budujemy.</u>
  19 + <u xml:id="u-2.6" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Zmieniały się rządy, kolejni władcy — ciemiężyciele, okrutni okupanci, rodzime pijawki, przedstawiciele pasożytniczej mniejszości.</u>
  20 + <u xml:id="u-2.7" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Jedne po drugich waliły się trony i rządy, przemijały bez śladu parlamenty oparte na burżuazyjnym fałszu, oszustwie i na jawnej przemocy, pryskały boleśnie — pod ciosami krwawych doświadczeń — złudzenia wszczepiane masom przez sługusów jaśnie panów i kapitalistów.</u>
  21 + <u xml:id="u-2.8" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Dziejowe burze zmiotły te wszystkie reakcyjne systemy rządów, gdyż reprezentowały one siły społeczne i polityczne skazane na klęskę, na zagładę, gdyż wyrażały one interesy obce i wrogie narodowi — interesy znikomej mniejszości niezdolnej do kierowania Polską.</u>
  22 + <u xml:id="u-2.9" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Wielu z nas pod czerwonymi sztandarami walczyło o wolność i niepodległość z niezachwianą wiarą w polską klasę robotniczą, w lud pracujący, w naród polski. I naród polski wsparty potężnym ramieniem Kraju Rad, w którym robotnicy i chłopi pierwsi zerwali kajdany niewoli — zwyciężył.</u>
  23 + <u xml:id="u-2.10" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Dziewiąty rok naród nasz, skupiony wokół Towarzysza Bolesława Bieruta, buduje swoje państwo — republikę ludu pracującego miast i wsi. Nasza Rzeczpospolita Ludowa jest niezwyciężona, gdyż reprezentuje najbardziej żywotne interesy zjednoczonego narodu polskiego, interesy wszystkich ludzi pracy i zespolona jest nierozerwalnie z potężnym światowym obozem pokoju i postępu. Nasza Rzeczpospolita Ludowa nawiązuje do najpiękniejszych tradycji tysiącletniej historii naszego narodu i jest wcieleniem tych sił społecznych i politycznych, które zdolne są zapewnić naszej Ojczyźnie nieprzerwany postęp, wszechstronny rozwój, wzrost poziomu życiowego mas — siłę i jedność wewnętrzną. I dlatego my, posłowie Frontu Narodowego, rozpoczynamy dziś pracę z najgłębszą wiarą, że dzieło obecnego Sejmu — najwyższego organu Państwa Ludowego — będzie nieprzemijające, niezniszczalne, że będzie ono etapem na drodze urzeczywistnienia tych idei i dążeń ludu pracującego, które przewodzą nam od przełomowych dni powstania Krajowej Rady Narodowej pod przewodnictwem Bolesława Bieruta.</u>
  24 + <u xml:id="u-2.11" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Nasz Sejm — najwyższy organ władzy państwowej — powołany został na mocy Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i naszym naczelnym obowiązkiem jest dochowanie niezłomnej wierności zasadom tej wielkiej karty praw i zdobyczy narodu polskiego.</u>
  25 + <u xml:id="u-2.12" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Nasz Sejm powołany został przez naród, który głosował jednomyślnie za programem Frontu Narodowego — programem gospodarczego i kulturalnego rozkwitu Rzeczypospolitej Ludowej, szybkiego wzrostu jej sił i dobrobytu wszystkich ludzi pracy.</u>
  26 + <u xml:id="u-2.13" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Misją historyczną obecnego Sejmu, z której zdaje sobie sprawę każdy z nas — posłów obdarzonych tak wysokim zaufaniem ludu pracującego, jest wspólne z całym 25-milionowym narodem urzeczywistnianie zasad tego programu.</u>
  27 + <u xml:id="u-2.14" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Jesteśmy sługami narodu i w imię urzeczywistnienia woli narodu — woli robotników i chłopów, inteligencji i rzemieślników — mężczyzn i kobiet — młodych i starych — partyjnych i bezpartyjnych — wspólnej woli narodu, wyrażonej w wyborach 26 października, nie będziemy szczędzić naszych sił i nie będziemy cofać się przed żadnymi trudnościami.</u>
  28 + <u xml:id="u-2.15" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Przyświecać nam będą idee, w imię których walczyli od lat 70 bojownicy proletariatu, niezłomni patrioci, najlepsi synowie narodu polskiego, idee, których triumf wspaniały widzimy dziś w bratnim Związku Radzieckim, wznoszącym gmach komunizmu.</u>
  29 + <u xml:id="u-2.16" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Będzie to wielkie dzieło tworzenia jasnej przyszłości naszego narodu, a zarazem wkład niezniszczalny do wspólnej sprawy mas pracujących świata, walczących na całej kuli ziemskiej o wyzwolenie człowieka od wszelkiego ucisku i wyzysku, o zwycięstwo sprawy pokoju i braterstwa między narodami.</u>
34 30 <u xml:id="u-2.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
35   - <u xml:id="u-2.18" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Ogłaszam I sesję Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej za otwartą.</u>
  31 + <u xml:id="u-2.18" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Ogłaszam I sesję Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej za otwartą.</u>
36 32 <u xml:id="u-2.19" who="#komentarz">(Huczne i długotrwałe oklaski.)</u>
37   - <u xml:id="u-2.20" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Przystępujemy do wyboru Marszałka Sejmu.</u>
38   - <u xml:id="u-2.21" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Proszę o zgłaszanie kandydatów.</u>
39   - <u xml:id="u-2.22" who="#komentarz">(Poseł Kłosiewicz Wiktor:</u>
40   - <u xml:id="u-2.23" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Proszę o głos w tej sprawie.)</u>
41   - <u xml:id="u-2.24" who="#MarszalekSeniorLucjanRudnicki">Udzielam głosu posłowi Wiktorowi Kłosiewiczowi.</u>
  33 + <u xml:id="u-2.20" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Przystępujemy do wyboru Marszałka Sejmu.</u>
  34 + <u xml:id="u-2.21" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Proszę o zgłaszanie kandydatów.</u>
  35 + <u xml:id="u-2.22" who="#komentarz">(Poseł Kłosiewicz Wiktor: Proszę o głos w tej sprawie.)</u>
  36 + <u xml:id="u-2.23" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Udzielam głosu posłowi Wiktorowi Kłosiewiczowi.</u>
42 37 </div>
43 38 <div xml:id="div-3">
44   - <u xml:id="u-3.0" who="#PoselKlosiewiczWiktor">W imieniu zespołów poselskich miasta Warszawy, województwa katowickiego, województwa krakowskiego — proponuję wybór na Marszałka Sejmu znakomitego uczonego, wybitnego działacza ruchu pokoju, posła Jana Dembowskiego.</u>
  39 + <u xml:id="u-3.0" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W imieniu zespołów poselskich miasta Warszawy, województwa katowickiego, województwa krakowskiego — proponuję wybór na Marszałka Sejmu znakomitego uczonego, wybitnego działacza ruchu pokoju, posła Jana Dembowskiego.</u>
45 40 <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Huczne i długotrwałe oklaski.)</u>
46 41 </div>
47 42 <div xml:id="div-4">
48   - <u xml:id="u-4.0" who="#MarszalekSenior">Czy są jeszcze jakieś kandydatury? Nie ma.</u>
49   - <u xml:id="u-4.1" who="#MarszalekSenior">Przystępujemy do głosowania.</u>
50   - <u xml:id="u-4.2" who="#MarszalekSenior">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zgłoszonej kandydatury, zechce wstać.</u>
51   - <u xml:id="u-4.3" who="#MarszalekSenior">Dziękuję.</u>
  43 + <u xml:id="u-4.0" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Czy są jeszcze jakieś kandydatury? Nie ma.</u>
  44 + <u xml:id="u-4.1" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Przystępujemy do głosowania.</u>
  45 + <u xml:id="u-4.2" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zgłoszonej kandydatury, zechce wstać.</u>
  46 + <u xml:id="u-4.3" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Dziękuję.</u>
52 47 <u xml:id="u-4.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
53   - <u xml:id="u-4.5" who="#MarszalekSenior">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
54   - <u xml:id="u-4.6" who="#MarszalekSenior">Stwierdzam, że Sejm wybrał jednomyślnie posła Jana Dembowskiego na Marszałka Sejmu.</u>
  48 + <u xml:id="u-4.5" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  49 + <u xml:id="u-4.6" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Stwierdzam, że Sejm wybrał jednomyślnie posła Jana Dembowskiego na Marszałka Sejmu.</u>
55 50 <u xml:id="u-4.7" who="#komentarz">(Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
56   - <u xml:id="u-4.8" who="#MarszalekSenior">Proszę Obywatela Marszałka o objęcie przewodnictwa.</u>
  51 + <u xml:id="u-4.8" who="#MarszałekSeniorLucjanRudnicki">Proszę Obywatela Marszałka o objęcie przewodnictwa.</u>
57 52 <u xml:id="u-4.9" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
58 53 <u xml:id="u-4.10" who="#komentarz">(Marszałek Sejmu Jan Dembowski obejmuje przewodnictwo, witany hucznymi oklaskami.)</u>
59 54 </div>
60 55 <div xml:id="div-5">
61   - <u xml:id="u-5.0" who="#Marszalek">Wysoki Sejmie! Składam serdeczne podziękowanie Kolegom Posłom za powołanie mnie na Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Ludowej. Jest to dla mnie nie tylko wysoki zaszczyt, ale jest to przede wszystkim dowód wielkiego zaufania i przyrzekam uczynić wszystko, aby tego zaufania nie zawieść. Rozumiem dobrze, że zaszczyt przypada w udziale nie mojej osobie. Przypada on sferom obywateli naszego kraju, które ja reprezentuję. Zagadnienie ujmuję w trojakim aspekcie.</u>
62   - <u xml:id="u-5.1" who="#Marszalek">Reprezentuję w pierwszym rzędzie liczne rzesze obywateli, nie należących do żadnych partii lub stronnictw politycznych, a którzy włączyli się w pełni w dzieło budownictwa państwowego. Świadczy o tym wspaniały wynik wyborów do Sejmu, w których ponad 99% oddanych głosów padło na listę Frontu Narodowego, któremu przewodził wielki budowniczy Polski Ludowej poseł Bolesław Bierut.</u>
  56 + <u xml:id="u-5.0" who="#MarszałekJanDembowski">Wysoki Sejmie! Składam serdeczne podziękowanie Kolegom Posłom za powołanie mnie na Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Ludowej. Jest to dla mnie nie tylko wysoki zaszczyt, ale jest to przede wszystkim dowód wielkiego zaufania i przyrzekam uczynić wszystko, aby tego zaufania nie zawieść. Rozumiem dobrze, że zaszczyt przypada w udziale nie mojej osobie. Przypada on sferom obywateli naszego kraju, które ja reprezentuję. Zagadnienie ujmuję w trojakim aspekcie.</u>
  57 + <u xml:id="u-5.1" who="#MarszałekJanDembowski">Reprezentuję w pierwszym rzędzie liczne rzesze obywateli, nie należących do żadnych partii lub stronnictw politycznych, a którzy włączyli się w pełni w dzieło budownictwa państwowego. Świadczy o tym wspaniały wynik wyborów do Sejmu, w których ponad 99% oddanych głosów padło na listę Frontu Narodowego, któremu przewodził wielki budowniczy Polski Ludowej poseł Bolesław Bierut.</u>
63 58 <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
64   - <u xml:id="u-5.3" who="#Marszalek">Fakt ten zadokumentował jedność wszystkich obywateli w sprawie budowy naszego życia państwowego, utrwalenia niepodległości i bezpieczeństwa naszej Ojczyzny. Cały naród: wierzący i niewierzący, bezpartyjni na równi z partyjnymi, przedstawiciele wszystkich warstw społeczeństwa zgodnie oddali swe głosy na tych, którzy będą wcielali w życie postanowienia naszej pięknej Konstytucji, mającej na celu dobro, godność i szczęście człowieka.</u>
65   - <u xml:id="u-5.4" who="#Marszalek">Po drugie — reprezentuję świat nauki. Pozwalam sobie zaznaczyć, że po raz pierwszy w naszym kraju nauka staje w tak bliskim, bezpośrednim kontakcie z życiem i potrzebami społeczeństwa. Nauka jest wielkim konstruktorem, pomaga ona skutecznie w budowaniu zrębów nowej państwowości, dokonuje olbrzymiej pracy twórczej, w której nie ma miejsca na dyletantyzm i przygodną wynalazczość, lecz gdzie wszystko opiera się na gruntownej wiedzy i rozległym doświadczeniu ludzi nauki. Nasi uczeni z całą gotowością oddają swoje siły i zdolności sprawie rozwoju nauki, służącej potrzebom narodu.</u>
66   - <u xml:id="u-5.5" who="#Marszalek">Po trzecie — reprezentuję liczny w naszym kraju obóz aktywnych bojowników o pokój, o pokojowe i przyjazne współżycie narodów bez względu na różnice w ich ustroju społecznym, o pogłębienie naszego sojuszu z Wielkim Związkiem Radzieckim. W walce o pokój świata Polska ma piękne tradycje, nasz to bowiem kraj wniósł tak poważny wkład do światowego ruchu pokoju w samym jego zaraniu, ruchu nie mającego w swojej skali sobie podobnych w dziejach ludzkości.</u>
67   - <u xml:id="u-5.6" who="#Marszalek">Te trzy aspekty: jedność narodu polskiego, oparcie budownictwa państwowego na podstawach naukowych i obrona pokoju świata — to trzy główne podstawy działalności naszego Państwa Ludowego i Wysoka Izba, oddając jednomyślnie swe głosy na przedstawiciela tych właśnie kierunków, raz jeszcze dała dobitny wyraz jednomyślności narodu polskiego w dziele budowy ustroju sprawiedliwości społecznej. To chciałbym wyraźnie podkreślić.</u>
  59 + <u xml:id="u-5.3" who="#MarszałekJanDembowski">Fakt ten zadokumentował jedność wszystkich obywateli w sprawie budowy naszego życia państwowego, utrwalenia niepodległości i bezpieczeństwa naszej Ojczyzny. Cały naród: wierzący i niewierzący, bezpartyjni na równi z partyjnymi, przedstawiciele wszystkich warstw społeczeństwa zgodnie oddali swe głosy na tych, którzy będą wcielali w życie postanowienia naszej pięknej Konstytucji, mającej na celu dobro, godność i szczęście człowieka.</u>
  60 + <u xml:id="u-5.4" who="#MarszałekJanDembowski">Po drugie — reprezentuję świat nauki. Pozwalam sobie zaznaczyć, że po raz pierwszy w naszym kraju nauka staje w tak bliskim, bezpośrednim kontakcie z życiem i potrzebami społeczeństwa. Nauka jest wielkim konstruktorem, pomaga ona skutecznie w budowaniu zrębów nowej państwowości, dokonuje olbrzymiej pracy twórczej, w której nie ma miejsca na dyletantyzm i przygodną wynalazczość, lecz gdzie wszystko opiera się na gruntownej wiedzy i rozległym doświadczeniu ludzi nauki. Nasi uczeni z całą gotowością oddają swoje siły i zdolności sprawie rozwoju nauki, służącej potrzebom narodu.</u>
  61 + <u xml:id="u-5.5" who="#MarszałekJanDembowski">Po trzecie — reprezentuję liczny w naszym kraju obóz aktywnych bojowników o pokój, o pokojowe i przyjazne współżycie narodów bez względu na różnice w ich ustroju społecznym, o pogłębienie naszego sojuszu z Wielkim Związkiem Radzieckim. W walce o pokój świata Polska ma piękne tradycje, nasz to bowiem kraj wniósł tak poważny wkład do światowego ruchu pokoju w samym jego zaraniu, ruchu nie mającego w swojej skali sobie podobnych w dziejach ludzkości.</u>
  62 + <u xml:id="u-5.6" who="#MarszałekJanDembowski">Te trzy aspekty: jedność narodu polskiego, oparcie budownictwa państwowego na podstawach naukowych i obrona pokoju świata — to trzy główne podstawy działalności naszego Państwa Ludowego i Wysoka Izba, oddając jednomyślnie swe głosy na przedstawiciela tych właśnie kierunków, raz jeszcze dała dobitny wyraz jednomyślności narodu polskiego w dziele budowy ustroju sprawiedliwości społecznej. To chciałbym wyraźnie podkreślić.</u>
68 63 <u xml:id="u-5.7" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
69   - <u xml:id="u-5.8" who="#Marszalek">Obecnie przystępujemy do wyboru wicemarszałków Sejmu.</u>
70   - <u xml:id="u-5.9" who="#Marszalek">Proszę o zgłaszanie kandydatów.</u>
71   - <u xml:id="u-5.10" who="#komentarz">(Poseł Juszkiewicz Aleksander:</u>
72   - <u xml:id="u-5.11" who="#Marszalek">Proszę o głos.)</u>
73   - <u xml:id="u-5.12" who="#Marszalek">Głos ma poseł Aleksander Juszkiewicz.</u>
  64 + <u xml:id="u-5.8" who="#MarszałekJanDembowski">Obecnie przystępujemy do wyboru wicemarszałków Sejmu.</u>
  65 + <u xml:id="u-5.9" who="#MarszałekJanDembowski">Proszę o zgłaszanie kandydatów.</u>
  66 + <u xml:id="u-5.10" who="#komentarz">(Poseł Juszkiewicz Aleksander: Proszę o głos.)</u>
  67 + <u xml:id="u-5.11" who="#MarszałekJanDembowski">Głos ma poseł Aleksander Juszkiewicz.</u>
74 68 </div>
75 69 <div xml:id="div-6">
76   - <u xml:id="u-6.0" who="#PoselJuszkiewiczAleksander">W imieniu zespołów poselskich województw wrocławskiego i kieleckiego zgłaszam na wicemarszałków Sejmu obywateli:</u>
77   - <u xml:id="u-6.1" who="#PoselJuszkiewiczAleksander">posła Franciszka Mazura z ramienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej</u>
  70 + <u xml:id="u-6.0" who="#PosełJuszkiewiczAleksander">W imieniu zespołów poselskich województw wrocławskiego i kieleckiego zgłaszam na wicemarszałków Sejmu obywateli:</u>
  71 + <u xml:id="u-6.1" who="#PosełJuszkiewiczAleksander">– posła Franciszka Mazura z ramienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej,</u>
78 72 <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
79   - <u xml:id="u-6.3" who="#PoselJuszkiewiczAleksander">posła Józefa Ozgę-Michalskiego z ramienia Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (Oklaski),</u>
80   - <u xml:id="u-6.4" who="#PoselJuszkiewiczAleksander">posła Stanisława Kulczyńskiego z ramienia Stronnictwa Demokratycznego</u>
81   - <u xml:id="u-6.5" who="#komentarz">(Oklaski).</u>
  73 + <u xml:id="u-6.3" who="#PosełJuszkiewiczAleksander">– posła Józefa Ozgę-Michalskiego z ramienia Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego,</u>
  74 + <u xml:id="u-6.4" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
  75 + <u xml:id="u-6.5" who="#PosełJuszkiewiczAleksander">– posła Stanisława Kulczyńskiego z ramienia Stronnictwa Demokratycznego,</u>
  76 + <u xml:id="u-6.6" who="#komentarz">(Oklaski).</u>
82 77 </div>
83 78 <div xml:id="div-7">
84   - <u xml:id="u-7.0" who="#Marszalek">Czy są jeszcze inne kandydatury?</u>
85   - <u xml:id="u-7.1" who="#Marszalek">Ponieważ innych kandydatur nie ma, przystępujemy do głosowania. Przegłosujemy każdą ze zgłoszonych kandydatur oddzielnie.</u>
86   - <u xml:id="u-7.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem kandydatury posła Mazura Franciszka, zechce wstać.</u>
87   - <u xml:id="u-7.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
  79 + <u xml:id="u-7.0" who="#Marszałek">Czy są jeszcze inne kandydatury?</u>
  80 + <u xml:id="u-7.1" who="#Marszałek">Ponieważ innych kandydatur nie ma, przystępujemy do głosowania. Przegłosujemy każdą ze zgłoszonych kandydatur oddzielnie.</u>
  81 + <u xml:id="u-7.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem kandydatury posła Mazura Franciszka, zechce wstać.</u>
  82 + <u xml:id="u-7.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
88 83 <u xml:id="u-7.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
89   - <u xml:id="u-7.5" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
90   - <u xml:id="u-7.6" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem kandydatury posła Ozgi-Michalskiego Józefa, zechce wstać.</u>
91   - <u xml:id="u-7.7" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
  84 + <u xml:id="u-7.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  85 + <u xml:id="u-7.6" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem kandydatury posła Ozgi-Michalskiego Józefa, zechce wstać.</u>
  86 + <u xml:id="u-7.7" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
92 87 <u xml:id="u-7.8" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
93   - <u xml:id="u-7.9" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
94   - <u xml:id="u-7.10" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem kandydatury posła Kulczyńskiego Stanisława, zechce wstać.</u>
95   - <u xml:id="u-7.11" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
  88 + <u xml:id="u-7.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  89 + <u xml:id="u-7.10" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem kandydatury posła Kulczyńskiego Stanisława, zechce wstać.</u>
  90 + <u xml:id="u-7.11" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
96 91 <u xml:id="u-7.12" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
97   - <u xml:id="u-7.13" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
98   - <u xml:id="u-7.14" who="#Marszalek">Wobec braku sprzeciwu stwierdzam, że Sejm wybrał jednomyślnie posłów: Mazura Franciszka, Ozgę-Michalskiego Józefa i Kulczyńskiego Stanisława na wicemarszałków Sejmu.</u>
  92 + <u xml:id="u-7.13" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  93 + <u xml:id="u-7.14" who="#Marszałek">Wobec braku sprzeciwu stwierdzam, że Sejm wybrał jednomyślnie posłów: Mazura Franciszka, Ozgę-Michalskiego Józefa i Kulczyńskiego Stanisława na wicemarszałków Sejmu.</u>
99 94 <u xml:id="u-7.15" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
100   - <u xml:id="u-7.16" who="#Marszalek">Proszę Obywateli Wicemarszałków o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
  95 + <u xml:id="u-7.16" who="#Marszałek">Proszę Obywateli Wicemarszałków o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
101 96 <u xml:id="u-7.17" who="#komentarz">(Wicemarszałkowie Sejmu zajmują miejsca przy stole prezydialnym, witani hucznymi oklaskami.)</u>
102   - <u xml:id="u-7.18" who="#Marszalek">Przystępujemy do ślubowania poselskiego.</u>
103   - <u xml:id="u-7.19" who="#komentarz">(Poseł Wicka Władysław:</u>
104   - <u xml:id="u-7.20" who="#Marszalek">Proszę o głos.)</u>
105   - <u xml:id="u-7.21" who="#Marszalek">Głos ma poseł Władysław Wicha.</u>
  97 + <u xml:id="u-7.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do ślubowania poselskiego.</u>
  98 + <u xml:id="u-7.19" who="#komentarz">(Poseł Wicka Władysław: Proszę o głos.)</u>
  99 + <u xml:id="u-7.20" who="#Marszałek">Głos ma poseł Władysław Wicha.</u>
106 100 </div>
107 101 <div xml:id="div-8">
108   - <u xml:id="u-8.0" who="#PoselWichaWladyslaw">W imieniu zespołu poselskiego m. st. Warszawy proponuję uchwalenie przez Sejm następującego tekstu ślubowania</u>
109   - <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(czyta):</u>
110   - <u xml:id="u-8.2" who="#PoselWichaWladyslaw">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pracować dla dobra Narodu Polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umacniania więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności oraz dla pomyślnego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.”</u>
  102 + <u xml:id="u-8.0" who="#PosełWichaWładysław">W imieniu zespołu poselskiego m. st. Warszawy proponuję uchwalenie przez Sejm następującego tekstu ślubowania:</u>
  103 + <u xml:id="u-8.1" who="#PosełWichaWładysław">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pracować dla dobra Narodu Polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umacniania więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności oraz dla pomyślnego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”.</u>
111 104 </div>
112 105 <div xml:id="div-9">
113   - <u xml:id="u-9.0" who="#Marszalek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie projektu tekstu ślubowania?</u>
114   - <u xml:id="u-9.1" who="#Marszalek">Nikt głosu nie żąda.</u>
115   - <u xml:id="u-9.2" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm zgłoszony projekt tekstu ślubowania poselskiego uchwalił. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
116   - <u xml:id="u-9.3" who="#Marszalek">Przystępujemy do ślubowania.</u>
117   - <u xml:id="u-9.4" who="#Marszalek">Proszę wszystkich obecnych o powstanie</u>
118   - <u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(wszyscy wstają), a Obywateli Posłów o powtarzanie za mną słów ślubowania (czyta):</u>
119   - <u xml:id="u-9.6" who="#Marszalek">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm</u>
120   - <u xml:id="u-9.7" who="#Marszalek">Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pracować dla dobra Narodu Polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umacniania więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności oraz dla pomyślnego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.”</u>
  106 + <u xml:id="u-9.0" who="#Marszałek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie projektu tekstu ślubowania?</u>
  107 + <u xml:id="u-9.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie żąda.</u>
  108 + <u xml:id="u-9.2" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm zgłoszony projekt tekstu ślubowania poselskiego uchwalił. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
  109 + <u xml:id="u-9.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do ślubowania.</u>
  110 + <u xml:id="u-9.4" who="#Marszałek">Proszę wszystkich obecnych o powstanie...</u>
  111 + <u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(wszyscy wstają)</u>
  112 + <u xml:id="u-9.6" who="#Marszałek">...a Obywateli Posłów o powtarzanie za mną słów ślubowania:</u>
  113 + <u xml:id="u-9.7" who="#Marszałek">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pracować dla dobra Narodu Polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umacniania więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności oraz dla pomyślnego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”.</u>
121 114 <u xml:id="u-9.8" who="#komentarz">(Wszyscy obecni posłowie powtarzają za Marszałkiem słowa ślubowania.)</u>
122   - <u xml:id="u-9.9" who="#Marszalek">Stwierdzam, że wszyscy obecni na posiedzeniu posłowie złożyli ślubowanie.</u>
123   - <u xml:id="u-9.10" who="#Marszalek">Proponuję następujący porządek obrad sesji</u>
124   - <u xml:id="u-9.11" who="#komentarz">(czyta):</u>
125   - <u xml:id="u-9.12" who="#Marszalek">I. Wybór Rady Państwa. II. Stwierdzenie ważności wyboru posłów na Sejm.</u>
126   - <u xml:id="u-9.13" who="#Marszalek">III. Uchwalenie regulaminu Sejmu.</u>
127   - <u xml:id="u-9.14" who="#Marszalek">IV. Powołanie Rządu.</u>
128   - <u xml:id="u-9.15" who="#Marszalek">V. Wybór stałych komisji poselskich.</u>
129   - <u xml:id="u-9.16" who="#Marszalek">VI. Uchwalenie ustaw i zatwierdzenie dekretów wydanych po upływie kadencji Sejmu Ustawodawczego.</u>
130   - <u xml:id="u-9.17" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
131   - <u xml:id="u-9.18" who="#Marszalek">Stwierdzam, że proponowany przeze mnie porządek obrad sesji został przez Sejm przyjęty.</u>
132   - <u xml:id="u-9.19" who="#Marszalek">Proponuję następujący porządek dzienny pierwszego posiedzenia Sejmu</u>
133   - <u xml:id="u-9.20" who="#komentarz">(czyta):</u>
134   - <u xml:id="u-9.21" who="#Marszalek">1. Wybór Rady Państwa.</u>
135   - <u xml:id="u-9.22" who="#Marszalek">2. Ustalenie trybu stwierdzenia ważności wyboru posłów i wybór Komisji Mandatowej.</u>
136   - <u xml:id="u-9.23" who="#Marszalek">3. Wybór Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu.</u>
137   - <u xml:id="u-9.24" who="#Marszalek">4. Powołanie Prezesa Rady Ministrów i powierzenie mu przedstawienia Sejmowi wniosków co do składu Rządu.</u>
138   - <u xml:id="u-9.25" who="#Marszalek">Jeśli nie ma sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
139   - <u xml:id="u-9.26" who="#Marszalek">Stwierdzam, że proponowany przeze mnie porządek dzienny pierwszego posiedzenia Sejmu został przez Sejm przyjęty.</u>
140   - <u xml:id="u-9.27" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: wybór Rady Państwa.</u>
141   - <u xml:id="u-9.28" who="#Marszalek">Sprawę wyboru Rady Państwa reguluje art. 24 ust. 1 i 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, który głosi</u>
142   - <u xml:id="u-9.29" who="#komentarz">(czyta):</u>
143   - <u xml:id="u-9.30" who="#Marszalek">„1. Sejm wybiera ze swego grona na pierwszym posiedzeniu Radę Państwa w składzie: Przewodniczący Rady Państwa, czterej zastępcy Przewodniczącego, Sekretarz Rady Państwa, dziewięciu członków.</u>
144   - <u xml:id="u-9.31" who="#Marszalek">2. Marszałek Sejmu i wicemarszałkowie mogą być wybrani do Rady Państwa jako zastępcy Przewodniczącego lub członkowie.” Proszę o składanie kandydatur.</u>
145   - <u xml:id="u-9.32" who="#komentarz">(Poseł Dworakowski Władysław:</u>
146   - <u xml:id="u-9.33" who="#Marszalek">Proszę o głos.)</u>
147   - <u xml:id="u-9.34" who="#Marszalek">Głos ma poseł Władysław Dworakowski.</u>
  115 + <u xml:id="u-9.9" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wszyscy obecni na posiedzeniu posłowie złożyli ślubowanie.</u>
  116 + <u xml:id="u-9.10" who="#Marszałek">Proponuję następujący porządek obrad sesji:</u>
  117 + <u xml:id="u-9.11" who="#Marszałek">„I. Wybór Rady Państwa.</u>
  118 + <u xml:id="u-9.12" who="#Marszałek">II. Stwierdzenie ważności wyboru posłów na Sejm.</u>
  119 + <u xml:id="u-9.13" who="#Marszałek">III. Uchwalenie regulaminu Sejmu.</u>
  120 + <u xml:id="u-9.14" who="#Marszałek">IV. Powołanie Rządu.</u>
  121 + <u xml:id="u-9.15" who="#Marszałek">V. Wybór stałych komisji poselskich.</u>
  122 + <u xml:id="u-9.16" who="#Marszałek">VI. Uchwalenie ustaw i zatwierdzenie dekretów wydanych po upływie kadencji Sejmu Ustawodawczego”.</u>
  123 + <u xml:id="u-9.17" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
  124 + <u xml:id="u-9.18" who="#Marszałek">Stwierdzam, że proponowany przeze mnie porządek obrad sesji został przez Sejm przyjęty.</u>
  125 + <u xml:id="u-9.19" who="#Marszałek">Proponuję następujący porządek dzienny pierwszego posiedzenia Sejmu:</u>
  126 + <u xml:id="u-9.20" who="#Marszałek">„1. Wybór Rady Państwa.</u>
  127 + <u xml:id="u-9.21" who="#Marszałek">2. Ustalenie trybu stwierdzenia ważności wyboru posłów i wybór Komisji Mandatowej.</u>
  128 + <u xml:id="u-9.22" who="#Marszałek">3. Wybór Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu.</u>
  129 + <u xml:id="u-9.23" who="#Marszałek">4. Powołanie Prezesa Rady Ministrów i powierzenie mu przedstawienia Sejmowi wniosków co do składu Rządu”.</u>
  130 + <u xml:id="u-9.24" who="#Marszałek">Jeśli nie ma sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
  131 + <u xml:id="u-9.25" who="#Marszałek">Stwierdzam, że proponowany przeze mnie porządek dzienny pierwszego posiedzenia Sejmu został przez Sejm przyjęty.</u>
  132 + <u xml:id="u-9.26" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: wybór Rady Państwa.</u>
  133 + <u xml:id="u-9.27" who="#Marszałek">Sprawę wyboru Rady Państwa reguluje art. 24 ust. 1 i 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, który głosi:</u>
  134 + <u xml:id="u-9.28" who="#Marszałek">„1. Sejm wybiera ze swego grona na pierwszym posiedzeniu Radę Państwa w składzie: Przewodniczący Rady Państwa, czterej zastępcy Przewodniczącego, Sekretarz Rady Państwa, dziewięciu członków.</u>
  135 + <u xml:id="u-9.29" who="#Marszałek">2. Marszałek Sejmu i wicemarszałkowie mogą być wybrani do Rady Państwa jako zastępcy Przewodniczącego lub członkowie”.</u>
  136 + <u xml:id="u-9.30" who="#Marszałek">Proszę o składanie kandydatur.</u>
  137 + <u xml:id="u-9.31" who="#komentarz">(Poseł Dworakowski Władysław: Proszę o głos.)</u>
  138 + <u xml:id="u-9.32" who="#Marszałek">Głos ma poseł Władysław Dworakowski.</u>
148 139 </div>
149 140 <div xml:id="div-10">
150   - <u xml:id="u-10.0" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">Obywatele Posłowie! W imieniu zespołów poselskich miasta Łodzi oraz województw katowickiego, szczecińskiego i lubelskiego proponuje wybrać Radę Państwa w następującym składzie:</u>
151   - <u xml:id="u-10.1" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">na Przewodniczącego Rady Państwa — zasłużonego działacza robotniczego i państwowego posła Aleksandra Zawadzkiego</u>
  141 + <u xml:id="u-10.0" who="#PosełDworakowskiWładysław">Obywatele Posłowie! W imieniu zespołów poselskich miasta Łodzi oraz województw katowickiego, szczecińskiego i lubelskiego proponuje wybrać Radę Państwa w następującym składzie:</u>
  142 + <u xml:id="u-10.1" who="#PosełDworakowskiWładysław">— na Przewodniczącego Rady Państwa — zasłużonego działacza robotniczego i państwowego posła Aleksandra Zawadzkiego.</u>
152 143 <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Oklaski);</u>
153   - <u xml:id="u-10.3" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">na zastępców Przewodniczącego Rady Państwa:</u>
154   - <u xml:id="u-10.4" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Dembowskiego Jana — Prezesa Polskiej Akademii Nauk, bezpartyjnego</u>
155   - <u xml:id="u-10.5" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
156   - <u xml:id="u-10.6" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Mazura Franciszka — Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej</u>
157   - <u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
158   - <u xml:id="u-10.8" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Ignara Stefana — Wiceprezesa Naczelnego Komitetu Wykonawczego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego</u>
159   - <u xml:id="u-10.9" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
160   - <u xml:id="u-10.10" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Barcikowskiego Wacława — Przewodniczącego Centralnego Komitetu Wykonawczego Stronnictwa Demokratycznego</u>
161   - <u xml:id="u-10.11" who="#komentarz">(Oklaski);</u>
162   - <u xml:id="u-10.12" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">na Sekretarza Rady Państwa — posła Rybickiego Mariana</u>
163   - <u xml:id="u-10.13" who="#komentarz">(Oklaski);</u>
164   - <u xml:id="u-10.14" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">na członków Rady Państwa:</u>
165   - <u xml:id="u-10.15" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Kowalskiego Władysława — Prezesa Naczelnego Komitetu Wykonawczego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego</u>
  144 + <u xml:id="u-10.3" who="#PosełDworakowskiWładysław">Na zastępców Przewodniczącego Rady Państwa:</u>
  145 + <u xml:id="u-10.4" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Dembowskiego Jana — Prezesa Polskiej Akademii Nauk, bezpartyjnego,</u>
  146 + <u xml:id="u-10.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
  147 + <u xml:id="u-10.6" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Mazura Franciszka — Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej,</u>
  148 + <u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
  149 + <u xml:id="u-10.8" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Ignara Stefana — Wiceprezesa Naczelnego Komitetu Wykonawczego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego,</u>
  150 + <u xml:id="u-10.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
  151 + <u xml:id="u-10.10" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Barcikowskiego Wacława — Przewodniczącego Centralnego Komitetu Wykonawczego Stronnictwa Demokratycznego,</u>
  152 + <u xml:id="u-10.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
  153 + <u xml:id="u-10.12" who="#PosełDworakowskiWładysław">— na Sekretarza Rady Państwa — posła Rybickiego Mariana.</u>
  154 + <u xml:id="u-10.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
  155 + <u xml:id="u-10.14" who="#PosełDworakowskiWładysław">Na członków Rady Państwa:</u>
  156 + <u xml:id="u-10.15" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Kowalskiego Władysława — Prezesa Naczelnego Komitetu Wykonawczego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego,</u>
166 157 <u xml:id="u-10.16" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
167   - <u xml:id="u-10.17" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Zambrowskiego Romana — Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej</u>
  158 + <u xml:id="u-10.17" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Zambrowskiego Romana — Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej,</u>
168 159 <u xml:id="u-10.18" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
169   - <u xml:id="u-10.19" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Nieckę Józefa — Prezesa Rady Naczelnej Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego</u>
  160 + <u xml:id="u-10.19" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Nieckę Józefa — Prezesa Rady Naczelnej Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego,</u>
170 161 <u xml:id="u-10.20" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
171   - <u xml:id="u-10.21" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Kołodziejskiego Henryka — Prezesa Naczelnej Rady Spółdzielczej, bezpartyjnego</u>
  162 + <u xml:id="u-10.21" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Kołodziejskiego Henryka — Prezesa Naczelnej Rady Spółdzielczej, bezpartyjnego,</u>
172 163 <u xml:id="u-10.22" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
173   - <u xml:id="u-10.23" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Matuszewskiego Stefana — zastępcę członka Biura Politycznego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej</u>
  164 + <u xml:id="u-10.23" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Matuszewskiego Stefana — zastępcę członka Biura Politycznego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej,</u>
174 165 <u xml:id="u-10.24" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
175   - <u xml:id="u-10.25" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Modzelewskiego Zygmunta — Rektora Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych</u>
  166 + <u xml:id="u-10.25" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Modzelewskiego Zygmunta — Rektora Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych.</u>
176 167 <u xml:id="u-10.26" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
177   - <u xml:id="u-10.27" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Kłosiewicza Wiktora — Przewodniczącego Centralnej Rady Związków Zawodowych</u>
  168 + <u xml:id="u-10.27" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Kłosiewicza Wiktora — Przewodniczącego Centralnej Rady Związków Zawodowych,</u>
178 169 <u xml:id="u-10.28" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
179   - <u xml:id="u-10.29" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Juszkiewicza Aleksandra — Sekretarza Naczelnego Komitetu Wykonawczego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego</u>
  170 + <u xml:id="u-10.29" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Juszkiewicza Aleksandra — Sekretarza Naczelnego Komitetu Wykonawczego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego,</u>
180 171 <u xml:id="u-10.30" who="#komentarz">(Oklaski),</u>
181   - <u xml:id="u-10.31" who="#PoselDworakowskiWladyslaw">posła Musiałową Alicję — Przewodniczącą Zarządu Głównego Ligi Kobiet</u>
  172 + <u xml:id="u-10.31" who="#PosełDworakowskiWładysław">— posła Musiałową Alicję — Przewodniczącą Zarządu Głównego Ligi Kobiet,</u>
182 173 <u xml:id="u-10.32" who="#komentarz">(Oklaski).</u>
183 174 </div>
184 175 <div xml:id="div-11">
185   - <u xml:id="u-11.0" who="#Marszalek">Ponieważ wysunięta jest również moja kandydatura do Rady Państwa, przekazuję przewodnictwo wicemarszałkowi Kulczyńskiemu.</u>
  176 + <u xml:id="u-11.0" who="#Marszałek">Ponieważ wysunięta jest również moja kandydatura do Rady Państwa, przekazuję przewodnictwo wicemarszałkowi Kulczyńskiemu.</u>
186 177 </div>
187 178 <div xml:id="div-12">
188   - <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszalekKulczynski">Czy są jeszcze</u>
189   - <u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszalekKulczynski">inne kandydatury? Nie ma.</u>
190   - <u xml:id="u-12.2" who="#WicemarszalekKulczynski">Przystępujemy do głosowania.</u>
191   - <u xml:id="u-12.3" who="#WicemarszalekKulczynski">Proponuję przegłosować oddzielnie kandydatury na Przewodniczącego Rady Państwa, oddzielnie na zastępców Przewodniczącego, oddzielnie na Sekretarza Rady Państwa oraz łącznie na pozostałych członków Rady Państwa.</u>
192   - <u xml:id="u-12.4" who="#WicemarszalekKulczynski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję moją przyjął.</u>
193   - <u xml:id="u-12.5" who="#WicemarszalekKulczynski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
194   - <u xml:id="u-12.6" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Aleksandra Zawadzkiego na Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
195   - <u xml:id="u-12.7" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
196   - <u xml:id="u-12.8" who="#WicemarszalekKulczynski">Dziękuję.</u>
197   - <u xml:id="u-12.9" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
198   - <u xml:id="u-12.10" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
199   - <u xml:id="u-12.11" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Jana Dembowskiego na zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
200   - <u xml:id="u-12.12" who="#WicemarszalekKulczynski">Dziękuję.</u>
201   - <u xml:id="u-12.13" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
202   - <u xml:id="u-12.14" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
203   - <u xml:id="u-12.15" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Franciszka Mazura na zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
204   - <u xml:id="u-12.16" who="#WicemarszalekKulczynski">Dziękuję.</u>
205   - <u xml:id="u-12.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
206   - <u xml:id="u-12.18" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
207   - <u xml:id="u-12.19" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Stefana Ignara na zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
208   - <u xml:id="u-12.20" who="#WicemarszalekKulczynski">Dziękuję.</u>
209   - <u xml:id="u-12.21" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
210   - <u xml:id="u-12.22" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
211   - <u xml:id="u-12.23" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Wacława Barcikowskiego na zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
212   - <u xml:id="u-12.24" who="#WicemarszalekKulczynski">Dziękuję.</u>
213   - <u xml:id="u-12.25" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
214   - <u xml:id="u-12.26" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
215   - <u xml:id="u-12.27" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Mariana Rybickiego na Sekretarza Rady Państwa, zechce wstać.</u>
216   - <u xml:id="u-12.28" who="#WicemarszalekKulczynski">Dziękuję.</u>
217   - <u xml:id="u-12.29" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
218   - <u xml:id="u-12.30" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
219   - <u xml:id="u-12.31" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturami posłów: Władysława Kowalskiego, Romana Zambrowskiego, Józefa Niecki, Henryka Kołodziejskiego, Stefana Matuszewskiego. Zygmunta Modzelewskiego, Wiktora Kłosiewicza, Aleksandra Juszkiewicza, Alicji Musiałowej — na pozostałych członków Rady Państwa, zechce wstać.</u>
220   - <u xml:id="u-12.32" who="#WicemarszalekKulczynski">Dziękuję.</u>
221   - <u xml:id="u-12.33" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
222   - <u xml:id="u-12.34" who="#WicemarszalekKulczynski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
223   - <u xml:id="u-12.35" who="#WicemarszalekKulczynski">Stwierdzam, że Sejm wybrał jednomyślnie Radę Państwa w następującym składzie:</u>
224   - <u xml:id="u-12.36" who="#WicemarszalekKulczynski">Przewodniczący Rady Państwa poseł Aleksander Zawadzki;</u>
225   - <u xml:id="u-12.37" who="#WicemarszalekKulczynski">zastępcy Przewodniczącego: poseł Jan Dembowski,</u>
226   - <u xml:id="u-12.38" who="#WicemarszalekKulczynski">Franciszek Mazur,</u>
227   - <u xml:id="u-12.39" who="#WicemarszalekKulczynski">Stefan Ignar,</u>
228   - <u xml:id="u-12.40" who="#WicemarszalekKulczynski">Wacław Barcikowski;</u>
229   - <u xml:id="u-12.41" who="#WicemarszalekKulczynski">Sekretarz Rady Państwa poseł Marian Rybicki;</u>
230   - <u xml:id="u-12.42" who="#WicemarszalekKulczynski">członkowie Rady Państwa: poseł Władysław Kowalski,</u>
231   - <u xml:id="u-12.43" who="#WicemarszalekKulczynski">Roman Zambrowski,</u>
232   - <u xml:id="u-12.44" who="#WicemarszalekKulczynski">Józef Niecko, poseł Henryk Kołodziejski,</u>
233   - <u xml:id="u-12.45" who="#WicemarszalekKulczynski">Stefan Matuszewski,</u>
234   - <u xml:id="u-12.46" who="#WicemarszalekKulczynski">Zygmunt Modzelewski,</u>
235   - <u xml:id="u-12.47" who="#WicemarszalekKulczynski">Wiktor Kłosiewicz,</u>
236   - <u xml:id="u-12.48" who="#WicemarszalekKulczynski">Aleksander Juszkiewicz,</u>
237   - <u xml:id="u-12.49" who="#WicemarszalekKulczynski">Alicja Musiałowa.</u>
238   - <u xml:id="u-12.50" who="#WicemarszalekKulczynski">Proszę Członków Rady Państwa o zajęcie miejsc na podium.</u>
239   - <u xml:id="u-12.51" who="#komentarz">(Członkowie Rady Państwa zajmują miejsca na podium, witani hucznymi oklaskami.)</u>
240   - <u xml:id="u-12.52" who="#WicemarszalekKulczynski">Oddaję przewodnictwo Obywatelowi Marszałkowi.</u>
  179 + <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Czy są jeszcze inne kandydatury? Nie ma.</u>
  180 + <u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
  181 + <u xml:id="u-12.2" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Proponuję przegłosować oddzielnie kandydatury na Przewodniczącego Rady Państwa, oddzielnie na zastępców Przewodniczącego, oddzielnie na Sekretarza Rady Państwa oraz łącznie na pozostałych członków Rady Państwa.</u>
  182 + <u xml:id="u-12.3" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję moją przyjął.</u>
  183 + <u xml:id="u-12.4" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
  184 + <u xml:id="u-12.5" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Aleksandra Zawadzkiego na Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
  185 + <u xml:id="u-12.6" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
  186 + <u xml:id="u-12.7" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Dziękuję.</u>
  187 + <u xml:id="u-12.8" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  188 + <u xml:id="u-12.9" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  189 + <u xml:id="u-12.10" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Jana Dembowskiego na zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
  190 + <u xml:id="u-12.11" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Dziękuję.</u>
  191 + <u xml:id="u-12.12" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  192 + <u xml:id="u-12.13" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  193 + <u xml:id="u-12.14" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Franciszka Mazura na zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
  194 + <u xml:id="u-12.15" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Dziękuję.</u>
  195 + <u xml:id="u-12.16" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  196 + <u xml:id="u-12.17" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  197 + <u xml:id="u-12.18" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Stefana Ignara na zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
  198 + <u xml:id="u-12.19" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Dziękuję.</u>
  199 + <u xml:id="u-12.20" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  200 + <u xml:id="u-12.21" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  201 + <u xml:id="u-12.22" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Wacława Barcikowskiego na zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa, zechce wstać.</u>
  202 + <u xml:id="u-12.23" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Dziękuję.</u>
  203 + <u xml:id="u-12.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  204 + <u xml:id="u-12.25" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  205 + <u xml:id="u-12.26" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturą posła Mariana Rybickiego na Sekretarza Rady Państwa, zechce wstać.</u>
  206 + <u xml:id="u-12.27" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Dziękuję.</u>
  207 + <u xml:id="u-12.28" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  208 + <u xml:id="u-12.29" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  209 + <u xml:id="u-12.30" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto z Obywateli Posłów jest za kandydaturami posłów: Władysława Kowalskiego, Romana Zambrowskiego, Józefa Niecki, Henryka Kołodziejskiego, Stefana Matuszewskiego. Zygmunta Modzelewskiego, Wiktora Kłosiewicza, Aleksandra Juszkiewicza, Alicji Musiałowej — na pozostałych członków Rady Państwa, zechce wstać.</u>
  210 + <u xml:id="u-12.31" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Dziękuję.</u>
  211 + <u xml:id="u-12.32" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  212 + <u xml:id="u-12.33" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  213 + <u xml:id="u-12.34" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Stwierdzam, że Sejm wybrał jednomyślnie Radę Państwa w następującym składzie:</u>
  214 + <u xml:id="u-12.35" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Przewodniczący Rady Państwa:</u>
  215 + <u xml:id="u-12.36" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— poseł Aleksander Zawadzki.</u>
  216 + <u xml:id="u-12.37" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Zastępcy Przewodniczącego:</u>
  217 + <u xml:id="u-12.38" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— poseł Jan Dembowski,</u>
  218 + <u xml:id="u-12.39" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Franciszek Mazur,</u>
  219 + <u xml:id="u-12.40" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Stefan Ignar,</u>
  220 + <u xml:id="u-12.41" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Wacław Barcikowski.</u>
  221 + <u xml:id="u-12.42" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Sekretarz Rady Państwa:</u>
  222 + <u xml:id="u-12.43" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— poseł Marian Rybicki.</u>
  223 + <u xml:id="u-12.44" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Członkowie Rady Państwa:</u>
  224 + <u xml:id="u-12.45" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— poseł Władysław Kowalski,</u>
  225 + <u xml:id="u-12.46" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Roman Zambrowski,</u>
  226 + <u xml:id="u-12.47" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Józef Niecko,</u>
  227 + <u xml:id="u-12.48" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— poseł Henryk Kołodziejski,</u>
  228 + <u xml:id="u-12.49" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Stefan Matuszewski,</u>
  229 + <u xml:id="u-12.50" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Zygmunt Modzelewski,</u>
  230 + <u xml:id="u-12.51" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Wiktor Kłosiewicz,</u>
  231 + <u xml:id="u-12.52" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Aleksander Juszkiewicz,</u>
  232 + <u xml:id="u-12.53" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">— Alicja Musiałowa.</u>
  233 + <u xml:id="u-12.54" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Proszę Członków Rady Państwa o zajęcie miejsc na podium.</u>
  234 + <u xml:id="u-12.55" who="#komentarz">(Członkowie Rady Państwa zajmują miejsca na podium, witani hucznymi oklaskami.)</u>
  235 + <u xml:id="u-12.56" who="#WicemarszałekStanisławKulczyński">Oddaję przewodnictwo Obywatelowi Marszałkowi.</u>
241 236 </div>
242 237 <div xml:id="div-13">
243   - <u xml:id="u-13.0" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: ustalenie przez Sejm trybu stwierdzenia ważności wyboru posłów i wybór Komisji Mandatowej.</u>
244   - <u xml:id="u-13.1" who="#Marszalek">W wykonaniu przepisu art. 15 pkt 5) i 6) ustawy z dnia 1 sierpnia 1952 r. — Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — Państwowa Komisja Wyborcza złożyła Sejmowi sprawozdanie z wyborów wraz z aktami wyborczymi.</u>
245   - <u xml:id="u-13.2" who="#Marszalek">Na podstawie art. 16 ust. 2 Konstytucji i art. 75 Ordynacji wyborczej do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ważność wyboru posłów stwierdza Sejm.</u>
246   - <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Poseł Jaworska Helena:</u>
247   - <u xml:id="u-13.4" who="#Marszalek">Proszę o głos.)</u>
248   - <u xml:id="u-13.5" who="#Marszalek">Głos ma poseł Helena Jaworska.</u>
249   - <u xml:id="u-13.6" who="#Marszalek">Poseł Jaworska Helena: Wysoka Izbo! Proponuję przyjęcie przez Sejm następującej uchwały (czyta):*</u>
250   - <u xml:id="u-13.7" who="#Marszalek">Sejm wybiera Komisję Mandatową w składzie 14 osób:</u>
251   - <u xml:id="u-13.8" who="#Marszalek">przewodniczący poseł Kłosiewicz Wiktor;</u>
252   - <u xml:id="u-13.9" who="#Marszalek">członkowie:</u>
253   - <u xml:id="u-13.10" who="#Marszalek">poseł Apryas Franciszek,</u>
254   - <u xml:id="u-13.11" who="#Marszalek">Doliński Adam,</u>
255   - <u xml:id="u-13.12" who="#Marszalek">Dumanowski Jan,</u>
256   - <u xml:id="u-13.13" who="#Marszalek">Jaszczukowa Maria,</u>
257   - <u xml:id="u-13.14" who="#Marszalek">Kita Adolf,</u>
258   - <u xml:id="u-13.15" who="#Marszalek">Krzywański Zygmunt,</u>
259   - <u xml:id="u-13.16" who="#Marszalek">Kuligowski Antoni,</u>
260   - <u xml:id="u-13.17" who="#Marszalek">Lamuzga Jerzy,</u>
261   - <u xml:id="u-13.18" who="#Marszalek">Moskwa Zygmunt,</u>
262   - <u xml:id="u-13.19" who="#Marszalek">Murawski Franciszek,</u>
263   - <u xml:id="u-13.20" who="#Marszalek">Nowocień Stanisław,</u>
264   - <u xml:id="u-13.21" who="#Marszalek">Osmańczyk Edmund,</u>
265   - <u xml:id="u-13.22" who="#Marszalek">Piwowarska Irena oraz zleca jej rozpatrzenie sprawozdania Państwowej Komisji Wyborczej z wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wraz z aktami wyborczymi i złożenie Sejmowi sprawozdania i wniosków co do ważności wyboru posłów.</u>
266   - <u xml:id="u-13.23" who="#Marszalek">kto z Obywateli Posłów</u>
267   - <u xml:id="u-13.24" who="#Marszalek">pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego projektu uchwały?</u>
268   - <u xml:id="u-13.25" who="#Marszalek">Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
269   - <u xml:id="u-13.26" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem tego projektu uchwały, zechce wstać.</u>
270   - <u xml:id="u-13.27" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
271   - <u xml:id="u-13.28" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
272   - <u xml:id="u-13.29" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił tryb stwierdzenia ważności wyboru posłów i wybrał Komisję Mandatową w zaproponowanym składzie.</u>
273   - <u xml:id="u-13.30" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: wybór Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu.</u>
274   - <u xml:id="u-13.31" who="#komentarz">(Poseł Albrecht Jerzy.</u>
275   - <u xml:id="u-13.32" who="#Marszalek">Proszę o głos.)</u>
276   - <u xml:id="u-13.33" who="#Marszalek">Głos ma poseł Jerzy Albrecht.</u>
  238 + <u xml:id="u-13.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: ustalenie przez Sejm trybu stwierdzenia ważności wyboru posłów i wybór Komisji Mandatowej.</u>
  239 + <u xml:id="u-13.1" who="#Marszałek">W wykonaniu przepisu art. 15 pkt 5) i 6) ustawy z dnia 1 sierpnia 1952 r. — Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — Państwowa Komisja Wyborcza złożyła Sejmowi sprawozdanie z wyborów wraz z aktami wyborczymi.</u>
  240 + <u xml:id="u-13.2" who="#Marszałek">Na podstawie art. 16 ust. 2 Konstytucji i art. 75 Ordynacji wyborczej do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ważność wyboru posłów stwierdza Sejm.</u>
  241 + <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Poseł Jaworska Helena: Proszę o głos.)</u>
  242 + <u xml:id="u-13.4" who="#Marszałek">Głos ma poseł Helena Jaworska.</u>
277 243 </div>
278 244 <div xml:id="div-14">
279   - <u xml:id="u-14.0" who="#PoselAlbrechtJerzy">Obywatele Posłowie! Warszawski zespół posłów pozwolił sobie wziąć inicjatywę opracowania projektu regulaminu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Projekt ten został Obywatelom Posłom doręczony do rozpatrzenia.</u>
280   - <u xml:id="u-14.1" who="#PoselAlbrechtJerzy">Celem ostatecznego opracowania projektu i przedstawienia go Sejmowi proponuję wybór 12-osobowej Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu w składzie następującym</u>
281   - <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(czyta):</u>
282   - <u xml:id="u-14.3" who="#PoselAlbrechtJerzy">przewodniczący poseł Rybicki Marian;</u>
283   - <u xml:id="u-14.4" who="#PoselAlbrechtJerzy">członkowie:</u>
284   - <u xml:id="u-14.5" who="#PoselAlbrechtJerzy">poseł Alster Antoni,</u>
285   - <u xml:id="u-14.6" who="#PoselAlbrechtJerzy">Dachów Mikołaj,</u>
286   - <u xml:id="u-14.7" who="#PoselAlbrechtJerzy">Frankowski Jan,</u>
287   - <u xml:id="u-14.8" who="#PoselAlbrechtJerzy">Jaworska Helena,</u>
288   - <u xml:id="u-14.9" who="#PoselAlbrechtJerzy">Jodłowski Jerzy,</u>
289   - <u xml:id="u-14.10" who="#PoselAlbrechtJerzy">Lange Oskar,</u>
290   - <u xml:id="u-14.11" who="#PoselAlbrechtJerzy">Morawski Jerzy</u>
291   - <u xml:id="u-14.12" who="#PoselAlbrechtJerzy">Skibniewski Zygmunt,</u>
292   - <u xml:id="u-14.13" who="#PoselAlbrechtJerzy">Stasiak Ludomir,</u>
293   - <u xml:id="u-14.14" who="#PoselAlbrechtJerzy">Wasilkowska Zofia,</u>
294   - <u xml:id="u-14.15" who="#PoselAlbrechtJerzy">Wicha Władysław.</u>
  245 + <u xml:id="u-14.0" who="#PosełJaworskaHelena">Wysoka Izbo! Proponuję przyjęcie przez Sejm następującej uchwały:</u>
  246 + <u xml:id="u-14.1" who="#PosełJaworskaHelena">„Sejm wybiera Komisję Mandatową w składzie 14 osób:</u>
  247 + <u xml:id="u-14.2" who="#PosełJaworskaHelena">Przewodniczący:</u>
  248 + <u xml:id="u-14.3" who="#PosełJaworskaHelena">— poseł Kłosiewicz Wiktor.</u>
  249 + <u xml:id="u-14.4" who="#PosełJaworskaHelena">Członkowie:</u>
  250 + <u xml:id="u-14.5" who="#PosełJaworskaHelena">— poseł Apryas Franciszek,</u>
  251 + <u xml:id="u-14.6" who="#PosełJaworskaHelena">— Doliński Adam,</u>
  252 + <u xml:id="u-14.7" who="#PosełJaworskaHelena">— Dumanowski Jan,</u>
  253 + <u xml:id="u-14.8" who="#PosełJaworskaHelena">— Jaszczukowa Maria,</u>
  254 + <u xml:id="u-14.9" who="#PosełJaworskaHelena">— Kita Adolf,</u>
  255 + <u xml:id="u-14.10" who="#PosełJaworskaHelena">— Krzywański Zygmunt,</u>
  256 + <u xml:id="u-14.11" who="#PosełJaworskaHelena">— Kuligowski Antoni,</u>
  257 + <u xml:id="u-14.12" who="#PosełJaworskaHelena">— Lamuzga Jerzy,</u>
  258 + <u xml:id="u-14.13" who="#PosełJaworskaHelena">— Moskwa Zygmunt,</u>
  259 + <u xml:id="u-14.14" who="#PosełJaworskaHelena">— Murawski Franciszek,</u>
  260 + <u xml:id="u-14.15" who="#PosełJaworskaHelena">— Nowocień Stanisław,</u>
  261 + <u xml:id="u-14.16" who="#PosełJaworskaHelena">— Osmańczyk Edmund,</u>
  262 + <u xml:id="u-14.17" who="#PosełJaworskaHelena">— Piwowarska Irena,</u>
  263 + <u xml:id="u-14.18" who="#PosełJaworskaHelena">oraz zleca jej rozpatrzenie sprawozdania Państwowej Komisji Wyborczej z wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wraz z aktami wyborczymi i złożenie Sejmowi sprawozdania i wniosków, co do ważności wyboru posłów”.</u>
295 264 </div>
296 265 <div xml:id="div-15">
297   - <u xml:id="u-15.0" who="#Marszalek">kto z Obywateli Posłów</u>
298   - <u xml:id="u-15.1" who="#Marszalek">pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego projektu uchwały?</u>
299   - <u xml:id="u-15.2" who="#Marszalek">Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
300   - <u xml:id="u-15.3" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem tego projektu uchwały, zechce wstać.</u>
301   - <u xml:id="u-15.4" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
302   - <u xml:id="u-15.5" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
303   - <u xml:id="u-15.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm powołał Komisję dla opracowania regulaminu Sejmu w zaproponowanym składzie.</u>
304   - <u xml:id="u-15.7" who="#Marszalek">Komunikuję, że od Prezesa Rady Ministrów Józefa Cyrankiewicza otrzymałem w dniu dzisiejszym pismo zawiadamiające o ustąpieniu Rządu.</u>
305   - <u xml:id="u-15.8" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: powołanie Prezesa Rady Ministrów i powierzenie mu przedstawienia Sejmowi wniosków co do składu Rządu.</u>
306   - <u xml:id="u-15.9" who="#Marszalek">Głos ma poseł Franciszek Mazur.</u>
307   - <u xml:id="u-15.10" who="#Marszalek">Poseł Mazur Franciszek: Wysoki Sejmie! Zgodnie z art. 29 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Sejm powołuje Prezesa Rady Ministrów.</u>
308   - <u xml:id="u-15.11" who="#Marszalek">Główny ciężar sprawowania rządów w państwie, zgodnie z naszą Konstytucją, spoczywa na Rządzie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a najtrudniejsze obowiązki, największą odpowiedzialność za losy narodu dźwiga kierownik Rządu — Prezes Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
309   - <u xml:id="u-15.12" who="#Marszalek">Musimy więc na to właśnie stanowisko, na stanowisko Prezesa Rady Ministrów wysunąć najbardziej utalentowanego i zahartowanego w walce, najwierniejszego interesom narodu i państwa obywatela Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
310   - <u xml:id="u-15.13" who="#Marszalek">Obywatele Posłowie! Bolesław Bierut jako Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej spełniał nie tylko te obowiązki, które zgodnie z Konstytucją przechodzą obecnie na Radę Państwa, lecz przewodniczył również na ważniejszych posiedzeniach Rady Ministrów, na których zapadały ważkie decyzje dla naszego państwa i naszego narodu.</u>
311   - <u xml:id="u-15.14" who="#Marszalek">Od czterech lat jest On ponadto przewodniczącym Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — tej partii, która stała się siłą przewodnią naszego narodu w ciężkim okresie niewoli okupacyjnej, która kieruje losami naszego państwa od chwili wyzwolenia Polski. Dlatego też wysiłki i wskazania Bolesława Bieruta jako czołowego przywódcy klasy robotniczej nadawały kierunek naszej pracy we wszystkich dziedzinach życia państwowego, gospodarczego i kulturalnego.</u>
312   - <u xml:id="u-15.15" who="#Marszalek">Bolesław Bierut jest dla całego społeczeństwa uosobieniem tego, co w narodzie najlepsze, uosobieniem olbrzymiego wkładu, jaki klasa robotnicza wniosła do historii narodu. Jego działalność rozpoczyna się w tak dalekie już dni okrytego chwałą roku 1905, kiedy jako młodziutki uczeń podjął walkę o polską szkołę. Rozwija się ona, poprzez lata walki z caratem, poprzez solidarność z Wielką Socjalistyczną Rewolucją Październikową w latach 1917 — 1918, znajduje dalszy wyraz w rewolucyjnej pracy w Polsce międzywojennej, trwa poprzez lata więzień i niezmordowanej, nieugiętej walki przeciwko rządom kapitalistów i obszarników, utrzymującym kraj w nędzy, ciemnocie i zacofaniu.</u>
313   - <u xml:id="u-15.16" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
314   - <u xml:id="u-15.17" who="#Marszalek">Przez cały ten długi okres czasu Bolesław Bierut walczy w pierwszych szeregach partii komunistycznej, niezmiennie wierny sprawie klasy robotniczej, sprawie mas ludowych, sprawie narodu polskiego.</u>
315   - <u xml:id="u-15.18" who="#Marszalek">W mroczne lata okupacji, gdy naród polski w ciężkich zmaganiach z okupantem walczył o swe istnienie, gdy tylko polityka nieugiętej walki z faszyzmem hitlerowskim, gdy tylko polityka konsekwentnego sojuszu, braterstwa broni i przyjaźni ze Związkiem Radzieckim mogła uratować nasz naród od ostatecznej katastrofy — Bolesław Bierut w tej walce o wyzwolenie Ojczyzny jako kierownik podziemnej Krajowej Rady Narodowej wyrasta na czołowego przywódcę narodu.</u>
316   - <u xml:id="u-15.19" who="#Marszalek">Od historycznej Nocy Sylwestrowej 1943 roku nic wielkiego nie działo się w Polsce bez jak najbardziej czynnego, decydującego udziału Bolesława Bieruta.</u>
317   - <u xml:id="u-15.20" who="#Marszalek">To On stał na czele państwa, kiedy władza ludowa oddawała chłopom ziemię obszarniczą i mobilizowała naród pod sztandary Odrodzonego Wojska Polskiego, które u boku Armii Radzieckiej walczyło o wyzwolenie całości ziem polskich i doszło zwycięsko do Berlina.</u>
318   - <u xml:id="u-15.21" who="#Marszalek">To On przewodził obozowi demokracji ludowej w walce o umocnienie Państwa Ludowego, w walce z agenturami imperialistycznymi i bandami reakcyjnymi, które dążyły do rozpętania wojny domowej i narzucenia naszej Ojczyźnie ponownie jarzma rodzimych i obcych wyzyskiwaczy.</u>
319   - <u xml:id="u-15.22" who="#Marszalek">To pod Jego kierownictwem naród nasz umacniał więzy łączące Polskę Ludową z wielkim Krajem Socjalizmu — Związkiem Radzieckim, którego armie przyniosły nam wyzwolenie spod jarzma hitlerowskiego, z krajem, którego przykład i pomoc jest decydującym czynnikiem wszystkich osiągnięć naszego budownictwa.</u>
320   - <u xml:id="u-15.23" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
321   - <u xml:id="u-15.24" who="#Marszalek">To Jego myśl i troska towarzyszyła milionom Polaków, którzy wyruszyli na zachód, aby zasiedlić opustoszałe i zniszczone nasze piastowskie ziemie zachodnie, budować nowe życie na zgliszczach i ruinach, aby zmienić je w kwitnący kraj, nieodłączną, składową część Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
322   - <u xml:id="u-15.25" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
323   - <u xml:id="u-15.26" who="#Marszalek">To dzięki Bolesławowi Bierutowi naród polski dźwignął z gruzów naszą bohaterską stolicę — Warszawę.</u>
324   - <u xml:id="u-15.27" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
325   - <u xml:id="u-15.28" who="#Marszalek">To On był Głową naszego państwa w okresie realizacji Planu 3-letniego, planu uruchomienia życia gospodarczego naszego kraju, planu odbudowy zniszczonych miast, osiedli i wsi, ożywienia na nowo spustoszonych przez wroga fabryk i zakładów przemysłowych.</u>
326   - <u xml:id="u-15.29" who="#Marszalek">To On wniósł swój decydujący wkład do opracowania wielkiego Planu 6-letniego, planu przemiany Polski w kraj przemysłowy, kraj nowoczesnej techniki w przemyśle i rolnictwie, kraj wysokiej wydajności pracy i rosnącego dobrobytu narodu.</u>
327   - <u xml:id="u-15.30" who="#Marszalek">To On przewodzi nam w przełamywaniu trudności na drodze do wzmożenia naszego twórczego wysiłku w walce o realizację Planu 6-letniego, w walce o pokój.</u>
328   - <u xml:id="u-15.31" who="#Marszalek">To On — wierny syn Partii, jej ukochany kierownik — steruje dziś wielkim dziełem budownictwa ustroju socjalistycznego w naszym kraju, ustroju, który zapewni maksymalne zaspokojenie stale rosnących potrzeb materialnych i kulturalnych całego społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki.</u>
329   - <u xml:id="u-15.32" who="#Marszalek">To pod Jego przewodem naród polski zjednoczył się we Froncie Narodowym i tak jaskrawo zademonstrował swoją jedność w ostatnich wyborach do Sejmu.</u>
330   - <u xml:id="u-15.33" who="#Marszalek">Tow. Bolesław Bierut stał się sztandarem Frontu Narodowego, sztandarem politycznej jedności i siły narodu polskiego.</u>
331   - <u xml:id="u-15.34" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
332   - <u xml:id="u-15.35" who="#Marszalek">Spośród wszystkich obywateli kraju tow. Bolesław Bierut jest najbardziej godnym najbardziej odpowiedzialnego w Polsce stanowiska państwowego — stanowiska Prezesa Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
333   - <u xml:id="u-15.36" who="#komentarz">(Wszyscy wstają. Długotrwałe huczne oklaski.)</u>
334   - <u xml:id="u-15.37" who="#Marszalek">Dlatego też w imieniu Rady Seniorów, zgodnie z art. 29 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, składam wniosek o powołanie na Prezesa Rady Ministrów Wielkiego Budowniczego i Kierownika nowej zjednoczonej niepodległej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, posła na Sejm — tow. Bolesława Bieruta.</u>
335   - <u xml:id="u-15.38" who="#komentarz">(Huczne oklaski. Wszyscy wstają. Długotrwałe owacje.)</u>
336   - <u xml:id="u-15.39" who="#Marszalek">Ponieważ żadne inne wnioski nie wpłynęły, przystępujemy do głosowania.</u>
337   - <u xml:id="u-15.40" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za powołaniem Przewodniczącego Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Narodowego, Wielkiego Budowniczego Polski Ludowej Obywatela Bolesława Bieruta na stanowisko Prezesa Rady Ministrów oraz za powierzeniem Mu przedstawienia Sejmowi wniosków co do składu Rządu — zechce wstać.</u>
338   - <u xml:id="u-15.41" who="#komentarz">(Wszyscy wstają. Długotrwałe huczne oklaski. Okrzyk: Prezes Rady Ministrów Obywatel Bolesław Bierut — niech żyje! Posłowie powtarzają trzykrotnie okrzyk: Niech żyje! Długotrwałe owacje.)</u>
339   - <u xml:id="u-15.42" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm jednomyślną uchwałą powołał Posła Bolesława Bieruta na stanowisko Prezesa Rady Ministrów i powierzył Mu przedstawienie Sejmowi wniosków co do składu Rządu.</u>
340   - <u xml:id="u-15.43" who="#Marszalek">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu.</u>
341   - <u xml:id="u-15.44" who="#Marszalek">Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się jutro, tj. dnia 21 listopada o godz. 10.</u>
342   - <u xml:id="u-15.45" who="#Marszalek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Parlamentarnym Kancelarii Rady Państwa.</u>
343   - <u xml:id="u-15.46" who="#Marszalek">Teraz parę komunikatów</u>
344   - <u xml:id="u-15.47" who="#komentarz">(czyta):</u>
345   - <u xml:id="u-15.48" who="#Marszalek">Posiedzenie Rady Seniorów odbędzie się w 15 minut po zakończeniu posiedzenia Sejmu w sali nr 121 w nowym gmachu na I piętrze.</u>
346   - <u xml:id="u-15.49" who="#Marszalek">Posiedzenia Komisji Mandatowej oraz Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu odbędą się w godzinę po zakończeniu dzisiejszego posiedzenia Sejmu w nowym gmachu na I piętrze, przy czym Komisja Mandatowa zbierze się w sali nr 118, Komisja dla opracowania regulaminu zaś — w sali nr 113.</u>
347   - <u xml:id="u-15.50" who="#Marszalek">Zamykam posiedzenie.</u>
348   - <u xml:id="u-15.51" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 11 min. 5.)</u>
  266 + <u xml:id="u-15.0" who="#Marszałek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego projektu uchwały?</u>
  267 + <u xml:id="u-15.1" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
  268 + <u xml:id="u-15.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem tego projektu uchwały, zechce wstać.</u>
  269 + <u xml:id="u-15.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  270 + <u xml:id="u-15.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  271 + <u xml:id="u-15.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił tryb stwierdzenia ważności wyboru posłów i wybrał Komisję Mandatową w zaproponowanym składzie.</u>
  272 + <u xml:id="u-15.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: wybór Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu.</u>
  273 + <u xml:id="u-15.7" who="#komentarz">(Poseł Albrecht Jerzy: Proszę o głos.)</u>
  274 + <u xml:id="u-15.8" who="#Marszałek">Głos ma poseł Jerzy Albrecht.</u>
  275 + </div>
  276 + <div xml:id="div-16">
  277 + <u xml:id="u-16.0" who="#PosełAlbrechtJerzy">Obywatele Posłowie! Warszawski zespół posłów pozwolił sobie wziąć inicjatywę opracowania projektu regulaminu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Projekt ten został Obywatelom Posłom doręczony do rozpatrzenia.</u>
  278 + <u xml:id="u-16.1" who="#PosełAlbrechtJerzy">Celem ostatecznego opracowania projektu i przedstawienia go Sejmowi proponuję wybór 12-osobowej Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu w składzie następującym:</u>
  279 + <u xml:id="u-16.2" who="#PosełAlbrechtJerzy">„Przewodniczący:</u>
  280 + <u xml:id="u-16.3" who="#PosełAlbrechtJerzy">— poseł Rybicki Marian.</u>
  281 + <u xml:id="u-16.4" who="#PosełAlbrechtJerzy">Członkowie:</u>
  282 + <u xml:id="u-16.5" who="#PosełAlbrechtJerzy">— poseł Alster Antoni,</u>
  283 + <u xml:id="u-16.6" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Dachów Mikołaj,</u>
  284 + <u xml:id="u-16.7" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Frankowski Jan,</u>
  285 + <u xml:id="u-16.8" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Jaworska Helena,</u>
  286 + <u xml:id="u-16.9" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Jodłowski Jerzy,</u>
  287 + <u xml:id="u-16.10" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Lange Oskar,</u>
  288 + <u xml:id="u-16.11" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Morawski Jerzy,</u>
  289 + <u xml:id="u-16.12" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Skibniewski Zygmunt,</u>
  290 + <u xml:id="u-16.13" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Stasiak Ludomir,</u>
  291 + <u xml:id="u-16.14" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Wasilkowska Zofia,</u>
  292 + <u xml:id="u-16.15" who="#PosełAlbrechtJerzy">— Wicha Władysław”.</u>
  293 + </div>
  294 + <div xml:id="div-17">
  295 + <u xml:id="u-17.0" who="#Marszałek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego projektu uchwały?</u>
  296 + <u xml:id="u-17.1" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
  297 + <u xml:id="u-17.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem tego projektu uchwały, zechce wstać.</u>
  298 + <u xml:id="u-17.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  299 + <u xml:id="u-17.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  300 + <u xml:id="u-17.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm powołał Komisję dla opracowania regulaminu Sejmu w zaproponowanym składzie.</u>
  301 + <u xml:id="u-17.6" who="#Marszałek">Komunikuję, że od Prezesa Rady Ministrów Józefa Cyrankiewicza otrzymałem w dniu dzisiejszym pismo zawiadamiające o ustąpieniu Rządu.</u>
  302 + <u xml:id="u-17.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: powołanie Prezesa Rady Ministrów i powierzenie mu przedstawienia Sejmowi wniosków co do składu Rządu.</u>
  303 + <u xml:id="u-17.8" who="#Marszałek">Głos ma poseł Franciszek Mazur.</u>
  304 + </div>
  305 + <div xml:id="div-18">
  306 + <u xml:id="u-18.0" who="#PosełMazurFranciszek">Wysoki Sejmie! Zgodnie z art. 29 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Sejm powołuje Prezesa Rady Ministrów.</u>
  307 + <u xml:id="u-18.1" who="#PosełMazurFranciszek">Główny ciężar sprawowania rządów w państwie, zgodnie z naszą Konstytucją, spoczywa na Rządzie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a najtrudniejsze obowiązki, największą odpowiedzialność za losy narodu dźwiga kierownik Rządu — Prezes Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  308 + <u xml:id="u-18.2" who="#PosełMazurFranciszek">Musimy więc na to właśnie stanowisko, na stanowisko Prezesa Rady Ministrów wysunąć najbardziej utalentowanego i zahartowanego w walce, najwierniejszego interesom narodu i państwa obywatela Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  309 + <u xml:id="u-18.3" who="#PosełMazurFranciszek">Obywatele Posłowie! Bolesław Bierut jako Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej spełniał nie tylko te obowiązki, które zgodnie z Konstytucją przechodzą obecnie na Radę Państwa, lecz przewodniczył również na ważniejszych posiedzeniach Rady Ministrów, na których zapadały ważkie decyzje dla naszego państwa i naszego narodu.</u>
  310 + <u xml:id="u-18.4" who="#PosełMazurFranciszek">Od czterech lat jest On ponadto przewodniczącym Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — tej partii, która stała się siłą przewodnią naszego narodu w ciężkim okresie niewoli okupacyjnej, która kieruje losami naszego państwa od chwili wyzwolenia Polski. Dlatego też wysiłki i wskazania Bolesława Bieruta jako czołowego przywódcy klasy robotniczej nadawały kierunek naszej pracy we wszystkich dziedzinach życia państwowego, gospodarczego i kulturalnego.</u>
  311 + <u xml:id="u-18.5" who="#PosełMazurFranciszek">Bolesław Bierut jest dla całego społeczeństwa uosobieniem tego, co w narodzie najlepsze, uosobieniem olbrzymiego wkładu, jaki klasa robotnicza wniosła do historii narodu. Jego działalność rozpoczyna się w tak dalekie już dni okrytego chwałą roku 1905, kiedy jako młodziutki uczeń podjął walkę o polską szkołę. Rozwija się ona, poprzez lata walki z caratem, poprzez solidarność z Wielką Socjalistyczną Rewolucją Październikową w latach 1917–1918, znajduje dalszy wyraz w rewolucyjnej pracy w Polsce międzywojennej, trwa poprzez lata więzień i niezmordowanej, nieugiętej walki przeciwko rządom kapitalistów i obszarników, utrzymującym kraj w nędzy, ciemnocie i zacofaniu.</u>
  312 + <u xml:id="u-18.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  313 + <u xml:id="u-18.7" who="#PosełMazurFranciszek">Przez cały ten długi okres czasu Bolesław Bierut walczy w pierwszych szeregach partii komunistycznej, niezmiennie wierny sprawie klasy robotniczej, sprawie mas ludowych, sprawie narodu polskiego.</u>
  314 + <u xml:id="u-18.8" who="#PosełMazurFranciszek">W mroczne lata okupacji, gdy naród polski w ciężkich zmaganiach z okupantem walczył o swe istnienie, gdy tylko polityka nieugiętej walki z faszyzmem hitlerowskim, gdy tylko polityka konsekwentnego sojuszu, braterstwa broni i przyjaźni ze Związkiem Radzieckim mogła uratować nasz naród od ostatecznej katastrofy — Bolesław Bierut w tej walce o wyzwolenie Ojczyzny jako kierownik podziemnej Krajowej Rady Narodowej wyrasta na czołowego przywódcę narodu.</u>
  315 + <u xml:id="u-18.9" who="#PosełMazurFranciszek">Od historycznej Nocy Sylwestrowej 1943 roku nic wielkiego nie działo się w Polsce bez jak najbardziej czynnego, decydującego udziału Bolesława Bieruta.</u>
  316 + <u xml:id="u-18.10" who="#PosełMazurFranciszek">To On stał na czele państwa, kiedy władza ludowa oddawała chłopom ziemię obszarniczą i mobilizowała naród pod sztandary Odrodzonego Wojska Polskiego, które u boku Armii Radzieckiej walczyło o wyzwolenie całości ziem polskich i doszło zwycięsko do Berlina.</u>
  317 + <u xml:id="u-18.11" who="#PosełMazurFranciszek">To On przewodził obozowi demokracji ludowej w walce o umocnienie Państwa Ludowego, w walce z agenturami imperialistycznymi i bandami reakcyjnymi, które dążyły do rozpętania wojny domowej i narzucenia naszej Ojczyźnie ponownie jarzma rodzimych i obcych wyzyskiwaczy.</u>
  318 + <u xml:id="u-18.12" who="#PosełMazurFranciszek">To pod Jego kierownictwem naród nasz umacniał więzy łączące Polskę Ludową z wielkim Krajem Socjalizmu — Związkiem Radzieckim, którego armie przyniosły nam wyzwolenie spod jarzma hitlerowskiego, z krajem, którego przykład i pomoc jest decydującym czynnikiem wszystkich osiągnięć naszego budownictwa.</u>
  319 + <u xml:id="u-18.13" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  320 + <u xml:id="u-18.14" who="#PosełMazurFranciszek">To Jego myśl i troska towarzyszyła milionom Polaków, którzy wyruszyli na zachód, aby zasiedlić opustoszałe i zniszczone nasze piastowskie ziemie zachodnie, budować nowe życie na zgliszczach i ruinach, aby zmienić je w kwitnący kraj, nieodłączną, składową część Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  321 + <u xml:id="u-18.15" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  322 + <u xml:id="u-18.16" who="#PosełMazurFranciszek">To dzięki Bolesławowi Bierutowi naród polski dźwignął z gruzów naszą bohaterską stolicę — Warszawę.</u>
  323 + <u xml:id="u-18.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  324 + <u xml:id="u-18.18" who="#PosełMazurFranciszek">To On był Głową naszego państwa w okresie realizacji Planu 3-letniego, planu uruchomienia życia gospodarczego naszego kraju, planu odbudowy zniszczonych miast, osiedli i wsi, ożywienia na nowo spustoszonych przez wroga fabryk i zakładów przemysłowych.</u>
  325 + <u xml:id="u-18.19" who="#PosełMazurFranciszek">To On wniósł swój decydujący wkład do opracowania wielkiego Planu 6-letniego, planu przemiany Polski w kraj przemysłowy, kraj nowoczesnej techniki w przemyśle i rolnictwie, kraj wysokiej wydajności pracy i rosnącego dobrobytu narodu.</u>
  326 + <u xml:id="u-18.20" who="#PosełMazurFranciszek">To On przewodzi nam w przełamywaniu trudności na drodze do wzmożenia naszego twórczego wysiłku w walce o realizację Planu 6-letniego, w walce o pokój.</u>
  327 + <u xml:id="u-18.21" who="#PosełMazurFranciszek">To On — wierny syn Partii, jej ukochany kierownik — steruje dziś wielkim dziełem budownictwa ustroju socjalistycznego w naszym kraju, ustroju, który zapewni maksymalne zaspokojenie stale rosnących potrzeb materialnych i kulturalnych całego społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki.</u>
  328 + <u xml:id="u-18.22" who="#PosełMazurFranciszek">To pod Jego przewodem naród polski zjednoczył się we Froncie Narodowym i tak jaskrawo zademonstrował swoją jedność w ostatnich wyborach do Sejmu.</u>
  329 + <u xml:id="u-18.23" who="#PosełMazurFranciszek">Tow. Bolesław Bierut stał się sztandarem Frontu Narodowego, sztandarem politycznej jedności i siły narodu polskiego.</u>
  330 + <u xml:id="u-18.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  331 + <u xml:id="u-18.25" who="#PosełMazurFranciszek">Spośród wszystkich obywateli kraju tow. Bolesław Bierut jest najbardziej godnym najbardziej odpowiedzialnego w Polsce stanowiska państwowego — stanowiska Prezesa Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  332 + <u xml:id="u-18.26" who="#komentarz">(Wszyscy wstają. Długotrwałe huczne oklaski.)</u>
  333 + <u xml:id="u-18.27" who="#PosełMazurFranciszek">Dlatego też w imieniu Rady Seniorów, zgodnie z art. 29 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, składam wniosek o powołanie na Prezesa Rady Ministrów Wielkiego Budowniczego i Kierownika nowej zjednoczonej niepodległej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, posła na Sejm — tow. Bolesława Bieruta.</u>
  334 + <u xml:id="u-18.28" who="#komentarz">(Huczne oklaski. Wszyscy wstają. Długotrwałe owacje.)</u>
  335 + <u xml:id="u-18.29" who="#PosełMazurFranciszek">Ponieważ żadne inne wnioski nie wpłynęły, przystępujemy do głosowania.</u>
  336 + <u xml:id="u-18.30" who="#PosełMazurFranciszek">Kto z Obywateli Posłów jest za powołaniem Przewodniczącego Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Narodowego, Wielkiego Budowniczego Polski Ludowej Obywatela Bolesława Bieruta na stanowisko Prezesa Rady Ministrów oraz za powierzeniem Mu przedstawienia Sejmowi wniosków co do składu Rządu — zechce wstać.</u>
  337 + <u xml:id="u-18.31" who="#komentarz">(Wszyscy wstają. Długotrwałe huczne oklaski. Okrzyk: Prezes Rady Ministrów Obywatel Bolesław Bierut — niech żyje! Posłowie powtarzają trzykrotnie okrzyk: Niech żyje! Długotrwałe owacje.)</u>
  338 + <u xml:id="u-18.32" who="#PosełMazurFranciszek">Stwierdzam, że Sejm jednomyślną uchwałą powołał Posła Bolesława Bieruta na stanowisko Prezesa Rady Ministrów i powierzył Mu przedstawienie Sejmowi wniosków co do składu Rządu.</u>
  339 + <u xml:id="u-18.33" who="#PosełMazurFranciszek">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu.</u>
  340 + <u xml:id="u-18.34" who="#PosełMazurFranciszek">Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się jutro, tj. dnia 21 listopada o godz. 10.</u>
  341 + <u xml:id="u-18.35" who="#PosełMazurFranciszek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Parlamentarnym Kancelarii Rady Państwa.</u>
  342 + <u xml:id="u-18.36" who="#PosełMazurFranciszek">Teraz parę komunikatów:</u>
  343 + <u xml:id="u-18.37" who="#PosełMazurFranciszek">„Posiedzenie Rady Seniorów odbędzie się w 15 minut po zakończeniu posiedzenia Sejmu w sali nr 121 w nowym gmachu na I piętrze.</u>
  344 + <u xml:id="u-18.38" who="#PosełMazurFranciszek">Posiedzenia Komisji Mandatowej oraz Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu odbędą się w godzinę po zakończeniu dzisiejszego posiedzenia Sejmu w nowym gmachu na I piętrze, przy czym Komisja Mandatowa zbierze się w sali nr 118, Komisja dla opracowania regulaminu zaś — w sali nr 113”.</u>
  345 + <u xml:id="u-18.39" who="#PosełMazurFranciszek">Zamykam posiedzenie.</u>
  346 + <u xml:id="u-18.40" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 11 min. 5.)</u>
349 347 </div>
350 348 </body>
351 349 </text>
... ...
1952-1956/sejm/posiedzenia/pp/195256-sjm-ppxxx-00002-01/header.xml
  View file @384e903
1   -<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
2   -<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-195256-sjm-ppxxx-00002-01">
  1 +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-195256-sjm-ppxxx-00002-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>2 posiedzenie Sejmu PRL</title>
... ... @@ -23,42 +23,60 @@
23 23 </fileDesc>
24 24 <profileDesc>
25 25 <particDesc>
26   - <person xml:id="komentarz" role="speaker">
27   - <persName>Komentarz</persName>
28   - </person>
29   - <person xml:id="Marszalek" role="speaker">
  26 + <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
30 27 <persName>Marszałek</persName>
31 28 </person>
32   - <person xml:id="PoselHorodynskiDominik" role="speaker">
  29 + <person xml:id="PosełDechnikJózef" role="speaker">
  30 + <persName>Poseł Dechnik Józef</persName>
  31 + </person>
  32 + <person xml:id="PosełHorodyńskiDominik" role="speaker">
33 33 <persName>Poseł Horodyński Dominik</persName>
34 34 </person>
35   - <person xml:id="PoselJanczakLeon" role="speaker">
  35 + <person xml:id="PosełJańczakLeon" role="speaker">
36 36 <persName>Poseł Jańczak Leon</persName>
37 37 </person>
38   - <person xml:id="PoselKlosiewiczWiktor" role="speaker">
39   - <persName>Poseł Kłosiewicz Wiktor</persName>
  38 + <person xml:id="PosełKieszczyńskiJózef" role="speaker">
  39 + <persName>Poseł Kieszczyński Józef</persName>
40 40 </person>
41   - <person xml:id="PoselKulczynskiStanislaw" role="speaker">
  41 + <person xml:id="PosełKulczyńskiStanisław" role="speaker">
42 42 <persName>Poseł Kulczyński Stanisław</persName>
43 43 </person>
44   - <person xml:id="PoselLangeOskar" role="speaker">
  44 + <person xml:id="PosełKłosiewiczWiktor" role="speaker">
  45 + <persName>Poseł Kłosiewicz Wiktor</persName>
  46 + </person>
  47 + <person xml:id="PosełLamuzgaJerzy" role="speaker">
  48 + <persName>Poseł Lamuzga Jerzy</persName>
  49 + </person>
  50 + <person xml:id="PosełLangeOskar" role="speaker">
45 51 <persName>Poseł Lange Oskar</persName>
46 52 </person>
47   - <person xml:id="PoselOchabEdward" role="speaker">
  53 + <person xml:id="PosełOchabEdward" role="speaker">
48 54 <persName>Poseł Ochab Edward</persName>
49 55 </person>
50   - <person xml:id="PoselOsmanczykEdmund" role="speaker">
  56 + <person xml:id="PosełOsmańczykEdmund" role="speaker">
51 57 <persName>Poseł Osmańczyk Edmund</persName>
52 58 </person>
53   - <person xml:id="PoselOzgaMichalskiJozef" role="speaker">
  59 + <person xml:id="PosełOzgaMichalskiJózef" role="speaker">
54 60 <persName>Poseł Ozga-Michalski Józef</persName>
55 61 </person>
56   - <person xml:id="PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut" role="speaker">
57   - <persName>Prezes Bady Ministrów Bolesław Bierut</persName>
  62 + <person xml:id="PosełStachaczStanisław" role="speaker">
  63 + <persName>Poseł Stachacz Stanisław</persName>
  64 + </person>
  65 + <person xml:id="PosełWojasPaweł" role="speaker">
  66 + <persName>Poseł Wojas Paweł</persName>
  67 + </person>
  68 + <person xml:id="PosełWysockiMieczysław" role="speaker">
  69 + <persName>Poseł Wysocki Mieczysław</persName>
58 70 </person>
59   - <person xml:id="PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak" role="speaker">
  71 + <person xml:id="PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak" role="speaker">
60 72 <persName>Prezes Najwyższej Izby Kontroli Franciszek Jóźwiak</persName>
61 73 </person>
  74 + <person xml:id="PrezesRadyMinistrówBolesławBierut" role="speaker">
  75 + <persName>Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut</persName>
  76 + </person>
  77 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  78 + <persName>Komentarz</persName>
  79 + </person>
62 80 </particDesc>
63 81 </profileDesc>
64 82 </teiHeader>
... ...
1952-1956/sejm/posiedzenia/pp/195256-sjm-ppxxx-00002-01/text_structure.xml
  View file @384e903
1   -<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
2   -<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  1 +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  2 +<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
3 3 <xi:include href="PPC_header.xml"/>
4 4 <TEI>
5 5 <xi:include href="header.xml"/>
6 6 <text>
7 7 <body>
8 8 <div xml:id="div-1">
9   - <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej</u>
10   - <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Kadencja I Sesja I</u>
11   - <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Sprawozdanie Stenograficzne z 2 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 21 listopada 1952 r.</u>
12   - <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Warszawa 1952</u>
13   - <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Za stołem prezydialnym zajmują miejsca Marszałek Sejmu Jan Dembowski i wicemarszałkowie Sejmu, w lożach — Przewodniczący Rady Państwa Aleksander Zawadzki i członkowie Rady Państwa.</u>
14   - <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godz. 10 min. 15.</u>
15   - <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Jan Dembowski.</u>
  9 + <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 15.)</u>
  10 + <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Jan Dembowski.)</u>
16 11 </div>
17 12 <div xml:id="div-2">
18   - <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Otwieram posiedzenie.</u>
19   - <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Protokół 1 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, ponieważ nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
20   - <u xml:id="u-2.2" who="#Marszalek">Proponuję następujący porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu</u>
21   - <u xml:id="u-2.3" who="#komentarz">(czyta):</u>
22   - <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">1. Sprawozdanie Komisji Mandatowej i powzięcie uchwały co do stwierdzenia ważności wyboru posłów i zastępców posłów.</u>
23   - <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">2. Sprawozdanie Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu i uchwalenie regulaminu.</u>
24   - <u xml:id="u-2.6" who="#Marszalek">3. Wybór stałych komisji poselskich.</u>
25   - <u xml:id="u-2.7" who="#Marszalek">4. Projekt ustawy o kontroli państwowej.</u>
26   - <u xml:id="u-2.8" who="#Marszalek">5. Projekt ustawy o przysiędze wojskowej.</u>
27   - <u xml:id="u-2.9" who="#Marszalek">6. Zatwierdzenie dekretów wydanych przez Rząd po upływie kadencji Sejmu Ustawodawczego:</u>
  13 + <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
  14 + <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Protokół 1 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, ponieważ nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
  15 + <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Proponuję następujący porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu:</u>
  16 + <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">„1. Sprawozdanie Komisji Mandatowej i powzięcie uchwały co do stwierdzenia ważności wyboru posłów i zastępców posłów.</u>
  17 + <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">2. Sprawozdanie Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu i uchwalenie regulaminu.</u>
  18 + <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">3. Wybór stałych komisji poselskich.</u>
  19 + <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">4. Projekt ustawy o kontroli państwowej.</u>
  20 + <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">5. Projekt ustawy o przysiędze wojskowej.</u>
  21 + <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">6. Zatwierdzenie dekretów wydanych przez Rząd po upływie kadencji Sejmu Ustawodawczego:</u>
  22 + <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">a) dekretu o obowiązkowych dostawach ziemniaków,</u>
  23 + <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">b) dekretu o prawie łowieckim,</u>
  24 + <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">c) dekretu o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia,</u>
  25 + <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">d) dekretu o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego,</u>
  26 + <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">e) dekretu o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz w schroniskach dla nieletnich,</u>
  27 + <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">f) dekretu o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego.</u>
  28 + <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">7. Powołanie Rządu”.</u>
  29 + <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Czy jest kto przeciwny porządkowi dziennemu? Sprzeciwu nie ma.</u>
  30 + <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Uważam, że Sejm propozycję przyjął.</u>
  31 + <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Mandatowej i powzięcie uchwały co do stwierdzenia ważności wyboru posłów i zastępców posłów.</u>
  32 + <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Kłosiewicz.</u>
28 33 </div>
29 34 <div xml:id="div-3">
30   - <u xml:id="u-3.0" who="#Marszalek">dekretu o obowiązkowych dostawach ziemniaków,</u>
31   - <u xml:id="u-3.1" who="#Marszalek">b) dekretu o prawie łowieckim, c) dekretu o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia, d) dekretu o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego, e) dekretu o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz w schroniskach dla nieletnich, f) dekretu o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego.</u>
32   - <u xml:id="u-3.2" who="#Marszalek">7. Powołanie Rządu.</u>
33   - <u xml:id="u-3.3" who="#Marszalek">Czy jest kto przeciwny porządkowi dziennemu? Sprzeciwu nie ma.</u>
34   - <u xml:id="u-3.4" who="#Marszalek">Uważam, że Sejm propozycję przyjął.</u>
35   - <u xml:id="u-3.5" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Mandatowej i powzięcie uchwały co do stwierdzenia ważności wyboru posłów i zastępców posłów.</u>
36   - <u xml:id="u-3.6" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Kłosiewicz.</u>
  35 + <u xml:id="u-3.0" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Obywatele Posłowie! Komisja Mandatowa, wykonując zlecone jej przez Sejm zadanie, zapoznała się szczegółowo ze sprawozdaniem z przebiegu wyborów oraz sprawdziła wszystkie materiały, przekazane Sejmowi przez Państwową Komisję Wyborczą.</u>
  36 + <u xml:id="u-3.1" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W szczególności Komisja Mandatowa sprawdziła wszystkie protokoły przyjęcia zgłoszonych list kandydatów na posłów i zastępców posłów oraz wszystkie protokoły głosowania okręgowych komisji wyborczych w ilości 67.</u>
  37 + <u xml:id="u-3.2" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Na podstawie sprawozdania i przedstawionych przez Państwową Komisję Wyborczą materiałów Komisja Mandatowa stwierdziła, że wybory do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. odbyły się we wszystkich 67 okręgach wyborczych w pełnej zgodności z Konstytucją Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i ordynacją wyborczą do Sejmu.</u>
  38 + <u xml:id="u-3.3" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ani do Państwowej Komisji Wyborczej, ani do okręgowych komisji wyborczych nie wpłynęły skargi lub zażalenia, które podawałyby w wątpliwość prawdziwość aktu wyborczego w jakimkolwiek okręgu czy obwodzie.</u>
  39 + <u xml:id="u-3.4" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Kandydaci na posłów i zastępców posłów byli wysuwani na zebraniach w zakładach pracy, na zebraniach gromadzkich i powiatowych zjazdach chłopskich, na zebraniach członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych zgromadzeniach, a następnie zgłaszani do okręgowych komisji wyborczych, zgodnie z wymogami ordynacji wyborczej.</u>
  40 + <u xml:id="u-3.5" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wszyscy kandydaci na posłów i zastępców posłów, zgłoszeni na listach Frontu Narodowego, otrzymali wymaganą przez art. 69 ust. 2 ordynacji wyborczej większość głosów i wybrani zostali na posłów i zastępców posłów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  41 + <u xml:id="u-3.6" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wybory do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej odbyły się w atmosferze ogromnego entuzjazmu i niespotykanej dotychczas aktywności najszerszych warstw narodu.</u>
  42 + <u xml:id="u-3.7" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ilość obywateli, którzy wzięli udział w wyborach, wyniosła 15.495.815, tj. 95,03% ogólnej ilości uprawnionych do głosowania. Cyfry te są wyższą od osiągniętych kiedykolwiek przedtem w wyborach sejmowych w Polsce. Nigdy przedtem udział wyborców w wyborach do Sejmu nie był tak powszechny jak w tych wyborach.</u>
  43 + <u xml:id="u-3.8" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wybory przyniosły zdecydowane i bezapelacyjne zwycięstwo liście Frontu Narodowego, na którą oddano 15.459.849 głosów, tj. 99,8% ogólnej ilości ważnych głosów. W ten sposób wybory do Sejmu stały się potężną manifestacją jedności narodu, skupionego wokół Frontu Narodowego, jedności, jakiej nie osiągnął naród polski na przestrzeni całej minionej swej historii.</u>
  44 + <u xml:id="u-3.9" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wyniki wyborów świadczą o tym, że zrodzony z tych wyborów najwyższy organ władzy państwowej Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej będzie się opierał w swej działalności o najtrwalszą podstawę, o zaufanie całego narodu, skupionego w szeregach Frontu Narodowego, wokół swego wielkiego i umiłowanego przywódcy i nauczyciela — Pierwszego Budowniczego Polski Ludowej Bolesława Bieruta.</u>
  45 + <u xml:id="u-3.10" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
  46 + <u xml:id="u-3.11" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Obywatele Posłowie! Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wybrany w dniu 26 października br. liczy 425 posłów; 173 spośród nich jest pochodzenia robotniczego, 155 — chłopskiego, a pozostałych 97 wywodzi się w ogromnej większości z inteligencji pracującej. Zajętych w przemyśle jest 113 posłów, w tym 67 przy warsztatach — przodowników pracy. Wśród posłów reprezentowane są podstawowe oddziały klasy robotniczej, a mianowicie górnicy mają 16 posłów, hutnicy — 12, metalowcy — 23, włókniarze — 21, kolejarze — 14, chemicy — 7, budowlani — 5.</u>
  47 + <u xml:id="u-3.12" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ilość posłów zatrudnionych w rolnictwie wynosi 65, w tym 34 chłopów indywidualnych, 26 członków spółdzielni produkcyjnych, 5 pracowników POM i PGR.</u>
  48 + <u xml:id="u-3.13" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W Sejmie znalazła się szeroka reprezentacja inteligencji pracującej, licząca 94 posłów. Wśród nich jest 30 literatów, publicystów i artystów, 19 profesorów i naukowców, 20 pracowników inżynieryjno-technicznych, 17 nauczycieli i 8 lekarzy.</u>
  49 + <u xml:id="u-3.14" who="#PosełKłosiewiczWiktor">80 posłów rekrutuje się spośród członków naczelnych organów władzy państwowej i działaczy rad narodowych.</u>
  50 + <u xml:id="u-3.15" who="#PosełKłosiewiczWiktor">131 posłów pracuje w kierowniczych organach stronnictw politycznych, związków zawodowych, Związku Samopomocy Chłopskiej, Związku Młodzieży Polskiej, Ligi Kobiet i innych masowych organizacjach społecznych.</u>
  51 + <u xml:id="u-3.16" who="#PosełKłosiewiczWiktor">273 posłów jest członkami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 90 należy do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, 25 do Stronnictwa Demokratycznego, bezpartyjnych jest 37 posłów.</u>
  52 + <u xml:id="u-3.17" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ilość posłów członków PZPR jest wyrazem przodującej roli tej partii, świadczy ona zarazem o tym, że cały naród skupiony we Froncie Narodowym widzi w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej czołową siłę, której przewodnictwu zawdzięcza swe dotychczasowe historyczne osiągnięcia i która kieruje jego walką o zbudowanie socjalizmu, o szczęśliwą przyszłość Ojczyzny.</u>
  53 + <u xml:id="u-3.18" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Znaczna ilość posłów do Sejmu to ludzie, którzy przebyli drogę pełną ofiarnej bohaterskiej walki i zmagań o władzę robotników i chłopów, brali aktywny udział i kierowali w rewolucyjnych walkach polskiej klasy robotniczej, w walkach chłopskich z caratem, z polską burżuazją i sanacją, z okupantem hitlerowskim. Przez carskie więzienia i kazamaty przeszło 6 posłów, w walce z polską burżuazją i sanacją brało udział 214, było więzionych w więzieniach i obozach sanacji 82, w podziemnej walce i ruchu oporu przeciw hitlerowskiemu okupantowi brało udział 170, z tego przez obozy koncentracyjne i kaźnie gestapo przeszło 65, 43 posłów przeszło bojowy szlak I i II Armii Wojska Polskiego. Znaczna część posłów wyrosła na działaczy już w warunkach Polski Ludowej.</u>
  54 + <u xml:id="u-3.19" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Po raz drugi w wyborach do Sejmu wzięli udział żołnierze Ludowego Wojska Polskiego, stojącego czujnie na straży niepodległości naszej Ludowej Ojczyzny i bezpieczeństwa jej granic.</u>
  55 + <u xml:id="u-3.20" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W skład Sejmu wybrana została grupa przedstawicieli i dowódców Wojska Polskiego na czele z synem robotniczego ludu Warszawy — bohaterem Stalingradu — Marszałkiem Konstantym Rokossowskim.</u>
  56 + <u xml:id="u-3.21" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ilość kobiet wybranych do Sejmu wynosi 74. W skład poprzedniego Sejmu wchodziło 26 kobiet. Jak widać z tych liczb ilość kobiet posłanek wzrosła prawie trzykrotnie. Wzrost ten jest odbiciem znacznego i stałego zwiększania się aktywności kobiet w naszym życiu politycznym, państwowym, społecznym, zawodowym i kulturalnym. Jest on wyrazem realizacji zagwarantowanego w Konstytucji równouprawnienia kobiet.</u>
  57 + <u xml:id="u-3.22" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Przeważająca większość posłów, tj. 315, posiada odznaczenia państwowe, 6 posłów jest odznaczonych najwyższym odznaczeniem państwowym — Orderem Budowniczych Polski Ludowej, 46 posłów jest odznaczonych orderem Sztandaru Pracy I lub II klasy, 16 posłów jest laureatami nagród państwowych.</u>
  58 + <u xml:id="u-3.23" who="#PosełKłosiewiczWiktor">136 posłów posiada pełne wyższe wykształcenie, 12 posłów — niepełne, 81 — średnie ukończone, 27 — nieukończone średnie, 169 posiada wykształcenie w zakresie szkoły podstawowej.</u>
  59 + <u xml:id="u-3.24" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Pod względem wieku skład Sejmu kształtuje się następująco: 7 posłów nie ukończyło 25 lat, 25 znajduje się w wieku do 30 lat, 112 liczy od 31 do 40 lat, 168 — od 41 do 50, 84 — od 51 do 60 i 29 powyżej 60 lat.</u>
  60 + <u xml:id="u-3.25" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Obok posłów zostało wybranych 195 zastępców posłów. Wśród nich mamy 75 robotników od warsztatów — przodowników pracy, 62 chłopów i pracowników POM i PGR. 22 zastępców posłów rekrutuje się z szeregów inteligencji pracującej. Ilość kobiet wśród zastępców posłów wynosi 39.</u>
  61 + <u xml:id="u-3.26" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Skład Sejmu jest widoczną ilustracją przemian, jakie się dokonały u nas od chwili ustanowienia ustroju demokracji ludowej. Nie ma w Sejmie przedstawicieli obszarników i kapitalistów, którzy zasiadali w sejmach przedwrześniowych i kierowali nimi, nie ma przedstawicieli wrogiej ludowi imperialistycznej agentury, którzy choć w znikomej mniejszości znaleźli się jeszcze w poprzednim Sejmie.</u>
  62 + <u xml:id="u-3.27" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Nowoobrany Sejm, nowoobrani posłowie to brew z krwi i kość z kości ludu polskiego, to przedstawiciele tych, co produkują, żywią i bronią, to prawdziwi reprezentanci narodu polskiego. Droga rozwojowa wielu z nich to normalna w naszym ustroju droga awansu społecznego, droga stojącą otworem w Polsce Ludowej dla wszystkich ludzi pracy.</u>
  63 + <u xml:id="u-3.28" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Obywatele Posłowie! Wyniki wyborów do Sejmu dowiodły, że naród polski jednomyślnie wypowiedział się za programem Frontu Narodowego.</u>
  64 + <u xml:id="u-3.29" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W akcie wyborczym, jak w zwierciadle, ukazało się prawdziwe oblicze narodu. Ujrzeliśmy zwarte szeregi Ludu Polskiego, który wysoko niesie sztandar wolności i pokoju, sztandar niezawisłości i suwerenności narodowej.</u>
  65 + <u xml:id="u-3.30" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ujawnił się dalszy rozwój i wzrost jedności moralno-politycznej narodu, który w niełatwych warunkach dokonuje w tak krótkim czasie tylu głębokich przeobrażeń i przemian.</u>
  66 + <u xml:id="u-3.31" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Nowoobrany Sejm został obdarzony najwyższym zaufaniem narodu.</u>
  67 + <u xml:id="u-3.32" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Głosując na kandydatów Frontu Narodowego, wyborcy wypowiedzieli się za polityką dalszego wzrostu uprzemysłowienia Polski, dalszych postępów budownictwa socjalizmu w mieście i na wsi, polityką prowadzącą do przekształcenia naszej Ojczyzny z kraju zacofanego, słabego i bezbronnego, jakim była dawniej Polska, w kraj żelaza, betonu i stali, w kraj przodującego przemysłu i rolnictwa.</u>
  68 + <u xml:id="u-3.33" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Głosując za listą Frontu Narodowego, wyborcy wypowiedzieli się za kontynuowaniem polityki prowadzącej do rozkwitu kultury i nauki, do wzrostu dobrobytu ludzi pracy.</u>
  69 + <u xml:id="u-3.34" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Głosując za listą Frontu Narodowego, wyborcy wypowiedzieli się za kontynuowaniem polityki niewzruszonej przyjaźni z Wielkim Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej, polityki nieustępliwej walki o pokój na całym świecie, o umocnienie obozu pokoju, demokracji i socjalizmu.</u>
  70 + <u xml:id="u-3.35" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Naród polski, zjednoczony we Froncie Narodowym walki o pokojowy rozwój i świetlaną przyszłość naszej Ojczyzny, kroczy naprzód pod wodzą swego wielkiego nauczyciela Bolesława Bieruta, aby zdecydowanie ofiarnym wysiłkiem i walką realizować program Frontu Narodowego, program umocnienia Zjednoczonej Ojczyzny, program rozkwitu i siły Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  71 + <u xml:id="u-3.36" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  72 + <u xml:id="u-3.37" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wobec powyższego komisja wnosi:</u>
  73 + <u xml:id="u-3.38" who="#PosełKłosiewiczWiktor">„Wysoki Sejm raczy powziąć następującą uchwałę:</u>
  74 + <u xml:id="u-3.39" who="#PosełKłosiewiczWiktor">1) Sejm przyjmuje do zatwierdzającej wiadomości sprawozdanie Państwowej Komisji Wyborczej z wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r.,</u>
  75 + <u xml:id="u-3.40" who="#PosełKłosiewiczWiktor">2) na podstawie art. 75 ustawy z dnia 1 sierpnia 1952 r. — Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Sejm stwierdza ważność wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. we wszystkich okręgach wyborczych i obwodach głosowania,</u>
  76 + <u xml:id="u-3.41" who="#PosełKłosiewiczWiktor">3) na podstawie art. 16 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Sejm stwierdza ważność wyboru wszystkich posłów i zastępców posłów w wyborach do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wymienionych w obwieszczeniu Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 28 października 1952 r. w sprawie wyników wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. (Monitor Polski Nr A-91, poz. 1414)”.</u>
37 77 </div>
38 78 <div xml:id="div-4">
39   - <u xml:id="u-4.0" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Obywatele Posłowie! Komisja Mandatowa, wykonując zlecone jej przez Sejm zadanie, zapoznała się szczegółowo ze sprawozdaniem z przebiegu wyborów oraz sprawdziła wszystkie materiały, przekazane Sejmowi przez Państwową Komisję Wyborczą.</u>
40   - <u xml:id="u-4.1" who="#PoselKlosiewiczWiktor">W szczególności Komisja Mandatowa sprawdziła wszystkie protokoły przyjęcia zgłoszonych list kandydatów na posłów i zastępców posłów oraz wszystkie protokoły głosowania okręgowych komisji wyborczych w ilości 67.</u>
41   - <u xml:id="u-4.2" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Na podstawie sprawozdania i przedstawionych przez Państwową Komisję Wyborczą materiałów Komisja Mandatowa stwierdziła, że wybory do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. odbyły się we wszystkich 67 okręgach wyborczych w pełnej zgodności z Konstytucją Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i ordynacją wyborczą do Sejmu.</u>
42   - <u xml:id="u-4.3" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Ani do Państwowej Komisji Wyborczej, ani do okręgowych komisji wyborczych nie wpłynęły skargi lub zażalenia, które podawałyby w wątpliwość prawdziwość aktu wyborczego w jakimkolwiek okręgu czy obwodzie.</u>
43   - <u xml:id="u-4.4" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Kandydaci na posłów i zastępców posłów byli wysuwani na zebraniach w zakładach pracy, na zebraniach gromadzkich i powiatowych zjazdach chłopskich, na zebraniach członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych zgromadzeniach, a następnie zgłaszani do okręgowych komisji wyborczych, zgodnie z wymogami ordynacji wyborczej.</u>
44   - <u xml:id="u-4.5" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Wszyscy kandydaci na posłów i zastępców posłów, zgłoszeni na listach Frontu Narodowego, otrzymali wymaganą przez art. 69 ust. 2 ordynacji wyborczej większość głosów i wybrani zostali na posłów i zastępców posłów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
45   - <u xml:id="u-4.6" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Wybory do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej odbyły się w atmosferze ogromnego entuzjazmu i niespotykanej dotychczas aktywności najszerszych warstw narodu.</u>
46   - <u xml:id="u-4.7" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Ilość obywateli, którzy wzięli udział w wyborach, wyniosła 15.495.815, tj. 95,03% ogólnej ilości uprawnionych do głosowania. Cyfry te są wyższą od osiągniętych kiedykolwiek przedtem w wyborach sejmowych w Polsce. Nigdy przedtem udział wyborców w wyborach do Sejmu nie był tak powszechny jak w tych wyborach.</u>
47   - <u xml:id="u-4.8" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Wybory przyniosły zdecydowane i bezapelacyjne zwycięstwo liście Frontu Narodowego, na którą oddano 15.459.849 głosów, tj. 99,8% ogólnej ilości ważnych głosów. W ten sposób wybory do Sejmu stały się potężną manifestacją jedności narodu, skupionego wokół Frontu Narodowego, jedności, jakiej nie osiągnął naród polski na przestrzeni całej minionej swej historii.</u>
48   - <u xml:id="u-4.9" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Wyniki wyborów świadczą o tym, że zrodzony z tych wyborów najwyższy organ władzy państwowej Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej będzie się opierał w swej działalności o najtrwalszą podstawę, o zaufanie całego narodu, skupionego w szeregach Frontu Narodowego, wokół swego wielkiego i umiłowanego przywódcy i nauczyciela — Pierwszego Budowniczego Polski Ludowej Bolesława Bieruta.</u>
49   - <u xml:id="u-4.10" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
50   - <u xml:id="u-4.11" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Obywatele Posłowie! Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wybrany w dniu 26 października br. liczy 425 posłów; 173 spośród nich jest pochodzenia robotniczego, 155 — chłopskiego, a pozostałych 97 wywodzi się w ogromnej większości z inteligencji pracującej. Zajętych w przemyśle jest 113 posłów, w tym 67 przy warsztatach — przodowników pracy. Wśród posłów reprezentowane są podstawowe oddziały klasy robotniczej, a mianowicie górnicy mają 16 posłów, hutnicy — 12, metalowcy — 23, włókniarze — 21, kolejarze — 14, chemicy — 7, budowlani — 5.</u>
51   - <u xml:id="u-4.12" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Ilość posłów zatrudnionych w rolnictwie wynosi 65, w tym 34 chłopów indywidualnych, 26 członków spółdzielni produkcyjnych, 5 pracowników POM i PGR.</u>
52   - <u xml:id="u-4.13" who="#PoselKlosiewiczWiktor">W Sejmie znalazła się szeroka reprezentacja inteligencji pracującej, licząca 94 posłów. Wśród nich jest 30 literatów, publicystów i artystów, 19 profesorów i naukowców, 20 pracowników inżynieryjno-technicznych, 17 nauczycieli i 8 lekarzy.</u>
53   - <u xml:id="u-4.14" who="#PoselKlosiewiczWiktor">80 posłów rekrutuje się spośród członków naczelnych organów władzy państwowej i działaczy rad narodowych.</u>
54   - <u xml:id="u-4.15" who="#PoselKlosiewiczWiktor">131 posłów pracuje w kierowniczych organach stronnictw politycznych, związków zawodowych, Związku Samopomocy Chłopskiej, Związku Młodzieży Polskiej, Ligi Kobiet i innych masowych organizacjach społecznych.</u>
55   - <u xml:id="u-4.16" who="#PoselKlosiewiczWiktor">273 posłów jest członkami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 90 należy do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, 25 do Stronnictwa Demokratycznego, bezpartyjnych jest 37 posłów.</u>
56   - <u xml:id="u-4.17" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Ilość posłów członków PZPR jest wyrazem przodującej roli tej partii, świadczy ona zarazem o tym, że cały naród skupiony we Froncie Narodowym widzi w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej czołową siłę, której przewodnictwu zawdzięcza swe dotychczasowe historyczne osiągnięcia i która kieruje jego walką o zbudowanie socjalizmu, o szczęśliwą przyszłość Ojczyzny.</u>
57   - <u xml:id="u-4.18" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Znaczna ilość posłów do Sejmu to ludzie, którzy przebyli drogę pełną ofiarnej bohaterskiej walki i zmagań o władzę robotników i chłopów, brali aktywny udział i kierowali w rewolucyjnych walkach polskiej klasy robotniczej, w walkach chłopskich z caratem, z polską burżuazją i sanacją, z okupantem hitlerowskim. Przez carskie więzienia i kazamaty przeszło 6 posłów, w walce z polską burżuazją i sanacją brało udział 214, było więzionych w więzieniach i obozach sanacji 82, w podziemnej walce i ruchu oporu przeciw hitlerowskiemu okupantowi brało udział 170, z tego przez obozy koncentracyjne i kaźnie gestapo przeszło 65, 43 posłów przeszło bojowy szlak I i II Armii Wojska Polskiego. Znaczna część posłów wyrosła na działaczy już w warunkach Polski Ludowej.</u>
58   - <u xml:id="u-4.19" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Po raz drugi w wyborach do Sejmu wzięli udział żołnierze Ludowego Wojska Polskiego, stojącego czujnie na straży niepodległości naszej Ludowej Ojczyzny i bezpieczeństwa jej granic.</u>
59   - <u xml:id="u-4.20" who="#PoselKlosiewiczWiktor">W skład Sejmu wybrana została grupa przedstawicieli i dowódców Wojska Polskiego na czele z synem robotniczego ludu Warszawy — bohaterem Stalingradu — Marszałkiem Konstantym Rokossowskim.</u>
60   - <u xml:id="u-4.21" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Ilość kobiet wybranych do Sejmu wynosi 74. W skład poprzedniego Sejmu wchodziło 26 kobiet. Jak widać z tych liczb ilość kobiet posłanek wzrosła prawie trzykrotnie. Wzrost ten jest odbiciem znacznego i stałego zwiększania się aktywności kobiet w naszym życiu politycznym, państwowym, społecznym, zawodowym i kulturalnym. Jest on wyrazem realizacji zagwarantowanego w Konstytucji równouprawnienia kobiet.</u>
61   - <u xml:id="u-4.22" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Przeważająca większość posłów, tj. 315, posiada odznaczenia państwowe, 6 posłów jest odznaczonych najwyższym odznaczeniem państwowym — Orderem Budowniczych Polski Ludowej, 46 posłów jest odznaczonych orderem Sztandaru Pracy I lub II klasy, 16 posłów jest laureatami nagród państwowych.</u>
62   - <u xml:id="u-4.23" who="#PoselKlosiewiczWiktor">136 posłów posiada pełne wyższe wykształcenie, 12 posłów — niepełne, 81 — średnie ukończone, 27 — nieukończone średnie, 169 posiada wykształcenie w zakresie szkoły podstawowej.</u>
63   - <u xml:id="u-4.24" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Pod względem wieku skład Sejmu kształtuje się następująco: 7 posłów nie ukończyło 25 lat, 25 znajduje się w wieku do 30 lat, 112 liczy od 31 do 40 lat, 168 — od 41 do 50, 84 — od 51 do 60 i 29 powyżej 60 lat.</u>
64   - <u xml:id="u-4.25" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Obok posłów zostało wybranych 195 zastępców posłów. Wśród nich mamy 75 robotników od warsztatów — przodowników pracy, 62 chłopów i pracowników POM i PGR. 22 zastępców posłów rekrutuje się z szeregów inteligencji pracującej. Ilość kobiet wśród zastępców posłów wynosi 39.</u>
65   - <u xml:id="u-4.26" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Skład Sejmu jest widoczną ilustracją przemian, jakie się dokonały u nas od chwili ustanowienia ustroju demokracji ludowej. Nie ma w Sejmie przedstawicieli obszarników i kapitalistów, którzy zasiadali w sejmach przedwrześniowych i kierowali nimi, nie ma przedstawicieli wrogiej ludowi imperialistycznej agentury, którzy choć w znikomej mniejszości znaleźli się jeszcze w poprzednim Sejmie.</u>
66   - <u xml:id="u-4.27" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Nowoobrany Sejm, nowoobrani posłowie to brew z krwi i kość z kości ludu polskiego, to przedstawiciele tych, co produkują, żywią i bronią, to prawdziwi reprezentanci narodu polskiego. Droga rozwojowa wielu z nich to normalna w naszym ustroju droga awansu społecznego, droga stojącą otworem w Polsce Ludowej dla wszystkich ludzi pracy.</u>
67   - <u xml:id="u-4.28" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Obywatele Posłowie! Wyniki wyborów do Sejmu dowiodły, że naród polski jednomyślnie wypowiedział się za programem Frontu Narodowego.</u>
68   - <u xml:id="u-4.29" who="#PoselKlosiewiczWiktor">W akcie wyborczym, jak w zwierciadle, ukazało się prawdziwe oblicze narodu. Ujrzeliśmy zwarte szeregi Ludu Polskiego, który wysoko niesie sztandar wolności i pokoju, sztandar niezawisłości i suwerenności narodowej.</u>
69   - <u xml:id="u-4.30" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Ujawnił się dalszy rozwój i wzrost jedności moralno-politycznej narodu, który w niełatwych warunkach dokonuje w tak krótkim czasie tylu głębokich przeobrażeń i przemian.</u>
70   - <u xml:id="u-4.31" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Nowoobrany Sejm został obdarzony najwyższym zaufaniem narodu.</u>
71   - <u xml:id="u-4.32" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Głosując na kandydatów Frontu Narodowego, wyborcy wypowiedzieli się za polityką dalszego wzrostu uprzemysłowienia Polski, dalszych postępów budownictwa socjalizmu w mieście i na wsi, polityką prowadzącą do przekształcenia naszej Ojczyzny z kraju zacofanego, słabego i bezbronnego, jakim była dawniej Polska, w kraj żelaza, betonu i stali, w kraj przodującego przemysłu i rolnictwa.</u>
72   - <u xml:id="u-4.33" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Głosując za listą Frontu Narodowego, wyborcy wypowiedzieli się za kontynuowaniem polityki prowadzącej do rozkwitu kultury i nauki, do wzrostu dobrobytu ludzi pracy.</u>
73   - <u xml:id="u-4.34" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Głosując za listą Frontu Narodowego, wyborcy wypowiedzieli się za kontynuowaniem polityki niewzruszonej przyjaźni z Wielkim Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej, polityki nieustępliwej walki o pokój na całym świecie, o umocnienie obozu pokoju, demokracji i socjalizmu.</u>
74   - <u xml:id="u-4.35" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Naród polski, zjednoczony we Froncie Narodowym walki o pokojowy rozwój i świetlaną przyszłość naszej Ojczyzny, kroczy naprzód pod wodzą swego wielkiego nauczyciela Bolesława Bieruta, aby zdecydowanie ofiarnym wysiłkiem i walką realizować program Frontu Narodowego, program umocnienia Zjednoczonej Ojczyzny, program rozkwitu i siły Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
75   - <u xml:id="u-4.36" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
76   - <u xml:id="u-4.37" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Wobec powyższego komisja wnosi</u>
77   - <u xml:id="u-4.38" who="#komentarz">(czyta):</u>
78   - <u xml:id="u-4.39" who="#PoselKlosiewiczWiktor">„Wysoki Sejm raczy powziąć następującą uchwałę:</u>
79   - <u xml:id="u-4.40" who="#PoselKlosiewiczWiktor">1) Sejm przyjmuje do zatwierdzającej wiadomości sprawozdanie Państwowej Komisji Wyborczej z wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r., 2) na podstawie art. 75 ustawy z dnia 1 sierpnia 1952 r. — Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Sejm stwierdza ważność wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. we wszystkich okręgach wyborczych i obwodach głosowania, 3) na podstawie art. 16 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Sejm stwierdza ważność wyboru wszystkich posłów i zastępców posłów w wyborach do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wymienionych w obwieszczeniu Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 28 października 1952 r. w sprawie wyników wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. (Monitor Polski Nr A-91, poz. 1414).”</u>
  79 + <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
  80 + <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały, zamieszczonym w druku sejmowym nr 3.</u>
  81 + <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu uchwały komisji, zechce wstać.</u>
  82 + <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  83 + <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  84 + <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę komisji jednomyślnie przyjął, a tym samym stwierdził ważność wyboru posłów i zastępców posłów na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  85 + <u xml:id="u-4.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  86 + <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu i uchwalenie regulaminu.</u>
  87 + <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Lange.</u>
80 88 </div>
81 89 <div xml:id="div-5">
82   - <u xml:id="u-5.0" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
83   - <u xml:id="u-5.1" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały, zamieszczonym w druku sejmowym nr 3.</u>
84   - <u xml:id="u-5.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu uchwały komisji, zechce wstać.</u>
85   - <u xml:id="u-5.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
86   - <u xml:id="u-5.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
87   - <u xml:id="u-5.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę komisji jednomyślnie przyjął, a tym samym stwierdził ważność wyboru posłów i zastępców posłów na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
88   - <u xml:id="u-5.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
89   - <u xml:id="u-5.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu i uchwalenie regulaminu.</u>
90   - <u xml:id="u-5.8" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Lange.</u>
  90 + <u xml:id="u-5.0" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejmie! Wybrana w dniu wczorajszym Komisja dla opracowania regulaminu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej rozpatrzyła projekt regulaminu przedłożony Sejmowi przez zespół poselski m. st. Warszawy. Komisja postanowiła zalecić Sejmowi przyjęcie przedłożonego regulaminu z kilku poprawkami o charakterze przeważnie stylistycznym, o których wspomnę na końcu swego sprawozdania.</u>
  91 + <u xml:id="u-5.1" who="#PosełLangeOskar">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jest według Konstytucji „najwyższym organem władzy państwowej” oraz „najwyższym wyrazicielem woli ludu pracującego miast i wsi”. Regulamin Sejmu musi odpowiadać roli i zadaniom, jakie Sejmowi wyznacza Konstytucja, jak również formom, w jakich wola ludu pracującego miast i wsi przejawia się na obecnym etapie życia społecznego i politycznego naszego kraju, w szczególności zaś formom, w jakich wola ta przejawiła się w ostatnich zwycięskich wyborach przeprowadzonych pod sztandarem Frontu Narodowego. Regulamin musi być zgodny z duchem socjalistycznego demokratyzmu, który przenika całą strukturę ustrojową naszego Państwa Ludowego. Wreszcie regulamin musi ustalać formy pracy Sejmu w sposób jasny, prosty i przejrzysty, tak aby były one zrozumiałe nie tylko dla uczestników obrad Sejmu, ale także dla najszerszych mas pracujących, które z wielką uwagą śledzą i śledzić będą przebieg prac Sejmu. Regulamin powinien im ułatwiać zrozumienie treści i sensu prac przedstawicielstwa ludowego, które wybrali, a tym samym ułatwiać demokratyczną kontrolę nad pracą wybranych przez siebie posłów.</u>
  92 + <u xml:id="u-5.2" who="#PosełLangeOskar">Takie są założenia, na których opiera się przedłożony projekt regulaminu. Autorzy jego zwrócili szczególną uwagę na jego przejrzystość i zrozumiałość. Przejawia się to w strukturze regulaminu, który składa się z 5 działów, kolejno traktujących o organach Sejmu, o wyborze Rady Państwa i powołaniu Rządu, o postępowaniu w Sejmie, o posłach i o zmianie regulaminu.</u>
  93 + <u xml:id="u-5.3" who="#PosełLangeOskar">Nie będę tutaj wchodził w szczegółową analizę wszystkich przepisów regulaminu. Obywatele Posłowie niewątpliwie zdążyli już przestudiować tekst projektu, który wczoraj został rozdany. Jest przeto rzeczą zbyteczną szczegółowe jego streszczanie. Chcę natomiast podkreślić i uwypuklić najbardziej charakterystyczne cechy przedłożonego regulaminu, jak również to wszystko, co w regulaminie tym jest nowym, twórczym wyrazem działalności przedstawicielstwa ludu pracującego.</u>
  94 + <u xml:id="u-5.4" who="#PosełLangeOskar">Nowe oblicze naszego Sejmu przejawia się w strukturze organów Sejmu. Zgodnie z zasadą, przenikającą całość struktury naszego Państwa Ludowego oraz naszego życia politycznego i społecznego, kierownictwo prac Sejmu spoczywa w rękach działającego na zasadzie kolegialności Prezydium składającego się z Marszałka i wicemarszałków. Pomocniczym organem Prezydium Sejmu, służącym do usprawnienia toku jego prac, jest Rada Seniorów, składająca się z przedstawicieli wojewódzkich zespołów poselskich.</u>
  95 + <u xml:id="u-5.5" who="#PosełLangeOskar">Posłowie tworzą wojewódzkie zespoły poselskie. W skład wojewódzkiego zespołu wchodzą wszyscy posłowie wybrani na terenie danego województwa, niezależnie od ich miejsca zamieszkania, miejsca pracy zawodowej oraz przynależności partyjnej. Wojewódzkie zespoły poselskie wybierają ze swego grona prezydium, składające się z przewodniczącego, jego zastępcy i sekretarza, ponadto delegują swego przedstawiciela do Rady Seniorów.</u>
  96 + <u xml:id="u-5.6" who="#PosełLangeOskar">Utworzenie wojewódzkich zespołów poselskich, ustalenie ich struktury organizacyjnej przez regulamin Sejmu, wydelegowanie ich przedstawicieli do Rady Seniorów oraz powierzenie Radzie Seniorów rozpatrywania wytycznych dla pracy wojewódzkich zespołów poselskich oraz posłów i zastępców posłów w terenie — stanowi istotną nowość w formach działalności Sejmu.</u>
  97 + <u xml:id="u-5.7" who="#PosełLangeOskar">Owocna praca posłów w Sejmie i w terenie wymaga ich skupienia się w zespołach. Ponieważ Sejm nasz jest Sejmem kształtującego się narodu socjalistycznego, wyrazicielem woli klasy robotniczej, chłopstwa pracującego i inteligencji pracującej, między którymi nie ma antagonistycznych sprzeczności, ponieważ wyszedł z wielkiego historycznego zwycięstwa wyborczego wszystkich sił twórczych i patriotycznych narodu polskiego zjednoczonych we Froncie Narodowym — zespoły poselskie tworzą się na podstawie wspólnych zadań pracy, łączących posłów danego województwa. Obejmują one posłów wszystkich partii, jak również posłów bezpartyjnych.</u>
  98 + <u xml:id="u-5.8" who="#PosełLangeOskar">Przewidziany w regulaminie system wojewódzkich zespołów poselskich jest wyrazem Frontu Narodowego na terenie Sejmu, jest narzędziem współpracy posłów należących do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, do Stronnictwa Demokratycznego, jak również tak licznych w tym Sejmie posłów bezpartyjnych.</u>
  99 + <u xml:id="u-5.9" who="#PosełLangeOskar">Współpraca posłów należących do zespołu odbywać się będzie także w terenie. Przejawi się ona w formach takich, jak przyjmowanie interesantów, odwiedzanie rad narodowych, zakładów pracy, szkół, ośrodków zdrowia, gromad wiejskich itp., w wystąpieniach posłów informujących ludność o polityce władzy ludowej i składających sprawozdanie ze swej działalności. Zespoły poselskie będą zwracać szczególną uwagę na pracę terenowych organów władzy państwowej i pomagać im w usprawnieniu ich pracy.</u>
  100 + <u xml:id="u-5.10" who="#PosełLangeOskar">Dalszym organem pomocniczym prac Sejmu są komisje, zarówno stałe jak i doraźne. Komisje służą jako organy pomocnicze do prac ustawodawczych Sejmu, a także jako organy, poprzez które Sejm może uświadamiać sobie potrzeby i życzenia ludności, Pierwszemu celowi służy przede wszystkim Komisja Prac Ustawodawczych, do której kierowana będzie większość projektów ustaw i wszystkie dekrety. Komisja Budżetowa oraz Komisja Spraw Zagranicznych zajmować się będą corocznym budżetem państwa oraz zagadnieniami międzynarodowymi. Komisja Obrotu Towarowego, Komisja Oświaty, Nauki i Kultury, Komisja Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej oraz Komisja Pracy i Zdrowia zajmować się będą zagadnieniami związanymi bezpośrednio z warunkami bytowymi i potrzebami kulturalnymi ludu pracującego. Dzięki nim potrzeby i życzenia mas pracujących będą skupiały szczególną uwagę Sejmu.</u>
  101 + <u xml:id="u-5.11" who="#PosełLangeOskar">Ponieważ Komisja Prac Ustawodawczych oraz Komisja Budżetowa mają szczególnie szeroki zakres działalności, regulamin przewiduje dla tych komisji możliwość tworzenia podkomisji dla poszczególnych dziedzin ich działalności, jak również możność powoływania do udziału w pracach podkomisji posłów nie wchodzących w skład komisji, ale posiadających szczególną znajomość lub wiedzę potrzebną dla omawiania określonych zagadnień.</u>
  102 + <u xml:id="u-5.12" who="#PosełLangeOskar">Komisje są wyraźnie organami pomocniczymi Sejmu, nie są one, jak to bywa w wielu parlamentach burżuazyjnych, małymi samodzielnymi sejmikami. Byłoby to sprzeczne z zasadą jedności naszego przedstawicielstwa ludowego, które jako całość jest najwyższym wyrazem woli mas pracujących miast i wsi. Dlatego też zakres pracy i tryb działania komisji ustala Prezydium Sejmu. Dlatego komisje składają sprawozdania ze swych obrad Prezydium Sejmu, które decyduje o trybie i zakresie przedkładania tych sprawozdań pod obrady Sejmu. Dlatego też przewodniczących komisji stałych i ich zastępców powołuje Sejm bezpośrednio równocześnie z wyborem komisji. Dlatego wreszcie Sejm nie jest obowiązany do odsyłania każdego projektu ustawy czy uchwały do właściwej komisji, ale może — jeśli uważa to za słuszne — rozpatrywać je bezpośrednio na posiedzeniu plenarnym. Natomiast dekrety przedłożone Sejmowi do zatwierdzenia przesyłane są wszystkie przez Prezydium Sejmu bezpośrednio do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
  103 + <u xml:id="u-5.13" who="#PosełLangeOskar">Ponieważ wybór Rady Państwa i powołanie Rządu jest jednym z podstawowych zadań Sejmu jako najwyższego organu władzy państwowej, przeto regulamin poświęca temu osobny dział. Dział ten powtarza odpowiednie przepisy Konstytucji dodając, że zarówno wybór Rady Państwa jak i powołanie i odwołanie Rządu wymaga zwykłej większości głosów przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Ustalenie takiego quorum jest potrzebne ze względu na podstawowe znaczenie polityczne tych aktów.</u>
  104 + <u xml:id="u-5.14" who="#PosełLangeOskar">Dział III regulaminu traktuje o postępowaniu w Sejmie. Zawiera on przepisy ogólne o przedmiocie obrad Sejmu, ustalaniu porządku obrad, zwoływaniu posiedzeń, o wnoszeniu i rozpatrywaniu projektów ustaw i uchwał, zatwierdzaniu dekretów, toku obrad i głosowaniu. Są to przepisy w dużej mierze porządkowe, podobne jak przepisy spotykane przy prowadzeniu obrad wszelkiego rodzaju zebrań i zgromadzeń. Dlatego nie będę wchodził w szczegóły. Ograniczę się tylko do podkreślenia kilku momentów zasługujących na uwagę czy to ze względu na swą wagę, czy też nowość.</u>
  105 + <u xml:id="u-5.15" who="#PosełLangeOskar">Zwrócić uwagę należy na przepis przewidujący, że Sejm ustala nie tylko porządek dzienny poszczególnych posiedzeń, ale również porządek obrad całej sesji Sejmu. Przepis ten pozwoli zarówno posłom jak i wyborcom, śledzącym przebieg naszych obrad, na lepsze zorientowanie się w całokształcie prac danej sesji sejmowej.</u>
  106 + <u xml:id="u-5.16" who="#PosełLangeOskar">Zgodnie z Konstytucją posiedzenia Sejmu są jawne. Sejm może jednak uchwalić tajność obrad, jeśli wymaga tego dobro państwa. Jawnym jest również głosowanie. Dla prawomocności uchwał Sejmu regulamin wymaga zwykłej większości głosów przy obecności przynajmniej 1/3 ogólnej liczby posłów. Zmiana Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej natomiast wymaga, zgodnie z art. 91 Konstytucji, większości co najmniej 2/3 głosów przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
  107 + <u xml:id="u-5.17" who="#PosełLangeOskar">Dział IV regulaminu traktuje o posłach. Ustala on tekst ślubowania poselskiego w brzmieniu uchwalonym na wczorajszym posiedzeniu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Dział ten poświęca szczególną uwagę udziałowi posłów w pracach Sejmu. Regulamin stwierdza wyraźnie, że posłowie obowiązani są do brania udziału w pracach Sejmu, a w szczególności do uczestniczenia w posiedzeniach Sejmu i komisji, do których zostali wybrani. Za naruszenie tego obowiązku przewiduje odpowiednie sankcje. Przyjmując taki przepis posłowie Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dadzą wyraz swojej gotowości poddania się dyscyplinie pracy, której przykładem przedstawicielstwo ludowe powinno świecić wszystkim obywatelom.</u>
  108 + <u xml:id="u-5.18" who="#PosełLangeOskar">Obok dyscypliny pracy posłów regulamin traktuje również o dyscyplinie obrad, udziela w tej dziedzinie Marszałkowi uprawnień porządkowych i dyscyplinarnych. Podobne uprawnienia porządkowe i dyscyplinarne przysługują przewodniczącym komisji.</u>
  109 + <u xml:id="u-5.19" who="#PosełLangeOskar">Regulamin zawiera także przepisy określające tryb składania przez posłów interpelacji. Prezydium Sejmu przesyła interpelacje bądź Prezesowi Rady Ministrów, bądź poszczególnym ministrom albo w porozumieniu z interpelantem innym organom państwowym.</u>
  110 + <u xml:id="u-5.20" who="#PosełLangeOskar">Szczególnie ważny jest przepis regulaminu stwierdzający, że Prezydium Sejmu czuwa nad wykonywaniem przez posłów obowiązków poselskich nałożonych na nich przez Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zwłaszcza zaś obowiązku zdawania sprawy wyborcom ze swojej pracy i z działalności Sejmu. Regulamin przewiduje również, że w przypadku jaskrawego naruszenia przez posła obowiązków poselskich Prezydium Sejmu może przedstawić sprawę do rozpatrzenia Sejmowi, a Sejm może uchwalić zwrócenie się do wyborców o odwołanie posła na podstawie art. 2 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W ten sposób regulamin wprowadza kontrolę nad wykonywaniem przez posłów ich obowiązków konstytucyjnych, co przyczyni się do utrzymywania ścisłego i żywego kontaktu między posłami a ich wyborcami, kontaktu, który stanowi podstawę autorytetu i powagi Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jako najwyższego wyraziciela woli ludu pracującego miast i wsi.</u>
  111 + <u xml:id="u-5.21" who="#PosełLangeOskar">W toku swych obrad Komisja dla opracowania regulaminu Sejmu wprowadziła poprawki do projektu regulaminu, które są podane w rozdanym Obywatelom Posłom druku. Poprawki do art. 13, 29, 42 i 48 mają charakter wyłącznie stylistyczny.</u>
  112 + <u xml:id="u-5.22" who="#PosełLangeOskar">Chciałbym zwrócić uwagę, że w tym druku nr 4 zakradł się błąd, mianowicie w art. 13 powinno się skreślić wyrazy „pracy poszczególnych”, a więc nie tylko wyraz — „poszczególnych”, ale i „pracy”.</u>
  113 + <u xml:id="u-5.23" who="#PosełLangeOskar">W art. 2 komisja proponuje wstawienie określenia liczby wicemarszałków, zgodnie z uchwałą Sejmu z dnia wczorajszego w sprawie wyboru wicemarszałków.</u>
  114 + <u xml:id="u-5.24" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejmie! Regulamin, którego główne wytyczne przedstawiłem, jest regulaminem odpowiadającym potrzebom i charakterowi najwyższego organu naszego Państwa Ludowego, regulaminem odpowiadającym Sejmowi, który wyszedł z wielkiego zwycięstwa wyborczego Frontu Narodowego. Zapewni on Sejmowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej możliwość sprawnej pracy i sprawnego wypełniania jego obowiązków konstytucyjnych. Dlatego w imieniu Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu wnoszę o uchwalenie przedłożonego projektu regulaminu wraz z poprawkami przyjętymi przez komisję.</u>
  115 + <u xml:id="u-5.25" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
91 116 </div>
92 117 <div xml:id="div-6">
93   - <u xml:id="u-6.0" who="#PoselLangeOskar">Wysoki Sejmie! Wybrana w dniu wczorajszym Komisja dla opracowania regulaminu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej rozpatrzyła projekt regulaminu przedłożony Sejmowi przez zespół poselski m. st. Warszawy. Komisja postanowiła zalecić Sejmowi przyjęcie przedłożonego regulaminu z kilku poprawkami o charakterze przeważnie stylistycznym, o których wspomnę na końcu swego sprawozdania.</u>
94   - <u xml:id="u-6.1" who="#PoselLangeOskar">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jest według Konstytucji „najwyższym organem władzy państwowej” oraz — „najwyższym wyrazicielem woli ludu pracującego miast i wsi”. Regulamin Sejmu musi odpowiadać roli i zadaniom, jakie Sejmowi wyznacza Konstytucja, jak również formom, w jakich wola ludu pracującego miast i wsi przejawia się na obecnym etapie życia społecznego i politycznego naszego kraju, w szczególności zaś formom, w jakich wola ta przejawiła się w ostatnich zwycięskich wyborach przeprowadzonych pod sztandarem Frontu Narodowego. Regulamin musi być zgodny z duchem socjalistycznego demokratyzmu, który przenika całą strukturę ustrojową naszego Państwa Ludowego. Wreszcie regulamin musi ustalać formy pracy Sejmu w sposób jasny, prosty i przejrzysty, tak aby były one zrozumiałe nie tylko dla uczestników obrad Sejmu, ale także dla najszerszych mas pracujących, które z wielką uwagą śledzą i śledzić będą przebieg prac Sejmu. Regulamin powinien im ułatwiać zrozumienie treści i sensu prac przedstawicielstwa ludowego, które wybrali, a tym samym ułatwiać demokratyczną kontrolę nad pracą wybranych przez siebie posłów.</u>
95   - <u xml:id="u-6.2" who="#PoselLangeOskar">Takie są założenia, na których opiera się przedłożony projekt regulaminu. Autorzy jego zwrócili szczególną uwagę na jego przejrzystość i zrozumiałość. Przejawia się to w strukturze regulaminu, który składa się z 5 działów, kolejno traktujących o organach Sejmu, o wyborze Rady Państwa i powołaniu Rządu, o postępowaniu w Sejmie, o posłach i o zmianie regulaminu.</u>
96   - <u xml:id="u-6.3" who="#PoselLangeOskar">Nie będę tutaj wchodził w szczegółową analizę wszystkich przepisów regulaminu. Obywatele Posłowie niewątpliwie zdążyli już przestudiować tekst projektu, który wczoraj został rozdany. Jest przeto rzeczą zbyteczną szczegółowe jego streszczanie. Chcę natomiast podkreślić i uwypuklić najbardziej charakterystyczne cechy przedłożonego regulaminu, jak również to wszystko, co w regulaminie tym jest nowym, twórczym wyrazem działalności przedstawicielstwa ludu pracującego.</u>
97   - <u xml:id="u-6.4" who="#PoselLangeOskar">Nowe oblicze naszego Sejmu przejawia się w strukturze organów Sejmu. Zgodnie z zasadą, przenikającą całość struktury naszego Państwa Ludowego oraz naszego życia politycznego i społecznego, kierownictwo prac Sejmu spoczywa w rękach działającego na zasadzie kolegialności Prezydium składającego się z Marszałka i wicemarszałków. Pomocniczym organem Prezydium Sejmu, służącym do usprawnienia toku jego prac, jest Rada Seniorów, składająca się z przedstawicieli wojewódzkich zespołów poselskich.</u>
98   - <u xml:id="u-6.5" who="#PoselLangeOskar">Posłowie tworzą wojewódzkie zespoły poselskie. W skład wojewódzkiego zespołu wchodzą wszyscy posłowie wybrani na terenie danego województwa, niezależnie od ich miejsca zamieszkania, miejsca pracy zawodowej oraz przynależności partyjnej. Wojewódzkie zespoły poselskie wybierają ze swego grona prezydium, składające się z przewodniczącego, jego zastępcy i sekretarza, ponadto delegują swego przedstawiciela do Rady Seniorów.</u>
99   - <u xml:id="u-6.6" who="#PoselLangeOskar">Utworzenie wojewódzkich zespołów poselskich, ustalenie ich struktury organizacyjnej przez regulamin Sejmu, wydelegowanie ich przedstawicieli do Rady Seniorów oraz powierzenie Radzie Seniorów rozpatrywania wytycznych dla pracy wojewódzkich zespołów poselskich oraz posłów i zastępców posłów w terenie — stanowi istotną nowość w formach działalności Sejmu.</u>
100   - <u xml:id="u-6.7" who="#PoselLangeOskar">Owocna praca posłów w Sejmie i w terenie wymaga ich skupienia się w zespołach. Ponieważ Sejm nasz jest Sejmem kształtującego się narodu socjalistycznego, wyrazicielem woli klasy robotniczej, chłopstwa pracującego i inteligencji pracującej, między którymi nie ma antagonistycznych sprzeczności, ponieważ wyszedł z wielkiego historycznego zwycięstwa wyborczego wszystkich sił twórczych i patriotycznych narodu polskiego zjednoczonych we Froncie Narodowym — zespoły poselskie tworzą się na podstawie wspólnych zadań pracy, łączących posłów danego województwa. Obejmują one posłów wszystkich partii, jak również posłów bezpartyjnych.</u>
101   - <u xml:id="u-6.8" who="#PoselLangeOskar">Przewidziany w regulaminie system wojewódzkich zespołów poselskich jest wyrazem Frontu Narodowego na terenie Sejmu, jest narzędziem współpracy posłów należących do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, do Stronnictwa Demokratycznego, jak również tak licznych w tym Sejmie posłów bezpartyjnych.</u>
102   - <u xml:id="u-6.9" who="#PoselLangeOskar">Współpraca posłów należących do zespołu odbywać się będzie także w terenie. Przejawi się ona w formach takich, jak przyjmowanie interesantów, odwiedzanie rad narodowych, zakładów pracy, szkół, ośrodków zdrowia, gromad wiejskich itp., w wystąpieniach posłów informujących ludność o polityce władzy ludowej i składających sprawozdanie ze swej działalności. Zespoły poselskie będą zwracać szczególną uwagę na pracę terenowych organów władzy państwowej i pomagać im w usprawnieniu ich pracy.</u>
103   - <u xml:id="u-6.10" who="#PoselLangeOskar">Dalszym organem pomocniczym prac Sejmu są komisje, zarówno stałe jak i doraźne. Komisje służą jako organy pomocnicze do prac ustawodawczych Sejmu, a także jako organy, poprzez które Sejm może uświadamiać sobie potrzeby i życzenia ludności, Pierwszemu celowi służy przede wszystkim Komisja Prac Ustawodawczych, do której kierowana będzie większość projektów ustaw i wszystkie dekrety. Komisja Budżetowa oraz Komisja Spraw Zagranicznych zajmować się będą corocznym budżetem państwa oraz zagadnieniami międzynarodowymi. Komisja Obrotu Towarowego, Komisja Oświaty, Nauki i Kultury, Komisja Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej oraz Komisja Pracy i Zdrowia zajmować się będą zagadnieniami związanymi bezpośrednio z warunkami bytowymi i potrzebami kulturalnymi ludu pracującego. Dzięki nim potrzeby i życzenia mas pracujących będą skupiały szczególną uwagę Sejmu.</u>
104   - <u xml:id="u-6.11" who="#PoselLangeOskar">Ponieważ Komisja Prac Ustawodawczych oraz Komisja Budżetowa mają szczególnie szeroki zakres działalności, regulamin przewiduje dla tych komisji możliwość tworzenia podkomisji dla poszczególnych dziedzin ich działalności, jak również możność powoływania do udziału w pracach podkomisji posłów nie wchodzących w skład komisji, ale posiadających szczególną znajomość lub wiedzę potrzebną dla omawiania określonych zagadnień.</u>
105   - <u xml:id="u-6.12" who="#PoselLangeOskar">Komisje są wyraźnie organami pomocniczymi Sejmu, nie są one, jak to bywa w wielu parlamentach burżuazyjnych, małymi samodzielnymi sejmikami. Byłoby to sprzeczne z zasadą jedności naszego przedstawicielstwa ludowego, które jako całość jest najwyższym wyrazem woli mas pracujących miast i wsi. Dlatego też zakres pracy i tryb działania komisji ustala Prezydium Sejmu. Dlatego komisje składają sprawozdania ze swych obrad Prezydium Sejmu, które decyduje o trybie i zakresie przedkładania tych sprawozdań pod obrady Sejmu. Dlatego też przewodniczących komisji stałych i ich zastępców powołuje Sejm bezpośrednio równocześnie z wyborem komisji. Dlatego wreszcie Sejm nie jest obowiązany do odsyłania każdego projektu ustawy czy uchwały do właściwej komisji, ale może — jeśli uważa to za słuszne — rozpatrywać je bezpośrednio na posiedzeniu plenarnym. Natomiast dekrety przedłożone Sejmowi do zatwierdzenia przesyłane są wszystkie przez Prezydium Sejmu bezpośrednio do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
106   - <u xml:id="u-6.13" who="#PoselLangeOskar">Ponieważ wybór Rady Państwa i powołanie Rządu jest jednym z podstawowych zadań Sejmu jako najwyższego organu władzy państwowej, przeto regulamin poświęca temu osobny dział. Dział ten powtarza odpowiednie przepisy Konstytucji dodając, że zarówno wybór Rady Państwa jak i powołanie i odwołanie Rządu wymaga zwykłej większości głosów przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Ustalenie takiego quorum jest potrzebne ze względu na podstawowe znaczenie polityczne tych aktów.</u>
107   - <u xml:id="u-6.14" who="#PoselLangeOskar">Dział III regulaminu traktuje o postępowaniu w Sejmie. Zawiera on przepisy ogólne o przedmiocie obrad Sejmu, ustalaniu porządku obrad, zwoływaniu posiedzeń, o wnoszeniu i rozpatrywaniu projektów ustaw i uchwał, zatwierdzaniu dekretów, toku obrad i głosowaniu. Są to przepisy w dużej mierze porządkowe, podobne jak przepisy spotykane przy prowadzeniu obrad wszelkiego rodzaju zebrań i zgromadzeń. Dlatego nie będę wchodził w szczegóły. Ograniczę się tylko do podkreślenia kilku momentów zasługujących na uwagę czy to ze względu na swą wagę, czy też nowość.</u>
108   - <u xml:id="u-6.15" who="#PoselLangeOskar">Zwrócić uwagę należy na przepis przewidujący, że Sejm ustala nie tylko porządek dzienny poszczególnych posiedzeń, ale również porządek obrad całej sesji Sejmu. Przepis ten pozwoli zarówno posłom jak i wyborcom, śledzącym przebieg naszych obrad, na lepsze zorientowanie się w całokształcie prac danej sesji sejmowej.</u>
109   - <u xml:id="u-6.16" who="#PoselLangeOskar">Zgodnie z Konstytucją posiedzenia Sejmu są jawne. Sejm może jednak uchwalić tajność obrad, jeśli wymaga tego dobro państwa. Jawnym jest również głosowanie. Dla prawomocności uchwał Sejmu regulamin wymaga zwykłej większości głosów przy obecności przynajmniej 1/3 ogólnej liczby posłów. Zmiana Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej natomiast wymaga, zgodnie z art. 91 Konstytucji, większości conajmniej 2/3 głosów przy obecności conajmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
110   - <u xml:id="u-6.17" who="#PoselLangeOskar">Dział IV regulaminu traktuje o posłach. Ustala on tekst ślubowania poselskiego w brzmieniu uchwalonym na wczorajszym posiedzeniu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Dział ten poświęca szczególną uwagę udziałowi posłów w pracach Sejmu. Regulamin stwierdza wyraźnie, że posłowie obowiązani są do brania udziału w pracach Sejmu, a w szczególności do uczestniczenia w posiedzeniach Sejmu i komisji, do których zostali wybrani. Za naruszenie tego obowiązku przewiduje odpowiednie sankcje. Przyjmując taki przepis posłowie Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dadzą wyraz swojej gotowości poddania się dyscyplinie pracy, której przykładem przedstawicielstwo ludowe powinno świecić wszystkim obywatelom.</u>
111   - <u xml:id="u-6.18" who="#PoselLangeOskar">Obok dyscypliny pracy posłów regulamin traktuje również o dyscyplinie obrad, udziela w tej dziedzinie Marszałkowi uprawnień porządkowych i dyscyplinarnych. Podobne uprawnienia porządkowe i dyscyplinarne przysługują przewodniczącym komisji.</u>
112   - <u xml:id="u-6.19" who="#PoselLangeOskar">Regulamin zawiera także przepisy określające tryb składania przez posłów interpelacji. Prezydium Sejmu przesyła interpelacje bądź Prezesowi Rady Ministrów, bądź poszczególnym ministrom albo w porozumieniu z interpelantem innym organom państwowym.</u>
113   - <u xml:id="u-6.20" who="#PoselLangeOskar">Szczególnie ważny jest przepis regulaminu stwierdzający, że Prezydium Sejmu czuwa nad wykonywaniem przez posłów obowiązków poselskich nałożonych na nich przez Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zwłaszcza zaś obowiązku zdawania sprawy wyborcom ze swojej pracy i z działalności Sejmu. Regulamin przewiduje również, że w przypadku jaskrawego naruszenia przez posła obowiązków poselskich Prezydium Sejmu może przedstawić sprawę do rozpatrzenia Sejmowi, a Sejm może uchwalić zwrócenie się do wyborców o odwołanie posła na podstawie art. 2 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W ten sposób regulamin wprowadza kontrolę nad wykonywaniem przez posłów ich obowiązków konstytucyjnych, co przyczyni się do utrzymywania ścisłego i żywego kontaktu między posłami a ich wyborcami, kontaktu, który stanowi podstawę autorytetu i powagi Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jako najwyższego wyraziciela woli ludu pracującego miast i wsi.</u>
114   - <u xml:id="u-6.21" who="#PoselLangeOskar">W toku swych obrad Komisja dla opracowania regulaminu Sejmu wprowadziła poprawki do projektu regulaminu, które są podane w rozdanym Obywatelom Posłom druku. Poprawki do art. 13, 29, 42 i 48 mają charakter wyłącznie stylistyczny.</u>
115   - <u xml:id="u-6.22" who="#PoselLangeOskar">Chciałbym zwrócić uwagę, że w tym druku nr 4 zakradł się błąd, mianowicie w art. 13 powinno się skreślić wyrazy — „pracy poszczególnych”, a więc nie tylko wyraz — „poszczególnych”^ ^ale i „pracy”.</u>
116   - <u xml:id="u-6.23" who="#PoselLangeOskar">W art. 2 komisja proponuje wstawienie określenia liczby wicemarszałków, zgodnie z uchwałą Sejmu z dnia wczorajszego w sprawie wyboru wicemarszałków.</u>
117   - <u xml:id="u-6.24" who="#PoselLangeOskar">Wysoki Sejmie! Regulamin, którego główne wytyczne przedstawiłem, jest regulaminem odpowiadającym potrzebom i charakterowi najwyższego organu naszego Państwa Ludowego, regulaminem odpowiadającym Sejmowi, który wyszedł z wielkiego zwycięstwa wyborczego Frontu Narodowego. Zapewni on Sejmowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej możliwość sprawnej pracy i sprawnego wypełniania jego obowiązków konstytucyjnych. Dlatego w imieniu Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu wnoszę o uchwalenie przedłożonego projektu regulaminu wraz z poprawkami przyjętymi przez komisję.</u>
118   - <u xml:id="u-6.25" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  118 + <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
  119 + <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały komisji, zamieszczonym w druku nr 4.</u>
  120 + <u xml:id="u-6.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu uchwały komisji, zechce wstać.</u>
  121 + <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  122 + <u xml:id="u-6.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  123 + <u xml:id="u-6.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę komisji jednomyślnie przyjął, a tym samym regulamin Sejmu uchwalił.</u>
  124 + <u xml:id="u-6.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: wybór stałych komisji poselskich.</u>
  125 + <u xml:id="u-6.7" who="#Marszałek">W myśl regulaminu Sejm wybiera ze swego grona siedem komisji stałych i ustala ich skład liczbowy i osobowy.</u>
  126 + <u xml:id="u-6.8" who="#Marszałek">Regulamin ustala następujące komisje stałe:</u>
  127 + <u xml:id="u-6.9" who="#Marszałek">Komisję Spraw Ustawodawczych,</u>
  128 + <u xml:id="u-6.10" who="#Marszałek">Komisję Budżetową,</u>
  129 + <u xml:id="u-6.11" who="#Marszałek">Komisję Spraw Zagranicznych,</u>
  130 + <u xml:id="u-6.12" who="#Marszałek">Komisję Oświaty, Nauki i Kultury,</u>
  131 + <u xml:id="u-6.13" who="#Marszałek">Komisję Obrotu Towarowego,</u>
  132 + <u xml:id="u-6.14" who="#Marszałek">Komisję Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej,</u>
  133 + <u xml:id="u-6.15" who="#Marszałek">Komisję Pracy i Zdrowia.</u>
  134 + <u xml:id="u-6.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do wyboru Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
  135 + <u xml:id="u-6.17" who="#Marszałek">Udzielam głosu posłowi Stachaczowi.</u>
119 136 </div>
120 137 <div xml:id="div-7">
121   - <u xml:id="u-7.0" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
122   - <u xml:id="u-7.1" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały komisji, zamieszczonym w druku nr 4.</u>
123   - <u xml:id="u-7.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu uchwały komisji, zechce wstać.</u>
124   - <u xml:id="u-7.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
125   - <u xml:id="u-7.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
126   - <u xml:id="u-7.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę komisji jednomyślnie przyjął, a tym samym regulamin Sejmu uchwalił.</u>
127   - <u xml:id="u-7.6" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: wybór stałych komisji poselskich.</u>
128   - <u xml:id="u-7.7" who="#Marszalek">W myśl regulaminu Sejm wybiera ze swego grona siedem komisji stałych i ustala ich skład liczbowy i osobowy.</u>
129   - <u xml:id="u-7.8" who="#Marszalek">Regulamin ustala następujące komisje stałe:</u>
130   - <u xml:id="u-7.9" who="#Marszalek">Komisję Spraw Ustawodawczych,</u>
131   - <u xml:id="u-7.10" who="#Marszalek">Komisję Budżetową,</u>
132   - <u xml:id="u-7.11" who="#Marszalek">Komisję Spraw Zagranicznych,</u>
133   - <u xml:id="u-7.12" who="#Marszalek">Komisję Oświaty, Nauki i Kultury,</u>
134   - <u xml:id="u-7.13" who="#Marszalek">Komisję Obrotu Towarowego,</u>
135   - <u xml:id="u-7.14" who="#Marszalek">Komisję Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej,</u>
136   - <u xml:id="u-7.15" who="#Marszalek">Komisję Pracy i Zdrowia.</u>
137   - <u xml:id="u-7.16" who="#Marszalek">Przystępujemy do wyboru Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
138   - <u xml:id="u-7.17" who="#Marszalek">Udzielam głosu posłowi Stachaczowi.</u>
139   - <u xml:id="u-7.18" who="#Marszalek">Poseł Stachacz Stanisław: Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Spraw Ustawodawczych</u>
140   - <u xml:id="u-7.19" who="#komentarz">(czyta):</u>
141   - <u xml:id="u-7.20" who="#Marszalek">przewodniczący komisji poseł Jodłowski Jerzy;</u>
142   - <u xml:id="u-7.21" who="#Marszalek">zastępcy przewodniczącego komisji: poseł Kuligowski Antoni,</u>
143   - <u xml:id="u-7.22" who="#Marszalek">Schayer Wacław;</u>
144   - <u xml:id="u-7.23" who="#Marszalek">członkowie komisji:</u>
145   - <u xml:id="u-7.24" who="#Marszalek">poseł Budzyńska Celina,</u>
146   - <u xml:id="u-7.25" who="#Marszalek">Bugdoł Bernard,</u>
147   - <u xml:id="u-7.26" who="#Marszalek">Chaba Józef,</u>
148   - <u xml:id="u-7.27" who="#Marszalek">Dubowski Kazimierz,</u>
149   - <u xml:id="u-7.28" who="#Marszalek">Horodyński Dominik,</u>
150   - <u xml:id="u-7.29" who="#Marszalek">Kalinowski Stefan,</u>
151   - <u xml:id="u-7.30" who="#Marszalek">Kita Adolf,</u>
152   - <u xml:id="u-7.31" who="#Marszalek">Korotyński Henryk,</u>
153   - <u xml:id="u-7.32" who="#Marszalek">Morawski Jerzy,</u>
154   - <u xml:id="u-7.33" who="#Marszalek">Motyka Lucjan,</u>
155   - <u xml:id="u-7.34" who="#Marszalek">Musiałowa Alicja,</u>
156   - <u xml:id="u-7.35" who="#Marszalek">Osmańczyk Edmund,</u>
157   - <u xml:id="u-7.36" who="#Marszalek">Rozmiarek Aleksander,</u>
158   - <u xml:id="u-7.37" who="#Marszalek">Spychalski Witold Władysław,</u>
159   - <u xml:id="u-7.38" who="#Marszalek">Stelmach Jan,</u>
160   - <u xml:id="u-7.39" who="#Marszalek">Szkop Jan,</u>
161   - <u xml:id="u-7.40" who="#Marszalek">Świetlik Piotr,</u>
162   - <u xml:id="u-7.41" who="#Marszalek">Toczek Tadeusz,</u>
163   - <u xml:id="u-7.42" who="#Marszalek">Wais Stanisław,</u>
164   - <u xml:id="u-7.43" who="#Marszalek">Wasilkowska Zofia,</u>
165   - <u xml:id="u-7.44" who="#Marszalek">Wieczorek Tadeusz,</u>
166   - <u xml:id="u-7.45" who="#Marszalek">Wojciechowski Grzegorz.</u>
167   - <u xml:id="u-7.46" who="#Marszalek">Marszałek: Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego projektu uchwały co do składu Komisji Spraw Ustawodawczych?</u>
168   - <u xml:id="u-7.47" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
169   - <u xml:id="u-7.48" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
170   - <u xml:id="u-7.49" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
171   - <u xml:id="u-7.50" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
172   - <u xml:id="u-7.51" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Spraw Ustawodawczych w zaproponowanym składzie.</u>
173   - <u xml:id="u-7.52" who="#Marszalek">Przystępujemy do wyboru Komisji Budżetowej.</u>
174   - <u xml:id="u-7.53" who="#Marszalek">Udzielam głosu posłowi Wojasowi.</u>
175   - <u xml:id="u-7.54" who="#Marszalek">Poseł Wojas Paweł: Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Budżetowej (czyta):* przewodniczący komisji poseł Lange Oskar;</u>
176   - <u xml:id="u-7.55" who="#Marszalek">zastępcy przewodniczącego komisji:</u>
177   - <u xml:id="u-7.56" who="#Marszalek">poseł Rabanowski Jan,</u>
178   - <u xml:id="u-7.57" who="#Marszalek">Stasiak Ludomir;</u>
179   - <u xml:id="u-7.58" who="#Marszalek">członkowie komisji:</u>
180   - <u xml:id="u-7.59" who="#Marszalek">poseł Adamowski Leon,</u>
181   - <u xml:id="u-7.60" who="#Marszalek">Apryas Franciszek,</u>
182   - <u xml:id="u-7.61" who="#Marszalek">Biernawski Witold,</u>
183   - <u xml:id="u-7.62" who="#Marszalek">Chabura Wincenty,</u>
184   - <u xml:id="u-7.63" who="#Marszalek">Cieślak Stanisław,</u>
185   - <u xml:id="u-7.64" who="#Marszalek">Czerwiński Marian,</u>
186   - <u xml:id="u-7.65" who="#Marszalek">Dumanowski Jan,</u>
187   - <u xml:id="u-7.66" who="#Marszalek">Gierek Edward,</u>
188   - <u xml:id="u-7.67" who="#Marszalek">Hochfeld Julian,</u>
189   - <u xml:id="u-7.68" who="#Marszalek">Jaworska Helena,</u>
190   - <u xml:id="u-7.69" who="#Marszalek">Jaworski Marian,</u>
191   - <u xml:id="u-7.70" who="#Marszalek">Kasman Leon,</u>
192   - <u xml:id="u-7.71" who="#Marszalek">Kieszczyński Józef,</u>
193   - <u xml:id="u-7.72" who="#Marszalek">Korzycki Antoni,</u>
194   - <u xml:id="u-7.73" who="#Marszalek">Kuligowski Antoni,</u>
195   - <u xml:id="u-7.74" who="#Marszalek">Łapot Stanisław,</u>
196   - <u xml:id="u-7.75" who="#Marszalek">Łubieński Konstanty,</u>
197   - <u xml:id="u-7.76" who="#Marszalek">Nahajowski Paweł,</u>
198   - <u xml:id="u-7.77" who="#Marszalek">Ozga-Michalski Józef,</u>
199   - <u xml:id="u-7.78" who="#Marszalek">Pszczółkowski Edmund,</u>
200   - <u xml:id="u-7.79" who="#Marszalek">Stachacz Stanisław,</u>
201   - <u xml:id="u-7.80" who="#Marszalek">Tatarkówna-Majkowska Michalina.</u>
202   - <u xml:id="u-7.81" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Wojasa projektu uchwały co do składu Komisji Budżetowej?</u>
203   - <u xml:id="u-7.82" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
204   - <u xml:id="u-7.83" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
205   - <u xml:id="u-7.84" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
206   - <u xml:id="u-7.85" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
207   - <u xml:id="u-7.86" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Budżetową w zaproponowanym składzie.</u>
208   - <u xml:id="u-7.87" who="#Marszalek">Przystępujemy do wyboru Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
209   - <u xml:id="u-7.88" who="#Marszalek">Udzielam głosu posłowi Wysockiemu.</u>
210   - <u xml:id="u-7.89" who="#Marszalek">Poseł Wysocki Mieczysław: Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Spraw Zagranicznych (czyta):* przewodniczący komisji poseł Kulczyński Stanisław;</u>
211   - <u xml:id="u-7.90" who="#Marszalek">zastępca przewodniczącego komisji poseł Dłuski Ostap;</u>
212   - <u xml:id="u-7.91" who="#Marszalek">członkowie komisji:</u>
213   - <u xml:id="u-7.92" who="#Marszalek">poseł Bigus Antoni,</u>
214   - <u xml:id="u-7.93" who="#Marszalek">Domańska Irena,</u>
215   - <u xml:id="u-7.94" who="#Marszalek">Juszkiewicz Aleksander,</u>
216   - <u xml:id="u-7.95" who="#Marszalek">Korzycki Antoni,</u>
217   - <u xml:id="u-7.96" who="#Marszalek">Matwin Władysław,</u>
218   - <u xml:id="u-7.97" who="#Marszalek">Olszewski Józef,</u>
219   - <u xml:id="u-7.98" who="#Marszalek">Osmąńczyk Edmund,</u>
220   - <u xml:id="u-7.99" who="#Marszalek">Ozga-Michalski Józef,</u>
221   - <u xml:id="u-7.100" who="#Marszalek">Putrament Jerzy,</u>
222   - <u xml:id="u-7.101" who="#Marszalek">Reczek Włodzimierz,</u>
223   - <u xml:id="u-7.102" who="#Marszalek">Wągrowski Mieczysław,</u>
224   - <u xml:id="u-7.103" who="#Marszalek">Wende Jan Karol,</u>
225   - <u xml:id="u-7.104" who="#Marszalek">Wojtkowski Andrzej.</u>
226   - <u xml:id="u-7.105" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Wysockiego projektu uchwały co do składu Komisji Spraw Zagranicznych?</u>
227   - <u xml:id="u-7.106" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
228   - <u xml:id="u-7.107" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
229   - <u xml:id="u-7.108" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
230   - <u xml:id="u-7.109" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
231   - <u xml:id="u-7.110" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Spraw Zagranicznych w zaproponowanym składzie.</u>
232   - <u xml:id="u-7.111" who="#Marszalek">Przystępujemy do wyboru Komisji Oświaty, Nauki i Kultury.</u>
233   - <u xml:id="u-7.112" who="#Marszalek">Udzielam głosu posłowi Jańczakowi.</u>
  138 + <u xml:id="u-7.0" who="#PosełStachaczStanisław">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Spraw Ustawodawczych:</u>
  139 + <u xml:id="u-7.1" who="#PosełStachaczStanisław">„Przewodniczący komisji:</u>
  140 + <u xml:id="u-7.2" who="#PosełStachaczStanisław">– poseł Jodłowski Jerzy.</u>
  141 + <u xml:id="u-7.3" who="#PosełStachaczStanisław">Zastępcy przewodniczącego komisji:</u>
  142 + <u xml:id="u-7.4" who="#PosełStachaczStanisław">– poseł Kuligowski Antoni,</u>
  143 + <u xml:id="u-7.5" who="#PosełStachaczStanisław">– Schayer Wacław.</u>
  144 + <u xml:id="u-7.6" who="#PosełStachaczStanisław">Członkowie komisji:</u>
  145 + <u xml:id="u-7.7" who="#PosełStachaczStanisław">– poseł Budzyńska Celina,</u>
  146 + <u xml:id="u-7.8" who="#PosełStachaczStanisław">– Bugdoł Bernard,</u>
  147 + <u xml:id="u-7.9" who="#PosełStachaczStanisław">– Chaba Józef,</u>
  148 + <u xml:id="u-7.10" who="#PosełStachaczStanisław">– Dubowski Kazimierz,</u>
  149 + <u xml:id="u-7.11" who="#PosełStachaczStanisław">– Horodyński Dominik,</u>
  150 + <u xml:id="u-7.12" who="#PosełStachaczStanisław">– Kalinowski Stefan,</u>
  151 + <u xml:id="u-7.13" who="#PosełStachaczStanisław">– Kita Adolf,</u>
  152 + <u xml:id="u-7.14" who="#PosełStachaczStanisław">– Korotyński Henryk,</u>
  153 + <u xml:id="u-7.15" who="#PosełStachaczStanisław">– Morawski Jerzy,</u>
  154 + <u xml:id="u-7.16" who="#PosełStachaczStanisław">– Motyka Lucjan,</u>
  155 + <u xml:id="u-7.17" who="#PosełStachaczStanisław">– Musiałowa Alicja,</u>
  156 + <u xml:id="u-7.18" who="#PosełStachaczStanisław">– Osmańczyk Edmund,</u>
  157 + <u xml:id="u-7.19" who="#PosełStachaczStanisław">– Rozmiarek Aleksander,</u>
  158 + <u xml:id="u-7.20" who="#PosełStachaczStanisław">– Spychalski Witold Władysław,</u>
  159 + <u xml:id="u-7.21" who="#PosełStachaczStanisław">– Stelmach Jan,</u>
  160 + <u xml:id="u-7.22" who="#PosełStachaczStanisław">– Szkop Jan,</u>
  161 + <u xml:id="u-7.23" who="#PosełStachaczStanisław">– Świetlik Piotr,</u>
  162 + <u xml:id="u-7.24" who="#PosełStachaczStanisław">– Toczek Tadeusz,</u>
  163 + <u xml:id="u-7.25" who="#PosełStachaczStanisław">– Wais Stanisław,</u>
  164 + <u xml:id="u-7.26" who="#PosełStachaczStanisław">– Wasilkowska Zofia,</u>
  165 + <u xml:id="u-7.27" who="#PosełStachaczStanisław">– Wieczorek Tadeusz,</u>
  166 + <u xml:id="u-7.28" who="#PosełStachaczStanisław">– Wojciechowski Grzegorz”.</u>
234 167 </div>
235 168 <div xml:id="div-8">
236   - <u xml:id="u-8.0" who="#PoselJanczakLeon">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Oświaty, Nauki i Kultury</u>
237   - <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(czyta):</u>
238   - <u xml:id="u-8.2" who="#PoselJanczakLeon">przewodniczący komisji poseł Kruczkowski Leon;</u>
239   - <u xml:id="u-8.3" who="#PoselJanczakLeon">zastępca przewodniczącego komisji poseł Wycech Czesław;</u>
240   - <u xml:id="u-8.4" who="#PoselJanczakLeon">członkowie komisji:</u>
241   - <u xml:id="u-8.5" who="#PoselJanczakLeon">poseł Balcerzak Janina,</u>
242   - <u xml:id="u-8.6" who="#PoselJanczakLeon">Fiedler Franciszek,</u>
243   - <u xml:id="u-8.7" who="#PoselJanczakLeon">Hoffman Paweł,</u>
244   - <u xml:id="u-8.8" who="#PoselJanczakLeon">Horodyński Dominik,</u>
245   - <u xml:id="u-8.9" who="#PoselJanczakLeon">Iwaszkiewicz Jarosław,</u>
246   - <u xml:id="u-8.10" who="#PoselJanczakLeon">Jagusztyn Władysław,</u>
247   - <u xml:id="u-8.11" who="#PoselJanczakLeon">Kaliszewski Stanisław,</u>
248   - <u xml:id="u-8.12" who="#PoselJanczakLeon">Kłuszyńska Dorota,</u>
249   - <u xml:id="u-8.13" who="#PoselJanczakLeon">Król Jan Aleksander,</u>
250   - <u xml:id="u-8.14" who="#PoselJanczakLeon">Kuroczko Eustachy, poseł Lekczyńska Jadwiga,</u>
251   - <u xml:id="u-8.15" who="#PoselJanczakLeon">Lewińska Pelagia,</u>
252   - <u xml:id="u-8.16" who="#PoselJanczakLeon">Mazur Stanisław,</u>
253   - <u xml:id="u-8.17" who="#PoselJanczakLeon">Morcinek Gustaw,</u>
254   - <u xml:id="u-8.18" who="#PoselJanczakLeon">Nałkowska Zofia,</u>
255   - <u xml:id="u-8.19" who="#PoselJanczakLeon">Wyka Kazimierz,</u>
256   - <u xml:id="u-8.20" who="#PoselJanczakLeon">Żółkiewski Stefan.</u>
  169 + <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego projektu uchwały co do składu Komisji Spraw Ustawodawczych?</u>
  170 + <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
  171 + <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
  172 + <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  173 + <u xml:id="u-8.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  174 + <u xml:id="u-8.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Spraw Ustawodawczych w zaproponowanym składzie.</u>
  175 + <u xml:id="u-8.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do wyboru Komisji Budżetowej.</u>
  176 + <u xml:id="u-8.7" who="#Marszałek">Udzielam głosu posłowi Wojasowi.</u>
257 177 </div>
258 178 <div xml:id="div-9">
259   - <u xml:id="u-9.0" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Jańczaka projektu uchwały co do składu Komisji Oświaty, Nauki i Kultury?</u>
260   - <u xml:id="u-9.1" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
261   - <u xml:id="u-9.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
262   - <u xml:id="u-9.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
263   - <u xml:id="u-9.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
264   - <u xml:id="u-9.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Oświaty, Nauki i Kultury w zaproponowanym składzie.</u>
265   - <u xml:id="u-9.6" who="#Marszalek">Przystępujemy obecnie do wyboru Komisji Obrotu Towarowego.</u>
266   - <u xml:id="u-9.7" who="#Marszalek">Udzielam głosu posłowi Dechnikowi.</u>
267   - <u xml:id="u-9.8" who="#Marszalek">Poseł Dechnik Józef: Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład komisji Obrotu Towarowego (czyta):* przewodniczący komisji poseł Ozga-Michalski Józef;</u>
268   - <u xml:id="u-9.9" who="#Marszalek">zastępca przewodniczącego komisji poseł Janczyk Tadeusz;</u>
269   - <u xml:id="u-9.10" who="#Marszalek">członkowie komisji:</u>
270   - <u xml:id="u-9.11" who="#Marszalek">poseł Bieniek Stanisław,</u>
271   - <u xml:id="u-9.12" who="#Marszalek">Dachów Mikołaj,</u>
272   - <u xml:id="u-9.13" who="#Marszalek">Gabryl Stanisław,</u>
273   - <u xml:id="u-9.14" who="#Marszalek">Klecha Jan,</u>
274   - <u xml:id="u-9.15" who="#Marszalek">Koszutski Józef,</u>
275   - <u xml:id="u-9.16" who="#Marszalek">Łubieński Konstanty,</u>
276   - <u xml:id="u-9.17" who="#Marszalek">Marks Bronisław,</u>
277   - <u xml:id="u-9.18" who="#Marszalek">Nahajowski Paweł,</u>
278   - <u xml:id="u-9.19" who="#Marszalek">Owczarczyk Adolf,</u>
279   - <u xml:id="u-9.20" who="#Marszalek">Piskorski Józef,</u>
280   - <u xml:id="u-9.21" who="#Marszalek">Sendek Jan,</u>
281   - <u xml:id="u-9.22" who="#Marszalek">Staros Zofia,</u>
282   - <u xml:id="u-9.23" who="#Marszalek">Zwierzyna Olga.</u>
283   - <u xml:id="u-9.24" who="#Marszalek">Marszalek: Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Dechnika projektu uchwały co do składu Komisji Obrotu Towarowego?</u>
284   - <u xml:id="u-9.25" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
285   - <u xml:id="u-9.26" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
286   - <u xml:id="u-9.27" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
287   - <u xml:id="u-9.28" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
288   - <u xml:id="u-9.29" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Obrotu Towarowego w proponowanym składzie.</u>
289   - <u xml:id="u-9.30" who="#Marszalek">Przystępujemy do wyboru Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej.</u>
290   - <u xml:id="u-9.31" who="#Marszalek">Głos ma poseł Lamuzga.</u>
291   - <u xml:id="u-9.32" who="#Marszalek">Poseł Lamuzga Jerzy: Proponuję następujący skład Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (czyta):* przewodniczący komisji poseł Albrecht Jerzy;</u>
292   - <u xml:id="u-9.33" who="#Marszalek">zastępca przewodniczącego komisji poseł Moskwa Zygmunt;</u>
293   - <u xml:id="u-9.34" who="#Marszalek">członkowie komisji:</u>
294   - <u xml:id="u-9.35" who="#Marszalek">poseł Dobraczyński Jan,</u>
295   - <u xml:id="u-9.36" who="#Marszalek">Drobner Bolesław,</u>
296   - <u xml:id="u-9.37" who="#Marszalek">Furmaniak Eugenia,</u>
297   - <u xml:id="u-9.38" who="#Marszalek">Horodecki Julian,</u>
298   - <u xml:id="u-9.39" who="#Marszalek">Kiliś Józef,</u>
299   - <u xml:id="u-9.40" who="#Marszalek">Lewecka Jadwiga,</u>
300   - <u xml:id="u-9.41" who="#Marszalek">Malewski Juliusz,</u>
301   - <u xml:id="u-9.42" who="#Marszalek">Marków Józef,</u>
302   - <u xml:id="u-9.43" who="#Marszalek">Mrocheń Jan,</u>
303   - <u xml:id="u-9.44" who="#Marszalek">Piwowarska Irena,</u>
304   - <u xml:id="u-9.45" who="#Marszalek">Skibniewski Zygmunt,</u>
305   - <u xml:id="u-9.46" who="#Marszalek">Teliga Jerzy,</u>
306   - <u xml:id="u-9.47" who="#Marszalek">Tołwiński Stanisław,</u>
307   - <u xml:id="u-9.48" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Lamuzgę projektu uchwały w sprawie składu Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej?</u>
308   - <u xml:id="u-9.49" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
309   - <u xml:id="u-9.50" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
310   - <u xml:id="u-9.51" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
311   - <u xml:id="u-9.52" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
312   - <u xml:id="u-9.53" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w zaproponowanym składzie.</u>
313   - <u xml:id="u-9.54" who="#Marszalek">Przystępujemy do wyboru Komisji Pracy i Zdrowia.</u>
314   - <u xml:id="u-9.55" who="#Marszalek">Głos ma poseł Kieszczyński.</u>
315   - <u xml:id="u-9.56" who="#Marszalek">Poseł Kieszczyński Józef: Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Pracy i Zdrowia (czyta):* przewodniczący komisji poseł Wojas Paweł;</u>
316   - <u xml:id="u-9.57" who="#Marszalek">zastępca przewodniczącego komisji poseł Jaszczukowa Maria;</u>
317   - <u xml:id="u-9.58" who="#Marszalek">członkowie komisji:</u>
318   - <u xml:id="u-9.59" who="#Marszalek">poseł Dechnik Józef,</u>
319   - <u xml:id="u-9.60" who="#Marszalek">Doliński Adam,</u>
320   - <u xml:id="u-9.61" who="#Marszalek">Fietko Bolesław,</u>
321   - <u xml:id="u-9.62" who="#Marszalek">Frankowski Jan,</u>
322   - <u xml:id="u-9.63" who="#Marszalek">Krzywański Zygmunt,</u>
323   - <u xml:id="u-9.64" who="#Marszalek">Nawaduński Władysław,</u>
324   - <u xml:id="u-9.65" who="#Marszalek">Nowocień Stanisław,</u>
325   - <u xml:id="u-9.66" who="#Marszalek">Pacosz Piotr,</u>
326   - <u xml:id="u-9.67" who="#Marszalek">Pragierowa Eugenia,</u>
327   - <u xml:id="u-9.68" who="#Marszalek">Prawdzicowa Jadwiga,</u>
328   - <u xml:id="u-9.69" who="#Marszalek">Sadowski Stanisław,</u>
329   - <u xml:id="u-9.70" who="#Marszalek">Sztachelska Irena,</u>
330   - <u xml:id="u-9.71" who="#Marszalek">Titkow Walenty,</u>
331   - <u xml:id="u-9.72" who="#Marszalek">Tomczyk Zofia.</u>
332   - <u xml:id="u-9.73" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Kieszczyńskiego projektu uchwały co do składu Komisji Pracy i Zdrowia?</u>
333   - <u xml:id="u-9.74" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
334   - <u xml:id="u-9.75" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
335   - <u xml:id="u-9.76" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
336   - <u xml:id="u-9.77" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
337   - <u xml:id="u-9.78" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Pracy i Zdrowia w proponowanym składzie.</u>
338   - <u xml:id="u-9.79" who="#Marszalek">W ten sposób Sejm dokonał wyboru wszystkich stałych komisji.</u>
339   - <u xml:id="u-9.80" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: projekt ustawy o kontroli państwowej.</u>
340   - <u xml:id="u-9.81" who="#Marszalek">Głos ma Prezes Najwyższej Izby Kontroli poseł Franciszek Jóźwiak.</u>
  179 + <u xml:id="u-9.0" who="#PosełWojasPaweł">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Budżetowej:</u>
  180 + <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
  181 + <u xml:id="u-9.2" who="#PosełWojasPaweł">Przewodniczący komisji:</u>
  182 + <u xml:id="u-9.3" who="#PosełWojasPaweł">– poseł Lange Oskar.</u>
  183 + <u xml:id="u-9.4" who="#PosełWojasPaweł">Zastępcy przewodniczącego komisji:</u>
  184 + <u xml:id="u-9.5" who="#PosełWojasPaweł">– poseł Rabanowski Jan,</u>
  185 + <u xml:id="u-9.6" who="#PosełWojasPaweł">– Stasiak Ludomir.</u>
  186 + <u xml:id="u-9.7" who="#PosełWojasPaweł">Członkowie komisji:</u>
  187 + <u xml:id="u-9.8" who="#PosełWojasPaweł">– poseł Adamowski Leon,</u>
  188 + <u xml:id="u-9.9" who="#PosełWojasPaweł">– Apryas Franciszek,</u>
  189 + <u xml:id="u-9.10" who="#PosełWojasPaweł">– Biernawski Witold,</u>
  190 + <u xml:id="u-9.11" who="#PosełWojasPaweł">– Chabura Wincenty,</u>
  191 + <u xml:id="u-9.12" who="#PosełWojasPaweł">– Cieślak Stanisław,</u>
  192 + <u xml:id="u-9.13" who="#PosełWojasPaweł">– Czerwiński Marian,</u>
  193 + <u xml:id="u-9.14" who="#PosełWojasPaweł">– Dumanowski Jan,</u>
  194 + <u xml:id="u-9.15" who="#PosełWojasPaweł">– Gierek Edward,</u>
  195 + <u xml:id="u-9.16" who="#PosełWojasPaweł">– Hochfeld Julian,</u>
  196 + <u xml:id="u-9.17" who="#PosełWojasPaweł">– Jaworska Helena,</u>
  197 + <u xml:id="u-9.18" who="#PosełWojasPaweł">– Jaworski Marian,</u>
  198 + <u xml:id="u-9.19" who="#PosełWojasPaweł">– Kasman Leon,</u>
  199 + <u xml:id="u-9.20" who="#PosełWojasPaweł">– Kieszczyński Józef,</u>
  200 + <u xml:id="u-9.21" who="#PosełWojasPaweł">– Korzycki Antoni,</u>
  201 + <u xml:id="u-9.22" who="#PosełWojasPaweł">– Kuligowski Antoni,</u>
  202 + <u xml:id="u-9.23" who="#PosełWojasPaweł">– Łapot Stanisław,</u>
  203 + <u xml:id="u-9.24" who="#PosełWojasPaweł">– Łubieński Konstanty,</u>
  204 + <u xml:id="u-9.25" who="#PosełWojasPaweł">– Nahajowski Paweł,</u>
  205 + <u xml:id="u-9.26" who="#PosełWojasPaweł">– Ozga-Michalski Józef,</u>
  206 + <u xml:id="u-9.27" who="#PosełWojasPaweł">– Pszczółkowski Edmund,</u>
  207 + <u xml:id="u-9.28" who="#PosełWojasPaweł">– Stachacz Stanisław,</u>
  208 + <u xml:id="u-9.29" who="#PosełWojasPaweł">– Tatarkówna-Majkowska Michalina.</u>
  209 + <u xml:id="u-9.30" who="#PosełWojasPaweł">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Wojasa projektu uchwały co do składu Komisji Budżetowej?</u>
  210 + <u xml:id="u-9.31" who="#PosełWojasPaweł">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
  211 + <u xml:id="u-9.32" who="#PosełWojasPaweł">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
  212 + <u xml:id="u-9.33" who="#PosełWojasPaweł">Dziękuję.</u>
  213 + <u xml:id="u-9.34" who="#PosełWojasPaweł">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  214 + <u xml:id="u-9.35" who="#PosełWojasPaweł">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Budżetową w zaproponowanym składzie.</u>
  215 + <u xml:id="u-9.36" who="#PosełWojasPaweł">Przystępujemy do wyboru Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
  216 + <u xml:id="u-9.37" who="#PosełWojasPaweł">Udzielam głosu posłowi Wysockiemu.</u>
341 217 </div>
342 218 <div xml:id="div-10">
343   - <u xml:id="u-10.0" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Wysoki Sejmie! Pod obrady Sejmu wniesiony został w wyniku wspólnej inicjatywy Rady Państwa i Rządu projekt ustawy o kontroli państwowej.</u>
344   - <u xml:id="u-10.1" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Osiem lat istnienia naszej ludowej kontroli, zmiany, jakie zachodziły w strukturze organizacyjnej i w uprawnieniach kontroli, są jakby przeglądem jakościowego wzrostu form pracy naszych organów państwowych. Jednocześnie zaś są wyrazem rozumnej polityki naszego Rządu Ludowego i Partii w kierunku demokratyzacji struktury organów władzy państwowej.</u>
345   - <u xml:id="u-10.2" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Gdy osiem lat temu dzięki rozgromieniu faszyzmu hitlerowskiego przez Związek Radziecki polska klasa robotnicza w sojuszu z pracującym chłopstwem brała władzę, do najważniejszych zadań należała demokratyzacja aparatu państwowego, wychowanie nowych kadr dla Państwa Ludowego. Brak nam było wtedy doświadczenia w kierowaniu państwem, brak wyszkolonych ludzi. W tych warunkach rodziła się i młoda kontrola naszego Państwa Ludowego.</u>
346   - <u xml:id="u-10.3" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Na przestrzeni minionych ośmiu lat okrzepł aparat państwowy. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uchwalona 22 Iipca 1952 r., będąca podsumowaniem doniosłych przemian społecznych i politycznych, głęboko zreformowała strukturę organów władzy państwowej w kierunku większego jej wzajemnego powiązania i w duchu jej większej demokratyzacji. Nasza Konstytucja ostatecznie usunęła przeżytki burżuazyjne w poprzedniej strukturze władz państwowych, nadała organom władzy jednolity charakter.</u>
347   - <u xml:id="u-10.4" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Na ustawie o Najwyższej Izbie Kontroli z dnia 9 marca 1949 r. bardziej może niż na innych naszych ustawach ciążyły poważne wciąż przeżytki burżuazyjne, że przytoczę tu chociażby art. 2 stwierdzający, że Najwyższa Izba Kontroli jest organem od Rządu niezależnym. Wniesiony obecnie projekt ustawy ma na celu dalsze usprawnienie kontroli państwowej, stworzenie z organu kontroli państwowej integralnej części składowej ludowego aparatu państwowego.</u>
348   - <u xml:id="u-10.5" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Kontrola państwowa w Państwie Ludowym powołana jest do operatywnej działalności w zakresie ochrony mienia socjalistycznego, do walki z nadużyciami, walki o polepszenie pracy aparatu państwowego, o wzmocnienie nadzoru, ze szczególnym naciskiem na kontrolę wykonania uchwał Rządu. Chodzi o ciągłe podnoszenie dyscypliny państwowej, gospodarczej i finansowej, aby w ten sposób przyczynić się do zwycięstwa naszego budownictwa socjalistycznego.</u>
349   - <u xml:id="u-10.6" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Tak pojęta rola kontroli państwowej czyni kontrolę częścią składową wielostronnych funkcji zarządu państwowego, stanowiąc bowiem część składową aparatu kierowniczo-zarządzającego państwa, a nie w izolacji od niego, może skutecznie wykonywać swe zadania. Dlatego koncepcja „niezależności” kontroli państwowej od Rządu stała się czynnikiem hamującym w prawidłowym realizowaniu doniosłych zadań kontroli państwowej.</u>
350   - <u xml:id="u-10.7" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Przedłożony Wysokiemu Sejmowi do rozpatrzenia i uchwalenia projekt ustawy o kontroli państwowej stanowi wyraz zmiany i wzrostu roli kontroli państwowej nierozdzielnie związanej ze zmianami, jakie zaszły we wszystkich dziedzinach życia naszego kraju w ciągu 3 1/2-letniego okresu od czasu uchwalenia ustawy z dnia 9 marca 1949 r.</u>
351   - <u xml:id="u-10.8" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Projekt ustawy stawia na czele kontroli państwowej Ministra Kontroli Państwowej, wchodzącego w skład Rządu, Rządowi podległego i składającego Rządowi sprawozdania, spostrzeżenia oparte na ważniejszych wynikach kontroli i przedstawiającego Rządowi uwagi do sprawozdań o wykonaniu budżetu państwa.</u>
352   - <u xml:id="u-10.9" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Ze względu na wyjątkowe znaczenie planów w dziedzinie rozwoju naszej ekonomiki, kultury, sztuki i obrony naszego kraju kontrola państwowa ma szczególne zadanie w wykonywaniu kontroli nad realizacją narodowych planów gospodarczych, czemu daje wyraz projektowana ustawa we wstępie do niej.</u>
353   - <u xml:id="u-10.10" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Podkreślić należy, że mimo różnych przeżytków i naleciałości nasza kontrola państwowa od pierwszych dni swego powstania różniła się w sposób zasadniczy od kontroli burżuazyjnej.</u>
354   - <u xml:id="u-10.11" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Kontrola państwowa w państwie burżuazyjnym stanowi część składową burżuazyjnego aparatu ucisku, chroniącego interesy kapitalistów i obszarników, gnębiącego robotników i chłopów. Zadanie tej kontroli ogranicza się do kontroli finansowej, do kontroli wykonania budżetu państwowego.</u>
355   - <u xml:id="u-10.12" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Z charakteru swego jest ona organem biurokratycznym, działającym w interesie garstki wyzyskiwaczy przeciwko olbrzymiej większości wyzyskiwanych.</u>
356   - <u xml:id="u-10.13" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Nasza kontrola od pierwszej chwili swego istnienia stanowi składową część naszego mechanizmu państwowego, chroniącego interesy mas pracujących. Kontrola państwowa to potężny instrument w ręku Państwa Ludowego, wyrażającego interesy mas pracujących miast i wsi i kontrolującego, czy wytyczne i uchwały władzy ludowej są realizowane słusznie, prawidłowo i zgodnie z wolą mas.</u>
357   - <u xml:id="u-10.14" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Oto w czym tkwi istotna różnica między kontrolą państwową w państwie burżuazyjnym a kontrolą w państwie ludowo-demokratycznym.</u>
358   - <u xml:id="u-10.15" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">W ustroju kapitalistycznym kontrola zmierza do usprawnienia aparatu przemocy i gwałtu, u nas, w ustroju demokracji ludowej, kontrola dąży do usprawnienia aparatu władzy ludowej, aparatu budownictwa socjalizmu.</u>
359   - <u xml:id="u-10.16" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Klasowa istota naszej kontroli państwowej wyrażona jest także w art. 9 projektu ustawy, stwierdzającym, że kontrola państwowa w pracy swej opiera się na czynnym współdziałaniu mas pracujących, że współdziała z kontrolą społeczną rad narodowych.</u>
360   - <u xml:id="u-10.17" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Ta wytyczna w ustawie o kontroli państwowej winna się stać i niewątpliwie stanie się jednym z podstawowych wskazań dla aparatu kontroli państwowej.</u>
