text_structure.xml 176 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 10)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WładysławKowalski">Otwierani posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WładysławKowalski">Powołuję na sekretarzy posłów Józefa Ozgę-Michalskiego i Feliksa Baranowskiego. Protokół i listę mówców prowadzi poseł Baranowski.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WładysławKowalski">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WładysławKowalski">Protokół 53 posiedzenia Sejmu uważani za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WładysławKowalski">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu następujący posłowie: Banach Kazimierz, Bancerz Stefan, Blinowski Franciszek, Bońka Stanisław, Brzeziński Stefan. Cabała Franciszek, Cendrowski Stefan, Dobrowolski Henryk, Duniak Stanisław, Gesing Roman, Gross Stanisław, Jagusz Stanisław, Jaremczuk Stanisław, Jaszczukowa Maria, Jóźwiak Franciszek, Kita Adolf, Kowalczyk Stanisław, Król Franciszek, Kuzańska-Obrączkowa Maria, Łabuz Józef, Mirek Jan, Orłowska Edwarda, Pietrzakowa Władysława, Pietrusiński Józef, Sobol Wacław, Szymanek Piotr, Tkocz Karol, Tront Józef, Trzebiński Henryk, Wenclik Witold, Wróblewski Zenon, Żarek Stanisław, Żerkowski Jan.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WładysławKowalski">Udzieliłem urlopu posłom: Jonsikowi Władysławowi — na okres 5 dni, Kotek-Agroszewskiemu Stanisławowi — na okres 7 dni.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WładysławKowalski">Proszą Wysoką Izbę o udzielenie urlopu następujący posłowie: Chwaliński Piotr — od dnia 8 do dnia 28 lutego br., Domański Jan — od dnia 3 do dnia 28 lutego z powodu choroby. Jóźwiak Franciszek na 2 tygodnie, Laskowski Stanisław — do końca bieżącej sesji jesiennej z powodu. choroby, Nantka-Namirski Karol — do dnia 1 marca br. z powodu choroby.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WładysławKowalski">Czy Wysoka Izba zgadza się na udzielenie powyższych urlopów? Sprzeciwu nie słyszę. Uważam, że Izba zgodziła się na udzielenie, wymienionych urlopów.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WładysławKowalski">Proponuję na podstawie art. 17 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego uzupełnienie dzisiejszego porządku dziennego, który został Obywatelom Posłom doręczony, następującym nowym punktem jako ostatnim, z kolei 11:</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WładysławKowalski">Zmiana składu osobowego niektórych komisyj stałych Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WładysławKowalski">Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WładysławKowalski">Uważam propozycję moją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WładysławKowalski">Ponieważ druki do porządku dziennego zostały Obywatelom Posłom doręczone dopiero w dniu dzisiejszym, proponuję — na podstawie art. 50 pkt. 4 i 5 regulaminu Sejmu Ustawodawczego — zastosowanie skróconego postępowania formalnego, a mianowicie odbycie pierwszego czytania niezwłocznie po rozdaniu druku projektu oraz odbycie drugiego czytania niezwłocznie po rozdaniu druku sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#WładysławKowalski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba zgodziła się na moją propozycję. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WładysławKowalski">Uważam propozycję moją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu ł porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o paszportach (druk nr 429).</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie zabiera.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zakładach utylizacyjnych (druk nr 430).</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawne? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Przemysłu i Handlu.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zamianie niektórych gruntów państwowych (druk nr 431).</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie dekretu o straży leśnej (druk nr 432).</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Rolnictwa i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zakładaniu rejestrów dla statków żeglugi śródlądowej, których rejestry zaginęły lub uległy zniszczeniu, oraz o opłatach w postępowaniu dotyczącym rejestru statków żeglugi śródlądowej (druk nr 435).</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisyj Prawniczej i Regulaminowej oraz Morskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o przewozie osób i towarów pojazdami mechanicznymi (druk nr 436).</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie zabiera.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Komunikacji i Poczty.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektu ustawy o zakładaniu rejestrów spółdzielni, których rejestry zaginęły lub uległy zniszczeniu (druk nr 437).</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisyj Prawniczej i Regulaminowej oraz Spółdzielczości i Aprowizacji.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowych projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#WładysławKowalski">a) o ratyfikacji układu o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy między Rzecząpospolitą Polską a Rumuńską Republiką Ludową, podpisanego w Bukareszcie dnia 26 stycznia 1949 r. (druki nr 433 i 438),</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#WładysławKowalski">b) o ratyfikacji konwencji o współpracy gospodarczej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Rumuńską Republiką Ludową oraz układu w przedmiocie zastosowania powyższej konwencji, podpisanych w Bukareszcie dnia 10 września 1948 r. (druki nr 434 i 439).</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Juszkiewiczowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AleksanderJuszkiewicz">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych przypadło mi w udziale zreferowanie Izbie dwóch ważnych aktów międzypaństwowych, zawartych w ostatnim czasie między Rzecząpospolitą Polską a Rumuńską Republiką Ludową, przedstawionych Sejmowi w dwóch rządowych projektach ustaw: o ratyfikacji układu o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy między Rzecząpospolitą Polską a Rumuńską Republiką Ludową, podpisanego w Bukareszcie dnia 26 stycznia 1949 r. (druki nr 433 i 438) oraz o ratyfikacji konwencji o współpracy gospodarczej między Rzecząpospolitą Polską i Rumuńską Republiką Ludową oraz układu w przedmiocie zastosowania powyższej konwencji, podpisanych w Bukareszcie dnia 10 września 1948 r. (druki nr 434 i 439).</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#AleksanderJuszkiewicz">Wysoki Sejmie! Zanim przejdę do omówienia treści układu i konwencji, pragnę stwierdzić, że omawiany układ o przyjaźni i współpracy i wzajemnej pomocy między Rzecząpospolitą Polską a Rumuńską Republiką Ludową jest wyrazem pokojowych dążeń obu rządów ludowych Polski i Rumunii i stanowią dalsze uzupełniające ogniwo, analogiczne do układów, zawartych z innymi krajami demokracji ludowej i Związkiem Radzieckim, a mających na celu zabezpieczenie tych krajów przed powtórzeniem się napaści ze strony rewizjonistycznych Niemiec lub innych agresywnych sił.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#AleksanderJuszkiewicz">Naród polski, który pierwszy poniósł największe ofiary w wyniku napaści hitlerowskich Niemiec, z radością powitał omawiany układ zrodzony w wyniku bolesnych doświadczeń obu krajów, doznanych podczas drugiej wojny światowej z tych samych przyczyn agresji niemieckiej.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#AleksanderJuszkiewicz">W przeciwieństwie do różnego rodzaju paktów o charakterze wojskowym, montowanych z hałasem przez anglo-amerykański obóz imperialistyczny dla celów zaborczych, pozostających w sprzeczności z zasadami Karty Organizacji Narodów Zjednoczonych, układ polsko-rumuński zmierza do pokojowej, twórczej współpracy międzypaństwowej na zasadzie wzajemnego poszanowania praw suwerennych, pozostając w zgodzie z duchem i zasadami Karty ONZ.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#AleksanderJuszkiewicz">Rosnąca przyjaźń narodów polskiego i rumuńskiego ma swoje tradycje w przeszłości mimo, że zdrowe przejawy przyjaźni mas ludowych obu krajów były zniekształcone przez klasy posiadające. Jaskrawym przykładem tego stanu rzeczy był okres przedwojennego 20-lecia, gdy na życzenie monopolistycznego kapitału zagranicznego wbrew woli i interesom narodu prowadziły one wrogą politykę w stosunku do największego sąsiada — Związku Radzieckiego, otwierając jednocześnie szeroko wrota przyjaźni dla wrogich hitlerowskich Niemiec. Ten system tworzenia kordonu sanitarnego wokół ZSRR umożliwił napaść i podbój obu krajów przez Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#AleksanderJuszkiewicz">Obecna przyjaźń opiera się na odmiennych podstawach, kiedy masy ludowe w obu krajach przejęły władzę w swe ręce.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#AleksanderJuszkiewicz">Okres poprzedzający zwycięstwa rumuńskiego ludu pracującego charakteryzuje uporczywa wałka o wyzwolenie społeczne.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#AleksanderJuszkiewicz">Rumunia po odzyskaniu niepodległości w 1878 r. w wyniku zwycięstw Rosji nad Turcją w wojnie, w której Rumunia brała udział jako sojusznik Rosji, wstąpiła na drogę kapitalistycznego rozwoju. Rządy w kraju sprawowała niemiecka dynastia Hohenzollernów w oparciu o szowinistyczne partie liberałów i konserwatystów.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#AleksanderJuszkiewicz">W latach 1907–1908 w wyniku ucisku feudalnego oraz pod wpływem rewolucyjnego ruchu robotniczego wybuchło wielkie powstanie chłopskie, krwawo zduszone przez rząd liberałów, Także późniejsze walki robotników i chłopów z uciskiem były niemiłosiernie tłumione przez siły kapitalistyczne. Podobnie została zdławiona w zarodku rewolucja węgierska w 1919 r. przy udziale burżuazyjnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#AleksanderJuszkiewicz">Okres międzywojenny można scharakteryzować jako okres rządowej i parlamentarnej gry różnych partii i klik, oderwanych od mas ludowych, widzących tylko własne egoistyczne, elitarno-klasowe korzyści. Korupcja, ucisk mniejszości narodowych, antysemityzm — oto obraz tych rządów wyzysku obszarniczo-burżuazyjnego.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#AleksanderJuszkiewicz">Przeciwko tej polityce nieustannie protestowały masy chłopskie i robotnicze pod wodzą partii komunistycznej, działającej od 1923 r. w warunkach nielegalnych.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#AleksanderJuszkiewicz">Orientując się początkowo na mocarstwa zachodnie po dojściu Hitlera do władzy rumuńskie koła rządowe wybrały drogę profaszystowską, której patronował ówczesny król Karol.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#AleksanderJuszkiewicz">Przez cały czas wielkie bogactwa naturalne Rumunii i cała jej gospodarka były w niemiłosierny sposób eksploatowane przez kapitalizm zachodnio-europejski z tym, że po zawarciu paktu gospodarczego w 1939 r. stała się ona ekonomicznym i surowcowym dodatkiem Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#AleksanderJuszkiewicz">Za prohitlerowskich rządów Antonescu doszło do podpisania umowy o przyłączeniu Rumunii do berlińskiego paktu niemiecko-włosko-japońskiego, co w rezultacie w czerwcu 1941 r. doprowadziło ją do zupełnej okupacji przez wojska niemieckie i do oddania w ręce Niemiec bezwzględnej kontroli gospodarki kraju. Rumunia przemieniona w kolonię niemiecką została zmuszona przez faszystowski rząd gen. Antonescu do wzięcia udziału w wojnie przeciwko ZSRR, przez co kraj został wtrącony na dno katastrofy.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#AleksanderJuszkiewicz">W dniu 23 sierpnia 1944 r. dzięki wielkim zwycięstwom armii radzieckiej i uporczywej walce demokratycznych sił Rumunii kraj został uwolniony spod okupacji hitlerowskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#AleksanderJuszkiewicz">Po wyzwoleniu powstał rząd ludowy z udziałem chłopów, robotników j inteligencji pracującej. Polityka zagraniczna tego rządu poszła po linii współpracy i przyjaźni ze Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#AleksanderJuszkiewicz">Pobita reakcja nie od razu zrezygnowała ze swych dotychczasowych uprzywilejowanych pozycji. Szczególnie aktywną pomoc okazywała jej partia narodowa, caranistyczna Maniu, która stała się schroniskiem dla elementów profaszystowskich i agrarystycznych, zeszła na drogę antyludowej konspiracji, oraz powiązania się ze szpiegowskimi ośrodkami światowego imperializmu. Partia ta zbankrutowała całkowicie w oczach mas chłopskich, które skupiły się w szeregach „frontu oraczy” na czele z obecnym premierem Petru Groza.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#AleksanderJuszkiewicz">Zakończeniem konsolidacji sił demokratycznych kraju było usunięcie w dniu 8 listopada 1947 r. ostatnich przedstawicieli kapitalizmu i obalenie w dniu 30 grudnia tegoż roku monarchii w formie abdykacji króla Michała, który opuścił kraj, zrzekając się na zawsze wszelkich praw do tronu. W dniach od 21 do 23 lutego 1948 r. nastąpiło organiczne połączenie komunistycznej partii Rumunii z partią social-demokratyczną w ramach powstałej na ich miejsce Rumuńskiej Partii Robotniczej, która w sojuszu z biednym i średniorolnym chłopstwem oraz pozostałymi postępowymi elementami przystąpiła do realizacji swych wielkich zadań.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#AleksanderJuszkiewicz">Pod przewodnictwem ludowego rządu Rumuńska Republika uzyskała we wszystkich dziedzinach wielkie osiągnięcia.