361   - <u xml:id="u-10.18" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">W duchu głębokiej więzi z masami winien być wychowany dobry pracownik kontroli państwowej. Tylko bowiem ścisłe współdziałanie z masami pracującymi, z kontrolą społeczną rad narodowych daje rękojmię, że aparat kontroli państwowej nigdy nie przerodzi się w aparat biurokratyczny, że prace jego cechować będzie głębokie poczucie odpowiedzialności, ścisła łączność z życiem i pracą kontrolowanych jednostek, należyte zrozumienie swoich obowiązków — obowiązków tych, którzy stoją na straży należytego wykonywania uchwał naszego Rządu Ludowego, na straży nienaruszalności własności społecznej, na straży wzmocnienia ludowego aparatu państwowego.</u>
362   - <u xml:id="u-10.19" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">W myśl projektu zakres działania kontroli państwowej obejmuje ministerstwa i inne organy naczelne administracji państwowej, podległe im urzędy, jak również wszelkie państwowe i spółdzielcze przedsiębiorstwa i organizacje gospodarcze tudzież organizacje i instytucje korzystające z pomocy państwa albo wykonujące czynności zlecone przez państwo (art. 3 projektu ustawy).</u>
363   - <u xml:id="u-10.20" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Podstawowym zadaniem kontroli państwowej w okresie budowy podstaw socjalizmu jest, jak ustala art. 5 ustawy, czuwanie nad ochroną własności społecznej, przestrzeganie legalności, gospodarności, rzetelności i celowości w całokształcie działalności kontrolowanych jednostek oraz walka z przerostami aparatu administracyjnego i biurokratyzmem.</u>
364   - <u xml:id="u-10.21" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">W okresie budownictwa socjalizmu wszechstronna ochrona własności społecznej i wychowywanie zarówno zespołów w instytucjach jak i jednostek w duchu nienaruszalności własności społecznej jest jednym z podstawowych warunków realizacji budownictwa socjalistycznego. Doskonalenie pracy aparatu państwowego i administracyjnego to wzmocnienie jego autorytetu, a więc wzmocnienie władzy ludowej. Doskonalenie aparatu gospodarczego to podstawa możliwości realizacji naszych poważnych, trudnych, ale realnych zadań Planu 6-letniego.</u>
365   - <u xml:id="u-10.22" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Przestrzeganie legalności to podstawa, bez której nie może funkcjonować normalnie żaden organ władzy państwowej. Walka z biurokratyzmem to gwarancja szybkiego i należytego wykonywania swych zadań przez wszystkie organy władzy państwowej, przez cały aparat państwowy, administracyjny i gospodarczy.</u>
366   - <u xml:id="u-10.23" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Tak więc zadania nałożone w art. 5 na kontrolę państwową można by określić jednym zdaniem jako zadania walki o nieustanne doskonalenie pracy całego aparatu państwowego oraz podnoszenie dyscypliny państwowej we wszystkich jego ogniwach.</u>
367   - <u xml:id="u-10.24" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Obok tego najważniejsze zadanie nałożone na kontrolę państwową — to zadanie kontroli działalności produkcyjnej, gospodarczej, finansowej i organizacyjno-administracyjnej kontrolowanych jednostek, a w szczególności ewidencjonowania, przechowywania i rozchodowania środków pieniężnych i materiałowych oraz gospodarowania nimi, określonych w art. 4 pkt. 1) wniesionego projektu ustawy.</u>
368   - <u xml:id="u-10.25" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Przez realizowanie tych zadań kontrola państwowa dąży do nieustannego doskonalenia pracy aparatu państwowego i organizacji gospodarczej, do podnoszenia dyscypliny państwowej, gospodarczej i finansowej, w szczególności do wdrażania do oszczędnego gospodarowania, umiejętnego wykorzystywania rezerw; tępić będzie nadużycia, niegospodarność, zamrażanie środków pieniężnych, obniżanie wydajności i inne niedomagania, które utrudniają nasze budownictwo.</u>
369   - <u xml:id="u-10.26" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">W okresie budownictwa fundamentów socjalizmu jednym z podstawowych elementów, warunkujących realizację tego budownictwa, jest wzmocnienie ekonomiki socjalistycznej, ulepszenie pracy organizacyjno-administracyjnej przedsiębiorstw państwowych, wykonywanie planów produkcyjnych, ostry reżim oszczędności środków pieniężnych i materiałowych.</u>
370   - <u xml:id="u-10.27" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Ogromny rozmach naszego budownictwa, burzliwy wzrost coraz to nowych gałęzi przemysłu, rozwój techniki — te wszystkie sukcesy 8 lat naszej niepodległości nakładają na władzę ludową poważny obowiązek stałego, systematycznego i wnikliwego kontrolowania celowości, gospodarności i rzetelności pracy przedsiębiorstw państwowych, spółdzielczych itp.</u>
371   - <u xml:id="u-10.28" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Kontrola państwowa ma więc za zadanie ścisłe kontrolowanie, jak w tej mierze wykonywane są uchwały Rządu i wytyczne Partii, ujawnianie braków i trudności, wskazywanie środków dla ich usunięcia, wychowywanie drogą kontroli aparatu gospodarczego w duchu dyscypliny gospodarczo-finansowej, wreszcie wyciąganie dyscyplinarnych i karnych wniosków w wypadkach koniecznych.</u>
372   - <u xml:id="u-10.29" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Na XIX zjeździe Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) tow. Stalin stwierdził</u>
373   - <u xml:id="u-10.30" who="#komentarz">(czyta):</u>
374   - <u xml:id="u-10.31" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">„Dobrze postawiona kontrola wykonania to reflektor, który pomaga w każdej chwili oświetlić stan pracy aparatu i wyciągnąć na światło dzienne biurokratów i formalistów. Można z całą pewnością powiedzieć że 9/10 naszych luk i wyrw jest wynikiem braku należycie postawionej kontroli wykonania”</u>
375   - <u xml:id="u-10.32" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Tow. Bierut wielokrotnie na VI i VII Plenum KC PZPR wskazywał na wielką i decydującą często rolę kontroli wykonania.</u>
376   - <u xml:id="u-10.33" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Te nauki i wskazania legły u podstaw naszego projektu ustawy o kontroli państwowej.</u>
377   - <u xml:id="u-10.34" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Kontrola państwowa nie może ograniczać się jednak tylko do stwierdzenia uchybień, naruszeń względnie nadużyć. Głównym i podstawowym celem socjalistycznej kontroli jest głęboka analiza stwierdzonych uchybień, ustalenie źródeł i przyczyn ich istnienia, aby w ten sposób pomóc w usprawnieniu działalności kontrolowanej jednostki.</u>
378   - <u xml:id="u-10.35" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Tow. Stalin na otwarciu I wszechrosyjskiej narady odpowiedzialnych pracowników inspekcji robotniczo-chłopskiej 15 października 1920 r. powiedział m. in.</u>
379   - <u xml:id="u-10.36" who="#komentarz">(czyta):</u>
380   - <u xml:id="u-10.37" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">„W dawnych przedrewolucyjnych czasach kontrola stała poza instytucjami państwowymi, była zewnętrzną siłą, która dokonując rewizji instytucji starała się łapać winnych, łapać przestępców i do tego się ograniczała. Jest to metoda, powiedziałbym, policyjna, metoda wyłamywania przestępców, metoda sensacyjnych demaskowań po to, aby cała prasa mogła o tym trąbić. Nie jest to metoda inspekcji robotniczo-chłopskiej. Nasza inspekcja powinna patrzeć na instytucje, które rewiduje, nie jak na obce, ale jak na swe własne instytucje, które trzeba uczyć, które trzeba doskonalić.”</u>
381   - <u xml:id="u-10.38" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">I ta głęboka nauka stała się myślą przewodnią naszej ustawy o kontroli państwowej. Celowi ujawnienia źródeł braków i pomocy w usuwaniu tych braków służy m. in. zagwarantowane przez ustawę w art. 19 ust. 5 prawo uczestniczenia pracowników kontroli państwowej w naradach kolegiów ministerstw, komisji i komitetów sprawujących funkcję naczelnych organów administracji państwowej, w naradach wytwórczych i zebraniach zwoływanych przez przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielcze itd.</u>
382   - <u xml:id="u-10.39" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Temu też celowi służy wyszczególnione w art. 19 pkt. 10 i 11 prawo wydawania postanowień zobowiązujących kierownika jednostki kontrolowanej do usunięcia stwierdzonych naruszeń i uchybień. Możliwość uczestniczenia w naradach kolegiów, komisji, komitetów, a zwłaszcza możliwość uczestniczenia w naradach wytwórczych przedsiębiorstw państwowych zbliża aparat kontrolny do życia kontrolowanej jednostki, pozwala mu nie zza biurka patrzeć na pracę tej jednostki, a bezpośrednio zbliża go do codziennej pracy instytucji czy przedsiębiorstwa, umożliwia usłyszenie nie tylko z ust kierowników, ale i z ust robotników zatrudnionych bezpośrednio w procesie produkcji cennych często uwag, dotyczących źródeł braków i niedomagań i dróg do ich naprawienia. Pozwala to realizować w praktyce zasadę opierania kontroli na czynnym współdziałaniu mas pracujących. Ministerstwu Kontroli Państwowej jako organowi zarządu państwowego, posiadającemu specyficzne pełnomocnictwa do usuwania uchybień w działalności innych organów zarządu państwowego, ustawa nadaje w związku z tym prawo stosowania środków administracyjnych.</u>
383   - <u xml:id="u-10.40" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Administracyjne środki oddziaływania w naszym Państwie Ludowym mają na celu ochronę interesów państwa i są skierowane przeciw osobom naruszającym jego interes. Ważnym więc pełnomocnictwem administracyjnym kontroli państwowej jest prawo zobowiązywania jednostek kontrolowanych do usunięcia stwierdzonych przez kontrolę uchybień, prawo do wydawania postanowień o usunięciu stwierdzonych naruszeń przepisów finansowych i zarządzeń właściwych władz w sprawach gospodarczych oraz wydawania orzeczeń zobowiązujących winnych popełnienia tych naruszeń do pokrycia szkody w granicach ich trzymiesięcznego uposażenia.</u>
384   - <u xml:id="u-10.41" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Kontrola państwowa ma do spełnienia odpowiedzialne zadanie wychowania kadr w atmosferze wysokich wymagań, w poczuciu odpowiedzialności za własną pracę i pracę innych; ujawniając osiągnięcia, błędy i niedomagania służy sprawie uczenia i wychowywania kadr.</u>
385   - <u xml:id="u-10.42" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Nie ulega wątpliwości, że brak kontroli wykonania uchwał Rządu, brak kontroli finansowej, kontroli ewidencjonowania, przychodowania i rozchodowania środków pieniężnych i materiałowych, brak kontroli nad należytym gospodarowaniem tymi środkami i rezerwami materiałowymi powoduje niekiedy zanik poczucia odpowiedzialności u cennych skądinąd kierowników, sprzyja rozluźnieniu dyscypliny, niewypełnianiu zadań i dyrektyw Rządu i Partii, rodzi atmosferę beztroski a nawet braku poszanowania dla dyrektyw i wytycznych Partii i Rządu. Brak kontroli, brak krytycznego spojrzenia na pracę podległego sobie aparatu powoduje u cennych nawet kierowników brak samokrytycznego spojrzenia na własną pracę.</u>
386   - <u xml:id="u-10.43" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Kontrola państwowa winna więc dla kierowników instytucji, przedsiębiorstw być tym dodatkowym czujnym okiem ujawniającym braki w pracy i źródła tych braków, nie pozwalając wpadać w stan samouspokojenia, budzić stały zdrowy niepokój o dobro pracy podległej jednostki.</u>
387   - <u xml:id="u-10.44" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Pomocą w wychowywaniu kadr w atmosferze wysokich wymagań i w poczuciu odpowiedzialności za własną pracę i pracę innych jest przyznana przez ustawę w art. 20 i 22 Ministrowi Kontroli Państwowej możność nakładania kar dyscyplinarnych za zgodą Prezesa Rady Ministrów lub rzeczowo właściwego Wiceprezesa Rady Ministrów na tych pracowników kontrolowanych jednostek, którzy dopuścili się jaskrawego naruszenia dyscypliny finansowej lub wprowadzili w błąd kontrolę państwową. Dyscyplinarne kary obejmują: upomnienie, naganę z ostrzeżeniem, a nawet usunięcie z zajmowanego stanowiska.</u>
388   - <u xml:id="u-10.45" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Fakt, że kary dyscyplinarne orzeczone przez Ministra Kontroli Państwowej uwidoczniane są w aktach osobowych ukaranego, że Minister Kontroli Państwowej może za zgodą Prezesa Rady Ministrów zarządzić ogłoszenie kary w prasie, jest poważnym wychowawczym instrumentem w ręku Rządu Ludowego.</u>
389   - <u xml:id="u-10.46" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Kontrola państwowa w toku wypełniania swych obowiązków spełnia jednocześnie rolę czułego instrumentu, przy pomocy którego poznaje się kadry, ich zalety i wady, ich przydatność do danej pracy, ich dojrzałość do kierowania powierzonymi im jednostkami. Nałożone na kontrolę państwową zadanie kontrolowania działalności produkcyjnej, gospodarczej i finansowej, o którym mowa w art. 4 projektu ustawy, kontrola wykonania uchwał Rządu — to przede wszystkim kontrola tego, jak ludzie odpowiedzialni za dany dział pracy wykonują swoje obowiązki. Socjalistyczna kontrola państwowa — to nie tylko kontrola dokumentacji, to jednocześnie kontrola, jak pracuje człowiek, to jednocześnie ujawnianie biurokratów, nierobów, nieuków, brakorobów, to jednocześnie obowiązek przekazywania w ręce Generalnej Prokuratury szkodników, złodziei grosza publicznego, sabotażystów. Zadania te powierzone kontroli państwowej wypływają z art. 19 przedłożonego Sejmowi projektu ustawy.</u>
390   - <u xml:id="u-10.47" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Ujawnione w czasie kontroli niedomagania mogą często powstawać niekoniecznie na tle niewłaściwego wykonywania zadań przez funkcjonariuszy państwowych, ale i na tle braków organizacyjnych samego aparatu.</u>
391   - <u xml:id="u-10.48" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Zadaniem więc kontroli państwowej jest ujawnianie tych braków i — jak wskazuje art. 4 pkt 4) projektu ustawy — przedstawianie ich Rządowi wraz ze swoimi wnioskami.</u>
392   - <u xml:id="u-10.49" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Jednym z naczelnych zadań kontroli państwowej jest czuwanie nad przestrzeganiem legalności w całokształcie działalności kontrolowanych jednostek. Legalność — działanie zgodne z ustawami i dekretami władzy ludowej to zasada, bez której nie może normalnie funkcjonować żaden organ władzy państwowej, żadna instytucja czy przedsiębiorstwo państwowe lub spółdzielcze.</u>
393   - <u xml:id="u-10.50" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Zadaniem kontroli państwowej jest stała walka o legalność socjalistyczną, o terminowe i dokładne realizowanie uchwał Rządu, walka z beztroskim i formalnym stosunkiem do ustaw państwowych.</u>
394   - <u xml:id="u-10.51" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Tow. Malenkow w swym referacie sprawozdawczym na XIX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, który stał się dla nas niewyczerpanym źródłem nauk i wskazań ideologicznych i praktycznych, stwierdził między innymi, że należy nieubłaganie wykorzeniać i położyć kres naruszeniom dyscypliny partyjnej i państwowej, przejawom braku odpowiedzialności, formalnego stosunku do uchwał Partii i Rządu.</u>
395   - <u xml:id="u-10.52" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">„...Czas już — powiedział tow. Malenkow — zrozumieć, że ustawy radzieckie jednakowo obowiązują wszystkich ludzi radzieckich, wielkich i małych. Kierownicy winni nieuczciwego stosunku do wykonywania uchwał Partii i Rządu, dopuszczający się bezprawia i samowoli, nie mogą liczyć na żadne względy z tytułu ich stanowiska. Nieustanna troska o interesy naszej Ojczyzny, aktywna i nieustanna walka o wykonywanie uchwał Partii i Rządu — oto pierwszy obowiązek każdego pracownika partyjnego i państwowego.” Wskazania te winny stać się i staną się własnością każdego pracownika kontroli państwowej w jego codziennej pracy.</u>
396   - <u xml:id="u-10.53" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Wysoka Izbo! Przedłożony Sejmowi do uchwalenia projekt ustawy o kontroli państwowej jest dalszym wkładem do naszej walki o usprawnienie i stałe podnoszenie na coraz wyższy poziom pracy organów państwowych. Ustawa o kontroli państwowej stwarza wszelkie możliwości uczynienia z naszej kontroli państwowej wzorowej, socjalistycznej kontroli wykonania ustaw, wytycznych i uchwał Rządu i Partii. O słusznej — oczywiście — linii pracy kontroli państwowej zadecyduje przede wszystkim należyte wypełnienie wszystkich zadań i należyte wykorzystanie w praktyce wszystkich uprawnień, o jakich mowa jest w ustawie, przy doborze najlepszych ludzi w kontroli państwowej:</u>
397   - <u xml:id="u-10.54" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Przystępujemy wszyscy do pracy w poczuciu wielkiej odpowiedzialności, jaką nakłada na nas pełne zaufanie mas do władzy ludowej, zaufanie wyrażone w dniu 26 października rb. do polityki naszego Rządu Ludowego, do marksistowsko-leninowskiego kierownictwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, do mądrego kierownictwa tow. Bieruta.</u>
398   - <u xml:id="u-10.55" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
399   - <u xml:id="u-10.56" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Wybory do Sejmu stały się potężną manifestacją narodu polskiego, który oddając swój głos na listę Frontu Narodowego zadokumentował jednocześnie swą gotowość walki o realizację programu Frontu Narodowego, swą gotowość walki o siłę gospodarczą i obronną naszej Ojczyzny, o szczęście narodu polskiego, o socjalizm i pokój.</u>
400   - <u xml:id="u-10.57" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
401   - <u xml:id="u-10.58" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliFranciszekJozwiak">Nie jest to walka łatwa. Wymaga wiele ofiarności, trudów, a nierzadko i wyrzeczeń. Ale jest to walka z pełną perspektywą zwycięstwa. Niech nasza ustawa o kontroli państwowej, niech rzetelna praca pracowników kontroli państwowej staną się jednym z elementów, który ułatwi i przyśpieszy to wielkie zwycięstwo, zwycięstwo socjalizmu i pokoju.</u>
402   - <u xml:id="u-10.59" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  219 + <u xml:id="u-10.0" who="#PosełWysockiMieczysław">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Spraw Zagranicznych:</u>
  220 + <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
  221 + <u xml:id="u-10.2" who="#PosełWysockiMieczysław">Przewodniczący komisji:</u>
  222 + <u xml:id="u-10.3" who="#PosełWysockiMieczysław">– poseł Kulczyński Stanisław.</u>
  223 + <u xml:id="u-10.4" who="#PosełWysockiMieczysław">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
  224 + <u xml:id="u-10.5" who="#PosełWysockiMieczysław">– poseł Dłuski Ostap.</u>
  225 + <u xml:id="u-10.6" who="#PosełWysockiMieczysław">Członkowie komisji:</u>
  226 + <u xml:id="u-10.7" who="#PosełWysockiMieczysław">– poseł Bigus Antoni,</u>
  227 + <u xml:id="u-10.8" who="#PosełWysockiMieczysław">– Domańska Irena,</u>
  228 + <u xml:id="u-10.9" who="#PosełWysockiMieczysław">– Juszkiewicz Aleksander,</u>
  229 + <u xml:id="u-10.10" who="#PosełWysockiMieczysław">– Korzycki Antoni,</u>
  230 + <u xml:id="u-10.11" who="#PosełWysockiMieczysław">– Matwin Władysław,</u>
  231 + <u xml:id="u-10.12" who="#PosełWysockiMieczysław">– Olszewski Józef,</u>
  232 + <u xml:id="u-10.13" who="#PosełWysockiMieczysław">– Osmańczyk Edmund,</u>
  233 + <u xml:id="u-10.14" who="#PosełWysockiMieczysław">– Ozga-Michalski Józef,</u>
  234 + <u xml:id="u-10.15" who="#PosełWysockiMieczysław">– Putrament Jerzy,</u>
  235 + <u xml:id="u-10.16" who="#PosełWysockiMieczysław">– Reczek Włodzimierz,</u>
  236 + <u xml:id="u-10.17" who="#PosełWysockiMieczysław">– Wągrowski Mieczysław,</u>
  237 + <u xml:id="u-10.18" who="#PosełWysockiMieczysław">– Wende Jan Karol,</u>
  238 + <u xml:id="u-10.19" who="#PosełWysockiMieczysław">– Wojtkowski Andrzej.</u>
  239 + <u xml:id="u-10.20" who="#PosełWysockiMieczysław">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Wysockiego projektu uchwały co do składu Komisji Spraw Zagranicznych?</u>
  240 + <u xml:id="u-10.21" who="#PosełWysockiMieczysław">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
  241 + <u xml:id="u-10.22" who="#PosełWysockiMieczysław">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
  242 + <u xml:id="u-10.23" who="#PosełWysockiMieczysław">Dziękuję.</u>
  243 + <u xml:id="u-10.24" who="#PosełWysockiMieczysław">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  244 + <u xml:id="u-10.25" who="#PosełWysockiMieczysław">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Spraw Zagranicznych w zaproponowanym składzie.</u>
  245 + <u xml:id="u-10.26" who="#PosełWysockiMieczysław">Przystępujemy do wyboru Komisji Oświaty, Nauki i Kultury.</u>
  246 + <u xml:id="u-10.27" who="#PosełWysockiMieczysław">Udzielam głosu posłowi Jańczakowi.</u>
403 247 </div>
404 248 <div xml:id="div-11">
405   - <u xml:id="u-11.0" who="#Marszalek">Proponuję projekt ustawy o kontroli państwowej odesłać do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
406   - <u xml:id="u-11.1" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję moją przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
407   - <u xml:id="u-11.2" who="#Marszalek">Projekt ustawy przekażę Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
408   - <u xml:id="u-11.3" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: projekt ustawy o przysiędze wojskowej.</u>
409   - <u xml:id="u-11.4" who="#Marszalek">Komunikuję, że w dniu 19 bm. wpłynął rządowy projekt ustawy o przysiędze wojskowej.</u>
410   - <u xml:id="u-11.5" who="#Marszalek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
411   - <u xml:id="u-11.6" who="#Marszalek">Proponuję projekt ustawy odesłać do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
412   - <u xml:id="u-11.7" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że</u>
413   - <u xml:id="u-11.8" who="#Marszalek">Sejm propozycję moją przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
414   - <u xml:id="u-11.9" who="#Marszalek">Projekt ustawy przekażę Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
415   - <u xml:id="u-11.10" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: zatwierdzenie dekretów wydanych przez Rząd po upływie kadencji Sejmu Ustawodawczego:</u>
416   - <u xml:id="u-11.11" who="#Marszalek">a) dekretu o obowiązkowych dostawach ziemniaków, b) dekretu o prawie łowieckim, c) dekretu o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia, d) dekretu o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego, e) dekretu o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz W schroniskach dla nieletnich, f) dekretu o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego.</u>
417   - <u xml:id="u-11.12" who="#Marszalek">Komunikuję, że stosownie do art. 4 ust. 2 Przepisów wprowadzających Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Rząd przedstawił w dniach 15 i 18 listopada br. Sejmowi do zatwierdzenia dekrety ogłoszone w Dzienniku Ustaw Nr 37, 44 i 45, których tytuły przed chwilą odczytałem.</u>
418   - <u xml:id="u-11.13" who="#Marszalek">Dekrety te będą przekazane Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
419   - <u xml:id="u-11.14" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: powołanie Rządu.</u>
420   - <u xml:id="u-11.15" who="#Marszalek">Komunikuję, że od Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta otrzymałem pismo treści następującej</u>
421   - <u xml:id="u-11.16" who="#komentarz">(czyta):</u>
422   - <u xml:id="u-11.17" who="#Marszalek">„Warszawa, dnia 21 listopada 1952 r.</u>
423   - <u xml:id="u-11.18" who="#Marszalek">Zgodnie z powierzonym mi przez Sejm zadaniem przedstawienia wniosków co do składu Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, proponuję następujący skład Rady Ministrów:</u>
  249 + <u xml:id="u-11.0" who="#PosełJańczakLeon">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Oświaty, Nauki i Kultury:</u>
  250 + <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
  251 + <u xml:id="u-11.2" who="#PosełJańczakLeon">Przewodniczący komisji:</u>
  252 + <u xml:id="u-11.3" who="#PosełJańczakLeon">– poseł Kruczkowski Leon.</u>
  253 + <u xml:id="u-11.4" who="#PosełJańczakLeon">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
  254 + <u xml:id="u-11.5" who="#PosełJańczakLeon">– poseł Wycech Czesław.</u>
  255 + <u xml:id="u-11.6" who="#PosełJańczakLeon">Członkowie komisji:</u>
  256 + <u xml:id="u-11.7" who="#PosełJańczakLeon">– poseł Balcerzak Janina,</u>
  257 + <u xml:id="u-11.8" who="#PosełJańczakLeon">– Fiedler Franciszek,</u>
  258 + <u xml:id="u-11.9" who="#PosełJańczakLeon">– Hoffman Paweł,</u>
  259 + <u xml:id="u-11.10" who="#PosełJańczakLeon">– Horodyński Dominik,</u>
  260 + <u xml:id="u-11.11" who="#PosełJańczakLeon">– Iwaszkiewicz Jarosław,</u>
  261 + <u xml:id="u-11.12" who="#PosełJańczakLeon">– Jagusztyn Władysław,</u>
  262 + <u xml:id="u-11.13" who="#PosełJańczakLeon">– Kaliszewski Stanisław,</u>
  263 + <u xml:id="u-11.14" who="#PosełJańczakLeon">– Kłuszyńska Dorota,</u>
  264 + <u xml:id="u-11.15" who="#PosełJańczakLeon">– Król Jan Aleksander,</u>
  265 + <u xml:id="u-11.16" who="#PosełJańczakLeon">– Kuroczko Eustachy,</u>
  266 + <u xml:id="u-11.17" who="#PosełJańczakLeon">– poseł Lekczyńska Jadwiga,</u>
  267 + <u xml:id="u-11.18" who="#PosełJańczakLeon">– Lewińska Pelagia,</u>
  268 + <u xml:id="u-11.19" who="#PosełJańczakLeon">– Mazur Stanisław,</u>
  269 + <u xml:id="u-11.20" who="#PosełJańczakLeon">– Morcinek Gustaw,</u>
  270 + <u xml:id="u-11.21" who="#PosełJańczakLeon">– Nałkowska Zofia,</u>
  271 + <u xml:id="u-11.22" who="#PosełJańczakLeon">– Wyka Kazimierz,</u>
  272 + <u xml:id="u-11.23" who="#PosełJańczakLeon">– Żółkiewski Stefan.</u>
424 273 </div>
425 274 <div xml:id="div-12">
426   - <u xml:id="u-12.0" who="#Marszalek">Wiceprezes Rady Ministrów — Cyrankiewicz Józef</u>
427   - <u xml:id="u-12.1" who="#Marszalek">Wiceprezes Rady Ministrów — Dworakowski Władysław</u>
428   - <u xml:id="u-12.2" who="#Marszalek">Wiceprezes Rady Ministrów — Gede Tadeusz</u>
429   - <u xml:id="u-12.3" who="#Marszalek">Wiceprezes Rady Ministrów — Jaroszewicz Piotr Wiceprezes Rady Ministrów — Jędrychowski Stefan Wiceprezes Rady Ministrów i Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego — Minc Hilary Wiceprezes Rady Ministrów — Nowak Zenon Wiceprezes Rady Ministrów i Minister Obrony Narodowej — Rokossowski Konstanty, Marszałek Polski Ministrowie:</u>
430   - <u xml:id="u-12.4" who="#Marszalek">Minister Bezpieczeństwa Publicznego — Radkiewicz Stanisław</u>
431   - <u xml:id="u-12.5" who="#Marszalek">Minister Budownictwa Miast i Osiedli — Piotrowski Roman</u>
432   - <u xml:id="u-12.6" who="#Marszalek">Minister Budownictwa Przemysłowego — Bąbiński Czesław</u>
433   - <u xml:id="u-12.7" who="#Marszalek">Minister Energetyki — Jaszczuk Bolesław</u>
434   - <u xml:id="u-12.8" who="#Marszalek">Minister Finansów — Dietrich Tadeusz</u>
435   - <u xml:id="u-12.9" who="#Marszalek">Minister Gospodarki Komunalnej — Baranowski Feliks</u>
436   - <u xml:id="u-12.10" who="#Marszalek">Minister Górnictwa — Nieszporek Ryszard</u>
437   - <u xml:id="u-12.11" who="#Marszalek">Minister Handlu Wewnętrznego — Minor Marian</u>
438   - <u xml:id="u-12.12" who="#Marszalek">Minister Handlu Zagranicznego — Dąbrowski Konstanty</u>
439   - <u xml:id="u-12.13" who="#Marszalek">Minister Hutnictwa — Żemaitis Kiejstut</u>
440   - <u xml:id="u-12.14" who="#Marszalek">Minister Kolei — Strzelecki Ryszard</u>
441   - <u xml:id="u-12.15" who="#Marszalek">Minister Kontroli Państwowej — Jóźwiak (Witold) Franciszek</u>
442   - <u xml:id="u-12.16" who="#Marszalek">Minister Kultury i Sztuki — Sokorski Włodzimierz</u>
443   - <u xml:id="u-12.17" who="#Marszalek">Minister Leśnictwa — Podedworny Bolesław</u>
444   - <u xml:id="u-12.18" who="#Marszalek">Minister Oświaty — Jarosiński Witold</u>
445   - <u xml:id="u-12.19" who="#Marszalek">Minister Państwowych Gospodarstw Rolnych — Chełchowski Hilary Minister Poczt i Telegrafów — Szymanowski Wacław Minister Przemysłu Chemicznego — Rumiński Bolesław Minister Przemysłu Drobnego i Rzemiosła — Żebrowski Adam Minister Przemysłu Lekkiego — Stawiński Eugeniusz Minister Przemysłu Maszynowego — Tokarski Julian Minister Przemysłu Rolnego i Spożywczego</u>
  275 + <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Jańczaka projektu uchwały co do składu Komisji Oświaty, Nauki i Kultury?</u>
  276 + <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
  277 + <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
  278 + <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  279 + <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  280 + <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Oświaty, Nauki i Kultury w zaproponowanym składzie.</u>
  281 + <u xml:id="u-12.6" who="#Marszałek">Przystępujemy obecnie do wyboru Komisji Obrotu Towarowego.</u>
  282 + <u xml:id="u-12.7" who="#Marszałek">Udzielam głosu posłowi Dechnikowi.</u>
446 283 </div>
447 284 <div xml:id="div-13">
448   - <u xml:id="u-13.0" who="#Marszalek">Hoffmann Mieczysław</u>
449   - <u xml:id="u-13.1" who="#Marszalek">Minister Rolnictwa — Dąb Kocioł Jan</u>
450   - <u xml:id="u-13.2" who="#Marszalek">Minister Sprawiedliwości — Świątkowski Henryk</u>
451   - <u xml:id="u-13.3" who="#Marszalek">Minister Spraw Zagranicznych — Skrzeszewski Stanisław</u>
452   - <u xml:id="u-13.4" who="#Marszalek">Minister Szkolnictwa Wyższego — Rapacki Adam</u>
453   - <u xml:id="u-13.5" who="#Marszalek">Minister Transportu</u>
454   - <u xml:id="u-13.6" who="#Marszalek">Drogowego i Lotniczego — Rustecki Jan</u>
455   - <u xml:id="u-13.7" who="#Marszalek">Minister Zdrowia — Sztachelski Jerzy</u>
456   - <u xml:id="u-13.8" who="#Marszalek">Minister Żeglugi — Popiel Mieczysław</u>
457   - <u xml:id="u-13.9" who="#Marszalek">Minister — Szef Urzędu Rady Ministrów — Mijał Kazimierz.</u>
458   - <u xml:id="u-13.10" who="#Marszalek">Ministrów Przemysłu Mięsnego i Mleczarskiego oraz Pracy i Opieki Społecznej proponuję powołać w trybie art. 29 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Aż do podjęcia uchwały przez Radę Państwa kierownictwo tymi ministerstwami będą sprawować wyznaczeni wiceministrowie.</u>
459   - <u xml:id="u-13.11" who="#Marszalek">Prezes Rady Ministrów</u>
460   - <u xml:id="u-13.12" who="#komentarz">(—) Bolesław Bierut”</u>
461   - <u xml:id="u-13.13" who="#Marszalek">Odczytany przeze mnie skład Rady Ministrów zostanie Obywatelom Posłom doręczony.</u>
462   - <u xml:id="u-13.14" who="#Marszalek">Komunikuję, że posiedzenie Komisji Spraw Ustawodawczych odbędzie się w 15 minut po zarządzeniu przerwy w obradach, w sali nr 118 nowego gmachu.</u>
463   - <u xml:id="u-13.15" who="#Marszalek">Zarządzam przerwę do godziny 17.</u>
464   - <u xml:id="u-13.16" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min. 35 do godz. 17 min. 5.)</u>
465   - <u xml:id="u-13.17" who="#komentarz">(Na salę wchodzi Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut i zajmuje miejsce na ławach poselskich. Wszyscy obecni wstają i witają</u>
466   - <u xml:id="u-13.18" who="#komentarz">Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta długotrwałymi, hucznymi oklaskami.)</u>
  285 + <u xml:id="u-13.0" who="#PosełDechnikJózef">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład komisji Obrotu Towarowego:</u>
  286 + <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
  287 + <u xml:id="u-13.2" who="#PosełDechnikJózef">Przewodniczący komisji:</u>
  288 + <u xml:id="u-13.3" who="#PosełDechnikJózef">– poseł Ozga-Michalski Józef.</u>
  289 + <u xml:id="u-13.4" who="#PosełDechnikJózef">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
  290 + <u xml:id="u-13.5" who="#PosełDechnikJózef">– poseł Janczyk Tadeusz.</u>
  291 + <u xml:id="u-13.6" who="#PosełDechnikJózef">Członkowie komisji:</u>
  292 + <u xml:id="u-13.7" who="#PosełDechnikJózef">– poseł Bieniek Stanisław,</u>
  293 + <u xml:id="u-13.8" who="#PosełDechnikJózef">– Dachów Mikołaj,</u>
  294 + <u xml:id="u-13.9" who="#PosełDechnikJózef">– Gabryl Stanisław,</u>
  295 + <u xml:id="u-13.10" who="#PosełDechnikJózef">– Klecha Jan,</u>
  296 + <u xml:id="u-13.11" who="#PosełDechnikJózef">– Koszutski Józef,</u>
  297 + <u xml:id="u-13.12" who="#PosełDechnikJózef">– Łubieński Konstanty,</u>
  298 + <u xml:id="u-13.13" who="#PosełDechnikJózef">– Marks Bronisław,</u>
  299 + <u xml:id="u-13.14" who="#PosełDechnikJózef">– Nahajowski Paweł,</u>
  300 + <u xml:id="u-13.15" who="#PosełDechnikJózef">– Owczarczyk Adolf,</u>
  301 + <u xml:id="u-13.16" who="#PosełDechnikJózef">– Piskorski Józef,</u>
  302 + <u xml:id="u-13.17" who="#PosełDechnikJózef">– Sendek Jan,</u>
  303 + <u xml:id="u-13.18" who="#PosełDechnikJózef">– Staros Zofia,</u>
  304 + <u xml:id="u-13.19" who="#PosełDechnikJózef">– Zwierzyna Olga.</u>
467 305 </div>
468 306 <div xml:id="div-14">
469   - <u xml:id="u-14.0" who="#Marszalek">Wznawiam posiedzenie.</u>
470   - <u xml:id="u-14.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionego przez Prezesa Rady Ministrów składu Rządu?</u>
471   - <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Poseł Ochab Edward:</u>
472   - <u xml:id="u-14.3" who="#Marszalek">Proszę o głos.)</u>
473   - <u xml:id="u-14.4" who="#Marszalek">Głos ma poseł Edward Ochab.</u>
  307 + <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Dechnika projektu uchwały co do składu Komisji Obrotu Towarowego?</u>
  308 + <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
  309 + <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
  310 + <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  311 + <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  312 + <u xml:id="u-14.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Obrotu Towarowego w proponowanym składzie.</u>
  313 + <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do wyboru Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej.</u>
  314 + <u xml:id="u-14.7" who="#Marszałek">Głos ma poseł Lamuzga.</u>
474 315 </div>
475 316 <div xml:id="div-15">
476   - <u xml:id="u-15.0" who="#PoselOchabEdward">Wysoki Sejmie! Zgłoszona Sejmowi lista członków Rządu na czele z wielkim Budowniczym Zjednoczonej Polski Ludowej Prezesem Rady Ministrów Bolesławem Bierutem spotyka się z gorącą aprobatą nie tylko tej Wysokiej Izby, ale również całego narodu polskiego.</u>
477   - <u xml:id="u-15.1" who="#PoselOchabEdward">Rząd Premiera Bolesława Bieruta stanowi w rozwoju kolejnych rządów Polski Ludowej: PKWN, Rządu Tymczasowego, Rządu Jedności Narodowej, Rządu powołanego przez Sejm Ustawodawczy w 1947 roku — dalszy krok naprzód, stanowi nowy, wyższy etap w rozwoju naszej władzy ludowej coraz to potężniejszej, coraz to bardziej związanej z milionowymi masami ludzi pracy.</u>
478   - <u xml:id="u-15.2" who="#PoselOchabEdward">Nie według klucza partyjnego, ale według kwalifikacji politycznych, fachowych i moralnych dobierano wybitnych i zasłużonych działaczy państwowych jako kandydatów na trudne i odpowiedzialne posterunki wicepremierów i ministrów.</u>
479   - <u xml:id="u-15.3" who="#PoselOchabEdward">Posłowie z ramienia PZPR z radością stwierdzają, że członkowie Rządu reprezentują najbardziej doświadczone kadry działaczy państwowych, kadry zahartowane w długoletniej walce klasowej, wierne narodowi i zdolne do skutecznej walki o realizację wielkiego programu Frontu Narodowego, programu będącego wytyczną działania zarówno dla Rządu jak i Sejmu, jak i całego narodu polskiego.</u>
480   - <u xml:id="u-15.4" who="#PoselOchabEdward">Ze szczególną radością witamy fakt, że u steru naszej nawy państwowej staje wielki przywódca polskiego ludu pracującego, wierny uczeń Lenina i Stalina, niestrudzony Budowniczy Polski Ludowej Towarzysz Bolesław Bierut.</u>
481   - <u xml:id="u-15.5" who="#komentarz">(Długotrwale i huczne oklaski. Posłowie wstają.)</u>
482   - <u xml:id="u-15.6" who="#PoselOchabEdward">Pod Jego kierownictwem rodziła się i krzepła w walce, wskazując narodowi jedyną drogę wiodącą ku wolności, Krajowa Rada Narodowa, pierwsza w historii reprezentacja zwycięskiego, wyzwolonego ludu polskiego.</u>
483   - <u xml:id="u-15.7" who="#PoselOchabEdward">Pod Jego kierownictwem naród polski dźwignął z ruin swą Ojczyznę bestialsko spustoszoną przez faszystów, zagospodarował Ziemie Odzyskane, zacieśnił więź serdecznej braterskiej przyjaźni z naszym wyzwolicielem — Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej, wkroczył na szeroką drogę twórczego budownictwa socjalistycznego, stał się wolnym, silnym i suwerennym.</u>
484   - <u xml:id="u-15.8" who="#PoselOchabEdward">Pod Jego kierownictwem rozgromiliśmy faszystowskie bandy zbrojne oraz bandy mikołajczykowskie, WRN-owskie i gomułkowskie agentury imperializmu, zjednoczyliśmy wszystkie żywe i twórcze siły naszego społeczeństwa wokół klasy robotniczej, w szeregach potężnego Frontu Narodowego, w walce o pokój i utrwalenie niepodległości, o wszechstronny rozwój i rozkwit naszej Ojczyzny, o socjalizm.</u>
485   - <u xml:id="u-15.9" who="#PoselOchabEdward">Pod Jego kierownictwem wykuliśmy wielką kartę praw wyzwolonego narodu polskiego — Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i pod sztandarami Frontu Narodowego, jednoczącego wszystkich patriotów polskich, odnieśliśmy wielkie zwycięstwo w wyborach do Sejmu w dniu 26 października br.</u>
486   - <u xml:id="u-15.10" who="#PoselOchabEdward">Naród polski darzy serdeczną miłością i najgłębszym zaufaniem Towarzysza Bolesława Bieruta i wierzy niezłomnie, że pod Jego mądrym kierownictwem Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej będzie konsekwentnie rozwijać nasze dotychczasowe sukcesy, będzie nieugięcie prowadzić politykę pokojową, nieustannie zacieśniać braterską przyjaźń i sojusz ze Związkiem Radzieckim, z Chińską Republiką Ludową, z Czechosłowacją, z Niemiecką Republiką Demokratyczną, Węgrami, Rumunią, Bułgarią, Albanią, z bohaterską Koreą, z Mongolską Republiką Ludową, z walczącym o swą wolność Vietnamem, będzie — w oparciu o walkę ludów przeciw podżegaczom wojennym — skutecznie krzyżować nikczemne imperialistyczne zakusy na nasze granice i naszą suwerenność, będzie wytrwale umacniać potencjał obronny Rzeczypospolitej.</u>
487   - <u xml:id="u-15.11" who="#PoselOchabEdward">Wraz z całym narodem wierzymy, że Rząd nasz będzie nieustannie rozwijać gospodarkę narodową, wzmacniając coraz bardziej nasz socjalistyczny przemysł, spółdzielczość produkcyjną i państwowe gospodarstwa rolne, będzie usprawniać uspołeczniony handel i administrację publiczną, wszechstronnie rozbudowywać szkolnictwo wszystkich szczebli, instytucje kulturalne i naukowe, będzie się troszczyć o systematyczny rozwój służby zdrowia, otoczy szczególną opieką rzesze młodzieży, będzie wyzwalać twórczą energię i talenty naszego ludu pracującego w walce o pełną realizację szlachetnych celów Frontu Narodowego.</u>
488   - <u xml:id="u-15.12" who="#PoselOchabEdward">Posłowie z ramienia PZPR głosować będą z całym zaufaniem za zatwierdzeniem pełnej listy członków Rządu Premiera Bolesława Bieruta i okażą Rządowi wszelką pomoc w jego trudnej pracy dla dobra Polski Ludowej, dla dalszego podniesienia stopy życiowej mas pracujących, dalszego rozwoju kultury polskiej, dalszego zwiększenia naszego narodowego wkładu w wielkie międzynarodowe dzieło pokoju i postępu.</u>
489   - <u xml:id="u-15.13" who="#komentarz">(Długotrwałe, huczne oklaski.)</u>
490   - <u xml:id="u-15.14" who="#PoselOchabEdward">Jesteśmy niezłomnie przekonani, że wraz z Sejmem okażą naszemu Rządowi najaktywniejsze poparcie wielomilionowe masy polskiego ludu pracującego, który głęboko kocha Towarzysza Bieruta, bezgranicznie mu ufa i wie, że pod przewodem tego wielkiego syna klasy robotniczej, wielkiego nauczyciela naszego narodu pójdziemy ku nowym, jeszcze wspanialszym zwycięstwom, ku słonecznemu socjalistycznemu jutru.</u>
491   - <u xml:id="u-15.15" who="#komentarz">(Długotrwałe, huczne oklaski.)</u>
  317 + <u xml:id="u-15.0" who="#PosełLamuzgaJerzy">Proponuję następujący skład Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej:</u>
  318 + <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
  319 + <u xml:id="u-15.2" who="#PosełLamuzgaJerzy">Przewodniczący komisji:</u>
  320 + <u xml:id="u-15.3" who="#PosełLamuzgaJerzy">– poseł Albrecht Jerzy.</u>
  321 + <u xml:id="u-15.4" who="#PosełLamuzgaJerzy">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
  322 + <u xml:id="u-15.5" who="#PosełLamuzgaJerzy">– poseł Moskwa Zygmunt.</u>
  323 + <u xml:id="u-15.6" who="#PosełLamuzgaJerzy">Członkowie komisji:</u>
  324 + <u xml:id="u-15.7" who="#PosełLamuzgaJerzy">– poseł Dobraczyński Jan,</u>
  325 + <u xml:id="u-15.8" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Drobner Bolesław,</u>
  326 + <u xml:id="u-15.9" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Furmaniak Eugenia,</u>
  327 + <u xml:id="u-15.10" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Horodecki Julian,</u>
  328 + <u xml:id="u-15.11" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Kiliś Józef,</u>
  329 + <u xml:id="u-15.12" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Lewecka Jadwiga,</u>
  330 + <u xml:id="u-15.13" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Malewski Juliusz,</u>
  331 + <u xml:id="u-15.14" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Marków Józef,</u>
  332 + <u xml:id="u-15.15" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Mrocheń Jan,</u>
  333 + <u xml:id="u-15.16" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Piwowarska Irena,</u>
  334 + <u xml:id="u-15.17" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Skibniewski Zygmunt,</u>
  335 + <u xml:id="u-15.18" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Teliga Jerzy,</u>
  336 + <u xml:id="u-15.19" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Tołwiński Stanisław,</u>
  337 + <u xml:id="u-15.20" who="#PosełLamuzgaJerzy">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Lamuzgę projektu uchwały w sprawie składu Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej?</u>
  338 + <u xml:id="u-15.21" who="#PosełLamuzgaJerzy">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
  339 + <u xml:id="u-15.22" who="#PosełLamuzgaJerzy">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
  340 + <u xml:id="u-15.23" who="#PosełLamuzgaJerzy">Dziękuję.</u>
  341 + <u xml:id="u-15.24" who="#PosełLamuzgaJerzy">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  342 + <u xml:id="u-15.25" who="#PosełLamuzgaJerzy">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w zaproponowanym składzie.</u>
  343 + <u xml:id="u-15.26" who="#PosełLamuzgaJerzy">Przystępujemy do wyboru Komisji Pracy i Zdrowia.</u>
  344 + <u xml:id="u-15.27" who="#PosełLamuzgaJerzy">Głos ma poseł Kieszczyński.</u>
492 345 </div>
493 346 <div xml:id="div-16">
494   - <u xml:id="u-16.0" who="#Marszalek">Do głosu zapisany jest poseł Józef Ozga-Michalski.</u>
  347 + <u xml:id="u-16.0" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Pracy i Zdrowia:</u>
  348 + <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
  349 + <u xml:id="u-16.2" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Przewodniczący komisji:</u>
  350 + <u xml:id="u-16.3" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– poseł Wojas Paweł.</u>
  351 + <u xml:id="u-16.4" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
  352 + <u xml:id="u-16.5" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– poseł Jaszczukowa Maria.</u>
  353 + <u xml:id="u-16.6" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Członkowie komisji:</u>
  354 + <u xml:id="u-16.7" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– poseł Dechnik Józef,</u>
  355 + <u xml:id="u-16.8" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Doliński Adam,</u>
  356 + <u xml:id="u-16.9" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Fietko Bolesław,</u>
  357 + <u xml:id="u-16.10" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Frankowski Jan,</u>
  358 + <u xml:id="u-16.11" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Krzywański Zygmunt,</u>
  359 + <u xml:id="u-16.12" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Nawaduński Władysław,</u>
  360 + <u xml:id="u-16.13" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Nowocień Stanisław,</u>
  361 + <u xml:id="u-16.14" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Pacosz Piotr,</u>
  362 + <u xml:id="u-16.15" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Pragierowa Eugenia,</u>
  363 + <u xml:id="u-16.16" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Prawdzicowa Jadwiga,</u>
  364 + <u xml:id="u-16.17" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Sadowski Stanisław,</u>
  365 + <u xml:id="u-16.18" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Sztachelska Irena,</u>
  366 + <u xml:id="u-16.19" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Titkow Walenty,</u>
  367 + <u xml:id="u-16.20" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Tomczyk Zofia.</u>
  368 + <u xml:id="u-16.21" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Kieszczyńskiego projektu uchwały co do składu Komisji Pracy i Zdrowia?</u>
  369 + <u xml:id="u-16.22" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
  370 + <u xml:id="u-16.23" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
  371 + <u xml:id="u-16.24" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Dziękuję.</u>
  372 + <u xml:id="u-16.25" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  373 + <u xml:id="u-16.26" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Pracy i Zdrowia w proponowanym składzie.</u>
  374 + <u xml:id="u-16.27" who="#PosełKieszczyńskiJózef">W ten sposób Sejm dokonał wyboru wszystkich stałych komisji.</u>
  375 + <u xml:id="u-16.28" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: projekt ustawy o kontroli państwowej.</u>
  376 + <u xml:id="u-16.29" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Głos ma Prezes Najwyższej Izby Kontroli poseł Franciszek Jóźwiak.</u>
495 377 </div>
496 378 <div xml:id="div-17">
497   - <u xml:id="u-17.0" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wysoki Sejmie! Masy chłopskie wzięły powszechny udział w wyborach i głosowały z całym zaufaniem na kandydatów Frontu Narodowego, albowiem są one świadome swej roli w Państwie Ludowym.</u>
498   - <u xml:id="u-17.1" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Rośnie w nich poczucie odpowiedzialności za losy Ojczyzny.</u>
499   - <u xml:id="u-17.2" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Rośnie przekonanie, że aby Polskę umacniać, konieczna jest coraz lepsza i wydajniejsza praca na roli oraz jak najrzetelniejsze wywiązywanie się ze swoich obowiązków wobec państwa.</u>
500   - <u xml:id="u-17.3" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Świadczy o tej patriotycznej postawie przebieg skupu zboża, świadczy o tym fakt podjęcia zobowiązań produkcyjnych przez 24.000 gromad w kraju, świadczy rozwój szlachetnego współzawodnictwa w terminowej dostawie płodów rolnych dla klasy robotniczej.</u>
501   - <u xml:id="u-17.4" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Chłopi wiedzą dobrze, co im przyniosła władza ludowa.</u>
502   - <u xml:id="u-17.5" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Przyniosła im 6 milionów hektarów ziemi.</u>
503   - <u xml:id="u-17.6" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Zdjęła z mas chłopskich ciężar długów wynoszących przed wojną 1.200 milionów zł.</u>
504   - <u xml:id="u-17.7" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Przyniosła im maszyny rolnicze i pomoc gminnych ośrodków maszynowych.</u>
505   - <u xml:id="u-17.8" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Przyniosła ponad 10 tysięcy zelektryfikowanych wsi.</u>
506   - <u xml:id="u-17.9" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Władza ludowa przyniosła wsi możność pracy w stale rozwijającym się przemyśle.</u>
507   - <u xml:id="u-17.10" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Zostały stworzone warunki dla coraz liczniej powstających spółdzielni produkcyjnych, które skupiają coraz szersze rzesze pracującej ludności wiejskiej.</u>
508   - <u xml:id="u-17.11" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Władza ludowa przyniosła wsi tysiące szkół i zapewniła młodzieży wiejskiej dostęp do szkół średnich, do uniwersytetów, politechnik i innych wyższych uczelni.</u>
509   - <u xml:id="u-17.12" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Przyniosła rosnącą stale sieć ośrodków zdrowia na wsi, możność leczenia się w szpitalach i uzdrowiskach szerokim rzeszom chłopskim.</u>
510   - <u xml:id="u-17.13" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wszystko to mogło być dokonane dzięki polityce władzy ludowej, która od historycznych dni Manifestu Lipcowego pod przewodem Bolesława Bieruta realizowała z żelazną konsekwencją niewzruszone zasady robotniczo-chłopskiego sojuszu.</u>
511   - <u xml:id="u-17.14" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Polityka władzy ludowej — jak stwierdza program Frontu Narodowego — to umacnianie spójni między miastem i wsią.</u>
512   - <u xml:id="u-17.15" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Ta polityka odpowiada wspólnym interesom klasy robotniczej i pracujących chłopów. Polityka ta prowadzi do coraz wyższego poziomu produkcji, do coraz lepszego zaopatrzenia naszego społeczeństwa.</u>
513   - <u xml:id="u-17.16" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Front Narodowy, jedność narodu opiera się na sojuszu robotniczo-chłopskim, który jest źródłem naszych wszystkich osiągnięć, naszego rozwoju i rosnącej potęgi. Dlatego też mikołajczykowskie i obszarniczo-kapitalistyczne niedobitki, agenci wysługujący się amerykańskim wojennym podżegaczom oraz hitlerowscy odwetowcy pragnęliby rozbicia naszego narodu i pomniejszenia naszej siły.</u>
514   - <u xml:id="u-17.17" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Ale oto byliśmy wszyscy świadkami i uczestnikami wspaniałego zwycięstwa narodu. Zwyciężyła miłość Ojczyzny i pragnienie pokoju ożywiające serca Polaków.</u>
515   - <u xml:id="u-17.18" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Polskiemu chłopu nie przesłoniły oczu przejściowe trudności i bolączki — wybrał Polskę i pokój.</u>
516   - <u xml:id="u-17.19" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">My pamiętamy słowa hr. Studnickiego, siedzącego dziś na służbie Amerykanów, który przed wojną pisał: — „Chłopi nie mogą brać udziału w rządach, choćby tylko dlatego, że przodkowie ich brali baty od szlachty. Nie mogą więc mieć poczucia honoru i możliwości psychicznych do wzięcia odpowiedzialności za władzę.” Tak rozumowali Piłsudscy, Składkowscy, Studniccy.</u>
517   - <u xml:id="u-17.20" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Ale przyszła chwila, że wystarczyło kołka z dworskiego płota, aby pomierzyć ich magnackie fortuny i uczynić zadość sprawiedliwości.</u>
518   - <u xml:id="u-17.21" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Godność chłopa pracującego, deptanego i poniewieranego przez kapitalistów i obszarników, podniesiona została do godności najwyższej, do godności współgospodarza kraju.</u>
519   - <u xml:id="u-17.22" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Stu pięćdziesięciu pięciu posłów zasiadających w naszym Sejmie wywodzi się z chłopskiego zagona. Są wśród nich ludowcy, są członkowie partii robotniczej, są bezpartyjni.</u>
520   - <u xml:id="u-17.23" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Zostali powołani przez lud, aby z honorem i godnością brać udział w rządzeniu krajem, brać odpowiedzialność za władzę.</u>
521   - <u xml:id="u-17.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
522   - <u xml:id="u-17.25" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Chłopi, głosując na kandydatów Frontu Narodowego, głosowali za jednością, za pogłębieniem sojuszu robotniczo-chłopskiego. Wypowiedzieli się za dalszym wzrostem uprzemysłowienia Polski, za polityką prowadzącą do przekształcenia naszej Ojczyzny z kraju ubogiego i zacofanego, jakim zostawiła go niegdyś burżuazją, w kraj żelaza, nawozów sztucznych i maszyn rolniczych, w kraj przodującego przemysłu i rolnictwa.</u>
523   - <u xml:id="u-17.26" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Chłopi, oddając swe głosy do urn wyborczych, wypowiedzieli się za prowadzeniem polityki przyjaźni z Wielkim Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej od demokratycznych Chin do Niemieckiej Republiki Demokratycznej, wypowiedzieli się za polityką nieustępliwej walki o pokój na całym świecie.</u>
524   - <u xml:id="u-17.27" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wysoki Sejmie! Kiedy naród opowiedział się za Konstytucją, a Sejm ją uroczyście uchwalił jako ustawę zasadniczą, którą wszystkie organy władzy ludu polskiego winny się kierować, aby umacniać Państwo Ludowe, przyśpieszać rozwój polityczny, gospodarczy i kulturalny Ojczyzny i pomnażać jej siły, aby pogłębiać uczucia patriotyczne, jedność i zwartość narodu w dążeniu do zachowania i utrwalenia pokoju — wtedy naród cały wybornie rozumiał, kto jest jego niezawodnym, wypróbowanym przywódcą, godnym realizować wielkie i trudne zadania epoki.</u>
525   - <u xml:id="u-17.28" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Lud kocha ludzi odważnych i mocnych, których serce biję razem z narodem, ludzi, których umysł rozgryzie najtwardszy orzech i wyłuska ziarno prawdy, ludzi zrodzonych z najpiękniejszych tradycji narodu, śmiało budujących nowe życie.</u>
526   - <u xml:id="u-17.29" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Pamiętamy 200-tysięczną rzeszę młodzieży na Placu Konstytucji, składającą ślubowanie Ojczyźnie. Nową młodzież, na nowym dziedzińcu wiodącą turniej o palmę pierwszeństwa w wydobyciu węgla, żelaza i tkanin, zboża, mięsa i mleka; młodzież szturmującą twierdzę nauki. Ci młodzi ludzie, odważni i ofiarni, głosowali na rusztowaniach budowli, kopalni, przy pługu, kosie i traktorze za pierwszym kandydatem narodu Bolesławem Bierutem.</u>
527   - <u xml:id="u-17.30" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
528   - <u xml:id="u-17.31" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Głosowali za prawdą, a prawdą jest znojna, ale jakże zaszczytna praca dla Polski Ludowej, prawdą jest trudna, ale zawsze uwieńczona zwycięstwem walka, prowadzona pod wodzą Wielkiego Nauczyciela Narodu Bolesława Bieruta.</u>
529   - <u xml:id="u-17.32" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Pamiętamy wspaniałą manifestację dożynkową chłopów polskich między murami starego Krakowa i Nową Hutą. Ileż w tej manifestacji zawarło się historycznej wymowy.</u>
530   - <u xml:id="u-17.33" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Snopy pszenicy Sandomierzan i Wrocławian, zjednoczonych na nowo ziem polskich, snopy chłopów racławickich kładziono w jeden sąsiek pod Wawelem.</u>
531   - <u xml:id="u-17.34" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Aby dłonie robotników mogły kuć nowy stalowy pancerz Rzeczypospolitej — Nową Hutę.</u>
532   - <u xml:id="u-17.35" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Aby nowe tysiące żniwiarek i traktorów mogły wyjechać w pole.</u>
533   - <u xml:id="u-17.36" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Od Opola wspartego na piastowskich basztach, od Wrocławia, skąd wyfrunął na świat gołąb pokoju, od żyznych ziem Lublina, od ziemi mazowieckiej, od szeroko otwartych bram morskich Szczecina i Gdańska płynęły meldunki chłopów, którzy w toku kampanii przedwyborczej składali Pierwszemu Gospodarzowi Polski Ludowej rachunek swoich sił użytych dla umocnienia potęgi ojczystej ziemi.</u>
534   - <u xml:id="u-17.37" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">W chłopach urosło przekonanie zrodzone z doświadczeń historii i z praktyki sojuszu robotniczo-chłopskiego, z doświadczeń budownictwa Polski Ludowej, że zjednoczeni we Froncie Narodowym w walce o przyszłość Ojczyzny będą dalej kroczyć do coraz nowych zwycięstw pod wodzą umiłowanego nauczyciela, wielkiego przywódcy ludu polskiego Bolesława Bieruta.</u>
535   - <u xml:id="u-17.38" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
536   - <u xml:id="u-17.39" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">I będą razem z Rządem, którym On pokieruje, pracować ze wszystkich sił nad umocnieniem zjednoczonej Ojczyzny.</u>
537   - <u xml:id="u-17.40" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, reprezentujące szeroki aktyw chłopski, będzie we Froncie Narodowym realizować przy boku klasy robotniczej zadania Planu 6-letniego i następnego planu 5-letniego.</u>
538   - <u xml:id="u-17.41" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Aby podnieść dziesięciokrotnie poziom przemysłu.</u>
539   - <u xml:id="u-17.42" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Aby zwiększać z każdym rokiem urodzaje, przebudowując wieś na coraz doskonalszą, uspółdzielczoną i socjalistyczną.</u>
540   - <u xml:id="u-17.43" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Aby doprowadzić światło elektryczne do wszystkich zakątków kraju.</u>
541   - <u xml:id="u-17.44" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Czeka nas praca nad uregulowaniem Wisły i budowa rozległej sieci kanałów. Połączymy w jeden system wodno-energetyczny nasze prastare rzeki Bug, Odrę i Nysę. Mamy osuszyć tysiące hektarów łąk i nawodnić te ziemie, które trawi posucha.</u>
542   - <u xml:id="u-17.45" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wierzymy, że Rząd Bolesława Bieruta będzie temu wielkiemu dziełu budownictwa zwycięsko przewodził.</u>
543   - <u xml:id="u-17.46" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Dlatego wszyscy chłopi — ludowcy i ich reprezentanci w Sejmie obdarzają go swoim największym zaufaniem i poparciem i oddadzą swoje głosy za tym Rządem.</u>
544   - <u xml:id="u-17.47" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  379 + <u xml:id="u-17.0" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Wysoki Sejmie! Pod obrady Sejmu wniesiony został w wyniku wspólnej inicjatywy Rady Państwa i Rządu projekt ustawy o kontroli państwowej.</u>
  380 + <u xml:id="u-17.1" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Osiem lat istnienia naszej ludowej kontroli, zmiany, jakie zachodziły w strukturze organizacyjnej i w uprawnieniach kontroli, są jakby przeglądem jakościowego wzrostu form pracy naszych organów państwowych. Jednocześnie zaś są wyrazem rozumnej polityki naszego Rządu Ludowego i Partii w kierunku demokratyzacji struktury organów władzy państwowej.</u>
  381 + <u xml:id="u-17.2" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Gdy osiem lat temu dzięki rozgromieniu faszyzmu hitlerowskiego przez Związek Radziecki polska klasa robotnicza w sojuszu z pracującym chłopstwem brała władzę, do najważniejszych zadań należała demokratyzacja aparatu państwowego, wychowanie nowych kadr dla Państwa Ludowego. Brak nam było wtedy doświadczenia w kierowaniu państwem, brak wyszkolonych ludzi. W tych warunkach rodziła się i młoda kontrola naszego Państwa Ludowego.</u>
  382 + <u xml:id="u-17.3" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Na przestrzeni minionych ośmiu lat okrzepł aparat państwowy. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uchwalona 22 Iipca 1952 r., będąca podsumowaniem doniosłych przemian społecznych i politycznych, głęboko zreformowała strukturę organów władzy państwowej w kierunku większego jej wzajemnego powiązania i w duchu jej większej demokratyzacji. Nasza Konstytucja ostatecznie usunęła przeżytki burżuazyjne w poprzedniej strukturze władz państwowych, nadała organom władzy jednolity charakter.</u>
  383 + <u xml:id="u-17.4" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Na ustawie o Najwyższej Izbie Kontroli z dnia 9 marca 1949 r. bardziej może niż na innych naszych ustawach ciążyły poważne wciąż przeżytki burżuazyjne, że przytoczę tu chociażby art. 2 stwierdzający, że Najwyższa Izba Kontroli jest organem od Rządu niezależnym. Wniesiony obecnie projekt ustawy ma na celu dalsze usprawnienie kontroli państwowej, stworzenie z organu kontroli państwowej integralnej części składowej ludowego aparatu państwowego.</u>
  384 + <u xml:id="u-17.5" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa w Państwie Ludowym powołana jest do operatywnej działalności w zakresie ochrony mienia socjalistycznego, do walki z nadużyciami, walki o polepszenie pracy aparatu państwowego, o wzmocnienie nadzoru, ze szczególnym naciskiem na kontrolę wykonania uchwał Rządu. Chodzi o ciągłe podnoszenie dyscypliny państwowej, gospodarczej i finansowej, aby w ten sposób przyczynić się do zwycięstwa naszego budownictwa socjalistycznego.</u>
  385 + <u xml:id="u-17.6" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tak pojęta rola kontroli państwowej czyni kontrolę częścią składową wielostronnych funkcji zarządu państwowego, stanowiąc bowiem część składową aparatu kierowniczo-zarządzającego państwa, a nie w izolacji od niego, może skutecznie wykonywać swe zadania. Dlatego koncepcja „niezależności” kontroli państwowej od Rządu stała się czynnikiem hamującym w prawidłowym realizowaniu doniosłych zadań kontroli państwowej.</u>
  386 + <u xml:id="u-17.7" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Przedłożony Wysokiemu Sejmowi do rozpatrzenia i uchwalenia projekt ustawy o kontroli państwowej stanowi wyraz zmiany i wzrostu roli kontroli państwowej nierozdzielnie związanej ze zmianami, jakie zaszły we wszystkich dziedzinach życia naszego kraju w ciągu 3 1/2-letniego okresu od czasu uchwalenia ustawy z dnia 9 marca 1949 r.</u>
  387 + <u xml:id="u-17.8" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Projekt ustawy stawia na czele kontroli państwowej Ministra Kontroli Państwowej, wchodzącego w skład Rządu, Rządowi podległego i składającego Rządowi sprawozdania, spostrzeżenia oparte na ważniejszych wynikach kontroli i przedstawiającego Rządowi uwagi do sprawozdań o wykonaniu budżetu państwa.</u>
  388 + <u xml:id="u-17.9" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Ze względu na wyjątkowe znaczenie planów w dziedzinie rozwoju naszej ekonomiki, kultury, sztuki i obrony naszego kraju kontrola państwowa ma szczególne zadanie w wykonywaniu kontroli nad realizacją narodowych planów gospodarczych, czemu daje wyraz projektowana ustawa we wstępie do niej.</u>
  389 + <u xml:id="u-17.10" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Podkreślić należy, że mimo różnych przeżytków i naleciałości nasza kontrola państwowa od pierwszych dni swego powstania różniła się w sposób zasadniczy od kontroli burżuazyjnej.</u>
  390 + <u xml:id="u-17.11" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa w państwie burżuazyjnym stanowi część składową burżuazyjnego aparatu ucisku, chroniącego interesy kapitalistów i obszarników, gnębiącego robotników i chłopów. Zadanie tej kontroli ogranicza się do kontroli finansowej, do kontroli wykonania budżetu państwowego.</u>
  391 + <u xml:id="u-17.12" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Z charakteru swego jest ona organem biurokratycznym, działającym w interesie garstki wyzyskiwaczy przeciwko olbrzymiej większości wyzyskiwanych.</u>
  392 + <u xml:id="u-17.13" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Nasza kontrola od pierwszej chwili swego istnienia stanowi składową część naszego mechanizmu państwowego, chroniącego interesy mas pracujących. Kontrola państwowa to potężny instrument w ręku Państwa Ludowego, wyrażającego interesy mas pracujących miast i wsi i kontrolującego, czy wytyczne i uchwały władzy ludowej są realizowane słusznie, prawidłowo i zgodnie z wolą mas.</u>
  393 + <u xml:id="u-17.14" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Oto w czym tkwi istotna różnica między kontrolą państwową w państwie burżuazyjnym a kontrolą w państwie ludowo-demokratycznym.</u>
  394 + <u xml:id="u-17.15" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W ustroju kapitalistycznym kontrola zmierza do usprawnienia aparatu przemocy i gwałtu, u nas, w ustroju demokracji ludowej, kontrola dąży do usprawnienia aparatu władzy ludowej, aparatu budownictwa socjalizmu.</u>
  395 + <u xml:id="u-17.16" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Klasowa istota naszej kontroli państwowej wyrażona jest także w art. 9 projektu ustawy, stwierdzającym, że kontrola państwowa w pracy swej opiera się na czynnym współdziałaniu mas pracujących, że współdziała z kontrolą społeczną rad narodowych.</u>
  396 + <u xml:id="u-17.17" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Ta wytyczna w ustawie o kontroli państwowej winna się stać i niewątpliwie stanie się jednym z podstawowych wskazań dla aparatu kontroli państwowej.</u>
  397 + <u xml:id="u-17.18" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W duchu głębokiej więzi z masami winien być wychowany dobry pracownik kontroli państwowej. Tylko bowiem ścisłe współdziałanie z masami pracującymi, z kontrolą społeczną rad narodowych daje rękojmię, że aparat kontroli państwowej nigdy nie przerodzi się w aparat biurokratyczny, że prace jego cechować będzie głębokie poczucie odpowiedzialności, ścisła łączność z życiem i pracą kontrolowanych jednostek, należyte zrozumienie swoich obowiązków — obowiązków tych, którzy stoją na straży należytego wykonywania uchwał naszego Rządu Ludowego, na straży nienaruszalności własności społecznej, na straży wzmocnienia ludowego aparatu państwowego.</u>
  398 + <u xml:id="u-17.19" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W myśl projektu zakres działania kontroli państwowej obejmuje ministerstwa i inne organy naczelne administracji państwowej, podległe im urzędy, jak również wszelkie państwowe i spółdzielcze przedsiębiorstwa i organizacje gospodarcze tudzież organizacje i instytucje korzystające z pomocy państwa albo wykonujące czynności zlecone przez państwo (art. 3 projektu ustawy).</u>
  399 + <u xml:id="u-17.20" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Podstawowym zadaniem kontroli państwowej w okresie budowy podstaw socjalizmu jest, jak ustala art. 5 ustawy, czuwanie nad ochroną własności społecznej, przestrzeganie legalności, gospodarności, rzetelności i celowości w całokształcie działalności kontrolowanych jednostek oraz walka z przerostami aparatu administracyjnego i biurokratyzmem.</u>
  400 + <u xml:id="u-17.21" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W okresie budownictwa socjalizmu wszechstronna ochrona własności społecznej i wychowywanie zarówno zespołów w instytucjach jak i jednostek w duchu nienaruszalności własności społecznej jest jednym z podstawowych warunków realizacji budownictwa socjalistycznego. Doskonalenie pracy aparatu państwowego i administracyjnego to wzmocnienie jego autorytetu, a więc wzmocnienie władzy ludowej. Doskonalenie aparatu gospodarczego to podstawa możliwości realizacji naszych poważnych, trudnych, ale realnych zadań Planu 6-letniego.</u>
  401 + <u xml:id="u-17.22" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Przestrzeganie legalności to podstawa, bez której nie może funkcjonować normalnie żaden organ władzy państwowej. Walka z biurokratyzmem to gwarancja szybkiego i należytego wykonywania swych zadań przez wszystkie organy władzy państwowej, przez cały aparat państwowy, administracyjny i gospodarczy.</u>
  402 + <u xml:id="u-17.23" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tak więc zadania nałożone w art. 5 na kontrolę państwową można by określić jednym zdaniem jako zadania walki o nieustanne doskonalenie pracy całego aparatu państwowego oraz podnoszenie dyscypliny państwowej we wszystkich jego ogniwach.</u>
  403 + <u xml:id="u-17.24" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Obok tego najważniejsze zadanie nałożone na kontrolę państwową — to zadanie kontroli działalności produkcyjnej, gospodarczej, finansowej i organizacyjno-administracyjnej kontrolowanych jednostek, a w szczególności ewidencjonowania, przechowywania i rozchodowania środków pieniężnych i materiałowych oraz gospodarowania nimi, określonych w art. 4 pkt. 1) wniesionego projektu ustawy.</u>
  404 + <u xml:id="u-17.25" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Przez realizowanie tych zadań kontrola państwowa dąży do nieustannego doskonalenia pracy aparatu państwowego i organizacji gospodarczej, do podnoszenia dyscypliny państwowej, gospodarczej i finansowej, w szczególności do wdrażania do oszczędnego gospodarowania, umiejętnego wykorzystywania rezerw; tępić będzie nadużycia, niegospodarność, zamrażanie środków pieniężnych, obniżanie wydajności i inne niedomagania, które utrudniają nasze budownictwo.</u>
  405 + <u xml:id="u-17.26" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W okresie budownictwa fundamentów socjalizmu jednym z podstawowych elementów, warunkujących realizację tego budownictwa, jest wzmocnienie ekonomiki socjalistycznej, ulepszenie pracy organizacyjno-administracyjnej przedsiębiorstw państwowych, wykonywanie planów produkcyjnych, ostry reżim oszczędności środków pieniężnych i materiałowych.</u>
  406 + <u xml:id="u-17.27" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Ogromny rozmach naszego budownictwa, burzliwy wzrost coraz to nowych gałęzi przemysłu, rozwój techniki — te wszystkie sukcesy 8 lat naszej niepodległości nakładają na władzę ludową poważny obowiązek stałego, systematycznego i wnikliwego kontrolowania celowości, gospodarności i rzetelności pracy przedsiębiorstw państwowych, spółdzielczych itp.</u>
  407 + <u xml:id="u-17.28" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa ma więc za zadanie ścisłe kontrolowanie, jak w tej mierze wykonywane są uchwały Rządu i wytyczne Partii, ujawnianie braków i trudności, wskazywanie środków dla ich usunięcia, wychowywanie drogą kontroli aparatu gospodarczego w duchu dyscypliny gospodarczo-finansowej, wreszcie wyciąganie dyscyplinarnych i karnych wniosków w wypadkach koniecznych.</u>
  408 + <u xml:id="u-17.29" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Na XIX zjeździe Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) tow. Stalin stwierdził:</u>
  409 + <u xml:id="u-17.30" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">„Dobrze postawiona kontrola wykonania to reflektor, który pomaga w każdej chwili oświetlić stan pracy aparatu i wyciągnąć na światło dzienne biurokratów i formalistów. Można z całą pewnością powiedzieć że 9/10 naszych luk i wyrw jest wynikiem braku należycie postawionej kontroli wykonania”.</u>
  410 + <u xml:id="u-17.31" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tow. Bierut wielokrotnie na VI i VII Plenum KC PZPR wskazywał na wielką i decydującą często rolę kontroli wykonania.</u>
  411 + <u xml:id="u-17.32" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Te nauki i wskazania legły u podstaw naszego projektu ustawy o kontroli państwowej.</u>
  412 + <u xml:id="u-17.33" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa nie może ograniczać się jednak tylko do stwierdzenia uchybień, naruszeń względnie nadużyć. Głównym i podstawowym celem socjalistycznej kontroli jest głęboka analiza stwierdzonych uchybień, ustalenie źródeł i przyczyn ich istnienia, aby w ten sposób pomóc w usprawnieniu działalności kontrolowanej jednostki.</u>
  413 + <u xml:id="u-17.34" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tow. Stalin na otwarciu I wszechrosyjskiej narady odpowiedzialnych pracowników inspekcji robotniczo-chłopskiej 15 października 1920 r. powiedział m.in.:</u>
  414 + <u xml:id="u-17.35" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">„W dawnych przedrewolucyjnych czasach kontrola stała poza instytucjami państwowymi, była zewnętrzną siłą, która dokonując rewizji instytucji starała się łapać winnych, łapać przestępców i do tego się ograniczała. Jest to metoda, powiedziałbym, policyjna, metoda wyłamywania przestępców, metoda sensacyjnych demaskowań po to, aby cała prasa mogła o tym trąbić. Nie jest to metoda inspekcji robotniczo-chłopskiej. Nasza inspekcja powinna patrzeć na instytucje, które rewiduje, nie jak na obce, ale jak na swe własne instytucje, które trzeba uczyć, które trzeba doskonalić”.</u>
  415 + <u xml:id="u-17.36" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">I ta głęboka nauka stała się myślą przewodnią naszej ustawy o kontroli państwowej. Celowi ujawnienia źródeł braków i pomocy w usuwaniu tych braków służy m. in. zagwarantowane przez ustawę w art. 19 ust. 5 prawo uczestniczenia pracowników kontroli państwowej w naradach kolegiów ministerstw, komisji i komitetów sprawujących funkcję naczelnych organów administracji państwowej, w naradach wytwórczych i zebraniach zwoływanych przez przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielcze itd.</u>
  416 + <u xml:id="u-17.37" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Temu też celowi służy wyszczególnione w art. 19 pkt. 10 i 11 prawo wydawania postanowień zobowiązujących kierownika jednostki kontrolowanej do usunięcia stwierdzonych naruszeń i uchybień. Możliwość uczestniczenia w naradach kolegiów, komisji, komitetów, a zwłaszcza możliwość uczestniczenia w naradach wytwórczych przedsiębiorstw państwowych zbliża aparat kontrolny do życia kontrolowanej jednostki, pozwala mu nie zza biurka patrzeć na pracę tej jednostki, a bezpośrednio zbliża go do codziennej pracy instytucji czy przedsiębiorstwa, umożliwia usłyszenie nie tylko z ust kierowników, ale i z ust robotników zatrudnionych bezpośrednio w procesie produkcji cennych często uwag, dotyczących źródeł braków i niedomagań i dróg do ich naprawienia. Pozwala to realizować w praktyce zasadę opierania kontroli na czynnym współdziałaniu mas pracujących. Ministerstwu Kontroli Państwowej jako organowi zarządu państwowego, posiadającemu specyficzne pełnomocnictwa do usuwania uchybień w działalności innych organów zarządu państwowego, ustawa nadaje w związku z tym prawo stosowania środków administracyjnych.</u>
  417 + <u xml:id="u-17.38" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Administracyjne środki oddziaływania w naszym Państwie Ludowym mają na celu ochronę interesów państwa i są skierowane przeciw osobom naruszającym jego interes. Ważnym więc pełnomocnictwem administracyjnym kontroli państwowej jest prawo zobowiązywania jednostek kontrolowanych do usunięcia stwierdzonych przez kontrolę uchybień, prawo do wydawania postanowień o usunięciu stwierdzonych naruszeń przepisów finansowych i zarządzeń właściwych władz w sprawach gospodarczych oraz wydawania orzeczeń zobowiązujących winnych popełnienia tych naruszeń do pokrycia szkody w granicach ich trzymiesięcznego uposażenia.</u>
  418 + <u xml:id="u-17.39" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa ma do spełnienia odpowiedzialne zadanie wychowania kadr w atmosferze wysokich wymagań, w poczuciu odpowiedzialności za własną pracę i pracę innych; ujawniając osiągnięcia, błędy i niedomagania służy sprawie uczenia i wychowywania kadr.</u>
  419 + <u xml:id="u-17.40" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Nie ulega wątpliwości, że brak kontroli wykonania uchwał Rządu, brak kontroli finansowej, kontroli ewidencjonowania, przychodowania i rozchodowania środków pieniężnych i materiałowych, brak kontroli nad należytym gospodarowaniem tymi środkami i rezerwami materiałowymi powoduje niekiedy zanik poczucia odpowiedzialności u cennych skądinąd kierowników, sprzyja rozluźnieniu dyscypliny, niewypełnianiu zadań i dyrektyw Rządu i Partii, rodzi atmosferę beztroski a nawet braku poszanowania dla dyrektyw i wytycznych Partii i Rządu. Brak kontroli, brak krytycznego spojrzenia na pracę podległego sobie aparatu powoduje u cennych nawet kierowników brak samokrytycznego spojrzenia na własną pracę.</u>
  420 + <u xml:id="u-17.41" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa winna więc dla kierowników instytucji, przedsiębiorstw być tym dodatkowym czujnym okiem ujawniającym braki w pracy i źródła tych braków, nie pozwalając wpadać w stan samouspokojenia, budzić stały zdrowy niepokój o dobro pracy podległej jednostki.</u>
  421 + <u xml:id="u-17.42" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Pomocą w wychowywaniu kadr w atmosferze wysokich wymagań i w poczuciu odpowiedzialności za własną pracę i pracę innych jest przyznana przez ustawę w art. 20 i 22 Ministrowi Kontroli Państwowej możność nakładania kar dyscyplinarnych za zgodą Prezesa Rady Ministrów lub rzeczowo właściwego Wiceprezesa Rady Ministrów na tych pracowników kontrolowanych jednostek, którzy dopuścili się jaskrawego naruszenia dyscypliny finansowej lub wprowadzili w błąd kontrolę państwową. Dyscyplinarne kary obejmują: upomnienie, naganę z ostrzeżeniem, a nawet usunięcie z zajmowanego stanowiska.</u>
  422 + <u xml:id="u-17.43" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Fakt, że kary dyscyplinarne orzeczone przez Ministra Kontroli Państwowej uwidoczniane są w aktach osobowych ukaranego, że Minister Kontroli Państwowej może za zgodą Prezesa Rady Ministrów zarządzić ogłoszenie kary w prasie, jest poważnym wychowawczym instrumentem w ręku Rządu Ludowego.</u>
  423 + <u xml:id="u-17.44" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa w toku wypełniania swych obowiązków spełnia jednocześnie rolę czułego instrumentu, przy pomocy którego poznaje się kadry, ich zalety i wady, ich przydatność do danej pracy, ich dojrzałość do kierowania powierzonymi im jednostkami. Nałożone na kontrolę państwową zadanie kontrolowania działalności produkcyjnej, gospodarczej i finansowej, o którym mowa w art. 4 projektu ustawy, kontrola wykonania uchwał Rządu — to przede wszystkim kontrola tego, jak ludzie odpowiedzialni za dany dział pracy wykonują swoje obowiązki. Socjalistyczna kontrola państwowa — to nie tylko kontrola dokumentacji, to jednocześnie kontrola, jak pracuje człowiek, to jednocześnie ujawnianie biurokratów, nierobów, nieuków, brakorobów, to jednocześnie obowiązek przekazywania w ręce Generalnej Prokuratury szkodników, złodziei grosza publicznego, sabotażystów. Zadania te powierzone kontroli państwowej wypływają z art. 19 przedłożonego Sejmowi projektu ustawy.</u>
  424 + <u xml:id="u-17.45" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Ujawnione w czasie kontroli niedomagania mogą często powstawać niekoniecznie na tle niewłaściwego wykonywania zadań przez funkcjonariuszy państwowych, ale i na tle braków organizacyjnych samego aparatu.</u>
  425 + <u xml:id="u-17.46" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Zadaniem więc kontroli państwowej jest ujawnianie tych braków i — jak wskazuje art. 4 pkt 4) projektu ustawy — przedstawianie ich Rządowi wraz ze swoimi wnioskami.</u>
  426 + <u xml:id="u-17.47" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Jednym z naczelnych zadań kontroli państwowej jest czuwanie nad przestrzeganiem legalności w całokształcie działalności kontrolowanych jednostek. Legalność — działanie zgodne z ustawami i dekretami władzy ludowej to zasada, bez której nie może normalnie funkcjonować żaden organ władzy państwowej, żadna instytucja czy przedsiębiorstwo państwowe lub spółdzielcze.</u>
  427 + <u xml:id="u-17.48" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Zadaniem kontroli państwowej jest stała walka o legalność socjalistyczną, o terminowe i dokładne realizowanie uchwał Rządu, walka z beztroskim i formalnym stosunkiem do ustaw państwowych.</u>
  428 + <u xml:id="u-17.49" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tow. Malenkow w swym referacie sprawozdawczym na XIX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, który stał się dla nas niewyczerpanym źródłem nauk i wskazań ideologicznych i praktycznych, stwierdził między innymi, że należy nieubłaganie wykorzeniać i położyć kres naruszeniom dyscypliny partyjnej i państwowej, przejawom braku odpowiedzialności, formalnego stosunku do uchwał Partii i Rządu.</u>
  429 + <u xml:id="u-17.50" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">„...Czas już — powiedział tow. Malenkow — zrozumieć, że ustawy radzieckie jednakowo obowiązują wszystkich ludzi radzieckich, wielkich i małych. Kierownicy winni nieuczciwego stosunku do wykonywania uchwał Partii i Rządu, dopuszczający się bezprawia i samowoli, nie mogą liczyć na żadne względy z tytułu ich stanowiska. Nieustanna troska o interesy naszej Ojczyzny, aktywna i nieustanna walka o wykonywanie uchwał Partii i Rządu — oto pierwszy obowiązek każdego pracownika partyjnego i państwowego.” Wskazania te winny stać się i staną się własnością każdego pracownika kontroli państwowej w jego codziennej pracy.</u>
  430 + <u xml:id="u-17.51" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Wysoka Izbo! Przedłożony Sejmowi do uchwalenia projekt ustawy o kontroli państwowej jest dalszym wkładem do naszej walki o usprawnienie i stałe podnoszenie na coraz wyższy poziom pracy organów państwowych. Ustawa o kontroli państwowej stwarza wszelkie możliwości uczynienia z naszej kontroli państwowej wzorowej, socjalistycznej kontroli wykonania ustaw, wytycznych i uchwał Rządu i Partii. O słusznej — oczywiście — linii pracy kontroli państwowej zadecyduje przede wszystkim należyte wypełnienie wszystkich zadań i należyte wykorzystanie w praktyce wszystkich uprawnień, o jakich mowa jest w ustawie, przy doborze najlepszych ludzi w kontroli państwowej:</u>
  431 + <u xml:id="u-17.52" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Przystępujemy wszyscy do pracy w poczuciu wielkiej odpowiedzialności, jaką nakłada na nas pełne zaufanie mas do władzy ludowej, zaufanie wyrażone w dniu 26 października rb. do polityki naszego Rządu Ludowego, do marksistowsko-leninowskiego kierownictwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, do mądrego kierownictwa tow. Bieruta.</u>
  432 + <u xml:id="u-17.53" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  433 + <u xml:id="u-17.54" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Wybory do Sejmu stały się potężną manifestacją narodu polskiego, który oddając swój głos na listę Frontu Narodowego zadokumentował jednocześnie swą gotowość walki o realizację programu Frontu Narodowego, swą gotowość walki o siłę gospodarczą i obronną naszej Ojczyzny, o szczęście narodu polskiego, o socjalizm i pokój.</u>
  434 + <u xml:id="u-17.55" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  435 + <u xml:id="u-17.56" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Nie jest to walka łatwa. Wymaga wiele ofiarności, trudów, a nierzadko i wyrzeczeń. Ale jest to walka z pełną perspektywą zwycięstwa. Niech nasza ustawa o kontroli państwowej, niech rzetelna praca pracowników kontroli państwowej staną się jednym z elementów, który ułatwi i przyśpieszy to wielkie zwycięstwo, zwycięstwo socjalizmu i pokoju.</u>
  436 + <u xml:id="u-17.57" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
545 437 </div>
546 438 <div xml:id="div-18">
547   - <u xml:id="u-18.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł Stanisław Kulczyński.</u>
  439 + <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Proponuję projekt ustawy o kontroli państwowej odesłać do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
  440 + <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję moją przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
  441 + <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Projekt ustawy przekażę Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
  442 + <u xml:id="u-18.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: projekt ustawy o przysiędze wojskowej.</u>
  443 + <u xml:id="u-18.4" who="#Marszałek">Komunikuję, że w dniu 19 bm. wpłynął rządowy projekt ustawy o przysiędze wojskowej.</u>
  444 + <u xml:id="u-18.5" who="#Marszałek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
  445 + <u xml:id="u-18.6" who="#Marszałek">Proponuję projekt ustawy odesłać do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
  446 + <u xml:id="u-18.7" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję moją przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
  447 + <u xml:id="u-18.8" who="#Marszałek">Projekt ustawy przekażę Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
  448 + <u xml:id="u-18.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: zatwierdzenie dekretów wydanych przez Rząd po upływie kadencji Sejmu Ustawodawczego:</u>
  449 + <u xml:id="u-18.10" who="#Marszałek">a) dekretu o obowiązkowych dostawach ziemniaków,</u>
  450 + <u xml:id="u-18.11" who="#Marszałek">b) dekretu o prawie łowieckim,</u>
  451 + <u xml:id="u-18.12" who="#Marszałek">c) dekretu o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia,</u>
  452 + <u xml:id="u-18.13" who="#Marszałek">d) dekretu o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego,</u>
  453 + <u xml:id="u-18.14" who="#Marszałek">e) dekretu o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz W schroniskach dla nieletnich,</u>
  454 + <u xml:id="u-18.15" who="#Marszałek">f) dekretu o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego.</u>
  455 + <u xml:id="u-18.16" who="#Marszałek">Komunikuję, że stosownie do art. 4 ust. 2 Przepisów wprowadzających Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Rząd przedstawił w dniach 15 i 18 listopada br. Sejmowi do zatwierdzenia dekrety ogłoszone w Dzienniku Ustaw Nr 37, 44 i 45, których tytuły przed chwilą odczytałem.</u>
  456 + <u xml:id="u-18.17" who="#Marszałek">Dekrety te będą przekazane Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
  457 + <u xml:id="u-18.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: powołanie Rządu.</u>
  458 + <u xml:id="u-18.19" who="#Marszałek">Komunikuję, że od Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta otrzymałem pismo treści następującej:</u>
  459 + <u xml:id="u-18.20" who="#Marszałek">„Warszawa, dnia 21 listopada 1952 r.</u>
  460 + <u xml:id="u-18.21" who="#Marszałek">Zgodnie z powierzonym mi przez Sejm zadaniem przedstawienia wniosków co do składu Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, proponuję następujący skład Rady Ministrów:</u>
  461 + <u xml:id="u-18.22" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Cyrankiewicz Józef,</u>
  462 + <u xml:id="u-18.23" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Dworakowski Władysław,</u>
  463 + <u xml:id="u-18.24" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Gede Tadeusz,</u>
  464 + <u xml:id="u-18.25" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Jaroszewicz Piotr,</u>
  465 + <u xml:id="u-18.26" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Jędrychowski Stefan,</u>
  466 + <u xml:id="u-18.27" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów i Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego — Minc Hilary,</u>
  467 + <u xml:id="u-18.28" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Nowak Zenon,</u>
  468 + <u xml:id="u-18.29" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów i Minister Obrony Narodowej — Rokossowski Konstanty, Marszałek Polski,</u>
  469 + <u xml:id="u-18.30" who="#Marszałek">Ministrowie:</u>
  470 + <u xml:id="u-18.31" who="#Marszałek">– Minister Bezpieczeństwa Publicznego — Radkiewicz Stanisław,</u>
  471 + <u xml:id="u-18.32" who="#Marszałek">– Minister Budownictwa Miast i Osiedli — Piotrowski Roman,</u>
  472 + <u xml:id="u-18.33" who="#Marszałek">– Minister Budownictwa Przemysłowego — Bąbiński Czesław,</u>
  473 + <u xml:id="u-18.34" who="#Marszałek">– Minister Energetyki — Jaszczuk Bolesław,</u>
  474 + <u xml:id="u-18.35" who="#Marszałek">– Minister Finansów — Dietrich Tadeusz,</u>
  475 + <u xml:id="u-18.36" who="#Marszałek">– Minister Gospodarki Komunalnej — Baranowski Feliks,</u>
  476 + <u xml:id="u-18.37" who="#Marszałek">– Minister Górnictwa — Nieszporek Ryszard,</u>
  477 + <u xml:id="u-18.38" who="#Marszałek">– Minister Handlu Wewnętrznego — Minor Marian,</u>
  478 + <u xml:id="u-18.39" who="#Marszałek">– Minister Handlu Zagranicznego — Dąbrowski Konstanty,</u>
  479 + <u xml:id="u-18.40" who="#Marszałek">– Minister Hutnictwa — Żemaitis Kiejstut,</u>
  480 + <u xml:id="u-18.41" who="#Marszałek">– Minister Kolei — Strzelecki Ryszard,</u>
  481 + <u xml:id="u-18.42" who="#Marszałek">– Minister Kontroli Państwowej — Jóźwiak (Witold) Franciszek,</u>
  482 + <u xml:id="u-18.43" who="#Marszałek">– Minister Kultury i Sztuki — Sokorski Włodzimierz,</u>
  483 + <u xml:id="u-18.44" who="#Marszałek">– Minister Leśnictwa — Podedworny Bolesław,</u>
  484 + <u xml:id="u-18.45" who="#Marszałek">– Minister Oświaty — Jarosiński Witold,</u>
  485 + <u xml:id="u-18.46" who="#Marszałek">– Minister Państwowych Gospodarstw Rolnych — Chełchowski Hilary,</u>
  486 + <u xml:id="u-18.47" who="#Marszałek">– Minister Poczt i Telegrafów — Szymanowski Wacław,</u>
  487 + <u xml:id="u-18.48" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Chemicznego — Rumiński Bolesław,</u>
  488 + <u xml:id="u-18.49" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Drobnego i Rzemiosła — Żebrowski Adam,</u>
  489 + <u xml:id="u-18.50" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Lekkiego — Stawiński Eugeniusz,</u>
  490 + <u xml:id="u-18.51" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Maszynowego — Tokarski Julian,</u>
  491 + <u xml:id="u-18.52" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Rolnego i Spożywczego — Hoffmann Mieczysław,</u>
  492 + <u xml:id="u-18.53" who="#Marszałek">– Minister Rolnictwa — Dąb Kocioł Jan,</u>
  493 + <u xml:id="u-18.54" who="#Marszałek">– Minister Sprawiedliwości — Świątkowski Henryk,</u>
  494 + <u xml:id="u-18.55" who="#Marszałek">– Minister Spraw Zagranicznych — Skrzeszewski Stanisław,</u>
  495 + <u xml:id="u-18.56" who="#Marszałek">– Minister Szkolnictwa Wyższego — Rapacki Adam,</u>
  496 + <u xml:id="u-18.57" who="#Marszałek">– Minister Transportu Drogowego i Lotniczego — Rustecki Jan,</u>
  497 + <u xml:id="u-18.58" who="#Marszałek">– Minister Zdrowia — Sztachelski Jerzy,</u>
  498 + <u xml:id="u-18.59" who="#Marszałek">– Minister Żeglugi — Popiel Mieczysław,</u>
  499 + <u xml:id="u-18.60" who="#Marszałek">– Minister — Szef Urzędu Rady Ministrów — Mijał Kazimierz.</u>
  500 + <u xml:id="u-18.61" who="#Marszałek">Ministrów Przemysłu Mięsnego i Mleczarskiego oraz Pracy i Opieki Społecznej proponuję powołać w trybie art. 29 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Aż do podjęcia uchwały przez Radę Państwa kierownictwo tymi ministerstwami będą sprawować wyznaczeni wiceministrowie.</u>
  501 + <u xml:id="u-18.62" who="#Marszałek">Prezes Rady Ministrów</u>
  502 + <u xml:id="u-18.63" who="#Marszałek">(—) Bolesław Bierut”.</u>
  503 + <u xml:id="u-18.64" who="#Marszałek">Odczytany przeze mnie skład Rady Ministrów zostanie Obywatelom Posłom doręczony.</u>
  504 + <u xml:id="u-18.65" who="#Marszałek">Komunikuję, że posiedzenie Komisji Spraw Ustawodawczych odbędzie się w 15 minut po zarządzeniu przerwy w obradach, w sali nr 118 nowego gmachu.</u>
  505 + <u xml:id="u-18.66" who="#Marszałek">Zarządzam przerwę do godziny 17.</u>
  506 + <u xml:id="u-18.67" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min. 35 do godz. 17 min. 5.)</u>
  507 + <u xml:id="u-18.68" who="#komentarz">(Na salę wchodzi Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut i zajmuje miejsce na ławach poselskich. Wszyscy obecni wstają i witają Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta długotrwałymi, hucznymi oklaskami.)</u>
548 508 </div>
549 509 <div xml:id="div-19">
550   - <u xml:id="u-19.0" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Wysoki Sejmie! Dokonuje się dzisiaj w naszym życiu politycznym akt o niezwykłej doniosłości.</u>
551   - <u xml:id="u-19.1" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wybrany wolą całego narodu, powołuje w dniu dzisiejszym Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Rząd Frontu Narodowego. Na czele tego Rządu staje Pierwszy Budowniczy Polski Ludowej, ukochany przywódca naszego narodu — Bolesław Bierut.</u>
552   - <u xml:id="u-19.2" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Bolesław Bierut był niestrudzonym bojownikiem sprawy narodowej i społecznej w latach walki z polskim faszyzmem i reakcją, w latach walki z hitlerowskim najeźdźcą, w ciężkich latach odbudowy zniszczonej przez faszyzm Ojczyzny.</u>
553   - <u xml:id="u-19.3" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Pod Jego dalekowzrocznym kierownictwem naród polski zagospodarował swój kraj i buduje lepsze jutro. Wokół Jego osoby skupił się z imponującą jednomyślnością cały naród polski we Froncie Narodowym.</u>
554   - <u xml:id="u-19.4" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Bolesław Bierut zdobył miłość całego narodu — robotników, chłopów i inteligencji polskiej, której wskazał miejsce w budownictwie naszego ustroju, której nie szczędził nigdy wskazań, nauk, zachęty do pracy i którą obdarza zaufaniem. Inteligencja polska daje coraz więcej dowodów, że zaufania tego nie zawiedzie.</u>
555   - <u xml:id="u-19.5" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Bolesław Bierut wskazał inteligencji i rzemiosłu drogę do umacniania więzi z przodującą siłą naszego narodu — klasą robotniczą; wyprowadził inteligencję i rzemiosło z poniżającej pozycji kapitalistycznego klienta do roli obywateli współodpowiedzialnych za losy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
556   - <u xml:id="u-19.6" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Przed powołanym dziś Rządem stoją historyczne zadania realizacji programu Frontu Narodowego, programu umocnienia niepodległości i bezpieczeństwa zjednoczonej Ojczyzny, utrwalenia pokoju, wzrostu dobrobytu i lepszej przyszłości ludzi pracy, umocnienia siły Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
557   - <u xml:id="u-19.7" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Wokół tych zadań, wyrażających najgłębsze dążenia narodu, umacnia się w Polsce nieznana dotąd i niespotykana w naszych dziejach jedność wszystkich uczciwych Polaków bez względu na środowisko, przekonania i światopogląd.</u>
558   - <u xml:id="u-19.8" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Wyrazem tej wspaniałej jedności i zwartości narodu był zarówno powszechny udział obywateli Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w wyborach, jak i oddanie prawie wszystkich głosów na kandydatów Frontu Narodowego.</u>
559   - <u xml:id="u-19.9" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Wzrastająca jedność narodu, której wymownym sprawdzianem stały się wyniki wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, oparta jest na naszych sukcesach i zdobyczach uzyskanych w ciągu ośmiu lat władzy ludowej i na zrozumieniu, że nasze narodowe interesy są nierozerwalnie związane z siłami pokoju i sprawiedliwości społecznej, skupionymi wokół Związku Radzieckiego.</u>
560   - <u xml:id="u-19.10" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Wszyscy uczciwi Polacy bez względu na ich poglądy i zapatrywania, jakie mieli w przeszłości, widzą, jak wielką drogę przebyliśmy od roku 1944, w którym rozpoczęliśmy odbudowę naszej Ojczyzny, nie tylko z ruin i zgliszcz pozostawionych przez najazd hitlerowski, ale i z wiekowego zacofania — tragicznej spuścizny rządów polskiej burżuazji.</u>
561   - <u xml:id="u-19.11" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Wszyscy uczciwi Polacy zdają sobie sprawę z tego, że bezpowrotnie minęły lata zacofania i słabości politycznej, zasłanianej — „mocarstwową” frazeologią.</u>
562   - <u xml:id="u-19.12" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Wszyscy uczciwi Polacy widzą, jak wysiłkiem całego narodu został zlikwidowany w Polsce Ludowej analfabetyzm, jak szeroko został otwarty dostęp do nauki i oświaty, jak wielkie budownictwo socjalistyczne usunęło raz na zawsze widmo bezrobocia i nędzy, jak znikł wyzysk kapitalistyczny; widzą, jak prymitywizm gospodarki lat międzywojennych ustępuje miejsca nowoczesnej technice; jak skłócona ze wszystkimi sąsiadami, słaba kapitalistyczna Polska, będąca igraszką w rękach międzynarodowej burżuazji — stała się silnym państwem, otoczonym przyjaciółmi i sojusznikami, państwem posiadającym szacunek, znaczenie i autorytet na arenie międzynarodowej.</u>
563   - <u xml:id="u-19.13" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Program Frontu Narodowego zabezpiecza żywotne interesy narodu i państwa, kreśli realne perspektywy przekształcenia Polski w ciągu bieżącego dziesięciolecia — „w kraj potężnego, nowoczesnego przemysłu, w kraj rozwijającego się postępowego rolnictwa, w kraj wysokiej kultury”, daje pełną gwarancję stale rosnącego dobrobytu i rozwoju wszystkich ludzi pracy, a wśród nich inteligencji i rzemiosła.</u>
564   - <u xml:id="u-19.14" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Inteligencja znalazła i znajdować będzie — w miarę rozwoju budownictwa socjalistycznego — coraz szersze możliwości rozwoju i zastosowania swych zdolności, stając się niezbędną i cieszącą się szacunkiem częścią składową wielkiej armii budowniczych nowej Polski.</u>
565   - <u xml:id="u-19.15" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej tworzy w ramach narodowych planów gospodarczych coraz szersze możliwości rozwojowe dla rzemiosła, które przechodzi do nowych, wyższych form gospodarki uspołecznionej.</u>
566   - <u xml:id="u-19.16" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Pod kierownictwem Przewodniczącego Frontu Narodowego Bolesława Bieruta — Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej realizować będzie program Frontu Narodowego, zakończy zwycięsko Plan 6-letni i podejmie realizację nowego 5-letniego planu budownictwa socjalizmu w Polsce.</u>
567   - <u xml:id="u-19.17" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Pokolenie nasze z ufnością i dumą kontynuować będzie pod Jego kierownictwem zadania, prowadzące do wielkości i potęgi naszej Ludowej Ojczyzny.</u>
568   - <u xml:id="u-19.18" who="#PoselKulczynskiStanislaw">Z dumą i ufnością, z wiarą, płynącą z dotychczasowych zdobyczy i sukcesów, inteligencja polska i rzemiosło — członkowie Stronnictwa Demokratycznego walczyć będą o pełne urzeczywistnienie programu Frontu Narodowego w najgłębszym rozumieniu tego, że — „od nas samych, od naszej świadomości, ofiarności i aktywności zależą postępy naszego budownictwa” — wielkość Ojczyzny i szczęście jej obywateli.</u>
569   - <u xml:id="u-19.19" who="#PoselKulczynskiStanislaw">W imieniu Stronnictwa Demokratycznego oświadczam, że inteligencja i rzemiosło z ofiarnością i oddaniem realizować będą program Frontu Narodowego, że z ufnością i wiarą w zwycięstwo pójdziemy drogą, którą prowadzi nas wielki nauczyciel i wychowawca — Premier Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Bolesław Bierut.</u>
570   - <u xml:id="u-19.20" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  510 + <u xml:id="u-19.0" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
  511 + <u xml:id="u-19.1" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionego przez Prezesa Rady Ministrów składu Rządu?</u>
  512 + <u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Poseł Ochab Edward: Proszę o głos.)</u>
  513 + <u xml:id="u-19.3" who="#Marszałek">Głos ma poseł Edward Ochab.</u>
571 514 </div>
572 515 <div xml:id="div-20">
573   - <u xml:id="u-20.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł Dominik Horodyński.</u>
  516 + <u xml:id="u-20.0" who="#PosełOchabEdward">Wysoki Sejmie! Zgłoszona Sejmowi lista członków Rządu na czele z wielkim Budowniczym Zjednoczonej Polski Ludowej Prezesem Rady Ministrów Bolesławem Bierutem spotyka się z gorącą aprobatą nie tylko tej Wysokiej Izby, ale również całego narodu polskiego.</u>
  517 + <u xml:id="u-20.1" who="#PosełOchabEdward">Rząd Premiera Bolesława Bieruta stanowi w rozwoju kolejnych rządów Polski Ludowej: PKWN, Rządu Tymczasowego, Rządu Jedności Narodowej, Rządu powołanego przez Sejm Ustawodawczy w 1947 roku — dalszy krok naprzód, stanowi nowy, wyższy etap w rozwoju naszej władzy ludowej coraz to potężniejszej, coraz to bardziej związanej z milionowymi masami ludzi pracy.</u>
  518 + <u xml:id="u-20.2" who="#PosełOchabEdward">Nie według klucza partyjnego, ale według kwalifikacji politycznych, fachowych i moralnych dobierano wybitnych i zasłużonych działaczy państwowych jako kandydatów na trudne i odpowiedzialne posterunki wicepremierów i ministrów.</u>
  519 + <u xml:id="u-20.3" who="#PosełOchabEdward">Posłowie z ramienia PZPR z radością stwierdzają, że członkowie Rządu reprezentują najbardziej doświadczone kadry działaczy państwowych, kadry zahartowane w długoletniej walce klasowej, wierne narodowi i zdolne do skutecznej walki o realizację wielkiego programu Frontu Narodowego, programu będącego wytyczną działania zarówno dla Rządu jak i Sejmu, jak i całego narodu polskiego.</u>
  520 + <u xml:id="u-20.4" who="#PosełOchabEdward">Ze szczególną radością witamy fakt, że u steru naszej nawy państwowej staje wielki przywódca polskiego ludu pracującego, wierny uczeń Lenina i Stalina, niestrudzony Budowniczy Polski Ludowej Towarzysz Bolesław Bierut.</u>
  521 + <u xml:id="u-20.5" who="#komentarz">(Długotrwale i huczne oklaski. Posłowie wstają.)</u>
  522 + <u xml:id="u-20.6" who="#PosełOchabEdward">Pod Jego kierownictwem rodziła się i krzepła w walce, wskazując narodowi jedyną drogę wiodącą ku wolności, Krajowa Rada Narodowa, pierwsza w historii reprezentacja zwycięskiego, wyzwolonego ludu polskiego.</u>
  523 + <u xml:id="u-20.7" who="#PosełOchabEdward">Pod Jego kierownictwem naród polski dźwignął z ruin swą Ojczyznę bestialsko spustoszoną przez faszystów, zagospodarował Ziemie Odzyskane, zacieśnił więź serdecznej braterskiej przyjaźni z naszym wyzwolicielem — Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej, wkroczył na szeroką drogę twórczego budownictwa socjalistycznego, stał się wolnym, silnym i suwerennym.</u>
  524 + <u xml:id="u-20.8" who="#PosełOchabEdward">Pod Jego kierownictwem rozgromiliśmy faszystowskie bandy zbrojne oraz bandy mikołajczykowskie, WRN-owskie i gomułkowskie agentury imperializmu, zjednoczyliśmy wszystkie żywe i twórcze siły naszego społeczeństwa wokół klasy robotniczej, w szeregach potężnego Frontu Narodowego, w walce o pokój i utrwalenie niepodległości, o wszechstronny rozwój i rozkwit naszej Ojczyzny, o socjalizm.</u>
  525 + <u xml:id="u-20.9" who="#PosełOchabEdward">Pod Jego kierownictwem wykuliśmy wielką kartę praw wyzwolonego narodu polskiego — Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i pod sztandarami Frontu Narodowego, jednoczącego wszystkich patriotów polskich, odnieśliśmy wielkie zwycięstwo w wyborach do Sejmu w dniu 26 października br.</u>
  526 + <u xml:id="u-20.10" who="#PosełOchabEdward">Naród polski darzy serdeczną miłością i najgłębszym zaufaniem Towarzysza Bolesława Bieruta i wierzy niezłomnie, że pod Jego mądrym kierownictwem Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej będzie konsekwentnie rozwijać nasze dotychczasowe sukcesy, będzie nieugięcie prowadzić politykę pokojową, nieustannie zacieśniać braterską przyjaźń i sojusz ze Związkiem Radzieckim, z Chińską Republiką Ludową, z Czechosłowacją, z Niemiecką Republiką Demokratyczną, Węgrami, Rumunią, Bułgarią, Albanią, z bohaterską Koreą, z Mongolską Republiką Ludową, z walczącym o swą wolność Vietnamem, będzie — w oparciu o walkę ludów przeciw podżegaczom wojennym — skutecznie krzyżować nikczemne imperialistyczne zakusy na nasze granice i naszą suwerenność, będzie wytrwale umacniać potencjał obronny Rzeczypospolitej.</u>
  527 + <u xml:id="u-20.11" who="#PosełOchabEdward">Wraz z całym narodem wierzymy, że Rząd nasz będzie nieustannie rozwijać gospodarkę narodową, wzmacniając coraz bardziej nasz socjalistyczny przemysł, spółdzielczość produkcyjną i państwowe gospodarstwa rolne, będzie usprawniać uspołeczniony handel i administrację publiczną, wszechstronnie rozbudowywać szkolnictwo wszystkich szczebli, instytucje kulturalne i naukowe, będzie się troszczyć o systematyczny rozwój służby zdrowia, otoczy szczególną opieką rzesze młodzieży, będzie wyzwalać twórczą energię i talenty naszego ludu pracującego w walce o pełną realizację szlachetnych celów Frontu Narodowego.</u>
  528 + <u xml:id="u-20.12" who="#PosełOchabEdward">Posłowie z ramienia PZPR głosować będą z całym zaufaniem za zatwierdzeniem pełnej listy członków Rządu Premiera Bolesława Bieruta i okażą Rządowi wszelką pomoc w jego trudnej pracy dla dobra Polski Ludowej, dla dalszego podniesienia stopy życiowej mas pracujących, dalszego rozwoju kultury polskiej, dalszego zwiększenia naszego narodowego wkładu w wielkie międzynarodowe dzieło pokoju i postępu.</u>
  529 + <u xml:id="u-20.13" who="#komentarz">(Długotrwałe, huczne oklaski.)</u>
  530 + <u xml:id="u-20.14" who="#PosełOchabEdward">Jesteśmy niezłomnie przekonani, że wraz z Sejmem okażą naszemu Rządowi najaktywniejsze poparcie wielomilionowe masy polskiego ludu pracującego, który głęboko kocha Towarzysza Bieruta, bezgranicznie mu ufa i wie, że pod przewodem tego wielkiego syna klasy robotniczej, wielkiego nauczyciela naszego narodu pójdziemy ku nowym, jeszcze wspanialszym zwycięstwom, ku słonecznemu socjalistycznemu jutru.</u>
  531 + <u xml:id="u-20.15" who="#komentarz">(Długotrwałe, huczne oklaski.)</u>
574 532 </div>
575 533 <div xml:id="div-21">
576   - <u xml:id="u-21.0" who="#PoselHorodynskiDominik">Wysoki Sejmie! W imieniu grupy tych posłów, którzy weszli do pierwszego Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z listy Frontu Narodowego jako działacze katoliccy, chciałbym określić stosunek do składu Rządu zaproponowanego przez Prezesa Rady Ministrów. Wraz z całym Sejmem głosowaliśmy za kandydaturą Bolesława Bieruta na najodpowiedzialniejsze stanowisko w państwie, jakim w myśl nowej Konstytucji jest urząd Prezesa Rady Ministrów. Entuzjazm, z jakim ta sala witała objęcie przez Bolesława Bieruta Jego nowej, wysokiej funkcji, jest miarą uczuć ogromnego zaufania i szacunku, jakimi cały naród polski darzy osobę Prezesa Rady Ministrów.</u>
577   - <u xml:id="u-21.1" who="#PoselHorodynskiDominik">Bohaterska, pełna osiągnięć i sukcesów droga naszego narodu od chwili objęcia w Polsce rządów przez władzę ludową, wszystkie trudy i zwycięstwa ludzi pracy, wielkie rewolucyjne zmiany dokonane w kraju, cała historia Polski Ludowej, wszystko, co w życiu naszej Ojczyzny nowe i lepsze — nierozerwalnie i raz na zawsze związane jest z nazwiskiem Bolesława Bieruta.</u>
578   - <u xml:id="u-21.2" who="#PoselHorodynskiDominik">„Przypomnijmy sobie Polskę sprzed ośmiu lat...”, — „Spójrzmy na ogrom pracy, jakiej dokonał nasz naród...” — te słowa, które czytaliśmy w programie wyborczym Frontu Narodowego, są codziennymi, potocznymi zwrotami w rozmowach wszystkich Polaków, gdy z uzasadnioną dumą spoglądają wstecz na dokonane dzieło. Zagospodarowanie i scalenie z macierzą Ziem Odzyskanych, odbudowa Warszawy, rozwój przemysłu radykalnie zmieniający strukturę gospodarczą kraju, stopniowa mechanizacja rolnictwa i elektryfikacja wsi, szeroki rozwój oświaty i nauki — to kamienie milowe znaczące wyniki wielkiej pracy całego narodu. Kierownicza rola w państwie klasy robotniczej, otwarcie drogi do awansu społecznego i stworzenie warunków godnego ludzi życia dla mas pracujących miast i wsi, gnębionych, walczących i wegetujących w nieludzkich warunkach od wieków — to rewolucyjne i historyczne osiągnięcia Polski Ludowej.</u>
579   - <u xml:id="u-21.3" who="#PoselHorodynskiDominik">Niezmiernie trudne było kierownictwo tą ogromną falą przemian. Wymagało ono dojrzałości, wielkiego rozumu, mądrego serca i oddania sprawie całego siebie. Całego siebie dał Bolesław Bierut, obecny był przy wszystkich pracach, wszędzie tam, gdzie trzeba było podejmować decyzję i osobistą odpowiedzialność. Naród polski o tym wie.</u>
580   - <u xml:id="u-21.4" who="#PoselHorodynskiDominik">I wolę narodu wypełnił Sejm, powierzając Bolesławowi Bierutowi urząd Prezesa Rady Ministrów Rządu, który zobowiązany jest zrealizować program wyborczy Frontu Narodowego, program, który przekształci Polskę w kraj, o jakim marzyli i o jaki walczyli najlepsi synowie Ojczyzny, Nie w sielankowych warunkach podjęliśmy się w przeciągu najbliższych 8 lat przekształcić Polskę w jeden z przodujących krajów Europy, w którym życie będzie godne i szczęśliwsze. Stary świat, świat pieniądza, zysku i wyzysku, świat wojen kolonialnych i wojen zaborczych grozi nam najazdem, grozi zburzeniem dokonanego już dzieła, zniweczeniem planów i zamienieniem Polski z powrotem w ziemię mogił i gruzów, w ziemię na przetarg dla dolarowych możnowładców. Nie potrzebujemy się lękać gróźb miotanych z Waszyngtonu i Bonn. Potęga obozu pokoju, którego jesteśmy ogniwem, stale rośnie. Rośnie potęga Związku Radzieckiego, Chin Ludowych, krajów demokracji ludowej i NRD — podobnie jak rośnie siła naszego państwa. Wzrastają z dniem każdym szeregi bojowników o pokój w krajach kapitalistycznych. Ale musimy pamiętać o zagrożeniu, musimy być gotowi odeprzeć każdy zamach zwycięsko, musimy stale czuwać nad bezpieczeństwem wewnętrznym, które raz po raz starają się zakłócić poczynania wrogów. Jedność narodu jest najlepszą odpowiedzią na zamierzenia nieprzyjaciół pokoju.</u>
581   - <u xml:id="u-21.5" who="#PoselHorodynskiDominik">W myśl tego naczelnego hasła jedności narodu działacze katoliccy, których mam zaszczyt tu reprezentować, znaleźli drogę do Bolesława Bieruta już dawno, przed laty, gdy przyjęci w Belwederze mieli możność szerokiego omówienia z nim zasad społecznej działalności katolików w nowych warunkach życia kraju. W ostatnich latach to hasło jedności przyświecało w pracy niejednemu środowisku katolickiemu, wielu duchownym i świeckim działaczom. I gdy we Froncie Narodowym skupił się cały naród, mieli w nim pełny udział katolicy polscy.</u>
582   - <u xml:id="u-21.6" who="#PoselHorodynskiDominik">Krzepnięcie jedności moralno-politycznej narodu polskiego jest faktem. Z całą pewnością żadne przejściowe trudności lub takie czy inne nieporozumienia nie mogą zahamować tego zdrowego, historycznego procesu. Wiemy, uczy nas tego również doświadczenie, że niezależnie od różnic w poglądach wierzący i niewierzący mogą, a nawet więcej — muszą we wzajemnym szacunku i zaufaniu budować wspólnie dom ojczysty i wspólnie bronić go od wrogów.</u>
583   - <u xml:id="u-21.7" who="#PoselHorodynskiDominik">Dlatego obecni na tej sali działacze katoliccy zgodnie z programem Frontu Narodowego, strzegąc zasad wolności sumienia i wyznania, zagwarantowanych przez Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, będą zabiegać o interesy instytucji katolickich i potrzeby wiernych, przeciwstawiając się równocześnie wszelkim próbom ze strony reakcji nadużywania uczuć religijnych dla szerzenia waśni wśród Polaków.</u>
584   - <u xml:id="u-21.8" who="#PoselHorodynskiDominik">Dlatego też będziemy głosować za składem Rządu zaproponowanym przez Prezesa Rady Ministrów, gdyż w Rządzie tym obok przywódcy narodu polskiego Bolesława Bieruta widzimy ludzi, którzy życiem swym dali dowód wielkiego hartu i ofiarności w pracy i w walce o lepszą Polskę.</u>
585   - <u xml:id="u-21.9" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  534 + <u xml:id="u-21.0" who="#Marszałek">Do głosu zapisany jest poseł Józef Ozga-Michalski.</u>
586 535 </div>
587 536 <div xml:id="div-22">
588   - <u xml:id="u-22.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł Edmund Osmańczyk.</u>
  537 + <u xml:id="u-22.0" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wysoki Sejmie! Masy chłopskie wzięły powszechny udział w wyborach i głosowały z całym zaufaniem na kandydatów Frontu Narodowego, albowiem są one świadome swej roli w Państwie Ludowym.</u>
  538 + <u xml:id="u-22.1" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Rośnie w nich poczucie odpowiedzialności za losy Ojczyzny.</u>
  539 + <u xml:id="u-22.2" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Rośnie przekonanie, że aby Polskę umacniać, konieczna jest coraz lepsza i wydajniejsza praca na roli oraz jak najrzetelniejsze wywiązywanie się ze swoich obowiązków wobec państwa.</u>
  540 + <u xml:id="u-22.3" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Świadczy o tej patriotycznej postawie przebieg skupu zboża, świadczy o tym fakt podjęcia zobowiązań produkcyjnych przez 24.000 gromad w kraju, świadczy rozwój szlachetnego współzawodnictwa w terminowej dostawie płodów rolnych dla klasy robotniczej.</u>
  541 + <u xml:id="u-22.4" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Chłopi wiedzą dobrze, co im przyniosła władza ludowa.</u>
  542 + <u xml:id="u-22.5" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przyniosła im 6 milionów hektarów ziemi.</u>
  543 + <u xml:id="u-22.6" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Zdjęła z mas chłopskich ciężar długów wynoszących przed wojną 1.200 milionów zł.</u>
  544 + <u xml:id="u-22.7" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przyniosła im maszyny rolnicze i pomoc gminnych ośrodków maszynowych.</u>
  545 + <u xml:id="u-22.8" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przyniosła ponad 10 tysięcy zelektryfikowanych wsi.</u>
  546 + <u xml:id="u-22.9" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Władza ludowa przyniosła wsi możność pracy w stale rozwijającym się przemyśle.</u>
  547 + <u xml:id="u-22.10" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Zostały stworzone warunki dla coraz liczniej powstających spółdzielni produkcyjnych, które skupiają coraz szersze rzesze pracującej ludności wiejskiej.</u>
  548 + <u xml:id="u-22.11" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Władza ludowa przyniosła wsi tysiące szkół i zapewniła młodzieży wiejskiej dostęp do szkół średnich, do uniwersytetów, politechnik i innych wyższych uczelni.</u>
  549 + <u xml:id="u-22.12" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przyniosła rosnącą stale sieć ośrodków zdrowia na wsi, możność leczenia się w szpitalach i uzdrowiskach szerokim rzeszom chłopskim.</u>
  550 + <u xml:id="u-22.13" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wszystko to mogło być dokonane dzięki polityce władzy ludowej, która od historycznych dni Manifestu Lipcowego pod przewodem Bolesława Bieruta realizowała z żelazną konsekwencją niewzruszone zasady robotniczo-chłopskiego sojuszu.</u>
  551 + <u xml:id="u-22.14" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Polityka władzy ludowej — jak stwierdza program Frontu Narodowego — to umacnianie spójni między miastem i wsią.</u>
  552 + <u xml:id="u-22.15" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Ta polityka odpowiada wspólnym interesom klasy robotniczej i pracujących chłopów. Polityka ta prowadzi do coraz wyższego poziomu produkcji, do coraz lepszego zaopatrzenia naszego społeczeństwa.</u>
  553 + <u xml:id="u-22.16" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Front Narodowy, jedność narodu opiera się na sojuszu robotniczo-chłopskim, który jest źródłem naszych wszystkich osiągnięć, naszego rozwoju i rosnącej potęgi. Dlatego też mikołajczykowskie i obszarniczo-kapitalistyczne niedobitki, agenci wysługujący się amerykańskim wojennym podżegaczom oraz hitlerowscy odwetowcy pragnęliby rozbicia naszego narodu i pomniejszenia naszej siły.</u>
  554 + <u xml:id="u-22.17" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Ale oto byliśmy wszyscy świadkami i uczestnikami wspaniałego zwycięstwa narodu. Zwyciężyła miłość Ojczyzny i pragnienie pokoju ożywiające serca Polaków.</u>
  555 + <u xml:id="u-22.18" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Polskiemu chłopu nie przesłoniły oczu przejściowe trudności i bolączki — wybrał Polskę i pokój.</u>
  556 + <u xml:id="u-22.19" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">My pamiętamy słowa hr. Studnickiego, siedzącego dziś na służbie Amerykanów, który przed wojną pisał: „Chłopi nie mogą brać udziału w rządach, choćby tylko dlatego, że przodkowie ich brali baty od szlachty. Nie mogą więc mieć poczucia honoru i możliwości psychicznych do wzięcia odpowiedzialności za władzę”. Tak rozumowali Piłsudscy, Składkowscy, Studniccy.</u>
  557 + <u xml:id="u-22.20" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Ale przyszła chwila, że wystarczyło kołka z dworskiego płota, aby pomierzyć ich magnackie fortuny i uczynić zadość sprawiedliwości.</u>
  558 + <u xml:id="u-22.21" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Godność chłopa pracującego, deptanego i poniewieranego przez kapitalistów i obszarników, podniesiona została do godności najwyższej, do godności współgospodarza kraju.</u>
  559 + <u xml:id="u-22.22" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Stu pięćdziesięciu pięciu posłów zasiadających w naszym Sejmie wywodzi się z chłopskiego zagona. Są wśród nich ludowcy, są członkowie partii robotniczej, są bezpartyjni.</u>
  560 + <u xml:id="u-22.23" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Zostali powołani przez lud, aby z honorem i godnością brać udział w rządzeniu krajem, brać odpowiedzialność za władzę.</u>
  561 + <u xml:id="u-22.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  562 + <u xml:id="u-22.25" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Chłopi, głosując na kandydatów Frontu Narodowego, głosowali za jednością, za pogłębieniem sojuszu robotniczo-chłopskiego. Wypowiedzieli się za dalszym wzrostem uprzemysłowienia Polski, za polityką prowadzącą do przekształcenia naszej Ojczyzny z kraju ubogiego i zacofanego, jakim zostawiła go niegdyś burżuazją, w kraj żelaza, nawozów sztucznych i maszyn rolniczych, w kraj przodującego przemysłu i rolnictwa.</u>
  563 + <u xml:id="u-22.26" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Chłopi, oddając swe głosy do urn wyborczych, wypowiedzieli się za prowadzeniem polityki przyjaźni z Wielkim Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej od demokratycznych Chin do Niemieckiej Republiki Demokratycznej, wypowiedzieli się za polityką nieustępliwej walki o pokój na całym świecie.</u>
  564 + <u xml:id="u-22.27" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wysoki Sejmie! Kiedy naród opowiedział się za Konstytucją, a Sejm ją uroczyście uchwalił jako ustawę zasadniczą, którą wszystkie organy władzy ludu polskiego winny się kierować, aby umacniać Państwo Ludowe, przyśpieszać rozwój polityczny, gospodarczy i kulturalny Ojczyzny i pomnażać jej siły, aby pogłębiać uczucia patriotyczne, jedność i zwartość narodu w dążeniu do zachowania i utrwalenia pokoju — wtedy naród cały wybornie rozumiał, kto jest jego niezawodnym, wypróbowanym przywódcą, godnym realizować wielkie i trudne zadania epoki.</u>
  565 + <u xml:id="u-22.28" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Lud kocha ludzi odważnych i mocnych, których serce biję razem z narodem, ludzi, których umysł rozgryzie najtwardszy orzech i wyłuska ziarno prawdy, ludzi zrodzonych z najpiękniejszych tradycji narodu, śmiało budujących nowe życie.</u>
  566 + <u xml:id="u-22.29" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Pamiętamy 200-tysięczną rzeszę młodzieży na Placu Konstytucji, składającą ślubowanie Ojczyźnie. Nową młodzież, na nowym dziedzińcu wiodącą turniej o palmę pierwszeństwa w wydobyciu węgla, żelaza i tkanin, zboża, mięsa i mleka; młodzież szturmującą twierdzę nauki. Ci młodzi ludzie, odważni i ofiarni, głosowali na rusztowaniach budowli, kopalni, przy pługu, kosie i traktorze za pierwszym kandydatem narodu Bolesławem Bierutem.</u>
  567 + <u xml:id="u-22.30" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
  568 + <u xml:id="u-22.31" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Głosowali za prawdą, a prawdą jest znojna, ale jakże zaszczytna praca dla Polski Ludowej, prawdą jest trudna, ale zawsze uwieńczona zwycięstwem walka, prowadzona pod wodzą Wielkiego Nauczyciela Narodu Bolesława Bieruta.</u>
  569 + <u xml:id="u-22.32" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Pamiętamy wspaniałą manifestację dożynkową chłopów polskich między murami starego Krakowa i Nową Hutą. Ileż w tej manifestacji zawarło się historycznej wymowy.</u>
  570 + <u xml:id="u-22.33" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Snopy pszenicy Sandomierzan i Wrocławian, zjednoczonych na nowo ziem polskich, snopy chłopów racławickich kładziono w jeden sąsiek pod Wawelem.</u>
  571 + <u xml:id="u-22.34" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby dłonie robotników mogły kuć nowy stalowy pancerz Rzeczypospolitej — Nową Hutę.</u>
  572 + <u xml:id="u-22.35" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby nowe tysiące żniwiarek i traktorów mogły wyjechać w pole.</u>
  573 + <u xml:id="u-22.36" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Od Opola wspartego na piastowskich basztach, od Wrocławia, skąd wyfrunął na świat gołąb pokoju, od żyznych ziem Lublina, od ziemi mazowieckiej, od szeroko otwartych bram morskich Szczecina i Gdańska płynęły meldunki chłopów, którzy w toku kampanii przedwyborczej składali Pierwszemu Gospodarzowi Polski Ludowej rachunek swoich sił użytych dla umocnienia potęgi ojczystej ziemi.</u>
  574 + <u xml:id="u-22.37" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">W chłopach urosło przekonanie zrodzone z doświadczeń historii i z praktyki sojuszu robotniczo-chłopskiego, z doświadczeń budownictwa Polski Ludowej, że zjednoczeni we Froncie Narodowym w walce o przyszłość Ojczyzny będą dalej kroczyć do coraz nowych zwycięstw pod wodzą umiłowanego nauczyciela, wielkiego przywódcy ludu polskiego Bolesława Bieruta.</u>
  575 + <u xml:id="u-22.38" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  576 + <u xml:id="u-22.39" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">I będą razem z Rządem, którym On pokieruje, pracować ze wszystkich sił nad umocnieniem zjednoczonej Ojczyzny.</u>
  577 + <u xml:id="u-22.40" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, reprezentujące szeroki aktyw chłopski, będzie we Froncie Narodowym realizować przy boku klasy robotniczej zadania Planu 6-letniego i następnego planu 5-letniego.</u>
  578 + <u xml:id="u-22.41" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby podnieść dziesięciokrotnie poziom przemysłu.</u>
  579 + <u xml:id="u-22.42" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby zwiększać z każdym rokiem urodzaje, przebudowując wieś na coraz doskonalszą, uspółdzielczoną i socjalistyczną.</u>
  580 + <u xml:id="u-22.43" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby doprowadzić światło elektryczne do wszystkich zakątków kraju.</u>
  581 + <u xml:id="u-22.44" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Czeka nas praca nad uregulowaniem Wisły i budowa rozległej sieci kanałów. Połączymy w jeden system wodno-energetyczny nasze prastare rzeki Bug, Odrę i Nysę. Mamy osuszyć tysiące hektarów łąk i nawodnić te ziemie, które trawi posucha.</u>
  582 + <u xml:id="u-22.45" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wierzymy, że Rząd Bolesława Bieruta będzie temu wielkiemu dziełu budownictwa zwycięsko przewodził.</u>
  583 + <u xml:id="u-22.46" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Dlatego wszyscy chłopi — ludowcy i ich reprezentanci w Sejmie obdarzają go swoim największym zaufaniem i poparciem i oddadzą swoje głosy za tym Rządem.</u>
  584 + <u xml:id="u-22.47" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
589 585 </div>
590 586 <div xml:id="div-23">
591   - <u xml:id="u-23.0" who="#PoselOsmanczykEdmund">Wysocy Przedstawiciele władzy ludowej! Pragnę zabrać głos jako jeden z wielu bezpartyjnych posłów, zasiadających w pierwszym Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz — czynię to ze szczególnym wzruszeniem — jako jeden z tych posłów obecnego Sejmu, którzy urodzeni i żyjący długie lata pod zaborem pruskim na ziemiach polskich nad Odrą i Nysą Łużycką, w ujściu Wisły czy nad Łyną, swoją obecnością tutaj podkreślają raz jeszcze historyczny fakt zjednoczenia na zawsze ziem nadodrzańskich i nadwiślańskich, odwiecznych ziem narodu polskiego.</u>
592   - <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
593   - <u xml:id="u-23.2" who="#PoselOsmanczykEdmund">Wywalczona ofiarną krwią żołnierzy radzieckich i polskich jedność naszych ziem to był początek niełatwej drogi Polski Ludowej, drogi, która dzięki ofiarności naszej klasy robotniczej, naszego przodującego chłopstwa i naszej patriotycznej inteligencji zjednoczyła z kolei naród.</u>
594   - <u xml:id="u-23.3" who="#PoselOsmanczykEdmund">W ciężkiej pracy i walce zrodzona jedność narodu znalazła w ostatnim okresie swój potężny wyraz w powstaniu ogólnopolskiego Frontu Narodowego, następnie w wyborach, a wreszcie w jednomyślnych uchwałach naszego Sejmu dzisiaj.</u>
595   - <u xml:id="u-23.4" who="#PoselOsmanczykEdmund">Jest rzeczą niewątpliwą, że w pracy nad odbudową zniszczonego kraju, a z kolei przy wznoszeniu wielkich budowli socjalizmu każdy uczciwy Polak odczuwać musiał nie tylko ogrom zadań, jakie stanęły przed wolnym wreszcie narodem, ale i ogrom odpowiedzialności, jaka spadła na nasze pokolenie, któremu dana została jedyna szansa zmienienia polskich pobojowisk i rumowisk — jakże czcigodnych i jakże tragicznych — w kraj pokoju, kraj dobrobytu, kraj sprawiedliwości społecznej, kraj rozkwitu nauki oświaty i kultury.</u>
596   - <u xml:id="u-23.5" who="#PoselOsmanczykEdmund">Odpowiedzialność ta wzrosła wielokrotnie z chwilą, kiedy faszyści, tym razem amerykańscy, rozpoczęli jawne przygotowania do nowej wyprawy wojennej na Polskę z udziałem starych hitlerowskich generałów.</u>
597   - <u xml:id="u-23.6" who="#PoselOsmanczykEdmund">Odpowiedzialności tej nie umniejszał fakt, że wojenne przygotowania czynione są daleko nad Renem, a nie jak w roku 1939 nad Odrą i Bałtykiem. Było to zasługą przede wszystkim ludzi radzieckich, którzy zepchnęli siły wojenne za Łabę, a także zasługą ludu niemieckiego, który stworzył między Łabą a Odrą przyjazną nam Niemiecką Republikę Demokratyczną.</u>
598   - <u xml:id="u-23.7" who="#PoselOsmanczykEdmund">Odpowiedzialności naszej nie umniejszał również fakt, że wojenne przygotowania Amerykanów Ridgwaya i Eisenhowera nad Renem były, są i będą paraliżowane przez mądrą, dalekowzroczną politykę pokojową, przez potęgę gospodarczą i militarną Związku Radzieckiego, naszego niezwyciężonego sojusznika oraz przez bohaterską klasę robotniczą Francji, Włoch i Niemiec i przez setki milionów bojowników o pokój w całym świecie.</u>
599   - <u xml:id="u-23.8" who="#PoselOsmanczykEdmund">Rzecz prosta, że w tej sytuacji każdy uczciwy Polak musiał odczuwać konieczność wzmożenia naszej pracy dla pokoju i naszej walki o pokój.</u>
600   - <u xml:id="u-23.9" who="#PoselOsmanczykEdmund">Ludzie, którzy pracują i walczą razem dla jednego celu, muszą się dobrze wzajemnie rozumieć, jeśli chcą usprawnić i spotęgować swoje wspólne wysiłki. A zatem — mówiąc najprościej — potrzebny był nam wspólny język, który by oddawał najpełniej myśli, uczucia i dążenia narodu.</u>
601   - <u xml:id="u-23.10" who="#PoselOsmanczykEdmund">Język ten istniał. Pamiętaliśmy go z pism Frycza Modrzewskiego i Kościuszki, Mickiewicza i Waryńskiego. W Polsce Ludowej język ten odnaleźliśmy w przemówieniach Bolesława Bieruta do narodu. I Jemu, jako wyrazicielowi myśli i uczuć przodującej klasy, klasy robotniczej, zawdzięczamy, że język ten stawał się z każdym rokiem powszechniejszy i dziś jest językiem całego narodu, zjednoczonego we Froncie Narodowym.</u>
602   - <u xml:id="u-23.11" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
603   - <u xml:id="u-23.12" who="#PoselOsmanczykEdmund">W krajach kapitalistycznych burżuazyjni intelektualiści rozpaczają, że język ich przestał być środkiem porozumiewania się, bowiem słowa straciły swoją jednoznaczną treść lub zmieniły się w liczmany, a każde pojęcie daje się ugniatać do woli, jak amerykańska guma do żucia. Nawet najnaturalniejsze pojęcie miłości ojczyzny uznali ci panowie za przebrzmiały, pusty dźwięk.</u>
604   - <u xml:id="u-23.13" who="#PoselOsmanczykEdmund">W naszym natomiast kraju język, wolny wreszcie od kapitalistycznych, kosmopolitycznych deformacji, stał się środkiem porozumienia narodu, a stał się tym przez swą rzetelną — niech mi wolno będzie powiedzieć — proletariacką jednoznaczność.</u>
605   - <u xml:id="u-23.14" who="#PoselOsmanczykEdmund">Każde słowo, każde pojęcie związane z życiem narodu stało się dzięki ustrojowi, który budujemy, w pełni prawdziwe, więcej — w pełni sprawdzalne.</u>
606   - <u xml:id="u-23.15" who="#PoselOsmanczykEdmund">Podstawą jedności działania Polaków we Froncie Narodowym jest miłość Ojczyzny, wyrażana nie szumnymi deklaracjami, lecz ciężką, odpowiedzialną, codzienną pracą każdego uczciwego obywatela Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
607   - <u xml:id="u-23.16" who="#PoselOsmanczykEdmund">I tak jak miłość Ojczyzny stała się pojęciem dalekim od odświętnego patosu przez swą sprawdzalność w codziennej pracy każdego obywatela, podobnie i nienawiść nasza do wrogów oraz uczucie braterstwa dla przyjaciół naszych posiadają dziś wagę codziennego trudu wszystkich ludzi pracy w Polsce.</u>
608   - <u xml:id="u-23.17" who="#PoselOsmanczykEdmund">Język, którym dziś mówimy, my, ludzie pracy i walki, obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, partyjni i bezpartyjni, wierzący i niewierzący, jest językiem Placu Konstytucji i Nowej Huty, Szczecińskiego Portu i Kędzierzyna, Żerania i Lublina, Wałbrzycha i Katowic, Białegostoku i Gdańska. Język ten jest obcy i wrogi dla emigracyjnych szubrawczyków i ich bońskich, waszyngtońskich i watykańskich protektorów. Ale język ten jest zrozumiały i bliski dla co najmniej miliarda ludzi w świecie, czynnie dziś walczących o pokój.</u>
609   - <u xml:id="u-23.18" who="#PoselOsmanczykEdmund">Ten wspólny język, którym mówimy dziś — wszyscy patrioci w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uprawnia mnie, bezpartyjnego posła ziemi szczecińskiej na Sejm, któremu przewodniczy bezpartyjny poseł miasta Warszawy, do oświadczenia w dniu tak uroczystym, jak dzisiejszy, co następuje:</u>
610   - <u xml:id="u-23.19" who="#PoselOsmanczykEdmund">Obywatelu Prezesie Rady Ministrów! Prowadźcie nas dalej tą drogą, która wzmaga nasze siły, utrwala pokój i zdobywa nam przyjaźń i szacunek setek milionów ludzi w świecie. Naród jest z Wami!</u>
611   - <u xml:id="u-23.20" who="#komentarz">(Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
  587 + <u xml:id="u-23.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł Stanisław Kulczyński.</u>
612 588 </div>
613 589 <div xml:id="div-24">
614   - <u xml:id="u-24.0" who="#Marszalek">Nikt więcej do głosu nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
615   - <u xml:id="u-24.1" who="#Marszalek">Proponuję, aby wnioski Obywatela Prezesa Rady Ministrów co do składu Rządu były przegłosowane łącznie. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
616   - <u xml:id="u-24.2" who="#Marszalek">Przegłosujemy zatem proponowany skład Rządu łącznie.</u>
617   - <u xml:id="u-24.3" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przedstawionymi wnioskami Obywatela Prezesa Rady Ministrów co do składu Rządu, zechce wstać.</u>
618   - <u xml:id="u-24.4" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
619   - <u xml:id="u-24.5" who="#Marszalek">Kto jest przeciwny tym wnioskom, zechce wstać. Nikt.</u>
620   - <u xml:id="u-24.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm jednomyślną uchwałą powołał Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w składzie zaproponowanym przez Obywatela Prezesa Rady Ministrów.</u>
621   - <u xml:id="u-24.7" who="#komentarz">(Wszyscy wstają. Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
622   - <u xml:id="u-24.8" who="#komentarz">(Glos: Prezes Rady Ministrów, nasz ukochany nauczyciel i przywódca ludu polskiego, Bolesław Bierut, niech nam żyje! Posłowie wstają, powtarzając trzykrotnie okrzyk:</u>
623   - <u xml:id="u-24.9" who="#Marszalek">Niech żyje!)</u>
624   - <u xml:id="u-24.10" who="#Marszalek">Proszę Obywatela Prezesa Rady Ministrów i Członków Rządu o zajęcie miejsc w ławach rządowych.</u>
625   - <u xml:id="u-24.11" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
626   - <u xml:id="u-24.12" who="#komentarz">(Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut wraz z członkami Rządu wśród niemilknących oklasków zajmują miejsca na ławach rządowych.)</u>
627   - <u xml:id="u-24.13" who="#komentarz">(Glos: Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i ukochany przez cały naród Towarzysz Bolesław Bierut niech żyje! Posłowie wznoszą trzykrotny okrzyk:</u>
628   - <u xml:id="u-24.14" who="#Marszalek">Niech żyje!)</u>
629   - <u xml:id="u-24.15" who="#Marszalek">Udzielam głosu Obywatelowi Prezesowi Rady Ministrów.</u>
630   - <u xml:id="u-24.16" who="#komentarz">(Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut wchodzi na trybunę, witany hucznymi oklaskami.)</u>
  590 + <u xml:id="u-24.0" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wysoki Sejmie! Dokonuje się dzisiaj w naszym życiu politycznym akt o niezwykłej doniosłości.</u>
  591 + <u xml:id="u-24.1" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wybrany wolą całego narodu, powołuje w dniu dzisiejszym Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Rząd Frontu Narodowego. Na czele tego Rządu staje Pierwszy Budowniczy Polski Ludowej, ukochany przywódca naszego narodu — Bolesław Bierut.</u>
  592 + <u xml:id="u-24.2" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Bolesław Bierut był niestrudzonym bojownikiem sprawy narodowej i społecznej w latach walki z polskim faszyzmem i reakcją, w latach walki z hitlerowskim najeźdźcą, w ciężkich latach odbudowy zniszczonej przez faszyzm Ojczyzny.</u>
  593 + <u xml:id="u-24.3" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Pod Jego dalekowzrocznym kierownictwem naród polski zagospodarował swój kraj i buduje lepsze jutro. Wokół Jego osoby skupił się z imponującą jednomyślnością cały naród polski we Froncie Narodowym.</u>
  594 + <u xml:id="u-24.4" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Bolesław Bierut zdobył miłość całego narodu — robotników, chłopów i inteligencji polskiej, której wskazał miejsce w budownictwie naszego ustroju, której nie szczędził nigdy wskazań, nauk, zachęty do pracy i którą obdarza zaufaniem. Inteligencja polska daje coraz więcej dowodów, że zaufania tego nie zawiedzie.</u>
  595 + <u xml:id="u-24.5" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Bolesław Bierut wskazał inteligencji i rzemiosłu drogę do umacniania więzi z przodującą siłą naszego narodu — klasą robotniczą; wyprowadził inteligencję i rzemiosło z poniżającej pozycji kapitalistycznego klienta do roli obywateli współodpowiedzialnych za losy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  596 + <u xml:id="u-24.6" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Przed powołanym dziś Rządem stoją historyczne zadania realizacji programu Frontu Narodowego, programu umocnienia niepodległości i bezpieczeństwa zjednoczonej Ojczyzny, utrwalenia pokoju, wzrostu dobrobytu i lepszej przyszłości ludzi pracy, umocnienia siły Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  597 + <u xml:id="u-24.7" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wokół tych zadań, wyrażających najgłębsze dążenia narodu, umacnia się w Polsce nieznana dotąd i niespotykana w naszych dziejach jedność wszystkich uczciwych Polaków bez względu na środowisko, przekonania i światopogląd.</u>
  598 + <u xml:id="u-24.8" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wyrazem tej wspaniałej jedności i zwartości narodu był zarówno powszechny udział obywateli Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w wyborach, jak i oddanie prawie wszystkich głosów na kandydatów Frontu Narodowego.</u>
  599 + <u xml:id="u-24.9" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wzrastająca jedność narodu, której wymownym sprawdzianem stały się wyniki wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, oparta jest na naszych sukcesach i zdobyczach uzyskanych w ciągu ośmiu lat władzy ludowej i na zrozumieniu, że nasze narodowe interesy są nierozerwalnie związane z siłami pokoju i sprawiedliwości społecznej, skupionymi wokół Związku Radzieckiego.</u>
  600 + <u xml:id="u-24.10" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wszyscy uczciwi Polacy bez względu na ich poglądy i zapatrywania, jakie mieli w przeszłości, widzą, jak wielką drogę przebyliśmy od roku 1944, w którym rozpoczęliśmy odbudowę naszej Ojczyzny, nie tylko z ruin i zgliszcz pozostawionych przez najazd hitlerowski, ale i z wiekowego zacofania — tragicznej spuścizny rządów polskiej burżuazji.</u>
  601 + <u xml:id="u-24.11" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wszyscy uczciwi Polacy zdają sobie sprawę z tego, że bezpowrotnie minęły lata zacofania i słabości politycznej, zasłanianej „mocarstwową” frazeologią.</u>
  602 + <u xml:id="u-24.12" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wszyscy uczciwi Polacy widzą, jak wysiłkiem całego narodu został zlikwidowany w Polsce Ludowej analfabetyzm, jak szeroko został otwarty dostęp do nauki i oświaty, jak wielkie budownictwo socjalistyczne usunęło raz na zawsze widmo bezrobocia i nędzy, jak znikł wyzysk kapitalistyczny; widzą, jak prymitywizm gospodarki lat międzywojennych ustępuje miejsca nowoczesnej technice; jak skłócona ze wszystkimi sąsiadami, słaba kapitalistyczna Polska, będąca igraszką w rękach międzynarodowej burżuazji — stała się silnym państwem, otoczonym przyjaciółmi i sojusznikami, państwem posiadającym szacunek, znaczenie i autorytet na arenie międzynarodowej.</u>
  603 + <u xml:id="u-24.13" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Program Frontu Narodowego zabezpiecza żywotne interesy narodu i państwa, kreśli realne perspektywy przekształcenia Polski w ciągu bieżącego dziesięciolecia „w kraj potężnego, nowoczesnego przemysłu, w kraj rozwijającego się postępowego rolnictwa, w kraj wysokiej kultury”, daje pełną gwarancję stale rosnącego dobrobytu i rozwoju wszystkich ludzi pracy, a wśród nich inteligencji i rzemiosła.</u>
  604 + <u xml:id="u-24.14" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Inteligencja znalazła i znajdować będzie — w miarę rozwoju budownictwa socjalistycznego — coraz szersze możliwości rozwoju i zastosowania swych zdolności, stając się niezbędną i cieszącą się szacunkiem częścią składową wielkiej armii budowniczych nowej Polski.</u>
  605 + <u xml:id="u-24.15" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej tworzy w ramach narodowych planów gospodarczych coraz szersze możliwości rozwojowe dla rzemiosła, które przechodzi do nowych, wyższych form gospodarki uspołecznionej.</u>
  606 + <u xml:id="u-24.16" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Pod kierownictwem Przewodniczącego Frontu Narodowego Bolesława Bieruta — Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej realizować będzie program Frontu Narodowego, zakończy zwycięsko Plan 6-letni i podejmie realizację nowego 5-letniego planu budownictwa socjalizmu w Polsce.</u>
  607 + <u xml:id="u-24.17" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Pokolenie nasze z ufnością i dumą kontynuować będzie pod Jego kierownictwem zadania, prowadzące do wielkości i potęgi naszej Ludowej Ojczyzny.</u>
  608 + <u xml:id="u-24.18" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Z dumą i ufnością, z wiarą, płynącą z dotychczasowych zdobyczy i sukcesów, inteligencja polska i rzemiosło — członkowie Stronnictwa Demokratycznego walczyć będą o pełne urzeczywistnienie programu Frontu Narodowego w najgłębszym rozumieniu tego, że „od nas samych, od naszej świadomości, ofiarności i aktywności zależą postępy naszego budownictwa” — wielkość Ojczyzny i szczęście jej obywateli.</u>
  609 + <u xml:id="u-24.19" who="#PosełKulczyńskiStanisław">W imieniu Stronnictwa Demokratycznego oświadczam, że inteligencja i rzemiosło z ofiarnością i oddaniem realizować będą program Frontu Narodowego, że z ufnością i wiarą w zwycięstwo pójdziemy drogą, którą prowadzi nas wielki nauczyciel i wychowawca — Premier Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Bolesław Bierut.</u>
  610 + <u xml:id="u-24.20" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
631 611 </div>
632 612 <div xml:id="div-25">
633   - <u xml:id="u-25.0" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Wysoki Sejmie! Pragnę w imieniu wybranego przez Was, Obywatele Posłowie, Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej złożyć gorące podziękowanie za to jednomyślne i zaszczytne zaufanie, którym obdarzają ten Rząd uchwały Sejmu i wypowiedzi przedstawicieli zespołów poselskich. Nakłada to szczególny obowiązek i szczególną odpowiedzialność na Radę Ministrów, na każdego z członków Rządu, na podległy kierownictwu tego Rządu aparat państwowy. Chciałbym zapewnić Wysoki Sejm i cały naród polski, że Rząd, któremu mam zaszczyt przewodniczyć, w pełni zdaje sobie sprawę z wagi obowiązków włożonych nań mocą uchwały Sejmu.</u>
634   - <u xml:id="u-25.1" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Po raz pierwszy powołany do kierowania państwem Rząd otrzymuje tak jednomyślne i wszechstronne poparcie całego Sejmu jako najwyższego organu władzy państwowej i wyraziciela woli narodu. Jest to dobitnym wyrazem nowej sytuacji, nowego układu stosunków społecznych i politycznych w naszym kraju. Wybory w dniu 26 października, w których wyniku rozpoczyna swą działalność Sejm obecny oraz wyłonione z jego woli naczelne organy władzy i administracji państwowej, były niezwykłym, przełomowym wydarzeniem dla życia i rozwoju naszego narodu. Naród polski wypowiedział w tych wyborach swoją wolę w sposób tak zdecydowany, powszechny i jednolity jak nigdy w poprzednich okresach swej historii. Oczywiście, nigdy przedtem nie było warunków, które by dawały narodowi naszemu możność takiego wyrażenia swych uczuć, swej siły wewnętrznej, swej jedności moralno-politycznej, swej postawy wobec najdonioślejszych spraw i zagadnień bytu narodowego. Jasne jest jednak, że ta potężna i doniosła manifestacja niezłomnej jedności i solidarności naszego narodu stwarza nową sytuację społeczno-polityczną, a zatem stawia przed powołanym dziś przez Sejm Rządem nowe zadania, nakłada nań szczególną odpowiedzialność.</u>
635   - <u xml:id="u-25.2" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Jak wyrazić główną treść tych zadań? Sądzę, że najsłuszniej będzie sformułować te zadania jako realizację programu Frontu Narodowego.</u>
636   - <u xml:id="u-25.3" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Podstawą ideologiczną wyborów październikowych, sztandarem, który zdołał skupić i zjednoczyć cały naród, był program Frontu Narodowego. Sejm obecny jest wyrazem całkowitego i powszechnego zwycięstwa idei Frontu Narodowego. Wyłoniony przez Sejm Frontu Narodowego Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej winien być zatem rządem realizacji programu Frontu Narodowego.</u>
637   - <u xml:id="u-25.4" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Przypomnijmy w skrócie naczelne wytyczne tego programu.</u>
638   - <u xml:id="u-25.5" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Walczymy o szybkie uprzemysłowienie naszego kraju na bazie nowoczesnej techniki. Jest to jedyny i niezawodny sposób likwidacji wiekowego zacofania naszej gospodarki, warunek stałego podnoszenia wzwyż naszej siły, naszego dobrobytu, naszej kultury. Szybkie uprzemysłowienie kraju w oparciu o nową technikę to podstawowy warunek nieustannego wzrostu sił naszego Państwa Ludowego, zaś umacnianie sił państwa — to niezawodna rękojmia umacniania niepodległości i suwerenności Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, to stałe podnoszenie jej roli, jej znaczenia, jej wkładu w ogólnoświatowe dzieło walki o pokój.</u>
639   - <u xml:id="u-25.6" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Żyjemy w okresie pogłębiającego się w całym świecie rozkładu starego systemu gospodarki kapitalistycznej. Klasy pasożytnicze w pogoni za najwyższym zyskiem same zaostrzają i przyśpieszają kryzys tego systemu. Grabiąc bezlitośnie podporządkowane sobie narody, imperialiści rozpętują gorączkę zbrojeń, organizują bloki wojenne, szerzą zbrodniczą psychikę masowego ludobójstwa, odbudowują rozbite szczątki hitlerowskiego Wehrmachtu w celu podszczuwania do nowych napaści m. in. i na nasz kraj. Ale naród polski nie jest dziś izolowany i bezbronny, jak przed wrześniem 1939 roku. Naród polski jest dziś czynnym współtwórcą nowej epoki wielkich przeobrażeń społecznych, które ogarnęły już trzecią część globu i oddziałują na cały świat, pobudzając do walki wyzwoleńczej uciśnione narody. Naród polski jest dziś czynnym współuczestnikiem najpotężniejszego ruchu postępowego w dziejach ludzkich — wielkiego ruchu obrońców pokoju, który ogarnia swym zasięgiem olbrzymią większość ludzkości. Naród polski szczyci się dziś niezłomnym przymierzem i przyjaźnią z narodami Wielkiego Związku Radzieckiego i krajów demokracji ludowej. Nigdy w swych dziejach Ojczyzna nasza nie była tak jak dziś potężnie i niezawodnie sprzymierzona z najbardziej postępowymi siłami świata, broniącymi nowych zasad pokojowego współżycia międzynarodowego, szczerej współpracy, całkowitego równouprawnienia, wzajemnego poszanowania i braterskiej pomocy. Dzięki przymierzu i przyjaźni z narodami ZSRR Polska Rzeczpospolita Ludowa czuje się nie tylko bardziej niż kiedykolwiek zabezpieczoną przed napaścią imperialistówj neohitlerowców i ich amerykańskich patronów, ale korzysta z wielkiej, bezinteresownej, serdecznej^ pomocy Wielkiego Kraju Rad w rozwoju swego przemysłu, swej gospodarki, w przyswajaniu sobie wspaniałych osiągnięć nauki i techniki radzieckiej. Szczególnym, braterskim i niezrównanym wyrazem pomocy narodów radzieckich, przepięknym przejawem serdecznej troski Wielkiego Przyjaciela Polski Józefa Stalina o szybszą rozbudowę naszej stolicy jest wspaniałomyślny i szlachetny dar Rządu Radzieckiego dla Warszawy — budowa wielkiego Pałacu Kultury i Nauki.</u>
640   - <u xml:id="u-25.7" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
641   - <u xml:id="u-25.8" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Niech mi więc będzie wolno z tej trybuny naszego Sejmu przesłać narodom radzieckim i ich Wielkiemu Wodzowi gorące uczucia wdzięczności i braterskiego pozdrowienia w imieniu naszego narodu.</u>
642   - <u xml:id="u-25.9" who="#komentarz">(Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
643   - <u xml:id="u-25.10" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Realizacja programu Frontu Narodowego wysuwa przed Rządem jako czołowe zadanie nieustanne pogłębianie przyjaźni i współpracy z narodami państwa socjalistycznego i krajów wyzwolonych z jarzma kapitalizmu — jako najważniejszej rękojmi zwycięstwa w walce o utrwalenie pokoju i zabezpieczenie niepodległości Polski Ludowej.</u>
644   - <u xml:id="u-25.11" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Stojąc na straży historycznych interesów narodu, jego bezpieczeństwa i suwerenności, uważamy równocześnie za swój najświętszy obowiązek czynić wszystko, co jest w naszej mocy, aby podnosiła się stopa życiowa człowieka pracy, aby jego potrzeby materialne i kulturalne były zaspokojone coraz pełniej.</u>
645   - <u xml:id="u-25.12" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Od czego zależy tempo naszych osiągnięć w tym kierunku?</u>
646   - <u xml:id="u-25.13" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Zależy ono od czynnego poparcia przez cały naród wysiłków Rządu zmierzających do uruchomienia wielkich rezerw tkwiących w naszej gospodarce, w naszym życiu.</u>
647   - <u xml:id="u-25.14" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Szybki rozwój przemysłu jest, główną dźwignią rozwoju wszystkich dziedzin gospodarki narodowej i zwłaszcza rolnictwa, które odziedziczyliśmy po dawnym ustroju kapitalistyczno-obszarniczym w stanie szczególnie zacofanym. Podnoszenie poziomu sił wytwórczych we wszystkich dziedzinach gospodarki narodowej — to warunek szybkiego wzrostu dobrobytu materialnego i kultury całego społeczeństwa. Praktycznym zadaniem prowadzącym do tego celu jest:</u>
648   - <u xml:id="u-25.15" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">stałe podnoszenie wydajności pracy zarówno w przemyśle jak w rolnictwie i innych działach gospodarki narodowej;</u>
649   - <u xml:id="u-25.16" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">rozwój współzawodnictwa socjalistycznego i przodownictwa w pracy, umacnianie ofiarności i odpowiedzialności całej załogi zakładów przemysłowych za terminowe wykonanie planów produkcyjnych;</u>
650   - <u xml:id="u-25.17" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">pogłębianie ruchu racjonalizatorów i wynalazców, najlepszego wykorzystania urządzeń przemysłowych i nowej techniki;</u>
651   - <u xml:id="u-25.18" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">walka z marnotrawstwem surowców, materiałów, paliw i energii;</u>
652   - <u xml:id="u-25.19" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">walka z brakoróbstwem i o coraz lepszą jakość wytworów produkcji;</u>
653   - <u xml:id="u-25.20" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">szybki wzrost mechanizacji i wyższej techniki w rolnictwie przez rozwój spółdzielni produkcyjnych i państwowych ośrodków maszynowych;</u>
654   - <u xml:id="u-25.21" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">umacnianie spójni między miastem i wsią;</u>
655   - <u xml:id="u-25.22" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">walka ze spekulacją i wszelkimi pozostałościami wyzysku mas pracujących;</u>
656   - <u xml:id="u-25.23" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">walka o zwycięskie wykonanie wielkich historycznych zadań naszego Planu 6-letniego.</u>
657   - <u xml:id="u-25.24" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Droga, którą kroczyć będzie powołany dziś Rząd, będzie drogą codziennej troski o człowieka pracy, będzie drogą nieubłaganej walki ze szkodnictwem i wszelką wrogą działalnością, będzie drogą stanowczego tępienia bezmyślności i. tępoty, bezduszności i biurokratyzmu, które wciąż jeszcze tyle szkód powodują w naszym życiu.</u>
658   - <u xml:id="u-25.25" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Prowadzić będziemy nieubłaganą walkę z wszelkimi agenturami, które usiłują podkopywać siłę i zwartość naszego Państwa Ludowego, ze wszelkimi ekspozyturami wrogich ośrodków imperialistycznych: amerykańskich czy watykańskich, winowskich czy wuerenowskich, trockistowsko-titowskich czy syjonistycznych.</u>
659   - <u xml:id="u-25.26" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Naszym niezawodnym oparciem we wszystkich wysiłkach na tej drodze jest rosnąca wciąż aktywność społeczna milionowych mas pracujących. Coraz powszechniejszy czynny udział milionów Polaków w twórczym życiu i rozwoju naszego kraju, w umacnianiu naszego państwa, w kształtowaniu naszej przyszłości — to największa zdobycz i najpotężniejsze źródło sił naszego narodu. Masy ludowe coraz liczniej skupiają się pod sztandarami walki o całkowite zlikwidowanie wielowiekowych krzywd społecznych, walki o nowy, lepszy i sprawiedliwy ustrój społeczny, pod sztandarami budownictwa socjalistycznego. Rośnie świadomość polityczna milionów Polaków — dawniej gnębionych i okradanych z elementarnych praw obywatelskich. Wzmaga się coraz bardziej świadomy i czynny udział najszerszych mas w rządzeniu swoim państwem, państwem ludu pracującego. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stała się już niewzruszoną ostoją i natchnieniem wielkiej mobilizacji mas obywateli w ich dążeniu do utrwalenia i rozszerzenia zdobyczy ludu pracującego. Bezspornymi i wspaniałymi przykładami tej mobilizacji jest udział wielomilionowych mas naszego narodu w wielkich plebiscytach na rzecz sprawy pokoju, w szerokiej, powszechnej niemal dyskusji ogólnonarodowej nad Konstytucją, wreszcie w potężnym swą niezrównaną wymową wyniku wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na platformie Frontu Narodowego. W tym powszechnym wzroście aktywności społecznej, w rosnącej zdolności mobilizacyjnej mas, w pogłębiającej się jedności narodu — tkwi niezwyciężona siła naszego ustroju, siła naszego Państwa Ludowego. Coraz liczniejsze miliony obywateli naszego kraju łączą się w dążeniu do budowy coraz bardziej dostatniego, kulturalnego, pełnego godności i dumy życia człowieka pracy w naszej umiłowanej Ojczyźnie.</u>
660   - <u xml:id="u-25.27" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Pogłębiać tę rosnącą jedność i aktywność milionów Polaków, umacniać ze wszech miar ich czynny i świadomy współudział w budowie nowego życia — oto wielkie i naczelne zadanie polityczne powołanego dziś przez Sejm Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Z potężnych i niewyczerpanych źródeł rosnącej energii społecznej mas Rząd ten czerpać będzie siły w swej codziennej pracy.</u>
661   - <u xml:id="u-25.28" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Pragnę zapewnić Was, Obywatele Posłowie, że powołany przez Was Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej czynić będzie wszystko, aby nie zawieść Waszego zaufania, aby oprzeć swoją pracę na poparciu całego narodu.</u>
662   - <u xml:id="u-25.29" who="#PrezesBadyMinistrowBoleslawBierut">Wspólnie z milionami robotników i chłopów pracujących, w oparciu o rosnącą aktywność tych mas, o współudział w życiu naszego państwa milionów mężczyzn i kobiet, w oparciu o wspaniały entuzjazm twórczy milionów młodych budowniczych Polski Ludowej, w oparciu o pogłębiającą się wciąż jedność moralno-polityczną naszego narodu — czynić będziemy wszystko, aby wytrwałą, ofiarną pracą dla Ojczyzny umacniać wciąż jej siły, budować wspólnym porywem naszych gorących dla niej uczuć i codziennego dla niej wysiłku szczęście i wielkość Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
663   - <u xml:id="u-25.30" who="#komentarz">(Posłowie wstają. Długotrwałe, huczne oklaski.)</u>
  613 + <u xml:id="u-25.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł Dominik Horodyński.</u>
664 614 </div>
665 615 <div xml:id="div-26">
666   - <u xml:id="u-26.0" who="#Marszalek">Porządek dzienny posiedzenia Sejmu został wyczerpany.</u>
667   - <u xml:id="u-26.1" who="#Marszalek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Parlamentarnym Kancelarii Rady Państwa.</u>
668   - <u xml:id="u-26.2" who="#Marszalek">Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się jutro, dnia 22 listopada o godz. 10.</u>
669   - <u xml:id="u-26.3" who="#Marszalek">Zamykam posiedzenie.</u>
670   - <u xml:id="u-26.4" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godz. 18 min. 15.</u>
  616 + <u xml:id="u-26.0" who="#PosełHorodyńskiDominik">Wysoki Sejmie! W imieniu grupy tych posłów, którzy weszli do pierwszego Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z listy Frontu Narodowego jako działacze katoliccy, chciałbym określić stosunek do składu Rządu zaproponowanego przez Prezesa Rady Ministrów. Wraz z całym Sejmem głosowaliśmy za kandydaturą Bolesława Bieruta na najodpowiedzialniejsze stanowisko w państwie, jakim w myśl nowej Konstytucji jest urząd Prezesa Rady Ministrów. Entuzjazm, z jakim ta sala witała objęcie przez Bolesława Bieruta Jego nowej, wysokiej funkcji, jest miarą uczuć ogromnego zaufania i szacunku, jakimi cały naród polski darzy osobę Prezesa Rady Ministrów.</u>
  617 + <u xml:id="u-26.1" who="#PosełHorodyńskiDominik">Bohaterska, pełna osiągnięć i sukcesów droga naszego narodu od chwili objęcia w Polsce rządów przez władzę ludową, wszystkie trudy i zwycięstwa ludzi pracy, wielkie rewolucyjne zmiany dokonane w kraju, cała historia Polski Ludowej, wszystko, co w życiu naszej Ojczyzny nowe i lepsze — nierozerwalnie i raz na zawsze związane jest z nazwiskiem Bolesława Bieruta.</u>
  618 + <u xml:id="u-26.2" who="#PosełHorodyńskiDominik">„Przypomnijmy sobie Polskę sprzed ośmiu lat...”, „Spójrzmy na ogrom pracy, jakiej dokonał nasz naród...” — te słowa, które czytaliśmy w programie wyborczym Frontu Narodowego, są codziennymi, potocznymi zwrotami w rozmowach wszystkich Polaków, gdy z uzasadnioną dumą spoglądają wstecz na dokonane dzieło. Zagospodarowanie i scalenie z macierzą Ziem Odzyskanych, odbudowa Warszawy, rozwój przemysłu radykalnie zmieniający strukturę gospodarczą kraju, stopniowa mechanizacja rolnictwa i elektryfikacja wsi, szeroki rozwój oświaty i nauki — to kamienie milowe znaczące wyniki wielkiej pracy całego narodu. Kierownicza rola w państwie klasy robotniczej, otwarcie drogi do awansu społecznego i stworzenie warunków godnego ludzi życia dla mas pracujących miast i wsi, gnębionych, walczących i wegetujących w nieludzkich warunkach od wieków — to rewolucyjne i historyczne osiągnięcia Polski Ludowej.</u>
  619 + <u xml:id="u-26.3" who="#PosełHorodyńskiDominik">Niezmiernie trudne było kierownictwo tą ogromną falą przemian. Wymagało ono dojrzałości, wielkiego rozumu, mądrego serca i oddania sprawie całego siebie. Całego siebie dał Bolesław Bierut, obecny był przy wszystkich pracach, wszędzie tam, gdzie trzeba było podejmować decyzję i osobistą odpowiedzialność. Naród polski o tym wie.</u>
  620 + <u xml:id="u-26.4" who="#PosełHorodyńskiDominik">I wolę narodu wypełnił Sejm, powierzając Bolesławowi Bierutowi urząd Prezesa Rady Ministrów Rządu, który zobowiązany jest zrealizować program wyborczy Frontu Narodowego, program, który przekształci Polskę w kraj, o jakim marzyli i o jaki walczyli najlepsi synowie Ojczyzny, Nie w sielankowych warunkach podjęliśmy się w przeciągu najbliższych 8 lat przekształcić Polskę w jeden z przodujących krajów Europy, w którym życie będzie godne i szczęśliwsze. Stary świat, świat pieniądza, zysku i wyzysku, świat wojen kolonialnych i wojen zaborczych grozi nam najazdem, grozi zburzeniem dokonanego już dzieła, zniweczeniem planów i zamienieniem Polski z powrotem w ziemię mogił i gruzów, w ziemię na przetarg dla dolarowych możnowładców. Nie potrzebujemy się lękać gróźb miotanych z Waszyngtonu i Bonn. Potęga obozu pokoju, którego jesteśmy ogniwem, stale rośnie. Rośnie potęga Związku Radzieckiego, Chin Ludowych, krajów demokracji ludowej i NRD — podobnie jak rośnie siła naszego państwa. Wzrastają z dniem każdym szeregi bojowników o pokój w krajach kapitalistycznych. Ale musimy pamiętać o zagrożeniu, musimy być gotowi odeprzeć każdy zamach zwycięsko, musimy stale czuwać nad bezpieczeństwem wewnętrznym, które raz po raz starają się zakłócić poczynania wrogów. Jedność narodu jest najlepszą odpowiedzią na zamierzenia nieprzyjaciół pokoju.</u>
  621 + <u xml:id="u-26.5" who="#PosełHorodyńskiDominik">W myśl tego naczelnego hasła jedności narodu działacze katoliccy, których mam zaszczyt tu reprezentować, znaleźli drogę do Bolesława Bieruta już dawno, przed laty, gdy przyjęci w Belwederze mieli możność szerokiego omówienia z nim zasad społecznej działalności katolików w nowych warunkach życia kraju. W ostatnich latach to hasło jedności przyświecało w pracy niejednemu środowisku katolickiemu, wielu duchownym i świeckim działaczom. I gdy we Froncie Narodowym skupił się cały naród, mieli w nim pełny udział katolicy polscy.</u>
  622 + <u xml:id="u-26.6" who="#PosełHorodyńskiDominik">Krzepnięcie jedności moralno-politycznej narodu polskiego jest faktem. Z całą pewnością żadne przejściowe trudności lub takie czy inne nieporozumienia nie mogą zahamować tego zdrowego, historycznego procesu. Wiemy, uczy nas tego również doświadczenie, że niezależnie od różnic w poglądach wierzący i niewierzący mogą, a nawet więcej — muszą we wzajemnym szacunku i zaufaniu budować wspólnie dom ojczysty i wspólnie bronić go od wrogów.</u>
  623 + <u xml:id="u-26.7" who="#PosełHorodyńskiDominik">Dlatego obecni na tej sali działacze katoliccy zgodnie z programem Frontu Narodowego, strzegąc zasad wolności sumienia i wyznania, zagwarantowanych przez Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, będą zabiegać o interesy instytucji katolickich i potrzeby wiernych, przeciwstawiając się równocześnie wszelkim próbom ze strony reakcji nadużywania uczuć religijnych dla szerzenia waśni wśród Polaków.</u>
  624 + <u xml:id="u-26.8" who="#PosełHorodyńskiDominik">Dlatego też będziemy głosować za składem Rządu zaproponowanym przez Prezesa Rady Ministrów, gdyż w Rządzie tym obok przywódcy narodu polskiego Bolesława Bieruta widzimy ludzi, którzy życiem swym dali dowód wielkiego hartu i ofiarności w pracy i w walce o lepszą Polskę.</u>
  625 + <u xml:id="u-26.9" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  626 + </div>
  627 + <div xml:id="div-27">
  628 + <u xml:id="u-27.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł Edmund Osmańczyk.</u>
  629 + </div>
  630 + <div xml:id="div-28">
  631 + <u xml:id="u-28.0" who="#PosełOsmańczykEdmund">Wysocy Przedstawiciele władzy ludowej! Pragnę zabrać głos jako jeden z wielu bezpartyjnych posłów, zasiadających w pierwszym Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz — czynię to ze szczególnym wzruszeniem — jako jeden z tych posłów obecnego Sejmu, którzy urodzeni i żyjący długie lata pod zaborem pruskim na ziemiach polskich nad Odrą i Nysą Łużycką, w ujściu Wisły czy nad Łyną, swoją obecnością tutaj podkreślają raz jeszcze historyczny fakt zjednoczenia na zawsze ziem nadodrzańskich i nadwiślańskich, odwiecznych ziem narodu polskiego.</u>
  632 + <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  633 + <u xml:id="u-28.2" who="#PosełOsmańczykEdmund">Wywalczona ofiarną krwią żołnierzy radzieckich i polskich jedność naszych ziem to był początek niełatwej drogi Polski Ludowej, drogi, która dzięki ofiarności naszej klasy robotniczej, naszego przodującego chłopstwa i naszej patriotycznej inteligencji zjednoczyła z kolei naród.</u>
  634 + <u xml:id="u-28.3" who="#PosełOsmańczykEdmund">W ciężkiej pracy i walce zrodzona jedność narodu znalazła w ostatnim okresie swój potężny wyraz w powstaniu ogólnopolskiego Frontu Narodowego, następnie w wyborach, a wreszcie w jednomyślnych uchwałach naszego Sejmu dzisiaj.</u>
  635 + <u xml:id="u-28.4" who="#PosełOsmańczykEdmund">Jest rzeczą niewątpliwą, że w pracy nad odbudową zniszczonego kraju, a z kolei przy wznoszeniu wielkich budowli socjalizmu każdy uczciwy Polak odczuwać musiał nie tylko ogrom zadań, jakie stanęły przed wolnym wreszcie narodem, ale i ogrom odpowiedzialności, jaka spadła na nasze pokolenie, któremu dana została jedyna szansa zmienienia polskich pobojowisk i rumowisk — jakże czcigodnych i jakże tragicznych — w kraj pokoju, kraj dobrobytu, kraj sprawiedliwości społecznej, kraj rozkwitu nauki oświaty i kultury.</u>
  636 + <u xml:id="u-28.5" who="#PosełOsmańczykEdmund">Odpowiedzialność ta wzrosła wielokrotnie z chwilą, kiedy faszyści, tym razem amerykańscy, rozpoczęli jawne przygotowania do nowej wyprawy wojennej na Polskę z udziałem starych hitlerowskich generałów.</u>
  637 + <u xml:id="u-28.6" who="#PosełOsmańczykEdmund">Odpowiedzialności tej nie umniejszał fakt, że wojenne przygotowania czynione są daleko nad Renem, a nie jak w roku 1939 nad Odrą i Bałtykiem. Było to zasługą przede wszystkim ludzi radzieckich, którzy zepchnęli siły wojenne za Łabę, a także zasługą ludu niemieckiego, który stworzył między Łabą a Odrą przyjazną nam Niemiecką Republikę Demokratyczną.</u>
  638 + <u xml:id="u-28.7" who="#PosełOsmańczykEdmund">Odpowiedzialności naszej nie umniejszał również fakt, że wojenne przygotowania Amerykanów Ridgwaya i Eisenhowera nad Renem były, są i będą paraliżowane przez mądrą, dalekowzroczną politykę pokojową, przez potęgę gospodarczą i militarną Związku Radzieckiego, naszego niezwyciężonego sojusznika oraz przez bohaterską klasę robotniczą Francji, Włoch i Niemiec i przez setki milionów bojowników o pokój w całym świecie.</u>
  639 + <u xml:id="u-28.8" who="#PosełOsmańczykEdmund">Rzecz prosta, że w tej sytuacji każdy uczciwy Polak musiał odczuwać konieczność wzmożenia naszej pracy dla pokoju i naszej walki o pokój.</u>
  640 + <u xml:id="u-28.9" who="#PosełOsmańczykEdmund">Ludzie, którzy pracują i walczą razem dla jednego celu, muszą się dobrze wzajemnie rozumieć, jeśli chcą usprawnić i spotęgować swoje wspólne wysiłki. A zatem — mówiąc najprościej — potrzebny był nam wspólny język, który by oddawał najpełniej myśli, uczucia i dążenia narodu.</u>
  641 + <u xml:id="u-28.10" who="#PosełOsmańczykEdmund">Język ten istniał. Pamiętaliśmy go z pism Frycza Modrzewskiego i Kościuszki, Mickiewicza i Waryńskiego. W Polsce Ludowej język ten odnaleźliśmy w przemówieniach Bolesława Bieruta do narodu. I Jemu, jako wyrazicielowi myśli i uczuć przodującej klasy, klasy robotniczej, zawdzięczamy, że język ten stawał się z każdym rokiem powszechniejszy i dziś jest językiem całego narodu, zjednoczonego we Froncie Narodowym.</u>
  642 + <u xml:id="u-28.11" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  643 + <u xml:id="u-28.12" who="#PosełOsmańczykEdmund">W krajach kapitalistycznych burżuazyjni intelektualiści rozpaczają, że język ich przestał być środkiem porozumiewania się, bowiem słowa straciły swoją jednoznaczną treść lub zmieniły się w liczmany, a każde pojęcie daje się ugniatać do woli, jak amerykańska guma do żucia. Nawet najnaturalniejsze pojęcie miłości ojczyzny uznali ci panowie za przebrzmiały, pusty dźwięk.</u>
  644 + <u xml:id="u-28.13" who="#PosełOsmańczykEdmund">W naszym natomiast kraju język, wolny wreszcie od kapitalistycznych, kosmopolitycznych deformacji, stał się środkiem porozumienia narodu, a stał się tym przez swą rzetelną — niech mi wolno będzie powiedzieć — proletariacką jednoznaczność.</u>
  645 + <u xml:id="u-28.14" who="#PosełOsmańczykEdmund">Każde słowo, każde pojęcie związane z życiem narodu stało się dzięki ustrojowi, który budujemy, w pełni prawdziwe, więcej — w pełni sprawdzalne.</u>
  646 + <u xml:id="u-28.15" who="#PosełOsmańczykEdmund">Podstawą jedności działania Polaków we Froncie Narodowym jest miłość Ojczyzny, wyrażana nie szumnymi deklaracjami, lecz ciężką, odpowiedzialną, codzienną pracą każdego uczciwego obywatela Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  647 + <u xml:id="u-28.16" who="#PosełOsmańczykEdmund">I tak jak miłość Ojczyzny stała się pojęciem dalekim od odświętnego patosu przez swą sprawdzalność w codziennej pracy każdego obywatela, podobnie i nienawiść nasza do wrogów oraz uczucie braterstwa dla przyjaciół naszych posiadają dziś wagę codziennego trudu wszystkich ludzi pracy w Polsce.</u>
  648 + <u xml:id="u-28.17" who="#PosełOsmańczykEdmund">Język, którym dziś mówimy, my, ludzie pracy i walki, obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, partyjni i bezpartyjni, wierzący i niewierzący, jest językiem Placu Konstytucji i Nowej Huty, Szczecińskiego Portu i Kędzierzyna, Żerania i Lublina, Wałbrzycha i Katowic, Białegostoku i Gdańska. Język ten jest obcy i wrogi dla emigracyjnych szubrawczyków i ich bońskich, waszyngtońskich i watykańskich protektorów. Ale język ten jest zrozumiały i bliski dla co najmniej miliarda ludzi w świecie, czynnie dziś walczących o pokój.</u>
  649 + <u xml:id="u-28.18" who="#PosełOsmańczykEdmund">Ten wspólny język, którym mówimy dziś — wszyscy patrioci w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uprawnia mnie, bezpartyjnego posła ziemi szczecińskiej na Sejm, któremu przewodniczy bezpartyjny poseł miasta Warszawy, do oświadczenia w dniu tak uroczystym, jak dzisiejszy, co następuje:</u>
  650 + <u xml:id="u-28.19" who="#PosełOsmańczykEdmund">Obywatelu Prezesie Rady Ministrów! Prowadźcie nas dalej tą drogą, która wzmaga nasze siły, utrwala pokój i zdobywa nam przyjaźń i szacunek setek milionów ludzi w świecie. Naród jest z Wami!</u>
  651 + <u xml:id="u-28.20" who="#komentarz">(Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
  652 + </div>
  653 + <div xml:id="div-29">
  654 + <u xml:id="u-29.0" who="#Marszałek">Nikt więcej do głosu nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
  655 + <u xml:id="u-29.1" who="#Marszałek">Proponuję, aby wnioski Obywatela Prezesa Rady Ministrów co do składu Rządu były przegłosowane łącznie. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
  656 + <u xml:id="u-29.2" who="#Marszałek">Przegłosujemy zatem proponowany skład Rządu łącznie.</u>
  657 + <u xml:id="u-29.3" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przedstawionymi wnioskami Obywatela Prezesa Rady Ministrów co do składu Rządu, zechce wstać.</u>
  658 + <u xml:id="u-29.4" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  659 + <u xml:id="u-29.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny tym wnioskom, zechce wstać. Nikt.</u>
  660 + <u xml:id="u-29.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm jednomyślną uchwałą powołał Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w składzie zaproponowanym przez Obywatela Prezesa Rady Ministrów.</u>
  661 + <u xml:id="u-29.7" who="#komentarz">(Wszyscy wstają. Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
  662 + <u xml:id="u-29.8" who="#komentarz">(Głos: Prezes Rady Ministrów, nasz ukochany nauczyciel i przywódca ludu polskiego, Bolesław Bierut, niech nam żyje! Posłowie wstają, powtarzając trzykrotnie okrzyk: Niech żyje!)</u>
  663 + <u xml:id="u-29.9" who="#Marszałek">Proszę Obywatela Prezesa Rady Ministrów i Członków Rządu o zajęcie miejsc w ławach rządowych.</u>
  664 + <u xml:id="u-29.10" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  665 + <u xml:id="u-29.11" who="#komentarz">(Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut wraz z członkami Rządu wśród niemilknących oklasków zajmują miejsca na ławach rządowych.)</u>
  666 + <u xml:id="u-29.12" who="#komentarz">(Głos: Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i ukochany przez cały naród Towarzysz Bolesław Bierut niech żyje! Posłowie wznoszą trzykrotny okrzyk: Niech żyje!)</u>
  667 + <u xml:id="u-29.13" who="#Marszałek">Udzielam głosu Obywatelowi Prezesowi Rady Ministrów.</u>
  668 + <u xml:id="u-29.14" who="#komentarz">(Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut wchodzi na trybunę, witany hucznymi oklaskami.)</u>
  669 + </div>
  670 + <div xml:id="div-30">
  671 + <u xml:id="u-30.0" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Wysoki Sejmie! Pragnę w imieniu wybranego przez Was, Obywatele Posłowie, Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej złożyć gorące podziękowanie za to jednomyślne i zaszczytne zaufanie, którym obdarzają ten Rząd uchwały Sejmu i wypowiedzi przedstawicieli zespołów poselskich. Nakłada to szczególny obowiązek i szczególną odpowiedzialność na Radę Ministrów, na każdego z członków Rządu, na podległy kierownictwu tego Rządu aparat państwowy. Chciałbym zapewnić Wysoki Sejm i cały naród polski, że Rząd, któremu mam zaszczyt przewodniczyć, w pełni zdaje sobie sprawę z wagi obowiązków włożonych nań mocą uchwały Sejmu.</u>
  672 + <u xml:id="u-30.1" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Po raz pierwszy powołany do kierowania państwem Rząd otrzymuje tak jednomyślne i wszechstronne poparcie całego Sejmu jako najwyższego organu władzy państwowej i wyraziciela woli narodu. Jest to dobitnym wyrazem nowej sytuacji, nowego układu stosunków społecznych i politycznych w naszym kraju. Wybory w dniu 26 października, w których wyniku rozpoczyna swą działalność Sejm obecny oraz wyłonione z jego woli naczelne organy władzy i administracji państwowej, były niezwykłym, przełomowym wydarzeniem dla życia i rozwoju naszego narodu. Naród polski wypowiedział w tych wyborach swoją wolę w sposób tak zdecydowany, powszechny i jednolity jak nigdy w poprzednich okresach swej historii. Oczywiście, nigdy przedtem nie było warunków, które by dawały narodowi naszemu możność takiego wyrażenia swych uczuć, swej siły wewnętrznej, swej jedności moralno-politycznej, swej postawy wobec najdonioślejszych spraw i zagadnień bytu narodowego. Jasne jest jednak, że ta potężna i doniosła manifestacja niezłomnej jedności i solidarności naszego narodu stwarza nową sytuację społeczno-polityczną, a zatem stawia przed powołanym dziś przez Sejm Rządem nowe zadania, nakłada nań szczególną odpowiedzialność.</u>
  673 + <u xml:id="u-30.2" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Jak wyrazić główną treść tych zadań? Sądzę, że najsłuszniej będzie sformułować te zadania jako realizację programu Frontu Narodowego.</u>
  674 + <u xml:id="u-30.3" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Podstawą ideologiczną wyborów październikowych, sztandarem, który zdołał skupić i zjednoczyć cały naród, był program Frontu Narodowego. Sejm obecny jest wyrazem całkowitego i powszechnego zwycięstwa idei Frontu Narodowego. Wyłoniony przez Sejm Frontu Narodowego Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej winien być zatem rządem realizacji programu Frontu Narodowego.</u>
  675 + <u xml:id="u-30.4" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Przypomnijmy w skrócie naczelne wytyczne tego programu.</u>
  676 + <u xml:id="u-30.5" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Walczymy o szybkie uprzemysłowienie naszego kraju na bazie nowoczesnej techniki. Jest to jedyny i niezawodny sposób likwidacji wiekowego zacofania naszej gospodarki, warunek stałego podnoszenia wzwyż naszej siły, naszego dobrobytu, naszej kultury. Szybkie uprzemysłowienie kraju w oparciu o nową technikę to podstawowy warunek nieustannego wzrostu sił naszego Państwa Ludowego, zaś umacnianie sił państwa — to niezawodna rękojmia umacniania niepodległości i suwerenności Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, to stałe podnoszenie jej roli, jej znaczenia, jej wkładu w ogólnoświatowe dzieło walki o pokój.</u>
  677 + <u xml:id="u-30.6" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Żyjemy w okresie pogłębiającego się w całym świecie rozkładu starego systemu gospodarki kapitalistycznej. Klasy pasożytnicze w pogoni za najwyższym zyskiem same zaostrzają i przyśpieszają kryzys tego systemu. Grabiąc bezlitośnie podporządkowane sobie narody, imperialiści rozpętują gorączkę zbrojeń, organizują bloki wojenne, szerzą zbrodniczą psychikę masowego ludobójstwa, odbudowują rozbite szczątki hitlerowskiego Wehrmachtu w celu podszczuwania do nowych napaści m. in. i na nasz kraj. Ale naród polski nie jest dziś izolowany i bezbronny, jak przed wrześniem 1939 roku. Naród polski jest dziś czynnym współtwórcą nowej epoki wielkich przeobrażeń społecznych, które ogarnęły już trzecią część globu i oddziałują na cały świat, pobudzając do walki wyzwoleńczej uciśnione narody. Naród polski jest dziś czynnym współuczestnikiem najpotężniejszego ruchu postępowego w dziejach ludzkich — wielkiego ruchu obrońców pokoju, który ogarnia swym zasięgiem olbrzymią większość ludzkości. Naród polski szczyci się dziś niezłomnym przymierzem i przyjaźnią z narodami Wielkiego Związku Radzieckiego i krajów demokracji ludowej. Nigdy w swych dziejach Ojczyzna nasza nie była tak jak dziś potężnie i niezawodnie sprzymierzona z najbardziej postępowymi siłami świata, broniącymi nowych zasad pokojowego współżycia międzynarodowego, szczerej współpracy, całkowitego równouprawnienia, wzajemnego poszanowania i braterskiej pomocy. Dzięki przymierzu i przyjaźni z narodami ZSRR Polska Rzeczpospolita Ludowa czuje się nie tylko bardziej niż kiedykolwiek zabezpieczoną przed napaścią imperialistów neohitlerowców i ich amerykańskich patronów, ale korzysta z wielkiej, bezinteresownej, serdecznej pomocy Wielkiego Kraju Rad w rozwoju swego przemysłu, swej gospodarki, w przyswajaniu sobie wspaniałych osiągnięć nauki i techniki radzieckiej. Szczególnym, braterskim i niezrównanym wyrazem pomocy narodów radzieckich, przepięknym przejawem serdecznej troski Wielkiego Przyjaciela Polski Józefa Stalina o szybszą rozbudowę naszej stolicy jest wspaniałomyślny i szlachetny dar Rządu Radzieckiego dla Warszawy — budowa wielkiego Pałacu Kultury i Nauki.</u>
  678 + <u xml:id="u-30.7" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  679 + <u xml:id="u-30.8" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Niech mi więc będzie wolno z tej trybuny naszego Sejmu przesłać narodom radzieckim i ich Wielkiemu Wodzowi gorące uczucia wdzięczności i braterskiego pozdrowienia w imieniu naszego narodu.</u>
  680 + <u xml:id="u-30.9" who="#komentarz">(Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
  681 + <u xml:id="u-30.10" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Realizacja programu Frontu Narodowego wysuwa przed Rządem jako czołowe zadanie nieustanne pogłębianie przyjaźni i współpracy z narodami państwa socjalistycznego i krajów wyzwolonych z jarzma kapitalizmu — jako najważniejszej rękojmi zwycięstwa w walce o utrwalenie pokoju i zabezpieczenie niepodległości Polski Ludowej.</u>
  682 + <u xml:id="u-30.11" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Stojąc na straży historycznych interesów narodu, jego bezpieczeństwa i suwerenności, uważamy równocześnie za swój najświętszy obowiązek czynić wszystko, co jest w naszej mocy, aby podnosiła się stopa życiowa człowieka pracy, aby jego potrzeby materialne i kulturalne były zaspokojone coraz pełniej.</u>
  683 + <u xml:id="u-30.12" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Od czego zależy tempo naszych osiągnięć w tym kierunku?</u>
  684 + <u xml:id="u-30.13" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Zależy ono od czynnego poparcia przez cały naród wysiłków Rządu zmierzających do uruchomienia wielkich rezerw tkwiących w naszej gospodarce, w naszym życiu.</u>
  685 + <u xml:id="u-30.14" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Szybki rozwój przemysłu jest, główną dźwignią rozwoju wszystkich dziedzin gospodarki narodowej i zwłaszcza rolnictwa, które odziedziczyliśmy po dawnym ustroju kapitalistyczno-obszarniczym w stanie szczególnie zacofanym. Podnoszenie poziomu sił wytwórczych we wszystkich dziedzinach gospodarki narodowej — to warunek szybkiego wzrostu dobrobytu materialnego i kultury całego społeczeństwa. Praktycznym zadaniem prowadzącym do tego celu jest:</u>
  686 + <u xml:id="u-30.15" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– stałe podnoszenie wydajności pracy zarówno w przemyśle jak w rolnictwie i innych działach gospodarki narodowej;</u>
  687 + <u xml:id="u-30.16" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– rozwój współzawodnictwa socjalistycznego i przodownictwa w pracy, umacnianie ofiarności i odpowiedzialności całej załogi zakładów przemysłowych za terminowe wykonanie planów produkcyjnych;</u>
  688 + <u xml:id="u-30.17" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– pogłębianie ruchu racjonalizatorów i wynalazców, najlepszego wykorzystania urządzeń przemysłowych i nowej techniki;</u>
  689 + <u xml:id="u-30.18" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– walka z marnotrawstwem surowców, materiałów, paliw i energii;</u>
  690 + <u xml:id="u-30.19" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– walka z brakoróbstwem i o coraz lepszą jakość wytworów produkcji;</u>
  691 + <u xml:id="u-30.20" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– szybki wzrost mechanizacji i wyższej techniki w rolnictwie przez rozwój spółdzielni produkcyjnych i państwowych ośrodków maszynowych;</u>
  692 + <u xml:id="u-30.21" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– umacnianie spójni między miastem i wsią;</u>
  693 + <u xml:id="u-30.22" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– walka ze spekulacją i wszelkimi pozostałościami wyzysku mas pracujących;</u>
  694 + <u xml:id="u-30.23" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– walka o zwycięskie wykonanie wielkich historycznych zadań naszego Planu 6-letniego.</u>
  695 + <u xml:id="u-30.24" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Droga, którą kroczyć będzie powołany dziś Rząd, będzie drogą codziennej troski o człowieka pracy, będzie drogą nieubłaganej walki ze szkodnictwem i wszelką wrogą działalnością, będzie drogą stanowczego tępienia bezmyślności i. tępoty, bezduszności i biurokratyzmu, które wciąż jeszcze tyle szkód powodują w naszym życiu.</u>
  696 + <u xml:id="u-30.25" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Prowadzić będziemy nieubłaganą walkę z wszelkimi agenturami, które usiłują podkopywać siłę i zwartość naszego Państwa Ludowego, ze wszelkimi ekspozyturami wrogich ośrodków imperialistycznych: amerykańskich czy watykańskich, winowskich czy wuerenowskich, trockistowsko-titowskich czy syjonistycznych.</u>
  697 + <u xml:id="u-30.26" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Naszym niezawodnym oparciem we wszystkich wysiłkach na tej drodze jest rosnąca wciąż aktywność społeczna milionowych mas pracujących. Coraz powszechniejszy czynny udział milionów Polaków w twórczym życiu i rozwoju naszego kraju, w umacnianiu naszego państwa, w kształtowaniu naszej przyszłości — to największa zdobycz i najpotężniejsze źródło sił naszego narodu. Masy ludowe coraz liczniej skupiają się pod sztandarami walki o całkowite zlikwidowanie wielowiekowych krzywd społecznych, walki o nowy, lepszy i sprawiedliwy ustrój społeczny, pod sztandarami budownictwa socjalistycznego. Rośnie świadomość polityczna milionów Polaków — dawniej gnębionych i okradanych z elementarnych praw obywatelskich. Wzmaga się coraz bardziej świadomy i czynny udział najszerszych mas w rządzeniu swoim państwem, państwem ludu pracującego. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stała się już niewzruszoną ostoją i natchnieniem wielkiej mobilizacji mas obywateli w ich dążeniu do utrwalenia i rozszerzenia zdobyczy ludu pracującego. Bezspornymi i wspaniałymi przykładami tej mobilizacji jest udział wielomilionowych mas naszego narodu w wielkich plebiscytach na rzecz sprawy pokoju, w szerokiej, powszechnej niemal dyskusji ogólnonarodowej nad Konstytucją, wreszcie w potężnym swą niezrównaną wymową wyniku wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na platformie Frontu Narodowego. W tym powszechnym wzroście aktywności społecznej, w rosnącej zdolności mobilizacyjnej mas, w pogłębiającej się jedności narodu — tkwi niezwyciężona siła naszego ustroju, siła naszego Państwa Ludowego. Coraz liczniejsze miliony obywateli naszego kraju łączą się w dążeniu do budowy coraz bardziej dostatniego, kulturalnego, pełnego godności i dumy życia człowieka pracy w naszej umiłowanej Ojczyźnie.</u>
  698 + <u xml:id="u-30.27" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Pogłębiać tę rosnącą jedność i aktywność milionów Polaków, umacniać ze wszech miar ich czynny i świadomy współudział w budowie nowego życia — oto wielkie i naczelne zadanie polityczne powołanego dziś przez Sejm Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Z potężnych i niewyczerpanych źródeł rosnącej energii społecznej mas Rząd ten czerpać będzie siły w swej codziennej pracy.</u>
  699 + <u xml:id="u-30.28" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Pragnę zapewnić Was, Obywatele Posłowie, że powołany przez Was Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej czynić będzie wszystko, aby nie zawieść Waszego zaufania, aby oprzeć swoją pracę na poparciu całego narodu.</u>
  700 + <u xml:id="u-30.29" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Wspólnie z milionami robotników i chłopów pracujących, w oparciu o rosnącą aktywność tych mas, o współudział w życiu naszego państwa milionów mężczyzn i kobiet, w oparciu o wspaniały entuzjazm twórczy milionów młodych budowniczych Polski Ludowej, w oparciu o pogłębiającą się wciąż jedność moralno-polityczną naszego narodu — czynić będziemy wszystko, aby wytrwałą, ofiarną pracą dla Ojczyzny umacniać wciąż jej siły, budować wspólnym porywem naszych gorących dla niej uczuć i codziennego dla niej wysiłku szczęście i wielkość Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  701 + <u xml:id="u-30.30" who="#komentarz">(Posłowie wstają. Długotrwałe, huczne oklaski.)</u>
  702 + </div>
  703 + <div xml:id="div-31">
  704 + <u xml:id="u-31.0" who="#Marszałek">Porządek dzienny posiedzenia Sejmu został wyczerpany.</u>
  705 + <u xml:id="u-31.1" who="#Marszałek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Parlamentarnym Kancelarii Rady Państwa.</u>
  706 + <u xml:id="u-31.2" who="#Marszałek">Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się jutro, dnia 22 listopada o godz. 10.</u>
  707 + <u xml:id="u-31.3" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
  708 + <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godz. 18 min. 15.</u>
671 709 </div>
672 710 </body>
673 711 </text>
... ...
1952-1956/sejm/posiedzenia/pp/195256-sjm-ppxxx-00003-01/header.xml
  View file @384e903
1   -<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
2   -<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-195256-sjm-ppxxx-00003-01">
  1 +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-195256-sjm-ppxxx-00003-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>3 posiedzenie Sejmu PRL</title>
... ... @@ -23,48 +23,51 @@
23 23 </fileDesc>
24 24 <profileDesc>
25 25 <particDesc>
26   - <person xml:id="komentarz" role="speaker">
27   - <persName>Komentarz</persName>
28   - </person>
29   - <person xml:id="Marszalek" role="speaker">
  26 + <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
30 27 <persName>Marszałek</persName>
31 28 </person>
32   - <person xml:id="MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz" role="speaker">
  29 + <person xml:id="MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz" role="speaker">
33 30 <persName>Minister Bezpieczeństwa Publicznego Stanisław Radkiewicz</persName>
34 31 </person>
35   - <person xml:id="PoselAlbrechtJerzy" role="speaker">
  32 + <person xml:id="PosełAlbrechtJerzy" role="speaker">
36 33 <persName>Poseł Albrecht Jerzy</persName>
37 34 </person>
38   - <person xml:id="PoselBieniekStanislaw" role="speaker">
  35 + <person xml:id="PosełBieniekStanisław" role="speaker">
39 36 <persName>Poseł Bieniek Stanisław</persName>
40 37 </person>
41   - <person xml:id="PoselChlebdaStanislaw" role="speaker">
  38 + <person xml:id="PosełChlebdaStanisław" role="speaker">
42 39 <persName>Poseł Chlebda Stanisław</persName>
43 40 </person>
44   - <person xml:id="PoselCieslakStanislaw" role="speaker">
  41 + <person xml:id="PosełCieślakStanisław" role="speaker">
45 42 <persName>Poseł Cieślak Stanisław</persName>
46 43 </person>
47   - <person xml:id="PoselFrankowskiJan" role="speaker">
  44 + <person xml:id="PosełFrankowskiJan" role="speaker">
48 45 <persName>Poseł Frankowski Jan</persName>
49 46 </person>
50   - <person xml:id="PoselJanczykTadeusz" role="speaker">
  47 + <person xml:id="PosełJanczykTadeusz" role="speaker">
51 48 <persName>Poseł Janczyk Tadeusz</persName>
52 49 </person>
53   - <person xml:id="PoselJodlowskiJerzy" role="speaker">
  50 + <person xml:id="PosełJodłowskiJerzy" role="speaker">
54 51 <persName>Poseł Jodłowski Jerzy</persName>
55 52 </person>
56   - <person xml:id="PoselKitaAdolf" role="speaker">
  53 + <person xml:id="PosełKaliszewskiStanisław" role="speaker">
  54 + <persName>Poseł Kaliszewski Stanisław</persName>
  55 + </person>
  56 + <person xml:id="PosełKitaAdolf" role="speaker">
57 57 <persName>Poseł Kita Adolf</persName>
58 58 </person>
59   - <person xml:id="PoselMorawskiJerzy" role="speaker">
  59 + <person xml:id="PosełMorawskiJerzy" role="speaker">
60 60 <persName>Poseł Morawski Jerzy</persName>
61 61 </person>
62   - <person xml:id="PoselSzkopJan" role="speaker">
  62 + <person xml:id="PosełSzkopJan" role="speaker">
63 63 <persName>Poseł Szkop Jan</persName>
64 64 </person>
65   - <person xml:id="PoselWagrowskiMieczyslaw" role="speaker">
  65 + <person xml:id="PosełWągrowskiMieczysław" role="speaker">
66 66 <persName>Poseł Wągrowski Mieczysław</persName>
67 67 </person>
  68 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  69 + <persName>Komentarz</persName>
  70 + </person>
68 71 </particDesc>
69 72 </profileDesc>
70 73 </teiHeader>
... ...
1952-1956/sejm/posiedzenia/pp/195256-sjm-ppxxx-00003-01/text_structure.xml
  View file @384e903
1   -<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
2   -<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  1 +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  2 +<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
3 3 <xi:include href="PPC_header.xml"/>
4 4 <TEI>
5 5 <xi:include href="header.xml"/>
6 6 <text>
7 7 <body>
8 8 <div xml:id="div-1">
9   - <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej</u>
10   - <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Kadencja I — Sesja I</u>
11   - <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Sprawozdanie Stenograficzne z 3 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 22 listopada 1952 r.</u>
12   - <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Warszawa 1952</u>
13   - <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Przybywających na salę obrad Marszałka Sejmu Jana Dembowskiego i wicemarszałków Sejmu, Przewodniczącego Rady Państwa Aleksandra Zawadzkiego i członków Rady Państwa oraz Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta i członków Rządu — posłowie witają długotrwałymi oklaskami. </u>
14   - <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Okrzyki: — „Towarzysz Bolesław Bierut, Prezes Rady Ministrów niech żyje !”)</u>
15   - <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz"> Wszyscy wstają, witając Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta długo niemilknącą owacją.</u>
16   - <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godz. 10 min. 5.</u>
17   - <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Jan Dembowski.</u>
  9 + <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 5.)</u>
  10 + <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Jan Dembowski.)</u>
18 11 </div>
19 12 <div xml:id="div-2">
20   - <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Otwieram posiedzenie.</u>
21   - <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Protokół 2 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
22   - <u xml:id="u-2.2" who="#Marszalek">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu posłowie:</u>
23   - <u xml:id="u-2.3" who="#Marszalek">Andrzejewski Jerzy, Korczyc Władysław, Marchlewski Teodor, Wyka Kazimierz — z powodu choroby.</u>
24   - <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">Biernawski Witold, Domańska Irena, Jabłoński Henryk, Mazur Stanisław (prof.), Naszkowski Marian i Skrzeszewski Stanisław — z powodu wyjazdu za granicę.</u>
25   - <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">Pszczółkowski Edmund — z powodu wyjazdu w sprawach służbowych.</u>
26   - <u xml:id="u-2.6" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu ustaliło następujący porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia</u>
27   - <u xml:id="u-2.7" who="#komentarz">(czyta):</u>
28   - <u xml:id="u-2.8" who="#Marszalek">1. Projekt ustawy o amnestii (druk nr 7).</u>
29   - <u xml:id="u-2.9" who="#Marszalek">2. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o złożonym ze wspólnej inicjatywy Rady Państwa i Rządu projekcie ustawy o kontroli państwowej (druki nr 1 i 6).</u>
30   - <u xml:id="u-2.10" who="#Marszalek">3. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o rządowym projekcie ustawy o przysiędze wojskowej (druki nr 2 i 5).</u>
31   - <u xml:id="u-2.11" who="#Marszalek">4. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków (Dz. U. Nr 37 poz. 255) — (druk nr 9).</u>
32   - <u xml:id="u-2.12" who="#Marszalek">5. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o prawie łowieckim (Dz. U. Nr 44 poz. 300) — (druk nr 10).</u>
33   - <u xml:id="u-2.13" who="#Marszalek">6. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia (Dz. U. Nr 44 poz. 301) — (druk nr 11).</u>
34   - <u xml:id="u-2.14" who="#Marszalek">7. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego (Dz. U. Nr 44 poz. 302) — (druk nr 12).</u>
35   - <u xml:id="u-2.15" who="#Marszalek">8. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz w schroniskach dla nieletnich (Dz. U. Nr 44 poz. 303) — (druk nr 13).</u>
36   - <u xml:id="u-2.16" who="#Marszalek">9. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 17 listopada 1952 r. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego (Dz. U. Nr 45 poz. 304) — (druk nr 14).</u>
37   - <u xml:id="u-2.17" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego?</u>
38   - <u xml:id="u-2.18" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera.</u>
39   - <u xml:id="u-2.19" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: projekt ustawy o amnestii (druk nr 7).</u>
40   - <u xml:id="u-2.20" who="#Marszalek">Głos ma Minister Bezpieczeństwa Publicznego obywatel Radkiewicz.</u>
  13 + <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
  14 + <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Protokół 2 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
  15 + <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu posłowie:</u>
  16 + <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Andrzejewski Jerzy, Korczyc Władysław, Marchlewski Teodor, Wyka Kazimierz — z powodu choroby.</u>
  17 + <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Biernawski Witold, Domańska Irena, Jabłoński Henryk, Mazur Stanisław (prof.), Naszkowski Marian i Skrzeszewski Stanisław — z powodu wyjazdu za granicę.</u>
  18 + <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Pszczółkowski Edmund — z powodu wyjazdu w sprawach służbowych.</u>
  19 + <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu ustaliło następujący porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia:</u>
  20 + <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">„1. Projekt ustawy o amnestii (druk nr 7).</u>
  21 + <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">2. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o złożonym ze wspólnej inicjatywy Rady Państwa i Rządu projekcie ustawy o kontroli państwowej (druki nr 1 i 6).</u>
  22 + <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">3. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o rządowym projekcie ustawy o przysiędze wojskowej (druki nr 2 i 5).</u>
  23 + <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">4. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków (Dz. U. Nr 37 poz. 255) — (druk nr 9).</u>
  24 + <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">5. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o prawie łowieckim (Dz. U. Nr 44 poz. 300) — (druk nr 10).</u>
  25 + <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">6. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia (Dz. U. Nr 44 poz. 301) — (druk nr 11).</u>
  26 + <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">7. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego (Dz. U. Nr 44 poz. 302) — (druk nr 12).</u>
  27 + <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">8. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz w schroniskach dla nieletnich (Dz. U. Nr 44 poz. 303) — (druk nr 13).</u>
  28 + <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">9. Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 17 listopada 1952 r. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego (Dz. U. Nr 45 poz. 304) — (druk nr 14)”.</u>
  29 + <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego?</u>
  30 + <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera.</u>
  31 + <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: projekt ustawy o amnestii (druk nr 7).</u>
  32 + <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Głos ma Minister Bezpieczeństwa Publicznego obywatel Radkiewicz.</u>
41 33 </div>
42 34 <div xml:id="div-3">
43   - <u xml:id="u-3.0" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Obywatele Posłowie! Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przedkłada pod obrady Wysokiego Sejmu projekt ustawy o amnestii.</u>
44   - <u xml:id="u-3.1" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Władza ludowa po wyzwoleniu Polski otrzymała między innymi ponury spadek demoralizacji i deprawacji, a co za tym idzie, wysoki stopień przestępczości. Inaczej zresztą być nie mogło. W Polsce przedwrześniowej panował ustrój kapitalistyczny, w którym rządziło wilcze prawo wyzysku szerokich mas narodu przez klasy posiadające, powodując rosnącą nędzę i pauperyzację. Masowe bezrobocie w mieście i na wsi było zjawiskiem stałym. W Polsce przedwrześniowej terror wobec mas ludowych, poniżanie i poniewieranie człowiekiem stanowiły metodę rządzenia sanacyjnej, faszystowskiej biurokracji. Szczególnie brutalny był ucisk mniejszości narodowych, stanowiących ponad 1/3 ogółu ludności państwa. Warunki przedwrześniowe stawiały ogromne masy ludu, szczególnie zaś młode pokolenie, w sytuacji bez wyjścia, pozbawiały je jakiejkolwiek ludzkiej perspektywy życiowej. Aby zagłuszyć rosnącą świadomość klasową w masach zatruwano dusze ludzkie deprawującą propagandą, szerzoną przez film i prasę burżuazyjną, podsycano najniższe instynkty. Pornografię, kastet i pistolet, bandytyzm i mord podniesiono do godności instrumentu wychowania i ich — „kultury”. Szczyt tej „kultury” w owym czasie, jak wiadomo, osiągnęły Niemcy hitlerowskie, dziś zaś — „promieniuje” ona w szczególnie skoncentrowanej formie na cały świat kapitalistyczny z Ameryki.</u>
45   - <u xml:id="u-3.2" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Wszystko to nie mogło nie powodować stałego postępu demoralizacji i deprawacji, stałego wzrostu przestępczości jako zjawiska społecznego, właściwego ustrojowi Polski przedwrześniowej.</u>
46   - <u xml:id="u-3.3" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Deprawację tę pogłębiła i spotęgowała 6-letnia okrutna zbójecka polityka hitlerowskiego okupanta wobec narodu polskiego.</u>
47   - <u xml:id="u-3.4" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Dziś to wszystko stało się już u nas ponurym wspomnieniem przeszłości. Ustrój demokracji ludowej zmienił zasadniczo warunki bytu i pracy obywateli kraju, umożliwił im korzystanie w pełni z praw obywatelskich.</u>
48   - <u xml:id="u-3.5" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Władza ludowa zlikwidowała raz na zawsze bezrobocie w naszym kraju, zapewniła warunki pracy i możliwości ludzkiego bytu wszystkim mieszkańcom wsi i miast. Konstytucja nasza gwarantuje wszystkim obywatelom prawo do pracy, prawo do nauki, prawo do wypoczynku.</u>
49   - <u xml:id="u-3.6" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Władza ludowa nie szczędzi środków na rozbudowę oświaty szkolnej i pozaszkolnej, na rozbudowę klubów, kin, świetlic, na rozwój sportu, godziwych rozrywek i wycieczek, na tanią dostępną dla mas prasę i książkę.</u>
50   - <u xml:id="u-3.7" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Wszytko to sprawiło, że w świadomości ludzkiej dokonały się głębokie przeobrażenia. Wyrazem tych przeobrażeń i normalizacji stosunków jest między innymi postępujący spadek przestępczości w kraju.</u>
51   - <u xml:id="u-3.8" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jeżeli w roku 1937 za rządów kapitalistów i obszarników ilość skazanych z oskarżenia publicznego przyjąć za 100, to w roku 1951 — w siódmym roku władzy ludowej — ilość skazanych spadła dokładnie do 1/3.</u>
52   - <u xml:id="u-3.9" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jeżeli w roku 1937 za zabójstwo skazano 1330 osób, to w roku 1951 za tę zbrodnię — 258 osób, czyli mniej niż 1/5 liczby z 1937 r.</u>
53   - <u xml:id="u-3.10" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Ilość skazanych za rozbój i wymuszenie z bronią w ręku w roku 1951 wynosi tylko 1/3 skazanych za te przestępstwa w roku 1937.</u>
54   - <u xml:id="u-3.11" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Za kradzieże ilość skazanych w roku 1951 wynosi 1/5 ilości skazanych za te przestępstwa w roku 1937.</u>
55   - <u xml:id="u-3.12" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Zasadniczej zmianie uległo u nas położenie kobiety. I oto liczba skazań za dzieciobójstwo spadła do 1/10 w stosunku do roku 1937.</u>
56   - <u xml:id="u-3.13" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Zmieniają się u nas warunki życia młodzieży. I oto mimo spotykanych jeszcze u nas zwalczanych z całą mocą wypadków chuligaństwa — ogólna liczba skazanych za udział w bójkach i używanie niebezpiecznych narzędzi spadła w roku 1951 do mniej niż 1/5 w stosunku do ilości skazanych za te przestępstwa w roku 1937.</u>
57   - <u xml:id="u-3.14" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Ilość przestępstw ciężkich spada z roku na rok. Oto na przykład za zabójstwo w roku 1951 skazanych jest o przeszło połowę mniej niż w roku 1947, za rozbój pięciokrotnie mniej, za kradzież o połowę mniej niż w roku 1947.</u>
58   - <u xml:id="u-3.15" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jakże wymowne są te liczby, jak dobitnie świadczą one o dobroczynnym wpływie władzy ludowej, warunków stworzonych przez tę władzę na poziom moralny najszerszych mas ludności.</u>
59   - <u xml:id="u-3.16" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jakże dobitnie wykazują one, że większość przestępstw, popełnianych w okresie panowania kapitalizmu, była wynikiem ustroju kapitalistycznego, warunków, które pchały ludzi do przestępstwa.</u>
60   - <u xml:id="u-3.17" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jakże jasne perspektywy stałego podnoszenia się poziomu moralnego najszerszych mas społeczeństwa, stałego spadku przestępczości otwierają przed nami te liczby!</u>
61   - <u xml:id="u-3.18" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Zgoła inną perspektywę rysuje szef policji w Los Angeles Wiliam Parker dla Ameryki. Podał on do wiadomości — zgodnie z agencją Reutera — że w USA istnieje rozgałęziona organizacja skupiająca w swych szeregach 31/2 miliona kryminalistów i wszelkiego rodzaju przestępców. Zorganizowani przestępcy są sprawcami półtora miliona zbrodni rocznie. Co 18 sekund — oświadcza Parker — popełniana jest przez nich większa zbrodnia. Według obliczeń Parkera, członkowie kryminalistycznej organizacji zamordują, przedtem zanim umrą, 300.000 ludzi, zakładając, że będą mordować w dotychczasowym tempie.</u>
62   - <u xml:id="u-3.19" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Istnieją u nas jeszcze i długo będą jeszcze istnieć pozostałości kapitalizmu w świadomości ludzi. Demoralizację, pozostawioną nam w spadku przez rodzimych wyzyskiwaczy i przez hitlerowskiego okupanta, przezwyciężyć możemy jedynie stopniowo zmieniając nie tylko warunki, lecz prowadząc równocześnie systematyczną, długofalową pracę wychowawczą. Ale już obecnie zmiana warunków społecznych, poparta przez szeroko zakrojoną pracę wychowawczą, dała nadspodziewanie poważne rezultaty.</u>
63   - <u xml:id="u-3.20" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Wzrosła i wzmacnia się praworządność w kraju.</u>
64   - <u xml:id="u-3.21" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Wzmocniła się dyscyplina państwowa i społeczna, coraz bardziej podnosi się kultura stosunków między ludźmi.</u>
65   - <u xml:id="u-3.22" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">W tych warunkach sprawę udzielenia amnestii dla sprawców i uczestników przestępstw należy uważać za całkowicie dojrzałą.</u>
66   - <u xml:id="u-3.23" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Władza ludowa bierze pod uwagę, że istniejąca jeszcze przestępczość jest w niemałej mierze spuścizną ustroju kapitalistycznego i jego deprawujących wpływów. Dokonane przestępstwa wyrządziły niemało szkód Państwu Ludowemu i ludziom. Słusznie więc sprawcy zostali ukarani. Ale władza ludowa chce dać im szanse poprawy. Niech idą do swoich rodzin, do swoich osiedli i miast, na rolę, do fabryk. Niech włączą się w rytm budownictwa Polski Ludowej, niech pomnażają siłę i dobrobyt narodu, niech swoją uczciwą pracą przekreślą swoje przestępcze czyny i błędy wobec Polski Ludowej. Stać dziś władzę ludową na to, aby dać tym ludziom taką możliwość. Powinniśmy więc to uczynić.</u>
67   - <u xml:id="u-3.24" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Projekt ustawy amnestyjnej głosi na wstępie</u>
68   - <u xml:id="u-3.25" who="#komentarz">(czyta):</u>
69   - <u xml:id="u-3.26" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">„Celem upamiętnienia uchwalenia w dniu 22 Iipca 1952 r. Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Pierwszy Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wybrany na podstawie tego wiekopomnego w dziejach Narodu aktu stanowi...” Rząd wiąże więc zagadnienie udzielenia amnestii z historycznym w dziejach narodu wydarzeniem — uchwaleniem Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
70   - <u xml:id="u-3.27" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jak mówi tow. Bierut: — „Po raz pierwszy w historii naszego narodu masy pracujące znajdują w krótkich, pełnych konkretnej treści sformułowaniach projektu Konstytucji tak jasny obraz swego nowego życia, swych zdobyczy, swych osiągnięć, tak wszechstronne urzeczywistnienie swych dążeń.” I dalej: — „...nasza Konstytucja wyrasta z najgłębszych pokładów polskiej gleby, z walk i z woli polskiego ludu, wyrasta z dziejów naszego narodu, jest wcieleniem jego wielowiekowych dążeń, jest rozwinięciem jego najbardziej postępowych tradycji, które są dla nasi przedmiotem dumy.” Dla upamiętnienia tego wydarzenia, mającego przełomowe znaczenie w dziejach naszego narodu, Rząd proponuje uchwalenie amnestii.</u>
71   - <u xml:id="u-3.28" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Wniosek o amnestię Rząd przedkłada pod obrady nowego Sejmu jako jedną z pierwszych ustaw. Dobrze będzie, jeśli pierwszy Sejm, wybrany na podstawie Konstytucji uchwalonej w dniu 22 Iipca, rozpoczynając swe prace uchwali amnestię. W projekcie swym Rząd proponuje objęcie amnestią przestępstw popełnionych przed dniem 20 listopada br. i związanie w ten sposób amnestii z datą rozpoczęcia prac nowo obranego Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
72   - <u xml:id="u-3.29" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Sejm ten wybrany został, jak żaden dotychczas w historii Polski — jednolitą wolą narodu zjednoczonego we Froncie Narodowym. 99,8% wyborców całej Polski głosowało za składem obecnego Sejmu, poparło program Frontu Narodowego. Ten Sejm — to wyraz rosnącej z roku na rok zwartości i jedności moralno-politycznej naszego narodu, jedności na gruncie budownictwa socjalistycznego, jedności na gruncie nieprzejednanej walki z wrogami narodu, z wrogami mas ludowych.</u>
73   - <u xml:id="u-3.30" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Słusznym będzie, jeśli przez amnestię otworzymy drogę do poprawy również ludziom, którzy wczoraj dokonali przestępstw, a dziś mogą się jeszcze poprawić, mogą stać się pożytecznymi członkami społeczeństwa. Słusznym będzie, jeśli rozciągając amnestię na przestępstwa popełnione do 20 listopada br., tj. do dnia rozpoczęcia pracy naszego Sejmu, uzmysłowimy im w ten sposób więź między spotykającą ich łaską a wielkim świętem narodu — zwycięstwem Frontu Narodowego w wyborach 26 października br.</u>
74   - <u xml:id="u-3.31" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jeśli chodzi o treść ustawy, to Obywatele Posłowie mają możność zapoznania się z otrzymanym przez nich tekstem projektu ustawy. Dlatego chciałbym tylko pokrótce omówić zasadnicze założenia projektu.</u>
75   - <u xml:id="u-3.32" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Po pierwsze — ustawa przewiduje darowanie lub złagodzenie kary:</u>
76   - <u xml:id="u-3.33" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">a) skazanym na karę nie wyżej jednego roku więzienia — całkowite darowanie kary, b) złagodzenie o połowę kary skazanym od jednego roku do lat trzech, c) skazanym na karę pozbawienia wolności powyżej lat trzech — złagodzenie kary o 1/3, d) zamianę kary śmierci na 15 lat więzienia i e) zamianę kary dożywotniego więzienia na 12 lat więzienia.</u>
77   - <u xml:id="u-3.34" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Projekt stosuje w tych samych rozmiarach darowanie i łagodzenie kar za przestępstwa popełnione do 20 listopada 1952 r. zarówno do osób, które zostały już skazane za swoje przestępstwa, jak i do osób, które znajdują się w śledztwie, oraz do tych, co do których postępowania jeszcze nie wszczęto.</u>
78   - <u xml:id="u-3.35" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Po drugie — szczególnie szeroko projekt ustawy stosuje system darowania i łagodzenia kar w stosunku do tych spośród młodzieży, którzy sprowadzeni zostali z drogi uczciwego życia i pracy dla Ojczyzny przez wrogie a obce narodowi elementy. Projekt postanawia, że osobom, które w chwili popełnienia przestępstwa nie miały ukończonych 18 lat życia, darowuje się kary pozbawienia wolności, orzeczone w rozmiarze nie powyżej lat trzech, a łagodzi się o połowę kary pozbawienia wolności w wysokości powyżej lat trzech.</u>
79   - <u xml:id="u-3.36" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Po trzecie — zasadę darowania stosuje się również do wykroczeń, to znaczy do czynów zagrożonych karą aresztu do trzech miesięcy lub grzywny do 3000 zł albo obu tymi karami łącznie i podlegających ukaraniu w trybie postępowania karno-administracyjnego. Będą więc objęte amnestią między innymi wykroczenia polegające na niewykonaniu przez chłopów ciążących na nich obowiązków dostaw zwierząt rzeźnych, zbóż, ziemniaków i mleka. Wymierzone za takie wykroczenia kary ulegną darowaniu pod warunkiem, że obowiązek dostawy zostanie wykonany najpóźniej do dnia 31 grudnia 1952 r.</u>
80   - <u xml:id="u-3.37" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Całkowitym przebaczeniem objęte są nadto naruszenia dyscypliny pracy, zagrożone karami porządkowymi potrącenia z należnego wynagrodzenia oraz karami sądowymi, nakładającymi obowiązek pozostawania przy wykonywanej pracy przez określony czas z jednoczesnym potrąceniem części wynagrodzenia.</u>
81   - <u xml:id="u-3.38" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Wreszcie amnestia obejmuje całkowitym przebaczeniem występki skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności do jednego roku lub karą grzywny nie wyższą niż 2000 zł, albo obu tymi karami łącznie, oraz wykroczenia skarbowe.</u>
82   - <u xml:id="u-3.39" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Zasady darowania i łagodzenia kar stosuje się odpowiednio do występków skarbowych, zagrożonych karą pozbawienia wolności ponad jeden rok lub karą grzywny wyższą niż 2000 złotych albo obu tymi karami łącznie.</u>
83   - <u xml:id="u-3.40" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Po czwarte — aczkolwiek z mocy amnestii puszcza się w niepamięć i przebacza w zasadzie przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności do jednego roku, to znaczy w sprawach o te przestępstwa umarza się postępowanie, to jednak projekt ustawy stwarza jeszcze dalej idące możliwości stanowiąc, że sąd może postępowanie umorzyć w sprawach o przestępstwa zagrożone karą rozbawienia wolności ponad rok, jeżeli przy uwzględnieniu okoliczności towarzyszących przestępstwu i zachowania się oskarżonego po popełnieniu przestępstwa należałoby wymierzyć karę, która podlegałaby darowaniu na podstawie odpowiednich przepisów ustawy o amnestii.</u>
84   - <u xml:id="u-3.41" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Projekt ustawy wymaga w tym wypadku wniosku lub zgody prokuratora.</u>
85   - <u xml:id="u-3.42" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jeżeli zaś z okoliczności sprawy wynika, że należałoby wymierzyć karę nie powyżej lat 5 pozbawienia wolności, to i wówczas może nastąpić w szczególnych przypadkach umorzenie postępowania, ale już z mocy decyzji Sadu Najwyższego podjętej na wniosek Prokuratora Generalnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
86   - <u xml:id="u-3.43" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Zasady darowania i łagodzenia kar stosuje się również do kar zmniejszonych w drodze indywidualnego aktu łaski, przy czym za podstawę przyjmuje się karę zmniejszoną.</u>
87   - <u xml:id="u-3.44" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Po piąte — wielkoduszny akt władzy ludowej jest wyrazem naszej siły. Władza ludowa nigdy dotąd nie była tak mocna i tak pewna jak obecnie — dlatego jest możliwa tak szeroka amnestia.</u>
88   - <u xml:id="u-3.45" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Ale w żadnym wypadku nie znaczy to, byśmy mieli uwalniać obcych najmitów, wrogów naszej Ojczyzny, aby wolno nam było osłabiać naszą czujność wobec wroga klasowego, wobec obcych agentur, szpiegów i dywersantów.</u>
89   - <u xml:id="u-3.46" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Dobrodziejstwa amnestii nie mogą oczywiście dotyczyć tych, którzy pozostając na służbie obcych agentur i na żołdzie sił wrogich Polsce Ludowej dopuścili się najcięższych zbrodni wobec Narodu i Państwa. Dobrodziejstwa amnestii nie mogą dotyczyć tych, którzy swym przestępczym działaniem godzili i godzą w podstawy politycznego i gospodarczego bytu Narodu, w jego niepodległość i suwerenność.</u>
90   - <u xml:id="u-3.47" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Anglo-amerykańscy imperialiści i ich satelici przeznaczają ogromne sumy na szpiegostwo, na dywersję, na judzenie przeciwko Polsce Ludowej. Rozbudowują oni wciąż swe placówki wywiadowcze, swe szkoły dywersantów i szpiegów. Od takich antypolskich ośrodków roi się szczególnie w Niemczech zachodnich i zachodnich strefach Austrii.</u>
91   - <u xml:id="u-3.48" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">W Berlinie, Monachium, Hamburgu, Regensburgu, Bromie, Lubece, Salzburgu, Innsbrucku — działają gniazda wrogów Polski, najmitów amerykańskiego imperializmu i niemieckiego — „Drang nach Osten”.</u>
92   - <u xml:id="u-3.49" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Pod skrzydłami neohitlerowców przy poparciu rządu Adenauera rozbudowuje się bazy wypadowe dla zbrodniczej działalności przeciw Polsce Ludowej i innym krajom demokracji ludowej. Pod kontrolą adenauerowców — neohitlerowskich, antypolskich rewizjonistów — działa sieć radiostacji amerykańskich, zatruwających eter jadem nienawiści i propagandy wojennej, usiłujących wywoływać zamęt, nadających instrukcje dla szpiegów i dywersantów.</u>
93   - <u xml:id="u-3.50" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Wśród odpadków i mętów społecznych znajdzie się jeszcze u nas łajdak gotowy do zaprzedania się za dolary wrogom Ojczyzny, znajdzie się taki, co za judaszowe srebrniki będzie działał na szkodę Narodu. Wróg klasowy zmiażdżony siłą Frontu Narodowego nie rezygnuje z wałki, nie omija żadnej możliwości, aby nam podstępnie szkodzić.</u>
94   - <u xml:id="u-3.51" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Próżne to wysiłki skazane na całkowite i ostateczne bankructwo. — „Daremne są... — mówił tow. Bierut na VII Plenum KC PZPR — ... marzenia wszelkich judaszów i wypędków emigracyjnych usiłujących handlować najświętrzym dobrem Narodu Polskiego, wysługiwać się najbezwstydniej podżegaczom wojennym, przenikać do Polski w celach szpiegowskich lub dywersyjnych. Niejeden już stracił swój sprzedajny łeb przy tej robocie i czeka to niewątpliwie — wcześniej czy później — każdego judasza.” Tego rodzaju przestępców projekt ustawy wyłącza spod dobrodziejstw amnestii.</u>
95   - <u xml:id="u-3.52" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Inny jest oczywiście stosunek Państwa Ludowego do zdrajców będących na obcym żołdzie, dywersantów, do wrogiej agentury. Ludzie ci wyłączyli się poza nawias społeczeństwa polskiego, ludzie ci przeciwstawili się dążeniom całego Narodu, usiłowali oni przez swą zbrodniczą działalność podważyć rozwój naszego kraju, godzili w interesy ludu pracującego miast i wsi, w podstawy politycznego i gospodarczego bytu Narodu, w jego niepodległość i suwerenność.</u>
96   - <u xml:id="u-3.53" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Dlatego też wrogowie Narodu Polskiego, agenci imperializmu, najemnicy trustów i karteli imperialistycznych zostali wyłączeni spod dobrodziejstwa amnestii.</u>
97   - <u xml:id="u-3.54" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Nie będą więc korzystali z amnestii dywersanci, terroryści, sabotażyści, zbrodniarze faszystowsko-hitlerowscy, którzy w czasie okupacji dopuszczali się zabójstw patriotów polskich, znęcali się nad ludnością lub współpracowali z gestapo, osoby odpowiedzialne za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego. Nie będą także korzystały z dobrodziejstw amnestii osoby, które popełniły z chęci zysku przestępstwo na szkodę gospodarki narodowej, dopuszczając się zaboru lub przywłaszczenia mienia społecznego o wartości przewyższającej 20.000 zł. Nie będą również korzystali z amnestii niektórzy recydywiści.</u>
98   - <u xml:id="u-3.55" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Wprowadzając wskazane wyżej wyłączenia projekt ustawy przewiduje możność stosowania amnestii, do tych, którzy wskutek niedostatecznego uświadomienia zbłądzili i dali się wciągnąć do współdziałania z elementami wrogimi Polsce Ludowej, pod warunkiem, że nie byli organizatorami związku, nie pełnili w nim czynności kierowniczych i nie brali udziału w zamachach terrorystycznych.</u>
99   - <u xml:id="u-3.56" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">W szczególności projekt ustawy, idąc konsekwentnie po linii stworzenia dla młodzieży najszerszych możliwości włączenia się do uczciwej pracy dla Ojczyzny, nie stosuje wyłączeń i ograniczeń w zakresie korzystania z dobrodziejstw amnestii do osób, które w chwili popełnienia przestępstwa nie miały ukończonych 18 lat życia, chyba że dopuściły się dywersji lub zamachu terrorystycznego, w którego wyniku nastąpiła śmierć lub ciężkie uszkodzenie ciała, albo jeżeli działały przy użyciu broni lub w innych okolicznościach szczególnie obciążających.</u>
100   - <u xml:id="u-3.57" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Nawet więc w stosunku do tych przestępstw szczególnie niebezpiecznych dla narodu i państwa projekt rządowy daje możliwość skorzystania z amnestii tym, co do których istnieje uzasadniona nadzieja, że zrobią oni z niej właściwy użytek, że zerwą raz na zawsze z przestępczą robotą i staną się pożytecznymi obywatelami kraju. Uderzamy w zbrodniczą rękę, która posługiwała się tymi ludźmi jako narzędziem, zwalczamy bezlitośnie każdego najmitę wrogów Polski, jednak chcemy dać szansę powrotu do normalnego życia tym, którzy dali się sprowadzić na manowce, ale nie byli podżegaczami do przestępstw lub ich organizatorami ani nie splamili swych rąk krwią ludzką, krwią dobrych obywateli Ludowej Rzeczypospolitej. Proponujemy amnestię, ale tym ostrzej będziemy ścigać wszelkich nieprzejednanych wrogów Polski Ludowej.</u>
101   - <u xml:id="u-3.58" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Po szóste — projekt ustawy zawiera szereg przepisów normujących kwestie proceduralne w zakresie stosowania amnestii, w szczególności przewiduje się, że amnestię stosuje organ, przed którym toczy się postępowanie, albo organ zarządzający wykonanie orzeczenia, a więc z reguły sąd lub prokurator, że na postanowienia i zarządzenia w przedmiocie stosowania przepisów ustawy służy zażalenie do jednej, bezpośrednio wyższej instancji oraz że organ stosujący amnestię obowiązany jest podjąć postanowienie w przedmiocie zastosowania amnestii w terminach przez ustawę określonych dla poszczególnych kategorii kar podlegających darowaniu, zamianie lub złagodzeniu.</u>
102   - <u xml:id="u-3.59" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Obywatele Posłowie! W wyniku wykonania ustawy amnestyjnej odzyska wolność przeszło połowa ogólnej liczby osób przebywających w zakładach karnych, a u przytłaczającej większości kary zostaną wydatnie złagodzone. Jest to więc amnestia bardzo szeroka. Stosując tak szeroką amnestię jesteśmy przekonani, że da ona pozytywne skutki polityczne i wychowawcze.</u>
103   - <u xml:id="u-3.60" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Opieramy te nasze nadzieje na tym fakcie, że w rezultacie naszych osiągnięć w dziedzinie gospodarczej i kulturalnej wszyscy amnestionowani będą mogli natychmiast włączyć się w tryb pracy produkcyjnej i stać się w ten sposób uczciwymi obywatelami Państwa Ludowego.</u>
104   - <u xml:id="u-3.61" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Mamy podstawę liczyć na taki przebieg wypadków również dlatego, że w naszych więzieniach stosowana jest słuszna polityka penitencjarna, zmierzająca do wychowania człowieka na nowo, poprzez rozbudowę szkolenia ogólnokształcącego, zawodowego i politycznego. Możemy już dziś mówić o dobrych wynikach tej polityki. Przez rozbudowę szerokiego systemu szkolenia zawodowego w ciągu lat 1951 — 1952 8.600 więźniów zdobyło wysokie kwalifikacje zawodowe i uzyskało dyplomy: techników, ślusarzy, spawaczy, mechaników samochodowych itp., a przeszło trzy razy tyle nauczono innych zawodów.</u>
105   - <u xml:id="u-3.62" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">W wyniku tej polityki wychowawczej zachodzą poważne przemiany w świadomości tych ludzi. Szczególnie jest to widoczne wśród młodzieży, która przebywa w specjalnych obiektach, jak np. Jaworzno i jest otaczana szczególną opieką i pracą wychowawczą.</u>
106   - <u xml:id="u-3.63" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Zadaniem nas wszystkich jest właściwie ustosunkować się do amnestionowanych po zwolnieniu, zaopiekować się nimi, nie czynić trudności, pomoc im w znalezieniu pracy, zapewnić im odpowiednie warunki, stworzyć dla nich przychylną i wychowawczą atmosferę, by nie dopuścić do ich powrotu na drogę przestępstwa.</u>
107   - <u xml:id="u-3.64" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Stwarzając te warunki, musimy przypomnieć art. 18 projektu ustawy, który przewiduje, że ci, którzy mimo wszystko spróbują nawrócić do przestępczego życia i w ciągu 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy popełnią nowe przestępstwo z tych samych pobudek lub tego samego rodzaju, będą musieli odbyć w pełni darowaną im obecnie karę.</u>
108   - <u xml:id="u-3.65" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">W skutkach swych amnestia w ujęciu przedłożonego Sejmowi projektu ustawy przyczyni się niewątpliwie do wzmocnienia w naszym państwie praworządności ludowej, której podstawy utrwalone zostały w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i której istota sprowadza się do ścisłego i bezwzględnego przestrzegania przez wszystkich obywateli i przez wszystkie organy władzy ludowej praw Polski Ludowej, będących wyrazem interesów i woli ludu pracującego. Praworządność ludowa polega na unieszkodliwianiu wrogów klasowych, likwidowaniu wrogiej agentury, a równocześnie na wychowawczym oddziaływaniu na masy pracujące, na wszczepianiu im zasad współżycia społecznego.</u>
109   - <u xml:id="u-3.66" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Amnestia, którą pierwszy Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwali dla upamiętnienia przyjętej w dniu 22 Iipca 1952 r. Konstytucji, tego wiekopomnego w dziejach narodu aktu, darowując czyny przestępcze popełnione przed dniem rozpoczęcia prac Sejmu wybranego na podstawie tej Konstytucji, jest zarazem wezwaniem do przestrzegania zasad Konstytucji, przepisów prawa, szanowania własności społecznej, przestrzegania dyscypliny państwowej, sumiennego wykonywania obowiązków wobec państwa i właściwego stosunku do współobywatela.</u>
110   - <u xml:id="u-3.67" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jest to koniecznym wymogiem dalszego rozkwitu naszej Ojczyzny.</u>
111   - <u xml:id="u-3.68" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Na straży przestrzegania tych zasad, na straży wielkich osiągnięć Narodu Polskiego, na straży mienia społecznego i obowiązków stać będą z cała stanowczością organy władzy ludowej, realizując praworządność ludową.</u>
112   - <u xml:id="u-3.69" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Obywatele Posłowie! Udzielamy tak obszernej i wielkodusznej amnestii, gdyż warunki, jakie stworzyła w naszym kraju władza ludowa, pomagają nam coraz bardziej w usuwaniu wszelkich korzeni przestępstwa. Udzielamy tak obszernej i wielkodusznej amnestii, gdyż pozwala nam na to siła naszego Państwa Ludowego, zjednoczenie najszerszych mas narodu wokół tego państwa.</u>
113   - <u xml:id="u-3.70" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony jak nigdy dotąd.</u>
114   - <u xml:id="u-3.71" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony, gdyż przekonał się, że rządy kapitalistów i obszarników prowadziły go do coraz większej nędzy, umacniały zacofanie kraju, powodowały upadek kultury narodowej, a władza ludowa stwarza podstawy jego trwałego dobrobytu, wysuwa Polskę szybko do rzędu krajów przodujących, sprzyja rozwojowi kultury narodowej, szybkiemu podnoszeniu poziomu kulturalnego najszerszych mas ludowych.</u>
115   - <u xml:id="u-3.72" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony, gdyż przekonał się, że rządy kapitalistów i obszarników zaprzedawały kraj obcym imperialistom, zamieniały Polskę w półkolonię obcych miliarderów, doprowadziły kraj do utraty niepodległości, do katastrofy wrześniowej, podczas gdy władza ludowa dzięki sojuszowi i przyjaźni ze Związkiem Radzieckim nie tylko zdołała osiągnąć wyzwolenie Polski spod hitlerowskiego jarzma, ale odzyskała nasze Ziemie Zachodnie, umocniła i umacnia z roku na rok niepodległość naszej Ludowej Rzeczypospolitej.</u>
116   - <u xml:id="u-3.73" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony w przekonaniu, że sojusz i przyjaźń ze Związkiem Radzieckim gwarantuje pokój i bezpieczeństwo naszej Ojczyzny, gdyż widzi on, jak z roku na rok rośnie powaga i znaczenie Polski Ludowej, nieodłącznej części wielkiego obozu pokoju i wolności, kierowanego przez Związek Radziecki, przez chorążego pokoju Wielkiego Stalina.</u>
117   - <u xml:id="u-3.74" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony, gdyż zlikwidowaliśmy klasy wyzyskiwaczy, kapitalistów i obszarników, gdyż z roku na rok ograniczamy i wypieramy pozostałe warstwy kapitalistyczne, gdyż izolujemy je z powodzeniem od mas ludowych, pozbawiamy je wpływu na masy ludowe.</u>
118   - <u xml:id="u-3.75" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">W tej jedności narodu tkwi tajemnica naszej siły, naszych zwycięstw, naszej pewności jutra.</u>
119   - <u xml:id="u-3.76" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Ta jedność i solidarność narodu jest gwarancją, że potrafimy skutecznie unieszkodliwić każdego, kto ośmieli się podnieść rękę na Polską Rzeczpospolitą Ludową.</u>
120   - <u xml:id="u-3.77" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Mocni tą jednością chcemy darować lub zmniejszyć karę tym, którzy popełnili przestępstwa wobec państwa i współobywateli, którzy słusznie zostali skazani na karę, ale mogą jeszcze powrócić na drogę uczciwej, twórczej, pozytywnej pracy, chcemy otworzyć przed nimi drogę na wolność, dać im szansę powrotu do normalnego, uczciwego życia.</u>
121   - <u xml:id="u-3.78" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">Jesteśmy przekonani, że olbrzymia większość spośród nich skorzysta z tej szansy, by raz na zawrze opuścić drogę przestępstwa, by oddać się uczciwej pracy — ku dobru ich samych, ich rodzin, ku pożytkowi narodu i państwa.</u>
122   - <u xml:id="u-3.79" who="#MinisterBezpieczenstwaPublicznegoStanislawRadkiewicz">W tym przekonaniu przedkładamy Wam, Obywatele niniejszy projekt ustawy do uchwalenia.</u>
123   - <u xml:id="u-3.80" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  35 + <u xml:id="u-3.0" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Obywatele Posłowie! Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przedkłada pod obrady Wysokiego Sejmu projekt ustawy o amnestii.</u>
  36 + <u xml:id="u-3.1" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Władza ludowa po wyzwoleniu Polski otrzymała między innymi ponury spadek demoralizacji i deprawacji, a co za tym idzie, wysoki stopień przestępczości. Inaczej zresztą być nie mogło. W Polsce przedwrześniowej panował ustrój kapitalistyczny, w którym rządziło wilcze prawo wyzysku szerokich mas narodu przez klasy posiadające, powodując rosnącą nędzę i pauperyzację. Masowe bezrobocie w mieście i na wsi było zjawiskiem stałym. W Polsce przedwrześniowej terror wobec mas ludowych, poniżanie i poniewieranie człowiekiem stanowiły metodę rządzenia sanacyjnej, faszystowskiej biurokracji. Szczególnie brutalny był ucisk mniejszości narodowych, stanowiących ponad 1/3 ogółu ludności państwa. Warunki przedwrześniowe stawiały ogromne masy ludu, szczególnie zaś młode pokolenie, w sytuacji bez wyjścia, pozbawiały je jakiejkolwiek ludzkiej perspektywy życiowej. Aby zagłuszyć rosnącą świadomość klasową w masach zatruwano dusze ludzkie deprawującą propagandą, szerzoną przez film i prasę burżuazyjną, podsycano najniższe instynkty. Pornografię, kastet i pistolet, bandytyzm i mord podniesiono do godności instrumentu wychowania i ich „kultury”. Szczyt tej „kultury” w owym czasie, jak wiadomo, osiągnęły Niemcy hitlerowskie, dziś zaś „promieniuje” ona w szczególnie skoncentrowanej formie na cały świat kapitalistyczny z Ameryki.</u>
  37 + <u xml:id="u-3.2" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Wszystko to nie mogło nie powodować stałego postępu demoralizacji i deprawacji, stałego wzrostu przestępczości jako zjawiska społecznego, właściwego ustrojowi Polski przedwrześniowej.</u>
  38 + <u xml:id="u-3.3" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Deprawację tę pogłębiła i spotęgowała 6-letnia okrutna zbójecka polityka hitlerowskiego okupanta wobec narodu polskiego.</u>
  39 + <u xml:id="u-3.4" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Dziś to wszystko stało się już u nas ponurym wspomnieniem przeszłości. Ustrój demokracji ludowej zmienił zasadniczo warunki bytu i pracy obywateli kraju, umożliwił im korzystanie w pełni z praw obywatelskich.</u>
  40 + <u xml:id="u-3.5" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Władza ludowa zlikwidowała raz na zawsze bezrobocie w naszym kraju, zapewniła warunki pracy i możliwości ludzkiego bytu wszystkim mieszkańcom wsi i miast. Konstytucja nasza gwarantuje wszystkim obywatelom prawo do pracy, prawo do nauki, prawo do wypoczynku.</u>
  41 + <u xml:id="u-3.6" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Władza ludowa nie szczędzi środków na rozbudowę oświaty szkolnej i pozaszkolnej, na rozbudowę klubów, kin, świetlic, na rozwój sportu, godziwych rozrywek i wycieczek, na tanią dostępną dla mas prasę i książkę.</u>
  42 + <u xml:id="u-3.7" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Wszytko to sprawiło, że w świadomości ludzkiej dokonały się głębokie przeobrażenia. Wyrazem tych przeobrażeń i normalizacji stosunków jest między innymi postępujący spadek przestępczości w kraju.</u>
  43 + <u xml:id="u-3.8" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jeżeli w roku 1937 za rządów kapitalistów i obszarników ilość skazanych z oskarżenia publicznego przyjąć za 100, to w roku 1951 — w siódmym roku władzy ludowej — ilość skazanych spadła dokładnie do 1/3.</u>
  44 + <u xml:id="u-3.9" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jeżeli w roku 1937 za zabójstwo skazano 1330 osób, to w roku 1951 za tę zbrodnię — 258 osób, czyli mniej niż 1/5 liczby z 1937 r.</u>
  45 + <u xml:id="u-3.10" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Ilość skazanych za rozbój i wymuszenie z bronią w ręku w roku 1951 wynosi tylko 1/3 skazanych za te przestępstwa w roku 1937.</u>
  46 + <u xml:id="u-3.11" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Za kradzieże ilość skazanych w roku 1951 wynosi 1/5 ilości skazanych za te przestępstwa w roku 1937.</u>
  47 + <u xml:id="u-3.12" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Zasadniczej zmianie uległo u nas położenie kobiety. I oto liczba skazań za dzieciobójstwo spadła do 1/10 w stosunku do roku 1937.</u>
  48 + <u xml:id="u-3.13" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Zmieniają się u nas warunki życia młodzieży. I oto mimo spotykanych jeszcze u nas zwalczanych z całą mocą wypadków chuligaństwa — ogólna liczba skazanych za udział w bójkach i używanie niebezpiecznych narzędzi spadła w roku 1951 do mniej niż 1/5 w stosunku do ilości skazanych za te przestępstwa w roku 1937.</u>
  49 + <u xml:id="u-3.14" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Ilość przestępstw ciężkich spada z roku na rok. Oto na przykład za zabójstwo w roku 1951 skazanych jest o przeszło połowę mniej niż w roku 1947, za rozbój pięciokrotnie mniej, za kradzież o połowę mniej niż w roku 1947.</u>
  50 + <u xml:id="u-3.15" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jakże wymowne są te liczby, jak dobitnie świadczą one o dobroczynnym wpływie władzy ludowej, warunków stworzonych przez tę władzę na poziom moralny najszerszych mas ludności.</u>
  51 + <u xml:id="u-3.16" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jakże dobitnie wykazują one, że większość przestępstw, popełnianych w okresie panowania kapitalizmu, była wynikiem ustroju kapitalistycznego, warunków, które pchały ludzi do przestępstwa.</u>
  52 + <u xml:id="u-3.17" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jakże jasne perspektywy stałego podnoszenia się poziomu moralnego najszerszych mas społeczeństwa, stałego spadku przestępczości otwierają przed nami te liczby!</u>
  53 + <u xml:id="u-3.18" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Zgoła inną perspektywę rysuje szef policji w Los Angeles Wiliam Parker dla Ameryki. Podał on do wiadomości — zgodnie z agencją Reutera — że w USA istnieje rozgałęziona organizacja skupiająca w swych szeregach 31/2 miliona kryminalistów i wszelkiego rodzaju przestępców. Zorganizowani przestępcy są sprawcami półtora miliona zbrodni rocznie. Co 18 sekund — oświadcza Parker — popełniana jest przez nich większa zbrodnia. Według obliczeń Parkera, członkowie kryminalistycznej organizacji zamordują, przedtem zanim umrą, 300.000 ludzi, zakładając, że będą mordować w dotychczasowym tempie.</u>
  54 + <u xml:id="u-3.19" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Istnieją u nas jeszcze i długo będą jeszcze istnieć pozostałości kapitalizmu w świadomości ludzi. Demoralizację, pozostawioną nam w spadku przez rodzimych wyzyskiwaczy i przez hitlerowskiego okupanta, przezwyciężyć możemy jedynie stopniowo zmieniając nie tylko warunki, lecz prowadząc równocześnie systematyczną, długofalową pracę wychowawczą. Ale już obecnie zmiana warunków społecznych, poparta przez szeroko zakrojoną pracę wychowawczą, dała nadspodziewanie poważne rezultaty.</u>
  55 + <u xml:id="u-3.20" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Wzrosła i wzmacnia się praworządność w kraju.</u>
  56 + <u xml:id="u-3.21" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Wzmocniła się dyscyplina państwowa i społeczna, coraz bardziej podnosi się kultura stosunków między ludźmi.</u>
  57 + <u xml:id="u-3.22" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">W tych warunkach sprawę udzielenia amnestii dla sprawców i uczestników przestępstw należy uważać za całkowicie dojrzałą.</u>
  58 + <u xml:id="u-3.23" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Władza ludowa bierze pod uwagę, że istniejąca jeszcze przestępczość jest w niemałej mierze spuścizną ustroju kapitalistycznego i jego deprawujących wpływów. Dokonane przestępstwa wyrządziły niemało szkód Państwu Ludowemu i ludziom. Słusznie więc sprawcy zostali ukarani. Ale władza ludowa chce dać im szanse poprawy. Niech idą do swoich rodzin, do swoich osiedli i miast, na rolę, do fabryk. Niech włączą się w rytm budownictwa Polski Ludowej, niech pomnażają siłę i dobrobyt narodu, niech swoją uczciwą pracą przekreślą swoje przestępcze czyny i błędy wobec Polski Ludowej. Stać dziś władzę ludową na to, aby dać tym ludziom taką możliwość. Powinniśmy więc to uczynić.</u>
  59 + <u xml:id="u-3.24" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Projekt ustawy amnestyjnej głosi na wstępie:</u>
  60 + <u xml:id="u-3.25" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">„Celem upamiętnienia uchwalenia w dniu 22 Iipca 1952 r. Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Pierwszy Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wybrany na podstawie tego wiekopomnego w dziejach Narodu aktu stanowi...”.</u>
  61 + <u xml:id="u-3.26" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Rząd wiąże więc zagadnienie udzielenia amnestii z historycznym w dziejach narodu wydarzeniem — uchwaleniem Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  62 + <u xml:id="u-3.27" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jak mówi tow. Bierut: „Po raz pierwszy w historii naszego narodu masy pracujące znajdują w krótkich, pełnych konkretnej treści sformułowaniach projektu Konstytucji tak jasny obraz swego nowego życia, swych zdobyczy, swych osiągnięć, tak wszechstronne urzeczywistnienie swych dążeń”. I dalej: „...nasza Konstytucja wyrasta z najgłębszych pokładów polskiej gleby, z walk i z woli polskiego ludu, wyrasta z dziejów naszego narodu, jest wcieleniem jego wielowiekowych dążeń, jest rozwinięciem jego najbardziej postępowych tradycji, które są dla nasi przedmiotem dumy”. Dla upamiętnienia tego wydarzenia, mającego przełomowe znaczenie w dziejach naszego narodu, Rząd proponuje uchwalenie amnestii.</u>
  63 + <u xml:id="u-3.28" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Wniosek o amnestię Rząd przedkłada pod obrady nowego Sejmu jako jedną z pierwszych ustaw. Dobrze będzie, jeśli pierwszy Sejm, wybrany na podstawie Konstytucji uchwalonej w dniu 22 Iipca, rozpoczynając swe prace uchwali amnestię. W projekcie swym Rząd proponuje objęcie amnestią przestępstw popełnionych przed dniem 20 listopada br. i związanie w ten sposób amnestii z datą rozpoczęcia prac nowo obranego Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  64 + <u xml:id="u-3.29" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Sejm ten wybrany został, jak żaden dotychczas w historii Polski — jednolitą wolą narodu zjednoczonego we Froncie Narodowym. 99,8% wyborców całej Polski głosowało za składem obecnego Sejmu, poparło program Frontu Narodowego. Ten Sejm — to wyraz rosnącej z roku na rok zwartości i jedności moralno-politycznej naszego narodu, jedności na gruncie budownictwa socjalistycznego, jedności na gruncie nieprzejednanej walki z wrogami narodu, z wrogami mas ludowych.</u>
  65 + <u xml:id="u-3.30" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Słusznym będzie, jeśli przez amnestię otworzymy drogę do poprawy również ludziom, którzy wczoraj dokonali przestępstw, a dziś mogą się jeszcze poprawić, mogą stać się pożytecznymi członkami społeczeństwa. Słusznym będzie, jeśli rozciągając amnestię na przestępstwa popełnione do 20 listopada br., tj. do dnia rozpoczęcia pracy naszego Sejmu, uzmysłowimy im w ten sposób więź między spotykającą ich łaską a wielkim świętem narodu — zwycięstwem Frontu Narodowego w wyborach 26 października br.</u>
  66 + <u xml:id="u-3.31" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jeśli chodzi o treść ustawy, to Obywatele Posłowie mają możność zapoznania się z otrzymanym przez nich tekstem projektu ustawy. Dlatego chciałbym tylko pokrótce omówić zasadnicze założenia projektu.</u>
  67 + <u xml:id="u-3.32" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Po pierwsze — ustawa przewiduje darowanie lub złagodzenie kary:</u>
  68 + <u xml:id="u-3.33" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">a) skazanym na karę nie wyżej jednego roku więzienia — całkowite darowanie kary,</u>
  69 + <u xml:id="u-3.34" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">b) złagodzenie o połowę kary skazanym od jednego roku do lat trzech,</u>
  70 + <u xml:id="u-3.35" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">c) skazanym na karę pozbawienia wolności powyżej lat trzech — złagodzenie kary o 1/3,</u>
  71 + <u xml:id="u-3.36" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">d) zamianę kary śmierci na 15 lat więzienia,</u>
  72 + <u xml:id="u-3.37" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">e) zamianę kary dożywotniego więzienia na 12 lat więzienia.</u>
  73 + <u xml:id="u-3.38" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Projekt stosuje w tych samych rozmiarach darowanie i łagodzenie kar za przestępstwa popełnione do 20 listopada 1952 r. zarówno do osób, które zostały już skazane za swoje przestępstwa, jak i do osób, które znajdują się w śledztwie, oraz do tych, co do których postępowania jeszcze nie wszczęto.</u>
  74 + <u xml:id="u-3.39" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Po drugie — szczególnie szeroko projekt ustawy stosuje system darowania i łagodzenia kar w stosunku do tych spośród młodzieży, którzy sprowadzeni zostali z drogi uczciwego życia i pracy dla Ojczyzny przez wrogie a obce narodowi elementy. Projekt postanawia, że osobom, które w chwili popełnienia przestępstwa nie miały ukończonych 18 lat życia, darowuje się kary pozbawienia wolności, orzeczone w rozmiarze nie powyżej lat trzech, a łagodzi się o połowę kary pozbawienia wolności w wysokości powyżej lat trzech.</u>
  75 + <u xml:id="u-3.40" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Po trzecie — zasadę darowania stosuje się również do wykroczeń, to znaczy do czynów zagrożonych karą aresztu do trzech miesięcy lub grzywny do 3000 zł albo obu tymi karami łącznie i podlegających ukaraniu w trybie postępowania karno-administracyjnego. Będą więc objęte amnestią między innymi wykroczenia polegające na niewykonaniu przez chłopów ciążących na nich obowiązków dostaw zwierząt rzeźnych, zbóż, ziemniaków i mleka. Wymierzone za takie wykroczenia kary ulegną darowaniu pod warunkiem, że obowiązek dostawy zostanie wykonany najpóźniej do dnia 31 grudnia 1952 r.</u>
  76 + <u xml:id="u-3.41" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Całkowitym przebaczeniem objęte są nadto naruszenia dyscypliny pracy, zagrożone karami porządkowymi potrącenia z należnego wynagrodzenia oraz karami sądowymi, nakładającymi obowiązek pozostawania przy wykonywanej pracy przez określony czas z jednoczesnym potrąceniem części wynagrodzenia.</u>
  77 + <u xml:id="u-3.42" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Wreszcie amnestia obejmuje całkowitym przebaczeniem występki skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności do jednego roku lub karą grzywny nie wyższą niż 2000 zł, albo obu tymi karami łącznie, oraz wykroczenia skarbowe.</u>
  78 + <u xml:id="u-3.43" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Zasady darowania i łagodzenia kar stosuje się odpowiednio do występków skarbowych, zagrożonych karą pozbawienia wolności ponad jeden rok lub karą grzywny wyższą niż 2000 złotych albo obu tymi karami łącznie.</u>
  79 + <u xml:id="u-3.44" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Po czwarte — aczkolwiek z mocy amnestii puszcza się w niepamięć i przebacza w zasadzie przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności do jednego roku, to znaczy w sprawach o te przestępstwa umarza się postępowanie, to jednak projekt ustawy stwarza jeszcze dalej idące możliwości stanowiąc, że sąd może postępowanie umorzyć w sprawach o przestępstwa zagrożone karą rozbawienia wolności ponad rok, jeżeli przy uwzględnieniu okoliczności towarzyszących przestępstwu i zachowania się oskarżonego po popełnieniu przestępstwa należałoby wymierzyć karę, która podlegałaby darowaniu na podstawie odpowiednich przepisów ustawy o amnestii.</u>
  80 + <u xml:id="u-3.45" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Projekt ustawy wymaga w tym wypadku wniosku lub zgody prokuratora.</u>
  81 + <u xml:id="u-3.46" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jeżeli zaś z okoliczności sprawy wynika, że należałoby wymierzyć karę nie powyżej lat 5 pozbawienia wolności, to i wówczas może nastąpić w szczególnych przypadkach umorzenie postępowania, ale już z mocy decyzji Sadu Najwyższego podjętej na wniosek Prokuratora Generalnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  82 + <u xml:id="u-3.47" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Zasady darowania i łagodzenia kar stosuje się również do kar zmniejszonych w drodze indywidualnego aktu łaski, przy czym za podstawę przyjmuje się karę zmniejszoną.</u>
  83 + <u xml:id="u-3.48" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Po piąte — wielkoduszny akt władzy ludowej jest wyrazem naszej siły. Władza ludowa nigdy dotąd nie była tak mocna i tak pewna jak obecnie — dlatego jest możliwa tak szeroka amnestia.</u>
  84 + <u xml:id="u-3.49" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Ale w żadnym wypadku nie znaczy to, byśmy mieli uwalniać obcych najmitów, wrogów naszej Ojczyzny, aby wolno nam było osłabiać naszą czujność wobec wroga klasowego, wobec obcych agentur, szpiegów i dywersantów.</u>
  85 + <u xml:id="u-3.50" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Dobrodziejstwa amnestii nie mogą oczywiście dotyczyć tych, którzy pozostając na służbie obcych agentur i na żołdzie sił wrogich Polsce Ludowej dopuścili się najcięższych zbrodni wobec Narodu i Państwa. Dobrodziejstwa amnestii nie mogą dotyczyć tych, którzy swym przestępczym działaniem godzili i godzą w podstawy politycznego i gospodarczego bytu Narodu, w jego niepodległość i suwerenność.</u>
  86 + <u xml:id="u-3.51" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Anglo-amerykańscy imperialiści i ich satelici przeznaczają ogromne sumy na szpiegostwo, na dywersję, na judzenie przeciwko Polsce Ludowej. Rozbudowują oni wciąż swe placówki wywiadowcze, swe szkoły dywersantów i szpiegów. Od takich antypolskich ośrodków roi się szczególnie w Niemczech zachodnich i zachodnich strefach Austrii.</u>
  87 + <u xml:id="u-3.52" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">W Berlinie, Monachium, Hamburgu, Regensburgu, Bromie, Lubece, Salzburgu, Innsbrucku — działają gniazda wrogów Polski, najmitów amerykańskiego imperializmu i niemieckiego „Drang nach Osten”.</u>
  88 + <u xml:id="u-3.53" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Pod skrzydłami neohitlerowców przy poparciu rządu Adenauera rozbudowuje się bazy wypadowe dla zbrodniczej działalności przeciw Polsce Ludowej i innym krajom demokracji ludowej. Pod kontrolą adenauerowców — neohitlerowskich, antypolskich rewizjonistów — działa sieć radiostacji amerykańskich, zatruwających eter jadem nienawiści i propagandy wojennej, usiłujących wywoływać zamęt, nadających instrukcje dla szpiegów i dywersantów.</u>
  89 + <u xml:id="u-3.54" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Wśród odpadków i mętów społecznych znajdzie się jeszcze u nas łajdak gotowy do zaprzedania się za dolary wrogom Ojczyzny, znajdzie się taki, co za judaszowe srebrniki będzie działał na szkodę Narodu. Wróg klasowy zmiażdżony siłą Frontu Narodowego nie rezygnuje z wałki, nie omija żadnej możliwości, aby nam podstępnie szkodzić.</u>
  90 + <u xml:id="u-3.55" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Próżne to wysiłki skazane na całkowite i ostateczne bankructwo. „Daremne są... — mówił tow. Bierut na VII Plenum KC PZPR — ... marzenia wszelkich judaszów i wypędków emigracyjnych usiłujących handlować najświętszym dobrem Narodu Polskiego, wysługiwać się najbezwstydniej podżegaczom wojennym, przenikać do Polski w celach szpiegowskich lub dywersyjnych. Niejeden już stracił swój sprzedajny łeb przy tej robocie i czeka to niewątpliwie — wcześniej czy później — każdego judasza.” Tego rodzaju przestępców projekt ustawy wyłącza spod dobrodziejstw amnestii.</u>
  91 + <u xml:id="u-3.56" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Inny jest oczywiście stosunek Państwa Ludowego do zdrajców będących na obcym żołdzie, dywersantów, do wrogiej agentury. Ludzie ci wyłączyli się poza nawias społeczeństwa polskiego, ludzie ci przeciwstawili się dążeniom całego Narodu, usiłowali oni przez swą zbrodniczą działalność podważyć rozwój naszego kraju, godzili w interesy ludu pracującego miast i wsi, w podstawy politycznego i gospodarczego bytu Narodu, w jego niepodległość i suwerenność.</u>
  92 + <u xml:id="u-3.57" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Dlatego też wrogowie Narodu Polskiego, agenci imperializmu, najemnicy trustów i karteli imperialistycznych zostali wyłączeni spod dobrodziejstwa amnestii.</u>
  93 + <u xml:id="u-3.58" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Nie będą więc korzystali z amnestii dywersanci, terroryści, sabotażyści, zbrodniarze faszystowsko-hitlerowscy, którzy w czasie okupacji dopuszczali się zabójstw patriotów polskich, znęcali się nad ludnością lub współpracowali z gestapo, osoby odpowiedzialne za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego. Nie będą także korzystały z dobrodziejstw amnestii osoby, które popełniły z chęci zysku przestępstwo na szkodę gospodarki narodowej, dopuszczając się zaboru lub przywłaszczenia mienia społecznego o wartości przewyższającej 20.000 zł. Nie będą również korzystali z amnestii niektórzy recydywiści.</u>
  94 + <u xml:id="u-3.59" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Wprowadzając wskazane wyżej wyłączenia projekt ustawy przewiduje możność stosowania amnestii, do tych, którzy wskutek niedostatecznego uświadomienia zbłądzili i dali się wciągnąć do współdziałania z elementami wrogimi Polsce Ludowej, pod warunkiem, że nie byli organizatorami związku, nie pełnili w nim czynności kierowniczych i nie brali udziału w zamachach terrorystycznych.</u>
  95 + <u xml:id="u-3.60" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">W szczególności projekt ustawy, idąc konsekwentnie po linii stworzenia dla młodzieży najszerszych możliwości włączenia się do uczciwej pracy dla Ojczyzny, nie stosuje wyłączeń i ograniczeń w zakresie korzystania z dobrodziejstw amnestii do osób, które w chwili popełnienia przestępstwa nie miały ukończonych 18 lat życia, chyba że dopuściły się dywersji lub zamachu terrorystycznego, w którego wyniku nastąpiła śmierć lub ciężkie uszkodzenie ciała, albo jeżeli działały przy użyciu broni lub w innych okolicznościach szczególnie obciążających.</u>
  96 + <u xml:id="u-3.61" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Nawet więc w stosunku do tych przestępstw szczególnie niebezpiecznych dla narodu i państwa projekt rządowy daje możliwość skorzystania z amnestii tym, co do których istnieje uzasadniona nadzieja, że zrobią oni z niej właściwy użytek, że zerwą raz na zawsze z przestępczą robotą i staną się pożytecznymi obywatelami kraju. Uderzamy w zbrodniczą rękę, która posługiwała się tymi ludźmi jako narzędziem, zwalczamy bezlitośnie każdego najmitę wrogów Polski, jednak chcemy dać szansę powrotu do normalnego życia tym, którzy dali się sprowadzić na manowce, ale nie byli podżegaczami do przestępstw lub ich organizatorami ani nie splamili swych rąk krwią ludzką, krwią dobrych obywateli Ludowej Rzeczypospolitej. Proponujemy amnestię, ale tym ostrzej będziemy ścigać wszelkich nieprzejednanych wrogów Polski Ludowej.</u>
  97 + <u xml:id="u-3.62" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Po szóste — projekt ustawy zawiera szereg przepisów normujących kwestie proceduralne w zakresie stosowania amnestii, w szczególności przewiduje się, że amnestię stosuje organ, przed którym toczy się postępowanie, albo organ zarządzający wykonanie orzeczenia, a więc z reguły sąd lub prokurator, że na postanowienia i zarządzenia w przedmiocie stosowania przepisów ustawy służy zażalenie do jednej, bezpośrednio wyższej instancji oraz że organ stosujący amnestię obowiązany jest podjąć postanowienie w przedmiocie zastosowania amnestii w terminach przez ustawę określonych dla poszczególnych kategorii kar podlegających darowaniu, zamianie lub złagodzeniu.</u>
  98 + <u xml:id="u-3.63" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Obywatele Posłowie! W wyniku wykonania ustawy amnestyjnej odzyska wolność przeszło połowa ogólnej liczby osób przebywających w zakładach karnych, a u przytłaczającej większości kary zostaną wydatnie złagodzone. Jest to więc amnestia bardzo szeroka. Stosując tak szeroką amnestię jesteśmy przekonani, że da ona pozytywne skutki polityczne i wychowawcze.</u>
  99 + <u xml:id="u-3.64" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Opieramy te nasze nadzieje na tym fakcie, że w rezultacie naszych osiągnięć w dziedzinie gospodarczej i kulturalnej wszyscy amnestionowani będą mogli natychmiast włączyć się w tryb pracy produkcyjnej i stać się w ten sposób uczciwymi obywatelami Państwa Ludowego.</u>
  100 + <u xml:id="u-3.65" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Mamy podstawę liczyć na taki przebieg wypadków również dlatego, że w naszych więzieniach stosowana jest słuszna polityka penitencjarna, zmierzająca do wychowania człowieka na nowo, poprzez rozbudowę szkolenia ogólnokształcącego, zawodowego i politycznego. Możemy już dziś mówić o dobrych wynikach tej polityki. Przez rozbudowę szerokiego systemu szkolenia zawodowego w ciągu lat 1951–1952 8.600 więźniów zdobyło wysokie kwalifikacje zawodowe i uzyskało dyplomy: techników, ślusarzy, spawaczy, mechaników samochodowych itp., a przeszło trzy razy tyle nauczono innych zawodów.</u>
  101 + <u xml:id="u-3.66" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">W wyniku tej polityki wychowawczej zachodzą poważne przemiany w świadomości tych ludzi. Szczególnie jest to widoczne wśród młodzieży, która przebywa w specjalnych obiektach, jak np. Jaworzno i jest otaczana szczególną opieką i pracą wychowawczą.</u>
  102 + <u xml:id="u-3.67" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Zadaniem nas wszystkich jest właściwie ustosunkować się do amnestionowanych po zwolnieniu, zaopiekować się nimi, nie czynić trudności, pomoc im w znalezieniu pracy, zapewnić im odpowiednie warunki, stworzyć dla nich przychylną i wychowawczą atmosferę, by nie dopuścić do ich powrotu na drogę przestępstwa.</u>
  103 + <u xml:id="u-3.68" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Stwarzając te warunki, musimy przypomnieć art. 18 projektu ustawy, który przewiduje, że ci, którzy mimo wszystko spróbują nawrócić do przestępczego życia i w ciągu 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy popełnią nowe przestępstwo z tych samych pobudek lub tego samego rodzaju, będą musieli odbyć w pełni darowaną im obecnie karę.</u>
  104 + <u xml:id="u-3.69" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">W skutkach swych amnestia w ujęciu przedłożonego Sejmowi projektu ustawy przyczyni się niewątpliwie do wzmocnienia w naszym państwie praworządności ludowej, której podstawy utrwalone zostały w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i której istota sprowadza się do ścisłego i bezwzględnego przestrzegania przez wszystkich obywateli i przez wszystkie organy władzy ludowej praw Polski Ludowej, będących wyrazem interesów i woli ludu pracującego. Praworządność ludowa polega na unieszkodliwianiu wrogów klasowych, likwidowaniu wrogiej agentury, a równocześnie na wychowawczym oddziaływaniu na masy pracujące, na wszczepianiu im zasad współżycia społecznego.</u>
  105 + <u xml:id="u-3.70" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Amnestia, którą pierwszy Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwali dla upamiętnienia przyjętej w dniu 22 Iipca 1952 r. Konstytucji, tego wiekopomnego w dziejach narodu aktu, darowując czyny przestępcze popełnione przed dniem rozpoczęcia prac Sejmu wybranego na podstawie tej Konstytucji, jest zarazem wezwaniem do przestrzegania zasad Konstytucji, przepisów prawa, szanowania własności społecznej, przestrzegania dyscypliny państwowej, sumiennego wykonywania obowiązków wobec państwa i właściwego stosunku do współobywatela.</u>
  106 + <u xml:id="u-3.71" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jest to koniecznym wymogiem dalszego rozkwitu naszej Ojczyzny.</u>
  107 + <u xml:id="u-3.72" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Na straży przestrzegania tych zasad, na straży wielkich osiągnięć Narodu Polskiego, na straży mienia społecznego i obowiązków stać będą z cała stanowczością organy władzy ludowej, realizując praworządność ludową.</u>
  108 + <u xml:id="u-3.73" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Obywatele Posłowie! Udzielamy tak obszernej i wielkodusznej amnestii, gdyż warunki, jakie stworzyła w naszym kraju władza ludowa, pomagają nam coraz bardziej w usuwaniu wszelkich korzeni przestępstwa. Udzielamy tak obszernej i wielkodusznej amnestii, gdyż pozwala nam na to siła naszego Państwa Ludowego, zjednoczenie najszerszych mas narodu wokół tego państwa.</u>
  109 + <u xml:id="u-3.74" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony jak nigdy dotąd.</u>
  110 + <u xml:id="u-3.75" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony, gdyż przekonał się, że rządy kapitalistów i obszarników prowadziły go do coraz większej nędzy, umacniały zacofanie kraju, powodowały upadek kultury narodowej, a władza ludowa stwarza podstawy jego trwałego dobrobytu, wysuwa Polskę szybko do rzędu krajów przodujących, sprzyja rozwojowi kultury narodowej, szybkiemu podnoszeniu poziomu kulturalnego najszerszych mas ludowych.</u>
  111 + <u xml:id="u-3.76" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony, gdyż przekonał się, że rządy kapitalistów i obszarników zaprzedawały kraj obcym imperialistom, zamieniały Polskę w półkolonię obcych miliarderów, doprowadziły kraj do utraty niepodległości, do katastrofy wrześniowej, podczas gdy władza ludowa dzięki sojuszowi i przyjaźni ze Związkiem Radzieckim nie tylko zdołała osiągnąć wyzwolenie Polski spod hitlerowskiego jarzma, ale odzyskała nasze Ziemie Zachodnie, umocniła i umacnia z roku na rok niepodległość naszej Ludowej Rzeczypospolitej.</u>
  112 + <u xml:id="u-3.77" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony w przekonaniu, że sojusz i przyjaźń ze Związkiem Radzieckim gwarantuje pokój i bezpieczeństwo naszej Ojczyzny, gdyż widzi on, jak z roku na rok rośnie powaga i znaczenie Polski Ludowej, nieodłącznej części wielkiego obozu pokoju i wolności, kierowanego przez Związek Radziecki, przez chorążego pokoju Wielkiego Stalina.</u>
  113 + <u xml:id="u-3.78" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Naród nasz jest zjednoczony, gdyż zlikwidowaliśmy klasy wyzyskiwaczy, kapitalistów i obszarników, gdyż z roku na rok ograniczamy i wypieramy pozostałe warstwy kapitalistyczne, gdyż izolujemy je z powodzeniem od mas ludowych, pozbawiamy je wpływu na masy ludowe.</u>
  114 + <u xml:id="u-3.79" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">W tej jedności narodu tkwi tajemnica naszej siły, naszych zwycięstw, naszej pewności jutra.</u>
  115 + <u xml:id="u-3.80" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Ta jedność i solidarność narodu jest gwarancją, że potrafimy skutecznie unieszkodliwić każdego, kto ośmieli się podnieść rękę na Polską Rzeczpospolitą Ludową.</u>
  116 + <u xml:id="u-3.81" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Mocni tą jednością chcemy darować lub zmniejszyć karę tym, którzy popełnili przestępstwa wobec państwa i współobywateli, którzy słusznie zostali skazani na karę, ale mogą jeszcze powrócić na drogę uczciwej, twórczej, pozytywnej pracy, chcemy otworzyć przed nimi drogę na wolność, dać im szansę powrotu do normalnego, uczciwego życia.</u>
  117 + <u xml:id="u-3.82" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">Jesteśmy przekonani, że olbrzymia większość spośród nich skorzysta z tej szansy, by raz na zawrze opuścić drogę przestępstwa, by oddać się uczciwej pracy — ku dobru ich samych, ich rodzin, ku pożytkowi narodu i państwa.</u>
  118 + <u xml:id="u-3.83" who="#MinisterBezpieczeństwaPublicznegoStanisławRadkiewicz">W tym przekonaniu przedkładamy Wam, Obywatele niniejszy projekt ustawy do uchwalenia.</u>
  119 + <u xml:id="u-3.84" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
124 120 </div>
125 121 <div xml:id="div-4">
126   - <u xml:id="u-4.0" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu proponuje projekt ustawy o amnestii odesłać do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
127   - <u xml:id="u-4.1" who="#Marszalek">Czy jest sprzeciw? Nikt się nie sprzeciwia. Uważam propozycję tę za przyjętą.</u>
128   - <u xml:id="u-4.2" who="#Marszalek">Projekt ustawy będzie przekazany do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
129   - <u xml:id="u-4.3" who="#Marszalek">Proszę Członków Komisji Spraw Ustawodawczych o zebranie się podczas przerwy, którą za chwilę zarządzę, w sali nr 118 w nowym gmachu.</u>
130   - <u xml:id="u-4.4" who="#Marszalek">Zarządzam 30-minutową przerwę, do godziny 11.20.</u>
  122 + <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje projekt ustawy o amnestii odesłać do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
  123 + <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Czy jest sprzeciw? Nikt się nie sprzeciwia. Uważam propozycję tę za przyjętą.</u>
  124 + <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Projekt ustawy będzie przekazany do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
  125 + <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Proszę Członków Komisji Spraw Ustawodawczych o zebranie się podczas przerwy, którą za chwilę zarządzę, w sali nr 118 w nowym gmachu.</u>
  126 + <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Zarządzam 30-minutową przerwę, do godziny 11.20.</u>
131 127 <u xml:id="u-4.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min. 50 do godz. 11 min. 25.)</u>
132   - <u xml:id="u-4.6" who="#Marszalek">Wznawiam posiedzenie.</u>
133   - <u xml:id="u-4.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o złożonym ze wspólnej inicjatywy Rady Państwa i Rządu projekcie ustawy o kontroli państwowej (druki nr 1 i 6).</u>
134   - <u xml:id="u-4.8" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Jodłowski.</u>
  128 + <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
  129 + <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o złożonym ze wspólnej inicjatywy Rady Państwa i Rządu projekcie ustawy o kontroli państwowej (druki nr 1 i 6).</u>
  130 + <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Jodłowski.</u>
135 131 </div>
136 132 <div xml:id="div-5">
137   - <u xml:id="u-5.0" who="#PoselJodlowskiJerzy">Wysoki Sejmie! Ustawa, której projekt przypadło mi w udziale referować, pierwsza ustawa, która przyszła pod obrady Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i która ma zapoczątkować jego działalność ustawodawczą, dotyczy ważnego i doniosłego w ustroju państwa ludowego zagadnienia kontroli państwowej.</u>
138   - <u xml:id="u-5.1" who="#PoselJodlowskiJerzy">Zadanie moje jako referenta tego projektu jest poważnie ułatwione dzięki temu, że Obywatele Posłowie mają świeżo w pamięci wczorajsze przemówienie ob. Ministra Jóźwiaka-Witolda, który w sposób szczegółowy i gruntowny omówił podstawowe zasady, na jakich opiera się działalność kontroli państwowej w Polsce Ludowej, oraz przedstawił założenia i główne postanowienia projektu ustawy o kontroli państwowej, wniesionego ze wspólnej inicjatywy Rady Państwa i Rządu. Pozwala mi to ograniczyć się w mym referacie do podkreślenia tylko najistotniejszych kwestii wiążących się z unormowaniem kontroli państwowej i przedstawienia spośród przepisów projektowanej ustawy tych w szczególności, które wprowadzają istotne zmiany w porównaniu z obecnym stanem prawnym w tej dziedzinie.</u>
139   - <u xml:id="u-5.2" who="#PoselJodlowskiJerzy">Jak to podkreślił w swym przemówieniu ob. Minister Jóźwiak, przedłożony Wysokiemu Sejmowi do rozpatrzenia i uchwalenia projekt ustawy o kontroli państwowej stanowi wyraz zmiany i wzrostu roli kontroli państwowej, nierozerwalnie związanych ze zmianami, jakie zaszły we wszystkich dziedzinach życia naszego kraju w ciągu minionych lat 8, w ciągu okresu budowy nowego ustroju Polski Ludowej. Projekt tej ustawy stanowi dalszy etap w rozwoju rozumienia i ujęcia funkcji, zadań i organizacji kontroli państwowej w ustroju demokracji ludowej, etap zamykający dawne unormowanie kontroli państwowej, które — aczkolwiek na przestrzeni tych 8 lat w nowych warunkach ustrojowych ulegało przemianom i nabierało nowej treści — pozostawało jednak jeszcze pod wpływem dawnych, wyrosłych w warunkach starego ustroju, koncepcji i które utrzymywało system kontroli państwowej wyrosły z burżuazyjnej konstrukcji podziału władz.</u>
140   - <u xml:id="u-5.3" who="#PoselJodlowskiJerzy">Instytucja kontroli państwowej w Państwie Ludowym pomimo wspólności nazwy różni się w sposób zasadniczy od kontroli państwowej w państwie burżuazyjnym. Charakter bowiem kontroli państwowej, jej funkcje i zadania określone są przez ustrój społeczno-gospodarczy i polityczny i odpowiadają charakterowi państwa.</u>
141   - <u xml:id="u-5.4" who="#PoselJodlowskiJerzy">W państwie burżuazyjnym, które znamionuje formalna demokracja, maskująca rzeczywistą nierówność, i które zadowala się formalną praworządnością, również kontrola państwowa ma charakter czysto formalny, ogranicza się do badania formalnej zgodności działania administracji państwowej z przepisami, do badania formalnej legalności. Zakres kontroli w państwie burżuazyjnym ogranicza się przy tym do sprawdzania finansowo-rachunkowej tylko strony działania aparatu administracyjnego.</u>
142   - <u xml:id="u-5.5" who="#PoselJodlowskiJerzy">Dalszą charakterystyczną cechą kontroli państwowej w państwie burżuazyjnym jest jej niemal wyłącznie charakter represyjny, jej funkcja negatywna. Kontrola w państwie burżuazyjnym nie spełnia roli konstruktywnej, pozytywnej, nastawiona jest przede wszystkim na wykrywanie przestępstw i nadużyć, opiera się na metodzie nazwanej przez Stalina w jednej z jego wypowiedzi na temat kontroli — „metodą policyjną”. Kontrola tego typu jest wyrazem nieufności klas rządzących w państwie burżuazyjnym do swego własnego aparatu, nieufności w dużym stopniu zresztą uzasadnionej. Kiedy w roku 1946 w Konstytuancie Francuskiej deputowany Pineau, prawicowy socjalista, uzasadniał przepisy projektu Konstytucji o kontroli przekazanej tzw. Izbie Obrachunkowej, takie aspekty uznał za właściwe podkreślić jako pierwszoplanowe: — „Pomoc Izby Obrachunkowej ma polegać na jej prawie i obowiązku zawiadamiania Zgromadzenia Narodowego o nadużyciach, malwersacjach i wszystkich faktach, które mogłyby uzasadniać odpowiedzialność administratorów”. Wypowiedź ta dobitnie podkreśla represyjną i defensywną funkcję kontroli w państwie burżuazyjnym.</u>
143   - <u xml:id="u-5.6" who="#PoselJodlowskiJerzy">W znakomitej większości państw burżuazyjnych system kontroli oparty jest na wyrastającej z konstrukcji podziału władz niezależności organów kontroli od rządu, mającej stwarzać pozory niezawisłości i ponadklasowości kontroli państwowej. Również obowiązująca w Polsce w okresie międzywojennym ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli z 1921 r., wydana w oparciu o założenia konstytucji marcowej, stanowiła, iż „kontrola jest od rządu niezależna i podlega bezpośrednio Prezydentowi Rzeczypospolitej”. W rzeczywistości kontrola państwowa w państwie burżuazyjnym, mimo całej deklarowanej formalnej niezależności od rządu, jest jednym z ogniw ustroju państwowego, jednym z organów i instrumentów panowania klas posiadających i wykonywana jest w ich interesie.</u>
144   - <u xml:id="u-5.7" who="#PoselJodlowskiJerzy">Zasadniczo inną jest funkcja i charakter kontroli państwowej w państwie typu socjalistycznego. Jasne określenie funkcji państwa socjalistycznego, w szczególności funkcji gospodarczo-organizacyjnych i kulturalno-wychowawczych, wykonywanych w interesie mas pracujących, oparcie całej gospodarki narodowej na zasadach planowania, wielki rozrost agend państwa socjalistycznego sprawiają, że w państwie tym funkcja kontroli nabiera szczególnie doniosłego znaczenia. Kontrola państwowa w państwie socjalistycznym to przede wszystkim kontrola wykonania, kontrola realizacji narodowych planów gospodarczych, realizacji zadań postawionych przed aparatem państwowym przez rząd. Aczkolwiek kontrola wykonania musi posiadać w pewnym zakresie także charakter represyjny i przyczyniać się do wykrywania przestępstw i nadużyć, to jednak kontrola państwowa w państwie socjalistycznym ma przede wszystkim charakter konstruktywny, ma za zadanie poprzez wykrywanie błędów i niedociągnięć przyczyniać się do ich naprawy i usuwania, wychowywać, pogłębiać świadomość i poczucie odpowiedzialności aparatu państwowego, ma wskazywać, poprawiać, okazywać pomoc wszystkim organom państwa i jednostkom gospodarki w realizacji planów gospodarczych postawionych przez władzę ludową.</u>
145   - <u xml:id="u-5.8" who="#PoselJodlowskiJerzy">Na wielkie znaczenie tej konstruktywnej roli kontroli państwowej w państwie socjalistycznym wskazywali niejednokrotnie Lenin i Stalin. „Nasza inspekcja winna patrzeć na instytucje, które rewiduje, nie jak na cudze, lecz jak na swoje rodzone instytucje, które trzeba uczyć, które trzeba doskonalić” — oto słowa, którymi Stalin podkreślił konstruktywną i wychowawczą rolę socjalistycznej kontroli.</u>
146   - <u xml:id="u-5.9" who="#PoselJodlowskiJerzy">Kontrola wykonania jest jednym z najistotniejszych elementów ustrojowych państwa socjalistycznego i państw budujących socjalizm. Pozwala ona uogólniać i upowszechniać osiągnięcia, wykrywać i analizować błędy działania aparatu państwowego i jednostek gospodarki uspołecznionej. Jest ona gwarancją realizacji wszelkich zadań i dostarcza sprawdzianów słuszności lub błędności poczynań.</u>
147   - <u xml:id="u-5.10" who="#PoselJodlowskiJerzy">Wielka rola kontroli wykonania w państwie socjalistycznym została też mocno uwypuklona w dorobku XIX Zjazdu KPZR, na którym podkreślono konieczność wcielania w życie wskazań wielkiego Lenina, że — „główną rzeczą w pracy organizacyjnej jest właściwy dobór ludzi i kontrola wykonania”.</u>
148   - <u xml:id="u-5.11" who="#PoselJodlowskiJerzy">„Należy pamiętać o tym — powiedział Malenkow w swym referacie — że cel kontroli wykonania polega przede wszystkim na tym, aby wykryć niedociągnięcia, ujawnić fakty bezprawia, pomoc radą pracownikom uczciwym, ukarać niepoprawnych i doprowadzić do wykonania powziętej uchwały, studiować doświadczenie i na jego podstawie zapewnić najsłuszniejsze, najkorzystniejsze, najlepsze... rozwiązanie postawionego zadania.” W państwie socjalistycznym w dużym stopniu traci też na znaczeniu przeciwstawienie kontroli legalności działania — kontroli celowości działania, któremu tak wielką wagę przypisują prawnicy burżuazyjni. Prawo socjalistyczne, mające odmienną i szerszą funkcję od prawa burżuazyjnego, w dużym stopniu określa i normuje w sposób bezpośredni zadania stojące przed organami administracji i jednostkami gospodarki narodowej. Cele działania w szerokim zakresie zawierają się wprost w normach prawnych, a w szczególności w planach gospodarczych, które podniesione do godności ustawy, są częścią składową socjalistycznego prawa. Stąd kontrola celowości zbiega się coraz bardziej z kontrolą legalności.</u>
149   - <u xml:id="u-5.12" who="#PoselJodlowskiJerzy">Doniosła funkcja kontroli wykonania w ustroju socjalistycznym to ochrona własności społecznej, to walka z biurokratyzmem, z bezdusznością i przejawami złej woli aparatu państwowego.</u>
150   - <u xml:id="u-5.13" who="#PoselJodlowskiJerzy">Tak więc kontrola państwowa w państwie socjalistycznym, a tym samym w państwie budującym socjalizm, staje się koniecznym i doniosłym narzędziem budowy nowego ustroju społeczno-gospodarczego i kulturalnego.</u>
151   - <u xml:id="u-5.14" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ten charakter i ta funkcja kontroli w państwie socjalistycznym przesądza też o tym, że kontrola ta nie może być kontrolą zewnętrzną, tj. nie może być sprawowaną przez organy stojące poza rządem, poza tymi ośrodkami władzy, które planują i realizują plany, które zarządzają, wydają nakazy i polecenia. W ustroju socjalistycznym, któremu obca jest konstrukcja podziału władz, nie ma uzasadnienia koncepcja niezależności organów kontroli od rządu. Wręcz przeciwnie, sens i znaczenie kontroli państwowej w tym ustroju, a zarazem gwarancja jej skuteczności polega na tym, by kontrola ta wchodziła w skład pozostających pod jednolitym kierownictwem organów administracji państwowej, by kontrola wykonania była kierowana przez te naczelne organy władzy, które określają zadania do wykonania i kierują samym wykonaniem zadań zarządu państwowego.</u>
152   - <u xml:id="u-5.15" who="#PoselJodlowskiJerzy">Oceniając z tych założeń system kontroli państwowej, obowiązujący dotychczas u nas, stwierdzić należy, że system ten, aczkolwiek oparty w zasadzie o zrozumienie funkcji i zadań kontroli państwowej w państwie ludowym, nie odpowiadał założeniom tym całkowicie i wykazywał — jak to podkreślił już wczoraj ob. Minister Jóźwiak — poważne obciążenia starymi koncepcjami ustrojowymi. Było to wynikiem specyficznego rozwoju kształtowania się form kontroli państwowej w naszych nowych warunkach ustrojowych.</u>
153   - <u xml:id="u-5.16" who="#PoselJodlowskiJerzy">Po wyzwoleniu, po objęciu steru rządów w Polsce przez władzę ludową Najwyższa Izba Kontroli w jej dawnej, przedwojennej postaci nie została reaktywowana. Funkcje kontroli państwowej sprawowało Biuro Kontroli przy Prezydium Krajowej Rady Narodowej. Mała Konstytucja z lutego 1947 r., oparta o założenia podstawowe burżuazyjnej konstytucji marcowej, stanowiła utrzymanie instytucji Najwyższej Izby Kontroli, wiążąc ją z Radą Państwa, przede wszystkim poprzez udział Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, wybieranego przez Sejm, w składzie Rady Państwa. Faktyczne powołanie do życia Najwyższej Izby Kontroli nastąpiło po uchwaleniu w dniu 9 marca 1949 r. ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli.</u>
154   - <u xml:id="u-5.17" who="#PoselJodlowskiJerzy">Aczkolwiek ustawa ta rozszerzyła znacznie zakres działania kontroli państwowej zgodnie z jej podstawowymi założeniami w Państwie Ludowym i stworzyła formy dogodne dla dalszego rozwoju w praktyce działania Najwyższej Izby Kontroli i jej organów, zgodnie z coraz jaśniej zarysowującą się funkcją kontroli jako narzędzia budowy nowego ustroju, to jednak ustawa ta opierała się na założeniu niezależności kontroli od rządu, stawiała kierownictwo kontroli państwowej poza naczelnymi organami administracji państwowej, stwarzała więc system kontroli zewnętrznej.</u>
155   - <u xml:id="u-5.18" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ta błędna, wadliwa konstrukcja systemu kontroli, stanowiąca przeżytek form właściwych dla państwa burżuazyjnego, była wynikiem faktu, iż ustawa z dnia 9 marca 1949 r. wydana została w wykonaniu Małej Konstytucji z lutego 1947 r., opartej o założenia konstytucji marcowej. Ustawa ta wyrosła więc na gruncie założeń konstytucyjnych wczesnego etapu okresu przejściowego. Brak jej było oparcia w założeniach konstytucyjnych, odpowiadających temu etapowi rozwoju ustroju społecznego, gospodarczego i politycznego, jaki osiągnęła Polska Ludowa dzięki realizacji narodowych planów gospodarczych, umożliwiających budowę podstaw socjalizmu.</u>
156   - <u xml:id="u-5.19" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ustawa z 9 marca 1949 r. o Najwyższej Izbie Kontroli była ustawą przejściową. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 Iipca br. przesądziła w sensie negatywnym istnienie Najwyższej Izby Kontroli w jej dotychczasowej formie organizacyjnej, tj. jako instytucji stojącej poza Rządem; przesądziła tym samym w sensie negatywnym system kontroli zewnętrznej, jaki był sprawowany przez Najwyższą Izbę Kontroli i jej organy.</u>
157   - <u xml:id="u-5.20" who="#PoselJodlowskiJerzy">Art. 6 Ustawy Konstytucyjnej z 22 Iipca b. r., zawierającej Przepisy wprowadzające Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, przewidywał, iż Najwyższa Izba Kontroli ma działać w granicach jej dotychczasowych uprawnień tylko do czasu wejścia w życie nowej ustawy o kontroli państwowej.</u>
158   - <u xml:id="u-5.21" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ustawa, której projekt przedstawiła Wysokiej Izbie Rada Państwa wespół z Rządem, dokonuje istotnej przebudowy systemu kontroli państwowej i stwarza nowe formy dla działalności kontroli państwowej, dostosowane do jej funkcji i zadań w ustroju państwa ludowego, państwa budującego socjalizm.</u>
159   - <u xml:id="u-5.22" who="#PoselJodlowskiJerzy">Projektowana ustawa, wychodząc z założenia, że kontrola państwowa stanowi doniosłą funkcję Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, znosi pozostałości starych koncepcji ustrojowych, zrywa z zasadą niezależności kontroli państwowej od Rządu i przeciwnie — włącza ją w jednolity zespół naczelnych wykonawczych i zarządzających organów władzy państwowej. W myśl art. 24 i 25 projektu Najwyższa Izba Kontroli ulega zniesieniu a agendy jej przejmuje Ministerstwo Kontroli Państwowej. Kierownictwo kontroli państwowej sprawuje minister, a więc członek Rządu.</u>
160   - <u xml:id="u-5.23" who="#PoselJodlowskiJerzy">Powołanie do życia nowego systemu kontroli kierowanej przez Rząd czyni zbędnym istnienie odrębnej kontroli wewnętrznej, tj. resortowej, wykonywanej przez departamenty kontroli i inne komórki organizacyjne poszczególnych resortów. Jeśli uregulowanie tej kwestii nie znalazło się w ramach referowanej ustawy, to tylko dlatego, że działalność tej kontroli resortowej opierała się nie na ustawie, ale na odpowiednich uchwałach Rządu.</u>
161   - <u xml:id="u-5.24" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ustawa o kontroli państwowej opiera się w dużym stopniu o te same założenia, co ustawa z 9 marca 1949 r., gdy idzie o zakres działania i zadań kontroli państwowej, ale je pogłębia, rozszerza, bardziej jasno i wyraźnie określa funkcje kontroli państwowej w Polsce Ludowej.</u>
162   - <u xml:id="u-5.25" who="#PoselJodlowskiJerzy">Jeśli idzie o podmiotowy zakres działania kontroli państwowej, tj. o teren, który jest objęty jej działaniem, to zakres ten obejmuje wszystkie instytucje i urzędy państwowe, zarówno naczelne jak i im podległe, wszystkie przedsiębiorstwa państwowe i pozostające pod zarządem państwowym, całą spółdzielczość oraz organizacje i instytucje korzystające z pomocy państwa albo wykonujące czynności zlecone przez państwo.</u>
163   - <u xml:id="u-5.26" who="#PoselJodlowskiJerzy">Zadania kontroli państwowej ustawa zakreśla już we wstępie, stanowiąc, iż kontrola państwowa powołana zostaje — „w celu kontroli przez Rząd Rzeczypospolitej Ludowej realizacji narodowych planów gospodarczych i wykonania uchwał Rządu oraz czuwania nad przestrzeganiem dyscypliny państwowej, gospodarczej i finansowej”. Zadania te precyzuje bliżej art. 4 ustawy. Na podkreślenie zasługuje, iż przepis ten w oddzielnym punkcie wysuwa jako zadanie kontroli państwowej — „kontrolę wykonania uchwał Rządu i zadań planowych”.</u>
164   - <u xml:id="u-5.27" who="#PoselJodlowskiJerzy">To nowe, nieznane ustawie z 1949 r., sformułowanie ujmuje funkcję kontroli państwowej jako organu Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, polegającą na kontroli wykonania. Doniosłą rolę kontroli wykonania, jej nieodzowną potrzebę w budownictwie nowego ustroju Polski Ludowej podkreślał wielokrotnie w swych przemówieniach Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut, w szczególności na VI i VII Plenum KC PZPR.</u>
165   - <u xml:id="u-5.28" who="#PoselJodlowskiJerzy">W oparciu o konstytucyjne zasady, dotyczące obowiązku wszystkich obywateli i organów władzy i administracji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ochrony własności społecznej, projekt podkreśla w art. 5 jako jedno z podstawowych zadań kontroli państwowej czuwanie nad ochroną własności społecznej. Własność ta jest podstawą naszego ustroju, jest — jak głosi art. 77 Konstytucji — niewzruszoną podstawą — „rozwoju państwa, źródłem bogactwa i siły Ojczyzny”; własność społeczna jest jedną z najistotniejszych gwarancji władzy politycznej mas pracujących, umożliwiającą rozwój produkcji i planowanie gospodarcze.</u>
166   - <u xml:id="u-5.29" who="#PoselJodlowskiJerzy">Dalsze zadania kontroli państwowej, sformułowane w art. 5, to walka — „z przerostami aparatu administracyjnego i biurokratyzmem”. Zadanie to jest szczególnie doniosłe w okresie budowy podstaw socjalizmu. Podkreślił je dobitnie Prezes Rady Ministrów Ob. Bolesław Bierut, mówiąc</u>
167   - <u xml:id="u-5.30" who="#komentarz">(czyta):</u>
168   - <u xml:id="u-5.31" who="#PoselJodlowskiJerzy">„Nie wolno... zamykać oczu na fakt, że nowy aparat władzy państwowej, stworzony po zwycięstwie ludu pracującego, może podlegać i podlega chorobie biurokratyzmu. Dlaczego? Dlatego — po pierwsze — że do tego aparatu weszli z konieczności w poważnej liczbie starzy urzędnicy z dawnego aparatu państwowego, jako fachowcy w dziedzinie administracji państwowej, a skoro zajęli stanowiska w nowym aparacie władzy ludowej, to oczywiście, wraz ze swą fachowością wnieśli również do tego aparatu swe stare nawyki biurokratyczne i często zarażali nimi młode, niedoświadczone kadry...”</u>
169   - <u xml:id="u-5.32" who="#PoselJodlowskiJerzy">Nieuzasadnionym optymizmem byłoby twierdzenie, że cały nasz aparat państwowy stoi już na wysokości zadania, że każdy urzędnik obdarzony władzą wykonuje ją w sposób zgodny z celami państwa ludowego, że jest dostatecznie świadomy i związany ideowo z państwem ludowym. Mamy jeszcze spuściznę minionego okresu. Między urzędnikami w aparacie państwowym zdarzają się jednostki złej woli, niezwiązane dostatecznie z ideologią Polski Ludowej, jednostki biurokratyczne, które wypaczają sens zarządu państwowego, które nie czują zrozumienia dla potrzeb człowieka pracy.</u>
170   - <u xml:id="u-5.33" who="#PoselJodlowskiJerzy">Lenin mówił: — „Trzeba, abyśmy zrozumieli, że walka z biurokratyzmem jest walką absolutnie konieczną”.</u>
171   - <u xml:id="u-5.34" who="#PoselJodlowskiJerzy">W walce tej doniosłą rolę odegrać może kontrola państwowa.</u>
172   - <u xml:id="u-5.35" who="#PoselJodlowskiJerzy">W państwie ludowym, w państwie, w którym władza należy do mas pracujących, również do mas tych należy najszerzej pojęta kontrola całego życia państwowego i społecznego, kontrola działania wszystkich organów administracji państwowej. W państwie ludowym potężnym czynnikiem kontroli jest kontrola społeczna, kontrola mas pracujących. Kontrola państwowa wtedy tylko będzie mogła spełnić należycie swe zadania, gdy będzie powiązana z kontrolą społeczną. Art. 5 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej głosi, iż — „wszystkie organy władzy i administracji państwowej opierają się w swej działalności na świadomym, czynnym współdziałaniu najszerszych mas ludowych”. W oparciu o tę konstytucyjną zasadę projekt ustawy głosi, iż — „kontrola w pracy swej opiera się na czynnym współdziałaniu mas pracujących”. Ma to szczególne znaczenie dla zwalczania biurokratyzmu.</u>
173   - <u xml:id="u-5.36" who="#PoselJodlowskiJerzy">Trzeba — „wychowywać, pouczać i pobudzać do krytyki i kontroli bezpartyjne masy robotników, chłopów i inteligentów” — mówił Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut na VII Plenum KC PZPR.</u>
174   - <u xml:id="u-5.37" who="#PoselJodlowskiJerzy">Zagadnienie powiązania kontroli państwowej z kontrolą mas pracujących znalazło też podkreślenie na XIX Zjeździe WKP(b): — „Trzeba, aby nasze organy kierownicze opierały się w swej pracy w dziedzinie kontroli wykonania na szerokich masach ludzi pracy... Jedynie połączenie odgórnej kontroli wykonania z kontrolą oddolną partyjnych i bezpartyjnych mas zapewni usunięcie w porę niedociągnięć pracy naszych organizacji i instytucji, stworzy warunki, w których uchwały i dyrektywy będą wykonywane w porę i sprawnie...” — mówi Malenkow w swoim referacie na XIX Zjeździe.</u>
175   - <u xml:id="u-5.38" who="#PoselJodlowskiJerzy">Zorganizowana kontrola społeczna koncentruje się w radach narodowych. Toteż projekt stanowi, iż kontrola państwowa współdziała z kontrolą społeczną rad narodowych, przy czym tryb współdziałania określi Rada Państwa.</u>
176   - <u xml:id="u-5.39" who="#PoselJodlowskiJerzy">Zatrzymałem się nieco dłużej na omówieniu zadań kontroli państwa określonych w ustawie. Krótko już tylko omówię najważniejsze postanowienia ustawy co do organizacji, uprawnień i obowiązków kontroli państwowej.</u>
177   - <u xml:id="u-5.40" who="#PoselJodlowskiJerzy">Projekt nie normuje szczegółowo organizacji kontroli państwowej, upoważniając Radę Państwa do opracowania statutu organizacyjnego Ministerstwa oraz organizacji i zakresu działania terenowych jednostek organów kontroli. Projekt stanowi, że pracownicy kontroli państwowej podlegają Ministerstwu Kontroli Państwowej i w sprawowaniu swoich funkcji kontrolnych są niezależni od organów terenowych.</u>
178   - <u xml:id="u-5.41" who="#PoselJodlowskiJerzy">Projekt ustawy wyposaża kontrolę państwową w szerokie uprawnienia. W nawiązaniu do uwag wypowiedzianych na wstępie chciałbym wskazać przede wszystkim na te, które zmierzają do stworzenia organom kontroli państwowej warunków umożliwiających im spełnianie roli konstruktywnej i wychowawczej.</u>
179   - <u xml:id="u-5.42" who="#PoselJodlowskiJerzy">Z tego punktu widzenia na uwagę zasługuje prawo delegowania pracowników kontroli do uczestniczenia w naradach kolegiów ministerstw, komisji i komitetów sprawujących funkcje naczelnych organów administracji państwowej, jak również w naradach wytwórczych, prawo a zarazem obowiązek wydawania postanowień w razie stwierdzenia w toku kontroli naruszenia przepisów lub zarządzeń, zobowiązujących kierownika jednostki kontrolowanej lub nadrzędnej do usunięcia naruszenia, dalej prawo zobowiązywania jednostki kontrolowanej lub nadrzędnej w drodze wystąpień zawierających spostrzeżenia, uwagi i wnioski do przedsięwzięcia środków zmierzających do usunięcia stwierdzonych przez kontrolę uchybień.</u>
180   - <u xml:id="u-5.43" who="#PoselJodlowskiJerzy">Istotne znaczenie ma przyznanie Ministerstwu Kontroli Państwowej uprawnienia do wydawania orzeczeń, zobowiązujących winnych naruszenia przepisów do pokrycia szkody materialnej. Odszkodowanie to może być orzeczone w granicach trzymiesięcznego uposażenia winnego pracownika. Prawo Ministerstwa Kontroli do orzeczenia o obowiązku odszkodowania nie wyłącza drogi sądowej i może być wykonywane tylko o tyle, o ile pracownik nie został wcześniej pociągnięty do odpowiedzialności sądowej.</u>
181   - <u xml:id="u-5.44" who="#PoselJodlowskiJerzy">Wreszcie ważne znaczenie dla zabezpieczenia realizacji zadań wychowawczych i represyjnych kontroli ma przyznane Ministerstwu Kontroli Państwowej za zgodą Prezesa Rady Ministrów lub właściwego Wiceprezesa Rady Ministrów prawo stosowania kar dyscyplinarnych wobec pracowników wszystkich jednostek kontrolowanych — od upomnienia do wydalenia ze służby, łącznie z ogłoszeniem w prasie.</u>
182   - <u xml:id="u-5.45" who="#PoselJodlowskiJerzy">Wysoka Izbo! Projekt referowanej przeze mnie ustawy, stwarzający nowe formy organizacyjne kontroli państwowej, precyzujący jej zadania, wyposażający ją w szeroki zakres uprawnień, w skuteczne środki działania, likwidujący obciążenia dawnych koncepcji, odpowiada niewątpliwie doniosłej funkcji państwowej w państwie ludowym, którą sformułował Prezydent Bierut mówiąc: — „Jedną z najważniejszych funkcji rządzenia państwem jest nieustanna, codzienna kontrola państwowego aparatu urzędniczego”.</u>
183   - <u xml:id="u-5.46" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ustawa stwarza realne podstawy do tego, aby kontrola państwowa stała się jednym z najważniejszych narzędzi Państwa Ludowego w realizacji jego wielkich celów.</u>
184   - <u xml:id="u-5.47" who="#PoselJodlowskiJerzy">Dlatego w imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych wnoszę, aby Wysoka Izba uchwaliła projekt ustawy wraz z poprawkami zawartymi w druku nr 6.</u>
  133 + <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJodłowskiJerzy">Wysoki Sejmie! Ustawa, której projekt przypadło mi w udziale referować, pierwsza ustawa, która przyszła pod obrady Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i która ma zapoczątkować jego działalność ustawodawczą, dotyczy ważnego i doniosłego w ustroju państwa ludowego zagadnienia kontroli państwowej.</u>
  134 + <u xml:id="u-5.1" who="#PosełJodłowskiJerzy">Zadanie moje jako referenta tego projektu jest poważnie ułatwione dzięki temu, że Obywatele Posłowie mają świeżo w pamięci wczorajsze przemówienie ob. Ministra Jóźwiaka-Witolda, który w sposób szczegółowy i gruntowny omówił podstawowe zasady, na jakich opiera się działalność kontroli państwowej w Polsce Ludowej, oraz przedstawił założenia i główne postanowienia projektu ustawy o kontroli państwowej, wniesionego ze wspólnej inicjatywy Rady Państwa i Rządu. Pozwala mi to ograniczyć się w mym referacie do podkreślenia tylko najistotniejszych kwestii wiążących się z unormowaniem kontroli państwowej i przedstawienia spośród przepisów projektowanej ustawy tych w szczególności, które wprowadzają istotne zmiany w porównaniu z obecnym stanem prawnym w tej dziedzinie.</u>
  135 + <u xml:id="u-5.2" who="#PosełJodłowskiJerzy">Jak to podkreślił w swym przemówieniu ob. Minister Jóźwiak, przedłożony Wysokiemu Sejmowi do rozpatrzenia i uchwalenia projekt ustawy o kontroli państwowej stanowi wyraz zmiany i wzrostu roli kontroli państwowej, nierozerwalnie związanych ze zmianami, jakie zaszły we wszystkich dziedzinach życia naszego kraju w ciągu minionych lat 8, w ciągu okresu budowy nowego ustroju Polski Ludowej. Projekt tej ustawy stanowi dalszy etap w rozwoju rozumienia i ujęcia funkcji, zadań i organizacji kontroli państwowej w ustroju demokracji ludowej, etap zamykający dawne unormowanie kontroli państwowej, które — aczkolwiek na przestrzeni tych 8 lat w nowych warunkach ustrojowych ulegało przemianom i nabierało nowej treści — pozostawało jednak jeszcze pod wpływem dawnych, wyrosłych w warunkach starego ustroju, koncepcji i które utrzymywało system kontroli państwowej wyrosły z burżuazyjnej konstrukcji podziału władz.</u>
  136 + <u xml:id="u-5.3" who="#PosełJodłowskiJerzy">Instytucja kontroli państwowej w Państwie Ludowym pomimo wspólności nazwy różni się w sposób zasadniczy od kontroli państwowej w państwie burżuazyjnym. Charakter bowiem kontroli państwowej, jej funkcje i zadania określone są przez ustrój społeczno-gospodarczy i polityczny i odpowiadają charakterowi państwa.</u>
  137 + <u xml:id="u-5.4" who="#PosełJodłowskiJerzy">W państwie burżuazyjnym, które znamionuje formalna demokracja, maskująca rzeczywistą nierówność, i które zadowala się formalną praworządnością, również kontrola państwowa ma charakter czysto formalny, ogranicza się do badania formalnej zgodności działania administracji państwowej z przepisami, do badania formalnej legalności. Zakres kontroli w państwie burżuazyjnym ogranicza się przy tym do sprawdzania finansowo-rachunkowej tylko strony działania aparatu administracyjnego.</u>
  138 + <u xml:id="u-5.5" who="#PosełJodłowskiJerzy">Dalszą charakterystyczną cechą kontroli państwowej w państwie burżuazyjnym jest jej niemal wyłącznie charakter represyjny, jej funkcja negatywna. Kontrola w państwie burżuazyjnym nie spełnia roli konstruktywnej, pozytywnej, nastawiona jest przede wszystkim na wykrywanie przestępstw i nadużyć, opiera się na metodzie nazwanej przez Stalina w jednej z jego wypowiedzi na temat kontroli „metodą policyjną”. Kontrola tego typu jest wyrazem nieufności klas rządzących w państwie burżuazyjnym do swego własnego aparatu, nieufności w dużym stopniu zresztą uzasadnionej. Kiedy w roku 1946 w Konstytuancie Francuskiej deputowany Pineau, prawicowy socjalista, uzasadniał przepisy projektu Konstytucji o kontroli przekazanej tzw. Izbie Obrachunkowej, takie aspekty uznał za właściwe podkreślić jako pierwszoplanowe: „Pomoc Izby Obrachunkowej ma polegać na jej prawie i obowiązku zawiadamiania Zgromadzenia Narodowego o nadużyciach, malwersacjach i wszystkich faktach, które mogłyby uzasadniać odpowiedzialność administratorów”. Wypowiedź ta dobitnie podkreśla represyjną i defensywną funkcję kontroli w państwie burżuazyjnym.</u>
  139 + <u xml:id="u-5.6" who="#PosełJodłowskiJerzy">W znakomitej większości państw burżuazyjnych system kontroli oparty jest na wyrastającej z konstrukcji podziału władz niezależności organów kontroli od rządu, mającej stwarzać pozory niezawisłości i ponadklasowości kontroli państwowej. Również obowiązująca w Polsce w okresie międzywojennym ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli z 1921 r., wydana w oparciu o założenia konstytucji marcowej, stanowiła, iż „kontrola jest od rządu niezależna i podlega bezpośrednio Prezydentowi Rzeczypospolitej”. W rzeczywistości kontrola państwowa w państwie burżuazyjnym, mimo całej deklarowanej formalnej niezależności od rządu, jest jednym z ogniw ustroju państwowego, jednym z organów i instrumentów panowania klas posiadających i wykonywana jest w ich interesie.</u>
  140 + <u xml:id="u-5.7" who="#PosełJodłowskiJerzy">Zasadniczo inną jest funkcja i charakter kontroli państwowej w państwie typu socjalistycznego. Jasne określenie funkcji państwa socjalistycznego, w szczególności funkcji gospodarczo-organizacyjnych i kulturalno-wychowawczych, wykonywanych w interesie mas pracujących, oparcie całej gospodarki narodowej na zasadach planowania, wielki rozrost agend państwa socjalistycznego sprawiają, że w państwie tym funkcja kontroli nabiera szczególnie doniosłego znaczenia. Kontrola państwowa w państwie socjalistycznym to przede wszystkim kontrola wykonania, kontrola realizacji narodowych planów gospodarczych, realizacji zadań postawionych przed aparatem państwowym przez rząd. Aczkolwiek kontrola wykonania musi posiadać w pewnym zakresie także charakter represyjny i przyczyniać się do wykrywania przestępstw i nadużyć, to jednak kontrola państwowa w państwie socjalistycznym ma przede wszystkim charakter konstruktywny, ma za zadanie poprzez wykrywanie błędów i niedociągnięć przyczyniać się do ich naprawy i usuwania, wychowywać, pogłębiać świadomość i poczucie odpowiedzialności aparatu państwowego, ma wskazywać, poprawiać, okazywać pomoc wszystkim organom państwa i jednostkom gospodarki w realizacji planów gospodarczych postawionych przez władzę ludową.</u>
  141 + <u xml:id="u-5.8" who="#PosełJodłowskiJerzy">Na wielkie znaczenie tej konstruktywnej roli kontroli państwowej w państwie socjalistycznym wskazywali niejednokrotnie Lenin i Stalin. „Nasza inspekcja winna patrzeć na instytucje, które rewiduje, nie jak na cudze, lecz jak na swoje rodzone instytucje, które trzeba uczyć, które trzeba doskonalić” — oto słowa, którymi Stalin podkreślił konstruktywną i wychowawczą rolę socjalistycznej kontroli.</u>
  142 + <u xml:id="u-5.9" who="#PosełJodłowskiJerzy">Kontrola wykonania jest jednym z najistotniejszych elementów ustrojowych państwa socjalistycznego i państw budujących socjalizm. Pozwala ona uogólniać i upowszechniać osiągnięcia, wykrywać i analizować błędy działania aparatu państwowego i jednostek gospodarki uspołecznionej. Jest ona gwarancją realizacji wszelkich zadań i dostarcza sprawdzianów słuszności lub błędności poczynań.</u>
  143 + <u xml:id="u-5.10" who="#PosełJodłowskiJerzy">Wielka rola kontroli wykonania w państwie socjalistycznym została też mocno uwypuklona w dorobku XIX Zjazdu KPZR, na którym podkreślono konieczność wcielania w życie wskazań wielkiego Lenina, że „główną rzeczą w pracy organizacyjnej jest właściwy dobór ludzi i kontrola wykonania”.</u>
  144 + <u xml:id="u-5.11" who="#PosełJodłowskiJerzy">„Należy pamiętać o tym — powiedział Malenkow w swym referacie — że cel kontroli wykonania polega przede wszystkim na tym, aby wykryć niedociągnięcia, ujawnić fakty bezprawia, pomoc radą pracownikom uczciwym, ukarać niepoprawnych i doprowadzić do wykonania powziętej uchwały, studiować doświadczenie i na jego podstawie zapewnić najsłuszniejsze, najkorzystniejsze, najlepsze... rozwiązanie postawionego zadania.” W państwie socjalistycznym w dużym stopniu traci też na znaczeniu przeciwstawienie kontroli legalności działania — kontroli celowości działania, któremu tak wielką wagę przypisują prawnicy burżuazyjni. Prawo socjalistyczne, mające odmienną i szerszą funkcję od prawa burżuazyjnego, w dużym stopniu określa i normuje w sposób bezpośredni zadania stojące przed organami administracji i jednostkami gospodarki narodowej. Cele działania w szerokim zakresie zawierają się wprost w normach prawnych, a w szczególności w planach gospodarczych, które podniesione do godności ustawy, są częścią składową socjalistycznego prawa. Stąd kontrola celowości zbiega się coraz bardziej z kontrolą legalności.</u>
  145 + <u xml:id="u-5.12" who="#PosełJodłowskiJerzy">Doniosła funkcja kontroli wykonania w ustroju socjalistycznym to ochrona własności społecznej, to walka z biurokratyzmem, z bezdusznością i przejawami złej woli aparatu państwowego.</u>
  146 + <u xml:id="u-5.13" who="#PosełJodłowskiJerzy">Tak więc kontrola państwowa w państwie socjalistycznym, a tym samym w państwie budującym socjalizm, staje się koniecznym i doniosłym narzędziem budowy nowego ustroju społeczno-gospodarczego i kulturalnego.</u>
  147 + <u xml:id="u-5.14" who="#PosełJodłowskiJerzy">Ten charakter i ta funkcja kontroli w państwie socjalistycznym przesądza też o tym, że kontrola ta nie może być kontrolą zewnętrzną, tj. nie może być sprawowaną przez organy stojące poza rządem, poza tymi ośrodkami władzy, które planują i realizują plany, które zarządzają, wydają nakazy i polecenia. W ustroju socjalistycznym, któremu obca jest konstrukcja podziału władz, nie ma uzasadnienia koncepcja niezależności organów kontroli od rządu. Wręcz przeciwnie, sens i znaczenie kontroli państwowej w tym ustroju, a zarazem gwarancja jej skuteczności polega na tym, by kontrola ta wchodziła w skład pozostających pod jednolitym kierownictwem organów administracji państwowej, by kontrola wykonania była kierowana przez te naczelne organy władzy, które określają zadania do wykonania i kierują samym wykonaniem zadań zarządu państwowego.</u>
  148 + <u xml:id="u-5.15" who="#PosełJodłowskiJerzy">Oceniając z tych założeń system kontroli państwowej, obowiązujący dotychczas u nas, stwierdzić należy, że system ten, aczkolwiek oparty w zasadzie o zrozumienie funkcji i zadań kontroli państwowej w państwie ludowym, nie odpowiadał założeniom tym całkowicie i wykazywał — jak to podkreślił już wczoraj ob. Minister Jóźwiak — poważne obciążenia starymi koncepcjami ustrojowymi. Było to wynikiem specyficznego rozwoju kształtowania się form kontroli państwowej w naszych nowych warunkach ustrojowych.</u>
  149 + <u xml:id="u-5.16" who="#PosełJodłowskiJerzy">Po wyzwoleniu, po objęciu steru rządów w Polsce przez władzę ludową Najwyższa Izba Kontroli w jej dawnej, przedwojennej postaci nie została reaktywowana. Funkcje kontroli państwowej sprawowało Biuro Kontroli przy Prezydium Krajowej Rady Narodowej. Mała Konstytucja z lutego 1947 r., oparta o założenia podstawowe burżuazyjnej konstytucji marcowej, stanowiła utrzymanie instytucji Najwyższej Izby Kontroli, wiążąc ją z Radą Państwa, przede wszystkim poprzez udział Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, wybieranego przez Sejm, w składzie Rady Państwa. Faktyczne powołanie do życia Najwyższej Izby Kontroli nastąpiło po uchwaleniu w dniu 9 marca 1949 r. ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli.</u>
  150 + <u xml:id="u-5.17" who="#PosełJodłowskiJerzy">Aczkolwiek ustawa ta rozszerzyła znacznie zakres działania kontroli państwowej zgodnie z jej podstawowymi założeniami w Państwie Ludowym i stworzyła formy dogodne dla dalszego rozwoju w praktyce działania Najwyższej Izby Kontroli i jej organów, zgodnie z coraz jaśniej zarysowującą się funkcją kontroli jako narzędzia budowy nowego ustroju, to jednak ustawa ta opierała się na założeniu niezależności kontroli od rządu, stawiała kierownictwo kontroli państwowej poza naczelnymi organami administracji państwowej, stwarzała więc system kontroli zewnętrznej.</u>
  151 + <u xml:id="u-5.18" who="#PosełJodłowskiJerzy">Ta błędna, wadliwa konstrukcja systemu kontroli, stanowiąca przeżytek form właściwych dla państwa burżuazyjnego, była wynikiem faktu, iż ustawa z dnia 9 marca 1949 r. wydana została w wykonaniu Małej Konstytucji z lutego 1947 r., opartej o założenia konstytucji marcowej. Ustawa ta wyrosła więc na gruncie założeń konstytucyjnych wczesnego etapu okresu przejściowego. Brak jej było oparcia w założeniach konstytucyjnych, odpowiadających temu etapowi rozwoju ustroju społecznego, gospodarczego i politycznego, jaki osiągnęła Polska Ludowa dzięki realizacji narodowych planów gospodarczych, umożliwiających budowę podstaw socjalizmu.</u>
  152 + <u xml:id="u-5.19" who="#PosełJodłowskiJerzy">Ustawa z 9 marca 1949 r. o Najwyższej Izbie Kontroli była ustawą przejściową. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 Iipca br. przesądziła w sensie negatywnym istnienie Najwyższej Izby Kontroli w jej dotychczasowej formie organizacyjnej, tj. jako instytucji stojącej poza Rządem; przesądziła tym samym w sensie negatywnym system kontroli zewnętrznej, jaki był sprawowany przez Najwyższą Izbę Kontroli i jej organy.</u>
  153 + <u xml:id="u-5.20" who="#PosełJodłowskiJerzy">Art. 6 Ustawy Konstytucyjnej z 22 Iipca b. r., zawierającej Przepisy wprowadzające Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, przewidywał, iż Najwyższa Izba Kontroli ma działać w granicach jej dotychczasowych uprawnień tylko do czasu wejścia w życie nowej ustawy o kontroli państwowej.</u>
  154 + <u xml:id="u-5.21" who="#PosełJodłowskiJerzy">Ustawa, której projekt przedstawiła Wysokiej Izbie Rada Państwa wespół z Rządem, dokonuje istotnej przebudowy systemu kontroli państwowej i stwarza nowe formy dla działalności kontroli państwowej, dostosowane do jej funkcji i zadań w ustroju państwa ludowego, państwa budującego socjalizm.</u>
  155 + <u xml:id="u-5.22" who="#PosełJodłowskiJerzy">Projektowana ustawa, wychodząc z założenia, że kontrola państwowa stanowi doniosłą funkcję Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, znosi pozostałości starych koncepcji ustrojowych, zrywa z zasadą niezależności kontroli państwowej od Rządu i przeciwnie — włącza ją w jednolity zespół naczelnych wykonawczych i zarządzających organów władzy państwowej. W myśl art. 24 i 25 projektu Najwyższa Izba Kontroli ulega zniesieniu a agendy jej przejmuje Ministerstwo Kontroli Państwowej. Kierownictwo kontroli państwowej sprawuje minister, a więc członek Rządu.</u>
  156 + <u xml:id="u-5.23" who="#PosełJodłowskiJerzy">Powołanie do życia nowego systemu kontroli kierowanej przez Rząd czyni zbędnym istnienie odrębnej kontroli wewnętrznej, tj. resortowej, wykonywanej przez departamenty kontroli i inne komórki organizacyjne poszczególnych resortów. Jeśli uregulowanie tej kwestii nie znalazło się w ramach referowanej ustawy, to tylko dlatego, że działalność tej kontroli resortowej opierała się nie na ustawie, ale na odpowiednich uchwałach Rządu.</u>
  157 + <u xml:id="u-5.24" who="#PosełJodłowskiJerzy">Ustawa o kontroli państwowej opiera się w dużym stopniu o te same założenia, co ustawa z 9 marca 1949 r., gdy idzie o zakres działania i zadań kontroli państwowej, ale je pogłębia, rozszerza, bardziej jasno i wyraźnie określa funkcje kontroli państwowej w Polsce Ludowej.</u>
  158 + <u xml:id="u-5.25" who="#PosełJodłowskiJerzy">Jeśli idzie o podmiotowy zakres działania kontroli państwowej, tj. o teren, który jest objęty jej działaniem, to zakres ten obejmuje wszystkie instytucje i urzędy państwowe, zarówno naczelne jak i im podległe, wszystkie przedsiębiorstwa państwowe i pozostające pod zarządem państwowym, całą spółdzielczość oraz organizacje i instytucje korzystające z pomocy państwa albo wykonujące czynności zlecone przez państwo.</u>
  159 + <u xml:id="u-5.26" who="#PosełJodłowskiJerzy">Zadania kontroli państwowej ustawa zakreśla już we wstępie, stanowiąc, iż kontrola państwowa powołana zostaje „w celu kontroli przez Rząd Rzeczypospolitej Ludowej realizacji narodowych planów gospodarczych i wykonania uchwał Rządu oraz czuwania nad przestrzeganiem dyscypliny państwowej, gospodarczej i finansowej”. Zadania te precyzuje bliżej art. 4 ustawy. Na podkreślenie zasługuje, iż przepis ten w oddzielnym punkcie wysuwa jako zadanie kontroli państwowej „kontrolę wykonania uchwał Rządu i zadań planowych”.</u>
  160 + <u xml:id="u-5.27" who="#PosełJodłowskiJerzy">To nowe, nieznane ustawie z 1949 r., sformułowanie ujmuje funkcję kontroli państwowej jako organu Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, polegającą na kontroli wykonania. Doniosłą rolę kontroli wykonania, jej nieodzowną potrzebę w budownictwie nowego ustroju Polski Ludowej podkreślał wielokrotnie w swych przemówieniach Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut, w szczególności na VI i VII Plenum KC PZPR.</u>
  161 + <u xml:id="u-5.28" who="#PosełJodłowskiJerzy">W oparciu o konstytucyjne zasady, dotyczące obowiązku wszystkich obywateli i organów władzy i administracji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ochrony własności społecznej, projekt podkreśla w art. 5 jako jedno z podstawowych zadań kontroli państwowej czuwanie nad ochroną własności społecznej. Własność ta jest podstawą naszego ustroju, jest — jak głosi art. 77 Konstytucji — niewzruszoną podstawą „rozwoju państwa, źródłem bogactwa i siły Ojczyzny”; własność społeczna jest jedną z najistotniejszych gwarancji władzy politycznej mas pracujących, umożliwiającą rozwój produkcji i planowanie gospodarcze.</u>
  162 + <u xml:id="u-5.29" who="#PosełJodłowskiJerzy">Dalsze zadania kontroli państwowej, sformułowane w art. 5, to walka „z przerostami aparatu administracyjnego i biurokratyzmem”. Zadanie to jest szczególnie doniosłe w okresie budowy podstaw socjalizmu. Podkreślił je dobitnie Prezes Rady Ministrów Ob. Bolesław Bierut, mówiąc:</u>
  163 + <u xml:id="u-5.30" who="#PosełJodłowskiJerzy">„Nie wolno... zamykać oczu na fakt, że nowy aparat władzy państwowej, stworzony po zwycięstwie ludu pracującego, może podlegać i podlega chorobie biurokratyzmu. Dlaczego? Dlatego — po pierwsze — że do tego aparatu weszli z konieczności w poważnej liczbie starzy urzędnicy z dawnego aparatu państwowego, jako fachowcy w dziedzinie administracji państwowej, a skoro zajęli stanowiska w nowym aparacie władzy ludowej, to oczywiście, wraz ze swą fachowością wnieśli również do tego aparatu swe stare nawyki biurokratyczne i często zarażali nimi młode, niedoświadczone kadry...”.</u>
  164 + <u xml:id="u-5.31" who="#PosełJodłowskiJerzy">Nieuzasadnionym optymizmem byłoby twierdzenie, że cały nasz aparat państwowy stoi już na wysokości zadania, że każdy urzędnik obdarzony władzą wykonuje ją w sposób zgodny z celami państwa ludowego, że jest dostatecznie świadomy i związany ideowo z państwem ludowym. Mamy jeszcze spuściznę minionego okresu. Między urzędnikami w aparacie państwowym zdarzają się jednostki złej woli, niezwiązane dostatecznie z ideologią Polski Ludowej, jednostki biurokratyczne, które wypaczają sens zarządu państwowego, które nie czują zrozumienia dla potrzeb człowieka pracy.</u>
  165 + <u xml:id="u-5.32" who="#PosełJodłowskiJerzy">Lenin mówił: „Trzeba, abyśmy zrozumieli, że walka z biurokratyzmem jest walką absolutnie konieczną”.</u>
  166 + <u xml:id="u-5.33" who="#PosełJodłowskiJerzy">W walce tej doniosłą rolę odegrać może kontrola państwowa.</u>
  167 + <u xml:id="u-5.34" who="#PosełJodłowskiJerzy">W państwie ludowym, w państwie, w którym władza należy do mas pracujących, również do mas tych należy najszerzej pojęta kontrola całego życia państwowego i społecznego, kontrola działania wszystkich organów administracji państwowej. W państwie ludowym potężnym czynnikiem kontroli jest kontrola społeczna, kontrola mas pracujących. Kontrola państwowa wtedy tylko będzie mogła spełnić należycie swe zadania, gdy będzie powiązana z kontrolą społeczną. Art. 5 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej głosi, iż „wszystkie organy władzy i administracji państwowej opierają się w swej działalności na świadomym, czynnym współdziałaniu najszerszych mas ludowych”. W oparciu o tę konstytucyjną zasadę projekt ustawy głosi, iż „kontrola w pracy swej opiera się na czynnym współdziałaniu mas pracujących”. Ma to szczególne znaczenie dla zwalczania biurokratyzmu.</u>
  168 + <u xml:id="u-5.35" who="#PosełJodłowskiJerzy">Trzeba „wychowywać, pouczać i pobudzać do krytyki i kontroli bezpartyjne masy robotników, chłopów i inteligentów” — mówił Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut na VII Plenum KC PZPR.</u>
  169 + <u xml:id="u-5.36" who="#PosełJodłowskiJerzy">Zagadnienie powiązania kontroli państwowej z kontrolą mas pracujących znalazło też podkreślenie na XIX Zjeździe WKP(b): „Trzeba, aby nasze organy kierownicze opierały się w swej pracy w dziedzinie kontroli wykonania na szerokich masach ludzi pracy... Jedynie połączenie odgórnej kontroli wykonania z kontrolą oddolną partyjnych i bezpartyjnych mas zapewni usunięcie w porę niedociągnięć pracy naszych organizacji i instytucji, stworzy warunki, w których uchwały i dyrektywy będą wykonywane w porę i sprawnie...” — mówi Malenkow w swoim referacie na XIX Zjeździe.</u>
  170 + <u xml:id="u-5.37" who="#PosełJodłowskiJerzy">Zorganizowana kontrola społeczna koncentruje się w radach narodowych. Toteż projekt stanowi, iż kontrola państwowa współdziała z kontrolą społeczną rad narodowych, przy czym tryb współdziałania określi Rada Państwa.</u>
  171 + <u xml:id="u-5.38" who="#PosełJodłowskiJerzy">Zatrzymałem się nieco dłużej na omówieniu zadań kontroli państwa określonych w ustawie. Krótko już tylko omówię najważniejsze postanowienia ustawy co do organizacji, uprawnień i obowiązków kontroli państwowej.</u>
  172 + <u xml:id="u-5.39" who="#PosełJodłowskiJerzy">Projekt nie normuje szczegółowo organizacji kontroli państwowej, upoważniając Radę Państwa do opracowania statutu organizacyjnego Ministerstwa oraz organizacji i zakresu działania terenowych jednostek organów kontroli. Projekt stanowi, że pracownicy kontroli państwowej podlegają Ministerstwu Kontroli Państwowej i w sprawowaniu swoich funkcji kontrolnych są niezależni od organów terenowych.</u>
  173 + <u xml:id="u-5.40" who="#PosełJodłowskiJerzy">Projekt ustawy wyposaża kontrolę państwową w szerokie uprawnienia. W nawiązaniu do uwag wypowiedzianych na wstępie chciałbym wskazać przede wszystkim na te, które zmierzają do stworzenia organom kontroli państwowej warunków umożliwiających im spełnianie roli konstruktywnej i wychowawczej.</u>
  174 + <u xml:id="u-5.41" who="#PosełJodłowskiJerzy">Z tego punktu widzenia na uwagę zasługuje prawo delegowania pracowników kontroli do uczestniczenia w naradach kolegiów ministerstw, komisji i komitetów sprawujących funkcje naczelnych organów administracji państwowej, jak również w naradach wytwórczych, prawo a zarazem obowiązek wydawania postanowień w razie stwierdzenia w toku kontroli naruszenia przepisów lub zarządzeń, zobowiązujących kierownika jednostki kontrolowanej lub nadrzędnej do usunięcia naruszenia, dalej prawo zobowiązywania jednostki kontrolowanej lub nadrzędnej w drodze wystąpień zawierających spostrzeżenia, uwagi i wnioski do przedsięwzięcia środków zmierzających do usunięcia stwierdzonych przez kontrolę uchybień.</u>
  175 + <u xml:id="u-5.42" who="#PosełJodłowskiJerzy">Istotne znaczenie ma przyznanie Ministerstwu Kontroli Państwowej uprawnienia do wydawania orzeczeń, zobowiązujących winnych naruszenia przepisów do pokrycia szkody materialnej. Odszkodowanie to może być orzeczone w granicach trzymiesięcznego uposażenia winnego pracownika. Prawo Ministerstwa Kontroli do orzeczenia o obowiązku odszkodowania nie wyłącza drogi sądowej i może być wykonywane tylko o tyle, o ile pracownik nie został wcześniej pociągnięty do odpowiedzialności sądowej.</u>
  176 + <u xml:id="u-5.43" who="#PosełJodłowskiJerzy">Wreszcie ważne znaczenie dla zabezpieczenia realizacji zadań wychowawczych i represyjnych kontroli ma przyznane Ministerstwu Kontroli Państwowej za zgodą Prezesa Rady Ministrów lub właściwego Wiceprezesa Rady Ministrów prawo stosowania kar dyscyplinarnych wobec pracowników wszystkich jednostek kontrolowanych — od upomnienia do wydalenia ze służby, łącznie z ogłoszeniem w prasie.</u>
  177 + <u xml:id="u-5.44" who="#PosełJodłowskiJerzy">Wysoka Izbo! Projekt referowanej przeze mnie ustawy, stwarzający nowe formy organizacyjne kontroli państwowej, precyzujący jej zadania, wyposażający ją w szeroki zakres uprawnień, w skuteczne środki działania, likwidujący obciążenia dawnych koncepcji, odpowiada niewątpliwie doniosłej funkcji państwowej w państwie ludowym, którą sformułował Prezydent Bierut mówiąc: „Jedną z najważniejszych funkcji rządzenia państwem jest nieustanna, codzienna kontrola państwowego aparatu urzędniczego”.</u>
  178 + <u xml:id="u-5.45" who="#PosełJodłowskiJerzy">Ustawa stwarza realne podstawy do tego, aby kontrola państwowa stała się jednym z najważniejszych narzędzi Państwa Ludowego w realizacji jego wielkich celów.</u>
  179 + <u xml:id="u-5.46" who="#PosełJodłowskiJerzy">Dlatego w imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych wnoszę, aby Wysoka Izba uchwaliła projekt ustawy wraz z poprawkami zawartymi w druku nr 6.</u>
185 180 </div>
186 181 <div xml:id="div-6">
187   - <u xml:id="u-6.0" who="#Marszalek">Otwieram dyskusję nad projektem ustawy o kontroli państwowej.</u>
188   - <u xml:id="u-6.1" who="#Marszalek">Głos ma poseł Albrecht.</u>
  182 + <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Otwieram dyskusję nad projektem ustawy o kontroli państwowej.</u>
  183 + <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Głos ma poseł Albrecht.</u>
189 184 </div>
190 185 <div xml:id="div-7">
191   - <u xml:id="u-7.0" who="#PoselAlbrechtJerzy">Wysoki Sejmie! Wniesiony pod obrady Sejmu projekt ustawy o kontroli państwowej stanowi doniosły akt prawny o poważnym znaczeniu dla sprawy zabezpieczenia pomyślnego rozwoju naszego budownictwa socjalistycznego i umacniania siły naszego Państwa Ludowego.</u>
192   - <u xml:id="u-7.1" who="#PoselAlbrechtJerzy">Naród nasz pod przewodnictwem Partii klasy robotniczej, pod przewodnictwem Tow. Bieruta z ofiarnością i entuzjazmem realizuje zadania budownictwa socjalistycznego, wielkie i porywające zadania programu Frontu Narodowego, zadania budowy szczęścia i rozkwitu naszej Ojczyzny.</u>
193   - <u xml:id="u-7.2" who="#PoselAlbrechtJerzy">Głębokie zaufanie i przekonanie o słuszności drogi naszego rozwoju, o słuszności linii Partii i władzy ludowej, o słuszności naszego programu jest podstawowym źródłem entuzjazmu i ofiarności mas pracujących naszego kraju w realizacji zadań naszego pokojowego, socjalistycznego budownictwa. Najpełniejszy wyraz tego głębokiego przekonania o słuszności linii naszego rozwoju dały masy pracujące, składając swe głosy tak powszechnie i jednomyślnie w wyborach do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — za programem Frontu Narodowego, za programem pokoju, niepodległości i pomyślnego rozkwitu naszej Ojczyzny.</u>
194   - <u xml:id="u-7.3" who="#PoselAlbrechtJerzy">Program ten stawia przed nami ogromne zadania. Zadania te są trudne i inaczej być nie może, bo jak uczy nas Tow. Bierut: — „nie można bez trudności przeprowadzać tak głębokich i na tak wielką skalę zamierzonych przeobrażeń, jakich my dokonujemy”.</u>
195   - <u xml:id="u-7.4" who="#PoselAlbrechtJerzy">Niewzruszoną podstawą pewności, że wszelkie trudności na drodze naszego budownictwa socjalistycznego będą przezwyciężone, podstawowym źródłem siły do walki z trudnościami jest nasze przekonanie, powszechne przekonanie mas, że droga, po której idziemy, jest słuszna i jedyna, że zabezpiecza ona wspaniały rozwój naszego narodu.</u>
196   - <u xml:id="u-7.5" who="#PoselAlbrechtJerzy">Czego potrzeba nam jednak niezbędnie, aby zwycięsko realizować nasz wielki program budownictwa socjalistycznego, aby w ogniu walki klasowej i w walce z trudnościami skutecznie realizować słuszną linię naszego rozwoju? Niezbędne jest wnikliwe i codzienne zabezpieczanie prawidłowej realizacji naszego programu socjalistycznego budownictwa, codzienne zabezpieczanie prawidłowego wykonywania linii wskazanej przez Partię i Rząd, zabezpieczanie jej przed wypaczeniami przez poszczególne ogniwa aparatu państwowego i gospodarczego, niezbędna jest systematyczna walka z wszelkimi przejawami marnotrawstwa dorobku naszego budownictwa, wykuwanego w ciężkim trudzie codziennej pracy mas, konieczna jest systematyczna kontrola prawidłowości wykonania słusznej linii i uchwał władzy ludowej.</u>
197   - <u xml:id="u-7.6" who="#PoselAlbrechtJerzy">Uczy nas tego tow. Stalin w znanych słowach</u>
198   - <u xml:id="u-7.7" who="#komentarz">(czyta):</u>
199   - <u xml:id="u-7.8" who="#PoselAlbrechtJerzy">„Gdy już dana jest słuszna linia, gdy już dane jest słuszne rozwiązanie zagadnienia, powodzenie sprawy zależy od pracy organizacyjnej... od kontroli wykonania uchwał organów kierowniczych.” Towarzysz Stalin wskazując, że kontrola wykonania jest podstawowym źródłem zabezpieczenia prawidłowej realizacji słusznej linii, uczy równocześnie, że w braku i niedoskonałości kontroli szukać należy źródeł wielu trudności budownictwa socjalistycznego.</u>
200   - <u xml:id="u-7.9" who="#PoselAlbrechtJerzy">„Dziewięć dziesiątych naszych luk i wyłomów — mówi tow. Stalin — jest wynikiem braku należycie zorganizowanej kontroli wykonania.” Pod kierownictwem tow. Stalina kontrola państwowa i jej organy w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich stały się bojowym organem walki o trwały socjalistyczny porządek prawny, o prawidłowe wydatkowanie mienia narodowego, o wzmocnienie radzieckiego aparatu państwowego — walki z przejawami biurokracji. Radziecka kontrola państwowa stała się prawdziwie narodową, głęboko demokratyczną w swej istocie i metodach działania, stanowiąc dla nas wzór organu zabezpieczającego prawidłowość działania socjalistycznego aparatu państwowego.</u>
201   - <u xml:id="u-7.10" who="#PoselAlbrechtJerzy">Zagadnienie kontroli wykonania dyrektyw i uchwał Partii i Rządu, zagadnienie kontroli aparatu państwowego nie schodzi z porządku dziennego w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i dziś — na etapie zwycięskiego budownictwa podstaw komunizmu.</u>
202   - <u xml:id="u-7.11" who="#PoselAlbrechtJerzy">Tow. Malenkow w swym referacie na XIX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego mówił</u>
203   - <u xml:id="u-7.12" who="#komentarz">(czyta):</u>
204   - <u xml:id="u-7.13" who="#PoselAlbrechtJerzy">„Zła organizacja faktycznego wykonywania dyrektyw centralnych i własnych uchwał, brak należytej kontroli ich wykonania — oto jeden z najbardziej rozpowszechnionych i głęboko zakorzenionych braków w praktycznej pracy organizacji radzieckich — gospodarczych i partyjnych.” „Niesumienny, nieodpowiedzialny stosunek do wykonywania dyrektyw organów kierowniczych jest najniebezpieczniejszym i najgorszym przejawem biurokratyzmu. Doświadczenie wskazuje, że nawet dobrzy pracownicy, jeśli są pozostawieni sami sobie bez kontroli i sprawdzania ich działalności — zaczynają się psuć i popadać w biurokratyzmem.”</u>
205   - <u xml:id="u-7.14" who="#PoselAlbrechtJerzy">Tow. Malenkow wskazuje dalej, że najważniejsze zadanie polega na tym, „ażeby wzmóc wszechstronnie kontrolę i sprawdzanie wykonania w całym systemie kierownictwa, w pracy wszystkich organizacji i instytucji od góry do dołu”.</u>
206   - <u xml:id="u-7.15" who="#PoselAlbrechtJerzy">Jeśli słowa te i wskazania znalazły swe miejsce na XIX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego — na etapie zwycięskiego budownictwa komunizmu w ZSRR, to jakże po stokroć słuszne i celne są one na etapie naszego budownictwa socjalistycznego, w naszej sytuacji, w warunkach ostrej walki klasowej, która toczy się w naszym kraju, w warunkach daleko niepełnej jeszcze dojrzałości politycznej naszego aparatu państwowego, gdy nie wyplenione zostały do końca klasowe źródła biurokratyzmu i obciążenia burżuazyjne w świadomości ludzi — w tym rzędzie pracowników aparatu państwowego.</u>
207   - <u xml:id="u-7.16" who="#PoselAlbrechtJerzy">Oczywiście w tych warunkach na naszym etapie budownictwa socjalistycznego zabezpieczenie prawidłowej realizacji linii Partii i Rządu przez aparat państwowy i gospodarczy, sprawa codziennej wnikliwej kontroli aparatu państwowego i gospodarczego, opartej o aktywność i krytykę mas, ma szczególnie doniosłe znaczenie.</u>
208   - <u xml:id="u-7.17" who="#PoselAlbrechtJerzy">Wskazuje nam na to z całym naciskiem i uczy tej prawdy Tow. Bierut na VII Plenum KC PZPR, kiedy mówi, że — „aparat państwa ludowego wymaga tej kontroli nieustannie, codziennie, na każdym kroku, aby nie nabywał on złych narowów, aby tępić w nim wszelkie tendencje do lekceważenia potrzeb mas, aby nie ulegał korupcji i demoralizacji”.</u>
209   - <u xml:id="u-7.18" who="#PoselAlbrechtJerzy">Tow. Bierut wskazuje, że — „podstawowym zadaniem jest nadanie aparatowi państwowemu charakteru socjalistycznego, w przeciwnym bowiem razie zbiurokratyzowany, oderwany od mas pracujących i ich kontroli aparat państwowy łatwo może stać się przeszkodą, hamulcem w budownictwie socjalistycznym.” Potężnym orężem w codziennym sprawowaniu kontroli aparatu państwowego, w sprawowaniu kontroli wykonania dyrektyw i uchwał Rządu, w pogłębianiu socjalistycznego charakteru naszego aparatu państwowego, podnoszącym tę kontrolę i wychowanie aparatu na wyższy niż dotąd poziom, stanie się niewątpliwie wniesiona pod obrady Sejmu ustawa o kontroli państwowej, powołująca urząd Ministra Kontroli Państwowej.</u>
210   - <u xml:id="u-7.19" who="#PoselAlbrechtJerzy">Socjalistyczna kontrola państwowa, którą ukształtowała historia zwycięskiego budownictwa socjalistycznego w ZSRR, kontrola w naszym państwie — tak jak to określa ustawa wniesiona pod obrady Wysokiej Izby — stanowi skuteczny, prawdziwie demokratyczny i ludowy oręż kontroli i podnoszenia na coraz to wyższy poziom pracy aparatu państwowego, powołanego do zabezpieczenia interesów mas pracujących i służenia ich interesom, powołanego do zadań realizacji naszego socjalistycznego budownictwa. Ustawa o kontroli państwowej daje pełne podstawy jeszcze lepszego wyostrzenia tego oręża — wychowawczej krytyki w stosunku do aparatu państwowego, jakim była dotąd Najwyższa Izba Kontroli w ciągu ośmiu lat władzy ludowej, stwarza ona pełne przesłanki do przejścia na wyższy etap walki o doskonalenie, hart i pełne oddanie naszego ludowego aparatu państwowego sprawie budownictwa socjalistycznego.</u>
211   - <u xml:id="u-7.20" who="#PoselAlbrechtJerzy">Jak to zaznaczył w swym wczorajszym przedłożeniu Minister Kontroli Państwowej tow. Jóźwiak — ustawa likwiduje w systemie naszej kontroli niesłuszne na dzisiejszym etapie przeżytki, które obciążały dotychczasową strukturę Najwyższej Izby Kontroli, polegające na jej dotychczasowym wyodrębnieniu, wyizolowaniu z kierowniczego organu władzy, jakim jest Rząd.</u>
212   - <u xml:id="u-7.21" who="#PoselAlbrechtJerzy">Z pojęciem socjalistycznej kontroli nie daje się pogodzić idea kontroli i sprawdzania wykonawstwa — jako funkcji oderwanych od kierowania. Socjalistyczne pojęcie kierownictwa integralnie związane jest ze sprawą kontroli. Kontrola stanowi część składową kierowania, stąd też organy kontroli winny być częścią składową aparatu państwowego. Tak w jedynie słuszny sposób ujmuje sprawę nasza ustawa traktując kontrolę państwową jako organ Rządu, poprzez który Rząd sprawuje kontrolę aparatu państwowego i całokształtu zagadnień naszego socjalistycznego budownictwa.</u>
213   - <u xml:id="u-7.22" who="#PoselAlbrechtJerzy">Niezmiernie szerokie co do zakresu funkcje kontroli państwowej, jakie zaleca jej ustawa, pozbawione są jakichkolwiek cech formalności, w jakie wtłacza normalnie kontrolę państwową ustawodawstwo burżuazyjne.</u>
214   - <u xml:id="u-7.23" who="#PoselAlbrechtJerzy">To, co stanowi istotę ludowej socjalistycznej kontroli państwowej, to, co równocześnie wszechstronnie gwarantuje jej projekt nowej ustawy — to jej merytoryczność i operatywność.</u>
215   - <u xml:id="u-7.24" who="#PoselAlbrechtJerzy">Art. 5 ustawy głosi: — „Kontrola państwowa czuwa nad ochroną własności społecznej i przestrzeganiem legalności, gospodarności, rzetelności i celowości w całokształcie działalności kontrolowanych jednostek oraz prowadzi walkę z przerostami aparatu administracyjnego i z biurokratyzmem.” Tak ujęta treść działalności kontroli państwowej wskazuje jasno, że w naszej kontroli państwowej chodzi o kontrolę naszego aparatu państwowego i gospodarczego bynajmniej nie tylko od strony formalnego wypełnienia przezeń zleconych mu funkcji i zadań, ale chodzi o to, czy działalność organów naszego aparatu państwowego jest słuszna i celowa, czy zgodna jest z treścią i duchem uchwał Partii i Rządu, czy uchwały te i linia nie są w praktycznej działalności organów państwowych wypaczane i łamane.</u>
216   - <u xml:id="u-7.25" who="#PoselAlbrechtJerzy">W tym świetle z całą jasnością występuje rola kontroli państwowej w walce z bezdusznością i biurokratyzmem poszczególnych ogniw aparatu państwowego, w walce z tym ciężkim schorzeniem, które ujawniać i tępić należy z całą bezwzględnością, bo stanowi ono niezwykle szkodliwy hamulec w zaspokajaniu i rozwiązywaniu codziennych potrzeb mas pracujących.</u>
217   - <u xml:id="u-7.26" who="#PoselAlbrechtJerzy">Walka z biurokratyzmem i bezdusznością jest dziś sprawą mobilizującą szerokie masy, potrzeba tej walki jest szczególnie bliska świadomości mas, więcej — stała się ona czynnikiem umacniającym jedność narodu w dążeniu do obalenia wszelkich sztucznych barier między masami a ich własnym aparatem władzy. Świadczy o tym choćby żywa aktywność, z jaką Komitety Frontu Narodowego sygnalizują i przekazują sygnały mas o napotykanych faktach i przejawach biurokratyzmu ze słusznym żądaniem ich bezwzględnej likwidacji. Na tym ważnym odcinku frontu walki stoją przed kontrolą państwową ogromne zadania.</u>
218   - <u xml:id="u-7.27" who="#PoselAlbrechtJerzy">W ujęciu ustawy jasne jest, jak wszechstronne i poważne są uprawnienia kontroli państwowej w dziedzinie zabezpieczania prawidłowej realizacji naszego budownictwa socjalistycznego. Waga zadań i kierunek działalności kontroli państwowej w dziedzinie kontroli realizacji narodowych planów gospodarczych są szczególnie jasne w świetle nauk VII Plenum KC PZPR, w świetle nauk Tow. Bieruta, który wskazał nam, że nowa sytuacja na obecnym etapie naszego budownictwa socjalistycznego wymaga nowych metod kierownictwa, nowych metod pracy ze strony, organów naszego aparatu państwowego i gospodarczego, nowego twardego reżimu oszczędności surowców i materiałów, głębokiej troski o stabilizację siły roboczej i nowe kadry, większej troski o mechanizację i właściwe wykorzystanie sprzętu i maszyn, wzmożonej walki o rozszerzenie i umacnianie socjalistycznych form gospodarki na wsi, podnoszenia poziomu produkcji indywidualnej gospodarki chłopskiej, umocnienia spójni ekonomicznej między miastem i wsią, nieustannego ograniczania i wypierania kapitalistycznych i spekulacyjnych elementów na wsi.</u>
219   - <u xml:id="u-7.28" who="#PoselAlbrechtJerzy">Prawidłowa realizacja tych zadań jest codziennym obowiązkiem naszego aparatu państwowego i gospodarczego. Zabezpieczenie prawidłowości realizowania tych zadań przez ogniwa naszego aparatu państwowego, wykrywanie wszelkich wypaczeń w ich realizacji jest oczywiście podstawowym zakresem funkcji kontroli państwowej na obecnym etapie naszego budownictwa.</u>
220   - <u xml:id="u-7.29" who="#PoselAlbrechtJerzy">Nasza kontrola państwowa, zgodnie z uprawnieniami nadawanymi jej przez ustawę, nie jest oczywiście jedynie aparatem rejestrującym fakty uchybień, braków i błędów w działalności naszego aparatu państwowego. Przeciwnie — jest ona operatywnym organem aktywnego przezwyciężania i likwidacji tych braków, organem wychowawczym naszego aparatu państwowego. Ten istotny charakter zabezpiecza jej ustawa. W ten sposób kontrola państwowa stanowić ma w rękach Rządu sprawny, operatywny instrument walki z wypaczeniami, walki o wysoki poziom pracy aparatu państwowego i gospodarczego, a równocześnie czuły instrument, który pozwala na jasne rozeznanie głównych braków i słabości funkcji tego aparatu.</u>
221   - <u xml:id="u-7.30" who="#PoselAlbrechtJerzy">Dla skutecznego wypełnienia ważnych i odpowiedzialnych zadań kontroli państwowej nieodzowne jest stałe zabezpieczenie jej przed ześlizgiwaniem się na płaszczyznę, formalności kontroli. Formalność, bezduszność i powierzchowność jest niebezpieczeństwem zagrażającym różnorodnym ogniwom naszego aparatu państwowego — w tej mierze nie jest przed nim automatycznie zabezpieczony również i aparat kontroli, choć sam powołany jest ze swej istoty do walki z przejawami formalizmu i biurokratyzmu. Wielu z nas z własnego doświadczenia wie, jak łatwo w trakcie funkcji kontrolnych ześliznąć się na płaszczyznę formalnej kontroli. Weźmy przykład z bardzo istotnej dziedziny.</u>
222   - <u xml:id="u-7.31" who="#PoselAlbrechtJerzy">Wielkim orężem w naszej pracy i walce z biurokratyzmem, bezdusznością aparatu państwowego jest zagwarantowane prawo obywateli do składania skarg i zażaleń i obowiązek organów państwowych — w tym rzędzie przede wszystkim rad narodowych — do ich wnikliwego rozpatrywania i słusznego, sprawiedliwego rozstrzygania. Trzeba przyznać, że nierzadko kontrolujemy wykonanie tego obowiązku przez poszczególne ogniwa aparatu państwowego i gospodarczego, ale jakże często ograniczamy się tu do kontroli formalnej zwracając głównie uwagę na to, czy skarżący się otrzymał odpowiedź w terminie, nie wnikając głębiej w to, czy rozstrzygnięcie i odpowiedź była słuszna i sprawiedliwa, czy poprzedziło ją wnikliwe zbadanie sprawy. Jakże często w takiej kontroli zapominamy o słowach Lenina, który mówi: — „Ograniczyć się do odpowiedzi na odczepnego i do odsyłania sprawy do innej instytucji — oznacza także płodzenie mitręgi kancelaryjnej i marnowanie papieru”.</u>
223   - <u xml:id="u-7.32" who="#PoselAlbrechtJerzy">Oczywiście, że zabezpieczenie się przed podobnymi niebezpieczeństwami formalizmu w kontroli jest sprawą niezwykłej wagi dla organów kontroli państwowej. Skutecznym środkiem obrony przed tym niebezpieczeństwem jest oparcie się o inicjatywę, aktywność i krytykę mas.</u>
224   - <u xml:id="u-7.33" who="#PoselAlbrechtJerzy">Taką pełną możliwość dla organów kontroli państwowej stwarza ustawa, która w art. 6 głosi</u>
225   - <u xml:id="u-7.34" who="#komentarz">(czyta):</u>
226   - <u xml:id="u-7.35" who="#PoselAlbrechtJerzy">„1. Kontrola państwowa w pracy swej opiera się na czynnym współdziałaniu mas pracujących.</u>
227   - <u xml:id="u-7.36" who="#PoselAlbrechtJerzy">2. Kontrola państwowa współdziała z kontrolą społeczną rad narodowych.” Wydaje się koniecznym, by ten artykuł ustawy stał się, zgodnie z wczorajszą zapowiedzią tow. Ministra Jóźwiaka, punktem wyjścia do jak najszerszego oparcia naszej kontroli państwowej o współdziałanie mas, do szerszego niż dotąd współdziałania z organami kontroli społecznej, w tym rzędzie przede wszystkim z komisjami rad narodowych. Pomoże to niewątpliwie organom naszej kontroli państwowej w ich odpowiedzialnej pracy, zaostrzy jeszcze bardziej ich klasowe spojrzenie i wgląd we wszelkie niedomogi naszego życia, których nie brak na drodze naszego budownictwa, pogłębi również proces przyciągania mas do aktywnego współrządzenia państwem.</u>
228   - <u xml:id="u-7.37" who="#PoselAlbrechtJerzy">Wysoki Sejmie! Ustawa o kontroli państwowej stwarza wszelkie podstawy, by w oparciu o dotychczasowe osiągnięcia naszych organów kontroli uzyskać jeszcze ostrzejszy, jeszcze skuteczniejszy oręż w naszej walce o zwycięskie socjalistyczne, pokojowe budownictwo w naszym kraju.</u>
229   - <u xml:id="u-7.38" who="#PoselAlbrechtJerzy">W tym przekonaniu nie wątpię, iż cała Izba wypowie się za przyjęciem przedłożonej ustawy o kontroli państwowej.</u>
230   - <u xml:id="u-7.39" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  186 + <u xml:id="u-7.0" who="#PosełAlbrechtJerzy">Wysoki Sejmie! Wniesiony pod obrady Sejmu projekt ustawy o kontroli państwowej stanowi doniosły akt prawny o poważnym znaczeniu dla sprawy zabezpieczenia pomyślnego rozwoju naszego budownictwa socjalistycznego i umacniania siły naszego Państwa Ludowego.</u>
  187 + <u xml:id="u-7.1" who="#PosełAlbrechtJerzy">Naród nasz pod przewodnictwem Partii klasy robotniczej, pod przewodnictwem Tow. Bieruta z ofiarnością i entuzjazmem realizuje zadania budownictwa socjalistycznego, wielkie i porywające zadania programu Frontu Narodowego, zadania budowy szczęścia i rozkwitu naszej Ojczyzny.</u>
  188 + <u xml:id="u-7.2" who="#PosełAlbrechtJerzy">Głębokie zaufanie i przekonanie o słuszności drogi naszego rozwoju, o słuszności linii Partii i władzy ludowej, o słuszności naszego programu jest podstawowym źródłem entuzjazmu i ofiarności mas pracujących naszego kraju w realizacji zadań naszego pokojowego, socjalistycznego budownictwa. Najpełniejszy wyraz tego głębokiego przekonania o słuszności linii naszego rozwoju dały masy pracujące, składając swe głosy tak powszechnie i jednomyślnie w wyborach do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — za programem Frontu Narodowego, za programem pokoju, niepodległości i pomyślnego rozkwitu naszej Ojczyzny.</u>
  189 + <u xml:id="u-7.3" who="#PosełAlbrechtJerzy">Program ten stawia przed nami ogromne zadania. Zadania te są trudne i inaczej być nie może, bo jak uczy nas Tow. Bierut: „nie można bez trudności przeprowadzać tak głębokich i na tak wielką skalę zamierzonych przeobrażeń, jakich my dokonujemy”.</u>
  190 + <u xml:id="u-7.4" who="#PosełAlbrechtJerzy">Niewzruszoną podstawą pewności, że wszelkie trudności na drodze naszego budownictwa socjalistycznego będą przezwyciężone, podstawowym źródłem siły do walki z trudnościami jest nasze przekonanie, powszechne przekonanie mas, że droga, po której idziemy, jest słuszna i jedyna, że zabezpiecza ona wspaniały rozwój naszego narodu.</u>
  191 + <u xml:id="u-7.5" who="#PosełAlbrechtJerzy">Czego potrzeba nam jednak niezbędnie, aby zwycięsko realizować nasz wielki program budownictwa socjalistycznego, aby w ogniu walki klasowej i w walce z trudnościami skutecznie realizować słuszną linię naszego rozwoju? Niezbędne jest wnikliwe i codzienne zabezpieczanie prawidłowej realizacji naszego programu socjalistycznego budownictwa, codzienne zabezpieczanie prawidłowego wykonywania linii wskazanej przez Partię i Rząd, zabezpieczanie jej przed wypaczeniami przez poszczególne ogniwa aparatu państwowego i gospodarczego, niezbędna jest systematyczna walka z wszelkimi przejawami marnotrawstwa dorobku naszego budownictwa, wykuwanego w ciężkim trudzie codziennej pracy mas, konieczna jest systematyczna kontrola prawidłowości wykonania słusznej linii i uchwał władzy ludowej.</u>
  192 + <u xml:id="u-7.6" who="#PosełAlbrechtJerzy">Uczy nas tego tow. Stalin w znanych słowach:</u>
  193 + <u xml:id="u-7.7" who="#PosełAlbrechtJerzy">„Gdy już dana jest słuszna linia, gdy już dane jest słuszne rozwiązanie zagadnienia, powodzenie sprawy zależy od pracy organizacyjnej... od kontroli wykonania uchwał organów kierowniczych”. Towarzysz Stalin wskazując, że kontrola wykonania jest podstawowym źródłem zabezpieczenia prawidłowej realizacji słusznej linii, uczy równocześnie, że w braku i niedoskonałości kontroli szukać należy źródeł wielu trudności budownictwa socjalistycznego.</u>
  194 + <u xml:id="u-7.8" who="#PosełAlbrechtJerzy">„Dziewięć dziesiątych naszych luk i wyłomów — mówi tow. Stalin — jest wynikiem braku należycie zorganizowanej kontroli wykonania”. Pod kierownictwem tow. Stalina kontrola państwowa i jej organy w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich stały się bojowym organem walki o trwały socjalistyczny porządek prawny, o prawidłowe wydatkowanie mienia narodowego, o wzmocnienie radzieckiego aparatu państwowego — walki z przejawami biurokracji. Radziecka kontrola państwowa stała się prawdziwie narodową, głęboko demokratyczną w swej istocie i metodach działania, stanowiąc dla nas wzór organu zabezpieczającego prawidłowość działania socjalistycznego aparatu państwowego.</u>
  195 + <u xml:id="u-7.9" who="#PosełAlbrechtJerzy">Zagadnienie kontroli wykonania dyrektyw i uchwał Partii i Rządu, zagadnienie kontroli aparatu państwowego nie schodzi z porządku dziennego w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i dziś — na etapie zwycięskiego budownictwa podstaw komunizmu.</u>
  196 + <u xml:id="u-7.10" who="#PosełAlbrechtJerzy">Tow. Malenkow w swym referacie na XIX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego mówił:</u>
  197 + <u xml:id="u-7.11" who="#PosełAlbrechtJerzy">„Zła organizacja faktycznego wykonywania dyrektyw centralnych i własnych uchwał, brak należytej kontroli ich wykonania — oto jeden z najbardziej rozpowszechnionych i głęboko zakorzenionych braków w praktycznej pracy organizacji radzieckich — gospodarczych i partyjnych”. „Niesumienny, nieodpowiedzialny stosunek do wykonywania dyrektyw organów kierowniczych jest najniebezpieczniejszym i najgorszym przejawem biurokratyzmu. Doświadczenie wskazuje, że nawet dobrzy pracownicy, jeśli są pozostawieni sami sobie bez kontroli i sprawdzania ich działalności — zaczynają się psuć i popadać w biurokratyzmem.”</u>
  198 + <u xml:id="u-7.12" who="#PosełAlbrechtJerzy">Tow. Malenkow wskazuje dalej, że najważniejsze zadanie polega na tym, „ażeby wzmóc wszechstronnie kontrolę i sprawdzanie wykonania w całym systemie kierownictwa, w pracy wszystkich organizacji i instytucji od góry do dołu”.</u>
  199 + <u xml:id="u-7.13" who="#PosełAlbrechtJerzy">Jeśli słowa te i wskazania znalazły swe miejsce na XIX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego — na etapie zwycięskiego budownictwa komunizmu w ZSRR, to jakże po stokroć słuszne i celne są one na etapie naszego budownictwa socjalistycznego, w naszej sytuacji, w warunkach ostrej walki klasowej, która toczy się w naszym kraju, w warunkach daleko niepełnej jeszcze dojrzałości politycznej naszego aparatu państwowego, gdy nie wyplenione zostały do końca klasowe źródła biurokratyzmu i obciążenia burżuazyjne w świadomości ludzi — w tym rzędzie pracowników aparatu państwowego.</u>
  200 + <u xml:id="u-7.14" who="#PosełAlbrechtJerzy">Oczywiście w tych warunkach na naszym etapie budownictwa socjalistycznego zabezpieczenie prawidłowej realizacji linii Partii i Rządu przez aparat państwowy i gospodarczy, sprawa codziennej wnikliwej kontroli aparatu państwowego i gospodarczego, opartej o aktywność i krytykę mas, ma szczególnie doniosłe znaczenie.</u>
  201 + <u xml:id="u-7.15" who="#PosełAlbrechtJerzy">Wskazuje nam na to z całym naciskiem i uczy tej prawdy Tow. Bierut na VII Plenum KC PZPR, kiedy mówi, że „aparat państwa ludowego wymaga tej kontroli nieustannie, codziennie, na każdym kroku, aby nie nabywał on złych narowów, aby tępić w nim wszelkie tendencje do lekceważenia potrzeb mas, aby nie ulegał korupcji i demoralizacji”.</u>
  202 + <u xml:id="u-7.16" who="#PosełAlbrechtJerzy">Tow. Bierut wskazuje, że „podstawowym zadaniem jest nadanie aparatowi państwowemu charakteru socjalistycznego, w przeciwnym bowiem razie zbiurokratyzowany, oderwany od mas pracujących i ich kontroli aparat państwowy łatwo może stać się przeszkodą, hamulcem w budownictwie socjalistycznym”. Potężnym orężem w codziennym sprawowaniu kontroli aparatu państwowego, w sprawowaniu kontroli wykonania dyrektyw i uchwał Rządu, w pogłębianiu socjalistycznego charakteru naszego aparatu państwowego, podnoszącym tę kontrolę i wychowanie aparatu na wyższy niż dotąd poziom, stanie się niewątpliwie wniesiona pod obrady Sejmu ustawa o kontroli państwowej, powołująca urząd Ministra Kontroli Państwowej.</u>
  203 + <u xml:id="u-7.17" who="#PosełAlbrechtJerzy">Socjalistyczna kontrola państwowa, którą ukształtowała historia zwycięskiego budownictwa socjalistycznego w ZSRR, kontrola w naszym państwie — tak jak to określa ustawa wniesiona pod obrady Wysokiej Izby — stanowi skuteczny, prawdziwie demokratyczny i ludowy oręż kontroli i podnoszenia na coraz to wyższy poziom pracy aparatu państwowego, powołanego do zabezpieczenia interesów mas pracujących i służenia ich interesom, powołanego do zadań realizacji naszego socjalistycznego budownictwa. Ustawa o kontroli państwowej daje pełne podstawy jeszcze lepszego wyostrzenia tego oręża — wychowawczej krytyki w stosunku do aparatu państwowego, jakim była dotąd Najwyższa Izba Kontroli w ciągu ośmiu lat władzy ludowej, stwarza ona pełne przesłanki do przejścia na wyższy etap walki o doskonalenie, hart i pełne oddanie naszego ludowego aparatu państwowego sprawie budownictwa socjalistycznego.</u>
  204 + <u xml:id="u-7.18" who="#PosełAlbrechtJerzy">Jak to zaznaczył w swym wczorajszym przedłożeniu Minister Kontroli Państwowej tow. Jóźwiak — ustawa likwiduje w systemie naszej kontroli niesłuszne na dzisiejszym etapie przeżytki, które obciążały dotychczasową strukturę Najwyższej Izby Kontroli, polegające na jej dotychczasowym wyodrębnieniu, wyizolowaniu z kierowniczego organu władzy, jakim jest Rząd.</u>
  205 + <u xml:id="u-7.19" who="#PosełAlbrechtJerzy">Z pojęciem socjalistycznej kontroli nie daje się pogodzić idea kontroli i sprawdzania wykonawstwa — jako funkcji oderwanych od kierowania. Socjalistyczne pojęcie kierownictwa integralnie związane jest ze sprawą kontroli. Kontrola stanowi część składową kierowania, stąd też organy kontroli winny być częścią składową aparatu państwowego. Tak w jedynie słuszny sposób ujmuje sprawę nasza ustawa traktując kontrolę państwową jako organ Rządu, poprzez który Rząd sprawuje kontrolę aparatu państwowego i całokształtu zagadnień naszego socjalistycznego budownictwa.</u>
  206 + <u xml:id="u-7.20" who="#PosełAlbrechtJerzy">Niezmiernie szerokie co do zakresu funkcje kontroli państwowej, jakie zaleca jej ustawa, pozbawione są jakichkolwiek cech formalności, w jakie wtłacza normalnie kontrolę państwową ustawodawstwo burżuazyjne.</u>
  207 + <u xml:id="u-7.21" who="#PosełAlbrechtJerzy">To, co stanowi istotę ludowej socjalistycznej kontroli państwowej, to, co równocześnie wszechstronnie gwarantuje jej projekt nowej ustawy — to jej merytoryczność i operatywność.</u>
  208 + <u xml:id="u-7.22" who="#PosełAlbrechtJerzy">Art. 5 ustawy głosi: „Kontrola państwowa czuwa nad ochroną własności społecznej i przestrzeganiem legalności, gospodarności, rzetelności i celowości w całokształcie działalności kontrolowanych jednostek oraz prowadzi walkę z przerostami aparatu administracyjnego i z biurokratyzmem”. Tak ujęta treść działalności kontroli państwowej wskazuje jasno, że w naszej kontroli państwowej chodzi o kontrolę naszego aparatu państwowego i gospodarczego bynajmniej nie tylko od strony formalnego wypełnienia przezeń zleconych mu funkcji i zadań, ale chodzi o to, czy działalność organów naszego aparatu państwowego jest słuszna i celowa, czy zgodna jest z treścią i duchem uchwał Partii i Rządu, czy uchwały te i linia nie są w praktycznej działalności organów państwowych wypaczane i łamane.</u>
  209 + <u xml:id="u-7.23" who="#PosełAlbrechtJerzy">W tym świetle z całą jasnością występuje rola kontroli państwowej w walce z bezdusznością i biurokratyzmem poszczególnych ogniw aparatu państwowego, w walce z tym ciężkim schorzeniem, które ujawniać i tępić należy z całą bezwzględnością, bo stanowi ono niezwykle szkodliwy hamulec w zaspokajaniu i rozwiązywaniu codziennych potrzeb mas pracujących.</u>
  210 + <u xml:id="u-7.24" who="#PosełAlbrechtJerzy">Walka z biurokratyzmem i bezdusznością jest dziś sprawą mobilizującą szerokie masy, potrzeba tej walki jest szczególnie bliska świadomości mas, więcej — stała się ona czynnikiem umacniającym jedność narodu w dążeniu do obalenia wszelkich sztucznych barier między masami a ich własnym aparatem władzy. Świadczy o tym choćby żywa aktywność, z jaką Komitety Frontu Narodowego sygnalizują i przekazują sygnały mas o napotykanych faktach i przejawach biurokratyzmu ze słusznym żądaniem ich bezwzględnej likwidacji. Na tym ważnym odcinku frontu walki stoją przed kontrolą państwową ogromne zadania.</u>
  211 + <u xml:id="u-7.25" who="#PosełAlbrechtJerzy">W ujęciu ustawy jasne jest, jak wszechstronne i poważne są uprawnienia kontroli państwowej w dziedzinie zabezpieczania prawidłowej realizacji naszego budownictwa socjalistycznego. Waga zadań i kierunek działalności kontroli państwowej w dziedzinie kontroli realizacji narodowych planów gospodarczych są szczególnie jasne w świetle nauk VII Plenum KC PZPR, w świetle nauk Tow. Bieruta, który wskazał nam, że nowa sytuacja na obecnym etapie naszego budownictwa socjalistycznego wymaga nowych metod kierownictwa, nowych metod pracy ze strony, organów naszego aparatu państwowego i gospodarczego, nowego twardego reżimu oszczędności surowców i materiałów, głębokiej troski o stabilizację siły roboczej i nowe kadry, większej troski o mechanizację i właściwe wykorzystanie sprzętu i maszyn, wzmożonej walki o rozszerzenie i umacnianie socjalistycznych form gospodarki na wsi, podnoszenia poziomu produkcji indywidualnej gospodarki chłopskiej, umocnienia spójni ekonomicznej między miastem i wsią, nieustannego ograniczania i wypierania kapitalistycznych i spekulacyjnych elementów na wsi.</u>
  212 + <u xml:id="u-7.26" who="#PosełAlbrechtJerzy">Prawidłowa realizacja tych zadań jest codziennym obowiązkiem naszego aparatu państwowego i gospodarczego. Zabezpieczenie prawidłowości realizowania tych zadań przez ogniwa naszego aparatu państwowego, wykrywanie wszelkich wypaczeń w ich realizacji jest oczywiście podstawowym zakresem funkcji kontroli państwowej na obecnym etapie naszego budownictwa.</u>
  213 + <u xml:id="u-7.27" who="#PosełAlbrechtJerzy">Nasza kontrola państwowa, zgodnie z uprawnieniami nadawanymi jej przez ustawę, nie jest oczywiście jedynie aparatem rejestrującym fakty uchybień, braków i błędów w działalności naszego aparatu państwowego. Przeciwnie — jest ona operatywnym organem aktywnego przezwyciężania i likwidacji tych braków, organem wychowawczym naszego aparatu państwowego. Ten istotny charakter zabezpiecza jej ustawa. W ten sposób kontrola państwowa stanowić ma w rękach Rządu sprawny, operatywny instrument walki z wypaczeniami, walki o wysoki poziom pracy aparatu państwowego i gospodarczego, a równocześnie czuły instrument, który pozwala na jasne rozeznanie głównych braków i słabości funkcji tego aparatu.</u>
  214 + <u xml:id="u-7.28" who="#PosełAlbrechtJerzy">Dla skutecznego wypełnienia ważnych i odpowiedzialnych zadań kontroli państwowej nieodzowne jest stałe zabezpieczenie jej przed ześlizgiwaniem się na płaszczyznę, formalności kontroli. Formalność, bezduszność i powierzchowność jest niebezpieczeństwem zagrażającym różnorodnym ogniwom naszego aparatu państwowego — w tej mierze nie jest przed nim automatycznie zabezpieczony również i aparat kontroli, choć sam powołany jest ze swej istoty do walki z przejawami formalizmu i biurokratyzmu. Wielu z nas z własnego doświadczenia wie, jak łatwo w trakcie funkcji kontrolnych ześliznąć się na płaszczyznę formalnej kontroli. Weźmy przykład z bardzo istotnej dziedziny.</u>
  215 + <u xml:id="u-7.29" who="#PosełAlbrechtJerzy">Wielkim orężem w naszej pracy i walce z biurokratyzmem, bezdusznością aparatu państwowego jest zagwarantowane prawo obywateli do składania skarg i zażaleń i obowiązek organów państwowych — w tym rzędzie przede wszystkim rad narodowych — do ich wnikliwego rozpatrywania i słusznego, sprawiedliwego rozstrzygania. Trzeba przyznać, że nierzadko kontrolujemy wykonanie tego obowiązku przez poszczególne ogniwa aparatu państwowego i gospodarczego, ale jakże często ograniczamy się tu do kontroli formalnej zwracając głównie uwagę na to, czy skarżący się otrzymał odpowiedź w terminie, nie wnikając głębiej w to, czy rozstrzygnięcie i odpowiedź była słuszna i sprawiedliwa, czy poprzedziło ją wnikliwe zbadanie sprawy. Jakże często w takiej kontroli zapominamy o słowach Lenina, który mówi: „Ograniczyć się do odpowiedzi na odczepnego i do odsyłania sprawy do innej instytucji — oznacza także płodzenie mitręgi kancelaryjnej i marnowanie papieru”.</u>
  216 + <u xml:id="u-7.30" who="#PosełAlbrechtJerzy">Oczywiście, że zabezpieczenie się przed podobnymi niebezpieczeństwami formalizmu w kontroli jest sprawą niezwykłej wagi dla organów kontroli państwowej. Skutecznym środkiem obrony przed tym niebezpieczeństwem jest oparcie się o inicjatywę, aktywność i krytykę mas.</u>
  217 + <u xml:id="u-7.31" who="#PosełAlbrechtJerzy">Taką pełną możliwość dla organów kontroli państwowej stwarza ustawa, która w art. 6 głosi:</u>
  218 + <u xml:id="u-7.32" who="#PosełAlbrechtJerzy">„1. Kontrola państwowa w pracy swej opiera się na czynnym współdziałaniu mas pracujących.</u>
  219 + <u xml:id="u-7.33" who="#PosełAlbrechtJerzy">2. Kontrola państwowa współdziała z kontrolą społeczną rad narodowych”.</u>
  220 + <u xml:id="u-7.34" who="#PosełAlbrechtJerzy">Wydaje się koniecznym, by ten artykuł ustawy stał się, zgodnie z wczorajszą zapowiedzią tow. Ministra Jóźwiaka, punktem wyjścia do jak najszerszego oparcia naszej kontroli państwowej o współdziałanie mas, do szerszego niż dotąd współdziałania z organami kontroli społecznej, w tym rzędzie przede wszystkim z komisjami rad narodowych. Pomoże to niewątpliwie organom naszej kontroli państwowej w ich odpowiedzialnej pracy, zaostrzy jeszcze bardziej ich klasowe spojrzenie i wgląd we wszelkie niedomogi naszego życia, których nie brak na drodze naszego budownictwa, pogłębi również proces przyciągania mas do aktywnego współrządzenia państwem.</u>
  221 + <u xml:id="u-7.35" who="#PosełAlbrechtJerzy">Wysoki Sejmie! Ustawa o kontroli państwowej stwarza wszelkie podstawy, by w oparciu o dotychczasowe osiągnięcia naszych organów kontroli uzyskać jeszcze ostrzejszy, jeszcze skuteczniejszy oręż w naszej walce o zwycięskie socjalistyczne, pokojowe budownictwo w naszym kraju.</u>
  222 + <u xml:id="u-7.36" who="#PosełAlbrechtJerzy">W tym przekonaniu nie wątpię, iż cała Izba wypowie się za przyjęciem przedłożonej ustawy o kontroli państwowej.</u>
  223 + <u xml:id="u-7.37" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
231 224 </div>
232 225 <div xml:id="div-8">
233   - <u xml:id="u-8.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł Cieślak.</u>
  226 + <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł Cieślak.</u>
234 227 </div>
235 228 <div xml:id="div-9">
236   - <u xml:id="u-9.0" who="#PoselCieslakStanislaw">Wysoki Sejmie! Nie jest oczywiście przypadkiem, że pierwszą z ustaw, która wchodzi pod obrady Wysokiego Sejmu, jest właśnie obecnie rozpatrywana ustawa o kontroli państwowej. Po raz pierwszy bowiem istnieje całkowita jednomyślność Sejmu, Rządu i narodu odnośnie głównych i zasadniczych celów naszej polityki zagranicznej i wewnętrznej. I całkowita zgodność co do wyboru dróg do tego celu wiodących. Program Frontu Narodowego stał się bowiem wytyczną działania Sejmu, Rządu i narodu.</u>
237   - <u xml:id="u-9.1" who="#PoselCieslakStanislaw">W obecnej więc chwili dalszy nasz marsz naprzód zależy w dużej mierze od właściwego doboru ludzi, od kontroli pełnego i terminowego wykonywania ustaw Sejmu, dekretów Rady Państwa, uchwał Rządu i Partii, mających na celu realizację programu Frontu Narodowego, za którym w głosowaniu powszechnym opowiedziała się przygniatająca większość narodu polskiego, który za swój program działania uznał Sejm z tych wyborów wyłoniony i Rząd przez Sejm w dniu wczorajszym wybrany.</u>
238   - <u xml:id="u-9.2" who="#PoselCieslakStanislaw">Front Narodowy jest jednością działania wszystkich uczciwych Polaków, a w planowym działaniu całego narodu rzeczą ogromnej wagi staje się sprawa stałej i systematycznej kontroli i porównywania tego, co chcieliśmy osiągnąć, z tym, co rzeczywiście osiągnęliśmy w całokształcie naszego życia społeczno-gospodarczego, politycznego i kulturalnego.</u>
239   - <u xml:id="u-9.3" who="#PoselCieslakStanislaw">Wytyczną naszego działania na codzień jest plan gospodarczy państwa, a jego ścisłe i terminowe wykonanie — najświętszym obowiązkiem i sprawą honoru każdego patrioty, uznającego za swój porywający program Frontu Narodowego. Ta prawda przenika coraz głębiej do świadomości mas ludowych, uczą się tej prawdy od przodującej klasy robotniczej masy mało i średniorolnych chłopów i inteligencja pracująca.</u>
240   - <u xml:id="u-9.4" who="#PoselCieslakStanislaw">Coraz więcej jest takich świadomych obywateli i patriotów jak obecny tu na tej sali górnik, poseł Szczepan Błaut, który już wykonał swój plan 6-letni, jak członek spółdzielni produkcyjnej posłanka Zofia Kulińska, jak przodujący rolnik z woj. poznańskiego poseł Mazur Stanisław. Wymownie o zrozumieniu tej prawdy świadczą coraz liczniejsze zakłady przemysłowe, których załogi wykonały już swój plan produkcji na rok bieżący, tysiące gromad wiejskich, PGR-ów, spółdzielni produkcyjnych oraz drobnych i średnich gospodarstw chłopskich, które w całości i przed terminem wywiązały się ze swych zadań produkcyjnych i wszystkich innych obowiązków wobec państwa.</u>
241   - <u xml:id="u-9.5" who="#PoselCieslakStanislaw">Istnieje jednak sporo zakładów przemysłowych i dość znaczna jeszcze liczba gromad wiejskich, drobnych i średnich gospodarstw wiejskich a nawet PGR-ów i spółdzielni produkcyjnych, które z opóźnieniem wykonują zadania planu, które dłużne są Polsce tysiące ton węgla, stali, tkanin, zboża, mięsa czy mleka.</u>
242   - <u xml:id="u-9.6" who="#PoselCieslakStanislaw">Potrzebne jest więc śmiałe i wnikliwe ujawnianie takich niedociągnięć, dostrzeganie schorzałych miejsc w naszym życiu społecznym, wyświetlanie przyczyn takich niedociągnięć i schorzeń oraz wskazywanie sposobów ich usunięcia. I to jest właśnie główne zadanie powoływanego przez Wysoki Sejm z inicjatywy Rady Państwa i Rządu urzędu Ministra Kontroli Państwowej.</u>
243   - <u xml:id="u-9.7" who="#PoselCieslakStanislaw">W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej lud sprawuje władzę. Przez obalenie władzy kapitalistów i obszarników zasypana została ta odwieczna przepaść, jaka na przestrzeni całej historii naszego narodu dzieliła obywatela od władzy państwowej. Masy ludowe szanują swoją władzę i otaczają ją ogromną miłością i zaufaniem. Wymownym tego dowodem był przebieg tysięcy zebrań przedwyborczych, na których miliony obywateli wyrażały swą gorącą miłość do kierownika naszej nawy państwowej, Obywatela Bolesława Bieruta, na których zwierzali się nam ze swych osiągnięć ze słuszną dumą, zwierzali się nam ze swego przywiązania do władzy ludowej i z zaufaniem mówili nam o trapiących ich jeszcze brakach i bolączkach.</u>
244   - <u xml:id="u-9.8" who="#PoselCieslakStanislaw">Obowiązkiem naszym, Obywatele Posłowie, jest dalsze umocnienie tego zaufania, dalsze umocnienie więzi narodu z władzą ludową, z całym aparatem administracyjnym i produkcyjnym państwa poprzez usuwanie wszystkich jego braków i niedomagań. Bo nasz aparat państwowy przy wszystkich swoich zaletach i nieporównywalnej wyższości i sprawności w porównaniu z minionymi ustrojami — które oczywiście wynikają z jego nowej treści klasowej — posiada jeszcze, zwłaszcza w swych terenowych ogniwach, niemało braków. Zdarzają się bowiem jeszcze tu i ówdzie wypadki łamania lub obchodzenia obowiązujących ustaw i przepisów, naruszania tajemnicy służbowej, wojskowej i państwowej, niedbałego stosunku do mienia społecznego, biurokratycznego, jaśniepańskiego lub bezdusznie, formalnego stosunku do potrzeb ludności, kumoterstwa w rozdziale towarów zwłaszcza na wsi, nieoszczędnego szafowania groszem publicznym, lekceważenia dyscypliny finansowej, dzikich terenowych inwestycji, podważających właściwe proporcje rozwoju poszczególnych gałęzi gospodarki narodowej, tolerowania przerostów aparatu administracyjnego, co odciąga znaczną liczbę rąk roboczych od zajęć produkcyjnych. Brak jeszcze w wielu ogniwach naszego aparatu państwowego, zwłaszcza terenowego, ścisłego i terminowego przestrzegania uchwał Rządu i Partii.</u>
245   - <u xml:id="u-9.9" who="#PoselCieslakStanislaw">Źródła tych braków i niedociągnięć tkwią w ponurej spuściźnie rządów kapitalistów i obszarników: w zacofaniu gospodarczym i kulturalnym naszego kraju, w odsuwaniu przed wojną ogromnej większości narodu ód oświaty i kultury, od kultury w jej najgłębszym leninowskim sensie — jako umiejętności rządzenia państwem. Wypływają one z. zaostrzającej się walki klasowej, rosnącego oporu kułactwa, spekulantów i innych niedobitków reakcji, które — działając w ścisłym porozumieniu z wrogiem zewnętrznym i na jego rozkaz — wkradają się niejednokrotnie do terenowych ogniw naszego aparatu państwowego, produkcyjnego, handlowego i administracyjnego i tam usiłują szkodzić interesom ludu, podrywając więź tego aparatu z narodem. Wykrywanie i usuwanie tych szkodników, energiczna walka z wszelkimi przeżytkami dawnego kapitalistycznego systemu rządzenia w całym naszym aparacie państwowym — oto drugie podstawowe zadanie kontroli państwowej.</u>
246   - <u xml:id="u-9.10" who="#PoselCieslakStanislaw">Jesteśmy dziś, Obywatele Posłowie, w decydującym okresie realizacji naszego Planu 6-letniego. Nie tylko nasze wielkie osiągnięcia, ale nawet i charakter trudności przez nas przeżywanych — trudności wzrostu, świadczy wymownie o naszym posuwaniu się naprzód, o naszym rozwoju, o łamaniu przeszkód, które wróg klasowy usiłuje spiętrzyć na naszej drodze do socjalizmu. Możemy przyśpieszyć wykonanie naszych planów gospodarczych przez uruchomienie tych wszystkich rezerw, jakie w dużym stopniu jeszcze niewykorzystane tkwią w naszym socjalistycznym przemyśle, w naszym socjalistycznym i drobnotowarowym rolnictwie, w naszym transporcie, w budownictwie, w finansach i we wszystkich gałęziach życia gospodarczego kraju. Wskazują na te rezerwy uchwały Rządu i Partii, przemówienia ukochanego przywódcy i nauczyciela naszego narodu, Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta. Bezcenną skarbnicą doświadczeń i wskazań stał się XIX Zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, którego obrady z takim ogromnym skupieniem śledziły masy pracujące naszego kraju i dziś całokształt jego obrad z takim zainteresowaniem dyskutują, przyswajając sobie jego wyniki.</u>
247   - <u xml:id="u-9.11" who="#PoselCieslakStanislaw">Chciałem jako poseł chłopski i działacz chłopski zwrócić specjalnie uwagę Obywateli Posłów na kilka może przykładów charakteryzujących ogrom rezerw, jakie istnieją jeszcze w naszym rolnictwie.</u>
248   - <u xml:id="u-9.12" who="#PoselCieslakStanislaw">Siew rzędowy zaoszczędza 60 kg ziarna na 1 ha i podnosi plony z hektara o 1 do 2 q. Gdyby wszystkie gospodarstwa chłopskie stosowały siew rzędowy (nie stosuje ich jeszcze jednak około 30%) mielibyśmy bez żadnych dodatkowych inwestycji — bo moc produkcyjna siewników jest dostateczna dla obsiania całego obszaru naszego kraju — zwiększenie plonów w wysokości ponad 2,5 mln ton ziarna.</u>
249   - <u xml:id="u-9.13" who="#PoselCieslakStanislaw">Zdecydowana walka z chwastami mogłaby nam przynieść zwyżkę plonów co najmniej o 800 tysięcy ton ziarna. Taki jeden szczegół techniczny, jak zaprawianie ziarna siewnego pszenicy dla zabezpieczenia przed chorobami i pasożytami, przyniósłby naszemu krajowi kilkaset tysięcy ton ziarna pszenicy.</u>
250   - <u xml:id="u-9.14" who="#PoselCieslakStanislaw">Stosowanie wysokokwalifikowanych sadzeniaków dałoby w całym kraju nadwyżkę co najmniej 5 milionów ton ziemniaków. Zdecydowana walka z jednym tylko szkodnikiem — płaszczyńcem buraczanym pozwoli produkować dodatkowo taką ilość buraka, z której można by uzyskać co najmniej 100 tysięcy ton cukru. Niedostateczna jest jeszcze walka z chorobami, szkodnikami roślin, z gryzoniami.</u>
251   - <u xml:id="u-9.15" who="#PoselCieslakStanislaw">Ogromne rezerwy dla produkcji roślinnej i hodowlanej kryją się w pełnym wykorzystaniu mocy produkcyjnej maszyn, które przecież w takiej ogromnej ilości władza ludowa daje pracującemu chłopstwu do rąk.</u>
252   - <u xml:id="u-9.16" who="#PoselCieslakStanislaw">Mamy dziś trzy razy więcej nawozów sztucznych. Wskutek niebardzo celowego, niebardzo racjonalnego ich użytkowania plony nie wzrastają w tym stosunku, w jakim wzrastać powinny z uwagi na trzykrotne zwiększenie ilości nawozów.</u>
253   - <u xml:id="u-9.17" who="#PoselCieslakStanislaw">Ogromne rezerwy kryją się w przestrzeganiu właściwych terminów siewów, orki, sprzętu roślin, szerokiego stosowania przedplonów, międzyplonów i poplonów.</u>
254   - <u xml:id="u-9.18" who="#PoselCieslakStanislaw">Chciałbym jeszcze kilka słów powiedzieć jako poseł z naszych pięknych ziem górskich i podgórskich o ogromnych rezerwach, jakie kryją się w zagospodarowaniu właściwym i wykorzystaniu pełnej zdolności produkcyjnej naszych łąk i pastwisk. Posiadamy ich obecnie w Polsce ok. 4 miliony ha, w tym ok. 2.400 tys. ha łąk i 1.600 tys. ha pastwisk. Wydawałoby się, że jest to ilość całkowicie wystarczająca nie tylko dla tej ilości inwentarza żywego, jaką dziś posiadamy, ale także dla tej ilości inwentarza żywego, którą musimy za wszelką cenę osiągnąć do roku 1955, zgodnie z wytycznymi Planu 6-letniego. Zbieramy jednak z tych łąk przeciętnie 6,5 mln ton siana, a przy starannym zagospodarowaniu moglibyśmy osiągnąć zbiór znacznie wyższy — co najmniej 16,5 mln ton siana, a 16,5 mln ton siana i paszy z naszych łąk i pastwisk to jest o 16 mln ton mleka i o 1 mln ton mięsa więcej, niż produkuje wieś dzisiaj, tego mięsa i mleka, którego coraz więcej potrzebuje od naszego rolnictwa szybko rosnąca klasa robotnicza.</u>
255   - <u xml:id="u-9.19" who="#PoselCieslakStanislaw">Oczywiście sprawa uruchomienia rezerw produkcyjnych to jest cel pracy gospodarczej, ale kontrola przez stałą swoją pomoc, przez wytykanie błędów i braków aparatu państwowego, przez wskazywanie sposobów ich usunięcia i w tej tak ważnej dziedzinie uruchomienia wszelkich rezerw, jakie w tak wielkiej ilości kryją się w naszej gospodarce — może odegrać ogromną rolę. I na tym polega jej trzecie główne zadanie.</u>
256   - <u xml:id="u-9.20" who="#PoselCieslakStanislaw">Wykonanie tych wszystkich wielkich zadań, jakie stoją przed kontrolą państwową, nie byłoby oczywiście możliwe, gdyby jej działalność nie oparła się o twórczą inicjatywę mas ludowych, dla których bliskie i drogie są te wszystkie zadania, które stoją przed kontrolą państwową na obecnym etapie naszego rozwoju. Ustawa o kontroli państwowej podkreśla ten moment, stwierdzając w art. 6, że kontrola państwowa w pracy swej opiera się na czynnym współdziałaniu mas pracujących i współdziała z kontrolą społeczną rad narodowych.</u>
257   - <u xml:id="u-9.21" who="#PoselCieslakStanislaw">Obywatele Posłowie! Jestem głęboko przekonany, że świadomość wielkich zadań, jakie na obecnym etapie stoją przed kontrolą państwową, przenika nas wszystkich głęboko i przyłączając się do wywodów moich przedmówców sądzę, że będę wyrazicielem nie tylko swoich wyborców, nie tylko działaczy ludowych, którzy pod wodzą i za przykładem klasy robotniczej budują lepsze życie na wsi, ale że będę wyrazicielem wszystkich obywateli Polski, którzy doceniają wagę zagadnienia kontroli, jeżeli zgodnie z życzeniem wyborców i swoim własnym zapewnię, że będziemy dążyli do wyeliminowania wszelkich uchybień biurokratycznych i do poprawienia stylu pracy w terenie.</u>