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#AleksanderJuszkiewicz">W polityce zagranicznej ludowy rząd rumuński zawarł umowy o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy ze Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej, które przyniosły wielostronne korzyści Rumunii i wzmocniły światowy obóz pokoju i postępu.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#AleksanderJuszkiewicz">W dziedzinie polityki wewnętrznej takimi wielkimi zdobyczami były: unarodowienie wielkiego i średniego przemysłu, reforma rolna, reforma monetarna, uchwalenie nowej demokratycznej konstytucji zabezpieczającej prawa mas ludowych, przeprowadzenie reformy szkolnictwa, wydanie ustawy narodowościowej, ustawy o wyznaniach religijnych oraz przeprowadzenie szeregu innych i pożytecznych reform.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#AleksanderJuszkiewicz">Jeśli chodzi o reformę rolną i zagadnienia oświatowe, to okres ostatni znamionują duże osiągnięcia. Rumunia w poprzednim okresie była krajem o wielkich przeżytkach feudalnych. W dziedzinie rolnej przejawiało się to w tej formie, że 12.200 obszarników od 100 ha ziemi wzwyż było w posiadaniu 41,5% ogólnego obszaru ziemi, mając jej dwukrotnie więcej niż 2.400.000 chłopów, właścicieli poniżej 5 ha, z których w dodatku 3/4 było posiadaczami gospodarstw o powierzchni zaledwie od pół do 3 ha. Liczba bezrolnych włościan wzrosła z 700.000 w 1930 r. do 1.200.000 w 1935 r. Statystyka, dotycząca 11.995 gospodarstw chłopskich, wykazała, że miały one tylko 5.595 pługów, a zatem więcej niż połowa z nich nie posiadała nawet tych elementarnych narzędzi pracy rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#AleksanderJuszkiewicz">Na podstawie dekretu o reformie rolnej z dnia 22 marca 1945 r. chłopi bezrolni i małorolni otrzymali z rąk rządu demokratycznego 1.040.000 ha ziemi, przy pozostawionym zapasie 360.000 ha w dyspozycji państwa na cele doświadczalne. Ponadto zostali oni zaopatrzeni w tysiące traktorów i maszyn rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#AleksanderJuszkiewicz">W jakim stanie kulturalnym znajdował się kraj po objęciu władzy przez rząd ludowy, najlepiej świadczy liczba 4 milionów analfabetów jako smutna spuścizna po rządach monarcho-faszystowskich. W krótkim czasie trzylecia do 1948 r. 600.000 z nich nauczyło się pisać, a ponad 2 miliony osiągnie tę umiejętność do końca roku bieżącego.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#AleksanderJuszkiewicz">Ustawa o ogólnym planie gospodarczym Rumuńskiej, Republiki Ludowej na 1949 r. przyniesie dalszy wzrost produkcji i spotęguje rozwój kraju zapóźnionego w okresie poprzednich rządów kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#AleksanderJuszkiewicz">Dzięki wysiłkom rządu ludowego i entuzjazmowi mas pracujących w mieście i na wsi, wśród których wzrasta wydajność pracy i ruch współzawodnictwa, Rumunia potrafiła pokonać duże trudności aprowizacyjne, spowodowane zniszczeniem wojennym i dwuletnią klęską suszy, a ostatnio wskaźnik produkcji przekroczył już w wielu pozycjach stan z 1938 r. Również znaczne są osiągnięcia w dziedzinie kulturalno-oświatowej i zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#AleksanderJuszkiewicz">Naród polski ze szczególną sympatią i życzliwością wita każde osiągnięcie nowej, ludowej Rumunii, która przechodząc do długofalowej gospodarki planowej buduje lepszy byt swego ludu, oparty o sprawiedliwość społeczną.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#AleksanderJuszkiewicz">Budowa lepszego jutra tak u nich jak u nas wymaga zabezpieczenia pokojowych warunków pracy i dlatego zrozumiałym jest fakt szukania przez Polskę i Rumunię wspólnych środków obrony przed niebezpieczeństwem odrodzenia niemieckiego militaryzmu, zwłaszcza w dobie, kiedy imperialistyczne kola anglo-amerykańskie zmierzają do jego odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#AleksanderJuszkiewicz">Zajmując dogodne położenie geograficzne w basenie naddunajskim, przez który prowadza dogodne drogie handlowe z południa na północ i ze wschodu na zachód, oraz posiadając wielkie bogactwa naturalne i możliwości rozwojowe przemysłu, Rumunia jest cennym partnerem w dziedzinie wymiany towarowej.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#AleksanderJuszkiewicz">Polska ludowa obok współpracy politycznej i więzów kulturalnych zmierza do dalszego rozszerzenia i pogłębienia wzajemnych stosunków gospodarczych, w zakresie których oba państwa mogą się w wielu dziedzinach wzajemnie uzupełniać.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#AleksanderJuszkiewicz">Przedstawiony do ratyfikacji układ jest zwięzłym dokumentem dyplomatycznym, który w 6 artykułach w sposób jasny formułuje wzajemne zobowiązania.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#AleksanderJuszkiewicz">Dwa pierwsze artykuły określają i zarazem nakładają na oba kraje zobowiązania zorganizowania środków obrony dla usunięcia groźby wojny, oraz udzielenia sobie wzajemnej pomocy w wypadku agresji ze strony Niemiec lub jakiegokolwiek innego państwa, które sprzymierzyłoby się z nimi dla celów wojennych. Jednocześnie zawierają one oświadczenia, że Polska i Rumunia wezmą udział we wszystkich akcjach międzynarodowych, mających na celu zabezpieczenie pokoju i bezpieczeństwa narodów.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#AleksanderJuszkiewicz">Logiczne rozwinięcie powyższych zasad zawierają art. 3, 4 i 5, mówiące o tym, że oba kraje mają obowiązek nie zawierać przymierzy i nie uczestniczyć w żadnych akcjach skierowanych przeciwko sobie, a także naradzać się wzajemnie we wszystkich sprawach międzynarodowych oraz współpracować w duchu przyjaźni dla wzmocnienia i rozwoju więzów ekonomicznych i kulturalnych między Polską i Rumunią.</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#AleksanderJuszkiewicz">Końcowy art. 6 określa czasokres ważności niniejszego układu na lat 20 z tym, że za każdym razem zostaje on przedłużony automatycznie, o ile nie zostanie wypowiedziany przez jedną ze stron na rok przed upływem terminu.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#AleksanderJuszkiewicz">Wymieniony układ został poprzedzony konwencją o współpracy gospodarczej, podpisaną w Bukareszcie dnia 10 września 1948 r., której uzupełnienie stanowi układ z tejże daty, dotyczący sposobu jej zastosowania.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#AleksanderJuszkiewicz">Konwencja również w zwięzłej formie 6 artykułów zmierza do rozszerzenia stosunków gospodarczych na drodze maksymalnego wykorzystania możliwości produkcyjnych, obu krajów i ich ścisłej współpracy w zakresie przemysłu, rolnictwa, transportu i komunikacji, w formie rozszerzenia wzajemnych stosunków wymiennych odnośnie towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#AleksanderJuszkiewicz">Zgodnie z art. 5 została powołana stała komisja polsko-rumuńska dla współpracy gospodarczej, której zadaniem jest czuwanie nad prawidłowym wykonaniem konwencji oraz przedkładanie rządom obu krajów dalszych możliwości współpracy gospodarczej i sposobów jej urzeczywistnienia.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#AleksanderJuszkiewicz">Końcowy art. 6 normuje zawarcie konwencji na okres do dnia 31 grudnia 1953 r. z zaznaczeniem jej przedłużenia na okres następnego pięciolecia, jeśli żadna strona nie wypowie jej co najmniej na 6 miesięcy przed terminem.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#AleksanderJuszkiewicz">Wysoka Izbo! Jako dowód rosnącej wzajemnej współpracy i pomyślnego rozwoju stosunków gospodarczych niech posłuży fakt podpisania w Warszawie dnia 16 grudnia 1948 r. polsko-rumuńskiej umowy handlowej na sumę 12 milionów dolarów w obrotach towarowych.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#AleksanderJuszkiewicz">Reasumując pragnę dać wyraz głębokiej wierze, że zawarty układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy między Rzecząpospolitą Polską i Rumuńską Republiką Ludową zespoli trwale oba narody w braterskiej współpracy pod sztandarami demokracji ludowej w oparciu o zwycięski Związek Radziecki i będzie stanowił poważne ogniwo wzmacniające podstawy pokoju światowego. Narody nasze łączą wspólne cele i ideały, którymi są odbudowa zniszczonych krajów oraz budowa sprawiedliwego dobrobytu mas pracujących. W imię dobra tych mas będziemy nieugięcie bronili pokoju, będącego gorącym pragnieniem i niezaprzeczalnym prawem milionów prostych ludzi w naszych krajach i na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#AleksanderJuszkiewicz">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę o ratyfikację obu ustaw w brzmieniu przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu posłowi Lange.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#OskarLange">Wysoka Izbo! Klub poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wypowiada się za ratyfikacją wszystkich trzech przedłożonych nam umów z Rumuńską Republiką Ludową, tj. układu o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy, konwencji o współpracy gospodarczej i układu o zastosowaniu tej konwencji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#OskarLange">Cieszymy się, że umowy te zostały zawarte i że w ten sposób zostały zacieśnione więzy przyjaźni i współpracy między Polską a Rumuńską Republiką Ludową. Między narodem polskim a narodem rumuńskim istnieją liczne historyczne więzy wzajemnej przyjaźni. Dzieje obydwu narodów często się splatały ze sobą. Splatały się również ze sobą dążenia mas pracujących, walczących o swe społeczne wyzwolenie.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#OskarLange">Po pierwszej wojnie światowej Polska i Rumunia stały się ośrodkiem owej polityki „kordonu sanitarnego”, który miał odgrodzić resztę Europy od przenikania w masy ludowe tych idei i aspiracji społecznych, których wykładnikiem była wielka rewolucja październikowa w Rosji. Reakcyjne rządy kapitalistyczne Polski i Rumunii stały się narzędziem międzynarodowego kapitału, który eksploatował obydwa kraje i który z krajów tych chciał uczynić punkt wypadowy przeciwko Związkowa Radzieckiemu. Później zaś, z dojściem do władzy hitleryzmu w Niemczech, rządy obydwu krajów włączyły się w orbitę faszystowsko-hitlerowskiej polityki. Chciały one odegrać rolę sojusznika Niemiec hitlerowskich w wojnie ze Związkiem Radzieckim. W Polsce przeszkodziły temu świadomość i siła klasy robotniczej i mas chłopskich, przeszkodził temu zdrowy instynkt samozachowawczy olbrzymiej większości naszego narodu. W Rumunii wyrwanie się z orbity faszystowsko-hitlerowskiej nastąpiło dopiero po zakończeniu wojny.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#OskarLange">Jednakże klasa robotnicza Rumunii, jej masy pracującego chłopstwa i postępowa inteligencja prowadziły stałą konsekwentną walkę z faszyzmem, reakcją i kapitalizmem. W tej walce lud rumuński był sojusznikiem całego międzynarodowego ruchu mas pracujących, walczących o wyzwolenie społeczne. W rezultacie tej walki powstała rumuńska demokracja ludowa. Zrazu krępowana przez nadzór operującej na podstawie traktatu pokojowego komisji międzyalianckiej, w której zasiadali również przedstawiciele państw kapitalistycznych i imperialistycznych, zmierzała ona jednakże wytrwale ku realizacji swoich celów. Wreszcie wyzbyła się resztek pozostałych po dawnym ustroju i doprowadziła do powstania Rumuńskiej Republiki Ludowej. Z tą republiką zawarliśmy układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy oraz konwencję o współpracy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#OskarLange">Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy jest wyrazem wspólnego kierunku i wzajemnej solidarności w polityce zagranicznej obydwu krajów. Ma on na celu zabezpieczenie przed ponowną agresją ze strony Niemiec lub jakiegokolwiek innego państwa, które sprzymierzyłoby się z Niemcami bezpośrednio lub w jakiejkolwiek innej formie. Ponadto układ stwierdza, że obydwa państwa będą się naradzały ze sobą we wszystkich ważnych sprawach międzynarodowych, dotyczących interesów obydwu krajów.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#OskarLange">Konwencja o współpracy gospodarczej mówi o rozszerzeniu i wzmocnieniu stosunków gospodarczych, a w szczególności o skoordynowaniu wysiłków, podejmowanych dla rozwoju gospodarki narodowej obu krajów. W związku z tym powołuje do życia stałą komisję polsko-rumuńską dla współpracy gospodarczej, której zadania i organizacja są ściśle określone w osobnym układzie. Zacieśnienie współpracy gospodarczej i skoordynowanie wysiłków gospodarczych obydwu narodów przyczyni się do przyspieszenia realizacji planów rozbudowy gospodarczej zarówno w Polsce jak i w Rumunii.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#OskarLange">Przedstawione nam do ratyfikacji układy z Rumunią, jak również wcześniej już podpisana i ratyfikowana umowa o współpracy kulturalnej między Polską a Rumunią są dalszym ogniwem w zacieśnieniu łańcucha współpracy politycznej, gospodarczej i kulturalnej państw demokracji ludowej. Podpisaliśmy i ratyfikowaliśmy umowy takie z Bułgarią, Czechosłowacją, Jugosławią i Węgrami. Umowy podobne podpisały też inne kraje demokracji ludowej między sobą. Podstawą ich jest wspólna polityka pokoju i postępu społecznego, właściwa krajom znajdującym się na linii rozwojowej, prowadzącej do socjalizmu. Kamieniem węgielnym tej polityki jest przyjaźń i współpraca wszystkich krajów demokracja ludowej ze Związkiem Radzieckim, krajem, który pierwszy w historii urzeczywistnił socjalizm, który jest awangardą w toczącej się na skalę światową walce o pokój i postęp społeczny i którego potęga stanowi gwarancję niepodległości narodowej i suwerenności wszystkich krajów demokracji ludowej.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#OskarLange">Z żalem stwierdzamy, że pewien chwilowy wyłom w tej wzajemnej przyjaźni i współpracy powstał na skutek wrogiej w stosunku do Związku Radzieckiego i krajów demokracji ludowej, sprzecznej z zasadami solidarności międzynarodowej i sprzecznej z interesem ludów Jugosławii i jej suwerennością, polityki grupy Tito. Jednakowoż wspólnota interesów krajów demokracji ludowej, oraz Związku Radzieckiego jest faktem tak podstawowym, że oparta na niej polityka wzajemnej przyjaźni i solidarności jest nierozłącznie związaną z ich nieskrępowanym rozwojem i bezpieczeństwem. Dlatego wierzymy, że masy pracujące Jugosławii, z klasą robotniczą na czele, potrafią doprowadzić do ponownego pełnego włączenia swego kraju, w system współpracy demokracji ludowych i Związku Radzieckiego.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#OskarLange">Współpraca gospodarcza krajów demokracji ludowej między sobą oraz współpraca tych krajów ze Związkiem Radzieckim stanowi nowy typ międzynarodowej współpracy gospodarczej. Jest to współpraca między krajami o gospodarce planowej, które zmierzają do celowej i świadomej, koordynacji swoich programów rozbudowy gospodarczej i społecznej. Wiemy dobrze, wiele nieocenionych korzyści Polska czerpie ze współpracy z ZSRR. Wiemy dobrze, jak korzystne i konkretne wyniki współpraca taka daje dla Polski i Czechosłowacji. Nowym etapem na drodze takiej współpracy jest powstała ostatnio Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, obejmująca Związek Radziecki i kraje demokracji ludowej.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#OskarLange">Współpraca ta, oparta o wzajemne poszanowanie suwerenności narodowej, polegająca ze zespoleniu wysiłków wolnych i równych narodów, ożywionych wspólną ideą postępu społecznego, odcina się wyraźnie od metod charakterystycznych dla świata kapitalistycznego, od infiltracyjnego kapitału monopolistycznego i imperialistycznego ujarzmiania. Współpraca i wzajemna pomoc między Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej nie tworzy również bloku państw, które chciałyby się przeciwstawić reszcie świata. Jak oświadczono w komunikacie o Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, współpraca taka otwarta jest dla wszystkich, którzy na ustalanych zasadach tego pragną.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#OskarLange">Układy o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy między krajami demokracji ludowej a Związkiem Radzieckim, oraz krajami demokracji ludowej między sobą mają charakter ściśle pokojowy. Cel ich jest dokładnie sprecyzowany. Jest również dokładnie powiedziane, że chodzi o usunięcie konkretnego niebezpieczeństwa agresji „ze strony Niemiec lub jakiegokolwiek innego państwa, które sprzymierzyłoby się z Niemcami bezpośrednio lub w jakiejkolwiek innej formie”. Jest to jasne i nie pozostawia możliwości jakiejkolwiek dwuznacznej interpretacji. Dlatego też nie można umów tych użyć w żaden sposób jako podstawy dla polityki agresywnej, zwróconej przeciw komukolwiek.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#OskarLange">Układy te różnią się zasadniczo od umów takich, jak unia zachodnia albo proponowany pakt północno-atlantycki. Zarówno unia zachodnia jak i proponowany pakt północnoatlantycki nie wymieniają właściwego swego celu, nie wymieniają państwa, przeciw którego agresji mają być obroną, a przez włączenie zachodnich Niemiec, z których zamierza się zrobić potężną bazę wojenno-przemysłową, wyrzekają się podstawowego celu wojny z faszyzmem i hitleryzmem, którym miało być nie tylko pokonanie Niemiec hitlerowskich i faszyzmu, lecz również uniemożliwienie odrodzenia agresji niemieckiej w przyszłości. Pokazuje to wyraźnie, że unia zachodnia i pakt atlantycki są narzędziem polityki, zmierzającej do opanowania świata przez kierowany przez Stany Zjednoczone kapitalistyczny imperializm. W tym planie odbudowa reakcyjnych i agresywnych Niemiec zachodnich jako bazy wypadowej przeciwko Związkowi Radzieckiemu i krajom demokracji ludowej odgrywa szczególną rolę.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#OskarLange">W tych warunkach układy o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy między demokracjami ludowymi a Związkiem Radzieckim i demokracyj ludowych między sobą mają szczególne znaczenie. Stwarzają one tamę przeciwko zakusom imperializmu i gwarantują niepodległość narodów, którym odnowienie agresji niemieckiej i inspirujący taką agresję imperializm międzynarodowy może zagrażać. Jednocześnie bezsprzecznie pokojowy ich charakter stwarza wzór współpracy międzynarodowej między krajami, które obaliły panowanie kapitalizmu i w których rządzi lud pracujący.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#OskarLange">Polityka, będąca u podstaw tych układów, jest polityką pokoju, polityką poszanowania i zabezpieczenia niepodległości i suwerenności wszystkich narodów. Toteż system tych układów, podobnie jak system konwencji o współpracy gospodarczej demokracyj ludowych jest wkładem do dzieła pokoju. Opiera się on na zasadach pokojowej polityki, które stosujemy do wszystkich. Właśnie wychodząc z tych samych. założeń przed kilkoma dniami Związek Radziecki zwrócił się z propozycją zawarcia paktu o nieagresji do rządu Norwegii. Opinia polaka powitałaby taki pakt jako sukces sił pokojowych.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#OskarLange">Polityka pokoju, która leży u podstaw naszych układów, znalazła niedawno wyraz w oświadczeniu premiera rządu Związku Radzieckiego. Generalissimusa Stalina, który oświadczył gotowość rozpatrzenia sprawy ogłoszenia wspólnej deklaracji rządów Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych, stwierdzającej, że ani jeden, ani drugi rząd nie mają zamiaru uciekać się do wojny przeciwko sobie, gotowość współpracy w podjęciu kroków prowadzących do stopniowego rozbrojenia, gotowość wspólnego rozpatrzenia ze Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią i Francją całokształtu zagadnienia Niemiec i wreszcie gotowość spotkania się z prezydentem Trumanem dla omówienia tych spraw. Trudno o bardziej jasne, nie pozostawiające żadnej wątpliwości, sformułowanie woli pokoju i gotowości współpracy międzynarodowej. Ciężka spada odpowiedzialność wobec ludzkości i wobec własnych narodów na tych, którzy tę wyciągniętą rękę odrzucają. Walka o pokój trwa i po stronie obrońców pokoju przeciw podżegaczom wojennym całym sercem staje olbrzymia większość prostych ludzi w świecie.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#OskarLange">Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy między Polską a Rumuńską Republiką Ludową, konwencja o współpracy gospodarczej między tymi krajami, jak również układ o zastosowaniu tej konwencji stanowią ważne ogniwo w międzynarodowym froncie walki o pokój i postęp społeczny. Uzupełniają one podobne umowy, jakie zawarliśmy z innymi krajami demokracji ludowej i stanowią część składową systemu naszego bezpieczeństwa i naszych wysiłków gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#OskarLange">Dlatego klub mój będzie głosował za ratyfikacją tych umów.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu posłowi Kiernikowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WładysławKiernik">Wysoki Sejmie! Kluby poselskie obu stronnictw chłopskich — Polskiego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Ludowego witają z radością przedłożone dziś Wysokiemu Sejmowi do ratyfikowania umowy z Rumuńską Republiką Ludową w sprawie współpracy gospodarczej oraz o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WładysławKiernik">Za kilkanaście dni, bo w dniu 27 lutego r. b., upłynie rok od podpisania w Warszawie pierwszej przyjacielskiej umowy z Rumuńską Republiką Ludową o współpracy kulturalnej, którą to umowę ratyfikował Sejm jednomyślnie w dniu 16 czerwca 1948 r. Wówczas to dawaliśmy wyraz nadzień i pewności, że za umową tą pójdą dalsze umowy obu naszych narodów, zacieśniające więzy przyjaźni i współpracy na polu gospodarczym i politycznym. Tak się też stało i dziś mamy przed sobą te dalsze umowy, a to konwencję o współpracy gospodarczej oraz układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy. W ten sposób do rzędu umów, budujących pokój, a rozpoczętych umowami z naszym największym sąsiadem i sprzymierzeńcem Związkiem Socjalistycznych Radzieckich Republik — przybywa jeszcze jedno ogniwo.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#WładysławKiernik">W tych dniach minęła także pierwsza rocznica układu radziecko-rumuńskiego o przyjaźni i wzajemnej pomocy, a prasa radziecka podniosła znaczenie, jakie dla pokoju i bezpieczeństwa ma ten układ, podobne jak pakty zawierane przez ZSRR z innymi krajami demokracji ludowej w przeciwieństwie do różnych wojskowo-politycznych bloków lądowych i atlantyckich, montowanych przez rządzące koła USA i Anglii, a powodujących rozbicie świata na wrogie obozy.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#WładysławKiernik">Układy Związku Radzieckiego i narodów demokracji ludowej nie mają w sobie ostrza agresji przeciw komukolwiek, a przeciwnie mają na celu zapobieżenie nowej agresji ze strony Niemiec i ich możliwych sprzymierzeńców, Niemiec, które były głównym sprawcą dwu wojen światowych. W tym znaczeniu także przedłożony nam dziś do ratyfikacji układ jest wzmocnieniem frontu antyimperialistycznego i stanowo nowy bastion pokoju.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#WładysławKiernik">Przy sposobności ratyfikacji umowy o współpracy kulturalnej z Rumuńską Republiką Ludową mówiliśmy o węzłach tradycyjnej przyjaźni, które łączyły w przeszłości oba nasze narody. Mówiliśmy też o układach i sojuszach, zawieranych z państwem rumuńskim przed ostatnią wojną światową. Ale tamte umowy i sojusze nie były wyrazem ducha pokoju i postępu, lecz zawierane ponad głowami narodów przez rządzące nimi reżimy militarno-faszystowskie miały ostrze skierowane przeciw wspólnemu sąsiadowi, przeciw narodom Związku Radzieckiego, a więc miały cele sprzeczne z interesami narodów Polski i Rumunii, z interesami pokoju, bezpieczeństwa i postępu.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#WładysławKiernik">Teorie o wspólnej granicy z Rumunią, które miały w polityce śmiesznego imperializmu Piłsudskiego i Becka — twórców Brześcia i Berezy — budować żelazną kurtynę między Polską a narodami Związku Radzieckiego, stworzyły w rezultacie co najwyżej haniebną furtkę równie haniebnej ucieczki z kraju po klęsce wrześniowej.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#WładysławKiernik">Kwintesencją polityki sanacyjnych władców i rządzących kół monarchistyczno-militarnych Rumunii było zamykanie się przed dobrym sąsiedztwem i przyjacielską pomocą narodów Związku Radzieckiego, a otwieranie na oścież drzwi imperialistycznym hitlerowskim Niemcom.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#WładysławKiernik">Podobieństwo losów narodu polskiego i rumuńskiego w przeszłości aż do wyzwolenia od najazdu hitlerowskiego wiązało się z podobieństwem wewnętrznego ustroju społecznego obu krajów, krajów — aż do ostatnich czasów o olbrzymiej większości chłopów.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#WładysławKiernik">Ta sama dola chłopskich mas pracujących była ich udziałem w Polsce i Rumunii. Straszne jarzmo pańszczyźniane, ucisk i wyzysk przez pasożytującą na trudzie i pocie chłopów klasę obszarników i kapitalistów, bieda i nędza nie do opisania, epidemie, analfabetyzm, pozbawienie wszelkich praw rodziły tak w Polsce jak i Rumunii raz po raz — począwszy od XV wieku — bunty chłopskie, krwawo tłumione przez feudalnych panów. Rzeź kilkudziesięciu tysięcy chłopów rumuńskich na początku XVI wieku nie stłumiła naturalnego dążenia rumuńskich chłopów do wolności, do ziemi, do ludzkich praw, do postępu. Krwawa łuna buntu zapłonęła w Rumunii z końcem XVIII wieku za przykładem powstania chłopów rosyjskich pod wodzą Pugaczewa przeciw ciemięstwu bojarów i caratu i pod wpływem rewolucji francuskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#WładysławKiernik">Ale jak mimo niewoli pańszczyźnianej i krwawych rozpraw z ciemiężycielami we własnej ojczyźnie chłopi polscy ofiarnie przelewali krew w walkach o niepodległość przeciw wszelkim najeźdźcom, tak i chłopi rumuńscy wałczyli z najazdem tureckim. Wiosna Ludów w 1848 r. porwała chłopów rumuńskich do walki o wolność przy boku ich braci — rumuńskich robotników. Zniesiona po powstaniu chłopskim z końcem XVIII wieku, a w kilka lat później znowu przemocą przywrócona pańszczyzna, została wreszcie ostatecznie zniesiona w 1864 r., ale połowicznie przeprowadzone uwłaszczenie chłopów i dalszy straszny ich wyzysk przez kilka tysięcy obszarników, dzierżących w swych rękach połowę ziemi ornej — spowodowały w 1907 r. nowe bunty chłopów, walczących solidarnie z rewolucyjnym ruchem robotniczym.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#WładysławKiernik">Nowy okres historii — podobnie jak i w Polsce — rozpoczął się dla pracujących mas chłopskich i robotniczych Rumunii w 1944 r. kiedy to naród rumuński powstał przeciw polityce swych dynastycznych, reakcyjnych panów, zerwał sojusz z Niemcami, i podniósł oręż przeciwko nim przy boku wyzwoleńczej Armii Czerwonej. Blisko półmilionowa armia rumuńska po wyrzuceniu Niemców z Rumunii towarzyszyła w bojach Armii Czerwonej niosącej wolność Czechosłowacji.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#WładysławKiernik">Utworzenie demokratycznego rządu z premierem Grozą na czele w maju 1945 r. dokonało ostatecznego przełomu w życiu politycznym i gospodarczym Rumunii. Rozpoczęła się wielka praca nad odbudową i przebudową kraju, zlikwidowanie pozostałości faszyzmu i żelaznej gwardii, skonsolidowanie narodu w narodowym demokratycznym froncie, złożonym z partii robotniczych i chłopskich „Oraczy” — froncie opartym o sojusz robotniczo-chłopski wraz z postępową inteligencją.