  229 + <u xml:id="u-9.0" who="#PosełCieślakStanisław">Wysoki Sejmie! Nie jest oczywiście przypadkiem, że pierwszą z ustaw, która wchodzi pod obrady Wysokiego Sejmu, jest właśnie obecnie rozpatrywana ustawa o kontroli państwowej. Po raz pierwszy bowiem istnieje całkowita jednomyślność Sejmu, Rządu i narodu odnośnie głównych i zasadniczych celów naszej polityki zagranicznej i wewnętrznej. I całkowita zgodność co do wyboru dróg do tego celu wiodących. Program Frontu Narodowego stał się bowiem wytyczną działania Sejmu, Rządu i narodu.</u>
  230 + <u xml:id="u-9.1" who="#PosełCieślakStanisław">W obecnej więc chwili dalszy nasz marsz naprzód zależy w dużej mierze od właściwego doboru ludzi, od kontroli pełnego i terminowego wykonywania ustaw Sejmu, dekretów Rady Państwa, uchwał Rządu i Partii, mających na celu realizację programu Frontu Narodowego, za którym w głosowaniu powszechnym opowiedziała się przygniatająca większość narodu polskiego, który za swój program działania uznał Sejm z tych wyborów wyłoniony i Rząd przez Sejm w dniu wczorajszym wybrany.</u>
  231 + <u xml:id="u-9.2" who="#PosełCieślakStanisław">Front Narodowy jest jednością działania wszystkich uczciwych Polaków, a w planowym działaniu całego narodu rzeczą ogromnej wagi staje się sprawa stałej i systematycznej kontroli i porównywania tego, co chcieliśmy osiągnąć, z tym, co rzeczywiście osiągnęliśmy w całokształcie naszego życia społeczno-gospodarczego, politycznego i kulturalnego.</u>
  232 + <u xml:id="u-9.3" who="#PosełCieślakStanisław">Wytyczną naszego działania na co dzień jest plan gospodarczy państwa, a jego ścisłe i terminowe wykonanie — najświętszym obowiązkiem i sprawą honoru każdego patrioty, uznającego za swój porywający program Frontu Narodowego. Ta prawda przenika coraz głębiej do świadomości mas ludowych, uczą się tej prawdy od przodującej klasy robotniczej masy mało i średniorolnych chłopów i inteligencja pracująca.</u>
  233 + <u xml:id="u-9.4" who="#PosełCieślakStanisław">Coraz więcej jest takich świadomych obywateli i patriotów jak obecny tu na tej sali górnik, poseł Szczepan Błaut, który już wykonał swój plan 6-letni, jak członek spółdzielni produkcyjnej posłanka Zofia Kulińska, jak przodujący rolnik z woj. poznańskiego poseł Mazur Stanisław. Wymownie o zrozumieniu tej prawdy świadczą coraz liczniejsze zakłady przemysłowe, których załogi wykonały już swój plan produkcji na rok bieżący, tysiące gromad wiejskich, PGR-ów, spółdzielni produkcyjnych oraz drobnych i średnich gospodarstw chłopskich, które w całości i przed terminem wywiązały się ze swych zadań produkcyjnych i wszystkich innych obowiązków wobec państwa.</u>
  234 + <u xml:id="u-9.5" who="#PosełCieślakStanisław">Istnieje jednak sporo zakładów przemysłowych i dość znaczna jeszcze liczba gromad wiejskich, drobnych i średnich gospodarstw wiejskich a nawet PGR-ów i spółdzielni produkcyjnych, które z opóźnieniem wykonują zadania planu, które dłużne są Polsce tysiące ton węgla, stali, tkanin, zboża, mięsa czy mleka.</u>
  235 + <u xml:id="u-9.6" who="#PosełCieślakStanisław">Potrzebne jest więc śmiałe i wnikliwe ujawnianie takich niedociągnięć, dostrzeganie schorzałych miejsc w naszym życiu społecznym, wyświetlanie przyczyn takich niedociągnięć i schorzeń oraz wskazywanie sposobów ich usunięcia. I to jest właśnie główne zadanie powoływanego przez Wysoki Sejm z inicjatywy Rady Państwa i Rządu urzędu Ministra Kontroli Państwowej.</u>
  236 + <u xml:id="u-9.7" who="#PosełCieślakStanisław">W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej lud sprawuje władzę. Przez obalenie władzy kapitalistów i obszarników zasypana została ta odwieczna przepaść, jaka na przestrzeni całej historii naszego narodu dzieliła obywatela od władzy państwowej. Masy ludowe szanują swoją władzę i otaczają ją ogromną miłością i zaufaniem. Wymownym tego dowodem był przebieg tysięcy zebrań przedwyborczych, na których miliony obywateli wyrażały swą gorącą miłość do kierownika naszej nawy państwowej, Obywatela Bolesława Bieruta, na których zwierzali się nam ze swych osiągnięć ze słuszną dumą, zwierzali się nam ze swego przywiązania do władzy ludowej i z zaufaniem mówili nam o trapiących ich jeszcze brakach i bolączkach.</u>
  237 + <u xml:id="u-9.8" who="#PosełCieślakStanisław">Obowiązkiem naszym, Obywatele Posłowie, jest dalsze umocnienie tego zaufania, dalsze umocnienie więzi narodu z władzą ludową, z całym aparatem administracyjnym i produkcyjnym państwa poprzez usuwanie wszystkich jego braków i niedomagań. Bo nasz aparat państwowy przy wszystkich swoich zaletach i nieporównywalnej wyższości i sprawności w porównaniu z minionymi ustrojami — które oczywiście wynikają z jego nowej treści klasowej — posiada jeszcze, zwłaszcza w swych terenowych ogniwach, niemało braków. Zdarzają się bowiem jeszcze tu i ówdzie wypadki łamania lub obchodzenia obowiązujących ustaw i przepisów, naruszania tajemnicy służbowej, wojskowej i państwowej, niedbałego stosunku do mienia społecznego, biurokratycznego, jaśniepańskiego lub bezdusznie, formalnego stosunku do potrzeb ludności, kumoterstwa w rozdziale towarów zwłaszcza na wsi, nieoszczędnego szafowania groszem publicznym, lekceważenia dyscypliny finansowej, dzikich terenowych inwestycji, podważających właściwe proporcje rozwoju poszczególnych gałęzi gospodarki narodowej, tolerowania przerostów aparatu administracyjnego, co odciąga znaczną liczbę rąk roboczych od zajęć produkcyjnych. Brak jeszcze w wielu ogniwach naszego aparatu państwowego, zwłaszcza terenowego, ścisłego i terminowego przestrzegania uchwał Rządu i Partii.</u>
  238 + <u xml:id="u-9.9" who="#PosełCieślakStanisław">Źródła tych braków i niedociągnięć tkwią w ponurej spuściźnie rządów kapitalistów i obszarników: w zacofaniu gospodarczym i kulturalnym naszego kraju, w odsuwaniu przed wojną ogromnej większości narodu ód oświaty i kultury, od kultury w jej najgłębszym leninowskim sensie — jako umiejętności rządzenia państwem. Wypływają one z. zaostrzającej się walki klasowej, rosnącego oporu kułactwa, spekulantów i innych niedobitków reakcji, które — działając w ścisłym porozumieniu z wrogiem zewnętrznym i na jego rozkaz — wkradają się niejednokrotnie do terenowych ogniw naszego aparatu państwowego, produkcyjnego, handlowego i administracyjnego i tam usiłują szkodzić interesom ludu, podrywając więź tego aparatu z narodem. Wykrywanie i usuwanie tych szkodników, energiczna walka z wszelkimi przeżytkami dawnego kapitalistycznego systemu rządzenia w całym naszym aparacie państwowym — oto drugie podstawowe zadanie kontroli państwowej.</u>
  239 + <u xml:id="u-9.10" who="#PosełCieślakStanisław">Jesteśmy dziś, Obywatele Posłowie, w decydującym okresie realizacji naszego Planu 6-letniego. Nie tylko nasze wielkie osiągnięcia, ale nawet i charakter trudności przez nas przeżywanych — trudności wzrostu, świadczy wymownie o naszym posuwaniu się naprzód, o naszym rozwoju, o łamaniu przeszkód, które wróg klasowy usiłuje spiętrzyć na naszej drodze do socjalizmu. Możemy przyśpieszyć wykonanie naszych planów gospodarczych przez uruchomienie tych wszystkich rezerw, jakie w dużym stopniu jeszcze niewykorzystane tkwią w naszym socjalistycznym przemyśle, w naszym socjalistycznym i drobnotowarowym rolnictwie, w naszym transporcie, w budownictwie, w finansach i we wszystkich gałęziach życia gospodarczego kraju. Wskazują na te rezerwy uchwały Rządu i Partii, przemówienia ukochanego przywódcy i nauczyciela naszego narodu, Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta. Bezcenną skarbnicą doświadczeń i wskazań stał się XIX Zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, którego obrady z takim ogromnym skupieniem śledziły masy pracujące naszego kraju i dziś całokształt jego obrad z takim zainteresowaniem dyskutują, przyswajając sobie jego wyniki.</u>
  240 + <u xml:id="u-9.11" who="#PosełCieślakStanisław">Chciałem jako poseł chłopski i działacz chłopski zwrócić specjalnie uwagę Obywateli Posłów na kilka może przykładów charakteryzujących ogrom rezerw, jakie istnieją jeszcze w naszym rolnictwie.</u>
  241 + <u xml:id="u-9.12" who="#PosełCieślakStanisław">Siew rzędowy zaoszczędza 60 kg ziarna na 1 ha i podnosi plony z hektara o 1 do 2 q. Gdyby wszystkie gospodarstwa chłopskie stosowały siew rzędowy (nie stosuje ich jeszcze jednak około 30%) mielibyśmy bez żadnych dodatkowych inwestycji — bo moc produkcyjna siewników jest dostateczna dla obsiania całego obszaru naszego kraju — zwiększenie plonów w wysokości ponad 2,5 mln ton ziarna.</u>
  242 + <u xml:id="u-9.13" who="#PosełCieślakStanisław">Zdecydowana walka z chwastami mogłaby nam przynieść zwyżkę plonów co najmniej o 800 tysięcy ton ziarna. Taki jeden szczegół techniczny, jak zaprawianie ziarna siewnego pszenicy dla zabezpieczenia przed chorobami i pasożytami, przyniósłby naszemu krajowi kilkaset tysięcy ton ziarna pszenicy.</u>
  243 + <u xml:id="u-9.14" who="#PosełCieślakStanisław">Stosowanie wysokokwalifikowanych sadzeniaków dałoby w całym kraju nadwyżkę co najmniej 5 milionów ton ziemniaków. Zdecydowana walka z jednym tylko szkodnikiem — płaszczyńcem buraczanym pozwoli produkować dodatkowo taką ilość buraka, z której można by uzyskać co najmniej 100 tysięcy ton cukru. Niedostateczna jest jeszcze walka z chorobami, szkodnikami roślin, z gryzoniami.</u>
  244 + <u xml:id="u-9.15" who="#PosełCieślakStanisław">Ogromne rezerwy dla produkcji roślinnej i hodowlanej kryją się w pełnym wykorzystaniu mocy produkcyjnej maszyn, które przecież w takiej ogromnej ilości władza ludowa daje pracującemu chłopstwu do rąk.</u>
  245 + <u xml:id="u-9.16" who="#PosełCieślakStanisław">Mamy dziś trzy razy więcej nawozów sztucznych. Wskutek niebardzo celowego, niebardzo racjonalnego ich użytkowania plony nie wzrastają w tym stosunku, w jakim wzrastać powinny z uwagi na trzykrotne zwiększenie ilości nawozów.</u>
  246 + <u xml:id="u-9.17" who="#PosełCieślakStanisław">Ogromne rezerwy kryją się w przestrzeganiu właściwych terminów siewów, orki, sprzętu roślin, szerokiego stosowania przedplonów, międzyplonów i poplonów.</u>
  247 + <u xml:id="u-9.18" who="#PosełCieślakStanisław">Chciałbym jeszcze kilka słów powiedzieć jako poseł z naszych pięknych ziem górskich i podgórskich o ogromnych rezerwach, jakie kryją się w zagospodarowaniu właściwym i wykorzystaniu pełnej zdolności produkcyjnej naszych łąk i pastwisk. Posiadamy ich obecnie w Polsce ok. 4 miliony ha, w tym ok. 2.400 tys. ha łąk i 1.600 tys. ha pastwisk. Wydawałoby się, że jest to ilość całkowicie wystarczająca nie tylko dla tej ilości inwentarza żywego, jaką dziś posiadamy, ale także dla tej ilości inwentarza żywego, którą musimy za wszelką cenę osiągnąć do roku 1955, zgodnie z wytycznymi Planu 6-letniego. Zbieramy jednak z tych łąk przeciętnie 6,5 mln ton siana, a przy starannym zagospodarowaniu moglibyśmy osiągnąć zbiór znacznie wyższy — co najmniej 16,5 mln ton siana, a 16,5 mln ton siana i paszy z naszych łąk i pastwisk to jest o 16 mln ton mleka i o 1 mln ton mięsa więcej, niż produkuje wieś dzisiaj, tego mięsa i mleka, którego coraz więcej potrzebuje od naszego rolnictwa szybko rosnąca klasa robotnicza.</u>
  248 + <u xml:id="u-9.19" who="#PosełCieślakStanisław">Oczywiście sprawa uruchomienia rezerw produkcyjnych to jest cel pracy gospodarczej, ale kontrola przez stałą swoją pomoc, przez wytykanie błędów i braków aparatu państwowego, przez wskazywanie sposobów ich usunięcia i w tej tak ważnej dziedzinie uruchomienia wszelkich rezerw, jakie w tak wielkiej ilości kryją się w naszej gospodarce — może odegrać ogromną rolę. I na tym polega jej trzecie główne zadanie.</u>
  249 + <u xml:id="u-9.20" who="#PosełCieślakStanisław">Wykonanie tych wszystkich wielkich zadań, jakie stoją przed kontrolą państwową, nie byłoby oczywiście możliwe, gdyby jej działalność nie oparła się o twórczą inicjatywę mas ludowych, dla których bliskie i drogie są te wszystkie zadania, które stoją przed kontrolą państwową na obecnym etapie naszego rozwoju. Ustawa o kontroli państwowej podkreśla ten moment, stwierdzając w art. 6, że kontrola państwowa w pracy swej opiera się na czynnym współdziałaniu mas pracujących i współdziała z kontrolą społeczną rad narodowych.</u>
  250 + <u xml:id="u-9.21" who="#PosełCieślakStanisław">Obywatele Posłowie! Jestem głęboko przekonany, że świadomość wielkich zadań, jakie na obecnym etapie stoją przed kontrolą państwową, przenika nas wszystkich głęboko i przyłączając się do wywodów moich przedmówców sądzę, że będę wyrazicielem nie tylko swoich wyborców, nie tylko działaczy ludowych, którzy pod wodzą i za przykładem klasy robotniczej budują lepsze życie na wsi, ale że będę wyrazicielem wszystkich obywateli Polski, którzy doceniają wagę zagadnienia kontroli, jeżeli zgodnie z życzeniem wyborców i swoim własnym zapewnię, że będziemy dążyli do wyeliminowania wszelkich uchybień biurokratycznych i do poprawienia stylu pracy w terenie.</u>
258 251 <u xml:id="u-9.22" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
259 252 </div>
260 253 <div xml:id="div-10">
261   - <u xml:id="u-10.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł Frankowski.</u>
  254 + <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł Frankowski.</u>
262 255 </div>
263 256 <div xml:id="div-11">
264   - <u xml:id="u-11.0" who="#PoselFrankowskiJan">Wysoki Sejmie! Doręczony nam druk sejmowy nr 1 zawiera projekt ustawy o kontroli państwowej. Nie oznacza to bynajmniej, że dopiero obecnie w ogóle zagadnienie kontroli zostało postawione. Począwszy od Biura Kontroli przy Krajowej Radzie Narodowej, a następnie przy Radzie Państwa, poprzez Najwyższą Izbę Kontroli, która przestanie istnieć z chwilą wejścia w życie dyskutowanego projektu ustawy, czynimy stale wysiłki, żeby zgodnie z aktualnymi wymogami i potrzebami zorganizować kontrolę. Dzięki temu, zwłaszcza w okresie działania Najwyższej Izby Kontroli, na której koncie dzięki kierownictwu i całemu zespołowi pracowników figuruje niewątpliwie poważny kapitał doświadczeń i osiągnięć, wkraczając w nowy etap organizowania kontroli, będziemy z tych doświadczeń korzystać i nie będziemy skazani na improwizację.</u>
265   - <u xml:id="u-11.1" who="#PoselFrankowskiJan">Obszerny referat Ministra Jóźwiaka, jak i dzisiejsze wywody sprawozdawcy posła Jodłowskiego i dwa doskonałe przemówienia moich przedmówców posłów Albrechta i Cieślaka wyjaśniły bardzo dużo i wielostronnie oświetliły całe zagadnienie. Ja ze swej strony chciałbym zwrócić uwagę na niektóre momenty, zasługujące moim zdaniem na podkreślenie.</u>
266   - <u xml:id="u-11.2" who="#PoselFrankowskiJan">Jak to już wspomniano, projekt ustawy o kontroli państwowej łączy się ściśle z przemianami ustrojowymi, które wprowadziła Konstytucja. Rząd jako naczelny organ administracji państwowej musi posiadać odpowiednio zorganizowany i jemu podległy aparat kontrolny, kontrola bowiem jest jedną z zasadniczych funkcji kierownictwa i nie można sobie wyobrazić dobrego kierownictwa bez dobrze postawionej kontroli.</u>
267   - <u xml:id="u-11.3" who="#PoselFrankowskiJan">Likwidacja Najwyższej Izby Kontroli i podporządkowanie kontroli państwowej Radzie Ministrów, której Minister Kontroli Państwowej jest członkiem, nie oznacza bynajmniej, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jako najwyższy organ władzy państwowej zrezygnował z uprawnień kontrolnych.</u>
268   - <u xml:id="u-11.4" who="#PoselFrankowskiJan">Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej określa uprawnienia Sejmu jako takiego, reguluj e uprawnienia nawet poszczególnych posłów, np. w formie zgłaszania interpelacji. W tych więc warunkach można mówić o uporządkowaniu zagadnienia kontroli i dostosowaniu jej do naszych wymogów, a nie o rezygnacji tych lub innych organów ze swoich zasadniczych uprawnień. Jest już rzeczą Sejmu jako takiego i poszczególnych posłów, aby nie tylko znali swoje uprawnienia, ale również w odpowiedni sposób, zgodny z racją stanu naszego państwa, umieli z tych uprawnień korzystać. Uprawnienia te są bowiem równocześnie naszymi obowiązkami poselskimi.</u>
269   - <u xml:id="u-11.5" who="#PoselFrankowskiJan">Projekt ustawy o kontroli państwowej w sposób szczegółowy określa zadania i zakres kontroli państwowej. Jeśli się równocześnie weźmie pod uwagę szeroki zakres działalności naszego państwa, to w tych warunkach zagadnienie kontroli należy bezsprzecznie do pozycji kluczowych.</u>
270   - <u xml:id="u-11.6" who="#PoselFrankowskiJan">Chodzi bowiem o realizację wielkich planów gospodarczych. Chodzi o realizację tego wszystkiego, co zostało ostatnio sformułowane w programie Frontu Narodowego. Przypomniał nam wczoraj te wielkie zadania naszego pokolenia Premier Bierut na popołudniowym posiedzeniu Sejmu. Jeśli mamy tym zadaniom sprostać, to wszystkie elementy, od których to zależy, muszą być postawione na odpowiednim poziomie zarówno pod względem organizacyjnym, jak również pod względem doboru ludzi.</u>
271   - <u xml:id="u-11.7" who="#PoselFrankowskiJan">Zagadnienia organizacyjne zostały wyczerpująco i szczegółowo postawione w projekcie ustawy. Można by jedynie uczynić uwagę, aby zapowiedziana w art. 8 koordynacja działalności kontroli państwowej z działalnością kontroli finansowej oraz innych rodzajów kontroli, według zasad ustalonych przez Radę Ministrów, nastąpiła szybko, tak aby całość kontroli była odpowiednio zharmonizowana.</u>
272   - <u xml:id="u-11.8" who="#PoselFrankowskiJan">Jeśli chodzi o sztab ludzi, to jestem przekonany, że nowe Ministerstwo Kontroli Państwowej uczyni wszystko, aby go wzmacniać nowymi fachowcami, znającymi dokładnie wszelkie dziedziny naszego życia nie tylko od strony teorii, ale przede wszystkim od strony praktyki. Gdzie jak gdzie, ale przede wszystkim w kontroli zasada: właściwy człowiek na właściwym miejscu — przedstawia kapitalne znaczenie. Niekiedy trudno jest znaleźć ludzi, którzy odpowiadaliby koniecznym wymogom politycznym a równocześnie reprezentowali duży zasób wiedzy fachowej i osobiste walory charakteru. Może na odcinku kontroli zagadnienie to jest specjalnie czułe, ale jakże ważne, jakiekolwiek bowiem — „przegięcie” w jedną lub drugą stronę przynosi szkody, które często są nie do naprawienia. Od chwili wyzwolenia pracuję na różnych stanowiskach w naszym życiu gospodarczym i społecznym. Zetknąłem się wielokrotnie z zagadnieniem kontroli. Wiem z własnego doświadczenia, jak olbrzymią przysługę oddaje dobry kontroler, jak cenną jest on pomocą dla kierownictwa zakładu, które może dlatego, że stoi zbyt blisko, nie potrafi dostrzec i usunąć w porę wielu błędów. Ale powiedzmy również otwarcie: jak zniechęca ludzi do pracy, jak rozstraja aparat wszelka powierzchowna, nierzeczowa — jeśli już wykluczymy nieobiektywność — kiepska kontrola.</u>
273   - <u xml:id="u-11.9" who="#PoselFrankowskiJan">Mądry kierownik zakładu pracy cieszy się, kiedy przychodzi do niego kontrola, stara się jej udostępnić wszelkie materiały, deleguje najlepszych pracowników, aby wprowadzili ją w istotę szeregu skomplikowanych zagadnień, zwłaszcza produkcyjnych. Tym większe jest jego rozczarowanie i zdziwienie, kiedy po pewnym okresie czasu otrzymuje protokół wraz z zaleceniami, które właściwie obracają się na marginesie tego wszystkiego, co jest istotą działalności danego zakładu. Dochodzi do tego zdziwienia niekiedy i rozgoryczenie, jeśli uchybienia nieistotne podnosi się do rzędu wielkiej wagi.</u>
274   - <u xml:id="u-11.10" who="#PoselFrankowskiJan">Stąd też centralny problem kontroli to kadry. Wiem, że niekiedy przychodzi dokonać bardzo trudnej decyzji, czy należy wyciągać z produkcji doskonałego fachowca i przenosić go właśnie do kontroli, po uprzednim przeszkoleniu w zakresie samej techniki kontroli. Mądra polityka personalna będzie musiała problem ten rozwiązać w sposób najbardziej zgodny z naszymi interesami, mając jednak stale na oku wielkie zadania kontroli.</u>
275   - <u xml:id="u-11.11" who="#PoselFrankowskiJan">Projekt ustawy w szeregu swoich sformułowań, zawartych zwłaszcza w rozdziale 4, stwarza podstawy do prowadzenia polityki kadr, a postanowienia zawarte w art. 13 projektu umożliwiają również właściwe rozwiązanie sprawy uposażenia aparatu kontroli. Ma to bardzo istotny wpływ na działalność aparatu kontroli i dlatego też o tym wspominam, zachęcając Ministra Jóźwiaka, aby rozwiązanie tego problemu nastąpiło szybko.</u>
276   - <u xml:id="u-11.12" who="#PoselFrankowskiJan">Cały rozdział 3 projektu ustawy jest poświęcony określeniu zadań kontroli. Na szczególną uwagę zasługuje podkreślenie, że kontrola państwowa, jak to dosłownie mówi projekt, — „prowadzi walkę z przerostami aparatu administracyjnego i z biurokratyzmem”.</u>
277   - <u xml:id="u-11.13" who="#PoselFrankowskiJan">Coraz bardziej uświadamiamy sobie, jak rujnują nasze życie te dwie choroby i jak wiele czynią one szkód. Mówił o tym również poseł Albrecht. Daliśmy temu wyraz w programie Frontu Narodowego, w którym znajdujemy takie oto sformułowanie: — „Walce z trudnościami przeszkadza także biurokratyzm i kumoterstwo, gnieżdżące się jeszcze w niejednym z naszych urzędów i instytucji — tu i ówdzie pokutują jeszcze stare nawyki: brak troski o człowieka pracy, wielkopański stosunek do jego potrzeb.” W czasie kampanii przedwyborczej miałem możność obserwować szereg bolączek w terenie. Miałem możność stwierdzić, że im ten teren jest bardziej oddalony od centrów, im jest on, że tak powiem, — „głębszy”, tym te niedomagania występują w formach bardziej rażących. W takim np. Ćmielowie Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane rozebrało dach na jednym z domów z zamiarem wyremontowania go. Kilka rodzin robotniczych ulokowano w prymitywnych warunkach, jedna z nich zamieszkała w świetlicy. W międzyczasie przedsiębiorstwo przerwało remont, dom się zaczął walić na skutek fatalnych warunków atmosferycznych i trzeba było podejmować kilka interwencji na różnych szczeblach, niestety nieudanych, aż w końcu dopiero pomoc ówczesnego Ministra Gospodarki Komunalnej Mijała okazała się nieodzowną.</u>
278   - <u xml:id="u-11.14" who="#PoselFrankowskiJan">W takim znowu Lasocinie, pow. opatowskiego, gdzie dzieci uczą się w dość trudnych warunkach, rozpoczęto budowę pięknego gmachu nowej szkoły — ale budowa nie jest zakończona, bo podobno brak kredytów i to, co wzniesiono z takim trudem, narażone jest znów na zniszczenie.</u>
279   - <u xml:id="u-11.15" who="#PoselFrankowskiJan">Można by takich przykładów cytować więcej i nie są one zapewne żadną rewelacją dla nikogo. Zna je zapewne również dawny Prezes Najwyższej Izby Kontroli, a obecnie Minister Kontroli Państwowej. Zacytowałem dwa przykłady — celowo drobne, ale one to właśnie w terenie przedstawiają dla ludzi kapitalne znaczenie i są dla zamieszkałej tam ludności bezpośrednim sprawdzianem naszej troski o nich.</u>
280   - <u xml:id="u-11.16" who="#PoselFrankowskiJan">Wysoki Sejmie! Uchwalając projekt ustawy o kontroli państwowej wypełniamy jedną z ważnych luk w zakresie wykończenia budowy naszego ustroju, lukę, która powstała z chwilą uchwalenia nowej Konstytucji. Lukę tę wypełniamy w taki sposób, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie całego naszego ustroju. Zyskujemy poważny oręż w walce o realizację naszych zamierzeń, których celem jest budowa szczęścia i wielkości naszej Ojczyzny. Jestem przekonany, że Rząd nasz będzie się skutecznie tym orężem posługiwał w trosce o to wszystko, co nas skupiło we Froncie Narodowym i co dyktuje nam zasadom programowym tego Frontu ofiarnie służyć.</u>
281   - <u xml:id="u-11.17" who="#PoselFrankowskiJan">Jako bezpartyjny poseł, katolik, członek władz Frontu Narodowego, będę głosował za przedłożonym projektem ustawy, która ma służyć Rządowi pomocą w realizacji wielkich planów, za którymi stoi zwartą masą zjednoczony Naród Polski.</u>
  257 + <u xml:id="u-11.0" who="#PosełFrankowskiJan">Wysoki Sejmie! Doręczony nam druk sejmowy nr 1 zawiera projekt ustawy o kontroli państwowej. Nie oznacza to bynajmniej, że dopiero obecnie w ogóle zagadnienie kontroli zostało postawione. Począwszy od Biura Kontroli przy Krajowej Radzie Narodowej, a następnie przy Radzie Państwa, poprzez Najwyższą Izbę Kontroli, która przestanie istnieć z chwilą wejścia w życie dyskutowanego projektu ustawy, czynimy stale wysiłki, żeby zgodnie z aktualnymi wymogami i potrzebami zorganizować kontrolę. Dzięki temu, zwłaszcza w okresie działania Najwyższej Izby Kontroli, na której koncie dzięki kierownictwu i całemu zespołowi pracowników figuruje niewątpliwie poważny kapitał doświadczeń i osiągnięć, wkraczając w nowy etap organizowania kontroli, będziemy z tych doświadczeń korzystać i nie będziemy skazani na improwizację.</u>
  258 + <u xml:id="u-11.1" who="#PosełFrankowskiJan">Obszerny referat Ministra Jóźwiaka, jak i dzisiejsze wywody sprawozdawcy posła Jodłowskiego i dwa doskonałe przemówienia moich przedmówców posłów Albrechta i Cieślaka wyjaśniły bardzo dużo i wielostronnie oświetliły całe zagadnienie. Ja ze swej strony chciałbym zwrócić uwagę na niektóre momenty, zasługujące moim zdaniem na podkreślenie.</u>
  259 + <u xml:id="u-11.2" who="#PosełFrankowskiJan">Jak to już wspomniano, projekt ustawy o kontroli państwowej łączy się ściśle z przemianami ustrojowymi, które wprowadziła Konstytucja. Rząd jako naczelny organ administracji państwowej musi posiadać odpowiednio zorganizowany i jemu podległy aparat kontrolny, kontrola bowiem jest jedną z zasadniczych funkcji kierownictwa i nie można sobie wyobrazić dobrego kierownictwa bez dobrze postawionej kontroli.</u>
  260 + <u xml:id="u-11.3" who="#PosełFrankowskiJan">Likwidacja Najwyższej Izby Kontroli i podporządkowanie kontroli państwowej Radzie Ministrów, której Minister Kontroli Państwowej jest członkiem, nie oznacza bynajmniej, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jako najwyższy organ władzy państwowej zrezygnował z uprawnień kontrolnych.</u>
  261 + <u xml:id="u-11.4" who="#PosełFrankowskiJan">Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej określa uprawnienia Sejmu jako takiego, reguluj e uprawnienia nawet poszczególnych posłów, np. w formie zgłaszania interpelacji. W tych więc warunkach można mówić o uporządkowaniu zagadnienia kontroli i dostosowaniu jej do naszych wymogów, a nie o rezygnacji tych lub innych organów ze swoich zasadniczych uprawnień. Jest już rzeczą Sejmu jako takiego i poszczególnych posłów, aby nie tylko znali swoje uprawnienia, ale również w odpowiedni sposób, zgodny z racją stanu naszego państwa, umieli z tych uprawnień korzystać. Uprawnienia te są bowiem równocześnie naszymi obowiązkami poselskimi.</u>
  262 + <u xml:id="u-11.5" who="#PosełFrankowskiJan">Projekt ustawy o kontroli państwowej w sposób szczegółowy określa zadania i zakres kontroli państwowej. Jeśli się równocześnie weźmie pod uwagę szeroki zakres działalności naszego państwa, to w tych warunkach zagadnienie kontroli należy bezsprzecznie do pozycji kluczowych.</u>
  263 + <u xml:id="u-11.6" who="#PosełFrankowskiJan">Chodzi bowiem o realizację wielkich planów gospodarczych. Chodzi o realizację tego wszystkiego, co zostało ostatnio sformułowane w programie Frontu Narodowego. Przypomniał nam wczoraj te wielkie zadania naszego pokolenia Premier Bierut na popołudniowym posiedzeniu Sejmu. Jeśli mamy tym zadaniom sprostać, to wszystkie elementy, od których to zależy, muszą być postawione na odpowiednim poziomie zarówno pod względem organizacyjnym, jak również pod względem doboru ludzi.</u>
  264 + <u xml:id="u-11.7" who="#PosełFrankowskiJan">Zagadnienia organizacyjne zostały wyczerpująco i szczegółowo postawione w projekcie ustawy. Można by jedynie uczynić uwagę, aby zapowiedziana w art. 8 koordynacja działalności kontroli państwowej z działalnością kontroli finansowej oraz innych rodzajów kontroli, według zasad ustalonych przez Radę Ministrów, nastąpiła szybko, tak aby całość kontroli była odpowiednio zharmonizowana.</u>
  265 + <u xml:id="u-11.8" who="#PosełFrankowskiJan">Jeśli chodzi o sztab ludzi, to jestem przekonany, że nowe Ministerstwo Kontroli Państwowej uczyni wszystko, aby go wzmacniać nowymi fachowcami, znającymi dokładnie wszelkie dziedziny naszego życia nie tylko od strony teorii, ale przede wszystkim od strony praktyki. Gdzie jak gdzie, ale przede wszystkim w kontroli zasada: właściwy człowiek na właściwym miejscu — przedstawia kapitalne znaczenie. Niekiedy trudno jest znaleźć ludzi, którzy odpowiadaliby koniecznym wymogom politycznym a równocześnie reprezentowali duży zasób wiedzy fachowej i osobiste walory charakteru. Może na odcinku kontroli zagadnienie to jest specjalnie czułe, ale jakże ważne, jakiekolwiek bowiem „przegięcie” w jedną lub drugą stronę przynosi szkody, które często są nie do naprawienia. Od chwili wyzwolenia pracuję na różnych stanowiskach w naszym życiu gospodarczym i społecznym. Zetknąłem się wielokrotnie z zagadnieniem kontroli. Wiem z własnego doświadczenia, jak olbrzymią przysługę oddaje dobry kontroler, jak cenną jest on pomocą dla kierownictwa zakładu, które może dlatego, że stoi zbyt blisko, nie potrafi dostrzec i usunąć w porę wielu błędów. Ale powiedzmy również otwarcie: jak zniechęca ludzi do pracy, jak rozstraja aparat wszelka powierzchowna, nierzeczowa — jeśli już wykluczymy nieobiektywność — kiepska kontrola.</u>
  266 + <u xml:id="u-11.9" who="#PosełFrankowskiJan">Mądry kierownik zakładu pracy cieszy się, kiedy przychodzi do niego kontrola, stara się jej udostępnić wszelkie materiały, deleguje najlepszych pracowników, aby wprowadzili ją w istotę szeregu skomplikowanych zagadnień, zwłaszcza produkcyjnych. Tym większe jest jego rozczarowanie i zdziwienie, kiedy po pewnym okresie czasu otrzymuje protokół wraz z zaleceniami, które właściwie obracają się na marginesie tego wszystkiego, co jest istotą działalności danego zakładu. Dochodzi do tego zdziwienia niekiedy i rozgoryczenie, jeśli uchybienia nieistotne podnosi się do rzędu wielkiej wagi.</u>
  267 + <u xml:id="u-11.10" who="#PosełFrankowskiJan">Stąd też centralny problem kontroli to kadry. Wiem, że niekiedy przychodzi dokonać bardzo trudnej decyzji, czy należy wyciągać z produkcji doskonałego fachowca i przenosić go właśnie do kontroli, po uprzednim przeszkoleniu w zakresie samej techniki kontroli. Mądra polityka personalna będzie musiała problem ten rozwiązać w sposób najbardziej zgodny z naszymi interesami, mając jednak stale na oku wielkie zadania kontroli.</u>
  268 + <u xml:id="u-11.11" who="#PosełFrankowskiJan">Projekt ustawy w szeregu swoich sformułowań, zawartych zwłaszcza w rozdziale 4, stwarza podstawy do prowadzenia polityki kadr, a postanowienia zawarte w art. 13 projektu umożliwiają również właściwe rozwiązanie sprawy uposażenia aparatu kontroli. Ma to bardzo istotny wpływ na działalność aparatu kontroli i dlatego też o tym wspominam, zachęcając Ministra Jóźwiaka, aby rozwiązanie tego problemu nastąpiło szybko.</u>
  269 + <u xml:id="u-11.12" who="#PosełFrankowskiJan">Cały rozdział 3 projektu ustawy jest poświęcony określeniu zadań kontroli. Na szczególną uwagę zasługuje podkreślenie, że kontrola państwowa, jak to dosłownie mówi projekt, „prowadzi walkę z przerostami aparatu administracyjnego i z biurokratyzmem”.</u>
  270 + <u xml:id="u-11.13" who="#PosełFrankowskiJan">Coraz bardziej uświadamiamy sobie, jak rujnują nasze życie te dwie choroby i jak wiele czynią one szkód. Mówił o tym również poseł Albrecht. Daliśmy temu wyraz w programie Frontu Narodowego, w którym znajdujemy takie oto sformułowanie: „Walce z trudnościami przeszkadza także biurokratyzm i kumoterstwo, gnieżdżące się jeszcze w niejednym z naszych urzędów i instytucji — tu i ówdzie pokutują jeszcze stare nawyki: brak troski o człowieka pracy, wielkopański stosunek do jego potrzeb”. W czasie kampanii przedwyborczej miałem możność obserwować szereg bolączek w terenie. Miałem możność stwierdzić, że im ten teren jest bardziej oddalony od centrów, im jest on, że tak powiem, „głębszy”, tym te niedomagania występują w formach bardziej rażących. W takim np. Ćmielowie Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane rozebrało dach na jednym z domów z zamiarem wyremontowania go. Kilka rodzin robotniczych ulokowano w prymitywnych warunkach, jedna z nich zamieszkała w świetlicy. W międzyczasie przedsiębiorstwo przerwało remont, dom się zaczął walić na skutek fatalnych warunków atmosferycznych i trzeba było podejmować kilka interwencji na różnych szczeblach, niestety nieudanych, aż w końcu dopiero pomoc ówczesnego Ministra Gospodarki Komunalnej Mijała okazała się nieodzowną.</u>
  271 + <u xml:id="u-11.14" who="#PosełFrankowskiJan">W takim znowu Lasocinie, pow. opatowskiego, gdzie dzieci uczą się w dość trudnych warunkach, rozpoczęto budowę pięknego gmachu nowej szkoły — ale budowa nie jest zakończona, bo podobno brak kredytów i to, co wzniesiono z takim trudem, narażone jest znów na zniszczenie.</u>
  272 + <u xml:id="u-11.15" who="#PosełFrankowskiJan">Można by takich przykładów cytować więcej i nie są one zapewne żadną rewelacją dla nikogo. Zna je zapewne również dawny Prezes Najwyższej Izby Kontroli, a obecnie Minister Kontroli Państwowej. Zacytowałem dwa przykłady — celowo drobne, ale one to właśnie w terenie przedstawiają dla ludzi kapitalne znaczenie i są dla zamieszkałej tam ludności bezpośrednim sprawdzianem naszej troski o nich.</u>
  273 + <u xml:id="u-11.16" who="#PosełFrankowskiJan">Wysoki Sejmie! Uchwalając projekt ustawy o kontroli państwowej wypełniamy jedną z ważnych luk w zakresie wykończenia budowy naszego ustroju, lukę, która powstała z chwilą uchwalenia nowej Konstytucji. Lukę tę wypełniamy w taki sposób, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie całego naszego ustroju. Zyskujemy poważny oręż w walce o realizację naszych zamierzeń, których celem jest budowa szczęścia i wielkości naszej Ojczyzny. Jestem przekonany, że Rząd nasz będzie się skutecznie tym orężem posługiwał w trosce o to wszystko, co nas skupiło we Froncie Narodowym i co dyktuje nam zasadom programowym tego Frontu ofiarnie służyć.</u>
  274 + <u xml:id="u-11.17" who="#PosełFrankowskiJan">Jako bezpartyjny poseł, katolik, członek władz Frontu Narodowego, będę głosował za przedłożonym projektem ustawy, która ma służyć Rządowi pomocą w realizacji wielkich planów, za którymi stoi zwartą masą zjednoczony Naród Polski.</u>
282 275 </div>
283 276 <div xml:id="div-12">
284   - <u xml:id="u-12.0" who="#Marszalek">Lista mówców została wyczerpana. Zamykam dyskusję.</u>
285   - <u xml:id="u-12.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
286   - <u xml:id="u-12.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w całości wraz z przyjętymi przez komisję poprawkami, zechce wstać.</u>
287   - <u xml:id="u-12.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
288   - <u xml:id="u-12.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
289   - <u xml:id="u-12.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o kontroli państwowej jednomyślnie uchwalił.</u>
290   - <u xml:id="u-12.6" who="#Marszalek">Przechodzimy do punktu 3 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o rządowym projekcie ustawy o przysiędze wojskowej (druki nr 2 i 5).</u>
291   - <u xml:id="u-12.7" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Wągrowski.</u>
  277 + <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Lista mówców została wyczerpana. Zamykam dyskusję.</u>
  278 + <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
  279 + <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w całości wraz z przyjętymi przez komisję poprawkami, zechce wstać.</u>
  280 + <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  281 + <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  282 + <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o kontroli państwowej jednomyślnie uchwalił.</u>
  283 + <u xml:id="u-12.6" who="#Marszałek">Przechodzimy do punktu 3 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o rządowym projekcie ustawy o przysiędze wojskowej (druki nr 2 i 5).</u>
  284 + <u xml:id="u-12.7" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Wągrowski.</u>
292 285 </div>
293 286 <div xml:id="div-13">
294   - <u xml:id="u-13.0" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Obywatele Posłowie! Potrzeba zmian w rocie przysięgi wojskowej Polskich Sił Zbrojnych wynika z uchwalenia Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — Wielkiej Karty praw i zdobyczy ludu. Zgodnie z nową rotą przysięgi każdy żołnierz Wojska Polskiego będzie odtąd przysięgał — „bronić niezłomnie praw ludu pracującego, zawartych w Konstytucji”, — „dochować wierności Rządowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”.</u>
295   - <u xml:id="u-13.1" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Zmiany w rocie przysięgi, mające charakter natury prawnej i powodowane zmianą struktury władz państwowych, którą wprowadziła Konstytucja, mają jednocześnie głębokie, symboliczne znaczenie. Są one jeszcze jednym przejawem nierozerwalnej, niezłomnej więzi i jedności Ludowego Wojska Polskiego i Państwa Ludowego, jedności wojska i narodu. Nasze siły zbrojne to zbrojne ramię, to niezawodny oręż Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
296   - <u xml:id="u-13.2" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stwierdza i ustanawia, iż „obrona Ojczyzny jest najświętszym obowiązkiem każdego obywatela”. Dlatego każdy powołany do służby wojskowej składa wobec całego narodu uroczystą przysięgę, że z całą ofiarnością i oddaniem wypełni najświętszy obowiązek obrony wolności i niezawisłości ojczystej ziemi. Przysięga wojskowa — to przyjęcie przez każdego żołnierza osobistej odpowiedzialności za obronę Ojczyzny, przyjęcie osobiste wszystkich obowiązków, jakie naród i państwo nakładają na swych obrońców. Tę osobistą odpowiedzialność żołnierską, będącą wielką dźwignią wytrwałości, hartu i męstwa w zaszczytnej służbie wojskowej, wyrażają pierwsze słowa przysięgi: — „Ja, obywatel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, stając w szeregach Wojska Polskiego, przysięgam Narodowi Polskiemu”. Tę wielką odpowiedzialność każdego żołnierza wyraża również zakończenie przysięgi.</u>
297   - <u xml:id="u-13.3" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Przysięga wojskowa to sztandar ideowy naszego wojska, to wyraz woli ludu polskiego, to najgłębsze prawdy i wytyczne jedności naszego narodu. Nakazy przysięgi wojskowej — to nakazy narodu. Na nich opiera się niezłomność przysięgi wojskowej. Jest ona dla żołnierza naczelnym prawem, obowiązującym zawsze i we wszelkich okolicznościach.</u>
298   - <u xml:id="u-13.4" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Rota przysięgi to podstawa całego wychowania wojskowego, gdyż od świadomości politycznej, od wartości ideowo-moralnych żołnierzy zależą wyniki i osiągnięcia w służbie i szkoleniu, zależy rzetelne i godne wypełnianie zadań żołnierskich zarówno w czasie pokoju, jak i na polu walki.</u>
299   - <u xml:id="u-13.5" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">To wierność przysiędze, niewzruszone przekonanie o słuszności sprawy, zrozumienie sprawiedliwych, wyzwoleńczych celów walki, to płomienny patriotyzm żołnierzy Armii Radzieckiej zrodziły niespotykane w dziejach masowe ich bohaterstwo. Tym większym wyróżnieniem i zobowiązaniem dla żołnierzy Wojska Polskiego są wypowiedziane na XIX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego słowa Marszałka Bułganina: „Walcząc ramię przy ramieniu z wojskami radzieckimi przeciwko wspólnemu wrogowi, żołnierze jednostek polskich i czechosłowackich dowiedli czynem swej odwagi i kunsztu żołnierskiego”.</u>
300   - <u xml:id="u-13.6" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Kościuszkowcy, żołnierze I i II Armii święcie dochowali wierności przysiędze. Są oni wzorem dla żołnierzy Ludowych Sił Zbrojnych, którzy w codziennym znoju i wysiłku dają tysiące dowodów wierności przysiędze wojskowej — gorącej miłości Ojczyzny.</u>
301   - <u xml:id="u-13.7" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Żołnierz Ludowego Wojska Polskiego przysięga być uczciwym, zdyscyplinowanym, mężnym i czujnym, wykonywać dokładnie rozkazy przełożonych i przepisy regulaminów, dochować ściśle tajemnicy państwowej i wojskowej, nie splamić nigdy honoru i godności żołnierza polskiego.</u>
302   - <u xml:id="u-13.8" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Wszystkie cnoty żołnierskie skupiają się w świadomej, żelaznej dyscyplinie, która istnieje i może istnieć tylko w armii nowego typu, w armii służącej ludowi. Największy strateg w dziejach ludzkości, Wielki Stalin powiedział: — „Sukcesy w szkoleniu i wychowaniu wojska są nie do pomyślenia bez twardej dyscypliny i surowego porządku wojskowego, których utrzymanie stanowi najważniejszy obowiązek całego składu armii”.</u>
303   - <u xml:id="u-13.9" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Dyscyplina to granitowy fundament wojska, to najważniejszy warunek gotowości bojowej, to nieodłączna zaleta żołnierza Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
304   - <u xml:id="u-13.10" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Odwagę i męstwo, honor i godność, wzniosłą i głęboką miłość Ojczyzny budzą i rozwijają w naszym wojsku bohaterskie postacie, nieśmiertelne czyny Czarnieckiego i Kościuszki, Henryka Dąbrowskiego i Jarosława Dąbrowskiego, Waryńskiego i Buczka, Dzierżyńskiego i Świerczewskiego.</u>
305   - <u xml:id="u-13.11" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Żołnierz polski wie i rozumie, że czujność w służbie i poza służbą, że przestrzeganie tajemnicy wojskowej i państwowej w słowie i piśmie to ostra broń pomagająca paraliżować nikczemną robotę wywiadów imperialistycznych, demaskować i unieszkodliwiać szpiegów i dywersantów, okiełznać agentów podżegaczy wojennych, szerzących oszczerstwa i plotki, fałsze amerykańsko-hitlerowskiej propagandy radiowej. Dzięki czujności Partii została zdemaskowana i unieszkodliwiona w wojsku antynarodowa, zdradziecka grupa Gomułki i Spychalskiego; dzięki czujności zostało oczyszczone wojsko z dywersantów i szpiegów w rodzaju Tatara, Kirchmayera i innych.</u>
306   - <u xml:id="u-13.12" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Rota przysięgi wyraża istotę, charakter i główne właściwości Wojska Polskiego, jako wojska nowego typu, jako zbrojnego organu Państwa Ludowego.</u>
307   - <u xml:id="u-13.13" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Wojsko Polskie jest wojskiem ludu pracującego, wojskiem wyzwolonych robotników i chłopów polskich, jest nierozerwalnie zespolone z narodem, z jego walką i dążeniami, jest wsparte na pogłębiającej się wokół władzy ludowej jedności moralno-politycznej narodu w dążeniu do szczęścia, siły i niezniszczalnej niepodległości naszego narodu, naszego kraju. Dlatego żołnierz Wojska Polskiego przysięga — „służyć ze wszystkich sił Ojczyźnie, bronić niezłomnie praw ludu pracującego, zawartych w Konstytucji, stać nieugięcie na straży władzy ludowej, dochować wierności Rządowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
308   - <u xml:id="u-13.14" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Drugą cechą charakterystyczną Wojska Polskiego jest to, że jest ono wojskiem obrony wolności i niezawisłości swojej Ojczyzny — Polski Ludowej. Żołnierz Ludowego Wojska Polskiego nie służy celom grabieży i zaborczym, jak armie imperialistyczne, nie jest on narzędziem ucisku narodowego i kolonialnego, lecz ochrania wolność i niepodległość naszej Ojczyzny, twórczą pracę pokojową robotnika i chłopa polskiego, nasze zdobycze i osiągnięcia. Dlatego żołnierz Wojska Polskiego przysięga „strzec niezłomnie wolności, niepodległości i granic Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przed zakusami imperializmu, stać nieugięcie na straży pokoju w braterskim przymierzu z Armią Radziecką i innymi sojuszniczymi armiami i w razie potrzeby, nie szczędząc krwi ani życia, mężnie walczyć w obronie Ojczyzny o świętą sprawę niepodległości, wolności i szczęścia ludu.” Te słowa roty przysięgi wyrażają jednocześnie trzecią cechę charakterystyczną Wojska Polskiego — jego wychowanie w szacunku dla innych narodów, w duchu przyjaźni, braterstwa i solidarności z masami pracującymi innych krajów, w duchu zachowania i utrwalenia pokoju, w duchu przyjaźni i solidarności z miłującymi pokój narodami.</u>
309   - <u xml:id="u-13.15" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Naród nasz, naród, którego przodującą siłą jest klasa robotnicza, który buduje socjalizm w swoim kraju, nie ma i nie może mieć żadnych zamiarów zaborczych w stosunku do innych narodów.</u>
310   - <u xml:id="u-13.16" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Niewzruszoną, niezdobytą twierdzą i ostoją pokoju jest potężny Związek Radziecki, którego niezmierną siłę, olbrzymie, bezprzykładne w dziejach osiągnięcia, urzeczywistniające marzenia wielu, wielu pokoleń uciskanych i wyzyskiwanych, zadokumentował z całą dobitnością XIX Zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Interesy Związku Radzieckiego są nieodłączne od sprawy pokoju na całym świecie.</u>
311   - <u xml:id="u-13.17" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Polska Ludowa jest jednym z nierozerwalnych mocnych ogniw światowego obozu pokoju wraz z wszystkimi krajami demokracji ludowej, z Niemiecką Republiką Demokratyczną, z Wielką Chińską Republiką Ludową, ze wszystkimi miłującymi wolność narodami.</u>
312   - <u xml:id="u-13.18" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Wojsko Polskie łączy z bohaterską Armią Radziecką niezłomne braterstwo broni i idei, braterstwo zawiązane na polach walki, przypieczętowane wspólnie przelaną krwią, wsparte na coraz głębszym, coraz mocniejszym sojuszu i braterstwie Polski Ludowej ze Związkiem Radzieckim, którego wzory i pomoc są źródłem naszej siły, źródłem wszystkich naszych osiągnięć.</u>
313   - <u xml:id="u-13.19" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Naród nasz nie zapomina ani przez chwilę, że istnieją i działają podżegacze wojenni, że imperializm wzmaga przygotowania do wojny, że imperialiści Stanów Zjednoczonych dążą do narzucenia światu swego panowania, że w państwach agresywnych wzrósł znacznie stan liczebny wojsk lądowych i lotniczych, że trwa grabieżcza i zaborcza wojna w Korei, że na zachodzie Europy pod protektoratem amerykańskich podżegaczy wojennych tworzy się nowy Wehrmacht z po wypuszczanymi z więzień generałami hitlerowskimi. Ale wiemy również, że kapitalizm znajduje się w stanie zaostrzonego, nieuleczalnego kryzysu, że po drugiej wojnie światowej jeszcze bardziej wzmogły się przeciwieństwa między państwami imperialistycznymi, że obóz kapitalistyczny jest rozdzierany przez wielkie sprzeczności wewnętrzne, co utrudnia urzeczywistnienie agresywnych planów imperialistów.</u>
314   - <u xml:id="u-13.20" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">W jeszcze większym stopniu i jeszcze bardziej krzyżuje plany podżegaczy wojennych potęga obozu pokoju i demokracji skupionego wokół Związku Radzieckiego.</u>
  287 + <u xml:id="u-13.0" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Obywatele Posłowie! Potrzeba zmian w rocie przysięgi wojskowej Polskich Sił Zbrojnych wynika z uchwalenia Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — Wielkiej Karty praw i zdobyczy ludu. Zgodnie z nową rotą przysięgi każdy żołnierz Wojska Polskiego będzie odtąd przysięgał „bronić niezłomnie praw ludu pracującego, zawartych w Konstytucji”, „dochować wierności Rządowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”.</u>
  288 + <u xml:id="u-13.1" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Zmiany w rocie przysięgi, mające charakter natury prawnej i powodowane zmianą struktury władz państwowych, którą wprowadziła Konstytucja, mają jednocześnie głębokie, symboliczne znaczenie. Są one jeszcze jednym przejawem nierozerwalnej, niezłomnej więzi i jedności Ludowego Wojska Polskiego i Państwa Ludowego, jedności wojska i narodu. Nasze siły zbrojne to zbrojne ramię, to niezawodny oręż Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  289 + <u xml:id="u-13.2" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stwierdza i ustanawia, iż „obrona Ojczyzny jest najświętszym obowiązkiem każdego obywatela”. Dlatego każdy powołany do służby wojskowej składa wobec całego narodu uroczystą przysięgę, że z całą ofiarnością i oddaniem wypełni najświętszy obowiązek obrony wolności i niezawisłości ojczystej ziemi. Przysięga wojskowa — to przyjęcie przez każdego żołnierza osobistej odpowiedzialności za obronę Ojczyzny, przyjęcie osobiste wszystkich obowiązków, jakie naród i państwo nakładają na swych obrońców. Tę osobistą odpowiedzialność żołnierską, będącą wielką dźwignią wytrwałości, hartu i męstwa w zaszczytnej służbie wojskowej, wyrażają pierwsze słowa przysięgi: „Ja, obywatel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, stając w szeregach Wojska Polskiego, przysięgam Narodowi Polskiemu”. Tę wielką odpowiedzialność każdego żołnierza wyraża również zakończenie przysięgi.</u>
  290 + <u xml:id="u-13.3" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Przysięga wojskowa to sztandar ideowy naszego wojska, to wyraz woli ludu polskiego, to najgłębsze prawdy i wytyczne jedności naszego narodu. Nakazy przysięgi wojskowej — to nakazy narodu. Na nich opiera się niezłomność przysięgi wojskowej. Jest ona dla żołnierza naczelnym prawem, obowiązującym zawsze i we wszelkich okolicznościach.</u>
  291 + <u xml:id="u-13.4" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Rota przysięgi to podstawa całego wychowania wojskowego, gdyż od świadomości politycznej, od wartości ideowo-moralnych żołnierzy zależą wyniki i osiągnięcia w służbie i szkoleniu, zależy rzetelne i godne wypełnianie zadań żołnierskich zarówno w czasie pokoju, jak i na polu walki.</u>
  292 + <u xml:id="u-13.5" who="#PosełWągrowskiMieczysław">To wierność przysiędze, niewzruszone przekonanie o słuszności sprawy, zrozumienie sprawiedliwych, wyzwoleńczych celów walki, to płomienny patriotyzm żołnierzy Armii Radzieckiej zrodziły niespotykane w dziejach masowe ich bohaterstwo. Tym większym wyróżnieniem i zobowiązaniem dla żołnierzy Wojska Polskiego są wypowiedziane na XIX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego słowa Marszałka Bułganina: „Walcząc ramię przy ramieniu z wojskami radzieckimi przeciwko wspólnemu wrogowi, żołnierze jednostek polskich i czechosłowackich dowiedli czynem swej odwagi i kunsztu żołnierskiego”.</u>
  293 + <u xml:id="u-13.6" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Kościuszkowcy, żołnierze I i II Armii święcie dochowali wierności przysiędze. Są oni wzorem dla żołnierzy Ludowych Sił Zbrojnych, którzy w codziennym znoju i wysiłku dają tysiące dowodów wierności przysiędze wojskowej — gorącej miłości Ojczyzny.</u>
  294 + <u xml:id="u-13.7" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Żołnierz Ludowego Wojska Polskiego przysięga być uczciwym, zdyscyplinowanym, mężnym i czujnym, wykonywać dokładnie rozkazy przełożonych i przepisy regulaminów, dochować ściśle tajemnicy państwowej i wojskowej, nie splamić nigdy honoru i godności żołnierza polskiego.</u>
  295 + <u xml:id="u-13.8" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Wszystkie cnoty żołnierskie skupiają się w świadomej, żelaznej dyscyplinie, która istnieje i może istnieć tylko w armii nowego typu, w armii służącej ludowi. Największy strateg w dziejach ludzkości, Wielki Stalin powiedział: „Sukcesy w szkoleniu i wychowaniu wojska są nie do pomyślenia bez twardej dyscypliny i surowego porządku wojskowego, których utrzymanie stanowi najważniejszy obowiązek całego składu armii”.</u>
  296 + <u xml:id="u-13.9" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Dyscyplina to granitowy fundament wojska, to najważniejszy warunek gotowości bojowej, to nieodłączna zaleta żołnierza Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  297 + <u xml:id="u-13.10" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Odwagę i męstwo, honor i godność, wzniosłą i głęboką miłość Ojczyzny budzą i rozwijają w naszym wojsku bohaterskie postacie, nieśmiertelne czyny Czarnieckiego i Kościuszki, Henryka Dąbrowskiego i Jarosława Dąbrowskiego, Waryńskiego i Buczka, Dzierżyńskiego i Świerczewskiego.</u>
  298 + <u xml:id="u-13.11" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Żołnierz polski wie i rozumie, że czujność w służbie i poza służbą, że przestrzeganie tajemnicy wojskowej i państwowej w słowie i piśmie to ostra broń pomagająca paraliżować nikczemną robotę wywiadów imperialistycznych, demaskować i unieszkodliwiać szpiegów i dywersantów, okiełznać agentów podżegaczy wojennych, szerzących oszczerstwa i plotki, fałsze amerykańsko-hitlerowskiej propagandy radiowej. Dzięki czujności Partii została zdemaskowana i unieszkodliwiona w wojsku antynarodowa, zdradziecka grupa Gomułki i Spychalskiego; dzięki czujności zostało oczyszczone wojsko z dywersantów i szpiegów w rodzaju Tatara, Kirchmayera i innych.</u>
  299 + <u xml:id="u-13.12" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Rota przysięgi wyraża istotę, charakter i główne właściwości Wojska Polskiego, jako wojska nowego typu, jako zbrojnego organu Państwa Ludowego.</u>
  300 + <u xml:id="u-13.13" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Wojsko Polskie jest wojskiem ludu pracującego, wojskiem wyzwolonych robotników i chłopów polskich, jest nierozerwalnie zespolone z narodem, z jego walką i dążeniami, jest wsparte na pogłębiającej się wokół władzy ludowej jedności moralno-politycznej narodu w dążeniu do szczęścia, siły i niezniszczalnej niepodległości naszego narodu, naszego kraju. Dlatego żołnierz Wojska Polskiego przysięga „służyć ze wszystkich sił Ojczyźnie, bronić niezłomnie praw ludu pracującego, zawartych w Konstytucji, stać nieugięcie na straży władzy ludowej, dochować wierności Rządowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  301 + <u xml:id="u-13.14" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Drugą cechą charakterystyczną Wojska Polskiego jest to, że jest ono wojskiem obrony wolności i niezawisłości swojej Ojczyzny — Polski Ludowej. Żołnierz Ludowego Wojska Polskiego nie służy celom grabieży i zaborczym, jak armie imperialistyczne, nie jest on narzędziem ucisku narodowego i kolonialnego, lecz ochrania wolność i niepodległość naszej Ojczyzny, twórczą pracę pokojową robotnika i chłopa polskiego, nasze zdobycze i osiągnięcia. Dlatego żołnierz Wojska Polskiego przysięga „strzec niezłomnie wolności, niepodległości i granic Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przed zakusami imperializmu, stać nieugięcie na straży pokoju w braterskim przymierzu z Armią Radziecką i innymi sojuszniczymi armiami i w razie potrzeby, nie szczędząc krwi ani życia, mężnie walczyć w obronie Ojczyzny o świętą sprawę niepodległości, wolności i szczęścia ludu”. Te słowa roty przysięgi wyrażają jednocześnie trzecią cechę charakterystyczną Wojska Polskiego — jego wychowanie w szacunku dla innych narodów, w duchu przyjaźni, braterstwa i solidarności z masami pracującymi innych krajów, w duchu zachowania i utrwalenia pokoju, w duchu przyjaźni i solidarności z miłującymi pokój narodami.</u>
  302 + <u xml:id="u-13.15" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Naród nasz, naród, którego przodującą siłą jest klasa robotnicza, który buduje socjalizm w swoim kraju, nie ma i nie może mieć żadnych zamiarów zaborczych w stosunku do innych narodów.</u>
  303 + <u xml:id="u-13.16" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Niewzruszoną, niezdobytą twierdzą i ostoją pokoju jest potężny Związek Radziecki, którego niezmierną siłę, olbrzymie, bezprzykładne w dziejach osiągnięcia, urzeczywistniające marzenia wielu, wielu pokoleń uciskanych i wyzyskiwanych, zadokumentował z całą dobitnością XIX Zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Interesy Związku Radzieckiego są nieodłączne od sprawy pokoju na całym świecie.</u>
  304 + <u xml:id="u-13.17" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Polska Ludowa jest jednym z nierozerwalnych mocnych ogniw światowego obozu pokoju wraz z wszystkimi krajami demokracji ludowej, z Niemiecką Republiką Demokratyczną, z Wielką Chińską Republiką Ludową, ze wszystkimi miłującymi wolność narodami.</u>
  305 + <u xml:id="u-13.18" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Wojsko Polskie łączy z bohaterską Armią Radziecką niezłomne braterstwo broni i idei, braterstwo zawiązane na polach walki, przypieczętowane wspólnie przelaną krwią, wsparte na coraz głębszym, coraz mocniejszym sojuszu i braterstwie Polski Ludowej ze Związkiem Radzieckim, którego wzory i pomoc są źródłem naszej siły, źródłem wszystkich naszych osiągnięć.</u>
  306 + <u xml:id="u-13.19" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Naród nasz nie zapomina ani przez chwilę, że istnieją i działają podżegacze wojenni, że imperializm wzmaga przygotowania do wojny, że imperialiści Stanów Zjednoczonych dążą do narzucenia światu swego panowania, że w państwach agresywnych wzrósł znacznie stan liczebny wojsk lądowych i lotniczych, że trwa grabieżcza i zaborcza wojna w Korei, że na zachodzie Europy pod protektoratem amerykańskich podżegaczy wojennych tworzy się nowy Wehrmacht z po wypuszczanymi z więzień generałami hitlerowskimi. Ale wiemy również, że kapitalizm znajduje się w stanie zaostrzonego, nieuleczalnego kryzysu, że po drugiej wojnie światowej jeszcze bardziej wzmogły się przeciwieństwa między państwami imperialistycznymi, że obóz kapitalistyczny jest rozdzierany przez wielkie sprzeczności wewnętrzne, co utrudnia urzeczywistnienie agresywnych planów imperialistów.</u>
  307 + <u xml:id="u-13.20" who="#PosełWągrowskiMieczysław">W jeszcze większym stopniu i jeszcze bardziej krzyżuje plany podżegaczy wojennych potęga obozu pokoju i demokracji skupionego wokół Związku Radzieckiego.</u>
315 308 <u xml:id="u-13.21" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
316   - <u xml:id="u-13.22" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Niezrównana siła Związku Radzieckiego, siła jego niezwyciężonej Armii to mocny hamulec i groźne ostrzeżenie pod adresem naśladowców hitleryzmu.</u>
317   - <u xml:id="u-13.23" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Stale i niezmiennie rośnie przewaga sił obozu pokoju i demokracji. Imperialiści muszą wiedzieć, iż w wypadku rozpętania przez nich nowej wojny spotkają się z potężną i druzgocącą odprawą ze strony wszystkich miłujących wolność narodów.</u>
  309 + <u xml:id="u-13.22" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Niezrównana siła Związku Radzieckiego, siła jego niezwyciężonej Armii to mocny hamulec i groźne ostrzeżenie pod adresem naśladowców hitleryzmu.</u>
  310 + <u xml:id="u-13.23" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Stale i niezmiennie rośnie przewaga sił obozu pokoju i demokracji. Imperialiści muszą wiedzieć, iż w wypadku rozpętania przez nich nowej wojny spotkają się z potężną i druzgocącą odprawą ze strony wszystkich miłujących wolność narodów.</u>
318 311 <u xml:id="u-13.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
319   - <u xml:id="u-13.25" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Dlatego konieczne jest wzmaganie siły i gotowości obronnej każdego kraju oddanego sprawie pokoju.</u>
320   - <u xml:id="u-13.26" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Wódz i nauczyciel naszego narodu, Wielki Budowniczy Polski Ludowej — Bolesław Bierut stwierdził</u>
321   - <u xml:id="u-13.27" who="#komentarz">(czyta):</u>
322   - <u xml:id="u-13.28" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">„Polska przestała być krajem biednym, bezbronnym i niezaradnym... minął i nie wróci nigdy wrzesień 1939 roku, minęła i nie wróci nigdy hańba bezsilności naszego kraju wobec najeźdźców”</u>
323   - <u xml:id="u-13.29" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Dzięki bohaterskiej pomocy Związku Radzieckiego, dzięki pokojowej, twórczej pracy polskich mas pracujących, dzięki wzrastającej jedności narodu — nasze państwo jest silniejsze niż kiedykolwiek. Nasz Rząd Ludowy, nasza przodująca narodowi Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, najszersze masy narodu, skupione w mocnym, szerokim Froncie Narodowym, otaczają troską i miłością nasze Ludowe Wojsko Polskie. Naród nasz otacza miłością dowódcę Wojska Polskiego, słynnego dowódcę ze stalinowskiej szkoły, syna robotniczej Warszawy, Ministra Obrony Narodowej, Marszałka Polski — Konstantego Rokossowskiego.</u>
324   - <u xml:id="u-13.30" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
325   - <u xml:id="u-13.31" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Naród polski nie będzie żałował wysiłku i trudu, by dać wojsku wszystko, co jest dlań konieczne, ażeby utrwalać bezpieczeństwo i niepodległość naszego kraju.</u>
326   - <u xml:id="u-13.32" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Żołnierz polski, wierny przysiędze wojskowej, czujnie strzeże granic Polski Ludowej, nie szczędzi i nie będzie szczędzić sił i pracy dla osiągnięcia najwyższego poziomu wyszkolenia bojowego i politycznego, dla nieustannego podwyższania zdolności bojowej Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
327   - <u xml:id="u-13.33" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Wierny przysiędze żołnierz polski zawsze będzie pamiętał słowa swego dowódcy Marszałka Polski Konstantego Rokossowskiego:</u>
328   - <u xml:id="u-13.34" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">„Nigdy więcej stopa najeźdźcy nie będzie deptać wolnej ziemi polskiej.”</u>
329   - <u xml:id="u-13.35" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
330   - <u xml:id="u-13.36" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Żołnierz Wojska Polskiego, wierny przysiędze wojskowej, nigdy nie zawiedzie zaufania, jakim darzy go naród, jakim darzy go Premier Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Bolesław Bierut.</u>
331   - <u xml:id="u-13.37" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
332   - <u xml:id="u-13.38" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Naród nasz wie, iż przyszłość należy do niezwyciężonego obozu pokoju, gdyż przewodzi mu wódz całej postępowej ludzkości — Wielki Stalin.</u>
333   - <u xml:id="u-13.39" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
334   - <u xml:id="u-13.40" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">Fakt, iż rota przysięgi Wojska Polskiego znajduje się na porządku obrad pierwszej sesji Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, ma swoją szczególną wymowę i doniosłość.</u>
335   - <u xml:id="u-13.41" who="#PoselWagrowskiMieczyslaw">W imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych wnoszę o przyjęcie przez Sejm projektu ustawy o przysiędze wojskowej według przedłożenia rządowego.</u>
  312 + <u xml:id="u-13.25" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Dlatego konieczne jest wzmaganie siły i gotowości obronnej każdego kraju oddanego sprawie pokoju.</u>
  313 + <u xml:id="u-13.26" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Wódz i nauczyciel naszego narodu, Wielki Budowniczy Polski Ludowej — Bolesław Bierut stwierdził:</u>
  314 + <u xml:id="u-13.27" who="#PosełWągrowskiMieczysław">„Polska przestała być krajem biednym, bezbronnym i niezaradnym... minął i nie wróci nigdy wrzesień 1939 roku, minęła i nie wróci nigdy hańba bezsilności naszego kraju wobec najeźdźców”</u>
  315 + <u xml:id="u-13.28" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Dzięki bohaterskiej pomocy Związku Radzieckiego, dzięki pokojowej, twórczej pracy polskich mas pracujących, dzięki wzrastającej jedności narodu — nasze państwo jest silniejsze niż kiedykolwiek. Nasz Rząd Ludowy, nasza przodująca narodowi Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, najszersze masy narodu, skupione w mocnym, szerokim Froncie Narodowym, otaczają troską i miłością nasze Ludowe Wojsko Polskie. Naród nasz otacza miłością dowódcę Wojska Polskiego, słynnego dowódcę ze stalinowskiej szkoły, syna robotniczej Warszawy, Ministra Obrony Narodowej, Marszałka Polski — Konstantego Rokossowskiego.</u>
  316 + <u xml:id="u-13.29" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
  317 + <u xml:id="u-13.30" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Naród polski nie będzie żałował wysiłku i trudu, by dać wojsku wszystko, co jest dlań konieczne, ażeby utrwalać bezpieczeństwo i niepodległość naszego kraju.</u>
  318 + <u xml:id="u-13.31" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Żołnierz polski, wierny przysiędze wojskowej, czujnie strzeże granic Polski Ludowej, nie szczędzi i nie będzie szczędzić sił i pracy dla osiągnięcia najwyższego poziomu wyszkolenia bojowego i politycznego, dla nieustannego podwyższania zdolności bojowej Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  319 + <u xml:id="u-13.32" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Wierny przysiędze żołnierz polski zawsze będzie pamiętał słowa swego dowódcy Marszałka Polski Konstantego Rokossowskiego:</u>
  320 + <u xml:id="u-13.33" who="#PosełWągrowskiMieczysław">„Nigdy więcej stopa najeźdźcy nie będzie deptać wolnej ziemi polskiej”.</u>
  321 + <u xml:id="u-13.34" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  322 + <u xml:id="u-13.35" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Żołnierz Wojska Polskiego, wierny przysiędze wojskowej, nigdy nie zawiedzie zaufania, jakim darzy go naród, jakim darzy go Premier Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Bolesław Bierut.</u>
  323 + <u xml:id="u-13.36" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  324 + <u xml:id="u-13.37" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Naród nasz wie, iż przyszłość należy do niezwyciężonego obozu pokoju, gdyż przewodzi mu wódz całej postępowej ludzkości — Wielki Stalin.</u>
  325 + <u xml:id="u-13.38" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  326 + <u xml:id="u-13.39" who="#PosełWągrowskiMieczysław">Fakt, iż rota przysięgi Wojska Polskiego znajduje się na porządku obrad pierwszej sesji Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, ma swoją szczególną wymowę i doniosłość.</u>
  327 + <u xml:id="u-13.40" who="#PosełWągrowskiMieczysław">W imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych wnoszę o przyjęcie przez Sejm projektu ustawy o przysiędze wojskowej według przedłożenia rządowego.</u>
336 328 </div>
337 329 <div xml:id="div-14">
338   - <u xml:id="u-14.0" who="#Marszalek">Nikt do głosu nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
339   - <u xml:id="u-14.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w całości, zechce wstać.</u>
340   - <u xml:id="u-14.2" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
341   - <u xml:id="u-14.3" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
342   - <u xml:id="u-14.4" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o przysiędze wojskowej jednomyślnie uchwalił.</u>
343   - <u xml:id="u-14.5" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków. (Dz. U. Nr 37 poz. 255) — (druk nr 9).</u>
344   - <u xml:id="u-14.6" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Szkop.</u>
  330 + <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Nikt do głosu nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
  331 + <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w całości, zechce wstać.</u>
  332 + <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  333 + <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  334 + <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o przysiędze wojskowej jednomyślnie uchwalił.</u>
  335 + <u xml:id="u-14.5" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków. (Dz. U. Nr 37 poz. 255) — (druk nr 9).</u>
  336 + <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Szkop.</u>
345 337 </div>
346 338 <div xml:id="div-15">
347   - <u xml:id="u-15.0" who="#PoselSzkopJan">Wysoki Sejmie! Dekret z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków ma na celu zabezpieczenie stałego i równomiernego zaopatrzenia ludności pracującej miast w ten tak ważny artykuł spożywczy, a przemysłu przetwórczego w potrzebny mu surowiec. Intencją jego jest stworzenie korzystnych warunków zbytu ziemniaków po stałych i opłacalnych cenach oraz popieranie dalszego rozwoju produkcji rolnej.</u>
348   - <u xml:id="u-15.1" who="#PoselSzkopJan">Wobec szybkiego tempa uprzemysłowienia naszego kraju w ramach Planu 6-letniego i w związku z tym liczbowego wzrostu klasy robotniczej na skutek przechodzenia setek tysięcy ludności wiejskiej do miast, do fabryk i zakładów pracy rośnie również szybko zapotrzebowanie mas pracujących na artykuły rolne, a wśród nich na ziemniaki. Oparcie się w takiej sytuacji na wolnym skupie byłoby dalece zawodne, szczególnie w wypadku nieurodzaju i — jak wykazało doświadczenie lat ubiegłych z okresu przed wprowadzeniem obowiązkowych dostaw — mocno utrudniałoby, a nawet uniemożliwiałoby zapobieganie tendencjom spekulacyjnym na rynku. Stąd powstała konieczność ustawowego uregulowania tego zagadnienia, które po raz pierwszy znalazło swój wyraz w dekrecie z dnia 8 października 1951 r. o zabezpieczeniu dostaw ziemniaków ze zbiorów 1951 r. oraz w jego kontynuacji, którą stanowi przedstawiony Wysokiej Izbie do zatwierdzenia obecny dekret.</u>
349   - <u xml:id="u-15.2" who="#PoselSzkopJan">Nasuwa się pytanie, w jakim stopniu zostały wykorzystane doświadczenia zeszłoroczne i co nowego wprowadza dekret z 28 sierpnia br.</u>
350   - <u xml:id="u-15.3" who="#PoselSzkopJan">Zasadniczą w nim inowację stanowi to, że wysokość obowiązkowych dostaw ustalona została nie z obszaru obsadzonego ziemniakami, jak to było w 1951 r., lecz w zależności od obszarów gruntów rolnych całego gospodarstwa indywidualnego, wyrażonego w hektarach przeliczeniowych z wyłączeniem tych gruntów, których nie uważa się za grunty orne. Przyczynia się to do zapobiegania kurczeniu się areału gruntów przeznaczonych na uprawę ziemniaków.</u>
351   - <u xml:id="u-15.4" who="#PoselSzkopJan">Podczas gdy w zeszłorocznym dekrecie w ramach państwowego planu dostaw ich wysokość dla poszczególnych gospodarstw indywidualnych ustalały rady narodowe wspólnie z delegatami Centralnego Urzędu Skupu i Kontraktacji, co stwarzało pole dla dowolności i przegięć ze strony organów miejscowych, to w obecnym dekrecie zostały ustanowione powiatowe normy dla poszczególnych grup gospodarstw i sposób ich stosowania. Normy te zostały zróżniczkowane z zastosowaniem progresji dla gospodarstw większych zgodnie z zasadami polityki klasowej naszego Państwa Ludowego.</u>
352   - <u xml:id="u-15.5" who="#PoselSzkopJan">Dekret z 8 października 1951 r. pomijał sprawę zwolnień i ulg. Natomiast obecny dekret zwalnia od obowiązku dostaw ziemniaków gospodarstwa rolne o obszarze gruntów poniżej 1 ha przeliczeniowego. Ponadto przewidzianych jest szereg zwolnień i ulg ze względu na podeszły wiek, stan zdrowia lub odbywanie służby wojskowej przez właściciela oraz na skutek nadzwyczajnych okoliczności powodujących zmniejszenie zdolności produkcyjnej danego gospodarstwa rolnego. Od obowiązku dostaw ziemniaków zwolnione zostały również gospodarstwa rolne o obszarze gruntów poniżej 3 ha przeliczeniowych należące do osadników rybackich, zatrudnionych w uspołecznionym przedsiębiorstwie rybołówstwa morskiego, a także gospodarstwa rolne przydzielone w ramach akcji osiedleńczej w 1952 r. oraz gospodarstwa osiedleńców z terenów objętych wymianą odcinków granicznych w roku ich przydzielenia i w roku następnym. Przyznane zostały także zwolnienia od obowiązku dostaw z zagospodarowanych przez chłopów indywidualnych i spółdzielnie produkcyjne odłogów w roku pierwszego zbioru z tych gruntów. Dogodnym jest także dla wsi i korzystnym dla państwa dopuszczenie w wypadkach gospodarczo uzasadnionych zastosowania zamienników za ziemniaki w postaci zboża i mięsa.</u>
353   - <u xml:id="u-15.6" who="#PoselSzkopJan">Obok gospodarstw indywidualnych obowiązkowi dostaw ziemniaków podlegają spółdzielnie produkcyjne łącznie z działkami przyzagrodowymi ich członków, Państwowe Gospodarstwa Rolne oraz inne uspołecznione gospodarstwa rolne. Norma dostaw dla spółdzielni produkcyjnych równa się 40% normy przypadającej na grupę gospodarstw indywidualnych w tym samym powiecie o takim samym obszarze, ile wypada średnio na jedną rodzinę w danej spółdzielni.</u>
354   - <u xml:id="u-15.7" who="#PoselSzkopJan">W poszczególnych rozdziałach dekretu określone zostały kompetencje i obowiązki władz terenowych dla jego realizacji, tok postępowania odwoławczego oraz przepisy karne. Oto w najogólniejszym zarysie charakterystyka przedstawionego do zatwierdzenia Wysokiemu Sejmowi dekretu z dnia 28 sierpnia 1952 r.</u>
355   - <u xml:id="u-15.8" who="#PoselSzkopJan">Powstaje pytanie, w jakim stopniu dekret stał się pomocnym dla zaspokojenia istniejących potrzeb, jakie były jego dotychczasowe skutki.</u>
356   - <u xml:id="u-15.9" who="#PoselSzkopJan">Jak wiadomo, tegoroczne warunki atmosferyczne były niesprzyjające dla urodzaju ziemniaków, który podobnie jak zeszłoroczny wypadł średnio, gdyż w okresie zawiązywania się kłębów panowała susza, a przed wykopkami i w czasie ich trwania — długotrwałe deszcze. Przedłużyło to okres wegetacji ziemniaków. W związku z tym dopiero z końcem września zaczęto wykopki na większą skalę i to w utrudnionych warunkach szczególnie na glebach ciężkich, na które niemożliwym było wjechać z kopaczkami.</u>
357   - <u xml:id="u-15.10" who="#PoselSzkopJan">Opóźnienie wykopków wpłynęło na skrócenie okresu skupu ziemniaków, co z kolei wymagało olbrzymiej mobilizacji aparatu skupu w kierunku sprawnego przejęcia masy towarowej i terminowego zaopatrzenia ludności pracującej. Opóźnienie wykopków zostało wykorzystane przez elementy kułackie, które ociągały się z odstawami ziemniaków, pragnąc podważyć plan zaopatrzenia klasy robotniczej i ludności miast w ten podstawowy artykuł. Te zakusy elementów kułackich i spekulanckich zostały sparaliżowane. Przyczynili się do tego mało i średniorolni chłopi, olbrzymi wzrost ich świadomości politycznej i aktywności, której dali dowody w okresie wielkiej kampanii wyborczej do obecnego Sejmu i w dniu wyborów, coraz głębsze zrozumienie ze strony pracującej wsi potrzeby terminowego wypełniania wszystkich obowiązków względem państwa, wypływających z zasad sojuszu robotniczo-chłopskiego, coraz mocniejsze zespalanie się mas chłopskich w szeregach Frontu Narodowego pod przewodem klasy robotniczej, ich coraz gorętsze, potwierdzane czynami, umiłowanie Ludowej Ojczyzny.</u>
358   - <u xml:id="u-15.11" who="#PoselSzkopJan">W ramach miesięcznych zobowiązań podjętych dla uczczenia wyborów do Sejmu i XIX Zjazdu WKP(b) były także podjęte i wykonane liczne zobowiązania terminowej i ponadplanowej odstawy ziemniaków. Inicjowane było także współzawodnictwo między gminami. Nierzadko były organizowane przez chłopów odstawy zbiorowe, np. gromada w Szczodrowie, pow. Kościerzyna, w woj. gdańskim z inicjatywy podstawowej organizacji partyjnej PZPR i koła ZSL odstawiła manifestacyjnie na 46 wozach 71 ton ziemniaków. Podobnych przykładów można przytoczyć wiele.</u>
359   - <u xml:id="u-15.12" who="#PoselSzkopJan">Dzięki pracy uświadamiającej i pomocy ze strony aktywu politycznego i społecznego, dzięki wysiłkom pracowników Centralnego Urzędu Skupu i Kontraktacji, CRS, rad narodowych — zadania w dziedzinie zaopatrzenia ludności pracującej w miastach zostały wykonane. Na dzień 24 października br., a zatem na 17 dni przed terminem, nasz największy okręg przemysłowy Śląsk został całkowicie zaopatrzony w ten artykuł, a do 1 listopada br. potrzeby konsumpcyjne miast całkowicie zaspokojono w zakresie ziemniaków. Dodatkowe spóźnione nieliczne zapotrzebowania zostaną pokryte ze skupu wolnorynkowego. Zaopatrzenie zakładów przemysłowych, gorzelni i tuczarń przebiega zgodnie z terminarzem. Z poszczególnych województw w planowym skupie ziemniaków na czoło wysunęło się woj. zielonogórskie, wykonując plan w 111,6%, opolskie w 102,4% i krakowskie, które osiągnęło 100,8%. Przy realizacji obowiązkowych dostaw najlepiej wywiązywali się łącznie ze spółdzielniami produkcyjnymi mało i średniorolni chłopi. Natomiast gospodarstwa kułackie częściowo wstrzymują się z dostawą ziemniaków, chcąc uzyskać wyższą cenę. Wobec opornych kułaków były stosowane sankcje karne w postaci grzywny pieniężnej.</u>
360   - <u xml:id="u-15.13" who="#PoselSzkopJan">Gospodarstwom mało i średniorolnym, które na skutek nieurodzaju względnie z przyczyn od nich niezależnych nie mogły wywiązać się z obowiązku dostaw ziemniaków, zostały udzielone ulgi. Każdy chłop, który wywiązał się z obowiązku dostaw ziemniaków, może sprzedać swe nadwyżki po opłacalnych cenach.</u>
361   - <u xml:id="u-15.14" who="#PoselSzkopJan">Oczywiście w toku przeprowadzania akcji obowiązkowych dostaw ziemniaków nie brakło także w terenie zaniedbań i niedociągnięć spowodowanych m. in. złą organizacją pracy niektórych punktów skupu, które narażały chłopów na uciążliwe i często bezskuteczne wyczekiwanie na przyjęcie ziemniaków. Zdarzały się również wypadki, że gminni delegaci CUSiK w rozsyłanych przez nich zawiadomieniach nie podawali, jakiego rodzaju ziemniaki mają być dostarczone.</u>
362   - <u xml:id="u-15.15" who="#PoselSzkopJan">Pomimo wskazanych trudności, które w toku akcji były usuwane, dotychczasowe wyniki dekretu o obowiązkowych dostawach ziemniaków z 28 sierpnia 1952 r. wskazują, że okazał się on bardzo przydatnym i skutecznym instrumentem w polityce ekonomicznej naszego Państwa Ludowego, służącym zarówno potrzebom klasy robotniczej, jak i pracujących chłopów. Stanowi on jedno z wiązadeł przyczyniających się do umocnienia spójni między miastem i wsią, do zacieśnienia sojuszu robotniczo-chłopskiego. Słusznym jest więc, ażeby wymieniony dekret otrzymał całkowitą akceptację ze strony Wysokiej Izby.</u>
363   - <u xml:id="u-15.16" who="#PoselSzkopJan">Dlatego też w imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych wnoszę o zatwierdzenie przez Wysoki Sejm dekretu z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków według tekstu ogłoszonego w nr 37 Dziennika Ustaw.</u>
  339 + <u xml:id="u-15.0" who="#PosełSzkopJan">Wysoki Sejmie! Dekret z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków ma na celu zabezpieczenie stałego i równomiernego zaopatrzenia ludności pracującej miast w ten tak ważny artykuł spożywczy, a przemysłu przetwórczego w potrzebny mu surowiec. Intencją jego jest stworzenie korzystnych warunków zbytu ziemniaków po stałych i opłacalnych cenach oraz popieranie dalszego rozwoju produkcji rolnej.</u>
  340 + <u xml:id="u-15.1" who="#PosełSzkopJan">Wobec szybkiego tempa uprzemysłowienia naszego kraju w ramach Planu 6-letniego i w związku z tym liczbowego wzrostu klasy robotniczej na skutek przechodzenia setek tysięcy ludności wiejskiej do miast, do fabryk i zakładów pracy rośnie również szybko zapotrzebowanie mas pracujących na artykuły rolne, a wśród nich na ziemniaki. Oparcie się w takiej sytuacji na wolnym skupie byłoby dalece zawodne, szczególnie w wypadku nieurodzaju i — jak wykazało doświadczenie lat ubiegłych z okresu przed wprowadzeniem obowiązkowych dostaw — mocno utrudniałoby, a nawet uniemożliwiałoby zapobieganie tendencjom spekulacyjnym na rynku. Stąd powstała konieczność ustawowego uregulowania tego zagadnienia, które po raz pierwszy znalazło swój wyraz w dekrecie z dnia 8 października 1951 r. o zabezpieczeniu dostaw ziemniaków ze zbiorów 1951 r. oraz w jego kontynuacji, którą stanowi przedstawiony Wysokiej Izbie do zatwierdzenia obecny dekret.</u>
  341 + <u xml:id="u-15.2" who="#PosełSzkopJan">Nasuwa się pytanie, w jakim stopniu zostały wykorzystane doświadczenia zeszłoroczne i co nowego wprowadza dekret z 28 sierpnia br.</u>
  342 + <u xml:id="u-15.3" who="#PosełSzkopJan">Zasadniczą w nim innowację stanowi to, że wysokość obowiązkowych dostaw ustalona została nie z obszaru obsadzonego ziemniakami, jak to było w 1951 r., lecz w zależności od obszarów gruntów rolnych całego gospodarstwa indywidualnego, wyrażonego w hektarach przeliczeniowych z wyłączeniem tych gruntów, których nie uważa się za grunty orne. Przyczynia się to do zapobiegania kurczeniu się areału gruntów przeznaczonych na uprawę ziemniaków.</u>
  343 + <u xml:id="u-15.4" who="#PosełSzkopJan">Podczas gdy w zeszłorocznym dekrecie w ramach państwowego planu dostaw ich wysokość dla poszczególnych gospodarstw indywidualnych ustalały rady narodowe wspólnie z delegatami Centralnego Urzędu Skupu i Kontraktacji, co stwarzało pole dla dowolności i przegięć ze strony organów miejscowych, to w obecnym dekrecie zostały ustanowione powiatowe normy dla poszczególnych grup gospodarstw i sposób ich stosowania. Normy te zostały zróżniczkowane z zastosowaniem progresji dla gospodarstw większych zgodnie z zasadami polityki klasowej naszego Państwa Ludowego.</u>
  344 + <u xml:id="u-15.5" who="#PosełSzkopJan">Dekret z 8 października 1951 r. pomijał sprawę zwolnień i ulg. Natomiast obecny dekret zwalnia od obowiązku dostaw ziemniaków gospodarstwa rolne o obszarze gruntów poniżej 1 ha przeliczeniowego. Ponadto przewidzianych jest szereg zwolnień i ulg ze względu na podeszły wiek, stan zdrowia lub odbywanie służby wojskowej przez właściciela oraz na skutek nadzwyczajnych okoliczności powodujących zmniejszenie zdolności produkcyjnej danego gospodarstwa rolnego. Od obowiązku dostaw ziemniaków zwolnione zostały również gospodarstwa rolne o obszarze gruntów poniżej 3 ha przeliczeniowych należące do osadników rybackich, zatrudnionych w uspołecznionym przedsiębiorstwie rybołówstwa morskiego, a także gospodarstwa rolne przydzielone w ramach akcji osiedleńczej w 1952 r. oraz gospodarstwa osiedleńców z terenów objętych wymianą odcinków granicznych w roku ich przydzielenia i w roku następnym. Przyznane zostały także zwolnienia od obowiązku dostaw z zagospodarowanych przez chłopów indywidualnych i spółdzielnie produkcyjne odłogów w roku pierwszego zbioru z tych gruntów. Dogodnym jest także dla wsi i korzystnym dla państwa dopuszczenie w wypadkach gospodarczo uzasadnionych zastosowania zamienników za ziemniaki w postaci zboża i mięsa.</u>
  345 + <u xml:id="u-15.6" who="#PosełSzkopJan">Obok gospodarstw indywidualnych obowiązkowi dostaw ziemniaków podlegają spółdzielnie produkcyjne łącznie z działkami przyzagrodowymi ich członków, Państwowe Gospodarstwa Rolne oraz inne uspołecznione gospodarstwa rolne. Norma dostaw dla spółdzielni produkcyjnych równa się 40% normy przypadającej na grupę gospodarstw indywidualnych w tym samym powiecie o takim samym obszarze, ile wypada średnio na jedną rodzinę w danej spółdzielni.</u>
  346 + <u xml:id="u-15.7" who="#PosełSzkopJan">W poszczególnych rozdziałach dekretu określone zostały kompetencje i obowiązki władz terenowych dla jego realizacji, tok postępowania odwoławczego oraz przepisy karne. Oto w najogólniejszym zarysie charakterystyka przedstawionego do zatwierdzenia Wysokiemu Sejmowi dekretu z dnia 28 sierpnia 1952 r.</u>
  347 + <u xml:id="u-15.8" who="#PosełSzkopJan">Powstaje pytanie, w jakim stopniu dekret stał się pomocnym dla zaspokojenia istniejących potrzeb, jakie były jego dotychczasowe skutki.</u>
  348 + <u xml:id="u-15.9" who="#PosełSzkopJan">Jak wiadomo, tegoroczne warunki atmosferyczne były niesprzyjające dla urodzaju ziemniaków, który podobnie jak zeszłoroczny wypadł średnio, gdyż w okresie zawiązywania się kłębów panowała susza, a przed wykopkami i w czasie ich trwania — długotrwałe deszcze. Przedłużyło to okres wegetacji ziemniaków. W związku z tym dopiero z końcem września zaczęto wykopki na większą skalę i to w utrudnionych warunkach szczególnie na glebach ciężkich, na które niemożliwym było wjechać z kopaczkami.</u>
  349 + <u xml:id="u-15.10" who="#PosełSzkopJan">Opóźnienie wykopków wpłynęło na skrócenie okresu skupu ziemniaków, co z kolei wymagało olbrzymiej mobilizacji aparatu skupu w kierunku sprawnego przejęcia masy towarowej i terminowego zaopatrzenia ludności pracującej. Opóźnienie wykopków zostało wykorzystane przez elementy kułackie, które ociągały się z odstawami ziemniaków, pragnąc podważyć plan zaopatrzenia klasy robotniczej i ludności miast w ten podstawowy artykuł. Te zakusy elementów kułackich i spekulanckich zostały sparaliżowane. Przyczynili się do tego mało i średniorolni chłopi, olbrzymi wzrost ich świadomości politycznej i aktywności, której dali dowody w okresie wielkiej kampanii wyborczej do obecnego Sejmu i w dniu wyborów, coraz głębsze zrozumienie ze strony pracującej wsi potrzeby terminowego wypełniania wszystkich obowiązków względem państwa, wypływających z zasad sojuszu robotniczo-chłopskiego, coraz mocniejsze zespalanie się mas chłopskich w szeregach Frontu Narodowego pod przewodem klasy robotniczej, ich coraz gorętsze, potwierdzane czynami, umiłowanie Ludowej Ojczyzny.</u>
  350 + <u xml:id="u-15.11" who="#PosełSzkopJan">W ramach miesięcznych zobowiązań podjętych dla uczczenia wyborów do Sejmu i XIX Zjazdu WKP(b) były także podjęte i wykonane liczne zobowiązania terminowej i ponadplanowej odstawy ziemniaków. Inicjowane było także współzawodnictwo między gminami. Nierzadko były organizowane przez chłopów odstawy zbiorowe, np. gromada w Szczodrowie, pow. Kościerzyna, w woj. gdańskim z inicjatywy podstawowej organizacji partyjnej PZPR i koła ZSL odstawiła manifestacyjnie na 46 wozach 71 ton ziemniaków. Podobnych przykładów można przytoczyć wiele.</u>
  351 + <u xml:id="u-15.12" who="#PosełSzkopJan">Dzięki pracy uświadamiającej i pomocy ze strony aktywu politycznego i społecznego, dzięki wysiłkom pracowników Centralnego Urzędu Skupu i Kontraktacji, CRS, rad narodowych — zadania w dziedzinie zaopatrzenia ludności pracującej w miastach zostały wykonane. Na dzień 24 października br., a zatem na 17 dni przed terminem, nasz największy okręg przemysłowy Śląsk został całkowicie zaopatrzony w ten artykuł, a do 1 listopada br. potrzeby konsumpcyjne miast całkowicie zaspokojono w zakresie ziemniaków. Dodatkowe spóźnione nieliczne zapotrzebowania zostaną pokryte ze skupu wolnorynkowego. Zaopatrzenie zakładów przemysłowych, gorzelni i tuczarń przebiega zgodnie z terminarzem. Z poszczególnych województw w planowym skupie ziemniaków na czoło wysunęło się woj. zielonogórskie, wykonując plan w 111,6%, opolskie w 102,4% i krakowskie, które osiągnęło 100,8%. Przy realizacji obowiązkowych dostaw najlepiej wywiązywali się łącznie ze spółdzielniami produkcyjnymi mało i średniorolni chłopi. Natomiast gospodarstwa kułackie częściowo wstrzymują się z dostawą ziemniaków, chcąc uzyskać wyższą cenę. Wobec opornych kułaków były stosowane sankcje karne w postaci grzywny pieniężnej.</u>
  352 + <u xml:id="u-15.13" who="#PosełSzkopJan">Gospodarstwom mało i średniorolnym, które na skutek nieurodzaju względnie z przyczyn od nich niezależnych nie mogły wywiązać się z obowiązku dostaw ziemniaków, zostały udzielone ulgi. Każdy chłop, który wywiązał się z obowiązku dostaw ziemniaków, może sprzedać swe nadwyżki po opłacalnych cenach.</u>
  353 + <u xml:id="u-15.14" who="#PosełSzkopJan">Oczywiście w toku przeprowadzania akcji obowiązkowych dostaw ziemniaków nie brakło także w terenie zaniedbań i niedociągnięć spowodowanych m. in. złą organizacją pracy niektórych punktów skupu, które narażały chłopów na uciążliwe i często bezskuteczne wyczekiwanie na przyjęcie ziemniaków. Zdarzały się również wypadki, że gminni delegaci CUSiK w rozsyłanych przez nich zawiadomieniach nie podawali, jakiego rodzaju ziemniaki mają być dostarczone.</u>
  354 + <u xml:id="u-15.15" who="#PosełSzkopJan">Pomimo wskazanych trudności, które w toku akcji były usuwane, dotychczasowe wyniki dekretu o obowiązkowych dostawach ziemniaków z 28 sierpnia 1952 r. wskazują, że okazał się on bardzo przydatnym i skutecznym instrumentem w polityce ekonomicznej naszego Państwa Ludowego, służącym zarówno potrzebom klasy robotniczej, jak i pracujących chłopów. Stanowi on jedno z wiązadeł przyczyniających się do umocnienia spójni między miastem i wsią, do zacieśnienia sojuszu robotniczo-chłopskiego. Słusznym jest więc, ażeby wymieniony dekret otrzymał całkowitą akceptację ze strony Wysokiej Izby.</u>
  355 + <u xml:id="u-15.16" who="#PosełSzkopJan">Dlatego też w imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych wnoszę o zatwierdzenie przez Wysoki Sejm dekretu z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków według tekstu ogłoszonego w nr 37 Dziennika Ustaw.</u>
364 356 </div>
365 357 <div xml:id="div-16">
366   - <u xml:id="u-16.0" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów, pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
367   - <u xml:id="u-16.1" who="#Marszalek">Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
368   - <u xml:id="u-16.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
369   - <u xml:id="u-16.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
370   - <u xml:id="u-16.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
371   - <u xml:id="u-16.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków.</u>
372   - <u xml:id="u-16.6" who="#Marszalek">Zarządzam 10-minutową przerwę.</u>
  358 + <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów, pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
  359 + <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
  360 + <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
  361 + <u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  362 + <u xml:id="u-16.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  363 + <u xml:id="u-16.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 28 sierpnia 1952 r. o obowiązkowych dostawach ziemniaków.</u>
  364 + <u xml:id="u-16.6" who="#Marszałek">Zarządzam 10-minutową przerwę.</u>
373 365 <u xml:id="u-16.7" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min. 25 do godz. 13 min. 40.)</u>
374   - <u xml:id="u-16.8" who="#Marszalek">Wznawiam posiedzenie.</u>
375   - <u xml:id="u-16.9" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o prawie łowieckim. (Dz. U. Nr 44 poz. 300) — (druk nr 10).</u>
376   - <u xml:id="u-16.10" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Bieniek.</u>
  366 + <u xml:id="u-16.8" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
  367 + <u xml:id="u-16.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o prawie łowieckim. (Dz. U. Nr 44 poz. 300) — (druk nr 10).</u>
  368 + <u xml:id="u-16.10" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Bieniek.</u>
377 369 </div>
378 370 <div xml:id="div-17">
379   - <u xml:id="u-17.0" who="#PoselBieniekStanislaw">Wysoki Sejmie! Prawo łowieckie z roku 1927, ustalone w warunkach kapitalistycznych, w treści swych postanowień nie odpowiada wymogom gospodarki planowej ani też stosunkom społeczno-gospodarczym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Nadto posiada ono szereg braków i luk w sprawach zasadniczych dla gospodarki łowieckiej jak też i dla całej gospodarki narodowej.</u>
380   - <u xml:id="u-17.1" who="#PoselBieniekStanislaw">W szczególności prawo łowieckie z 1927 r. zaniedbuje całkowicie stronę gospodarczo-hodowlaną, ekonomiczną i socjalną łowiectwa, ograniczając się do unormowania tylko fragmentu, mianowicie spraw związanych z samym polowaniem.</u>
381   - <u xml:id="u-17.2" who="#PoselBieniekStanislaw">Dlatego też zaszła potrzeba ustanowienia nowego prawa łowieckiego, prawa odpowiadającego wymogom gospodarki planowej oraz obecnym naszym stosunkom społeczno-politycznym i gospodarczym.</u>
382   - <u xml:id="u-17.3" who="#PoselBieniekStanislaw">Nowe prawo łowieckie różni się tym zasadniczo od poprzedniego, że:</u>
383   - <u xml:id="u-17.4" who="#PoselBieniekStanislaw">1) ujmuje całokształt zagadnień z tej dziedziny, 2) przeprowadza zasadę planowego działania w całokształcie gospodarki łowieckiej, 3) przeprowadza obowiązek hodowli i ochrony zwierzyny, 4) przeprowadza zasadę demokratyzacji łowiectwa, umożliwiając każdemu obywatelowi uprawianie łowiectwa i nakłada na wszystkich myśliwych jednakowe obowiązki w przedmiocie kwalifikacji teoretycznych i praktycznych, etyki łowieckiej, hodowli i ochrony zwierzyny oraz współpracy z władzami państwowymi, 5) uwzględnia interesy rolnictwa i leśnictwa oraz postulaty ochrony przyrody.</u>
384   - <u xml:id="u-17.5" who="#PoselBieniekStanislaw">Ponadto nowe prawo łowieckie:</u>
385   - <u xml:id="u-17.6" who="#PoselBieniekStanislaw">— ustala, że zwierzyna w stanie wolnym jest własnością państwa, — wprowadza racjonalną organizację terytorialną obwodów łowieckich, — wprowadza obowiązek planowej gospodarki hodowlanej i eksploatacyjnej, — postanawia o określeniu zasad obrotu zwierzyną ubitą, nie przeznaczoną na własny użytek uprawnionego do wykonywania polowania, — postanawia o obowiązku dzierżawcy względnie zarządcy obwodu łowieckiego wynagradzania szkód wyrządzonych przy wykonywaniu polowania oraz przez zwierzynę, — powierza Polskiemu Związkowi Łowieckiemu — jako jego podstawowe zadanie — troskę o rozwój łowiectwa oraz współdziałanie z organami państwa w zakresie wykonywania ustawodawstwa łowieckiego, — ustala, że naczelnym organem administracji w zakresie łowiectwa jest Minister Leśnictwa, a organami terenowymi są prezydia rad narodowych.</u>
386   - <u xml:id="u-17.7" who="#PoselBieniekStanislaw">Przepisy te regulują zatem wszystkie podstawowe zagadnienia z zakresu łowiectwa oraz dają podstawę do planowego i racjonalnego gospodarowania tudzież rozwoju tej dziedziny naszej gospodarki narodowej.</u>
387   - <u xml:id="u-17.8" who="#PoselBieniekStanislaw">Wnoszę w imieniu komisji, aby Wysoki Sejm przyjął dekret o prawie łowieckim w brzmieniu ogłoszonym w Dzienniku Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Nr 44 poz. 300 z 1952 r.</u>
  371 + <u xml:id="u-17.0" who="#PosełBieniekStanisław">Wysoki Sejmie! Prawo łowieckie z roku 1927, ustalone w warunkach kapitalistycznych, w treści swych postanowień nie odpowiada wymogom gospodarki planowej ani też stosunkom społeczno-gospodarczym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Nadto posiada ono szereg braków i luk w sprawach zasadniczych dla gospodarki łowieckiej jak też i dla całej gospodarki narodowej.</u>
  372 + <u xml:id="u-17.1" who="#PosełBieniekStanisław">W szczególności prawo łowieckie z 1927 r. zaniedbuje całkowicie stronę gospodarczo-hodowlaną, ekonomiczną i socjalną łowiectwa, ograniczając się do unormowania tylko fragmentu, mianowicie spraw związanych z samym polowaniem.</u>
  373 + <u xml:id="u-17.2" who="#PosełBieniekStanisław">Dlatego też zaszła potrzeba ustanowienia nowego prawa łowieckiego, prawa odpowiadającego wymogom gospodarki planowej oraz obecnym naszym stosunkom społeczno-politycznym i gospodarczym.</u>
  374 + <u xml:id="u-17.3" who="#PosełBieniekStanisław">Nowe prawo łowieckie różni się tym zasadniczo od poprzedniego, że:</u>
  375 + <u xml:id="u-17.4" who="#PosełBieniekStanisław">1) ujmuje całokształt zagadnień z tej dziedziny,</u>
  376 + <u xml:id="u-17.5" who="#PosełBieniekStanisław">2) przeprowadza zasadę planowego działania w całokształcie gospodarki łowieckiej,</u>
  377 + <u xml:id="u-17.6" who="#PosełBieniekStanisław">3) przeprowadza obowiązek hodowli i ochrony zwierzyny,</u>
  378 + <u xml:id="u-17.7" who="#PosełBieniekStanisław">4) przeprowadza zasadę demokratyzacji łowiectwa, umożliwiając każdemu obywatelowi uprawianie łowiectwa i nakłada na wszystkich myśliwych jednakowe obowiązki w przedmiocie kwalifikacji teoretycznych i praktycznych, etyki łowieckiej, hodowli i ochrony zwierzyny oraz współpracy z władzami państwowymi,</u>
  379 + <u xml:id="u-17.8" who="#PosełBieniekStanisław">5) uwzględnia interesy rolnictwa i leśnictwa oraz postulaty ochrony przyrody.</u>
  380 + <u xml:id="u-17.9" who="#PosełBieniekStanisław">Ponadto nowe prawo łowieckie:</u>
  381 + <u xml:id="u-17.10" who="#PosełBieniekStanisław">— ustala, że zwierzyna w stanie wolnym jest własnością państwa,</u>
  382 + <u xml:id="u-17.11" who="#PosełBieniekStanisław">— wprowadza racjonalną organizację terytorialną obwodów łowieckich,</u>
  383 + <u xml:id="u-17.12" who="#PosełBieniekStanisław">— wprowadza obowiązek planowej gospodarki hodowlanej i eksploatacyjnej,</u>
  384 + <u xml:id="u-17.13" who="#PosełBieniekStanisław">— postanawia o określeniu zasad obrotu zwierzyną ubitą, nie przeznaczoną na własny użytek uprawnionego do wykonywania polowania,</u>
  385 + <u xml:id="u-17.14" who="#PosełBieniekStanisław">— postanawia o obowiązku dzierżawcy względnie zarządcy obwodu łowieckiego wynagradzania szkód wyrządzonych przy wykonywaniu polowania oraz przez zwierzynę,</u>
  386 + <u xml:id="u-17.15" who="#PosełBieniekStanisław">— powierza Polskiemu Związkowi Łowieckiemu — jako jego podstawowe zadanie — troskę o rozwój łowiectwa oraz współdziałanie z organami państwa w zakresie wykonywania ustawodawstwa łowieckiego,</u>
  387 + <u xml:id="u-17.16" who="#PosełBieniekStanisław">— ustala, że naczelnym organem administracji w zakresie łowiectwa jest Minister Leśnictwa, a organami terenowymi są prezydia rad narodowych.</u>
  388 + <u xml:id="u-17.17" who="#PosełBieniekStanisław">Przepisy te regulują zatem wszystkie podstawowe zagadnienia z zakresu łowiectwa oraz dają podstawę do planowego i racjonalnego gospodarowania tudzież rozwoju tej dziedziny naszej gospodarki narodowej.</u>
  389 + <u xml:id="u-17.18" who="#PosełBieniekStanisław">Wnoszę w imieniu komisji, aby Wysoki Sejm przyjął dekret o prawie łowieckim w brzmieniu ogłoszonym w Dzienniku Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Nr 44 poz. 300 z 1952 r.</u>
388 390 </div>
389 391 <div xml:id="div-18">
390   - <u xml:id="u-18.0" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
391   - <u xml:id="u-18.1" who="#Marszalek">Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
392   - <u xml:id="u-18.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
393   - <u xml:id="u-18.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
394   - <u xml:id="u-18.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
395   - <u xml:id="u-18.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 29 października 1952 r. o prawie łowieckim.</u>
396   - <u xml:id="u-18.6" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia (Dz. U. Nr 44, poz. 301) — (druk nr 11).</u>
397   - <u xml:id="u-18.7" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Janczyk.</u>
  392 + <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
  393 + <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
  394 + <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
  395 + <u xml:id="u-18.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  396 + <u xml:id="u-18.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  397 + <u xml:id="u-18.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 29 października 1952 r. o prawie łowieckim.</u>
  398 + <u xml:id="u-18.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia (Dz. U. Nr 44, poz. 301) — (druk nr 11).</u>
  399 + <u xml:id="u-18.7" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Janczyk.</u>
398 400 </div>
399 401 <div xml:id="div-19">
400   - <u xml:id="u-19.0" who="#PoselJanczykTadeusz">Wysoki Sejmie! W numerze 44 Dziennika Ustaw z dnia 12 listopada 1952 r. został ogłoszony dekret Rządu z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia.</u>
401   - <u xml:id="u-19.1" who="#PoselJanczykTadeusz">Potrzeby gospodarki narodowej i inne potrzeby państwowe wymagają niejednokrotnie wprowadzenia w życie przepisów o gospodarowaniu surowcami, półwyrobami, wyrobami gotowymi, maszynami, urządzeniami technicznymi, zwierzętami, płodami rolnymi i leśnymi oraz surowcami, wtórnymi.</u>
402   - <u xml:id="u-19.2" who="#PoselJanczykTadeusz">W świetle dekretu przepisy o gospodarowaniu mogą normować w szczególności: produkcję, przerób, obrót, rozdział, postępowanie przy składaniu zapotrzebowań, gromadzenie, skup, zbyt, zbieranie, posiadanie, sortowanie, znakowanie, rejestrację, przewóz oraz zużycie.</u>
403   - <u xml:id="u-19.3" who="#PoselJanczykTadeusz">Gospodarowanie artykułami, mającymi podstawowe znaczenie dla gospodarki narodowej, odbywa się w ramach narodowych planów gospodarczych na podstawie centralnych bilansów materiałowych i centralnych bilansów maszynowych.</u>
404   - <u xml:id="u-19.4" who="#PoselJanczykTadeusz">Wykaz artykułów bilansowanych centralnie ustala Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.</u>
405   - <u xml:id="u-19.5" who="#PoselJanczykTadeusz">Przepisy o gospodarowaniu wydają:</u>
406   - <u xml:id="u-19.6" who="#PoselJanczykTadeusz">1) Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, jeżeli dotyczą one jednostek podległych różnym ministrom lub też osób nie będących jednostkami gospodarki uspołecznionej, lub też jeśli przepisy te odnoszą się do artykułów bilansowanych centralnie, 2) właściwy minister, jeśli przepisy te dotyczą tylko jednostek podległych temu ministrowi i nie odnoszą się do artykułów bilansowanych centralnie.</u>
407   - <u xml:id="u-19.7" who="#PoselJanczykTadeusz">Art. 6 dekretu określa ściśle, co należy rozumieć przez surowce wtórne, nadające się do produkcyjnego wykorzystania, co dotychczas nie znajdowało miejsca w obowiązujących przepisach.</u>
408   - <u xml:id="u-19.8" who="#PoselJanczykTadeusz">Dekret wprowadza sankcje karne za niestosowanie się do przepisów o gospodarowaniu.</u>
409   - <u xml:id="u-19.9" who="#PoselJanczykTadeusz">Dotychczasowe akty ustawodawcze nie dawały dostatecznej podstawy prawnej do wydawania przepisów o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia, w szczególności wydawanie przepisów na podstawie dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. o reglamentacji niektórych artykułów, półfabrykatów i wyrobów gotowych napotykało na trudności z uwagi na kazuistyczne przepisy tego dekretu. Z braku dostatecznych podstaw prawnych większość przepisów o gospodarowaniu wydawana była bezpodstawnie.</u>
410   - <u xml:id="u-19.10" who="#PoselJanczykTadeusz">Dekret daje szerokie podstawy do gospodarowania wszelkiego rodzaju artykułami i przy zredukowaniu ilości delegacji legislacyjnych do jednej pozwala na wydawanie różnorodnych przepisów o gospodarowaniu w zależności od potrzeb państwa i rodzaju danego artykułu.</u>
411   - <u xml:id="u-19.11" who="#PoselJanczykTadeusz">Dekret daje podstawę do wydawania przepisów o gospodarowaniu wszelkimi artykułami, w tym również odpadkami użytkowymi, wobec tego zbędnym stał się dekret z dnia 23 stycznia 1947 r. o obrocie i gospodarowaniu odpadkami użytkowymi i dekret z dnia 28 Iipca 1948 r. o gospodarowaniu i obrocie materiałami pochodzącymi z rozbiórki budynków.</u>
412   - <u xml:id="u-19.12" who="#PoselJanczykTadeusz">Na 2 posiedzeniu Sejmu w dniu 21 listopada rb. przekazano Komisji Spraw Ustawodawczych powyższy dekret do rozważenia. Po rozważeniu tego dekretu na posiedzeniu w dniu 21 bm. komisja wnosi:</u>
413   - <u xml:id="u-19.13" who="#PoselJanczykTadeusz">Wysoki Sejm raczy powziąć następującą uchwałę: Sejm zatwierdza dekret z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia, ogłoszony w Dzienniku Ustaw Nr 44 pod poz. 301.</u>
  402 + <u xml:id="u-19.0" who="#PosełJanczykTadeusz">Wysoki Sejmie! W numerze 44 Dziennika Ustaw z dnia 12 listopada 1952 r. został ogłoszony dekret Rządu z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia.</u>
  403 + <u xml:id="u-19.1" who="#PosełJanczykTadeusz">Potrzeby gospodarki narodowej i inne potrzeby państwowe wymagają niejednokrotnie wprowadzenia w życie przepisów o gospodarowaniu surowcami, półwyrobami, wyrobami gotowymi, maszynami, urządzeniami technicznymi, zwierzętami, płodami rolnymi i leśnymi oraz surowcami, wtórnymi.</u>
  404 + <u xml:id="u-19.2" who="#PosełJanczykTadeusz">W świetle dekretu przepisy o gospodarowaniu mogą normować w szczególności: produkcję, przerób, obrót, rozdział, postępowanie przy składaniu zapotrzebowań, gromadzenie, skup, zbyt, zbieranie, posiadanie, sortowanie, znakowanie, rejestrację, przewóz oraz zużycie.</u>
  405 + <u xml:id="u-19.3" who="#PosełJanczykTadeusz">Gospodarowanie artykułami, mającymi podstawowe znaczenie dla gospodarki narodowej, odbywa się w ramach narodowych planów gospodarczych na podstawie centralnych bilansów materiałowych i centralnych bilansów maszynowych.</u>
  406 + <u xml:id="u-19.4" who="#PosełJanczykTadeusz">Wykaz artykułów bilansowanych centralnie ustala Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.</u>
  407 + <u xml:id="u-19.5" who="#PosełJanczykTadeusz">Przepisy o gospodarowaniu wydają:</u>
  408 + <u xml:id="u-19.6" who="#PosełJanczykTadeusz">1) Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, jeżeli dotyczą one jednostek podległych różnym ministrom lub też osób nie będących jednostkami gospodarki uspołecznionej, lub też jeśli przepisy te odnoszą się do artykułów bilansowanych centralnie,</u>
  409 + <u xml:id="u-19.7" who="#PosełJanczykTadeusz">2) właściwy minister, jeśli przepisy te dotyczą tylko jednostek podległych temu ministrowi i nie odnoszą się do artykułów bilansowanych centralnie.</u>
  410 + <u xml:id="u-19.8" who="#PosełJanczykTadeusz">Art. 6 dekretu określa ściśle, co należy rozumieć przez surowce wtórne, nadające się do produkcyjnego wykorzystania, co dotychczas nie znajdowało miejsca w obowiązujących przepisach.</u>
  411 + <u xml:id="u-19.9" who="#PosełJanczykTadeusz">Dekret wprowadza sankcje karne za niestosowanie się do przepisów o gospodarowaniu.</u>
  412 + <u xml:id="u-19.10" who="#PosełJanczykTadeusz">Dotychczasowe akty ustawodawcze nie dawały dostatecznej podstawy prawnej do wydawania przepisów o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia, w szczególności wydawanie przepisów na podstawie dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. o reglamentacji niektórych artykułów, półfabrykatów i wyrobów gotowych napotykało na trudności z uwagi na kazuistyczne przepisy tego dekretu. Z braku dostatecznych podstaw prawnych większość przepisów o gospodarowaniu wydawana była bezpodstawnie.</u>
  413 + <u xml:id="u-19.11" who="#PosełJanczykTadeusz">Dekret daje szerokie podstawy do gospodarowania wszelkiego rodzaju artykułami i przy zredukowaniu ilości delegacji legislacyjnych do jednej pozwala na wydawanie różnorodnych przepisów o gospodarowaniu w zależności od potrzeb państwa i rodzaju danego artykułu.</u>
  414 + <u xml:id="u-19.12" who="#PosełJanczykTadeusz">Dekret daje podstawę do wydawania przepisów o gospodarowaniu wszelkimi artykułami, w tym również odpadkami użytkowymi, wobec tego zbędnym stał się dekret z dnia 23 stycznia 1947 r. o obrocie i gospodarowaniu odpadkami użytkowymi i dekret z dnia 28 Iipca 1948 r. o gospodarowaniu i obrocie materiałami pochodzącymi z rozbiórki budynków.</u>
  415 + <u xml:id="u-19.13" who="#PosełJanczykTadeusz">Na 2 posiedzeniu Sejmu w dniu 21 listopada rb. przekazano Komisji Spraw Ustawodawczych powyższy dekret do rozważenia. Po rozważeniu tego dekretu na posiedzeniu w dniu 21 bm. komisja wnosi:</u>
  416 + <u xml:id="u-19.14" who="#PosełJanczykTadeusz">Wysoki Sejm raczy powziąć następującą uchwałę: Sejm zatwierdza dekret z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia, ogłoszony w Dzienniku Ustaw Nr 44 pod poz. 301.</u>
414 417 </div>
415 418 <div xml:id="div-20">
416   - <u xml:id="u-20.0" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
417   - <u xml:id="u-20.1" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
418   - <u xml:id="u-20.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za Zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
419   - <u xml:id="u-20.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
420   - <u xml:id="u-20.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
421   - <u xml:id="u-20.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia.</u>
422   - <u xml:id="u-20.6" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego (Dz. U. Nr 44 poz. 302) — (druk nr 12).</u>
423   - <u xml:id="u-20.7" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Kita.</u>
  419 + <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
  420 + <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
  421 + <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za Zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
  422 + <u xml:id="u-20.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  423 + <u xml:id="u-20.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  424 + <u xml:id="u-20.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia.</u>
  425 + <u xml:id="u-20.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego (Dz. U. Nr 44 poz. 302) — (druk nr 12).</u>
  426 + <u xml:id="u-20.7" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Kita.</u>
424 427 </div>
425 428 <div xml:id="div-21">
426   - <u xml:id="u-21.0" who="#PoselKitaAdolf">Obywatele Posłowie! Dekret z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego był przedmiotem dyskusji na posiedzeniu Komisji Spraw Ustawodawczych w dniu 21 listopada br., która zapoznała się z jego treścią i istotą wprowadzonych zmian.</u>
427   - <u xml:id="u-21.1" who="#PoselKitaAdolf">Zmiany te idą przede wszystkim w kierunku pełnej zgodności przepisów postępowania karnego z postanowieniami Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Odpowiadają one duchowi socjalistycznego demokratyzmu i wymogom naszego ludowego ustawodawstwa, uzupełniają niektóre braki w dotychczasowych przepisach, prowadzą do usprawnienia i przyśpieszenia postępowania karnego przed sądami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
428   - <u xml:id="u-21.2" who="#PoselKitaAdolf">Art. 1 omawianego dekretu wprowadza następujące zmiany.</u>
429   - <u xml:id="u-21.3" who="#PoselKitaAdolf">Dotychczasowy art. 5 kodeksu postępowania karnego nie określał, na kim ciąży obowiązek zawiadamiania o wszczęciu i zakończeniu śledztwa lub postępowania sądowego oraz w jakim terminie. Czynią temu zadość nowe paragrafy 3 i 4 wprowadzone do art. 5, nakładając ten obowiązek przy śledztwie na organ prowadzący śledztwo, a przy postępowaniu sądowym — na właściwy sąd.</u>
430   - <u xml:id="u-21.4" who="#PoselKitaAdolf">Art. 27 § 1 w nowym brzmieniu ustala osoby nie podlegające orzecznictwu polskich sądów karnych, a mianowicie:</u>
431   - <u xml:id="u-21.5" who="#PoselKitaAdolf">a) uwierzytelnieni w Polsce przedstawiciele dyplomatyczni państw obcych, b) osoby należące do personelu dyplomatycznego przedstawicielstwa państw obcych, c) członkowie rodzin osób wymienionych pod lit. a) i b), razem z nimi zamieszkali, d) inne osoby korzystające z prawa zakrajowości na mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych.</u>
432   - <u xml:id="u-21.6" who="#PoselKitaAdolf">Artykuł ten odrzuca natomiast wyłączenie od orzecznictwa tych sądów personelu kancelaryjnego i służby przedstawicieli jako sprzeczne z doktryną i praktyką prawa międzynarodowego, a wprowadzone przedwrześniowymi faszystowskimi — „reformami”.</u>
433   - <u xml:id="u-21.7" who="#PoselKitaAdolf">Poprawiony art. 40 precyzuje wydawanie zarządzeń w sprawach, które nie wymagają orzeczenia sądu.</u>
434   - <u xml:id="u-21.8" who="#PoselKitaAdolf">W art. 242, który określa uprawnienia oficerów śledczych bezpieczeństwa publicznego, dodaje się paragraf 2 rozszerzający te uprawnienia także na oficerów śledczych Milicji Obywatelskiej. Ma to na celu dalsze usprawnienie prowadzenia śledztwa i zapobieżenie jego przewlekaniu.</u>
435   - <u xml:id="u-21.9" who="#PoselKitaAdolf">W art. 487 § 1 wprowadzona zmiana przewiduje prowadzenie rozprawy jawnej w sądach dla nieletnich. Ten nowy przepis jest zgodny z postulatem jawności postępowania sądowego wyrażonym w Konstytucji, w której niejawność postępowania przewiduje się nie jako regułę, lecz w wyjątkowych wypadkach.</u>
436   - <u xml:id="u-21.10" who="#PoselKitaAdolf">Wreszcie omawiany dekret wprowadza do kodeksu postępowania karnego przepis art. 13 dekretu z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym, który mówi, że nieujęcie oskarżonego nie stoi na przeszkodzie wniesieniu aktu oskarżenia i rozpoznaniu sprawy pod jego nieobecność, przy czym zapadłego wyroku nie uważa się za zaoczny. Uzupełnienie postępowania karnego tym przepisem zmierza do sądzenia przed naszymi ludowymi sądami za ciężkie przestępstwa z okresu okupacji osób przebywających za granicą.</u>
437   - <u xml:id="u-21.11" who="#PoselKitaAdolf">Po rozpatrzeniu powyższego dekretu Komisja Spraw Ustawodawczych postanowiła jednomyślnie wystąpić na plenum Sejmu o jego zatwierdzenie.</u>
438   - <u xml:id="u-21.12" who="#PoselKitaAdolf">W imieniu komisji wnoszę o zatwierdzenie dekretu z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego.</u>
  429 + <u xml:id="u-21.0" who="#PosełKitaAdolf">Obywatele Posłowie! Dekret z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego był przedmiotem dyskusji na posiedzeniu Komisji Spraw Ustawodawczych w dniu 21 listopada br., która zapoznała się z jego treścią i istotą wprowadzonych zmian.</u>
  430 + <u xml:id="u-21.1" who="#PosełKitaAdolf">Zmiany te idą przede wszystkim w kierunku pełnej zgodności przepisów postępowania karnego z postanowieniami Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Odpowiadają one duchowi socjalistycznego demokratyzmu i wymogom naszego ludowego ustawodawstwa, uzupełniają niektóre braki w dotychczasowych przepisach, prowadzą do usprawnienia i przyśpieszenia postępowania karnego przed sądami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  431 + <u xml:id="u-21.2" who="#PosełKitaAdolf">Art. 1 omawianego dekretu wprowadza następujące zmiany.</u>
  432 + <u xml:id="u-21.3" who="#PosełKitaAdolf">Dotychczasowy art. 5 kodeksu postępowania karnego nie określał, na kim ciąży obowiązek zawiadamiania o wszczęciu i zakończeniu śledztwa lub postępowania sądowego oraz w jakim terminie. Czynią temu zadość nowe paragrafy 3 i 4 wprowadzone do art. 5, nakładając ten obowiązek przy śledztwie na organ prowadzący śledztwo, a przy postępowaniu sądowym — na właściwy sąd.</u>
  433 + <u xml:id="u-21.4" who="#PosełKitaAdolf">Art. 27 § 1 w nowym brzmieniu ustala osoby nie podlegające orzecznictwu polskich sądów karnych, a mianowicie:</u>
  434 + <u xml:id="u-21.5" who="#PosełKitaAdolf">a) uwierzytelnieni w Polsce przedstawiciele dyplomatyczni państw obcych,</u>
  435 + <u xml:id="u-21.6" who="#PosełKitaAdolf">b) osoby należące do personelu dyplomatycznego przedstawicielstwa państw obcych,</u>
  436 + <u xml:id="u-21.7" who="#PosełKitaAdolf">c) członkowie rodzin osób wymienionych pod lit. a) i b), razem z nimi zamieszkali,</u>
  437 + <u xml:id="u-21.8" who="#PosełKitaAdolf">d) inne osoby korzystające z prawa zakrajowości na mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych.</u>
  438 + <u xml:id="u-21.9" who="#PosełKitaAdolf">Artykuł ten odrzuca natomiast wyłączenie od orzecznictwa tych sądów personelu kancelaryjnego i służby przedstawicieli jako sprzeczne z doktryną i praktyką prawa międzynarodowego, a wprowadzone przedwrześniowymi faszystowskimi „reformami”.</u>
  439 + <u xml:id="u-21.10" who="#PosełKitaAdolf">Poprawiony art. 40 precyzuje wydawanie zarządzeń w sprawach, które nie wymagają orzeczenia sądu.</u>
  440 + <u xml:id="u-21.11" who="#PosełKitaAdolf">W art. 242, który określa uprawnienia oficerów śledczych bezpieczeństwa publicznego, dodaje się paragraf 2 rozszerzający te uprawnienia także na oficerów śledczych Milicji Obywatelskiej. Ma to na celu dalsze usprawnienie prowadzenia śledztwa i zapobieżenie jego przewlekaniu.</u>
  441 + <u xml:id="u-21.12" who="#PosełKitaAdolf">W art. 487 § 1 wprowadzona zmiana przewiduje prowadzenie rozprawy jawnej w sądach dla nieletnich. Ten nowy przepis jest zgodny z postulatem jawności postępowania sądowego wyrażonym w Konstytucji, w której niejawność postępowania przewiduje się nie jako regułę, lecz w wyjątkowych wypadkach.</u>
  442 + <u xml:id="u-21.13" who="#PosełKitaAdolf">Wreszcie omawiany dekret wprowadza do kodeksu postępowania karnego przepis art. 13 dekretu z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym, który mówi, że nieujęcie oskarżonego nie stoi na przeszkodzie wniesieniu aktu oskarżenia i rozpoznaniu sprawy pod jego nieobecność, przy czym zapadłego wyroku nie uważa się za zaoczny. Uzupełnienie postępowania karnego tym przepisem zmierza do sądzenia przed naszymi ludowymi sądami za ciężkie przestępstwa z okresu okupacji osób przebywających za granicą.</u>
  443 + <u xml:id="u-21.14" who="#PosełKitaAdolf">Po rozpatrzeniu powyższego dekretu Komisja Spraw Ustawodawczych postanowiła jednomyślnie wystąpić na plenum Sejmu o jego zatwierdzenie.</u>
  444 + <u xml:id="u-21.15" who="#PosełKitaAdolf">W imieniu komisji wnoszę o zatwierdzenie dekretu z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego.</u>
439 445 </div>
440 446 <div xml:id="div-22">
441   - <u xml:id="u-22.0" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
442   - <u xml:id="u-22.1" who="#Marszalek">Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
443   - <u xml:id="u-22.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
444   - <u xml:id="u-22.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
445   - <u xml:id="u-22.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
446   - <u xml:id="u-22.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego.</u>
447   - <u xml:id="u-22.6" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r.</u>
448   - <u xml:id="u-22.7" who="#Marszalek">o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz w schroniskach dla nieletnich (Dz. U. Nr 44 poz. 303) — (druk nr 13).</u>
449   - <u xml:id="u-22.8" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Chlebda.</u>
  447 + <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
  448 + <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
  449 + <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
  450 + <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  451 + <u xml:id="u-22.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  452 + <u xml:id="u-22.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego.</u>
  453 + <u xml:id="u-22.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 29 października 1952 r. o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz w schroniskach dla nieletnich (Dz. U. Nr 44 poz. 303) — (druk nr 13).</u>
  454 + <u xml:id="u-22.7" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Chlebda.</u>
450 455 </div>
451 456 <div xml:id="div-23">
452   - <u xml:id="u-23.0" who="#PoselChlebdaStanislaw">Wysoki Sejmie! Dekret z dnia 29 października 1952 r. o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz schroniskach dla nieletnich postanawia w art. 1 i 2 zrównać w prawach nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w szkołach podległych Ministerstwu Sprawiedliwości z nauczycielami podległymi Ministerstwu Oświaty. Nie będę szeroko omawiał poszczególnych artykułów dekretu, niemniej pragnę wyjaśnić, że w zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich, podległych Ministrowi Sprawiedliwości, prowadzone są szkoły podstawowe dla nieletnich przebywających w tych zakładach. W związku z zatrudnieniem we wspomnianych szkołach wykwalifikowanych sił pedagogicznych uznać należy za słuszne i wskazane objęcie przepisami ustawy o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych także nauczycieli i wychowawców w szkołach podstawowych prowadzonych w zakładach poprawczych. Ponieważ zakłady te podlegają Ministrowi Sprawiedliwości, należało temu Ministrowi przekazać uprawnienia Ministra Oświaty przewidziane w ustawie o stosunkach służbowych nauczycieli, jeżeli idzie o stosunki służbowe nauczycieli, o których mówi dekret.</u>
453   - <u xml:id="u-23.1" who="#PoselChlebdaStanislaw">Ma to znaczenie nie tylko dla nauczycieli w zakładach poprawczych, ale przede wszystkim dla samych nieletnich, którzy w ten sposób zyskują kwalifikowane siły nauczycielskie.</u>
454   - <u xml:id="u-23.2" who="#PoselChlebdaStanislaw">Dziecko w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej otoczone jest wszechstronną opieką, na jaką nas tylko stać. Liczne żłobki i przedszkola, wzrastająca ilość wysoko zorganizowanych szkół podstawowych — to troska o wychowanie młodego obywatela, to troska o umożliwienie mu szybkiego włączenia się w nurt pracy produkcyjnej.</u>
455   - <u xml:id="u-23.3" who="#PoselChlebdaStanislaw">Troska ta rozciąga się nie tylko na dzieci normalnie wychowujące się, ale i na dzieci takie, które z tych czy innych względów zboczyły na manowce.</u>
456   - <u xml:id="u-23.4" who="#PoselChlebdaStanislaw">Tym nieletnim, którzy weszli w kolizję z prawem, władza ludowa daje możność powrotu do normalnego życia w społeczeństwie przez umieszczenie ich w schroniskach lub zakładach poprawczych dla nieletnich. W schronisku pozostaje dziecko pod opieką na obserwacji, pobierając naukę sposobem korepetycyjnym.</u>
457   - <u xml:id="u-23.5" who="#PoselChlebdaStanislaw">W zakładzie poprawczym gromadzi się takich nieletnich, których normalnymi środkami prewencyjnymi wychować nie można, i dla tych nieletnich sąd orzeka umieszczenie w zakładzie na okres dłuższy, do 17-go roku życia. Celem domów poprawczych jest wychować, niejako regenerować młodzież przez naukę, pracę i życie w kolektywie. Do kierowania pracą tej młodzieży do wychowania jej na normalnych i pożytecznych obywateli potrzebne są wysoce kwalifikowane zawodowo siły pedagogiczne, nauczyciele o silnym kręgosłupie ideowym i społecznym, bo praca ich jest bardzo szlachetna, ale zarazem trudna i ofiarna.</u>
458   - <u xml:id="u-23.6" who="#PoselChlebdaStanislaw">W tym miejscu pragnę z naciskiem podkreślić głęboką różnicę między zakładami poprawczymi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a domami poprawczymi w Polsce kapitalistycznej. Dawniej chodziło państwu o izolowanie nieletniego w zakładzie, a dziś chodzi o wychowanie nieletniego i jego szybki powrót do normalnego życia w społeczeństwie. Ten szybki powrót mają zapewnić pedagodzy przejęci duchem wielkiego wychowawcy radzieckiego Makarenki i dlatego tak ważny jest dekret rządowy, który normuje stosunki służbowe nauczycieli w domach poprawczych dla nieletnich, bo pozwala na werbunek wysoce ideowych sił nauczycielskich.</u>
459   - <u xml:id="u-23.7" who="#PoselChlebdaStanislaw">Na podstawie osobistych doświadczeń ławnika w sądzie dla nieletnich i długoletniej praktyki nauczycielskiej stwierdzam, że zarówno intencja dekretu, jak i jego merytoryczna treść odpowiadają w zupełności potrzebom nauczycieli szkół w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. Zatwierdzenie tego dekretu przez Wysoką Izbę będzie jeszcze jednym dowodem, że troska władzy ludowej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej o nauczyciela i wychowanie młodzieży jest sprawą słusznej polityki i rozeznania potrzeb obywateli.</u>
460   - <u xml:id="u-23.8" who="#PoselChlebdaStanislaw">Dekret powyższy był przedmiotem rozważań Komisji Spraw Ustawodawczych na wczorajszym posiedzeniu, gdzie został bez poprawek przyjęty i dlatego w imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych proszę Wysoką Izbę o zatwierdzenie dekretu swą uchwałą.</u>
461   - <u xml:id="u-23.9" who="#PoselChlebdaStanislaw">Marszałek: Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
462   - <u xml:id="u-23.10" who="#PoselChlebdaStanislaw">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
463   - <u xml:id="u-23.11" who="#PoselChlebdaStanislaw">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
464   - <u xml:id="u-23.12" who="#PoselChlebdaStanislaw">Dziękuję.</u>
465   - <u xml:id="u-23.13" who="#PoselChlebdaStanislaw">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
466   - <u xml:id="u-23.14" who="#PoselChlebdaStanislaw">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 29 października 1952 r. o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz w schroniskach dla nieletnich.</u>
467   - <u xml:id="u-23.15" who="#PoselChlebdaStanislaw">Przystępujemy do punktu 9 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 17 listopada 1952 r. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego (Dz. U. Nr 45, poz. 304) — (druk nr 14).</u>
468   - <u xml:id="u-23.16" who="#PoselChlebdaStanislaw">Głos ma sprawozdawca poseł Kaliszewski.</u>
469   - <u xml:id="u-23.17" who="#PoselChlebdaStanislaw">Poseł Kaliszewski Stanisław: Wysoki Sejmie! Na początku Planu 6-letniego nastąpiła reorganizacja naczelnych władz gospodarczych. Na bazie byłego Ministerstwa Przemysłu i Handlu powstało szereg ministerstw przemysłowych. Podział ten był podyktowany wzrostem uprzemysłowienia naszego kraju, jaki nastąpił już w okresie planu 3-letniego. Między innymi powołany został wówczas resort Ministerstwa Przemysłu Lekkiego.</u>
470   - <u xml:id="u-23.18" who="#PoselChlebdaStanislaw">Ministerstwo Przemysłu Lekkiego na obecnym etapie posiadało cztery główne piony technologiczne, zbliżone bądź powiązane ściśle zagadnieniami ekonomicznymi, a mianowicie:</u>
471   - <u xml:id="u-23.19" who="#PoselChlebdaStanislaw">1) włókienniczo-odzieżowy, 2) skórzany, 3) materiałów budowlanych, 4) drzewny.</u>
472   - <u xml:id="u-23.20" who="#PoselChlebdaStanislaw">Ponadto istnieje w ramach resortu kilka przemysłów niekwalifikujących się do żadnej z powyższych grup oraz kilka jednostek handlowych.</u>
473   - <u xml:id="u-23.21" who="#PoselChlebdaStanislaw">Te cztery wymienione piony posiadają wybitnie różne bazy surowcowe i różny proces technologiczny. W szczególności pion materiałów budowlanych opiera się na surowcach mineralnych, wydobywanych sposobem górniczym, pion drzewny oparty na surowcach leśnych i pion skórzany i włókienniczo-odzieżowy oparty na surowcach organicznych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.</u>
474   - <u xml:id="u-23.22" who="#PoselChlebdaStanislaw">Z powyższego wynika, że Ministerstwo Przemysłu Lekkiego, które w zasadzie koncentrować się winno na produkcji środków konsumpcyjnych, obejmowało również poważną produkcję materiałów budowlanych, będących podstawą budownictwa inwestycyjnego.</u>
475   - <u xml:id="u-23.23" who="#PoselChlebdaStanislaw">W pierwszej połowie Planu 6-letniego nastąpił decydujący wzrost inwestycji budowlanych związanych zarówno ze wzrostem uprzemysłowienia naszego kraju jak i rozwojem budownictwa mieszkaniowego i usługowego dla świata pracy. Wzrost inwestycji budowlanych wiąże się bezpośrednio ze wzrostem produkcji materiałów budowlanych.</u>
476   - <u xml:id="u-23.24" who="#PoselChlebdaStanislaw">Wszystkie budowle Planu 6-letniego obsługiwane są przez przemysł materiałów budowlanych, z których na pierwsze miejsce wysuwa się cement i ceramika budowlana — cegła.</u>
477   - <u xml:id="u-23.25" who="#PoselChlebdaStanislaw">W zakresie rozbudowy przemysłu cementowego należy wymienić cementownię „Odra” w Opolu o zdolności produkcyjnej 350 tys. ton cementu rocznie, która została uruchomiona w ubiegłym roku.</u>
478   - <u xml:id="u-23.26" who="#PoselChlebdaStanislaw">Drugim zakładem cementowym jest — „Wierzbica” pod Radomiem, pracująca w oparciu o bardzo dobre pokłady surowca, odkryte w rezultacie badań radzieckich i polskich geologów już po wojnie w latach 1947 — 1948. Produkcja tej cementowni wynosić będzie 300 tys. ton cementu rocznie. Cementownia ta jest oparta o całkowitą dokumentację techniczną i dostawy urządzeń radzieckich, wyposażona w najbardziej nowoczesne środki mechanizacji transportu wewnętrznego.</u>
479   - <u xml:id="u-23.27" who="#PoselChlebdaStanislaw">Należy również powiedzieć o wielkiej cementowni, jaką jest — „Rejowiec II”, budowany w pobliżu starej cementowni — „Pokój” w woj. lubelskim — o zdolności produkcyjnej 330 tys. ton rocznie.</u>
480   - <u xml:id="u-23.28" who="#PoselChlebdaStanislaw">Do wielkich obiektów przemysłowych, realizowanych w ramach planów inwestycyjnych, należą wielkie zmechanizowane cegielnie, jak uruchomiona 1 maja br. cegielnia — „Zielonka” pod Warszawą, mająca produkować 40 milionów jednostek ceramicznych, to znaczy równowartość 40 milionów sztuk cegły, cegielnia — „Zesławice”, budowana w pobliżu Nowej Huty, oraz szereg innych. Cegielnia — „Zesławice” o produkcji 25 milionów sztuk cegieł będzie najbardziej zmechanizowanym zakładem w Polsce w tej dziedzinie produkcji.</u>
481   - <u xml:id="u-23.29" who="#PoselChlebdaStanislaw">Wśród zakładów materiałów budowlanych, budowanych w Planie 6-letnim, wielkie znaczenie będą miały zakłady produkujące nowe materiały budowlane, nieznane przedtem w Polsce.</u>
482   - <u xml:id="u-23.30" who="#PoselChlebdaStanislaw">Do zakładów tych należy zaliczyć w pierwszym rzędzie budujący się kombinat gipsowy w dolinie Nidy koło Buska w województwie kieleckim, który będzie produkował gipsy palone i prefabrykaty z gipsu w oparciu o najlepszą bazę surowcową w Polsce, a który oparty jest całkowicie na dostawach maszyn, dokumentacji technicznej oraz procesie technologicznym — otrzymanych ze Związku Radzieckiego.</u>
483   - <u xml:id="u-23.31" who="#PoselChlebdaStanislaw">Rozbudowa przemysłu i budownictwa wymaga także rozbudowy i mechanizacji na większą skalę kamieniołomów. Mamy w Polsce ogromne zasoby granitu, bazaltu, marmuru, wapienia, piaskowca, zasoby kamienia, które jeszcze nie są stosowane w naszym budownictwie na szerszą skalę, a które mają taki wielki i różnorodny asortyment, że nie ustępują w niczym zasobom kamienia dowolnego kraju łącznie ze słynnymi marmurami kararyjskimi.</u>
484   - <u xml:id="u-23.32" who="#PoselChlebdaStanislaw">W tych warunkach wobec dużego wzrostu ilościowego i jakościowego produkcji materiałów budowlanych oraz stale rozszerzającego się asortymentu, niezbędnego dla wszechstronnego rozwoju budownictwa przemysłowego i budownictwa miast i osiedli — stało się niezbędne powołanie nowego resortu: Ministerstwa Przemysłu Materiałów Budowlanych. Resort ten będzie obejmował sprawy następujących przemysłów materiałów budowlanych: cementowego, wapienniczego, gipsowego, ceramiki budowlanej, materiałów budowlanych wapienno-piaskowych, ceramicznego, szklarskiego, izolacyjnego, kamienia budowlanego i surowców mineralnych.</u>
485   - <u xml:id="u-23.33" who="#PoselChlebdaStanislaw">Powołanie odrębnego resortu dla tych spraw pozwoli na dalsze usprawnienie organizacji produkcji, większe wykorzystanie krajowych złóż mineralnych, na dalsze podniesienie jakości produkcji, na szersze stosowanie nowoczesnych metod produkcyjnych oraz mechanizację ciężkich i pracochłonnych procesów produkcyjnych, co w rezultacie pozwoli na zwiększenie wydajności pracy i znaczne obniżenie kosztów własnych.</u>
486   - <u xml:id="u-23.34" who="#PoselChlebdaStanislaw">Usprawnienia w zakresie produkcji, jak również i rozprowadzania materiałów budowlanych przyczynią się do przyśpieszenia tempa realizacji inwestycji budowlanych.</u>
487   - <u xml:id="u-23.35" who="#PoselChlebdaStanislaw">Przemysły — drzewny i papierniczy opierają się na wspólnej bazie surowcowej, jaką jest drewno. Również i te gałęzie produkcji rosną szybko na przestrzeni Planu 6-letniego, a mianowicie:</u>
488   - <u xml:id="u-23.36" who="#PoselChlebdaStanislaw">1) produkcja przemysłu papierniczego wzrośnie przeszło 2-krotnie. Przemysł papierniczy, jego rozwój wiąże się nierozerwalnie ze wzrostem czytelnictwa, a co za tym idzie — wzrostem kultury i nauki wśród najszerszych mas naszego społeczeństwa;</u>
489   - <u xml:id="u-23.37" who="#PoselChlebdaStanislaw">2) produkcja przemysłu drzewnego — prawie 3-krotnie. Tak na przykład w przemyśle meblarskim stosowany jest w coraz szerszym stopniu potokowy system produkcji. Nowoczesne metody produkcyjne pozwolą na dalsze polepszenie i potanienie produkcji, a co za tym idzie udostępnienie jej w jeszcze szerszym stopniu jak dotąd — masom pracującym.</u>
490   - <u xml:id="u-23.38" who="#PoselChlebdaStanislaw">Nowoutworzone Ministerstwo Przemysłu Drzewnego i Papierniczego obejmować będzie sprawy przemysłów opartych na surowcu drzewnym, w szczególności przemysłów: wyrobów drzewnych, sklejek, meblarskiego, zapałczanego, papierniczego i materiałów biurowych.</u>
491   - <u xml:id="u-23.39" who="#PoselChlebdaStanislaw">Wyodrębnienie wyżej wymienionych przemysłów w oddzielne resorty ministerialne przyczyni się niewątpliwie do dalszego usprawnienia naszej gospodarki w tej dziedzinie.</u>
492   - <u xml:id="u-23.40" who="#PoselChlebdaStanislaw">W imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych, która rozpatrzyła na swym wczorajszym posiedzeniu dekret z dnia 17 listopada br. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego — wnoszę o zatwierdzenie tego dekretu.</u>
  457 + <u xml:id="u-23.0" who="#PosełChlebdaStanisław">Wysoki Sejmie! Dekret z dnia 29 października 1952 r. o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz schroniskach dla nieletnich postanawia w art. 1 i 2 zrównać w prawach nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w szkołach podległych Ministerstwu Sprawiedliwości z nauczycielami podległymi Ministerstwu Oświaty. Nie będę szeroko omawiał poszczególnych artykułów dekretu, niemniej pragnę wyjaśnić, że w zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich, podległych Ministrowi Sprawiedliwości, prowadzone są szkoły podstawowe dla nieletnich przebywających w tych zakładach. W związku z zatrudnieniem we wspomnianych szkołach wykwalifikowanych sił pedagogicznych uznać należy za słuszne i wskazane objęcie przepisami ustawy o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych także nauczycieli i wychowawców w szkołach podstawowych prowadzonych w zakładach poprawczych. Ponieważ zakłady te podlegają Ministrowi Sprawiedliwości, należało temu Ministrowi przekazać uprawnienia Ministra Oświaty przewidziane w ustawie o stosunkach służbowych nauczycieli, jeżeli idzie o stosunki służbowe nauczycieli, o których mówi dekret.</u>
  458 + <u xml:id="u-23.1" who="#PosełChlebdaStanisław">Ma to znaczenie nie tylko dla nauczycieli w zakładach poprawczych, ale przede wszystkim dla samych nieletnich, którzy w ten sposób zyskują kwalifikowane siły nauczycielskie.</u>
  459 + <u xml:id="u-23.2" who="#PosełChlebdaStanisław">Dziecko w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej otoczone jest wszechstronną opieką, na jaką nas tylko stać. Liczne żłobki i przedszkola, wzrastająca ilość wysoko zorganizowanych szkół podstawowych — to troska o wychowanie młodego obywatela, to troska o umożliwienie mu szybkiego włączenia się w nurt pracy produkcyjnej.</u>
  460 + <u xml:id="u-23.3" who="#PosełChlebdaStanisław">Troska ta rozciąga się nie tylko na dzieci normalnie wychowujące się, ale i na dzieci takie, które z tych czy innych względów zboczyły na manowce.</u>
  461 + <u xml:id="u-23.4" who="#PosełChlebdaStanisław">Tym nieletnim, którzy weszli w kolizję z prawem, władza ludowa daje możność powrotu do normalnego życia w społeczeństwie przez umieszczenie ich w schroniskach lub zakładach poprawczych dla nieletnich. W schronisku pozostaje dziecko pod opieką na obserwacji, pobierając naukę sposobem korepetycyjnym.</u>
  462 + <u xml:id="u-23.5" who="#PosełChlebdaStanisław">W zakładzie poprawczym gromadzi się takich nieletnich, których normalnymi środkami prewencyjnymi wychować nie można, i dla tych nieletnich sąd orzeka umieszczenie w zakładzie na okres dłuższy, do 17-go roku życia. Celem domów poprawczych jest wychować, niejako regenerować młodzież przez naukę, pracę i życie w kolektywie. Do kierowania pracą tej młodzieży do wychowania jej na normalnych i pożytecznych obywateli potrzebne są wysoce kwalifikowane zawodowo siły pedagogiczne, nauczyciele o silnym kręgosłupie ideowym i społecznym, bo praca ich jest bardzo szlachetna, ale zarazem trudna i ofiarna.</u>
  463 + <u xml:id="u-23.6" who="#PosełChlebdaStanisław">W tym miejscu pragnę z naciskiem podkreślić głęboką różnicę między zakładami poprawczymi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a domami poprawczymi w Polsce kapitalistycznej. Dawniej chodziło państwu o izolowanie nieletniego w zakładzie, a dziś chodzi o wychowanie nieletniego i jego szybki powrót do normalnego życia w społeczeństwie. Ten szybki powrót mają zapewnić pedagodzy przejęci duchem wielkiego wychowawcy radzieckiego Makarenki i dlatego tak ważny jest dekret rządowy, który normuje stosunki służbowe nauczycieli w domach poprawczych dla nieletnich, bo pozwala na werbunek wysoce ideowych sił nauczycielskich.</u>
  464 + <u xml:id="u-23.7" who="#PosełChlebdaStanisław">Na podstawie osobistych doświadczeń ławnika w sądzie dla nieletnich i długoletniej praktyki nauczycielskiej stwierdzam, że zarówno intencja dekretu, jak i jego merytoryczna treść odpowiadają w zupełności potrzebom nauczycieli szkół w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. Zatwierdzenie tego dekretu przez Wysoką Izbę będzie jeszcze jednym dowodem, że troska władzy ludowej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej o nauczyciela i wychowanie młodzieży jest sprawą słusznej polityki i rozeznania potrzeb obywateli.</u>
  465 + <u xml:id="u-23.8" who="#PosełChlebdaStanisław">Dekret powyższy był przedmiotem rozważań Komisji Spraw Ustawodawczych na wczorajszym posiedzeniu, gdzie został bez poprawek przyjęty i dlatego w imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych proszę Wysoką Izbę o zatwierdzenie dekretu swą uchwałą.</u>
493 466 </div>
494 467 <div xml:id="div-24">
495   - <u xml:id="u-24.0" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
496   - <u xml:id="u-24.1" who="#Marszalek">Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
497   - <u xml:id="u-24.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów Jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
498   - <u xml:id="u-24.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
499   - <u xml:id="u-24.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
500   - <u xml:id="u-24.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 17 listopada 1952 r. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego.</u>
501   - <u xml:id="u-24.6" who="#Marszalek">Obecnie powracamy do punktu 1 porządku dziennego: projekt ustawy o amnestii.</u>
502   - <u xml:id="u-24.7" who="#Marszalek">Komisja Spraw Ustawodawczych złożyła sprawozdanie zamieszczone w druku nr 8, który został Obywatelom Posłom rozdany.</u>
503   - <u xml:id="u-24.8" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Morawski.</u>
  468 + <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
  469 + <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
  470 + <u xml:id="u-24.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
  471 + <u xml:id="u-24.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  472 + <u xml:id="u-24.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  473 + <u xml:id="u-24.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 29 października 1952 r. o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz w schroniskach dla nieletnich.</u>
  474 + <u xml:id="u-24.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 9 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekrecie z dnia 17 listopada 1952 r. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego (Dz. U. Nr 45, poz. 304) — (druk nr 14).</u>
  475 + <u xml:id="u-24.7" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Kaliszewski.</u>
504 476 </div>
505 477 <div xml:id="div-25">
506   - <u xml:id="u-25.0" who="#PoselMorawskiJerzy">Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych mam zaszczyt zreferować projekt ustawy o amnestii, projekt, który został przygotowany i przedłożony Sejmowi przez Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Projekt ten został przygotowany i przedłożony Sejmowi w celu upamiętnienia wiekopomnego w dziejach narodu aktu — uchwalenia w dniu 22 Iipca 1952 r. Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
507   - <u xml:id="u-25.1" who="#PoselMorawskiJerzy">Lipcowa Konstytucja — Wielka Karta zwycięstw i osiągnięć ludu pracującego — przyczyniła się do dalszego umocnienia naszego państwa i jeszcze ściślejszego zespolenia społeczeństwa polskiego we Froncie Narodowym. Wyrazem tego zespolenia było wielkie zwycięstwo jedności narodu, osiągnięte w dniu 26 października — w dniu wyborów do Sejmu.</u>
508   - <u xml:id="u-25.2" who="#PoselMorawskiJerzy">I właśnie z poczucia siły i zwartości narodu zrodził się wspaniałomyślny akt amnestii dla sprawców i uczestników przestępstw popełnionych przed dniem 20 listopada br., to znaczy przed dniem otwarcia pierwszej sesji Sejmu, wybranego przez naród na podstawie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
509   - <u xml:id="u-25.3" who="#PoselMorawskiJerzy">Nasza Konstytucja — jak wskazał Towarzysz Bierut — jest tarczą i orężem narodu, nie tylko umacnia dotychczasowe zdobycze, ale toruje drogę do całkowitego zwycięstwa socjalizmu.</u>
510   - <u xml:id="u-25.4" who="#PoselMorawskiJerzy">I właśnie ze zrozumienia słuszności i wielkości naszych dążeń, z poczucia wielkiej, porywającej i przeobrażającej ludzkie serca i umysły siły, jaką niesie w sobie realizacja naszych planów narodowych — zrodził się akt amnestyjny. Na progu nowego etapu w rozwoju naszego państwa władza ludowa otwiera drogę do poprawy tym, którzy zbłądzili, bo ufa, że i oni włączą się do pożytecznej pracy, że zejdą z manowców przestępstw i nigdy już na nie wrócą.</u>
511   - <u xml:id="u-25.5" who="#PoselMorawskiJerzy">Oto najistotniejsze źródła przedłożonej Wysokiemu Sejmowi ustawy o amnestii. Ustawę tę wnikliwie i wyczerpująco omówił w swym dzisiejszym przemówieniu Minister Bezpieczeństwa Publicznego. Dlatego ja ograniczę się tylko do przypomnienia kilku najważniejszych przepisów projektu ustawy.</u>
512   - <u xml:id="u-25.6" who="#PoselMorawskiJerzy">Projekt ustawy przewiduje przebaczenie i puszczenie w niepamięć przestępstw, za które przewidziane są kary pozbawienia wolności do 1 roku, kary grzywny do 2000 złotych lub obie te kary łącznie. W sprawach o te przestępstwa postępowanie karne umarza się. Kary w całości lub w części niewykonane — darowuje się.</u>
513   - <u xml:id="u-25.7" who="#PoselMorawskiJerzy">Ulegają przebaczeniu naruszenia dyscypliny pracy, za które ustawa o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy przewiduje kary porządkowe, potrącenia z należnego wynagrodzenia oraz kary sądowe.</u>
514   - <u xml:id="u-25.8" who="#PoselMorawskiJerzy">Przebaczeniu i puszczeniu w niepamięć ulegają wreszcie wykroczenia podlegające postępowaniu karno-administracyjnemu, jak na przykład niewykonanie obowiązkowych dostaw zboża, żywca, ziemniaków i mleka, pod warunkiem, że obowiązek dostawy zostanie w pełni wykonany najpóźniej do dnia 31 grudnia bieżącego roku.</u>
515   - <u xml:id="u-25.9" who="#PoselMorawskiJerzy">Dalej ustawa przewiduje system złagodzenia kar. Kary pozbawienia wolności w rozmiarze powyżej 1 roku, lecz nie ponad lat 3 oraz kary grzywny powyżej 2000 złotych podlegają złagodzeniu o połowę. Kary pozbawienia wolności w rozmiarze powyżej lat 3 — podlegają złagodzeniu o 1/3. Kara śmierci ulega zamianie na 15 lat więzienia. Kara więzienia dożywotniego — na 12 lat więzienia.</u>
516   - <u xml:id="u-25.10" who="#PoselMorawskiJerzy">Szczególnie szeroko stosowany jest system darowania i łagodzenia kar wobec młodocianych, którzy sprowadzeni zostali z drogi uczciwego życia i pracy dla Ojczyzny przez wrogie i obce elementy. W myśl ustawy osobom, które w chwili popełnienia przestępstwa nie miały ukończonych 18 lat życia, darowuje się kary pozbawienia wolności orzeczone w rozmiarze nie powyżej lat 3. A kary pozbawienia wolności powyżej lat 3 łagodzi się o połowę.</u>
517   - <u xml:id="u-25.11" who="#PoselMorawskiJerzy">Zasady ustawy o darowaniu i łagodzeniu kar stosuje się odpowiednio do występków i wykroczeń skarbowych.</u>
518   - <u xml:id="u-25.12" who="#PoselMorawskiJerzy">Zasady ustawy o darowaniu i łagodzeniu kar stosuje się również do kar zmniejszonych już uprzednio w drodze indywidualnego aktu łaski, przy czym za podstawę przyjmuje się karę zmniejszoną.</u>
519   - <u xml:id="u-25.13" who="#PoselMorawskiJerzy">Inny jest natomiast stosunek Państwa Ludowego do zdrajców narodu, do dywersantów, do wrogiej agentury. Ludzie ci wyłączyli się poza nawias narodu polskiego, ludzie ci przeciwstawili się dążeniom narodu przez swoją zbrodniczą działalność, godzili w podstawy politycznego i gospodarczego bytu narodu, w jego niepodległość i suwerenność.</u>
520   - <u xml:id="u-25.14" who="#PoselMorawskiJerzy">Dlatego ustawa nie przewiduje żadnej amnestii w stosunku do zdrajców, dywersantów, wrogich agentur.</u>
521   - <u xml:id="u-25.15" who="#PoselMorawskiJerzy">Nie będą korzystali z amnestii szpiedzy, terroryści, sabotażyści, zbrodniarze faszystowsko-hitlerowscy, nie będą korzystały z amnestii osoby odpowiedzialne za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego, osoby, które popełniły z chęci zysku przestępstwo na szkodę gospodarki narodowej, dopuszczając się zaboru lub przywłaszczenia własności społecznej o wartości przewyższającej 20.000 zł, a także niektórzy recydywiści.</u>
522   - <u xml:id="u-25.16" who="#PoselMorawskiJerzy">Ustawa daje jednak możność zastosowania amnestii wobec tych uczestników związków przestępczych, którzy nie byli organizatorami związków, nie pełnili w nich czynności kierowniczych i nie brali udziału w zamachach terrorystycznych.</u>
523   - <u xml:id="u-25.17" who="#PoselMorawskiJerzy">Należy szczególnie podkreślić, że wyłączenia i ograniczenia w stosowaniu amnestii nie dotyczą młodocianych, chyba że dopuścili się oni dywersji czy zamachu terrorystycznego, w którego wyniku nastąpiła śmierć lub ciężkie uszkodzenie ciała, albo jeżeli działali przy użyciu broni lub w innych okolicznościach szczególnie obciążających.</u>
524   - <u xml:id="u-25.18" who="#PoselMorawskiJerzy">W wyniku zastosowania amnestii w myśl zasad referowanego projektu ustawy — jak to stwierdził w dzisiejszym przemówieniu Minister Bezpieczeństwa Publicznego — odzyska wolność przeszło połowa ogólnej liczby osób przebywających w zakładach karnych, a w stosunku do przytłaczającej większości pozostałych kary zostaną wydatnie złagodzone.</u>
525   - <u xml:id="u-25.19" who="#PoselMorawskiJerzy">Osobom, które na mocy amnestii byłyby zwolnione od winy i kary, zostanie dana możność przystąpienia do uczciwego życia, otrzymania pracy według kwalifikacji zgodnie z potrzebami gospodarki narodowej. Przewinienia ich w myśl zasad ustawy zostają puszczone w niepamięć — osoby te będą traktowane na równi z innymi obywatelami. Od nich samych będzie zależeć, aby uczciwym życiem, wydajną pracą dla Ojczyzny, sumiennym wykonywaniem obowiązków odzyskali zaufanie społeczeństwa i włączyli się w pełni do pracy i życia narodu.</u>
526   - <u xml:id="u-25.20" who="#PoselMorawskiJerzy">Wysoki Sejmie! Wielce wymowne jest porównanie stanu przestępczości teraz a przed wojną. Oczywiście, przeprowadzając to porównanie, stale mam przed oczyma zasadniczą przeciwstawność ustroju Polski Ludowej, służącego ludziom pracy, do burżuazyjno-obszarniczego ustroju Polski przedwojennej, służącego wyzyskiwaczom i obcemu kapitałowi.</u>
527   - <u xml:id="u-25.21" who="#PoselMorawskiJerzy">Jeśli idzie o przestępstwa polityczne, to, co dla burżuazji w Polsce przedwrześniowej było przestępstwem politycznym — w rzeczywistości było wierną służbą interesom klasy robotniczej, interesom narodu. To, co dla burżuazji było wówczas cnotą — było w rzeczywistości nieraz haniebną zdradą i zaprzedaniem interesów narodowych.</u>
528   - <u xml:id="u-25.22" who="#PoselMorawskiJerzy">Ale w sprawach przestępstw pospolitych, pamiętając o odmienności ustroju, można przeprowadzić pewne porównanie. Ustrój kapitalistyczny rodził przestępczość w bardzo szerokim zakresie. Natomiast jest faktem, że likwidacja ustroju kapitalistycznego i nowe warunki życia i pracy, jakie zapewnia narodowi władza ludowa, usunięcie klęski bezrobocia, poprawa położenia materialnego najszerszych mas, wzrost świadomości politycznej, jasne, szerokie perspektywy rozwoju, jakie otwarliśmy przed narodem — wszystko to wpłynęło na wydatne zmniejszenie liczby przestępstw, zmniejszenie ilości sprawców i uczestników czynów przestępczych.</u>
529   - <u xml:id="u-25.23" who="#PoselMorawskiJerzy">Jest faktem, że jeśli przed wojną w roku 1937 statystyki ówczesne podawały ilość osób skazanych za różne przestępstwa na ponad 358 tysięcy, to u nas w roku 1951 ilość skazanych wyniosła 117 tysięcy, a więc zmniejszyła się przeszło trzykrotnie.</u>
530   - <u xml:id="u-25.24" who="#PoselMorawskiJerzy">Jest faktem, że przed wojną w roku 1937 wskutek nędzy, pokrzywdzenia kobiety, szykanowania kobiet mających dzieci nieślubne itp. — liczba tak haniebnych przestępstw, jak dzieciobójstwa popełniane przez matki wynosiła 808, gdy u nas w warunkach poprawy położenia materialnego ludności, równouprawnienia kobiety i nowego sprawiedliwego uregulowania sprawy dzieci nieślubnych — te haniebne przestępstwa zdarzają się o wiele rzadziej. W roku 1951 przestępstw takich stwierdzono 74, to znaczy przeszło dziesięciokrotnie mniej, i ilość ich będzie niewątpliwie maleć w dalszym ciągu, aż całkowicie zmażemy tę przeklętą spuściznę kapitalizmu.</u>
531   - <u xml:id="u-25.25" who="#PoselMorawskiJerzy">Jest faktem, że zmniejszyła się u nas liczba popełnianych kradzieży. Ilość osób skazanych za kradzież była w roku 1951 pięć razy mniejsza aniżeli w roku 1937.</u>
532   - <u xml:id="u-25.26" who="#PoselMorawskiJerzy">Przykłady podane mówią same za siebie. Zmniejszenie przestępczości jest niewątpliwym osiągnięciem naszego ustroju i władzy ludowej.</u>
533   - <u xml:id="u-25.27" who="#PoselMorawskiJerzy">Ale nie może to nas uspokajać. Istnieją jeszcze objawy demoralizacji, będące pozostałością starego ustroju, działa wróg klasowy i agentury imperialistyczne, które wszelkimi sposobami usiłują wpływać na pewne zacofane jednostki, wypaczać charaktery, sprowadzać tych, którzy im ulegają, na manowce przestępstw wobec władzy ludowej i ludowej praworządności.</u>
534   - <u xml:id="u-25.28" who="#PoselMorawskiJerzy">Dlatego rozwijając nowe stosunki społeczne, które już do tej pory doprowadziły do tak pokaźnych wyników w zmniejszeniu przestępczości, jesteśmy jednocześnie nieubłagani wobec tych, którzy usiłują niszczyć najcenniejszy skarb naszego narodu — niszczyć ludzi i wpędzać ich na drogę przestępstw.</u>
535   - <u xml:id="u-25.29" who="#PoselMorawskiJerzy">Ani na chwilę nie wolno nam zapominać, że nasze sukcesy są solą w oku wrogów Polski Ludowej. Nie wolno nam zapominać, że amerykańscy podżegacze wojenni i reaktywowani przez nich hitlerowscy zbrodniarze wojenni, że wywiady imperialistyczne różnej maści nie szczędzą dolarów, aby szkodzić Polsce Ludowej, aby organizować szpiegostwo, nie przebierają w środkach, nie wahają się przed popełnieniem najohydniejszych zbrodni.</u>
536   - <u xml:id="u-25.30" who="#PoselMorawskiJerzy">Dając dziś możność poprawy tym, którzy weszli na drogę przestępstwa, tym ostrzej ścigać winniśmy zdrajców i zaprzańców, którzy godzą w Polskę Ludową, w jej suwerenność i bezpieczeństwo.</u>
537   - <u xml:id="u-25.31" who="#PoselMorawskiJerzy">Ustawa o amnestii, wydana dla upamiętnienia Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jest zarazem wezwaniem do przestrzegania zasad Konstytucji, do przestrzegania przepisów prawa, do poszanowania zasad współżycia socjalistycznego, do szanowania własności społecznej, do przestrzegania dyscypliny pracy, sumiennego wykonywania obowiązków wobec państwa i właściwego stosunku do współobywateli.</u>
538   - <u xml:id="u-25.32" who="#PoselMorawskiJerzy">Właśnie na gruncie tak wielkodusznego aktu, jakim jest zgłoszona ustawa o amnestii, winno być troską nas wszystkich, troską całego społeczeństwa, aby wzmóc presję moralną, która piętnować będzie każde przestępstwo, godzące w interesy społeczeństwa, w interesy Państwa Ludowego, we własność społeczną. Im ostrzejsze, im bardziej nieprzejednane będzie reagowanie opinii publicznej na każdą próbę przestępstwa, im większa będzie czujność każdego obywatela wobec zbrodniczych poczynań wroga, tym mniejsza będzie ilość popełnianych przestępstw, tym skuteczniej chronić będziemy wspólne nasze dobro przed szkodnikami.</u>
539   - <u xml:id="u-25.33" who="#PoselMorawskiJerzy">W przekonaniu, że ustawa o amnestii umożliwi amnestionowanym raz na zawsze zerwanie z drogą przestępczą, że przyczyni się do zmniejszenia liczby czynów przestępczych, że wzmocni ludową praworządność — w celu upamiętnienia wiekopomnego w dziejach narodu aktu Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — w imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych mam zaszczyt prosić Wysoki Sejm o uchwalenie ustawy o amnestii w brzmieniu przedłożonym przez Rząd.</u>
540   - <u xml:id="u-25.34" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  478 + <u xml:id="u-25.0" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Wysoki Sejmie! Na początku Planu 6-letniego nastąpiła reorganizacja naczelnych władz gospodarczych. Na bazie byłego Ministerstwa Przemysłu i Handlu powstało szereg ministerstw przemysłowych. Podział ten był podyktowany wzrostem uprzemysłowienia naszego kraju, jaki nastąpił już w okresie planu 3-letniego. Między innymi powołany został wówczas resort Ministerstwa Przemysłu Lekkiego.</u>
  479 + <u xml:id="u-25.1" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Ministerstwo Przemysłu Lekkiego na obecnym etapie posiadało cztery główne piony technologiczne, zbliżone bądź powiązane ściśle zagadnieniami ekonomicznymi, a mianowicie:</u>
  480 + <u xml:id="u-25.2" who="#PosełKaliszewskiStanisław">1) włókienniczo-odzieżowy,</u>
  481 + <u xml:id="u-25.3" who="#PosełKaliszewskiStanisław">2) skórzany,</u>
  482 + <u xml:id="u-25.4" who="#PosełKaliszewskiStanisław">3) materiałów budowlanych,</u>
  483 + <u xml:id="u-25.5" who="#PosełKaliszewskiStanisław">4) drzewny.</u>
  484 + <u xml:id="u-25.6" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Ponadto istnieje w ramach resortu kilka przemysłów niekwalifikujących się do żadnej z powyższych grup oraz kilka jednostek handlowych.</u>
  485 + <u xml:id="u-25.7" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Te cztery wymienione piony posiadają wybitnie różne bazy surowcowe i różny proces technologiczny. W szczególności pion materiałów budowlanych opiera się na surowcach mineralnych, wydobywanych sposobem górniczym, pion drzewny oparty na surowcach leśnych i pion skórzany i włókienniczo-odzieżowy oparty na surowcach organicznych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.</u>
  486 + <u xml:id="u-25.8" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Z powyższego wynika, że Ministerstwo Przemysłu Lekkiego, które w zasadzie koncentrować się winno na produkcji środków konsumpcyjnych, obejmowało również poważną produkcję materiałów budowlanych, będących podstawą budownictwa inwestycyjnego.</u>
  487 + <u xml:id="u-25.9" who="#PosełKaliszewskiStanisław">W pierwszej połowie Planu 6-letniego nastąpił decydujący wzrost inwestycji budowlanych związanych zarówno ze wzrostem uprzemysłowienia naszego kraju jak i rozwojem budownictwa mieszkaniowego i usługowego dla świata pracy. Wzrost inwestycji budowlanych wiąże się bezpośrednio ze wzrostem produkcji materiałów budowlanych.</u>
  488 + <u xml:id="u-25.10" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Wszystkie budowle Planu 6-letniego obsługiwane są przez przemysł materiałów budowlanych, z których na pierwsze miejsce wysuwa się cement i ceramika budowlana — cegła.</u>
  489 + <u xml:id="u-25.11" who="#PosełKaliszewskiStanisław">W zakresie rozbudowy przemysłu cementowego należy wymienić cementownię „Odra” w Opolu o zdolności produkcyjnej 350 tys. ton cementu rocznie, która została uruchomiona w ubiegłym roku.</u>
  490 + <u xml:id="u-25.12" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Drugim zakładem cementowym jest „Wierzbica” pod Radomiem, pracująca w oparciu o bardzo dobre pokłady surowca, odkryte w rezultacie badań radzieckich i polskich geologów już po wojnie w latach 1947–1948. Produkcja tej cementowni wynosić będzie 300 tys. ton cementu rocznie. Cementownia ta jest oparta o całkowitą dokumentację techniczną i dostawy urządzeń radzieckich, wyposażona w najbardziej nowoczesne środki mechanizacji transportu wewnętrznego.</u>
  491 + <u xml:id="u-25.13" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Należy również powiedzieć o wielkiej cementowni, jaką jest „Rejowiec II”, budowany w pobliżu starej cementowni „Pokój” w woj. lubelskim — o zdolności produkcyjnej 330 tys. ton rocznie.</u>
  492 + <u xml:id="u-25.14" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Do wielkich obiektów przemysłowych, realizowanych w ramach planów inwestycyjnych, należą wielkie zmechanizowane cegielnie, jak uruchomiona 1 maja br. cegielnia „Zielonka” pod Warszawą, mająca produkować 40 milionów jednostek ceramicznych, to znaczy równowartość 40 milionów sztuk cegły, cegielnia „Zesławice”, budowana w pobliżu Nowej Huty, oraz szereg innych. Cegielnia „Zesławice” o produkcji 25 milionów sztuk cegieł będzie najbardziej zmechanizowanym zakładem w Polsce w tej dziedzinie produkcji.</u>
  493 + <u xml:id="u-25.15" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Wśród zakładów materiałów budowlanych, budowanych w Planie 6-letnim, wielkie znaczenie będą miały zakłady produkujące nowe materiały budowlane, nieznane przedtem w Polsce.</u>
  494 + <u xml:id="u-25.16" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Do zakładów tych należy zaliczyć w pierwszym rzędzie budujący się kombinat gipsowy w dolinie Nidy koło Buska w województwie kieleckim, który będzie produkował gipsy palone i prefabrykaty z gipsu w oparciu o najlepszą bazę surowcową w Polsce, a który oparty jest całkowicie na dostawach maszyn, dokumentacji technicznej oraz procesie technologicznym — otrzymanych ze Związku Radzieckiego.</u>
  495 + <u xml:id="u-25.17" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Rozbudowa przemysłu i budownictwa wymaga także rozbudowy i mechanizacji na większą skalę kamieniołomów. Mamy w Polsce ogromne zasoby granitu, bazaltu, marmuru, wapienia, piaskowca, zasoby kamienia, które jeszcze nie są stosowane w naszym budownictwie na szerszą skalę, a które mają taki wielki i różnorodny asortyment, że nie ustępują w niczym zasobom kamienia dowolnego kraju łącznie ze słynnymi marmurami kararyjskimi.</u>
  496 + <u xml:id="u-25.18" who="#PosełKaliszewskiStanisław">W tych warunkach wobec dużego wzrostu ilościowego i jakościowego produkcji materiałów budowlanych oraz stale rozszerzającego się asortymentu, niezbędnego dla wszechstronnego rozwoju budownictwa przemysłowego i budownictwa miast i osiedli — stało się niezbędne powołanie nowego resortu: Ministerstwa Przemysłu Materiałów Budowlanych. Resort ten będzie obejmował sprawy następujących przemysłów materiałów budowlanych: cementowego, wapienniczego, gipsowego, ceramiki budowlanej, materiałów budowlanych wapienno-piaskowych, ceramicznego, szklarskiego, izolacyjnego, kamienia budowlanego i surowców mineralnych.</u>
  497 + <u xml:id="u-25.19" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Powołanie odrębnego resortu dla tych spraw pozwoli na dalsze usprawnienie organizacji produkcji, większe wykorzystanie krajowych złóż mineralnych, na dalsze podniesienie jakości produkcji, na szersze stosowanie nowoczesnych metod produkcyjnych oraz mechanizację ciężkich i pracochłonnych procesów produkcyjnych, co w rezultacie pozwoli na zwiększenie wydajności pracy i znaczne obniżenie kosztów własnych.</u>
  498 + <u xml:id="u-25.20" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Usprawnienia w zakresie produkcji, jak również i rozprowadzania materiałów budowlanych przyczynią się do przyśpieszenia tempa realizacji inwestycji budowlanych.</u>
  499 + <u xml:id="u-25.21" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Przemysły — drzewny i papierniczy opierają się na wspólnej bazie surowcowej, jaką jest drewno. Również i te gałęzie produkcji rosną szybko na przestrzeni Planu 6-letniego, a mianowicie:</u>
  500 + <u xml:id="u-25.22" who="#PosełKaliszewskiStanisław">1) produkcja przemysłu papierniczego wzrośnie przeszło 2-krotnie. Przemysł papierniczy, jego rozwój wiąże się nierozerwalnie ze wzrostem czytelnictwa, a co za tym idzie — wzrostem kultury i nauki wśród najszerszych mas naszego społeczeństwa;</u>
  501 + <u xml:id="u-25.23" who="#PosełKaliszewskiStanisław">2) produkcja przemysłu drzewnego — prawie 3-krotnie. Tak na przykład w przemyśle meblarskim stosowany jest w coraz szerszym stopniu potokowy system produkcji. Nowoczesne metody produkcyjne pozwolą na dalsze polepszenie i potanienie produkcji, a co za tym idzie udostępnienie jej w jeszcze szerszym stopniu jak dotąd — masom pracującym.</u>
  502 + <u xml:id="u-25.24" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Nowoutworzone Ministerstwo Przemysłu Drzewnego i Papierniczego obejmować będzie sprawy przemysłów opartych na surowcu drzewnym, w szczególności przemysłów: wyrobów drzewnych, sklejek, meblarskiego, zapałczanego, papierniczego i materiałów biurowych.</u>
  503 + <u xml:id="u-25.25" who="#PosełKaliszewskiStanisław">Wyodrębnienie wyżej wymienionych przemysłów w oddzielne resorty ministerialne przyczyni się niewątpliwie do dalszego usprawnienia naszej gospodarki w tej dziedzinie.</u>
  504 + <u xml:id="u-25.26" who="#PosełKaliszewskiStanisław">W imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych, która rozpatrzyła na swym wczorajszym posiedzeniu dekret z dnia 17 listopada br. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego — wnoszę o zatwierdzenie tego dekretu.</u>
541 505 </div>
542 506 <div xml:id="div-26">
543   - <u xml:id="u-26.0" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
544   - <u xml:id="u-26.1" who="#Marszalek">Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
545   - <u xml:id="u-26.2" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w całości, zechce wstać.</u>
546   - <u xml:id="u-26.3" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
547   - <u xml:id="u-26.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
548   - <u xml:id="u-26.5" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o amnestii jednomyślnie uchwalił.</u>
549   - <u xml:id="u-26.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
550   - <u xml:id="u-26.7" who="#Marszalek">Porządek dzienny posiedzenia Sejmu został wyczerpany.</u>
551   - <u xml:id="u-26.8" who="#Marszalek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Parlamentarnym Kancelarii Rady Państwa.</u>
552   - <u xml:id="u-26.9" who="#Marszalek">Komunikuję, że bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia prezydia wojewódzkich zespołów poselskich zbiorą się w sali nr 118 w nowym gmachu.</u>
553   - <u xml:id="u-26.10" who="#Marszalek">Wobec wyczerpania porządku obrad sesji ogłaszam I sesję Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej za zamkniętą i zamykam posiedzenie.</u>
554   - <u xml:id="u-26.11" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godz. 14 min. 35.</u>
  507 + <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
  508 + <u xml:id="u-26.1" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
  509 + <u xml:id="u-26.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów Jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać.</u>
  510 + <u xml:id="u-26.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  511 + <u xml:id="u-26.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  512 + <u xml:id="u-26.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził dekret z dnia 17 listopada 1952 r. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego.</u>
  513 + <u xml:id="u-26.6" who="#Marszałek">Obecnie powracamy do punktu 1 porządku dziennego: projekt ustawy o amnestii.</u>
  514 + <u xml:id="u-26.7" who="#Marszałek">Komisja Spraw Ustawodawczych złożyła sprawozdanie zamieszczone w druku nr 8, który został Obywatelom Posłom rozdany.</u>
  515 + <u xml:id="u-26.8" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Morawski.</u>
  516 + </div>
  517 + <div xml:id="div-27">
  518 + <u xml:id="u-27.0" who="#PosełMorawskiJerzy">Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych mam zaszczyt zreferować projekt ustawy o amnestii, projekt, który został przygotowany i przedłożony Sejmowi przez Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Projekt ten został przygotowany i przedłożony Sejmowi w celu upamiętnienia wiekopomnego w dziejach narodu aktu — uchwalenia w dniu 22 Iipca 1952 r. Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  519 + <u xml:id="u-27.1" who="#PosełMorawskiJerzy">Lipcowa Konstytucja — Wielka Karta zwycięstw i osiągnięć ludu pracującego — przyczyniła się do dalszego umocnienia naszego państwa i jeszcze ściślejszego zespolenia społeczeństwa polskiego we Froncie Narodowym. Wyrazem tego zespolenia było wielkie zwycięstwo jedności narodu, osiągnięte w dniu 26 października — w dniu wyborów do Sejmu.</u>
  520 + <u xml:id="u-27.2" who="#PosełMorawskiJerzy">I właśnie z poczucia siły i zwartości narodu zrodził się wspaniałomyślny akt amnestii dla sprawców i uczestników przestępstw popełnionych przed dniem 20 listopada br., to znaczy przed dniem otwarcia pierwszej sesji Sejmu, wybranego przez naród na podstawie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  521 + <u xml:id="u-27.3" who="#PosełMorawskiJerzy">Nasza Konstytucja — jak wskazał Towarzysz Bierut — jest tarczą i orężem narodu, nie tylko umacnia dotychczasowe zdobycze, ale toruje drogę do całkowitego zwycięstwa socjalizmu.</u>
  522 + <u xml:id="u-27.4" who="#PosełMorawskiJerzy">I właśnie ze zrozumienia słuszności i wielkości naszych dążeń, z poczucia wielkiej, porywającej i przeobrażającej ludzkie serca i umysły siły, jaką niesie w sobie realizacja naszych planów narodowych — zrodził się akt amnestyjny. Na progu nowego etapu w rozwoju naszego państwa władza ludowa otwiera drogę do poprawy tym, którzy zbłądzili, bo ufa, że i oni włączą się do pożytecznej pracy, że zejdą z manowców przestępstw i nigdy już na nie wrócą.</u>
  523 + <u xml:id="u-27.5" who="#PosełMorawskiJerzy">Oto najistotniejsze źródła przedłożonej Wysokiemu Sejmowi ustawy o amnestii. Ustawę tę wnikliwie i wyczerpująco omówił w swym dzisiejszym przemówieniu Minister Bezpieczeństwa Publicznego. Dlatego ja ograniczę się tylko do przypomnienia kilku najważniejszych przepisów projektu ustawy.</u>
  524 + <u xml:id="u-27.6" who="#PosełMorawskiJerzy">Projekt ustawy przewiduje przebaczenie i puszczenie w niepamięć przestępstw, za które przewidziane są kary pozbawienia wolności do 1 roku, kary grzywny do 2000 złotych lub obie te kary łącznie. W sprawach o te przestępstwa postępowanie karne umarza się. Kary w całości lub w części niewykonane — darowuje się.</u>
  525 + <u xml:id="u-27.7" who="#PosełMorawskiJerzy">Ulegają przebaczeniu naruszenia dyscypliny pracy, za które ustawa o zabezpieczeniu socjalistycznej dyscypliny pracy przewiduje kary porządkowe, potrącenia z należnego wynagrodzenia oraz kary sądowe.</u>
  526 + <u xml:id="u-27.8" who="#PosełMorawskiJerzy">Przebaczeniu i puszczeniu w niepamięć ulegają wreszcie wykroczenia podlegające postępowaniu karno-administracyjnemu, jak na przykład niewykonanie obowiązkowych dostaw zboża, żywca, ziemniaków i mleka, pod warunkiem, że obowiązek dostawy zostanie w pełni wykonany najpóźniej do dnia 31 grudnia bieżącego roku.</u>
  527 + <u xml:id="u-27.9" who="#PosełMorawskiJerzy">Dalej ustawa przewiduje system złagodzenia kar. Kary pozbawienia wolności w rozmiarze powyżej 1 roku, lecz nie ponad lat 3 oraz kary grzywny powyżej 2000 złotych podlegają złagodzeniu o połowę. Kary pozbawienia wolności w rozmiarze powyżej lat 3 — podlegają złagodzeniu o 1/3. Kara śmierci ulega zamianie na 15 lat więzienia. Kara więzienia dożywotniego — na 12 lat więzienia.</u>
  528 + <u xml:id="u-27.10" who="#PosełMorawskiJerzy">Szczególnie szeroko stosowany jest system darowania i łagodzenia kar wobec młodocianych, którzy sprowadzeni zostali z drogi uczciwego życia i pracy dla Ojczyzny przez wrogie i obce elementy. W myśl ustawy osobom, które w chwili popełnienia przestępstwa nie miały ukończonych 18 lat życia, darowuje się kary pozbawienia wolności orzeczone w rozmiarze nie powyżej lat 3. A kary pozbawienia wolności powyżej lat 3 łagodzi się o połowę.</u>
  529 + <u xml:id="u-27.11" who="#PosełMorawskiJerzy">Zasady ustawy o darowaniu i łagodzeniu kar stosuje się odpowiednio do występków i wykroczeń skarbowych.</u>
  530 + <u xml:id="u-27.12" who="#PosełMorawskiJerzy">Zasady ustawy o darowaniu i łagodzeniu kar stosuje się również do kar zmniejszonych już uprzednio w drodze indywidualnego aktu łaski, przy czym za podstawę przyjmuje się karę zmniejszoną.</u>
  531 + <u xml:id="u-27.13" who="#PosełMorawskiJerzy">Inny jest natomiast stosunek Państwa Ludowego do zdrajców narodu, do dywersantów, do wrogiej agentury. Ludzie ci wyłączyli się poza nawias narodu polskiego, ludzie ci przeciwstawili się dążeniom narodu przez swoją zbrodniczą działalność, godzili w podstawy politycznego i gospodarczego bytu narodu, w jego niepodległość i suwerenność.</u>
  532 + <u xml:id="u-27.14" who="#PosełMorawskiJerzy">Dlatego ustawa nie przewiduje żadnej amnestii w stosunku do zdrajców, dywersantów, wrogich agentur.</u>
  533 + <u xml:id="u-27.15" who="#PosełMorawskiJerzy">Nie będą korzystali z amnestii szpiedzy, terroryści, sabotażyści, zbrodniarze faszystowsko-hitlerowscy, nie będą korzystały z amnestii osoby odpowiedzialne za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego, osoby, które popełniły z chęci zysku przestępstwo na szkodę gospodarki narodowej, dopuszczając się zaboru lub przywłaszczenia własności społecznej o wartości przewyższającej 20.000 zł, a także niektórzy recydywiści.</u>
  534 + <u xml:id="u-27.16" who="#PosełMorawskiJerzy">Ustawa daje jednak możność zastosowania amnestii wobec tych uczestników związków przestępczych, którzy nie byli organizatorami związków, nie pełnili w nich czynności kierowniczych i nie brali udziału w zamachach terrorystycznych.</u>
  535 + <u xml:id="u-27.17" who="#PosełMorawskiJerzy">Należy szczególnie podkreślić, że wyłączenia i ograniczenia w stosowaniu amnestii nie dotyczą młodocianych, chyba że dopuścili się oni dywersji czy zamachu terrorystycznego, w którego wyniku nastąpiła śmierć lub ciężkie uszkodzenie ciała, albo jeżeli działali przy użyciu broni lub w innych okolicznościach szczególnie obciążających.</u>
  536 + <u xml:id="u-27.18" who="#PosełMorawskiJerzy">W wyniku zastosowania amnestii w myśl zasad referowanego projektu ustawy — jak to stwierdził w dzisiejszym przemówieniu Minister Bezpieczeństwa Publicznego — odzyska wolność przeszło połowa ogólnej liczby osób przebywających w zakładach karnych, a w stosunku do przytłaczającej większości pozostałych kary zostaną wydatnie złagodzone.</u>
  537 + <u xml:id="u-27.19" who="#PosełMorawskiJerzy">Osobom, które na mocy amnestii byłyby zwolnione od winy i kary, zostanie dana możność przystąpienia do uczciwego życia, otrzymania pracy według kwalifikacji zgodnie z potrzebami gospodarki narodowej. Przewinienia ich w myśl zasad ustawy zostają puszczone w niepamięć — osoby te będą traktowane na równi z innymi obywatelami. Od nich samych będzie zależeć, aby uczciwym życiem, wydajną pracą dla Ojczyzny, sumiennym wykonywaniem obowiązków odzyskali zaufanie społeczeństwa i włączyli się w pełni do pracy i życia narodu.</u>
  538 + <u xml:id="u-27.20" who="#PosełMorawskiJerzy">Wysoki Sejmie! Wielce wymowne jest porównanie stanu przestępczości teraz a przed wojną. Oczywiście, przeprowadzając to porównanie, stale mam przed oczyma zasadniczą przeciwstawność ustroju Polski Ludowej, służącego ludziom pracy, do burżuazyjno-obszarniczego ustroju Polski przedwojennej, służącego wyzyskiwaczom i obcemu kapitałowi.</u>
  539 + <u xml:id="u-27.21" who="#PosełMorawskiJerzy">Jeśli idzie o przestępstwa polityczne, to, co dla burżuazji w Polsce przedwrześniowej było przestępstwem politycznym — w rzeczywistości było wierną służbą interesom klasy robotniczej, interesom narodu. To, co dla burżuazji było wówczas cnotą — było w rzeczywistości nieraz haniebną zdradą i zaprzedaniem interesów narodowych.</u>
  540 + <u xml:id="u-27.22" who="#PosełMorawskiJerzy">Ale w sprawach przestępstw pospolitych, pamiętając o odmienności ustroju, można przeprowadzić pewne porównanie. Ustrój kapitalistyczny rodził przestępczość w bardzo szerokim zakresie. Natomiast jest faktem, że likwidacja ustroju kapitalistycznego i nowe warunki życia i pracy, jakie zapewnia narodowi władza ludowa, usunięcie klęski bezrobocia, poprawa położenia materialnego najszerszych mas, wzrost świadomości politycznej, jasne, szerokie perspektywy rozwoju, jakie otwarliśmy przed narodem — wszystko to wpłynęło na wydatne zmniejszenie liczby przestępstw, zmniejszenie ilości sprawców i uczestników czynów przestępczych.</u>
  541 + <u xml:id="u-27.23" who="#PosełMorawskiJerzy">Jest faktem, że jeśli przed wojną w roku 1937 statystyki ówczesne podawały ilość osób skazanych za różne przestępstwa na ponad 358 tysięcy, to u nas w roku 1951 ilość skazanych wyniosła 117 tysięcy, a więc zmniejszyła się przeszło trzykrotnie.</u>
  542 + <u xml:id="u-27.24" who="#PosełMorawskiJerzy">Jest faktem, że przed wojną w roku 1937 wskutek nędzy, pokrzywdzenia kobiety, szykanowania kobiet mających dzieci nieślubne itp. — liczba tak haniebnych przestępstw, jak dzieciobójstwa popełniane przez matki wynosiła 808, gdy u nas w warunkach poprawy położenia materialnego ludności, równouprawnienia kobiety i nowego sprawiedliwego uregulowania sprawy dzieci nieślubnych — te haniebne przestępstwa zdarzają się o wiele rzadziej. W roku 1951 przestępstw takich stwierdzono 74, to znaczy przeszło dziesięciokrotnie mniej, i ilość ich będzie niewątpliwie maleć w dalszym ciągu, aż całkowicie zmażemy tę przeklętą spuściznę kapitalizmu.</u>
  543 + <u xml:id="u-27.25" who="#PosełMorawskiJerzy">Jest faktem, że zmniejszyła się u nas liczba popełnianych kradzieży. Ilość osób skazanych za kradzież była w roku 1951 pięć razy mniejsza aniżeli w roku 1937.</u>
  544 + <u xml:id="u-27.26" who="#PosełMorawskiJerzy">Przykłady podane mówią same za siebie. Zmniejszenie przestępczości jest niewątpliwym osiągnięciem naszego ustroju i władzy ludowej.</u>
  545 + <u xml:id="u-27.27" who="#PosełMorawskiJerzy">Ale nie może to nas uspokajać. Istnieją jeszcze objawy demoralizacji, będące pozostałością starego ustroju, działa wróg klasowy i agentury imperialistyczne, które wszelkimi sposobami usiłują wpływać na pewne zacofane jednostki, wypaczać charaktery, sprowadzać tych, którzy im ulegają, na manowce przestępstw wobec władzy ludowej i ludowej praworządności.</u>
  546 + <u xml:id="u-27.28" who="#PosełMorawskiJerzy">Dlatego rozwijając nowe stosunki społeczne, które już do tej pory doprowadziły do tak pokaźnych wyników w zmniejszeniu przestępczości, jesteśmy jednocześnie nieubłagani wobec tych, którzy usiłują niszczyć najcenniejszy skarb naszego narodu — niszczyć ludzi i wpędzać ich na drogę przestępstw.</u>
  547 + <u xml:id="u-27.29" who="#PosełMorawskiJerzy">Ani na chwilę nie wolno nam zapominać, że nasze sukcesy są solą w oku wrogów Polski Ludowej. Nie wolno nam zapominać, że amerykańscy podżegacze wojenni i reaktywowani przez nich hitlerowscy zbrodniarze wojenni, że wywiady imperialistyczne różnej maści nie szczędzą dolarów, aby szkodzić Polsce Ludowej, aby organizować szpiegostwo, nie przebierają w środkach, nie wahają się przed popełnieniem najohydniejszych zbrodni.</u>
  548 + <u xml:id="u-27.30" who="#PosełMorawskiJerzy">Dając dziś możność poprawy tym, którzy weszli na drogę przestępstwa, tym ostrzej ścigać winniśmy zdrajców i zaprzańców, którzy godzą w Polskę Ludową, w jej suwerenność i bezpieczeństwo.</u>
  549 + <u xml:id="u-27.31" who="#PosełMorawskiJerzy">Ustawa o amnestii, wydana dla upamiętnienia Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jest zarazem wezwaniem do przestrzegania zasad Konstytucji, do przestrzegania przepisów prawa, do poszanowania zasad współżycia socjalistycznego, do szanowania własności społecznej, do przestrzegania dyscypliny pracy, sumiennego wykonywania obowiązków wobec państwa i właściwego stosunku do współobywateli.</u>
  550 + <u xml:id="u-27.32" who="#PosełMorawskiJerzy">Właśnie na gruncie tak wielkodusznego aktu, jakim jest zgłoszona ustawa o amnestii, winno być troską nas wszystkich, troską całego społeczeństwa, aby wzmóc presję moralną, która piętnować będzie każde przestępstwo, godzące w interesy społeczeństwa, w interesy Państwa Ludowego, we własność społeczną. Im ostrzejsze, im bardziej nieprzejednane będzie reagowanie opinii publicznej na każdą próbę przestępstwa, im większa będzie czujność każdego obywatela wobec zbrodniczych poczynań wroga, tym mniejsza będzie ilość popełnianych przestępstw, tym skuteczniej chronić będziemy wspólne nasze dobro przed szkodnikami.</u>
  551 + <u xml:id="u-27.33" who="#PosełMorawskiJerzy">W przekonaniu, że ustawa o amnestii umożliwi amnestionowanym raz na zawsze zerwanie z drogą przestępczą, że przyczyni się do zmniejszenia liczby czynów przestępczych, że wzmocni ludową praworządność — w celu upamiętnienia wiekopomnego w dziejach narodu aktu Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — w imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych mam zaszczyt prosić Wysoki Sejm o uchwalenie ustawy o amnestii w brzmieniu przedłożonym przez Rząd.</u>
  552 + <u xml:id="u-27.34" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  553 + </div>
  554 + <div xml:id="div-28">
  555 + <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
  556 + <u xml:id="u-28.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
  557 + <u xml:id="u-28.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w całości, zechce wstać.</u>
  558 + <u xml:id="u-28.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  559 + <u xml:id="u-28.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
  560 + <u xml:id="u-28.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o amnestii jednomyślnie uchwalił.</u>
  561 + <u xml:id="u-28.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  562 + <u xml:id="u-28.7" who="#Marszałek">Porządek dzienny posiedzenia Sejmu został wyczerpany.</u>
  563 + <u xml:id="u-28.8" who="#Marszałek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Parlamentarnym Kancelarii Rady Państwa.</u>
  564 + <u xml:id="u-28.9" who="#Marszałek">Komunikuję, że bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia prezydia wojewódzkich zespołów poselskich zbiorą się w sali nr 118 w nowym gmachu.</u>
  565 + <u xml:id="u-28.10" who="#Marszałek">Wobec wyczerpania porządku obrad sesji ogłaszam I sesję Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej za zamkniętą i zamykam posiedzenie.</u>
  566 + <u xml:id="u-28.11" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 14 min. 35.)</u>
555 567 </div>
556 568 </body>
557 569 </text>
... ...