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#WładysławKiernik">Nastąpił na całej linii, na wszystkich odcinkach życia politycznego, społecznego i gospodarczego zdecydowany zwrot ku lepszej przyszłości. Utrwalone granice, odzyskany północny Siedmiogród, przeprowadzona reforma rolna, w której milion hektarów ziemi przeszło w ręce chłopów, planowa gospodarka, to wszystko stało się podstawą nowego rozkwitu tego bogatego, a dotąd przez kapitał krajowy, a bardziej jeszcze zagraniczny wyzyskiwanego kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#WładysławKiernik">Mimo zniszczeń wojennych i strasznych dwóch lat posuchy 1945 i 1946 r. dzięki usilnej pracy robotników i chłopów oraz pomocy Związku Radzieckiego Rumunia wyszła zwycięsko z trudności powojennych i może pochlubić się wielkimi osiągnięciami, wielkim wzmożeniem produkcji przemysłowej i rolniczej, co w związku z jej naturalnymi bogactwami czyni ją nader cennym kontrahentem we wzajemnej wymianie towarów. Nafta — ten napój miły dla Anglosasów — nafta rumuńska, która przed wojną była przedmiotem eksploatacji obcego kapitału a posłużyła w wielkiej mierze do wyposażenia wojennego potencjału Hitlera, będzie obecnie służyć pokojowym siłom, pokojowej gospodarce narodu rumuńskiego i jego przyjaciół.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#WładysławKiernik">Chłopów polskich interesują szczególnie wielkie postępy Rumunii w dziedzinie podniesienia produkcji rolniczej i jej wydajności. Wielkie rezultaty wykazuje rolnictwo rumuńskie w produkcji bawełny, ryżu i buraków cukrowych. Wielkie postępy poczyniła Rumunia w melioracjach rolnych, w zmechanizowaniu produkcji rolnej, w rozwoju spółdzielczości rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#WładysławKiernik">Zacofana przedtem wieś dzięki reformie rolnej, wielkiej akcji kulturalnej, reformom sanitarnym dźwignęła się w szybkim czasie na poziom nowoczesny.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#WładysławKiernik">Naród polski z wielką życzliwością patrzy na ten wspaniały rozwój zaprzyjaźnionego narodu, bo rozwój siły i bogactwa Rumunii to nowy wkład w dzieło pokoju, to nowe wzmocnienie frontu pokoju narodów pokój miłujących. A każde wzmocnienie tego frontu ma szczególne znaczenie obecnie, gdy na tym ziemskim globie zmagają się siły twórczej, pokojowej pracy z siłami imperializmu i kapitału wiecznie nienasyconego, spragnionego ciągle nowych tynków zbytu, kolonii, tanich rąk roboczych niewolników i źródeł surowców, imperializmu, wyzwalającego równocześnie nowe elementy agresji i wojny.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#WładysławKiernik">Jak dawniej tak i dziś stoi przed nami nierozwiązany problem niemiecki i związany z nim ściśle problem pokoju czy wojny.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#WładysławKiernik">Polityka państw zachodnich, a szczególnie anglosaskich, niepomna błędów przeszłości, błędów popełnionych po pierwszej wojnie światowej, odbudowuje potencjał Niemiec przedwojennych, Niemiec reakcyjnych, faszystowskich.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#WładysławKiernik">Oddanie przemysłu Zagłębia Ruhry tej bazy militarnej Niemiec wojujących, Niemiec agresywnych w ręce niemieckie, budowa zachodnich Niemiec jako siedliska nowego rewizjonizmu — zmuszają do baczności i wzmożenia sił pokoju wszystkich narodów, nie chcących przeżywać okrucieństw i pożogi, niszczenia i rzezi milionów w nowej wojnie światowej.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#WładysławKiernik">Dochodzi do tego, że nawet Prezydent Francji, tej Francji, której rząd wiernie kroczy pod dyktat ciemnych sił imperializmu, nawet prezydent Auriol był zmuszony niedawno napiętnować decyzję przekazania zagłębia Ruhry Niemcom jako zdradę polityczną, militarną i moralną.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#WładysławKiernik">Dochodzi do tego, że władze anglosaskie zezwalają na wypłacanie niemieckim akcjonariuszom zysków i dywidend z przedsiębiorstw zbrojeniowych za lata wojenne 1940–1945.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#WładysławKiernik">Dochodzi do tego, że węgiel z Ruhry zasila nie gospodarcze życie państw przez Niemcy zniszczonych, lecz przemysł niemiecki, że Niemcy otrzymują jedną trzecią pomocy amerykańskiej; dla Europy, a Francja musi dostarczać do Niemiec miesięcznie 300.000 ton rudy lotaryńskiej, że na czele tworzonej w okupacyjnej strefie amerykańskiej „Czarnej Gwardii” stoi b. szef hitlerowskiego sztabu głównego gen. Franz Haider, ten sam, który w wywiadzie dla amerykańskiego dziennika zapewnia, że w krótkim czasie może w zachodnich Niemczech odbudować armię niemiecką.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#WładysławKiernik">Czyż można się dziwić, że stare Niemcy, Niemcy militarystyczne, Niemcy przepojone duchem hitleryzmu, duchem rewanżu podnoszą głowę a hasła rewizjonistyczne stają się coraz częstsze.</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#WładysławKiernik">Czyż można się dziwić doniesieniom prasy angielskiej z dnia wczorajszego, iż brytyjski minister spraw zagranicznych Bevin przyjmuje wizytę Oberburgermeistra anglosaskiej strefy Berlina, który zapewnia go, że „odpowiedzialni” Niemcy i Polacy uznają konieczność rewizji wschodniej granicy Niemiec. Pan burmistrz Reuter nie powiedział, jakich to odpowiedzialnych Niemców i Polaków miał na myśli. Że ci Niemcy, którzy są odpowiedzialni za wojnę światową, za masakrę milionów ludzi, za barbarzyństwo i bestialstwo, za zniszczenie Europy, że ci odpowiedzialni Niemcy są za rewizją naszej granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej, o tym nie trzeba nikogo przekonywać. Ale pewnym jest, że pan burmistrz Reuter nie znajdzie ani jednego uczciwego Polaka, który by podzielał jego zdanie. Może być, że pan Reuter miał na myśli takich „odpowiedzialnych” Polaków, którzy swą germanofilską polityką doprowadzili do katastrofy wrześniowej, którzy są odpowiedzialni za cierpienia i śmierć milionów Polaków, którzy są odpowiedzialni za nieodpowiedzialne wywołanie powstania warszawskiego, którzy i dzisiaj może są zdolni frymarczyć Polską za cenę powrotu do sanacyjnego żłobu, którzy wysługują się obcym wywiadom i odpowiedzialni są za przelew krwi bratniej, za mącenie i rzucanie kłód pod nogi robotnika i chłopa polskiego, budującego w ciężkim trudzie nową lepszą Polskę ludową.</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#WładysławKiernik">Jeśli o takich Polaków chodzi, to sami oni wykreślili się z szeregów narodu i nie mają prawa przemawiać w imieniu Polski, tej Polski. której granica na Odrze i Nysie Łużyckiej jest granicą nienaruszalną, granicą pokoju,...</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#WładysławKiernik">... za którą stoi nie tylko naród polski ale wszyscy jego przyjaciele i sojusznicy z potężnym Związkiem Radzieckim na czele.</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#WładysławKiernik">Potężne są siły pokoju, możniejsze niż ciemne siły wojny. Nie wyprowadzą nas z równowagi i nie złamią naszej nieugiętej woli obrony pokoju nawet groźby bomby atomowej, której tajemnica przestała być monopolem igrających imperialistów.</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#WładysławKiernik">Będziemy dalej pod przewodnictwem Związku Radzieckiego prowadzić nieustępliwą, konsekwentną walkę o pokój i pokój ten obronimy.</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#WładysławKiernik">Nie ustaniemy w dalszej; budowie dzieła pokoju, którego cennym przyczynkiem i symbolem jest także ratyfikowana dziś przez nas umowa.</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#WładysławKiernik">Kluby poselskie obu stronnictw chłopskich PSL i SL witają z radością te umowy i będą wraz z całą Wysoką Izbą głosować za ich ratyfikacją.</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#WładysławKiernik">Precz z wojną! Niech żyje pokój!</u>
          <u xml:id="u-7.35" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WładysławKowalski">Głos ma poseł Kaliszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#StanisławKaliszewski">Wysoki Sejmie! Do zespołów układów, które zawarliśmy z narodami pracującymi nad dziełem utrwalenia światowego pokoju, dołącza się oto jeszcze jeden układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy między Rzecząpospolitą Polską a Rumuńską Republiką Ludową.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#StanisławKaliszewski">Przemawiając z tej trybuny w imieniu klubu posłów Stronnictwa Demokratycznego w czerwcu ub. r. w związku z zawarciem konwencji kulturalnej między Polską a Rumunią, miałem okazję do podkreślenia szeregu faktów z naszej i rumuńskiej przeszłości, które wskazywały na wzajemne sympatie obu narodów, przesłaniane i mącone często przez nie mające nic wspólnego z interesami obu narodów sprawy dynastycznego imperializmu.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#StanisławKaliszewski">Te karty naszej historii, które mówią o najazdach wołoskich, takich jak najazd hospodara Jana w wieku XVI na Pokucie, które mówią o mieszaniu się naszych królów w wieku XVII w wewnętrzne stosunki mołdawskie, te karty są dowodnym stwierdzeniem uprawiania przez kierownictwa obu narodów polityki nie liczącej się z interesami narodów.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#StanisławKaliszewski">Mimo tego więzy sympatii między obu narodami żywe są potem przez całe pokolenia i znajdują swój wyraz w takich faktach jak studia Rumunów w XVII i XVIII wieku na polskich uniwersytetach, jak serdeczne przyjęcie okazane polskim uchodźcom, chroniącym się do Rumunii po klęskach lat 1795-tych oraz powstań i ruchów wyzwoleńczych następnego wieku. Pamiętamy też o tym, ze kronikarze mołdawscy Costin i Nekulcze podnoszą w swych pracach zalety narodu polskiego a kronikarze nasi Kromer i Długosz wyrażają się pochlebnie i z sympatią o narodzie rumuńskim.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#StanisławKaliszewski">Przeżycia obu narodów w przeszłości mają w sobie dużo bolesnych cierni podobnych doświadczeń. Oba narody przez długie okresy czasu walczą o swe wyswobodzenie. W ich historii widzimy we krwi topione powstania i bohaterskie zrywy wolnościowe, widzimy doznaną przemoc i męczeństwo najofiarniejszych bojowników. Z tego podobieństwa przeżyć płynęła na pewno owa gościnność, której doznali nasi emigranci polityczni, z których niejeden osiadł potem na stałe w Rumunii.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#StanisławKaliszewski">Te związki sympatii obu narodów łatwo było potem w okresie międzywojennym wykorzystać faszystowskim rządom obu krajów przy zawieraniu układów, które kryjąc w sobie cele niezgodne z założeniami rozsądnej polityki, rzecz jasna nie wytrzymały próby życia. Nie pomogły tu mundury: pułku polskiego noszone przez króla Ferdynanda i mundur pułku rumuńskiego noszony przez Piłsudskiego. Pan Mościcki tak samo jak i król rumuński, wymieniający między sobą kurtuazyjne wizyty, opierali swe układy na równie tragicznych w skutkach dla obu narodów elementach polityki swoich klik: na nienawiści do Związku Radzieckiego, na wprzęgnięciu swych państw w rydwan, kierowany przez zagraniczny kapitalizm.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#StanisławKaliszewski">Dziś na szczęście wszystkie smutne doświadczenia wyrosłe na gruncie polityki przedwrześniowych rządów, oba narody mają poza sobą.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#StanisławKaliszewski">Nauka i wnioski pozostały.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#StanisławKaliszewski">Dziś po straszliwym kataklizmie oba narody, wyzwolone przez bohaterski marsz Armii Czerwonej, pracują nad swą odbudową i przebudową, a na gruncie dokonanych reform politycznych mogą tworzyć nowe życie, pozbawione wyzysku, ciemnoty i niesprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#StanisławKaliszewski">Nic dzisiaj nie dzieli już narodu rumuńskiego i polskiego. Łączy je za to wspólny cel i wola utrwalenia pokoju. Łączy je wspólna dążność stworzenia w swych krajach warunków gospodarczych, pozwalających na pełnię rozwoju możliwości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#StanisławKaliszewski">Sprawie tej służy podpisana w Bukareszcie w dniu 10 września ub. r. konwencja o współpracy gospodarczej pomiędzy Polską i Rumunią. Pozwala ona na rozszerzenie i ustalenie rynków zbytu dla Polski i Rumunii i odwrotnie — pozwala na powiązanie gospodarki obu krajów w tym sensie, aby niektóre jej działy wzajemnie się uzupełniały. Z Rumunii będziemy otrzymywali głównie brakujące nam produkty naftowe, Rumunii damy w pierwszym rzędzie nasze produkty żelazne.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#StanisławKaliszewski">Dotychczasowy wzrost obrotów handlowych pomiędzy obu krajami będzie niewątpliwie po wprowadzeniu w życie postanowień konwencji ku pożytkowi obu krajów stale się powiększał. Trzeba tu dodać, iż dokonane w Rumunii reformy pozwoliły po nacjonalizacji ciężkiego przemysłu, górnictwa, transportu i banków przystąpić do opracowania pierwszego planu gospodarczego, przewidującego podniesienie wartości produkcji przemysłowej i rolniczej w 1949 r. o 40%. Plan ten daje możność przewidywania ponadto ważkich osiągnięć w dziedzinie budownictwa, szkolnictwa i służby zdrowia. Te poważne postępy gospodarki rumuńskiej osiągane są wytężoną pracą narodu, który tak samo jak naród polski uwolniwszy się od ucisku kapitalistycznych elementów pragnie w pokoju odbudowywać na fundamencie dokonanych reform nowe swoje życie.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#StanisławKaliszewski">Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy z dnia 26 stycznia b. r. służy dobrze temu celowi zarówno w interesie narodu polskiego jak i rumuńskiego. Gdy wczytamy się w jego treść, widzimy wyraźnie, że układ ma za zadanie służenie sprawie pokoju, opierając się o doświadczenie zdobyte w wyniku agresji hitlerowskiej i drugiej wojny światowej — ma na celu przedsięwzięcie wspólne wszystkich dostępnych obu narodom środków dla usunięcia wszelkiej groźby powtórzenia się agresji ze strony Niemiec lub jakiegokolwiek innego państwa, które sprzymierzyłoby się z Niemcami bezpośrednio lub w jakiejkolwiek innej formie.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#StanisławKaliszewski">W ten sposób układ polsko-rumuński dołącza, jak to powiedział już poseł referent, nowe mocne ogniwo do szeregu układów, łączących kraje demokracji ludowej i Związek Radziecki w walce o pokój narodów Europy i świata.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#StanisławKaliszewski">Posłowie Stronnictwa Demokratycznego będą głosowali za jego ratyfikacją.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#StanisławKaliszewski">Będziemy również głosowali za ratyfikacją konwencji o współpracy gospodarczej, stwarza ona bowiem możliwości pełnego rozwoju stosunków handlowych między obu narodami i służyć będzie ich zbliżeniu na drodze żywotnych interesów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu posłowi Lityńskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MarianLityński">Zabierając głos w dyskusji nad rządowymi projektami ustaw o ratyfikacji układu o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy oraz o ratyfikacji konwencji i współpracy gospodarczej między Rzecząpospolitą Polską i Rumuńską Republiką Ludową, nie można nie podkreślić tradycyjnych więzów przyjaźni, jaka od dawna łączyła i łączy naród polski z narodem rumuńskim.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MarianLityński">Stosunki polsko-rumuńskie mają dawną i bogatą przeszłość. Dlatego też układ i konwencja, podpisane w Bukareszcie, zostały przyjęte szczególnie życzliwie przez całą opinię polską.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#MarianLityński">Jest jednak rzeczą konieczną zwrócić uwagę, iż istnieje głęboka i zasadnicza różnica między dawnymi układami polsko-rumuńskimi z okresu międzywojennego a obecnymi, nad którymi toczy się właśnie dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#MarianLityński">Dawne układy miały na celu zagwarantowanie warstwom posiadającym Polski i Rumunii ich kapitalistycznych interesów, zagwarantowanie — przeciw interesom własnego ludu pracującego. W stosunkach zaś międzynarodowych ostrze tych układów skierowane było wyraźnie przeciw Związkowi Radzieckie mu.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#MarianLityński">Obecne stosunki polsko-rumuńskie oparte są na szczęście o przyjaźń i sojusz polskiego i rumuńskiego ludu pracującego w duchu wzajemnej i najściślejszej współpracy i pomocy.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#MarianLityński">Naród polski, który uwolniony z balastu tradycji kapitalistycznych wkroczył na drogę dalszego rozwoju społecznego i gospodarczego, z radością wita fakt wyzwolenia narodu rumuńskiego spod wyzysku kapitalistów własnych i zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#MarianLityński">Naród Polski wie dobrze, że dopiero całkowite objęcie władzy przez lud rumuński umożliwiło Rumunii opracowanie planu pełnego wyzyskania bogactw narodowych tego kraju.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#MarianLityński">Jesteśmy głęboko przekonani, że przedłożone projekty rządowe przyczynią się nie tylko do zadzierzgnięcia dalszych serdecznych i bliskich stosunków z narodem rumuńskim i jego ludową republiką, lecz także, że stwarzać będą pozytywny i poważny wkład w potężny front demokratyczny ze Związkiem Radzieckim na czele, front, który stoi twardo na straży pokoju światowego.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#MarianLityński">Każde wzmocnienie tego frontu pokoju, każdy wkład na drodze do uniknięcia nowego nieszczęścia światowego, jakim byłaby nowa wojna, będąca życzeniem wielkiego kapitału — to wkład społeczeństwa ogarniętego pragnieniem pokoju, pracy nad odbudową i przebudową swojego narodu.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#MarianLityński">Siły wojny, zmierzające do podważenia naszego stanu posiadania nad Odrą i Nysą, zawiodą się w swoich rachubach. Stojąc na straży naszych praw do ziem nad Odrą i Nysą, Stronnictwo Pracy na wiele lat przed ostatnią wojną dawało wyraz swojemu stosunkowi do podżegaczy wojennych. Idąc siadami naszej dobrej tradycji tej nieugiętej postawy walki o pokój, oparty o słuszne prawa naszego narodu do dzisiejszej naszej zachodniej granicy widzimy w układach z Rumuńską Republiką Ludową jedną z dalszych gwarancji także i tej granicy.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#MarianLityński">Nie chcemy wojny i dlatego zawieramy sojusze, które gwarantują pokój. Podpisując układ z Rumuńską Republiką Ludową, podpisujemy pakt o pokój, a przeciw nowej wojnie, pakt o szybki wzrost sił produkcyjnych w naszym kraju i dobrobyt mas pracujących Polski i Rumunii.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#MarianLityński">W imieniu klubu poselskiego Stronnictwa Pracy mam zaszczyt oświadczyć, iż klub nasz ustosunkowuje się pozytywnie do przedłożonych projektów ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu posłowi Bocheńskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AleksanderBocheński">Wysoka Izbo. Mimo, że Klub Katolicko-Społeczny nie we wszystkim zgadza się z Rządem i większością Izby i korzysta z okazji, by podnieść różnice tam, gdzie się one znajdują, to jednak z radością dzisiaj dołączamy nasz głos do głosów czterech przedmówców, by powitać układ rumuńsko-polski, który jest wzmocnieniem więzów między obu naszymi krajami. Wydaje mi się, że wymowne słowa, które padały dzisiaj w tej Izbie, nie są puste i czcze. To wszystko, nad czym pracuje dzisiaj naród polski i narody sprzymierzone w budowaniu demokracja, ten wysiłek umysłów i muskułów, te rekordy poświęcenia i nadziei, dyscypliny i entuzjazmu, ustanowione przy budowie naszej nowej gospodarki narodowej i naszej kultury, nie byłyby możliwe ani celowe, gdyby ich nie osłaniała mądra i przezorna polityka pokoju na zewnątrz, spokoju na wewnątrz, gdybyśmy przez sojusz ze Związkiem Sowieckim i państwami demokracji ludowej nie zabezpieczyli się przed nową zawieruchą dziejową. Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej, pomocy jest doniosłym krokiem na drodze tej polityki.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#AleksanderBocheński">Proszę Pana Ambasadora rumuńskiego, którego widzę na tej sali, przedstawiciela tego pięknego i bogatego kraju, by zaniósł swemu narodowi i rządowi wieść, że naród polski jest całkowicie solidarny z podpisanymi między nami układami, które są nową więzią łączącą oba nasze państwa.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WładysławKowalski">Do głosu nikt więcej nie jest zapisany. Rozprawę zamykam. Przystępujemy do głosowania. Będziemy głosować nad każdym z projektów ustaw osobno.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy o ratyfikacji układu o przyjaźni współpracy i wzajemnej pomocy między Rzecząpospolitą Polską a Rumuńską Republiką Ludową, podpisanego w Bukareszcie dnia 26 stycznia 1949 r. (druki nr 433 i 438) w brzmieniu zaproponowanym przez komisję — zechce wstać. Stoi większość. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WładysławKowalski">A zatem powyższy projekt ustawy został w drugim czytaniu uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#WładysławKowalski">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę, wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#WładysławKowalski">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do głosowania nad następnym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#WładysławKowalski">Kto jest za przyjęciem projektu ustawy o ratyfikacji konwencji o współpracy gospodarczej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Rumuńską Republiką Ludową oraz układu w przedmiocie zastosowania powyższej! konwencji, podpisanych w Bukareszcie dnia 10 września 1948 r. (druki nr 434 i 439) w brzmieniu zaproponowanym przez komisję — zechce wstać. Stoi większość. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#WładysławKowalski">A zatem powyższy projekt ustawy został w drugim czytaniu uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#WładysławKowalski">Ponieważ i w tym przypadku nie zostały przyjęte poprawki w drugim czytaniu, proponuję przystąpić do trzeciego czytania, Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy. Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#WładysławKowalski">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisyj Przemysłu i Handlu, Planu Gospodarczego oraz Prawniczej i Regulaminowej o rządowym projekcie ustawy o zmianach w organizacji naczelnych władz gospodarki narodowej (druki nr 427 i 440).</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#WładysławKowalski">Głoś ma sprawozdawca poseł Kuczewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WładysławKuczewski">Wysoki Sejmie! Rządowy projekt ustawy o zmianie organizacji naczelnych władz gospodarki narodowej uwzględnia te głębokie zmiany strukturalne, jakie od uzyskania niepodległości zaszły w naszej ekonomice. Projekt ustawy ma na celu przygotowanie naszych władz do nowych zadań, jakie wyłaniają się w związku z realizacją planu 6-letniego przy budowie podstaw socjalizmu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WładysławKuczewski">W myśl art. 1 projektu ustawy do kierowania gospodarką narodową powołany będzie Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów jako organ Rządu. Aczkolwiek Komitet Ekonomiczny istniał już od dawna, jednak działalność jego opierała się tylko na uchwale Rady Ministrów i nie była uregulowana ustawowo.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WładysławKuczewski">Według art. 2 projektu, przewodniczącego Komitetu powołuje i odwołuje spośród członków Rządu na wniosek Prezesa Rady Ministrów Prezydent Rzeczypospolitej. Wobec tego, że przewodniczący Komitetu będzie jednocześnie przewodniczącym Komisji Planowania Gospodarczego, o czym mówi art. 6 projektu ustawy, Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów będzie mógł nadawać odpowiedni kierunek pracom Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#WładysławKuczewski">Zastępcami przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego będą: Minister Skarbu, Minister Rolnictwa i Reform Rolnych oraz dwaj zastępcy przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#WładysławKuczewski">Do Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów wejdą, poza wymienionymi wyżej, dwaj zainteresowani w jego pracach ministrowie, których powoła się na podstawie przewidzianego w art. 3 i uchwalonego przez Radę Ministrów regulaminu Komitetu. Ponadto udział w pracach Komitetu Ekonomicznego będą brali wymienieni w regulaminie przedstawiciele instytucji o charakterze społecznym, zawodowym i gospodarczym, jak np. Komisja Centralna Związków Zawodowych, Związek Samopomocy Chłopskiej i Centralny Związek Spółdzielczy. Regulamin ustali również szczegółowy zakres i tryb działania Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów jako kierowniczego ośrodka dla całego życia gospodarczego Państwa.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#WładysławKuczewski">Art. 9 projektu ustawy mówi o zniesieniu Centralnego Urzędu Planowania (CUP), który ma być zastąpiony przez powołaną do życia według art. 4 projektu Państwową Komisję Planowania Gospodarczego (PKPG). Przez powierzenie kierownictwa Komisji Przewodniczącemu Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów i jego dwóm zastępcom — z Prezydium Komitetu Ekonomicznego została stworzona silna centralna instytucja nie tylko planująca, lecz też równocześnie kontrolująca działalność wszystkich resortów i instytucji gospodarczych oraz przedsiębiorstw uspołecznionych w Państwie. Zastępców przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego mianuje i odwołuje Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Prezesa Rady Ministrów, przedstawiony w porozumieniu z przewodniczącym PKPG, z czego wynika, że stanowisko zastępcy przewodniczącego PKPG jest równorzędne stanowisku ministra.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#WładysławKuczewski">Do zakresu działania Komisji na polu państwowego planowaniu gospodarczego należeć będzie. w myśl art. 4 projektu ustawy, opracowywanie narodowych planów gospodarczych oraz nadzór nad planowaniem gospodarczym wszystkich działów zarządu państwowego, jak również kontrola nad wykonywaniem tych planów.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#WładysławKuczewski">W dziedzinie koordynowania gospodarczej działalności wszystkich działów zarządu państwowego szczególną uwagę PKPG zwróci na organizację przedsiębiorstw państwowych, central spółdzielczo-państwowych oraz przedsiębiorstw państwowo-spółdzielczych, następnie na zagadnienie ogólnych zasad kształtowania cen, ogólnej polityki płac oraz wykonywanie planu finansowego.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#WładysławKuczewski">Komisja kierować będzie sprawami planu technicznego w gospodarstwie narodowym i sprawami współpracy technicznej z zagranicą, sprawować będzie kontrolę nad wykonywaniem narodowych planów gospodarczych oraz opracowywać zagadnienia gospodarki narodowej z własnej inicjatywy albo na zlecenie Rady Ministrów czy też Komitetu Ekonomicznego. Ponadto zakres działania komisji obejmuje wszystkie pozostałe sprawy, które należały dotychczas do zakresu działania Centralnego Urzędu Planowania.