1952-1956/sejm/posiedzenia/pp/195256-sjm-ppxxx-00004-01/header.xml
  View file @384e903
1   -<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
2   -<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-195256-sjm-ppxxx-00004-01">
  1 +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-195256-sjm-ppxxx-00004-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>4 posiedzenie Sejmu PRL</title>
... ... @@ -23,54 +23,54 @@
23 23 </fileDesc>
24 24 <profileDesc>
25 25 <particDesc>
26   - <person xml:id="komentarz" role="speaker">
27   - <persName>Komentarz</persName>
28   - </person>
29   - <person xml:id="Marszalek" role="speaker">
  26 + <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
30 27 <persName>Marszałek</persName>
31 28 </person>
32   - <person xml:id="MinisterFinansowTadeuszDietrich" role="speaker">
  29 + <person xml:id="MinisterFinansówTadeuszDietrich" role="speaker">
33 30 <persName>Minister Finansów Tadeusz Dietrich</persName>
34 31 </person>
35   - <person xml:id="PoselBiernawskiWitold" role="speaker">
  32 + <person xml:id="PosełBiernawskiWitold" role="speaker">
36 33 <persName>Poseł Biernawski Witold</persName>
37 34 </person>
38   - <person xml:id="PoselCieslakStanislaw" role="speaker">
  35 + <person xml:id="PosełCieślakStanisław" role="speaker">
39 36 <persName>Poseł Cieślak Stanisław</persName>
40 37 </person>
41   - <person xml:id="PoselGierekEdward" role="speaker">
  38 + <person xml:id="PosełGierekEdward" role="speaker">
42 39 <persName>Poseł Gierek Edward</persName>
43 40 </person>
44   - <person xml:id="PoselHetmanskaWiktoria" role="speaker">
  41 + <person xml:id="PosełHetmańskaWiktoria" role="speaker">
45 42 <persName>Poseł Hetmańska Wiktoria</persName>
46 43 </person>
47   - <person xml:id="PoselJaworskaHelena" role="speaker">
  44 + <person xml:id="PosełJaworskaHelena" role="speaker">
48 45 <persName>Poseł Jaworska Helena</persName>
49 46 </person>
50   - <person xml:id="PoselKlosiewiczWiktor" role="speaker">
51   - <persName>Poseł Kłosiewicz Wiktor</persName>
52   - </person>
53   - <person xml:id="PoselKuligowskiAntoni" role="speaker">
  47 + <person xml:id="PosełKuligowskiAntoni" role="speaker">
54 48 <persName>Poseł Kuligowski Antoni</persName>
55 49 </person>
56   - <person xml:id="PoselKuroczkoEustachy" role="speaker">
  50 + <person xml:id="PosełKuroczkoEustachy" role="speaker">
57 51 <persName>Poseł Kuroczko Eustachy</persName>
58 52 </person>
59   - <person xml:id="PoselLangeOskar" role="speaker">
60   - <persName>Poseł Lange Oskar</persName>
  53 + <person xml:id="PosełKłosiewiczWiktor" role="speaker">
  54 + <persName>Poseł Kłosiewicz Wiktor</persName>
61 55 </person>
62   - <person xml:id="PoselLapotStanislaw" role="speaker">
63   - <persName>Poseł Łapot Stanisław</persName>
  56 + <person xml:id="PosełLangeOskar" role="speaker">
  57 + <persName>Poseł Lange Oskar</persName>
64 58 </person>
65   - <person xml:id="PoselMatwinWladyslaw" role="speaker">
  59 + <person xml:id="PosełMatwinWładysław" role="speaker">
66 60 <persName>Poseł Matwin Władysław</persName>
67 61 </person>
68   - <person xml:id="PoselOzgaMichalskiJozef" role="speaker">
  62 + <person xml:id="PosełOzgaMichalskiJózef" role="speaker">
69 63 <persName>Poseł Ozga-Michalski Józef</persName>
70 64 </person>
71   - <person xml:id="PoselWykaKazimierz" role="speaker">
  65 + <person xml:id="PosełWykaKazimierz" role="speaker">
72 66 <persName>Poseł Wyka Kazimierz</persName>
73 67 </person>
  68 + <person xml:id="PosełŁapotStanisław" role="speaker">
  69 + <persName>Poseł Łapot Stanisław</persName>
  70 + </person>
  71 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  72 + <persName>Komentarz</persName>
  73 + </person>
74 74 </particDesc>
75 75 </profileDesc>
76 76 </teiHeader>
... ...
1952-1956/sejm/posiedzenia/pp/195256-sjm-ppxxx-00004-01/text_structure.xml
  View file @384e903
1   -<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
2   -<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  1 +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  2 +<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
3 3 <xi:include href="PPC_header.xml"/>
4 4 <TEI>
5 5 <xi:include href="header.xml"/>
6 6 <text>
7 7 <body>
8 8 <div xml:id="div-1">
9   - <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej</u>
10   - <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Kadencja I — Sesja II</u>
11   - <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Sprawozdanie Stenograficzne z II sesji Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniach 25, 26 i 27 kwietnia 1953 r.</u>
12   - <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Warszawa 1953</u>
13   - <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">(Przybywających na salą obrad Przewodniczącego Rady Państwa Aleksandra Zawadzkiego i członków Rady Państwa oraz Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta i członków Rządu — posłowie witają hucznymi, długotrwałymi oklaskami.)</u>
14   - <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 10.)</u>
15   - <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">(Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Jan Dembowski.)</u>
  9 + <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 10.)</u>
  10 + <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Jan Dembowski.)</u>
16 11 </div>
17 12 <div xml:id="div-2">
18   - <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Otwieram II sesję Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
19   - <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Wysoki Sejmie! W dniu 5 marca br. zmarł w Moskwie Wódz i Nauczyciel całej postępowej ludzkości, Wielki Józef Stalin.</u>
  13 + <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram II sesję Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  14 + <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! W dniu 5 marca br. zmarł w Moskwie Wódz i Nauczyciel całej postępowej ludzkości, Wielki Józef Stalin.</u>
20 15 <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Wszyscy wstają.)</u>
21   - <u xml:id="u-2.3" who="#Marszalek">Z uczuciem głębokiego smutku żegnały Go postępowe narody świata. Żegnały Człowieka, który swoje niezwykle owocne życie poświęcił całkowicie walce o wprowadzenie na świecie ustroju sprawiedliwości społecznej.</u>
22   - <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">Postać Stalina to postać płomiennego bojownika, genialnego organizatora, a zarazem mądrego, wnikliwego myśliciela, który żył wyłącznie ideą lepszego jutra ludzkości. Działacz, opierający swe czyny na głębokiej źródłowej wiedzy, który potrafił z genialną intuicją i nadzwyczajną jasnością myśli przekuć naukę w czyn, umiał wykazać, że wiedza ludzka w służbie narodu zdolna jest wykryć i wykorzystać niezłomne prawa rozwoju społeczeństwa ludzkiego. Z tak abstrakcyjnego na pozór zagadnienia, jakim jest zastosowanie metodologii marksizmu do językoznawstwa, Stalin zdołał wydobyć jego rewolucyjną, bojową treść. Z wielką precyzją Stalin odsłonił związek między rozwojem języka a sprawą myślenia, wykazał, że myślenie jest odbiciem realnej rzeczywistości. Wynika stąd, że prawa natury są to prawa obiektywne, niezależne od woli człowieka. I tak samo obiektywne są prawa rozwoju społeczeństwa ludzkiego.</u>
23   - <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">Ta idea obiektywności praw, która przyświecała Stalinowi w ciągu Jego działalności, uzbraja narody świata w potężny oręż, prowadzi ona bowiem do niezbędnego wniosku, że ustrój socjalistyczny nie jest wymysłem, lecz stanowi obiektywny wyraz konieczności dziejowej, realizowany przez ludzi w oparciu o te prawa. Narody świata mogą mieć przeświadczenie, że ujęcie biegu rozwoju społecznego w ich własne ręce, kierowanie nim w myśl realnych, świadomie stosowanych praw, wskazanych przez Stalina, doprowadzi do zwycięstwa socjalizmu na całym świecie. Trzeba tylko jasno rozumieć istotę praw społecznych i nieustępliwie kroczyć wskazaną drogą ku wytyczonemu celowi. Tę ideę z wielką mocą rozwinął Stalin w swej ostatniej pracy o ekonomicznych problemach socjalizmu w Związku Radzieckim. Praca ta jest podsumowaniem dorobku Jego życia.</u>
24   - <u xml:id="u-2.6" who="#Marszalek">Kontynuując dzieło Włodzimierza Lenina, zbudował Stalin w swoim olbrzymim kraju ustrój socjalistyczny, wychodząc zaś z założenia obiektywności praw ekonomicznych i na podstawie swego wieloletniego bogatego doświadczenia rewolucyjnego wskazał drogi, jakimi powinno kroczyć społeczeństwo socjalistyczne, aby się wznieść na wyższy poziom społeczny — poziom komunizmu.</u>
25   - <u xml:id="u-2.7" who="#Marszalek">Stalin zostawił po sobie gigantyczne dzieło w postaci socjalistycznego społeczeństwa, zmierzającego pewnym krokiem ku komunizmowi, zostawił wspaniale rozbudowany i zróżnicowany przemysł, wysoko rozwinięte rolnictwo, postępową przodującą naukę, zostawił po sobie zahartowaną w bojach Partię Komunistyczną, która pewną ręką prowadzi naród ku jasnej przyszłości.</u>
26   - <u xml:id="u-2.8" who="#Marszalek">Naród polski czuje głęboko swoją wewnętrzną więź z narodami Związku Radzieckiego, czuje potrzebę coraz większej współpracy i współżycia, oparcia swego rozwoju na przykładach i na bogatym doświadczeniu Kraju Rad. Związkowi Radzieckiemu zawdzięczamy naszą wolność i nasze granice, zawdzięczamy mu wydatną, wielkoduszną pomoc we wszystkich dziedzinach życia państwowego, zawdzięczamy mu coraz głębsze opanowanie przodującej metodologii materializmu dialektycznego i historycznego, a wszystko to nosi na sobie piętno kierowniczego wpływu Wielkiego Stalina, szczerego przyjaciela Polski Ludowej.</u>
27   - <u xml:id="u-2.9" who="#Marszalek">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej składa hołd pamięci Józefa Stalina, wielkiego Człowieka, któremu kraj nasz zawdzięcza możność pokojowego, kulturalnego budownictwa. Stalin rzucił światu pamiętne hasło:</u>
28   - <u xml:id="u-2.10" who="#Marszalek">„Pokój zostanie utrzymany i utrwalony, jeżeli narody ujmą sprawę utrzymania pokoju w swe ręce i będą broniły jej do końca.” Kierując się wielkimi ideami Lenina — Stalina, krocząc pod przewodem Wielkiego Związku Radzieckiego w zwartych szeregach niezwyciężonego obozu pokoju, zbudujemy socjalizm w naszym kraju.</u>
29   - <u xml:id="u-2.11" who="#Marszalek">Uczcijmy pamięć Wielkiego Józefa Stalina chwilą milczenia.</u>
  16 + <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Z uczuciem głębokiego smutku żegnały Go postępowe narody świata. Żegnały Człowieka, który swoje niezwykle owocne życie poświęcił całkowicie walce o wprowadzenie na świecie ustroju sprawiedliwości społecznej.</u>
  17 + <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Postać Stalina to postać płomiennego bojownika, genialnego organizatora, a zarazem mądrego, wnikliwego myśliciela, który żył wyłącznie ideą lepszego jutra ludzkości. Działacz, opierający swe czyny na głębokiej źródłowej wiedzy, który potrafił z genialną intuicją i nadzwyczajną jasnością myśli przekuć naukę w czyn, umiał wykazać, że wiedza ludzka w służbie narodu zdolna jest wykryć i wykorzystać niezłomne prawa rozwoju społeczeństwa ludzkiego. Z tak abstrakcyjnego na pozór zagadnienia, jakim jest zastosowanie metodologii marksizmu do językoznawstwa, Stalin zdołał wydobyć jego rewolucyjną, bojową treść. Z wielką precyzją Stalin odsłonił związek między rozwojem języka a sprawą myślenia, wykazał, że myślenie jest odbiciem realnej rzeczywistości. Wynika stąd, że prawa natury są to prawa obiektywne, niezależne od woli człowieka. I tak samo obiektywne są prawa rozwoju społeczeństwa ludzkiego.</u>
  18 + <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Ta idea obiektywności praw, która przyświecała Stalinowi w ciągu Jego działalności, uzbraja narody świata w potężny oręż, prowadzi ona bowiem do niezbędnego wniosku, że ustrój socjalistyczny nie jest wymysłem, lecz stanowi obiektywny wyraz konieczności dziejowej, realizowany przez ludzi w oparciu o te prawa. Narody świata mogą mieć przeświadczenie, że ujęcie biegu rozwoju społecznego w ich własne ręce, kierowanie nim w myśl realnych, świadomie stosowanych praw, wskazanych przez Stalina, doprowadzi do zwycięstwa socjalizmu na całym świecie. Trzeba tylko jasno rozumieć istotę praw społecznych i nieustępliwie kroczyć wskazaną drogą ku wytyczonemu celowi. Tę ideę z wielką mocą rozwinął Stalin w swej ostatniej pracy o ekonomicznych problemach socjalizmu w Związku Radzieckim. Praca ta jest podsumowaniem dorobku Jego życia.</u>
  19 + <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Kontynuując dzieło Włodzimierza Lenina, zbudował Stalin w swoim olbrzymim kraju ustrój socjalistyczny, wychodząc zaś z założenia obiektywności praw ekonomicznych i na podstawie swego wieloletniego bogatego doświadczenia rewolucyjnego wskazał drogi, jakimi powinno kroczyć społeczeństwo socjalistyczne, aby się wznieść na wyższy poziom społeczny — poziom komunizmu.</u>
  20 + <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Stalin zostawił po sobie gigantyczne dzieło w postaci socjalistycznego społeczeństwa, zmierzającego pewnym krokiem ku komunizmowi, zostawił wspaniale rozbudowany i zróżnicowany przemysł, wysoko rozwinięte rolnictwo, postępową przodującą naukę, zostawił po sobie zahartowaną w bojach Partię Komunistyczną, która pewną ręką prowadzi naród ku jasnej przyszłości.</u>
  21 + <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Naród polski czuje głęboko swoją wewnętrzną więź z narodami Związku Radzieckiego, czuje potrzebę coraz większej współpracy i współżycia, oparcia swego rozwoju na przykładach i na bogatym doświadczeniu Kraju Rad. Związkowi Radzieckiemu zawdzięczamy naszą wolność i nasze granice, zawdzięczamy mu wydatną, wielkoduszną pomoc we wszystkich dziedzinach życia państwowego, zawdzięczamy mu coraz głębsze opanowanie przodującej metodologii materializmu dialektycznego i historycznego, a wszystko to nosi na sobie piętno kierowniczego wpływu Wielkiego Stalina, szczerego przyjaciela Polski Ludowej.</u>
  22 + <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej składa hołd pamięci Józefa Stalina, wielkiego Człowieka, któremu kraj nasz zawdzięcza możność pokojowego, kulturalnego budownictwa. Stalin rzucił światu pamiętne hasło:</u>
  23 + <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">„Pokój zostanie utrzymany i utrwalony, jeżeli narody ujmą sprawę utrzymania pokoju w swe ręce i będą broniły jej do końca”. Kierując się wielkimi ideami Lenina — Stalina, krocząc pod przewodem Wielkiego Związku Radzieckiego w zwartych szeregach niezwyciężonego obozu pokoju, zbudujemy socjalizm w naszym kraju.</u>
  24 + <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Uczcijmy pamięć Wielkiego Józefa Stalina chwilą milczenia.</u>
30 25 <u xml:id="u-2.12" who="#komentarz">(Chwila milczenia.)</u>
31   - <u xml:id="u-2.13" who="#Marszalek">Wysoki Sejmie! Bratnia Republika Czechosłowacka poniosła ciężką i bolesną stratę. W dniu 14 marca 1953 r. zmarł Prezydent Republiki Czechosłowackiej, Przewodniczący Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji — Element Gottwald.</u>
32   - <u xml:id="u-2.14" who="#Marszalek">Dzieląc z bratnimi narodami Czechosłowacji ich ból, zapewniamy, że naród polski będzie wytrwale kroczył wspólnie z nimi ku wspólnemu celowi, jakim jest ostateczne zbudowanie w naszych krajach ustroju sprawiedliwości społecznej.</u>
33   - <u xml:id="u-2.15" who="#Marszalek">Uczcijmy pamięć Prezydenta Gottwalda chwilą ciszy.</u>
  26 + <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Bratnia Republika Czechosłowacka poniosła ciężką i bolesną stratę. W dniu 14 marca 1953 r. zmarł Prezydent Republiki Czechosłowackiej, Przewodniczący Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji — Element Gottwald.</u>
  27 + <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Dzieląc z bratnimi narodami Czechosłowacji ich ból, zapewniamy, że naród polski będzie wytrwale kroczył wspólnie z nimi ku wspólnemu celowi, jakim jest ostateczne zbudowanie w naszych krajach ustroju sprawiedliwości społecznej.</u>
  28 + <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Uczcijmy pamięć Prezydenta Gottwalda chwilą ciszy.</u>
34 29 <u xml:id="u-2.16" who="#komentarz">(Chwila ciszy.)</u>
35   - <u xml:id="u-2.17" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu proponuje następujący porządek obrad II sesji Sejmu:</u>
36   - <u xml:id="u-2.18" who="#Marszalek">I Uchwalenie budżetu państwa na rok 1953.</u>
37   - <u xml:id="u-2.19" who="#Marszalek">II. Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za rok 1951.</u>
38   - <u xml:id="u-2.20" who="#Marszalek">III. Zatwierdzenie dekretów wydanych przez Radę Państwa w okresie między I a II sesją Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
39   - <u xml:id="u-2.21" who="#Marszalek">IV. Zatwierdzenie uchwał Rady Państwa o powołaniu członków Rady Ministrów w okresie między I a II sesją Sejmu.</u>
40   - <u xml:id="u-2.22" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie proponowanego porządku obrad?</u>
41   - <u xml:id="u-2.23" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera.</u>
42   - <u xml:id="u-2.24" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął. Sprzeciwu nie Słyszę.</u>
43   - <u xml:id="u-2.25" who="#Marszalek">Stwierdzam, że proponowany przez Prezydium Sejmu porządek obrad II sesji został przez Sejm przyjęty.</u>
44   - <u xml:id="u-2.26" who="#Marszalek">Na I sesji Sejmu nie złożyli ślubowania z powodu nieobecności następujący posłowie: Andrzejewski Jerzy, Baranowski Feliks, Biernawski Witold, Domańska Irena, Jaroszewicz Piotr, Marchlewski Teodor, Mazur Stanisław Mieczysław, Naszkowski Marian, Pszczółkowski Edmund, Rumiński Bolesław, Sokorski Włodzimierz, Wyka Kazimierz.</u>
45   - <u xml:id="u-2.27" who="#Marszalek">Proszę Obywateli Posłów, których nazwiska odczytałem, o zbliżenie się do stołu prezydialnego i o powtarzanie za mną słów ślubowania.</u>
  30 + <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje następujący porządek obrad II sesji Sejmu:</u>
  31 + <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">I Uchwalenie budżetu państwa na rok 1953.</u>
  32 + <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">II. Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za rok 1951.</u>
  33 + <u xml:id="u-2.20" who="#Marszałek">III. Zatwierdzenie dekretów wydanych przez Radę Państwa w okresie między I a II sesją Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  34 + <u xml:id="u-2.21" who="#Marszałek">IV. Zatwierdzenie uchwał Rady Państwa o powołaniu członków Rady Ministrów w okresie między I a II sesją Sejmu.</u>
  35 + <u xml:id="u-2.22" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie proponowanego porządku obrad?</u>
  36 + <u xml:id="u-2.23" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera.</u>
  37 + <u xml:id="u-2.24" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął. Sprzeciwu nie Słyszę.</u>
  38 + <u xml:id="u-2.25" who="#Marszałek">Stwierdzam, że proponowany przez Prezydium Sejmu porządek obrad II sesji został przez Sejm przyjęty.</u>
  39 + <u xml:id="u-2.26" who="#Marszałek">Na I sesji Sejmu nie złożyli ślubowania z powodu nieobecności następujący posłowie: Andrzejewski Jerzy, Baranowski Feliks, Biernawski Witold, Domańska Irena, Jaroszewicz Piotr, Marchlewski Teodor, Mazur Stanisław Mieczysław, Naszkowski Marian, Pszczółkowski Edmund, Rumiński Bolesław, Sokorski Włodzimierz, Wyka Kazimierz.</u>
  40 + <u xml:id="u-2.27" who="#Marszałek">Proszę Obywateli Posłów, których nazwiska odczytałem, o zbliżenie się do stołu prezydialnego i o powtarzanie za mną słów ślubowania.</u>
46 41 <u xml:id="u-2.28" who="#komentarz">(Posłowie mający złożyć ślubowanie podchodzą do stołu prezydialnego.)</u>
47   - <u xml:id="u-2.29" who="#Marszalek">Proszę Wysoką Izbę o powstanie.</u>
  42 + <u xml:id="u-2.29" who="#Marszałek">Proszę Wysoką Izbę o powstanie.</u>
48 43 <u xml:id="u-2.30" who="#komentarz">(Wszyscy obecni wstają.)</u>
49   - <u xml:id="u-2.31" who="#Marszalek">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pracować dla dobra Narodu Polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umacniania więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności oraz dla pomyślnego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.”</u>
  44 + <u xml:id="u-2.31" who="#Marszałek">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pracować dla dobra Narodu Polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umacniania więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności oraz dla pomyślnego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.”</u>
50 45 <u xml:id="u-2.32" who="#komentarz">(Posłowie powtarzają za Marszałkiem słowa ślubowania.)</u>
51   - <u xml:id="u-2.33" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
52   - <u xml:id="u-2.34" who="#Marszalek">Stwierdzam, że posłowie: Andrzejewski Jerzy, Baranowski Feliks, Biemawski Witold, Domańska Irena, Jaroszewicz Piotr, Marchlewski Teodor, Mazur Stanisław-Mieczysław, Naszkowski Marian, Pszczółkowski Edmund, Rumiński Bolesław, Sokorski Włodzimierz, Wyka Kazimierz — złożyli ślubowanie.</u>
53   - <u xml:id="u-2.35" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu ustaliło następujący porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia:</u>
54   - <u xml:id="u-2.36" who="#Marszalek">1.Projekt ustawy budżetowej na rok 1953 (druki nr 16 i 18).</u>
55   - <u xml:id="u-2.37" who="#Marszalek">2.Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za rok 1951 (druki nr 17 i 19).</u>
56   - <u xml:id="u-2.38" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia?</u>
57   - <u xml:id="u-2.39" who="#Marszalek">Nikt głosu nie zabiera.</u>
58   - <u xml:id="u-2.40" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: projekt ustawy budżetowej na rok 1953 (druki nr 16 i 18).</u>
59   - <u xml:id="u-2.41" who="#Marszalek">Referat o projekcie budżetu na rok 1953 wygłosi Minister Finansów Tadeusz Dietrich.</u>
  46 + <u xml:id="u-2.33" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
  47 + <u xml:id="u-2.34" who="#Marszałek">Stwierdzam, że posłowie: Andrzejewski Jerzy, Baranowski Feliks, Biemawski Witold, Domańska Irena, Jaroszewicz Piotr, Marchlewski Teodor, Mazur Stanisław-Mieczysław, Naszkowski Marian, Pszczółkowski Edmund, Rumiński Bolesław, Sokorski Włodzimierz, Wyka Kazimierz — złożyli ślubowanie.</u>
  48 + <u xml:id="u-2.35" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu ustaliło następujący porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia:</u>
  49 + <u xml:id="u-2.36" who="#Marszałek">1. Projekt ustawy budżetowej na rok 1953 (druki nr 16 i 18).</u>
  50 + <u xml:id="u-2.37" who="#Marszałek">2. Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za rok 1951 (druki nr 17 i 19).</u>
  51 + <u xml:id="u-2.38" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia?</u>
  52 + <u xml:id="u-2.39" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera.</u>
  53 + <u xml:id="u-2.40" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: projekt ustawy budżetowej na rok 1953 (druki nr 16 i 18).</u>
  54 + <u xml:id="u-2.41" who="#Marszałek">Referat o projekcie budżetu na rok 1953 wygłosi Minister Finansów Tadeusz Dietrich.</u>
60 55 </div>
61 56 <div xml:id="div-3">
62   - <u xml:id="u-3.0" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wysoki Sejmie! Budżet nasz jest podstawowym instrumentem gromadzenia środków finansowych dla zabezpieczenia wykonania zadań państwowych oraz kierowania tych środków stosownie do założeń narodowych planów gospodarczych. Zgodnie z podstawowym prawem ekonomicznym socjalizmu, budżet nasz będąc odbiciem finansowym planów gospodarczych dąży do zapewnienia maksymalnego zaspokojenia stale rosnących potrzeb materialnych i kulturalnych społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki. Nasze budżety służą finansowaniu gospodarki narodowej i urządzeń socjalno-kulturalnych dla dobra najszerszych mas pracujących oraz wzmocnieniu siły naszego państwa, które stoi na straży zdobyczy ludu pracującego. Natomiast budżety państw kapitalistycznych są odzwierciedleniem praw rządzących gospodarką kapitalistyczną, polegających na dążeniu do osiągnięcia maksymalnego zysku przez kapitalistów i obszarników w drodze ucisku, wyzysku, ruiny i pauperyzacji większości ludności własnego kraju, a także w drodze ujarzmiania i systematycznego ograbiania narodów innych krajów. O ile budżety państw imperialistycznych są odbiciem militaryzacji gospodarki narodowej, a sumy wydatków w nich zawarte na zbrojenia odsłaniają drapieżne i agresywne oblicze klas pasożytniczych w tych krajach, o tyle nasze budżety są odzwierciedleniem pokojowego budownictwa i rozwoju gospodarczego, podnoszącego systematycznie poziom życiowy najszerszych mas ludu.</u>
63   - <u xml:id="u-3.1" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W 1952 r. dokonaliśmy wielkiego kroku naprzód na wszystkich odcinkach naszej gospodarki, a przede wszystkim na odcinku przemysłu. Produkcja przemysłowa wzrosła w porównaniu z 1951 r. o 20%, osiągając w stosunku do 1949 r. wskaźnik 194,4%. Jest to wskaźnik wyższy od założonego w Planie 6-letnim na rok 1952, w którym to roku mieliśmy osiągnąć wskaźnik 171,1. To poważne przekroczenie ogólnego wskaźnika wzrostu produkcji w stosunku do założeń Planu 6-letniego zawdzięczamy pomyślnemu wykonaniu naszych zadań gospodarczych w ciągu trzech lat realizacji Planu 6-letniego.</u>
64   - <u xml:id="u-3.2" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W 1952 r. znacznie wzrosło techniczne wyposażenie wszystkich gałęzi produkcji. Podobnie jak w latach poprzednich wzrost produkcji odbywał się na bazie nowej techniki, dalszego postępu technicznego i pełniejszego wykorzystania mocy produkcyjnych. W oparciu o braterską pomoc techniczną Związku Radzieckiego i zacieśniającą się współpracę naukowo-techniczną z krajami demokracji ludowej przemysł socjalistyczny opanował produkcję wielu nowych, niewytwarzanych dotychczas, wysokowydajnych maszyn i urządzeń.</u>
65   - <u xml:id="u-3.3" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Dzięki wprowadzeniu nowej techniki, lepszej organizacji produkcji, dzięki twórczej inicjatywie mas pracujących i dalszemu rozwojowi socjalistycznego współzawodnictwa wydajność pracy wzrosła w 1952 r. w porównaniu z 1951 r. w przemyśle o 13%, a w państwowych przedsiębiorstwach budowlano-montażowych o około 17%.</u>
66   - <u xml:id="u-3.4" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W 1952 r. nastąpiło również dalsze podnoszenie się rolnictwa. Obszar zasiewów w całym rolnictwie zwiększył się w 1952 r. ogółem o około 142.000 ha w porównaniu z 1951 r. Globalne zbiory czterech zbóż w całym rolnictwie były w 1952 r. o około 4% wyższe niż w 1951 r.</u>
67   - <u xml:id="u-3.5" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Globalna wartość produkcji państwowych gospodarstw rolnych wzrosła o około 15% w porównaniu z 1951 r.</u>
68   - <u xml:id="u-3.6" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wzrost ten opierał się na lepszym wyposażeniu rolnictwa w maszyny rolnicze i nawozy sztuczne, wprowadzeniu do naszego rolnictwa nowych osiągnięć agrotechnicznych i rosnącej świadomości społeczno-politycznej wsi.</u>
69   - <u xml:id="u-3.7" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W związku ze wzrostem produkcji przemysłowej i rolnej dochód narodowy wzrósł w 1952 r. o około 10% w porównaniu z 1951 r., przy czym udział gospodarki socjalistycznej w tworzeniu dochodu narodowego osiągnął około 75%.</u>
70   - <u xml:id="u-3.8" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Rozmiar inwestycji wzrósł w 1952 r. o około 22% w porównaniu z 1951 r. W rezultacie tak znacznego zwiększenia działalności inwestycyjnej w 1952 r. osiągnęliśmy zwiększenie zdolności produkcyjnej i usługowej we wszystkich działach gospodarki narodowej.</u>
71   - <u xml:id="u-3.9" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Dzięki tym osiągnięciom nastąpił w 1952 r. wzrost akumulacji przedsiębiorstw socjalistycznych w stosunku do 1951 r.</u>
72   - <u xml:id="u-3.10" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Jednakże nie we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej wykonano w pełni plan obniżenia kosztów własnych i plan akumulacji.</u>
73   - <u xml:id="u-3.11" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Tym niemniej budżet w 1952 r. został wykonany z nadwyżką dzięki poczynionym oszczędnościom w wydatkach i dodatkowemu poprawieniu dochodów w poszczególnych działach gospodarki uspołecznionej i całości budżetu.</u>
74   - <u xml:id="u-3.12" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wysoki Sejmie! Przed naszym budżetem na rok 1953 jako budżetem czwartego roku Planu 6-letniego stoją następujące zadania:</u>
75   - <u xml:id="u-3.13" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">a) zabezpieczenie rozszerzonej reprodukcji socjalistycznej, szybkiego uprzemysłowienia kraju na bazie coraz wyższej techniki, przy wyższym wzroście produkcji środków produkcji i jednoczesnym wydatnym wzroście produkcji środków konsumpcji, b) wzrost produkcji rolniczej na podstawie coraz szerzej stosowanej w rolnictwie nowej techniki, wielkich robót melioracyjnych itd., przy systematycznym wzroście wyższych socjalistycznych form gospodarki, c) zapewnienie sfinansowania rozszerzonych zadań w zakresie poprawy materialnego i kulturalnego bytu ludności pracującej przez zwiększenie środków budżetowych na sfinansowanie usług socjalnych i kulturalnych, a więc wzrostu oświaty, kultury, zdrowia, opieki nad matką i dzieckiem itp. oraz zwiększenie środków budżetowych na sfinansowanie planu budownictwa mieszkaniowego i rozwoju gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, d) zabezpieczenie w ustalonych rozmiarach wydatków na obronę państwa i ochronę bezpieczeństwa wewnętrznego, e) zmniejszenie udziału kosztów utrzymania administracji państwowej w ogólnej kwocie wydatków budżetowych.</u>
76   - <u xml:id="u-3.14" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Budżet na rok 1953 zamyka się po stronie dochodów kwotą 101.069 mln zł, po stronie wydatków zaś kwotą 97.125 mln zł.</u>
77   - <u xml:id="u-3.15" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Budżet więc zamyka się nadwyżką w kwocie 3.944 mln zł. Jest to świadectwem stabilności i zdrowego charakteru naszych finansów oraz ich równowagi, co wypływa z rosnącej siły gospodarki narodowej.</u>
78   - <u xml:id="u-3.16" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wydatków budżetu na rok 1953 nie można bezpośrednio porównać z budżetem na rok 1952 ze względu na zmiany wynikające z uchwały Rządu z dnia 3 stycznia 1953 r. Doprowadzenie obu budżetów do warunków porównywalnych jest w związku z tym dość złożone. Na podstawie jednak szeregu przeliczeń otrzymaliśmy następujące cyfry dla wydatków poszczególnych działów:</u>
79   - <u xml:id="u-3.17" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">a)gospodarka narodowa — wzrost o około 11%, b)usługi socjalno-kulturalne — wzrost o około 6%, c)wydatki na administrację pozostają na niezmienionym w stosunku do roku 1952 poziomie.</u>
80   - <u xml:id="u-3.18" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Ogólny wzrost wydatków budżetowych jest w zasadzie zgodny z przewidywanym tempem wzrostu dochodu narodowego. Najwyższy wzrost w sumie absolutnej wykazują wydatki na gospodarkę narodową, co odpowiada zadaniom industrializacji i podnoszenia poziomu rolnictwa zgodnie z zadaniami Planu 6-letniego. Wzrost wydatków na usługi socjalno-kulturalne związany jest z rozszerzeniem funkcji kulturalno-wychowawczych Państwa Ludowego na etapie budowy ustroju socjalistycznego. Na stabilizowanym poziomie pozostają wydatki na administrację w rezultacie założenia oszczędności w wydatkach osobowych i rzeczowych przy zwiększonym zakresie zadań.</u>
81   - <u xml:id="u-3.19" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Przejdę do bardziej szczegółowego omówienia budżetu.</u>
82   - <u xml:id="u-3.20" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wydatki:</u>
83   - <u xml:id="u-3.21" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Strona wydatkowa budżetu państwa w cyfrach absolutnych obejmuje:</u>
84   - <u xml:id="u-3.22" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">udział w % finansowanie gospodarki narodowej — 49.432,0 mln zł 50,9 finansowanie usług socjalno-kulturalnych — 23.541,1 mln zł 24,2 obrona narodowa — 10.539,7 mln zł 10,8 administracja — 5.978,0 mln zł 6,2 wymiar sprawiedliwości i bezpieczeństwo — 3.907,4mln zł 4,0 długi państwowe — 569,9 mln zł 0,6 rezerwy budżetowe — 3.156,8 mln zł 3,3 97.124,9100,0 Około połowa ogólnej sumy wydatków budżetowych idzie na sfinansowanie gospodarki narodowej, około 25% przeznacza się na urządzenia i usługi socjalno-kulturalne, około 22% przeznacza się na wydatki związane z administracją państwa, obroną narodową, wymiarem sprawiedliwości i bezpieczeństwem. Należy pamiętać, że wydatki socjalno-kulturalne rozproszone są także w innych działach budżetu, jak w dziale administracji itp. Faktyczny ich udział w budżecie jest zatem jeszcze wyższy od wskazanego przed chwilą. Niezależnie od tego poważne sumy wydatkuje się także na akcję socjalną poza budżetem ze środków przedsiębiorstw i innych. Jest to więc budżet wybitnie pokojowy, budżet rozwoju gospodarki narodowej, budżet zaspokojenia potrzeb socjalnych i kulturalnych ludności, budżet zabezpieczający dalszy postęp w rozwoju oświaty, kultury i nauki, dalszy rozwój postępu technicznego.</u>
85   - <u xml:id="u-3.23" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wydatki na gospodarkę narodową obejmują finansowanie inwestycji oraz wzrostu zapasów materiałowych w gospodarce narodowej.</u>
86   - <u xml:id="u-3.24" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Cechą charakterystyczną inwestycji w roku 1953 jest zaznaczające się jakościowe przekształcanie pracy w budownictwie. To przekształcanie wynika ze stale rosnącego udziału nakładów na wielkie budowle socjalizmu.</u>
87   - <u xml:id="u-3.25" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Drugim elementem charakterystycznym jest zmniejszenie liczby tytułów inwestycyjnych z około 12.750 w roku 1952 do 10.700 w roku 1953 przy rosnącej sumie nakładów. Przy większym planie na rok 1953 i przy mniejszej liczbie tytułów inwestycyjnych następuje koncentracja i skupienie wysiłku przedsiębiorstw budowlano-montażowych na zasadniczych inwestycjach.</u>
88   - <u xml:id="u-3.26" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W tym niespotykanym w dziejach narodu rozwoju bazy ekonomicznej kraju, jaki odbywa się w Polsce od chwili, gdy władza spoczęła w rękach ludu pracującego, bierze udział cały naród polski, odrabiając wielowiekowe zaniedbania rządów ucisku społecznego.</u>
89   - <u xml:id="u-3.27" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Jak w latach poprzednich tak również i w 1953 r. wysiłek mas pracujących wspierany jest szlachetną i bezinteresowną pomocą Związku Radzieckiego, powiększającą się z roku na rok i wyrażającą się w roku 1953 rozległymi dostawami dla największych inwestycji socjalizmu w naszym kraju.</u>
90   - <u xml:id="u-3.28" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Podpisana ostatnio w Moskwie umowa handlowa między Polską a Związkiem Radzieckim rozszerza wzajemne dostawy towarowe i stanowi poważną bazę ekonomiczną dla dalszego rozwoju wielkich budowli w naszym kraju i wzmożonych prac na największych inwestycjach w Polsce.</u>
91   - <u xml:id="u-3.29" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Jest to jeszcze jedno ogniwo w łańcuchu wielu dowodów i faktów, które zaszły w okresie 8 lat od chwili podpisania układu polsko-radzieckiego o przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy powojennej i które wykazują, jak nieoceniony jest wkład Związku Radzieckiego w dzieło naszego pokojowego budownictwa — umocnienia naszej Ojczyzny i utrwalenia jej niepodległości.</u>
92   - <u xml:id="u-3.30" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Z budżetu państwa zostaną w r. 1953 sfinansowane m. in. następujące wielkie budowle socjalizmu: budowa Nowej Huty, budowa huty im. Bolesława Bieruta, rozbudowa hut — „Bobrek”, — „Kościuszko”, — „Pokój”, — „Baildon”, „Batory”, budowa zakładów hutniczo-górniczych — „Bolesław”, budowa elektrociepłowni — „Żerań”, elektrowni — „Jaworzno II” i — „Czechnica”, budowa fabryki samochodów osobowych w Warszawie i budowa fabryki samochodów ciężarowych w Lublinie, fabryki maszyn rolniczych w Poznaniu, Dolnośląskich Zakładów Wytwórni Maszyn Elektrycznych we Wrocławiu, Zakł. Metalurg. — „Pomet” w Poznaniu, rozbudowa Nadodrzańskich Zakładów Przemysłu Organicznego — „Rokita” w Brzegu Dolnym, budowa Zakł. Celulozy i Włókien Sztucznych w Jeleniej Górze, Zakł. Przemysłu Chemicznego w Oświęcimiu-Dworach, Zakł. Przemysłu Azotowego w Kędzierzynie, szeregu nowych kopalń węgla kamiennego, budowa przedsiębiorstwa przeróbki węgla brunatnego w Koninie, cementowni w Rejowcu oraz klinkierni — „Wiek II” w Ogrodzieńcu, rozbudowa węzła częstochowskiego, rozbudowa węzła warszawskiego, budowa linii kolejowej, budowa zbiornika wodnego w Goczałkowicach i wiele innych.</u>
93   - <u xml:id="u-3.31" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Nakłady inwestycyjne na leśnictwo i rolnictwo wzrastają w cenach porównywalnych w stosunku do wykonania za rok 1952 o około 30%, w tym wydatki na PGR o 29,2%, POM — o 34,4%, melioracje — o 47,5%, na mechanizację i elektryfikację wsi o 16,6%.</u>
94   - <u xml:id="u-3.32" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Pomoc finansowa państwa na inwestycje w spółdzielniach produkcyjnych wzrasta o 61,2%.</u>
95   - <u xml:id="u-3.33" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W zakresie gospodarki komunalnej podstawowymi inwestycjami są: budowa rurociągu grupowego dla Śląska, budowa rurociągu tłocznego Tomaszów — Łódź, budowa ujęcia wody w Goczałkowicach.</u>
96   - <u xml:id="u-3.34" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W budownictwie mieszkaniowym, spośród wielu-osiedli mieszkaniowych na czoło wysuwają się: budowa miasta Nowa Huta, budowa miasta Nowe Tychy oraz budowa Traktu Starej Warszawy.</u>
97   - <u xml:id="u-3.35" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Osobną wyjątkowo doniosłą inwestycję stanowi metro warszawskie.</u>
98   - <u xml:id="u-3.36" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W budownictwie socjalno-kulturalnym przewidziano kredyty na budowę nowych gmachów szkolnych i rozbudowę istniejących, na budowę 24 domów i internatów akademickich, budowę gmachów szeregu instytutów naukowo-badawczych, jak instytutu elektrotechniki, instytutu mechanizacji i elektryfikacji rolnictwa, wytwórni filmów fabularnych we Wrocławiu i Komorowie, budowę Teatru Wielkiego i Filharmonii w Warszawie, budowę nowych domów kultury itp.</u>
99   - <u xml:id="u-3.37" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Poważne rozmiary zadań inwestycyjnych wymagają podniesienia sprawności wykonawstwa inwestycyjnego oraz wzmożenia dyscypliny i kontroli na tym odcinku.</u>
100   - <u xml:id="u-3.38" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Konieczne jest zmniejszenie kosztów inwestycji drogą usprawnienia kosztorysowania, lepszej organizacji placów budów, wykorzystania sprzętu mechanicznego i zabezpieczenia wykonania planu oddania zakończonych obiektów do eksploatacji. W roku 1953 będzie wzmożona ze strony banków specjalna kontrola nad oszczędnym i sprawnym wykonaniem planu inwestycyjnego. W ciągu całego roku będą analizowane dalsze możliwości obniżenia wydatków inwestycyjnych drogą oszczędności w projektowaniu i wykonawstwie inwestycyjnym.</u>
101   - <u xml:id="u-3.39" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Na wzrost środków obrotowych w gospodarce narodowej przewiduje się w budżecie 2,9 mld zł. Jest to tylko część przyrostu, gdyż pozostała część jest finansowana z zysku przedsiębiorstw i drogą kredytu bankowego. Mimo poważniejszych osiągnięć na odcinku przyśpieszenia krążenia środków obrotowych oraz upłynnienia niechodliwych i zbędnych zapasów istnieją jeszcze w gospodarce narodowej poważne rezerwy i możliwości dalszego przyśpieszenia rotacji. Rzeczywisty stan zapasów normatywnych w r. 1952 przekraczał np. w budownictwie o 54% ustalone normatywy. W zakresie nadmiernych zapasów gotowych wyrobów na fabrykach przejawia się niekiedy brak należytej koordynacji produkcji z handlową siecią dystrybucyjną oraz wytwarzanie wyrobów o jakości i asortymencie nie zawsze dostosowanym do potrzeb rynku. Na odcinek ten zostanie zwrócona w roku 1953 odpowiednia uwaga. Oddziały naszych banków drogą stosowania odpowiedniej polityki kredytowej i ścisłego przestrzegania terminów kredytów będą musiały zaostrzyć kontrolę gospodarki materiałowej.</u>
102   - <u xml:id="u-3.40" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W zakresie wydatków bieżących i inwestycyjnych na urządzenia rolne finansowane bezpośrednio z budżetu przewidziano w budżecie 2,6 mld zł. Z tej kwoty przeznacza się przeszło połowę na POM w związku ze wzrostem ilości ośrodków, zwiększeniem ich wyposażenia w traktory i maszyny rolnicze oraz ze wzrostem zadań związanych przede wszystkim z rozwojem spółdzielczości produkcyjnej. Z dalszych wydatków na rolnictwo wymienić należy poważną sumę przeznaczoną na finansowanie melioracji (578 mln zł), związanych z rozszerzeniem bazy paszowej, oraz wydatki na weterynarię i popieranie produkcji zwierzęcej.</u>
103   - <u xml:id="u-3.41" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Poważny wzrost wykazują również wydatki przeznaczone na zadania w dziedzinie komunikacji, dróg kołowych i wodnych. Na te cele oraz inne zadania w dziale komunikacji przeznacza się w warunkach porównywalnych o 8,3% więcej niż w roku 1952.</u>
104   - <u xml:id="u-3.42" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wydatki budżetowe na gospodarkę komunalną wraz z dotacjami dla przedsiębiorstw wynoszą globalnie w 1953 r. 1,9 mld żł, w 1953 r.</u>
105   - <u xml:id="u-3.43" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">przeznacza się 421 mln zł na wyremontowanie 540.000 izb.</u>
106   - <u xml:id="u-3.44" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wydatki na usługi socjalno-kulturalne wynoszą w 1953 r. 23.541,1 mln zł.</u>
107   - <u xml:id="u-3.45" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Z kwoty tej przypada na:</u>
108   - <u xml:id="u-3.46" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">oświatę i wychowanie — 4.111,1 mln zł szkolnictwo zawodowe — 2.413,3 naukę i szkolnictwo wyższe — 2.334,3 kulturę i sztukę — 968,6 zdrowie i kulturę fizyczną — 4.829,4 ubezpieczenia społeczne — 8.373,0 pomoc społeczną — 511,4 Co oznacza ten kierunek wydatków?</u>
109   - <u xml:id="u-3.47" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Ten kierunek wydatków oznacza:</u>
110   - <u xml:id="u-3.48" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">iż młodzież nasza ma w pełni zabezpieczone warunki swego rozwoju intelektualnego, iż następuje dalszy poważny wzrost naszych kadr specjalistów we wszystkich dziedzinach wiedzy, iż w szybkim tempie odbywa się podniesienie poziomu kulturalnego i zdrowotnego naszego narodu.</u>
111   - <u xml:id="u-3.49" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Przewidziane w budżecie na r. 1953 wydatki na usługi socjalno-kulturalne wielokrotnie przekraczają odpowiednie wydatki dawnych rządów obszarniczo-kapitalistycznych.</u>
112   - <u xml:id="u-3.50" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">O osiągnięciach na odcinku rozwoju urządzeń kulturalno-socjalnych świadczą następujące cyfry: w r. 1952 mieliśmy 14-krotnie więcej dzieci w żłobkach niż w r. 1938, 5-krotnie więcej dzieci w przedszkolach, 2,5-krotnie więcej łóżek szpitalnych licząc na 10.000 mieszkańców, 11-krotnie więcej ośrodków zdrowia.</u>
113   - <u xml:id="u-3.51" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W okresie powojennym zlikwidowaliśmy analfabetyzm, obejmujący w r. 1938 ponad 1/4 ludności w wieku powyżej 10 lat. Mamy obecnie trzykrotnie więcej wyższych uczelni niż w r. 1938. Żadne dziecko w wieku szkolnym nie znajduje się poza szkołą.</u>
114   - <u xml:id="u-3.52" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Jak ten obraz przedstawia się w cyfrach absolutnych dla roku 1953?</u>
115   - <u xml:id="u-3.53" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Obok objęcia nauczaniem w szkołach podstawowych wszystkich dzieci w wieku szkolnym nastąpi zwiększenie ilości uczniów w szkołach ogólnokształcących stopnia licealnego o 7% oraz dalsze wydatne podniesienie stopnia organizacyjnego szkolnictwa podstawowego, wyrażające się w tym, że liczba dzieci uczęszczających do szkół 7-klasowych osiągnie w 1953 roku 85,8%. Jak wiadomo, przed wojną procent ten wynosił zaledwie 43.</u>
116   - <u xml:id="u-3.54" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wydatki na szkolnictwo zawodowe pozwolą w 1953 r. zwiększyć plan usług w szkołach przysposobienia zawodowego o 20,3%, w zasadniczych szkołach zarodowych — o 13,4%.</u>
117   - <u xml:id="u-3.55" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W ramach nauki i szkolnictwa wyższego przewidziane są wydatki budżetowe Polskiej Akademii Nauk, instytutów naukowo-badawczych gospodarczych, innych instytutów naukowo-badawczych, wydatki na biblioteki i muzea. W 1953 r. przewiduje się utworzenie 10 dalszych instytutów naukowych.</u>
118   - <u xml:id="u-3.56" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W 1953 r. studiować będzie na wyższych uczelniach 136 tys. studentów wobec 125 tys. w roku 1952 i 48 tys. w roku 1937. Ilość katedr wzrasta z 2.145 w 1952 r. do 2.239 w 1953 r., tj. do liczby prawie trzykrotnie wyższej niż przed wojną. Młodzież studiująca na wyższych uczelniach korzystać będzie z szerokiej pomocy stypendialnej. Więcej niż połowa studentów otrzymywać będzie stypendia, a ponad 1/3 mieszkać będzie w domach akademickich i internatach.</u>
119   - <u xml:id="u-3.57" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W opiece nad dzieckiem przewidziane jest finansowanie przedszkoli miejskich, przedszkoli wiejskich, świetlic dziecięcych, domów wczasów dziecięcych, dziecińców wiejskich. Tak np. ilość miejsc w przedszkolach wzrośnie z 355.800 w 1952 r. do 366.700 w 1953 r. i osiągnie tym samym liczbę czterokrotnie wyższą niż przed wojną.</u>
120   - <u xml:id="u-3.58" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Środki budżetowe przewidziane na opiekę zamkniętą i inne akcje i urządzenia przewidują wydatki na domy dziecka i młodzieży, specjalne zakłady wychowawcze, schroniska dla nieletnich, centralny zakup książek dla bibliotek szkolnych.</u>
121   - <u xml:id="u-3.59" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wydatki na kulturę i sztukę pozwolą na dalszy rozwój sieci domów kultury, świetlic, bibliotek powszechnych, kin, teatrów, oper i filharmonii.</u>
122   - <u xml:id="u-3.60" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Nadto finansowaniem z budżetu państwowego będzie objęta pomoc dla trwale niezdolnych do pracy, których stan zdrowia, wiek, warunki materialne i rodzinne kwalifikują do korzystania z domów opieki i zakładów specjalnych.</u>
123   - <u xml:id="u-3.61" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Podobnie jak w latach ubiegłych setki tysięcy ludzi pracy korzystać będzie w tym roku z wczasów pracowniczych — instytucji nieznanej zupełnie przed wojną. Ilość pracowników korzystających z wczasów wzrośnie w 1953 r. o 9,9%. Struktura wczasów ulegnie dalszej poprawie przez skierowanie na wczasy większej niż w r. 1952 ilości robotników fizycznych.</u>
124   - <u xml:id="u-3.62" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W zakresie służby zdrowia na odcinku lecznictwa zamkniętego wydatki budżetowe umożliwią w 1953 r. zwiększenie ilości łóżek w szpitalach i izbach chorych o 10.771, to znaczy prawie o tyle, ile przed wojną przybywało w ciągu 10 lat.</u>
125   - <u xml:id="u-3.63" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Na odcinku pomocy otwartej zwiększa się sieć lecznictwa otwartego, w szczególności pomocy lekarskiej przy zakładach przemysłowych. Zwiększa się również znacznie sieć urządzeń służby zdrowia obejmujących ochronę zdrowia matki i dziecka, ilość miejsc w żłobkach wzrośnie o 16,8%. Zwiększa się także znacznie ilość łóżek w sanatoriach i prewentoriach przeciwgruźliczych. W sanatoriach ilość łóżek wzrasta o 9,9%, w prewentoriach — o 7,9%. Ponadto w ramach wydatków na służbę zdrowia finansowane będą stacje sanitarno-epidemiologiczne oraz punkty przeciw odrowe, a także rozwinięta będzie pomoc doraźna.</u>
126   - <u xml:id="u-3.64" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Łożone corocznie przez państwo wielkie sumy na podniesienie stanu zdrowotnego ludności znajdują swój wyraz w cyfrach przyrostu naturalnego. Na 1.000 mieszkańców przyrost naturalny wzrasta z 10,7 w r. 1938 do 19 w r. 1950. Ilość urodzeń na 1.000 mieszkańców wzrosła z 24,5 w r. 1938 do 30,6 w r. 1950, a ilość zgonów spadła z 13,8 w r. 1938 do 11,6 w r. 1950.</u>
127   - <u xml:id="u-3.65" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Ilość zgonów z powodu gruźlicy spadła z 18 na 10.000 mieszkańców w okresie przedwojennym do 11 na 10.000 mieszkańców w r. 1950.</u>
128   - <u xml:id="u-3.66" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wreszcie bardzo poważne sumy łoży państwo na inne wydatki socjalno-kulturalne, jak zasiłki rodzinne, zasiłki chorobowe, emerytury, renty, zaopatrzenie oraz takie formy pomocy socjalnej, jak wyprawki niemowlęce i protezy.</u>
129   - <u xml:id="u-3.67" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Ogromna część wydatków socjalno-kulturalnych przechodzi przez budżety rad narodowych. Tak np. wydatki budżetów terenowych na oświatę i wychowanie stanowią w roku 1953 — 86% całości wydatków państwa na ten cel, 62% wydatków na zdrowie i kulturę fizyczną przechodzi przez budżety terenowe.</u>
130   - <u xml:id="u-3.68" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Ogólna suma budżetów terenowych rośnie z roku na rok. Wzrasta także stopniowo udział wydatków województw o słabo rozwiniętej gospodarce w ogólnej sumie budżetów terenowych. Wzrost wydatków bieżących oraz wielkie sumy inwestycyjne łożone przez państwo na obszarach dawniej całkowicie zaniedbanych powodują, iż stopniowo zmniejsza się rozpiętość między przodującymi a dawniej zaniedbanymi okręgami i województwami.</u>
131   - <u xml:id="u-3.69" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Poza zwiększonym zakresem zadań wykonywanych przez rady narodowe, zwiększa się jednocześnie udział mas w ich gospodarce przez pogłębienie i rozszerzenie oddolnej inicjatywy w trakcie uchwalania, a następnie wykonywania budżetów terenowych.</u>
132   - <u xml:id="u-3.70" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W pracach budżetowych weźmie udział około 100 tys. radnych, zarówno na sesjach rad narodowych jak i poprzez komisje w radach narodowych.</u>
133   - <u xml:id="u-3.71" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wydatki na obronę narodową pozostają w budżecie na rok 1953 w granicach tego samego udziału, jaki miały w budżecie roku ubiegłego. Udział ten wynosi 10,8%. Świadczy to o wybitnie pokojowym charakterze naszej polityki i naszego budżetu. Porównanie tego udziału do udziału bezpośrednich wydatków zbrojeniowych w budżetach państw imperialistycznych, wynoszących w budżecie Stanów Zjednoczonych 74%, Anglii 37%, blisko połowę wszystkich dochodów skarbowych we Francji i do bardzo znacznych sum wydatkowanych na ten cel w Niemczech Zachodnich, jest niezmiernie wymowne.</u>
134   - <u xml:id="u-3.72" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Rząd przywiązuje dużą wagę do usprawnienia administracji centralnej i terenowej. W ostatnich latach dokonano poważnych prac na odcinku polepszenia struktury aparatu administracyjnego.</u>
135   - <u xml:id="u-3.73" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W połowie 1952 r. wprowadzona została rejestracja i kontrola etatów, stawek i funduszu płac we wszystkich jednostkach budżetowych. Akcja ta dała już pewne pozytywne wyniki.</u>
136   - <u xml:id="u-3.74" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W budżecie na rok 1953 nie preliminuje się wzrostu wydatków na administrację. Ilość etatów w 1953 r. zredukowano o blisko 4.000 w stosunku do stanu na koniec roku 1952. Administracja nasza staje się z każdym rokiem coraz bardziej oszczędna, jednak zdajemy sobie sprawę, że nie usunęliśmy wszystkich przerostów administracyjnych. Zarówno przed Ministerstwem Finansów i Państwową Komisją Etatów jak i przed terenowymi radami narodowymi i wszystkimi nami stoi zadanie walki o likwidację przerostów i usprawnienie organizacji naszej administracji.</u>
137   - <u xml:id="u-3.75" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Skąd czerpiemy środki na pokrycie tych wielkich zadań, które corocznie stawiamy przed sobą w dziedzinie gospodarczego, kulturalnego i socjalnego rozwoju naszego kraju i które z pełnym powodzeniem realizujemy?</u>
138   - <u xml:id="u-3.76" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Z sumy 101,1 mld zł dochodów państwa w budżecie na rok 1953 ponad 87 mld zł pochodzi z gospodarki uspołecznionej, która pod różnymi tytułami, jak podatek obrotowy od operacji nietowarowych, jak wpłaty z zysku, składki ubezpieczeniowe itp., pokrywa 86% wszystkich dochodów państwa. Na pozostałą sumę dochodów składają się podatki od gospodarki nieuspołecznionej — 6,8 mld zł, czyli 6%, oraz bezpośrednie świadczenia pieniężne ludności — 3,2 mld zł czyli 3,2%.</u>
139   - <u xml:id="u-3.77" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Oto jest odpowiedź na pytanie, skąd płyną środki do budżetu. Płyną one przede wszystkim z gospodarki socjalistycznej. Budżet nasz jest silny siłą gospodarki socjalistycznej. Rośnie i rozwija się wraz z jej rozwojem. Podstawą dochodów budżetowych jest akumulacja przedsiębiorstw socjalistycznych.</u>
140   - <u xml:id="u-3.78" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Narodowy Plan Gospodarczy na rok 1953 zakłada dalszy wzrost produkcji przemysłowej i rolnej. Produkcja przemysłu wzrośnie o 13,4%. Plan 6-letni przewidywał na r. 1953 w porównaniu z r. 1949 wskaźnik wzrostu 197,1. Przyrost produkcji o 13,4% w porównaniu z rokiem 1952 oznacza, iż faktycznie osiągniemy w r. 1953 wskaźnik wzrostu 220,4.</u>
141   - <u xml:id="u-3.79" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Zakłada się także wydatny wzrost produkcji rolnej i pewne złagodzenie nadmiernej dysproporcji w tempie rozwoju przemysłu i rolnictwa. Rozwój gospodarki socjalistycznej spowoduje w 1953 r. dalsze zwiększenie jej udziału w globalnej produkcji naszego kraju. Udział ten wzrośnie z 80,5% w r. 1952 do 82,1% w 1953 r. Oznacza to dalszy postęp w rozwoju socjalistycznych form gospodarowania i stale rosnącą przewagę socjalistycznych elementów w naszej gospodarce.</u>
142   - <u xml:id="u-3.80" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Udział gospodarki socjalistycznej w wytworzonym dochodzie narodowym osiągnie w 1953 r. 77% w stosunku do 75% w ub. roku.</u>
143   - <u xml:id="u-3.81" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Dochody z gospodarki uspołecznionej i założony w budżecie na rok 1953 ich wzrost oparte są o zadania Narodowego Planu Gospodarczego nie tylko w zakresie wzrostu produkcji i obrotu towarowego, lecz także w zakresie obniżenia kosztów własnych.</u>
144   - <u xml:id="u-3.82" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Zadania te wynoszą w przemyśle 3,6%, w budownictwie — 7,5%, w kolejnictwie — 2%. Zadania te są mobilizujące, jednak w pełni realne. Mogą i powinny być nie tylko wykonane, ale i przekroczone.</u>
145   - <u xml:id="u-3.83" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Systematyczne wprowadzanie do produkcji nowej techniki i przodującej technologii, ulepszanie organizacji produkcji, wzrost kwalifikacji kadr pracowniczych pozwoli w 1953 r. na dalsze zwiększenie wydajności pracy, a tym samym na obniżenie kosztów własnych. Dlatego plan na rok 1953 zakłada wzrost wydajności pracy na jednego robotnika grupy przemysłowej w przemyśle kluczowym o 8%.</u>
146   - <u xml:id="u-3.84" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Osiągnięcie i przekroczenie dochodów państwowych z gospodarki narodowej wymaga w r. 1953 odpowiedniej mobilizacji. Konieczne jest w bieżącym roku wzmocnienie dyscypliny finansowej na wszystkich odcinkach naszej gospodarki, zwłaszcza zaś dyscypliny płac. Muszą być zlikwidowane przekroczenia, jakie w tej dziedzinie miały miejsce w ub. roku w niektórych resortach, jak np. w przemyśle maszynowym i budownictwie.</u>
147   - <u xml:id="u-3.85" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Szczególnie ostro musi być postawiona sprawa oszczędności materiałowych w naszych fabrykach, kopalniach i hutach. Musi być wydana zdecydowana walka brakoróbstwu i marnotrawstwu. Nie mogą się powtarzać fakty przekraczania norm zużycia materiałów, jakie występowały w r. 1952 np. w przemyśle węglowym, brak zabezpieczenia materiałów magazynowanych, jak to było np. w przemyśle maszynowym, nieosiąganie wskaźników planowego wykorzystywania surowca, jakie miało miejsce w przemyśle wełnianym, przekroczenie odsetka odpadków w przemyśle bawełnianym itd., a przeciwnie — musi być wzmożona walka o uporządkowanie gospodarki surowcowej, zmniejszenie strat fabrykacyjnych, ścisłe przestrzeganie receptur i jak najszersze stosowanie materiałów zastępczych.</u>
148   - <u xml:id="u-3.86" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Szczególnej troski wymaga od nas również gospodarka w rolnictwie socjalistycznym. Konieczna jest najbardziej ostra walka z wszelkimi przejawami marnotrawstwa, walka o poszanowanie i nietykalność własności społecznej, walka o dyscyplinę i lepszą organizację pracy w PGR-ach, w POM-ach i spółdzielniach produkcyjnych. Walka o akumulację musi być zabezpieczona wykonaniem i przekroczeniem planu produkcji pod względem ilości, asortymentu i gatunku. Przekroczenie planu produkcji W I kwartale br. wskazuje, iż jest to całkowicie możliwe. Każdy procent podniesienia wydajności pracy, każdy procent podniesienia akumulacji przynosi państwu setki milionów zł, które obracane są na polepszenie warunków bytu mas pracujących, rozwój nauki i kultury, wzmacniają siłę gospodarczą kraju.</u>
149   - <u xml:id="u-3.87" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Na aparacie finansowym i kredytowym spoczywa obowiązek wzmożenia kontroli gospodarki finansowej oraz pełnej i terminowej realizacji planu dochodów państwowych. Nasze organy finansowe i oddziały banków winny bardziej ostro i bojowo walczyć o wzmocnienie dyscypliny finansowej i kredytowej.</u>
150   - <u xml:id="u-3.88" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wszystkie te poważne zadania mogą być wykonane i przekroczone przy pełnej mobilizacji załóg, pomocy związków zawodowych i pod kierunkiem naszej, nieugiętej w walce o szczęśliwą przyszłość kraju, Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
151   - <u xml:id="u-3.89" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
152   - <u xml:id="u-3.90" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Dochody z gospodarki nieuspołecznionej w budżecie na rok 1953 wzrastają nieznacznie.</u>
153   - <u xml:id="u-3.91" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Zwyżka dochodów z tego tytułu mieści w sobie również realizację zaległości z lat poprzednich.</u>
154   - <u xml:id="u-3.92" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Pewien wzrost na odcinku podatku gruntowego nie stanowi dodatkowego obciążenia wsi, ponieważ dochodowość w 1953 r. również wzrasta. Zwiększenie dochodowości wsi spowodowane zostało nowymi cenami na kontraktowaną produkcję roślinną i zwierzęcą, możliwością zbywania nadwyżek rolnych po cenach wolnorynkowych i rosnącą wydajnością z ha.</u>
155   - <u xml:id="u-3.93" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W roku 1953 państwo wydaje tytułem różnych świadczeń w stosunku do wsi, jak świadczenia weterynaryjne, popieranie produkcji zwierzęcej, urządzenia rolne, elektryfikacja wsi, utrzymanie i budowa dróg gminnych i powiatowych, szkoły wiejskie itp. — sumę ponad 8 mld zł. Z drugiej strony dochody, które wpływają do budżetu ze wsi, jak podatek gruntowy, opłaty na Fundusz Ziemi, opłaty elektryfikacyjne, składki na rzecz Państwowego Zakładu Ubezpieczeń i inne drobniejsze dochody wynoszą 6,6 mld zł. Sojusz robotniczo-chłopski, wielkie ogólne interesy klasy robotniczej i chłopstwa pracującego w dziedzinie budowy i rozbudowy naszego przemysłu jako podstawowego warunku rozwoju siły ekonomicznej naszego państwa i rozwoju rolnictwa wymagają, by świadczenia państwa na rzecz wsi systematycznie rosły i by wieś skrupulatnie wypełniała wszystkie swe obowiązki wobec państwa.</u>
156   - <u xml:id="u-3.94" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Aczkolwiek dochody podatkowe wynoszą niedużą stosunkowo część dochodów budżetowych, jednakże stanowią one istotny instrument regulowania podziału dochodu narodowego i ograniczenia dochodów elementów kapitalistycznych. Realizacja ich w 1953 r. wymaga od rad narodowych wzmożenia wysiłku dla wykonania zadań podatkowych i usprawnienia administracji podatkowej.</u>
157   - <u xml:id="u-3.95" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Wysoki Sejmie! Z roku na rok rośnie znaczenie naszego budżetu w utrwalaniu i rozbudowie zdobyczy mas pracujących. Z roku na rok budżet nasz staje się coraz lepszym narzędziem, przy pomocy którego Państwo Ludowe zbiera i wydatkuje poważne sumy na rozwój życia społecznego. Wraz z rozwojem i rozbudową gospodarki uspołecznionej rośnie także i wzmacnia się system budżetowy.</u>
158   - <u xml:id="u-3.96" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Budżet na rok 1953 zamyka się nadwyżką w wysokości 3.944,5 mln zł.</u>
159   - <u xml:id="u-3.97" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Nadwyżką ta jest dowodem siły naszej gospodarki narodowej. Nowych bodźców udzieliła gospodarce narodowej uchwała Rady Ministrów w sprawie zniesienia bonowego zaopatrzenia, regulacji cen, ogólnej podwyżki płac i zniesienia ograniczeń w handlu nadwyżkami produktów rolniczych. Przyczyniła się ona do lepszego zaopatrzenia ludności miejskiej i wiejskiej, do ograniczenia elementów kapitalistycznych, ukrócenia spekulacji, do stopniowego zwiększenia siły nabywczej ludności, do wzrostu wydajności pracy w przemyśle i rolnictwie, do zacieśnienia sojuszu robotniczo-chłopskiego i do umocnienia przodującej roli klasy robotniczej.</u>
160   - <u xml:id="u-3.98" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Jak wiadomo z komunikatu Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, I kwartał br. wykazał dalszy pomyślny rozwój naszej gospodarki.</u>
161   - <u xml:id="u-3.99" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Narodowy Plan Gospodarczy w I kwartale br. wykonany został w przemyśle w 103,1%. Stwarza to pomyślne perspektywy dla realizacji budżetu i w szczególności dla wygospodarowania nadwyżki, która zużyta zostanie do wzmożenia rozwoju naszej gospodarki i dalszej poprawy położenia mas pracujących.</u>
162   - <u xml:id="u-3.100" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Nadwyżka budżetowa nie powstanie jednak sama przez się. Musi być ona wypracowana. Nie może ona być w najmniejszym stopniu pomniejszona przez niedobory lub straty, jakie miały miejsce w niektórych gałęziach gospodarki w roku ubiegłym. Wręcz przeciwnie, winniśmy dążyć do powiększenia nadwyżki budżetowej.</u>
163   - <u xml:id="u-3.101" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Walcząc o akumulację i dochody budżetowe roku 1953, musimy ujawnić wszystkie rezerwy i postawić je do dyspozycji państwa.</u>
164   - <u xml:id="u-3.102" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Źródłami tych rezerw są:</u>
165   - <u xml:id="u-3.103" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">wzrost wydajności pracy — szybszy od wzrostu średnich płac;</u>
166   - <u xml:id="u-3.104" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">oszczędność w gospodarce materiałowej; ochrona własności socjalistycznej;</u>
167   - <u xml:id="u-3.105" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">walka o porządek w magazynach i na placach przechowywania materiałów;</u>
168   - <u xml:id="u-3.106" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">walka z nieusprawiedliwionymi ubytkami w transporcie i handlu;</u>
169   - <u xml:id="u-3.107" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">wzmocnienie kontroli przez opracowanie norm kosztorysowych w budownictwie i innych form kontroli materiałowej i finansowej;</u>
170   - <u xml:id="u-3.108" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">likwidacja przerostów w administracji ogólnej, administracji fabrycznej i handlowej;</u>
171   - <u xml:id="u-3.109" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">oszczędne i celowe wydatkowanie środków przez jednostki budżetowe i pełne realizowanie wpływów dochodów państwa zarówno z gospodarki uspołecznionej jak i nieuspołecznionej i od ludności.</u>
172   - <u xml:id="u-3.110" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W ustroju kapitalistycznym na oczach klasy robotniczej niszczy się wytwory jej rąk. Miliony bezrobotnych nie włączonych do procesu produkcyjnego stoją poza warsztatami pracy marnotrawiąc swe zdolności i doprowadzane są do dna nędzy. Kryzysy dezorganizują życie gospodarcze. Duża część olbrzymich zysków kapitalistów wydatkowana jest na pasożytniczą konsumpcję. Kapitalizm wyciskając olbrzymie sumy z pracy robotnika i chłopa marnotrawi je w bezprzykładny sposób. Nasz ustrój nie zna tych plag.</u>
173   - <u xml:id="u-3.111" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Miliony ludzi pracy biorą codziennie udział w procesie produkcyjnym, widzą jak przebiega gospodarka na ich zakładach pracy i walczą o to, aby ona była jak najoszczędniejsza. Tę walkę pogłębiajmy z dnia na dzień i obracajmy zdobyte w ten sposób środki na wzrost gospodarki narodowej, na budowę nowych mieszkań, na polepszenie urządzeń socjalnych i kulturalnych.</u>
174   - <u xml:id="u-3.112" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Planowy system oszczędzania jest prawem, którym rządzi się gospodarka socjalistyczna.</u>
175   - <u xml:id="u-3.113" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Najpiękniej wyraża się świadomość mas w najpotężniejszym źródle, jakim jest współzawodnictwo pracy. Zainicjowany ruch o niedopuszczenie braków w produkcji, zastosowanie noża Kolesowa w obróbce metali i inne formy współzawodnictwa pracy winny skierować jeszcze większą z naszej strony uwagę na tkwiące tutaj niewykorzystane rezerwy.</u>
176   - <u xml:id="u-3.114" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Mobilizujmy nieustannie masy do wypełniania zadań produkcyjnych w mieście i na wsi, rozszerzajmy współzawodnictwo socjalistyczne, popierajmy szeroką i różnorodną inicjatywę oddolną mas w tym ruchu, torujmy drogę nowatorstwu w produkcji, sprzyjajmy wzrostowi techniki i jej szerokiemu panowaniu, pilnujmy terminowego uruchamiania nowych inwestycji i pełnej, rytmicznej realizacji wszystkich zadań planu gospodarczego na rok 1953, tak jak uczy nas towarzysz Bolesław Bierut.</u>
177   - <u xml:id="u-3.115" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">W ten sposób zrealizujemy nasz wkład do wysiłku wszystkich wolnych narodów w walce o utrwalenie pokoju na całym świecie.</u>
178   - <u xml:id="u-3.116" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Przedkładam Wysokiemu Sejmowi budżet na rok 1953, uchwalony po raz pierwszy na podstawie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — jako budżet:</u>
179   - <u xml:id="u-3.117" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">1) zabezpieczający wykonanie doniosłych zadań ustalonych w Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1953, 2) zapewniający dalszy rozwój kultury, nauki i oświaty, 3) zapewniający dalszy rozwój pokojowego budownictwa, 4) w pełni zrównoważony i zamykający się poważną nadwyżką.</u>
180   - <u xml:id="u-3.118" who="#MinisterFinansowTadeuszDietrich">Od nas i od wszystkich ludzi pracy zależy nie tylko pełne zrealizowanie zadań, których wyrazem finansowym jest ten budżet, lecz także ich przekroczenie a tym samym i przyspieszenie budownictwa socjalizmu w naszej Ojczyźnie.</u>
181   - <u xml:id="u-3.119" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
  57 + <u xml:id="u-3.0" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wysoki Sejmie! Budżet nasz jest podstawowym instrumentem gromadzenia środków finansowych dla zabezpieczenia wykonania zadań państwowych oraz kierowania tych środków stosownie do założeń narodowych planów gospodarczych. Zgodnie z podstawowym prawem ekonomicznym socjalizmu, budżet nasz będąc odbiciem finansowym planów gospodarczych dąży do zapewnienia maksymalnego zaspokojenia stale rosnących potrzeb materialnych i kulturalnych społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki. Nasze budżety służą finansowaniu gospodarki narodowej i urządzeń socjalno-kulturalnych dla dobra najszerszych mas pracujących oraz wzmocnieniu siły naszego państwa, które stoi na straży zdobyczy ludu pracującego. Natomiast budżety państw kapitalistycznych są odzwierciedleniem praw rządzących gospodarką kapitalistyczną, polegających na dążeniu do osiągnięcia maksymalnego zysku przez kapitalistów i obszarników w drodze ucisku, wyzysku, ruiny i pauperyzacji większości ludności własnego kraju, a także w drodze ujarzmiania i systematycznego ograbiania narodów innych krajów. O ile budżety państw imperialistycznych są odbiciem militaryzacji gospodarki narodowej, a sumy wydatków w nich zawarte na zbrojenia odsłaniają drapieżne i agresywne oblicze klas pasożytniczych w tych krajach, o tyle nasze budżety są odzwierciedleniem pokojowego budownictwa i rozwoju gospodarczego, podnoszącego systematycznie poziom życiowy najszerszych mas ludu.</u>
  58 + <u xml:id="u-3.1" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W 1952 r. dokonaliśmy wielkiego kroku naprzód na wszystkich odcinkach naszej gospodarki, a przede wszystkim na odcinku przemysłu. Produkcja przemysłowa wzrosła w porównaniu z 1951 r. o 20%, osiągając w stosunku do 1949 r. wskaźnik 194,4%. Jest to wskaźnik wyższy od założonego w Planie 6-letnim na rok 1952, w którym to roku mieliśmy osiągnąć wskaźnik 171,1. To poważne przekroczenie ogólnego wskaźnika wzrostu produkcji w stosunku do założeń Planu 6-letniego zawdzięczamy pomyślnemu wykonaniu naszych zadań gospodarczych w ciągu trzech lat realizacji Planu 6-letniego.</u>
  59 + <u xml:id="u-3.2" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W 1952 r. znacznie wzrosło techniczne wyposażenie wszystkich gałęzi produkcji. Podobnie jak w latach poprzednich wzrost produkcji odbywał się na bazie nowej techniki, dalszego postępu technicznego i pełniejszego wykorzystania mocy produkcyjnych. W oparciu o braterską pomoc techniczną Związku Radzieckiego i zacieśniającą się współpracę naukowo-techniczną z krajami demokracji ludowej przemysł socjalistyczny opanował produkcję wielu nowych, niewytwarzanych dotychczas, wysokowydajnych maszyn i urządzeń.</u>
  60 + <u xml:id="u-3.3" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Dzięki wprowadzeniu nowej techniki, lepszej organizacji produkcji, dzięki twórczej inicjatywie mas pracujących i dalszemu rozwojowi socjalistycznego współzawodnictwa wydajność pracy wzrosła w 1952 r. w porównaniu z 1951 r. w przemyśle o 13%, a w państwowych przedsiębiorstwach budowlano-montażowych o około 17%.</u>
  61 + <u xml:id="u-3.4" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W 1952 r. nastąpiło również dalsze podnoszenie się rolnictwa. Obszar zasiewów w całym rolnictwie zwiększył się w 1952 r. ogółem o około 142.000 ha w porównaniu z 1951 r. Globalne zbiory czterech zbóż w całym rolnictwie były w 1952 r. o około 4% wyższe niż w 1951 r.</u>
  62 + <u xml:id="u-3.5" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Globalna wartość produkcji państwowych gospodarstw rolnych wzrosła o około 15% w porównaniu z 1951 r.</u>
  63 + <u xml:id="u-3.6" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wzrost ten opierał się na lepszym wyposażeniu rolnictwa w maszyny rolnicze i nawozy sztuczne, wprowadzeniu do naszego rolnictwa nowych osiągnięć agrotechnicznych i rosnącej świadomości społeczno-politycznej wsi.</u>
  64 + <u xml:id="u-3.7" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W związku ze wzrostem produkcji przemysłowej i rolnej dochód narodowy wzrósł w 1952 r. o około 10% w porównaniu z 1951 r., przy czym udział gospodarki socjalistycznej w tworzeniu dochodu narodowego osiągnął około 75%.</u>
  65 + <u xml:id="u-3.8" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Rozmiar inwestycji wzrósł w 1952 r. o około 22% w porównaniu z 1951 r. W rezultacie tak znacznego zwiększenia działalności inwestycyjnej w 1952 r. osiągnęliśmy zwiększenie zdolności produkcyjnej i usługowej we wszystkich działach gospodarki narodowej.</u>
  66 + <u xml:id="u-3.9" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Dzięki tym osiągnięciom nastąpił w 1952 r. wzrost akumulacji przedsiębiorstw socjalistycznych w stosunku do 1951 r.</u>
  67 + <u xml:id="u-3.10" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Jednakże nie we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej wykonano w pełni plan obniżenia kosztów własnych i plan akumulacji.</u>
  68 + <u xml:id="u-3.11" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Tym niemniej budżet w 1952 r. został wykonany z nadwyżką dzięki poczynionym oszczędnościom w wydatkach i dodatkowemu poprawieniu dochodów w poszczególnych działach gospodarki uspołecznionej i całości budżetu.</u>
  69 + <u xml:id="u-3.12" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wysoki Sejmie! Przed naszym budżetem na rok 1953 jako budżetem czwartego roku Planu 6-letniego stoją następujące zadania:</u>
  70 + <u xml:id="u-3.13" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">a) zabezpieczenie rozszerzonej reprodukcji socjalistycznej, szybkiego uprzemysłowienia kraju na bazie coraz wyższej techniki, przy wyższym wzroście produkcji środków produkcji i jednoczesnym wydatnym wzroście produkcji środków konsumpcji,</u>
  71 + <u xml:id="u-3.14" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">b) wzrost produkcji rolniczej na podstawie coraz szerzej stosowanej w rolnictwie nowej techniki, wielkich robót melioracyjnych itd., przy systematycznym wzroście wyższych socjalistycznych form gospodarki,</u>
  72 + <u xml:id="u-3.15" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">c) zapewnienie sfinansowania rozszerzonych zadań w zakresie poprawy materialnego i kulturalnego bytu ludności pracującej przez zwiększenie środków budżetowych na sfinansowanie usług socjalnych i kulturalnych, a więc wzrostu oświaty, kultury, zdrowia, opieki nad matką i dzieckiem itp. oraz zwiększenie środków budżetowych na sfinansowanie planu budownictwa mieszkaniowego i rozwoju gospodarki komunalnej i mieszkaniowej,</u>
  73 + <u xml:id="u-3.16" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">d) zabezpieczenie w ustalonych rozmiarach wydatków na obronę państwa i ochronę bezpieczeństwa wewnętrznego,</u>
  74 + <u xml:id="u-3.17" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">e) zmniejszenie udziału kosztów utrzymania administracji państwowej w ogólnej kwocie wydatków budżetowych.</u>
  75 + <u xml:id="u-3.18" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Budżet na rok 1953 zamyka się po stronie dochodów kwotą 101.069 mln zł, po stronie wydatków zaś kwotą 97.125 mln zł.</u>
  76 + <u xml:id="u-3.19" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Budżet więc zamyka się nadwyżką w kwocie 3.944 mln zł. Jest to świadectwem stabilności i zdrowego charakteru naszych finansów oraz ich równowagi, co wypływa z rosnącej siły gospodarki narodowej.</u>
  77 + <u xml:id="u-3.20" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wydatków budżetu na rok 1953 nie można bezpośrednio porównać z budżetem na rok 1952 ze względu na zmiany wynikające z uchwały Rządu z dnia 3 stycznia 1953 r. Doprowadzenie obu budżetów do warunków porównywalnych jest w związku z tym dość złożone. Na podstawie jednak szeregu przeliczeń otrzymaliśmy następujące cyfry dla wydatków poszczególnych działów:</u>
  78 + <u xml:id="u-3.21" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">a) gospodarka narodowa — wzrost o około 11%,</u>
  79 + <u xml:id="u-3.22" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">b) usługi socjalno-kulturalne — wzrost o około 6%,</u>
  80 + <u xml:id="u-3.23" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">c) wydatki na administrację pozostają na niezmienionym w stosunku do roku 1952 poziomie.</u>
  81 + <u xml:id="u-3.24" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Ogólny wzrost wydatków budżetowych jest w zasadzie zgodny z przewidywanym tempem wzrostu dochodu narodowego. Najwyższy wzrost w sumie absolutnej wykazują wydatki na gospodarkę narodową, co odpowiada zadaniom industrializacji i podnoszenia poziomu rolnictwa zgodnie z zadaniami Planu 6-letniego. Wzrost wydatków na usługi socjalno-kulturalne związany jest z rozszerzeniem funkcji kulturalno-wychowawczych Państwa Ludowego na etapie budowy ustroju socjalistycznego. Na stabilizowanym poziomie pozostają wydatki na administrację w rezultacie założenia oszczędności w wydatkach osobowych i rzeczowych przy zwiększonym zakresie zadań.</u>
  82 + <u xml:id="u-3.25" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Przejdę do bardziej szczegółowego omówienia budżetu.</u>
  83 + <u xml:id="u-3.26" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wydatki:</u>
  84 + <u xml:id="u-3.27" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Strona wydatkowa budżetu państwa w cyfrach absolutnych obejmuje:</u>
  85 + <u xml:id="u-3.28" who="#komentarz">(tabela)</u>
  86 + <u xml:id="u-3.29" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Około połowa ogólnej sumy wydatków budżetowych idzie na sfinansowanie gospodarki narodowej, około 25% przeznacza się na urządzenia i usługi socjalno-kulturalne, około 22% przeznacza się na wydatki związane z administracją państwa, obroną narodową, wymiarem sprawiedliwości i bezpieczeństwem. Należy pamiętać, że wydatki socjalno-kulturalne rozproszone są także w innych działach budżetu, jak w dziale administracji itp. Faktyczny ich udział w budżecie jest zatem jeszcze wyższy od wskazanego przed chwilą. Niezależnie od tego poważne sumy wydatkuje się także na akcję socjalną poza budżetem ze środków przedsiębiorstw i innych. Jest to więc budżet wybitnie pokojowy, budżet rozwoju gospodarki narodowej, budżet zaspokojenia potrzeb socjalnych i kulturalnych ludności, budżet zabezpieczający dalszy postęp w rozwoju oświaty, kultury i nauki, dalszy rozwój postępu technicznego.</u>
  87 + <u xml:id="u-3.30" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wydatki na gospodarkę narodową obejmują finansowanie inwestycji oraz wzrostu zapasów materiałowych w gospodarce narodowej.</u>
  88 + <u xml:id="u-3.31" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Cechą charakterystyczną inwestycji w roku 1953 jest zaznaczające się jakościowe przekształcanie pracy w budownictwie. To przekształcanie wynika ze stale rosnącego udziału nakładów na wielkie budowle socjalizmu.</u>
  89 + <u xml:id="u-3.32" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Drugim elementem charakterystycznym jest zmniejszenie liczby tytułów inwestycyjnych z około 12.750 w roku 1952 do 10.700 w roku 1953 przy rosnącej sumie nakładów. Przy większym planie na rok 1953 i przy mniejszej liczbie tytułów inwestycyjnych następuje koncentracja i skupienie wysiłku przedsiębiorstw budowlano-montażowych na zasadniczych inwestycjach.</u>
  90 + <u xml:id="u-3.33" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W tym niespotykanym w dziejach narodu rozwoju bazy ekonomicznej kraju, jaki odbywa się w Polsce od chwili, gdy władza spoczęła w rękach ludu pracującego, bierze udział cały naród polski, odrabiając wielowiekowe zaniedbania rządów ucisku społecznego.</u>
  91 + <u xml:id="u-3.34" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Jak w latach poprzednich tak również i w 1953 r. wysiłek mas pracujących wspierany jest szlachetną i bezinteresowną pomocą Związku Radzieckiego, powiększającą się z roku na rok i wyrażającą się w roku 1953 rozległymi dostawami dla największych inwestycji socjalizmu w naszym kraju.</u>
  92 + <u xml:id="u-3.35" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Podpisana ostatnio w Moskwie umowa handlowa między Polską a Związkiem Radzieckim rozszerza wzajemne dostawy towarowe i stanowi poważną bazę ekonomiczną dla dalszego rozwoju wielkich budowli w naszym kraju i wzmożonych prac na największych inwestycjach w Polsce.</u>
  93 + <u xml:id="u-3.36" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Jest to jeszcze jedno ogniwo w łańcuchu wielu dowodów i faktów, które zaszły w okresie 8 lat od chwili podpisania układu polsko-radzieckiego o przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy powojennej i które wykazują, jak nieoceniony jest wkład Związku Radzieckiego w dzieło naszego pokojowego budownictwa — umocnienia naszej Ojczyzny i utrwalenia jej niepodległości.</u>
  94 + <u xml:id="u-3.37" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Z budżetu państwa zostaną w r. 1953 sfinansowane m. in. następujące wielkie budowle socjalizmu: budowa Nowej Huty, budowa huty im. Bolesława Bieruta, rozbudowa hut „Bobrek”, „Kościuszko”, „Pokój”, „Baildon”, „Batory”, budowa zakładów hutniczo-górniczych „Bolesław”, budowa elektrociepłowni „Żerań”, elektrowni „Jaworzno II” i „Czechnica”, budowa fabryki samochodów osobowych w Warszawie i budowa fabryki samochodów ciężarowych w Lublinie, fabryki maszyn rolniczych w Poznaniu, Dolnośląskich Zakładów Wytwórni Maszyn Elektrycznych we Wrocławiu, Zakł. Metalurg. „Pomet” w Poznaniu, rozbudowa Nadodrzańskich Zakładów Przemysłu Organicznego „Rokita” w Brzegu Dolnym, budowa Zakł. Celulozy i Włókien Sztucznych w Jeleniej Górze, Zakł. Przemysłu Chemicznego w Oświęcimiu-Dworach, Zakł. Przemysłu Azotowego w Kędzierzynie, szeregu nowych kopalń węgla kamiennego, budowa przedsiębiorstwa przeróbki węgla brunatnego w Koninie, cementowni w Rejowcu oraz klinkierni „Wiek II” w Ogrodzieńcu, rozbudowa węzła częstochowskiego, rozbudowa węzła warszawskiego, budowa linii kolejowej, budowa zbiornika wodnego w Goczałkowicach i wiele innych.</u>
  95 + <u xml:id="u-3.38" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Nakłady inwestycyjne na leśnictwo i rolnictwo wzrastają w cenach porównywalnych w stosunku do wykonania za rok 1952 o około 30%, w tym wydatki na PGR o 29,2%, POM — o 34,4%, melioracje — o 47,5%, na mechanizację i elektryfikację wsi o 16,6%.</u>
  96 + <u xml:id="u-3.39" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Pomoc finansowa państwa na inwestycje w spółdzielniach produkcyjnych wzrasta o 61,2%.</u>
  97 + <u xml:id="u-3.40" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W zakresie gospodarki komunalnej podstawowymi inwestycjami są: budowa rurociągu grupowego dla Śląska, budowa rurociągu tłocznego Tomaszów — Łódź, budowa ujęcia wody w Goczałkowicach.</u>
  98 + <u xml:id="u-3.41" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W budownictwie mieszkaniowym, spośród wielu-osiedli mieszkaniowych na czoło wysuwają się: budowa miasta Nowa Huta, budowa miasta Nowe Tychy oraz budowa Traktu Starej Warszawy.</u>
  99 + <u xml:id="u-3.42" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Osobną wyjątkowo doniosłą inwestycję stanowi metro warszawskie.</u>
  100 + <u xml:id="u-3.43" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W budownictwie socjalno-kulturalnym przewidziano kredyty na budowę nowych gmachów szkolnych i rozbudowę istniejących, na budowę 24 domów i internatów akademickich, budowę gmachów szeregu instytutów naukowo-badawczych, jak instytutu elektrotechniki, instytutu mechanizacji i elektryfikacji rolnictwa, wytwórni filmów fabularnych we Wrocławiu i Komorowie, budowę Teatru Wielkiego i Filharmonii w Warszawie, budowę nowych domów kultury itp.</u>
  101 + <u xml:id="u-3.44" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Poważne rozmiary zadań inwestycyjnych wymagają podniesienia sprawności wykonawstwa inwestycyjnego oraz wzmożenia dyscypliny i kontroli na tym odcinku.</u>
  102 + <u xml:id="u-3.45" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Konieczne jest zmniejszenie kosztów inwestycji drogą usprawnienia kosztorysowania, lepszej organizacji placów budów, wykorzystania sprzętu mechanicznego i zabezpieczenia wykonania planu oddania zakończonych obiektów do eksploatacji. W roku 1953 będzie wzmożona ze strony banków specjalna kontrola nad oszczędnym i sprawnym wykonaniem planu inwestycyjnego. W ciągu całego roku będą analizowane dalsze możliwości obniżenia wydatków inwestycyjnych drogą oszczędności w projektowaniu i wykonawstwie inwestycyjnym.</u>
  103 + <u xml:id="u-3.46" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Na wzrost środków obrotowych w gospodarce narodowej przewiduje się w budżecie 2,9 mld zł. Jest to tylko część przyrostu, gdyż pozostała część jest finansowana z zysku przedsiębiorstw i drogą kredytu bankowego. Mimo poważniejszych osiągnięć na odcinku przyśpieszenia krążenia środków obrotowych oraz upłynnienia niechodliwych i zbędnych zapasów istnieją jeszcze w gospodarce narodowej poważne rezerwy i możliwości dalszego przyśpieszenia rotacji. Rzeczywisty stan zapasów normatywnych w r. 1952 przekraczał np. w budownictwie o 54% ustalone normatywy. W zakresie nadmiernych zapasów gotowych wyrobów na fabrykach przejawia się niekiedy brak należytej koordynacji produkcji z handlową siecią dystrybucyjną oraz wytwarzanie wyrobów o jakości i asortymencie nie zawsze dostosowanym do potrzeb rynku. Na odcinek ten zostanie zwrócona w roku 1953 odpowiednia uwaga. Oddziały naszych banków drogą stosowania odpowiedniej polityki kredytowej i ścisłego przestrzegania terminów kredytów będą musiały zaostrzyć kontrolę gospodarki materiałowej.</u>
  104 + <u xml:id="u-3.47" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W zakresie wydatków bieżących i inwestycyjnych na urządzenia rolne finansowane bezpośrednio z budżetu przewidziano w budżecie 2,6 mld zł. Z tej kwoty przeznacza się przeszło połowę na POM w związku ze wzrostem ilości ośrodków, zwiększeniem ich wyposażenia w traktory i maszyny rolnicze oraz ze wzrostem zadań związanych przede wszystkim z rozwojem spółdzielczości produkcyjnej. Z dalszych wydatków na rolnictwo wymienić należy poważną sumę przeznaczoną na finansowanie melioracji (578 mln zł), związanych z rozszerzeniem bazy paszowej, oraz wydatki na weterynarię i popieranie produkcji zwierzęcej.</u>
  105 + <u xml:id="u-3.48" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Poważny wzrost wykazują również wydatki przeznaczone na zadania w dziedzinie komunikacji, dróg kołowych i wodnych. Na te cele oraz inne zadania w dziale komunikacji przeznacza się w warunkach porównywalnych o 8,3% więcej niż w roku 1952.</u>
  106 + <u xml:id="u-3.49" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wydatki budżetowe na gospodarkę komunalną wraz z dotacjami dla przedsiębiorstw wynoszą globalnie w 1953 r. 1,9 mld zł, w 1953 r. przeznacza się 421 mln zł na wyremontowanie 540.000 izb.</u>
  107 + <u xml:id="u-3.50" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wydatki na usługi socjalno-kulturalne wynoszą w 1953 r. 23.541,1 mln zł.</u>
  108 + <u xml:id="u-3.51" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Z kwoty tej przypada na:</u>
  109 + <u xml:id="u-3.52" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– oświatę i wychowanie — 4.111,1 mln zł,</u>
  110 + <u xml:id="u-3.53" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– szkolnictwo zawodowe — 2.413,3,</u>
  111 + <u xml:id="u-3.54" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– naukę i szkolnictwo wyższe — 2.334,3,</u>
  112 + <u xml:id="u-3.55" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– kulturę i sztukę — 968,6,</u>
  113 + <u xml:id="u-3.56" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– zdrowie i kulturę fizyczną — 4.829,4,</u>
  114 + <u xml:id="u-3.57" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– ubezpieczenia społeczne — 8.373,0,</u>
  115 + <u xml:id="u-3.58" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– pomoc społeczną — 511,4.</u>
  116 + <u xml:id="u-3.59" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Co oznacza ten kierunek wydatków?</u>
  117 + <u xml:id="u-3.60" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Ten kierunek wydatków oznacza:</u>
  118 + <u xml:id="u-3.61" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– iż młodzież nasza ma w pełni zabezpieczone warunki swego rozwoju intelektualnego,</u>
  119 + <u xml:id="u-3.62" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– iż następuje dalszy poważny wzrost naszych kadr specjalistów we wszystkich dziedzinach wiedzy,</u>
  120 + <u xml:id="u-3.63" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– iż w szybkim tempie odbywa się podniesienie poziomu kulturalnego i zdrowotnego naszego narodu.</u>
  121 + <u xml:id="u-3.64" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Przewidziane w budżecie na r. 1953 wydatki na usługi socjalno-kulturalne wielokrotnie przekraczają odpowiednie wydatki dawnych rządów obszarniczo-kapitalistycznych.</u>
  122 + <u xml:id="u-3.65" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">O osiągnięciach na odcinku rozwoju urządzeń kulturalno-socjalnych świadczą następujące cyfry: w r. 1952 mieliśmy 14-krotnie więcej dzieci w żłobkach niż w r. 1938, 5-krotnie więcej dzieci w przedszkolach, 2,5-krotnie więcej łóżek szpitalnych licząc na 10.000 mieszkańców, 11-krotnie więcej ośrodków zdrowia.</u>
  123 + <u xml:id="u-3.66" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W okresie powojennym zlikwidowaliśmy analfabetyzm, obejmujący w r. 1938 ponad 1/4 ludności w wieku powyżej 10 lat. Mamy obecnie trzykrotnie więcej wyższych uczelni niż w r. 1938. Żadne dziecko w wieku szkolnym nie znajduje się poza szkołą.</u>
  124 + <u xml:id="u-3.67" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Jak ten obraz przedstawia się w cyfrach absolutnych dla roku 1953?</u>
  125 + <u xml:id="u-3.68" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Obok objęcia nauczaniem w szkołach podstawowych wszystkich dzieci w wieku szkolnym nastąpi zwiększenie ilości uczniów w szkołach ogólnokształcących stopnia licealnego o 7% oraz dalsze wydatne podniesienie stopnia organizacyjnego szkolnictwa podstawowego, wyrażające się w tym, że liczba dzieci uczęszczających do szkół 7-klasowych osiągnie w 1953 roku 85,8%. Jak wiadomo, przed wojną procent ten wynosił zaledwie 43.</u>
  126 + <u xml:id="u-3.69" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wydatki na szkolnictwo zawodowe pozwolą w 1953 r. zwiększyć plan usług w szkołach przysposobienia zawodowego o 20,3%, w zasadniczych szkołach zarodowych — o 13,4%.</u>
  127 + <u xml:id="u-3.70" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W ramach nauki i szkolnictwa wyższego przewidziane są wydatki budżetowe Polskiej Akademii Nauk, instytutów naukowo-badawczych gospodarczych, innych instytutów naukowo-badawczych, wydatki na biblioteki i muzea. W 1953 r. przewiduje się utworzenie 10 dalszych instytutów naukowych.</u>
  128 + <u xml:id="u-3.71" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W 1953 r. studiować będzie na wyższych uczelniach 136 tys. studentów wobec 125 tys. w roku 1952 i 48 tys. w roku 1937. Ilość katedr wzrasta z 2.145 w 1952 r. do 2.239 w 1953 r., tj. do liczby prawie trzykrotnie wyższej niż przed wojną. Młodzież studiująca na wyższych uczelniach korzystać będzie z szerokiej pomocy stypendialnej. Więcej niż połowa studentów otrzymywać będzie stypendia, a ponad 1/3 mieszkać będzie w domach akademickich i internatach.</u>
  129 + <u xml:id="u-3.72" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W opiece nad dzieckiem przewidziane jest finansowanie przedszkoli miejskich, przedszkoli wiejskich, świetlic dziecięcych, domów wczasów dziecięcych, dziecińców wiejskich. Tak np. ilość miejsc w przedszkolach wzrośnie z 355.800 w 1952 r. do 366.700 w 1953 r. i osiągnie tym samym liczbę czterokrotnie wyższą niż przed wojną.</u>
  130 + <u xml:id="u-3.73" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Środki budżetowe przewidziane na opiekę zamkniętą i inne akcje i urządzenia przewidują wydatki na domy dziecka i młodzieży, specjalne zakłady wychowawcze, schroniska dla nieletnich, centralny zakup książek dla bibliotek szkolnych.</u>
  131 + <u xml:id="u-3.74" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wydatki na kulturę i sztukę pozwolą na dalszy rozwój sieci domów kultury, świetlic, bibliotek powszechnych, kin, teatrów, oper i filharmonii.</u>
  132 + <u xml:id="u-3.75" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Nadto finansowaniem z budżetu państwowego będzie objęta pomoc dla trwale niezdolnych do pracy, których stan zdrowia, wiek, warunki materialne i rodzinne kwalifikują do korzystania z domów opieki i zakładów specjalnych.</u>
  133 + <u xml:id="u-3.76" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Podobnie jak w latach ubiegłych setki tysięcy ludzi pracy korzystać będzie w tym roku z wczasów pracowniczych — instytucji nieznanej zupełnie przed wojną. Ilość pracowników korzystających z wczasów wzrośnie w 1953 r. o 9,9%. Struktura wczasów ulegnie dalszej poprawie przez skierowanie na wczasy większej niż w r. 1952 ilości robotników fizycznych.</u>
  134 + <u xml:id="u-3.77" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W zakresie służby zdrowia na odcinku lecznictwa zamkniętego wydatki budżetowe umożliwią w 1953 r. zwiększenie ilości łóżek w szpitalach i izbach chorych o 10.771, to znaczy prawie o tyle, ile przed wojną przybywało w ciągu 10 lat.</u>
  135 + <u xml:id="u-3.78" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Na odcinku pomocy otwartej zwiększa się sieć lecznictwa otwartego, w szczególności pomocy lekarskiej przy zakładach przemysłowych. Zwiększa się również znacznie sieć urządzeń służby zdrowia obejmujących ochronę zdrowia matki i dziecka, ilość miejsc w żłobkach wzrośnie o 16,8%. Zwiększa się także znacznie ilość łóżek w sanatoriach i prewentoriach przeciwgruźliczych. W sanatoriach ilość łóżek wzrasta o 9,9%, w prewentoriach — o 7,9%. Ponadto w ramach wydatków na służbę zdrowia finansowane będą stacje sanitarno-epidemiologiczne oraz punkty przeciw odrowe, a także rozwinięta będzie pomoc doraźna.</u>
  136 + <u xml:id="u-3.79" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Łożone corocznie przez państwo wielkie sumy na podniesienie stanu zdrowotnego ludności znajdują swój wyraz w cyfrach przyrostu naturalnego. Na 1.000 mieszkańców przyrost naturalny wzrasta z 10,7 w r. 1938 do 19 w r. 1950. Ilość urodzeń na 1.000 mieszkańców wzrosła z 24,5 w r. 1938 do 30,6 w r. 1950, a ilość zgonów spadła z 13,8 w r. 1938 do 11,6 w r. 1950.</u>
  137 + <u xml:id="u-3.80" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Ilość zgonów z powodu gruźlicy spadła z 18 na 10.000 mieszkańców w okresie przedwojennym do 11 na 10.000 mieszkańców w r. 1950.</u>
  138 + <u xml:id="u-3.81" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wreszcie bardzo poważne sumy łoży państwo na inne wydatki socjalno-kulturalne, jak zasiłki rodzinne, zasiłki chorobowe, emerytury, renty, zaopatrzenie oraz takie formy pomocy socjalnej, jak wyprawki niemowlęce i protezy.</u>
  139 + <u xml:id="u-3.82" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Ogromna część wydatków socjalno-kulturalnych przechodzi przez budżety rad narodowych. Tak np. wydatki budżetów terenowych na oświatę i wychowanie stanowią w roku 1953 — 86% całości wydatków państwa na ten cel, 62% wydatków na zdrowie i kulturę fizyczną przechodzi przez budżety terenowe.</u>
  140 + <u xml:id="u-3.83" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Ogólna suma budżetów terenowych rośnie z roku na rok. Wzrasta także stopniowo udział wydatków województw o słabo rozwiniętej gospodarce w ogólnej sumie budżetów terenowych. Wzrost wydatków bieżących oraz wielkie sumy inwestycyjne łożone przez państwo na obszarach dawniej całkowicie zaniedbanych powodują, iż stopniowo zmniejsza się rozpiętość między przodującymi a dawniej zaniedbanymi okręgami i województwami.</u>
  141 + <u xml:id="u-3.84" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Poza zwiększonym zakresem zadań wykonywanych przez rady narodowe, zwiększa się jednocześnie udział mas w ich gospodarce przez pogłębienie i rozszerzenie oddolnej inicjatywy w trakcie uchwalania, a następnie wykonywania budżetów terenowych.</u>
  142 + <u xml:id="u-3.85" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W pracach budżetowych weźmie udział około 100 tys. radnych, zarówno na sesjach rad narodowych jak i poprzez komisje w radach narodowych.</u>
  143 + <u xml:id="u-3.86" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wydatki na obronę narodową pozostają w budżecie na rok 1953 w granicach tego samego udziału, jaki miały w budżecie roku ubiegłego. Udział ten wynosi 10,8%. Świadczy to o wybitnie pokojowym charakterze naszej polityki i naszego budżetu. Porównanie tego udziału do udziału bezpośrednich wydatków zbrojeniowych w budżetach państw imperialistycznych, wynoszących w budżecie Stanów Zjednoczonych 74%, Anglii 37%, blisko połowę wszystkich dochodów skarbowych we Francji i do bardzo znacznych sum wydatkowanych na ten cel w Niemczech Zachodnich, jest niezmiernie wymowne.</u>
  144 + <u xml:id="u-3.87" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Rząd przywiązuje dużą wagę do usprawnienia administracji centralnej i terenowej. W ostatnich latach dokonano poważnych prac na odcinku polepszenia struktury aparatu administracyjnego.</u>
  145 + <u xml:id="u-3.88" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W połowie 1952 r. wprowadzona została rejestracja i kontrola etatów, stawek i funduszu płac we wszystkich jednostkach budżetowych. Akcja ta dała już pewne pozytywne wyniki.</u>
  146 + <u xml:id="u-3.89" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W budżecie na rok 1953 nie preliminuje się wzrostu wydatków na administrację. Ilość etatów w 1953 r. zredukowano o blisko 4.000 w stosunku do stanu na koniec roku 1952. Administracja nasza staje się z każdym rokiem coraz bardziej oszczędna, jednak zdajemy sobie sprawę, że nie usunęliśmy wszystkich przerostów administracyjnych. Zarówno przed Ministerstwem Finansów i Państwową Komisją Etatów jak i przed terenowymi radami narodowymi i wszystkimi nami stoi zadanie walki o likwidację przerostów i usprawnienie organizacji naszej administracji.</u>
  147 + <u xml:id="u-3.90" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Skąd czerpiemy środki na pokrycie tych wielkich zadań, które corocznie stawiamy przed sobą w dziedzinie gospodarczego, kulturalnego i socjalnego rozwoju naszego kraju i które z pełnym powodzeniem realizujemy?</u>
  148 + <u xml:id="u-3.91" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Z sumy 101,1 mld zł dochodów państwa w budżecie na rok 1953 ponad 87 mld zł pochodzi z gospodarki uspołecznionej, która pod różnymi tytułami, jak podatek obrotowy od operacji nietowarowych, jak wpłaty z zysku, składki ubezpieczeniowe itp., pokrywa 86% wszystkich dochodów państwa. Na pozostałą sumę dochodów składają się podatki od gospodarki nieuspołecznionej — 6,8 mld zł, czyli 6%, oraz bezpośrednie świadczenia pieniężne ludności — 3,2 mld zł czyli 3,2%.</u>
  149 + <u xml:id="u-3.92" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Oto jest odpowiedź na pytanie, skąd płyną środki do budżetu. Płyną one przede wszystkim z gospodarki socjalistycznej. Budżet nasz jest silny siłą gospodarki socjalistycznej. Rośnie i rozwija się wraz z jej rozwojem. Podstawą dochodów budżetowych jest akumulacja przedsiębiorstw socjalistycznych.</u>
  150 + <u xml:id="u-3.93" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Narodowy Plan Gospodarczy na rok 1953 zakłada dalszy wzrost produkcji przemysłowej i rolnej. Produkcja przemysłu wzrośnie o 13,4%. Plan 6-letni przewidywał na r. 1953 w porównaniu z r. 1949 wskaźnik wzrostu 197,1. Przyrost produkcji o 13,4% w porównaniu z rokiem 1952 oznacza, iż faktycznie osiągniemy w r. 1953 wskaźnik wzrostu 220,4.</u>
  151 + <u xml:id="u-3.94" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Zakłada się także wydatny wzrost produkcji rolnej i pewne złagodzenie nadmiernej dysproporcji w tempie rozwoju przemysłu i rolnictwa. Rozwój gospodarki socjalistycznej spowoduje w 1953 r. dalsze zwiększenie jej udziału w globalnej produkcji naszego kraju. Udział ten wzrośnie z 80,5% w r. 1952 do 82,1% w 1953 r. Oznacza to dalszy postęp w rozwoju socjalistycznych form gospodarowania i stale rosnącą przewagę socjalistycznych elementów w naszej gospodarce.</u>
  152 + <u xml:id="u-3.95" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Udział gospodarki socjalistycznej w wytworzonym dochodzie narodowym osiągnie w 1953 r. 77% w stosunku do 75% w ub. roku.</u>
  153 + <u xml:id="u-3.96" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Dochody z gospodarki uspołecznionej i założony w budżecie na rok 1953 ich wzrost oparte są o zadania Narodowego Planu Gospodarczego nie tylko w zakresie wzrostu produkcji i obrotu towarowego, lecz także w zakresie obniżenia kosztów własnych.</u>
  154 + <u xml:id="u-3.97" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Zadania te wynoszą w przemyśle 3,6%, w budownictwie — 7,5%, w kolejnictwie — 2%. Zadania te są mobilizujące, jednak w pełni realne. Mogą i powinny być nie tylko wykonane, ale i przekroczone.</u>
  155 + <u xml:id="u-3.98" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Systematyczne wprowadzanie do produkcji nowej techniki i przodującej technologii, ulepszanie organizacji produkcji, wzrost kwalifikacji kadr pracowniczych pozwoli w 1953 r. na dalsze zwiększenie wydajności pracy, a tym samym na obniżenie kosztów własnych. Dlatego plan na rok 1953 zakłada wzrost wydajności pracy na jednego robotnika grupy przemysłowej w przemyśle kluczowym o 8%.</u>
  156 + <u xml:id="u-3.99" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Osiągnięcie i przekroczenie dochodów państwowych z gospodarki narodowej wymaga w r. 1953 odpowiedniej mobilizacji. Konieczne jest w bieżącym roku wzmocnienie dyscypliny finansowej na wszystkich odcinkach naszej gospodarki, zwłaszcza zaś dyscypliny płac. Muszą być zlikwidowane przekroczenia, jakie w tej dziedzinie miały miejsce w ub. roku w niektórych resortach, jak np. w przemyśle maszynowym i budownictwie.</u>
  157 + <u xml:id="u-3.100" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Szczególnie ostro musi być postawiona sprawa oszczędności materiałowych w naszych fabrykach, kopalniach i hutach. Musi być wydana zdecydowana walka brakoróbstwu i marnotrawstwu. Nie mogą się powtarzać fakty przekraczania norm zużycia materiałów, jakie występowały w r. 1952 np. w przemyśle węglowym, brak zabezpieczenia materiałów magazynowanych, jak to było np. w przemyśle maszynowym, nieosiąganie wskaźników planowego wykorzystywania surowca, jakie miało miejsce w przemyśle wełnianym, przekroczenie odsetka odpadków w przemyśle bawełnianym itd., a przeciwnie — musi być wzmożona walka o uporządkowanie gospodarki surowcowej, zmniejszenie strat fabrykacyjnych, ścisłe przestrzeganie receptur i jak najszersze stosowanie materiałów zastępczych.</u>
  158 + <u xml:id="u-3.101" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Szczególnej troski wymaga od nas również gospodarka w rolnictwie socjalistycznym. Konieczna jest najbardziej ostra walka z wszelkimi przejawami marnotrawstwa, walka o poszanowanie i nietykalność własności społecznej, walka o dyscyplinę i lepszą organizację pracy w PGR-ach, w POM-ach i spółdzielniach produkcyjnych. Walka o akumulację musi być zabezpieczona wykonaniem i przekroczeniem planu produkcji pod względem ilości, asortymentu i gatunku. Przekroczenie planu produkcji W I kwartale br. wskazuje, iż jest to całkowicie możliwe. Każdy procent podniesienia wydajności pracy, każdy procent podniesienia akumulacji przynosi państwu setki milionów zł, które obracane są na polepszenie warunków bytu mas pracujących, rozwój nauki i kultury, wzmacniają siłę gospodarczą kraju.</u>
  159 + <u xml:id="u-3.102" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Na aparacie finansowym i kredytowym spoczywa obowiązek wzmożenia kontroli gospodarki finansowej oraz pełnej i terminowej realizacji planu dochodów państwowych. Nasze organy finansowe i oddziały banków winny bardziej ostro i bojowo walczyć o wzmocnienie dyscypliny finansowej i kredytowej.</u>
  160 + <u xml:id="u-3.103" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wszystkie te poważne zadania mogą być wykonane i przekroczone przy pełnej mobilizacji załóg, pomocy związków zawodowych i pod kierunkiem naszej, nieugiętej w walce o szczęśliwą przyszłość kraju, Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
  161 + <u xml:id="u-3.104" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  162 + <u xml:id="u-3.105" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Dochody z gospodarki nieuspołecznionej w budżecie na rok 1953 wzrastają nieznacznie.</u>
  163 + <u xml:id="u-3.106" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Zwyżka dochodów z tego tytułu mieści w sobie również realizację zaległości z lat poprzednich.</u>
  164 + <u xml:id="u-3.107" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Pewien wzrost na odcinku podatku gruntowego nie stanowi dodatkowego obciążenia wsi, ponieważ dochodowość w 1953 r. również wzrasta. Zwiększenie dochodowości wsi spowodowane zostało nowymi cenami na kontraktowaną produkcję roślinną i zwierzęcą, możliwością zbywania nadwyżek rolnych po cenach wolnorynkowych i rosnącą wydajnością z ha.</u>
  165 + <u xml:id="u-3.108" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W roku 1953 państwo wydaje tytułem różnych świadczeń w stosunku do wsi, jak świadczenia weterynaryjne, popieranie produkcji zwierzęcej, urządzenia rolne, elektryfikacja wsi, utrzymanie i budowa dróg gminnych i powiatowych, szkoły wiejskie itp. — sumę ponad 8 mld zł. Z drugiej strony dochody, które wpływają do budżetu ze wsi, jak podatek gruntowy, opłaty na Fundusz Ziemi, opłaty elektryfikacyjne, składki na rzecz Państwowego Zakładu Ubezpieczeń i inne drobniejsze dochody wynoszą 6,6 mld zł. Sojusz robotniczo-chłopski, wielkie ogólne interesy klasy robotniczej i chłopstwa pracującego w dziedzinie budowy i rozbudowy naszego przemysłu jako podstawowego warunku rozwoju siły ekonomicznej naszego państwa i rozwoju rolnictwa wymagają, by świadczenia państwa na rzecz wsi systematycznie rosły i by wieś skrupulatnie wypełniała wszystkie swe obowiązki wobec państwa.</u>
  166 + <u xml:id="u-3.109" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Aczkolwiek dochody podatkowe wynoszą niedużą stosunkowo część dochodów budżetowych, jednakże stanowią one istotny instrument regulowania podziału dochodu narodowego i ograniczenia dochodów elementów kapitalistycznych. Realizacja ich w 1953 r. wymaga od rad narodowych wzmożenia wysiłku dla wykonania zadań podatkowych i usprawnienia administracji podatkowej.</u>
  167 + <u xml:id="u-3.110" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Wysoki Sejmie! Z roku na rok rośnie znaczenie naszego budżetu w utrwalaniu i rozbudowie zdobyczy mas pracujących. Z roku na rok budżet nasz staje się coraz lepszym narzędziem, przy pomocy którego Państwo Ludowe zbiera i wydatkuje poważne sumy na rozwój życia społecznego. Wraz z rozwojem i rozbudową gospodarki uspołecznionej rośnie także i wzmacnia się system budżetowy.</u>
  168 + <u xml:id="u-3.111" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Budżet na rok 1953 zamyka się nadwyżką w wysokości 3.944,5 mln zł.</u>
  169 + <u xml:id="u-3.112" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Nadwyżką ta jest dowodem siły naszej gospodarki narodowej. Nowych bodźców udzieliła gospodarce narodowej uchwała Rady Ministrów w sprawie zniesienia bonowego zaopatrzenia, regulacji cen, ogólnej podwyżki płac i zniesienia ograniczeń w handlu nadwyżkami produktów rolniczych. Przyczyniła się ona do lepszego zaopatrzenia ludności miejskiej i wiejskiej, do ograniczenia elementów kapitalistycznych, ukrócenia spekulacji, do stopniowego zwiększenia siły nabywczej ludności, do wzrostu wydajności pracy w przemyśle i rolnictwie, do zacieśnienia sojuszu robotniczo-chłopskiego i do umocnienia przodującej roli klasy robotniczej.</u>
  170 + <u xml:id="u-3.113" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Jak wiadomo z komunikatu Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, I kwartał br. wykazał dalszy pomyślny rozwój naszej gospodarki.</u>
  171 + <u xml:id="u-3.114" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Narodowy Plan Gospodarczy w I kwartale br. wykonany został w przemyśle w 103,1%. Stwarza to pomyślne perspektywy dla realizacji budżetu i w szczególności dla wygospodarowania nadwyżki, która zużyta zostanie do wzmożenia rozwoju naszej gospodarki i dalszej poprawy położenia mas pracujących.</u>
  172 + <u xml:id="u-3.115" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Nadwyżka budżetowa nie powstanie jednak sama przez się. Musi być ona wypracowana. Nie może ona być w najmniejszym stopniu pomniejszona przez niedobory lub straty, jakie miały miejsce w niektórych gałęziach gospodarki w roku ubiegłym. Wręcz przeciwnie, winniśmy dążyć do powiększenia nadwyżki budżetowej.</u>
  173 + <u xml:id="u-3.116" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Walcząc o akumulację i dochody budżetowe roku 1953, musimy ujawnić wszystkie rezerwy i postawić je do dyspozycji państwa.</u>
  174 + <u xml:id="u-3.117" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Źródłami tych rezerw są:</u>
  175 + <u xml:id="u-3.118" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– wzrost wydajności pracy — szybszy od wzrostu średnich płac;</u>
  176 + <u xml:id="u-3.119" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– oszczędność w gospodarce materiałowej; ochrona własności socjalistycznej;</u>
  177 + <u xml:id="u-3.120" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– walka o porządek w magazynach i na placach przechowywania materiałów;</u>
  178 + <u xml:id="u-3.121" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– walka z nieusprawiedliwionymi ubytkami w transporcie i handlu;</u>
  179 + <u xml:id="u-3.122" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– wzmocnienie kontroli przez opracowanie norm kosztorysowych w budownictwie i innych form kontroli materiałowej i finansowej;</u>
  180 + <u xml:id="u-3.123" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– likwidacja przerostów w administracji ogólnej, administracji fabrycznej i handlowej;</u>
  181 + <u xml:id="u-3.124" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">– oszczędne i celowe wydatkowanie środków przez jednostki budżetowe i pełne realizowanie wpływów dochodów państwa zarówno z gospodarki uspołecznionej jak i nieuspołecznionej i od ludności.</u>
  182 + <u xml:id="u-3.125" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W ustroju kapitalistycznym na oczach klasy robotniczej niszczy się wytwory jej rąk. Miliony bezrobotnych nie włączonych do procesu produkcyjnego stoją poza warsztatami pracy marnotrawiąc swe zdolności i doprowadzane są do dna nędzy. Kryzysy dezorganizują życie gospodarcze. Duża część olbrzymich zysków kapitalistów wydatkowana jest na pasożytniczą konsumpcję. Kapitalizm wyciskając olbrzymie sumy z pracy robotnika i chłopa marnotrawi je w bezprzykładny sposób. Nasz ustrój nie zna tych plag.</u>
  183 + <u xml:id="u-3.126" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Miliony ludzi pracy biorą codziennie udział w procesie produkcyjnym, widzą jak przebiega gospodarka na ich zakładach pracy i walczą o to, aby ona była jak najoszczędniejsza. Tę walkę pogłębiajmy z dnia na dzień i obracajmy zdobyte w ten sposób środki na wzrost gospodarki narodowej, na budowę nowych mieszkań, na polepszenie urządzeń socjalnych i kulturalnych.</u>
  184 + <u xml:id="u-3.127" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Planowy system oszczędzania jest prawem, którym rządzi się gospodarka socjalistyczna.</u>
  185 + <u xml:id="u-3.128" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Najpiękniej wyraża się świadomość mas w najpotężniejszym źródle, jakim jest współzawodnictwo pracy. Zainicjowany ruch o niedopuszczenie braków w produkcji, zastosowanie noża Kolesowa w obróbce metali i inne formy współzawodnictwa pracy winny skierować jeszcze większą z naszej strony uwagę na tkwiące tutaj niewykorzystane rezerwy.</u>
  186 + <u xml:id="u-3.129" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Mobilizujmy nieustannie masy do wypełniania zadań produkcyjnych w mieście i na wsi, rozszerzajmy współzawodnictwo socjalistyczne, popierajmy szeroką i różnorodną inicjatywę oddolną mas w tym ruchu, torujmy drogę nowatorstwu w produkcji, sprzyjajmy wzrostowi techniki i jej szerokiemu panowaniu, pilnujmy terminowego uruchamiania nowych inwestycji i pełnej, rytmicznej realizacji wszystkich zadań planu gospodarczego na rok 1953, tak jak uczy nas towarzysz Bolesław Bierut.</u>
  187 + <u xml:id="u-3.130" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">W ten sposób zrealizujemy nasz wkład do wysiłku wszystkich wolnych narodów w walce o utrwalenie pokoju na całym świecie.</u>
  188 + <u xml:id="u-3.131" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Przedkładam Wysokiemu Sejmowi budżet na rok 1953, uchwalony po raz pierwszy na podstawie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — jako budżet:</u>
  189 + <u xml:id="u-3.132" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">1) zabezpieczający wykonanie doniosłych zadań ustalonych w Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1953,</u>
  190 + <u xml:id="u-3.133" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">2) zapewniający dalszy rozwój kultury, nauki i oświaty,</u>
  191 + <u xml:id="u-3.134" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">3) zapewniający dalszy rozwój pokojowego budownictwa,</u>
  192 + <u xml:id="u-3.135" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">4) w pełni zrównoważony i zamykający się poważną nadwyżką.</u>
  193 + <u xml:id="u-3.136" who="#MinisterFinansówTadeuszDietrich">Od nas i od wszystkich ludzi pracy zależy nie tylko pełne zrealizowanie zadań, których wyrazem finansowym jest ten budżet, lecz także ich przekroczenie a tym samym i przyspieszenie budownictwa socjalizmu w naszej Ojczyźnie.</u>
  194 + <u xml:id="u-3.137" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
182 195 </div>
183 196 <div xml:id="div-4">
184   - <u xml:id="u-4.0" who="#Marszalek">Zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
  197 + <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
185 198 <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min. 20 do godz. 11 min. 40.)</u>
186   - <u xml:id="u-4.2" who="#Marszalek">Wznawiam posiedzenie.</u>
187   - <u xml:id="u-4.3" who="#Marszalek">Jest wniosek Rady Seniorów, aby dyskusja nad projektem ustawy budżetowej na rok 1953 oraz nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa za rok 1951 została przeprowadzona łącznie.</u>
188   - <u xml:id="u-4.4" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał wniosek ten za przyjęty.</u>
189   - <u xml:id="u-4.5" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
190   - <u xml:id="u-4.6" who="#Marszalek">Wobec tego udzielę obecnie głosu kolejno sprawozdawcom Komisji Budżetowej do każdego z punktów porządku dziennego, a następnie otworzę łączną dyskusję.</u>
191   - <u xml:id="u-4.7" who="#Marszalek">Dla wygłoszenia sprawozdania Komisji Budżetowej o projekcie ustawy budżetowej na rok 1953 udzielam głosu posłowi Oskarowi Lange.</u>
  199 + <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
  200 + <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Jest wniosek Rady Seniorów, aby dyskusja nad projektem ustawy budżetowej na rok 1953 oraz nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa za rok 1951 została przeprowadzona łącznie.</u>
  201 + <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał wniosek ten za przyjęty.</u>
  202 + <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
  203 + <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">Wobec tego udzielę obecnie głosu kolejno sprawozdawcom Komisji Budżetowej do każdego z punktów porządku dziennego, a następnie otworzę łączną dyskusję.</u>
  204 + <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Dla wygłoszenia sprawozdania Komisji Budżetowej o projekcie ustawy budżetowej na rok 1953 udzielam głosu posłowi Oskarowi Lange.</u>
192 205 </div>
193 206 <div xml:id="div-5">
194   - <u xml:id="u-5.0" who="#PoselLangeOskar">Wysoki Sejmie! Komisja Budżetowa rozpatrzyła dokładnie projekt ustawy budżetowej. W celu lepszego przepracowania poszczególnych działów budżetu komisja skorzystała z art. 16 regulaminu Sejmu i utworzyła cztery podkomisje, mianowicie: dla przemysłu, dla rolnictwa i leśnictwa, dla komunikacji, łączności i żeglugi oraz dla administracji i wymiaru sprawiedliwości. Zgodnie z tymże artykułem regulaminu Prezydium Sejmu powołało do udziału w pracach tych podkomisji szereg posłów nie wchodzących w skład Komisji Budżetowej, a posiadających szczególne kwalifikacje do udziału w dyskusji nad odpowiednimi częściami budżetu. Ponadto pewne działy budżetu były rozpatrywane przez Komisję Obrotu Towarowego, Komisję Oświaty, Nauki i Kultury, Komisję Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej oraz Komisję Pracy i Zdrowia.</u>
195   - <u xml:id="u-5.1" who="#PoselLangeOskar">W obradach wymienionych komisji i podkomisji wzięli udział oprócz przedstawicieli Ministerstwa Finansów ministrowie odpowiednich resortów i wiceministrowie lub ich przedstawiciele. W wyniku dyskusji wysunięto, obok pewnych wniosków dotyczących budżetu, szereg uwag skierowanych do poszczególnych resortów. Obecni przy obradach przedstawiciele resortów mieli możność bezpośredniego zapoznania się z tymi uwagami i udziału w dyskusji nad nimi. Zgodnie z art. 20 regulaminu uwagi te zostają przekazane do wiadomości Prezydium Sejmu.</u>
196   - <u xml:id="u-5.2" who="#PoselLangeOskar">W wygłoszonym przed chwilą przemówieniu Minister Finansów określił w następujący sposób zadania budżetu na rok 1953:</u>
197   - <u xml:id="u-5.3" who="#PoselLangeOskar">zabezpieczenie tempa rozszerzonej reprodukcji socjalistycznej oraz tempa socjalistycznego uprzemysłowienia kraju, zapewnienie wzrostu produkcji rolniczej na bazie nowej techniki i systematycznego wzrostu socjalistycznych form gospodarowania, zapewnienie sfinansowania rozszerzonych zadań w zakresie poprawy materialnego i kulturalnego bytu ludności, zabezpieczenie w ustalonych rozmiarach wydatków na obronę państwa i ochronę bezpieczeństwa wewnętrznego, zmniejszenie udziału kosztów utrzymania administracji państwowej w ogólnej kwocie wydatków budżetowych.</u>
198   - <u xml:id="u-5.4" who="#PoselLangeOskar">W świetle tych zadań należy ocenić przedłożony Sejmowi projekt budżetu.</u>
199   - <u xml:id="u-5.5" who="#PoselLangeOskar">O stopniu, w jakim projekt budżetu spełnia wymienione zadania, świadczy struktura dochodów i wydatków oraz dynamika rozwojowa poszczególnych działów budżetu. Przedłożony projekt jest trzecim z kolei jednolitym budżetem w naszym państwie, obejmującym działalność zarówno centralnych władz państwowych jak i terenowej władzy państwowej. Dlatego strukturę proponowanego budżetu i dynamikę rozwojową poszczególnych pozycji można porównać tylko z budżetami na rok 1951 i 1952. Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, że na skutek uchwały Rządu z dnia 3 stycznia br., która wprowadziła poważne zmiany cen oraz płac i uposażeń, pozycje projektu budżetu na rok 1953 nie są bezpośrednio porównywalne z odpowiednimi pozycjami budżetów za dwa lata ubiegłe.</u>
200   - <u xml:id="u-5.6" who="#PoselLangeOskar">Dzięki pomocy Ministerstwa Finansów Komisja Budżetowa miała możność porównania tych pozycji w cenach niezmiennych i wyrobienia sobie opinii o ich dynamice rozwojowej.</u>
201   - <u xml:id="u-5.7" who="#PoselLangeOskar">Należy przede wszystkim stwierdzić fakt, że przedłożony budżet zamyka się nadwyżką w wysokości 3.944 milionów zł, czyli 3,9% sumy dochodów. W roku ubiegłym budżet przewidywał nadwyżkę wynoszącą 1,3% dochodów. Świadczy to o wzmocnieniu naszego systemu finansowego i o zdrowym rozwoju gospodarki narodowej, który zabezpiecza odpowiednie tempo socjalistycznej akumulacji.</u>
202   - <u xml:id="u-5.8" who="#PoselLangeOskar">Podstawą budżetu są dochody z gospodarki uspołecznionej. Udział tych dochodów w całości dochodów budżetu stale się zwiększa. W 1951 r. udział ten (łącznie ze składkami ubezpieczeń społecznych) wynosił 79,7%, w 1952 r. wynosił 81,3%, w przedłożonym zaś projekcie budżetu na rok obecny wynosi 86%. Odzwierciedla to stale rosnący udział gospodarki socjalistycznej w tworzeniu dochodu narodowego, który w 1951 r. wynosił 72,4%, w 1952 r. 75%, a w roku obecnym jest planowany na 77%.</u>
203   - <u xml:id="u-5.9" who="#PoselLangeOskar">Struktura dochodów naszych budżetów i jej dynamika jest wyrazem sukcesów budownictwa socjalizmu w naszym kraju. Odpowiednio do wzrostu udziału dochodów z gospodarki uspołecznionej maleje udział dochodów z gospodarki nieuspołecznionej i bezpośrednio od ludności, który tego roku powinien wynieść 9,9% w porównaniu z 12,4% w budżecie ubiegłym.</u>
204   - <u xml:id="u-5.10" who="#PoselLangeOskar">Struktura i dynamika rozwojowa wydatków wskazuje, że przedłożony budżet wypełnia nałożone nań zadania ogólnogospodarcze, społeczne i polityczne. W stosunku do roku ubiegłego całkowita suma wydatków budżetowych w cenach porównywalnych wzrasta w tempie odpowiadającym tempu wzrostu dochodu narodowego.</u>
205   - <u xml:id="u-5.11" who="#PoselLangeOskar">W stosunku do całości wydatków budżetu państwowego 13,6% dokonuje się w ramach budżetów terenowych — taki sam w zasadzie procent jak w roku ubiegłym. Wobec decydującej przewagi gospodarki socjalistycznej w naszej gospodarce narodowej źródła dochodów budżetu państwowego są wysoce zcentralizowane. Dlatego budżety terenowe pokrywają z własnych dochodów tylko część swoich wydatków. Resztę wydatków budżety terenowe pokrywają z udziału w dochodach budżetu centralnego oraz z dotacji, które wynoszą łącznie 11,4% wydatków budżetu centralnego (w roku ubiegłym wynosiły 10,8%).</u>
206   - <u xml:id="u-5.12" who="#PoselLangeOskar">Rozszerzona reprodukcja socjalistyczna oraz tempo uprzemysłowienia kraju znajdują wyraz w wydatkach budżetu państwa na gospodarkę narodową. Wydatki te wzrastają stale zarówno absolutnie jak też w stosunku do całości wydatków państwa. Wzrost taki jest odzwierciedleniem rosnącej akumulacji socjalistycznej oraz będącego wymogiem socjalistycznej industrializacji tempa wzrostu produkcji środków wytwórczych, większego od tempa wzrostu całkowitej produkcji społecznej. Wydatki budżetowe na gospodarkę narodową w cenach porównywalnych wzrastają w roku bieżącym o około 11%. Wzrasta też stale udział wydatków na gospodarkę narodową w całości wydatków budżetowych państwa; w roku obecnym wynosi on 50,9%.</u>
207   - <u xml:id="u-5.13" who="#PoselLangeOskar">Wśród wydatków na finansowanie gospodarki narodowej przeważającą część stanowią wydatki inwestycyjne. Należy przypuszczać, że także część wydatków inwestycyjnych w dziale środków rezerwowych w budżecie będzie zużyta na finansowanie inwestycji w gospodarce narodowej. Ponad 20% nakładów inwestycyjnych jest przeznaczonych na wielkie budowle socjalizmu. Wydatki na gospodarkę narodową obejmują także finansowanie wzrostu zapasów materiałowych w gospodarce narodowej.</u>
208   - <u xml:id="u-5.14" who="#PoselLangeOskar">W ten sposób planowane wydatki budżetowe staną się potężnym narzędziem rozbudowy bazy materialnej naszej gospodarki narodowej. Na szczególną uwagę zasługują wydatki na finansowanie gospodarki rolnej w wysokości 2,6 miliarda złotych, z czego przeszło połowa jest przeznaczona na państwowe ośrodki maszynowe w związku ze wzrostem zadań tych ośrodków, wynikających z rozwoju spółdzielczości produkcyjnej. Nakłady inwestycyjne w rolnictwie i leśnictwie wzrastają w cenach porównywalnych o około 30%, pomoc finansowa na inwestycje w spółdzielniach produkcyjnych o 61,2%. W ten sposób budżet wypełnia swoje zadania w stosunku do rolnictwa.</u>
209   - <u xml:id="u-5.15" who="#PoselLangeOskar">Specjalnie należy też wymienić wydatki na gospodarkę komunalną i mieszkaniową. Wydatki na urządzenia komunalne finansowane bezpośrednio z budżetu wynoszą około 1 miliarda złotych i poważnie wzrastają w stosunku do ubiegłego roku. Blisko połowa wydatków jest przeznaczona na inwestycje. W r. 1953 przewiduje się zbudowanie 114 tysięcy nowych izb mieszkalnych, ponadto 540 tysięcy izb zostanie poddanych remontom kapitalnym. Przyniesie to znaczną poprawę warunków mieszkaniowych mas pracujących.</u>
210   - <u xml:id="u-5.16" who="#PoselLangeOskar">Przeprowadzona analiza wydatków na finansowanie gospodarki narodowej wykazuje, że przedłożony budżet spełnia pierwsze i drugie zadanie, mianowicie zabezpiecza tempo rozszerzonej reprodukcji socjalistycznej oraz tempo uprzemysłowienia kraju, zabezpiecza rozwój rolnictwa.</u>
211   - <u xml:id="u-5.17" who="#PoselLangeOskar">Dla wykonania zadań w dziedzinie podniesienia bytu materialnego i poziomu kulturalnego ludności służy część wydatków na gospodarkę narodową oraz wydatki budżetu na usługi socjalno-kulturalne.</u>
212   - <u xml:id="u-5.18" who="#PoselLangeOskar">Wydatki na gospodarkę narodową służą m. in. dla finansowania wzrostu produkcji gałęzi przemysłu produkujących przedmioty spożycia. Przewidywany jest także wzrost produkcji rolnej. Do tego należy dodać wybitny wzrost nowych izb mieszkalnych oraz kapitalnych remontów w gospodarce mieszkaniowej, o których już była mowa, jak również wzrost obsługi ludności w dziedzinie transportu oraz łączności.</u>
213   - <u xml:id="u-5.19" who="#PoselLangeOskar">Wydatki na usługi socjalno-kulturalne w cenach porównywalnych wzrastają w tym roku o około 6%. Udział ich w całości wydatków budżetu wynosi 24,2%. Na cele inwestycyjne przeznacza się tego roku 5,7% tych wydatków, podczas gdy w roku ubiegłym przeznaczono 4,1%. Badając bliżej dynamikę rozwoju poszczególnych kategorii wydatków socjalno-kulturalnych stwierdzamy, że największy wzrost następuje w dziedzinie nauki i szkolnictwa wyższego, oświaty i wychowania oraz szkolnictwa zawodowego. W dziedzinach tych proponowany wzrost wydatków w cenach porównywalnych wynosi 21,9%, 17,8% oraz 13,2%. Przekracza on znacznie wzrost dochodu narodowego, zwłaszcza w dziedzinie nauki i szkolnictwa oraz oświaty i wychowania. W dziedzinie nauki i szkolnictwa wyższego przewidziane są szczególnie poważne inwestycje, mianowicie 21% całości wydatków w tej dziedzinie. Wydatki na zdrowie i kulturę fizyczną wzrosną o 4,9%.</u>
214   - <u xml:id="u-5.20" who="#PoselLangeOskar">Minister Finansów przedstawił obszernie i szczegółowo rozwój urządzeń socjalno-kulturalnych, na które sumy budżetowe będą wydatkowane. Nie będę więc tego powtarzał, ograniczę się tylko do wskazania kilku podstawowych pozycji niezbędnych dla oceny budżetu. Na rok 1953 jest planowane zwiększenie liczby uczniów w ósmej klasie szkół ogólnokształcących do 60 tysięcy, tj. o 3,1%. Zasadnicze szkoły zawodowe obejmują w r. 1953 o 13,4% więcej uczniów aniżeli w roku ubiegłym. Liczba studentów szkół wyższych wyniesie o 9% więcej aniżeli w roku ubiegłym. Liczba pracowników naukowych wzrośnie o 8%. Liczba książek i broszur wydanych w ciągu roku wzrośnie o blisko 15%. Liczba przedstawień teatralnych i koncertów wzrośnie o 6,4%.</u>
215   - <u xml:id="u-5.21" who="#PoselLangeOskar">Planowany jest wzrost łóżek w szpitalach o 7,4%; liczba ośrodków zdrowia na wsi wzrośnie o 23%; liczba miejsc w żłobkach stałych wzrośnie o 17,5%. Liczba ludzi pracy korzystających z wczasów pracowniczych wzrośnie w ciągu roku niemal o 10%. Przy tym wzrośnie o przeszło 40% liczba robotników korzystających z wczasów ulgowych.</u>
216   - <u xml:id="u-5.22" who="#PoselLangeOskar">Przedłożony budżet pokazuje wyraźnie, że socjalistyczną industrializację kraju realizujemy przy równoczesnym rozwoju naszego rolnictwa i innych dziedzin życia gospodarczego oraz usług socjalno-kulturalnych. Budżet ten zapewnia maksymalny wzrost zaspokojenia materialnych i kulturalnych potrzeb ludności pracującej.</u>
217   - <u xml:id="u-5.23" who="#PoselLangeOskar">Udział obrony narodowej w wydatkach budżetu pozostaje w zasadzie niezmieniony, wyniesie zaledwie ponad 10%. Ochronę naszej niepodległości i suwerenności opieramy o rosnącą siłę naszego państwa i jego sił zbrojnych, o nierozerwalny sojusz ze Związkiem Radzieckim, o traktaty sojuszu i przyjaźni z krajami demokracji ludowej oraz o siły pokoju i postępu na całym świecie. Stosunkowo niska kwota naszego budżetu przeznaczona na obronę narodową jest świadectwem konsekwentnie pokojowej, polityki naszego Państwa Ludowego, której dajemy wyraz zarówno w wystąpieniach dyplomatycznych jak i w codziennej wytężonej pracy pokojowego budownictwa.</u>
218   - <u xml:id="u-5.24" who="#PoselLangeOskar">Kontrast z budżetami czołowych państw kapitalistycznych mówi sam za siebie. Wystarczy przypomnieć, że w Stanach Zjednoczonych w r. 1952/53 wydatki militarne stanowią 74% budżetu, podczas gdy w r. 1937/38 wynosiły 14% budżetu. W Anglii wydatki militarne wynoszą w 1952 r. 37% budżetu w porównaniu z 17% przed wojną, we Francji przeznacza się na cele zbrojeniowe połowę wszystkich dochodów skarbowych.</u>
219   - <u xml:id="u-5.25" who="#PoselLangeOskar">Gospodarka nasza nie zna kryzysów i nie potrzebuje sztucznych zastrzyków koniunktury zbrojeniowej i wojennej dla podtrzymania zużytkowania jej sił wytwórczych i w ten sposób bronienia się przed katastrofalnym kryzysem, jak się to dzieje w nastawionych na agresję krajach kapitalistycznych. Zdrowy rozwój naszej gospodarki jest zapewniony przez fakt, że w decydującym i coraz szerszym zakresie działa w niej podstawowe prawo ekonomiczne socjalizmu, prawo maksymalnego zaspokojenia stale rosnących materialnych i kulturalnych potrzeb społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki. Wyzwoliliśmy się spod panowania kapitału monopolistycznego, który dzisiaj wymaga militaryzacji gospodarki narodowej dla zapewnienia maksymalnego zysku. Siła naszego Państwa Ludowego opiera się na świadomej postawie mas pracujących i na ich bohaterskim wysiłku twórczym, opiera się na ścisłym powiązaniu z masami pracującymi naszego Wojska Ludowego, które z ludu pochodzi i ludowi służy. Siła naszego Państwa Ludowego opiera się także na przyjaźni i współpracy oraz na nowym typie stosunków międzynarodowych, jaki nas łączy z krajami obozu socjalizmu i pokoju.</u>
220   - <u xml:id="u-5.26" who="#PoselLangeOskar">Wśród zadań, jakim budżet ma służyć, jest zmniejszenie udziału kosztów utrzymania administracji państwowej w ogólnej kwocie wydatków budżetowych. W związku z tym należy stwierdzić stały spadek udziału wydatków na administrację i wymiar sprawiedliwości (łącznie z bezpieczeństwem publicznym). W 1951 r. udział ten wynosił 13%, w 1952 r. — 11,7%, a w roku obecnym ma wynieść 10,2%. Udział samej administracji wynosił w 1951 r. 9,3%, w 1952 r. — 7,4%, w obecnym zaś budżecie jest przewidziany w wysokości 6,2%. Absolutny poziom wydatków na administrację w cenach porównalnych pozostaje niezmieniony w stosunku do roku ubiegłego, mimo wzrostu całości wydatków budżetu. Znaczy to, że większe niż w ubiegłym roku zadania budżetowe wykonane będą przy tych samych kosztach administracyjnych. Jest to niewątpliwie poważny sukces osiągnięty w walce z przerostami administracyjnymi, w walce o sprawniejszą i tańszą administrację. Nastąpiło to w warunkach, gdzie wzrastające zadania gospodarcze państwa wymagały tworzenia wielu nowych ministerstw i centralnych urzędów. Rzecz jasna, że osiągnięty poważny sukces nie może oznaczać zaprzestania dalszych wysiłków w tym kierunku. W Związku Radzieckim wydatki na administrację i sądownictwo łącznie wynosiły w 1952 r. 3% wydatków budżetowych. Chociaż liczby tej bezpośrednio nie można porównać z naszymi, wchodzą tu bowiem w grę czynniki takie, jak potanienie ogólnych kosztów administracji wskutek wielkości państwa, liczby jego ludności oraz wysokości jego dochodu narodowego, to liczba ta wskazuje jednak, że istnieją u nas jeszcze wielkie rezerwy umożliwiające dalszą obniżkę kosztów administracyjnych.</u>
221   - <u xml:id="u-5.27" who="#PoselLangeOskar">Wysoki Sejmie! Przedłożony projekt ustawy budżetowej poddaliśmy ocenie z punktu widzenia zadań ogólnogospodarczych, społecznych i politycznych, jakie budżet tegoroczny ma wypełnić. Należy stwierdzić, że przedłożony budżet służy tym zadaniom i zapewnia ich realizację.</u>
222   - <u xml:id="u-5.28" who="#PoselLangeOskar">Wykonanie przedłożonego budżetu wymagać będzie poważnego wysiłku. Wzrost akumulacji, jaki przewiduje budżet, oprzeć się musi na wykonaniu planu produkcji w ustalonej ilości, asortymencie i gatunku. Fakt, że plan produkcji przemysłowej w pierwszym kwartale tego roku został przekroczony o 3,1%, świadczy, że plan produkcji jest w pełni realny, że wykonanie, a nawet przekroczenie jego jest możliwe. Przewidziany w budżecie wzrost akumulacji i jego przekroczenie, do którego powinniśmy dążyć, wymaga usilnej, wytężonej walki o obniżenie kosztów we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej, jak również w dziedzinie usług socjalno-kulturalnych, administracji i wymiaru sprawiedliwości i innych. Minister Finansów w przemówieniu swoim stwierdził, że każdy procent obniżenia kosztów daje w efekcie rocznie setki milionów złotych dodatkowej akumulacji. Stwierdzenie tego faktu uwydatnia doniosłość walki o obniżkę kosztów.</u>
223   - <u xml:id="u-5.29" who="#PoselLangeOskar">Walka o obniżkę kosztów wymaga wzmocnionej i czujnej dyscypliny finansowej i kredytowej, wymaga dyscypliny płac oraz dyscypliny w dziedzinie zużycia materiałów. Nad dyscypliną tą czuwać musi nie tylko aparat finansowy państwa oraz poszczególne resorty Rządu; walka o nią musi być codzienną troską każdego pracownika na wszystkich szczeblach, musi być codzienną troską każdego obywatela. Ważną częścią tej walki jest walka o jakość produkcji oraz wykonywanych usług we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego i społecznego. Źródłem wzrostu akumulacji jest wzrost wydajności pracy szybszy od wzrostu przeciętnych płac, zwiększenie oszczędności w gospodarce materiałowej, wzmożona ochrona własności socjalistycznej i troska o nią.</u>
224   - <u xml:id="u-5.30" who="#PoselLangeOskar">Oto trzy podstawowe źródła rezerw, których mobilizacja umożliwi wzrost akumulacji socjalistycznej.</u>
225   - <u xml:id="u-5.31" who="#PoselLangeOskar">Pełne wykorzystanie tych rezerw wymaga rozszerzenia i podniesienia form współzawodnictwa pracy, ze szczególnym uwzględnieniem walki z brakoróbstwem, wymaga wzmocnienia kontroli i współzawodnictwa w dziedzinie obniżenia zużycia materiałów, wymaga troski o własność socjalistyczną w każdym przedsiębiorstwie, w każdej instytucji, w każdym gospodarstwie, na każdym odcinku życia gospodarczego i społecznego, wymaga wreszcie likwidacji wszelkich przerostów administracyjnych i wszelkiej zbytecznej biurokracji.</u>
226   - <u xml:id="u-5.32" who="#PoselLangeOskar">Walka o pełne wykorzystanie wymienionych rezerw, walka o zwiększoną socjalistyczną akumulację stanowi podstawę budowy socjalizmu w Polsce. Dlatego wymaga ona czujności politycznej w stosunku do elementów wrogich, działających z inspiracji wewnętrznej lub zagranicznej, dążących do stwarzania przeszkód w budowie socjalizmu drogą przeciwstawienia się wykorzystaniu tych rezerw w postaci ataków na własność socjalistyczną, na oszczędną gospodarkę materiałową i na wydajność pracy. Ataki takie przybierają rozmaite formy, od otwartej dywersji i sabotażu do subtelnej propagandy politycznej i ideologicznej. Walka o akumulację socjalistyczną jest i musi być w naszych warunkach walką polityczną. Bronią w tej walce jest solidarność i zwartość wszystkich twórczych, patriotycznych sił w narodzie polskim, skupienie tych sił do walki o szybkie i sprawne wykonanie zadań Planu 6-letniego.</u>
227   - <u xml:id="u-5.33" who="#PoselLangeOskar">W dyskusji na komisjach i podkomisjach, zajmujących się poszczególnymi działami budżetu, wysunięto wiele uwag dotyczących nie tylko projektowanego budżetu, ale także działania rozmaitych gałęzi naszej gospodarki narodowej oraz aparatu państwowego i społecznego. Uwagi te są wyrazem bezpośrednich doświadczeń posłów działających w terenie, zawierają one cenny materiał informacyjny, który niewątpliwie poszczególne resorty nie omieszkają wykorzystać. Ze względu na ich wagę podsumuję je pokrótce.</u>
228   - <u xml:id="u-5.34" who="#PoselLangeOskar">W dziedzinie obrotu towarowego stwierdzono, że uchwała Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 1953 r. stworzyła pomyślne warunki dla rozwoju obrotu towarowego, wzmocnienia spójni między miastem a wsią oraz zacieśnienia sojuszu robotniczo-chłopskiego. Tym niemniej handel uspołeczniony wykazuje w wielu swoich placówkach jeszcze szereg niedociągnięć takich, jak brak dostatecznej analizy potrzeb konsumentów, wadliwe sporządzanie rozdzielników towarowych, niedocenianie lokalnych źródeł zaopatrzenia, brak w sklepach asortymentu przystosowanego do życzeń konsumentów. Jako środki zaradcze wysunięto ściślejsze powiązanie aparatu dystrybucyjnego z przemysłem dla większego oddziaływania na przemysł w kierunku lepszego dostosowania produkcji do potrzeb i upodobań konsumentów. Wskazano też na konieczność zwiększenia pracy polityczno-wychowawczej wśród pracowników handlu uspołecznionego, stałego szkolenia fachowego, ulepszenia doboru kadr pracowniczych, wzmożonej kontroli przez pracowników do tego powołanych oraz przez organizacje społeczne i samorząd spółdzielczy.</u>
229   - <u xml:id="u-5.35" who="#PoselLangeOskar">W dziedzinie oświaty, nauki i kultury stwierdzono wielkie znaczenie społeczne i polityczne wzrostu wydatków budżetowych w dziale usług kulturalnych, w szczególności znaczenie dla rozwoju nauki, oświaty i szkolenia zawodowego. Zwrócono uwagę na zagadnienie bibliotek, zwłaszcza na kwestię warunków materialnych bibliotekarzy oraz warunków lokalowych bibliotek. Podkreślono także potrzebę intensywniejszej działalności kulturalnej na Ziemiach Odzyskanych, przyśpieszenia tempa likwidacji niedostatecznie przygotowanych kadr nauczycielskich, dalszego rozwoju kin na wsi i radiofonizacji wsi, rozwoju szkolnictwa zaocznego na wsi. Omówiono zagadnienia polityki teatralnej oraz muzeów państwowych. Wysunięto cały szereg konkretnych wniosków.</u>
230   - <u xml:id="u-5.36" who="#PoselLangeOskar">W dziedzinie gospodarki komunalnej i mieszkaniowej stwierdzono, że tegoroczny program budownictwa mieszkaniowego i remontów kapitalnych przyniesie poważną poprawę warunków bytowych ludności pracującej. Zwrócono uwagę na szczególną doniosłość zagadnienia remontów kapitalnych i na potrzebę usprawnienia gospodarki w dziedzinie eksploatacji budynków mieszkalnych, a zwłaszcza w dziedzinie dokonywania remontów drobnych. Poruszono też zagadnienie usterek w nowym budownictwie oraz zagadnienie koordynacji między terminem oddawania nowych osiedli do użytku mieszkańców a terminem oddawania do użytku sieci usługowej handlowej i socjalno-kulturalnej. Stwierdzono konieczność wzmożenia akcji wychowawczej w dziedzinie poszanowania własności socjalistycznej oraz mobilizacji miejscowych czynników społecznych i wojewódzkich rad narodowych w kierunku podniesienia kultury miast i osiedli. Wysunięto szereg konkretnych wniosków.</u>
231   - <u xml:id="u-5.37" who="#PoselLangeOskar">W dziedzinie pracy i zdrowia podkreślono poważne osiągnięcia w szpitalnictwie, w opiece nad matką i dzieckiem, w lecznictwie, w zakładach pracy. Na przykład stwierdzono, że prawie we wszystkich kopalniach istnieją obecnie własne ambulatoria. Zwrócono uwagę na zagadnienie zwiększenia ilości godzin lekarskich w ośrodkach przyzakładowych. Poruszono też sprawę stanu higienicznego studzien, zwłaszcza w miasteczkach i na wsi. Stwierdzono potrzebę rozwiązania zagadnienia matek pracujących posiadających chore dzieci, a będących w warunkach niemożności umieszczenia ich w szpitalu i braku innej opieki w domu.</u>
232   - <u xml:id="u-5.38" who="#PoselLangeOskar">W dziedzinie przemysłu i budownictwa przemysłowego stwierdzono pełną realność i możliwość zadań postawionych w Narodowym Planie Gospodarczym i w budżecie. Stwierdzono szczególną wagę walki o obniżenie kosztów własnych i o akumulację. Wskazano na rozmaite niewykorzystane jeszcze rezerwy, zwłaszcza w zakresie odpadków surowcowych, takich jak np. żużel oraz w zakresie materiałów budowlanych. Wskazano także na niedostateczną jakość produkcji niektórych gałęzi przemysłu, szczególnie w zakresie artykułów spożywczych i konsumpcyjnych oraz w dziedzinie budownictwa. Wysunięto szereg środków zaradczych. Zwrócono uwagę na konieczność oszczędnego użytkowania materiałów i zagadnienie pewnych przerostów administracyjnych.</u>
233   - <u xml:id="u-5.39" who="#PoselLangeOskar">W dziedzinie rolnictwa i leśnictwa zwrócono uwagę na znaczenie dla gospodarki narodowej wysokiej sumy wydatków budżetowych na rolnictwo. Stwierdzono konieczność ulepszenia projektowania inwestycji budowlanych na wsi, lepszego dostosowania ich do potrzeb gospodarki rolnej. Zalecono odbywanie narad wytwórczych z udziałem projektantów budownictwa gospodarczego oraz aktywu gospodarczego spółdzielni produkcyjnych. Stwierdzono, że państwowe gospodarstwa rolne winny zwrócić uwagę na istniejące a niewykorzystane wewnętrzne urządzenia mechaniczne w dziedzinie produkcji zwierzęcej: urządzenia te winny być odrestaurowane i wprowadzone do produkcji. Omówiono zagadnienie ułatwienia lokomocji w terenie dla instruktorów gminnych oraz zagadnienie podniesienia ich wiadomości fachowych. Zaproponowano wprowadzenie nagród dla gromad i spółdzielni produkcyjnych przodujących w pracach melioracyjnych.</u>
234   - <u xml:id="u-5.40" who="#PoselLangeOskar">W dziedzinie komunikacji, łączności i żeglugi omawiano sposoby dalszego rozwoju i ulepszenia dokonanych osiągnięć. Zwrócono uwagę na potrzebę podniesienia współczynnika obrotu wagonów, usprawnienia szybkości pociągów, wzmożenia oszczędności węgla, podniesienia kultury pasażerów, czystości na dworcach kolejowych, rytmiki przewozów osobowych i towarowych itp. Jeśli chodzi o transport drogowy, zwrócono uwagę na zagadnienie zabezpieczenia komunikacji podmiejskiej i wzmocnienia zaplecza technicznego transportu mechanicznego. Omówiono też sprawę remontów nawierzchni i mostów oraz potrzebę dalszej walki o obniżkę kosztów własnych w tej dziedzinie. Stwierdzono konieczność skrócenia czasu doręczania listów przez pocztę i wysunięto wnioski w sprawie urządzeń technicznych usprawniających kolportaż prasy. Szczególną uwagę zwrócono na zagadnienie żeglugi, zwłaszcza na sprawę kadr w dziedzinie rybołówstwa morskiego. Stwierdzono potrzebę staranniejszego doboru tych kadr, ich szkolenia zawodowego oraz wprowadzenia metod zespołowej pracy załóg rybackich i ulepszenia sprzętu.</u>
235   - <u xml:id="u-5.41" who="#PoselLangeOskar">W dziedzinie administracji i wymiaru sprawiedliwości stwierdzono wielkie osiągnięcia odnośnie zmniejszenia udziału kosztów administracji w wydatkach budżetowych; stwierdzono, że zwiększone zadania budżetowe zostaną wykonane przy tych samych co dotychczas kosztach administracyjnych, co oznacza usprawnienie aparatu administracyjnego. Zwrócono uwagę na doniosłą rolę systemu rejestracji etatów w przedsiębiorstwach państwowych, który przyczynił się do tych osiągnięć. Podkreślono istnienie niewykorzystanych jeszcze rezerw w aparacie administracyjnym i potrzebę dalszej walki z przerostami biurokratycznymi. Stwierdzono, że dotychczas wszystkie redukcje były podejmowane odgórnie i że zachodzi potrzeba większej oddolnej inicjatywy i aktywności poszczególnych resortów i rad narodowych oraz poszczególnych przedsiębiorstw i instytucji w dziedzinie redukcji etatów. Doniosłą rolę powinno odegrać wypracowanie wzorcowej struktury administracyjnej dla ministerstw i centralnych zarządów, a zwłaszcza dla rad narodowych. Zwrócono także uwagę na potrzebę dalszej redukcji wydatków rzeczowych w dziedzinie administracji.</u>
236   - <u xml:id="u-5.42" who="#PoselLangeOskar">W czasie obrad Komisji Budżetowej obywatele posłowie referujący wyniki obrad poszczególnych komisji i podkomisji oraz przedstawiciele Rządu wnieśli szereg poprawek do projektu budżetu. Poprawki te dotyczyły zarówno zwiększenia jak i zmniejszenia poszczególnych wydatków. W toku dyskusji nad budżetem resorty stwierdziły możliwość wygospodarowania pewnych oszczędności. W wyniku obrad nad tymi poprawkami Komisja Budżetowa postanowiła zwiększyć wydatki budżetu państwa o kwotę 1.600.000 zł, zmniejszyć je o kwotę 108.746.500 zł. Dochody budżetu pozostają bez zmiany.</u>
237   - <u xml:id="u-5.43" who="#PoselLangeOskar">W ostatecznym więc wyniku projekt budżetu uchwalony przez komisję ustala:</u>
238   - <u xml:id="u-5.44" who="#PoselLangeOskar">w dochodach sumę zł 101.069.469.954 w wydatkach sumę zł 97.017.807.843 nadwyżkę dochodów nad wydatkami zł 4.051.662.111 Liczby te są wydrukowane w doręczonym dzisiaj obywatelom posłom sprawozdaniu Komisji Budżetowej.</u>
239   - <u xml:id="u-5.45" who="#PoselLangeOskar">Wysoki Sejmie! Projekt ustawy budżetowej wypełnia zadania postawione budżetowi na rok 1953. Budżet, który Sejmowi przedstawiono, jest skutecznym instrumentem gromadzenia środków finansowych dla wykonania zadań naszego Państwa Ludowego oraz zużytkowania tych środków zgodnie z wytycznymi narodowych planów gospodarczych. Jest to budżet czwartego roku wykonywania Planu 6-letniego, zarazem pierwszy budżet realizujący program Frontu Narodowego, a także pierwszy budżet uchwalony na podstawie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Budżet ten opiera się na osiągnięciach dotychczasowej naszej walki o wykonywanie naszych narodowych planów gospodarczych, wielkich planów rozbudowy naszej gospodarki narodowej i przebudowy ustroju społecznego naszego kraju. Jest to zarazem budżet dalszego wysiłku w walce o uprzemysłowienie i rozwój całej naszej gospodarki narodowej, w walce o urzeczywistnienie socjalizmu w Polsce.</u>
240   - <u xml:id="u-5.46" who="#PoselLangeOskar">Za nami są wielkie osiągnięcia polegające na systematycznym przekraczaniu corocznych zadań postawionych przez Plan 6-letni, osiągnięcia, które były możliwe dzięki wytrwałemu wysiłkowi i ofiarności mas pracujących, a w szczególności klasy robotniczej, osiągnięcia, które były możliwe dzięki właściwej, opartej na zasadach marksizmu-leninizmu polityce naszego Rządu oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — kierowniczej siły naszego narodu. Przed nami są nowe niewykonane jeszcze zadania zakończenia i przekroczenia Planu 6-letniego, przed nami jest także w dalszą jeszcze przyszłość sięgająca wielka wizja gospodarczego i kulturalnego rozkwitu naszej Ojczyzny, zawarta w historycznym programie Frontu Narodowego, programie zaakceptowanym przez naród w dniu kiedy wybrał obecny Sejm.</u>
241   - <u xml:id="u-5.47" who="#PoselLangeOskar">Przyjmując obecny budżet stawiamy nowy krok na drodze wykonania Planu 6-letniego i na drodze urzeczywistnienia programu Frontu Narodowego.</u>
242   - <u xml:id="u-5.48" who="#PoselLangeOskar">W imieniu Komisji Budżetowej wnoszę co następuje:</u>
243   - <u xml:id="u-5.49" who="#PoselLangeOskar">Wysoki Sejm uchwalić raczy projekt ustawy budżetowej z załącznikami od nr 1 do 7.</u>
244   - <u xml:id="u-5.50" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  207 + <u xml:id="u-5.0" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejmie! Komisja Budżetowa rozpatrzyła dokładnie projekt ustawy budżetowej. W celu lepszego przepracowania poszczególnych działów budżetu komisja skorzystała z art. 16 regulaminu Sejmu i utworzyła cztery podkomisje, mianowicie: dla przemysłu, dla rolnictwa i leśnictwa, dla komunikacji, łączności i żeglugi oraz dla administracji i wymiaru sprawiedliwości. Zgodnie z tymże artykułem regulaminu Prezydium Sejmu powołało do udziału w pracach tych podkomisji szereg posłów nie wchodzących w skład Komisji Budżetowej, a posiadających szczególne kwalifikacje do udziału w dyskusji nad odpowiednimi częściami budżetu. Ponadto pewne działy budżetu były rozpatrywane przez Komisję Obrotu Towarowego, Komisję Oświaty, Nauki i Kultury, Komisję Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej oraz Komisję Pracy i Zdrowia.</u>
  208 + <u xml:id="u-5.1" who="#PosełLangeOskar">W obradach wymienionych komisji i podkomisji wzięli udział oprócz przedstawicieli Ministerstwa Finansów ministrowie odpowiednich resortów i wiceministrowie lub ich przedstawiciele. W wyniku dyskusji wysunięto, obok pewnych wniosków dotyczących budżetu, szereg uwag skierowanych do poszczególnych resortów. Obecni przy obradach przedstawiciele resortów mieli możność bezpośredniego zapoznania się z tymi uwagami i udziału w dyskusji nad nimi. Zgodnie z art. 20 regulaminu uwagi te zostają przekazane do wiadomości Prezydium Sejmu.</u>
  209 + <u xml:id="u-5.2" who="#PosełLangeOskar">W wygłoszonym przed chwilą przemówieniu Minister Finansów określił w następujący sposób zadania budżetu na rok 1953:</u>
  210 + <u xml:id="u-5.3" who="#PosełLangeOskar">– zabezpieczenie tempa rozszerzonej reprodukcji socjalistycznej oraz tempa socjalistycznego uprzemysłowienia kraju,</u>
  211 + <u xml:id="u-5.4" who="#PosełLangeOskar">– zapewnienie wzrostu produkcji rolniczej na bazie nowej techniki i systematycznego wzrostu socjalistycznych form gospodarowania,</u>
  212 + <u xml:id="u-5.5" who="#PosełLangeOskar">– zapewnienie sfinansowania rozszerzonych zadań w zakresie poprawy materialnego i kulturalnego bytu ludności,</u>
  213 + <u xml:id="u-5.6" who="#PosełLangeOskar">– zabezpieczenie w ustalonych rozmiarach wydatków na obronę państwa i ochronę bezpieczeństwa wewnętrznego,</u>
  214 + <u xml:id="u-5.7" who="#PosełLangeOskar">– zmniejszenie udziału kosztów utrzymania administracji państwowej w ogólnej kwocie wydatków budżetowych.</u>
  215 + <u xml:id="u-5.8" who="#PosełLangeOskar">W świetle tych zadań należy ocenić przedłożony Sejmowi projekt budżetu.</u>
  216 + <u xml:id="u-5.9" who="#PosełLangeOskar">O stopniu, w jakim projekt budżetu spełnia wymienione zadania, świadczy struktura dochodów i wydatków oraz dynamika rozwojowa poszczególnych działów budżetu. Przedłożony projekt jest trzecim z kolei jednolitym budżetem w naszym państwie, obejmującym działalność zarówno centralnych władz państwowych jak i terenowej władzy państwowej. Dlatego strukturę proponowanego budżetu i dynamikę rozwojową poszczególnych pozycji można porównać tylko z budżetami na rok 1951 i 1952. Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, że na skutek uchwały Rządu z dnia 3 stycznia br., która wprowadziła poważne zmiany cen oraz płac i uposażeń, pozycje projektu budżetu na rok 1953 nie są bezpośrednio porównywalne z odpowiednimi pozycjami budżetów za dwa lata ubiegłe.</u>
  217 + <u xml:id="u-5.10" who="#PosełLangeOskar">Dzięki pomocy Ministerstwa Finansów Komisja Budżetowa miała możność porównania tych pozycji w cenach niezmiennych i wyrobienia sobie opinii o ich dynamice rozwojowej.</u>
  218 + <u xml:id="u-5.11" who="#PosełLangeOskar">Należy przede wszystkim stwierdzić fakt, że przedłożony budżet zamyka się nadwyżką w wysokości 3.944 milionów zł, czyli 3,9% sumy dochodów. W roku ubiegłym budżet przewidywał nadwyżkę wynoszącą 1,3% dochodów. Świadczy to o wzmocnieniu naszego systemu finansowego i o zdrowym rozwoju gospodarki narodowej, który zabezpiecza odpowiednie tempo socjalistycznej akumulacji.</u>
  219 + <u xml:id="u-5.12" who="#PosełLangeOskar">Podstawą budżetu są dochody z gospodarki uspołecznionej. Udział tych dochodów w całości dochodów budżetu stale się zwiększa. W 1951 r. udział ten (łącznie ze składkami ubezpieczeń społecznych) wynosił 79,7%, w 1952 r. wynosił 81,3%, w przedłożonym zaś projekcie budżetu na rok obecny wynosi 86%. Odzwierciedla to stale rosnący udział gospodarki socjalistycznej w tworzeniu dochodu narodowego, który w 1951 r. wynosił 72,4%, w 1952 r. 75%, a w roku obecnym jest planowany na 77%.</u>
  220 + <u xml:id="u-5.13" who="#PosełLangeOskar">Struktura dochodów naszych budżetów i jej dynamika jest wyrazem sukcesów budownictwa socjalizmu w naszym kraju. Odpowiednio do wzrostu udziału dochodów z gospodarki uspołecznionej maleje udział dochodów z gospodarki nieuspołecznionej i bezpośrednio od ludności, który tego roku powinien wynieść 9,9% w porównaniu z 12,4% w budżecie ubiegłym.</u>
  221 + <u xml:id="u-5.14" who="#PosełLangeOskar">Struktura i dynamika rozwojowa wydatków wskazuje, że przedłożony budżet wypełnia nałożone nań zadania ogólnogospodarcze, społeczne i polityczne. W stosunku do roku ubiegłego całkowita suma wydatków budżetowych w cenach porównywalnych wzrasta w tempie odpowiadającym tempu wzrostu dochodu narodowego.</u>
  222 + <u xml:id="u-5.15" who="#PosełLangeOskar">W stosunku do całości wydatków budżetu państwowego 13,6% dokonuje się w ramach budżetów terenowych — taki sam w zasadzie procent jak w roku ubiegłym. Wobec decydującej przewagi gospodarki socjalistycznej w naszej gospodarce narodowej źródła dochodów budżetu państwowego są wysoce zcentralizowane. Dlatego budżety terenowe pokrywają z własnych dochodów tylko część swoich wydatków. Resztę wydatków budżety terenowe pokrywają z udziału w dochodach budżetu centralnego oraz z dotacji, które wynoszą łącznie 11,4% wydatków budżetu centralnego (w roku ubiegłym wynosiły 10,8%).</u>
  223 + <u xml:id="u-5.16" who="#PosełLangeOskar">Rozszerzona reprodukcja socjalistyczna oraz tempo uprzemysłowienia kraju znajdują wyraz w wydatkach budżetu państwa na gospodarkę narodową. Wydatki te wzrastają stale zarówno absolutnie jak też w stosunku do całości wydatków państwa. Wzrost taki jest odzwierciedleniem rosnącej akumulacji socjalistycznej oraz będącego wymogiem socjalistycznej industrializacji tempa wzrostu produkcji środków wytwórczych, większego od tempa wzrostu całkowitej produkcji społecznej. Wydatki budżetowe na gospodarkę narodową w cenach porównywalnych wzrastają w roku bieżącym o około 11%. Wzrasta też stale udział wydatków na gospodarkę narodową w całości wydatków budżetowych państwa; w roku obecnym wynosi on 50,9%.</u>
  224 + <u xml:id="u-5.17" who="#PosełLangeOskar">Wśród wydatków na finansowanie gospodarki narodowej przeważającą część stanowią wydatki inwestycyjne. Należy przypuszczać, że także część wydatków inwestycyjnych w dziale środków rezerwowych w budżecie będzie zużyta na finansowanie inwestycji w gospodarce narodowej. Ponad 20% nakładów inwestycyjnych jest przeznaczonych na wielkie budowle socjalizmu. Wydatki na gospodarkę narodową obejmują także finansowanie wzrostu zapasów materiałowych w gospodarce narodowej.</u>
  225 + <u xml:id="u-5.18" who="#PosełLangeOskar">W ten sposób planowane wydatki budżetowe staną się potężnym narzędziem rozbudowy bazy materialnej naszej gospodarki narodowej. Na szczególną uwagę zasługują wydatki na finansowanie gospodarki rolnej w wysokości 2,6 miliarda złotych, z czego przeszło połowa jest przeznaczona na państwowe ośrodki maszynowe w związku ze wzrostem zadań tych ośrodków, wynikających z rozwoju spółdzielczości produkcyjnej. Nakłady inwestycyjne w rolnictwie i leśnictwie wzrastają w cenach porównywalnych o około 30%, pomoc finansowa na inwestycje w spółdzielniach produkcyjnych o 61,2%. W ten sposób budżet wypełnia swoje zadania w stosunku do rolnictwa.</u>
  226 + <u xml:id="u-5.19" who="#PosełLangeOskar">Specjalnie należy też wymienić wydatki na gospodarkę komunalną i mieszkaniową. Wydatki na urządzenia komunalne finansowane bezpośrednio z budżetu wynoszą około 1 miliarda złotych i poważnie wzrastają w stosunku do ubiegłego roku. Blisko połowa wydatków jest przeznaczona na inwestycje. W r. 1953 przewiduje się zbudowanie 114 tysięcy nowych izb mieszkalnych, ponadto 540 tysięcy izb zostanie poddanych remontom kapitalnym. Przyniesie to znaczną poprawę warunków mieszkaniowych mas pracujących.</u>
  227 + <u xml:id="u-5.20" who="#PosełLangeOskar">Przeprowadzona analiza wydatków na finansowanie gospodarki narodowej wykazuje, że przedłożony budżet spełnia pierwsze i drugie zadanie, mianowicie zabezpiecza tempo rozszerzonej reprodukcji socjalistycznej oraz tempo uprzemysłowienia kraju, zabezpiecza rozwój rolnictwa.</u>
  228 + <u xml:id="u-5.21" who="#PosełLangeOskar">Dla wykonania zadań w dziedzinie podniesienia bytu materialnego i poziomu kulturalnego ludności służy część wydatków na gospodarkę narodową oraz wydatki budżetu na usługi socjalno-kulturalne.</u>
  229 + <u xml:id="u-5.22" who="#PosełLangeOskar">Wydatki na gospodarkę narodową służą m. in. dla finansowania wzrostu produkcji gałęzi przemysłu produkujących przedmioty spożycia. Przewidywany jest także wzrost produkcji rolnej. Do tego należy dodać wybitny wzrost nowych izb mieszkalnych oraz kapitalnych remontów w gospodarce mieszkaniowej, o których już była mowa, jak również wzrost obsługi ludności w dziedzinie transportu oraz łączności.</u>
  230 + <u xml:id="u-5.23" who="#PosełLangeOskar">Wydatki na usługi socjalno-kulturalne w cenach porównywalnych wzrastają w tym roku o około 6%. Udział ich w całości wydatków budżetu wynosi 24,2%. Na cele inwestycyjne przeznacza się tego roku 5,7% tych wydatków, podczas gdy w roku ubiegłym przeznaczono 4,1%. Badając bliżej dynamikę rozwoju poszczególnych kategorii wydatków socjalno-kulturalnych stwierdzamy, że największy wzrost następuje w dziedzinie nauki i szkolnictwa wyższego, oświaty i wychowania oraz szkolnictwa zawodowego. W dziedzinach tych proponowany wzrost wydatków w cenach porównywalnych wynosi 21,9%, 17,8% oraz 13,2%. Przekracza on znacznie wzrost dochodu narodowego, zwłaszcza w dziedzinie nauki i szkolnictwa oraz oświaty i wychowania. W dziedzinie nauki i szkolnictwa wyższego przewidziane są szczególnie poważne inwestycje, mianowicie 21% całości wydatków w tej dziedzinie. Wydatki na zdrowie i kulturę fizyczną wzrosną o 4,9%.</u>
  231 + <u xml:id="u-5.24" who="#PosełLangeOskar">Minister Finansów przedstawił obszernie i szczegółowo rozwój urządzeń socjalno-kulturalnych, na które sumy budżetowe będą wydatkowane. Nie będę więc tego powtarzał, ograniczę się tylko do wskazania kilku podstawowych pozycji niezbędnych dla oceny budżetu. Na rok 1953 jest planowane zwiększenie liczby uczniów w ósmej klasie szkół ogólnokształcących do 60 tysięcy, tj. o 3,1%. Zasadnicze szkoły zawodowe obejmują w r. 1953 o 13,4% więcej uczniów aniżeli w roku ubiegłym. Liczba studentów szkół wyższych wyniesie o 9% więcej aniżeli w roku ubiegłym. Liczba pracowników naukowych wzrośnie o 8%. Liczba książek i broszur wydanych w ciągu roku wzrośnie o blisko 15%. Liczba przedstawień teatralnych i koncertów wzrośnie o 6,4%.</u>
  232 + <u xml:id="u-5.25" who="#PosełLangeOskar">Planowany jest wzrost łóżek w szpitalach o 7,4%; liczba ośrodków zdrowia na wsi wzrośnie o 23%; liczba miejsc w żłobkach stałych wzrośnie o 17,5%. Liczba ludzi pracy korzystających z wczasów pracowniczych wzrośnie w ciągu roku niemal o 10%. Przy tym wzrośnie o przeszło 40% liczba robotników korzystających z wczasów ulgowych.</u>
  233 + <u xml:id="u-5.26" who="#PosełLangeOskar">Przedłożony budżet pokazuje wyraźnie, że socjalistyczną industrializację kraju realizujemy przy równoczesnym rozwoju naszego rolnictwa i innych dziedzin życia gospodarczego oraz usług socjalno-kulturalnych. Budżet ten zapewnia maksymalny wzrost zaspokojenia materialnych i kulturalnych potrzeb ludności pracującej.</u>
  234 + <u xml:id="u-5.27" who="#PosełLangeOskar">Udział obrony narodowej w wydatkach budżetu pozostaje w zasadzie niezmieniony, wyniesie zaledwie ponad 10%. Ochronę naszej niepodległości i suwerenności opieramy o rosnącą siłę naszego państwa i jego sił zbrojnych, o nierozerwalny sojusz ze Związkiem Radzieckim, o traktaty sojuszu i przyjaźni z krajami demokracji ludowej oraz o siły pokoju i postępu na całym świecie. Stosunkowo niska kwota naszego budżetu przeznaczona na obronę narodową jest świadectwem konsekwentnie pokojowej, polityki naszego Państwa Ludowego, której dajemy wyraz zarówno w wystąpieniach dyplomatycznych jak i w codziennej wytężonej pracy pokojowego budownictwa.</u>
  235 + <u xml:id="u-5.28" who="#PosełLangeOskar">Kontrast z budżetami czołowych państw kapitalistycznych mówi sam za siebie. Wystarczy przypomnieć, że w Stanach Zjednoczonych w r. 1952/53 wydatki militarne stanowią 74% budżetu, podczas gdy w r. 1937/38 wynosiły 14% budżetu. W Anglii wydatki militarne wynoszą w 1952 r. 37% budżetu w porównaniu z 17% przed wojną, we Francji przeznacza się na cele zbrojeniowe połowę wszystkich dochodów skarbowych.</u>
  236 + <u xml:id="u-5.29" who="#PosełLangeOskar">Gospodarka nasza nie zna kryzysów i nie potrzebuje sztucznych zastrzyków koniunktury zbrojeniowej i wojennej dla podtrzymania zużytkowania jej sił wytwórczych i w ten sposób bronienia się przed katastrofalnym kryzysem, jak się to dzieje w nastawionych na agresję krajach kapitalistycznych. Zdrowy rozwój naszej gospodarki jest zapewniony przez fakt, że w decydującym i coraz szerszym zakresie działa w niej podstawowe prawo ekonomiczne socjalizmu, prawo maksymalnego zaspokojenia stale rosnących materialnych i kulturalnych potrzeb społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki. Wyzwoliliśmy się spod panowania kapitału monopolistycznego, który dzisiaj wymaga militaryzacji gospodarki narodowej dla zapewnienia maksymalnego zysku. Siła naszego Państwa Ludowego opiera się na świadomej postawie mas pracujących i na ich bohaterskim wysiłku twórczym, opiera się na ścisłym powiązaniu z masami pracującymi naszego Wojska Ludowego, które z ludu pochodzi i ludowi służy. Siła naszego Państwa Ludowego opiera się także na przyjaźni i współpracy oraz na nowym typie stosunków międzynarodowych, jaki nas łączy z krajami obozu socjalizmu i pokoju.</u>
  237 + <u xml:id="u-5.30" who="#PosełLangeOskar">Wśród zadań, jakim budżet ma służyć, jest zmniejszenie udziału kosztów utrzymania administracji państwowej w ogólnej kwocie wydatków budżetowych. W związku z tym należy stwierdzić stały spadek udziału wydatków na administrację i wymiar sprawiedliwości (łącznie z bezpieczeństwem publicznym). W 1951 r. udział ten wynosił 13%, w 1952 r. — 11,7%, a w roku obecnym ma wynieść 10,2%. Udział samej administracji wynosił w 1951 r. 9,3%, w 1952 r. — 7,4%, w obecnym zaś budżecie jest przewidziany w wysokości 6,2%. Absolutny poziom wydatków na administrację w cenach porównywalnych pozostaje niezmieniony w stosunku do roku ubiegłego, mimo wzrostu całości wydatków budżetu. Znaczy to, że większe niż w ubiegłym roku zadania budżetowe wykonane będą przy tych samych kosztach administracyjnych. Jest to niewątpliwie poważny sukces osiągnięty w walce z przerostami administracyjnymi, w walce o sprawniejszą i tańszą administrację. Nastąpiło to w warunkach, gdzie wzrastające zadania gospodarcze państwa wymagały tworzenia wielu nowych ministerstw i centralnych urzędów. Rzecz jasna, że osiągnięty poważny sukces nie może oznaczać zaprzestania dalszych wysiłków w tym kierunku. W Związku Radzieckim wydatki na administrację i sądownictwo łącznie wynosiły w 1952 r. 3% wydatków budżetowych. Chociaż liczby tej bezpośrednio nie można porównać z naszymi, wchodzą tu bowiem w grę czynniki takie, jak potanienie ogólnych kosztów administracji wskutek wielkości państwa, liczby jego ludności oraz wysokości jego dochodu narodowego, to liczba ta wskazuje jednak, że istnieją u nas jeszcze wielkie rezerwy umożliwiające dalszą obniżkę kosztów administracyjnych.</u>
  238 + <u xml:id="u-5.31" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejmie! Przedłożony projekt ustawy budżetowej poddaliśmy ocenie z punktu widzenia zadań ogólnogospodarczych, społecznych i politycznych, jakie budżet tegoroczny ma wypełnić. Należy stwierdzić, że przedłożony budżet służy tym zadaniom i zapewnia ich realizację.</u>
  239 + <u xml:id="u-5.32" who="#PosełLangeOskar">Wykonanie przedłożonego budżetu wymagać będzie poważnego wysiłku. Wzrost akumulacji, jaki przewiduje budżet, oprzeć się musi na wykonaniu planu produkcji w ustalonej ilości, asortymencie i gatunku. Fakt, że plan produkcji przemysłowej w pierwszym kwartale tego roku został przekroczony o 3,1%, świadczy, że plan produkcji jest w pełni realny, że wykonanie, a nawet przekroczenie jego jest możliwe. Przewidziany w budżecie wzrost akumulacji i jego przekroczenie, do którego powinniśmy dążyć, wymaga usilnej, wytężonej walki o obniżenie kosztów we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej, jak również w dziedzinie usług socjalno-kulturalnych, administracji i wymiaru sprawiedliwości i innych. Minister Finansów w przemówieniu swoim stwierdził, że każdy procent obniżenia kosztów daje w efekcie rocznie setki milionów złotych dodatkowej akumulacji. Stwierdzenie tego faktu uwydatnia doniosłość walki o obniżkę kosztów.</u>
  240 + <u xml:id="u-5.33" who="#PosełLangeOskar">Walka o obniżkę kosztów wymaga wzmocnionej i czujnej dyscypliny finansowej i kredytowej, wymaga dyscypliny płac oraz dyscypliny w dziedzinie zużycia materiałów. Nad dyscypliną tą czuwać musi nie tylko aparat finansowy państwa oraz poszczególne resorty Rządu; walka o nią musi być codzienną troską każdego pracownika na wszystkich szczeblach, musi być codzienną troską każdego obywatela. Ważną częścią tej walki jest walka o jakość produkcji oraz wykonywanych usług we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego i społecznego. Źródłem wzrostu akumulacji jest wzrost wydajności pracy szybszy od wzrostu przeciętnych płac, zwiększenie oszczędności w gospodarce materiałowej, wzmożona ochrona własności socjalistycznej i troska o nią.</u>
  241 + <u xml:id="u-5.34" who="#PosełLangeOskar">Oto trzy podstawowe źródła rezerw, których mobilizacja umożliwi wzrost akumulacji socjalistycznej.</u>
  242 + <u xml:id="u-5.35" who="#PosełLangeOskar">Pełne wykorzystanie tych rezerw wymaga rozszerzenia i podniesienia form współzawodnictwa pracy, ze szczególnym uwzględnieniem walki z brakoróbstwem, wymaga wzmocnienia kontroli i współzawodnictwa w dziedzinie obniżenia zużycia materiałów, wymaga troski o własność socjalistyczną w każdym przedsiębiorstwie, w każdej instytucji, w każdym gospodarstwie, na każdym odcinku życia gospodarczego i społecznego, wymaga wreszcie likwidacji wszelkich przerostów administracyjnych i wszelkiej zbytecznej biurokracji.</u>
  243 + <u xml:id="u-5.36" who="#PosełLangeOskar">Walka o pełne wykorzystanie wymienionych rezerw, walka o zwiększoną socjalistyczną akumulację stanowi podstawę budowy socjalizmu w Polsce. Dlatego wymaga ona czujności politycznej w stosunku do elementów wrogich, działających z inspiracji wewnętrznej lub zagranicznej, dążących do stwarzania przeszkód w budowie socjalizmu drogą przeciwstawienia się wykorzystaniu tych rezerw w postaci ataków na własność socjalistyczną, na oszczędną gospodarkę materiałową i na wydajność pracy. Ataki takie przybierają rozmaite formy, od otwartej dywersji i sabotażu do subtelnej propagandy politycznej i ideologicznej. Walka o akumulację socjalistyczną jest i musi być w naszych warunkach walką polityczną. Bronią w tej walce jest solidarność i zwartość wszystkich twórczych, patriotycznych sił w narodzie polskim, skupienie tych sił do walki o szybkie i sprawne wykonanie zadań Planu 6-letniego.</u>
  244 + <u xml:id="u-5.37" who="#PosełLangeOskar">W dyskusji na komisjach i podkomisjach, zajmujących się poszczególnymi działami budżetu, wysunięto wiele uwag dotyczących nie tylko projektowanego budżetu, ale także działania rozmaitych gałęzi naszej gospodarki narodowej oraz aparatu państwowego i społecznego. Uwagi te są wyrazem bezpośrednich doświadczeń posłów działających w terenie, zawierają one cenny materiał informacyjny, który niewątpliwie poszczególne resorty nie omieszkają wykorzystać. Ze względu na ich wagę podsumuję je pokrótce.</u>
  245 + <u xml:id="u-5.38" who="#PosełLangeOskar">W dziedzinie obrotu towarowego stwierdzono, że uchwała Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 1953 r. stworzyła pomyślne warunki dla rozwoju obrotu towarowego, wzmocnienia spójni między miastem a wsią oraz zacieśnienia sojuszu robotniczo-chłopskiego. Tym niemniej handel uspołeczniony wykazuje w wielu swoich placówkach jeszcze szereg niedociągnięć takich, jak brak dostatecznej analizy potrzeb konsumentów, wadliwe sporządzanie rozdzielników towarowych, niedocenianie lokalnych źródeł zaopatrzenia, brak w sklepach asortymentu przystosowanego do życzeń konsumentów. Jako środki zaradcze wysunięto ściślejsze powiązanie aparatu dystrybucyjnego z przemysłem dla większego oddziaływania na przemysł w kierunku lepszego dostosowania produkcji do potrzeb i upodobań konsumentów. Wskazano też na konieczność zwiększenia pracy polityczno-wychowawczej wśród pracowników handlu uspołecznionego, stałego szkolenia fachowego, ulepszenia doboru kadr pracowniczych, wzmożonej kontroli przez pracowników do tego powołanych oraz przez organizacje społeczne i samorząd spółdzielczy.</u>
  246 + <u xml:id="u-5.39" who="#PosełLangeOskar">W dziedzinie oświaty, nauki i kultury stwierdzono wielkie znaczenie społeczne i polityczne wzrostu wydatków budżetowych w dziale usług kulturalnych, w szczególności znaczenie dla rozwoju nauki, oświaty i szkolenia zawodowego. Zwrócono uwagę na zagadnienie bibliotek, zwłaszcza na kwestię warunków materialnych bibliotekarzy oraz warunków lokalowych bibliotek. Podkreślono także potrzebę intensywniejszej działalności kulturalnej na Ziemiach Odzyskanych, przyśpieszenia tempa likwidacji niedostatecznie przygotowanych kadr nauczycielskich, dalszego rozwoju kin na wsi i radiofonizacji wsi, rozwoju szkolnictwa zaocznego na wsi. Omówiono zagadnienia polityki teatralnej oraz muzeów państwowych. Wysunięto cały szereg konkretnych wniosków.</u>
  247 + <u xml:id="u-5.40" who="#PosełLangeOskar">W dziedzinie gospodarki komunalnej i mieszkaniowej stwierdzono, że tegoroczny program budownictwa mieszkaniowego i remontów kapitalnych przyniesie poważną poprawę warunków bytowych ludności pracującej. Zwrócono uwagę na szczególną doniosłość zagadnienia remontów kapitalnych i na potrzebę usprawnienia gospodarki w dziedzinie eksploatacji budynków mieszkalnych, a zwłaszcza w dziedzinie dokonywania remontów drobnych. Poruszono też zagadnienie usterek w nowym budownictwie oraz zagadnienie koordynacji między terminem oddawania nowych osiedli do użytku mieszkańców a terminem oddawania do użytku sieci usługowej handlowej i socjalno-kulturalnej. Stwierdzono konieczność wzmożenia akcji wychowawczej w dziedzinie poszanowania własności socjalistycznej oraz mobilizacji miejscowych czynników społecznych i wojewódzkich rad narodowych w kierunku podniesienia kultury miast i osiedli. Wysunięto szereg konkretnych wniosków.</u>
  248 + <u xml:id="u-5.41" who="#PosełLangeOskar">W dziedzinie pracy i zdrowia podkreślono poważne osiągnięcia w szpitalnictwie, w opiece nad matką i dzieckiem, w lecznictwie, w zakładach pracy. Na przykład stwierdzono, że prawie we wszystkich kopalniach istnieją obecnie własne ambulatoria. Zwrócono uwagę na zagadnienie zwiększenia ilości godzin lekarskich w ośrodkach przyzakładowych. Poruszono też sprawę stanu higienicznego studzien, zwłaszcza w miasteczkach i na wsi. Stwierdzono potrzebę rozwiązania zagadnienia matek pracujących posiadających chore dzieci, a będących w warunkach niemożności umieszczenia ich w szpitalu i braku innej opieki w domu.</u>
  249 + <u xml:id="u-5.42" who="#PosełLangeOskar">W dziedzinie przemysłu i budownictwa przemysłowego stwierdzono pełną realność i możliwość zadań postawionych w Narodowym Planie Gospodarczym i w budżecie. Stwierdzono szczególną wagę walki o obniżenie kosztów własnych i o akumulację. Wskazano na rozmaite niewykorzystane jeszcze rezerwy, zwłaszcza w zakresie odpadków surowcowych, takich jak np. żużel oraz w zakresie materiałów budowlanych. Wskazano także na niedostateczną jakość produkcji niektórych gałęzi przemysłu, szczególnie w zakresie artykułów spożywczych i konsumpcyjnych oraz w dziedzinie budownictwa. Wysunięto szereg środków zaradczych. Zwrócono uwagę na konieczność oszczędnego użytkowania materiałów i zagadnienie pewnych przerostów administracyjnych.</u>
  250 + <u xml:id="u-5.43" who="#PosełLangeOskar">W dziedzinie rolnictwa i leśnictwa zwrócono uwagę na znaczenie dla gospodarki narodowej wysokiej sumy wydatków budżetowych na rolnictwo. Stwierdzono konieczność ulepszenia projektowania inwestycji budowlanych na wsi, lepszego dostosowania ich do potrzeb gospodarki rolnej. Zalecono odbywanie narad wytwórczych z udziałem projektantów budownictwa gospodarczego oraz aktywu gospodarczego spółdzielni produkcyjnych. Stwierdzono, że państwowe gospodarstwa rolne winny zwrócić uwagę na istniejące a niewykorzystane wewnętrzne urządzenia mechaniczne w dziedzinie produkcji zwierzęcej: urządzenia te winny być odrestaurowane i wprowadzone do produkcji. Omówiono zagadnienie ułatwienia lokomocji w terenie dla instruktorów gminnych oraz zagadnienie podniesienia ich wiadomości fachowych. Zaproponowano wprowadzenie nagród dla gromad i spółdzielni produkcyjnych przodujących w pracach melioracyjnych.</u>
  251 + <u xml:id="u-5.44" who="#PosełLangeOskar">W dziedzinie komunikacji, łączności i żeglugi omawiano sposoby dalszego rozwoju i ulepszenia dokonanych osiągnięć. Zwrócono uwagę na potrzebę podniesienia współczynnika obrotu wagonów, usprawnienia szybkości pociągów, wzmożenia oszczędności węgla, podniesienia kultury pasażerów, czystości na dworcach kolejowych, rytmiki przewozów osobowych i towarowych itp. Jeśli chodzi o transport drogowy, zwrócono uwagę na zagadnienie zabezpieczenia komunikacji podmiejskiej i wzmocnienia zaplecza technicznego transportu mechanicznego. Omówiono też sprawę remontów nawierzchni i mostów oraz potrzebę dalszej walki o obniżkę kosztów własnych w tej dziedzinie. Stwierdzono konieczność skrócenia czasu doręczania listów przez pocztę i wysunięto wnioski w sprawie urządzeń technicznych usprawniających kolportaż prasy. Szczególną uwagę zwrócono na zagadnienie żeglugi, zwłaszcza na sprawę kadr w dziedzinie rybołówstwa morskiego. Stwierdzono potrzebę staranniejszego doboru tych kadr, ich szkolenia zawodowego oraz wprowadzenia metod zespołowej pracy załóg rybackich i ulepszenia sprzętu.</u>
  252 + <u xml:id="u-5.45" who="#PosełLangeOskar">W dziedzinie administracji i wymiaru sprawiedliwości stwierdzono wielkie osiągnięcia odnośnie zmniejszenia udziału kosztów administracji w wydatkach budżetowych; stwierdzono, że zwiększone zadania budżetowe zostaną wykonane przy tych samych co dotychczas kosztach administracyjnych, co oznacza usprawnienie aparatu administracyjnego. Zwrócono uwagę na doniosłą rolę systemu rejestracji etatów w przedsiębiorstwach państwowych, który przyczynił się do tych osiągnięć. Podkreślono istnienie niewykorzystanych jeszcze rezerw w aparacie administracyjnym i potrzebę dalszej walki z przerostami biurokratycznymi. Stwierdzono, że dotychczas wszystkie redukcje były podejmowane odgórnie i że zachodzi potrzeba większej oddolnej inicjatywy i aktywności poszczególnych resortów i rad narodowych oraz poszczególnych przedsiębiorstw i instytucji w dziedzinie redukcji etatów. Doniosłą rolę powinno odegrać wypracowanie wzorcowej struktury administracyjnej dla ministerstw i centralnych zarządów, a zwłaszcza dla rad narodowych. Zwrócono także uwagę na potrzebę dalszej redukcji wydatków rzeczowych w dziedzinie administracji.</u>
  253 + <u xml:id="u-5.46" who="#PosełLangeOskar">W czasie obrad Komisji Budżetowej obywatele posłowie referujący wyniki obrad poszczególnych komisji i podkomisji oraz przedstawiciele Rządu wnieśli szereg poprawek do projektu budżetu. Poprawki te dotyczyły zarówno zwiększenia jak i zmniejszenia poszczególnych wydatków. W toku dyskusji nad budżetem resorty stwierdziły możliwość wygospodarowania pewnych oszczędności. W wyniku obrad nad tymi poprawkami Komisja Budżetowa postanowiła zwiększyć wydatki budżetu państwa o kwotę 1.600.000 zł, zmniejszyć je o kwotę 108.746.500 zł. Dochody budżetu pozostają bez zmiany.</u>
  254 + <u xml:id="u-5.47" who="#PosełLangeOskar">W ostatecznym więc wyniku projekt budżetu uchwalony przez komisję ustala:</u>
  255 + <u xml:id="u-5.48" who="#PosełLangeOskar">– w dochodach sumę zł 101.069.469.954,</u>
  256 + <u xml:id="u-5.49" who="#PosełLangeOskar">– w wydatkach sumę zł 97.017.807.843,</u>
  257 + <u xml:id="u-5.50" who="#PosełLangeOskar">– nadwyżkę dochodów nad wydatkami zł 4.051.662.111.</u>
  258 + <u xml:id="u-5.51" who="#PosełLangeOskar">Liczby te są wydrukowane w doręczonym dzisiaj obywatelom posłom sprawozdaniu Komisji Budżetowej.</u>
  259 + <u xml:id="u-5.52" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejmie! Projekt ustawy budżetowej wypełnia zadania postawione budżetowi na rok 1953. Budżet, który Sejmowi przedstawiono, jest skutecznym instrumentem gromadzenia środków finansowych dla wykonania zadań naszego Państwa Ludowego oraz zużytkowania tych środków zgodnie z wytycznymi narodowych planów gospodarczych. Jest to budżet czwartego roku wykonywania Planu 6-letniego, zarazem pierwszy budżet realizujący program Frontu Narodowego, a także pierwszy budżet uchwalony na podstawie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Budżet ten opiera się na osiągnięciach dotychczasowej naszej walki o wykonywanie naszych narodowych planów gospodarczych, wielkich planów rozbudowy naszej gospodarki narodowej i przebudowy ustroju społecznego naszego kraju. Jest to zarazem budżet dalszego wysiłku w walce o uprzemysłowienie i rozwój całej naszej gospodarki narodowej, w walce o urzeczywistnienie socjalizmu w Polsce.</u>
  260 + <u xml:id="u-5.53" who="#PosełLangeOskar">Za nami są wielkie osiągnięcia polegające na systematycznym przekraczaniu corocznych zadań postawionych przez Plan 6-letni, osiągnięcia, które były możliwe dzięki wytrwałemu wysiłkowi i ofiarności mas pracujących, a w szczególności klasy robotniczej, osiągnięcia, które były możliwe dzięki właściwej, opartej na zasadach marksizmu-leninizmu polityce naszego Rządu oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — kierowniczej siły naszego narodu. Przed nami są nowe niewykonane jeszcze zadania zakończenia i przekroczenia Planu 6-letniego, przed nami jest także w dalszą jeszcze przyszłość sięgająca wielka wizja gospodarczego i kulturalnego rozkwitu naszej Ojczyzny, zawarta w historycznym programie Frontu Narodowego, programie zaakceptowanym przez naród w dniu kiedy wybrał obecny Sejm.</u>
  261 + <u xml:id="u-5.54" who="#PosełLangeOskar">Przyjmując obecny budżet stawiamy nowy krok na drodze wykonania Planu 6-letniego i na drodze urzeczywistnienia programu Frontu Narodowego.</u>
  262 + <u xml:id="u-5.55" who="#PosełLangeOskar">W imieniu Komisji Budżetowej wnoszę co następuje:</u>
  263 + <u xml:id="u-5.56" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejm uchwalić raczy projekt ustawy budżetowej z załącznikami od nr 1 do 7.</u>
  264 + <u xml:id="u-5.57" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
245 265 </div>
246 266 <div xml:id="div-6">
247   - <u xml:id="u-6.0" who="#Marszalek">Dla wygłoszenia sprawozdania Komisji Budżetowej o przedłożonym przez Radę Ministrów sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za rok 1951 zabierze głos wicemarszałek Józef Ozga-Michalski.</u>
  267 + <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dla wygłoszenia sprawozdania Komisji Budżetowej o przedłożonym przez Radę Ministrów sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za rok 1951 zabierze głos wicemarszałek Józef Ozga-Michalski.</u>
248 268 </div>
249 269 <div xml:id="div-7">
250   - <u xml:id="u-7.0" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wysoki Sejmie! Rok 1951 był pierwszym rokiem funkcjonowania nowego systemu budżetowego. Dlatego też sprawozdanie z wykonania budżetu za rok 1951 jest nie tylko sprawozdaniem z kwotowego wykonania budżetu uchwalonego przez Sejm Ustawodawczy dnia 23 marca 1951 r., lecz zawiera również odpowiedź na pytanie, jakie braki i niedociągnięcia w założeniach i w realizacji tego systemu ujawniły się w toku wykonywania budżetu.</u>
251   - <u xml:id="u-7.1" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Dla właściwej oceny sprawozdania celowe jest przypomnienie, na czym polegała zmiana systemu budżetowego dokonana na przełomie łat 1950 —1951, jak głęboko sięgała reforma budżetowa i w jakich warunkach w 1951 r. budżet był wykonywany.</u>
252   - <u xml:id="u-7.2" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Przebudowa systemu budżetowego miała na celu dostosowanie go do potrzeb gospodarki planowej na etapie budowy podstaw socjalizmu. System budżetowy obowiązujący do 1951 r. przestał odpowiadać tym potrzebom. Wystąpiło to wyraźnie w związku z zadaniami Planu 6-letniego i z wymogami racjonalnego socjalistycznego planowania oraz w związku z wyraźnym, zdecydowanym przesunięciem się funkcji naszego państwa z czysto administracyjnych na funkcje organizacyjno-gospodarcze oraz kulturalno-wychowawcze.</u>
253   - <u xml:id="u-7.3" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">W rezultacie dokonanej przebudowy systemu budżetowego powstał obok jednolitego narodowego planu gospodarczego, jako pieniężny jego wyraz, opierający się we wszystkich elementach na wskaźnikach tego planu — podstawowy plan finansowy, którym stał się jednolity budżet państwa, realizowany przez centralne i terenowe organy jednolitej władzy państwowej. Zadaniem jego było gromadzenie i rozdział środków na finansowanie całokształtu zadań państwa, w szczególności zadań w zakresie gospodarki narodowej, zaspokojenia potrzeb socjalno-kulturalnych ludności, wzmocnienia obronności kraju, utrzymania aparatu administracji i wymiaru Sprawiedliwości. W związku z tym zakres budżetu państwa został znacznie rozszerzony. W budżecie państwa zostały scalone dochody i wydatki dotychczas oddzielnych budżetów: budżetu państwowego, budżetów związków samorządu terytorialnego, budżetów jednostek administracji gospodarczej, budżetu ubezpieczeń społecznych, akcji socjalnej prowadzonej na odrębnych rachunkach przez Centralną Radę Związków Zawodowych, a poza tym z budżetem tym zostały ściślej, szerzej i głębiej powiązane przedsiębiorstwa działające według zasad rozrachunku gospodarczego.</u>
254   - <u xml:id="u-7.4" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Jest rzeczą zrozumiałą, że dla przeprowadzenia tak olbrzymiego scalenia musiały uprzednio zaistnieć odpowiednie warunki organizacyjne. Warunków tych dostarczyła przede wszystkim dokonana w 1950 r. przebudowa ustrojowa, wyposażająca rady narodowe jako terenowe organy władzy państwowej w nowy, daleko szerszy od dotychczasowego zakres praw i obowiązków. Wyrazem tego były między innymi budżety terenowe na rok 1951, które trzykrotnie przekraczały sumę budżetów b. związków samorządowych z r. 1950. Obejmowały one nie tylko dotychczasowe dochody i wydatki b. związków samorządowych, lecz również budżety organów państwowych (I i II instancji) oraz szereg zadań dawniej (przed r. 1951) objętych budżetem państwowym.</u>
255   - <u xml:id="u-7.5" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Przez tę głęboką reformę organizacji władzy państwowej stworzone zostały mocne podstawy organizacyjne, a w ślad za tym i finansowe do szybkiego wyrównywania zacofania gospodarczego i kulturalnego pewnych części naszego kraju. Wyrazem tej polityki było włączenie w 1951 r. budżetów terenowych do ogólnego budżetu państwa.</u>
256   - <u xml:id="u-7.6" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">To olbrzymie rozszerzenie zakresu budżetu państwa wymagało od bezpośrednich jego wykonawców bieżącego podnoszenia swych kwalifikacji zawodowych dokonywanego równolegle z codzienną realizacją zadań w nowych, zmienionych formach organizacyjnych i według nowych, zmienionych metod planowania i wykonywania budżetu.</u>
257   - <u xml:id="u-7.7" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">O zasięgu i wielkości wysiłku w tym zakresie daje wyobrażenie liczba budżetów terenowych sięgająca 4.000 oraz liczba jednostek samodzielnie wykonujących budżet sięgająca 28.000. Cechą bowiem budżetu w nowym systemie jest jego zbiorczość, obejmująca nie tylko budżet centralny i budżety terenowe poszczególnych rad narodowych, lecz sięgająca głębiej, do każdej jednostki samodzielnej, która zgodnie z założeniami systemu powinna mieć swój własny roczny plan i zgodnie z tym planem kierować swą działalnością.</u>
258   - <u xml:id="u-7.8" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">W granicach tak zarysowanych zasad systemu budżetowego, wymagającego całkowicie nowych metod planowania, nie mógł pozostać niezmieniony mechanizm wewnętrzny jego funkcjonowania. Uległy przeto na przełomie roku 1950 — 1951 całkowicie zmianie przepisy o wykonywaniu budżetu, rachunkowości budżetowej i sprawozdawczości. Wprowadzony tymi przepisami mechanizm miał zapewnić pełne i terminowe wykonywanie zadań Narodowego Planu Gospodarczego oraz kontrolę finansową przebiegu jego wykonywania, zabezpieczyć zachowanie ścisłej oszczędności w wydatkowaniu sum budżetowych, tak aby ustalone budżetem kredyty nie były nakazem wydatkowania, lecz nakazem działania, nakazem realizowania zadań przy użyciu najmniejszych środków, aby umożliwić wykrywanie wszelkich zasobów i rezerw.</u>
259   - <u xml:id="u-7.9" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Tego rodzaju zadania wymagały wielkiego wysiłku ze strony wykonawców budżetu. System ten, będąc systemem precyzyjnym, dostarcza szerokiego wachlarza narzędzi służących do realizacji celów planowego kierownictwa gospodarką budżetową, wymaga jednak dużej umiejętności posługiwania się nimi, do tego jednak niezbędny jest upływ czasu i narastające wraz z nim doświadczenie. Dlatego, pomimo braków i niedociągnięć stwierdzonych w toku wykonywania budżetu 1951 r., trzeba stwierdzić, że młody aparat finansowy wykonał w tym roku swe zadania.</u>
260   - <u xml:id="u-7.10" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Z uwagi na to, że zgodnie z zasadami systemu budżetowego budżet państwa ma być wyrazem finansowym Narodowego Planu Gospodarczego, przed przystąpieniem do omówienia sprawozdania z wykonania budżetu za rok 1951 należy poprzedzić go krótkim przypomnieniem osiągnięć w zakresie realizacji zadań tego planu w r. 1951.</u>
261   - <u xml:id="u-7.11" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Plan produkcji przemysłu socjalistycznego został w okresie sprawozdawczym wykonany według wartości w cenach niezmiennych w 100,8%. Wartość produkcji przemysłowej w 1951 r. wzrosła o 24,4% w stosunku do 1950 r. i osiągnęła 270% produkcji w porównaniu ze stanem przedwojennym.</u>
262   - <u xml:id="u-7.12" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">W okresie sprawozdawczym uruchomiono szereg inwestycji przemysłowych o podstawowym znaczeniu dla rozwoju gospodarki narodowej, jak nowa stalownia w Hucie im. Bolesława Bieruta, wielki piec — „B” w Hucie — „Kościuszko”, hale montażowe fabryk samochodów na Żeraniu i w Lublinie, Fabryka Włókien Sztucznych w Gorzowie, Zakłady Przemysłu Bawełnianego w Piotrkowie i inne.</u>
263   - <u xml:id="u-7.13" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Równocześnie nastąpiło zwiększenie mocy produkcyjnej starych zakładów przez wprowadzenie do nich nowej techniki, zwłaszcza mechanizacji robót ciężkich i pracochłonnych oraz nowoczesnych i wysokowydajnych procesów technologicznych. Uruchomiono produkcję wielu nowych wyrobów, jak kombajny węglowe i inne maszyny górnicze, nowe typy obrabiarek, maszyn, wagonów, kotłów, statków, maszyn rolniczych itd., różne produkty chemiczne oraz montaż samochodów osobowych — „Warszawa”^ ^i ciężarowych — „Lublin”.</u>
264   - <u xml:id="u-7.14" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wydajność pracy mierzona wartością produkcji na pracownika grupy przemysłowej wzrosła w okresie sprawozdawczym w przemyśle wielkim i średnim o 14%, zaś w przemyśle drobnym o 17% w porównaniu z rokiem 1950. W tymże okresie dzięki rozwojowi socjalistycznych metod gospodarowania uzyskano dalszą poważną obniżkę kosztów własnych produkcji o 4,6%.</u>
265   - <u xml:id="u-7.15" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">W okresie sprawozdawczym nastąpił również poważny rozwój innych działów gospodarki narodowej. Przewozy towarowe wszystkimi środkami transportu wzrosły o 14% w porównaniu z rokiem 1950. Całość obrotów handlu detalicznego wzrosła w tymże okresie o 11%. Cyfra zatrudnienia pozarolniczego wzrosła o 12%, przy czym nastąpiła dalsza poprawa warunków kulturalno-bytowych mas pracujących.</u>
266   - <u xml:id="u-7.16" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Zakończona została likwidacja analfabetyzmu jako zjawiska masowego, zwiększyła się ilość absolwentów szkół podstawowych, ogólnokształcących i wyższych, rozbudowane zostały znacznie służby ochrony zdrowia, nastąpił dalszy rozwój kultury, oddano do użytku znaczną ilość nowych inwestycji mieszkaniowych, kulturalnych i socjalnych: 99 tysięcy izb mieszkalnych, budynki wyższych uczelni, domy kultury, domy dziecka, przedszkola.</u>
267   - <u xml:id="u-7.17" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Olbrzymią rolę w realizacji osiągnięć gospodarki narodowej w okresie sprawozdawczym odegrała braterska pomoc Wielkiego Związku Radzieckiego oraz wzmożenie i zacieśnienie stosunków z krajami demokracji ludowej.</u>
268   - <u xml:id="u-7.18" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Obok poważnych osiągnięć w realizacji drugiego roku Planu 6-letniego, na niektórych odcinkach produkcji przemysłowej oraz w produkcji rolnej zadania planowe nie zostały wykonane.</u>
269   - <u xml:id="u-7.19" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">W rolnictwie na niepełne wykonanie planowych zadań złożył się szereg przyczyn, w szczególności długotrwała posucha, a w związku z tym nienadążanie rolnictwa za tempem rozwoju przemysłu, co spowodowało, że zarówno produkcja roślinna jak i produkcja zwierzęca kształtowały się poniżej poziomu roku poprzedniego.</u>
270   - <u xml:id="u-7.20" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wykonanie budżetu państwa za rok 1951 charakteryzuje się poważnymi osiągnięciami finansowymi. Dochody budżetowe wykonane zostały w 117,4% (preliminowano 58.256,7 mln zł, wykonano 68.414,3 mln zł), natomiast wydatki budżetowe w 92% (preliminowano 55.820,6 mln zł, wykonano 51.649,8 mln zł). W ten sposób nadwyżka dochodów nad wydatkami preliminowana w kwocie 2.436,1 mln zł wyniosła faktycznie 16.764,5 mln zł.</u>
271   - <u xml:id="u-7.21" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wygospodarowanie tak poważnej nadwyżki budżetowej było między innymi wynikiem:</u>
272   - <u xml:id="u-7.22" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">1.Zwiększenia dochodów budżetowych a)z tytułu pozostałości poprzedniego okresu4.798 mln zł b)z tytułu pożyczek krajowych 1.083 mln zł c)z tytułu dochodów gospodarki uspołecznionej 740 mln zł d) z tytułu wpływów różnych 3.091mln zł razem 9.712 mln zł 2. Zmniejszenia wydatków budżetowych wskutek niewyczerpania kredytów a)w grupie — gospodarka narodowa 1.701 mln zł b)w grupie — urządzenia socjalno-kulturalne1.612 mln zł c)w grupie — obrona narodowa127 mln zł d)w grupie — administracja512 mln zł e)w grupie — długi państwowe151 mln zł f)w grupie — środki rezerwowe i inne 68 mln zł razem4.171mln zł Analiza dochodów budżetowych wskazuje, że wykonanie planu dochodów w 117,4%, wyrażające się przekroczeniem o ponad 10 mld zł sum preliminowanych, spowodowane zostało głównie wpłatą dochodów niepreliminowanych, przy czym największymi z nich są: 4,8 mld zł z pozostałości poprzedniego okresu, 1,1 mld zł z wpływów Narodowej Pożyczki Rozwoju Sił Polski.</u>
273   - <u xml:id="u-7.23" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Szczegółowy wskaźnik wykonania budżetu po stronie dochodów przedstawia się w poszczególnych grupach jak następuje:</u>
274   - <u xml:id="u-7.24" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">I. Gospodarka uspołeczniona101,6%</u>
275   - <u xml:id="u-7.25" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">II. Gospodarka nieuspołeczniona — podatki i inne wpływy od ludności 106,6% III. Opłaty 114,4% IV. Wpływy różne 181,9% V. Pożyczki państwowe i lokaty 174,6% Analiza wydatków budżetu państwa wskazuje na niewyczerpanie kredytów we wszystkich grupach. Na ogólną sumę oszczędności w wydatkach w sumie 4,1 mld zł niewyczerpane kredyty na wydatki bieżące stanowią 2,9 mld zł, zaś na wydatki inwestycyjne 1,2 mld zł.</u>
276   - <u xml:id="u-7.26" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Decydujący wpływ na uzyskanie tak poważnych oszczędności miała kompresja wydatków w związku z uchwałami Prezydium Rządu z dnia 6 Iipca i 22 października 1951 r. o dodatkowej mobilizacji środków finansowych na cele gospodarki narodowej. Ponadto jednak niewyczerpanie kredytów w wielu działach spowodowane zostało niewykonaniem zaplanowanych wskaźników rozwoju działalności, jak np. w dziale oświaty, zdrowia, pomocy społecznej itd.</u>
277   - <u xml:id="u-7.27" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Największe sumy niewyczerpanych kredytów bieżących przypadają na grupy: „Urządzenia socjalno-kulturalne”, a mianowicie: 1,6 miliarda zł, tj. 9,5% i — „Gospodarka narodowa” 1,7 mld zł, tj. 7%, natomiast znacznie mniejsze niewyczerpanie kredytów wykazuje — „Administracja” — 0,5 miliarda zł, tj. ok. 7%.</u>
278   - <u xml:id="u-7.28" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Szczegółowy wskaźnik wykonania budżetu po stronie wydatków przedstawia się w poszczególnych grupach jak następuje:</u>
279   - <u xml:id="u-7.29" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">I. Gospodarka narodowa 93,0%</u>
280   - <u xml:id="u-7.30" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">II. Urządzenia socjalno-kulturalne 90,5%</u>
281   - <u xml:id="u-7.31" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">III. Obrona narodowa 96,8%</u>
282   - <u xml:id="u-7.32" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">IV. Administracja 92,9%</u>
283   - <u xml:id="u-7.33" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">V. Długi państwowe 67,7%</u>
284   - <u xml:id="u-7.34" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">VI. Środki rezerwowe i inne 97,5%</u>
285   - <u xml:id="u-7.35" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wykonanie budżetu centralnego wykazuje: w dochodach wpłaty w sumie 66.670 mln zł (wobec 56.726 mln zł zapreliminowanych), a więc wykonanie w 115%, w wydatkach kredyty wykorzystano w sumie 43.790 mln zł (wobec 47.360 mln zł zapreliminowanych), tj. wykonanie 92,4%. W ten sposób dochody budżetu centralnego przekroczyły wydatki o 22.880 mln, zaś po odjęciu udziału i dotacji dla budżetów, terenowych w kwocie 6.954 mln zł saldo czynne budżetu centralnego wyniosło 15.926 mln zł, co zgodne jest z odnośnymi sumami kasowego wykonania budżetu centralnego Narodowego Banku Polskiego.</u>
286   - <u xml:id="u-7.36" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wydatki budżetu centralnego wskazują na niewyczerpanie zapreliminowanych kredytów przez wszystkie resorty. Znaczne niewyczerpanie kredytów wykazują: Ministerstwo Przemysłu Ciężkiego zł 516.262.000 (10%), Ministerstwo Kolei zł 341.329.000 (16,6%), Prezydium Rady Ministrów zł 305.941.000 (14%), Ministerstwo Handlu Wewnętrznego zł 198.253.000 (15%), Ministerstwo Państwowych Gospodarstw Rolnych zł 154.964.000 (15%), Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego zł 114.495.000 (12%).</u>
287   - <u xml:id="u-7.37" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">W szeregu resortów znaczne sumy niewyczerpanych kredytów nie były wynikiem przeprowadzonych oszczędności w wydatkach, lecz spowodowane zostały niewykonaniem zadań rzeczowych. Na przykład Ministerstwo Oświaty nie wyczerpało kredytów na ogólną sumę 26.304.000 zł, m. in. na skutek niezorganizowania zaplanowanej ilości domów dziecka (plan przewidywał 439 domów, faktycznie czynnych było tylko 329, tj. 75%), szkół dla pracujących (czynnych było 574 wobec 1.026 planowanych, tj. 58%); Ministerstwo Górnictwa nie wyczerpało m. in. sumy 9.332.000 zł na budowę przedszkoli.</u>
288   - <u xml:id="u-7.38" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wykonanie budżetów terenowych.</u>
289   - <u xml:id="u-7.39" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Budżety terenowe po stronie dochodów własnych wykonano z nadwyżką 14% — osiągnięto sumę 1.744.058.000 zł wobec 1.530.622.000 zł preliminowanych. Po stronie wydatków wyczerpano kredyty na sumę 7.859.496.000 zł wobec 8.460.565.000 zł preliminowanych, co stanowi 93%.</u>
290   - <u xml:id="u-7.40" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Analiza wykonania budżetów terenowych wykazuje ogólnie zaniżone preliminowanie dochodów przy zapreliminowaniu wydatków ponad rzeczywiste potrzeby. Wynikiem tego było przekroczenie zaplanowanych dochodów we wszystkich budżetach terenowych z wyjątkiem województw: warszawskiego, szczecińskiego, opolskiego, koszalińskiego i miasta Łodzi.</u>
291   - <u xml:id="u-7.41" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Główną przyczyną zaniżonego preliminowania było niedostateczne rozeznanie źródeł dochodów, w szczególności w dziale gospodarki uspołecznionej i nieuspołecznionej.</u>
292   - <u xml:id="u-7.42" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Niewyczerpanie kredytów we wszystkich budżetach terenowych spowodowane zostało przede wszystkim na skutek niewykonania zadań planowych, szczególnie na odcinku gospodarki komunalnej, zdrowia, rolnictwa i leśnictwa, np. w woj. białostockim remonty zabudowań parcelacyjnych — resztówek wykonano w 43%, w woj. rzeszowskim uruchomiono 37 ośrodków zdrowia wobec 42 zaplanowanych.</u>
293   - <u xml:id="u-7.43" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Z przeprowadzonej analizy wykonania budżetu państwa za rok 1951 wynikają następujące zagadnienia:</u>
294   - <u xml:id="u-7.44" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">1. Wykonanie budżetu centralnego w r. 1951 wskazuje na poważne jeszcze braki zarówno w zakresie preliminowania dochodów i wydatków, jak i w zakresie przestrzegania dyscypliny finansowo-budżetowej przez część jednostek budżetowych na różnych szczeblach. Pomimo poprawy w zakresie planowania budżetowego i wykonywania budżetu niezbędne jest dalsze systematyczne podnoszenie poziomu planowania budżetowego przez pełniejsze ujęcie i wykorzystanie wszystkich źródeł dochodów oraz oparcie wszelkich wydatków na uzasadnionych gospodarczo i sprawdzonych normach budżetowych. Należy zwiększyć walkę o ścisłe przestrzeganie dyscypliny finansowej i budżetowej, w szczególności wzmóc odpowiedzialność kierowników jednostek oraz głównych (starszych) księgowych za przekraczanie przyznanych kredytów i za wszelkie naruszenia dyscypliny finansowej.</u>
295   - <u xml:id="u-7.45" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">2. Wykonanie budżetu terenowego wskazuje na poważne trudności, jakie występowały w r. 1951 jako pierwszym roku istnienia budżetów terenowych. Trudności te spowodowane zostały w szczególności brakiem doświadczenia i przygotowania kadr finansowych i rachunkowych. Celem stopniowej likwidacji uchybień w zakresie prawidłowości i terminowości rachunkowości i sprawozdawczości, przestrzegania norm budżetowych i dyscypliny finansowo-budżetowej, ściślejszego powiązania planów finansowych przedsiębiorstw terenowych z budżetami terenowymi — konieczne jest zaprowadzenie w szerszym niż dotąd zakresie kontroli wykonania zarówno przez prezydia rad narodowych, jak i przez kierowników jednostek oraz zwiększenie pomocy organizacyjno-instruktażowej dla terenowych organów finansowych i wzmocnienie nadzoru nad nimi przez organy centralne Ministerstwa Finansów.</u>
296   - <u xml:id="u-7.46" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">3. W szeregu resortów stwierdzone zostały wypadki nierealnego, zaniżonego względnie zawyżonego planowania dochodów jednostek gospodarczych, wynikające z wadliwej kalkulacji kosztów własnych i cen. Stan ten powoduje znaczne odchylenia pomiędzy kwotami planowymi a faktycznie wykonanymi. Na niewykonanie przez przedsiębiorstwa uspołecznione planu wpłat do budżetu wywiera również wpływ zamrażanie poważnych kwot środków obrotowych w zapasach ponadnormatywnych oraz wadliwie wykonanej produkcji.</u>
297   - <u xml:id="u-7.47" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">4. Wykonanie planów inwestycyjnych wykazało w niektórych resortach niewykonanie planów sfinansowania inwestycji, co łączyło się z niewykonaniem planów rzeczowych, jak również wykazało w szeregu wypadków rozbieżności pomiędzy wykonaniem finansowym a wykonaniem rzeczowym. Występowały również wypadki zwiększenia limitów inwestycyjnych, które nie zostały wykorzystane wskutek niewykonania rzeczowego, oraz znaczne braki w zakresie sprawozdawczości inwestycyjnej. Uchybienia te wskazują na konieczność zwiększenia dyscypliny inwestycyjnej, zarówno w zakresie wykonawstwa rzeczowego jak i wykonawstwa finansowego, znacznego wzmocnienia nadzoru ze strony inwestorów centralnych i banków finansujących inwestycje oraz zasadniczej poprawy sprawozdawczości inwestycyjnej.</u>
298   - <u xml:id="u-7.48" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Oceniając całość wykonania budżetu państwa za rok 1951 należy stwierdzić, że mimo wielu trudności został on pomyślnie zrealizowany.</u>
299   - <u xml:id="u-7.49" who="#PoselOzgaMichalskiJozef">Wnoszę o zatwierdzenie przedstawionego przez Radę Ministrów sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1951.</u>
300   - <u xml:id="u-7.50" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  270 + <u xml:id="u-7.0" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wysoki Sejmie! Rok 1951 był pierwszym rokiem funkcjonowania nowego systemu budżetowego. Dlatego też sprawozdanie z wykonania budżetu za rok 1951 jest nie tylko sprawozdaniem z kwotowego wykonania budżetu uchwalonego przez Sejm Ustawodawczy dnia 23 marca 1951 r., lecz zawiera również odpowiedź na pytanie, jakie braki i niedociągnięcia w założeniach i w realizacji tego systemu ujawniły się w toku wykonywania budżetu.</u>
  271 + <u xml:id="u-7.1" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Dla właściwej oceny sprawozdania celowe jest przypomnienie, na czym polegała zmiana systemu budżetowego dokonana na przełomie łat 1950–1951, jak głęboko sięgała reforma budżetowa i w jakich warunkach w 1951 r. budżet był wykonywany.</u>
  272 + <u xml:id="u-7.2" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przebudowa systemu budżetowego miała na celu dostosowanie go do potrzeb gospodarki planowej na etapie budowy podstaw socjalizmu. System budżetowy obowiązujący do 1951 r. przestał odpowiadać tym potrzebom. Wystąpiło to wyraźnie w związku z zadaniami Planu 6-letniego i z wymogami racjonalnego socjalistycznego planowania oraz w związku z wyraźnym, zdecydowanym przesunięciem się funkcji naszego państwa z czysto administracyjnych na funkcje organizacyjno-gospodarcze oraz kulturalno-wychowawcze.</u>
  273 + <u xml:id="u-7.3" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">W rezultacie dokonanej przebudowy systemu budżetowego powstał obok jednolitego narodowego planu gospodarczego, jako pieniężny jego wyraz, opierający się we wszystkich elementach na wskaźnikach tego planu — podstawowy plan finansowy, którym stał się jednolity budżet państwa, realizowany przez centralne i terenowe organy jednolitej władzy państwowej. Zadaniem jego było gromadzenie i rozdział środków na finansowanie całokształtu zadań państwa, w szczególności zadań w zakresie gospodarki narodowej, zaspokojenia potrzeb socjalno-kulturalnych ludności, wzmocnienia obronności kraju, utrzymania aparatu administracji i wymiaru Sprawiedliwości. W związku z tym zakres budżetu państwa został znacznie rozszerzony. W budżecie państwa zostały scalone dochody i wydatki dotychczas oddzielnych budżetów: budżetu państwowego, budżetów związków samorządu terytorialnego, budżetów jednostek administracji gospodarczej, budżetu ubezpieczeń społecznych, akcji socjalnej prowadzonej na odrębnych rachunkach przez Centralną Radę Związków Zawodowych, a poza tym z budżetem tym zostały ściślej, szerzej i głębiej powiązane przedsiębiorstwa działające według zasad rozrachunku gospodarczego.</u>
  274 + <u xml:id="u-7.4" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Jest rzeczą zrozumiałą, że dla przeprowadzenia tak olbrzymiego scalenia musiały uprzednio zaistnieć odpowiednie warunki organizacyjne. Warunków tych dostarczyła przede wszystkim dokonana w 1950 r. przebudowa ustrojowa, wyposażająca rady narodowe jako terenowe organy władzy państwowej w nowy, daleko szerszy od dotychczasowego zakres praw i obowiązków. Wyrazem tego były między innymi budżety terenowe na rok 1951, które trzykrotnie przekraczały sumę budżetów b. związków samorządowych z r. 1950. Obejmowały one nie tylko dotychczasowe dochody i wydatki b. związków samorządowych, lecz również budżety organów państwowych (I i II instancji) oraz szereg zadań dawniej (przed r. 1951) objętych budżetem państwowym.</u>
  275 + <u xml:id="u-7.5" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przez tę głęboką reformę organizacji władzy państwowej stworzone zostały mocne podstawy organizacyjne, a w ślad za tym i finansowe do szybkiego wyrównywania zacofania gospodarczego i kulturalnego pewnych części naszego kraju. Wyrazem tej polityki było włączenie w 1951 r. budżetów terenowych do ogólnego budżetu państwa.</u>
  276 + <u xml:id="u-7.6" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">To olbrzymie rozszerzenie zakresu budżetu państwa wymagało od bezpośrednich jego wykonawców bieżącego podnoszenia swych kwalifikacji zawodowych dokonywanego równolegle z codzienną realizacją zadań w nowych, zmienionych formach organizacyjnych i według nowych, zmienionych metod planowania i wykonywania budżetu.</u>
  277 + <u xml:id="u-7.7" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">O zasięgu i wielkości wysiłku w tym zakresie daje wyobrażenie liczba budżetów terenowych sięgająca 4.000 oraz liczba jednostek samodzielnie wykonujących budżet sięgająca 28.000. Cechą bowiem budżetu w nowym systemie jest jego zbiorczość, obejmująca nie tylko budżet centralny i budżety terenowe poszczególnych rad narodowych, lecz sięgająca głębiej, do każdej jednostki samodzielnej, która zgodnie z założeniami systemu powinna mieć swój własny roczny plan i zgodnie z tym planem kierować swą działalnością.</u>
  278 + <u xml:id="u-7.8" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">W granicach tak zarysowanych zasad systemu budżetowego, wymagającego całkowicie nowych metod planowania, nie mógł pozostać niezmieniony mechanizm wewnętrzny jego funkcjonowania. Uległy przeto na przełomie roku 1950–1951 całkowicie zmianie przepisy o wykonywaniu budżetu, rachunkowości budżetowej i sprawozdawczości. Wprowadzony tymi przepisami mechanizm miał zapewnić pełne i terminowe wykonywanie zadań Narodowego Planu Gospodarczego oraz kontrolę finansową przebiegu jego wykonywania, zabezpieczyć zachowanie ścisłej oszczędności w wydatkowaniu sum budżetowych, tak aby ustalone budżetem kredyty nie były nakazem wydatkowania, lecz nakazem działania, nakazem realizowania zadań przy użyciu najmniejszych środków, aby umożliwić wykrywanie wszelkich zasobów i rezerw.</u>
  279 + <u xml:id="u-7.9" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Tego rodzaju zadania wymagały wielkiego wysiłku ze strony wykonawców budżetu. System ten, będąc systemem precyzyjnym, dostarcza szerokiego wachlarza narzędzi służących do realizacji celów planowego kierownictwa gospodarką budżetową, wymaga jednak dużej umiejętności posługiwania się nimi, do tego jednak niezbędny jest upływ czasu i narastające wraz z nim doświadczenie. Dlatego, pomimo braków i niedociągnięć stwierdzonych w toku wykonywania budżetu 1951 r., trzeba stwierdzić, że młody aparat finansowy wykonał w tym roku swe zadania.</u>
  280 + <u xml:id="u-7.10" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Z uwagi na to, że zgodnie z zasadami systemu budżetowego budżet państwa ma być wyrazem finansowym Narodowego Planu Gospodarczego, przed przystąpieniem do omówienia sprawozdania z wykonania budżetu za rok 1951 należy poprzedzić go krótkim przypomnieniem osiągnięć w zakresie realizacji zadań tego planu w r. 1951.</u>
  281 + <u xml:id="u-7.11" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Plan produkcji przemysłu socjalistycznego został w okresie sprawozdawczym wykonany według wartości w cenach niezmiennych w 100,8%. Wartość produkcji przemysłowej w 1951 r. wzrosła o 24,4% w stosunku do 1950 r. i osiągnęła 270% produkcji w porównaniu ze stanem przedwojennym.</u>
  282 + <u xml:id="u-7.12" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">W okresie sprawozdawczym uruchomiono szereg inwestycji przemysłowych o podstawowym znaczeniu dla rozwoju gospodarki narodowej, jak nowa stalownia w Hucie im. Bolesława Bieruta, wielki piec „B” w Hucie „Kościuszko”, hale montażowe fabryk samochodów na Żeraniu i w Lublinie, Fabryka Włókien Sztucznych w Gorzowie, Zakłady Przemysłu Bawełnianego w Piotrkowie i inne.</u>
  283 + <u xml:id="u-7.13" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Równocześnie nastąpiło zwiększenie mocy produkcyjnej starych zakładów przez wprowadzenie do nich nowej techniki, zwłaszcza mechanizacji robót ciężkich i pracochłonnych oraz nowoczesnych i wysokowydajnych procesów technologicznych. Uruchomiono produkcję wielu nowych wyrobów, jak kombajny węglowe i inne maszyny górnicze, nowe typy obrabiarek, maszyn, wagonów, kotłów, statków, maszyn rolniczych itd., różne produkty chemiczne oraz montaż samochodów osobowych „Warszawa” i ciężarowych „Lublin”.</u>
  284 + <u xml:id="u-7.14" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wydajność pracy mierzona wartością produkcji na pracownika grupy przemysłowej wzrosła w okresie sprawozdawczym w przemyśle wielkim i średnim o 14%, zaś w przemyśle drobnym o 17% w porównaniu z rokiem 1950. W tymże okresie dzięki rozwojowi socjalistycznych metod gospodarowania uzyskano dalszą poważną obniżkę kosztów własnych produkcji o 4,6%.</u>
  285 + <u xml:id="u-7.15" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">W okresie sprawozdawczym nastąpił również poważny rozwój innych działów gospodarki narodowej. Przewozy towarowe wszystkimi środkami transportu wzrosły o 14% w porównaniu z rokiem 1950. Całość obrotów handlu detalicznego wzrosła w tymże okresie o 11%. Cyfra zatrudnienia pozarolniczego wzrosła o 12%, przy czym nastąpiła dalsza poprawa warunków kulturalno-bytowych mas pracujących.</u>
  286 + <u xml:id="u-7.16" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Zakończona została likwidacja analfabetyzmu jako zjawiska masowego, zwiększyła się ilość absolwentów szkół podstawowych, ogólnokształcących i wyższych, rozbudowane zostały znacznie służby ochrony zdrowia, nastąpił dalszy rozwój kultury, oddano do użytku znaczną ilość nowych inwestycji mieszkaniowych, kulturalnych i socjalnych: 99 tysięcy izb mieszkalnych, budynki wyższych uczelni, domy kultury, domy dziecka, przedszkola.</u>
  287 + <u xml:id="u-7.17" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Olbrzymią rolę w realizacji osiągnięć gospodarki narodowej w okresie sprawozdawczym odegrała braterska pomoc Wielkiego Związku Radzieckiego oraz wzmożenie i zacieśnienie stosunków z krajami demokracji ludowej.</u>
  288 + <u xml:id="u-7.18" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Obok poważnych osiągnięć w realizacji drugiego roku Planu 6-letniego, na niektórych odcinkach produkcji przemysłowej oraz w produkcji rolnej zadania planowe nie zostały wykonane.</u>
  289 + <u xml:id="u-7.19" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">W rolnictwie na niepełne wykonanie planowych zadań złożył się szereg przyczyn, w szczególności długotrwała posucha, a w związku z tym nienadążanie rolnictwa za tempem rozwoju przemysłu, co spowodowało, że zarówno produkcja roślinna jak i produkcja zwierzęca kształtowały się poniżej poziomu roku poprzedniego.</u>
  290 + <u xml:id="u-7.20" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wykonanie budżetu państwa za rok 1951 charakteryzuje się poważnymi osiągnięciami finansowymi. Dochody budżetowe wykonane zostały w 117,4% (preliminowano 58.256,7 mln zł, wykonano 68.414,3 mln zł), natomiast wydatki budżetowe w 92% (preliminowano 55.820,6 mln zł, wykonano 51.649,8 mln zł). W ten sposób nadwyżka dochodów nad wydatkami preliminowana w kwocie 2.436,1 mln zł wyniosła faktycznie 16.764,5 mln zł.</u>
  291 + <u xml:id="u-7.21" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wygospodarowanie tak poważnej nadwyżki budżetowej było między innymi wynikiem:</u>
  292 + <u xml:id="u-7.22" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">1. Zwiększenia dochodów budżetowych:</u>
  293 + <u xml:id="u-7.23" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">a) z tytułu pozostałości poprzedniego okresu 4.798 mln zł,</u>
  294 + <u xml:id="u-7.24" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">b) z tytułu pożyczek krajowych 1.083 mln zł,</u>
  295 + <u xml:id="u-7.25" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">c) z tytułu dochodów gospodarki uspołecznionej 740 mln zł,</u>
  296 + <u xml:id="u-7.26" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">d) z tytułu wpływów różnych 3.091mln zł,</u>
  297 + <u xml:id="u-7.27" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">– razem 9.712 mln zł.</u>
  298 + <u xml:id="u-7.28" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">2. Zmniejszenia wydatków budżetowych wskutek niewyczerpania kredytów:</u>
  299 + <u xml:id="u-7.29" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">a) w grupie — gospodarka narodowa 1.701 mln zł,</u>
  300 + <u xml:id="u-7.30" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">b) w grupie — urządzenia socjalno-kulturalne 1.612 mln zł,</u>
  301 + <u xml:id="u-7.31" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">c) w grupie — obrona narodowa 127 mln zł,</u>
  302 + <u xml:id="u-7.32" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">d) w grupie — administracja 512 mln zł,</u>
  303 + <u xml:id="u-7.33" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">e) w grupie — długi państwowe 151 mln zł,</u>
  304 + <u xml:id="u-7.34" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">f) w grupie — środki rezerwowe i inne 68 mln zł,</u>
  305 + <u xml:id="u-7.35" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">– razem 4.171 mln zł.</u>
  306 + <u xml:id="u-7.36" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Analiza dochodów budżetowych wskazuje, że wykonanie planu dochodów w 117,4%, wyrażające się przekroczeniem o ponad 10 mld zł sum preliminowanych, spowodowane zostało głównie wpłatą dochodów niepreliminowanych, przy czym największymi z nich są: 4,8 mld zł z pozostałości poprzedniego okresu, 1,1 mld zł z wpływów Narodowej Pożyczki Rozwoju Sił Polski.</u>
  307 + <u xml:id="u-7.37" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Szczegółowy wskaźnik wykonania budżetu po stronie dochodów przedstawia się w poszczególnych grupach jak następuje:</u>
  308 + <u xml:id="u-7.38" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">I. Gospodarka uspołeczniona 101,6%,</u>
  309 + <u xml:id="u-7.39" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">II. Gospodarka nieuspołeczniona — podatki i inne wpływy od ludności 106,6%,</u>
  310 + <u xml:id="u-7.40" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">III. Opłaty 114,4%,</u>
  311 + <u xml:id="u-7.41" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">IV. Wpływy różne 181,9%,</u>
  312 + <u xml:id="u-7.42" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">V. Pożyczki państwowe i lokaty 174,6%.</u>
  313 + <u xml:id="u-7.43" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Analiza wydatków budżetu państwa wskazuje na niewyczerpanie kredytów we wszystkich grupach. Na ogólną sumę oszczędności w wydatkach w sumie 4,1 mld zł niewyczerpane kredyty na wydatki bieżące stanowią 2,9 mld zł, zaś na wydatki inwestycyjne 1,2 mld zł.</u>
  314 + <u xml:id="u-7.44" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Decydujący wpływ na uzyskanie tak poważnych oszczędności miała kompresja wydatków w związku z uchwałami Prezydium Rządu z dnia 6 Iipca i 22 października 1951 r. o dodatkowej mobilizacji środków finansowych na cele gospodarki narodowej. Ponadto jednak niewyczerpanie kredytów w wielu działach spowodowane zostało niewykonaniem zaplanowanych wskaźników rozwoju działalności, jak np. w dziale oświaty, zdrowia, pomocy społecznej itd.</u>
  315 + <u xml:id="u-7.45" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Największe sumy niewyczerpanych kredytów bieżących przypadają na grupy: „Urządzenia socjalno-kulturalne”, a mianowicie: 1,6 miliarda zł, tj. 9,5% i „Gospodarka narodowa” 1,7 mld zł, tj. 7%, natomiast znacznie mniejsze niewyczerpanie kredytów wykazuje „Administracja” — 0,5 miliarda zł, tj. ok. 7%.</u>
  316 + <u xml:id="u-7.46" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Szczegółowy wskaźnik wykonania budżetu po stronie wydatków przedstawia się w poszczególnych grupach jak następuje:</u>
  317 + <u xml:id="u-7.47" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">I. Gospodarka narodowa 93,0%,</u>
  318 + <u xml:id="u-7.48" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">II. Urządzenia socjalno-kulturalne 90,5%,</u>
  319 + <u xml:id="u-7.49" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">III. Obrona narodowa 96,8%,</u>
  320 + <u xml:id="u-7.50" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">IV. Administracja 92,9%,</u>
  321 + <u xml:id="u-7.51" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">V. Długi państwowe 67,7%,</u>
  322 + <u xml:id="u-7.52" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">VI. Środki rezerwowe i inne 97,5%.</u>
  323 + <u xml:id="u-7.53" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wykonanie budżetu centralnego wykazuje: w dochodach wpłaty w sumie 66.670 mln zł (wobec 56.726 mln zł zapreliminowanych), a więc wykonanie w 115%, w wydatkach kredyty wykorzystano w sumie 43.790 mln zł (wobec 47.360 mln zł zapreliminowanych), tj. wykonanie 92,4%. W ten sposób dochody budżetu centralnego przekroczyły wydatki o 22.880 mln, zaś po odjęciu udziału i dotacji dla budżetów, terenowych w kwocie 6.954 mln zł saldo czynne budżetu centralnego wyniosło 15.926 mln zł, co zgodne jest z odnośnymi sumami kasowego wykonania budżetu centralnego Narodowego Banku Polskiego.</u>
  324 + <u xml:id="u-7.54" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wydatki budżetu centralnego wskazują na niewyczerpanie zapreliminowanych kredytów przez wszystkie resorty. Znaczne niewyczerpanie kredytów wykazują: Ministerstwo Przemysłu Ciężkiego zł 516.262.000 (10%), Ministerstwo Kolei zł 341.329.000 (16,6%), Prezydium Rady Ministrów zł 305.941.000 (14%), Ministerstwo Handlu Wewnętrznego zł 198.253.000 (15%), Ministerstwo Państwowych Gospodarstw Rolnych zł 154.964.000 (15%), Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego zł 114.495.000 (12%).</u>
  325 + <u xml:id="u-7.55" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">W szeregu resortów znaczne sumy niewyczerpanych kredytów nie były wynikiem przeprowadzonych oszczędności w wydatkach, lecz spowodowane zostały niewykonaniem zadań rzeczowych. Na przykład Ministerstwo Oświaty nie wyczerpało kredytów na ogólną sumę 26.304.000 zł, m. in. na skutek niezorganizowania zaplanowanej ilości domów dziecka (plan przewidywał 439 domów, faktycznie czynnych było tylko 329, tj. 75%), szkół dla pracujących (czynnych było 574 wobec 1.026 planowanych, tj. 58%); Ministerstwo Górnictwa nie wyczerpało m. in. sumy 9.332.000 zł na budowę przedszkoli.</u>
  326 + <u xml:id="u-7.56" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wykonanie budżetów terenowych.</u>
  327 + <u xml:id="u-7.57" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Budżety terenowe po stronie dochodów własnych wykonano z nadwyżką 14% — osiągnięto sumę 1.744.058.000 zł wobec 1.530.622.000 zł preliminowanych. Po stronie wydatków wyczerpano kredyty na sumę 7.859.496.000 zł wobec 8.460.565.000 zł preliminowanych, co stanowi 93%.</u>
  328 + <u xml:id="u-7.58" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Analiza wykonania budżetów terenowych wykazuje ogólnie zaniżone preliminowanie dochodów przy zapreliminowaniu wydatków ponad rzeczywiste potrzeby. Wynikiem tego było przekroczenie zaplanowanych dochodów we wszystkich budżetach terenowych z wyjątkiem województw: warszawskiego, szczecińskiego, opolskiego, koszalińskiego i miasta Łodzi.</u>
  329 + <u xml:id="u-7.59" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Główną przyczyną zaniżonego preliminowania było niedostateczne rozeznanie źródeł dochodów, w szczególności w dziale gospodarki uspołecznionej i nieuspołecznionej.</u>
  330 + <u xml:id="u-7.60" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Niewyczerpanie kredytów we wszystkich budżetach terenowych spowodowane zostało przede wszystkim na skutek niewykonania zadań planowych, szczególnie na odcinku gospodarki komunalnej, zdrowia, rolnictwa i leśnictwa, np. w woj. białostockim remonty zabudowań parcelacyjnych — resztówek wykonano w 43%, w woj. rzeszowskim uruchomiono 37 ośrodków zdrowia wobec 42 zaplanowanych.</u>
  331 + <u xml:id="u-7.61" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Z przeprowadzonej analizy wykonania budżetu państwa za rok 1951 wynikają następujące zagadnienia:</u>
  332 + <u xml:id="u-7.62" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">1. Wykonanie budżetu centralnego w r. 1951 wskazuje na poważne jeszcze braki zarówno w zakresie preliminowania dochodów i wydatków, jak i w zakresie przestrzegania dyscypliny finansowo-budżetowej przez część jednostek budżetowych na różnych szczeblach. Pomimo poprawy w zakresie planowania budżetowego i wykonywania budżetu niezbędne jest dalsze systematyczne podnoszenie poziomu planowania budżetowego przez pełniejsze ujęcie i wykorzystanie wszystkich źródeł dochodów oraz oparcie wszelkich wydatków na uzasadnionych gospodarczo i sprawdzonych normach budżetowych. Należy zwiększyć walkę o ścisłe przestrzeganie dyscypliny finansowej i budżetowej, w szczególności wzmóc odpowiedzialność kierowników jednostek oraz głównych (starszych) księgowych za przekraczanie przyznanych kredytów i za wszelkie naruszenia dyscypliny finansowej.</u>
  333 + <u xml:id="u-7.63" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">2. Wykonanie budżetu terenowego wskazuje na poważne trudności, jakie występowały w r. 1951 jako pierwszym roku istnienia budżetów terenowych. Trudności te spowodowane zostały w szczególności brakiem doświadczenia i przygotowania kadr finansowych i rachunkowych. Celem stopniowej likwidacji uchybień w zakresie prawidłowości i terminowości rachunkowości i sprawozdawczości, przestrzegania norm budżetowych i dyscypliny finansowo-budżetowej, ściślejszego powiązania planów finansowych przedsiębiorstw terenowych z budżetami terenowymi — konieczne jest zaprowadzenie w szerszym niż dotąd zakresie kontroli wykonania zarówno przez prezydia rad narodowych, jak i przez kierowników jednostek oraz zwiększenie pomocy organizacyjno-instruktażowej dla terenowych organów finansowych i wzmocnienie nadzoru nad nimi przez organy centralne Ministerstwa Finansów.</u>
  334 + <u xml:id="u-7.64" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">3. W szeregu resortów stwierdzone zostały wypadki nierealnego, zaniżonego względnie zawyżonego planowania dochodów jednostek gospodarczych, wynikające z wadliwej kalkulacji kosztów własnych i cen. Stan ten powoduje znaczne odchylenia pomiędzy kwotami planowymi a faktycznie wykonanymi. Na niewykonanie przez przedsiębiorstwa uspołecznione planu wpłat do budżetu wywiera również wpływ zamrażanie poważnych kwot środków obrotowych w zapasach ponadnormatywnych oraz wadliwie wykonanej produkcji.</u>
  335 + <u xml:id="u-7.65" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">4. Wykonanie planów inwestycyjnych wykazało w niektórych resortach niewykonanie planów sfinansowania inwestycji, co łączyło się z niewykonaniem planów rzeczowych, jak również wykazało w szeregu wypadków rozbieżności pomiędzy wykonaniem finansowym a wykonaniem rzeczowym. Występowały również wypadki zwiększenia limitów inwestycyjnych, które nie zostały wykorzystane wskutek niewykonania rzeczowego, oraz znaczne braki w zakresie sprawozdawczości inwestycyjnej. Uchybienia te wskazują na konieczność zwiększenia dyscypliny inwestycyjnej, zarówno w zakresie wykonawstwa rzeczowego jak i wykonawstwa finansowego, znacznego wzmocnienia nadzoru ze strony inwestorów centralnych i banków finansujących inwestycje oraz zasadniczej poprawy sprawozdawczości inwestycyjnej.</u>
  336 + <u xml:id="u-7.66" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Oceniając całość wykonania budżetu państwa za rok 1951 należy stwierdzić, że mimo wielu trudności został on pomyślnie zrealizowany.</u>
  337 + <u xml:id="u-7.67" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wnoszę o zatwierdzenie przedstawionego przez Radę Ministrów sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1951.</u>
  338 + <u xml:id="u-7.68" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
301 339 </div>
302 340 <div xml:id="div-8">
303   - <u xml:id="u-8.0" who="#Marszalek">Zarządzam 10-minutową przerwę.</u>
  341 + <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Zarządzam 10-minutową przerwę.</u>
304 342 <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min. 55 do godz. 13 min. 10.)</u>
305   - <u xml:id="u-8.2" who="#Marszalek">Wznawiam obrady.</u>
306   - <u xml:id="u-8.3" who="#Marszalek">Otwieram łączną dyskusję nad projektem ustawy budżetowej na rok 1953 i sprawozdaniem Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za rok 1951. Jako pierwszy zabierze głos w dyskusji poseł woj. stalinogrodzkiego Wiktor Kłosiewicz.</u>
  343 + <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
  344 + <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">Otwieram łączną dyskusję nad projektem ustawy budżetowej na rok 1953 i sprawozdaniem Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za rok 1951. Jako pierwszy zabierze głos w dyskusji poseł woj. stalinogrodzkiego Wiktor Kłosiewicz.</u>
307 345 </div>
308 346 <div xml:id="div-9">
309   - <u xml:id="u-9.0" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Wysoki Sejmie! Ludzie pracy w Polsce Ludowej z dużym zainteresowaniem śledzą każdorazowo debaty nad budżetem naszego państwa, szczegółowo interesują się układem i głównymi pozycjami budżetu.</u>
310   - <u xml:id="u-9.1" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Nasz budżet państwowy stanowi bowiem bezpośrednie potwierdzenie faktu, że w Państwie Ludowym dochód narodowy stanowi własność ludzi pracy, tj. należy do tych, którzy swoją pracą przyczynili się bezpośrednio do jego powstania.</u>
311   - <u xml:id="u-9.2" who="#PoselKlosiewiczWiktor">W budżecie państwowym widzi klasa robotnicza zabezpieczenie planów naszego budownictwa, gwarancję wzrostu naszej siły obronnej oraz zapewnienie systematycznego wzrostu poziomu materialnego ludności.</u>
312   - <u xml:id="u-9.3" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Analizując nasz tegoroczny budżet widzimy, że zasadnicza jego linia zmierza przy zachowaniu niezbędnej równowagi budżetowej do jeszcze pełniejszego niż w latach poprzednich zaspokojenia rosnących potrzeb materialnych i kulturalnych ludności pracującej. Znajduje to wyraz w strukturze budżetu i proporcjach podziału dochodu narodowego, przeznaczających ponad połowę środków na finansowanie rozwoju naszej gospodarki narodowej, na rozszerzenie produkcji socjalistycznej, 1/4 na cele socjalno-kulturalne, zaś pozostałą sumę na administrację, obronność, wymiar sprawiedliwości oraz inne potrzeby ogólnopaństwowe i społeczne.</u>
313   - <u xml:id="u-9.4" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Ten układ budżetu, uwzględniający rosnące stale potrzeby narodu, potwierdza raz jeszcze niezaprzeczalną wyższość naszego ustroju społecznego nad ustrojem kapitalistycznym, potwierdza prawidłowość naszego rozwoju w oparciu o sformułowane z genialną wnikliwością przez towarzysza Stalina podstawowe prawo ekonomiczne socjalizmu.</u>
314   - <u xml:id="u-9.5" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Towarzysz Stalin, formułując w sposób naukowy podstawowe ekonomiczne prawo socjalizmu, pisze:</u>
315   - <u xml:id="u-9.6" who="#PoselKlosiewiczWiktor">„...Zapewnienie maksymalnego zaspokojenia stale rosnących materialnych i kulturalnych potrzeb całego społeczeństwa jest celem produkcji socjalistycznej, nieprzerwany wzrost i doskonalenie produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki jest środkiem do osiągnięcia celu.” W sformułowaniu tym zawarte jest głębokie wskazanie dla klasy robotniczej; podkreśla ono ścisłą zależność zachodzącą między rozwojem produkcji socjalistycznej a możliwościami wzrostu stopy życiowej.</u>
316   - <u xml:id="u-9.7" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Coraz gruntowniejsze przyswajanie sobie tej prawdy przez ludzi pracy, coraz powszechniejsze zaznajamianie się z układem budżetu państwowego staje się dodatkowym bodźcem aktywności produkcyjnej, wpływającym na wzrost wydajności pracy i oszczędną gospodarkę.</u>
317   - <u xml:id="u-9.8" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Analiza budżetu od strony dochodów wykazuje, że decydujące źródło dochodów stanowią wpływy z gospodarki uspołecznionej, a przede wszystkim z przemysłu socjalistycznego. Widzimy więc, że podstawowym czynnikiem, który decyduje o wysokości dochodu narodowego i zapewnia planową realizację budżetu jest wykonywanie i przekraczanie planów produkcyjnych przez wszystkie zakłady pracy, jest stały rozwój współzawodnictwa pracy i nowatorstwa, pozwalający produkować lepiej i więcej, jest przestrzeganie zasad socjalistycznej dyscypliny pracy i ścisłej oszczędności, pozwalające produkować taniej i wykorzystywać w większym stopniu naturalne rezerwy kryjące się jeszcze w wielu zakładach pracy.</u>
318   - <u xml:id="u-9.9" who="#PoselKlosiewiczWiktor">W miarę wzrostu uświadomienia politycznego i aktywności społecznej w masach pracujących wzrasta coraz bardziej zainteresowanie budżetem państwowym, jego strukturą i przebiegiem jego realizacji. Jest to wynikiem coraz głębszego zrozumienia ścisłej zależności, jaka zachodzi między kształtowaniem się naszego dochodu narodowego a osobistym wkładem każdego pracującego, jego stosunkiem do pracy i własności społecznej.</u>
319   - <u xml:id="u-9.10" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Na bazie tego zrozumienia umacnia się w masach poczucie ich roli — współgospodarzy kraju odpowiedzialnych nie tylko za własny warsztat i zakład pracy, ale za całą gospodarkę narodową.</u>
320   - <u xml:id="u-9.11" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Budżet nasz pozwala każdemu człowiekowi pracy zrozumieć i uświadomić sobie całą różnorodność świadczeń, jakie państwo, oprócz płacy zarobkowej, przeznacza na poprawę położenia materialnego ludności, na podniesienie poziomu zdrowotnego i kulturalnego całego społeczeństwa.</u>
321   - <u xml:id="u-9.12" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Zasiłki i wypłaty z tytułu ubezpieczeń społecznych, zasiłki rodzinne, bezpłatna pomoc lekarska, nakłady na bezpieczeństwo i higienę pracy, sanatoria i domy wypoczynkowe, bezpłatne nauczanie i stypendia, budownictwo mieszkaniowe, socjalne i kulturalne, ogródki działkowe, kultura fizyczna — oto różnorodne drogi wpływania na poprawę sytuacji materialnej człowieka pracy, uwidocznione w strukturze naszego budżetu.</u>
322   - <u xml:id="u-9.13" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Jakże krańcowo odmiennie wyglądają pod tym względem budżety państw kapitalistycznych, gdzie budżet nie służy zabezpieczeniu interesów mas pracujących, lecz budowany jest pod kątem zabezpieczenia miliardowych zysków dla małej garści kapitalistów, podczas gdy miliony ludzi pracy pozbawione możności zaspokojenia swych elementarnych potrzeb życiowych skazane są na wyzysk, bezrobocie i nędzę.</u>
323   - <u xml:id="u-9.14" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Jaskrawo grabieżczy układ tych budżetów demaskują oficjalne dane statystyczne. Oto w tegorocznym budżecie Stanów Zjednoczonych wydatki zbrojeniowe przekraczają 70% ogólnej sumy budżetu, przy czym podatki, które w r. 1940 wynosiły 117 dolarów na głowę ludności, wzrosły w r. 1952 do wysokości 557 dolarów. Ludność Stanów Zjednoczonych wydaje na zapłacenie podatków o 20 miliardów dolarów rocznie więcej niż na utrzymanie.</u>
324   - <u xml:id="u-9.15" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Nie lepiej dzieje się w Europie Zachodniej. Oto na przykład według opublikowanych ostatnio materiałów europejskiej komisji ekonomicznej ONZ 1/10 najzamożniejszej ludności Anglii otrzymuje 34% dochodu narodowego, podczas gdy na 50% ludności ubogiej przypada zaledwie 21% dochodu. Mimo to nowy budżet brytyjski na rok 1953, zwany nawet przez prasę burżuazyjną — „budżetem uprzywilejowanych”, przewiduje szereg poważnych ulg podatkowych dla najlepiej sytuowanych, a nie przynosi żadnej poprawy w położeniu robotników.</u>
325   - <u xml:id="u-9.16" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Jeszcze jaskrawiej występuje to zjawisko w zmarshallizowanej Francji, gdzie na przestrzeni ostatnich lat udział płac robotniczych w dochodzie narodowym Spadł z 40,3% do 20,5% w roku bieżącym. Rząd francuski dla ratowania krytycznej sytuacji skarbu państwa zamierza narzucić nowe podatki w wysokości 150 miliardów franków oraz podnieść poważnie ceny na szereg podstawowych artykułów i świadczeń usługowych, bez wyrównania zarobków klasy robotniczej.</u>
326   - <u xml:id="u-9.17" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Przytoczone wyżej przykłady potwierdzają w pełni sformułowane przez towarzysza Stalina podstawowe prawo ekonomiczne kapitalizmu, którego istotą jest zapewnienie maksymalnych zysków monopoli kapitalistycznych w drodze wyzysku i ruiny mas pracujących własnych i obcych krajów, w drodze militaryzacji gospodarki i wojen.</u>
327   - <u xml:id="u-9.18" who="#PoselKlosiewiczWiktor">W przeciwieństwie do tych podporządkowanych interesom wielkiego kapitału, zmilitaryzowanych budżetów państw kapitalistycznych, obarczających ciężarem przygotowań wojennych masy pracujące, nasz pokojowy budżet, w miarę rozwoju naszej gospodarki narodowej, z roku na rok w coraz większym stopniu służy zaspokajaniu podstawowych potrzeb społeczeństwa, zabezpieczając równocześnie przewidziane planem wysokie tempo dalszego uprzemysłowienia kraju.</u>
328   - <u xml:id="u-9.19" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Z przedstawionego nam projektu budżetu wynika, że w roku bieżącym przy wzroście całego budżetu o 10% zgodnie ze wzrostem dochodu narodowego, wydatki na usługi socjalno-kulturalne wzrastają przeciętnie o 6%, co stanowi gwarancję dalszego wzrostu poziomu życiowego mas.</u>
329   - <u xml:id="u-9.20" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Z zestawienia szczegółowego wynika, że dzięki temu poważnie podniesie się stan opieki zdrowotnej, lecznictwa szpitalnego i sanatoryjnego.</u>
330   - <u xml:id="u-9.21" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Liczba łóżek w szpitalach wzrośnie do 104,9%, w sanatoriach do 115,2%, a ilość miejsc w domach zdrowia dziecka do 145% w stosunku do roku ubiegłego.</u>
331   - <u xml:id="u-9.22" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Liczba miejsc w żłobkach fabrycznych wzrośnie do stanu 41.600, co stanowi w stosunku do roku 1938 wzrost 14-krotny.</u>
332   - <u xml:id="u-9.23" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Stały wzrost świadczeń na opiekę nad dziećmi jest wyrazem troski Państwa Ludowego o poprawę położenia kobiet pracujących i stwarza możliwość dla szerszego zatrudnienia kobiet w przemyśle.</u>
333   - <u xml:id="u-9.24" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Świadczenia na ochronę zdrowia przewidują dalsze rozbudowanie lecznictwa przyzakładowego dla pracujących, ilość łóżek w izbach chorych przy zakładach pracy ulega zwiększeniu o 554, liczba godzin lekarskich wzrasta o 25%, a godzin dentystycznych o 50%. Stan ten nie zapewnia wprawdzie pełnego zaspokojenia potrzeb szybko rozrastającego się przemysłu, niemniej jednak stanowi wyraźną poprawę w dziedzinie zwiększenia opieki lekarskiej dla pracujących.</u>
334   - <u xml:id="u-9.25" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Z naszej strony uważamy, że Ministerstwo Zdrowia i podległy mu aparat powinny dołożyć starań o pełniejsze wykorzystanie sum przeznaczonych przez państwo na lecznictwo pracownicze, poprzez lepszą organizację usług leczniczych w zakładach pracy i szersze stosowanie akcji profilaktycznej, zapobiegającej powstawaniu chorób. W szczególności usprawnienia wymaga procedura badań lekarskich związana z wielogodzinnym, uciążliwym wyczekiwaniem i stratą cennego dla ludzi czasu.</u>
335   - <u xml:id="u-9.26" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Oceniając dotychczasową działalność aparatu służby zdrowia, wyrażamy przekonanie, że efekty jego pracy mogłyby być znacznie wydatniejsze i zapewnić większe korzyści ludziom pracy, gdyby poważne środki dotowane przez państwo na cele lecznictwa i ochrony zdrowia były zużytkowane z większą troską o żywego człowieka, z myślą o szybkim i sprawnym niesieniu pomocy, a z mniejszymi obciążeniami natury biurokratycznej.</u>
336   - <u xml:id="u-9.27" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Wyrazem troski państwa o ochronę zdrowia robotników zatrudnionych w produkcji jest wzrost o 131% w stosunku do roku 1952 nakładów na bezpieczeństwo i higienę pracy. Ten poważny wzrost świadczeń na tak ważne dla ludności pracującej cele wymagać będzie większej uwagi ze strony związków zawodowych, celem zabezpieczenia pełnej realizacji przez administrację zakładów pracy przyznanych funduszów.</u>
337   - <u xml:id="u-9.28" who="#PoselKlosiewiczWiktor">W trosce o dalszy rozwój i podniesienie warunków wypoczynku wczasowego budżet przewiduje zwiększenie o 9,9% dotacji dla funduszu wczasów pracowniczych ogólnie i o 40,1% na skierowania ulgowe dla pracujących.</u>
338   - <u xml:id="u-9.29" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Rzeczą związków zawodowych będzie większa troska o odpowiedni rozdział skierowań, ażeby zwiększyć udział robotników w korzystaniu z dobrodziejstw funduszu wczasów zgodnie z intencją Rządu.</u>
339   - <u xml:id="u-9.30" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Cechą charakterystyczną naszego budżetu jest stały wzrost nakładów na cele oświatowe i kulturalne, stanowiący zabezpieczenie zagwarantowanych Konstytucją praw do oświaty i kultury i umożliwiający szybką likwidację wielowiekowego upośledzenia ludności pracującej w tej dziedzinie.</u>
340   - <u xml:id="u-9.31" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Tegoroczne nakłady na cele oświatowe i kulturalne zabezpieczają między innymi dalsze przygotowanie kwalifikowanych kadr dla rozbudowującego się przemysłu dzięki rozbudowaniu sieci szkolnictwa zawodowego, w tym szkolnictwo dla pracujących obejmie o 16% więcej osób niż w roku ubiegłym, a tzw. przysposobienie zawodowe o 20,4% więcej.</u>
341   - <u xml:id="u-9.32" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Dla umożliwienia uzdolnionym robotnikom zdobycia wyższych kwalifikacji przewiduje się wzrost nakładów na szkoły zawodowe dla wysuniętych z produkcji o 12,8% oraz na wieczorowe kursy inżynierskie o 48,5%.</u>
342   - <u xml:id="u-9.33" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Troska o pełne i celowe wykorzystanie tych funduszów stawia przed zakładowymi organizacjami związkowymi obowiązek jak najbardziej starannego doboru kandydatów najwięcej nadających się do wysunięcia.</u>
343   - <u xml:id="u-9.34" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Poważną pomocą dla budżetów rodzin pracowniczych i robotniczych jest szeroko pomyślana pomoc materialna dla młodzieży studiującej, w postaci stypendiów, domów akademickich i internatów. Poważny wzrost nakładów na te cele umożliwia wzrost liczby studiujących o 11.000, przy czym więcej niż połowa studentów otrzyma stypendia, a 1/3 mieszkać będzie w domach akademickich.</u>
344   - <u xml:id="u-9.35" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Budżet zabezpiecza również szeroką działalność instytucji upowszechnienia kultury, przeznaczając poważne środki na rozwój świetlic i domów kultury, dalsze rozbudowanie sieci bibliotek, wzrost ilości ogniw artystycznych i pomoc finansową dla amatorskiego ruchu artystycznego.</u>
345   - <u xml:id="u-9.36" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Ponad połowę ogólnej sumy wydatków przeznacza się w budżecie na finansowanie gospodarki narodowej, z tego około 2/3 na dalsze inwestycje.</u>
346   - <u xml:id="u-9.37" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Takie proporcje budżetu umożliwiają dalszy rozwój naszej wielkoprzemysłowej bazy ekonomicznej, stanowiącej główne źródło akumulacji i podstawowy czynnik stałego podnoszenia poziomu życiowego narodu.</u>
347   - <u xml:id="u-9.38" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Poważne sumy przeznaczone na cele inwestycyjne umożliwią w roku bieżącym oddanie do produkcji szeregu zakładów przemysłowych, szybki postęp w realizacji wielkich budowli socjalizmu i zapoczątkowanie nowych budów. Wpłynie to na wzrost potencjału gospodarczego kraju, podniesienie zapotrzebowania na siłę roboczą, a co za tym idzie — na dalsze podniesienie zarobków i stopy życiowej mas pracujących.</u>
348   - <u xml:id="u-9.39" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Wzrost nakładów na budownictwo mieszkaniowe zapewnia oddanie do użytku dziesiątków tysięcy nowych mieszkań i wyremontowanie ponad pół miliona izb mieszkalnych.</u>
349   - <u xml:id="u-9.40" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Przy ogólnym wzroście wskaźników budżetowych na pozycje, związane z rozbudową gospodarki, rozwojem kultury i opieki zdrowotnej, obniżają się nieco procentowo wydatki na administrację państwową. Świadczy to o zdrowej tendencji wprowadzania jak najdalej idących oszczędności w tej dziedzinie, likwidacji przerostów administracyjnych i prawidłowego ustawienia etatów.</u>
350   - <u xml:id="u-9.41" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Dla zabezpieczenia pełnej realizacji tegorocznego budżetu, dla wygospodarowania pełnego pokrycia wszystkich wydatków niezbędny jest wielki wysiłek całej klasy robotniczej, umożliwiający usunięcie licznych braków w naszej gospodarce i uruchomienie wszystkich interesujących rezerw.</u>
351   - <u xml:id="u-9.42" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Jednym z podstawowych źródeł tych rezerw jest wzrost wydajności pracy na gruncie rozwoju współzawodnictwa socjalistycznego, na gruncie szeroko wprowadzanych usprawnień racjonalizatorskich i postępu technicznego. Wynika stąd dla związków zawodowych obowiązek dalszego rozwijania masowego ruchu współzawodnictwa i racjonalizatorstwa, szerokiego wprowadzania nowoczesnych radzieckich metod produkcji, przełamywania przejawów konserwatyzmu wobec postępu technicznego, obowiązek bezwzględnej walki o rytmiczną, pełną realizację planowych zadań produkcyjnych, zarówno pod względem ilości jak i wysokiej jakości produkcji.</u>
352   - <u xml:id="u-9.43" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Walka o plan musi być jednak prowadzona przy ścisłym przestrzeganiu dyscypliny finansowej.</u>
353   - <u xml:id="u-9.44" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Każde przekroczenie dyscypliny płac — to nie tylko naruszenie prawidłowości naszego rozwoju i zachwianie przewidzianej budżetem równowagi finansowej, ale to równocześnie naruszenie prawidłowości w kształtowaniu się płacy robotniczej w ścisłej zależności od wydajności pracy, a więc naruszenie jednej z podstawowych zasad ekonomiki socjalistycznej.</u>
354   - <u xml:id="u-9.45" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Rozluźnienie dyscypliny finansowej staje się czynnikiem demobilizującym załogę, wpływającym na obniżenie wydajności pracy, na zakłócenie normalnego toku produkcji.</u>
355   - <u xml:id="u-9.46" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Poważnym źródłem rezerw stać się powinna oszczędna gospodarka surowcowa i materiałowa, troska o oszczędność maszyn i narzędzi pracy, oszczędność energii elektrycznej i paliw, pełne wykorzystanie mocy produkcyjnej maszyn i agregatów.</u>
356   - <u xml:id="u-9.47" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Całkowite wykorzystanie tych rezerw jest rzeczą w pełni realną, ale jest ono uzależnione od świadomej, aktywnej postawy całych załóg, od szeroko prowadzonej przez cały aktyw polityczny i związkowy pracy wychowawczej przy ścisłym współdziałaniu z kierownictwem administracyjnym i personelem inżynieryjno-technicznym.</u>
357   - <u xml:id="u-9.48" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Praca wychowawcza związków zawodowych, poparta aktywną postawą kadry organizatorów pracy i kierowników procesów produkcyjnych — brygadzistów, majstrów i inteligencji technicznej, poparta ich wiedzą i bogatym doświadczeniem praktycznym, jest w stanie uruchomić istniejące rezerwy i oddać je w służbę naszej gospodarki narodowej.</u>
358   - <u xml:id="u-9.49" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Trzeba tylko, by cały dozór i aparat inżynieryjno-techniczny czuł się współodpowiedzialny za stan produkcji w przemyśle i w państwowych gospodarstwach rolnych, ażeby reagował żywo i bezpośrednio na wyłaniające się trudności, ażeby nie dawał się opanowywać nastrojom biurokratycznego wygodnictwa, lecz włączył się w pełni i poparł uporczywą, pełną ofiarności walkę prowadzoną przez załogi przy stanowiskach produkcyjnych.</u>
359   - <u xml:id="u-9.50" who="#PoselKlosiewiczWiktor">O olbrzymiej wadze zagadnienia obniżki kosztów własnych świadczy fakt, że każdy procent obniżenia kosztów daje w stosunku rocznym około 1 miliarda złotych akumulacji.</u>
360   - <u xml:id="u-9.51" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Niezbędnym warunkiem pełnego wykonania planów ilościowych, jakościowych i w asortymentach oraz obniżki kosztów jest wzmocnienie z naszej strony pracy polityczno-wychowawczej dla podniesienia świadomej dyscypliny pracy oraz poczucia odpowiedzialności za poszanowanie i ochronę mienia społecznego, dla wytworzenia tą drogą atmosfery powszechnego potępienia moralnego wobec wszelkiego rodzaju szkodników społecznych.</u>
361   - <u xml:id="u-9.52" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Związki zawodowe, mobilizując klasę robotniczą do realizacji zadań produkcyjnych poprzez pracę masowo-polityczną i usprawnienie pracy organizacyjnej, widzą równocześnie obowiązek i konieczność dalszego zaostrzenia czujności rewolucyjnej najszerszych mas dla przeciwdziałania akcjom wrogich agentur, zmierzających poprzez uprawianie dywersji, sabotażu i szpiegostwa do osłabienia tempa naszego socjalistycznego budownictwa.</u>
362   - <u xml:id="u-9.53" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Postawa naszej klasy robotniczej daje wiele dowodów ofiarności i wyrobienia społecznego. Wyrazem tej aktywnej postawy są liczne, cenne zobowiązania załóg podejmowane obecnie w całym kraju dla uczczenia zbliżającego się dnia 1 Maja i zobowiązania długookresowe przewidujące skrócenie terminu wykonania planów produkcji na rok bieżący.</u>
363   - <u xml:id="u-9.54" who="#PoselKlosiewiczWiktor">O poważnym znaczeniu tych zobowiązań świadczy przykład huty — „Baildon”, gdzie załoga zobowiązała się wykonać roczny plan produkcji do 22 grudnia i wyprodukować ponad plan 1.750 ton stali oraz 1.500 ton wyrobów walcowanych.</u>
364   - <u xml:id="u-9.55" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Nie mniejszą wagę ma zobowiązanie załogi kopalni — „Stalinogród”, przewidujące dostarczenie ponadplanowo 45.000 ton węgla i obniżenie w roku bieżącym kosztów własnych o 1.840.000 zł.</u>
365   - <u xml:id="u-9.56" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Wyrazem tej aktywności jest masowe podejmowanie za przykładem przodownika pracy Saja przez załogi różnych gałęzi produkcji w całym kraju nowej formy współzawodnictwa o wysoką jakość produkcji pod hasłem: „Ja nie wypuszczę braku.” Coraz większa dbałość o mienie społeczne, szczera troska o własny zakład pracy, przebijająca się w licznych wystąpieniach na zebraniach i naradach produkcyjnych — wszystko to dowodzi, że szerokie masy pracujące coraz wyraźniej widzą swój wkład w kształtowanie się dochodu narodowego i coraz aktywniej wpływają na jego planową realizację.</u>
366   - <u xml:id="u-9.57" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Jest to wynikiem słusznej polityki i niezłomnej postawy przewodniej siły polskiej klasy robotniczej i narodu polskiego — Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, kierowanej przez Wielkiego Budowniczego Polski Ludowej towarzysza Bieruta.</u>
367   - <u xml:id="u-9.58" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
368   - <u xml:id="u-9.59" who="#PoselKlosiewiczWiktor">Oceniając obecny projekt budżetu jako wyraz słusznej polityki naszego Rządu, jako dalszy poważny krok ze strony państwa w kierunku poprawy poziomu życiowego klasy robotniczej, w kierunku realizacji naszego planu pokojowego budownictwa i wszechstronnego rozwoju, związki zawodowe wyrażają swoje pełne poparcie dla projektu budżetu i pełną gotowość zabezpieczenia jego całkowitej, prawidłowej realizacji poprzez codzienną ofiarną pracę.</u>
369   - <u xml:id="u-9.60" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  347 + <u xml:id="u-9.0" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wysoki Sejmie! Ludzie pracy w Polsce Ludowej z dużym zainteresowaniem śledzą każdorazowo debaty nad budżetem naszego państwa, szczegółowo interesują się układem i głównymi pozycjami budżetu.</u>
  348 + <u xml:id="u-9.1" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Nasz budżet państwowy stanowi bowiem bezpośrednie potwierdzenie faktu, że w Państwie Ludowym dochód narodowy stanowi własność ludzi pracy, tj. należy do tych, którzy swoją pracą przyczynili się bezpośrednio do jego powstania.</u>
  349 + <u xml:id="u-9.2" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W budżecie państwowym widzi klasa robotnicza zabezpieczenie planów naszego budownictwa, gwarancję wzrostu naszej siły obronnej oraz zapewnienie systematycznego wzrostu poziomu materialnego ludności.</u>
  350 + <u xml:id="u-9.3" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Analizując nasz tegoroczny budżet widzimy, że zasadnicza jego linia zmierza przy zachowaniu niezbędnej równowagi budżetowej do jeszcze pełniejszego niż w latach poprzednich zaspokojenia rosnących potrzeb materialnych i kulturalnych ludności pracującej. Znajduje to wyraz w strukturze budżetu i proporcjach podziału dochodu narodowego, przeznaczających ponad połowę środków na finansowanie rozwoju naszej gospodarki narodowej, na rozszerzenie produkcji socjalistycznej, 1/4 na cele socjalno-kulturalne, zaś pozostałą sumę na administrację, obronność, wymiar sprawiedliwości oraz inne potrzeby ogólnopaństwowe i społeczne.</u>
  351 + <u xml:id="u-9.4" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ten układ budżetu, uwzględniający rosnące stale potrzeby narodu, potwierdza raz jeszcze niezaprzeczalną wyższość naszego ustroju społecznego nad ustrojem kapitalistycznym, potwierdza prawidłowość naszego rozwoju w oparciu o sformułowane z genialną wnikliwością przez towarzysza Stalina podstawowe prawo ekonomiczne socjalizmu.</u>
  352 + <u xml:id="u-9.5" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Towarzysz Stalin, formułując w sposób naukowy podstawowe ekonomiczne prawo socjalizmu, pisze:</u>
  353 + <u xml:id="u-9.6" who="#PosełKłosiewiczWiktor">„...Zapewnienie maksymalnego zaspokojenia stale rosnących materialnych i kulturalnych potrzeb całego społeczeństwa jest celem produkcji socjalistycznej, nieprzerwany wzrost i doskonalenie produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki jest środkiem do osiągnięcia celu”.</u>
  354 + <u xml:id="u-9.7" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W sformułowaniu tym zawarte jest głębokie wskazanie dla klasy robotniczej; podkreśla ono ścisłą zależność zachodzącą między rozwojem produkcji socjalistycznej a możliwościami wzrostu stopy życiowej.</u>
  355 + <u xml:id="u-9.8" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Coraz gruntowniejsze przyswajanie sobie tej prawdy przez ludzi pracy, coraz powszechniejsze zaznajamianie się z układem budżetu państwowego staje się dodatkowym bodźcem aktywności produkcyjnej, wpływającym na wzrost wydajności pracy i oszczędną gospodarkę.</u>
  356 + <u xml:id="u-9.9" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Analiza budżetu od strony dochodów wykazuje, że decydujące źródło dochodów stanowią wpływy z gospodarki uspołecznionej, a przede wszystkim z przemysłu socjalistycznego. Widzimy więc, że podstawowym czynnikiem, który decyduje o wysokości dochodu narodowego i zapewnia planową realizację budżetu jest wykonywanie i przekraczanie planów produkcyjnych przez wszystkie zakłady pracy, jest stały rozwój współzawodnictwa pracy i nowatorstwa, pozwalający produkować lepiej i więcej, jest przestrzeganie zasad socjalistycznej dyscypliny pracy i ścisłej oszczędności, pozwalające produkować taniej i wykorzystywać w większym stopniu naturalne rezerwy kryjące się jeszcze w wielu zakładach pracy.</u>
  357 + <u xml:id="u-9.10" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W miarę wzrostu uświadomienia politycznego i aktywności społecznej w masach pracujących wzrasta coraz bardziej zainteresowanie budżetem państwowym, jego strukturą i przebiegiem jego realizacji. Jest to wynikiem coraz głębszego zrozumienia ścisłej zależności, jaka zachodzi między kształtowaniem się naszego dochodu narodowego a osobistym wkładem każdego pracującego, jego stosunkiem do pracy i własności społecznej.</u>
  358 + <u xml:id="u-9.11" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Na bazie tego zrozumienia umacnia się w masach poczucie ich roli — współgospodarzy kraju odpowiedzialnych nie tylko za własny warsztat i zakład pracy, ale za całą gospodarkę narodową.</u>
  359 + <u xml:id="u-9.12" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Budżet nasz pozwala każdemu człowiekowi pracy zrozumieć i uświadomić sobie całą różnorodność świadczeń, jakie państwo, oprócz płacy zarobkowej, przeznacza na poprawę położenia materialnego ludności, na podniesienie poziomu zdrowotnego i kulturalnego całego społeczeństwa.</u>
  360 + <u xml:id="u-9.13" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Zasiłki i wypłaty z tytułu ubezpieczeń społecznych, zasiłki rodzinne, bezpłatna pomoc lekarska, nakłady na bezpieczeństwo i higienę pracy, sanatoria i domy wypoczynkowe, bezpłatne nauczanie i stypendia, budownictwo mieszkaniowe, socjalne i kulturalne, ogródki działkowe, kultura fizyczna — oto różnorodne drogi wpływania na poprawę sytuacji materialnej człowieka pracy, uwidocznione w strukturze naszego budżetu.</u>
  361 + <u xml:id="u-9.14" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Jakże krańcowo odmiennie wyglądają pod tym względem budżety państw kapitalistycznych, gdzie budżet nie służy zabezpieczeniu interesów mas pracujących, lecz budowany jest pod kątem zabezpieczenia miliardowych zysków dla małej garści kapitalistów, podczas gdy miliony ludzi pracy pozbawione możności zaspokojenia swych elementarnych potrzeb życiowych skazane są na wyzysk, bezrobocie i nędzę.</u>
  362 + <u xml:id="u-9.15" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Jaskrawo grabieżczy układ tych budżetów demaskują oficjalne dane statystyczne. Oto w tegorocznym budżecie Stanów Zjednoczonych wydatki zbrojeniowe przekraczają 70% ogólnej sumy budżetu, przy czym podatki, które w r. 1940 wynosiły 117 dolarów na głowę ludności, wzrosły w r. 1952 do wysokości 557 dolarów. Ludność Stanów Zjednoczonych wydaje na zapłacenie podatków o 20 miliardów dolarów rocznie więcej niż na utrzymanie.</u>
  363 + <u xml:id="u-9.16" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Nie lepiej dzieje się w Europie Zachodniej. Oto na przykład według opublikowanych ostatnio materiałów europejskiej komisji ekonomicznej ONZ 1/10 najzamożniejszej ludności Anglii otrzymuje 34% dochodu narodowego, podczas gdy na 50% ludności ubogiej przypada zaledwie 21% dochodu. Mimo to nowy budżet brytyjski na rok 1953, zwany nawet przez prasę burżuazyjną „budżetem uprzywilejowanych”, przewiduje szereg poważnych ulg podatkowych dla najlepiej sytuowanych, a nie przynosi żadnej poprawy w położeniu robotników.</u>
  364 + <u xml:id="u-9.17" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Jeszcze jaskrawiej występuje to zjawisko w zmarshallizowanej Francji, gdzie na przestrzeni ostatnich lat udział płac robotniczych w dochodzie narodowym Spadł z 40,3% do 20,5% w roku bieżącym. Rząd francuski dla ratowania krytycznej sytuacji skarbu państwa zamierza narzucić nowe podatki w wysokości 150 miliardów franków oraz podnieść poważnie ceny na szereg podstawowych artykułów i świadczeń usługowych, bez wyrównania zarobków klasy robotniczej.</u>
  365 + <u xml:id="u-9.18" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Przytoczone wyżej przykłady potwierdzają w pełni sformułowane przez towarzysza Stalina podstawowe prawo ekonomiczne kapitalizmu, którego istotą jest zapewnienie maksymalnych zysków monopoli kapitalistycznych w drodze wyzysku i ruiny mas pracujących własnych i obcych krajów, w drodze militaryzacji gospodarki i wojen.</u>
  366 + <u xml:id="u-9.19" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W przeciwieństwie do tych podporządkowanych interesom wielkiego kapitału, zmilitaryzowanych budżetów państw kapitalistycznych, obarczających ciężarem przygotowań wojennych masy pracujące, nasz pokojowy budżet, w miarę rozwoju naszej gospodarki narodowej, z roku na rok w coraz większym stopniu służy zaspokajaniu podstawowych potrzeb społeczeństwa, zabezpieczając równocześnie przewidziane planem wysokie tempo dalszego uprzemysłowienia kraju.</u>
  367 + <u xml:id="u-9.20" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Z przedstawionego nam projektu budżetu wynika, że w roku bieżącym przy wzroście całego budżetu o 10% zgodnie ze wzrostem dochodu narodowego, wydatki na usługi socjalno-kulturalne wzrastają przeciętnie o 6%, co stanowi gwarancję dalszego wzrostu poziomu życiowego mas.</u>
  368 + <u xml:id="u-9.21" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Z zestawienia szczegółowego wynika, że dzięki temu poważnie podniesie się stan opieki zdrowotnej, lecznictwa szpitalnego i sanatoryjnego.</u>
  369 + <u xml:id="u-9.22" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Liczba łóżek w szpitalach wzrośnie do 104,9%, w sanatoriach do 115,2%, a ilość miejsc w domach zdrowia dziecka do 145% w stosunku do roku ubiegłego.</u>
  370 + <u xml:id="u-9.23" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Liczba miejsc w żłobkach fabrycznych wzrośnie do stanu 41.600, co stanowi w stosunku do roku 1938 wzrost 14-krotny.</u>
  371 + <u xml:id="u-9.24" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Stały wzrost świadczeń na opiekę nad dziećmi jest wyrazem troski Państwa Ludowego o poprawę położenia kobiet pracujących i stwarza możliwość dla szerszego zatrudnienia kobiet w przemyśle.</u>
  372 + <u xml:id="u-9.25" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Świadczenia na ochronę zdrowia przewidują dalsze rozbudowanie lecznictwa przyzakładowego dla pracujących, ilość łóżek w izbach chorych przy zakładach pracy ulega zwiększeniu o 554, liczba godzin lekarskich wzrasta o 25%, a godzin dentystycznych o 50%. Stan ten nie zapewnia wprawdzie pełnego zaspokojenia potrzeb szybko rozrastającego się przemysłu, niemniej jednak stanowi wyraźną poprawę w dziedzinie zwiększenia opieki lekarskiej dla pracujących.</u>
  373 + <u xml:id="u-9.26" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Z naszej strony uważamy, że Ministerstwo Zdrowia i podległy mu aparat powinny dołożyć starań o pełniejsze wykorzystanie sum przeznaczonych przez państwo na lecznictwo pracownicze, poprzez lepszą organizację usług leczniczych w zakładach pracy i szersze stosowanie akcji profilaktycznej, zapobiegającej powstawaniu chorób. W szczególności usprawnienia wymaga procedura badań lekarskich związana z wielogodzinnym, uciążliwym wyczekiwaniem i stratą cennego dla ludzi czasu.</u>
  374 + <u xml:id="u-9.27" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Oceniając dotychczasową działalność aparatu służby zdrowia, wyrażamy przekonanie, że efekty jego pracy mogłyby być znacznie wydatniejsze i zapewnić większe korzyści ludziom pracy, gdyby poważne środki dotowane przez państwo na cele lecznictwa i ochrony zdrowia były zużytkowane z większą troską o żywego człowieka, z myślą o szybkim i sprawnym niesieniu pomocy, a z mniejszymi obciążeniami natury biurokratycznej.</u>
  375 + <u xml:id="u-9.28" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wyrazem troski państwa o ochronę zdrowia robotników zatrudnionych w produkcji jest wzrost o 131% w stosunku do roku 1952 nakładów na bezpieczeństwo i higienę pracy. Ten poważny wzrost świadczeń na tak ważne dla ludności pracującej cele wymagać będzie większej uwagi ze strony związków zawodowych, celem zabezpieczenia pełnej realizacji przez administrację zakładów pracy przyznanych funduszów.</u>
  376 + <u xml:id="u-9.29" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W trosce o dalszy rozwój i podniesienie warunków wypoczynku wczasowego budżet przewiduje zwiększenie o 9,9% dotacji dla funduszu wczasów pracowniczych ogólnie i o 40,1% na skierowania ulgowe dla pracujących.</u>
  377 + <u xml:id="u-9.30" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Rzeczą związków zawodowych będzie większa troska o odpowiedni rozdział skierowań, ażeby zwiększyć udział robotników w korzystaniu z dobrodziejstw funduszu wczasów zgodnie z intencją Rządu.</u>
  378 + <u xml:id="u-9.31" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Cechą charakterystyczną naszego budżetu jest stały wzrost nakładów na cele oświatowe i kulturalne, stanowiący zabezpieczenie zagwarantowanych Konstytucją praw do oświaty i kultury i umożliwiający szybką likwidację wielowiekowego upośledzenia ludności pracującej w tej dziedzinie.</u>
  379 + <u xml:id="u-9.32" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Tegoroczne nakłady na cele oświatowe i kulturalne zabezpieczają między innymi dalsze przygotowanie kwalifikowanych kadr dla rozbudowującego się przemysłu dzięki rozbudowaniu sieci szkolnictwa zawodowego, w tym szkolnictwo dla pracujących obejmie o 16% więcej osób niż w roku ubiegłym, a tzw. przysposobienie zawodowe o 20,4% więcej.</u>
  380 + <u xml:id="u-9.33" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Dla umożliwienia uzdolnionym robotnikom zdobycia wyższych kwalifikacji przewiduje się wzrost nakładów na szkoły zawodowe dla wysuniętych z produkcji o 12,8% oraz na wieczorowe kursy inżynierskie o 48,5%.</u>
  381 + <u xml:id="u-9.34" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Troska o pełne i celowe wykorzystanie tych funduszów stawia przed zakładowymi organizacjami związkowymi obowiązek jak najbardziej starannego doboru kandydatów najwięcej nadających się do wysunięcia.</u>
  382 + <u xml:id="u-9.35" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Poważną pomocą dla budżetów rodzin pracowniczych i robotniczych jest szeroko pomyślana pomoc materialna dla młodzieży studiującej, w postaci stypendiów, domów akademickich i internatów. Poważny wzrost nakładów na te cele umożliwia wzrost liczby studiujących o 11.000, przy czym więcej niż połowa studentów otrzyma stypendia, a 1/3 mieszkać będzie w domach akademickich.</u>
  383 + <u xml:id="u-9.36" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Budżet zabezpiecza również szeroką działalność instytucji upowszechnienia kultury, przeznaczając poważne środki na rozwój świetlic i domów kultury, dalsze rozbudowanie sieci bibliotek, wzrost ilości ogniw artystycznych i pomoc finansową dla amatorskiego ruchu artystycznego.</u>
  384 + <u xml:id="u-9.37" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ponad połowę ogólnej sumy wydatków przeznacza się w budżecie na finansowanie gospodarki narodowej, z tego około 2/3 na dalsze inwestycje.</u>
  385 + <u xml:id="u-9.38" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Takie proporcje budżetu umożliwiają dalszy rozwój naszej wielkoprzemysłowej bazy ekonomicznej, stanowiącej główne źródło akumulacji i podstawowy czynnik stałego podnoszenia poziomu życiowego narodu.</u>
  386 + <u xml:id="u-9.39" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Poważne sumy przeznaczone na cele inwestycyjne umożliwią w roku bieżącym oddanie do produkcji szeregu zakładów przemysłowych, szybki postęp w realizacji wielkich budowli socjalizmu i zapoczątkowanie nowych budów. Wpłynie to na wzrost potencjału gospodarczego kraju, podniesienie zapotrzebowania na siłę roboczą, a co za tym idzie — na dalsze podniesienie zarobków i stopy życiowej mas pracujących.</u>
  387 + <u xml:id="u-9.40" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wzrost nakładów na budownictwo mieszkaniowe zapewnia oddanie do użytku dziesiątków tysięcy nowych mieszkań i wyremontowanie ponad pół miliona izb mieszkalnych.</u>
  388 + <u xml:id="u-9.41" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Przy ogólnym wzroście wskaźników budżetowych na pozycje, związane z rozbudową gospodarki, rozwojem kultury i opieki zdrowotnej, obniżają się nieco procentowo wydatki na administrację państwową. Świadczy to o zdrowej tendencji wprowadzania jak najdalej idących oszczędności w tej dziedzinie, likwidacji przerostów administracyjnych i prawidłowego ustawienia etatów.</u>
  389 + <u xml:id="u-9.42" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Dla zabezpieczenia pełnej realizacji tegorocznego budżetu, dla wygospodarowania pełnego pokrycia wszystkich wydatków niezbędny jest wielki wysiłek całej klasy robotniczej, umożliwiający usunięcie licznych braków w naszej gospodarce i uruchomienie wszystkich interesujących rezerw.</u>
  390 + <u xml:id="u-9.43" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Jednym z podstawowych źródeł tych rezerw jest wzrost wydajności pracy na gruncie rozwoju współzawodnictwa socjalistycznego, na gruncie szeroko wprowadzanych usprawnień racjonalizatorskich i postępu technicznego. Wynika stąd dla związków zawodowych obowiązek dalszego rozwijania masowego ruchu współzawodnictwa i racjonalizatorstwa, szerokiego wprowadzania nowoczesnych radzieckich metod produkcji, przełamywania przejawów konserwatyzmu wobec postępu technicznego, obowiązek bezwzględnej walki o rytmiczną, pełną realizację planowych zadań produkcyjnych, zarówno pod względem ilości jak i wysokiej jakości produkcji.</u>
  391 + <u xml:id="u-9.44" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Walka o plan musi być jednak prowadzona przy ścisłym przestrzeganiu dyscypliny finansowej.</u>
  392 + <u xml:id="u-9.45" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Każde przekroczenie dyscypliny płac — to nie tylko naruszenie prawidłowości naszego rozwoju i zachwianie przewidzianej budżetem równowagi finansowej, ale to równocześnie naruszenie prawidłowości w kształtowaniu się płacy robotniczej w ścisłej zależności od wydajności pracy, a więc naruszenie jednej z podstawowych zasad ekonomiki socjalistycznej.</u>
  393 + <u xml:id="u-9.46" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Rozluźnienie dyscypliny finansowej staje się czynnikiem demobilizującym załogę, wpływającym na obniżenie wydajności pracy, na zakłócenie normalnego toku produkcji.</u>
  394 + <u xml:id="u-9.47" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Poważnym źródłem rezerw stać się powinna oszczędna gospodarka surowcowa i materiałowa, troska o oszczędność maszyn i narzędzi pracy, oszczędność energii elektrycznej i paliw, pełne wykorzystanie mocy produkcyjnej maszyn i agregatów.</u>
  395 + <u xml:id="u-9.48" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Całkowite wykorzystanie tych rezerw jest rzeczą w pełni realną, ale jest ono uzależnione od świadomej, aktywnej postawy całych załóg, od szeroko prowadzonej przez cały aktyw polityczny i związkowy pracy wychowawczej przy ścisłym współdziałaniu z kierownictwem administracyjnym i personelem inżynieryjno-technicznym.</u>
  396 + <u xml:id="u-9.49" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Praca wychowawcza związków zawodowych, poparta aktywną postawą kadry organizatorów pracy i kierowników procesów produkcyjnych — brygadzistów, majstrów i inteligencji technicznej, poparta ich wiedzą i bogatym doświadczeniem praktycznym, jest w stanie uruchomić istniejące rezerwy i oddać je w służbę naszej gospodarki narodowej.</u>
  397 + <u xml:id="u-9.50" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Trzeba tylko, by cały dozór i aparat inżynieryjno-techniczny czuł się współodpowiedzialny za stan produkcji w przemyśle i w państwowych gospodarstwach rolnych, ażeby reagował żywo i bezpośrednio na wyłaniające się trudności, ażeby nie dawał się opanowywać nastrojom biurokratycznego wygodnictwa, lecz włączył się w pełni i poparł uporczywą, pełną ofiarności walkę prowadzoną przez załogi przy stanowiskach produkcyjnych.</u>
  398 + <u xml:id="u-9.51" who="#PosełKłosiewiczWiktor">O olbrzymiej wadze zagadnienia obniżki kosztów własnych świadczy fakt, że każdy procent obniżenia kosztów daje w stosunku rocznym około 1 miliarda złotych akumulacji.</u>
  399 + <u xml:id="u-9.52" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Niezbędnym warunkiem pełnego wykonania planów ilościowych, jakościowych i w asortymentach oraz obniżki kosztów jest wzmocnienie z naszej strony pracy polityczno-wychowawczej dla podniesienia świadomej dyscypliny pracy oraz poczucia odpowiedzialności za poszanowanie i ochronę mienia społecznego, dla wytworzenia tą drogą atmosfery powszechnego potępienia moralnego wobec wszelkiego rodzaju szkodników społecznych.</u>
  400 + <u xml:id="u-9.53" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Związki zawodowe, mobilizując klasę robotniczą do realizacji zadań produkcyjnych poprzez pracę masowo-polityczną i usprawnienie pracy organizacyjnej, widzą równocześnie obowiązek i konieczność dalszego zaostrzenia czujności rewolucyjnej najszerszych mas dla przeciwdziałania akcjom wrogich agentur, zmierzających poprzez uprawianie dywersji, sabotażu i szpiegostwa do osłabienia tempa naszego socjalistycznego budownictwa.</u>
  401 + <u xml:id="u-9.54" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Postawa naszej klasy robotniczej daje wiele dowodów ofiarności i wyrobienia społecznego. Wyrazem tej aktywnej postawy są liczne, cenne zobowiązania załóg podejmowane obecnie w całym kraju dla uczczenia zbliżającego się dnia 1 Maja i zobowiązania długookresowe przewidujące skrócenie terminu wykonania planów produkcji na rok bieżący.</u>
  402 + <u xml:id="u-9.55" who="#PosełKłosiewiczWiktor">O poważnym znaczeniu tych zobowiązań świadczy przykład huty „Baildon”, gdzie załoga zobowiązała się wykonać roczny plan produkcji do 22 grudnia i wyprodukować ponad plan 1.750 ton stali oraz 1.500 ton wyrobów walcowanych.</u>
  403 + <u xml:id="u-9.56" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Nie mniejszą wagę ma zobowiązanie załogi kopalni „Stalinogród”, przewidujące dostarczenie ponadplanowo 45.000 ton węgla i obniżenie w roku bieżącym kosztów własnych o 1.840.000 zł.</u>
  404 + <u xml:id="u-9.57" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wyrazem tej aktywności jest masowe podejmowanie za przykładem przodownika pracy Saja przez załogi różnych gałęzi produkcji w całym kraju nowej formy współzawodnictwa o wysoką jakość produkcji pod hasłem: „Ja nie wypuszczę braku”. Coraz większa dbałość o mienie społeczne, szczera troska o własny zakład pracy, przebijająca się w licznych wystąpieniach na zebraniach i naradach produkcyjnych — wszystko to dowodzi, że szerokie masy pracujące coraz wyraźniej widzą swój wkład w kształtowanie się dochodu narodowego i coraz aktywniej wpływają na jego planową realizację.</u>
  405 + <u xml:id="u-9.58" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Jest to wynikiem słusznej polityki i niezłomnej postawy przewodniej siły polskiej klasy robotniczej i narodu polskiego — Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, kierowanej przez Wielkiego Budowniczego Polski Ludowej towarzysza Bieruta.</u>
  406 + <u xml:id="u-9.59" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  407 + <u xml:id="u-9.60" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Oceniając obecny projekt budżetu jako wyraz słusznej polityki naszego Rządu, jako dalszy poważny krok ze strony państwa w kierunku poprawy poziomu życiowego klasy robotniczej, w kierunku realizacji naszego planu pokojowego budownictwa i wszechstronnego rozwoju, związki zawodowe wyrażają swoje pełne poparcie dla projektu budżetu i pełną gotowość zabezpieczenia jego całkowitej, prawidłowej realizacji poprzez codzienną ofiarną pracę.</u>
  408 + <u xml:id="u-9.61" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
370 409 </div>
371 410 <div xml:id="div-10">
372   - <u xml:id="u-10.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł woj. stalinogrodzkiego Edward Gierek.</u>
  411 + <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł woj. stalinogrodzkiego Edward Gierek.</u>
373 412 </div>
374 413 <div xml:id="div-11">
375   - <u xml:id="u-11.0" who="#PoselGierekEdward">Wysoki Sejmie! Projekt budżetu naszego Państwa Ludowego na rok 1953, przedstawiony Sejmowi przez Radę Ministrów, jest aktem posiadającym dla mas pracujących naszej Ludowej Ojczyzny specjalną wymowę.</u>
376   - <u xml:id="u-11.1" who="#PoselGierekEdward">Jest to bowiem budżet wzrostu i potęgi naszej Ojczyzny, budżet budującego się socjalizmu. Dzięki mądrej polityce Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz naszego Rządu, dzięki braterskiej przyjaźni i pomocy Związku Radzieckiego Polska staje się potężnym przemysłowym państwem socjalistycznym — państwem rozwijającej się kultury, szczęścia i dobrobytu mas pracujących.</u>
377   - <u xml:id="u-11.2" who="#PoselGierekEdward">Serce każdego uczciwego Polaka raduje się na widok rosnących nowych zakładów pracy, budujących się miast i osiedli. Dumni jesteśmy, że to właśnie naszemu pokoleniu przypadło w udziale zapoczątkować przeobrażenie naszego kraju.</u>
378   - <u xml:id="u-11.3" who="#PoselGierekEdward">Masy pracujące województwa stalinogrodzkiego z dumą i radością śledzą rozwój naszej gospodarki, znajdujący swe odbicie w budżecie, nad którym obradujemy.</u>
379   - <u xml:id="u-11.4" who="#PoselGierekEdward">Równocześnie w trosce o pomnożenie dóbr materialnych i kulturalnych naszej Ojczyzny ludzie pracy województwa noszącego imię Wielkiego Stalina walczą co dzień o przyśpieszenie tempa budownictwa, o zwiększenie produkcji, o polepszenie jej jakości, o zmniejszenie kosztów własnych, o realizację testamentu nieśmiertelnego geniusza postępowej ludzkości Józefa Stalina. A ta ich walka ma niemałe znaczenie dla całego kraju.</u>
380   - <u xml:id="u-11.5" who="#PoselGierekEdward">Województwo stalinogrodzkie ma bowiem, jak wszystkim wiadomo, szczególną rolę w gospodarce narodowej naszego kraju, w pomnażaniu jego dóbr materialnych i kulturalnych, stwarzaniu podstaw jego uprzemysłowienia. Od tego, jak przemysł naszego województwa realizuje zadania produkcyjne, zależy niejednokrotnie prawidłowe wykonywanie zadań wszystkich niemal gałęzi przemysłu narodowego.</u>
381   - <u xml:id="u-11.6" who="#PoselGierekEdward">Jak wiadomo w ub. roku nasze województwo miało poważne niedobory w wykonywaniu planów produkcyjnych, szczególnie w IV kwartale 1952 r. Niepomyślnie rozpoczęliśmy również rok 1953.</u>
382   - <u xml:id="u-11.7" who="#PoselGierekEdward">Jaka jest obecna sytuacja na odcinku wykonania planów gospodarczych w podstawowych gałęziach przemysłu naszego województwa?</u>
383   - <u xml:id="u-11.8" who="#PoselGierekEdward">Mamy niewątpliwą poprawę. W przemyśle węglowym wykonaliśmy plan w styczniu, lutym i marcu, plan kwartalny wykonany został z nadwyżką 220.000 ton węgla. Jeżeli porównać IV kwartał ub. r. z I kwartałem br., to w ciągu tej samej ilości dni daliśmy w I kwartale o przeszło 700.000 ton węgla więcej, a wzrost produkcji na dzień roboczy wynosił ponad 8.600 ton. Istnieją wszelkie dane, by miesiąc kwiecień, miesiąc wzrostu i ożywienia politycznego mas pracujących, miesiąc współzawodnictwa 1-majowego zakończyć w przemyśle węglowym nadwyżką ponad 50.000 ton węgla.</u>
384   - <u xml:id="u-11.9" who="#PoselGierekEdward">Podobnie w hutnictwie: jakkolwiek plan kwartalny w stali, surówce, koksie nie został wykonany, to jednak w lutym i marcu osiągnięto poważne nadwyżki, które pozwoliły nam wyrównać część naszych długów produkcyjnych, zaciągniętych wobec państwa w styczniu. Pragnę zaznaczyć, że w kwietniu poważnie zmniejszymy nasz dług I kwartału w surówce oraz wyrównamy całkowicie nasz dług tegoroczny w stali i koksie.</u>
385   - <u xml:id="u-11.10" who="#PoselGierekEdward">Wykonaliśmy plan I kwartału i wykonujemy go nadal z nadwyżką w kwietniu również w innych gałęziach naszego przemysłu, jak w metalach nieżelaznych, w rudach nieżelaznych i żelaznych, w przemyśle włókienniczym, w cemencie i innych.</u>
386   - <u xml:id="u-11.11" who="#PoselGierekEdward">Powstaje pytanie: co wpłynęło na tę poprawę sytuacji? Wpłynęło na to niewątpliwie usunięcie dzięki reformie z dnia 3 stycznia 1953 r. pewnych obiektywnych przyczyn przeszkadzających w wykonywaniu zadań produkcyjnych. Decydujące znaczenie dla wejścia na drogę wykonawstwa planów produkcyjnych miały jednak zmiany w systemie kierowania, w metodach rozwijania twórczej inicjatywy mas pracujących. Podstawą zaś do radykalnej zmiany stała się pomoc towarzysza Bieruta, jakiej bezpośrednio udzielił nam w czasie swego pobytu w Stalinogrodzie, jego rady i przemówienia wygłoszone na spotkaniu z aktywem partyjnym i gospodarczym przemysłu węglowego, które odbiło się głębokim echem w całym kraju. To właśnie towarzysz Bierut wskazał nam na błędy, jakie popełnialiśmy, to z inicjatywy i pod bezpośrednim codziennym kierownictwem towarzysza Bieruta wprowadzono cały szereg środków i posunięć, które w rezultacie przynoszą poprawę w wykonywaniu planów.</u>
387   - <u xml:id="u-11.12" who="#PoselGierekEdward">Towarzysz Bierut w swoim przemówieniu śląskim, stawiając sprawę pracy politycznej w centrum uwagi, wskazał równocześnie na konieczność umocnienia jednoosobowego kierownictwa, podniesienia kwalifikacji i autorytetu kierownictwa i dozoru, wzmożenia dyscypliny pracy, zerwania z biurokratycznym stosunkiem do współzawodnictwa pracy. Towarzysz Bierut wskazał nam na konieczność zajmowania się sprawami problemowymi, jak inwestycje, postęp techniczny, zaopatrzenie, koszty własne, sprawy socjalno-bytowe.</u>
388   - <u xml:id="u-11.13" who="#PoselGierekEdward">Program działania nakreślony przez towarzysza Bieruta w czasie jego pobytu na Śląsku stał się dla nas podstawą w przezwyciężeniu trudności i pozwolił nam wzmocnić system kierownictwa oraz wejść na drogę wykonania planów produkcyjnych.</u>
389   - <u xml:id="u-11.14" who="#PoselGierekEdward">Wysoki Sejmie! Z założeń projektowych budżetu państwowego wynika, że podstawowa część budżetu przeznaczona jest na inwestowanie nowych wielkich budowli socjalizmu, na rozbudowę starych zakładów pracy oraz na polepszenie warunków materialnych i kulturalnych mas pracujących naszego Państwa Ludowego. Jest to zgodne z wytycznymi naszego wielkiego Planu 6-letniego, planu budownictwa podstaw socjalizmu.</u>
390   - <u xml:id="u-11.15" who="#PoselGierekEdward">W województwie stalinogrodzkim, tak jak zresztą w całym kraju, w wyniku realizacji zadań Planu 6-letniego wyrastają nowe miasta i osiedla, nowe agregaty, nowe zakłady pracy. Te wspaniałe obiekty przemysłowe, takie jak piec — „B” i — „C” w hucie — „Kościuszko”, jak zgniatacz w hucie — „Bobrek”, wspaniałe maszyny do urabiania węgla, jak kombajny węglowe — „Donbas” oraz szereg innych dostarczonych przez Związek Radziecki, są widomymi pomnikami naszej serdecznej przyjaźni z Wielkim Krajem Rad. Te wspaniałe obiekty przemysłowe wyrastające w naszym województwie są w poważnej mierze obsługiwane przez młodych robotników do niedawna jeszcze synów chłopskich. Ludzie ci przynoszą do naszego przemysłu dużo zapału i entuzjazmu. Wielu z nich znajduje się w czołowej grupie przodujących górników i hutników. Są oni szczęśliwi, że mogą pracować w tych nowoczesnych socjalistycznych zakładach, że mogą przyczyniać się do rozkwitu i umocnienia naszej Ojczyzny.</u>
391   - <u xml:id="u-11.16" who="#PoselGierekEdward">Wspaniałym dowodem rozkwitu naszego przemysłu są również oddane w roku ubiegłym nowe kopalnie węgla kamiennego — „Wesoła 2” i — „Ziemowit”.</u>
392   - <u xml:id="u-11.17" who="#PoselGierekEdward">Radując się z całego serca z tych ogromnych osiągnięć na froncie naszego socjalistycznego budownictwa, nie wolno nam jednak mieć zamkniętych oczu na cały szereg braków i niedomagań towarzyszących temu wielkiemu dziełu.</u>
393   - <u xml:id="u-11.18" who="#PoselGierekEdward">Na jedno z nich, szczególnie ważne dla stalinogrodzkich mas pracujących, chcę z tej trybuny wskazać po to, aby pobudzić do szybkiego i skutecznego zwalczenia. Idzie tu o budowę Nowych Tych. Wykonane roboty budowlane, a szczególnie roboty wykończeniowe miasta Nowe Tychy, są bardzo złej jakości i muszą budzić i budzą wśród mieszkańców tego osiedla wiele zastrzeżeń, a nawet niezadowolenie.</u>
394   - <u xml:id="u-11.19" who="#PoselGierekEdward">Nie dość, że w r. 1952 na budowie w Nowych Tychach, która ma dać mieszkania dla górników okolicznych kopalni, w zakresie efektów plan wykonano w 58%, to jakość wykonania była najgorsza w całym województwie stalinogrodzkim. Wystarczy powiedzieć, że w całym szeregu nowo wybudowanych i oddanych na jesieni do użytku domów mieszkalnych kominy były zamurowane i brak było centralnego ogrzewania. W całym szeregu domów brak było rynien ściekowych, co powodowało zacieki i opadanie tynku w mieszkaniach. Do dnia dzisiejszego nie rozwiązano zaopatrzenia w wodę pitną, którą dowozi się beczkami. Z drugiej zaś strony, na skutek niewykonania robót kanalizacyjnych piwnice zapełnione były wodą ściekową. W osiedlu brak ciągle dróg i należytego oświetlenia.</u>
395   - <u xml:id="u-11.20" who="#PoselGierekEdward">Gdzie tkwią przyczyny tego brakoróbstwa? Dlaczego na budowie nowego socjalistycznego miasta w Nowych Tychach, budowie, która winna być przykładem dla innych, nie wykonuje się planów, budownictwo jest drogie i złej jakości? Przyczyna leży niewątpliwie w niedociągnięciach naszego kierownictwa budową.</u>
396   - <u xml:id="u-11.21" who="#PoselGierekEdward">Dosyć późno oceniliśmy na miejscu przyczyny tych braków. Dosyć późno stwierdziliśmy, że w ciągu półtora roku prace budowlane z polecenia Centralnego Zarządu — „Śląsk” wykonywały kolejno trzy różne zjednoczenia, że dyrektorzy budowy Nowych Tych zmieniali się równo co trzy miesiące, że budowie brak jest kadry inżynieryjno-technicznej, że płynność siły roboczej oraz chroniczny brak siły roboczej spowodowany jest brakiem opieki nad robotnikami.</u>
397   - <u xml:id="u-11.22" who="#PoselGierekEdward">Wyciągnęliśmy już jednak z przykładu Nowych Tych odpowiednie wnioski dla naszej pracy po to, by tam i gdzie indziej nie dopuścić więcej do podobnych faktów. Ministerstwo Budownictwa Miast i Osiedli ma w tej dziedzinie do odrobienia poważne zaniedbania. Podobne fakty nie mogą mieć więcej miejsca w naszym budownictwie. Zadaniem naszym w 1953 r. winna być walka o zmniejszenie kosztów własnych, o oszczędność materiałową oraz o poprawienie jakości produkcji.</u>
398   - <u xml:id="u-11.23" who="#PoselGierekEdward">Podnoszę tę kwestię, gdyż ma ona dużą wymowę na tle ogromnej troski naszego Rządu o poprawę warunków mieszkaniowych na Śląsku, wyrazem której może być chociażby to, że tylko w ramach Planu 6-letniego oddano masom pracującym woj. stalinogrodzkiego za okres 3 lat około 50.000 izb i że podjęta niedawno uchwała Rządu zapowiada już na rok 1954 podwojenie programu budownictwa mieszkaniowego dla mas pracujących woj. stalinogrodzkiego. Specjalnie zaś wzrośnie ilość izb budowanych dla górników, co przysporzy naszemu przemysłowi węglowemu dodatkową ilość kadry górniczej oraz zwiększy możliwości produkcyjne przemysłu węglowego i innych gałęzi naszego przemysłu. Masy pracujące Śląska widzą i oceniają właściwie tę troskę Ludowego Państwa o poprawę ich bytu, wiedzą one, że nigdy ich warunki bytowe nie poprawiały się tak szybko i tak widocznie jak obecnie. Ślązacy pamiętają przecież, że w całym okresie pierwszej niepodległości sanacja wybudowała na Śląsku wszystkiego 5.200 izb, i to nie dla robotników. Pamiętają oni, że nie gdzie indziej, lecz na Śląsku było 30.000 rodzin bezdomnych, że w jednym tylko mieście Świętochłowicach było 3.000 rodzin bezdomnych. Dlatego wzmożony wysiłek górników i hutników śląskich dla pomnożenia bogactw naszej Ojczyzny jest wyrazem głębokiej miłości i przywiązania do władzy ludowej.</u>
399   - <u xml:id="u-11.24" who="#PoselGierekEdward">Wysoki Sejmie! Czemuż to zawdzięczamy ten wspaniały rozkwit naszej Ojczyzny, ten zwrot ku szczęśliwemu życiu naszego ludu, tę siłę, jednomyślność mas pracujących w walce o przeobrażenie i umocnienie naszej Ojczyzny? Z jakich źródeł płynie siła twórczej woli i entuzjazmu naszego narodu?</u>
400   - <u xml:id="u-11.25" who="#PoselGierekEdward">Źródłem naszej siły jest ten niezaprzeczalny fakt, że u władzy jest lud pracujący, że polityka władzy ludowej zmierza do realizacji podstawowego prawa socjalizmu — zabezpieczenia materialnych i kulturalnych potrzeb mas pracujących na bazie najwyższej techniki, że zmierza ona do utrwalenia i zabezpieczenia zdobyczy ludu pracującego. Rozmach naszego budownictwa jest możliwy dlatego, że łączy nas serdeczna i braterska przyjaźń z Wielkim Związkiem Radzieckim, że możemy czerpać z jego doświadczeń i z jego pomocy.</u>
401   - <u xml:id="u-11.26" who="#PoselGierekEdward">Ten wielki rozmach i te sukcesy naszego Państwa Ludowego możliwe są dlatego, że na czele narodu stanęła klasa robotnicza i jej awangarda — Polska Zjednoczona Partia Robotnicza.</u>
402   - <u xml:id="u-11.27" who="#PoselGierekEdward">Ten wielki rozmach i te wspaniałe sukcesy, jakie notuje nasz naród na przestrzeni ośmiu minionych lat, możliwe były do osiągnięcia dlatego, że kieruje nim wierny uczeń Wielkiego Stalina, nasz Wódz i Nauczyciel — towarzysz Bolesław Bierut.</u>
  414 + <u xml:id="u-11.0" who="#PosełGierekEdward">Wysoki Sejmie! Projekt budżetu naszego Państwa Ludowego na rok 1953, przedstawiony Sejmowi przez Radę Ministrów, jest aktem posiadającym dla mas pracujących naszej Ludowej Ojczyzny specjalną wymowę.</u>
  415 + <u xml:id="u-11.1" who="#PosełGierekEdward">Jest to bowiem budżet wzrostu i potęgi naszej Ojczyzny, budżet budującego się socjalizmu. Dzięki mądrej polityce Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz naszego Rządu, dzięki braterskiej przyjaźni i pomocy Związku Radzieckiego Polska staje się potężnym przemysłowym państwem socjalistycznym — państwem rozwijającej się kultury, szczęścia i dobrobytu mas pracujących.</u>
  416 + <u xml:id="u-11.2" who="#PosełGierekEdward">Serce każdego uczciwego Polaka raduje się na widok rosnących nowych zakładów pracy, budujących się miast i osiedli. Dumni jesteśmy, że to właśnie naszemu pokoleniu przypadło w udziale zapoczątkować przeobrażenie naszego kraju.</u>
  417 + <u xml:id="u-11.3" who="#PosełGierekEdward">Masy pracujące województwa stalinogrodzkiego z dumą i radością śledzą rozwój naszej gospodarki, znajdujący swe odbicie w budżecie, nad którym obradujemy.</u>
  418 + <u xml:id="u-11.4" who="#PosełGierekEdward">Równocześnie w trosce o pomnożenie dóbr materialnych i kulturalnych naszej Ojczyzny ludzie pracy województwa noszącego imię Wielkiego Stalina walczą co dzień o przyśpieszenie tempa budownictwa, o zwiększenie produkcji, o polepszenie jej jakości, o zmniejszenie kosztów własnych, o realizację testamentu nieśmiertelnego geniusza postępowej ludzkości Józefa Stalina. A ta ich walka ma niemałe znaczenie dla całego kraju.</u>
  419 + <u xml:id="u-11.5" who="#PosełGierekEdward">Województwo stalinogrodzkie ma bowiem, jak wszystkim wiadomo, szczególną rolę w gospodarce narodowej naszego kraju, w pomnażaniu jego dóbr materialnych i kulturalnych, stwarzaniu podstaw jego uprzemysłowienia. Od tego, jak przemysł naszego województwa realizuje zadania produkcyjne, zależy niejednokrotnie prawidłowe wykonywanie zadań wszystkich niemal gałęzi przemysłu narodowego.</u>
  420 + <u xml:id="u-11.6" who="#PosełGierekEdward">Jak wiadomo w ub. roku nasze województwo miało poważne niedobory w wykonywaniu planów produkcyjnych, szczególnie w IV kwartale 1952 r. Niepomyślnie rozpoczęliśmy również rok 1953.</u>
  421 + <u xml:id="u-11.7" who="#PosełGierekEdward">Jaka jest obecna sytuacja na odcinku wykonania planów gospodarczych w podstawowych gałęziach przemysłu naszego województwa?</u>
  422 + <u xml:id="u-11.8" who="#PosełGierekEdward">Mamy niewątpliwą poprawę. W przemyśle węglowym wykonaliśmy plan w styczniu, lutym i marcu, plan kwartalny wykonany został z nadwyżką 220.000 ton węgla. Jeżeli porównać IV kwartał ub. r. z I kwartałem br., to w ciągu tej samej ilości dni daliśmy w I kwartale o przeszło 700.000 ton węgla więcej, a wzrost produkcji na dzień roboczy wynosił ponad 8.600 ton. Istnieją wszelkie dane, by miesiąc kwiecień, miesiąc wzrostu i ożywienia politycznego mas pracujących, miesiąc współzawodnictwa 1-majowego zakończyć w przemyśle węglowym nadwyżką ponad 50.000 ton węgla.</u>
  423 + <u xml:id="u-11.9" who="#PosełGierekEdward">Podobnie w hutnictwie: jakkolwiek plan kwartalny w stali, surówce, koksie nie został wykonany, to jednak w lutym i marcu osiągnięto poważne nadwyżki, które pozwoliły nam wyrównać część naszych długów produkcyjnych, zaciągniętych wobec państwa w styczniu. Pragnę zaznaczyć, że w kwietniu poważnie zmniejszymy nasz dług I kwartału w surówce oraz wyrównamy całkowicie nasz dług tegoroczny w stali i koksie.</u>
  424 + <u xml:id="u-11.10" who="#PosełGierekEdward">Wykonaliśmy plan I kwartału i wykonujemy go nadal z nadwyżką w kwietniu również w innych gałęziach naszego przemysłu, jak w metalach nieżelaznych, w rudach nieżelaznych i żelaznych, w przemyśle włókienniczym, w cemencie i innych.</u>
  425 + <u xml:id="u-11.11" who="#PosełGierekEdward">Powstaje pytanie: co wpłynęło na tę poprawę sytuacji? Wpłynęło na to niewątpliwie usunięcie dzięki reformie z dnia 3 stycznia 1953 r. pewnych obiektywnych przyczyn przeszkadzających w wykonywaniu zadań produkcyjnych. Decydujące znaczenie dla wejścia na drogę wykonawstwa planów produkcyjnych miały jednak zmiany w systemie kierowania, w metodach rozwijania twórczej inicjatywy mas pracujących. Podstawą zaś do radykalnej zmiany stała się pomoc towarzysza Bieruta, jakiej bezpośrednio udzielił nam w czasie swego pobytu w Stalinogrodzie, jego rady i przemówienia wygłoszone na spotkaniu z aktywem partyjnym i gospodarczym przemysłu węglowego, które odbiło się głębokim echem w całym kraju. To właśnie towarzysz Bierut wskazał nam na błędy, jakie popełnialiśmy, to z inicjatywy i pod bezpośrednim codziennym kierownictwem towarzysza Bieruta wprowadzono cały szereg środków i posunięć, które w rezultacie przynoszą poprawę w wykonywaniu planów.</u>
  426 + <u xml:id="u-11.12" who="#PosełGierekEdward">Towarzysz Bierut w swoim przemówieniu śląskim, stawiając sprawę pracy politycznej w centrum uwagi, wskazał równocześnie na konieczność umocnienia jednoosobowego kierownictwa, podniesienia kwalifikacji i autorytetu kierownictwa i dozoru, wzmożenia dyscypliny pracy, zerwania z biurokratycznym stosunkiem do współzawodnictwa pracy. Towarzysz Bierut wskazał nam na konieczność zajmowania się sprawami problemowymi, jak inwestycje, postęp techniczny, zaopatrzenie, koszty własne, sprawy socjalno-bytowe.</u>
  427 + <u xml:id="u-11.13" who="#PosełGierekEdward">Program działania nakreślony przez towarzysza Bieruta w czasie jego pobytu na Śląsku stał się dla nas podstawą w przezwyciężeniu trudności i pozwolił nam wzmocnić system kierownictwa oraz wejść na drogę wykonania planów produkcyjnych.</u>
  428 + <u xml:id="u-11.14" who="#PosełGierekEdward">Wysoki Sejmie! Z założeń projektowych budżetu państwowego wynika, że podstawowa część budżetu przeznaczona jest na inwestowanie nowych wielkich budowli socjalizmu, na rozbudowę starych zakładów pracy oraz na polepszenie warunków materialnych i kulturalnych mas pracujących naszego Państwa Ludowego. Jest to zgodne z wytycznymi naszego wielkiego Planu 6-letniego, planu budownictwa podstaw socjalizmu.</u>
  429 + <u xml:id="u-11.15" who="#PosełGierekEdward">W województwie stalinogrodzkim, tak jak zresztą w całym kraju, w wyniku realizacji zadań Planu 6-letniego wyrastają nowe miasta i osiedla, nowe agregaty, nowe zakłady pracy. Te wspaniałe obiekty przemysłowe, takie jak piec „B” i „C” w hucie „Kościuszko”, jak zgniatacz w hucie „Bobrek”, wspaniałe maszyny do urabiania węgla, jak kombajny węglowe „Donbas” oraz szereg innych dostarczonych przez Związek Radziecki, są widomymi pomnikami naszej serdecznej przyjaźni z Wielkim Krajem Rad. Te wspaniałe obiekty przemysłowe wyrastające w naszym województwie są w poważnej mierze obsługiwane przez młodych robotników do niedawna jeszcze synów chłopskich. Ludzie ci przynoszą do naszego przemysłu dużo zapału i entuzjazmu. Wielu z nich znajduje się w czołowej grupie przodujących górników i hutników. Są oni szczęśliwi, że mogą pracować w tych nowoczesnych socjalistycznych zakładach, że mogą przyczyniać się do rozkwitu i umocnienia naszej Ojczyzny.</u>
  430 + <u xml:id="u-11.16" who="#PosełGierekEdward">Wspaniałym dowodem rozkwitu naszego przemysłu są również oddane w roku ubiegłym nowe kopalnie węgla kamiennego „Wesoła 2” i „Ziemowit”.</u>
  431 + <u xml:id="u-11.17" who="#PosełGierekEdward">Radując się z całego serca z tych ogromnych osiągnięć na froncie naszego socjalistycznego budownictwa, nie wolno nam jednak mieć zamkniętych oczu na cały szereg braków i niedomagań towarzyszących temu wielkiemu dziełu.</u>
  432 + <u xml:id="u-11.18" who="#PosełGierekEdward">Na jedno z nich, szczególnie ważne dla stalinogrodzkich mas pracujących, chcę z tej trybuny wskazać po to, aby pobudzić do szybkiego i skutecznego zwalczenia. Idzie tu o budowę Nowych Tych. Wykonane roboty budowlane, a szczególnie roboty wykończeniowe miasta Nowe Tychy, są bardzo złej jakości i muszą budzić i budzą wśród mieszkańców tego osiedla wiele zastrzeżeń, a nawet niezadowolenie.</u>
  433 + <u xml:id="u-11.19" who="#PosełGierekEdward">Nie dość, że w r. 1952 na budowie w Nowych Tychach, która ma dać mieszkania dla górników okolicznych kopalni, w zakresie efektów plan wykonano w 58%, to jakość wykonania była najgorsza w całym województwie stalinogrodzkim. Wystarczy powiedzieć, że w całym szeregu nowo wybudowanych i oddanych na jesieni do użytku domów mieszkalnych kominy były zamurowane i brak było centralnego ogrzewania. W całym szeregu domów brak było rynien ściekowych, co powodowało zacieki i opadanie tynku w mieszkaniach. Do dnia dzisiejszego nie rozwiązano zaopatrzenia w wodę pitną, którą dowozi się beczkami. Z drugiej zaś strony, na skutek niewykonania robót kanalizacyjnych piwnice zapełnione były wodą ściekową. W osiedlu brak ciągle dróg i należytego oświetlenia.</u>
  434 + <u xml:id="u-11.20" who="#PosełGierekEdward">Gdzie tkwią przyczyny tego brakoróbstwa? Dlaczego na budowie nowego socjalistycznego miasta w Nowych Tychach, budowie, która winna być przykładem dla innych, nie wykonuje się planów, budownictwo jest drogie i złej jakości? Przyczyna leży niewątpliwie w niedociągnięciach naszego kierownictwa budową.</u>
  435 + <u xml:id="u-11.21" who="#PosełGierekEdward">Dosyć późno oceniliśmy na miejscu przyczyny tych braków. Dosyć późno stwierdziliśmy, że w ciągu półtora roku prace budowlane z polecenia Centralnego Zarządu „Śląsk” wykonywały kolejno trzy różne zjednoczenia, że dyrektorzy budowy Nowych Tych zmieniali się równo co trzy miesiące, że budowie brak jest kadry inżynieryjno-technicznej, że płynność siły roboczej oraz chroniczny brak siły roboczej spowodowany jest brakiem opieki nad robotnikami.</u>
  436 + <u xml:id="u-11.22" who="#PosełGierekEdward">Wyciągnęliśmy już jednak z przykładu Nowych Tych odpowiednie wnioski dla naszej pracy po to, by tam i gdzie indziej nie dopuścić więcej do podobnych faktów. Ministerstwo Budownictwa Miast i Osiedli ma w tej dziedzinie do odrobienia poważne zaniedbania. Podobne fakty nie mogą mieć więcej miejsca w naszym budownictwie. Zadaniem naszym w 1953 r. winna być walka o zmniejszenie kosztów własnych, o oszczędność materiałową oraz o poprawienie jakości produkcji.</u>
  437 + <u xml:id="u-11.23" who="#PosełGierekEdward">Podnoszę tę kwestię, gdyż ma ona dużą wymowę na tle ogromnej troski naszego Rządu o poprawę warunków mieszkaniowych na Śląsku, wyrazem której może być chociażby to, że tylko w ramach Planu 6-letniego oddano masom pracującym woj. stalinogrodzkiego za okres 3 lat około 50.000 izb i że podjęta niedawno uchwała Rządu zapowiada już na rok 1954 podwojenie programu budownictwa mieszkaniowego dla mas pracujących woj. stalinogrodzkiego. Specjalnie zaś wzrośnie ilość izb budowanych dla górników, co przysporzy naszemu przemysłowi węglowemu dodatkową ilość kadry górniczej oraz zwiększy możliwości produkcyjne przemysłu węglowego i innych gałęzi naszego przemysłu. Masy pracujące Śląska widzą i oceniają właściwie tę troskę Ludowego Państwa o poprawę ich bytu, wiedzą one, że nigdy ich warunki bytowe nie poprawiały się tak szybko i tak widocznie jak obecnie. Ślązacy pamiętają przecież, że w całym okresie pierwszej niepodległości sanacja wybudowała na Śląsku wszystkiego 5.200 izb, i to nie dla robotników. Pamiętają oni, że nie gdzie indziej, lecz na Śląsku było 30.000 rodzin bezdomnych, że w jednym tylko mieście Świętochłowicach było 3.000 rodzin bezdomnych. Dlatego wzmożony wysiłek górników i hutników śląskich dla pomnożenia bogactw naszej Ojczyzny jest wyrazem głębokiej miłości i przywiązania do władzy ludowej.</u>
  438 + <u xml:id="u-11.24" who="#PosełGierekEdward">Wysoki Sejmie! Czemuż to zawdzięczamy ten wspaniały rozkwit naszej Ojczyzny, ten zwrot ku szczęśliwemu życiu naszego ludu, tę siłę, jednomyślność mas pracujących w walce o przeobrażenie i umocnienie naszej Ojczyzny? Z jakich źródeł płynie siła twórczej woli i entuzjazmu naszego narodu?</u>
  439 + <u xml:id="u-11.25" who="#PosełGierekEdward">Źródłem naszej siły jest ten niezaprzeczalny fakt, że u władzy jest lud pracujący, że polityka władzy ludowej zmierza do realizacji podstawowego prawa socjalizmu — zabezpieczenia materialnych i kulturalnych potrzeb mas pracujących na bazie najwyższej techniki, że zmierza ona do utrwalenia i zabezpieczenia zdobyczy ludu pracującego. Rozmach naszego budownictwa jest możliwy dlatego, że łączy nas serdeczna i braterska przyjaźń z Wielkim Związkiem Radzieckim, że możemy czerpać z jego doświadczeń i z jego pomocy.</u>
  440 + <u xml:id="u-11.26" who="#PosełGierekEdward">Ten wielki rozmach i te sukcesy naszego Państwa Ludowego możliwe są dlatego, że na czele narodu stanęła klasa robotnicza i jej awangarda — Polska Zjednoczona Partia Robotnicza.</u>
  441 + <u xml:id="u-11.27" who="#PosełGierekEdward">Ten wielki rozmach i te wspaniałe sukcesy, jakie notuje nasz naród na przestrzeni ośmiu minionych lat, możliwe były do osiągnięcia dlatego, że kieruje nim wierny uczeń Wielkiego Stalina, nasz Wódz i Nauczyciel — towarzysz Bolesław Bierut.</u>
403 442 <u xml:id="u-11.28" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
404 443 </div>
405 444 <div xml:id="div-12">
406   - <u xml:id="u-12.0" who="#Marszalek">Ogłaszam przerwę do godziny 16.</u>
407   - <u xml:id="u-12.1" who="#Marszalek">Po przerwie jako pierwszy zabierze głos poseł Kazimierz Wyka.</u>
  445 + <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Ogłaszam przerwę do godziny 16.</u>
  446 + <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Po przerwie jako pierwszy zabierze głos poseł Kazimierz Wyka.</u>
408 447 <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min. 55 do godz. 16 min. 5.)</u>
409   - <u xml:id="u-12.3" who="#Marszalek">Wznawiam obrady.</u>
410   - <u xml:id="u-12.4" who="#Marszalek">Głos ma poseł woj. krakowskiego Kazimierz Wyka.</u>
  448 + <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
  449 + <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Głos ma poseł woj. krakowskiego Kazimierz Wyka.</u>
411 450 </div>
412 451 <div xml:id="div-13">
413   - <u xml:id="u-13.0" who="#PoselWykaKazimierz">Wysoki Sejmie! Pragnę przedstawić Wysokiemu Sejmowi kilka zagadnień związanych z budżetem na rok 1953 na odcinku nauki i szkolnictwa wyższego.</u>
414   - <u xml:id="u-13.1" who="#PoselWykaKazimierz">Budżet ten w porównaniu z rokiem 1952 przynosi dalszy poważny wzrost wydatków na te cele, wydatków zarówno bieżących, związanych z prawidłowym funkcjonowaniem nauki i szkolnictwa wyższego, jak przede wszystkim wydatków inwestycyjnych, związanych z dalszą rozbudową szkół wyższych i placówek naukowych.</u>
415   - <u xml:id="u-13.2" who="#PoselWykaKazimierz">Kilka cyfr pozwoli dobitnie zilustrować ten wzrost, będący świadectwem nieustannej, zapobiegliwej troski Państwa Ludowego o zaspokojenie potrzeb materialnych nauki i kultury, wynikających z zadań Narodowego Planu Gospodarczego, z troski o poprawę warunków materialnych studiującej młodzieży, z troski wreszcie o ustawienie na mocnych fundamentach organizacyjnych planu badań naukowych.</u>
416   - <u xml:id="u-13.3" who="#PoselWykaKazimierz">I tak na przykład w zakresie liczby pracowników naukowych w instytucjach naukowych nastąpił wzrost z 13.800 w r. 1952 na 15.270 w roku bieżącym. Nastąpił we wszelkiego typu szkołach wyższych wzrost katedr z 2.145 na 2.239. W zakresie przyrostu nowych specjalności naukowych, które nie istniały w Polsce burżuazyjno-kapitalistycznej, w 1953 r. powstaną między innymi następujące nowe wydziały: energetyczny w Politechnice Warszawskiej i Politechnice im. Pstrowskiego w Gliwicach, samochodowy w Politechnice Warszawskiej, zootechniczny w Uniwersytecie Lubelskim.</u>
417   - <u xml:id="u-13.4" who="#PoselWykaKazimierz">Wiąże się z tym dalsza rozbudowa szkół wyższych. Powstaną nowe gmachy szkół, sale wykładowe, pracownie i laboratoria. Będą to np.: pawilon elektrotechniczny i hutniczy we Wrocławiu, pawilon technologiczny w Politechnice Warszawskiej, wykończenie i oddanie do użytku pięknego gmachu Collegium Chemicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.</u>
418   - <u xml:id="u-13.5" who="#PoselWykaKazimierz">W ramach troski o poprawę warunków materialnych studiującej młodzieży znów parę liczb pozwoli określić wspomniany wzrost. Wobec 67.000 stypendystów w r. 1952, w roku bieżącym Państwo Ludowe łoży na 79.000 stypendystów. Rośnie skala wydatków wykładanych przez państwo na jednego studenta. W kwotach porównywalnych, i to bez inwestycji, suma ta wynosiła w r. 1951 na jednego studenta 4.850 zł, w r. 1952 — 5.540 zł. w r. 1953 — 5.635 zł. W roku bieżącym z domów akademickich korzystać będzie 45.000 studentów, a wzrost środków finansowych na cele domów akademickich wynosi w stosunku do roku minionego 15,2%.</u>
419   - <u xml:id="u-13.6" who="#PoselWykaKazimierz">Wreszcie budżet zabezpiecza fundamenty organizacyjno-naukowe dla planu badań naukowych, dla wypracowywania i posuwania naprzód problematyki teoretycznej w jej służbie dla gospodarki narodowej, dla procesu ideologicznej przebudowy narodu burżuazyjnego w naród socjalistyczny, tego wielkiego procesu historycznego, którego świadkami jesteśmy w naszym kraju.</u>
420   - <u xml:id="u-13.7" who="#PoselWykaKazimierz">W r. 1953 funkcjonować będzie 30 instytutów naukowych niegospodarczych, 162 instytuty naukowe gospodarcze wraz z bogatym zapleczem bibliotek naukowych, archiwów, muzeów koniecznych dla prawidłowego narastania problematyki naukowej.</u>
421   - <u xml:id="u-13.8" who="#PoselWykaKazimierz">Rok 1953 jest to również pierwszy rok normalnej pracy i działalności centralnej w dziedzinie nauki instytucji — Polskiej Akademii Nauk, powołanej do życia w ciągu roku 1952 na bazie dotychczas istniejących głównych w tej mierze instytucji, jak Polska Akademia Umiejętności i Towarzystwo Naukowe Warszawskie. Budżet przewiduje na ten cel wraz z instytucjami niepomieszczonymi w dziale Polskiej Akademii Nauk, a podległymi jej organizacyjnie, poważną kwotę ponad 100 mln zł.</u>
422   - <u xml:id="u-13.9" who="#PoselWykaKazimierz">Polska Akademia Nauk została powołana jako organizator pracy naukowo-badawczej, została powołana celem związania twórczości naukowej z budownictwem socjalistycznym, z przebudową gospodarki i przeobrażeniem świadomości. Środki finansowe, które na ten cel przeznaczyło państwo, pozwoliły PAN i skupionym w niej uczonym powołać, uruchomić lub przygotować szereg instytutów, których praca najbardziej potrzebna jest dla postępu życia w Polsce, a zwłaszcza pozwoliły na to w dziedzinach wiedzy całkowicie zaniedbanych przez Polskę kapitalistyczną.</u>
423   - <u xml:id="u-13.10" who="#PoselWykaKazimierz">Tu na pierwszy plan wysuwają się nauki techniczne. Powołany został w ramach PAN Instytut Budownictwa Wodnego, tak ważny dla wielkich budowli socjalizmu u nas, przygotowany w postaci szeregu twórczo pracujących zakładów Instytut Podstawowych Problemów Techniki. W stadium organizacji znajduje się Instytut Mechaniki Górnictwa, tak ważny dla naszego kopalnictwa i górnictwa. A przecież — przypomnę — w dziedzinie teoretycznej techniki byliśmy w latach międzywojennych szczególnie zacofani.</u>
424   - <u xml:id="u-13.11" who="#PoselWykaKazimierz">W zakresie nauk podstawowych pracuje owocnie i twórczo Instytut Matematyczny mający wielkie osiągnięcia w tej dyscyplinie wiedzy, która w naszym kraju należy do najbardziej czołowych i mających osiągnięcia w skali światowej.</u>
425   - <u xml:id="u-13.12" who="#PoselWykaKazimierz">Przygotowywany jest Instytut Fizyki.</u>
426   - <u xml:id="u-13.13" who="#PoselWykaKazimierz">W zakresie nauk biologiczno-medycznych, rolniczych poza poważną ilością instytucji usługowych Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Rolnictwa pracują akademickie zakłady w zakresie biologii doświadczalnej, genetyki, ekologii, zoologii i botaniki — dziedzin ważnych dla tworzenia teoretycznych podstaw naszej gospodarki rolnej.</u>
427   - <u xml:id="u-13.14" who="#PoselWykaKazimierz">Również celowo rozwijane są instytuty badawcze w zakresie nauk społecznych. Pracownicy ich twórczo i planowo uczestniczą w walce ideologicznej z przeżytkami kapitalizmu, w walce o nową świadomość społeczną. Opieka Państwa Ludowego pozwoliła Ministerstwu Szkół Wyższych zorganizować Centralny Instytut Filologii przy Uniwersytecie Warszawskim, Akademia zaś powołała i włączyła już do pracy Instytut Historii, który na pierwszym etapie swojej pracy zajmuje się zagadnieniami tak ważnymi dzisiaj, a zaniedbanymi przez dotychczasową historię, jak historia Śląska i Pomorza, jak zbadanie ruchów ludowych i walki klasowej w naszej przeszłości. Pracuje również Zakład Nauk Prawnych, przygotowujący sesję konstytucyjną. Pracuje Instytut Badań Literackich, a przy Ministerstwie Kultury i Sztuki Państwowy Instytut Sztuki.</u>
428   - <u xml:id="u-13.15" who="#PoselWykaKazimierz">Już te cyfry i te fakty dostatecznie mówią, w jakim stopniu budżet na rok 1953 gwarantuje dalszy wzrost nauki i szkolnictwa wyższego na wszystkich odcinkach tego zagadnienia. Istnieją wszakże wskaźniki tego wzrostu jeszcze wymowniejsze, bo związane z dynamiką procesów gospodarczych, z narastaniem dochodu narodowego i jego akumulacją, tak jak się ona dokonuje w warunkach państwa ludowo-demokratycznego.</u>
429   - <u xml:id="u-13.16" who="#PoselWykaKazimierz">W państwie naszym dochody budżetowe nie pochodzą z podatków wyciskanych z mas pracujących przez klasy panujące, przez klasy pasożytnicze, obliczonych na to, by utrzymać ten aparat ucisku, jaki stanowiło klasowe państwo burżuazyjne.</u>
430   - <u xml:id="u-13.17" who="#PoselWykaKazimierz">W państwie naszym dochody budżetowe stanowią bezpośrednią funkcję pracy milionowych mas narodu, trudu robotnika w fabryce, hucie i kopalni, trudu chłopa w spółdzielni produkcyjnej i PGR, stanowią odsetek od ich wysiłku i trudu, odsetek przez Państwo Ludowe kierowany tam, gdzie dyktuje hierarchia potrzeb związana z interesem najszerszych mas narodu.</u>
431   - <u xml:id="u-13.18" who="#PoselWykaKazimierz">Wskaźnik zatem wzrostu budżetu w danym okresie w stosunku do wskaźnika wzrostu dochodu narodowego — oto ów wymowny, najbardziej obiektywny miernik uwagi skierowanej na dany dział.</u>
432   - <u xml:id="u-13.19" who="#PoselWykaKazimierz">Jak przedstawia się on w zakresie kultury i sztuki, oświaty i wychowania oraz szkolnictwa wyższego? O ile w dziale pierwszym przewyższa on nieznacznie wskaźnik wzrostu dochodu narodowego, to w zakresie oświaty i wychowania przewyższa przeszło półtora raza, zaś w nauce i w szkolnictwie wyższym przeszło dwa razy.</u>
433   - <u xml:id="u-13.20" who="#PoselWykaKazimierz">Zdawałoby się, że trudno o lepszy dowód na to, jak dalece wartości gospodarcze wydobyte przez klasę pracującą Państwo Ludowe kieruje przede wszystkim na odcinki powiązane z odrobieniem wiekowych zaniedbań oświaty i nauki w Polsce.</u>
434   - <u xml:id="u-13.21" who="#PoselWykaKazimierz">Powiedziałem — zdawałoby się, że trudno o lepszy, o dobitniejszy dowód. Są jednak dowody lepsze i dobitniejsze. Zdobędziemy je, jeżeli przypomnimy pozycję tych dziedzin w Polsce burżuazyjno-kapitalistycznej przed rokiem 1939. Przynajmniej na jednym polu niechaj będzie wolno przytoczyć owe dowody.</u>
435   - <u xml:id="u-13.22" who="#PoselWykaKazimierz">Kiedy w Polsce sanacyjnej na 10.000 ludności przypadało zaledwie 13,8 studentów, to obecnie cyfra ta wzrosła do 49. W samych tylko wyższych szkołach technicznych kształcimy 19,1 studentów na 10.000 ludności wobec 2,2 w okresie do r. 1939. A cóż dopiero, kiedy zwrócimy uwagę na zmianę składu społecznego młodzieży w szkołach wyższych. Gdy w r. 1937/38 na 10.000 ludności robotniczej w szkołach podległych obecnie Ministerstwu Szkół Wyższych kształconych było 3,3 studentów pochodzących z tej klasy społecznej, to obecnie cyfra ta wzrosła do 58,8. Powtarzam: w r. 1937/38 — 3,3, obecnie — 58,8. Gdy na 10.000 ludności chłopskiej przed wojną w szkołach wyższych kształciło się zaledwie 1,8 chłopów, to obecnie kształci się 30,3.</u>
436   - <u xml:id="u-13.23" who="#PoselWykaKazimierz">Poważnie też wzrosła ilość kobiet na naszych wyższych uczelniach. W r. 1937/38 na 10.000 kobiet przypadało zaledwie 6 kobiet studiujących na wyższych uczelniach, obecnie 16,2.</u>
437   - <u xml:id="u-13.24" who="#PoselWykaKazimierz">Pochodzę z kilkutysięcznego uprzemysłowionego miasteczka pod Krakowem. W moich latach szkolnych poza szkołą powszechną więcej szkół w nim nie było. Do gimnazjum trzeba było dojeżdżać do Krakowa. Dzisiaj jest tam gimnazjum, technikum przemysłu drzewnego, ognisko muzyczne i znakomicie wyposażone i urządzone, w dawnym obszarniczym pałacu, państwowe zakłady wychowawcze dla sierot im. Tadeusza Kościuszki, skupiające kilkaset młodzieży. Nie umiałbym dzisiaj wymienić drugiej miejscowości, w której procent uczącej się młodzieży w ogólnej cyfrze mieszkańców byłby tak wysoki. Nawet Kraków — muszę to stwierdzić z dumą lokalnego patrioty — pozostaje w tyle, chociaż to miasto liczy największy z wszystkich większych miast naszych procent młodzieży szkół wyższych i innych w ogólnej sumie mieszkańców.</u>
438   - <u xml:id="u-13.25" who="#PoselWykaKazimierz">Te fakty i te cyfry układają się w linię, która od procesów przekształcania się narodu polskiego, która od zadań Planu 6-letniego schodzi niejako ku specyficznej problematyce nauki i szkół wyższych. Wymagają one od pracowników nauki, od pracowników szkół wyższych, wreszcie od samej młodzieży wysokiego napięcia sprawności i energii, ażeby przyrost młodzieży kończącej szkoły wyższe utrzymany został na wysokości przewidywanej na rok 1953, ażeby zaplanowane na ten rok prace naukowe i sesje naukowe zostały rzeczywiście wykonane. Państwo Ludowe stwarza bowiem wszelkie, stwarza coraz lepsze warunki do wypełnienia tych zadań i jest sprawą naszej dumy i honoru, ażeby okazać się godnymi tych warunków i obowiązków nałożonych na naukę i szkolnictwo wyższe w Polsce Ludowej.</u>
439   - <u xml:id="u-13.26" who="#PoselWykaKazimierz">Istnieje ponadto druga linia. Ta mianowicie, która od naszych warsztatów naukowych, jako pracowników nauki w Polsce Ludowej, która od sal wykładowych, laboratoriów, pracowni i naukowych dyskusji podnosi się ku tym procesom i zadaniom. Tutaj właśnie wyłaniają się problemy dużej doniosłości, problemy roboczego i konkretnego wmontowania nauki polskiej w zadania stawiane przed nią przez naród i władzę ludową. Wyłaniają się bolączki, wyłaniają się pewne trudności do przezwyciężenia.</u>
440   - <u xml:id="u-13.27" who="#PoselWykaKazimierz">O trudnościach wynikających z procesu wmontowywania nauki polskiej w ogólnopaństwowe planowanie chciałbym na zakończenie mówić. Należy do nich zagadnienie planowania w nauce jako problem ogólny, jako zadanie ideologiczne jeszcze za słabo przyswojone przez ogół uczonych polskich, zadanie zaś — jeżeli chodzi o techniczne przygotowanie do wykonania go na szerszą skalę — opanowane dotąd na odcinku nauki i kultury w sposób całkiem niezadowalający. Jeszcze nieraz spotykamy się ze zdaniem, że planowanie w nauce krępuje indywidualną swobodę uczonego, że poprzez przerost zadań praktycznych nad zadaniami tzw. — „ściśle naukowymi” może doprowadzić do ciasnego praktycyzmu itd. Ale co za takim stanowiskiem się kryje? Pomińmy rzadkie, oby coraz rzadsze wypadki, w których kryje się dobrze zamaskowana wrogość ideologiczna. Jeżeli takie wypadki pominąć — kryje się rutyna odziedziczona po pseudoliberalnym traktowaniu nauki, rutyna wywodząca się stąd, że w państwie burżuazyjnym nauka znajdowała się na marginesie społecznym i mało kogo obchodziło, nad czym uczony — „dłubie” w swojej pracowni.</u>
441   - <u xml:id="u-13.28" who="#PoselWykaKazimierz">Postęp w każdym zakresie wyraża się przede wszystkim w przełamywaniu rutyny i skostnienia, a ci, którzy sądzą, że bronią wolności nauki, naprawdę bronią skostniałych, hamujących jej rozwój pozycji.</u>
442   - <u xml:id="u-13.29" who="#PoselWykaKazimierz">W przedstawionym stanowisku kryją się również inne właściwości, a mianowicie niezrozumienie specyfiki planowania naukowego, niezrozumienie tego oczywistego faktu, że planowanie jest i tutaj, jak wszędzie zresztą, kwestią przewidywania, a przewidywanie — funkcją właściwie ustawionej problematyki. Planowanie w nauce nie jest bowiem mechanicznym przyporządkowaniem uczonego do tematu, który może go mało obchodzić, więc nie jest mechanicznym przesuwaniem kadry, ale jest stawianiem problemów i zadań, ich porządkowaniem i hierarchizacją. A na to zgodzi się każdy naukowiec, że nauka rozwija się i posuwa naprzód w miarę stawianych przed nią problemów i zadań. Zgodzi się także na to, że właściwie dopiero formułując swoje osobiste zainteresowanie można kierować kadrą naukową wedle skali tych problemów, ale muszą one w ogóle istnieć, muszą być w ogóle postawione i określone.</u>
443   - <u xml:id="u-13.30" who="#PoselWykaKazimierz">Tak rozumiane planowanie jest na pewno ideologicznym problemem nauki, a nie techniczno-porządkującym.</u>
444   - <u xml:id="u-13.31" who="#PoselWykaKazimierz">Jest problemem ideologicznym, ponieważ stanowi swoistą funkcję marksistowskiej jedności teorii i praktyki, ponieważ stanowi rzutowanie w planie naukowym zadań teoretycznych, bez których praktyka społeczna nie posunie się naprzód. Trzeba, żeby świadomość ideologicznego charakteru planowania w nauce przeniknęła ogół naszych uczonych i wtedy istniejące jeszcze opóźnienia, niezrozumienia i niechęci zostaną usunięte.</u>
445   - <u xml:id="u-13.32" who="#PoselWykaKazimierz">Ale nie tylko tego potrzeba. Istnieje również druga strona sprawy. Tylko na pozór czysto techniczna, wynikająca w istocie z niedostatecznego jeszcze opanowania planowania w nauce i kulturze jako zasady. Chodzi o to, że nawet przy dobrej woli i zrozumieniu ważności sprawy planujemy niekiedy na ślepo, a kontrolując wykonanie uczymy się na własnych błędach też w sposób przypadkowy. Dzieje się tak z tej prostej przyczyny, że o ile w dziedzinach gospodarczych istnieje coraz szersza i lepiej przygotowana kadra planistów, to przy rozbudowie urządzeń i instytutów naukowych, urządzeń i instytucji kulturalnych — specjalistów w tej dziedzinie brak zupełny. Tymczasem planowanie, jeżeli na pewnym etapie nie ma się stać frazesem, to konieczna jest również umiejętność przełożenia postulatów i problemów ogólnych na dokładną liczbę etatów, na ilość pomieszczeń, na długość półek bibliotecznych, na coroczny przyrost książek, na ilość młodzieży w pomieszczeniu laboratoryjnym itd. Tymczasem — by wziąć jeden tylko przykład — spotykamy się z takim lokowaniem bibliotek, jak gdyby od najbliższego roku książki w Polsce Ludowej miały przestać wychodzić, a biblioteka nie potrzebowała żadnej rezerwy.</u>
446   - <u xml:id="u-13.33" who="#PoselWykaKazimierz">Do czego zmierzam? Do wniosku, że konieczne jest wyszkolenie kadr specjalistów w tym zakresie, rozumiejących specyfikę procesów rozwojowych nauki i kultury i umiejących ją przełożyć na język konkretnych dezyderatów planowania. Jest to postulat, który mocno się uwydatnia na tle budżetu na rok 1953, szczególnie na tle tej jego części, która wskazuje, że przyrost wydatków inwestycyjnych w dziedzinie nauki jest proporcjonalnie znacznie wyższy od przyrostu wydatków bieżących, a zatem przyrost związanych z tym nowych zagadnień, kłopotów i bolączek będzie również proporcjonalnie wyższy.</u>
447   - <u xml:id="u-13.34" who="#PoselWykaKazimierz">Wysoki Sejmie! Służba narodowi polskiemu w jego procesach przeobrażania się i przekształcania w naród socjalistyczny, służba przez to sprawie postępu i pokoju na całym świecie — jest tym hasłem Frontu Narodowego, za którym stoi cały aktyw nauki polskiej, za którym stoją nasze młode, już w Polsce Ludowej wychowane kadry naukowe. Cyfry budżetu państwowego na rok 1953 w dziedzinie nauki, szkolnictwa wyższego, oświaty i kultury świadczą, że władza ludowa stwarza pełne, zmierzające do coraz piękniejszego rozkwitu warunki, by służba ta odbywała się skuteczniej, by ogół uczonych polskich nabierał coraz głębszego przeświadczenia, że idzie słuszną drogą krocząc w jednym szeregu z ludem polskim i z jego ludową władzą.</u>
  452 + <u xml:id="u-13.0" who="#PosełWykaKazimierz">Wysoki Sejmie! Pragnę przedstawić Wysokiemu Sejmowi kilka zagadnień związanych z budżetem na rok 1953 na odcinku nauki i szkolnictwa wyższego.</u>
  453 + <u xml:id="u-13.1" who="#PosełWykaKazimierz">Budżet ten w porównaniu z rokiem 1952 przynosi dalszy poważny wzrost wydatków na te cele, wydatków zarówno bieżących, związanych z prawidłowym funkcjonowaniem nauki i szkolnictwa wyższego, jak przede wszystkim wydatków inwestycyjnych, związanych z dalszą rozbudową szkół wyższych i placówek naukowych.</u>
  454 + <u xml:id="u-13.2" who="#PosełWykaKazimierz">Kilka cyfr pozwoli dobitnie zilustrować ten wzrost, będący świadectwem nieustannej, zapobiegliwej troski Państwa Ludowego o zaspokojenie potrzeb materialnych nauki i kultury, wynikających z zadań Narodowego Planu Gospodarczego, z troski o poprawę warunków materialnych studiującej młodzieży, z troski wreszcie o ustawienie na mocnych fundamentach organizacyjnych planu badań naukowych.</u>
  455 + <u xml:id="u-13.3" who="#PosełWykaKazimierz">I tak na przykład w zakresie liczby pracowników naukowych w instytucjach naukowych nastąpił wzrost z 13.800 w r. 1952 na 15.270 w roku bieżącym. Nastąpił we wszelkiego typu szkołach wyższych wzrost katedr z 2.145 na 2.239. W zakresie przyrostu nowych specjalności naukowych, które nie istniały w Polsce burżuazyjno-kapitalistycznej, w 1953 r. powstaną między innymi następujące nowe wydziały: energetyczny w Politechnice Warszawskiej i Politechnice im. Pstrowskiego w Gliwicach, samochodowy w Politechnice Warszawskiej, zootechniczny w Uniwersytecie Lubelskim.</u>
  456 + <u xml:id="u-13.4" who="#PosełWykaKazimierz">Wiąże się z tym dalsza rozbudowa szkół wyższych. Powstaną nowe gmachy szkół, sale wykładowe, pracownie i laboratoria. Będą to np.: pawilon elektrotechniczny i hutniczy we Wrocławiu, pawilon technologiczny w Politechnice Warszawskiej, wykończenie i oddanie do użytku pięknego gmachu Collegium Chemicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.</u>
  457 + <u xml:id="u-13.5" who="#PosełWykaKazimierz">W ramach troski o poprawę warunków materialnych studiującej młodzieży znów parę liczb pozwoli określić wspomniany wzrost. Wobec 67.000 stypendystów w r. 1952, w roku bieżącym Państwo Ludowe łoży na 79.000 stypendystów. Rośnie skala wydatków wykładanych przez państwo na jednego studenta. W kwotach porównywalnych, i to bez inwestycji, suma ta wynosiła w r. 1951 na jednego studenta 4.850 zł, w r. 1952 — 5.540 zł. w r. 1953 — 5.635 zł. W roku bieżącym z domów akademickich korzystać będzie 45.000 studentów, a wzrost środków finansowych na cele domów akademickich wynosi w stosunku do roku minionego 15,2%.</u>
  458 + <u xml:id="u-13.6" who="#PosełWykaKazimierz">Wreszcie budżet zabezpiecza fundamenty organizacyjno-naukowe dla planu badań naukowych, dla wypracowywania i posuwania naprzód problematyki teoretycznej w jej służbie dla gospodarki narodowej, dla procesu ideologicznej przebudowy narodu burżuazyjnego w naród socjalistyczny, tego wielkiego procesu historycznego, którego świadkami jesteśmy w naszym kraju.</u>
  459 + <u xml:id="u-13.7" who="#PosełWykaKazimierz">W r. 1953 funkcjonować będzie 30 instytutów naukowych niegospodarczych, 162 instytuty naukowe gospodarcze wraz z bogatym zapleczem bibliotek naukowych, archiwów, muzeów koniecznych dla prawidłowego narastania problematyki naukowej.</u>
  460 + <u xml:id="u-13.8" who="#PosełWykaKazimierz">Rok 1953 jest to również pierwszy rok normalnej pracy i działalności centralnej w dziedzinie nauki instytucji — Polskiej Akademii Nauk, powołanej do życia w ciągu roku 1952 na bazie dotychczas istniejących głównych w tej mierze instytucji, jak Polska Akademia Umiejętności i Towarzystwo Naukowe Warszawskie. Budżet przewiduje na ten cel wraz z instytucjami niepomieszczonymi w dziale Polskiej Akademii Nauk, a podległymi jej organizacyjnie, poważną kwotę ponad 100 mln zł.</u>
  461 + <u xml:id="u-13.9" who="#PosełWykaKazimierz">Polska Akademia Nauk została powołana jako organizator pracy naukowo-badawczej, została powołana celem związania twórczości naukowej z budownictwem socjalistycznym, z przebudową gospodarki i przeobrażeniem świadomości. Środki finansowe, które na ten cel przeznaczyło państwo, pozwoliły PAN i skupionym w niej uczonym powołać, uruchomić lub przygotować szereg instytutów, których praca najbardziej potrzebna jest dla postępu życia w Polsce, a zwłaszcza pozwoliły na to w dziedzinach wiedzy całkowicie zaniedbanych przez Polskę kapitalistyczną.</u>
  462 + <u xml:id="u-13.10" who="#PosełWykaKazimierz">Tu na pierwszy plan wysuwają się nauki techniczne. Powołany został w ramach PAN Instytut Budownictwa Wodnego, tak ważny dla wielkich budowli socjalizmu u nas, przygotowany w postaci szeregu twórczo pracujących zakładów Instytut Podstawowych Problemów Techniki. W stadium organizacji znajduje się Instytut Mechaniki Górnictwa, tak ważny dla naszego kopalnictwa i górnictwa. A przecież — przypomnę — w dziedzinie teoretycznej techniki byliśmy w latach międzywojennych szczególnie zacofani.</u>
  463 + <u xml:id="u-13.11" who="#PosełWykaKazimierz">W zakresie nauk podstawowych pracuje owocnie i twórczo Instytut Matematyczny mający wielkie osiągnięcia w tej dyscyplinie wiedzy, która w naszym kraju należy do najbardziej czołowych i mających osiągnięcia w skali światowej.</u>
  464 + <u xml:id="u-13.12" who="#PosełWykaKazimierz">Przygotowywany jest Instytut Fizyki.</u>
  465 + <u xml:id="u-13.13" who="#PosełWykaKazimierz">W zakresie nauk biologiczno-medycznych, rolniczych poza poważną ilością instytucji usługowych Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Rolnictwa pracują akademickie zakłady w zakresie biologii doświadczalnej, genetyki, ekologii, zoologii i botaniki — dziedzin ważnych dla tworzenia teoretycznych podstaw naszej gospodarki rolnej.</u>
  466 + <u xml:id="u-13.14" who="#PosełWykaKazimierz">Również celowo rozwijane są instytuty badawcze w zakresie nauk społecznych. Pracownicy ich twórczo i planowo uczestniczą w walce ideologicznej z przeżytkami kapitalizmu, w walce o nową świadomość społeczną. Opieka Państwa Ludowego pozwoliła Ministerstwu Szkół Wyższych zorganizować Centralny Instytut Filologii przy Uniwersytecie Warszawskim, Akademia zaś powołała i włączyła już do pracy Instytut Historii, który na pierwszym etapie swojej pracy zajmuje się zagadnieniami tak ważnymi dzisiaj, a zaniedbanymi przez dotychczasową historię, jak historia Śląska i Pomorza, jak zbadanie ruchów ludowych i walki klasowej w naszej przeszłości. Pracuje również Zakład Nauk Prawnych, przygotowujący sesję konstytucyjną. Pracuje Instytut Badań Literackich, a przy Ministerstwie Kultury i Sztuki Państwowy Instytut Sztuki.</u>
  467 + <u xml:id="u-13.15" who="#PosełWykaKazimierz">Już te cyfry i te fakty dostatecznie mówią, w jakim stopniu budżet na rok 1953 gwarantuje dalszy wzrost nauki i szkolnictwa wyższego na wszystkich odcinkach tego zagadnienia. Istnieją wszakże wskaźniki tego wzrostu jeszcze wymowniejsze, bo związane z dynamiką procesów gospodarczych, z narastaniem dochodu narodowego i jego akumulacją, tak jak się ona dokonuje w warunkach państwa ludowo-demokratycznego.</u>
  468 + <u xml:id="u-13.16" who="#PosełWykaKazimierz">W państwie naszym dochody budżetowe nie pochodzą z podatków wyciskanych z mas pracujących przez klasy panujące, przez klasy pasożytnicze, obliczonych na to, by utrzymać ten aparat ucisku, jaki stanowiło klasowe państwo burżuazyjne.</u>
  469 + <u xml:id="u-13.17" who="#PosełWykaKazimierz">W państwie naszym dochody budżetowe stanowią bezpośrednią funkcję pracy milionowych mas narodu, trudu robotnika w fabryce, hucie i kopalni, trudu chłopa w spółdzielni produkcyjnej i PGR, stanowią odsetek od ich wysiłku i trudu, odsetek przez Państwo Ludowe kierowany tam, gdzie dyktuje hierarchia potrzeb związana z interesem najszerszych mas narodu.</u>
  470 + <u xml:id="u-13.18" who="#PosełWykaKazimierz">Wskaźnik zatem wzrostu budżetu w danym okresie w stosunku do wskaźnika wzrostu dochodu narodowego — oto ów wymowny, najbardziej obiektywny miernik uwagi skierowanej na dany dział.</u>