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#WładysławKuczewski">W terenie placówkami Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego będą — zgodnie z art, 8 projektu ustawy — wojewódzkie urzędy planowania gospodarczego, których organizację i zakres działania oraz zasady współdziałania z terenowymi władzami administracyjnymi i samorządowymi określi osobne rozporządzenie Rady Ministrów. Według oświadczenia Obywatela Prezesa Rady Ministrów na Komisji Skarbowo-Budżetowej i Planu Gospodarczego w dniu 8 lutego 1949 r. — dyrektor wojewódzkiego urzędu planowania gospodarczego będzie miał charakter wicewojewody, obejmującego wszystkie terenowe zagadnienia, związane z realizacją 6-letniego planu rozwoju i przebudowy gospodarczej Polski.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#WładysławKuczewski">Na czym więc polega istota omawianej reorganizacji naczelnych władz gospodarki narodowej? Co zmienia się przez to, że znosi się Centralny Urząd Planowania, a w jego miejsce tworzy się Państwową Komisję Planowania Gospodarczego? Odpowiedź jest jasna: Państwowa Komisja. Planowania Gospodarczego — w stosunku do całokształtu naszej ekonomiki — staje się instytucją nadrzędną, uzyskuje bowiem prawo gestii na terenie całego sektora uspołecznionego poprzez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów, z którym będzie miała funkcjonalne powiązanie poprzez wspólne dla obu tych instytucji trzyosobowe Prezydium, podczas gdy Centralny Urząd Planowania był i jest dotąd organem li tylko planującym, bo nie posiada prawa gestii gospodarczej. Równocześnie na podstawie tej samej ustawy Komitet Ekonomiczny staje się kierowniczym ośrodkiem dla całego życia gospodarczego kraju, nabywa on ustawowe uprawnienia najwyższego gospodarczego organu Rządu.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#WładysławKuczewski">Trzecią poważną innowacją, którą przewidują artykuły 10, 11, 12, 13 i 14 projektu ustawy, jest utworzenie Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego. Powołanie do życia tego urzędu wiąże się ściśle z palącym zagadnieniem kadr, których dostateczna ilość i wysokie kwalifikacje warunkuje pomyślną realizację planu 6-letniego. Zgodnie z tym w okresie łat 1950–1955 będziemy musieli przeszkolić w zawodach nierolniczych ponad 800 do 900 tysięcy robotników i 80 do 100 tysięcy techników. Utworzenie Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego pozwoli na lepszy dobór kadr uczniowskich, na większą planowość w ich szkoleniu, na właściwy podział uczniów według potrzeb poszczególnych resortów gospodarczych i gałęzi przemysłowych, na ustalenie jednolitych metod tak szkolenia, jak przysposobienia zawodowego na poziomie średnim i niższym. Z wejściem w życie ustawy o zmianie w organizacji naczelnych władz gospodarki narodowej szkolnictwo zawodowe, które obecnie jest rozbite pomiędzy kilka resortów, znajdzie się — zgodnie z art. 11 projektu ustawy — w obrębie jednego, wyspecjalizowanego urzędu. Drogą zawodowego i technicznego dokształcania ludzi pracy stworzymy nową polską inteligencję ludową. Kadry bowiem — według słów Obywatela Prezesa Rady Ministrów — będą miały decydujące znaczenie dla wykonywania wielkich zadań, jakie przed polską klasą robotniczą, przed całym społeczeństwem postawi 6-letni plan zbudowania podstaw socjalizmu”.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#WładysławKuczewski">Organizację Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego określi uchwalony przez Radę Ministrów statut (art. 14 projektu). Urząd ten podlegać będzie Przewodniczącemu Komitetu Ekonomicznego (art. 13 projektu). Według art. 12 projektu ustawy na czele urzędu stać będzie Prezes, mianowany i odwoływany na wniosek Przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów przez Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#WładysławKuczewski">Wielki historyczny kongres PZPR uchwalił wytyczne dla sporządzenia 6-letniego planu rozwoju i przebudowy gospodarczej Polski. Zadanie tego planu polega na podniesieniu globalnej produkcji przemysłowej (w procentach w stosunku do produkcji z 1937 r.) z 38% w 1945 r. na 162,9% w 1949 r. i 317,8% w 1955 r. W przeliczeniu na głowę ludności daje to w 1955 r. czterokrotny wzrost produkcji, przy czym wzrost stopy życiowej mas pracujących, a więc konsumpcja dóbr bezpośredniego spożycia wyniesie w 1949 r. po zakończeniu pierwszego planu 3-letniego — 125%, a w 1955 r. po zakończeniu planu 6-letniego 200%.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#WładysławKuczewski">Zasadniczym, więc założeniem planu 6-letniego jest konieczność wydatnego uprzemysłowienia kraju, bez czego nie da się zbudować podstaw socjalizmu w Polsce. W końcu 1948 r. nasza produkcja przemysłowa przewyższyła produkcję z 1937 r. o 50%, jest to osiągnięcie bardzo poważne. Ale przystępując do realizacji planu 3-letniego z góry zakładaliśmy, że wykonanie planu odbudowy jest tylko wstępem do realizacji planu rozbudowy, który pozwoli nam zwiększyć nasz potencjał gospodarczy i przestawić nasze życie z drogi zacofania na tory pełnego rozwoju, a tym samym uczynić je lżejszym i piękniejszym.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#WładysławKuczewski">W ramach przedwojennej kapitalistycznej gospodarki. Polska cofała się w swym rozwoju. Plan 6-letni będzie nie tylko planem budowy nowych obiektów przemysłowych na nowoczesnych podstawach, lecz również uwzględni racjonalizację pracy w całym przemyśle i częściowe unowocześnienie urządzeń wytwórczych i procesów technologicznych. Szczególny nacisk plan 6-letni kładzie na pełne wykorzystanie niedostatecznie obecnie wykorzystywanych urządzeń produkcyjnych, między innymi przez przejście do pracy na dwie lub trzy zmiany w zakładach i gałęziach przemysłu, w których praca odbywa się obecnie na jedną lub dwie zmiany. Musi to przyczynić się do znacznego zwiększenia wydajności istniejących urządzeń przemysłowych i do wzrostu produkcji z zaoszczędzeniem nakładów inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#WładysławKuczewski">W związku z tym należy przewidywać polepszenie się wskaźników techniczno-ekonomicznych we wszystkich przemysłach.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#WładysławKuczewski">Wytyczne uchwalone przez kongres PZPR przewidują, że przeciętne zużycie węgla na 1 kwh w okresie 6-lecia zmniejszy się o 30% w stosunku do 1949 r. Koszt własny wydobycia węgla, mimo zwiększonych głębokości robót górniczych, wzmożonego stosowania podsadzki płynnej i budowy mechanicznych urządzeń do ulepszania jakości węgla, ulegnie poważnemu potanieniu. W hutnictwie spadnie wydatek koksu na tonę surówki, zwiększy się uzysk wyrobów walcowanych z wlewka, spadnie wydatek węgla na jednostkę produkcji walcowni. W przemyśle metalowym ma wzrosnąć szybkość skrawania przez większe niż dotąd stosowanie stali stopowych i spieków oraz noży o ujemnych kątach natarcia przez należyte oprzyrządowanie obrabiarek uniwersalnych, przez stopniowe przechodzenie tam, gdzie to jest niezbędne, na obrabiarki specjalne (rewolwerówki, automaty i półautomaty). Typizacja i normalizacja wyrobów pozwoli na zwiększenie ilości wytwarzanych na raz artykułów seryjnych, a w wypadkach, kiedy to będzie możliwe, na stosowanie wytwarzania taśmowego lub potokowego. Plan 6-letni przewiduje, że usprawnienie techniczne przemysłu, łącznie z dalszym rozwojem i pogłębieniem ruchu współzawodnictwa pracy, robotniczego nowatorstwa technicznego i wynalazczości technicznej da wzrost wydajności pracy od 40 do 45% oraz poważnie obniży koszty własne wyrobów przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#WładysławKuczewski">Zrealizowaniu tych olbrzymich zadań i założeń planu służy rządowy projekt ustawy o zmianie w organizacji naczelnych władz gospodarki narodowej. Dlatego projekt ustawy przewiduje jednocześnie ze zniesieniem urzędu Ministra Przemysłu i Handlu stworzenie 4-ch wyspecjalizowanych ministerstw przemysłowych, które zdolne będą kierować podległymi im przemysłami nie tylko w zakresie ogólnej polityki gospodarczej, finansowej i społecznej, nie tylko w zakresie tworzenia form organizacyjnych, ale — co jest na obecnym etapie szczególnie ważne i trudne — w zakresie zagadnień technicznych i w zakresie doboru i rozstawienia kadr technicznych. Albowiem kierowanie stroną techniczną produkcji i polityką personalną — nawet przy całkowitym wyodrębnieniu szkolenia, czyli przygotowywania kadr do każdej poszczególnej gałęzi przemysłowej czy specjalności w Centralnym Urzędzie Szkolenia Zawodowego — z jednego centralnego urzędu Ministra Przemysłu i Handlu przy coraz bardziej rosnącym przemyśle państwowym staje się dziś niezmienne trudne, nawet niemożliwe. Takie kierowanie wymaga określonego, organizacyjnego wyrobienia personelu i całkiem odrębnych dla różnych gałęzi przemysłowych sposobów postępowania.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#WładysławKuczewski">Przed wojną, gdy Ministerstwo Przemysłu i Handlu nie miało prawie żadnych gestii gospodarczych, gdy bezplanowo kierowało życiem gospodarczym kraju jedynie za pomocą polityki koncesyjnej, celnej, podatkowej, traktatowej, kredytowej, taryfowo-kolejowej i innej, dążenie do rozszerzenia tego resortu nie było by usprawiedliwione. Natomiast dziś, wobec olbrzymich, rewolucyjnych zmian w społeczno-gospodarczej strukturze naszego Państwa, na tle stale postępującego, planowego rozrostu sektora uspołecznionego, zwłaszcza państwowego, po zakończeniu okresu służenia Ministerstwa Przemysłu i Handlu sprawom planowej odbudowy kraju, sprawie demokracji ludowej, zachodzi konieczność powiększenia ilości ministerstw, zarządzających przemysłem i handlem państwowym, dostosowania ich ilości do nowych form i aktualnych zagadnień naszej ekonomiki w przededniu rozpoczęcia budowy zrębów socjalizmu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#WładysławKuczewski">Poza Ministerstwem Handlu Wewnętrznego i poza Ministerstwem Handlu Zagranicznego, z których każde ma całkiem inny teren i całkiem odmienne metody i środki działania, ma powstać — zgodnie z art. 16 projektu ustawy — Ministerstwo Górnictwa i Energetyki, Ministerstwo Ciężkiego Przemysłu, Ministerstwo Lekkiego Przemysłu oraz Ministerstwo Przemysłu Rolnego i Spożywczego. Trzeba przyznać, że z zaprojektowanego przez Rząd podziału, właściwości ministerstw wynika najmniejsza, praktycznie osiągalna ich ilość.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#WładysławKuczewski">Do zakresu działania Ministra Górnictwa i Energetyki — w myśl art. 17 — należą sprawy przemysłu węglowego, torfowego, solnego, naftowego, gazowniczego i energetycznego, sprawy górnicze i administracji górniczej oraz służba geologiczna. Zwraca uwagę fakt wyłączenia spod właściwości tego ministra spraw górnictwa kruszcowego, przydzielonego ministrowi przemysłu ciężkiego i łączącego się strukturalnie raczej z przemysłem hutniczym niż z górniczym, wobec przeważającego znaczenia momentów technologicznych i powiązań wydobycia rud krajowych z przeróbką w hutach bogatych rud zagranicznych, częstokroć tańszych od krajowych, tudzież wobec konieczności zapewnienia przemysłowi hutniczemu własnej bazy surowcowej.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#WładysławKuczewski">Zwraca też uwagę fakt szczęśliwego powiązania naszej energetyki z przemysłem węglowym, torfowym, naftowym i gazowniczym w ramach jednego ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#WładysławKuczewski">Do zakresu działania Ministra Przemysłu Ciężkiego — w myśl art. 18 — należą sprawy przemysłu hutniczego, metalowego, elektrotechnicznego i chemicznego, a więc gałęzi przemysłu, które wzajemnie ze sobą zazębiają się pod względem tak technicznym jak organizacyjnym, nie wyłączając doboru personelu zarówno technicznego jak i administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#WładysławKuczewski">Jest z góry oczywista i jasna treść art. 20 projektu ustawy, mianowicie że do zakresu działania Ministra Przemysłu Rolnego i Spożywczego należą sprawy przemysłu cukrowniczego, fermentacyjnego i innych rodzajów przemysłu, spożywczego oraz sprawy przemysłu spirytusowego i tytoniowego, albowiem sprawy przemysłu rolnego bardzo często łączą się ze sprawami przemysłu spożywczego nie tylko pod względem terenowym, ale nieraz administracyjnym i technologicznym, zwłaszcza na odcinku wykorzystywania odpadków organicznych zarówno przemysłu spożywczego jak rolnego w gospodarce hodowlanej.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#WładysławKuczewski">Wreszcie art. 19 projektu ustawy stanowi o tym, że do zakresu działania ministra przemysłu lekkiego należą sprawy przemysłu włókienniczego, odzieżowego, skórzanego, drzewnego, zapałczanego, papierniczego, mineralnego i poligraficznego.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#WładysławKuczewski">Zapałczarnie, które dotąd były pod zarządem Polskiego Monopolu Zapałczanego i tartaki leśne dotąd zarządzane przez organa Ministerstwa Leśnictwa, przechodzą w myśl art. 19 projektu ustawy pod zarząd Ministerstwa Przemysłu Lekkiego, co należy powitać z uznaniem jako rzecz nieodzowną dla doskonalenia procesu technologicznego w tartakach i dla racjonalnego gospodarowania tak ważnym materiałem budowlanym jakim jest drzewo tarte; dotąd bowiem część tartaków należała do Ministerstwa Przemysłu i Handlu, część zaś do Ministerstwa Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#WładysławKuczewski">Równocześnie w dziedzinie handlu ogromne znaczenie właściwej organizacji spraw dystrybucji — obok stałego wzrostu sektora uspołecznionego nie tylko w hurcie, ale i w detalu — wymaga utworzenia oddzielnego Ministerstwa Handlu Wewnętrznego (art. 21), co niewątpliwie przyczyni się do dalszego uporządkowania rynku krajowego, do unowocześnienia metod i urządzeń handlowych, zwłaszcza na odcinku należytego przechowywania i dystrybucji szybko psujących się artykułów żywnościowych i do obniżenia cen sprzedażnych przedmiotów szerokiego użytku. Ostatnia okoliczność dla wszystkich ludzi pracy będzie miała bardzo doniosłe znaczenie praktyczne, korzystnie odróżniając nasz ustrój społeczny od ustroju kapitalistycznego, panującego dotąd na zachodzie i w Ameryce.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#WładysławKuczewski">Wreszcie stały wzrost naszych obrotów zagranicznych wymaga specjalizacji i oddzielnego kierownictwa, które — w myśl art. 22 projektu ustawy — sprawować będzie Minister Handlu Zagranicznego, troszcząc się o wzrost naszego eksportu, o zapewnienie importu potrzebnych nam dóbr inwestycyjnych, surowców i towarów niewytwarzanych w kraju, o zbyt nadwyżek produkcji krajowej za granicę, o zacieśnienie współpracy z ZSRR i krajami demokracji ludowej.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#WładysławKuczewski">Zniesienie urzędu Ministra Przemysłu i Handlu jako czynnika koordynującego i zarazem kontrolującego działalność różnych gałęzi przemysłu i handlu pociągnęło za sobą, jak już wyżej zaznaczono, konieczność ustanowienia Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, podporządkowanej bezpośrednio przewodniczącemu Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów, który jest jednocześnie przewodniczącym PKPG. W ten sposób przewodniczący Komitetu Ekonomicznego oraz jego dwaj zastępcy, którzy jednocześnie są zastępcami przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, mają możność nie tylko kierowania gospodarką narodową przez wykazywanie własnej inicjatywy, lecz również planowania, a tym samym koordynowania i kontrolowania działalności różnych gałęzi przemysłu i handlu.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#WładysławKuczewski">Znaczne ułatwienie w kierowaniu gospodarką narodową zostało uzyskane przez wyłączenie wytwórni monopolów państwowych spod właściwości Ministerstwa Skarbu i przydzielenie ich do odpowiednich ministerstw przemysłowych, jak to wynika z art. 17. 19 i 20 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#WładysławKuczewski">Podsumowując wszystko dotąd powiedziane, należy obiektywnie stwierdzić, że rządowy projekt ustawy stwarza zasadnicze zręby organizacji, która niewątpliwie zbliży kierownictwa do zakładów produkcyjnych i placówek handlowych, która najlepiej, najefektywniej i najoszczędniej pozwoli zrealizować wielkie zadania, postawione przed klasą robotniczą, chłopami i pracownikami umysłowymi przez historyczne uchwały kongresu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#WładysławKuczewski">Artykuł 26 przepisów przejściowych i końcowych przewiduje, że przeprowadzenie projektowanej reorganizacji nastąpić powinno najdalej w ciągu trzech miesięcy od dnia wejścia w życie referowanej ustawy, że Rada Ministrów wyda w drodze rozporządzenia szczegółowe przepisy, jakie okażą się niezbędne dla określenia i rozgraniczenia w zakresie gospodarki narodowej właściwości Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego, ministrów, oraz podległych im władz i urzędów (art.23).</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#WładysławKuczewski">Art. 24 głosi, że sprawy zastrzeżone właściwości Prezesa Rady Ministrów lub prezesa Centralnego Urzędu Planowania w przepisach dotyczących statystyki państwowej, Głównego Urzędu Statystycznego i Instytutu Gospodarstwa Narodowego przechodzą do zakresu działania przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#WładysławKuczewski">Art. 25 stanowi, że pracownicy zatrudnieni w działach służby, które referowana ustawa przekazuje do zakresu działania PKPG, Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego lub ministrów wymienionych w art. 16 przechodzą do służby w odpowiednich działach zarządu państwowego z dniem przejęcia tych działów.</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#WładysławKuczewski">Projekt ustawy kończą art. 27 i 28, z których pierwszy mówi o tym, że wykonanie ustawy porucza się Prezesowi Rady Ministrów i wszystkim ministrom, drugi — o tym, że ustawa, wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z zastrzeżeniem, zawartym w art. 26 i dotyczącym co najwyżej trzymiesięcznego terminu rozpoczęcia działalności przez Państwową Komisję Planowania Gospodarczego, Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego i przez wymienionych w art. 16 sześciu ministrów.</u>
          <u xml:id="u-15.36" who="#WładysławKuczewski">W imieniu połączonych Komisyj Przemysłu i Handlu, Planu Gospodarczego oraz Prawniczej i Regulaminowej mam zaszczyt prosić Wysoki Sejm o przyjęcie projektu ustawy w przedłożeniu rządowym, łącznie z poprawkami natury stylistycznej, wniesionymi przez powyższe komisje i zawartymi w druku nr 440.</u>
          <u xml:id="u-15.37" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WładysławKowalski">Otwieram rozprawę. Udzielam głosu posłowi Popielowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MieczysławPopiel">Obywatele Posłowie! Ustawa w przedłożeniu rządowym jest wyraźnym przystosowaniem organów naczelnych władz naszej gospodarki do tych głównych, strukturalnych zmian, jakie zaszły w międzyczasie, do tych wielkich zadań, jakie stoją przed nami, naszkicowane w planie 6-letnim.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MieczysławPopiel">Trzeba stwierdzić, że okres ubiegły był okresem niezwykle bogatym w formy organizacyjne, związane z rozwojem gospodarski naszej w okresie odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#MieczysławPopiel">W związku z tym Ministerstwo Przemysłu i Handlu w swoim rozwoju przeszło przez parę etapów rozwojowych.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#MieczysławPopiel">Pierwszy okres, okres przejmowania zakładów tuż po wyzwoleniu ich spod okupacji hitlerowskiej i wstępny okres odbudowy, okres mobilizowania klasy robotniczej do zabezpieczenia tego mienia narodowego, był okresem, kiedy trzeba było skoncentrować wszystkie wysiłki na tych właśnie zadaniach. Był to okres, kiedy istniało tylko Ministerstwo Przemysłu i Handlu, kiedy walce całego narodu z klasą robotniczą na czele zagrażała ofensywa spekulacyjnych elementów sektora kapitalistycznego; wówczas stało się koniecznością zabezpieczyć te zdobycze przez ograniczenie, poskromienie apetytów elementów sektora kapitalistycznego. Mniej więcej dwa lata temu, w przededniu bitwy o handel Ministerstwo Przemysłu i Handlu zajęło się także zagadnieniem handlu zagranicznego i wewnętrznego, zabezpieczeniem go przez centrale handlowe, powoływane początkowo przy centralnych zarządach, a następnie przez przejście na handel hurtowy i w rezultacie dwuletniej bitwy o handel — walkę tę wygrało.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#MieczysławPopiel">Osiągnięcia Ministerstwa Przemysłu i Handlu można podsumować w sposób następujący. W przemyśle została ukończona odbudowa, produkcja przekroczyła znacznie poziom przedwojenny, wydajność pracy wzrosła i w związku z rozwojem ruchu współzawodnictwa pracy w klasie robotniczej rokuje dalszy szybki postęp.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#MieczysławPopiel">Najbardziej może trudna i może najbardziej: dotychczas zabagniona dziedzina plac drogą paru kolejnych reform, dokonanych jesienią 1946 r. i obecnie, a także dzięki nieustannym wysiłkom w międzyczasie, została poważnie uporządkowana.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#MieczysławPopiel">Walka o rentowność w przemyśle znalazła także swój odpowiednik i ma szeroki rozmach, aczkolwiek może nie jest jeszcze we wszystkich gałęziach przemysłu z jednakową konsekwencją i jednakową siłą przeprowadzana. W każdym razie w rezultacie tego mamy dziś przemysł uspołeczniony, główną bazę akumulacji kapitału narodowego na potrzeby naszego budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#MieczysławPopiel">Jeżeli idzie o handel, pierwszym najważniejszym osiągnięciem jest mocne i zwycięskie odparcie ataku elementów spekulacyjnych, uzyskane przez zbudowanie potężnego państwowego i spółdzielczego hurtu, uzdrowienie w znacznej mierze spółdzielczości, powiązanie jej z planem państwowym, rozwinięcie, a także poważny udział sektora uspołecznionego, państwowego i spółdzielczego w handlu detalicznym.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#MieczysławPopiel">Jeżeli idzie o handel zagraniczny, to pod przewodnictwem Ministerstwa Przemysłu i Handlu wyszliśmy z form dziecięcych, jakie nasz handel zagraniczny trapiły początkowo, bo np. wywoziliśmy więcej niż przywoziliśmy i w ten sposób nasz odbudowujący się kraj w pierwszych latach najtrudniejszych był zmuszony kredytować kraje zamożne. Ten stan rzeczy od paru lat mamy już za sobą. Prócz tego wielkość naszych obrotów z zagranicą wzrosła 2,5-krotnie.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#MieczysławPopiel">Wzmocnione zostały węzły z krajami demokracji ludowej, przy czym nasze stosunki handlowe wyszły z fazy przypadkowej, z fazy handlu doraźnego, a nabrały charakteru planowego, długofalowego współdziałania przez powiązanie planów gospodarczych krajów demokracji ludowej i Związku Radzieckiego ze sobą i wreszcie, zwłaszcza w ostatnim okresie, możemy zanotować przejaw dodatni — zwycięskie przełamanie dyskryminacji, jaką do krajów demokracji ludowej, a w szczególności do naszego chciano zastosować na podstawie planu Marshalla. Wyrazem tego jest umowa z Wielką Brytanią.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#MieczysławPopiel">Tyle, proszę Obywateli Posłów, w zwięzłym ujęciu chciałem powiedzieć o osiągnięciach. Zadań nie będę naświetlał. Naświetlił je dziś ponownie jeszcze raz referent. Chcę tylko omówić w paru słowach cele tej reformy, których jest trzy:</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#MieczysławPopiel">1) wzmocnienie elementów planowości w kierownictwie naszą gospodarką,</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#MieczysławPopiel">2) wyspecjalizowanie pewnych ośrodków kierowniczych, kierujących poszczególnymi dziedzinami naszej gospodarki,</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#MieczysławPopiel">3) rozwój walki o naszą kulturę techniczną i rentowność.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#MieczysławPopiel">Jeżeli idzie o przemysł, to trzeba stwierdzić, że nasza walka o oszczędność, walka o przystosowanie walki oszczędnościowej do systematycznej walki o obniżkę kosztów własnych — nie ma jeszcze należytego podparcia w planie technicznym, który to pian techniczny mimo dotychczasowych wysiłków ząbkuje, a postawienie go z należytym rozmachem wymaga skoncentrowania uwagi tych kierownictw, które poszczególnymi grupami gałęzi przemysłowych będą rządziły.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#MieczysławPopiel">Niewątpliwie z lego punktu widzenia reforma będzie miała doniosłe znaczenie tym bardziej, że opierać się ona będzie o szkolenie kadr na rozmaitych szczeblach, a to w związku z powołaniem równocześnie Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#MieczysławPopiel">Bardzo istotne jest także zagadnienie, jakie stanie przed Ministerstwem Handlu Wewnętrznego w związku z koniecznością dalszego rozwoju sektora uspołecznionego na tym odcinku i w związku z koniecznością uregulowania we właściwy sposób stosunków z prywatną inicjatywą na odcinku handlu.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#MieczysławPopiel">Te bardzo subtelne i trudne zadania, jeszcze więcej! skomplikowane wskutek ogromu zadań, jakie stoją przed poszczególnymi gałęziami przemysłu, wymagają czujności, opieki politycznej i sprężystości działania. Wyspecjalizowanie odpowiedniej ekipy ludzi w Ministerstwie Handlu Wewnętrznego zadość uczyni temu zadaniu.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#MieczysławPopiel">Także handel zagraniczny wchodzi na tory coraz większej współpracy — większej nawet niż dotychczas — z krajami demokracji ludowej, czego wyrazem jest powołanie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej tych krajów i Związku Radzieckiego. Konieczność dalszej walki z dyskryminacją, walki o stosunki z krajami spoza sfery rządów demokracji ludowej i Związku Radzieckiego wymaga także powołania ministerstwa, które by tą dziedziną się specjalnie zajęło.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#MieczysławPopiel">Tak więc klub nasz przywiązuje do powołania Państwowej Komisji Planu Gospodarczego duże nadzieje — usunięcia szeregu tych braków, które jeszcze trapiły nasze życie gospodarcze, jeśli idzie o kierownictwo nimi i przystosowanie do tych wielkich zadań, jakie przed naszym życiem gospodarczym stoją.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#MieczysławPopiel">Spodziewamy się przede wszystkim usunięcia pewnej dwoistości czy nawet wielotorowości w kierownictwie, a zwłaszcza w koordynacji poszczególnych posunięć. Dalej spodziewamy się, że obniżenie kosztów własnych usług, które rozwijało się dotychczas prawie wyłącznie na terenie przemysłu, zostanie upowszechnione. Liczymy na to, że powiększenie planowości zostanie wzmocnione w całości, a szczególnie, że zostanie rozwinięte planowanie regionalne i zostanie wzmocniona kontrola wykonania planu tak w skali centralnej, jak regionalnej, że wreszcie dyscyplina w polityce ekonomicznej zostanie podniesiona na poziom odpowiadający wielkim zadaniom gospodarczym, narysowanym przez plan 6-letni.