  471 + <u xml:id="u-13.19" who="#PosełWykaKazimierz">Jak przedstawia się on w zakresie kultury i sztuki, oświaty i wychowania oraz szkolnictwa wyższego? O ile w dziale pierwszym przewyższa on nieznacznie wskaźnik wzrostu dochodu narodowego, to w zakresie oświaty i wychowania przewyższa przeszło półtora raza, zaś w nauce i w szkolnictwie wyższym przeszło dwa razy.</u>
  472 + <u xml:id="u-13.20" who="#PosełWykaKazimierz">Zdawałoby się, że trudno o lepszy dowód na to, jak dalece wartości gospodarcze wydobyte przez klasę pracującą Państwo Ludowe kieruje przede wszystkim na odcinki powiązane z odrobieniem wiekowych zaniedbań oświaty i nauki w Polsce.</u>
  473 + <u xml:id="u-13.21" who="#PosełWykaKazimierz">Powiedziałem — zdawałoby się, że trudno o lepszy, o dobitniejszy dowód. Są jednak dowody lepsze i dobitniejsze. Zdobędziemy je, jeżeli przypomnimy pozycję tych dziedzin w Polsce burżuazyjno-kapitalistycznej przed rokiem 1939. Przynajmniej na jednym polu niechaj będzie wolno przytoczyć owe dowody.</u>
  474 + <u xml:id="u-13.22" who="#PosełWykaKazimierz">Kiedy w Polsce sanacyjnej na 10.000 ludności przypadało zaledwie 13,8 studentów, to obecnie cyfra ta wzrosła do 49. W samych tylko wyższych szkołach technicznych kształcimy 19,1 studentów na 10.000 ludności wobec 2,2 w okresie do r. 1939. A cóż dopiero, kiedy zwrócimy uwagę na zmianę składu społecznego młodzieży w szkołach wyższych. Gdy w r. 1937/38 na 10.000 ludności robotniczej w szkołach podległych obecnie Ministerstwu Szkół Wyższych kształconych było 3,3 studentów pochodzących z tej klasy społecznej, to obecnie cyfra ta wzrosła do 58,8. Powtarzam: w r. 1937/38 — 3,3, obecnie — 58,8. Gdy na 10.000 ludności chłopskiej przed wojną w szkołach wyższych kształciło się zaledwie 1,8 chłopów, to obecnie kształci się 30,3.</u>
  475 + <u xml:id="u-13.23" who="#PosełWykaKazimierz">Poważnie też wzrosła ilość kobiet na naszych wyższych uczelniach. W r. 1937/38 na 10.000 kobiet przypadało zaledwie 6 kobiet studiujących na wyższych uczelniach, obecnie 16,2.</u>
  476 + <u xml:id="u-13.24" who="#PosełWykaKazimierz">Pochodzę z kilkutysięcznego uprzemysłowionego miasteczka pod Krakowem. W moich latach szkolnych poza szkołą powszechną więcej szkół w nim nie było. Do gimnazjum trzeba było dojeżdżać do Krakowa. Dzisiaj jest tam gimnazjum, technikum przemysłu drzewnego, ognisko muzyczne i znakomicie wyposażone i urządzone, w dawnym obszarniczym pałacu, państwowe zakłady wychowawcze dla sierot im. Tadeusza Kościuszki, skupiające kilkaset młodzieży. Nie umiałbym dzisiaj wymienić drugiej miejscowości, w której procent uczącej się młodzieży w ogólnej cyfrze mieszkańców byłby tak wysoki. Nawet Kraków — muszę to stwierdzić z dumą lokalnego patrioty — pozostaje w tyle, chociaż to miasto liczy największy z wszystkich większych miast naszych procent młodzieży szkół wyższych i innych w ogólnej sumie mieszkańców.</u>
  477 + <u xml:id="u-13.25" who="#PosełWykaKazimierz">Te fakty i te cyfry układają się w linię, która od procesów przekształcania się narodu polskiego, która od zadań Planu 6-letniego schodzi niejako ku specyficznej problematyce nauki i szkół wyższych. Wymagają one od pracowników nauki, od pracowników szkół wyższych, wreszcie od samej młodzieży wysokiego napięcia sprawności i energii, ażeby przyrost młodzieży kończącej szkoły wyższe utrzymany został na wysokości przewidywanej na rok 1953, ażeby zaplanowane na ten rok prace naukowe i sesje naukowe zostały rzeczywiście wykonane. Państwo Ludowe stwarza bowiem wszelkie, stwarza coraz lepsze warunki do wypełnienia tych zadań i jest sprawą naszej dumy i honoru, ażeby okazać się godnymi tych warunków i obowiązków nałożonych na naukę i szkolnictwo wyższe w Polsce Ludowej.</u>
  478 + <u xml:id="u-13.26" who="#PosełWykaKazimierz">Istnieje ponadto druga linia. Ta mianowicie, która od naszych warsztatów naukowych, jako pracowników nauki w Polsce Ludowej, która od sal wykładowych, laboratoriów, pracowni i naukowych dyskusji podnosi się ku tym procesom i zadaniom. Tutaj właśnie wyłaniają się problemy dużej doniosłości, problemy roboczego i konkretnego wmontowania nauki polskiej w zadania stawiane przed nią przez naród i władzę ludową. Wyłaniają się bolączki, wyłaniają się pewne trudności do przezwyciężenia.</u>
  479 + <u xml:id="u-13.27" who="#PosełWykaKazimierz">O trudnościach wynikających z procesu wmontowywania nauki polskiej w ogólnopaństwowe planowanie chciałbym na zakończenie mówić. Należy do nich zagadnienie planowania w nauce jako problem ogólny, jako zadanie ideologiczne jeszcze za słabo przyswojone przez ogół uczonych polskich, zadanie zaś — jeżeli chodzi o techniczne przygotowanie do wykonania go na szerszą skalę — opanowane dotąd na odcinku nauki i kultury w sposób całkiem niezadowalający. Jeszcze nieraz spotykamy się ze zdaniem, że planowanie w nauce krępuje indywidualną swobodę uczonego, że poprzez przerost zadań praktycznych nad zadaniami tzw. „ściśle naukowymi” może doprowadzić do ciasnego praktycyzmu itd. Ale co za takim stanowiskiem się kryje? Pomińmy rzadkie, oby coraz rzadsze wypadki, w których kryje się dobrze zamaskowana wrogość ideologiczna. Jeżeli takie wypadki pominąć — kryje się rutyna odziedziczona po pseudoliberalnym traktowaniu nauki, rutyna wywodząca się stąd, że w państwie burżuazyjnym nauka znajdowała się na marginesie społecznym i mało kogo obchodziło, nad czym uczony „dłubie” w swojej pracowni.</u>
  480 + <u xml:id="u-13.28" who="#PosełWykaKazimierz">Postęp w każdym zakresie wyraża się przede wszystkim w przełamywaniu rutyny i skostnienia, a ci, którzy sądzą, że bronią wolności nauki, naprawdę bronią skostniałych, hamujących jej rozwój pozycji.</u>
  481 + <u xml:id="u-13.29" who="#PosełWykaKazimierz">W przedstawionym stanowisku kryją się również inne właściwości, a mianowicie niezrozumienie specyfiki planowania naukowego, niezrozumienie tego oczywistego faktu, że planowanie jest i tutaj, jak wszędzie zresztą, kwestią przewidywania, a przewidywanie — funkcją właściwie ustawionej problematyki. Planowanie w nauce nie jest bowiem mechanicznym przyporządkowaniem uczonego do tematu, który może go mało obchodzić, więc nie jest mechanicznym przesuwaniem kadry, ale jest stawianiem problemów i zadań, ich porządkowaniem i hierarchizacją. A na to zgodzi się każdy naukowiec, że nauka rozwija się i posuwa naprzód w miarę stawianych przed nią problemów i zadań. Zgodzi się także na to, że właściwie dopiero formułując swoje osobiste zainteresowanie można kierować kadrą naukową wedle skali tych problemów, ale muszą one w ogóle istnieć, muszą być w ogóle postawione i określone.</u>
  482 + <u xml:id="u-13.30" who="#PosełWykaKazimierz">Tak rozumiane planowanie jest na pewno ideologicznym problemem nauki, a nie techniczno-porządkującym.</u>
  483 + <u xml:id="u-13.31" who="#PosełWykaKazimierz">Jest problemem ideologicznym, ponieważ stanowi swoistą funkcję marksistowskiej jedności teorii i praktyki, ponieważ stanowi rzutowanie w planie naukowym zadań teoretycznych, bez których praktyka społeczna nie posunie się naprzód. Trzeba, żeby świadomość ideologicznego charakteru planowania w nauce przeniknęła ogół naszych uczonych i wtedy istniejące jeszcze opóźnienia, niezrozumienia i niechęci zostaną usunięte.</u>
  484 + <u xml:id="u-13.32" who="#PosełWykaKazimierz">Ale nie tylko tego potrzeba. Istnieje również druga strona sprawy. Tylko na pozór czysto techniczna, wynikająca w istocie z niedostatecznego jeszcze opanowania planowania w nauce i kulturze jako zasady. Chodzi o to, że nawet przy dobrej woli i zrozumieniu ważności sprawy planujemy niekiedy na ślepo, a kontrolując wykonanie uczymy się na własnych błędach też w sposób przypadkowy. Dzieje się tak z tej prostej przyczyny, że o ile w dziedzinach gospodarczych istnieje coraz szersza i lepiej przygotowana kadra planistów, to przy rozbudowie urządzeń i instytutów naukowych, urządzeń i instytucji kulturalnych — specjalistów w tej dziedzinie brak zupełny. Tymczasem planowanie, jeżeli na pewnym etapie nie ma się stać frazesem, to konieczna jest również umiejętność przełożenia postulatów i problemów ogólnych na dokładną liczbę etatów, na ilość pomieszczeń, na długość półek bibliotecznych, na coroczny przyrost książek, na ilość młodzieży w pomieszczeniu laboratoryjnym itd. Tymczasem — by wziąć jeden tylko przykład — spotykamy się z takim lokowaniem bibliotek, jak gdyby od najbliższego roku książki w Polsce Ludowej miały przestać wychodzić, a biblioteka nie potrzebowała żadnej rezerwy.</u>
  485 + <u xml:id="u-13.33" who="#PosełWykaKazimierz">Do czego zmierzam? Do wniosku, że konieczne jest wyszkolenie kadr specjalistów w tym zakresie, rozumiejących specyfikę procesów rozwojowych nauki i kultury i umiejących ją przełożyć na język konkretnych dezyderatów planowania. Jest to postulat, który mocno się uwydatnia na tle budżetu na rok 1953, szczególnie na tle tej jego części, która wskazuje, że przyrost wydatków inwestycyjnych w dziedzinie nauki jest proporcjonalnie znacznie wyższy od przyrostu wydatków bieżących, a zatem przyrost związanych z tym nowych zagadnień, kłopotów i bolączek będzie również proporcjonalnie wyższy.</u>
  486 + <u xml:id="u-13.34" who="#PosełWykaKazimierz">Wysoki Sejmie! Służba narodowi polskiemu w jego procesach przeobrażania się i przekształcania w naród socjalistyczny, służba przez to sprawie postępu i pokoju na całym świecie — jest tym hasłem Frontu Narodowego, za którym stoi cały aktyw nauki polskiej, za którym stoją nasze młode, już w Polsce Ludowej wychowane kadry naukowe. Cyfry budżetu państwowego na rok 1953 w dziedzinie nauki, szkolnictwa wyższego, oświaty i kultury świadczą, że władza ludowa stwarza pełne, zmierzające do coraz piękniejszego rozkwitu warunki, by służba ta odbywała się skuteczniej, by ogół uczonych polskich nabierał coraz głębszego przeświadczenia, że idzie słuszną drogą krocząc w jednym szeregu z ludem polskim i z jego ludową władzą.</u>
448 487 <u xml:id="u-13.35" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
449 488 </div>
450 489 <div xml:id="div-14">
451   - <u xml:id="u-14.0" who="#Marszalek">Głos zabierze poseł woj. wrocławskiego Antoni Kuligowski.</u>
  490 + <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Głos zabierze poseł woj. wrocławskiego Antoni Kuligowski.</u>
452 491 </div>
453 492 <div xml:id="div-15">
454   - <u xml:id="u-15.0" who="#PoselKuligowskiAntoni">Wysoki Sejmie! Na VII Plenum KC PZPR w czerwcu 1952 r. towarzysz Bolesław Bierut, wskazując nam środki i drogi walki o umocnienie spójni gospodarczej między miastem i wsią w okresie socjalistycznego uprzemysłowienia kraju oraz likwidacji istniejącego w chwili obecnej nadmiernego pozostawania rolnictwa w tyle za rozwojem przemysłu, powiedział, że należy:</u>
455   - <u xml:id="u-15.1" who="#PoselKuligowskiAntoni">„1) maksymalnie wykorzystać wszelkie istniejące możliwości przyśpieszenia tempa wzrostu i rozwoju produkcji rolnej, 2) sprząc silniej rolnictwo z przemysłem socjalistycznym w celu stopniowego oparcia rolnictwa przy pomocy przemysłu, podobnie jak przemysłu — na nowej bazie technicznej, na systematycznym zaopatrywaniu rolnictwa w nowoczesny sprzęt, w maszyny rolnicze, nawozy i inne środki niezbędne dla potrzeb produkcyjnych rolnictwa, 3) wzmocnić wysiłki w kierunku stopniowej przebudowy drobnej indywidualnej gospodarki chłopskiej w wielką uspołecznioną gospodarkę zespołową, pozwalającą wykorzystać zdobycze nauki i techniki dla podniesienia wydajności pracy i wysokości plonów z gospodarki chłopskiej.” Rolnictwo nasze otoczone jest szczególną troską ze strony Partii i Rządu, które dla pełnej realizacji postawionych przed nim zadań udzielają mu z roku na rok coraz większej pomocy. W r. 1952 przy pomocy państwa i klasy robotniczej chłopstwo pracujące potrafiło zlikwidować skutki jesiennej posuchy roku 1951, zwiększyć obszar zasiewów o 142.000 ha, podnieść plony zbóż średnio o 0,9 q z ha.</u>
456   - <u xml:id="u-15.2" who="#PoselKuligowskiAntoni">W 1953 r. przed rolnictwem stoją poważne zadania podniesienia globalnej produkcji rolnej o 7,4%, w tym produkcji roślinnej o 9,3%, zwierzęcej o 4,8% w stosunku do poziomu produkcji rolnej w r. 1952.</u>
457   - <u xml:id="u-15.3" who="#PoselKuligowskiAntoni">Produkcja globalna państwowych gospodarstw rolnych w roku 1953 ma wzrosnąć o 27,4% w porównaniu z wynikami 1952 r., przy czym produkcja zwierzęca wzrośnie o 36,2%, produkcja roślinna o 24,4%.</u>
458   - <u xml:id="u-15.4" who="#PoselKuligowskiAntoni">Wartość produkcji towarowej całego rolnictwa obliczona w rzeczywistych cenach sprzedaży ma wzrosnąć w 1953 r. o 9,6% w porównaniu z rokiem 1952, w tym wartość produkcji towarowej PGR wzrośnie o 28,4%.</u>
459   - <u xml:id="u-15.5" who="#PoselKuligowskiAntoni">Wyrazem troski i pomocy, jaką państwo w roku bieżącym udzieli rolnictwu dla wykonania nakreślonych przed nim zadań, jest przedstawiony pod obrady Sejmu projekt budżetu państwa na rok 1953.</u>
460   - <u xml:id="u-15.6" who="#PoselKuligowskiAntoni">W ramach pozycji budżetowych uzupełnionych planem inwestycyjnym rolnictwo otrzyma w r. 1953 około 6.500 traktorów, około 3.000 silników elektrycznych i spalinowych, prawie 200 samochodów ciężarowych, około 612.000 różnych maszyn i narzędzi rolniczych. W tym państwowe ośrodki maszynowe i spółdzielnie produkcyjne otrzymają około 3.000 traktorów, ponad 4.000 różnych większych maszyn i sprzętu przyczepnego do traktorów, jak sadzarki i kopaczki traktorowe do ziemniaków, snopowiązałki, kombajny.</u>
461   - <u xml:id="u-15.7" who="#PoselKuligowskiAntoni">Nasze PGR-y otrzymają w 1953 r. ponad 3.500 nowych traktorów, samochody ciężarowe, silniki spalinowe i elektryczne i ponad 9.000 różnych maszyn i narzędzi rolniczych.</u>
462   - <u xml:id="u-15.8" who="#PoselKuligowskiAntoni">Park maszyn i narzędzi rolniczych w gminnych ośrodkach maszynowych wzrośnie w 1953 r. o 6.960 siewników, 4.000 kopaczek do ziemniaków i ponad 1.600 silników spalinowych. Dzięki zwiększeniu ilości siewników w GOM-ach i w związku z tym wzrostowi zasięgu siewu rzędowego, który w wiosennej kampanii siewnej br. objął 82% powierzchni obsiewów, dzięki szerszemu zastosowaniu siewu rzędowego chłopstwo pracujące w wyniku oszczędności materiału siewnego i wzrostu plonów uzyska dodatkowa około 55.000 ton ziarna.</u>
463   - <u xml:id="u-15.9" who="#PoselKuligowskiAntoni">Poza tym w 1953 r. poważnie wzrośnie zaopatrzenie chłopstwa pracującego poprzez powiatowe zarządy gminnych spółdzielni w szereg maszyn i narzędzi rolniczych, jak pługi, kultywatory, parniki, sieczkarnie, kieraty itp.</u>
464   - <u xml:id="u-15.10" who="#PoselKuligowskiAntoni">Podkreślić należy, że w 1953 r. rozpoczniemy budowę fabryki, która będzie produkować nowy typ traktorów bardziej wydajny w stosunku do obecnie produkowanych traktorów — „Ursus”. Równolegle przygotowuje się budowę fabryki nowoczesnych kombajnów zbożowych oraz uruchamia się produkcję nowoczesnych snopowiązałek, kosiarek, koparek traktorowych, pielników, obsypników i innych narzędzi zawieszonych.</u>
465   - <u xml:id="u-15.11" who="#PoselKuligowskiAntoni">W rezultacie nastąpi dalszy proces mechanizacji poszczególnych działów produkcji rolnej, wzrost wydajności plonów, praca w rolnictwie stanie się lżejsza i wydajniejsza, rozwiązany zostanie w szerszym zakresie problem braku siły roboczej w szeregu PGR-ów i w niektórych spółdzielniach produkcyjnych.</u>
466   - <u xml:id="u-15.12" who="#PoselKuligowskiAntoni">W 1953 r. rolnictwo otrzyma na każdy hektar zasiewów 4 razy więcej nawozów sztucznych, niż zużywano przed wojną.</u>
467   - <u xml:id="u-15.13" who="#PoselKuligowskiAntoni">Po raz pierwszy zostanie wyprodukowana pewna ilość nawozów fosforowych granulowanych, które dają znacznie większy efekt niż nawozy zwykłe.</u>
468   - <u xml:id="u-15.14" who="#PoselKuligowskiAntoni">Państwo w ramach gospodarki nasiennej prowadzonej w PGR-ach oraz w ramach kontraktacji zaopatrzy rolnictwo — wieś w ponad 250.000 ton kwalifikowanych nasion czterech podstawowych zbóż oraz w około 15.000 ton nasion kwalifikowanych roślin strączkowych, motylkowych i włókniastych. Jest to możliwe na skutek dużego rozwoju plantacji nasiennych, przekraczających wielokrotnie powierzchnię plantacji z 1928 roku, który oznaczał w tej dziedzinie szczytowe osiągnięcia Polski kapitalistycznej.</u>
469   - <u xml:id="u-15.15" who="#PoselKuligowskiAntoni">Do bardzo poważnych pozycji budżetu należą wydatki przeznaczone na ochronę roślin, w głównej mierze na walkę ze stonką. Na akcję tę, która posiada niezmierne znaczenie dla rolnictwa wobec wzrastającej z roku na rok ilości ognisk stonkowych, przewiduje się 72 miliony złotych.</u>
470   - <u xml:id="u-15.16" who="#PoselKuligowskiAntoni">W 1955 r. będziemy mieli w kraju zelektryfikowanych prawie 14.000 gromad, bowiem elektryfikujemy w ciągu roku średnio 28 razy więcej gromad, aniżeli elektryfikowano w latach 1918 — 1939.</u>
471   - <u xml:id="u-15.17" who="#PoselKuligowskiAntoni">Wiele wysiłku i środków finansowych państwo przeznacza na rozwijanie prac wodno-melioracyjnych. Przed wojną melioracje były na wsi polskiej zjawiskiem rzadkim i kosztownym, wiązały się one z ogromnymi kosztami i zadłużeniem gospodarstw chłopskich i prowadziły często do ich ruiny.</u>
472   - <u xml:id="u-15.18" who="#PoselKuligowskiAntoni">W 1953 r. zostanie objętych pracami wodno-melioracyjnymi 5.300 ha gruntów ornych, a na obszarze ponad 36.000 ha przeprowadzone zostaną renowacje urządzeń wodno-melioracyjnych. Dzięki nakładom na te prace zostaną stworzone podstawy otrzymywania w ciągu roku około 14.000 ton ziarna i 356.000 ton siana (co stanowi 4,4% zbioru siana w Polsce).</u>
473   - <u xml:id="u-15.19" who="#PoselKuligowskiAntoni">W naszym budżecie preliminuje się 164 miliony złotych na ochronę produkcji zwierzęcej, tj. o 16% więcej w porównaniu z rokiem ubiegłym. Ten dział budżetu obejmuje przede wszystkim wydatki na weterynarię i szczepienia ochronne przeciw chorobom inwentarza żywego, rozwój lecznic weterynaryjnych, produkcję szczepionek itp.</u>
474   - <u xml:id="u-15.20" who="#PoselKuligowskiAntoni">Około 11% budżetu rolnictwa przeznacza się na cele szkolnictwa zawodowego, co umożliwi dalsze zaspokojenie wzrastającego zapotrzebowania na kadry fachowców rolniczych. Liczba uczniów w zawodowych szkołach rolniczych osiągnie w 1953 r. przeszło 25.000.</u>
475   - <u xml:id="u-15.21" who="#PoselKuligowskiAntoni">Rolnictwo w r. 1953 otrzyma 1.500 inżynierów oraz ponad 4.000 techników-agronomów, zootechników, mechanizatorów rolnictwa, lekarzy i felczerów weterynarii i wielu innych specjalistów w gospodarce rolnej.</u>
476   - <u xml:id="u-15.22" who="#PoselKuligowskiAntoni">Znaczne środki, bo około 4,8% budżetu przeznacza się na prace naukowo-badawcze z zakresu rolnictwa, prowadzone przez dziesięć instytutów naukowych.</u>
477   - <u xml:id="u-15.23" who="#PoselKuligowskiAntoni">Wykonanie zadań czwartego roku Planu 6-letniego w rolnictwie wymaga szerokiej mobilizacji wszystkich sił chłopstwa pracującego, załóg robotniczych w PGR-ach i POM-ach, służby rolnej rad narodowych.</u>
478   - <u xml:id="u-15.24" who="#PoselKuligowskiAntoni">Od aktywnej postawy każdego chłopa mało i średniorolnego, członka spółdzielni i traktorzysty, agronoma i zootechnika, mechanika zależy wszechstronne i pełne wykorzystanie środków, które państwo przeznacza dla wykonania przez rolnictwo postawionych przed nim zadań.</u>
479   - <u xml:id="u-15.25" who="#PoselKuligowskiAntoni">Trzeba, ażeby setki tysięcy gospodarstw chłopskich zerwały z zacofanymi, prymitywnymi metodami uprawy roli i hodowli zwierząt, szerzej i śmielej wprowadzały możliwe do zastosowania w ich gospodarstwach naukowe metody agro-i zootechniki, których poznanie udostępnia im państwo w ramach prowadzonego systemu upowszechnienia wiedzy rolniczej.</u>
480   - <u xml:id="u-15.26" who="#PoselKuligowskiAntoni">W 1952 r. w gromadach i spółdzielniach produkcyjnych zostało wygłoszonych około 66 tysięcy wykładów z zakresu agro-i zootechniki, uzupełnionych około 70 tysiącami projekcji filmów rolniczych oraz wydanymi i rozprowadzonymi wśród chłopstwa około 4 milionami broszur i ulotek.</u>
481   - <u xml:id="u-15.27" who="#PoselKuligowskiAntoni">Trzeba, ażeby setki tysięcy drobnych gospodarstw chłopskich skuteczniej wykorzystywały wszystkie formy pomocy państwa, zmierzające do podniesienia produkcji towarowej w drodze uruchamiania rezerw tkwiących w tych gospodarstwach. Jest to bowiem droga do podniesienia ich dobrobytu i dochodowości, których stałemu wzrostowi sprzyja uchwała Rządu z 3 stycznia 1953 r.</u>
482   - <u xml:id="u-15.28" who="#PoselKuligowskiAntoni">Uchwała ta zniosła ograniczenia sprzedaży nadwyżek produktów rolnych przez chłopów na wolnym rynku po wykonaniu obowiązkowych dostaw, wprowadziła nowe korzystne warunki kontraktacji żywca i płodów rolnych.</u>
483   - <u xml:id="u-15.29" who="#PoselKuligowskiAntoni">W wyniku realizacji uchwały dochód chłopów z kontraktacji trzody — wobec podwyższonych cen na zakontraktowane sztuki i zwiększenie planu kontraktacji — wzrośnie z 959 mln zł w roku ubiegłym do 1.489 mln zł (licząc zapłatę w samej gotówce) w roku bieżącym. Podobnie dochód chłopów z kontraktacji bydła wzrośnie z górą o 200 mln zł, a z kontraktacji zbóż — ze 130 mln zł w roku ubiegłym do 280 mln zł w roku bieżącym.</u>
484   - <u xml:id="u-15.30" who="#PoselKuligowskiAntoni">Powiększone zostały także korzyści przy kontraktacji buraków cukrowych i innych roślin.</u>
485   - <u xml:id="u-15.31" who="#PoselKuligowskiAntoni">Korzystne dla chłopstwa pracującego uregulowanie stosunków rynkowych przez uchwałę Rządu z 3 stycznia br. to cios w kułaków i spekulantów pasożytujących na pracy robotnika i chłopa.</u>
486   - <u xml:id="u-15.32" who="#PoselKuligowskiAntoni">Dlatego nie wolno nam ani na chwilę osłabiać walki przeciwko elementom kapitalistycznym wsi i miasta, usiłującym podrywać spójnię gospodarczą poprzez spekulację produktami rolnymi, uchylanie się od świadczeń i obowiązków względem państwa, poprzez próby celowego ograniczania w niektórych wypadkach rozmiarów produkcji w gospodarstwach kułackich.</u>
487   - <u xml:id="u-15.33" who="#PoselKuligowskiAntoni">W walce o wykonanie zadań produkcyjnych rolnictwa w roku bieżącym należy otoczyć szczególną opieką nasze spółdzielnie produkcyjne, których liczba w chwili obecnej wynosi już 7.200, w tym ponad 2.500 to spółdzielnie powstałe w ciągu ostatnich kilku miesięcy br. Dotychczasowe osiągnięcia spółdzielni produkcyjnych wskazują na ogromne możliwości dalszego wzrostu i rozwoju produkcji oraz dobrobytu ich członków. Wzrost zainteresowania spółdzielczością produkcyjną chłopów pracujących, którzy łącząc się w zespołowe gospodarstwa chcą żyć lepiej, kulturalniej i dawać większą produkcję towarową państwu, nakłada wielkie i zaszczytne obowiązki na agronomów i zootechników, całą służbę rolną rad narodowych. Ich ofiarna praca w dziedzinie niesienia fachowej pomocy spółdzielniom produkcyjnym w stałym rozwoju hodowli zespołowej, wprowadzania brygadowego systemu pracy normowanej oraz produkcyjnych metod i osiągnięć nauki i praktyki rolnictwa radzieckiego — odgrywać będzie istotną rolę w organizacyjnym i gospodarczym umacnianiu spółdzielni produkcyjnych.</u>
488   - <u xml:id="u-15.34" who="#PoselKuligowskiAntoni">Wiele uwagi i wysiłku musimy skierować na wszechstronne rozwijanie produkcji państwowych gospodarstw rolnych w drodze pełnego wykorzystania mechanizacji procesów produkcji roślinnej i hodowlanej, w drodze przestrzegania systemu socjalistycznej organizacji i opłaty pracy, poszanowania własności socjalistycznej i wychowywania załóg PGR-ów w duchu odpowiedzialności za całość ich gospodarki.</u>
489   - <u xml:id="u-15.35" who="#PoselKuligowskiAntoni">Dzisiaj z dumą i radością stwierdzamy, że dzięki ofiarnej pracy naszego społeczeństwa, zjednoczonego we Francie Narodowym walki o pokój i Plan 6-letni, pod kierownictwem przodującej siły narodu polskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — zadania Narodowego Planu Gospodarczego na I kwartał 1953 r. zostały z nadwyżką wykonane.</u>
490   - <u xml:id="u-15.36" who="#PoselKuligowskiAntoni">Nasz socjalistyczny przemysł wyprodukował ponad plan znaczne ilości środków i materiałów, ważnych dla jego dalszego rozwoju oraz rozwoju gospodarki rolnej.</u>
491   - <u xml:id="u-15.37" who="#PoselKuligowskiAntoni">W dziedzinie rolnictwa dzięki wszechstronnej pomocy państwa w postaci dostarczonych na wieś traktorów, maszyn i narzędzi rolniczych, zarówno własnej produkcji jak i otrzymanych w ramach braterskiej współpracy z ZSRR, w postaci dostarczonych wsi nawozów, kwalifikowanego ziarna siewnego, szerzej prowadzonej w ciągu zimy akcji upowszechnienia wiedzy rolniczej — lepiej zostały przygotowane i są przeprowadzane wiosenne prace uprawowe i siewne.</u>
492   - <u xml:id="u-15.38" who="#PoselKuligowskiAntoni">Winniśmy z jeszcze większą starannością wykonać czekające nas dalsze etapy pracy nad zabezpieczeniem uzyskania i zebrania zamierzonych plonów zbóż, okopowych, kultur technicznych i przemysłowych oraz nad zabezpieczeniem wzrostu pogłowia i użytkowości hodowli. Stanowi to bowiem podstawę pełnej realizacji zadań rolnictwa w czwartym roku Planu 6-letniego i wkładu wsi w dzieło uprzemysłowienia kraju, utrwalenia pokoju i pomnożenia sił naszej Ludowej Ojczyzny.</u>
493   - <u xml:id="u-15.39" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  493 + <u xml:id="u-15.0" who="#PosełKuligowskiAntoni">Wysoki Sejmie! Na VII Plenum KC PZPR w czerwcu 1952 r. towarzysz Bolesław Bierut, wskazując nam środki i drogi walki o umocnienie spójni gospodarczej między miastem i wsią w okresie socjalistycznego uprzemysłowienia kraju oraz likwidacji istniejącego w chwili obecnej nadmiernego pozostawania rolnictwa w tyle za rozwojem przemysłu, powiedział, że należy:</u>
  494 + <u xml:id="u-15.1" who="#PosełKuligowskiAntoni">„1) maksymalnie wykorzystać wszelkie istniejące możliwości przyśpieszenia tempa wzrostu i rozwoju produkcji rolnej,</u>
  495 + <u xml:id="u-15.2" who="#PosełKuligowskiAntoni">2) sprząc silniej rolnictwo z przemysłem socjalistycznym w celu stopniowego oparcia rolnictwa przy pomocy przemysłu, podobnie jak przemysłu — na nowej bazie technicznej, na systematycznym zaopatrywaniu rolnictwa w nowoczesny sprzęt, w maszyny rolnicze, nawozy i inne środki niezbędne dla potrzeb produkcyjnych rolnictwa,</u>
  496 + <u xml:id="u-15.3" who="#PosełKuligowskiAntoni">3) wzmocnić wysiłki w kierunku stopniowej przebudowy drobnej indywidualnej gospodarki chłopskiej w wielką uspołecznioną gospodarkę zespołową, pozwalającą wykorzystać zdobycze nauki i techniki dla podniesienia wydajności pracy i wysokości plonów z gospodarki chłopskiej”.</u>
  497 + <u xml:id="u-15.4" who="#PosełKuligowskiAntoni">Rolnictwo nasze otoczone jest szczególną troską ze strony Partii i Rządu, które dla pełnej realizacji postawionych przed nim zadań udzielają mu z roku na rok coraz większej pomocy. W r. 1952 przy pomocy państwa i klasy robotniczej chłopstwo pracujące potrafiło zlikwidować skutki jesiennej posuchy roku 1951, zwiększyć obszar zasiewów o 142.000 ha, podnieść plony zbóż średnio o 0,9 q z ha.</u>
  498 + <u xml:id="u-15.5" who="#PosełKuligowskiAntoni">W 1953 r. przed rolnictwem stoją poważne zadania podniesienia globalnej produkcji rolnej o 7,4%, w tym produkcji roślinnej o 9,3%, zwierzęcej o 4,8% w stosunku do poziomu produkcji rolnej w r. 1952.</u>
  499 + <u xml:id="u-15.6" who="#PosełKuligowskiAntoni">Produkcja globalna państwowych gospodarstw rolnych w roku 1953 ma wzrosnąć o 27,4% w porównaniu z wynikami 1952 r., przy czym produkcja zwierzęca wzrośnie o 36,2%, produkcja roślinna o 24,4%.</u>
  500 + <u xml:id="u-15.7" who="#PosełKuligowskiAntoni">Wartość produkcji towarowej całego rolnictwa obliczona w rzeczywistych cenach sprzedaży ma wzrosnąć w 1953 r. o 9,6% w porównaniu z rokiem 1952, w tym wartość produkcji towarowej PGR wzrośnie o 28,4%.</u>
  501 + <u xml:id="u-15.8" who="#PosełKuligowskiAntoni">Wyrazem troski i pomocy, jaką państwo w roku bieżącym udzieli rolnictwu dla wykonania nakreślonych przed nim zadań, jest przedstawiony pod obrady Sejmu projekt budżetu państwa na rok 1953.</u>
  502 + <u xml:id="u-15.9" who="#PosełKuligowskiAntoni">W ramach pozycji budżetowych uzupełnionych planem inwestycyjnym rolnictwo otrzyma w r. 1953 około 6.500 traktorów, około 3.000 silników elektrycznych i spalinowych, prawie 200 samochodów ciężarowych, około 612.000 różnych maszyn i narzędzi rolniczych. W tym państwowe ośrodki maszynowe i spółdzielnie produkcyjne otrzymają około 3.000 traktorów, ponad 4.000 różnych większych maszyn i sprzętu przyczepnego do traktorów, jak sadzarki i kopaczki traktorowe do ziemniaków, snopowiązałki, kombajny.</u>
  503 + <u xml:id="u-15.10" who="#PosełKuligowskiAntoni">Nasze PGR-y otrzymają w 1953 r. ponad 3.500 nowych traktorów, samochody ciężarowe, silniki spalinowe i elektryczne i ponad 9.000 różnych maszyn i narzędzi rolniczych.</u>
  504 + <u xml:id="u-15.11" who="#PosełKuligowskiAntoni">Park maszyn i narzędzi rolniczych w gminnych ośrodkach maszynowych wzrośnie w 1953 r. o 6.960 siewników, 4.000 kopaczek do ziemniaków i ponad 1.600 silników spalinowych. Dzięki zwiększeniu ilości siewników w GOM-ach i w związku z tym wzrostowi zasięgu siewu rzędowego, który w wiosennej kampanii siewnej br. objął 82% powierzchni obsiewów, dzięki szerszemu zastosowaniu siewu rzędowego chłopstwo pracujące w wyniku oszczędności materiału siewnego i wzrostu plonów uzyska dodatkowa około 55.000 ton ziarna.</u>
  505 + <u xml:id="u-15.12" who="#PosełKuligowskiAntoni">Poza tym w 1953 r. poważnie wzrośnie zaopatrzenie chłopstwa pracującego poprzez powiatowe zarządy gminnych spółdzielni w szereg maszyn i narzędzi rolniczych, jak pługi, kultywatory, parniki, sieczkarnie, kieraty itp.</u>
  506 + <u xml:id="u-15.13" who="#PosełKuligowskiAntoni">Podkreślić należy, że w 1953 r. rozpoczniemy budowę fabryki, która będzie produkować nowy typ traktorów bardziej wydajny w stosunku do obecnie produkowanych traktorów „Ursus”. Równolegle przygotowuje się budowę fabryki nowoczesnych kombajnów zbożowych oraz uruchamia się produkcję nowoczesnych snopowiązałek, kosiarek, koparek traktorowych, pielników, obsypników i innych narzędzi zawieszonych.</u>
  507 + <u xml:id="u-15.14" who="#PosełKuligowskiAntoni">W rezultacie nastąpi dalszy proces mechanizacji poszczególnych działów produkcji rolnej, wzrost wydajności plonów, praca w rolnictwie stanie się lżejsza i wydajniejsza, rozwiązany zostanie w szerszym zakresie problem braku siły roboczej w szeregu PGR-ów i w niektórych spółdzielniach produkcyjnych.</u>
  508 + <u xml:id="u-15.15" who="#PosełKuligowskiAntoni">W 1953 r. rolnictwo otrzyma na każdy hektar zasiewów 4 razy więcej nawozów sztucznych, niż zużywano przed wojną.</u>
  509 + <u xml:id="u-15.16" who="#PosełKuligowskiAntoni">Po raz pierwszy zostanie wyprodukowana pewna ilość nawozów fosforowych granulowanych, które dają znacznie większy efekt niż nawozy zwykłe.</u>
  510 + <u xml:id="u-15.17" who="#PosełKuligowskiAntoni">Państwo w ramach gospodarki nasiennej prowadzonej w PGR-ach oraz w ramach kontraktacji zaopatrzy rolnictwo — wieś w ponad 250.000 ton kwalifikowanych nasion czterech podstawowych zbóż oraz w około 15.000 ton nasion kwalifikowanych roślin strączkowych, motylkowych i włókniastych. Jest to możliwe na skutek dużego rozwoju plantacji nasiennych, przekraczających wielokrotnie powierzchnię plantacji z 1928 roku, który oznaczał w tej dziedzinie szczytowe osiągnięcia Polski kapitalistycznej.</u>
  511 + <u xml:id="u-15.18" who="#PosełKuligowskiAntoni">Do bardzo poważnych pozycji budżetu należą wydatki przeznaczone na ochronę roślin, w głównej mierze na walkę ze stonką. Na akcję tę, która posiada niezmierne znaczenie dla rolnictwa wobec wzrastającej z roku na rok ilości ognisk stonkowych, przewiduje się 72 miliony złotych.</u>
  512 + <u xml:id="u-15.19" who="#PosełKuligowskiAntoni">W 1955 r. będziemy mieli w kraju zelektryfikowanych prawie 14.000 gromad, bowiem elektryfikujemy w ciągu roku średnio 28 razy więcej gromad, aniżeli elektryfikowano w latach 1918–1939.</u>
  513 + <u xml:id="u-15.20" who="#PosełKuligowskiAntoni">Wiele wysiłku i środków finansowych państwo przeznacza na rozwijanie prac wodno-melioracyjnych. Przed wojną melioracje były na wsi polskiej zjawiskiem rzadkim i kosztownym, wiązały się one z ogromnymi kosztami i zadłużeniem gospodarstw chłopskich i prowadziły często do ich ruiny.</u>
  514 + <u xml:id="u-15.21" who="#PosełKuligowskiAntoni">W 1953 r. zostanie objętych pracami wodno-melioracyjnymi 5.300 ha gruntów ornych, a na obszarze ponad 36.000 ha przeprowadzone zostaną renowacje urządzeń wodno-melioracyjnych. Dzięki nakładom na te prace zostaną stworzone podstawy otrzymywania w ciągu roku około 14.000 ton ziarna i 356.000 ton siana (co stanowi 4,4% zbioru siana w Polsce).</u>
  515 + <u xml:id="u-15.22" who="#PosełKuligowskiAntoni">W naszym budżecie preliminuje się 164 miliony złotych na ochronę produkcji zwierzęcej, tj. o 16% więcej w porównaniu z rokiem ubiegłym. Ten dział budżetu obejmuje przede wszystkim wydatki na weterynarię i szczepienia ochronne przeciw chorobom inwentarza żywego, rozwój lecznic weterynaryjnych, produkcję szczepionek itp.</u>
  516 + <u xml:id="u-15.23" who="#PosełKuligowskiAntoni">Około 11% budżetu rolnictwa przeznacza się na cele szkolnictwa zawodowego, co umożliwi dalsze zaspokojenie wzrastającego zapotrzebowania na kadry fachowców rolniczych. Liczba uczniów w zawodowych szkołach rolniczych osiągnie w 1953 r. przeszło 25.000.</u>
  517 + <u xml:id="u-15.24" who="#PosełKuligowskiAntoni">Rolnictwo w r. 1953 otrzyma 1.500 inżynierów oraz ponad 4.000 techników-agronomów, zootechników, mechanizatorów rolnictwa, lekarzy i felczerów weterynarii i wielu innych specjalistów w gospodarce rolnej.</u>
  518 + <u xml:id="u-15.25" who="#PosełKuligowskiAntoni">Znaczne środki, bo około 4,8% budżetu przeznacza się na prace naukowo-badawcze z zakresu rolnictwa, prowadzone przez dziesięć instytutów naukowych.</u>
  519 + <u xml:id="u-15.26" who="#PosełKuligowskiAntoni">Wykonanie zadań czwartego roku Planu 6-letniego w rolnictwie wymaga szerokiej mobilizacji wszystkich sił chłopstwa pracującego, załóg robotniczych w PGR-ach i POM-ach, służby rolnej rad narodowych.</u>
  520 + <u xml:id="u-15.27" who="#PosełKuligowskiAntoni">Od aktywnej postawy każdego chłopa mało i średniorolnego, członka spółdzielni i traktorzysty, agronoma i zootechnika, mechanika zależy wszechstronne i pełne wykorzystanie środków, które państwo przeznacza dla wykonania przez rolnictwo postawionych przed nim zadań.</u>
  521 + <u xml:id="u-15.28" who="#PosełKuligowskiAntoni">Trzeba, ażeby setki tysięcy gospodarstw chłopskich zerwały z zacofanymi, prymitywnymi metodami uprawy roli i hodowli zwierząt, szerzej i śmielej wprowadzały możliwe do zastosowania w ich gospodarstwach naukowe metody agro- i zootechniki, których poznanie udostępnia im państwo w ramach prowadzonego systemu upowszechnienia wiedzy rolniczej.</u>
  522 + <u xml:id="u-15.29" who="#PosełKuligowskiAntoni">W 1952 r. w gromadach i spółdzielniach produkcyjnych zostało wygłoszonych około 66 tysięcy wykładów z zakresu agro- i zootechniki, uzupełnionych około 70 tysiącami projekcji filmów rolniczych oraz wydanymi i rozprowadzonymi wśród chłopstwa około 4 milionami broszur i ulotek.</u>
  523 + <u xml:id="u-15.30" who="#PosełKuligowskiAntoni">Trzeba, ażeby setki tysięcy drobnych gospodarstw chłopskich skuteczniej wykorzystywały wszystkie formy pomocy państwa, zmierzające do podniesienia produkcji towarowej w drodze uruchamiania rezerw tkwiących w tych gospodarstwach. Jest to bowiem droga do podniesienia ich dobrobytu i dochodowości, których stałemu wzrostowi sprzyja uchwała Rządu z 3 stycznia 1953 r.</u>
  524 + <u xml:id="u-15.31" who="#PosełKuligowskiAntoni">Uchwała ta zniosła ograniczenia sprzedaży nadwyżek produktów rolnych przez chłopów na wolnym rynku po wykonaniu obowiązkowych dostaw, wprowadziła nowe korzystne warunki kontraktacji żywca i płodów rolnych.</u>
  525 + <u xml:id="u-15.32" who="#PosełKuligowskiAntoni">W wyniku realizacji uchwały dochód chłopów z kontraktacji trzody — wobec podwyższonych cen na zakontraktowane sztuki i zwiększenie planu kontraktacji — wzrośnie z 959 mln zł w roku ubiegłym do 1.489 mln zł (licząc zapłatę w samej gotówce) w roku bieżącym. Podobnie dochód chłopów z kontraktacji bydła wzrośnie z górą o 200 mln zł, a z kontraktacji zbóż — ze 130 mln zł w roku ubiegłym do 280 mln zł w roku bieżącym.</u>
  526 + <u xml:id="u-15.33" who="#PosełKuligowskiAntoni">Powiększone zostały także korzyści przy kontraktacji buraków cukrowych i innych roślin.</u>
  527 + <u xml:id="u-15.34" who="#PosełKuligowskiAntoni">Korzystne dla chłopstwa pracującego uregulowanie stosunków rynkowych przez uchwałę Rządu z 3 stycznia br. to cios w kułaków i spekulantów pasożytujących na pracy robotnika i chłopa.</u>
  528 + <u xml:id="u-15.35" who="#PosełKuligowskiAntoni">Dlatego nie wolno nam ani na chwilę osłabiać walki przeciwko elementom kapitalistycznym wsi i miasta, usiłującym podrywać spójnię gospodarczą poprzez spekulację produktami rolnymi, uchylanie się od świadczeń i obowiązków względem państwa, poprzez próby celowego ograniczania w niektórych wypadkach rozmiarów produkcji w gospodarstwach kułackich.</u>
  529 + <u xml:id="u-15.36" who="#PosełKuligowskiAntoni">W walce o wykonanie zadań produkcyjnych rolnictwa w roku bieżącym należy otoczyć szczególną opieką nasze spółdzielnie produkcyjne, których liczba w chwili obecnej wynosi już 7.200, w tym ponad 2.500 to spółdzielnie powstałe w ciągu ostatnich kilku miesięcy br. Dotychczasowe osiągnięcia spółdzielni produkcyjnych wskazują na ogromne możliwości dalszego wzrostu i rozwoju produkcji oraz dobrobytu ich członków. Wzrost zainteresowania spółdzielczością produkcyjną chłopów pracujących, którzy łącząc się w zespołowe gospodarstwa chcą żyć lepiej, kulturalniej i dawać większą produkcję towarową państwu, nakłada wielkie i zaszczytne obowiązki na agronomów i zootechników, całą służbę rolną rad narodowych. Ich ofiarna praca w dziedzinie niesienia fachowej pomocy spółdzielniom produkcyjnym w stałym rozwoju hodowli zespołowej, wprowadzania brygadowego systemu pracy normowanej oraz produkcyjnych metod i osiągnięć nauki i praktyki rolnictwa radzieckiego — odgrywać będzie istotną rolę w organizacyjnym i gospodarczym umacnianiu spółdzielni produkcyjnych.</u>
  530 + <u xml:id="u-15.37" who="#PosełKuligowskiAntoni">Wiele uwagi i wysiłku musimy skierować na wszechstronne rozwijanie produkcji państwowych gospodarstw rolnych w drodze pełnego wykorzystania mechanizacji procesów produkcji roślinnej i hodowlanej, w drodze przestrzegania systemu socjalistycznej organizacji i opłaty pracy, poszanowania własności socjalistycznej i wychowywania załóg PGR-ów w duchu odpowiedzialności za całość ich gospodarki.</u>
  531 + <u xml:id="u-15.38" who="#PosełKuligowskiAntoni">Dzisiaj z dumą i radością stwierdzamy, że dzięki ofiarnej pracy naszego społeczeństwa, zjednoczonego we Francie Narodowym walki o pokój i Plan 6-letni, pod kierownictwem przodującej siły narodu polskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — zadania Narodowego Planu Gospodarczego na I kwartał 1953 r. zostały z nadwyżką wykonane.</u>
  532 + <u xml:id="u-15.39" who="#PosełKuligowskiAntoni">Nasz socjalistyczny przemysł wyprodukował ponad plan znaczne ilości środków i materiałów, ważnych dla jego dalszego rozwoju oraz rozwoju gospodarki rolnej.</u>
  533 + <u xml:id="u-15.40" who="#PosełKuligowskiAntoni">W dziedzinie rolnictwa dzięki wszechstronnej pomocy państwa w postaci dostarczonych na wieś traktorów, maszyn i narzędzi rolniczych, zarówno własnej produkcji jak i otrzymanych w ramach braterskiej współpracy z ZSRR, w postaci dostarczonych wsi nawozów, kwalifikowanego ziarna siewnego, szerzej prowadzonej w ciągu zimy akcji upowszechnienia wiedzy rolniczej — lepiej zostały przygotowane i są przeprowadzane wiosenne prace uprawowe i siewne.</u>
  534 + <u xml:id="u-15.41" who="#PosełKuligowskiAntoni">Winniśmy z jeszcze większą starannością wykonać czekające nas dalsze etapy pracy nad zabezpieczeniem uzyskania i zebrania zamierzonych plonów zbóż, okopowych, kultur technicznych i przemysłowych oraz nad zabezpieczeniem wzrostu pogłowia i użytkowości hodowli. Stanowi to bowiem podstawę pełnej realizacji zadań rolnictwa w czwartym roku Planu 6-letniego i wkładu wsi w dzieło uprzemysłowienia kraju, utrwalenia pokoju i pomnożenia sił naszej Ludowej Ojczyzny.</u>
  535 + <u xml:id="u-15.42" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
494 536 </div>
495 537 <div xml:id="div-16">
496   - <u xml:id="u-16.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł woj. warszawskiego Eustachy Kuroczko.</u>
  538 + <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł woj. warszawskiego Eustachy Kuroczko.</u>
497 539 </div>
498 540 <div xml:id="div-17">
499   - <u xml:id="u-17.0" who="#PoselKuroczkoEustachy">Wysoki Sejmie! Pragnę w dużym skrócie omówić niektóre problemy planu i budżetu szkolnictwa ogólnokształcącego jak i zawodowego, który jest żywym wyrazem polityki naszej Partii i Rządu w stosunku do stale rosnących potrzeb naszego kraju i całego narodu. W wielkim procesie budownictwa socjalizmu sprawa kształcenia i wychowania młodego pokolenia jest jednym z najistotniejszych problemów, warunkujących świetlaną przyszłość naszej Ojczyzny.</u>
500   - <u xml:id="u-17.1" who="#PoselKuroczkoEustachy">Czy przedłożony Sejmowi budżet stwarza warunki do pełnej realizacji i dalszego rozszerzania zdobyczy mas pracujących na odcinku oświaty, ujętych w naszej Konstytucji? Na pytanie to trzeba odpowiedzieć twierdząco.</u>
501   - <u xml:id="u-17.2" who="#PoselKuroczkoEustachy">Wydatki na oświatę w budżecie rosną z roku na rok. Wzrosły one znacznie również w 1953 r. Weźmy dla przykładu budżet Ministerstwa Oświaty. Ogólny wzrost wydatków na szkolnictwo i urządzenia socjalne, prowadzone przez ten resort, wynosi w roku 1953 w stosunku do wykonania z 1952 r. 13,6% i zamyka się sumą 4.111 mln zł. W poszczególnych działach szkolnictwa wzrost budżetu jest jeszcze wyższy. W tak ważnym dziale szkolnictwa jak np. szkoły podstawowe wzrost budżetu w stosunku do wykonania z 1952 r. wynosi 16,8%.</u>
502   - <u xml:id="u-17.3" who="#PoselKuroczkoEustachy">Na szczególne podkreślenie zasługuje wzrost budżetu Ministerstwa Oświaty:</u>
503   - <u xml:id="u-17.4" who="#PoselKuroczkoEustachy">w wydatkach na internaty szkół ogólnokształcących o 35,6% szkoły podstawowe dla pracujących 25,4% w wydatkach na internaty zakł. kształcenia nauczycieli o 63,6% ośrodki doskonalenia kadr oświat. 24,5% Instytut Pedagogiki 37,7% oraz w wielu innych pozycjach.</u>
504   - <u xml:id="u-17.5" who="#PoselKuroczkoEustachy">Przytoczone przykładowo wskaźniki wzrostu budżetu pozwolą Ministerstwu Oświaty na dalszą poważną rozbudowę szkolnictwa, aby wspaniały dotychczasowy dorobek oświaty mógł być dalej pogłębiany i poszerzany w 1953 r.</u>
505   - <u xml:id="u-17.6" who="#PoselKuroczkoEustachy">Aby w pełni ocenić politykę oświatową Partii i Rządu, wyrażoną w budżecie, trzeba przypomnieć, chociaż pokrótce, wielkie zdobycze pochodu rewolucji kulturalnej w Polsce Ludowej w stosunku do stanu oświaty w Polsce obszarniczo-kapitalistycznej.</u>
506   - <u xml:id="u-17.7" who="#PoselKuroczkoEustachy">W ciągu dwudziestu lat istnienia reżimu endecko-sanacyjnego stale nie uczęszczało do szkoły ponad 1 milion dzieci w wieku szkolnym. Nawet w stolicy Polski Warszawie 10.000 dzieci nie znalazło miejsca w szkole podstawowej.</u>
507   - <u xml:id="u-17.8" who="#PoselKuroczkoEustachy">Na wsi przeważały szkoły z najwyższą klasą czwartą. W roku szkolnym 1937/38 np. na 25.070 szkół wiejskich było 18.295 szkół realizujących niepełny program czterech klas. Nie dziw też, że wtórny analfabetyzm był zjawiskiem powszechnym. Zgodnie z oficjalną przedwojenną statystyką było w Polsce przedwrześniowej 23,1% analfabetów.</u>
508   - <u xml:id="u-17.9" who="#PoselKuroczkoEustachy">Szkoły średnie i wyższe w Polsce kapitalistycznej były prawie niedostępne dla młodzieży robotniczej i chłopskiej. Zapełniały je gromadnie dzieci klas posiadających. W r. 1935/36 np. do szkół średnich ogólnokształcących uczęszczało zaledwie 13,7% młodzieży robotniczej i chłopskiej, a na pierwszy rok studiów w szkołach wyższych doszło tylko 3% tej młodzieży.</u>
509   - <u xml:id="u-17.10" who="#PoselKuroczkoEustachy">Przemiany rewolucyjne, jakie się w kraju naszym dokonały, stworzyły warunki do realizacji zadań rewolucji kulturalnej. Budownictwo nowego, socjalistycznego ustroju w Polsce Ludowej obudziło w masach ludowych olbrzymie pragnienie wiedzy, potrzebę rozwoju kultury. Toteż na odcinku oświaty mamy wielkie osiągnięcia.</u>
510   - <u xml:id="u-17.11" who="#PoselKuroczkoEustachy">Objęliśmy ponad 300.000 dzieci akcją wychowania przedszkolnego. Można przyjąć, że co piąte dziecko w Polsce Ludowej uczęszcza dziś do przedszkola, przed wojną zaś w Polsce kapitalistycznej — tylko co trzydzieste dziecko.</u>
511   - <u xml:id="u-17.12" who="#PoselKuroczkoEustachy">W szkolnictwie podstawowym Polska Ludowa stworzyła warunki do pełnej realizacji powszechności nauczania. Wysiłek nasz od pierwszych dni po wyzwoleniu szedł w tym kierunku, aby wszystkie dzieci w wieku 7 — 14 lat objęte zostały nauczaniem, aby nie było ani jednego dziecka poza szkołą.</u>
512   - <u xml:id="u-17.13" who="#PoselKuroczkoEustachy">Mimo olbrzymich zniszczeń wojennych, mimo zniesienia w czasie działań wojennych z powierzchni ziemi budynków szkolnych, potrafiliśmy do końca Planu 3-letniego (1949 r.) odbudować szkolnictwo podstawowe, zlikwidować tzw. punkty bezszkolne i zapewnić w ten sposób naukę wszystkim dzieciom.</u>
513   - <u xml:id="u-17.14" who="#PoselKuroczkoEustachy">Obok realizacji powszechności nauczania zmieniła się szkoła podstawowa pod względem jakościowym. Podniósł się jej poziom i stopień organizacyjny. Do końca 1952 r. zorganizowaliśmy ponad 13.000 szkół tzw. pełnych, realizujących program 7 klas. Stanowi to trzykrotny wzrost w stosunku do roku 1938. Naukę w takich szkołach pobiera dziś prawie 86% ogólnej liczby dzieci.</u>
514   - <u xml:id="u-17.15" who="#PoselKuroczkoEustachy">Z roku na rok rośnie u nas liczba absolwentów z klasy VII, w roku 1952 osiągnęliśmy liczbę 367.500. Blisko 3/4 tych absolwentów kształci się dalej w szkole średniej, ogólnokształcącej lub zawodowej, można zatem powiedzieć, że prawie w 75% realizujemy już dzisiaj powszechność nauczania na poziomie średnim. Do szkół średnich napływa masowo młodzież pochodzenia robotniczo-chłopskiego i inteligencji pracującej. W roku szkolnym 1951/52 mieliśmy w szkołach średnich ogólnokształcących 91% dzieci ludzi pracy, z czego ponad 60% stanowili uczniowie pochodzenia robotniczego i chłopskiego. W zasadniczych szkołach i technikach zawodowych kształci się ponad 492.000 młodzieży; absolwenci zasilają nasz rozwijający się przemysł młodymi i kwalifikowanymi kadrami.</u>
515   - <u xml:id="u-17.16" who="#PoselKuroczkoEustachy">Liczba ta wzrosła 5-krotnie w stosunku do roku 1939. Ilość absolwentów z naszych szkół zawodowych i techników w 1952 r. zamyka się liczbą 212.560 wobec 34.000 w r. 1939. Nasze państwo wydaje na szkolnictwo zawodowe łącznie z inwestycjami ponad 2.413 milionów zł, co stanowi wzrost o 13,6% w stosunku do 1952 r. w warunkach sprzed 3 stycznia br. Rozwój szkolnictwa zawodowego jest olbrzymi w porównaniu do warunków przedwojennych. Na mocy uchwały Rządu z dnia 23 czerwca 1951 r. szkolnictwo zawodowe zostało ściśle związane z życiem gospodarczym kraju, z konkretnymi potrzebami resortów gospodarczych, które ustanawiają kryteria specjalizacji. Podnosi się stale poziom organizacyjny szkolnictwa zawodowego, uwarunkowany w dużym stopniu dalszym rozwojem warsztatów szkolnych. Tylko w 1952 r. powstało nowych 343 warsztatów szkolnych, a w istniejących 2.012 dokonano kapitalnych bieżących remontów. W ramach produkcji szkół podległych CUSZ wyprodukowano w 1952 r. 1.761 różnego typu obrabiarek.</u>
516   - <u xml:id="u-17.17" who="#PoselKuroczkoEustachy">Młodzież ucząca się w szkołach zawodowych korzysta w olbrzymiej ilości ze stypendiów państwowych, burs oraz internatów. W 1952 r. korzystało ze stypendiów ponad 220.000 uczniów. W omawianym budżecie na rok 1953 około 647 milionów zł przeznaczono na znacznie podwyższone stypendia, z czego 527 milionów dla szkól zawodowych wszystkich typów oraz ponad 118 milionów dla słuchaczy kursów zawodowych.</u>
517   - <u xml:id="u-17.18" who="#PoselKuroczkoEustachy">W internatach przy szkołach zawodowych znajduje miejsce w 1953 r. 205.550 uczniów, wobec 177.000 miejsc w 1952 r. Niezależnie od tego młodzież szkół zawodowych górniczych — a w przyszłości i hutniczych — otrzymuje bezpłatne ubranie i obuwie. Dodać należy, że w latach międzywojennych nie istniały stypendia ani internaty dla młodzieży szkół zawodowych.</u>
518   - <u xml:id="u-17.19" who="#PoselKuroczkoEustachy">W szkołach średnich artystycznych kształci się około 25.000 młodzieży.</u>
519   - <u xml:id="u-17.20" who="#PoselKuroczkoEustachy">Kształcenie dorosłych bez odrywania ich od pracy ma u nas na celu likwidację skutków upośledzenia kulturalnego mas ludowych, trzymanych świadomie w ciemnocie przez rządy obszarniczo-kapitalistyczne Polski przedwrześniowej, pogłębionego przez okres okupacji hitlerowskiej. Otrzymaliśmy w spadku po tym okresie około 2 milionów analfabetów w wieku od 14 — 50 roku życia. Dziś analfabetyzm jako zjawisko masowe nie istnieje w Polsce Ludowej. Spotykane jeszcze tu i ówdzie sporadyczne wypadki analfabetyzmu zwalcza się głównie przez nauczanie indywidualne w ramach organizacji masowych i związków zawodowych.</u>
520   - <u xml:id="u-17.21" who="#PoselKuroczkoEustachy">Problem likwidacji analfabetyzmu nie kończy się na samym zapoznaniu analfabetów ze sztuką pisania i czytania. Trzeba umożliwić b. absolwentom kursów dla analfabetów utrwalenie opanowanej sztuki czytania i pisania, trzeba podnosić dalej ich świadomość społeczno-polityczną, ich poziom kultury ogólnej i zawodowej i zapewnić im w ten sposób możliwość awansu społecznego. Rolę tę spełniają zespoły czytelnicze oraz szkoły dla pracujących. W roku szkolnym 1952/53 tylko w szkołach ogólnokształcących dla pracujących (podstawowych, licealnych i zawodowych) uczy się blisko 110.000 uczniów. Szkoły te podnoszą poziom kulturalny robotników i pracujących chłopów, podnoszą poziom uświadomienia politycznego, przyczyniają się do zwiększenia wydajności pracy. Około 400.000 ludzi kształci się na wszelakiego rodzaju kursach zawodowych bez odrywania od produkcji.</u>
521   - <u xml:id="u-17.22" who="#PoselKuroczkoEustachy">Wspaniałe rezultaty pochodu rewolucji kulturalnej w Polsce Ludowej są widoczne na każdym kroku, w każdym mieście, w każdej nawet najmniejszej wsi.</u>
522   - <u xml:id="u-17.23" who="#PoselKuroczkoEustachy">Nie można nie przytoczyć choćby jednego z bardzo wielu przykładów. Na zjeździe przodujących nauczycieli w 1952 r. w Warszawie tak opowiadał kierownik szkoły Babinicz ze wsi Pawłowice, pow. Jędrzejów Kielecki:</u>
523   - <u xml:id="u-17.24" who="#PoselKuroczkoEustachy">„Pracuję w gromadzie, w której ani jeden chłopak, ani jedna dziewczyna nie ukończyli przed wojną siedmioklasowej szkoły powszechnej. Dziś, w roku 1952, w tej samej gromadzie mamy 2 oficerów odrodzonego Wojska Polskiego, 2 inżynierów, 4 nauczycieli, 17 osób uczy się w różnych szkołach średnich i wyższych zakładach naukowych...” „...Czyta się u nas takie książki, jak Zalewskiego — „Traktory zdobędą wioskę”, jak — „Zaorany ugór” Szołochowa i taką książkę, która bardzo spodobała się wsi, tj. — „Droga przez mękę”. Czytaliśmy tę książkę Tołstoja dosłownie cztery razy. Książka ta jest rozpowszechniona w kilkudziesięciu egzemplarzach w naszej gromadzie i nie ma chłopa, który by, jeżeli już jej nie czytał, to przynajmniej nie znał jej treści.” Nasze osiągnięcia w dziedzinie rozwoju oświaty nie mogą nam zasłonić poważnych jeszcze braków w naszej pracy. Mimo ogólnego postępu w rozbudowie naszego szkolnictwa plany roczne w niektórych działach nie są wykonywane w 100%. Są działy szkolnictwa i urządzeń socjalnych, w których wykonanie odbiega w mniejszym lub większym stopniu od wyznaczonych zadań planowych. Sięgnijmy do faktów. W przedszkolach prowadzonych przez prezydia rad narodowych (wydziały oświaty) plan wykonany został w 1952 r. tylko w 90%. Niepokojący jest fakt, że niewykonanie planu w zakresie przedszkoli dotyczy również i większych miast, gdzie winny one być ze szczególną troską rozbudowywane — służą one przecież matce pracującej.</u>
524   - <u xml:id="u-17.25" who="#PoselKuroczkoEustachy">W szkolnictwie podstawowym przekroczyliśmy liczby Planu 6-letniego na bardzo ważnym odcinku, na odcinku absolwentów z klasy VII. Jest to duże osiągnięcie. Bardzo pocieszającym jest fakt, że np. woj. rzeszowskie wykonało plan absolwentów na rok 1952 w 113%, woj. gdańskie w 102%, stalinogrodzkie w 105%, krakowskie w 101%. Niestety, są też i województwa, które planu absolwentów z klasy VII na rok 1952 nie wykonały. Czy Koledzy Posłowie z zespołu poselskiego z Łodzi wiedzą o tym, że plan absolwentów wykonany u nich został tylko w 81%? Czy Prezydium Rady Narodowej woj. warszawskiego zanalizowało przyczyny, dlaczego plan ten wykonano tylko w 86%?</u>
525   - <u xml:id="u-17.26" who="#PoselKuroczkoEustachy">Bezpośredni związek z realizacją planu tak od strony ilościowej, jak i w szczególności jakościowej ma drugoroczność i odpad szkolny. Na odcinku drugoroczność! szkolnej mamy do zanotowania stalą poprawę. Są już szkoły i klasy, które zmniejszyły drugoroczność do minimum nie obniżając wyników nauczania. Niemniej problem nadmiernej drugoroczności jeszcze nie został całkowicie opanowany. Są województwa, w których drugoroczność wynosi jeszcze np. w klasie IV — 10% (Poznań), 12% (Lublin), nawet 15% (Kielce). Najwyższa drugoroczność w szkołach podstawowych ma miejsce w klasie V i dochodzi ona do 14%, np. w woj. rzeszowskim.</u>
526   - <u xml:id="u-17.27" who="#PoselKuroczkoEustachy">W bezpośrednim związku z drugorocznością stoi zjawisko tzw. odpadu szkolnego. Przez odpad rozumiemy liczbę dzieci, które opuszczają szkołę przed jej ukończeniem, nawet w ciągu roku szkolnego.</u>
527   - <u xml:id="u-17.28" who="#PoselKuroczkoEustachy">Zjawisko odpadu spotykamy już w klasie IV szkoły podstawowej, w klasach starszych jest on wyższy.</u>
528   - <u xml:id="u-17.29" who="#PoselKuroczkoEustachy">Największy odpad obserwujemy w szkołach dla pracujących, w których tylko w ciągu roku 1952, np. w klasie V, wyniósł w skali ogólnokrajowej 33,4%, przy czym np. w woj. łódzkim doszedł do 43,1%.</u>
529   - <u xml:id="u-17.30" who="#PoselKuroczkoEustachy">W zjawisku drugoroczności i związanym z nim zjawisku odpadu można znaleźć jedną z przyczyn niewykonania w 100% naszych planów rocznych, a zwłaszcza planu w zakresie absolwentów szkół.</u>
530   - <u xml:id="u-17.31" who="#PoselKuroczkoEustachy">W bezpośrednim związku z realizacją zadań planowych stoi wykonawstwo budżetu. Aczkolwiek Ministerstwo Oświaty dokonało wielkiego wysiłku realizując przy tak dużym rozpyleniu placówek oświatowych w kraju (35.000) swój budżet w 98,2%, a w szkolnictwie podstawowym nawet w 99%, to jednak budżet ten nie był realizowany rytmicznie. Nierytmiczne wykonanie budżetu ma miejsce w pierwszych trzech kwartałach. Wykonano go w 60,5%. Odbija się to ujemnie na prawidłowym funkcjonowaniu szkoły. W związku z tym należałoby poprawić styl pracy wielu wydziałów finansowych rad narodowych i jeszcze bardziej umocnić odpowiedzialność za gospodarowanie funduszami państwowymi.</u>
531   - <u xml:id="u-17.32" who="#PoselKuroczkoEustachy">Za stan szkolnictwa i oświaty odpowiadają — poza resortem — w dużym stopniu władze terenowe, a przede wszystkim prezydia rad narodowych. Nie potrafiliśmy jeszcze wyzyskać olbrzymich rezerw terenowych w dziedzinie budownictwa szkół.</u>
532   - <u xml:id="u-17.33" who="#PoselKuroczkoEustachy">Dla przykładu należy podać gminę Bieżuń w pow. sierpeckim, gdzie rada narodowa potrafiła zmobilizować społeczeństwo, młodzież, nauczycielstwo do budowy lokalu szkolnego przy znikomej pomocy ze strony państwa. Dusza tej akcji jest tam dyrektor szkoły ob. Gołębiowski. który z komitetem rodzicielskim i młodzieżą potrafił zamienić ruiny w budynek szkolny, gdzie już dziś uczy się młodzież. W tej odległej o 20 km od kolei miejscowości pracownie szkolne są lepiej wyposażone niż w niejednej szkole wielkomiejskiej.</u>
533   - <u xml:id="u-17.34" who="#PoselKuroczkoEustachy">Na przykładzie nauczyciela Gołębiowskiego powinni się wzorować pracownicy oświatowi całej Polski. Trzeba po gospodarsku wykorzystać każdy grosz budżetowy, każdą oszczędność, każdą deskę i gwóźdź. A potrzeby nasze rosną. Wystarczy radosny fakt świadczący o naszym rozwoju, o wzroście dobrobytu w kraju, że liczba dzieci w wieku szkolnym w okresie następnego planu 5-letniego wzrośnie o blisko milion w stosunku do roku 1953. Dla tego miliona rosnących obywateli trzeba zapewnić nowe izby szkolne, ich wyposażenie i nauczycieli. Dzięki systematycznemu planowaniu już dziś mobilizujemy się do wykonania zadań z tym związanych. Już dziś musimy to wszyscy widzieć, zarówno terenowe rady narodowe jak i cały aktyw społeczny, że w realizacji tego wielkiego zadania wziąć musi czynny udział całe społeczeństwo, każdy, komu przyszłość młodego pokolenia leży na sercu.</u>
534   - <u xml:id="u-17.35" who="#PoselKuroczkoEustachy">W kilku zdaniach pragnąłbym zwrócić uwagę waszą, Obywatele Posłowie, na sprawę treści pracy szkoły, na sprawę wyników nauczania. Trzeba powiedzieć, że imponującemu wzrostowi ilościowemu naszych szkół nie odpowiada w dostatecznym jeszcze stopniu wzrost jakościowy.</u>
535   - <u xml:id="u-17.36" who="#PoselKuroczkoEustachy">Wprawdzie z roku na rok usprawniają się metody nauczania, rośnie z każdym rokiem ilość przodujących nauczycieli, podnoszących proces nauczania na coraz wyższy poziom i skutecznie upowszechniających swe doświadczenie, nie znaczy to jednak, że w dziedzinie tej nie można było zrobić więcej, by wyniki nauczania jaskrawiej podnieść.</u>
536   - <u xml:id="u-17.37" who="#PoselKuroczkoEustachy">Jest rzeczą bezsporną, że za wyniki nauczania jest odpowiedzialny w pierwszym rzędzie nauczyciel. Niemniej jednak w tej dziedzinie ma wiele do zrobienia przede wszystkim organizacja młodzieży, prezydia gminnych, powiatowych i wojewódzkich rad narodowych.</u>
537   - <u xml:id="u-17.38" who="#PoselKuroczkoEustachy">Nauczanie i wychowanie w wielu szkołach w świetle wytycznych VIII Plenum KC PZPR nie rozwija w pełni naukowego światopoglądu, nie wpływa na umocnienie poziomu ideologicznego młodzieży. Aktualizowanie nauczania problematyką budownictwa socjalistycznego w wielu jeszcze szkołach jest wulgaryzowane i formalizowane. Szkoła ciągle jeszcze za mało pracuje nad kształceniem i rozwijaniem woli i charakteru człowieka socjalistycznego, nad wychowaniem w duchu moralności socjalistycznej. Te zasadnicze braki przejawiają się w wielu jeszcze szkołach licealnych, ogólnokształcących, a szczególnie ostro występują w części szkół zawodowych.</u>
538   - <u xml:id="u-17.39" who="#PoselKuroczkoEustachy">Wysoki Sejmie! Przechodząc do omówienia najważniejszych zadań stojących przed oświatą i szkolnictwem zarówno ogólnokształcącym jak i zawodowym, pragnę podkreślić, iż polityczne uzasadnienie dla planu i budżetu na rok 1953 znajdujemy w treści VII i VIII Plenum KC PZPR, znajdujemy w programie Frontu Narodowego, który został zaakceptowany jednomyślnie przez cały naród w wyborach do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
539   - <u xml:id="u-17.40" who="#PoselKuroczkoEustachy">Szczególne znaczenie miały dla nas historyczne obrady XIX Zjazdu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Obrady te są dla narodu polskiego drogowskazem w walce o pokój, o zwycięskie zbudowanie socjalizmu.</u>
540   - <u xml:id="u-17.41" who="#PoselKuroczkoEustachy">Program Frontu Narodowego przewiduje objęcie wszystkich dzieci szkołą, realizującą program 7 klas już w latach 1956 — 1960. Czy zadania planu na rok 1953 w zakresie szkolnictwa podstawowego idą w tym kierunku? Tak jest. W r. 1953 zamienione zostanie ponad 1.000 szkół niżej zorganizowanych na szkoły pełnowartościowe realizujące program 7 klas, w których znajdzie się 86% ogólnej liczby dzieci w szkole.</u>
541   - <u xml:id="u-17.42" who="#PoselKuroczkoEustachy">Na realizację planu rozwoju szkolnictwa podstawowego w 1953 r. przewiduje się 100.000 nauczycieli wobec 98400 w 1952 r. Na jednego nauczyciela wypadać będzie w tym roku około 32 uczniów wobec 63 przed wojną. Stąd w całej ostrości stoją zadania kadrowe.</u>
542   - <u xml:id="u-17.43" who="#PoselKuroczkoEustachy">W projekcie planu szkolnictwa licealnego należy poddać rewizji dotychczasowe stanowisko. Szkolnictwo to stopniowo rozbudowujemy. W r. 1953 zorganizowanych zostanie, zgodnie z planem, 12 nowych licealnych szkół ogólnokształcących. Na zaprojektowaną w planie na r. 1953 rozbudowę szkolnictwa licealnego wywarł swój wpływ przykład Związku Radzieckiego, który, zgodnie z dyrektywami XIX Zjazdu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, już w obecnej pięciolatce, czyli do roku 1955, zrealizuje powszechność 10-letniej szkoły ogólnokształcącej w stolicach republik, w miastach wydzielonych, w miastach obwodowych i krajowych oraz w ośrodkach przemysłowych, a w następnej pięciolatce (1956 — 1960) zrealizuje powszechność średniej szkoły ogólnokształcącej na terenie, całego Kraju Rad. Do rozbudowy licealnego szkolnictwa ogólnokształcącego zobowiązuje nas program Frontu Narodowego ustalający, że w okresie nowego planu 5-letniego (1956 — 1960) upowszechnione zostanie u nas kształcenie na poziomie średnim w większych miastach i ośrodkach przemysłowych oraz że rozszerzony zostanie zasięg szkolnictwa średniego.</u>
543   - <u xml:id="u-17.44" who="#PoselKuroczkoEustachy">Dużą wagę polityczną posiada szkolnictwo dla pracujących oraz system kształcenia zaocznego.</u>
544   - <u xml:id="u-17.45" who="#PoselKuroczkoEustachy">Zadania planu na 1953 r. przewidują wzrost liczby uczniów w szkołach podstawowych dla pracujących o blisko 50% w stosunku do wykonania w 1952 r.</u>
545   - <u xml:id="u-17.46" who="#PoselKuroczkoEustachy">Rozumiejąc znaczenie szkolnictwa dla pracujących prezydia rad narodowych, zakłady pracy, związki zawodowe muszą tak zmobilizować teren, aby zadania planu na 1953 r. były tu wykonane, aby zlikwidować też wysoki odsiew w tych szkołach.</u>
546   - <u xml:id="u-17.47" who="#PoselKuroczkoEustachy">Odpowiedzialne zadania stoją przed resortami w dziedzinie kadr nauczycielskich. Mamy jeszcze ponad 20 tysięcy nauczycieli niewykwalifikowanych, których w pierwszych latach po wyzwoleniu musieliśmy zatrudnić, by zaspokoić rosnące potrzeby naszego szkolnictwa, mając za sobą próżnię w szkoleniu kadr nauczycielskich w latach okupacyjnych i nieproporcjonalną do potrzeb rosnącego szkolnictwa ilość absolwentów z lat przedwojennych. W związku ze wzrostem liczby uczniów w szkołach podstawowych w okresie planu 5-letniego o 1 milion stan zatrudnienia nauczycieli w szkołach podstawowych znacznie wzrośnie.</u>
547   - <u xml:id="u-17.48" who="#PoselKuroczkoEustachy">Toteż resort oświaty stoi przed poważnymi zadaniami w zakresie kształcenia kadr pedagogicznych.</u>
548   - <u xml:id="u-17.49" who="#PoselKuroczkoEustachy">Poważne zadania w dziedzinie szkolenia kadr pedagogicznych stoją przed szkolnictwem zawodowym. Zarówno nauczyciele przedmiotów ogólnokształcących jak i nauczyciele zawodu wymagają stałego szkolenia pod kątem widzenia potrzeb naszych planów gospodarczych, stałego podnoszenia poziomu politycznego, stałego doskonalenia technicznego.</u>
549   - <u xml:id="u-17.50" who="#PoselKuroczkoEustachy">Celowi temu służy system kursów przewidziany w budżecie oraz praktyk produkcyjnych dla nauczycieli i dyrektorów szkół zawodowych, oraz ośrodki kształcenia i doskonalenia kadr pedagogicznych przy Centralnym Urzędzie Szkolenia Zawodowego, które obejmują w 1953 r. ponad 20 tys. nauczycieli.</u>
550   - <u xml:id="u-17.51" who="#PoselKuroczkoEustachy">Obok zadań organizujących i kadrowych nie może być dla nas obojętną sprawa jakości pracy szkoły, sprawa jej atmosfery ideowej. Nauczyciel polski, władze nadzoru pedagogicznego, organizacja młodzieży, komitety rodzicielskie i opiekuńcze walczyć muszą stale, na każdej lekcji o dobre wyniki nauczania, o najwyższy poziom wychowania.</u>
551   - <u xml:id="u-17.52" who="#PoselKuroczkoEustachy">Analiza bowiem wyników nauczania za pierwsze półrocze bieżącego roku szkolnego nie jest pocieszająca. Ze wzmożonym wysiłkiem dążyć musimy do tego, by wychować u milionów naszej młodzieży poczucie godności i głęboki patriotyzm dla naszej Ojczyzny, miłość i przyjaźń dla narodów Związku Radzieckiego, dla narodów demokracji ludowej, dla narodu Niemieckiej Republiki Demokratycznej, do klasy robotniczej krajów kapitalistycznych i zależnych, do wszystkich walczących o pokój i socjalizm.</u>
552   - <u xml:id="u-17.53" who="#PoselKuroczkoEustachy">Umacniając poczucie czujności młodego pokolenia tym silniej rozwijać będziemy nienawiść do obozu imperialistycznych podżegaczy wojennych. Na pierwszy plan w tej pracy wysuwamy wychowanie i umocnienie światopoglądu naukowego jako najistotniejszego celu wychowania socjalistycznego.</u>
553   - <u xml:id="u-17.54" who="#PoselKuroczkoEustachy">Jednym z najważniejszych środków podniesienia jakości pracy szkoły jest najszersze zastosowanie zasady politechnizacji począwszy od klasy I szkoły ogólnokształcącej wzwyż, zarówno w szkołach ogólnokształcących jak i zawodowych. Najważniejszym zaś elementem politechnizacji jest dogłębne stosowanie zasady poglądowości, bezwzględna walka z werbalizmem i formalizmem dydaktycznym. Musimy rozbudować w najbliższym czasie warsztaty szkolne, gromadzić narzędzia, wyposażyć szkołę w pomoce naukowe, wykorzystać dla tego celu wszystkie zakłady pracy w najbliższym i dalszym środowisku, urządzić działki przyszkolne, organizować wycieczki do POM-ów, GOM-ów, do fabryk i wytwórni, musimy rozbudzić i rozwinąć nową twórczą atmosferę w życiu szkoły pamiętając o jednym, że bez konkretu, bez twórczego postrzegania i opanowania podstawowych narzędzi pracy, bez obserwacji i wyrobienia technika — nauczanie staje się tylko czczym gadaniem.</u>
554   - <u xml:id="u-17.55" who="#PoselKuroczkoEustachy">Dlatego niech mi wolno będzie z tej trybuny jeszcze raz zaapelować do prezydiów terenowych rad narodowych, aby doceniając wagę wychowania narodowego mobilizowały całe społeczeństwo do żywego współudziału w pracach szkoły, aby przede wszystkim same interesowały się zagadnieniami szkoły i wychowania, stawiając możliwie najczęściej sprawy szkoły jako przedmiot swych posiedzeń przynajmniej dwa razy do roku, aby interesowały się pracą komisji oświatowych, komitetów rodzicielskich, a w szczególności komitetów opiekuńczych, które w tej chwili nie spełniają jeszcze swej roli.</u>
555   - <u xml:id="u-17.56" who="#PoselKuroczkoEustachy">Bez wydatnego współdziałania całego społeczeństwa trudno będzie w całości wykonać wszystkie zadania związane z wychowaniem nowego, socjalistycznego człowieka, z wychowaniem młodych kadr budowniczych socjalizmu.</u>
556   - <u xml:id="u-17.57" who="#PoselKuroczkoEustachy">Wysoki Sejmie! Na zakończenie swego przemówienia pragnę słów kilka poświęcić nauczycielstwu polskiemu.</u>
557   - <u xml:id="u-17.58" who="#PoselKuroczkoEustachy">Sądzę, że należy z dumą i zadowoleniem podkreślić fakt, że patriotyczne nauczycielstwo polskie w swej masie z każdym rokiem coraz mocniej włącza się w nurt życia społeczno-politycznego w naszej Ojczyźnie. Przemiany te uwidocznił III Zjazd Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskiego, który swą obecnością zaszczycił towarzysz Bolesław Bierut, uwidoczniła Krajowa Narada Przodujących Nauczycieli odbyta we wrześniu 1952 r., świadczy też o nich chlubnie zdany egzamin dziesiątków tysięcy nauczycieli w szeregach Frontu Narodowego w czasie kampanii wyborczej do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, świadczy coraz aktywniejsza praca nauczycieli na froncie przebudowy socjalistycznej naszej wsi. Nauczycielstwo polskie wysoko ceni sobie troskę Partii i Rządu o jego sprawy bytowe i fakt, że w okresie stosunkowo dużych trudności gospodarczych Rząd znalazł środki, by przyjść nauczycielstwu z pomocą przez podjęcie uchwały w dniu 20 października 1952 r. o mieszkaniach i zaopatrzeniu nauczycieli oraz uchwały z 3 stycznia 1953 r., podwyższającej wydatnie wynagrodzenie za wychowawstwo, godziny nadliczbowe i czynności dodatkowe.</u>
558   - <u xml:id="u-17.59" who="#PoselKuroczkoEustachy">Doceniając w całej pełni troskę Partii i Rządu nauczycielstwo polskie jest świadome tego, że musi uwielokrotnić swe wysiłki nad likwidacją dużych jeszcze braków w dziedzinie pracy szkoły, a przede wszystkim w walce o podniesienie jakości pracy dydaktyczno-wychowawczej, w trosce o dobre wyniki nauczania. Nauczycielstwo nasze musi jeszcze włożyć wiele pracy nad stałym i systematycznym podnoszeniem swego poziomu ideowo-politycznego, nad pogłębianiem światopoglądu naukowego, co jest jedną z zasadniczych wytycznych VIII Plenum KC PZPR. W tym celu rozwinąć należy w masie nauczycielskiej wielki ruch umysłowy ożywić należy działalność bibliotek nauczycielskich, klubów dyskusyjnych, zespołów artystycznych.</u>
559   - <u xml:id="u-17.60" who="#PoselKuroczkoEustachy">Dziś, kiedy odszedł od nas największy Nauczyciel świata Józef Stalin, nauczycielstwo polskie związane nauką i ideą wielkich klasyków marksizmu, zwarte w swych szeregach, podwoi czujność na wszelkie próby oddziaływania wroga na najdroższy nasz skarb — młodzież polską.</u>
560   - <u xml:id="u-17.61" who="#PoselKuroczkoEustachy">Dziś właśnie silniej niż kiedykolwiek nauczycielstwo musi się przejąć wskazaniami naszego Wodza i Nauczyciela towarzysza Bieruta, który uczy, że: — „Zadaniem nauczyciela wychowawcy w szkole ludowej jest uczynić z każdego dziecka i ucznia czynnego współuczestnika w walce o przebudowę świata, bojownika o wyzwolenie ludzkości z kajdan przemocy imperialistycznej, gorącego patriotę miłującego swój naród, ofiarującego mu cały swój młodzieńczy zapał i swoje uzdolnienie, całe swe serce i wszystkie swoje siły... Dlatego też nauczyciel-wychowawca musi sam czuć się bojownikiem sprawy ludowej i krzewić wśród swych wychowanków ofiarność bojową w walce o socjalizm, w walce o postępowe i sprawiedliwe ideały społeczne.” Te słowa naszego Nauczyciela i troskliwego Opiekuna są dla wszystkich resortów ministerialnych i instytucji zajmujących się szkolnictwem i wychowaniem — drogowskazem. Są one drogowskazem również dla Związku Nauczycielstwa Polskiego. Są one przede wszystkim drogowskazem w walce o wychowanie młodego pokolenia na przyszłych świadomych, aktywnych, bojowych, ofiarnych budowniczych nowego sprawiedliwego ustroju społecznego, ustroju gwarantującego świetlaną przyszłość dla naszej umiłowanej Ojczyzny.</u>
561   - <u xml:id="u-17.62" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  541 + <u xml:id="u-17.0" who="#PosełKuroczkoEustachy">Wysoki Sejmie! Pragnę w dużym skrócie omówić niektóre problemy planu i budżetu szkolnictwa ogólnokształcącego jak i zawodowego, który jest żywym wyrazem polityki naszej Partii i Rządu w stosunku do stale rosnących potrzeb naszego kraju i całego narodu. W wielkim procesie budownictwa socjalizmu sprawa kształcenia i wychowania młodego pokolenia jest jednym z najistotniejszych problemów, warunkujących świetlaną przyszłość naszej Ojczyzny.</u>
  542 + <u xml:id="u-17.1" who="#PosełKuroczkoEustachy">Czy przedłożony Sejmowi budżet stwarza warunki do pełnej realizacji i dalszego rozszerzania zdobyczy mas pracujących na odcinku oświaty, ujętych w naszej Konstytucji? Na pytanie to trzeba odpowiedzieć twierdząco.</u>
  543 + <u xml:id="u-17.2" who="#PosełKuroczkoEustachy">Wydatki na oświatę w budżecie rosną z roku na rok. Wzrosły one znacznie również w 1953 r. Weźmy dla przykładu budżet Ministerstwa Oświaty. Ogólny wzrost wydatków na szkolnictwo i urządzenia socjalne, prowadzone przez ten resort, wynosi w roku 1953 w stosunku do wykonania z 1952 r. 13,6% i zamyka się sumą 4.111 mln zł. W poszczególnych działach szkolnictwa wzrost budżetu jest jeszcze wyższy. W tak ważnym dziale szkolnictwa jak np. szkoły podstawowe wzrost budżetu w stosunku do wykonania z 1952 r. wynosi 16,8%.</u>
  544 + <u xml:id="u-17.3" who="#PosełKuroczkoEustachy">Na szczególne podkreślenie zasługuje wzrost budżetu Ministerstwa Oświaty:</u>
  545 + <u xml:id="u-17.4" who="#PosełKuroczkoEustachy">– w wydatkach na internaty szkół ogólnokształcących o 35,6%,</u>
  546 + <u xml:id="u-17.5" who="#PosełKuroczkoEustachy">– szkoły podstawowe dla pracujących 25,4%,</u>
  547 + <u xml:id="u-17.6" who="#PosełKuroczkoEustachy">– w wydatkach na internaty zakł. kształcenia nauczycieli o 63,6%,</u>
  548 + <u xml:id="u-17.7" who="#PosełKuroczkoEustachy">– ośrodki doskonalenia kadr oświat. 24,5%,</u>
  549 + <u xml:id="u-17.8" who="#PosełKuroczkoEustachy">– Instytut Pedagogiki 37,7%,</u>
  550 + <u xml:id="u-17.9" who="#PosełKuroczkoEustachy">oraz w wielu innych pozycjach.</u>
  551 + <u xml:id="u-17.10" who="#PosełKuroczkoEustachy">Przytoczone przykładowo wskaźniki wzrostu budżetu pozwolą Ministerstwu Oświaty na dalszą poważną rozbudowę szkolnictwa, aby wspaniały dotychczasowy dorobek oświaty mógł być dalej pogłębiany i poszerzany w 1953 r.</u>
  552 + <u xml:id="u-17.11" who="#PosełKuroczkoEustachy">Aby w pełni ocenić politykę oświatową Partii i Rządu, wyrażoną w budżecie, trzeba przypomnieć, chociaż pokrótce, wielkie zdobycze pochodu rewolucji kulturalnej w Polsce Ludowej w stosunku do stanu oświaty w Polsce obszarniczo-kapitalistycznej.</u>
  553 + <u xml:id="u-17.12" who="#PosełKuroczkoEustachy">W ciągu dwudziestu lat istnienia reżimu endecko-sanacyjnego stale nie uczęszczało do szkoły ponad 1 milion dzieci w wieku szkolnym. Nawet w stolicy Polski Warszawie 10.000 dzieci nie znalazło miejsca w szkole podstawowej.</u>
  554 + <u xml:id="u-17.13" who="#PosełKuroczkoEustachy">Na wsi przeważały szkoły z najwyższą klasą czwartą. W roku szkolnym 1937/38 np. na 25.070 szkół wiejskich było 18.295 szkół realizujących niepełny program czterech klas. Nie dziw też, że wtórny analfabetyzm był zjawiskiem powszechnym. Zgodnie z oficjalną przedwojenną statystyką było w Polsce przedwrześniowej 23,1% analfabetów.</u>
  555 + <u xml:id="u-17.14" who="#PosełKuroczkoEustachy">Szkoły średnie i wyższe w Polsce kapitalistycznej były prawie niedostępne dla młodzieży robotniczej i chłopskiej. Zapełniały je gromadnie dzieci klas posiadających. W r. 1935/36 np. do szkół średnich ogólnokształcących uczęszczało zaledwie 13,7% młodzieży robotniczej i chłopskiej, a na pierwszy rok studiów w szkołach wyższych doszło tylko 3% tej młodzieży.</u>
  556 + <u xml:id="u-17.15" who="#PosełKuroczkoEustachy">Przemiany rewolucyjne, jakie się w kraju naszym dokonały, stworzyły warunki do realizacji zadań rewolucji kulturalnej. Budownictwo nowego, socjalistycznego ustroju w Polsce Ludowej obudziło w masach ludowych olbrzymie pragnienie wiedzy, potrzebę rozwoju kultury. Toteż na odcinku oświaty mamy wielkie osiągnięcia.</u>
  557 + <u xml:id="u-17.16" who="#PosełKuroczkoEustachy">Objęliśmy ponad 300.000 dzieci akcją wychowania przedszkolnego. Można przyjąć, że co piąte dziecko w Polsce Ludowej uczęszcza dziś do przedszkola, przed wojną zaś w Polsce kapitalistycznej — tylko co trzydzieste dziecko.</u>
  558 + <u xml:id="u-17.17" who="#PosełKuroczkoEustachy">W szkolnictwie podstawowym Polska Ludowa stworzyła warunki do pełnej realizacji powszechności nauczania. Wysiłek nasz od pierwszych dni po wyzwoleniu szedł w tym kierunku, aby wszystkie dzieci w wieku 7–14 lat objęte zostały nauczaniem, aby nie było ani jednego dziecka poza szkołą.</u>
  559 + <u xml:id="u-17.18" who="#PosełKuroczkoEustachy">Mimo olbrzymich zniszczeń wojennych, mimo zniesienia w czasie działań wojennych z powierzchni ziemi budynków szkolnych, potrafiliśmy do końca Planu 3-letniego (1949 r.) odbudować szkolnictwo podstawowe, zlikwidować tzw. punkty bezszkolne i zapewnić w ten sposób naukę wszystkim dzieciom.</u>
  560 + <u xml:id="u-17.19" who="#PosełKuroczkoEustachy">Obok realizacji powszechności nauczania zmieniła się szkoła podstawowa pod względem jakościowym. Podniósł się jej poziom i stopień organizacyjny. Do końca 1952 r. zorganizowaliśmy ponad 13.000 szkół tzw. pełnych, realizujących program 7 klas. Stanowi to trzykrotny wzrost w stosunku do roku 1938. Naukę w takich szkołach pobiera dziś prawie 86% ogólnej liczby dzieci.</u>
  561 + <u xml:id="u-17.20" who="#PosełKuroczkoEustachy">Z roku na rok rośnie u nas liczba absolwentów z klasy VII, w roku 1952 osiągnęliśmy liczbę 367.500. Blisko 3/4 tych absolwentów kształci się dalej w szkole średniej, ogólnokształcącej lub zawodowej, można zatem powiedzieć, że prawie w 75% realizujemy już dzisiaj powszechność nauczania na poziomie średnim. Do szkół średnich napływa masowo młodzież pochodzenia robotniczo-chłopskiego i inteligencji pracującej. W roku szkolnym 1951/52 mieliśmy w szkołach średnich ogólnokształcących 91% dzieci ludzi pracy, z czego ponad 60% stanowili uczniowie pochodzenia robotniczego i chłopskiego. W zasadniczych szkołach i technikach zawodowych kształci się ponad 492.000 młodzieży; absolwenci zasilają nasz rozwijający się przemysł młodymi i kwalifikowanymi kadrami.</u>
  562 + <u xml:id="u-17.21" who="#PosełKuroczkoEustachy">Liczba ta wzrosła 5-krotnie w stosunku do roku 1939. Ilość absolwentów z naszych szkół zawodowych i techników w 1952 r. zamyka się liczbą 212.560 wobec 34.000 w r. 1939. Nasze państwo wydaje na szkolnictwo zawodowe łącznie z inwestycjami ponad 2.413 milionów zł, co stanowi wzrost o 13,6% w stosunku do 1952 r. w warunkach sprzed 3 stycznia br. Rozwój szkolnictwa zawodowego jest olbrzymi w porównaniu do warunków przedwojennych. Na mocy uchwały Rządu z dnia 23 czerwca 1951 r. szkolnictwo zawodowe zostało ściśle związane z życiem gospodarczym kraju, z konkretnymi potrzebami resortów gospodarczych, które ustanawiają kryteria specjalizacji. Podnosi się stale poziom organizacyjny szkolnictwa zawodowego, uwarunkowany w dużym stopniu dalszym rozwojem warsztatów szkolnych. Tylko w 1952 r. powstało nowych 343 warsztatów szkolnych, a w istniejących 2.012 dokonano kapitalnych bieżących remontów. W ramach produkcji szkół podległych CUSZ wyprodukowano w 1952 r. 1.761 różnego typu obrabiarek.</u>
  563 + <u xml:id="u-17.22" who="#PosełKuroczkoEustachy">Młodzież ucząca się w szkołach zawodowych korzysta w olbrzymiej ilości ze stypendiów państwowych, burs oraz internatów. W 1952 r. korzystało ze stypendiów ponad 220.000 uczniów. W omawianym budżecie na rok 1953 około 647 milionów zł przeznaczono na znacznie podwyższone stypendia, z czego 527 milionów dla szkól zawodowych wszystkich typów oraz ponad 118 milionów dla słuchaczy kursów zawodowych.</u>
  564 + <u xml:id="u-17.23" who="#PosełKuroczkoEustachy">W internatach przy szkołach zawodowych znajduje miejsce w 1953 r. 205.550 uczniów, wobec 177.000 miejsc w 1952 r. Niezależnie od tego młodzież szkół zawodowych górniczych — a w przyszłości i hutniczych — otrzymuje bezpłatne ubranie i obuwie. Dodać należy, że w latach międzywojennych nie istniały stypendia ani internaty dla młodzieży szkół zawodowych.</u>
  565 + <u xml:id="u-17.24" who="#PosełKuroczkoEustachy">W szkołach średnich artystycznych kształci się około 25.000 młodzieży.</u>
  566 + <u xml:id="u-17.25" who="#PosełKuroczkoEustachy">Kształcenie dorosłych bez odrywania ich od pracy ma u nas na celu likwidację skutków upośledzenia kulturalnego mas ludowych, trzymanych świadomie w ciemnocie przez rządy obszarniczo-kapitalistyczne Polski przedwrześniowej, pogłębionego przez okres okupacji hitlerowskiej. Otrzymaliśmy w spadku po tym okresie około 2 milionów analfabetów w wieku od 14–50 roku życia. Dziś analfabetyzm jako zjawisko masowe nie istnieje w Polsce Ludowej. Spotykane jeszcze tu i ówdzie sporadyczne wypadki analfabetyzmu zwalcza się głównie przez nauczanie indywidualne w ramach organizacji masowych i związków zawodowych.</u>
  567 + <u xml:id="u-17.26" who="#PosełKuroczkoEustachy">Problem likwidacji analfabetyzmu nie kończy się na samym zapoznaniu analfabetów ze sztuką pisania i czytania. Trzeba umożliwić b. absolwentom kursów dla analfabetów utrwalenie opanowanej sztuki czytania i pisania, trzeba podnosić dalej ich świadomość społeczno-polityczną, ich poziom kultury ogólnej i zawodowej i zapewnić im w ten sposób możliwość awansu społecznego. Rolę tę spełniają zespoły czytelnicze oraz szkoły dla pracujących. W roku szkolnym 1952/53 tylko w szkołach ogólnokształcących dla pracujących (podstawowych, licealnych i zawodowych) uczy się blisko 110.000 uczniów. Szkoły te podnoszą poziom kulturalny robotników i pracujących chłopów, podnoszą poziom uświadomienia politycznego, przyczyniają się do zwiększenia wydajności pracy. Około 400.000 ludzi kształci się na wszelakiego rodzaju kursach zawodowych bez odrywania od produkcji.</u>
  568 + <u xml:id="u-17.27" who="#PosełKuroczkoEustachy">Wspaniałe rezultaty pochodu rewolucji kulturalnej w Polsce Ludowej są widoczne na każdym kroku, w każdym mieście, w każdej nawet najmniejszej wsi.</u>
  569 + <u xml:id="u-17.28" who="#PosełKuroczkoEustachy">Nie można nie przytoczyć choćby jednego z bardzo wielu przykładów. Na zjeździe przodujących nauczycieli w 1952 r. w Warszawie tak opowiadał kierownik szkoły Babinicz ze wsi Pawłowice, pow. Jędrzejów Kielecki:</u>
  570 + <u xml:id="u-17.29" who="#PosełKuroczkoEustachy">„Pracuję w gromadzie, w której ani jeden chłopak, ani jedna dziewczyna nie ukończyli przed wojną siedmioklasowej szkoły powszechnej. Dziś, w roku 1952, w tej samej gromadzie mamy 2 oficerów odrodzonego Wojska Polskiego, 2 inżynierów, 4 nauczycieli, 17 osób uczy się w różnych szkołach średnich i wyższych zakładach naukowych..”. „...Czyta się u nas takie książki, jak Zalewskiego „Traktory zdobędą wioskę”, jak „Zaorany ugór” Szołochowa i taką książkę, która bardzo spodobała się wsi, tj. „Droga przez mękę”. Czytaliśmy tę książkę Tołstoja dosłownie cztery razy. Książka ta jest rozpowszechniona w kilkudziesięciu egzemplarzach w naszej gromadzie i nie ma chłopa, który by, jeżeli już jej nie czytał, to przynajmniej nie znał jej treści.” Nasze osiągnięcia w dziedzinie rozwoju oświaty nie mogą nam zasłonić poważnych jeszcze braków w naszej pracy. Mimo ogólnego postępu w rozbudowie naszego szkolnictwa plany roczne w niektórych działach nie są wykonywane w 100%. Są działy szkolnictwa i urządzeń socjalnych, w których wykonanie odbiega w mniejszym lub większym stopniu od wyznaczonych zadań planowych. Sięgnijmy do faktów. W przedszkolach prowadzonych przez prezydia rad narodowych (wydziały oświaty) plan wykonany został w 1952 r. tylko w 90%. Niepokojący jest fakt, że niewykonanie planu w zakresie przedszkoli dotyczy również i większych miast, gdzie winny one być ze szczególną troską rozbudowywane — służą one przecież matce pracującej.</u>
  571 + <u xml:id="u-17.30" who="#PosełKuroczkoEustachy">W szkolnictwie podstawowym przekroczyliśmy liczby Planu 6-letniego na bardzo ważnym odcinku, na odcinku absolwentów z klasy VII. Jest to duże osiągnięcie. Bardzo pocieszającym jest fakt, że np. woj. rzeszowskie wykonało plan absolwentów na rok 1952 w 113%, woj. gdańskie w 102%, stalinogrodzkie w 105%, krakowskie w 101%. Niestety, są też i województwa, które planu absolwentów z klasy VII na rok 1952 nie wykonały. Czy Koledzy Posłowie z zespołu poselskiego z Łodzi wiedzą o tym, że plan absolwentów wykonany u nich został tylko w 81%? Czy Prezydium Rady Narodowej woj. warszawskiego zanalizowało przyczyny, dlaczego plan ten wykonano tylko w 86%?</u>
  572 + <u xml:id="u-17.31" who="#PosełKuroczkoEustachy">Bezpośredni związek z realizacją planu tak od strony ilościowej, jak i w szczególności jakościowej ma drugoroczność i odpad szkolny. Na odcinku drugoroczność! szkolnej mamy do zanotowania stalą poprawę. Są już szkoły i klasy, które zmniejszyły drugoroczność do minimum nie obniżając wyników nauczania. Niemniej problem nadmiernej drugoroczności jeszcze nie został całkowicie opanowany. Są województwa, w których drugoroczność wynosi jeszcze np. w klasie IV — 10% (Poznań), 12% (Lublin), nawet 15% (Kielce). Najwyższa drugoroczność w szkołach podstawowych ma miejsce w klasie V i dochodzi ona do 14%, np. w woj. rzeszowskim.</u>
  573 + <u xml:id="u-17.32" who="#PosełKuroczkoEustachy">W bezpośrednim związku z drugorocznością stoi zjawisko tzw. odpadu szkolnego. Przez odpad rozumiemy liczbę dzieci, które opuszczają szkołę przed jej ukończeniem, nawet w ciągu roku szkolnego.</u>
  574 + <u xml:id="u-17.33" who="#PosełKuroczkoEustachy">Zjawisko odpadu spotykamy już w klasie IV szkoły podstawowej, w klasach starszych jest on wyższy.</u>
  575 + <u xml:id="u-17.34" who="#PosełKuroczkoEustachy">Największy odpad obserwujemy w szkołach dla pracujących, w których tylko w ciągu roku 1952, np. w klasie V, wyniósł w skali ogólnokrajowej 33,4%, przy czym np. w woj. łódzkim doszedł do 43,1%.</u>
  576 + <u xml:id="u-17.35" who="#PosełKuroczkoEustachy">W zjawisku drugoroczności i związanym z nim zjawisku odpadu można znaleźć jedną z przyczyn niewykonania w 100% naszych planów rocznych, a zwłaszcza planu w zakresie absolwentów szkół.</u>
  577 + <u xml:id="u-17.36" who="#PosełKuroczkoEustachy">W bezpośrednim związku z realizacją zadań planowych stoi wykonawstwo budżetu. Aczkolwiek Ministerstwo Oświaty dokonało wielkiego wysiłku realizując przy tak dużym rozpyleniu placówek oświatowych w kraju (35.000) swój budżet w 98,2%, a w szkolnictwie podstawowym nawet w 99%, to jednak budżet ten nie był realizowany rytmicznie. Nierytmiczne wykonanie budżetu ma miejsce w pierwszych trzech kwartałach. Wykonano go w 60,5%. Odbija się to ujemnie na prawidłowym funkcjonowaniu szkoły. W związku z tym należałoby poprawić styl pracy wielu wydziałów finansowych rad narodowych i jeszcze bardziej umocnić odpowiedzialność za gospodarowanie funduszami państwowymi.</u>
  578 + <u xml:id="u-17.37" who="#PosełKuroczkoEustachy">Za stan szkolnictwa i oświaty odpowiadają — poza resortem — w dużym stopniu władze terenowe, a przede wszystkim prezydia rad narodowych. Nie potrafiliśmy jeszcze wyzyskać olbrzymich rezerw terenowych w dziedzinie budownictwa szkół.</u>
  579 + <u xml:id="u-17.38" who="#PosełKuroczkoEustachy">Dla przykładu należy podać gminę Bieżuń w pow. sierpeckim, gdzie rada narodowa potrafiła zmobilizować społeczeństwo, młodzież, nauczycielstwo do budowy lokalu szkolnego przy znikomej pomocy ze strony państwa. Dusza tej akcji jest tam dyrektor szkoły ob. Gołębiowski. który z komitetem rodzicielskim i młodzieżą potrafił zamienić ruiny w budynek szkolny, gdzie już dziś uczy się młodzież. W tej odległej o 20 km od kolei miejscowości pracownie szkolne są lepiej wyposażone niż w niejednej szkole wielkomiejskiej.</u>
  580 + <u xml:id="u-17.39" who="#PosełKuroczkoEustachy">Na przykładzie nauczyciela Gołębiowskiego powinni się wzorować pracownicy oświatowi całej Polski. Trzeba po gospodarsku wykorzystać każdy grosz budżetowy, każdą oszczędność, każdą deskę i gwóźdź. A potrzeby nasze rosną. Wystarczy radosny fakt świadczący o naszym rozwoju, o wzroście dobrobytu w kraju, że liczba dzieci w wieku szkolnym w okresie następnego planu 5-letniego wzrośnie o blisko milion w stosunku do roku 1953. Dla tego miliona rosnących obywateli trzeba zapewnić nowe izby szkolne, ich wyposażenie i nauczycieli. Dzięki systematycznemu planowaniu już dziś mobilizujemy się do wykonania zadań z tym związanych. Już dziś musimy to wszyscy widzieć, zarówno terenowe rady narodowe jak i cały aktyw społeczny, że w realizacji tego wielkiego zadania wziąć musi czynny udział całe społeczeństwo, każdy, komu przyszłość młodego pokolenia leży na sercu.</u>
  581 + <u xml:id="u-17.40" who="#PosełKuroczkoEustachy">W kilku zdaniach pragnąłbym zwrócić uwagę waszą, Obywatele Posłowie, na sprawę treści pracy szkoły, na sprawę wyników nauczania. Trzeba powiedzieć, że imponującemu wzrostowi ilościowemu naszych szkół nie odpowiada w dostatecznym jeszcze stopniu wzrost jakościowy.</u>
  582 + <u xml:id="u-17.41" who="#PosełKuroczkoEustachy">Wprawdzie z roku na rok usprawniają się metody nauczania, rośnie z każdym rokiem ilość przodujących nauczycieli, podnoszących proces nauczania na coraz wyższy poziom i skutecznie upowszechniających swe doświadczenie, nie znaczy to jednak, że w dziedzinie tej nie można było zrobić więcej, by wyniki nauczania jaskrawiej podnieść.</u>
  583 + <u xml:id="u-17.42" who="#PosełKuroczkoEustachy">Jest rzeczą bezsporną, że za wyniki nauczania jest odpowiedzialny w pierwszym rzędzie nauczyciel. Niemniej jednak w tej dziedzinie ma wiele do zrobienia przede wszystkim organizacja młodzieży, prezydia gminnych, powiatowych i wojewódzkich rad narodowych.</u>
  584 + <u xml:id="u-17.43" who="#PosełKuroczkoEustachy">Nauczanie i wychowanie w wielu szkołach w świetle wytycznych VIII Plenum KC PZPR nie rozwija w pełni naukowego światopoglądu, nie wpływa na umocnienie poziomu ideologicznego młodzieży. Aktualizowanie nauczania problematyką budownictwa socjalistycznego w wielu jeszcze szkołach jest wulgaryzowane i formalizowane. Szkoła ciągle jeszcze za mało pracuje nad kształceniem i rozwijaniem woli i charakteru człowieka socjalistycznego, nad wychowaniem w duchu moralności socjalistycznej. Te zasadnicze braki przejawiają się w wielu jeszcze szkołach licealnych, ogólnokształcących, a szczególnie ostro występują w części szkół zawodowych.</u>
  585 + <u xml:id="u-17.44" who="#PosełKuroczkoEustachy">Wysoki Sejmie! Przechodząc do omówienia najważniejszych zadań stojących przed oświatą i szkolnictwem zarówno ogólnokształcącym jak i zawodowym, pragnę podkreślić, iż polityczne uzasadnienie dla planu i budżetu na rok 1953 znajdujemy w treści VII i VIII Plenum KC PZPR, znajdujemy w programie Frontu Narodowego, który został zaakceptowany jednomyślnie przez cały naród w wyborach do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
  586 + <u xml:id="u-17.45" who="#PosełKuroczkoEustachy">Szczególne znaczenie miały dla nas historyczne obrady XIX Zjazdu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Obrady te są dla narodu polskiego drogowskazem w walce o pokój, o zwycięskie zbudowanie socjalizmu.</u>
  587 + <u xml:id="u-17.46" who="#PosełKuroczkoEustachy">Program Frontu Narodowego przewiduje objęcie wszystkich dzieci szkołą, realizującą program 7 klas już w latach 1956–1960. Czy zadania planu na rok 1953 w zakresie szkolnictwa podstawowego idą w tym kierunku? Tak jest. W r. 1953 zamienione zostanie ponad 1.000 szkół niżej zorganizowanych na szkoły pełnowartościowe realizujące program 7 klas, w których znajdzie się 86% ogólnej liczby dzieci w szkole.</u>
  588 + <u xml:id="u-17.47" who="#PosełKuroczkoEustachy">Na realizację planu rozwoju szkolnictwa podstawowego w 1953 r. przewiduje się 100.000 nauczycieli wobec 98400 w 1952 r. Na jednego nauczyciela wypadać będzie w tym roku około 32 uczniów wobec 63 przed wojną. Stąd w całej ostrości stoją zadania kadrowe.</u>
  589 + <u xml:id="u-17.48" who="#PosełKuroczkoEustachy">W projekcie planu szkolnictwa licealnego należy poddać rewizji dotychczasowe stanowisko. Szkolnictwo to stopniowo rozbudowujemy. W r. 1953 zorganizowanych zostanie, zgodnie z planem, 12 nowych licealnych szkół ogólnokształcących. Na zaprojektowaną w planie na r. 1953 rozbudowę szkolnictwa licealnego wywarł swój wpływ przykład Związku Radzieckiego, który, zgodnie z dyrektywami XIX Zjazdu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, już w obecnej pięciolatce, czyli do roku 1955, zrealizuje powszechność 10-letniej szkoły ogólnokształcącej w stolicach republik, w miastach wydzielonych, w miastach obwodowych i krajowych oraz w ośrodkach przemysłowych, a w następnej pięciolatce (1956–1960) zrealizuje powszechność średniej szkoły ogólnokształcącej na terenie, całego Kraju Rad. Do rozbudowy licealnego szkolnictwa ogólnokształcącego zobowiązuje nas program Frontu Narodowego ustalający, że w okresie nowego planu 5-letniego (1956–1960) upowszechnione zostanie u nas kształcenie na poziomie średnim w większych miastach i ośrodkach przemysłowych oraz że rozszerzony zostanie zasięg szkolnictwa średniego.</u>
  590 + <u xml:id="u-17.49" who="#PosełKuroczkoEustachy">Dużą wagę polityczną posiada szkolnictwo dla pracujących oraz system kształcenia zaocznego.</u>
  591 + <u xml:id="u-17.50" who="#PosełKuroczkoEustachy">Zadania planu na 1953 r. przewidują wzrost liczby uczniów w szkołach podstawowych dla pracujących o blisko 50% w stosunku do wykonania w 1952 r.</u>
  592 + <u xml:id="u-17.51" who="#PosełKuroczkoEustachy">Rozumiejąc znaczenie szkolnictwa dla pracujących prezydia rad narodowych, zakłady pracy, związki zawodowe muszą tak zmobilizować teren, aby zadania planu na 1953 r. były tu wykonane, aby zlikwidować też wysoki odsiew w tych szkołach.</u>
  593 + <u xml:id="u-17.52" who="#PosełKuroczkoEustachy">Odpowiedzialne zadania stoją przed resortami w dziedzinie kadr nauczycielskich. Mamy jeszcze ponad 20 tysięcy nauczycieli niewykwalifikowanych, których w pierwszych latach po wyzwoleniu musieliśmy zatrudnić, by zaspokoić rosnące potrzeby naszego szkolnictwa, mając za sobą próżnię w szkoleniu kadr nauczycielskich w latach okupacyjnych i nieproporcjonalną do potrzeb rosnącego szkolnictwa ilość absolwentów z lat przedwojennych. W związku ze wzrostem liczby uczniów w szkołach podstawowych w okresie planu 5-letniego o 1 milion stan zatrudnienia nauczycieli w szkołach podstawowych znacznie wzrośnie.</u>
  594 + <u xml:id="u-17.53" who="#PosełKuroczkoEustachy">Toteż resort oświaty stoi przed poważnymi zadaniami w zakresie kształcenia kadr pedagogicznych.</u>
  595 + <u xml:id="u-17.54" who="#PosełKuroczkoEustachy">Poważne zadania w dziedzinie szkolenia kadr pedagogicznych stoją przed szkolnictwem zawodowym. Zarówno nauczyciele przedmiotów ogólnokształcących jak i nauczyciele zawodu wymagają stałego szkolenia pod kątem widzenia potrzeb naszych planów gospodarczych, stałego podnoszenia poziomu politycznego, stałego doskonalenia technicznego.</u>
  596 + <u xml:id="u-17.55" who="#PosełKuroczkoEustachy">Celowi temu służy system kursów przewidziany w budżecie oraz praktyk produkcyjnych dla nauczycieli i dyrektorów szkół zawodowych, oraz ośrodki kształcenia i doskonalenia kadr pedagogicznych przy Centralnym Urzędzie Szkolenia Zawodowego, które obejmują w 1953 r. ponad 20 tys. nauczycieli.</u>
  597 + <u xml:id="u-17.56" who="#PosełKuroczkoEustachy">Obok zadań organizujących i kadrowych nie może być dla nas obojętną sprawa jakości pracy szkoły, sprawa jej atmosfery ideowej. Nauczyciel polski, władze nadzoru pedagogicznego, organizacja młodzieży, komitety rodzicielskie i opiekuńcze walczyć muszą stale, na każdej lekcji o dobre wyniki nauczania, o najwyższy poziom wychowania.</u>
  598 + <u xml:id="u-17.57" who="#PosełKuroczkoEustachy">Analiza bowiem wyników nauczania za pierwsze półrocze bieżącego roku szkolnego nie jest pocieszająca. Ze wzmożonym wysiłkiem dążyć musimy do tego, by wychować u milionów naszej młodzieży poczucie godności i głęboki patriotyzm dla naszej Ojczyzny, miłość i przyjaźń dla narodów Związku Radzieckiego, dla narodów demokracji ludowej, dla narodu Niemieckiej Republiki Demokratycznej, do klasy robotniczej krajów kapitalistycznych i zależnych, do wszystkich walczących o pokój i socjalizm.</u>
  599 + <u xml:id="u-17.58" who="#PosełKuroczkoEustachy">Umacniając poczucie czujności młodego pokolenia tym silniej rozwijać będziemy nienawiść do obozu imperialistycznych podżegaczy wojennych. Na pierwszy plan w tej pracy wysuwamy wychowanie i umocnienie światopoglądu naukowego jako najistotniejszego celu wychowania socjalistycznego.</u>
  600 + <u xml:id="u-17.59" who="#PosełKuroczkoEustachy">Jednym z najważniejszych środków podniesienia jakości pracy szkoły jest najszersze zastosowanie zasady politechnizacji począwszy od klasy I szkoły ogólnokształcącej wzwyż, zarówno w szkołach ogólnokształcących jak i zawodowych. Najważniejszym zaś elementem politechnizacji jest dogłębne stosowanie zasady poglądowości, bezwzględna walka z werbalizmem i formalizmem dydaktycznym. Musimy rozbudować w najbliższym czasie warsztaty szkolne, gromadzić narzędzia, wyposażyć szkołę w pomoce naukowe, wykorzystać dla tego celu wszystkie zakłady pracy w najbliższym i dalszym środowisku, urządzić działki przyszkolne, organizować wycieczki do POM-ów, GOM-ów, do fabryk i wytwórni, musimy rozbudzić i rozwinąć nową twórczą atmosferę w życiu szkoły pamiętając o jednym, że bez konkretu, bez twórczego postrzegania i opanowania podstawowych narzędzi pracy, bez obserwacji i wyrobienia technika — nauczanie staje się tylko czczym gadaniem.</u>
  601 + <u xml:id="u-17.60" who="#PosełKuroczkoEustachy">Dlatego niech mi wolno będzie z tej trybuny jeszcze raz zaapelować do prezydiów terenowych rad narodowych, aby doceniając wagę wychowania narodowego mobilizowały całe społeczeństwo do żywego współudziału w pracach szkoły, aby przede wszystkim same interesowały się zagadnieniami szkoły i wychowania, stawiając możliwie najczęściej sprawy szkoły jako przedmiot swych posiedzeń przynajmniej dwa razy do roku, aby interesowały się pracą komisji oświatowych, komitetów rodzicielskich, a w szczególności komitetów opiekuńczych, które w tej chwili nie spełniają jeszcze swej roli.</u>
  602 + <u xml:id="u-17.61" who="#PosełKuroczkoEustachy">Bez wydatnego współdziałania całego społeczeństwa trudno będzie w całości wykonać wszystkie zadania związane z wychowaniem nowego, socjalistycznego człowieka, z wychowaniem młodych kadr budowniczych socjalizmu.</u>
  603 + <u xml:id="u-17.62" who="#PosełKuroczkoEustachy">Wysoki Sejmie! Na zakończenie swego przemówienia pragnę słów kilka poświęcić nauczycielstwu polskiemu.</u>
  604 + <u xml:id="u-17.63" who="#PosełKuroczkoEustachy">Sądzę, że należy z dumą i zadowoleniem podkreślić fakt, że patriotyczne nauczycielstwo polskie w swej masie z każdym rokiem coraz mocniej włącza się w nurt życia społeczno-politycznego w naszej Ojczyźnie. Przemiany te uwidocznił III Zjazd Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskiego, który swą obecnością zaszczycił towarzysz Bolesław Bierut, uwidoczniła Krajowa Narada Przodujących Nauczycieli odbyta we wrześniu 1952 r., świadczy też o nich chlubnie zdany egzamin dziesiątków tysięcy nauczycieli w szeregach Frontu Narodowego w czasie kampanii wyborczej do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, świadczy coraz aktywniejsza praca nauczycieli na froncie przebudowy socjalistycznej naszej wsi. Nauczycielstwo polskie wysoko ceni sobie troskę Partii i Rządu o jego sprawy bytowe i fakt, że w okresie stosunkowo dużych trudności gospodarczych Rząd znalazł środki, by przyjść nauczycielstwu z pomocą przez podjęcie uchwały w dniu 20 października 1952 r. o mieszkaniach i zaopatrzeniu nauczycieli oraz uchwały z 3 stycznia 1953 r., podwyższającej wydatnie wynagrodzenie za wychowawstwo, godziny nadliczbowe i czynności dodatkowe.</u>
  605 + <u xml:id="u-17.64" who="#PosełKuroczkoEustachy">Doceniając w całej pełni troskę Partii i Rządu nauczycielstwo polskie jest świadome tego, że musi uwielokrotnić swe wysiłki nad likwidacją dużych jeszcze braków w dziedzinie pracy szkoły, a przede wszystkim w walce o podniesienie jakości pracy dydaktyczno-wychowawczej, w trosce o dobre wyniki nauczania. Nauczycielstwo nasze musi jeszcze włożyć wiele pracy nad stałym i systematycznym podnoszeniem swego poziomu ideowo-politycznego, nad pogłębianiem światopoglądu naukowego, co jest jedną z zasadniczych wytycznych VIII Plenum KC PZPR. W tym celu rozwinąć należy w masie nauczycielskiej wielki ruch umysłowy ożywić należy działalność bibliotek nauczycielskich, klubów dyskusyjnych, zespołów artystycznych.</u>
  606 + <u xml:id="u-17.65" who="#PosełKuroczkoEustachy">Dziś, kiedy odszedł od nas największy Nauczyciel świata Józef Stalin, nauczycielstwo polskie związane nauką i ideą wielkich klasyków marksizmu, zwarte w swych szeregach, podwoi czujność na wszelkie próby oddziaływania wroga na najdroższy nasz skarb — młodzież polską.</u>
  607 + <u xml:id="u-17.66" who="#PosełKuroczkoEustachy">Dziś właśnie silniej niż kiedykolwiek nauczycielstwo musi się przejąć wskazaniami naszego Wodza i Nauczyciela towarzysza Bieruta, który uczy, że: „Zadaniem nauczyciela wychowawcy w szkole ludowej jest uczynić z każdego dziecka i ucznia czynnego współuczestnika w walce o przebudowę świata, bojownika o wyzwolenie ludzkości z kajdan przemocy imperialistycznej, gorącego patriotę miłującego swój naród, ofiarującego mu cały swój młodzieńczy zapał i swoje uzdolnienie, całe swe serce i wszystkie swoje siły... Dlatego też nauczyciel-wychowawca musi sam czuć się bojownikiem sprawy ludowej i krzewić wśród swych wychowanków ofiarność bojową w walce o socjalizm, w walce o postępowe i sprawiedliwe ideały społeczne”. Te słowa naszego Nauczyciela i troskliwego Opiekuna są dla wszystkich resortów ministerialnych i instytucji zajmujących się szkolnictwem i wychowaniem — drogowskazem. Są one drogowskazem również dla Związku Nauczycielstwa Polskiego. Są one przede wszystkim drogowskazem w walce o wychowanie młodego pokolenia na przyszłych świadomych, aktywnych, bojowych, ofiarnych budowniczych nowego sprawiedliwego ustroju społecznego, ustroju gwarantującego świetlaną przyszłość dla naszej umiłowanej Ojczyzny.</u>
  608 + <u xml:id="u-17.67" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
562 609 </div>
563 610 <div xml:id="div-18">
564   - <u xml:id="u-18.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł woj. krakowskiego Stanisław Cieślak.</u>
  611 + <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł woj. krakowskiego Stanisław Cieślak.</u>
565 612 </div>
566 613 <div xml:id="div-19">
567   - <u xml:id="u-19.0" who="#PoselCieslakStanislaw">Wysoki Sejmie! Przyjmując wytyczne Planu 6-letniego chłopi-spółdzielcy, mało i średniorolni chłopi, robotnicy rolni z PGR-ów, pracownicy POM-ów i GOM-ów i państwowej służby agrotechnicznej zobowiązali się uroczyście wobec całego narodu dać krajowi w ciągu lat sześciu, do r. 1955, o 18 mln ton różnych ziemiopłodów więcej niż w r. 1949, w tym o 1 mln ton więcej pszenicy, o 3 mln ton więcej buraków cukrowych, o 9 mln ton więcej ziemniaków. Zobowiązali się do wyhodowania o 3 mln sztuk bydła rogatego i o 4,5 mln sztuk trzody chlewnej więcej, o 2 mln sztuk więcej owiec i o przeszło 30 mln więcej sztuk drobiu. Zobowiązali się oni dać krajowi co najmniej o 10 miliardów litrów mleka, o tysiące ton mięsa, jaj. tłuszczu więcej, niż dało nasze rolnictwo w 1949 r.</u>
568   - <u xml:id="u-19.1" who="#PoselCieslakStanislaw">Jeżeli chodzi o plan rolnictwa na rok 1953, to mówił o nim szczegółowo jeden z moich przedmówców, poseł Kuligowski z Wrocławia. Nie będę więc powtarzał tych cyfr, które on gruntownie przeanalizował.</u>
569   - <u xml:id="u-19.2" who="#PoselCieslakStanislaw">Pragnę jednak zwrócić uwagę Wysokiego Sejmu na ogromne znaczenie tego specjalnie roku dla realizacji całości zadań podjętych przez nasze rolnictwo w okresie Planu 6-letniego. Jest to bowiem rok szczególny, w którym przystąpiliśmy do gruntownej ofensywy na powstałą w ciągu naszego rozwoju dysproporcję między tempem rozwoju przemysłu a tempem rozwoju rolnictwa, między możliwościami produkcyjnymi naszego rolnictwa a potrzebami naszego narodu. Przystąpiliśmy do tej generalnej ofensywy uzbrojeni w wytyczne VII i VIII Plenum KC PZPR i w genialne wskazania Przewodniczącego naszej Partii, Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta.</u>
570   - <u xml:id="u-19.3" who="#PoselCieslakStanislaw">Oczywiście nie będziemy w stanie w ciągu jednego roku zlikwidować wszystkich dysproporcji, jakie zaznaczyły się między tempem rozwoju naszego rolnictwa a tempem rozwoju naszego przemysłu. Likwidacja tych dysproporcji jest procesem długotrwałym i wymaga gruntownej przebudowy rolnictwa w kierunku socjalizmu, ograniczenia i likwidacji elementów kapitalistycznych zagnieżdżonych mocno w naszym rolnictwie, unowocześnienia całej produkcji rolnej i wyposażenia naszego rolnictwa w przodującą, postępową technikę.</u>
571   - <u xml:id="u-19.4" who="#PoselCieslakStanislaw">Ale plan gospodarczy na rok 1953, mimo pozornie niewysokich wskaźników wzrostu, powinien nas mobilizować do tego, aby zrobić poważny krok na drodze likwidacji tych dysproporcji. A są do tego wszelkie realne warunki.</u>
572   - <u xml:id="u-19.5" who="#PoselCieslakStanislaw">Pragnąłbym zwrócić uwagę na fakt, że operując danymi o przeciętnym rozwoju naszego rolnictwa, wskazując wielokrotnie z dumą na fakt stałego wzrostu i rozwoju produkcji rolnej w naszym kraju w warunkach władzy ludowej, w Polsce Ludowej — zapominamy często, o ogromnej dysproporcji, jaka zachodzi pomiędzy wynikami poszczególnych grup gospodarstw na całym obszarze naszego kraju. Wiemy np., że PGR-y miały w zeszłym roku poważne trudności i nie wykonały całości planowanych zadań. Ale z drugiej strony nie powinniśmy zapominać o tym, że obok słabych, nie nadążających gospodarstw mamy również takie wzorowe państwowe gospodarstwa rolne, jak gospodarstwo Moruny w woj. olsztyńskim, gdzie tak rozwinięto hodowlę, że nie tylko wykonano, ale i przekroczono dwukrotnie wytyczne Planu 6-letniego dla tego obszaru. Nie zapominajmy, że mamy takie państwowe gospodarstwa rolne jak Osławice w woj. gdańskim, gdzie od kilku lat nie zbiera się poniżej 40 q czterech zbóż chlebowych z jednego ha, a więc wyżej od tych wytycznych, jakie przed rolnictwem i przed PGR-ami postawił Plan 6-letni na rok 1955.</u>
573   - <u xml:id="u-19.6" who="#PoselCieslakStanislaw">Podobną sytuację obserwujemy i w grupie spółdzielni produkcyjnych. Obok znanych, wyróżniających się nowatorstwem w pracy spółdzielni produkcyjnych w Dolicach, w Szczawienku, Boryszewie, Wilczkowie, Milinie, Lulinie, Wilamowej i wielu innych — mamy jeszcze sporo spółdzielni produkcyjnych opóźnionych w rozwoju, nie umocnionych społecznie, gospodarczo, politycznie i organizacyjnie, których wyniki pracy są jeszcze niezadowalające, poniżej przeciętnej wytycznych Planu 6-letniego.</u>
574   - <u xml:id="u-19.7" who="#PoselCieslakStanislaw">Podobna sytuacja jest i na odcinku drobnych i średnich gospodarstw rolnych. Podczas gdy w całym kraju wydajność lnu z hektara wynosi 21,1 q, ob. Jan Ekman ze wsi Porzysk w woj. koszalińskim produkuje przeciętnie słomy lnianej 54 q z ha, a więc 2,5 raza więcej od przeciętnej uzyskiwanej w całym kraju. Podczas gdy cały szereg gospodarstw drobnych i średnich nie daje dostatecznie wysokiej towarowości, dostatecznej ilości nadwyżki na rynek w formie zarówno obowiązkowych dostaw, jak kontraktacji, czy wolnorynkowej sprzedaży — ob. Stanisław Malinowski ze wsi Grębocice w pow. głogowskim na 93 arach użytków rolnych utrzymuje jedną krowę o wysokiej mleczności, trzy świnie, trzy owce, podejmuje plantację buraka cukrowego i lnu i dostarczył w zeszłym roku surowca wystarczającego do produkcji 200 kg cukru.</u>
575   - <u xml:id="u-19.8" who="#PoselCieslakStanislaw">Takich przykładów można by mnożyć wiele. Świadczą one o tym, jak ogromne rezerwy istnieją w PGR-ach, jak ogromne rezerwy jeszcze niewykorzystane tkwią w wielu dawnych, od kilku lat istniejących i w świeżo założonych spółdzielniach produkcyjnych, jak ogromne rezerwy tkwią jeszcze w drobnych i średnich gospodarstwach chłopskich.</u>
576   - <u xml:id="u-19.9" who="#PoselCieslakStanislaw">Zadaniem rad narodowych, komitetów Frontu Narodowego, działaczy Frontu Narodowego jest pełna mobilizacja chłopów pracujących, robotników rolnych, pracowników POM-ów i GOM-ów dla uruchomienia tych rezerw, dla wykonania i przekroczenia tych zadań, jakie plan gospodarczy na rok 1953 stawia przed naszym rolnictwem.</u>
577   - <u xml:id="u-19.10" who="#PoselCieslakStanislaw">Przez upowszechnienie wyników poszczególnych przodujących gospodarstw rolnych, przez podciąganie gospodarstw pozostających jeszcze w tyle do poziomu gospodarstw przodujących, przez stałą i energiczną walkę z wyzyskiem kułackim, przez ukrócenie i likwidowanie tego wyzysku (bo jest on jednym z największych hamulców wzrostu produkcji rolnej naszego kraju), przez energiczne torowanie drogi postępowi technicznemu — potrafimy nie tylko wykonać, ale i przekroczyć wielkie zadania, jakie przed rolnictwem naszym stawia plan gospodarczy na rok 1953. Potrafimy to tym łatwiej, że budżet Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w swojej części 26 i 27 budżetu centralnego i w swojej części 3 budżetu terenowego przeznacza ogromne sumy na popieranie produkcji rolnej, na stworzenie warunków do przekraczania planów produkcyjnych w PGR-ach, spółdzielniach produkcyjnych oraz małych i średnich gospodarstwach chłopskich.</u>
578   - <u xml:id="u-19.11" who="#PoselCieslakStanislaw">Nakłady państwa na rolnictwo wyrażają się w łącznej kwocie 3,5 miliarda zł: 2,5 miliarda na popieranie produkcji rolnej i 1 miliard na oświatę rolniczą, instytuty naukowe i utrzymanie państwowej służby agrotechnicznej.</u>
579   - <u xml:id="u-19.12" who="#PoselCieslakStanislaw">Są to sumy olbrzymie. Właściwie wykorzystane mogłyby ogromnie posunąć sprawę naprzód i doprowadzić do złagodzenia dysproporcji między rozwojem przemysłu i rolnictwa. Tym bardziej, że zgodnie z zasadą planowania socjalistycznego nakłady te zostały skoncentrowane na kluczowych pozycjach, których rozwiązanie decyduje o wykorzystaniu rezerw znajdujących się w naszym rolnictwie.</u>
580   - <u xml:id="u-19.13" who="#PoselCieslakStanislaw">Tymi kluczowymi pozycjami są: mechanizacja, ochrona roślin i zwierząt, melioracje i wreszcie sprawa budownictwa.</u>
581   - <u xml:id="u-19.14" who="#PoselCieslakStanislaw">Parę słów o mechanizacji rolnictwa. Mówił o niej szeroko poseł Kuligowski. Chciałbym zwrócić uwagę, że powołanie do życia stu nowych ośrodków maszynowych posiada ogromne znaczenie dla dalszej przebudowy rolnictwa, dla umocnienia gospodarki spółdzielni produkcyjnych, zgodnie ze wskazaniami I Zjazdu Spółdzielczości Produkcyjnej, dla przyjścia z ogromną pomocą mało i średniorolnym chłopom gospodarującym jeszcze indywidualnie, którzy zawierając umowy z POM-ami mogą korzystać w dużym stopniu z ich usług.</u>
582   - <u xml:id="u-19.15" who="#PoselCieslakStanislaw">Miałbym jednak pewien dezyderat w imieniu mieszkańców i chłopów ziemi krakowskiej, a nawet sądzę, że sprawa ta dotyczy całego pasa ziem podgórskich od źródeł Sanu aż do Sudetów, do górnego biegu Nysy Łużyckiej. Mianowicie chodzi o to, aby Ministerstwo Rolnictwa i Centralny Zarząd Państwowych Ośrodków Maszynowych, koncentrując nakłady inwestycyjne tam, gdzie ruch spółdzielczości produkcyjnej zatacza coraz szersze kręgi, nie zapominały o potrzebach w tym zakresie i tych ziem górskich, które są obecnie nieraz jeszcze żywnościowo niesamowystarczalne. Lokalizacja na tych terenach POM-ów przyczyniłaby się do przebudowy ustroju rolnictwa na tych terenach. A pamiętajmy, że tereny te w nowym planie 5-letnim staną się obiektem ogromnych nakładów inwestycyjnych, związanych z ujarzmianiem naszych rzek, z uregulowaniem gospodarki wodnej w kraju, z zagospodarowaniem ziem górskich.</u>
583   - <u xml:id="u-19.16" who="#PoselCieslakStanislaw">Dotychczasowa sieć państwowych ośrodków maszynowych na ziemiach górskich przedstawia się niezadowalająco. Na przykład Państwowy Ośrodek Maszynowy w Krynicy musi obsługiwać spółdzielnie oddalone o 60 km. W tych warunkach praca traktorzysty pracującego w oderwaniu od swej bazy jest często niewydajną, ponieważ traktorzysta ten, pracując w oderwaniu od bazy, w dużej odległości od niej, ma wielkie przeszkody w pracy i wykonuje w ciągu tygodnia na swoim traktorze nieraz zaledwie jeden hektar orki i cztery hektary kultywacji.</u>
584   - <u xml:id="u-19.17" who="#PoselCieslakStanislaw">Również tymi ogromnymi odległościami należy tłumaczyć fakt niedostatecznej jeszcze opieki POM-ów w woj. krakowskim nad GOM-ami. Wystarczy powiedzieć, że w naszym województwie gminne ośrodki maszynowe w toku wiosennej akcji siewnej dotychczas, do 20 kwietnia wykonały zaledwie 58% przewidzianego planu prac na rok 1953, bo położone w dużej odległości od sieci POM-ów nie pracują w sposób należyty.</u>
585   - <u xml:id="u-19.18" who="#PoselCieslakStanislaw">Jeżeli chodzi o mechanizację, pragnę mocno podkreślić konieczność stałego szkolenia traktorzystów i wszystkich pracowników POM-ów, nie tylko szkolenia nowego narybku, ale również szkolenia starszych kadr. Postęp techniczny w naszym rolnictwie idzie szybkimi krokami. Traktorzysta wyszkolony w 1949 r. dziś nie daje sobie rady z nowymi maszynami, jakie dzięki szybkiej rozbudowie naszego przemysłu może mu dać do ręki Państwo Ludowe. Nadchodzą sygnały np. z woj. szczecińskiego, że niektórzy traktorzyści nie umieją się w należytym stopniu posługiwać nowymi pługami z podnośnikami, wspaniałymi radzieckimi agregatami do strzyżenia owiec lub wielkimi opylaczami do walki ze szkodnikami roślin. Nie może się powtórzyć taka sytuacja, jaka istnieje np. w spółdzielni w Lulinie, gdzie od trzech miesięcy leży wspaniała radziecka dojarka, której nie można uruchomić dlatego, że nikt w powiecie nie jest w stanie pokazać członkom spółdzielni produkcyjnej, jak należy posługiwać się tym narzędziem.</u>
586   - <u xml:id="u-19.19" who="#PoselCieslakStanislaw">Przy tak ogromnym wzroście nakładów na mechanizację i na rozbudowę POM-ów specjalnie odpowiedzialne obowiązki ciążą i na radach narodowych. Wykorzystanie mocy produkcyjnej POM-ów w roku ubiegłym wynosiło zaledwie 70%. Przy dalszej rozbudowie sieci POM-ów, przy dalszym szkoleniu traktorzystów stoi przed nami również sprawa pełnego wykorzystania mocy produkcyjnej maszyn, z ogromnym wysiłkiem dostarczonych przez klasę robotniczą i Państwo Ludowe chłopom w celu podniesienia produkcji rolnej. Stwierdzić musimy, że powiatowe i gminne rady narodowe nie zawsze w sposób energiczny i skuteczny współpracują z państwowymi ośrodkami maszynowymi. Tak na przykład Powiatowa Rada Narodowa w Nowym Dworze obojętnie patrzy na to, że w świeżo założonym POM-ie w Nowym Dworze traktorzyści od dwóch miesięcy śpią na betonie, podczas gdy w najbliższej miejscowości przy pewnej inicjatywie rady narodowej z pewnością znalazłyby się mieszkania dla tej ofiarnej, bardzo wiele dającej rolnictwu kadry naszych traktorzystów i traktorzystek. Tego typu bezduszna obojętność na potrzeby pracowników ośrodków maszynowych jest oczywiście karygodna i nie powinna się więcej zdarzać.</u>
587   - <u xml:id="u-19.20" who="#PoselCieslakStanislaw">Gdy mowa o mechanizacji, która dotyczy głównie, choć nie wyłącznie produkcji roślinnej, pragnę zwrócić uwagę na sprawy mające ogromne znaczenie dla produkcji roślinnej, mianowicie na sprawę nawozów sztucznych i sprawę nasiennictwa. Przy poprzednim układzie cen, gdy nawozy sztuczne sprzedawane były chłopom poniżej kosztów własnych, poniżej kosztów produkcji i transportu, stwierdzaliśmy w terenie ogromnie wiele wypadków marnotrawstwa tego cennego środka produkcji zarówno przy magazynowaniu, transporcie jak i przy użyciu w PGR-ach, w spółdzielniach produkcyjnych, a zwłaszcza wśród indywidualnych gospodarstw. Nowy układ cen, ustalonych uchwałą Rządu z 3 stycznia br., ustala ceny nawozów sztucznych na właściwym poziomie i — trzeba przyznać — zapobiega w ten sposób ich marnotrawstwu, zachęca natomiast do prawidłowego ich użytkowania.</u>
588   - <u xml:id="u-19.21" who="#PoselCieslakStanislaw">Nasze gminne spółdzielnie Samopomocy Chłopskiej, jak również powiatowe i wojewódzkie ich związki oraz Centrala Rolnicza, jeżeli chodzi o rozprowadzenie nawozów sztucznych, w tym roku nie zdały jednak dobrze egzaminu. Nie zatroszczyły się o potrzebne ilości i o właściwe ich rozprowadzenie i spotykamy się z takim zjawiskiem, że nawozy sztuczne, do których użycia musimy przywiązywać tak ogromną wagę, na jednych terenach pozostają w magazynach, a na innych terenach chłopi tych nawozów w dostatecznej ilości nie dostają. Tak np. ob. Czub Franciszek ze wsi Jeleśnia w pow. żywieckim jeszcze w liście z 20 kwietnia br. skarży się na brak nawozów sztucznych w najbliższej gminnej spółdzielni.</u>
589   - <u xml:id="u-19.22" who="#PoselCieslakStanislaw">Przechodzę do sprawy nasiennictwa. Do tej dziedziny gospodarki narodowej uchwała Prezydium Rządu z Iipca 1952 r. wprowadziła sporo ładu i porządku, ale trzeba powiedzieć otwarcie, że w tej dziedzinie jeszcze jest bardzo wiele do zrobienia.</u>
590   - <u xml:id="u-19.23" who="#PoselCieslakStanislaw">O ile produkcja i rozprowadzenie nasion selekcyjnych czterech zbóż chlebowych na ogół przebiega sprawnie, to zupełnie inaczej przedstawia się zaopatrzenie rolnictwa w nasiona innych roślin, nawet ziemniaków.</u>
591   - <u xml:id="u-19.24" who="#PoselCieslakStanislaw">Chciałem tu jeszcze, korzystając z obecności Wicepremiera do spraw rolnictwa i leśnictwa, zwrócić uwagę Wysokiego Rządu na fakt katastrofalnej sytuacji na odcinku lnu. W 1947 r. plany z 1 ha wynosiły 22,6 q, spadły one niestety w 1952 r. do 21,1 q z ha. Jeżeli w IV i V klasie słomy mieliśmy w 1947 r. około 23% całej masy towarowej słomy w Polsce, to w 1952 r. do ostatnich dwóch klas zakwalifikowano ponad 81% ogólnej masy towarowej lnu. Len jest rośliną łatwo wyradzającą się. Przyczyną tego spadku produkcji i obniżenia klasy, co zniechęca chłopów do kontraktacji, jest brak nasion lnu. Mamy państwowe gospodarstwa rolne, mamy szereg dobrze pracujących spółdzielni produkcyjnych, mamy 10 instytutów badawczych, nie potrafiliśmy jednak, jak dotychczas, opanować tej tak ważnej dziedziny dla naszego rolnictwa i przemysłu.</u>
592   - <u xml:id="u-19.25" who="#PoselCieslakStanislaw">Podobnie wygląda sytuacja na odcinku kukurydzy, której Plan 6-letni dużo poświęca miejsca i uwagi. Musimy uprawę tej rośliny podnieść w naszym kraju. W tej chwili istnieje możność rozszerzenia areału uprawy kukurydzy, a stwierdzamy kompletny brak nasion.</u>
593   - <u xml:id="u-19.26" who="#PoselCieslakStanislaw">Odczuwa się również brak nasion roślin pastewnych. Przy wielkiej akcji melioracyjnej mamy możność stworzenia jak największej bazy paszowej, a przeszkadza brak nasion traw. Ważną sprawą jest sprawa nasion koniczyny i lucerny, co do których w terenie mamy ogromnie dużo zapytań, trudności i żalów.</u>
594   - <u xml:id="u-19.27" who="#PoselCieslakStanislaw">Chociaż ta sprawa jest trudna, podlega ona bowiem kilku resortom, jednak i w tej dziedzinie potrzebne są energiczniejsze decyzje, które by sprawę nasiennictwa postawiły właściwie dla pełnego wykonania tych zadań, jakie przed nami stoją w 1953 r.</u>
595   - <u xml:id="u-19.28" who="#PoselCieslakStanislaw">Jeśli chodzi o melioracje, to nakłady państwa w tej dziedzinie ogromnie rosną. Wzrost nakładów na melioracje ma więc decydujące znaczenie dla stworzenia bazy paszowej. Z ogromną radością chciałbym się podzielić z Wysokim Sejmem wiadomością, świadczącą o głębokim zrozumieniu tych spraw przez Rząd, że projekt wniesiony na Komisję Budżetową, aby wprowadzić do budżetu sumę 400.000 zł na nagrody dla przodujących w czynie melioracyjnym gromad indywidualnych i spółdzielni produkcyjnych, spotkał się z najbardziej życzliwym przyjęciem. Wzrost nakładów państwa na melioracje i upowszechnienie czynu melioracyjnego przyczyni się więc z pewnością do ogromnego wzrostu bazy paszowej w 1953 r.</u>
596   - <u xml:id="u-19.29" who="#PoselCieslakStanislaw">W dziedzinie ochrony roślin i zwierząt mamy duże rezultaty. Zwłaszcza należy podkreślić ogromną poprawę wyników pracy państwowej służby weterynaryjnej. Rzeczywiście dziedzina weterynarii — jak świadczą o tym wypowiedzi chłopów w rozmowach z nimi i w czasie wyjazdów — zrobiła ogromny postęp. Wciąż jednak jeszcze niedostatecznie przedstawia się sprawa materiału zarodowego.</u>
597   - <u xml:id="u-19.30" who="#PoselCieslakStanislaw">Uchwała z dnia 3 stycznia 1953 r. stworzyła nowe bodźce ekonomiczne wzrostu produkcji rolnej. Obserwujemy w terenie w rozmowach z chłopami, przy spotkaniach z wyborcami w okręgach wiejskich duże zainteresowanie nasionami, nowymi maszynami i możliwością ich wypożyczania, doborowym materiałem zarodowym w hodowli. Po uchwale z dnia 3 stycznia zaczęły działać z ogromną siłą nowe bodźce ekonomiczne, które zachęcają dziś rolników do podnoszenia produkcji rolnej. A tymczasem w zaopatrzeniu wsi w środki produkcji panuje w naszej gospodarce jeszcze pewien chaos. Tak np. Centrala Obrotu Zwierzętami Hodowlanymi prowadzi politykę zbyt wygodną, tzn. czeka tylko na zamówienia, nie propaguje wśród rolników materiału zarodowego, nie prowadzi planowego skupu. I w tej dziedzinie oczekujemy jak najenergiczniejszej akcji Rządu i lepszej organizacji sprawy dostarczania rolnictwu — zwłaszcza spółdzielniom produkcyjnym, które zgodnie z wytycznymi I Kongresu Spółdzielczości Produkcyjnej kładą większy nacisk na hodowlę — dobrego materiału hodowlanego, postawienia sprawy reprodukcji materiału zarodowego, skupu i rozprowadzenia na właściwym poziomie.</u>
598   - <u xml:id="u-19.31" who="#PoselCieslakStanislaw">Dwa słowa o pracy naszych rolniczych instytutów badawczych. Z ogromnym zainteresowaniem rolnicy mało i średniorolni, chłopi-spółdzielcy, robotnicy PGR-ów czytają o wielkich pracach badawczych podjętych w Instytucie Zootechnicznym nad wyprodukowaniem w naszym kraju nowych ras zwierzęcych. W dziedzinie owczarstwa mamy nie tylko wielkie osiągnięcia, ale mamy również ogromne wysiłki w kierunku upowszechnienia tych osiągnięć. Na odcinku jednak bydła rogatego i trzody chlewnej — poza jednostkowymi wyczynami, jak np. wyhodowanie przez inżyniera Krautforsta wielkiej, polskiej, białej świni zwisłouchej — nie mamy dostatecznych wysiłków dla upowszechnienia dobrego nowego materiału zarodowego. Ta sprawa wymaga również energiczniejszego załatwienia. W związku z tym generalny apel do naszych naukowców i jednocześnie wielka prośba o to, aby nie zamykali się w swoich gabinetach i warsztatach badawczych, aby nie ograniczali swoich doświadczeń tylko do poletek i obór instytutów naukowych, dlatego że w tych warunkach będziemy musieli czekać całe lata na dobre nasiona i nowe rasy.</u>
599   - <u xml:id="u-19.32" who="#PoselCieslakStanislaw">Ze strony mas chłopskich jest ogromny pęd do wiedzy, do doświadczalnictwa. Świadczy o tym wymownie konkurs rozpisany w „Gromadzie-Rolniku”, bardzo mocno obsadzony przez korespondentów, świadczą o tym liczne wypowiedzi chłopów. Chłop chcę pod kierunkiem naukowców prowadzić doświadczenia. Przez stworzenie przy każdym instytucie sieci korespondentów rolnych, przez powierzenie spółdzielniom pewnych doświadczeń zaplanowanych przez instytuty będziemy mogli w o wiele szybszym terminie, niż to planują dziś instytuty, uzyskać czy to nowe nasiona, czy nowy materiał zarodowy, czy też przeprowadzić pewne doświadczenia, które konieczne są z punktu widzenia postępu naszego rolnictwa. Nasz budżet przeznacza na te cele ogromne sumy, trzeba je tylko dobrze wykorzystać.</u>
600   - <u xml:id="u-19.33" who="#PoselCieslakStanislaw">Mimo tych braków, na które uważałem za swój obowiązek zwrócić uwagę, rolnictwo nasze szybko rozwija się dzięki ogromnej pomocy państwa. Trzeba jednak w ramy planu i budżetu wlać żywą rewolucyjną treść. I to jest zadaniem rad narodowych i komitetów Frontu Narodowego, wszystkich organizacji politycznych i społecznych działających na terenie wiejskim.</u>
601   - <u xml:id="u-19.34" who="#PoselCieslakStanislaw">Pragnę dać jeden przykład, jak bezpartyjny działacz Frontu Narodowego, przewodniczący komisji rolnej gminnej rady narodowej w sposób właściwy podszedł do rozwiązywania jednej z trudnych, skomplikowanych i tak ważnych dla całego narodu spraw z problematyki gospodarczej rolnictwa. Rzecz działa się w powiecie myślenickim, w gminie Łętownia, we wsi Tokarnia. Ob. Hanusiak Stanisław, przewodniczący komisji rolnej gminnej rady narodowej, wielokrotnie stykał się ze skargami chłopów, że obowiązkowe dostawy ziemniaków są uciążliwe. Zaczął tę sprawę badać i stwierdził, że w 320 gospodarstwach w Tokarni przeciętna wydajność ziemniaków z hektara wynosi zaledwie 72 q. Wobec tego zadał sobie trud i założył 7 poletek doświadczalnych i stosując zasady nowoczesnej agrotechniki na tych 7 poletkach rozpoczął uprawę doświadczalną ziemniaków, aby przekonać rolników, jakie wyniki mogą osiągnąć przy prawidłowym wykorzystaniu zdobyczy nowoczesnej techniki i nauki. Uzyskał plon od 170 do 200 q z ha. Następnie wraz z członkami komisji rolnej gminnej rady narodowej obszedł wszystkich rolników mało i średniorolnych, przedyskutował z nimi sprawę sadzeniaków, właściwych metod uprawy i pielęgnacji tej cennej rośliny i doprowadził do tego, że wieś, która zalegała z obowiązkowymi dostawami ziemniaków, wieś, której mieszkańcy narzekali często na zbyt wysokie dostawy — podniosła uprawę ziemniaków i dziś przoduje w odstawie ziemniaków nie tylko na terenie powiatu, ale i całego województwa.</u>
602   - <u xml:id="u-19.35" who="#PoselCieslakStanislaw">Oto jest przykład, jak można i trzeba łączyć wielkie zadania i funkcje członków rady narodowej oraz działaczy Frontu Narodowego z trocką o stały wzrost produkcji rolnej naszego kraju zgodnie z potrzebami naszego narodu.</u>
603   - <u xml:id="u-19.36" who="#PoselCieslakStanislaw">Omawiając tak szczegółowo część 26 i 27 budżetu centralnego i część 3 budżetu terenowego — pragnę zakończyć wnioskiem, że posłowie woj. krakowskiego, ziemi krakowskiej, których z tej wysokiej trybuny mam zaszczyt reprezentować, widząc ogromne nakłady Państwa Ludowego, zgodnie z zasadami sojuszu robotniczo-chłopskiego, widząc w tym budżecie właściwe ramy do rozwinięcia szerokiej działalności uświadamiającej i wychowawczej w kierunku mobilizacji pracujących chłopów i robotników rolnych, pracowników państwowej służby agrotechnicznej, jak również pracowników POM-ów i GOM-ów wokół wykonywania i realizacji zadań roku 1953 — głosować będą nie tylko za tą częścią budżetu dotyczącą rolnictwa, lecz i za całością budżetu jako budżetu wielkiego rozkwitu gospodarczego i kulturalnego naszego kraju, jako budżetu umocnienia siły i obronności naszego kraju, budżetu ogromnego wkładu Polski Ludowej w wielkie dzieło Umocnienia pokoju.</u>
  614 + <u xml:id="u-19.0" who="#PosełCieślakStanisław">Wysoki Sejmie! Przyjmując wytyczne Planu 6-letniego chłopi-spółdzielcy, mało i średniorolni chłopi, robotnicy rolni z PGR-ów, pracownicy POM-ów i GOM-ów i państwowej służby agrotechnicznej zobowiązali się uroczyście wobec całego narodu dać krajowi w ciągu lat sześciu, do r. 1955, o 18 mln ton różnych ziemiopłodów więcej niż w r. 1949, w tym o 1 mln ton więcej pszenicy, o 3 mln ton więcej buraków cukrowych, o 9 mln ton więcej ziemniaków. Zobowiązali się do wyhodowania o 3 mln sztuk bydła rogatego i o 4,5 mln sztuk trzody chlewnej więcej, o 2 mln sztuk więcej owiec i o przeszło 30 mln więcej sztuk drobiu. Zobowiązali się oni dać krajowi co najmniej o 10 miliardów litrów mleka, o tysiące ton mięsa, jaj. tłuszczu więcej, niż dało nasze rolnictwo w 1949 r.</u>
  615 + <u xml:id="u-19.1" who="#PosełCieślakStanisław">Jeżeli chodzi o plan rolnictwa na rok 1953, to mówił o nim szczegółowo jeden z moich przedmówców, poseł Kuligowski z Wrocławia. Nie będę więc powtarzał tych cyfr, które on gruntownie przeanalizował.</u>
  616 + <u xml:id="u-19.2" who="#PosełCieślakStanisław">Pragnę jednak zwrócić uwagę Wysokiego Sejmu na ogromne znaczenie tego specjalnie roku dla realizacji całości zadań podjętych przez nasze rolnictwo w okresie Planu 6-letniego. Jest to bowiem rok szczególny, w którym przystąpiliśmy do gruntownej ofensywy na powstałą w ciągu naszego rozwoju dysproporcję między tempem rozwoju przemysłu a tempem rozwoju rolnictwa, między możliwościami produkcyjnymi naszego rolnictwa a potrzebami naszego narodu. Przystąpiliśmy do tej generalnej ofensywy uzbrojeni w wytyczne VII i VIII Plenum KC PZPR i w genialne wskazania Przewodniczącego naszej Partii, Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta.</u>
  617 + <u xml:id="u-19.3" who="#PosełCieślakStanisław">Oczywiście nie będziemy w stanie w ciągu jednego roku zlikwidować wszystkich dysproporcji, jakie zaznaczyły się między tempem rozwoju naszego rolnictwa a tempem rozwoju naszego przemysłu. Likwidacja tych dysproporcji jest procesem długotrwałym i wymaga gruntownej przebudowy rolnictwa w kierunku socjalizmu, ograniczenia i likwidacji elementów kapitalistycznych zagnieżdżonych mocno w naszym rolnictwie, unowocześnienia całej produkcji rolnej i wyposażenia naszego rolnictwa w przodującą, postępową technikę.</u>
  618 + <u xml:id="u-19.4" who="#PosełCieślakStanisław">Ale plan gospodarczy na rok 1953, mimo pozornie niewysokich wskaźników wzrostu, powinien nas mobilizować do tego, aby zrobić poważny krok na drodze likwidacji tych dysproporcji. A są do tego wszelkie realne warunki.</u>
  619 + <u xml:id="u-19.5" who="#PosełCieślakStanisław">Pragnąłbym zwrócić uwagę na fakt, że operując danymi o przeciętnym rozwoju naszego rolnictwa, wskazując wielokrotnie z dumą na fakt stałego wzrostu i rozwoju produkcji rolnej w naszym kraju w warunkach władzy ludowej, w Polsce Ludowej — zapominamy często, o ogromnej dysproporcji, jaka zachodzi pomiędzy wynikami poszczególnych grup gospodarstw na całym obszarze naszego kraju. Wiemy np., że PGR-y miały w zeszłym roku poważne trudności i nie wykonały całości planowanych zadań. Ale z drugiej strony nie powinniśmy zapominać o tym, że obok słabych, nie nadążających gospodarstw mamy również takie wzorowe państwowe gospodarstwa rolne, jak gospodarstwo Moruny w woj. olsztyńskim, gdzie tak rozwinięto hodowlę, że nie tylko wykonano, ale i przekroczono dwukrotnie wytyczne Planu 6-letniego dla tego obszaru. Nie zapominajmy, że mamy takie państwowe gospodarstwa rolne jak Osławice w woj. gdańskim, gdzie od kilku lat nie zbiera się poniżej 40 q czterech zbóż chlebowych z jednego ha, a więc wyżej od tych wytycznych, jakie przed rolnictwem i przed PGR-ami postawił Plan 6-letni na rok 1955.</u>
  620 + <u xml:id="u-19.6" who="#PosełCieślakStanisław">Podobną sytuację obserwujemy i w grupie spółdzielni produkcyjnych. Obok znanych, wyróżniających się nowatorstwem w pracy spółdzielni produkcyjnych w Dolicach, w Szczawienku, Boryszewie, Wilczkowie, Milinie, Lulinie, Wilamowej i wielu innych — mamy jeszcze sporo spółdzielni produkcyjnych opóźnionych w rozwoju, nie umocnionych społecznie, gospodarczo, politycznie i organizacyjnie, których wyniki pracy są jeszcze niezadowalające, poniżej przeciętnej wytycznych Planu 6-letniego.</u>
  621 + <u xml:id="u-19.7" who="#PosełCieślakStanisław">Podobna sytuacja jest i na odcinku drobnych i średnich gospodarstw rolnych. Podczas gdy w całym kraju wydajność lnu z hektara wynosi 21,1 q, ob. Jan Ekman ze wsi Porzysk w woj. koszalińskim produkuje przeciętnie słomy lnianej 54 q z ha, a więc 2,5 raza więcej od przeciętnej uzyskiwanej w całym kraju. Podczas gdy cały szereg gospodarstw drobnych i średnich nie daje dostatecznie wysokiej towarowości, dostatecznej ilości nadwyżki na rynek w formie zarówno obowiązkowych dostaw, jak kontraktacji, czy wolnorynkowej sprzedaży — ob. Stanisław Malinowski ze wsi Grębocice w pow. głogowskim na 93 arach użytków rolnych utrzymuje jedną krowę o wysokiej mleczności, trzy świnie, trzy owce, podejmuje plantację buraka cukrowego i lnu i dostarczył w zeszłym roku surowca wystarczającego do produkcji 200 kg cukru.</u>
  622 + <u xml:id="u-19.8" who="#PosełCieślakStanisław">Takich przykładów można by mnożyć wiele. Świadczą one o tym, jak ogromne rezerwy istnieją w PGR-ach, jak ogromne rezerwy jeszcze niewykorzystane tkwią w wielu dawnych, od kilku lat istniejących i w świeżo założonych spółdzielniach produkcyjnych, jak ogromne rezerwy tkwią jeszcze w drobnych i średnich gospodarstwach chłopskich.</u>
  623 + <u xml:id="u-19.9" who="#PosełCieślakStanisław">Zadaniem rad narodowych, komitetów Frontu Narodowego, działaczy Frontu Narodowego jest pełna mobilizacja chłopów pracujących, robotników rolnych, pracowników POM-ów i GOM-ów dla uruchomienia tych rezerw, dla wykonania i przekroczenia tych zadań, jakie plan gospodarczy na rok 1953 stawia przed naszym rolnictwem.</u>
  624 + <u xml:id="u-19.10" who="#PosełCieślakStanisław">Przez upowszechnienie wyników poszczególnych przodujących gospodarstw rolnych, przez podciąganie gospodarstw pozostających jeszcze w tyle do poziomu gospodarstw przodujących, przez stałą i energiczną walkę z wyzyskiem kułackim, przez ukrócenie i likwidowanie tego wyzysku (bo jest on jednym z największych hamulców wzrostu produkcji rolnej naszego kraju), przez energiczne torowanie drogi postępowi technicznemu — potrafimy nie tylko wykonać, ale i przekroczyć wielkie zadania, jakie przed rolnictwem naszym stawia plan gospodarczy na rok 1953. Potrafimy to tym łatwiej, że budżet Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w swojej części 26 i 27 budżetu centralnego i w swojej części 3 budżetu terenowego przeznacza ogromne sumy na popieranie produkcji rolnej, na stworzenie warunków do przekraczania planów produkcyjnych w PGR-ach, spółdzielniach produkcyjnych oraz małych i średnich gospodarstwach chłopskich.</u>
  625 + <u xml:id="u-19.11" who="#PosełCieślakStanisław">Nakłady państwa na rolnictwo wyrażają się w łącznej kwocie 3,5 miliarda zł: 2,5 miliarda na popieranie produkcji rolnej i 1 miliard na oświatę rolniczą, instytuty naukowe i utrzymanie państwowej służby agrotechnicznej.</u>
  626 + <u xml:id="u-19.12" who="#PosełCieślakStanisław">Są to sumy olbrzymie. Właściwie wykorzystane mogłyby ogromnie posunąć sprawę naprzód i doprowadzić do złagodzenia dysproporcji między rozwojem przemysłu i rolnictwa. Tym bardziej, że zgodnie z zasadą planowania socjalistycznego nakłady te zostały skoncentrowane na kluczowych pozycjach, których rozwiązanie decyduje o wykorzystaniu rezerw znajdujących się w naszym rolnictwie.</u>
  627 + <u xml:id="u-19.13" who="#PosełCieślakStanisław">Tymi kluczowymi pozycjami są: mechanizacja, ochrona roślin i zwierząt, melioracje i wreszcie sprawa budownictwa.</u>
  628 + <u xml:id="u-19.14" who="#PosełCieślakStanisław">Parę słów o mechanizacji rolnictwa. Mówił o niej szeroko poseł Kuligowski. Chciałbym zwrócić uwagę, że powołanie do życia stu nowych ośrodków maszynowych posiada ogromne znaczenie dla dalszej przebudowy rolnictwa, dla umocnienia gospodarki spółdzielni produkcyjnych, zgodnie ze wskazaniami I Zjazdu Spółdzielczości Produkcyjnej, dla przyjścia z ogromną pomocą mało i średniorolnym chłopom gospodarującym jeszcze indywidualnie, którzy zawierając umowy z POM-ami mogą korzystać w dużym stopniu z ich usług.</u>
  629 + <u xml:id="u-19.15" who="#PosełCieślakStanisław">Miałbym jednak pewien dezyderat w imieniu mieszkańców i chłopów ziemi krakowskiej, a nawet sądzę, że sprawa ta dotyczy całego pasa ziem podgórskich od źródeł Sanu aż do Sudetów, do górnego biegu Nysy Łużyckiej. Mianowicie chodzi o to, aby Ministerstwo Rolnictwa i Centralny Zarząd Państwowych Ośrodków Maszynowych, koncentrując nakłady inwestycyjne tam, gdzie ruch spółdzielczości produkcyjnej zatacza coraz szersze kręgi, nie zapominały o potrzebach w tym zakresie i tych ziem górskich, które są obecnie nieraz jeszcze żywnościowo niesamowystarczalne. Lokalizacja na tych terenach POM-ów przyczyniłaby się do przebudowy ustroju rolnictwa na tych terenach. A pamiętajmy, że tereny te w nowym planie 5-letnim staną się obiektem ogromnych nakładów inwestycyjnych, związanych z ujarzmianiem naszych rzek, z uregulowaniem gospodarki wodnej w kraju, z zagospodarowaniem ziem górskich.</u>
  630 + <u xml:id="u-19.16" who="#PosełCieślakStanisław">Dotychczasowa sieć państwowych ośrodków maszynowych na ziemiach górskich przedstawia się niezadowalająco. Na przykład Państwowy Ośrodek Maszynowy w Krynicy musi obsługiwać spółdzielnie oddalone o 60 km. W tych warunkach praca traktorzysty pracującego w oderwaniu od swej bazy jest często niewydajną, ponieważ traktorzysta ten, pracując w oderwaniu od bazy, w dużej odległości od niej, ma wielkie przeszkody w pracy i wykonuje w ciągu tygodnia na swoim traktorze nieraz zaledwie jeden hektar orki i cztery hektary kultywacji.</u>
  631 + <u xml:id="u-19.17" who="#PosełCieślakStanisław">Również tymi ogromnymi odległościami należy tłumaczyć fakt niedostatecznej jeszcze opieki POM-ów w woj. krakowskim nad GOM-ami. Wystarczy powiedzieć, że w naszym województwie gminne ośrodki maszynowe w toku wiosennej akcji siewnej dotychczas, do 20 kwietnia wykonały zaledwie 58% przewidzianego planu prac na rok 1953, bo położone w dużej odległości od sieci POM-ów nie pracują w sposób należyty.</u>
  632 + <u xml:id="u-19.18" who="#PosełCieślakStanisław">Jeżeli chodzi o mechanizację, pragnę mocno podkreślić konieczność stałego szkolenia traktorzystów i wszystkich pracowników POM-ów, nie tylko szkolenia nowego narybku, ale również szkolenia starszych kadr. Postęp techniczny w naszym rolnictwie idzie szybkimi krokami. Traktorzysta wyszkolony w 1949 r. dziś nie daje sobie rady z nowymi maszynami, jakie dzięki szybkiej rozbudowie naszego przemysłu może mu dać do ręki Państwo Ludowe. Nadchodzą sygnały np. z woj. szczecińskiego, że niektórzy traktorzyści nie umieją się w należytym stopniu posługiwać nowymi pługami z podnośnikami, wspaniałymi radzieckimi agregatami do strzyżenia owiec lub wielkimi opylaczami do walki ze szkodnikami roślin. Nie może się powtórzyć taka sytuacja, jaka istnieje np. w spółdzielni w Lulinie, gdzie od trzech miesięcy leży wspaniała radziecka dojarka, której nie można uruchomić dlatego, że nikt w powiecie nie jest w stanie pokazać członkom spółdzielni produkcyjnej, jak należy posługiwać się tym narzędziem.</u>
  633 + <u xml:id="u-19.19" who="#PosełCieślakStanisław">Przy tak ogromnym wzroście nakładów na mechanizację i na rozbudowę POM-ów specjalnie odpowiedzialne obowiązki ciążą i na radach narodowych. Wykorzystanie mocy produkcyjnej POM-ów w roku ubiegłym wynosiło zaledwie 70%. Przy dalszej rozbudowie sieci POM-ów, przy dalszym szkoleniu traktorzystów stoi przed nami również sprawa pełnego wykorzystania mocy produkcyjnej maszyn, z ogromnym wysiłkiem dostarczonych przez klasę robotniczą i Państwo Ludowe chłopom w celu podniesienia produkcji rolnej. Stwierdzić musimy, że powiatowe i gminne rady narodowe nie zawsze w sposób energiczny i skuteczny współpracują z państwowymi ośrodkami maszynowymi. Tak na przykład Powiatowa Rada Narodowa w Nowym Dworze obojętnie patrzy na to, że w świeżo założonym POM-ie w Nowym Dworze traktorzyści od dwóch miesięcy śpią na betonie, podczas gdy w najbliższej miejscowości przy pewnej inicjatywie rady narodowej z pewnością znalazłyby się mieszkania dla tej ofiarnej, bardzo wiele dającej rolnictwu kadry naszych traktorzystów i traktorzystek. Tego typu bezduszna obojętność na potrzeby pracowników ośrodków maszynowych jest oczywiście karygodna i nie powinna się więcej zdarzać.</u>
  634 + <u xml:id="u-19.20" who="#PosełCieślakStanisław">Gdy mowa o mechanizacji, która dotyczy głównie, choć nie wyłącznie produkcji roślinnej, pragnę zwrócić uwagę na sprawy mające ogromne znaczenie dla produkcji roślinnej, mianowicie na sprawę nawozów sztucznych i sprawę nasiennictwa. Przy poprzednim układzie cen, gdy nawozy sztuczne sprzedawane były chłopom poniżej kosztów własnych, poniżej kosztów produkcji i transportu, stwierdzaliśmy w terenie ogromnie wiele wypadków marnotrawstwa tego cennego środka produkcji zarówno przy magazynowaniu, transporcie jak i przy użyciu w PGR-ach, w spółdzielniach produkcyjnych, a zwłaszcza wśród indywidualnych gospodarstw. Nowy układ cen, ustalonych uchwałą Rządu z 3 stycznia br., ustala ceny nawozów sztucznych na właściwym poziomie i — trzeba przyznać — zapobiega w ten sposób ich marnotrawstwu, zachęca natomiast do prawidłowego ich użytkowania.</u>
  635 + <u xml:id="u-19.21" who="#PosełCieślakStanisław">Nasze gminne spółdzielnie Samopomocy Chłopskiej, jak również powiatowe i wojewódzkie ich związki oraz Centrala Rolnicza, jeżeli chodzi o rozprowadzenie nawozów sztucznych, w tym roku nie zdały jednak dobrze egzaminu. Nie zatroszczyły się o potrzebne ilości i o właściwe ich rozprowadzenie i spotykamy się z takim zjawiskiem, że nawozy sztuczne, do których użycia musimy przywiązywać tak ogromną wagę, na jednych terenach pozostają w magazynach, a na innych terenach chłopi tych nawozów w dostatecznej ilości nie dostają. Tak np. ob. Czub Franciszek ze wsi Jeleśnia w pow. żywieckim jeszcze w liście z 20 kwietnia br. skarży się na brak nawozów sztucznych w najbliższej gminnej spółdzielni.</u>
  636 + <u xml:id="u-19.22" who="#PosełCieślakStanisław">Przechodzę do sprawy nasiennictwa. Do tej dziedziny gospodarki narodowej uchwała Prezydium Rządu z Iipca 1952 r. wprowadziła sporo ładu i porządku, ale trzeba powiedzieć otwarcie, że w tej dziedzinie jeszcze jest bardzo wiele do zrobienia.</u>
  637 + <u xml:id="u-19.23" who="#PosełCieślakStanisław">O ile produkcja i rozprowadzenie nasion selekcyjnych czterech zbóż chlebowych na ogół przebiega sprawnie, to zupełnie inaczej przedstawia się zaopatrzenie rolnictwa w nasiona innych roślin, nawet ziemniaków.</u>
  638 + <u xml:id="u-19.24" who="#PosełCieślakStanisław">Chciałem tu jeszcze, korzystając z obecności Wicepremiera do spraw rolnictwa i leśnictwa, zwrócić uwagę Wysokiego Rządu na fakt katastrofalnej sytuacji na odcinku lnu. W 1947 r. plany z 1 ha wynosiły 22,6 q, spadły one niestety w 1952 r. do 21,1 q z ha. Jeżeli w IV i V klasie słomy mieliśmy w 1947 r. około 23% całej masy towarowej słomy w Polsce, to w 1952 r. do ostatnich dwóch klas zakwalifikowano ponad 81% ogólnej masy towarowej lnu. Len jest rośliną łatwo wyradzającą się. Przyczyną tego spadku produkcji i obniżenia klasy, co zniechęca chłopów do kontraktacji, jest brak nasion lnu. Mamy państwowe gospodarstwa rolne, mamy szereg dobrze pracujących spółdzielni produkcyjnych, mamy 10 instytutów badawczych, nie potrafiliśmy jednak, jak dotychczas, opanować tej tak ważnej dziedziny dla naszego rolnictwa i przemysłu.</u>
  639 + <u xml:id="u-19.25" who="#PosełCieślakStanisław">Podobnie wygląda sytuacja na odcinku kukurydzy, której Plan 6-letni dużo poświęca miejsca i uwagi. Musimy uprawę tej rośliny podnieść w naszym kraju. W tej chwili istnieje możność rozszerzenia areału uprawy kukurydzy, a stwierdzamy kompletny brak nasion.</u>
  640 + <u xml:id="u-19.26" who="#PosełCieślakStanisław">Odczuwa się również brak nasion roślin pastewnych. Przy wielkiej akcji melioracyjnej mamy możność stworzenia jak największej bazy paszowej, a przeszkadza brak nasion traw. Ważną sprawą jest sprawa nasion koniczyny i lucerny, co do których w terenie mamy ogromnie dużo zapytań, trudności i żalów.</u>
  641 + <u xml:id="u-19.27" who="#PosełCieślakStanisław">Chociaż ta sprawa jest trudna, podlega ona bowiem kilku resortom, jednak i w tej dziedzinie potrzebne są energiczniejsze decyzje, które by sprawę nasiennictwa postawiły właściwie dla pełnego wykonania tych zadań, jakie przed nami stoją w 1953 r.</u>
  642 + <u xml:id="u-19.28" who="#PosełCieślakStanisław">Jeśli chodzi o melioracje, to nakłady państwa w tej dziedzinie ogromnie rosną. Wzrost nakładów na melioracje ma więc decydujące znaczenie dla stworzenia bazy paszowej. Z ogromną radością chciałbym się podzielić z Wysokim Sejmem wiadomością, świadczącą o głębokim zrozumieniu tych spraw przez Rząd, że projekt wniesiony na Komisję Budżetową, aby wprowadzić do budżetu sumę 400.000 zł na nagrody dla przodujących w czynie melioracyjnym gromad indywidualnych i spółdzielni produkcyjnych, spotkał się z najbardziej życzliwym przyjęciem. Wzrost nakładów państwa na melioracje i upowszechnienie czynu melioracyjnego przyczyni się więc z pewnością do ogromnego wzrostu bazy paszowej w 1953 r.</u>
  643 + <u xml:id="u-19.29" who="#PosełCieślakStanisław">W dziedzinie ochrony roślin i zwierząt mamy duże rezultaty. Zwłaszcza należy podkreślić ogromną poprawę wyników pracy państwowej służby weterynaryjnej. Rzeczywiście dziedzina weterynarii — jak świadczą o tym wypowiedzi chłopów w rozmowach z nimi i w czasie wyjazdów — zrobiła ogromny postęp. Wciąż jednak jeszcze niedostatecznie przedstawia się sprawa materiału zarodowego.</u>
  644 + <u xml:id="u-19.30" who="#PosełCieślakStanisław">Uchwała z dnia 3 stycznia 1953 r. stworzyła nowe bodźce ekonomiczne wzrostu produkcji rolnej. Obserwujemy w terenie w rozmowach z chłopami, przy spotkaniach z wyborcami w okręgach wiejskich duże zainteresowanie nasionami, nowymi maszynami i możliwością ich wypożyczania, doborowym materiałem zarodowym w hodowli. Po uchwale z dnia 3 stycznia zaczęły działać z ogromną siłą nowe bodźce ekonomiczne, które zachęcają dziś rolników do podnoszenia produkcji rolnej. A tymczasem w zaopatrzeniu wsi w środki produkcji panuje w naszej gospodarce jeszcze pewien chaos. Tak np. Centrala Obrotu Zwierzętami Hodowlanymi prowadzi politykę zbyt wygodną, tzn. czeka tylko na zamówienia, nie propaguje wśród rolników materiału zarodowego, nie prowadzi planowego skupu. I w tej dziedzinie oczekujemy jak najenergiczniejszej akcji Rządu i lepszej organizacji sprawy dostarczania rolnictwu — zwłaszcza spółdzielniom produkcyjnym, które zgodnie z wytycznymi I Kongresu Spółdzielczości Produkcyjnej kładą większy nacisk na hodowlę — dobrego materiału hodowlanego, postawienia sprawy reprodukcji materiału zarodowego, skupu i rozprowadzenia na właściwym poziomie.</u>
  645 + <u xml:id="u-19.31" who="#PosełCieślakStanisław">Dwa słowa o pracy naszych rolniczych instytutów badawczych. Z ogromnym zainteresowaniem rolnicy mało i średniorolni, chłopi-spółdzielcy, robotnicy PGR-ów czytają o wielkich pracach badawczych podjętych w Instytucie Zootechnicznym nad wyprodukowaniem w naszym kraju nowych ras zwierzęcych. W dziedzinie owczarstwa mamy nie tylko wielkie osiągnięcia, ale mamy również ogromne wysiłki w kierunku upowszechnienia tych osiągnięć. Na odcinku jednak bydła rogatego i trzody chlewnej — poza jednostkowymi wyczynami, jak np. wyhodowanie przez inżyniera Krautforsta wielkiej, polskiej, białej świni zwisłouchej — nie mamy dostatecznych wysiłków dla upowszechnienia dobrego nowego materiału zarodowego. Ta sprawa wymaga również energiczniejszego załatwienia. W związku z tym generalny apel do naszych naukowców i jednocześnie wielka prośba o to, aby nie zamykali się w swoich gabinetach i warsztatach badawczych, aby nie ograniczali swoich doświadczeń tylko do poletek i obór instytutów naukowych, dlatego że w tych warunkach będziemy musieli czekać całe lata na dobre nasiona i nowe rasy.</u>
  646 + <u xml:id="u-19.32" who="#PosełCieślakStanisław">Ze strony mas chłopskich jest ogromny pęd do wiedzy, do doświadczalnictwa. Świadczy o tym wymownie konkurs rozpisany w „Gromadzie-Rolniku”, bardzo mocno obsadzony przez korespondentów, świadczą o tym liczne wypowiedzi chłopów. Chłop chcę pod kierunkiem naukowców prowadzić doświadczenia. Przez stworzenie przy każdym instytucie sieci korespondentów rolnych, przez powierzenie spółdzielniom pewnych doświadczeń zaplanowanych przez instytuty będziemy mogli w o wiele szybszym terminie, niż to planują dziś instytuty, uzyskać czy to nowe nasiona, czy nowy materiał zarodowy, czy też przeprowadzić pewne doświadczenia, które konieczne są z punktu widzenia postępu naszego rolnictwa. Nasz budżet przeznacza na te cele ogromne sumy, trzeba je tylko dobrze wykorzystać.</u>
  647 + <u xml:id="u-19.33" who="#PosełCieślakStanisław">Mimo tych braków, na które uważałem za swój obowiązek zwrócić uwagę, rolnictwo nasze szybko rozwija się dzięki ogromnej pomocy państwa. Trzeba jednak w ramy planu i budżetu wlać żywą rewolucyjną treść. I to jest zadaniem rad narodowych i komitetów Frontu Narodowego, wszystkich organizacji politycznych i społecznych działających na terenie wiejskim.</u>
  648 + <u xml:id="u-19.34" who="#PosełCieślakStanisław">Pragnę dać jeden przykład, jak bezpartyjny działacz Frontu Narodowego, przewodniczący komisji rolnej gminnej rady narodowej w sposób właściwy podszedł do rozwiązywania jednej z trudnych, skomplikowanych i tak ważnych dla całego narodu spraw z problematyki gospodarczej rolnictwa. Rzecz działa się w powiecie myślenickim, w gminie Łętownia, we wsi Tokarnia. Ob. Hanusiak Stanisław, przewodniczący komisji rolnej gminnej rady narodowej, wielokrotnie stykał się ze skargami chłopów, że obowiązkowe dostawy ziemniaków są uciążliwe. Zaczął tę sprawę badać i stwierdził, że w 320 gospodarstwach w Tokarni przeciętna wydajność ziemniaków z hektara wynosi zaledwie 72 q. Wobec tego zadał sobie trud i założył 7 poletek doświadczalnych i stosując zasady nowoczesnej agrotechniki na tych 7 poletkach rozpoczął uprawę doświadczalną ziemniaków, aby przekonać rolników, jakie wyniki mogą osiągnąć przy prawidłowym wykorzystaniu zdobyczy nowoczesnej techniki i nauki. Uzyskał plon od 170 do 200 q z ha. Następnie wraz z członkami komisji rolnej gminnej rady narodowej obszedł wszystkich rolników mało i średniorolnych, przedyskutował z nimi sprawę sadzeniaków, właściwych metod uprawy i pielęgnacji tej cennej rośliny i doprowadził do tego, że wieś, która zalegała z obowiązkowymi dostawami ziemniaków, wieś, której mieszkańcy narzekali często na zbyt wysokie dostawy — podniosła uprawę ziemniaków i dziś przoduje w odstawie ziemniaków nie tylko na terenie powiatu, ale i całego województwa.</u>
  649 + <u xml:id="u-19.35" who="#PosełCieślakStanisław">Oto jest przykład, jak można i trzeba łączyć wielkie zadania i funkcje członków rady narodowej oraz działaczy Frontu Narodowego z trocką o stały wzrost produkcji rolnej naszego kraju zgodnie z potrzebami naszego narodu.</u>
  650 + <u xml:id="u-19.36" who="#PosełCieślakStanisław">Omawiając tak szczegółowo część 26 i 27 budżetu centralnego i część 3 budżetu terenowego — pragnę zakończyć wnioskiem, że posłowie woj. krakowskiego, ziemi krakowskiej, których z tej wysokiej trybuny mam zaszczyt reprezentować, widząc ogromne nakłady Państwa Ludowego, zgodnie z zasadami sojuszu robotniczo-chłopskiego, widząc w tym budżecie właściwe ramy do rozwinięcia szerokiej działalności uświadamiającej i wychowawczej w kierunku mobilizacji pracujących chłopów i robotników rolnych, pracowników państwowej służby agrotechnicznej, jak również pracowników POM-ów i GOM-ów wokół wykonywania i realizacji zadań roku 1953 — głosować będą nie tylko za tą częścią budżetu dotyczącą rolnictwa, lecz i za całością budżetu jako budżetu wielkiego rozkwitu gospodarczego i kulturalnego naszego kraju, jako budżetu umocnienia siły i obronności naszego kraju, budżetu ogromnego wkładu Polski Ludowej w wielkie dzieło Umocnienia pokoju.</u>
604 651 <u xml:id="u-19.37" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
605 652 </div>
606 653 <div xml:id="div-20">
607   - <u xml:id="u-20.0" who="#Marszalek">Zarządzam 10-minutową przerwę.</u>
  654 + <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Zarządzam 10-minutową przerwę.</u>
608 655 <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min. 50 do godz. 18 min. 5.)</u>
609   - <u xml:id="u-20.2" who="#Marszalek">Wznawiam obrady.</u>
610   - <u xml:id="u-20.3" who="#Marszalek">Głos ma poseł woj. krakowskiego Witold Biemawski.</u>
  656 + <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
  657 + <u xml:id="u-20.3" who="#Marszałek">Głos ma poseł woj. krakowskiego Witold Biemawski.</u>
611 658 </div>
612 659 <div xml:id="div-21">
613   - <u xml:id="u-21.0" who="#PoselBiernawskiWitold">Wysoki Sejmie! Projekt ustawy budżetowej na rok 1953 jest wyrazem działania podstawowego prawa socjalizmu, odkrytego i naukowo uzasadnionego w genialnej pracy Józefa Stalina — „Ekonomiczne problemy socjalizmu w ZSRR”, to jest prawa „maksymalnego zaspokojenia stale rosnących materialnych i kulturalnych potrzeb całego społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki.”</u>
614   - <u xml:id="u-21.1" who="#PoselBiernawskiWitold">Nieodzownym warunkiem rozwoju i rozkwitu gospodarki narodowej jest wzrost produkcji przemysłowej przy równoczesnej obniżce kosztów własnych, co umożliwia, drogą akumulacji socjalistycznej, coraz pełniejsze zaspokajanie potrzeb Społeczeństwa.</u>
615   - <u xml:id="u-21.2" who="#PoselBiernawskiWitold">Toteż w zadaniach Narodowego Planu Gospodarczego na rok 1953 leży wzrost produkcji globalnej przemysłu socjalistycznego w cenach niezmiennych o 13,4% przy równoczesnym obniżeniu kosztów własnych, produkcji o 3,7%, co powinno spowodować w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrost akumulacjo o 21,3%.</u>
616   - <u xml:id="u-21.3" who="#PoselBiernawskiWitold">Warunkiem podstawowym realizacji ambitnych planów okresowych naszego budownictwa socjalistycznego jest wykształcenie i przygotowanie kadr technicznych i naukowych oddanych masom ludowym, które mogłyby sprostać nowym, coraz trudniejszym zadaniom, wynikającym z konieczności stosowania nowej, przodującej techniki, którą należy opanować, przyswoić i szeroko wprowadzać do naszych zakładów przemysłowych.</u>
617   - <u xml:id="u-21.4" who="#PoselBiernawskiWitold">Wielkie potrzeby w zakresie wykwalifikowanych pracowników przemysłowych, wynikające z niebywałej, nieznanej w Polsce przedwrześniowej rozbudowy przemysłu socjalistycznego, wymagają wielkiego wkładu pracy nad kształceniem kadr inteligencji dla wszystkich gałęzi gospodarki narodowej, nad stałym podnoszeniem kwalifikacji zawodowych robotników, techników, inżynierów, wymagają szerokiego udziału naukowców w ruchu stachanowskim, w ruchu racjonalizatorskim i nowatorskim.</u>
618   - <u xml:id="u-21.5" who="#PoselBiernawskiWitold">Polska Ludowa idzie konsekwentnie po tej linii i jakkolwiek popełnialiśmy i popełniamy błędy, posiadamy jeszcze wiele braków i niedociągnięć w zakresie kształcenia kadr z wyższym wykształceniem, to jednak jesteśmy świadkami narastania kadry coraz lepiej przygotowanych do pracy zawodowej inżynierów i techników. Coraz silniej zarysowuje się udział naukowców w rozwiązywaniu zagadnień przemysłowych, coraz bardziej zacieśnia się więź naukowców z racjonalizatorami, przodownikami produkcji i nowatorami.</u>
619   - <u xml:id="u-21.6" who="#PoselBiernawskiWitold">Polska Ludowa nie szczędzi środków na rozwój szkolnictwa i nauki. Wymownym tego dowodem jest wzrost sum zapreliminowanych w 1953 r. na ten cel, większych o 27% od sum roku ubiegłego.</u>
620   - <u xml:id="u-21.7" who="#PoselBiernawskiWitold">W r. 1938/39 przy 35-milionowej ludności było zaledwie 28 szkół wyższych, a już w 1945 r. przy 24-milionowej ludności ilość szkół wzrosła do 44. W bieżącym roku ilość szkół wyższych osiągnęła liczbę 83. Ilość studiujących w r. 1953 wynosić będzie 3 razy więcej niż w 1938/39 r. Ilość absolwentów w 1951/52 r. była przeszło sześć razy większa niż przed wojną.</u>
621   - <u xml:id="u-21.8" who="#PoselBiernawskiWitold">Zmienił się również skład socjalny młodzieży studiującej na wyższych uczelniach. Jeżeli z rocznika 1935/36 spośród rozpoczynających naukę w I klasie szkoły powszechnej trafiało do szkół średnich 2,9% dzieci robotników przemysłowych, 0,6% dzieci robotników rolnych, 1% dzieci chłopów posiadających poniżej 5 ha, a do szkół wyższych 0,4% dzieci robotników przemysłowych, 0,1% dzieci robotników rolnych i 0,2% dzieci chłopów posiadających poniżej 5 ha, czyli kiedy w 1935/36 r. uczęszczało do szkół średnich ogólnokształcących zaledwie 13,7% młodzieży robotniczej i chłopskiej, a na pierwszy rok studiów w szkołach wyższych uczęszczało zaledwie 13% tej młodzieży — to dziś w szkołach średnich i wyższych Polski Ludowej uczy się około 74% młodzieży robotniczej i chłopskiej. Zmieniła się również sytuacja młodzieży kończącej szkoły średnie, zawodowe i wyższe. Według badań przeprowadzonych w 1936 r. 40% spośród 15.000 absolwentów szkół zawodowych dwa lata po zakończeniu szkoły pozostawało bez pracy, a spośród zatrudnionych 20% zarabiało poniżej 40 zł miesięcznie. W r. 1952/53 do zasadniczych szkół zawodowych uczęszcza ponad 220.000 uczniów, a do techników zawodowych ponad 340.000. Na młodzież tę czeka przemysł, młodzież ta na pewno bezrobotna nie będzie. Spośród zatrudnionych w przemyśle robotników i techników 400.000 podnosi swoje kwalifikacje na różnych kursach zawodowych.</u>
622   - <u xml:id="u-21.9" who="#PoselBiernawskiWitold">Oto tylko częściowy obraz tej wielkiej rewolucji, jaka się dokonała w Polsce po objęciu władzy przez klasę robotniczą.</u>
623   - <u xml:id="u-21.10" who="#PoselBiernawskiWitold">Jakkolwiek imponujące są te liczby, nie należy zapominać, że posiadamy jeszcze duże braki w zakresie kwalifikacji młodych kadr przemysłowych. I dlatego należy otoczyć w zakładach przemysłowych większą opieką młodych robotników, których wchłania ze wsi szybko rozbudowujący się nasz przemysł socjalistyczny, którzy nie posiadając dostatecznych kwalifikacji zawodowych często nadmiernie niszczą obrabiarki i narzędzia. Należy nałożyć obowiązek na mistrzów, techników i inżynierów, aby pomagali młodej kadrze robotniczej w zdobywaniu tych kwalifikacji, jakich wymaga nowoczesna technika.</u>
624   - <u xml:id="u-21.11" who="#PoselBiernawskiWitold">W okresie tak wielkiego rozwoju nauki, w nowym okresie wyzwolenia jej z upośledzenia, w jakie ją zepchnął ustrój kapitalistyczny, w okresie coraz większego nasycania nauką wszystkich dziedzin życia, pracownik naukowy musi nieustannie podnosić swój poziom naukowy oraz musi poszerzać i pogłębiać swoją wiedzę w zakresie nauk społecznych, aby być zawodowo i politycznie przygotowanym do kształcenia i wychowywania młodzieży.</u>
625   - <u xml:id="u-21.12" who="#PoselBiernawskiWitold">Nie na tym się jednak kończą obowiązki postępowego uczonego Polski Ludowej. Dawno już rozwiał się mit o tzw. — „prawdziwej nauce”, którą uprawiał zamknięty w ciasnych murach — „wspaniałego odosobnienia” uczony oderwany od życia, od praktyki, błądząc na manowcach jałowych rozważań i dyskusji, błędnych teorii i teoryjek, bo nie skonfrontowanych z życiem, znajdując satysfakcję w smakowaniu problematyki często nierealnej, niepotrzebnej nikomu.</u>
626   - <u xml:id="u-21.13" who="#PoselBiernawskiWitold">Dzisiaj już nie dyskutuje się nad koniecznością powiązania teorii z praktyką, dzisiaj omawia się skuteczność form powiązania nauki z życiem. Dzisiaj naukowcy coraz pełniej — chociaż jeszcze w sposób niewystarczający — czerpią tematykę z warsztatów przemysłowych, z gospodarstw spółdzielczych, placów budowy, aby rozwiązując trudne problemy czynnie współdziałać w — „doskonaleniu produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki.” Instytuty naukowo-badawcze uczelniane, a w szczególności resortowe, coraz więcej nasycają plany prac naukowo-badawczych tematyką wynikającą z realnych, rozwojowych potrzeb zakładów produkcyjnych, opracowują nowe konstrukcje maszyn i urządzeń, nowe procesy technologiczne, nowe wydajne formy organizacji pracy.</u>
627   - <u xml:id="u-21.14" who="#PoselBiernawskiWitold">Pracownicy naukowi w okresie wielkiego tempa rozwoju nowej techniki muszą intensywnie pracować nad pogłębianiem i poszerzaniem pracy naukowej, opierając się coraz konsekwentniej na zasadach marksizmu, czerpiąc z bogatego źródła nauki radzieckiej.</u>
628   - <u xml:id="u-21.15" who="#PoselBiernawskiWitold">Pracownicy nauki nie mogą znajdować się w sytuacji podróżnego, który biegnie za uciekającym pociągiem postępu technicznego, ani nawet w sytuacji podróżnego, który wygodnie siedzi w tym pociągu, ale powinni być maszynistami prowadzącymi ten pociąg.</u>
629   - <u xml:id="u-21.16" who="#PoselBiernawskiWitold">Udział naukowców w rozwiązywaniu trudnych problemów produkcyjnych wyraża się poważną ilością osiągnięć, jak np. opracowaniem metody wykorzystania zjawisk elektrokinetycznych dla zwiększenia wytrzymałości gruntów słabych, mającej zastosowanie przy budowie metra warszawskiego, budapeszteńskiego oraz pracach fundamentowych wielkich budowli socjalizmu, opracowaniem metody otrzymywania masy antykorozyjnej do wykładania zbiorników w przemyśle fermentacyjnym, opracowaniem metody otrzymywania celulozy drzewnej o wysokim stopniu czystości, uruchomieniem produkcji szeregu chemicznych środków dla przemysłu garbarskiego, włókienniczego, opracowaniem produkcji wyrobów magnezytowo-forsterytowych z surowców krajowych, cementów szybkosprawnych, opracowaniem produkcji w skali przemysłowej kwasu siarkowego z anhydrytu — surowca znajdującego się w kraju — żeliwa modyfikowanego, nowych metod obróbki elektroerozyjnej, wysokoprawnego ostrzenia narzędzi z płytkami z węglików spiekanych i wielu innych.</u>
630   - <u xml:id="u-21.17" who="#PoselBiernawskiWitold">Członkowie Polskiej Akademii Nauk w ramach prac wydziału technicznego przystąpili do opracowywania kluczowych zagadnień dotyczących gospodarki wodnej w zakresie wykorzystania energii naszych wód, nawadniania pól, zabezpieczenia przed powodzią, dotyczących elektryfikacji kraju, oszczędności materiałów konstrukcyjnych.</u>
631   - <u xml:id="u-21.18" who="#PoselBiernawskiWitold">Jeżeli Wysokiemu Sejmowi został przedłożony do zatwierdzenia projekt ustawy budżetowej na rok 1953, w którym przewiduje się nadwyżkę dochodów nad wydatkami w wysokości około 4 miliardów zł, to znaczy, że ta nadwyżka musi być wypracowana milionami rąk i mózgów robotników, chłopów, inteligencji pracującej, musi być również wypracowana mózgami polskich uczonych. Tę nadwyżkę musimy wypracować i wypracujemy na drodze wprowadzania nowej postępowej techniki, na drodze mechanizacji, automatyzacji i elektryfikacji, na drodze wykorzystania rezerw mocy, rezerw wytrzymałościowych maszyn roboczych, na drodze umiejętnie opracowanych konstrukcji, na drodze nowych wysokowydajnych metod technologicznych, na drodze nowych przodujących metod radzieckich organizacji pracy, na drodze oszczędzania maszyn i urządzeń i ochrony własności socjalistycznej, a przede wszystkim na drodze ustawicznego wzrostu wydajności pracy i dalszego rozwoju ruchu racjonalizatorskiego i nowatorskiego.</u>
632   - <u xml:id="u-21.19" who="#PoselBiernawskiWitold">Osiągnięcie nadwyżki jest możliwe przy zrealizowaniu planów produkcyjnych pod względem ilościowym i jakościowym przy równoczesnym obniżeniu kosztów własnych produkcji.</u>
633   - <u xml:id="u-21.20" who="#PoselBiernawskiWitold">W r. 1953 przemysł socjalistyczny powinien osiągnąć obniżenie kosztów własnych w stosunku do 1952 r. o 3,7%, przy czym największa obniżka kosztów, bo aż 7,1%, obowiązywać będzie przemysł maszynowy. Aby obniżenie kosztów własnych mogło być zrealizowane, niezbędne jest, ażeby średnia (dla całego przemysłu socjalistycznego) wydajność pracy wzrosła o 8,1% przy wzroście płac średnich o 4,6%. Należy pamiętać, że każdy procent obniżki kosztów własnych to około 1 miliard zł akumulacji socjalistycznej.</u>
634   - <u xml:id="u-21.21" who="#PoselBiernawskiWitold">Te poważne zadania, jakie Polska Ludowa stawia przed resortami przemysłowymi, muszą być wykonane przy pełnej mobilizacji wszelkich środków osiągalnych.</u>
635   - <u xml:id="u-21.22" who="#PoselBiernawskiWitold">Potężnym czynnikiem wpływającym na realizację tych poważnych zadań jest ruch współzawodnictwa, racjonalizatorstwa i wynalazczości robotniczej. Analiza wykonania zadań produkcyjnych ub. roku wykazała, że te zakłady, w których było rozwinięte współzawodnictwo pracy, wykonały swoje plany roczne, jakkolwiek niektóre z tych zakładów należały do resortów, które nie wykonały planów globalnych. Brak współzawodnictwa pracy w innych zakładach produkcyjnych zaciążył na ilości i jakości produkcji, w znacznym stopniu spowodował niewykonanie planów produkcyjnych tych zakładów i wpłynął na niewykonanie globalnych planów resortu.</u>
636   - <u xml:id="u-21.23" who="#PoselBiernawskiWitold">Styczniowe przemówienie Bolesława Bieruta na spotkaniu z aktywem partyjnym i gospodarczym przemysłu węglowego zmobilizowało nie tylko górników, którzy z 98,2% zeszłorocznego wydobycia węgla podnieśli je do 104% w I kwartale br., ale również zmobilizowało do wydajnej pracy hutników, a w szczególności młode brygady robotnicze. Zagrożony jeszcze w styczniu br. kwartalny plan hutnictwa został z nadwyżką wykonany dzięki wzmożonej wydajności pracy tysięcy hutników, którzy przekraczali normy, jak walcownik Myśliwiec Józef z huty — „Florian”, który wyrobił kwartalną normę w 340% podnosząc równocześnie wykorzystanie czasu walcowni o 3,8%, jak wytapiacz Synkiewicz Marian z huty im. Bolesława Bieruta, który skrócił czas wytopu o pół godziny, jak Banasiak Marian, który zwiększył wydajność z m^2^ trzonu na godzinę o 12,1%, jak garowy Sobczyński Gerard z huty — „Pokój”, który zwiększył wydajność z m^3 ^pieca o 8,2% i wielu innych.</u>
637   - <u xml:id="u-21.24" who="#PoselBiernawskiWitold">Jeżeli w 1950 r. ogólna liczba pomysłów racjonalizatorskich wynosiła około 53.000, to w r. 1952 wyniosła ona 125.000, z czego do przemysłu wprowadzono 60.000. Oszczędności w złotych, jakie przyniosła realizacja tych pomysłów, wyrażają się liczbą około 80 milionów zł, a wynagrodzenie, jakie otrzymali racjonalizatorzy, wyniosło około 25 milionów zł.</u>
638   - <u xml:id="u-21.25" who="#PoselBiernawskiWitold">W jednych tylko Zakładach Metalowych im. Stalina w Poznaniu liczba zgłoszonych w 1952 r. projektów racjonalizatorskich wyniosła 1.450 wobec 25 w r. 1946. Z zastosowania tych pomysłów racjonalizatorskich zakłady uzyskały oszczędność na sumę 4.703.476 zł, przy czym racjonalizatorom wypłacono sumę 312.454 zł. Dzięki zgłoszonym projektom w 1952 r. racjonalizatorzy zaoszczędzili 392.022 roboczo-godzin, 928.043 kg stali oraz 1.448 kg metali kolorowych. Ten przykład zaczerpnięty z jednego tylko zakładu świadczy najwymowniej o tym, jak wielkie korzyści przynosi ruch racjonalizatorski.</u>
639   - <u xml:id="u-21.26" who="#PoselBiernawskiWitold">Ilość klubów techniki i racjonalizacji wynosiła w 1951 r. 1850 przy ok. 64.000 członków, z czego robotników ok. 33.000, a w r. 1952 ilość klubów wzrosła do 2.328 przy ok. 96.000 członków, w tym ok. 55.000 robotników.</u>
640   - <u xml:id="u-21.27" who="#PoselBiernawskiWitold">W tym tak żywo rozwijającym się ruchu biorą coraz częściej udział naukowcy polscy. Z każdym rokiem włącza się coraz większa ilość pracowników naukowych wyższych uczelni i instytutów naukowo-badawczych. W pierwszym półroczu 1952 r. współpracowało z racjonalizatorami 332 naukowców, w drugim zaś półroczu 1952 r. — 820.</u>
641   - <u xml:id="u-21.28" who="#PoselBiernawskiWitold">Dla zobrazowania, w jakim stopniu włączenie się naukowców może wpłynąć na szybsze pokonanie trudności produkcyjnych, może służyć przykład następujący. W jednej z kopalni węgla postanowiono zastosować kombajn węglowy — „Donbas”, urabiający i ładujący mechanicznie węgiel. W ciągu pierwszego dnia pracy wydajność maszyny wynosiła zaledwie 3 tony. Po przeróbce i przystosowaniu do miejscowych warunków przy udziale pracowników naukowych Instytutu Mechanizacji Górnictwa wydajność kombajnu wzrosła do 400 — 410 ton na zmianę. Ten rezultat został osiągnięty dzięki pomocy pracowników naukowych, ale również dzięki zdecydowanej postawie czołowych kombajnistów Fojta Oskara i Siwka Franciszka, którzy przełamali opory i wątpliwości niektórych członków załogi co do możliwości pracy przy użyciu kombajnów węglowych.</u>
642   - <u xml:id="u-21.29" who="#PoselBiernawskiWitold">Dla lepszego zobrazowania działalności pracowników naukowych w zakresie współpracy z racjonalizatorami przytoczę parę danych z terenu woj. krakowskiego, które jako poseł mam zaszczyt reprezentować. Należy stwierdzić, że w skali ogólnopolskiej osiągnięcia naukowców krakowskich na polu współpracy z robotnikami, klubami techniki i racjonalizacji, z zakładami objętymi opieką naukowców są dość duże i stają się z roku na rok coraz większe. Ten fakt świadczy o tym, że w krakowskim ośrodku naukowym nastąpiły duże i głębokie przeobrażenia polityczne, że naukowcy krakowscy włączają się i na tym polu do budownictwa socjalistycznego, że pomagają w doskonaleniu produkcji, a często wytyczają nowe drogi.</u>
643   - <u xml:id="u-21.30" who="#PoselBiernawskiWitold">Rozwój współpracy naukowców z racjonalizatorami jednego z krakowskich komitetów współpracy obrazuje zestawienie porównawcze z lat 1949 i 1952.</u>
644   - <u xml:id="u-21.31" who="#PoselBiernawskiWitold">Ilość zaopiniowanych pomysłów racjonalizatorskich przez naukowców w 1949 r. — 10, w 1952 r. — 208, ilość odbytych konsultacji w 1949 r. — 0, w 1952 r. — 472, ilość wygłoszonych odczytów w 1949 r. — 6 przy 300 słuchaczach, w 1952 r. — 97 przy 4.900 słuchaczach, pokazów laboratoryjnych w 1952 r. — 63, w których wzięło udział 2.914 osób, ilość odbytych narad produkcyjnych w 1949 r. — 5, w 1952 r. — 97, ilość zakładów, którym udzielono pomocy technicznej w 1949 r. — 1, w 1952 r. — 40.</u>
645   - <u xml:id="u-21.32" who="#PoselBiernawskiWitold">W r. 1952 po raz pierwszy zawarto 6 umów socjalistycznych z dużymi zakładami przemysłowymi.</u>
646   - <u xml:id="u-21.33" who="#PoselBiernawskiWitold">Ta forma współpracy zaczerpnięta ze wzorów Związku Radzieckiego okazała się najwłaściwsza, najbardziej owocna, posiada tę zaletę, że włącza naukowców do stałego i systematycznego udzielania pomocy przemysłowi i wzajemnie wzbogaca naukowców w cenne materiały doświadczalne. Szczególnie dużo korzyści przynoszą okresowe, jak w jednym z krakowskich instytutów naukowo-badawczych, organizowane co sobota prelekcje i pokazy, na których przodownicy pracy, racjonalizatorzy, robotnicy, a także aktyw inżynierski może zapoznać się z najnowszymi osiągnięciami radzieckimi i polskimi w zakresie wysokosprawnych metod obróbki skrawaniem, z metodą Kolesowa, z elektroiskrowym utwardzaniem narzędzi, z ekonomicznymi metodami napawania narzędzi stalą szybkotnącą, z właściwym użytkowaniem węglików spiekanych, z elektroerozyjnymi metodami obróbki i wielu innymi zagadnieniami, które na podstawie opracowanych w instytucie dokumentacji technicznych mogą być przenoszone do zakładów przemysłowych.</u>
647   - <u xml:id="u-21.34" who="#PoselBiernawskiWitold">Inną z form zacieśniania więzów teorii z praktyką są odczyty wygłaszane dla studentów i pracowników naukowych przez wybitnych przodowników pracy i racjonalizatorów, jak: Gryzika Karola — rębacza kopalni „Łagiewniki”, Kowolika Leona — rębacza kopalni — „Ludwik”, którzy w lecie ub. roku ukończyli przypadające na nich zadania Planu 6-letniego, Kędry Leona — wybitnego racjonalizatora przemysłu naftowego, Mieszczaka Jana — wybitnego odlewnika, Ziobrowskiego — racjonalizatora elektrotechnika i wielu innych.</u>
648   - <u xml:id="u-21.35" who="#PoselBiernawskiWitold">Bolesław Bierut na I Kongresie Techniki w 1946 r. powiedział: — „Między inteligencją i ludem musi istnieć mocna, trwała więź gospodarcza, kulturalna i duchowa. Bez tego związku, bez pomocy i zrozumienia wzajemnego między ludźmi nauki, wiedzy i wysokiej kwalifikacji a ludźmi pracy fizycznej — nie da się skutecznie wykonać tych wielkich zadań, jakie na pokolenie nasze włożyła historia.” Słowa Bolesława Bieruta są dla nas polskich naukowców, drogowskazem w naszej działalności naukowej, dydaktycznej, naszej działalności w zakresie współpracy z przemysłem i racjonalizatorami i nowatorami. Realizacja tej wielkiej prawdy w naszym codziennym trudzie będzie naszym wkładem w umacnianie Frontu Narodowego, będzie naszym stałym udziałem w walce o pokój i socjalizm.</u>
  660 + <u xml:id="u-21.0" who="#PosełBiernawskiWitold">Wysoki Sejmie! Projekt ustawy budżetowej na rok 1953 jest wyrazem działania podstawowego prawa socjalizmu, odkrytego i naukowo uzasadnionego w genialnej pracy Józefa Stalina „Ekonomiczne problemy socjalizmu w ZSRR”, to jest prawa „maksymalnego zaspokojenia stale rosnących materialnych i kulturalnych potrzeb całego społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki”.</u>
  661 + <u xml:id="u-21.1" who="#PosełBiernawskiWitold">Nieodzownym warunkiem rozwoju i rozkwitu gospodarki narodowej jest wzrost produkcji przemysłowej przy równoczesnej obniżce kosztów własnych, co umożliwia, drogą akumulacji socjalistycznej, coraz pełniejsze zaspokajanie potrzeb Społeczeństwa.</u>
  662 + <u xml:id="u-21.2" who="#PosełBiernawskiWitold">Toteż w zadaniach Narodowego Planu Gospodarczego na rok 1953 leży wzrost produkcji globalnej przemysłu socjalistycznego w cenach niezmiennych o 13,4% przy równoczesnym obniżeniu kosztów własnych, produkcji o 3,7%, co powinno spowodować w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrost akumulacjo o 21,3%.</u>
  663 + <u xml:id="u-21.3" who="#PosełBiernawskiWitold">Warunkiem podstawowym realizacji ambitnych planów okresowych naszego budownictwa socjalistycznego jest wykształcenie i przygotowanie kadr technicznych i naukowych oddanych masom ludowym, które mogłyby sprostać nowym, coraz trudniejszym zadaniom, wynikającym z konieczności stosowania nowej, przodującej techniki, którą należy opanować, przyswoić i szeroko wprowadzać do naszych zakładów przemysłowych.</u>
  664 + <u xml:id="u-21.4" who="#PosełBiernawskiWitold">Wielkie potrzeby w zakresie wykwalifikowanych pracowników przemysłowych, wynikające z niebywałej, nieznanej w Polsce przedwrześniowej rozbudowy przemysłu socjalistycznego, wymagają wielkiego wkładu pracy nad kształceniem kadr inteligencji dla wszystkich gałęzi gospodarki narodowej, nad stałym podnoszeniem kwalifikacji zawodowych robotników, techników, inżynierów, wymagają szerokiego udziału naukowców w ruchu stachanowskim, w ruchu racjonalizatorskim i nowatorskim.</u>
  665 + <u xml:id="u-21.5" who="#PosełBiernawskiWitold">Polska Ludowa idzie konsekwentnie po tej linii i jakkolwiek popełnialiśmy i popełniamy błędy, posiadamy jeszcze wiele braków i niedociągnięć w zakresie kształcenia kadr z wyższym wykształceniem, to jednak jesteśmy świadkami narastania kadry coraz lepiej przygotowanych do pracy zawodowej inżynierów i techników. Coraz silniej zarysowuje się udział naukowców w rozwiązywaniu zagadnień przemysłowych, coraz bardziej zacieśnia się więź naukowców z racjonalizatorami, przodownikami produkcji i nowatorami.</u>
  666 + <u xml:id="u-21.6" who="#PosełBiernawskiWitold">Polska Ludowa nie szczędzi środków na rozwój szkolnictwa i nauki. Wymownym tego dowodem jest wzrost sum zapreliminowanych w 1953 r. na ten cel, większych o 27% od sum roku ubiegłego.</u>
  667 + <u xml:id="u-21.7" who="#PosełBiernawskiWitold">W r. 1938/39 przy 35-milionowej ludności było zaledwie 28 szkół wyższych, a już w 1945 r. przy 24-milionowej ludności ilość szkół wzrosła do 44. W bieżącym roku ilość szkół wyższych osiągnęła liczbę 83. Ilość studiujących w r. 1953 wynosić będzie 3 razy więcej niż w 1938/39 r. Ilość absolwentów w 1951/52 r. była przeszło sześć razy większa niż przed wojną.</u>
  668 + <u xml:id="u-21.8" who="#PosełBiernawskiWitold">Zmienił się również skład socjalny młodzieży studiującej na wyższych uczelniach. Jeżeli z rocznika 1935/36 spośród rozpoczynających naukę w I klasie szkoły powszechnej trafiało do szkół średnich 2,9% dzieci robotników przemysłowych, 0,6% dzieci robotników rolnych, 1% dzieci chłopów posiadających poniżej 5 ha, a do szkół wyższych 0,4% dzieci robotników przemysłowych, 0,1% dzieci robotników rolnych i 0,2% dzieci chłopów posiadających poniżej 5 ha, czyli kiedy w 1935/36 r. uczęszczało do szkół średnich ogólnokształcących zaledwie 13,7% młodzieży robotniczej i chłopskiej, a na pierwszy rok studiów w szkołach wyższych uczęszczało zaledwie 13% tej młodzieży — to dziś w szkołach średnich i wyższych Polski Ludowej uczy się około 74% młodzieży robotniczej i chłopskiej. Zmieniła się również sytuacja młodzieży kończącej szkoły średnie, zawodowe i wyższe. Według badań przeprowadzonych w 1936 r. 40% spośród 15.000 absolwentów szkół zawodowych dwa lata po zakończeniu szkoły pozostawało bez pracy, a spośród zatrudnionych 20% zarabiało poniżej 40 zł miesięcznie. W r. 1952/53 do zasadniczych szkół zawodowych uczęszcza ponad 220.000 uczniów, a do techników zawodowych ponad 340.000. Na młodzież tę czeka przemysł, młodzież ta na pewno bezrobotna nie będzie. Spośród zatrudnionych w przemyśle robotników i techników 400.000 podnosi swoje kwalifikacje na różnych kursach zawodowych.</u>
  669 + <u xml:id="u-21.9" who="#PosełBiernawskiWitold">Oto tylko częściowy obraz tej wielkiej rewolucji, jaka się dokonała w Polsce po objęciu władzy przez klasę robotniczą.</u>
  670 + <u xml:id="u-21.10" who="#PosełBiernawskiWitold">Jakkolwiek imponujące są te liczby, nie należy zapominać, że posiadamy jeszcze duże braki w zakresie kwalifikacji młodych kadr przemysłowych. I dlatego należy otoczyć w zakładach przemysłowych większą opieką młodych robotników, których wchłania ze wsi szybko rozbudowujący się nasz przemysł socjalistyczny, którzy nie posiadając dostatecznych kwalifikacji zawodowych często nadmiernie niszczą obrabiarki i narzędzia. Należy nałożyć obowiązek na mistrzów, techników i inżynierów, aby pomagali młodej kadrze robotniczej w zdobywaniu tych kwalifikacji, jakich wymaga nowoczesna technika.</u>
  671 + <u xml:id="u-21.11" who="#PosełBiernawskiWitold">W okresie tak wielkiego rozwoju nauki, w nowym okresie wyzwolenia jej z upośledzenia, w jakie ją zepchnął ustrój kapitalistyczny, w okresie coraz większego nasycania nauką wszystkich dziedzin życia, pracownik naukowy musi nieustannie podnosić swój poziom naukowy oraz musi poszerzać i pogłębiać swoją wiedzę w zakresie nauk społecznych, aby być zawodowo i politycznie przygotowanym do kształcenia i wychowywania młodzieży.</u>
  672 + <u xml:id="u-21.12" who="#PosełBiernawskiWitold">Nie na tym się jednak kończą obowiązki postępowego uczonego Polski Ludowej. Dawno już rozwiał się mit o tzw. „prawdziwej nauce”, którą uprawiał zamknięty w ciasnych murach „wspaniałego odosobnienia” uczony oderwany od życia, od praktyki, błądząc na manowcach jałowych rozważań i dyskusji, błędnych teorii i teoryjek, bo nie skonfrontowanych z życiem, znajdując satysfakcję w smakowaniu problematyki często nierealnej, niepotrzebnej nikomu.</u>
  673 + <u xml:id="u-21.13" who="#PosełBiernawskiWitold">Dzisiaj już nie dyskutuje się nad koniecznością powiązania teorii z praktyką, dzisiaj omawia się skuteczność form powiązania nauki z życiem. Dzisiaj naukowcy coraz pełniej — chociaż jeszcze w sposób niewystarczający — czerpią tematykę z warsztatów przemysłowych, z gospodarstw spółdzielczych, placów budowy, aby rozwiązując trudne problemy czynnie współdziałać w „doskonaleniu produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki”. Instytuty naukowo-badawcze uczelniane, a w szczególności resortowe, coraz więcej nasycają plany prac naukowo-badawczych tematyką wynikającą z realnych, rozwojowych potrzeb zakładów produkcyjnych, opracowują nowe konstrukcje maszyn i urządzeń, nowe procesy technologiczne, nowe wydajne formy organizacji pracy.</u>
  674 + <u xml:id="u-21.14" who="#PosełBiernawskiWitold">Pracownicy naukowi w okresie wielkiego tempa rozwoju nowej techniki muszą intensywnie pracować nad pogłębianiem i poszerzaniem pracy naukowej, opierając się coraz konsekwentniej na zasadach marksizmu, czerpiąc z bogatego źródła nauki radzieckiej.</u>
  675 + <u xml:id="u-21.15" who="#PosełBiernawskiWitold">Pracownicy nauki nie mogą znajdować się w sytuacji podróżnego, który biegnie za uciekającym pociągiem postępu technicznego, ani nawet w sytuacji podróżnego, który wygodnie siedzi w tym pociągu, ale powinni być maszynistami prowadzącymi ten pociąg.</u>
  676 + <u xml:id="u-21.16" who="#PosełBiernawskiWitold">Udział naukowców w rozwiązywaniu trudnych problemów produkcyjnych wyraża się poważną ilością osiągnięć, jak np. opracowaniem metody wykorzystania zjawisk elektrokinetycznych dla zwiększenia wytrzymałości gruntów słabych, mającej zastosowanie przy budowie metra warszawskiego, budapeszteńskiego oraz pracach fundamentowych wielkich budowli socjalizmu, opracowaniem metody otrzymywania masy antykorozyjnej do wykładania zbiorników w przemyśle fermentacyjnym, opracowaniem metody otrzymywania celulozy drzewnej o wysokim stopniu czystości, uruchomieniem produkcji szeregu chemicznych środków dla przemysłu garbarskiego, włókienniczego, opracowaniem produkcji wyrobów magnezytowo-forsterytowych z surowców krajowych, cementów szybkosprawnych, opracowaniem produkcji w skali przemysłowej kwasu siarkowego z anhydrytu — surowca znajdującego się w kraju — żeliwa modyfikowanego, nowych metod obróbki elektroerozyjnej, wysokoprawnego ostrzenia narzędzi z płytkami z węglików spiekanych i wielu innych.</u>
  677 + <u xml:id="u-21.17" who="#PosełBiernawskiWitold">Członkowie Polskiej Akademii Nauk w ramach prac wydziału technicznego przystąpili do opracowywania kluczowych zagadnień dotyczących gospodarki wodnej w zakresie wykorzystania energii naszych wód, nawadniania pól, zabezpieczenia przed powodzią, dotyczących elektryfikacji kraju, oszczędności materiałów konstrukcyjnych.</u>
  678 + <u xml:id="u-21.18" who="#PosełBiernawskiWitold">Jeżeli Wysokiemu Sejmowi został przedłożony do zatwierdzenia projekt ustawy budżetowej na rok 1953, w którym przewiduje się nadwyżkę dochodów nad wydatkami w wysokości około 4 miliardów zł, to znaczy, że ta nadwyżka musi być wypracowana milionami rąk i mózgów robotników, chłopów, inteligencji pracującej, musi być również wypracowana mózgami polskich uczonych. Tę nadwyżkę musimy wypracować i wypracujemy na drodze wprowadzania nowej postępowej techniki, na drodze mechanizacji, automatyzacji i elektryfikacji, na drodze wykorzystania rezerw mocy, rezerw wytrzymałościowych maszyn roboczych, na drodze umiejętnie opracowanych konstrukcji, na drodze nowych wysokowydajnych metod technologicznych, na drodze nowych przodujących metod radzieckich organizacji pracy, na drodze oszczędzania maszyn i urządzeń i ochrony własności socjalistycznej, a przede wszystkim na drodze ustawicznego wzrostu wydajności pracy i dalszego rozwoju ruchu racjonalizatorskiego i nowatorskiego.</u>
  679 + <u xml:id="u-21.19" who="#PosełBiernawskiWitold">Osiągnięcie nadwyżki jest możliwe przy zrealizowaniu planów produkcyjnych pod względem ilościowym i jakościowym przy równoczesnym obniżeniu kosztów własnych produkcji.</u>
  680 + <u xml:id="u-21.20" who="#PosełBiernawskiWitold">W r. 1953 przemysł socjalistyczny powinien osiągnąć obniżenie kosztów własnych w stosunku do 1952 r. o 3,7%, przy czym największa obniżka kosztów, bo aż 7,1%, obowiązywać będzie przemysł maszynowy. Aby obniżenie kosztów własnych mogło być zrealizowane, niezbędne jest, ażeby średnia (dla całego przemysłu socjalistycznego) wydajność pracy wzrosła o 8,1% przy wzroście płac średnich o 4,6%. Należy pamiętać, że każdy procent obniżki kosztów własnych to około 1 miliard zł akumulacji socjalistycznej.</u>
  681 + <u xml:id="u-21.21" who="#PosełBiernawskiWitold">Te poważne zadania, jakie Polska Ludowa stawia przed resortami przemysłowymi, muszą być wykonane przy pełnej mobilizacji wszelkich środków osiągalnych.</u>
  682 + <u xml:id="u-21.22" who="#PosełBiernawskiWitold">Potężnym czynnikiem wpływającym na realizację tych poważnych zadań jest ruch współzawodnictwa, racjonalizatorstwa i wynalazczości robotniczej. Analiza wykonania zadań produkcyjnych ub. roku wykazała, że te zakłady, w których było rozwinięte współzawodnictwo pracy, wykonały swoje plany roczne, jakkolwiek niektóre z tych zakładów należały do resortów, które nie wykonały planów globalnych. Brak współzawodnictwa pracy w innych zakładach produkcyjnych zaciążył na ilości i jakości produkcji, w znacznym stopniu spowodował niewykonanie planów produkcyjnych tych zakładów i wpłynął na niewykonanie globalnych planów resortu.</u>
  683 + <u xml:id="u-21.23" who="#PosełBiernawskiWitold">Styczniowe przemówienie Bolesława Bieruta na spotkaniu z aktywem partyjnym i gospodarczym przemysłu węglowego zmobilizowało nie tylko górników, którzy z 98,2% zeszłorocznego wydobycia węgla podnieśli je do 104% w I kwartale br., ale również zmobilizowało do wydajnej pracy hutników, a w szczególności młode brygady robotnicze. Zagrożony jeszcze w styczniu br. kwartalny plan hutnictwa został z nadwyżką wykonany dzięki wzmożonej wydajności pracy tysięcy hutników, którzy przekraczali normy, jak walcownik Myśliwiec Józef z huty „Florian”, który wyrobił kwartalną normę w 340% podnosząc równocześnie wykorzystanie czasu walcowni o 3,8%, jak wytapiacz Synkiewicz Marian z huty im. Bolesława Bieruta, który skrócił czas wytopu o pół godziny, jak Banasiak Marian, który zwiększył wydajność z m2 trzonu na godzinę o 12,1%, jak garowy Sobczyński Gerard z huty „Pokój”, który zwiększył wydajność z m3 pieca o 8,2% i wielu innych.</u>
  684 + <u xml:id="u-21.24" who="#PosełBiernawskiWitold">Jeżeli w 1950 r. ogólna liczba pomysłów racjonalizatorskich wynosiła około 53.000, to w r. 1952 wyniosła ona 125.000, z czego do przemysłu wprowadzono 60.000. Oszczędności w złotych, jakie przyniosła realizacja tych pomysłów, wyrażają się liczbą około 80 milionów zł, a wynagrodzenie, jakie otrzymali racjonalizatorzy, wyniosło około 25 milionów zł.</u>
  685 + <u xml:id="u-21.25" who="#PosełBiernawskiWitold">W jednych tylko Zakładach Metalowych im. Stalina w Poznaniu liczba zgłoszonych w 1952 r. projektów racjonalizatorskich wyniosła 1.450 wobec 25 w r. 1946. Z zastosowania tych pomysłów racjonalizatorskich zakłady uzyskały oszczędność na sumę 4.703.476 zł, przy czym racjonalizatorom wypłacono sumę 312.454 zł. Dzięki zgłoszonym projektom w 1952 r. racjonalizatorzy zaoszczędzili 392.022 roboczo-godzin, 928.043 kg stali oraz 1.448 kg metali kolorowych. Ten przykład zaczerpnięty z jednego tylko zakładu świadczy najwymowniej o tym, jak wielkie korzyści przynosi ruch racjonalizatorski.</u>
  686 + <u xml:id="u-21.26" who="#PosełBiernawskiWitold">Ilość klubów techniki i racjonalizacji wynosiła w 1951 r. 1850 przy ok. 64.000 członków, z czego robotników ok. 33.000, a w r. 1952 ilość klubów wzrosła do 2.328 przy ok. 96.000 członków, w tym ok. 55.000 robotników.</u>
  687 + <u xml:id="u-21.27" who="#PosełBiernawskiWitold">W tym tak żywo rozwijającym się ruchu biorą coraz częściej udział naukowcy polscy. Z każdym rokiem włącza się coraz większa ilość pracowników naukowych wyższych uczelni i instytutów naukowo-badawczych. W pierwszym półroczu 1952 r. współpracowało z racjonalizatorami 332 naukowców, w drugim zaś półroczu 1952 r. — 820.</u>
  688 + <u xml:id="u-21.28" who="#PosełBiernawskiWitold">Dla zobrazowania, w jakim stopniu włączenie się naukowców może wpłynąć na szybsze pokonanie trudności produkcyjnych, może służyć przykład następujący. W jednej z kopalni węgla postanowiono zastosować kombajn węglowy „Donbas”, urabiający i ładujący mechanicznie węgiel. W ciągu pierwszego dnia pracy wydajność maszyny wynosiła zaledwie 3 tony. Po przeróbce i przystosowaniu do miejscowych warunków przy udziale pracowników naukowych Instytutu Mechanizacji Górnictwa wydajność kombajnu wzrosła do 400–410 ton na zmianę. Ten rezultat został osiągnięty dzięki pomocy pracowników naukowych, ale również dzięki zdecydowanej postawie czołowych kombajnistów Fojta Oskara i Siwka Franciszka, którzy przełamali opory i wątpliwości niektórych członków załogi co do możliwości pracy przy użyciu kombajnów węglowych.</u>
  689 + <u xml:id="u-21.29" who="#PosełBiernawskiWitold">Dla lepszego zobrazowania działalności pracowników naukowych w zakresie współpracy z racjonalizatorami przytoczę parę danych z terenu woj. krakowskiego, które jako poseł mam zaszczyt reprezentować. Należy stwierdzić, że w skali ogólnopolskiej osiągnięcia naukowców krakowskich na polu współpracy z robotnikami, klubami techniki i racjonalizacji, z zakładami objętymi opieką naukowców są dość duże i stają się z roku na rok coraz większe. Ten fakt świadczy o tym, że w krakowskim ośrodku naukowym nastąpiły duże i głębokie przeobrażenia polityczne, że naukowcy krakowscy włączają się i na tym polu do budownictwa socjalistycznego, że pomagają w doskonaleniu produkcji, a często wytyczają nowe drogi.</u>
  690 + <u xml:id="u-21.30" who="#PosełBiernawskiWitold">Rozwój współpracy naukowców z racjonalizatorami jednego z krakowskich komitetów współpracy obrazuje zestawienie porównawcze z lat 1949 i 1952.</u>
  691 + <u xml:id="u-21.31" who="#PosełBiernawskiWitold">Ilość zaopiniowanych pomysłów racjonalizatorskich przez naukowców w 1949 r. — 10, w 1952 r. — 208, ilość odbytych konsultacji w 1949 r. — 0, w 1952 r. — 472, ilość wygłoszonych odczytów w 1949 r. — 6 przy 300 słuchaczach, w 1952 r. — 97 przy 4.900 słuchaczach, pokazów laboratoryjnych w 1952 r. — 63, w których wzięło udział 2.914 osób, ilość odbytych narad produkcyjnych w 1949 r. — 5, w 1952 r. — 97, ilość zakładów, którym udzielono pomocy technicznej w 1949 r. — 1, w 1952 r. — 40.</u>
  692 + <u xml:id="u-21.32" who="#PosełBiernawskiWitold">W r. 1952 po raz pierwszy zawarto 6 umów socjalistycznych z dużymi zakładami przemysłowymi.</u>
  693 + <u xml:id="u-21.33" who="#PosełBiernawskiWitold">Ta forma współpracy zaczerpnięta ze wzorów Związku Radzieckiego okazała się najwłaściwsza, najbardziej owocna, posiada tę zaletę, że włącza naukowców do stałego i systematycznego udzielania pomocy przemysłowi i wzajemnie wzbogaca naukowców w cenne materiały doświadczalne. Szczególnie dużo korzyści przynoszą okresowe, jak w jednym z krakowskich instytutów naukowo-badawczych, organizowane co sobota prelekcje i pokazy, na których przodownicy pracy, racjonalizatorzy, robotnicy, a także aktyw inżynierski może zapoznać się z najnowszymi osiągnięciami radzieckimi i polskimi w zakresie wysokosprawnych metod obróbki skrawaniem, z metodą Kolesowa, z elektroiskrowym utwardzaniem narzędzi, z ekonomicznymi metodami napawania narzędzi stalą szybkotnącą, z właściwym użytkowaniem węglików spiekanych, z elektroerozyjnymi metodami obróbki i wielu innymi zagadnieniami, które na podstawie opracowanych w instytucie dokumentacji technicznych mogą być przenoszone do zakładów przemysłowych.</u>
  694 + <u xml:id="u-21.34" who="#PosełBiernawskiWitold">Inną z form zacieśniania więzów teorii z praktyką są odczyty wygłaszane dla studentów i pracowników naukowych przez wybitnych przodowników pracy i racjonalizatorów, jak: Gryzika Karola — rębacza kopalni „Łagiewniki”, Kowolika Leona — rębacza kopalni „Ludwik”, którzy w lecie ub. roku ukończyli przypadające na nich zadania Planu 6-letniego, Kędry Leona — wybitnego racjonalizatora przemysłu naftowego, Mieszczaka Jana — wybitnego odlewnika, Ziobrowskiego — racjonalizatora elektrotechnika i wielu innych.</u>
  695 + <u xml:id="u-21.35" who="#PosełBiernawskiWitold">Bolesław Bierut na I Kongresie Techniki w 1946 r. powiedział: „Między inteligencją i ludem musi istnieć mocna, trwała więź gospodarcza, kulturalna i duchowa. Bez tego związku, bez pomocy i zrozumienia wzajemnego między ludźmi nauki, wiedzy i wysokiej kwalifikacji a ludźmi pracy fizycznej — nie da się skutecznie wykonać tych wielkich zadań, jakie na pokolenie nasze włożyła historia”. Słowa Bolesława Bieruta są dla nas polskich naukowców, drogowskazem w naszej działalności naukowej, dydaktycznej, naszej działalności w zakresie współpracy z przemysłem i racjonalizatorami i nowatorami. Realizacja tej wielkiej prawdy w naszym codziennym trudzie będzie naszym wkładem w umacnianie Frontu Narodowego, będzie naszym stałym udziałem w walce o pokój i socjalizm.</u>
649 696 <u xml:id="u-21.36" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
650 697 </div>
651 698 <div xml:id="div-22">
652   - <u xml:id="u-22.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł woj. kieleckiego Stanisław Łapot.</u>
  699 + <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł woj. kieleckiego Stanisław Łapot.</u>
653 700 </div>
654 701 <div xml:id="div-23">
655   - <u xml:id="u-23.0" who="#PoselLapotStanislaw">Wysoki Sejmie! Przedłożony projekt budżetu zabezpiecza dalszy rozwój gospodarczy naszego kraju. Wyrazem tego jest fakt, że połowę całego budżetu przeznacza się na rozwój gospodarki narodowej.</u>
656   - <u xml:id="u-23.1" who="#PoselLapotStanislaw">Po wtóre jest on przejawem głębokiej troski Partii i Rządu Ludowego o coraz pełniejsze zaspokajanie potrzeb materialnych i kulturalnych ludności, gdyż na cele kulturalne i socjalne przeznacza się około 25% budżetu.</u>
657   - <u xml:id="u-23.2" who="#PoselLapotStanislaw">Cóż to oznacza? Oznacza to, że podstawowym celem budżetu jest pokojowy rozwój gospodarki narodowej i zaspokojenie ciągle rosnących potrzeb materialnych i kulturalnych całego społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki. Oznacza to, że środki nagromadzone w gospodarce narodowej ofiarną pracą mas pracujących są całkowicie zużytkowywane w interesie tych mas ludowych.</u>
658   - <u xml:id="u-23.3" who="#PoselLapotStanislaw">Jakże różni się pod tym względem nasz budżet od budżetów w krajach kapitalistycznych, gdzie ciężary są rozkładane na barki ludności pracującej, wydatki zaś idą przede wszystkim na cele zbrojeniowe i zwiększają zyski kapitalistów wykonujących zamówienia wojenne.</u>
659   - <u xml:id="u-23.4" who="#PoselLapotStanislaw">Kilka dni temu prasa doniosła o budżecie Anglii. Wydatki wojenne wzrosły w tym budżecie o 120 milionów funtów szterlingów i wynoszą 1.636 milionów funtów. Agencja Reutera określa, że są to — „największe wydatki wojenne w historii Anglii”. Taż sama prasa podaje, że wyścig zbrojeń zabierze w tym roku każdej rodzinie angielskiej około połowy jej zarobków. Nowy budżet przynosi jeszcze większe zyski trustom zbrojeniowym i przynosi ulgi podatkowe dla wielkich przemysłowców i wielkich kupców. Budżet ten nazwali w Anglii — „premią dla bogaczy”.</u>
660   - <u xml:id="u-23.5" who="#PoselLapotStanislaw">Czynnikiem decydującym o szybkim rozwoju gospodarczym naszego kraju i o wzroście na tej podstawie dobrobytu materialnego i kulturalnego najszerszych mas jest nasz socjalistyczny przemysł. Dlatego też budżet, nad którym obradujemy, jest wyrazem dalszego konsekwentnego uprzemysłowienia kraju, ze szczególnym położeniem nacisku na rozwój przemysłu ciężkiego.</u>
661   - <u xml:id="u-23.6" who="#PoselLapotStanislaw">Przemysł ciężki, zaopatrujący w narzędzia i maszyny inne gałęzie przemysłu, rolnictwa, komunikacji, jest tym podstawowym elementem, który zapewnia przesłanki uzyskania wyższej wydajności pracy i który stwarza materialną bazę dla potężnego rozwoju wszystkich gałęzi gospodarki narodowej i podniesienia bytu materialnego i poziomu kulturalnego mas pracujących. Znajduje to swoje najlepsze potwierdzenie w historii budownictwa socjalistycznego w ZSRR, gdzie osiągnięte sukcesy w uprzemysłowieniu kraju spowodowały potężny wzrost materialnego i kulturalnego poziomu życia społeczeństwa radzieckiego. Znajduje to również potwierdzenie w naszym dotychczasowym budownictwie socjalistycznym.</u>
662   - <u xml:id="u-23.7" who="#PoselLapotStanislaw">Jakie mamy do zanotowania osiągnięcia na odcinku rozwoju przemysłu, a zwłaszcza przemysłu ciężkiego?</u>
663   - <u xml:id="u-23.8" who="#PoselLapotStanislaw">W ciągu trzech lat realizacji Planu 6-letniego produkcja naszego socjalistycznego przemysłu powiększyła się prawie 2-krotnie i osiągnęła rozmiary ponad 3-krotnie większe niż przed wojną za czasów Polski burżuazyjnej.</u>
664   - <u xml:id="u-23.9" who="#PoselLapotStanislaw">Stali produkowaliśmy przed wojną 1.400.000 ton, a dziś produkujemy blisko 3.200.000 ton. Węgla produkowaliśmy przed wojną 36 milionów ton, a w 1952 r. 84,5 miliona ton. Energii elektrycznej produkowaliśmy przed wojną 3,6 miliarda kilowat/godzin, a w r. 1952 — 12 miliardów kilowat/godzin.</u>
665   - <u xml:id="u-23.10" who="#PoselLapotStanislaw">Tylko w ciągu 1952 r. oddano do użytku 450 wielkich i średnich obiektów przemysłowych. Powstał i rozwinął się szereg nieznanych dotąd w Polsce gałęzi produkcji, mających wielkie znaczenie dla rozwoju naszej gospodarki, dla umocnienia naszej niepodległości i suwerenności, jak budowa traktorów, samochodów, okrętów, wielu nowych typów maszyn, nowych ważnych rodzajów produkcji chemicznej itp.</u>
666   - <u xml:id="u-23.11" who="#PoselLapotStanislaw">Zbudowano tysiące obiektów gospodarczych, setki nowych zakładów, wyposażonych w doskonałą technikę radziecką.</u>
667   - <u xml:id="u-23.12" who="#PoselLapotStanislaw">Nowa technika oparta na mechanizacji i elektryfikacji procesów produkcyjnych wchodzi coraz szerzej do naszego przemysłu, budownictwa i transportu, czyni pracę człowieka coraz lżejszą i bardziej wydajną. Nowa technika wkracza na wieś stwarzając coraz pomyślniejsze warunki socjalistycznej przebudowy rolnictwa.</u>
668   - <u xml:id="u-23.13" who="#PoselLapotStanislaw">Przytoczone fakty i cyfry świadczą, że program uprzemysłowienia kraju realizowany jest z powodzeniem. Rok 1953 — to rok dalszego, pełnego rozmachu socjalistycznego budownictwa przemysłowego. Setki obiektów zostaną ukończone i oddane do użytku. Uruchomione zostaną nowe kopalnie węgla, wielkie elektrownie — „Jaworzno II” i — „Miechowice”, wielkie piece w hucie im. Bolesława Bieruta, Zakład Nawozów Azotowych w Kędzierzynie.</u>
669   - <u xml:id="u-23.14" who="#PoselLapotStanislaw">Aby te wielkie zamierzenia były wykonane musimy — rzecz oczywista — zdobyć niezbędne środki. W naszych warunkach podstawowym źródłem rozbudowy kraju jest akumulacja wewnętrzna, znajdująca swój wyraz w stronie dochodowej budżetu. Dlatego w walce o dalszy rozwój gospodarki narodowej musimy skoncentrować wielki wysiłek i uwagę na wykonaniu strony dochodowej budżetu.</u>
670   - <u xml:id="u-23.15" who="#PoselLapotStanislaw">Jak mówił o tym Minister Finansów, 86% wszystkich dochodów państwa pochodzi z gospodarki uspołecznionej. W tych 86% — gros, bo aż około 80%, to dochody płynące z przemysłu. Rozwój więc przemysłu drogą coraz lepszego wykorzystania zdolności produkcyjnej urządzeń przemysłowych, wprowadzenia nowych obiektów do eksploatacji, systematyczne obniżanie kosztów własnych produkcji i przyśpieszanie rotacji środków — to najważniejsze wewnętrzne źródła akumulacji.</u>
671   - <u xml:id="u-23.16" who="#PoselLapotStanislaw">Skoro tak, to aby budżet był realny, muszą być w pełni wykonane zadania narodowego planu na rok 1953 w przemyśle. Wzrost produkcji w przemyśle wielkim i średnim musi osiągnąć 13,3%, obniżka kosztów własnych 3,7%.</u>
672   - <u xml:id="u-23.17" who="#PoselLapotStanislaw">Jak wiemy jednak zadania obniżenia kosztów własnych produkcji przemysłowej założone na 1952 r. nie zostały wykonane. Zamiast planowanej obniżki kosztów 5,5% Osiągnięto jedynie obniżkę około 2%.</u>
673   - <u xml:id="u-23.18" who="#PoselLapotStanislaw">Dlatego rok 1953 musi być rokiem przełomu na tym odcinku, rokiem uporczywej walki o wykonanie zadań akumulacji, czyli w pierwszym rzędzie walki o wykonanie planu produkcji i założonych w Narodowym Planie Gospodarczym wskaźników obniżenia kosztów własnych. Koszt własny produkcji bowiem to najważniejszy wskaźnik charakteryzujący jakość pracy przedsiębiorstwa. W nim znajduje swój wyraz walka o podniesienie wydajności pracy, o wprowadzenie przodującej technologii i doskonalszych metod organizacji produkcji, o oszczędne zużycie paliwa, surowców, energii elektrycznej, o lepsze wskaźniki wykorzystania urządzeń, środków trwałych, o unikanie nakładów nieproduktywnych. Koszt własny to jeden z najważniejszych mierników efektywności ekonomicznej przy projektowaniu konstrukcji wytworów, jeden z najważniejszych mierników efektywności ekonomicznej procesu technologicznego.</u>
674   - <u xml:id="u-23.19" who="#PoselLapotStanislaw">Jeden procent obniżki kosztów własnych w przemyśle socjalistycznym to przecież w stosunku rocznym około 1 miliard zł, co równa się kosztom całorocznego utrzymania naszego szkolnictwa podstawowego lub kosztom budowy około 30 tysięcy izb mieszkalnych.</u>
675   - <u xml:id="u-23.20" who="#PoselLapotStanislaw">Walka o akumulację, walka o obniżkę kosztów własnych wymaga od naszego aparatu gospodarczego podniesienia poziomu kierownictwa przedsiębiorstwami, pełniejszego opanowania ich problematyki techniczno-produkcyjnej i ekonomiczno-finansowej. Wymaga to mobilizacji mas pracujących do jeszcze aktywniejszego udziału w walce o rytmiczne wykonywanie zadań produkcyjnych, o reżim oszczędności i obniżkę kosztów własnych produkcji.</u>
676   - <u xml:id="u-23.21" who="#PoselLapotStanislaw">Poważna ilość naszych zakładów przemysłowych prowadziła skutecznie tę walkę, dzięki temu nie tylko wykonała w 1952 r. zadania produkcyjne i finansowe, ale niejednokrotnie znacznie je przekroczyła. Tak na przykład w resorcie. Ministerstwa Przemysłu Maszynowego, które ogólnie biorąc nie wykonało planu obniżki kosztów, pięć centralnych zarządów przedterminowo wykonało plany obniżenia kosztów własnych i przekroczyło je znacznie w skali rocznej. W resorcie przemysłu lekkiego przekroczył znacznie zadania w zakresie obniżenia kosztów przemysł garbarski i obuwniczy.</u>
677   - <u xml:id="u-23.22" who="#PoselLapotStanislaw">Elektrownia — „Łaziska” w pierwszym kwartale br. spaliła 20% mułów odpadkowych, utrzymując stale maksymalną moc produkcyjną elektrowni. Elektrownia — „Ludwików” na Dolnym Śląsku dzięki uporczywej walce kierownictwa i załogi przystosowała swoje urządzenia do spalania odpadkowych, mułów i spaliła w pierwszym kwartale br. 34% ogólnego zużycia paliwa.</u>
678   - <u xml:id="u-23.23" who="#PoselLapotStanislaw">Jednakże w wielu zakładach i w całych gałęziach przemysłowych nie ma jeszcze dostatecznego zrozumienia ważności tej sprawy. W szczególności wiele niedociągnięć jest na odcinku zużycia surowców i materiału, przestrzegania norm zużycia, wykorzystania cennych odpadków produkcyjnych.</u>
679   - <u xml:id="u-23.24" who="#PoselLapotStanislaw">Przykład: załogi naszych elektrowni powinny walczyć o zmniejszenie zużycia węgla na jednostkę produkcji, a także o zastąpienie cenniejszych gatunków węgla gatunkami mniej wartościowymi. Tymczasem elektrownia w Chorzowie przekroczyła w pierwszym kwartale br. zużycie węgla o 7%, elektrownia w Częstochowie aż do 15%. Szczególnie źle realizowany jest system oszczędnościowy na odcinku przemysłu budowlanego, gdzie bardzo częstym zjawiskiem jest nieprzestrzeganie norm zużycia materiałów.</u>
680   - <u xml:id="u-23.25" who="#PoselLapotStanislaw">W wytwórni płynnych betonów przy budowie kombinatu Nowa Huta zużyto w 1952 r. około 19% cementu ponad normę, co stanowi przeszło 3.000 ton cementu. W jednym z zarządów budowlanych na tejże budowie zużyto przeszło 2.000 m3 drzewa ponad normę. Również w wielu zakładach metalowych ma miejsce nadmierne zużycie materiałów. W fabryce obrabiarek w Porębie zużywa się 1.413 kg surowca (odkówek) do wyrobu wrzeciona o wadze 800 kg, czyli strata materiału wynosi 44%.</u>
681   - <u xml:id="u-23.26" who="#PoselLapotStanislaw">W fabryce urządzeń mechanicznych w Dąbrowie Górniczej na wyprodukowanie kół zębatych o wadze 430 kg zużyto 1.390 kg materiału prętowego. Strata materiału wyniosła 69%. W tejże fabryce w materiałach nieżelaznych przeciętne wykorzystanie odlewów brązowych wynosi 34,8%.</u>
682   - <u xml:id="u-23.27" who="#PoselLapotStanislaw">W zakładach przemysłu dziewiarskiego im. Konopnickiej, im Rychlińskiego i im. Jurczaka przekroczenie planowych norm zużycia surowców sięgało od 105 do 135%.</u>
683   - <u xml:id="u-23.28" who="#PoselLapotStanislaw">Ważnym elementem walki o lepsze wykorzystanie przydzielonych środków jest sprawa jakości produkowanych towarów i zmniejszenia ilości braków. Szczególnie ostro występuje to zagadnienie w niektórych gałęziach przemysłu chemicznego, w przemyśle lekkim, przemyśle materiałów budowlanych i budownictwie.</u>
684   - <u xml:id="u-23.29" who="#PoselLapotStanislaw">Przemysł włókien sztucznych w pierwszym kwartale br. wyprodukował włókien pierwszego gatunku o 3,5% mniej niż przewidywał plan. W ciągu długiego czasu zakład gumowy w Dębicy z powodu nieprzestrzegania dyscypliny technologicznej dawał produkcję niskiej jakości. W przemyśle materiałów budowlanych pomimo poważnego dorobku na odcinku produkcji cementu w niektórych cementowniach na skutek nieodpowiedniego reżimu technologicznego wytrzymałość produkowanego cementu jest znacznie poniżej normy.</u>
685   - <u xml:id="u-23.30" who="#PoselLapotStanislaw">Jednym z najbardziej podstawowych elementów walki o obniżenie kosztów własnych jest wzrost wydajności pracy, który zgodnie z założeniami planu na rok 1952 winien wynosić co najmniej 8,1%. Między innymi wzrost ten powinien być osiągnięty poprzez zwiększenie mechanizacji, na którą państwo daje w budżecie poważne środki. Środki te muszą być w bieżącym roku prawidłowo wykorzystane. Szczególnie poważne zadania na tym odcinku stoją przed górnictwem, które powinno na przykład zwiększyć mechaniczny urobek węgla o 18,8%, mechanizację ładowania węgla o 75%, oraz przed Ministerstwem Hutnictwa, w którego resorcie powinien nastąpić wzrost mechanizacji i transportu dołowego w kopalnictwie rud żelaznych o 38,8%.</u>
686   - <u xml:id="u-23.31" who="#PoselLapotStanislaw">Wzrost wydajności tylko wtedy jednak wpływa na obniżkę kosztów własnych, jeżeli wyprzedza wzrost średniej płacy.</u>
687   - <u xml:id="u-23.32" who="#PoselLapotStanislaw">Dlatego zachwianie na przykład w przemyśle metalowym prawidłowego stosunku między wzrostem płac a wzrostem wydajności nie stwarza warunków do osiągnięcia planowej obniżki kosztów.</u>
688   - <u xml:id="u-23.33" who="#PoselLapotStanislaw">W przemyśle metalowym nie przywiązuje się należytej wagi do zagadnień ekonomiczno-finansowych zakładu, nie ma systemu kontroli w tym względzie poszczególnych przedsiębiorstw. Komórki płac i normowania zwłaszcza na szczeblach zakładu są słabe, niezdyscyplinowane. W rezultacie powtarzają się wypadki norm przestarzałych i w większości szacunkowych, w których zafiksowane są wszystkie wady organizacyjne hamujące produkcję.</u>
689   - <u xml:id="u-23.34" who="#PoselLapotStanislaw">Nawet w tych wypadkach, kiedy w zakładzie wprowadzono nową technikę i nową technologię, normowanie nie uwzględnia tych faktów i nie czyni wysiłku, by zmienić odpowiednio do poziomu technicznego poziom norm. Zdarzają się wypadki, że w wielu fabrykach normy z okresu rozruchu, a więc zaniżone, są utrzymywane po dwa i więcej lat, jak na przykład w zakładzie maszyn rolniczych — „Kraj” stosuje się po dzień dzisiejszy normę ustaloną w swoim czasie do wykonania prototypu, mimo że wprowadzona nową technologię i szereg usprawnień.</u>
690   - <u xml:id="u-23.35" who="#PoselLapotStanislaw">Podobnie sprawa przedstawia się w Pa-Fa-Wag-u i innych zakładach. W rezultacie słabej dyscypliny normowania w wielu centralnych zarządach mamy zjawisko, iż normy istniejące w podległych im zakładach stały się hamulcem wzrostu wydajności pracy. Tak dzieje się np. w Centralnym Zarządzie Motoryzacji, gdzie średnie wykonanie norm wynosi 219%, lub w Centralnym Zarządzie Narzędzi, gdzie średnie wykonanie wynosi 211%. Podobna sytuacja na odcinku norm istnieje w budownictwie, gdzie od 1950 r. na niektórych robotach nie przeprowadzono rewizji norm i obecnie w przekroju resortów roboty posadzkarskie są wykonywane w 270%, stolarsko-budowlane — w 290%, elektrotechniczne — w 231%, murarskie — w 213%.</u>
691   - <u xml:id="u-23.36" who="#PoselLapotStanislaw">Wydaje się konieczne dokonanie zmiany nastawienia w kierownictwie administracyjnym i społecznym i przejście w całym przemyśle maszynowym i budownictwie na uporządkowanie tej tak ważnej sprawy dla całokształtu rozwoju naszego przemysłu i wykonania budżetu państwa.</u>
692   - <u xml:id="u-23.37" who="#PoselLapotStanislaw">Niemałą rezerwę obniżki kosztów własnych stanowi likwidacja przerostów administracji przedsiębiorstw przemysłowych. Dotychczas walkę z przerostami w większości wypadków prowadzi państwo przez swoje organy z góry, natomiast mało lub prawie wcale nie ma inicjatywy u kierowników pozostałych szczebli administracji gospodarczej.</u>
693   - <u xml:id="u-23.38" who="#PoselLapotStanislaw">Na zakończenie chcę podkreślić, że dla zrealizowania postawionych w Narodowym Planie Gospodarczym zadań produkcyjnych muszą być podjęte energiczne kroki w kierunku:</u>
694   - <u xml:id="u-23.39" who="#PoselLapotStanislaw">a) uporządkowania dokumentacji technicznej i bezwzględnego przestrzegania reżimów technologicznych, b) uporządkowania norm pracy i wzmocnienia kontroli ich przestrzegania, c) uporządkowania gospodarki materiałowej w zakresie opracowania brakujących norm zużycia oraz wzmożenia kontroli ich przestrzegania, d) systematycznej walki o poprawę jakości produkcji, o zmniejszenie i likwidację braków, e) jak najpełniejszego wykorzystania mocy produkcyjnej maszyn i urządzeń oraz szerokiego stosowania nowoczesnych metod pracy.</u>
695   - <u xml:id="u-23.40" who="#PoselLapotStanislaw">Główną metodą mobilizacji mas dla osiągnięcia tych zadań jest rozwijanie socjalistycznego współzawodnictwa pracy. Patriotyczna postawa robotników, inżynierów, techników ujawniona została z nową siłą w szeroko rozwiniętym współzawodnictwie 1-majowym. Podejmowane za przykładem załogi starachowickiej fabryki samochodów zobowiązania polepszenia jakości produkcji, zredukowanie do minimum braków, oszczędności materiałów, surowców, paliwa, energii elektrycznej stają się potężną dźwignią w walce o wykonanie planu produkcyjnego w 1953 r. i planu obniżki kosztów własnych.</u>
696   - <u xml:id="u-23.41" who="#PoselLapotStanislaw">Naszym zadaniem, zadaniem Partii i Państwa jest ten twórczy entuzjazm rozwijać, podnosić aktywność polityczną i produkcyjną mas pracujących, bowiem aktywność praktyczna i produkcyjna mas w walce o plan jest gwarancją wykonania bądź co bądź niełatwych zadań czwartego roku Planu 6-letniego, ale zadań w pełni realnych i wykonalnych.</u>
697   - <u xml:id="u-23.42" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
  702 + <u xml:id="u-23.0" who="#PosełŁapotStanisław">Wysoki Sejmie! Przedłożony projekt budżetu zabezpiecza dalszy rozwój gospodarczy naszego kraju. Wyrazem tego jest fakt, że połowę całego budżetu przeznacza się na rozwój gospodarki narodowej.</u>
  703 + <u xml:id="u-23.1" who="#PosełŁapotStanisław">Po wtóre jest on przejawem głębokiej troski Partii i Rządu Ludowego o coraz pełniejsze zaspokajanie potrzeb materialnych i kulturalnych ludności, gdyż na cele kulturalne i socjalne przeznacza się około 25% budżetu.</u>
  704 + <u xml:id="u-23.2" who="#PosełŁapotStanisław">Cóż to oznacza? Oznacza to, że podstawowym celem budżetu jest pokojowy rozwój gospodarki narodowej i zaspokojenie ciągle rosnących potrzeb materialnych i kulturalnych całego społeczeństwa w drodze nieprzerwanego wzrostu i doskonalenia produkcji socjalistycznej na bazie najwyższej techniki. Oznacza to, że środki nagromadzone w gospodarce narodowej ofiarną pracą mas pracujących są całkowicie zużytkowywane w interesie tych mas ludowych.</u>
  705 + <u xml:id="u-23.3" who="#PosełŁapotStanisław">Jakże różni się pod tym względem nasz budżet od budżetów w krajach kapitalistycznych, gdzie ciężary są rozkładane na barki ludności pracującej, wydatki zaś idą przede wszystkim na cele zbrojeniowe i zwiększają zyski kapitalistów wykonujących zamówienia wojenne.</u>
  706 + <u xml:id="u-23.4" who="#PosełŁapotStanisław">Kilka dni temu prasa doniosła o budżecie Anglii. Wydatki wojenne wzrosły w tym budżecie o 120 milionów funtów szterlingów i wynoszą 1.636 milionów funtów. Agencja Reutera określa, że są to „największe wydatki wojenne w historii Anglii”. Taż sama prasa podaje, że wyścig zbrojeń zabierze w tym roku każdej rodzinie angielskiej około połowy jej zarobków. Nowy budżet przynosi jeszcze większe zyski trustom zbrojeniowym i przynosi ulgi podatkowe dla wielkich przemysłowców i wielkich kupców. Budżet ten nazwali w Anglii „premią dla bogaczy”.</u>
  707 + <u xml:id="u-23.5" who="#PosełŁapotStanisław">Czynnikiem decydującym o szybkim rozwoju gospodarczym naszego kraju i o wzroście na tej podstawie dobrobytu materialnego i kulturalnego najszerszych mas jest nasz socjalistyczny przemysł. Dlatego też budżet, nad którym obradujemy, jest wyrazem dalszego konsekwentnego uprzemysłowienia kraju, ze szczególnym położeniem nacisku na rozwój przemysłu ciężkiego.</u>
  708 + <u xml:id="u-23.6" who="#PosełŁapotStanisław">Przemysł ciężki, zaopatrujący w narzędzia i maszyny inne gałęzie przemysłu, rolnictwa, komunikacji, jest tym podstawowym elementem, który zapewnia przesłanki uzyskania wyższej wydajności pracy i który stwarza materialną bazę dla potężnego rozwoju wszystkich gałęzi gospodarki narodowej i podniesienia bytu materialnego i poziomu kulturalnego mas pracujących. Znajduje to swoje najlepsze potwierdzenie w historii budownictwa socjalistycznego w ZSRR, gdzie osiągnięte sukcesy w uprzemysłowieniu kraju spowodowały potężny wzrost materialnego i kulturalnego poziomu życia społeczeństwa radzieckiego. Znajduje to również potwierdzenie w naszym dotychczasowym budownictwie socjalistycznym.</u>
  709 + <u xml:id="u-23.7" who="#PosełŁapotStanisław">Jakie mamy do zanotowania osiągnięcia na odcinku rozwoju przemysłu, a zwłaszcza przemysłu ciężkiego?</u>
  710 + <u xml:id="u-23.8" who="#PosełŁapotStanisław">W ciągu trzech lat realizacji Planu 6-letniego produkcja naszego socjalistycznego przemysłu powiększyła się prawie 2-krotnie i osiągnęła rozmiary ponad 3-krotnie większe niż przed wojną za czasów Polski burżuazyjnej.</u>
  711 + <u xml:id="u-23.9" who="#PosełŁapotStanisław">Stali produkowaliśmy przed wojną 1.400.000 ton, a dziś produkujemy blisko 3.200.000 ton. Węgla produkowaliśmy przed wojną 36 milionów ton, a w 1952 r. 84,5 miliona ton. Energii elektrycznej produkowaliśmy przed wojną 3,6 miliarda kilowat/godzin, a w r. 1952 — 12 miliardów kilowat/godzin.</u>
  712 + <u xml:id="u-23.10" who="#PosełŁapotStanisław">Tylko w ciągu 1952 r. oddano do użytku 450 wielkich i średnich obiektów przemysłowych. Powstał i rozwinął się szereg nieznanych dotąd w Polsce gałęzi produkcji, mających wielkie znaczenie dla rozwoju naszej gospodarki, dla umocnienia naszej niepodległości i suwerenności, jak budowa traktorów, samochodów, okrętów, wielu nowych typów maszyn, nowych ważnych rodzajów produkcji chemicznej itp.</u>
  713 + <u xml:id="u-23.11" who="#PosełŁapotStanisław">Zbudowano tysiące obiektów gospodarczych, setki nowych zakładów, wyposażonych w doskonałą technikę radziecką.</u>
  714 + <u xml:id="u-23.12" who="#PosełŁapotStanisław">Nowa technika oparta na mechanizacji i elektryfikacji procesów produkcyjnych wchodzi coraz szerzej do naszego przemysłu, budownictwa i transportu, czyni pracę człowieka coraz lżejszą i bardziej wydajną. Nowa technika wkracza na wieś stwarzając coraz pomyślniejsze warunki socjalistycznej przebudowy rolnictwa.</u>
  715 + <u xml:id="u-23.13" who="#PosełŁapotStanisław">Przytoczone fakty i cyfry świadczą, że program uprzemysłowienia kraju realizowany jest z powodzeniem. Rok 1953 — to rok dalszego, pełnego rozmachu socjalistycznego budownictwa przemysłowego. Setki obiektów zostaną ukończone i oddane do użytku. Uruchomione zostaną nowe kopalnie węgla, wielkie elektrownie „Jaworzno II” i „Miechowice”, wielkie piece w hucie im. Bolesława Bieruta, Zakład Nawozów Azotowych w Kędzierzynie.</u>
  716 + <u xml:id="u-23.14" who="#PosełŁapotStanisław">Aby te wielkie zamierzenia były wykonane musimy — rzecz oczywista — zdobyć niezbędne środki. W naszych warunkach podstawowym źródłem rozbudowy kraju jest akumulacja wewnętrzna, znajdująca swój wyraz w stronie dochodowej budżetu. Dlatego w walce o dalszy rozwój gospodarki narodowej musimy skoncentrować wielki wysiłek i uwagę na wykonaniu strony dochodowej budżetu.</u>
  717 + <u xml:id="u-23.15" who="#PosełŁapotStanisław">Jak mówił o tym Minister Finansów, 86% wszystkich dochodów państwa pochodzi z gospodarki uspołecznionej. W tych 86% — gros, bo aż około 80%, to dochody płynące z przemysłu. Rozwój więc przemysłu drogą coraz lepszego wykorzystania zdolności produkcyjnej urządzeń przemysłowych, wprowadzenia nowych obiektów do eksploatacji, systematyczne obniżanie kosztów własnych produkcji i przyśpieszanie rotacji środków — to najważniejsze wewnętrzne źródła akumulacji.</u>
  718 + <u xml:id="u-23.16" who="#PosełŁapotStanisław">Skoro tak, to aby budżet był realny, muszą być w pełni wykonane zadania narodowego planu na rok 1953 w przemyśle. Wzrost produkcji w przemyśle wielkim i średnim musi osiągnąć 13,3%, obniżka kosztów własnych 3,7%.</u>
  719 + <u xml:id="u-23.17" who="#PosełŁapotStanisław">Jak wiemy jednak zadania obniżenia kosztów własnych produkcji przemysłowej założone na 1952 r. nie zostały wykonane. Zamiast planowanej obniżki kosztów 5,5% Osiągnięto jedynie obniżkę około 2%.</u>
  720 + <u xml:id="u-23.18" who="#PosełŁapotStanisław">Dlatego rok 1953 musi być rokiem przełomu na tym odcinku, rokiem uporczywej walki o wykonanie zadań akumulacji, czyli w pierwszym rzędzie walki o wykonanie planu produkcji i założonych w Narodowym Planie Gospodarczym wskaźników obniżenia kosztów własnych. Koszt własny produkcji bowiem to najważniejszy wskaźnik charakteryzujący jakość pracy przedsiębiorstwa. W nim znajduje swój wyraz walka o podniesienie wydajności pracy, o wprowadzenie przodującej technologii i doskonalszych metod organizacji produkcji, o oszczędne zużycie paliwa, surowców, energii elektrycznej, o lepsze wskaźniki wykorzystania urządzeń, środków trwałych, o unikanie nakładów nieproduktywnych. Koszt własny to jeden z najważniejszych mierników efektywności ekonomicznej przy projektowaniu konstrukcji wytworów, jeden z najważniejszych mierników efektywności ekonomicznej procesu technologicznego.</u>
  721 + <u xml:id="u-23.19" who="#PosełŁapotStanisław">Jeden procent obniżki kosztów własnych w przemyśle socjalistycznym to przecież w stosunku rocznym około 1 miliard zł, co równa się kosztom całorocznego utrzymania naszego szkolnictwa podstawowego lub kosztom budowy około 30 tysięcy izb mieszkalnych.</u>
  722 + <u xml:id="u-23.20" who="#PosełŁapotStanisław">Walka o akumulację, walka o obniżkę kosztów własnych wymaga od naszego aparatu gospodarczego podniesienia poziomu kierownictwa przedsiębiorstwami, pełniejszego opanowania ich problematyki techniczno-produkcyjnej i ekonomiczno-finansowej. Wymaga to mobilizacji mas pracujących do jeszcze aktywniejszego udziału w walce o rytmiczne wykonywanie zadań produkcyjnych, o reżim oszczędności i obniżkę kosztów własnych produkcji.</u>
  723 + <u xml:id="u-23.21" who="#PosełŁapotStanisław">Poważna ilość naszych zakładów przemysłowych prowadziła skutecznie tę walkę, dzięki temu nie tylko wykonała w 1952 r. zadania produkcyjne i finansowe, ale niejednokrotnie znacznie je przekroczyła. Tak na przykład w resorcie. Ministerstwa Przemysłu Maszynowego, które ogólnie biorąc nie wykonało planu obniżki kosztów, pięć centralnych zarządów przedterminowo wykonało plany obniżenia kosztów własnych i przekroczyło je znacznie w skali rocznej. W resorcie przemysłu lekkiego przekroczył znacznie zadania w zakresie obniżenia kosztów przemysł garbarski i obuwniczy.</u>
  724 + <u xml:id="u-23.22" who="#PosełŁapotStanisław">Elektrownia „Łaziska” w pierwszym kwartale br. spaliła 20% mułów odpadkowych, utrzymując stale maksymalną moc produkcyjną elektrowni. Elektrownia „Ludwików” na Dolnym Śląsku dzięki uporczywej walce kierownictwa i załogi przystosowała swoje urządzenia do spalania odpadkowych, mułów i spaliła w pierwszym kwartale br. 34% ogólnego zużycia paliwa.</u>
  725 + <u xml:id="u-23.23" who="#PosełŁapotStanisław">Jednakże w wielu zakładach i w całych gałęziach przemysłowych nie ma jeszcze dostatecznego zrozumienia ważności tej sprawy. W szczególności wiele niedociągnięć jest na odcinku zużycia surowców i materiału, przestrzegania norm zużycia, wykorzystania cennych odpadków produkcyjnych.</u>
  726 + <u xml:id="u-23.24" who="#PosełŁapotStanisław">Przykład: załogi naszych elektrowni powinny walczyć o zmniejszenie zużycia węgla na jednostkę produkcji, a także o zastąpienie cenniejszych gatunków węgla gatunkami mniej wartościowymi. Tymczasem elektrownia w Chorzowie przekroczyła w pierwszym kwartale br. zużycie węgla o 7%, elektrownia w Częstochowie aż do 15%. Szczególnie źle realizowany jest system oszczędnościowy na odcinku przemysłu budowlanego, gdzie bardzo częstym zjawiskiem jest nieprzestrzeganie norm zużycia materiałów.</u>
  727 + <u xml:id="u-23.25" who="#PosełŁapotStanisław">W wytwórni płynnych betonów przy budowie kombinatu Nowa Huta zużyto w 1952 r. około 19% cementu ponad normę, co stanowi przeszło 3.000 ton cementu. W jednym z zarządów budowlanych na tejże budowie zużyto przeszło 2.000 m3 drzewa ponad normę. Również w wielu zakładach metalowych ma miejsce nadmierne zużycie materiałów. W fabryce obrabiarek w Porębie zużywa się 1.413 kg surowca (odkówek) do wyrobu wrzeciona o wadze 800 kg, czyli strata materiału wynosi 44%.</u>
  728 + <u xml:id="u-23.26" who="#PosełŁapotStanisław">W fabryce urządzeń mechanicznych w Dąbrowie Górniczej na wyprodukowanie kół zębatych o wadze 430 kg zużyto 1.390 kg materiału prętowego. Strata materiału wyniosła 69%. W tejże fabryce w materiałach nieżelaznych przeciętne wykorzystanie odlewów brązowych wynosi 34,8%.</u>
  729 + <u xml:id="u-23.27" who="#PosełŁapotStanisław">W zakładach przemysłu dziewiarskiego im. Konopnickiej, im Rychlińskiego i im. Jurczaka przekroczenie planowych norm zużycia surowców sięgało od 105 do 135%.</u>
  730 + <u xml:id="u-23.28" who="#PosełŁapotStanisław">Ważnym elementem walki o lepsze wykorzystanie przydzielonych środków jest sprawa jakości produkowanych towarów i zmniejszenia ilości braków. Szczególnie ostro występuje to zagadnienie w niektórych gałęziach przemysłu chemicznego, w przemyśle lekkim, przemyśle materiałów budowlanych i budownictwie.</u>
  731 + <u xml:id="u-23.29" who="#PosełŁapotStanisław">Przemysł włókien sztucznych w pierwszym kwartale br. wyprodukował włókien pierwszego gatunku o 3,5% mniej niż przewidywał plan. W ciągu długiego czasu zakład gumowy w Dębicy z powodu nieprzestrzegania dyscypliny technologicznej dawał produkcję niskiej jakości. W przemyśle materiałów budowlanych pomimo poważnego dorobku na odcinku produkcji cementu w niektórych cementowniach na skutek nieodpowiedniego reżimu technologicznego wytrzymałość produkowanego cementu jest znacznie poniżej normy.</u>
  732 + <u xml:id="u-23.30" who="#PosełŁapotStanisław">Jednym z najbardziej podstawowych elementów walki o obniżenie kosztów własnych jest wzrost wydajności pracy, który zgodnie z założeniami planu na rok 1952 winien wynosić co najmniej 8,1%. Między innymi wzrost ten powinien być osiągnięty poprzez zwiększenie mechanizacji, na którą państwo daje w budżecie poważne środki. Środki te muszą być w bieżącym roku prawidłowo wykorzystane. Szczególnie poważne zadania na tym odcinku stoją przed górnictwem, które powinno na przykład zwiększyć mechaniczny urobek węgla o 18,8%, mechanizację ładowania węgla o 75%, oraz przed Ministerstwem Hutnictwa, w którego resorcie powinien nastąpić wzrost mechanizacji i transportu dołowego w kopalnictwie rud żelaznych o 38,8%.</u>
  733 + <u xml:id="u-23.31" who="#PosełŁapotStanisław">Wzrost wydajności tylko wtedy jednak wpływa na obniżkę kosztów własnych, jeżeli wyprzedza wzrost średniej płacy.</u>
  734 + <u xml:id="u-23.32" who="#PosełŁapotStanisław">Dlatego zachwianie na przykład w przemyśle metalowym prawidłowego stosunku między wzrostem płac a wzrostem wydajności nie stwarza warunków do osiągnięcia planowej obniżki kosztów.</u>
  735 + <u xml:id="u-23.33" who="#PosełŁapotStanisław">W przemyśle metalowym nie przywiązuje się należytej wagi do zagadnień ekonomiczno-finansowych zakładu, nie ma systemu kontroli w tym względzie poszczególnych przedsiębiorstw. Komórki płac i normowania zwłaszcza na szczeblach zakładu są słabe, niezdyscyplinowane. W rezultacie powtarzają się wypadki norm przestarzałych i w większości szacunkowych, w których zafiksowane są wszystkie wady organizacyjne hamujące produkcję.</u>
  736 + <u xml:id="u-23.34" who="#PosełŁapotStanisław">Nawet w tych wypadkach, kiedy w zakładzie wprowadzono nową technikę i nową technologię, normowanie nie uwzględnia tych faktów i nie czyni wysiłku, by zmienić odpowiednio do poziomu technicznego poziom norm. Zdarzają się wypadki, że w wielu fabrykach normy z okresu rozruchu, a więc zaniżone, są utrzymywane po dwa i więcej lat, jak na przykład w zakładzie maszyn rolniczych „Kraj” stosuje się po dzień dzisiejszy normę ustaloną w swoim czasie do wykonania prototypu, mimo że wprowadzona nową technologię i szereg usprawnień.</u>
  737 + <u xml:id="u-23.35" who="#PosełŁapotStanisław">Podobnie sprawa przedstawia się w Pa-Fa-Wag-u i innych zakładach. W rezultacie słabej dyscypliny normowania w wielu centralnych zarządach mamy zjawisko, iż normy istniejące w podległych im zakładach stały się hamulcem wzrostu wydajności pracy. Tak dzieje się np. w Centralnym Zarządzie Motoryzacji, gdzie średnie wykonanie norm wynosi 219%, lub w Centralnym Zarządzie Narzędzi, gdzie średnie wykonanie wynosi 211%. Podobna sytuacja na odcinku norm istnieje w budownictwie, gdzie od 1950 r. na niektórych robotach nie przeprowadzono rewizji norm i obecnie w przekroju resortów roboty posadzkarskie są wykonywane w 270%, stolarsko-budowlane — w 290%, elektrotechniczne — w 231%, murarskie — w 213%.</u>
  738 + <u xml:id="u-23.36" who="#PosełŁapotStanisław">Wydaje się konieczne dokonanie zmiany nastawienia w kierownictwie administracyjnym i społecznym i przejście w całym przemyśle maszynowym i budownictwie na uporządkowanie tej tak ważnej sprawy dla całokształtu rozwoju naszego przemysłu i wykonania budżetu państwa.</u>
  739 + <u xml:id="u-23.37" who="#PosełŁapotStanisław">Niemałą rezerwę obniżki kosztów własnych stanowi likwidacja przerostów administracji przedsiębiorstw przemysłowych. Dotychczas walkę z przerostami w większości wypadków prowadzi państwo przez swoje organy z góry, natomiast mało lub prawie wcale nie ma inicjatywy u kierowników pozostałych szczebli administracji gospodarczej.</u>
  740 + <u xml:id="u-23.38" who="#PosełŁapotStanisław">Na zakończenie chcę podkreślić, że dla zrealizowania postawionych w Narodowym Planie Gospodarczym zadań produkcyjnych muszą być podjęte energiczne kroki w kierunku:</u>
  741 + <u xml:id="u-23.39" who="#PosełŁapotStanisław">a) uporządkowania dokumentacji technicznej i bezwzględnego przestrzegania reżimów technologicznych,</u>
  742 + <u xml:id="u-23.40" who="#PosełŁapotStanisław">b) uporządkowania norm pracy i wzmocnienia kontroli ich przestrzegania,</u>
  743 + <u xml:id="u-23.41" who="#PosełŁapotStanisław">c) uporządkowania gospodarki materiałowej w zakresie opracowania brakujących norm zużycia oraz wzmożenia kontroli ich przestrzegania,</u>
  744 + <u xml:id="u-23.42" who="#PosełŁapotStanisław">d) systematycznej walki o poprawę jakości produkcji, o zmniejszenie i likwidację braków,</u>
  745 + <u xml:id="u-23.43" who="#PosełŁapotStanisław">e) jak najpełniejszego wykorzystania mocy produkcyjnej maszyn i urządzeń oraz szerokiego stosowania nowoczesnych metod pracy.</u>
  746 + <u xml:id="u-23.44" who="#PosełŁapotStanisław">Główną metodą mobilizacji mas dla osiągnięcia tych zadań jest rozwijanie socjalistycznego współzawodnictwa pracy. Patriotyczna postawa robotników, inżynierów, techników ujawniona została z nową siłą w szeroko rozwiniętym współzawodnictwie 1-majowym. Podejmowane za przykładem załogi starachowickiej fabryki samochodów zobowiązania polepszenia jakości produkcji, zredukowanie do minimum braków, oszczędności materiałów, surowców, paliwa, energii elektrycznej stają się potężną dźwignią w walce o wykonanie planu produkcyjnego w 1953 r. i planu obniżki kosztów własnych.</u>
  747 + <u xml:id="u-23.45" who="#PosełŁapotStanisław">Naszym zadaniem, zadaniem Partii i Państwa jest ten twórczy entuzjazm rozwijać, podnosić aktywność polityczną i produkcyjną mas pracujących, bowiem aktywność praktyczna i produkcyjna mas w walce o plan jest gwarancją wykonania bądź co bądź niełatwych zadań czwartego roku Planu 6-letniego, ale zadań w pełni realnych i wykonalnych.</u>
  748 + <u xml:id="u-23.46" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
698 749 </div>
699 750 <div xml:id="div-24">
700   - <u xml:id="u-24.0" who="#Marszalek">Głos zabierze poseł woj. poznańskiego Wiktoria Hetmańska.</u>
  751 + <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Głos zabierze poseł woj. poznańskiego Wiktoria Hetmańska.</u>
701 752 </div>
702 753 <div xml:id="div-25">
703   - <u xml:id="u-25.0" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Wysoka Izbo! Dwie zasadnicze sprawy wysuwały się na czoło w budżecie państwa w roku ubiegłym i dwie zasadnicze sprawy wysuwają się na czoło zadań budżetowych w roku bieżącym — zapewnienie szybkiego postępu na drodze socjalistycznego uprzemysłowienia naszego kraju i podniesienie produkcji rolnej, przebudowa wsi, aby mogła ona nadążać w zaspokajaniu potrzeb stale wzrastającej ludności miast i stale rozwijającego się przemysłu.</u>
704   - <u xml:id="u-25.1" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Jak rysowało się wykorzystanie budżetów państwowych w warunkach Polski Ludowej w województwie poznańskim? Rysowało się nieustannym wzrostem uprzemysłowienia i rozwojem kulturalnym.</u>
705   - <u xml:id="u-25.2" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Z roku na rok zmienia swe oblicze prastare miasto Poznań, stając się coraz bardziej wielkim ośrodkiem przemysłowym, a ośrodkiem przemysłu maszynowego w szczególności.</u>
706   - <u xml:id="u-25.3" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Systematycznie rozbudowują się i rozrastają jedne z największych w Polsce zakłady przemysłu metalowego, mianowicie Zakłady im. Józefa Stalina w Poznaniu.</u>
707   - <u xml:id="u-25.4" who="#PoselHetmanskaWiktoria">W oparciu o wszechstronną pomoc Związku Radzieckiego budujemy w Poznaniu nowoczesną, jedną z największych w Europie, fabrykę maszyn żniwnych.</u>
708   - <u xml:id="u-25.5" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Stale rozbudowuje się i rozwija w mieście Poznaniu i w województwie poznańskim przemysł chemiczny, energetyczny, budowlany, włókienniczy, rolny i spożywczy.</u>
709   - <u xml:id="u-25.6" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Równocześnie z wszechstronną rozbudową przemysłu idzie w parze na szeroką skalę zakrojona budowa urządzeń socjalnych, urządzeń kulturalno-oświatowych, rośnie ilość żłobków, przedszkoli, domów młodego robotnika, burs, hoteli robotniczych itd.</u>
710   - <u xml:id="u-25.7" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Na szczególną uwagę zasługują poważne inwestycje w zupełnie nowym w województwie poznańskim przemyśle, mianowicie w górnictwie. W rejonie miast Konina i Kłodawy przy wykorzystaniu miejscowych bogactw naturalnych, dotąd nieznanych i słabo wykorzystywanych, powstają nowe ośrodki produkcji węgla brunatnego i soli potasowej. W rejonie tym rośnie wielki kombinat energo-chemiczny.</u>
711   - <u xml:id="u-25.8" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Te wielkie inwestycje wpływają decydująco na zmianę charakteru i oblicza społeczno-gospodarczego wielu miast i miasteczek województwa poznańskiego, przekształcają je w poważne ośrodki przemysłowe, w wielkie skupiska klasy robotniczej. Zjawiska te obserwujemy w Kaliszu, Gnieźnie, Koninie, Kłodawie, Turku, Wapnie itd.</u>
712   - <u xml:id="u-25.9" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Poważne są również inwestycje w naszym województwie w dziedzinie urządzeń komunikacyjnych. Budowaliśmy nowe mosty, przebudowaliśmy stare, powstają nowe linie komunikacyjne, nowe drogi, wzrasta stopniowo gęstość sieci dróg. W roku 1952 zbudowano i odbudowano prawie 500 kilometrów dróg.</u>
713   - <u xml:id="u-25.10" who="#PoselHetmanskaWiktoria">W parze z rozbudową przemysłu idzie stały rozwój budownictwa mieszkaniowego w województwie. W 1952 r. w ramach budowy osiedli robotniczych oddano do użytku 2.602 izby i wyremontowano 42.444 izb.</u>
714   - <u xml:id="u-25.11" who="#PoselHetmanskaWiktoria">W dziedzinie rolnictwa, którego stały rozwój i przebudowa warunkuje szybsze tempo marszu do socjalizmu, na plan pierwszy wysuwają się państwowe gospodarstwa rolne oraz spółdzielnie produkcyjne. Państwowe gospodarstwa rolne województwa poznańskiego posiadają wiele poważnych osiągnięć.</u>
715   - <u xml:id="u-25.12" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Poważne były nakłady, finansowe na budownictwo, mechanizację, rozwój hodowli w państwowych gospodarstwach rolnych. Na samo tylko budownictwo w 1952 r. nakłady inwestycyjne w PGR-ach województwa poznańskiego wyniosły z górą 25 milionów zł. W efekcie dało to prawie 1.000 nowych obiektów gospodarczych i mieszkalnych, znacznie poprawiając sytuację bytową robotników rolnych.</u>
716   - <u xml:id="u-25.13" who="#PoselHetmanskaWiktoria">W oparciu o pomoc państwa oraz świadomy wysiłek członków spółdzielni produkcyjnych dokonano dużych inwestycji również w spółdzielniach produkcyjnych. Pomoc państwa dla spółdzielni w samej tylko dziedzinie budownictwa wyniosła w 1952 r. niemal 17 milionów zł, środki zaś własne spółdzielców z górą 5,5 miliona zł.</u>
717   - <u xml:id="u-25.14" who="#PoselHetmanskaWiktoria">W rezultacie w 1952 r. wybudowano i wyremontowano w gospodarstwach zespołowych województwa poznańskiego 574 obiekty.</u>
718   - <u xml:id="u-25.15" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Dzięki pomocy państwa i pracy spółdzielców zaznaczył się w spółdzielniach poważny wzrost hodowli. W 1952 r. zakupiono dla spółdzielni 1.838 sztuk bydła, nie licząc wzrostu bydła z własnego przychówku w ilości 2.400 sztuk. O 30% wzrosła też ilość trzody chlewnej.</u>
719   - <u xml:id="u-25.16" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Jasne jest, że pomoc państwa skierowana była przede wszystkim na odcinek produkcyjny. Umacnianie się istniejących spółdzielni produkcyjnych, ich przykład, ich promieniowanie, lepsze i zasobniejsze życie spółdzielców, ich praca wyjaśniająca — to wszystko poważnie wpłynęło na rozwój spółdzielczości w naszym województwie. W samym tylko pierwszym kwartale 1953 r. w woj. poznańskim powstało 222 nowe spółdzielnie produkcyjne. Dla rozwoju spółdzielczości produkcyjnej, dla umacniania już istniejących spółdzielni istotne znaczenie posiadają państwowe ośrodki maszynowe.</u>
720   - <u xml:id="u-25.17" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Państwo łożyło i łoży poważne sumy na rozbudowę POM-ów, na poszerzenie ich wyposażenia technicznego, na wzrost polityczny i fa chowy kadry POM-owskich pracowników.</u>
721   - <u xml:id="u-25.18" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Poważne sumy przeznacza nasz Rząd także na cele pomocy produkcyjnej dla pracującego jeszcze indywidualnie mało i średniorolnego chłopstwa.</u>
722   - <u xml:id="u-25.19" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Pracujący chłopi naszego województwa otrzymali w 1952 r. pożyczek na cele ogólno obrotowe i kontraktację produkcji roślinnej i zwierzęcej na sumę prawie 70 milionów zł. Jest to suma olbrzymia.</u>
723   - <u xml:id="u-25.20" who="#PoselHetmanskaWiktoria">A jakże niezwykle znamienne są następujące cyfry. Otóż w ciągu 8 lat ludowej rzeczywistości zelektryfikowano w województwie poznańskim 352 gromady, w okresie zaś 20 lat Polski kapitalistycznej zelektryfikowano tylko 115 gromad.</u>
724   - <u xml:id="u-25.21" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Tak oto zasoby pieniężne gromadzone przez budżet w całej rozciągłości służą na terenie naszego województwa podniesieniu materialnego poziomu życia mas pracujących.</u>
725   - <u xml:id="u-25.22" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Warto przypatrzeć się również, jak środki gromadzone w budżecie państwowym wykorzystano w województwie poznańskim w dziedzinie oświaty, kultury oraz ochrony zdrowia społeczeństwa. Cyfry posiadają tutaj istotną wymowę.</u>
726   - <u xml:id="u-25.23" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Jeśli w 1949 r. na terenie województwa poznańskiego mieliśmy 855 szkół 7-klasowych, to w 1952 r. liczba ich wzrosła do 1.079, ilość zaś szkół o jednym nauczycielu spadła z 859 do 425.</u>
727   - <u xml:id="u-25.24" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Powszechnym nauczaniem objęliśmy wszystkie dzieci naszego województwa. Ogólna ilość uczącej się młodzieży wyraża się liczbą 258 tys. dzieci. Jeśli w Polsce kapitalistycznej znikomy był odsetek dzieci kończących 7-klasową szkołę powszechną, to obecnie w województwie poznańskim 85% dzieci korzysta z pełnych 7-klasowych szkół.</u>
728   - <u xml:id="u-25.25" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Sieć bibliotek w woj. poznańskim przekroczyła 2.050 punktów zaopatrzonych w 1.636.000 książek. Liczba książek przypadających na jednego mieszkańca wzrosła w ciągu roku o 28,3%, a liczba czytelników wzrosła w porównaniu z rokiem 1951 o 29,3%.</u>
729   - <u xml:id="u-25.26" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Cyfry te nie obejmują bibliotek przyszkolnych i przyfabrycznych.</u>
730   - <u xml:id="u-25.27" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Na palcach jednej ręki można było policzyć w Polsce kapitalistycznej stałe kina wiejskie. Obecnie mamy ich w samym woj. poznańskim 88, nie licząc kin ruchomych, docierających do najbardziej odległych gmin i gromad. W 1951 r. korzystało z kin wiejskich 604.330 chłopów, w 1952 r. liczba ich wzrosła do 879.464.</u>
731   - <u xml:id="u-25.28" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Coraz żywszym tętnem bije życie świetlic gminnych i gromadzkich na wsi poznańskiej. W 1952 r. powstało w naszym województwie z górą 60 nowych świetlic gminnych.</u>
732   - <u xml:id="u-25.29" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Poważne sumy z budżetu państwowego przeznaczane są na ochronę zdrowia ludzi pracy. Zdrowie człowieka pracy jest dziś otoczone szczególną troską Państwa Ludowego. W województwie naszym posiadamy 74 przychodnie rejonowe, 107 ośrodków zdrowia, 54 wiejskich punktów zdrowia. Stale wzrasta ilość łóżek szpitalnych, ilość izb porodowych, ilość lekarzy w społecznych zakładach służby zdrowia.</u>
733   - <u xml:id="u-25.30" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Szczególną troską Państwa Ludowe otacza zdrowie naszych dzieci. W 1952 r. mieliśmy na terenie naszego województwa 227 poradni dla dzieci i matek.</u>
734   - <u xml:id="u-25.31" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Niezwykle znamienne są następujące cyfry: w Polsce kapitalistycznej mieliśmy ogółem 549 przedszkoli na wsi; obecnie w samym tylko woj. poznańskim posiadamy ich 535.</u>
735   - <u xml:id="u-25.32" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Wysoki Sejmie! Z tych wszystkich liczb i faktów biję w oczy prawda, że budżet nasz odpowiada interesom narodu. U podstaw zaś jego realizacji leży ofiarny wysiłek i bohaterska praca naszej klasy robotniczej, naszego chłopstwa pracującego, naszej inteligencji.</u>
736   - <u xml:id="u-25.33" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Podstawowym bowiem źródłem dochodów budżetu państwowego jest wciąż rosnąca produkcja socjalistyczna, jest stały wzrost wydajności pracy, jest nieustanna walka o obniżenie kosztów własnych, o wzrost rentowności naszych przedsiębiorstw.</u>
737   - <u xml:id="u-25.34" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Polska klasa robotnicza rozumie już tę sprawę. Wie ona, że Państwo Ludowe jest jej państwem, że budżet Państwa Ludowego jest jej budżetem, że to, co wypracuje, to i mieć będzie, że od jej pracy, jej wysiłku i jej ofiarności zależy wzrost środków gromadzonych w budżecie państwowym i zwracanych z kolei gospodarce narodowej dla pomnażania zasobności, dobrobytu i siły naszej Ojczyzny.</u>
738   - <u xml:id="u-25.35" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Tak również rozumieją swe prawa i obowiązki robotnicy województwa poznańskiego, tak rozumie swe obowiązki ślusarz Zakładów im. J. Stalina w Poznaniu Stefan Ławniczak, który wykonuje przeciętnie 500% normy dziennie i ukończył już po raz drugi przypadające nań zadania sześciolatki.</u>
739   - <u xml:id="u-25.36" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Tak rozumieją swe obowiązki przodujący robotnicy tych samych zakładów Stanisław Górny i Antoni Rymaniak, Reiss i Kaszyńska, przodujący formiarz odlewni Wielkopolskiej Fabryki Urządzeń Mechanicznych Wojciech Pytlak — ludzie, którzy wykonali już przypadające na nich zadania Planu 6-letniego.</u>
740   - <u xml:id="u-25.37" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Tak wreszcie rozumieją swe obowiązki przodujący robotnicy państwowych gospodarstw rolnych: ob. Jadwiga Gruszczak, przodująca robotnica brygady polowej PGR w Zespole Chocica, powiat Jarocin, ob. Kapłon, brygadier oborowy PGR Przyborówko w powiecie szamotulskim.</u>
741   - <u xml:id="u-25.38" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Za przykładem klasy robotniczej kroczy chłopstwo pracujące województwa poznańskiego, kroczą inicjatorzy — „Siewu Pokoju” chłopi gromady Osusz w powiecie krotoszyńskim, Lednogóra w powiecie gnieźnieńskim i wielu innych, kroczą członkowie spółdzielń produkcyjnych, jak oborowy spółdzielni Krzyżanki Stefan Adamiak, osiągający przeciętnie roczny udój od jednej krowy w wysokości 4.115 litrów.</u>
742   - <u xml:id="u-25.39" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Wyrazem patriotycznej postawy chłopstwa pracującego woj. poznańskiego są czyny społeczne — czyn wodnomeliaracyjny i czyn drogowy.</u>
743   - <u xml:id="u-25.40" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Czyn melioracyjny dał około 1,5 miliona roboczo-dni dla oczyszczenia i konserwacji instalacji wodnomelioracyjnych, odegrał zatem doniosłą rolę w walce o podniesienie produkcji rolnej i wzrost bazy paszowej.</u>
744   - <u xml:id="u-25.41" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Czyn drogowy dał 32 km nowych dróg oraz 336 napraw drogowych.</u>
745   - <u xml:id="u-25.42" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Naszym obowiązkiem, Obywatele Posłowie, jest pogłębiać nieustannie tę socjalistyczną świadomość mas pracujących, ugruntowywać tę prawdę, że w Polsce ludu pracującego każdy robotnik, każdy pracujący chłop, każdy inteligent jest kowalem jasnej przyszłości, kowalem siły i zasobności swej Ojczyzny.</u>
746   - <u xml:id="u-25.43" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Naszym obowiązkiem jest pogłębiać świadomość, że od naszej pracy, od naszego wysiłku, od naszej ofiarności zależy nasze i naszych najbliższych szczęście i dobrobyt.</u>
747   - <u xml:id="u-25.44" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Obowiązkiem naszym jest również budzić nieustannie czujność na działanie wroga, zapobiegać szkodnictwu, uczyć ludzi tej prawdy, że im prędzej dostrzegamy wroga i jego szkodniczą działalność, tym łatwiej nam posuwać się naprzód, tym prostsza jest nasza droga, tym skuteczniejsza jest nasza walka.</u>
748   - <u xml:id="u-25.45" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Musimy również zwalczać biurokratyzm, tę kłodę u nóg naszego socjalistycznego budownictwa. A jest go jeszcze u nas niemało. Czymże bowiem, jak nie wyrazem biurokratyzmu hamującego nasze budownictwo, są chociażby następujące przykłady: Poznańskie Przemysłowe Zjednoczenie Budowlane otrzymało 9 miesięcy temu 2.100 pojemników do transportowania cegły. Przy zastosowaniu ich w transporcie zaoszczędzono by poważną ilość siły roboczej oraz zmniejszono by procent stłuczek z około 20% do 3%. Pojemniki do dziś są nieczynne, ponieważ Centralne Zarządy Ceramiki i Budownictwa nie opracowały norm pracy przy zastosowaniu pojemników i nie ustaliły jako dostawców cegielni z bocznicami kolejowymi.</u>
749   - <u xml:id="u-25.46" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Budowa chlewni w PGR dla macior w oparciu o typowe projekty dostarczane przez Ministerstwo PGR posiada zasadniczą wadę, polegającą na obustronnym równoległym urządzeniu wybiegów, co powoduje przeciągi i w konsekwencji choroby prosiąt. Gdyby Departament Produkcji Zwierzęcej bardziej wnikliwie interesował się projektami budowy urządzeń dla produkcji zwierzęcej, uniknęlibyśmy niepotrzebnych strat i rozgoryczenia wśród robotników.</u>
750   - <u xml:id="u-25.47" who="#PoselHetmanskaWiktoria">Takich i tym podobnych braków jest u nas niemało. Nie mogą nam one jednak zasłonić tej wielkiej, niewątpliwej, dla wszystkich widocznej prawdy, że idziemy milowymi krokami naprzód, że kraj nasz z każdym rokiem i miesiącem staje się zamożniejszy, piękniejszy, silniejszy. Niemałym krokiem na tej drodze będzie zrealizowanie również tych wszystkich zadań, które przed całym ludem pracującym Polski stawia tegoroczny budżet państwowy.</u>
  754 + <u xml:id="u-25.0" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Wysoka Izbo! Dwie zasadnicze sprawy wysuwały się na czoło w budżecie państwa w roku ubiegłym i dwie zasadnicze sprawy wysuwają się na czoło zadań budżetowych w roku bieżącym — zapewnienie szybkiego postępu na drodze socjalistycznego uprzemysłowienia naszego kraju i podniesienie produkcji rolnej, przebudowa wsi, aby mogła ona nadążać w zaspokajaniu potrzeb stale wzrastającej ludności miast i stale rozwijającego się przemysłu.</u>
  755 + <u xml:id="u-25.1" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Jak rysowało się wykorzystanie budżetów państwowych w warunkach Polski Ludowej w województwie poznańskim? Rysowało się nieustannym wzrostem uprzemysłowienia i rozwojem kulturalnym.</u>
  756 + <u xml:id="u-25.2" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Z roku na rok zmienia swe oblicze prastare miasto Poznań, stając się coraz bardziej wielkim ośrodkiem przemysłowym, a ośrodkiem przemysłu maszynowego w szczególności.</u>
  757 + <u xml:id="u-25.3" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Systematycznie rozbudowują się i rozrastają jedne z największych w Polsce zakłady przemysłu metalowego, mianowicie Zakłady im. Józefa Stalina w Poznaniu.</u>
  758 + <u xml:id="u-25.4" who="#PosełHetmańskaWiktoria">W oparciu o wszechstronną pomoc Związku Radzieckiego budujemy w Poznaniu nowoczesną, jedną z największych w Europie, fabrykę maszyn żniwnych.</u>
  759 + <u xml:id="u-25.5" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Stale rozbudowuje się i rozwija w mieście Poznaniu i w województwie poznańskim przemysł chemiczny, energetyczny, budowlany, włókienniczy, rolny i spożywczy.</u>
  760 + <u xml:id="u-25.6" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Równocześnie z wszechstronną rozbudową przemysłu idzie w parze na szeroką skalę zakrojona budowa urządzeń socjalnych, urządzeń kulturalno-oświatowych, rośnie ilość żłobków, przedszkoli, domów młodego robotnika, burs, hoteli robotniczych itd.</u>
  761 + <u xml:id="u-25.7" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Na szczególną uwagę zasługują poważne inwestycje w zupełnie nowym w województwie poznańskim przemyśle, mianowicie w górnictwie. W rejonie miast Konina i Kłodawy przy wykorzystaniu miejscowych bogactw naturalnych, dotąd nieznanych i słabo wykorzystywanych, powstają nowe ośrodki produkcji węgla brunatnego i soli potasowej. W rejonie tym rośnie wielki kombinat energo-chemiczny.</u>
  762 + <u xml:id="u-25.8" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Te wielkie inwestycje wpływają decydująco na zmianę charakteru i oblicza społeczno-gospodarczego wielu miast i miasteczek województwa poznańskiego, przekształcają je w poważne ośrodki przemysłowe, w wielkie skupiska klasy robotniczej. Zjawiska te obserwujemy w Kaliszu, Gnieźnie, Koninie, Kłodawie, Turku, Wapnie itd.</u>
  763 + <u xml:id="u-25.9" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Poważne są również inwestycje w naszym województwie w dziedzinie urządzeń komunikacyjnych. Budowaliśmy nowe mosty, przebudowaliśmy stare, powstają nowe linie komunikacyjne, nowe drogi, wzrasta stopniowo gęstość sieci dróg. W roku 1952 zbudowano i odbudowano prawie 500 kilometrów dróg.</u>
  764 + <u xml:id="u-25.10" who="#PosełHetmańskaWiktoria">W parze z rozbudową przemysłu idzie stały rozwój budownictwa mieszkaniowego w województwie. W 1952 r. w ramach budowy osiedli robotniczych oddano do użytku 2.602 izby i wyremontowano 42.444 izb.</u>
  765 + <u xml:id="u-25.11" who="#PosełHetmańskaWiktoria">W dziedzinie rolnictwa, którego stały rozwój i przebudowa warunkuje szybsze tempo marszu do socjalizmu, na plan pierwszy wysuwają się państwowe gospodarstwa rolne oraz spółdzielnie produkcyjne. Państwowe gospodarstwa rolne województwa poznańskiego posiadają wiele poważnych osiągnięć.</u>
  766 + <u xml:id="u-25.12" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Poważne były nakłady, finansowe na budownictwo, mechanizację, rozwój hodowli w państwowych gospodarstwach rolnych. Na samo tylko budownictwo w 1952 r. nakłady inwestycyjne w PGR-ach województwa poznańskiego wyniosły z górą 25 milionów zł. W efekcie dało to prawie 1.000 nowych obiektów gospodarczych i mieszkalnych, znacznie poprawiając sytuację bytową robotników rolnych.</u>
  767 + <u xml:id="u-25.13" who="#PosełHetmańskaWiktoria">W oparciu o pomoc państwa oraz świadomy wysiłek członków spółdzielni produkcyjnych dokonano dużych inwestycji również w spółdzielniach produkcyjnych. Pomoc państwa dla spółdzielni w samej tylko dziedzinie budownictwa wyniosła w 1952 r. niemal 17 milionów zł, środki zaś własne spółdzielców z górą 5,5 miliona zł.</u>
  768 + <u xml:id="u-25.14" who="#PosełHetmańskaWiktoria">W rezultacie w 1952 r. wybudowano i wyremontowano w gospodarstwach zespołowych województwa poznańskiego 574 obiekty.</u>
  769 + <u xml:id="u-25.15" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Dzięki pomocy państwa i pracy spółdzielców zaznaczył się w spółdzielniach poważny wzrost hodowli. W 1952 r. zakupiono dla spółdzielni 1.838 sztuk bydła, nie licząc wzrostu bydła z własnego przychówku w ilości 2.400 sztuk. O 30% wzrosła też ilość trzody chlewnej.</u>
  770 + <u xml:id="u-25.16" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Jasne jest, że pomoc państwa skierowana była przede wszystkim na odcinek produkcyjny. Umacnianie się istniejących spółdzielni produkcyjnych, ich przykład, ich promieniowanie, lepsze i zasobniejsze życie spółdzielców, ich praca wyjaśniająca — to wszystko poważnie wpłynęło na rozwój spółdzielczości w naszym województwie. W samym tylko pierwszym kwartale 1953 r. w woj. poznańskim powstało 222 nowe spółdzielnie produkcyjne. Dla rozwoju spółdzielczości produkcyjnej, dla umacniania już istniejących spółdzielni istotne znaczenie posiadają państwowe ośrodki maszynowe.</u>
  771 + <u xml:id="u-25.17" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Państwo łożyło i łoży poważne sumy na rozbudowę POM-ów, na poszerzenie ich wyposażenia technicznego, na wzrost polityczny i fa chowy kadry POM-owskich pracowników.</u>
  772 + <u xml:id="u-25.18" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Poważne sumy przeznacza nasz Rząd także na cele pomocy produkcyjnej dla pracującego jeszcze indywidualnie mało i średniorolnego chłopstwa.</u>
  773 + <u xml:id="u-25.19" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Pracujący chłopi naszego województwa otrzymali w 1952 r. pożyczek na cele ogólno obrotowe i kontraktację produkcji roślinnej i zwierzęcej na sumę prawie 70 milionów zł. Jest to suma olbrzymia.</u>
  774 + <u xml:id="u-25.20" who="#PosełHetmańskaWiktoria">A jakże niezwykle znamienne są następujące cyfry. Otóż w ciągu 8 lat ludowej rzeczywistości zelektryfikowano w województwie poznańskim 352 gromady, w okresie zaś 20 lat Polski kapitalistycznej zelektryfikowano tylko 115 gromad.</u>
  775 + <u xml:id="u-25.21" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Tak oto zasoby pieniężne gromadzone przez budżet w całej rozciągłości służą na terenie naszego województwa podniesieniu materialnego poziomu życia mas pracujących.</u>
  776 + <u xml:id="u-25.22" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Warto przypatrzeć się również, jak środki gromadzone w budżecie państwowym wykorzystano w województwie poznańskim w dziedzinie oświaty, kultury oraz ochrony zdrowia społeczeństwa. Cyfry posiadają tutaj istotną wymowę.</u>
  777 + <u xml:id="u-25.23" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Jeśli w 1949 r. na terenie województwa poznańskiego mieliśmy 855 szkół 7-klasowych, to w 1952 r. liczba ich wzrosła do 1.079, ilość zaś szkół o jednym nauczycielu spadła z 859 do 425.</u>
  778 + <u xml:id="u-25.24" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Powszechnym nauczaniem objęliśmy wszystkie dzieci naszego województwa. Ogólna ilość uczącej się młodzieży wyraża się liczbą 258 tys. dzieci. Jeśli w Polsce kapitalistycznej znikomy był odsetek dzieci kończących 7-klasową szkołę powszechną, to obecnie w województwie poznańskim 85% dzieci korzysta z pełnych 7-klasowych szkół.</u>
  779 + <u xml:id="u-25.25" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Sieć bibliotek w woj. poznańskim przekroczyła 2.050 punktów zaopatrzonych w 1.636.000 książek. Liczba książek przypadających na jednego mieszkańca wzrosła w ciągu roku o 28,3%, a liczba czytelników wzrosła w porównaniu z rokiem 1951 o 29,3%.</u>
  780 + <u xml:id="u-25.26" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Cyfry te nie obejmują bibliotek przyszkolnych i przyfabrycznych.</u>
  781 + <u xml:id="u-25.27" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Na palcach jednej ręki można było policzyć w Polsce kapitalistycznej stałe kina wiejskie. Obecnie mamy ich w samym woj. poznańskim 88, nie licząc kin ruchomych, docierających do najbardziej odległych gmin i gromad. W 1951 r. korzystało z kin wiejskich 604.330 chłopów, w 1952 r. liczba ich wzrosła do 879.464.</u>
  782 + <u xml:id="u-25.28" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Coraz żywszym tętnem bije życie świetlic gminnych i gromadzkich na wsi poznańskiej. W 1952 r. powstało w naszym województwie z górą 60 nowych świetlic gminnych.</u>
  783 + <u xml:id="u-25.29" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Poważne sumy z budżetu państwowego przeznaczane są na ochronę zdrowia ludzi pracy. Zdrowie człowieka pracy jest dziś otoczone szczególną troską Państwa Ludowego. W województwie naszym posiadamy 74 przychodnie rejonowe, 107 ośrodków zdrowia, 54 wiejskich punktów zdrowia. Stale wzrasta ilość łóżek szpitalnych, ilość izb porodowych, ilość lekarzy w społecznych zakładach służby zdrowia.</u>
  784 + <u xml:id="u-25.30" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Szczególną troską Państwa Ludowe otacza zdrowie naszych dzieci. W 1952 r. mieliśmy na terenie naszego województwa 227 poradni dla dzieci i matek.</u>
  785 + <u xml:id="u-25.31" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Niezwykle znamienne są następujące cyfry: w Polsce kapitalistycznej mieliśmy ogółem 549 przedszkoli na wsi; obecnie w samym tylko woj. poznańskim posiadamy ich 535.</u>
  786 + <u xml:id="u-25.32" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Wysoki Sejmie! Z tych wszystkich liczb i faktów biję w oczy prawda, że budżet nasz odpowiada interesom narodu. U podstaw zaś jego realizacji leży ofiarny wysiłek i bohaterska praca naszej klasy robotniczej, naszego chłopstwa pracującego, naszej inteligencji.</u>
  787 + <u xml:id="u-25.33" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Podstawowym bowiem źródłem dochodów budżetu państwowego jest wciąż rosnąca produkcja socjalistyczna, jest stały wzrost wydajności pracy, jest nieustanna walka o obniżenie kosztów własnych, o wzrost rentowności naszych przedsiębiorstw.</u>
  788 + <u xml:id="u-25.34" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Polska klasa robotnicza rozumie już tę sprawę. Wie ona, że Państwo Ludowe jest jej państwem, że budżet Państwa Ludowego jest jej budżetem, że to, co wypracuje, to i mieć będzie, że od jej pracy, jej wysiłku i jej ofiarności zależy wzrost środków gromadzonych w budżecie państwowym i zwracanych z kolei gospodarce narodowej dla pomnażania zasobności, dobrobytu i siły naszej Ojczyzny.</u>
  789 + <u xml:id="u-25.35" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Tak również rozumieją swe prawa i obowiązki robotnicy województwa poznańskiego, tak rozumie swe obowiązki ślusarz Zakładów im. J. Stalina w Poznaniu Stefan Ławniczak, który wykonuje przeciętnie 500% normy dziennie i ukończył już po raz drugi przypadające nań zadania sześciolatki.</u>
  790 + <u xml:id="u-25.36" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Tak rozumieją swe obowiązki przodujący robotnicy tych samych zakładów Stanisław Górny i Antoni Rymaniak, Reiss i Kaszyńska, przodujący formiarz odlewni Wielkopolskiej Fabryki Urządzeń Mechanicznych Wojciech Pytlak — ludzie, którzy wykonali już przypadające na nich zadania Planu 6-letniego.</u>
  791 + <u xml:id="u-25.37" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Tak wreszcie rozumieją swe obowiązki przodujący robotnicy państwowych gospodarstw rolnych: ob. Jadwiga Gruszczak, przodująca robotnica brygady polowej PGR w Zespole Chocica, powiat Jarocin, ob. Kapłon, brygadier oborowy PGR Przyborówko w powiecie szamotulskim.</u>
  792 + <u xml:id="u-25.38" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Za przykładem klasy robotniczej kroczy chłopstwo pracujące województwa poznańskiego, kroczą inicjatorzy „Siewu Pokoju” chłopi gromady Osusz w powiecie krotoszyńskim, Lednogóra w powiecie gnieźnieńskim i wielu innych, kroczą członkowie spółdzielń produkcyjnych, jak oborowy spółdzielni Krzyżanki Stefan Adamiak, osiągający przeciętnie roczny udój od jednej krowy w wysokości 4.115 litrów.</u>
  793 + <u xml:id="u-25.39" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Wyrazem patriotycznej postawy chłopstwa pracującego woj. poznańskiego są czyny społeczne — czyn wodnomeliaracyjny i czyn drogowy.</u>
  794 + <u xml:id="u-25.40" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Czyn melioracyjny dał około 1,5 miliona roboczo-dni dla oczyszczenia i konserwacji instalacji wodnomelioracyjnych, odegrał zatem doniosłą rolę w walce o podniesienie produkcji rolnej i wzrost bazy paszowej.</u>
  795 + <u xml:id="u-25.41" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Czyn drogowy dał 32 km nowych dróg oraz 336 napraw drogowych.</u>
  796 + <u xml:id="u-25.42" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Naszym obowiązkiem, Obywatele Posłowie, jest pogłębiać nieustannie tę socjalistyczną świadomość mas pracujących, ugruntowywać tę prawdę, że w Polsce ludu pracującego każdy robotnik, każdy pracujący chłop, każdy inteligent jest kowalem jasnej przyszłości, kowalem siły i zasobności swej Ojczyzny.</u>
  797 + <u xml:id="u-25.43" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Naszym obowiązkiem jest pogłębiać świadomość, że od naszej pracy, od naszego wysiłku, od naszej ofiarności zależy nasze i naszych najbliższych szczęście i dobrobyt.</u>
  798 + <u xml:id="u-25.44" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Obowiązkiem naszym jest również budzić nieustannie czujność na działanie wroga, zapobiegać szkodnictwu, uczyć ludzi tej prawdy, że im prędzej dostrzegamy wroga i jego szkodniczą działalność, tym łatwiej nam posuwać się naprzód, tym prostsza jest nasza droga, tym skuteczniejsza jest nasza walka.</u>
  799 + <u xml:id="u-25.45" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Musimy również zwalczać biurokratyzm, tę kłodę u nóg naszego socjalistycznego budownictwa. A jest go jeszcze u nas niemało. Czymże bowiem, jak nie wyrazem biurokratyzmu hamującego nasze budownictwo, są chociażby następujące przykłady: Poznańskie Przemysłowe Zjednoczenie Budowlane otrzymało 9 miesięcy temu 2.100 pojemników do transportowania cegły. Przy zastosowaniu ich w transporcie zaoszczędzono by poważną ilość siły roboczej oraz zmniejszono by procent stłuczek z około 20% do 3%. Pojemniki do dziś są nieczynne, ponieważ Centralne Zarządy Ceramiki i Budownictwa nie opracowały norm pracy przy zastosowaniu pojemników i nie ustaliły jako dostawców cegielni z bocznicami kolejowymi.</u>
  800 + <u xml:id="u-25.46" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Budowa chlewni w PGR dla macior w oparciu o typowe projekty dostarczane przez Ministerstwo PGR posiada zasadniczą wadę, polegającą na obustronnym równoległym urządzeniu wybiegów, co powoduje przeciągi i w konsekwencji choroby prosiąt. Gdyby Departament Produkcji Zwierzęcej bardziej wnikliwie interesował się projektami budowy urządzeń dla produkcji zwierzęcej, uniknęlibyśmy niepotrzebnych strat i rozgoryczenia wśród robotników.</u>
  801 + <u xml:id="u-25.47" who="#PosełHetmańskaWiktoria">Takich i tym podobnych braków jest u nas niemało. Nie mogą nam one jednak zasłonić tej wielkiej, niewątpliwej, dla wszystkich widocznej prawdy, że idziemy milowymi krokami naprzód, że kraj nasz z każdym rokiem i miesiącem staje się zamożniejszy, piękniejszy, silniejszy. Niemałym krokiem na tej drodze będzie zrealizowanie również tych wszystkich zadań, które przed całym ludem pracującym Polski stawia tegoroczny budżet państwowy.</u>
751 802 <u xml:id="u-25.48" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
752 803 </div>
753 804 <div xml:id="div-26">
754   - <u xml:id="u-26.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł woj. stalinogrodzkiego Władysław Matwin.</u>
  805 + <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł woj. stalinogrodzkiego Władysław Matwin.</u>
755 806 </div>
756 807 <div xml:id="div-27">
757   - <u xml:id="u-27.0" who="#PoselMatwinWladyslaw">Towarzysze i Obywatele Posłowie! Budżet, którego projekt przedstawił nam Rząd Frontu Narodowego, zawiera poważne, zwiększone pozycje na dalszą odbudowę i upiększenie Warszawy oraz zaspokojenie potrzeb jej mieszkańców.</u>
758   - <u xml:id="u-27.1" who="#PoselMatwinWladyslaw">Wyniki pracy, którą prowadzi nasze państwo nad odbudową stolicy są widoczne, znane w kraju i za granicą. Warto jednak podać garść danych, aby lepiej uświadomić sobie rozmiary i tempo tej pracy.</u>
759   - <u xml:id="u-27.2" who="#PoselMatwinWladyslaw">Warszawa stała się znowu wielkim, milionowym miastem. W roku ubiegłym liczba mieszkańców przekroczyła 900.000, a w ciągu ostatnich trzech lat liczba ta zwiększyła się o 140.000. Aby osiągnąć taki przyrost w przedwojennej Warszawie, trzeba było nie trzech, a ponad dziesięciu lat.</u>
760   - <u xml:id="u-27.3" who="#PoselMatwinWladyslaw">Warszawa stała się większym niż była kiedykolwiek ośrodkiem przemysłu. W ciągu trzech lat postawiono około 4 miliony m3 budynków przemysłowych. Inwestycje i lepsze wykorzystanie wcześniej odbudowanych zakładów pozwoliły na wyjątkowo szybki wzrost produkcji. Na przykład przemysł maszynowy dał w 1952 r. 370% produkcji, tj. blisko 4 razy więcej aniżeli w r. 1949. Jest to niebywały skok. Było to już 11% całej krajowej produkcji tego przemysłu. Trzeba podkreślić, że dzięki nowoczesnej technice, dzięki pomocy Związku Radzieckiego wytwarzamy w Warszawie artykuły przemysłowe, których przed wojną ani w Warszawie, ani w kraju nie wytwarzano, jak np. artykuły przemysłu motoryzacyjnego, precyzyjnego, specjalne obrabiarki, penicylinę i różne inne.</u>
761   - <u xml:id="u-27.4" who="#PoselMatwinWladyslaw">Warszawa stała się największym z istniejących w Polsce ośrodków nauki i kultury. W 16 uczelniach wyższych zdobywa wiedzę 30 tys. studentów, tj. o połowę więcej niż przed wojną. Mamy w stolicy 59 instytutów naukowo-badawczych, 367 szkół podstawowych, licealnych i zawodowych, 6,5 miliona książek w bibliotekach, 30 teatrów i kin, 400 świetlic.</u>
762   - <u xml:id="u-27.5" who="#PoselMatwinWladyslaw">W ciągu trzech ostatnich lat zbudowano 50 tys. izb mieszkalnych. Na zbudowanie takiej ilości izb trzeba było po pierwszej wojnie światowej nie trzech, a dwunastu lat. Warszawska służba zdrowia w 1952 r. udzieliła mieszkańcom 6,5 miliona porad lekarskich w lecznictwie otwartym, tj. o 2,5 miliona więcej niż w roku 1938. Warszawska komunikacja miejska, która ma jeszcze wielkie braki, przewiozła w 1952 r. 570 milionów pasażerów, tj. dwa razy tyle co przed wojną w roku 1938. Wykonano już znaczną część prac przy budowie pierwszej w kraju miejskiej kolei podziemnej — warszawskiego metra. Odbudowana i rozbudowana została sieć wodociągów, kanalizacji, oświetlenia i innych urządzeń miejskich. Powierzchnia parków i zieleni na terenie miasta 2,5 raza przekroczyła stan sprzed wojny.</u>
763   - <u xml:id="u-27.6" who="#PoselMatwinWladyslaw">Wielkie dzieło naszego narodu — odbudowa Warszawy rozwija się z każdym rokiem. Pamiętamy Warszawę zdradzoną przez Sosnkowskich, Mikołajczyków i Komorowskich, zmasakrowaną i oszpeconą przez hitlerowskich oprawców. Pamiętamy okropne rany, przerażające kalectwo, straszne oparzelizny pięknego niegdyś miasta, w którym w dni wyzwolenia tliło się zaledwie kilka iskier życia. Warszawa wciąż nosi jeszcze na sobie głębokie ślady wojny i zniszczenia.</u>
764   - <u xml:id="u-27.7" who="#PoselMatwinWladyslaw">Ale każdy Polak-patriota przeżywa radość, dumę i wzruszenie, kiedy patrzy na Warszawę tegorocznej wiosny. Nasza stolica, jeszcze pokryta bliznami, służy krajowi i może poszczycić się owocami swej pracy. Ta przywrócona do życia Warszawa, która uwalnia się od kalectwa, nabiera rumieńców, blasku i piękności, jest coraz bardziej bliska i droga naszemu narodowi.</u>
765   - <u xml:id="u-27.8" who="#PoselMatwinWladyslaw">Warszawa, nieustraszona w walce, niezmordowana w pracy, coraz to bardziej wspaniała, staje się żywym obrazem najlepszych cech narodu polskiego, który nie lęka się trudności i przeszkód w walce o pokój i socjalizm, który przeobraża się i odnawia, pełen twórczych, niewyczerpanych sił.</u>
766   - <u xml:id="u-27.9" who="#PoselMatwinWladyslaw">Warszawę przywrócił do życia polski lud pracujący. To z jego trudu, jego nakładem wznosi się z ruin stolica. Warszawiacy wiedzą o tym i patrzą na odbudowę miasta jako na dzieło całego narodu, który nie szczędzi Warszawie ofiar i wysiłków. Warszawiacy są z całej duszy wdzięczni swemu narodowi za tę serdeczną i wielkoduszną troskę.</u>
767   - <u xml:id="u-27.10" who="#PoselMatwinWladyslaw">Nie byłoby wolnej Warszawy, gdyby nie Związek Radziecki, jego wyzwoleńcza Armia i pomoc narodów ZSRR od pierwszych chwil po wypędzeniu najeźdźcy. Pomoc ta, z każdym rokiem wydatniejsza, to przykład braterstwa nowych, socjalistycznych narodów.</u>
768   - <u xml:id="u-27.11" who="#PoselMatwinWladyslaw">W samym sercu Warszawy coraz to wyżej wznosi się niezwykła, ogromna budowla — Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina, szlachetny podarunek ludzi radzieckich, przekazany nam za sprawą Wielkiego Budowniczego Komunizmu. Lud warszawski codziennie spogląda na rosnące mury Pałacu i widzi w nich nie tylko imponujący twór techniki, niewidzianej dotąd, urzekającej techniki. Jest to dla nas wymowny symbol wieczystej przyjaźni, łączącej narody radzieckie i naród polski. Jest to ucieleśnienie zwycięskiej idei Lenina-Stalina o braterstwie między narodami, która głosi, że wszystkie narody, większe i mniejsze, będą żyły w pokoju, bez wojen i przemocy, bez zaborów i poniżenia, będą wspierały się wzajemnie i wspólnie tworzyły dzieła godne rozumnych, wolnych i pięknych ludzi.</u>
769   - <u xml:id="u-27.12" who="#PoselMatwinWladyslaw">Władza ludowa w Polsce jest wierna wielkiej idei socjalizmu w polityce zagranicznej i w pracy nad tym, aby zmienić na lepsze życie ludzkie w naszym kraju. Dlatego popiera ją naród, dlatego cieszy się ona gorącą sympatią ludności Warszawy.</u>
770   - <u xml:id="u-27.13" who="#PoselMatwinWladyslaw">Warszawiacy z uznaniem oceniają wyniki dokonanej przez Rząd regulacji cen i reformy płac. Warszawiacy z ochotą pomagają swej władzy w różnych ważnych akcjach gospodarczych, jak np. społeczna zbiórka złomu. O wzrastającym zaufaniu ludności do swej władzy świadczy coraz to większa liczba rozmaitych spraw, z którymi ludność zwraca się codziennie do stołecznej i dzielnicowych rad narodowych oraz ich agend. Ilość tych spraw wzrosła w ciągu ubiegłego roku 3-krotnie i osiągnęła cyfrę 10 tys. na przestrzeni kwartału.</u>
771   - <u xml:id="u-27.14" who="#PoselMatwinWladyslaw">„Stare rządy kapitalistyczne — powiada warszawski człowiek pracy — stały ponad ludem, odgradzały się od niego i wymagały od nas tylko podatków i pokornego posłuszeństwa wobec możnych tego świata. To były rządy wyzyskiwaczy. Żądać od nich opieki nad nami znaczyło żądać od wilka, aby pilnował owiec. Ale wy jesteście naszą władzą, ludową władzą. Pomóżcie nam wobec tego w naszych codziennych kłopotach” I rzeczywiście społeczeństwo zwraca się do naszych rad z ogromną ilością najprzeróżniejszych spraw, aż do osobistych, sąsiedzkich i rodzinnych włącznie.</u>
772   - <u xml:id="u-27.15" who="#PoselMatwinWladyslaw">Dość często warszawiacy mają uzasadnione pretensje do naszego handlu, mimo że od stycznia znacznie się on poprawił. Sklepy są rozmieszczone nierównomiernie i ludność niektórych dzielnic lub osiedli musi chodzić bardzo daleko, aby kupić najprostsze artykuły spożywcze. Ich jakość pozostawia nieraz dużo do życzenia.</u>
773   - <u xml:id="u-27.16" who="#PoselMatwinWladyslaw">Warszawiacy mają również sporo kłopotów, kiedy chcą pójść do lekarza i muszą niepotrzebnie tracić na to zbyt wiele czasu i zachodu.</u>
774   - <u xml:id="u-27.17" who="#PoselMatwinWladyslaw">Niektóre grupy ludności stolicy, na przykład renciści, którzy ze względu na wiek nie mogą już pracować w starym zawodzie, lub starsi biuraliści zwalniani na skutek redukcji etatów urzędniczych chcieliby się przekwalifikować, ale nie mogą znaleźć nikogo, kto by im w tym pomógł.</u>
775   - <u xml:id="u-27.18" who="#PoselMatwinWladyslaw">Wśród tych wszystkich bolączek, z którymi ludzie pracy zwracają się do swej terenowej rady, na czoło wysuwają się bardzo palące sprawy związane z gospodarką komunalną w stolicy.</u>
776   - <u xml:id="u-27.19" who="#PoselMatwinWladyslaw">Jest to po pierwsze sprawa 18 tys. starych domów mieszkalnych, które ocalały z wojny bardzo zniszczone. W ciągu ośmiu lat wyremontowano 3 tys. spośród tych 18 tys. 15 tys. domów mieszkalnych narażonych jest w różnym stopniu na dewastację, głównie ze względu na bardzo zły stan dachów. Grozi niebezpieczeństwo, że gospodarka narodowa poniesie wielkie niepowetowane straty, ponieważ wiele z tych domów już wkrótce może się znaleźć w stanie nie do remontu. Musimy znaleźć sposób, aby w granicach przyznawanego Warszawie budżetu wygospodarować więcej środków i uruchomić rezerwy na ocalenie tych domów przed zniszczeniem.</u>
777   - <u xml:id="u-27.20" who="#PoselMatwinWladyslaw">Druga sprawa to często wadliwa i obfitująca w braki budowa niektórych nowych osiedli. Ministerstwu Budownictwa Miast i Osiedli należy się krytyka za to, że zrobiło jeszcze zbyt mało, aby zaprowadzić pewien porządek w pracy biur projektowych, które planują budowę całych osiedli i domów nieraz bez myśli o elementarnych potrzebach mieszkańców. Nie można zgodzić się z teorią pokutującą w niektórych ogniwach ministerstwa, że przy takich ogromnych rozmiarach budownictwa masowe usterki i „partanina” są konieczne i nieuniknione.</u>
778   - <u xml:id="u-27.21" who="#PoselMatwinWladyslaw">Trzecia sprawa to bardzo jeszcze kiepska praca naszych władz zarządzających istniejącymi mieszkaniami. Utrapieniem warszawiaków jest administrator domu. Jego praca ogranicza się przeważnie do pobierania komornego od lokatorów. Mieszkańcy miesiącami nie mogą się doprosić niewielkich napraw i pomocy w usunięciu najprostszych, ale dokuczliwych braków w funkcjonowaniu różnych domowych urządzeń, zwłaszcza centralnego ogrzewania.</u>
779   - <u xml:id="u-27.22" who="#PoselMatwinWladyslaw">Nie ma kontroli, jak są wykorzystane mieszkania. Jest duża rodzina, której przydzielono dawno temu normalną przestrzeń mieszkalną. Ale od tego czasu rodzina się zmniejszyła, dorosłe dzieci poszły w świat i mieszkanie zostało na pół niewykorzystane. Bywa rzecz jasna i na odwrót. Dlatego konieczne jest, aby zarządy budynków mieszkalnych i kwaterunek prowadziły bieżące kartoteki i występowały z wnioskami o zmiany w przydziałach. Jak dotąd nikt tego nie robi.</u>
780   - <u xml:id="u-27.23" who="#PoselMatwinWladyslaw">Winę za większą część dolegliwości, które odczuwa ludność, ponoszą nasze terenowe władze. Niektórzy działacze komunalni spychają całą rzecz na to, że dostają na potrzeby komunalne zbyt mało pieniędzy od państwa. Co można powiedzieć o takim stanowisku? Czy przydało by się więcej pieniędzy naszej gospodarce komunalnej? Na pewno tak. Po to właśnie budujemy socjalizm. Nasz budżet komunalny wzrasta z roku na rok. W Warszawie wzrasta on teraz o 13%. Co zrobić jednak, kiedy obecnie państwo nie daje nam jeszcze, bo nie ma, dostatecznych środków na potrzeby miasta? Jest tylko jedno wyjście: szybko rozwijać dalej naszą gospodarkę, szybko nauczyć się lepiej, rozsądniej i oszczędniej wydawać te fundusze, które posiadamy, wytrwale szukać ukrytego marnotrawstwa i środków zastępczych. Ludzie odpowiedzialni za tę pracę, za warunki bytowe ludności muszą być ożywieni bojowym duchem, nie kapitulować przed trudnościami i bezwładem.</u>
781   - <u xml:id="u-27.24" who="#PoselMatwinWladyslaw">Jedynym sposobem pokonania trudności jest pokonanie trudności. Trzeba się pomęczyć, trzeba z przeszkodami stoczyć prawdziwą bitwę, a nie uciekać od bitwy głową w piasek i czekać aż nadejdą lepsze czasy.</u>
782   - <u xml:id="u-27.25" who="#PoselMatwinWladyslaw">W Stołecznej Radzie Narodowej i jej agendach leży 20 tysięcy podań o przydział mieszkania. Znaczna część petentów ma niezwykle ciężkie warunki mieszkaniowe. Te 20 tysięcy podań przygniotło naszą Stołeczną Radę Narodową. Pod ich ciężarem wielu odpowiedzialnych pracowników rady zdobywa się tylko na gest bezradności.</u>
783   - <u xml:id="u-27.26" who="#PoselMatwinWladyslaw">Czy w tej i w innych nabrzmiałych sprawach naszej gospodarki komunalnej, jak sprawa komunikacji lub oczyszczania miasta — my, pracownicy terenowi, przy obecnych funduszach rzeczywiście nie możemy zrobić znacznie więcej, aniżeli robimy dotychczas? Z pewnością możemy, jeśli przyciągniemy nowe, bezczynne dotąd siły, które mogą być uruchomione.</u>
784   - <u xml:id="u-27.27" who="#PoselMatwinWladyslaw">Po pierwsze, wielkie niewykorzystane środki w pieniądzach i materiałach znaleźć można w różnych przedsiębiorstwach miejskich, gdzie można zdziałać kilkakrotnie więcej niż dotychczas w walce o zmniejszenie kosztów własnych. Gospodarka materiałowa tych przedsiębiorstw prowadzona jest czasem bardzo rozrzutnie. Istnieje tutaj wielkie pole do pomysłowości, m. in. w stosowaniu surowców zastępczych i zmianie starych norm zużycia. Norm zużycia materiałów w wielkich naszych przedsiębiorstwach, np. komunikacyjnych, bardzo często w ogóle brak. Trzeba je dopiero zaprowadzić.</u>
785   - <u xml:id="u-27.28" who="#PoselMatwinWladyslaw">Po drugie wielkie siły w ludziach i środkach finansowych ukryte są jeszcze w zbyt wielkiej liczbie niektórych kategorii pracowników administracyjnych naszych rad. Wydaje się, że gdyby ich liczbę zmniejszyć nie o 2%, jak to określa nowy budżet dla Warszawy, ale choćby o 20%, nie stało by się nic złego. Na odwrót, można by znacznie polepszyć sytuację. Wymaga to jednak przełamania oporu w niektórych organach kierowniczych, czegoś w rodzaju ruchu racjonalizatorów wśród pracowników biurowych, wymaga to nacisku z dołu. Można to z pewnością zorganizować.</u>
786   - <u xml:id="u-27.29" who="#PoselMatwinWladyslaw">Jest bowiem jeszcze jedno niewyczerpane źródło mocy, zdolnych polepszyć sprawy naszej stołecznej gospodarki komunalnej. Jest to sama ludność pracująca, żywotnie zainteresowana w poprawie tej gospodarki. Mamy już masę uczciwych, pełnych inicjatywy i energii wolnych ludzi z podniesioną głową, którzy potrafią wyśmiać, zawstydzić wiecznie narzekających kwękaczy, podciągnąć biernych, napiętnować tych. którzy bezmyślnie niszczą i marnują wspólne dobro, dokuczyć biurokratom, otoczyć nasze rady wraz z ich agendami szerokim kołem bojowego aktywu społecznego. Chodzi o to, abyśmy na każdego z naszych urzędników mieli 10-ciu pomocników, kontrolerów i organizatorów społecznych. Na razie jest na odwrót. Mamy jeszcze bardzo mało tego aktywu przy naszych radach, przy komisjach rad, przy komitetach blokowych.</u>
787   - <u xml:id="u-27.30" who="#PoselMatwinWladyslaw">Wydaje się, że trzeba pójść na to, aby pracy naszej Stołecznej Rady, rad dzielnicowych i pracy ich aparatu wykonawczego nadać bez porównania więcej jawności, publicznego charakteru, tak aby szerokie masy własnymi oczyma i z opowiadania znajomych mogły się przekonać, że nie takie to znowu trudne czy niedostępne dla zwykłego człowieka pracy to rządzenie miastem i jego mechanizmem.</u>
788   - <u xml:id="u-27.31" who="#PoselMatwinWladyslaw">Są tajemnice państwowe, których musimy strzec przed wrogiem i gadułą. Trzeba o tym pamiętać. Nie można się jednak zgodzić z ludźmi, którzy pod tym pozorem tolerują w radach zwyczaje i atmosferę starych burżuazyjnych urzędów. Burżuazja starała się onieśmielać masy tajemniczym obrządkiem swego urzędowania. Władza ludowa na odwrót — zachęca wszystkich świadomych i myślących ludzi pracy, aby brali codzienny udział w rządzeniu swym państwem, swym miastem, swoją dzielnicą, swoim domem mieszkalnym.</u>
789   - <u xml:id="u-27.32" who="#PoselMatwinWladyslaw">Nasza Stołeczna Rada i rady dzielnicowe przebyły spory szmat drogi i odeszły już dość daleko od starego i pełnego biurokracji Zarządu Miejskiego. Ale jeszcze dużo zostało do zrobienia.</u>
790   - <u xml:id="u-27.33" who="#PoselMatwinWladyslaw">Trzeba przyznać, że nasza Rada zbyt mało dotąd otrzymywała pomocy od organizacji, aktywu oraz instancji partyjnych. Nasza Rada nie otrzymuje również odpowiedniej pomocy ze strony niektórych ministerstw, zwłaszcza zaś Ministerstwa Gospodarki Komunalnej. U towarzyszy w Stołecznej Radzie utarło się przekonanie, że w sprawach gospodarki komunalnej do tego resortu udawać się nie warto. Ministerstwo nie pomaga bowiem rozwiązywać i decydować w wielu ważnych, palących sprawach gospodarki komunalnej w Warszawie, a wśród niektórych jego odpowiedzialnych pracowników panuje duch jakiegoś pacyfizmu, obawa przed walką o wykonanie słusznych, nieraz już wałkowanych wniosków. Tak jest ze sprawą niektórych przestarzałych przepisów kwaterunku i minimalnej ilości sprzętu do oczyszczania miasta.</u>
791   - <u xml:id="u-27.34" who="#PoselMatwinWladyslaw">Wydaje się, że Ministerstwo Gospodarki Komunalnej nie zrobiło jeszcze dostatecznego wysiłku, aby pomóc Warszawie w nadrobieniu tego opóźnienia i zacofania, w jakim znajduje się stołeczna gospodarka komunalna.</u>
792   - <u xml:id="u-27.35" who="#PoselMatwinWladyslaw">Naszej Stołecznej Radzie Narodowej trzeba udzielić większej pomocy w kształceniu kierowniczych kadr. Chodzi o kadrę prawdziwych działaczy społecznych, którzy nie tylko znają się na rzeczy, ale z pasją oddadzą się swej pięknej pracy dla ludu i potrafią organizować masy wokół władzy terenowej.</u>
793   - <u xml:id="u-27.36" who="#PoselMatwinWladyslaw">Kiedy się rozmawia z mieszkańcami, można usłyszeć, jak robotnicy przypominają nam słowa towarzysza Bieruta, który uczy nas wszystkich troski o zaspokojenie potrzeb ludzi pracy który bardzo wiele czasu, uwagi i wysiłku poświęcił i nadal poświęca sprawie Warszawy, jej odbudowy, sprawom jej mieszkańców. Ludzie pracy wierzą i ufają nam, że potrafimy lepiej niż dotąd wykonywać wskazania towarzysza Bieruta, pełne miłości do naszego ludu, że potrafimy wraz z ludem — lepiej pracować dla jego dobra.</u>
  808 + <u xml:id="u-27.0" who="#PosełMatwinWładysław">Towarzysze i Obywatele Posłowie! Budżet, którego projekt przedstawił nam Rząd Frontu Narodowego, zawiera poważne, zwiększone pozycje na dalszą odbudowę i upiększenie Warszawy oraz zaspokojenie potrzeb jej mieszkańców.</u>
  809 + <u xml:id="u-27.1" who="#PosełMatwinWładysław">Wyniki pracy, którą prowadzi nasze państwo nad odbudową stolicy są widoczne, znane w kraju i za granicą. Warto jednak podać garść danych, aby lepiej uświadomić sobie rozmiary i tempo tej pracy.</u>
  810 + <u xml:id="u-27.2" who="#PosełMatwinWładysław">Warszawa stała się znowu wielkim, milionowym miastem. W roku ubiegłym liczba mieszkańców przekroczyła 900.000, a w ciągu ostatnich trzech lat liczba ta zwiększyła się o 140.000. Aby osiągnąć taki przyrost w przedwojennej Warszawie, trzeba było nie trzech, a ponad dziesięciu lat.</u>
  811 + <u xml:id="u-27.3" who="#PosełMatwinWładysław">Warszawa stała się większym niż była kiedykolwiek ośrodkiem przemysłu. W ciągu trzech lat postawiono około 4 miliony m3 budynków przemysłowych. Inwestycje i lepsze wykorzystanie wcześniej odbudowanych zakładów pozwoliły na wyjątkowo szybki wzrost produkcji. Na przykład przemysł maszynowy dał w 1952 r. 370% produkcji, tj. blisko 4 razy więcej aniżeli w r. 1949. Jest to niebywały skok. Było to już 11% całej krajowej produkcji tego przemysłu. Trzeba podkreślić, że dzięki nowoczesnej technice, dzięki pomocy Związku Radzieckiego wytwarzamy w Warszawie artykuły przemysłowe, których przed wojną ani w Warszawie, ani w kraju nie wytwarzano, jak np. artykuły przemysłu motoryzacyjnego, precyzyjnego, specjalne obrabiarki, penicylinę i różne inne.</u>
  812 + <u xml:id="u-27.4" who="#PosełMatwinWładysław">Warszawa stała się największym z istniejących w Polsce ośrodków nauki i kultury. W 16 uczelniach wyższych zdobywa wiedzę 30 tys. studentów, tj. o połowę więcej niż przed wojną. Mamy w stolicy 59 instytutów naukowo-badawczych, 367 szkół podstawowych, licealnych i zawodowych, 6,5 miliona książek w bibliotekach, 30 teatrów i kin, 400 świetlic.</u>
  813 + <u xml:id="u-27.5" who="#PosełMatwinWładysław">W ciągu trzech ostatnich lat zbudowano 50 tys. izb mieszkalnych. Na zbudowanie takiej ilości izb trzeba było po pierwszej wojnie światowej nie trzech, a dwunastu lat. Warszawska służba zdrowia w 1952 r. udzieliła mieszkańcom 6,5 miliona porad lekarskich w lecznictwie otwartym, tj. o 2,5 miliona więcej niż w roku 1938. Warszawska komunikacja miejska, która ma jeszcze wielkie braki, przewiozła w 1952 r. 570 milionów pasażerów, tj. dwa razy tyle co przed wojną w roku 1938. Wykonano już znaczną część prac przy budowie pierwszej w kraju miejskiej kolei podziemnej — warszawskiego metra. Odbudowana i rozbudowana została sieć wodociągów, kanalizacji, oświetlenia i innych urządzeń miejskich. Powierzchnia parków i zieleni na terenie miasta 2,5 raza przekroczyła stan sprzed wojny.</u>
  814 + <u xml:id="u-27.6" who="#PosełMatwinWładysław">Wielkie dzieło naszego narodu — odbudowa Warszawy rozwija się z każdym rokiem. Pamiętamy Warszawę zdradzoną przez Sosnkowskich, Mikołajczyków i Komorowskich, zmasakrowaną i oszpeconą przez hitlerowskich oprawców. Pamiętamy okropne rany, przerażające kalectwo, straszne oparzelizny pięknego niegdyś miasta, w którym w dni wyzwolenia tliło się zaledwie kilka iskier życia. Warszawa wciąż nosi jeszcze na sobie głębokie ślady wojny i zniszczenia.</u>
  815 + <u xml:id="u-27.7" who="#PosełMatwinWładysław">Ale każdy Polak-patriota przeżywa radość, dumę i wzruszenie, kiedy patrzy na Warszawę tegorocznej wiosny. Nasza stolica, jeszcze pokryta bliznami, służy krajowi i może poszczycić się owocami swej pracy. Ta przywrócona do życia Warszawa, która uwalnia się od kalectwa, nabiera rumieńców, blasku i piękności, jest coraz bardziej bliska i droga naszemu narodowi.</u>
  816 + <u xml:id="u-27.8" who="#PosełMatwinWładysław">Warszawa, nieustraszona w walce, niezmordowana w pracy, coraz to bardziej wspaniała, staje się żywym obrazem najlepszych cech narodu polskiego, który nie lęka się trudności i przeszkód w walce o pokój i socjalizm, który przeobraża się i odnawia, pełen twórczych, niewyczerpanych sił.</u>
  817 + <u xml:id="u-27.9" who="#PosełMatwinWładysław">Warszawę przywrócił do życia polski lud pracujący. To z jego trudu, jego nakładem wznosi się z ruin stolica. Warszawiacy wiedzą o tym i patrzą na odbudowę miasta jako na dzieło całego narodu, który nie szczędzi Warszawie ofiar i wysiłków. Warszawiacy są z całej duszy wdzięczni swemu narodowi za tę serdeczną i wielkoduszną troskę.</u>
  818 + <u xml:id="u-27.10" who="#PosełMatwinWładysław">Nie byłoby wolnej Warszawy, gdyby nie Związek Radziecki, jego wyzwoleńcza Armia i pomoc narodów ZSRR od pierwszych chwil po wypędzeniu najeźdźcy. Pomoc ta, z każdym rokiem wydatniejsza, to przykład braterstwa nowych, socjalistycznych narodów.</u>
  819 + <u xml:id="u-27.11" who="#PosełMatwinWładysław">W samym sercu Warszawy coraz to wyżej wznosi się niezwykła, ogromna budowla — Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina, szlachetny podarunek ludzi radzieckich, przekazany nam za sprawą Wielkiego Budowniczego Komunizmu. Lud warszawski codziennie spogląda na rosnące mury Pałacu i widzi w nich nie tylko imponujący twór techniki, niewidzianej dotąd, urzekającej techniki. Jest to dla nas wymowny symbol wieczystej przyjaźni, łączącej narody radzieckie i naród polski. Jest to ucieleśnienie zwycięskiej idei Lenina-Stalina o braterstwie między narodami, która głosi, że wszystkie narody, większe i mniejsze, będą żyły w pokoju, bez wojen i przemocy, bez zaborów i poniżenia, będą wspierały się wzajemnie i wspólnie tworzyły dzieła godne rozumnych, wolnych i pięknych ludzi.</u>
  820 + <u xml:id="u-27.12" who="#PosełMatwinWładysław">Władza ludowa w Polsce jest wierna wielkiej idei socjalizmu w polityce zagranicznej i w pracy nad tym, aby zmienić na lepsze życie ludzkie w naszym kraju. Dlatego popiera ją naród, dlatego cieszy się ona gorącą sympatią ludności Warszawy.</u>
  821 + <u xml:id="u-27.13" who="#PosełMatwinWładysław">Warszawiacy z uznaniem oceniają wyniki dokonanej przez Rząd regulacji cen i reformy płac. Warszawiacy z ochotą pomagają swej władzy w różnych ważnych akcjach gospodarczych, jak np. społeczna zbiórka złomu. O wzrastającym zaufaniu ludności do swej władzy świadczy coraz to większa liczba rozmaitych spraw, z którymi ludność zwraca się codziennie do stołecznej i dzielnicowych rad narodowych oraz ich agend. Ilość tych spraw wzrosła w ciągu ubiegłego roku 3-krotnie i osiągnęła cyfrę 10 tys. na przestrzeni kwartału.</u>
  822 + <u xml:id="u-27.14" who="#PosełMatwinWładysław">„Stare rządy kapitalistyczne — powiada warszawski człowiek pracy — stały ponad ludem, odgradzały się od niego i wymagały od nas tylko podatków i pokornego posłuszeństwa wobec możnych tego świata. To były rządy wyzyskiwaczy. Żądać od nich opieki nad nami znaczyło żądać od wilka, aby pilnował owiec. Ale wy jesteście naszą władzą, ludową władzą. Pomóżcie nam wobec tego w naszych codziennych kłopotach” I rzeczywiście społeczeństwo zwraca się do naszych rad z ogromną ilością najprzeróżniejszych spraw, aż do osobistych, sąsiedzkich i rodzinnych włącznie.</u>
  823 + <u xml:id="u-27.15" who="#PosełMatwinWładysław">Dość często warszawiacy mają uzasadnione pretensje do naszego handlu, mimo że od stycznia znacznie się on poprawił. Sklepy są rozmieszczone nierównomiernie i ludność niektórych dzielnic lub osiedli musi chodzić bardzo daleko, aby kupić najprostsze artykuły spożywcze. Ich jakość pozostawia nieraz dużo do życzenia.</u>
  824 + <u xml:id="u-27.16" who="#PosełMatwinWładysław">Warszawiacy mają również sporo kłopotów, kiedy chcą pójść do lekarza i muszą niepotrzebnie tracić na to zbyt wiele czasu i zachodu.</u>
  825 + <u xml:id="u-27.17" who="#PosełMatwinWładysław">Niektóre grupy ludności stolicy, na przykład renciści, którzy ze względu na wiek nie mogą już pracować w starym zawodzie, lub starsi biuraliści zwalniani na skutek redukcji etatów urzędniczych chcieliby się przekwalifikować, ale nie mogą znaleźć nikogo, kto by im w tym pomógł.</u>
  826 + <u xml:id="u-27.18" who="#PosełMatwinWładysław">Wśród tych wszystkich bolączek, z którymi ludzie pracy zwracają się do swej terenowej rady, na czoło wysuwają się bardzo palące sprawy związane z gospodarką komunalną w stolicy.</u>
  827 + <u xml:id="u-27.19" who="#PosełMatwinWładysław">Jest to po pierwsze sprawa 18 tys. starych domów mieszkalnych, które ocalały z wojny bardzo zniszczone. W ciągu ośmiu lat wyremontowano 3 tys. spośród tych 18 tys. 15 tys. domów mieszkalnych narażonych jest w różnym stopniu na dewastację, głównie ze względu na bardzo zły stan dachów. Grozi niebezpieczeństwo, że gospodarka narodowa poniesie wielkie niepowetowane straty, ponieważ wiele z tych domów już wkrótce może się znaleźć w stanie nie do remontu. Musimy znaleźć sposób, aby w granicach przyznawanego Warszawie budżetu wygospodarować więcej środków i uruchomić rezerwy na ocalenie tych domów przed zniszczeniem.</u>
  828 + <u xml:id="u-27.20" who="#PosełMatwinWładysław">Druga sprawa to często wadliwa i obfitująca w braki budowa niektórych nowych osiedli. Ministerstwu Budownictwa Miast i Osiedli należy się krytyka za to, że zrobiło jeszcze zbyt mało, aby zaprowadzić pewien porządek w pracy biur projektowych, które planują budowę całych osiedli i domów nieraz bez myśli o elementarnych potrzebach mieszkańców. Nie można zgodzić się z teorią pokutującą w niektórych ogniwach ministerstwa, że przy takich ogromnych rozmiarach budownictwa masowe usterki i „partanina” są konieczne i nieuniknione.</u>
  829 + <u xml:id="u-27.21" who="#PosełMatwinWładysław">Trzecia sprawa to bardzo jeszcze kiepska praca naszych władz zarządzających istniejącymi mieszkaniami. Utrapieniem warszawiaków jest administrator domu. Jego praca ogranicza się przeważnie do pobierania komornego od lokatorów. Mieszkańcy miesiącami nie mogą się doprosić niewielkich napraw i pomocy w usunięciu najprostszych, ale dokuczliwych braków w funkcjonowaniu różnych domowych urządzeń, zwłaszcza centralnego ogrzewania.</u>
  830 + <u xml:id="u-27.22" who="#PosełMatwinWładysław">Nie ma kontroli, jak są wykorzystane mieszkania. Jest duża rodzina, której przydzielono dawno temu normalną przestrzeń mieszkalną. Ale od tego czasu rodzina się zmniejszyła, dorosłe dzieci poszły w świat i mieszkanie zostało na pół niewykorzystane. Bywa rzecz jasna i na odwrót. Dlatego konieczne jest, aby zarządy budynków mieszkalnych i kwaterunek prowadziły bieżące kartoteki i występowały z wnioskami o zmiany w przydziałach. Jak dotąd nikt tego nie robi.</u>
  831 + <u xml:id="u-27.23" who="#PosełMatwinWładysław">Winę za większą część dolegliwości, które odczuwa ludność, ponoszą nasze terenowe władze. Niektórzy działacze komunalni spychają całą rzecz na to, że dostają na potrzeby komunalne zbyt mało pieniędzy od państwa. Co można powiedzieć o takim stanowisku? Czy przydało by się więcej pieniędzy naszej gospodarce komunalnej? Na pewno tak. Po to właśnie budujemy socjalizm. Nasz budżet komunalny wzrasta z roku na rok. W Warszawie wzrasta on teraz o 13%. Co zrobić jednak, kiedy obecnie państwo nie daje nam jeszcze, bo nie ma, dostatecznych środków na potrzeby miasta? Jest tylko jedno wyjście: szybko rozwijać dalej naszą gospodarkę, szybko nauczyć się lepiej, rozsądniej i oszczędniej wydawać te fundusze, które posiadamy, wytrwale szukać ukrytego marnotrawstwa i środków zastępczych. Ludzie odpowiedzialni za tę pracę, za warunki bytowe ludności muszą być ożywieni bojowym duchem, nie kapitulować przed trudnościami i bezwładem.</u>
  832 + <u xml:id="u-27.24" who="#PosełMatwinWładysław">Jedynym sposobem pokonania trudności jest pokonanie trudności. Trzeba się pomęczyć, trzeba z przeszkodami stoczyć prawdziwą bitwę, a nie uciekać od bitwy głową w piasek i czekać aż nadejdą lepsze czasy.</u>
  833 + <u xml:id="u-27.25" who="#PosełMatwinWładysław">W Stołecznej Radzie Narodowej i jej agendach leży 20 tysięcy podań o przydział mieszkania. Znaczna część petentów ma niezwykle ciężkie warunki mieszkaniowe. Te 20 tysięcy podań przygniotło naszą Stołeczną Radę Narodową. Pod ich ciężarem wielu odpowiedzialnych pracowników rady zdobywa się tylko na gest bezradności.</u>
  834 + <u xml:id="u-27.26" who="#PosełMatwinWładysław">Czy w tej i w innych nabrzmiałych sprawach naszej gospodarki komunalnej, jak sprawa komunikacji lub oczyszczania miasta — my, pracownicy terenowi, przy obecnych funduszach rzeczywiście nie możemy zrobić znacznie więcej, aniżeli robimy dotychczas? Z pewnością możemy, jeśli przyciągniemy nowe, bezczynne dotąd siły, które mogą być uruchomione.</u>
  835 + <u xml:id="u-27.27" who="#PosełMatwinWładysław">Po pierwsze, wielkie niewykorzystane środki w pieniądzach i materiałach znaleźć można w różnych przedsiębiorstwach miejskich, gdzie można zdziałać kilkakrotnie więcej niż dotychczas w walce o zmniejszenie kosztów własnych. Gospodarka materiałowa tych przedsiębiorstw prowadzona jest czasem bardzo rozrzutnie. Istnieje tutaj wielkie pole do pomysłowości, m. in. w stosowaniu surowców zastępczych i zmianie starych norm zużycia. Norm zużycia materiałów w wielkich naszych przedsiębiorstwach, np. komunikacyjnych, bardzo często w ogóle brak. Trzeba je dopiero zaprowadzić.</u>
  836 + <u xml:id="u-27.28" who="#PosełMatwinWładysław">Po drugie wielkie siły w ludziach i środkach finansowych ukryte są jeszcze w zbyt wielkiej liczbie niektórych kategorii pracowników administracyjnych naszych rad. Wydaje się, że gdyby ich liczbę zmniejszyć nie o 2%, jak to określa nowy budżet dla Warszawy, ale choćby o 20%, nie stało by się nic złego. Na odwrót, można by znacznie polepszyć sytuację. Wymaga to jednak przełamania oporu w niektórych organach kierowniczych, czegoś w rodzaju ruchu racjonalizatorów wśród pracowników biurowych, wymaga to nacisku z dołu. Można to z pewnością zorganizować.</u>
  837 + <u xml:id="u-27.29" who="#PosełMatwinWładysław">Jest bowiem jeszcze jedno niewyczerpane źródło mocy, zdolnych polepszyć sprawy naszej stołecznej gospodarki komunalnej. Jest to sama ludność pracująca, żywotnie zainteresowana w poprawie tej gospodarki. Mamy już masę uczciwych, pełnych inicjatywy i energii wolnych ludzi z podniesioną głową, którzy potrafią wyśmiać, zawstydzić wiecznie narzekających kwękaczy, podciągnąć biernych, napiętnować tych. którzy bezmyślnie niszczą i marnują wspólne dobro, dokuczyć biurokratom, otoczyć nasze rady wraz z ich agendami szerokim kołem bojowego aktywu społecznego. Chodzi o to, abyśmy na każdego z naszych urzędników mieli 10-ciu pomocników, kontrolerów i organizatorów społecznych. Na razie jest na odwrót. Mamy jeszcze bardzo mało tego aktywu przy naszych radach, przy komisjach rad, przy komitetach blokowych.</u>
  838 + <u xml:id="u-27.30" who="#PosełMatwinWładysław">Wydaje się, że trzeba pójść na to, aby pracy naszej Stołecznej Rady, rad dzielnicowych i pracy ich aparatu wykonawczego nadać bez porównania więcej jawności, publicznego charakteru, tak aby szerokie masy własnymi oczyma i z opowiadania znajomych mogły się przekonać, że nie takie to znowu trudne czy niedostępne dla zwykłego człowieka pracy to rządzenie miastem i jego mechanizmem.</u>
  839 + <u xml:id="u-27.31" who="#PosełMatwinWładysław">Są tajemnice państwowe, których musimy strzec przed wrogiem i gadułą. Trzeba o tym pamiętać. Nie można się jednak zgodzić z ludźmi, którzy pod tym pozorem tolerują w radach zwyczaje i atmosferę starych burżuazyjnych urzędów. Burżuazja starała się onieśmielać masy tajemniczym obrządkiem swego urzędowania. Władza ludowa na odwrót — zachęca wszystkich świadomych i myślących ludzi pracy, aby brali codzienny udział w rządzeniu swym państwem, swym miastem, swoją dzielnicą, swoim domem mieszkalnym.</u>
  840 + <u xml:id="u-27.32" who="#PosełMatwinWładysław">Nasza Stołeczna Rada i rady dzielnicowe przebyły spory szmat drogi i odeszły już dość daleko od starego i pełnego biurokracji Zarządu Miejskiego. Ale jeszcze dużo zostało do zrobienia.</u>
  841 + <u xml:id="u-27.33" who="#PosełMatwinWładysław">Trzeba przyznać, że nasza Rada zbyt mało dotąd otrzymywała pomocy od organizacji, aktywu oraz instancji partyjnych. Nasza Rada nie otrzymuje również odpowiedniej pomocy ze strony niektórych ministerstw, zwłaszcza zaś Ministerstwa Gospodarki Komunalnej. U towarzyszy w Stołecznej Radzie utarło się przekonanie, że w sprawach gospodarki komunalnej do tego resortu udawać się nie warto. Ministerstwo nie pomaga bowiem rozwiązywać i decydować w wielu ważnych, palących sprawach gospodarki komunalnej w Warszawie, a wśród niektórych jego odpowiedzialnych pracowników panuje duch jakiegoś pacyfizmu, obawa przed walką o wykonanie słusznych, nieraz już wałkowanych wniosków. Tak jest ze sprawą niektórych przestarzałych przepisów kwaterunku i minimalnej ilości sprzętu do oczyszczania miasta.</u>
  842 + <u xml:id="u-27.34" who="#PosełMatwinWładysław">Wydaje się, że Ministerstwo Gospodarki Komunalnej nie zrobiło jeszcze dostatecznego wysiłku, aby pomóc Warszawie w nadrobieniu tego opóźnienia i zacofania, w jakim znajduje się stołeczna gospodarka komunalna.</u>
  843 + <u xml:id="u-27.35" who="#PosełMatwinWładysław">Naszej Stołecznej Radzie Narodowej trzeba udzielić większej pomocy w kształceniu kierowniczych kadr. Chodzi o kadrę prawdziwych działaczy społecznych, którzy nie tylko znają się na rzeczy, ale z pasją oddadzą się swej pięknej pracy dla ludu i potrafią organizować masy wokół władzy terenowej.</u>
  844 + <u xml:id="u-27.36" who="#PosełMatwinWładysław">Kiedy się rozmawia z mieszkańcami, można usłyszeć, jak robotnicy przypominają nam słowa towarzysza Bieruta, który uczy nas wszystkich troski o zaspokojenie potrzeb ludzi pracy który bardzo wiele czasu, uwagi i wysiłku poświęcił i nadal poświęca sprawie Warszawy, jej odbudowy, sprawom jej mieszkańców. Ludzie pracy wierzą i ufają nam, że potrafimy lepiej niż dotąd wykonywać wskazania towarzysza Bieruta, pełne miłości do naszego ludu, że potrafimy wraz z ludem — lepiej pracować dla jego dobra.</u>
794 845 <u xml:id="u-27.37" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
795 846 </div>
796 847 <div xml:id="div-28">
797   - <u xml:id="u-28.0" who="#Marszalek">Jako ostatni mówca w dniu dzisiejszym ma głos poseł woj. koszalińskiego Helena Jaworska.</u>
  848 + <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Jako ostatni mówca w dniu dzisiejszym ma głos poseł woj. koszalińskiego Helena Jaworska.</u>
798 849 </div>
799 850 <div xml:id="div-29">
800   - <u xml:id="u-29.0" who="#PoselJaworskaHelena">Wysoki Sejmie! Budżet, który jest przedmiotem naszej dzisiejszej debaty, stanowi świadectwo bujnego rozwoju naszego kraju, jego gospodarki i kultury, jest odzwierciedleniem pokojowej polityki państwa, stałego umacniania się gospodarki socjalistycznej, wielkiej dbałości władzy ludowej o rozkwit kultury, o coraz pełniejsze zaspokajanie potrzeb człowieka pracy.</u>
801   - <u xml:id="u-29.1" who="#PoselJaworskaHelena">Jedną z charakterystycznych cech tego budżetu jest wyrażona w nim językiem cyfr serdeczna troska Ludowego Państwa o młode pokolenie, o zapewnienie mu jak najpomyślniejszych warunków rozwoju.</u>
802   - <u xml:id="u-29.2" who="#PoselJaworskaHelena">Chciałabym zatrzymać się nad jednym tylko zagadnieniem z tej dziedziny, nad sprawą oświaty i wychowania młodzieży.</u>
803   - <u xml:id="u-29.3" who="#PoselJaworskaHelena">Trzeba stwierdzić, że tegoroczny budżet stwarza warunki do dalszego rozszerzania ogromnej zdobyczy młodego pokolenia Polski Ludowej, jaką jest utrwalone w Konstytucji prawo do nauki. Wydatki przeznaczone na oświatę i wychowanie młodzieży, rosną w tym roku bardzo poważnie, bo o 17,8%, w porównaniu z rokiem 1952. Wzrost ten w szkolnictwie zawodowym wyraża się cyfrą 13,2%. Wysiłki państwa, zmierzające do szybkiej poprawy w tej dziedzinie, stają się tym bardziej widoczne, jeśli zważymy, że ogólny przyrost dochodu narodowego wyraża się cyfrą 10%.</u>
804   - <u xml:id="u-29.4" who="#PoselJaworskaHelena">Budżet zabezpiecza realizację powszechności nauczania oraz dalsze podniesienie stopnia organizacyjnego naszego szkolnictwa podstawowego, tj. zastępowania szkół o jednym nauczycielu, obejmujących program 4 klas, pełnymi szkołami 7-klasowymi. Warto przypomnieć, że szkoły 4-klasowe przeważały przed wojną w naszym szkolnictwie podstawowym, zwłaszcza na wsi. Stanowiły one jeden ze ślepych zaułków oświaty, nie dawały prawa do przejścia do szkół średnich ogólnokształcących ani zawodowych. Wśród absolwentów tych szkół nagminnie występowało zjawisko powrotnego analfabetyzmu. Obecnie naukę w szkołach, dających wiedzę w zakresie 7 klas, pobiera już prawie 86% wszystkich dzieci. Widzimy więc, że ambitne zadanie, jakie sformułowane zostało w programie Frontu Narodowego: — „Zapewnimy każdemu dziecku w mieście i na wsi wykształcenie co najmniej w zakresie pełnej szkoły 7-klasowej” — jest w pełni realne.</u>
805   - <u xml:id="u-29.5" who="#PoselJaworskaHelena">Około 75% absolwentów VII klasy szkoły podstawowej kształci się dalej. I w tej dziedzinie w bieżącym roku nastąpi dalszy postęp. Pomijając szybki rozwój średniego szkolnictwa zawodowego, w samych tylko szkołach średnich ogólnokształcących liczba uczniów wzrośnie, o 13.000. Zaplanowany wzrost liczby studentów wynosi 11.000.</u>
806   - <u xml:id="u-29.6" who="#PoselJaworskaHelena">Cyfry budżetu wyrażają nie tylko wielką troskę Ludowego Państwa o upowszechnienie oświaty poprzez rozbudowę szkolnictwa i podnoszenie jego poziomu organizacyjnego. W poszczególnych pozycjach budżetu jak w zwierciadle odbija się dążenie do zapewnienia uczącej się młodzieży sprzyjających warunków materialnych. Są to przede wszystkim duże sumy, przeznaczone na stypendia i internaty. Wydatki na internaty dla uczniów szkół ogólnokształcących wzrastają o przeszło 46%, na domy akademickie o 36%, przy czym ilość mieszkańców tych domów zwiększy się do 45.000. 79.000 studentów otrzymywać będzie stypendia, poważne sumy przeznacza państwo na stołówki akademickie i akcję dożywiania dzieci i młodzieży w szkołach. Nie wolno również zapominać o takich wydatkach, jak opieka lekarska nad uczącą się i studiującą młodzieżą, wczasy i obozy letnie, sport itp.</u>
807   - <u xml:id="u-29.7" who="#PoselJaworskaHelena">Na wychowanie młodzieży składa się, rzecz jasna, nie tylko praca szkoły, aparatu oświatowego i bezpośrednio z nim związanych instytucji. Ogromną rolę odgrywają w nim m. in. wszelkiego rodzaju urządzenia kulturalne, sprzyjające stałemu podnoszeniu wiedzy i kultury młodego pokolenia. Młodzież stanowi olbrzymi procent ludzi korzystających z tych urządzeń, zwłaszcza takich, jak kina, teatry, świetlice i biblioteki. I w tej dziedzinie budżet na rok bieżący stwarza warunki coraz lepszego zaspokajania potrzeb młodego pokolenia. Ogólny wzrost wydatków na kulturę i sztukę wyraża się w nim cyfrą 10% w porównaniu z rokiem ubiegłym. O 82% wzrastają wydatki na utrzymanie i wyposażenie świetlic, o 13% na biblioteki powszechne. Sieć kin powiększy się o 153 kina nowe, w tym 147 wiejskich kin stałych.</u>
808   - <u xml:id="u-29.8" who="#PoselJaworskaHelena">Przytoczone cyfry nie oddają oczywiście w pełni wysiłku, jaki czyni Państwo Ludowe dla zapewnienia młodzieży możliwości wszechstronnego rozwoju jej zdolności i talentów, wychowania jej na pokolenie ludzi światłych i kulturalnych, dobrze przygotowanych do wykonania w tym państwie zadań, jakie przed młodzieżą staną. Wysiłek ten jest ogromny. Taki stosunek do sprawy wychowania młodzieży możliwy jest tylko w ustroju, w którym rządzi prawo coraz pełniejszego zaspokajania stale rosnących materialnych i kulturalnych potrzeb mas pracujących, w którym człowiek jest najcenniejszym dobrem.</u>
809   - <u xml:id="u-29.9" who="#PoselJaworskaHelena">Wykonanie budżetu, jak o tym już mówiono, wymagać będzie dużego napięcia sił i energii ze strony poszczególnych resortów oraz ogniw władzy terenowej, zwłaszcza rad narodowych.</u>
810   - <u xml:id="u-29.10" who="#PoselJaworskaHelena">Z praktyki ubiegłego roku wiemy, że w poszczególnych resortach i radach narodowych nie ma jeszcze dostatecznego zrozumienia dla tych spraw. Chodzi nie tylko o to, że niektóre z nich nie wykonały budżetu w całości. Chodzi również o to, że niedostateczną wagę przywiązywano w wielu wypadkach do rytmicznego wykonywania budżetu oraz do tego, by zamierzony cel, jaki kryje się za poszczególnymi pozycjami budżetu, został w pełni osiągnięty.</u>
811   - <u xml:id="u-29.11" who="#PoselJaworskaHelena">Dla przykładu przytoczę sprawę stypendiów. Ucząca się młodzież z ogromną wdzięcznością przyjmuje coraz nowe dowody opieki i pomocy władzy ludowej, wyrażające się w stałym wzroście sum przeznaczonych przez państwo na stypendia. System stypendiów, przeznaczanych dla dzieci klasy robotniczej i pracującego chłopstwa, ma na celu uwolnienie tej młodzieży od troski o zabezpieczenie bytu, pozwala jej wszystkie siły skierować na jak najlepsze wykorzystanie lat nauki dla zdobycia gruntownej wiedzy. Stypendia stanowią wielką zdobycz młodego pokolenia w Polsce Ludowej. Trzeba jednak powiedzieć, że spotykaliśmy się w ubiegłym roku i spotykamy się ciągle jeszcze ze znaczną ilością skarg młodzieży, zwłaszcza uczniów szkół średnich ogólnokształcących i zawodowych, na nieregularną wypłatę stypendiów. Listy młodzieży interweniującej w tych sprawach nie rzadko tygodniami całymi — „nabierają mocy urzędowej”. Są jeszcze w odpowiedzialnych za wypłatę stypendiów komórkach niektórych resortów ludzie, którzy nie rozumieją lub nie chcą zrozumieć, że dla stypendysty nie jest rzeczą obojętną regularność w wypłacaniu stypendium, gdyż stanowi ono decydującą, a często jedyną pozycję w jego dochodach. Nad niedbałym stosunkiem do tej sprawy nie można przejść do porządku dziennego. Resorty, w których ręce państwo oddaje poważne sumy na stypendia dla młodzieży, muszą znacznie energiczniej walczyć o to, by sprawnie docierały one do stypendystów.</u>
812   - <u xml:id="u-29.12" who="#PoselJaworskaHelena">Inny przykład: od kilku lat powtarza się systematycznie fakt opóźniania w wielu ośrodkach remontów internatów i domów akademickich. Młodzież, która napływa do miast w momencie rozpoczęcia roku szkolnego czy akademickiego zastaje często w tych domach — „pełny sezon budowlany”. Nie można powiedzieć, by przyczyniało się to do polepszenia warunków nauki. Trzeba to niebezpieczeństwo widzieć i w tym roku i zmobilizować wszystkie siły, by remontów dokonano we właściwym czasie, to jest w okresie wakacji.</u>
813   - <u xml:id="u-29.13" who="#PoselJaworskaHelena">Trzeci przykład: budżet nasz przewiduje co roku duże sumy na utrzymanie i wyposażenie świetlic, w tym świetlic wiejskich. Świetlica może i powinna odgrywać rolę ośrodka, w którym koncentruje się życie kulturalne wsi. Wiele naszych świetlic wiejskich spełnia to zadanie. Dla przykładu można by przytoczyć świetlicę w Tarnowie, pow. Oborniki, woj. poznańskie. Pracuje w tej świetlicy zespół dramatyczny, chór, zespół czytelniczy, zespół gier i zabaw oraz zespół kształcenia rolniczego. Organizuje się dyskusje nad książką, wystawy, pogadanki i wykłady z dziedziny oświaty rolniczej. Taka praca daje oczywiście dobre rezultaty. Pomaga w podnoszeniu poziomu kulturalnego wsi, stanowi dla młodzieży poważne źródło wiedzy i kulturalnej rozrywki, sprzyja wychowaniu tej młodzieży.</u>
814   - <u xml:id="u-29.14" who="#PoselJaworskaHelena">Wiele jest jednak jeszcze w tej dziedzinie braków. Pod adresem wielu gminnych rad narodowych trzeba powiedzieć, że nie umieją one w należyty sposób korzystać z tych możliwości, jakie daje budżet, że często cechuje je brak troski o należyty wygląd i pracę świetlic. Nie może, rzecz jasna, spełniać swej roli świetlica zaniedbana. Przeciekające dachy, wybite szyby, rozwalone piece, połamane ławki — a zdarzają się niestety takie fakty — na pewno nie sprzyjają garnięciu się młodzieży do świetlicy. Usunięcie tych braków nie przekracza najczęściej możliwości finansowych rad narodowych. Wymaga tylko gospodarskiego, troskliwego podejścia do tej sprawy, pełnego zrozumienia roli, jaką może odegrać świetlica w upowszechnieniu kultury na wsi, w wychowaniu młodego pokolenia wsi.</u>
815   - <u xml:id="u-29.15" who="#PoselJaworskaHelena">Troska o pełne i należyte wykonanie budżetu, o to, by w rezultacie wydatkowania przewidzianych w nim sum osiągnąć zamierzony cel, musi być jednak udziałem nie tylko władz centralnych i terenowych naszego państwa, nie tylko Rządu i rad narodowych. Skuteczne wykonanie budżetu jest zadaniem całego społeczeństwa, każdego obywatela. Poważne obowiązki ma tu do wykonania również młodzież.</u>
816   - <u xml:id="u-29.16" who="#PoselJaworskaHelena">Celem budżetu w jego części przeznaczonej na oświatę i wychowanie młodzieży jest zapewnienie młodemu pokoleniu najlepszych, na jakie nas stać obecnie, warunków kształcenia się, zdobywania wiedzy, przygotowania się do przyszłej pracy. Wysiłek państwa, wysiłek naszej bohaterskiej klasy robotniczej, która swą ofiarną pracą przysparza krajowi bogactw, umożliwiając przeznaczanie coraz większych środków finansowych na rozwój kultury i oświaty, musi znaleźć pełne zrozumienie i czynne poparcie wśród milionowych mas młodzieży. Od tej młodzieży, od jej właściwej postawy w dużej mierze zależy, by niczego z tego wysiłku nie zmarnować, by z naszych szkół i uczelni wychodzili młodzi ludzie dobrze przygotowani do odpowiedzialnej pracy, jaka ich czeka.</u>
817   - <u xml:id="u-29.17" who="#PoselJaworskaHelena">Trzeba stwierdzić, że sytuacja w szkołach i wyższych uczelniach poprawia się pod tym względem z roku na rok. Zawdzięczać to należy pracy kadry nauczycielskiej oraz samej młodzieży. Nie można jednak uznać istniejącego stanu za zupełnie dobry. Ciągle jeszcze mamy do czynienia ze zjawiskiem drugoroczności, która na przykład w klasach piątych szkół podstawowych dochodzi do 14%. Przy egzaminach wstępnych na wyższe uczelnie obserwujemy niejednokrotnie niski poziom przygotowania kandydatów, nienależyty jest jeszcze stan dyscypliny studiów na samych wyższych uczelniach, co obniża ich przepustowość. O stałą poprawę, w tej dziedzinie walczyć musi obok nauczycielstwa sama młodzież.</u>
818   - <u xml:id="u-29.18" who="#PoselJaworskaHelena">Każdy młody człowiek uczący się w naszych szkołach i uniwersytetach musi sobie w pełni uświadomić, że prawo do nauki, z którego korzysta w Polsce Ludowej dzięki olbrzymiemu wysiłkowi całego narodu, nakłada nań poważne obowiązki, którym winien sprostać, jeśli nie chcę stać się marnotrawcą dobra społecznego. Każdemu studentowi trzeba uprzytomnić, że na jego naukę państwo wydaje, nie wliczając w to sum na inwestycje i remonty, rocznie ponad 5.600 zł, że więc każde opóźnienie o rok terminu ukończenia studiów jest — nie mówiąc już o trudnościach, jakich przysparza to czekającej na nowe kadry gospodarce narodowej — niemal dosłownym wyrzuceniem tych pieniędzy w błoto. W tysiące idą również sumy wydatkowane rocznie na każdego ucznia szkoły średniej. Nie podobna oczywiście wyrazić w cyfrach strat, jakie przynosi nienależyte, słabe opanowanie wiedzy przez uczącą się młodzież, powodujące jej zmniejszoną przydatność do przyszłej pracy.</u>
819   - <u xml:id="u-29.19" who="#PoselJaworskaHelena">Walka o wyniki nauki, o terminowe kończenie szkół czy uczelni, o pełne wykorzystanie lat nauki na zdobycie rzetelnej, głębokiej wiedzy, jak najlepsze przygotowanie się do przyszłej pracy — to naczelny obowiązek społeczny ucznia i studenta. W ten sposób daje on wyraz swej patriotycznej postawie, w ten sposób uczestniczy w wielkim dziele całego narodu — budowie socjalistycznej Ojczyzny.</u>
820   - <u xml:id="u-29.20" who="#PoselJaworskaHelena">Wpajać w młodzież takie przekonanie — to zadanie całego społeczeństwa: nauczycieli, wychowawców, rodziców, organizacji młodzieżowych. Milionowe masy chłopców i dziewcząt dają codziennie dowody coraz lepszego zrozumienia swoich obowiązków. Nie może nam to jednak przesłaniać faktu, że zdarzają się wśród tych milionów wyjątki. Mamy jeszcze na przykład do czynienia z wypadkami chuligaństwa. Trzeba z nimi jeszcze energiczniej walczyć, otaczać młodzież jeszcze serdeczniejszą opieką, w pełni wykorzystać wszystkie istniejące możliwości dla zapewnienia jej kulturalnej rozrywki, pożytecznego spędzenia wolnego czasu.</u>
821   - <u xml:id="u-29.21" who="#PoselJaworskaHelena">Szczególnie doniosłą rolę w wychowaniu młodzieży ma do spełnienia Związek Młodzieży Polskiej. Naczelnym zadaniem szkolnych organizacji ZMP jest walka o ideowe oblicze młodzieży, które przede wszystkim znajduje swój wyraz w stosunku tej młodzieży do nauki, do wszechstronnego przygotowania się do przyszłej pracy.</u>
822   - <u xml:id="u-29.22" who="#PoselJaworskaHelena">Troska o wykonanie budżetu przeznaczonego na oświatę i wychowanie, o osiągnięcie zamierzonego przezeń celu wychowania naszej młodzieży na budowniczych socjalizmu musi więc być wspólną troską państwa i młodzieży. Wierzyć należy, że milionowe masy uczących się chłopców i dziewcząt dołożą wszelkich wysiłków, by nie uronić niczego z tych wielkich możliwości nauki, jakie państwo przed nimi stawia, by przeznaczone na ten cel wielkie sumy naszego budżetu przekształcały się w najcenniejszy kapitał, jakim są w społeczeństwie budującym socjalizm kadry ideowych, światłych, kulturalnych ludzi.</u>
  851 + <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJaworskaHelena">Wysoki Sejmie! Budżet, który jest przedmiotem naszej dzisiejszej debaty, stanowi świadectwo bujnego rozwoju naszego kraju, jego gospodarki i kultury, jest odzwierciedleniem pokojowej polityki państwa, stałego umacniania się gospodarki socjalistycznej, wielkiej dbałości władzy ludowej o rozkwit kultury, o coraz pełniejsze zaspokajanie potrzeb człowieka pracy.</u>
  852 + <u xml:id="u-29.1" who="#PosełJaworskaHelena">Jedną z charakterystycznych cech tego budżetu jest wyrażona w nim językiem cyfr serdeczna troska Ludowego Państwa o młode pokolenie, o zapewnienie mu jak najpomyślniejszych warunków rozwoju.</u>
  853 + <u xml:id="u-29.2" who="#PosełJaworskaHelena">Chciałabym zatrzymać się nad jednym tylko zagadnieniem z tej dziedziny, nad sprawą oświaty i wychowania młodzieży.</u>
  854 + <u xml:id="u-29.3" who="#PosełJaworskaHelena">Trzeba stwierdzić, że tegoroczny budżet stwarza warunki do dalszego rozszerzania ogromnej zdobyczy młodego pokolenia Polski Ludowej, jaką jest utrwalone w Konstytucji prawo do nauki. Wydatki przeznaczone na oświatę i wychowanie młodzieży, rosną w tym roku bardzo poważnie, bo o 17,8%, w porównaniu z rokiem 1952. Wzrost ten w szkolnictwie zawodowym wyraża się cyfrą 13,2%. Wysiłki państwa, zmierzające do szybkiej poprawy w tej dziedzinie, stają się tym bardziej widoczne, jeśli zważymy, że ogólny przyrost dochodu narodowego wyraża się cyfrą 10%.</u>
  855 + <u xml:id="u-29.4" who="#PosełJaworskaHelena">Budżet zabezpiecza realizację powszechności nauczania oraz dalsze podniesienie stopnia organizacyjnego naszego szkolnictwa podstawowego, tj. zastępowania szkół o jednym nauczycielu, obejmujących program 4 klas, pełnymi szkołami 7-klasowymi. Warto przypomnieć, że szkoły 4-klasowe przeważały przed wojną w naszym szkolnictwie podstawowym, zwłaszcza na wsi. Stanowiły one jeden ze ślepych zaułków oświaty, nie dawały prawa do przejścia do szkół średnich ogólnokształcących ani zawodowych. Wśród absolwentów tych szkół nagminnie występowało zjawisko powrotnego analfabetyzmu. Obecnie naukę w szkołach, dających wiedzę w zakresie 7 klas, pobiera już prawie 86% wszystkich dzieci. Widzimy więc, że ambitne zadanie, jakie sformułowane zostało w programie Frontu Narodowego: „Zapewnimy każdemu dziecku w mieście i na wsi wykształcenie co najmniej w zakresie pełnej szkoły 7-klasowej” — jest w pełni realne.</u>
  856 + <u xml:id="u-29.5" who="#PosełJaworskaHelena">Około 75% absolwentów VII klasy szkoły podstawowej kształci się dalej. I w tej dziedzinie w bieżącym roku nastąpi dalszy postęp. Pomijając szybki rozwój średniego szkolnictwa zawodowego, w samych tylko szkołach średnich ogólnokształcących liczba uczniów wzrośnie, o 13.000. Zaplanowany wzrost liczby studentów wynosi 11.000.</u>
  857 + <u xml:id="u-29.6" who="#PosełJaworskaHelena">Cyfry budżetu wyrażają nie tylko wielką troskę Ludowego Państwa o upowszechnienie oświaty poprzez rozbudowę szkolnictwa i podnoszenie jego poziomu organizacyjnego. W poszczególnych pozycjach budżetu jak w zwierciadle odbija się dążenie do zapewnienia uczącej się młodzieży sprzyjających warunków materialnych. Są to przede wszystkim duże sumy, przeznaczone na stypendia i internaty. Wydatki na internaty dla uczniów szkół ogólnokształcących wzrastają o przeszło 46%, na domy akademickie o 36%, przy czym ilość mieszkańców tych domów zwiększy się do 45.000. 79.000 studentów otrzymywać będzie stypendia, poważne sumy przeznacza państwo na stołówki akademickie i akcję dożywiania dzieci i młodzieży w szkołach. Nie wolno również zapominać o takich wydatkach, jak opieka lekarska nad uczącą się i studiującą młodzieżą, wczasy i obozy letnie, sport itp.</u>
  858 + <u xml:id="u-29.7" who="#PosełJaworskaHelena">Na wychowanie młodzieży składa się, rzecz jasna, nie tylko praca szkoły, aparatu oświatowego i bezpośrednio z nim związanych instytucji. Ogromną rolę odgrywają w nim m. in. wszelkiego rodzaju urządzenia kulturalne, sprzyjające stałemu podnoszeniu wiedzy i kultury młodego pokolenia. Młodzież stanowi olbrzymi procent ludzi korzystających z tych urządzeń, zwłaszcza takich, jak kina, teatry, świetlice i biblioteki. I w tej dziedzinie budżet na rok bieżący stwarza warunki coraz lepszego zaspokajania potrzeb młodego pokolenia. Ogólny wzrost wydatków na kulturę i sztukę wyraża się w nim cyfrą 10% w porównaniu z rokiem ubiegłym. O 82% wzrastają wydatki na utrzymanie i wyposażenie świetlic, o 13% na biblioteki powszechne. Sieć kin powiększy się o 153 kina nowe, w tym 147 wiejskich kin stałych.</u>
  859 + <u xml:id="u-29.8" who="#PosełJaworskaHelena">Przytoczone cyfry nie oddają oczywiście w pełni wysiłku, jaki czyni Państwo Ludowe dla zapewnienia młodzieży możliwości wszechstronnego rozwoju jej zdolności i talentów, wychowania jej na pokolenie ludzi światłych i kulturalnych, dobrze przygotowanych do wykonania w tym państwie zadań, jakie przed młodzieżą staną. Wysiłek ten jest ogromny. Taki stosunek do sprawy wychowania młodzieży możliwy jest tylko w ustroju, w którym rządzi prawo coraz pełniejszego zaspokajania stale rosnących materialnych i kulturalnych potrzeb mas pracujących, w którym człowiek jest najcenniejszym dobrem.</u>
  860 + <u xml:id="u-29.9" who="#PosełJaworskaHelena">Wykonanie budżetu, jak o tym już mówiono, wymagać będzie dużego napięcia sił i energii ze strony poszczególnych resortów oraz ogniw władzy terenowej, zwłaszcza rad narodowych.</u>
  861 + <u xml:id="u-29.10" who="#PosełJaworskaHelena">Z praktyki ubiegłego roku wiemy, że w poszczególnych resortach i radach narodowych nie ma jeszcze dostatecznego zrozumienia dla tych spraw. Chodzi nie tylko o to, że niektóre z nich nie wykonały budżetu w całości. Chodzi również o to, że niedostateczną wagę przywiązywano w wielu wypadkach do rytmicznego wykonywania budżetu oraz do tego, by zamierzony cel, jaki kryje się za poszczególnymi pozycjami budżetu, został w pełni osiągnięty.</u>
  862 + <u xml:id="u-29.11" who="#PosełJaworskaHelena">Dla przykładu przytoczę sprawę stypendiów. Ucząca się młodzież z ogromną wdzięcznością przyjmuje coraz nowe dowody opieki i pomocy władzy ludowej, wyrażające się w stałym wzroście sum przeznaczonych przez państwo na stypendia. System stypendiów, przeznaczanych dla dzieci klasy robotniczej i pracującego chłopstwa, ma na celu uwolnienie tej młodzieży od troski o zabezpieczenie bytu, pozwala jej wszystkie siły skierować na jak najlepsze wykorzystanie lat nauki dla zdobycia gruntownej wiedzy. Stypendia stanowią wielką zdobycz młodego pokolenia w Polsce Ludowej. Trzeba jednak powiedzieć, że spotykaliśmy się w ubiegłym roku i spotykamy się ciągle jeszcze ze znaczną ilością skarg młodzieży, zwłaszcza uczniów szkół średnich ogólnokształcących i zawodowych, na nieregularną wypłatę stypendiów. Listy młodzieży interweniującej w tych sprawach nie rzadko tygodniami całymi „nabierają mocy urzędowej”. Są jeszcze w odpowiedzialnych za wypłatę stypendiów komórkach niektórych resortów ludzie, którzy nie rozumieją lub nie chcą zrozumieć, że dla stypendysty nie jest rzeczą obojętną regularność w wypłacaniu stypendium, gdyż stanowi ono decydującą, a często jedyną pozycję w jego dochodach. Nad niedbałym stosunkiem do tej sprawy nie można przejść do porządku dziennego. Resorty, w których ręce państwo oddaje poważne sumy na stypendia dla młodzieży, muszą znacznie energiczniej walczyć o to, by sprawnie docierały one do stypendystów.</u>
  863 + <u xml:id="u-29.12" who="#PosełJaworskaHelena">Inny przykład: od kilku lat powtarza się systematycznie fakt opóźniania w wielu ośrodkach remontów internatów i domów akademickich. Młodzież, która napływa do miast w momencie rozpoczęcia roku szkolnego czy akademickiego zastaje często w tych domach „pełny sezon budowlany”. Nie można powiedzieć, by przyczyniało się to do polepszenia warunków nauki. Trzeba to niebezpieczeństwo widzieć i w tym roku i zmobilizować wszystkie siły, by remontów dokonano we właściwym czasie, to jest w okresie wakacji.</u>
  864 + <u xml:id="u-29.13" who="#PosełJaworskaHelena">Trzeci przykład: budżet nasz przewiduje co roku duże sumy na utrzymanie i wyposażenie świetlic, w tym świetlic wiejskich. Świetlica może i powinna odgrywać rolę ośrodka, w którym koncentruje się życie kulturalne wsi. Wiele naszych świetlic wiejskich spełnia to zadanie. Dla przykładu można by przytoczyć świetlicę w Tarnowie, pow. Oborniki, woj. poznańskie. Pracuje w tej świetlicy zespół dramatyczny, chór, zespół czytelniczy, zespół gier i zabaw oraz zespół kształcenia rolniczego. Organizuje się dyskusje nad książką, wystawy, pogadanki i wykłady z dziedziny oświaty rolniczej. Taka praca daje oczywiście dobre rezultaty. Pomaga w podnoszeniu poziomu kulturalnego wsi, stanowi dla młodzieży poważne źródło wiedzy i kulturalnej rozrywki, sprzyja wychowaniu tej młodzieży.</u>
  865 + <u xml:id="u-29.14" who="#PosełJaworskaHelena">Wiele jest jednak jeszcze w tej dziedzinie braków. Pod adresem wielu gminnych rad narodowych trzeba powiedzieć, że nie umieją one w należyty sposób korzystać z tych możliwości, jakie daje budżet, że często cechuje je brak troski o należyty wygląd i pracę świetlic. Nie może, rzecz jasna, spełniać swej roli świetlica zaniedbana. Przeciekające dachy, wybite szyby, rozwalone piece, połamane ławki — a zdarzają się niestety takie fakty — na pewno nie sprzyjają garnięciu się młodzieży do świetlicy. Usunięcie tych braków nie przekracza najczęściej możliwości finansowych rad narodowych. Wymaga tylko gospodarskiego, troskliwego podejścia do tej sprawy, pełnego zrozumienia roli, jaką może odegrać świetlica w upowszechnieniu kultury na wsi, w wychowaniu młodego pokolenia wsi.</u>
  866 + <u xml:id="u-29.15" who="#PosełJaworskaHelena">Troska o pełne i należyte wykonanie budżetu, o to, by w rezultacie wydatkowania przewidzianych w nim sum osiągnąć zamierzony cel, musi być jednak udziałem nie tylko władz centralnych i terenowych naszego państwa, nie tylko Rządu i rad narodowych. Skuteczne wykonanie budżetu jest zadaniem całego społeczeństwa, każdego obywatela. Poważne obowiązki ma tu do wykonania również młodzież.</u>
  867 + <u xml:id="u-29.16" who="#PosełJaworskaHelena">Celem budżetu w jego części przeznaczonej na oświatę i wychowanie młodzieży jest zapewnienie młodemu pokoleniu najlepszych, na jakie nas stać obecnie, warunków kształcenia się, zdobywania wiedzy, przygotowania się do przyszłej pracy. Wysiłek państwa, wysiłek naszej bohaterskiej klasy robotniczej, która swą ofiarną pracą przysparza krajowi bogactw, umożliwiając przeznaczanie coraz większych środków finansowych na rozwój kultury i oświaty, musi znaleźć pełne zrozumienie i czynne poparcie wśród milionowych mas młodzieży. Od tej młodzieży, od jej właściwej postawy w dużej mierze zależy, by niczego z tego wysiłku nie zmarnować, by z naszych szkół i uczelni wychodzili młodzi ludzie dobrze przygotowani do odpowiedzialnej pracy, jaka ich czeka.</u>
  868 + <u xml:id="u-29.17" who="#PosełJaworskaHelena">Trzeba stwierdzić, że sytuacja w szkołach i wyższych uczelniach poprawia się pod tym względem z roku na rok. Zawdzięczać to należy pracy kadry nauczycielskiej oraz samej młodzieży. Nie można jednak uznać istniejącego stanu za zupełnie dobry. Ciągle jeszcze mamy do czynienia ze zjawiskiem drugoroczności, która na przykład w klasach piątych szkół podstawowych dochodzi do 14%. Przy egzaminach wstępnych na wyższe uczelnie obserwujemy niejednokrotnie niski poziom przygotowania kandydatów, nienależyty jest jeszcze stan dyscypliny studiów na samych wyższych uczelniach, co obniża ich przepustowość. O stałą poprawę, w tej dziedzinie walczyć musi obok nauczycielstwa sama młodzież.</u>
  869 + <u xml:id="u-29.18" who="#PosełJaworskaHelena">Każdy młody człowiek uczący się w naszych szkołach i uniwersytetach musi sobie w pełni uświadomić, że prawo do nauki, z którego korzysta w Polsce Ludowej dzięki olbrzymiemu wysiłkowi całego narodu, nakłada nań poważne obowiązki, którym winien sprostać, jeśli nie chcę stać się marnotrawcą dobra społecznego. Każdemu studentowi trzeba uprzytomnić, że na jego naukę państwo wydaje, nie wliczając w to sum na inwestycje i remonty, rocznie ponad 5.600 zł, że więc każde opóźnienie o rok terminu ukończenia studiów jest — nie mówiąc już o trudnościach, jakich przysparza to czekającej na nowe kadry gospodarce narodowej — niemal dosłownym wyrzuceniem tych pieniędzy w błoto. W tysiące idą również sumy wydatkowane rocznie na każdego ucznia szkoły średniej. Nie podobna oczywiście wyrazić w cyfrach strat, jakie przynosi nienależyte, słabe opanowanie wiedzy przez uczącą się młodzież, powodujące jej zmniejszoną przydatność do przyszłej pracy.</u>
  870 + <u xml:id="u-29.19" who="#PosełJaworskaHelena">Walka o wyniki nauki, o terminowe kończenie szkół czy uczelni, o pełne wykorzystanie lat nauki na zdobycie rzetelnej, głębokiej wiedzy, jak najlepsze przygotowanie się do przyszłej pracy — to naczelny obowiązek społeczny ucznia i studenta. W ten sposób daje on wyraz swej patriotycznej postawie, w ten sposób uczestniczy w wielkim dziele całego narodu — budowie socjalistycznej Ojczyzny.</u>
  871 + <u xml:id="u-29.20" who="#PosełJaworskaHelena">Wpajać w młodzież takie przekonanie — to zadanie całego społeczeństwa: nauczycieli, wychowawców, rodziców, organizacji młodzieżowych. Milionowe masy chłopców i dziewcząt dają codziennie dowody coraz lepszego zrozumienia swoich obowiązków. Nie może nam to jednak przesłaniać faktu, że zdarzają się wśród tych milionów wyjątki. Mamy jeszcze na przykład do czynienia z wypadkami chuligaństwa. Trzeba z nimi jeszcze energiczniej walczyć, otaczać młodzież jeszcze serdeczniejszą opieką, w pełni wykorzystać wszystkie istniejące możliwości dla zapewnienia jej kulturalnej rozrywki, pożytecznego spędzenia wolnego czasu.</u>
  872 + <u xml:id="u-29.21" who="#PosełJaworskaHelena">Szczególnie doniosłą rolę w wychowaniu młodzieży ma do spełnienia Związek Młodzieży Polskiej. Naczelnym zadaniem szkolnych organizacji ZMP jest walka o ideowe oblicze młodzieży, które przede wszystkim znajduje swój wyraz w stosunku tej młodzieży do nauki, do wszechstronnego przygotowania się do przyszłej pracy.</u>
  873 + <u xml:id="u-29.22" who="#PosełJaworskaHelena">Troska o wykonanie budżetu przeznaczonego na oświatę i wychowanie, o osiągnięcie zamierzonego przezeń celu wychowania naszej młodzieży na budowniczych socjalizmu musi więc być wspólną troską państwa i młodzieży. Wierzyć należy, że milionowe masy uczących się chłopców i dziewcząt dołożą wszelkich wysiłków, by nie uronić niczego z tych wielkich możliwości nauki, jakie państwo przed nimi stawia, by przeznaczone na ten cel wielkie sumy naszego budżetu przekształcały się w najcenniejszy kapitał, jakim są w społeczeństwie budującym socjalizm kadry ideowych, światłych, kulturalnych ludzi.</u>
823 874 <u xml:id="u-29.23" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
824 875 </div>
825 876 <div xml:id="div-30">
826   - <u xml:id="u-30.0" who="#Marszalek">Lista mówców na dzień dzisiejszy została wyczerpana.</u>
827   - <u xml:id="u-30.1" who="#Marszalek">Dalszy ciąg dyskusji nad budżetem na rok 1953 oraz sprawozdaniem Rady Ministrów z wykonania budżetu za rok 1951 nastąpi na posiedzeniu, które odbędzie się jutro, w niedzielę, dnia 26 kwietnia punktualnie o godz. 10.</u>
828   - <u xml:id="u-30.2" who="#Marszalek">Zamykam posiedzenie.</u>
  877 + <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Lista mówców na dzień dzisiejszy została wyczerpana.</u>
  878 + <u xml:id="u-30.1" who="#Marszałek">Dalszy ciąg dyskusji nad budżetem na rok 1953 oraz sprawozdaniem Rady Ministrów z wykonania budżetu za rok 1951 nastąpi na posiedzeniu, które odbędzie się jutro, w niedzielę, dnia 26 kwietnia punktualnie o godz. 10.</u>
  879 + <u xml:id="u-30.2" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
829 880 <u xml:id="u-30.3" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 20 min. 10.)</u>
830 881 </div>
831 882 </body>
... ...