</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#MieczysławPopiel">Klub Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, witając przedłożenie rządowe, będzie głosował za tym przedłożeniem z poprawkami stylistycznymi, uchwalonymi przez komisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WładysławKowalski">Głos ma poseł Arczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MarekFerdynandArczyński">Wysoki Sejmie! Stronnictwo Demokratyczne niezmiennie głosiło i głosi, że przyszłość Polski, jej niepodległość i pozycja w świecie zależą od celowej przebudowy jej ustroju gospodarczego w kierunku wzmożenia potencjału gospodarczego, oraz trwałego i narastającego dobrobytu najszerszych mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MarekFerdynandArczyński">Głosząc te hasła i mobilizując wokół nich szerokie rzesze inteligencji pracującej i postępowego mieszczaństwa, witamy przedłożony projekt rządowy o zmianach w organizacji naczelnych władz gospodarki narodowej jako dalszy, wielki krok w dziele — tej właśnie, celowej przebudowy naszego ustroju gospodarczego, jako dalsze ogniwo w łańcuchu procesów rozwojowych w naszej ekonomice, na tle głębokich w nim przemian, jakie już zaszły, jakie zachodzą i jakie zajść muszą.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#MarekFerdynandArczyński">Dziś, kiedy mamy uchwalić ustawę o tak doniosłym dla rozwoju naszej gospodarki znaczeniu, godzi się przypomnieć historyczny akt dokonany przez Krajową Radę Narodową w dniu 3 stycznia 1946 r. o unarodowieniu podstawowych gałęzi gospodarki kraju, bowiem stąd przecież wziął swój początek jeden z tych wielkich aktów sprawiedliwości, który jednocześnie ukształtował główne zarysy naszego, polskiego modelu gospodarczego, a zarazem pozwolił na wytyczenie głównych etanów naszej drogi do ustroju demokracji ludowej, do Polski socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#MarekFerdynandArczyński">Ta historyczna uchwała była znakomitym startem do późniejszych sukcesów i dalszych przemian, do budowania państwa niepodległego, wolnego od monopolistycznej dyktatury, do osiągnięć, których wyraz znajdujemy również obecnie w podniesieniu na najwyższy szczebel form organizacyjnych naszego aparatu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#MarekFerdynandArczyński">Nowa struktura naczelnych władz gospodarczych w Polsce przychodzi w momencie szczególnie ważnym, przychodzi w momencie nowych, gigantycznych zadań, jakie przed Polską wyrastają.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#MarekFerdynandArczyński">Jako stronnictwo polityczne jesteśmy tych zadań i ich znaczenia w pełni świadomi i dlatego w rzetelnym i szczerym sojuszu, solidarnie i konsekwentnie podejmujemy wraz z robotnikami i chłopami wielki trud przebudowy gospodarczej Polski, wydobycia jej z wiekowego zacofania gospodarczego, oraz przebycia tej drogi w najkrótszym czasie. Dlatego postanowiliśmy towarzyszyć masom pracującym w ich marszu ku socjalizmowi, dlatego postanowiliśmy współdziałać w realizowaniu programu pełnej sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#MarekFerdynandArczyński">Taka postawa naszego stronnictwa jest wynikiem pełnej świadomości, że na tle sytuacji międzynarodowej, na tle specyficznego układu sił w świecie, sojusznikiem Polski w ugruntowaniu jej siły gospodarczej i politycznej był i jest obóz socjalistyczny, że wrogiem Polski jest i był obóz światowego imperializmu.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#MarekFerdynandArczyński">Plan 6-letni i przedłożony projekt reformy naczelnych władz gospodarczych to znakomicie zsynchronizowany plan operacyjny przed wielką bitwą o polski przemysł i handel, to uformowanie sztabu wojskowego przed generalnym natarciem, które pozwoli bitwę tę wygrać, które pozwoli zrealizować historyczne zadanie, postawione przed klasą robotniczą i chłopami, inteligencją i mieszczaństwem, słowem — przed całym narodem przez doniosłe uchwały Kongresu Jedności Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#MarekFerdynandArczyński">W wielkiej ofensywie gospodarczej, przeciwstawiającej się zakusom imperialistów świata, zakusom marshalizacji Europy biorą udział wszystkie kraje demokracji ludowej ze Związkiem Radzieckim na czele. Kraje te, dążąc do zacieśnienia sojuszów i wzajemnej współpracy w imię najbardziej ludzkich ideałów, tj. pokoju i bezpieczeństwa, powołały do życia Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, przyjmując nieznane w świecie kapitalistycznego wyzysku — sprawiedliwe zasady międzynarodowej współpracy i pomocy.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#MarekFerdynandArczyński">Ma to dla Polski szczególnie ważne znaczenie, albowiem nie tylko rozwiązuje problemy braku niektórych surowców, nie tylko stwarza rozległe możliwości eksportu, ale co najważniejsze — przychodzi w momencie koncentracji wszystkich sił do realizacji planu 6-letniego, czego wyrazem jest również przedłożony Wysokiemu Sejmowi plan reorganizacji naczelnych władz gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#MarekFerdynandArczyński">Przechodząc do analitycznej oceny przedłożonego projektu, należy stwierdzić, że pierwszą, kardynalną cechą nowej struktury naczelnych władz gospodarczych jest jej specjalizacja. W proponowanym przez projekt ujęciu, specjalizacja ta zawiera nieodzowne na tym etapie rozwoju przemysłu i handlu w Polsce elementy zaostrzenia kontroli produkcji oraz czujności nad jej prawidłowym rozwojem, pozwoli znakomicie rozprawić się z największym wrogiem produkcji: marnotrawstwem, skostnieniem i biurokracją. Specjalizacja we wszystkich działach przemysłu podnosi naszą technikę jako naukę i jako pracę do właściwej jej rangi, podnosi ją na nieznane dotąd w Polsce wyżyny i czyni ją zdolną do odegrania decydującej roili w rozwoju i rozkwicie naszego życia.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#MarekFerdynandArczyński">Specjalizacja ta pozwoli np. na odcinku handlu wewnętrznego regulować skuteczniej procesy stopniowej socjalizacji handlu, pozwoli określać z większą trafnością etapy współistnienia handlu prywatnego i omijać rafy wypaczeń i skrzywień planów oraz szkodliwych dla życia gospodarczego wstrząsów.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#MarekFerdynandArczyński">Druga istotna cecha przedłożonego projektu to rozumna i na dotychczasowym doświadczeniu oparta koncepcja organizacji planowania i kontroli. Słusznie uczyniono, że powołując do życia Państwową Komisję Planowania, tym samym oddzielono od czynnika wykonawczego planowanie i kontrolę. Słusznie też uczyniono, że planowanie oddano temu kto kontroluje, a kontrolę wykonania planu, temu kto zaplanował.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#MarekFerdynandArczyński">Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego przez wprowadzenie do jej składu najbardziej ważnych czynników gospodarczych stanie się niezawodnie czułym sejsmografem, rejestrującym doraźnie każde drgnienie naszego życia gospodarczego i zarazem czynnikiem zdolnym do natychmiastowego i skutecznego przeciwdziałania.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#MarekFerdynandArczyński">Proponowana reorganizacja naczelnych władz gospodarczych ma ponadto szereg innych jeszcze, niezwykłe ważnych dla naszego życia momentów. Zaliczyć do nich należy przede wszystkim fakt powiązania z działalnością gospodarczego czynnika społecznego i samorządu terenowego. Jest to w naszym ustroju rzeczą zupełnie naturalną. Gospodarka narodowa w ustroju demokracji ludowej, mając służyć szerokim masom pracującym, musi się o nie opierać. Musi z nimi ściśle współdziałać, z nich czerpać doświadczenia i naukę. Oceniamy więc proponowaną strukturę jako dalszy proces demokratyzacji naszego życia, jako dalszy proces wciągania szerokich rzesz świata pracy do współrządzenia państwem.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#MarekFerdynandArczyński">Jako reprezentant partii radykalnej inteligencji i postępowego mieszczaństwa pragnę poruszyć temat, dotyczący tej bazy społecznej, którą reprezentuje nasze stronnictwo. Pragnę skorzystać z okazji, aby z tej trybuny poruszyć problem dużej doniosłości.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#MarekFerdynandArczyński">Projekt przewiduje m. in. powołanie do życia Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego, a więc budowę ogromnej sieci szkół zawodowych na terenie całego krajał, w których kształcić się będą wielotysięczne kadry fachowców na średnim i wyższym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#MarekFerdynandArczyński">Jeśli się zważy, że plan szkolenia przewiduje, iż w latach 1950–1955 wyszkoli się 800.000 robotników, około 100.000 techników, a poza tym na wyższych uczelniach 24,000 inżynierów, to poza wszystkimi aspektem! natury techniczno-zawodowej o decydującym znaczeniu dla wykonania 6-letniego planu, należy z tego wyciągnąć wnioski o społecznym znaczeniu. Ze stanowiska społecznego stwierdzić należy, że przystępujemy jednocześnie do tworzenia milionowej kadry inteligencji ludowej, ideologicznie własnej i pochodzącej z szerokich warstw świata pracy.</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#MarekFerdynandArczyński">Cóż to oznacza dla tej części po kapitalistycznej inteligencji polskiej, która w swej często biernej postawie do rzeczywistości i zapatrzona w siebie stawia wciąż jeszcze na tak zwaną „niezastąpioność”, na monopolizm umysłowego pracownika, na wymyśloną sztucznie znaną teorię mięśni robotnika i mózgu inteligenta.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#MarekFerdynandArczyński">Oznacza to zupełne bankructwo tych teoryjek, oznacza to, że Polska ludowa, tworząc milionowe kadry inteligencji zawodowej, potrzebnej do wykonania gigantycznego planu, tworzy jednocześnie warunki, w których te złudzenia o „niezastąpioności” mogą pewnego dnia prysnąć jak bańka mydlana.</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#MarekFerdynandArczyński">Inteligencja polska cała w swej masie winna zrozumieć, że życie nie stoi w miejscu i nie czeka, że w miejscu stoją tylko rozczarowania i zawody. Ta część inteligencji polskiej, która zajmuje bierną postawę wobec rzeczywistości polskiej, winna zrozumieć, że jeśli nie włączy się na czas w procesy rozwojowe Polski ludowej, zostanie wyparta przez młode i dynamiczne siły nowej inteligencji ludowej, że znajdzie się poza burtą życia, że stanie się masą niepotrzebnych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#MarekFerdynandArczyński">I o tym trzeba pamiętać. Trzeba poddać gruntownej rewizji swój stosunek do rzeczywistości. Pięć lat codziennych naocznych dowodów odradzającego się życia, wzmagającego się tempa odbudowy i jego niebywałych osiągnięć — to dostateczny okres na przewartościowanie samego siebie, na gruntowną rewizję swego stosunku do nowej ludowej Polski.</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#MarekFerdynandArczyński">Wysoka Izbo! Klub posłów Stronnictwa Demokratycznego pragnie przy tej sposobności stwierdzić, że ulegające likwidacji — w związku z przedłożonym projektem — Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Centralny Urząd Planowania i przekształcający się Komitet Ekonomiczny, które dźwigały brzemię niezwykłe ciężkich i odpowiedzialnych zadań na najcięższym politycznie i gospodarczo etapie, na etapie, w którym rozwój gospodarczy był nieomal decydującym czynnikiem rozwoju odrodzonej Polski, spełniły swe zadania chlubnie i oddały Polsce ludowej nieocenione usługi.</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#MarekFerdynandArczyński">Kończąc pragnę zadeklarować, że klub posłów Stronnictwa Demokratycznego będzie głosował za przedłożonym projektem, wraz ze zgłoszonymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WładysławKowalski">Głos ma poseł Tilgner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#DamazyJerzyTilgner">Wysoki Sejmie! Chciałbym w imieniu Stronnictwa Pracy ustosunkować się do projektu ustawy o zmianach w organizacji naczelnych władz gospodarki narodowej. Zdajemy sobie sprawę, że projekt tej ustawy odpowiada już istniejącym stosunkom i że rozwój naszego życia gospodarczego wymaga pewnej dekoncentracji i pewnego usprawnienia organizacyjnego. Stąd projekt ustawy, który znalazł pełne uzasadnienie, jak to słyszeliśmy z ust Premiera.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#DamazyJerzyTilgner">Chciałbym w imieniu mojego stronnictwa zgłosić następujące uwagi. Wydaje nam się, że projekt przedstawiony przez Rząd, który kryje w sobie pewne momenty reorganizacji władz naczelnych gospodarczych, może ulec w terenie — w terenie urzędniczym pewnym przerostom i wydaje nam się, że włączenie przodowników pracy, włączenie nowych łudzi powinno mieć miejsce i powinno być przeprowadzone w ten sposób, że na stanowiskach naczelnych takich czy innych, fachowych, powinni się znaleźć nowi ludzie, rozumiejący nasze nowe wymagania, a wolni od obciążeń biurokratycznych — jak to nazywamy — powinni oni wejść w większym stopniu niż dotychczas i znaleźć swoje miejsce w tych nowych ministerstwach, w tej nowej organizacji naszego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#DamazyJerzyTilgner">Dalej nasuwa nam się uwaga i pewien niepokój co do rozczłonkowania surowcowego, przerobowego i rozdzielczego — w tym samym pionie surowcowym. Ten rozdział może nasunąć szereg trudności, jeżeli czynnik ludzki nie zda egzaminu, jeżeli czynnik ludzki zagrzebie się w pracy papierkowej. I stąd wypływają te nasze obawy co do ewentualnego przeorganizowania tych naszych resortów, właśnie uwzględniając te trudności na odcinku ludzkim, na odcinku biurokracji starych, doświadczonych urzędników fachowych.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#DamazyJerzyTilgner">Druga uwaga to uwaga w zakresie nieuwzględnienia w przedłożeniu rządowym dużego potencjału zakładów rzemieślniczych. Przecież około 150.000 tych zakładów powinno znaleźć się pad opieką określonego resortu i powitalibyśmy z radością w tym zakresie wypowiedzenie się referenta, wyjaśniające, gdzie te zakłady rzemieślnicze mają znaleźć swoją opiekę i swoje kierownictwo. Bo uprzytomnijmy sobie, że w większości wypadków zakłady rzemieślnicze posiadają jednolitą strukturę drobnotowarową i ta jednolita w większości struktura drobnotowarową przemawia za tym, ażeby zakłady te w zakresie administracji skoncentrować. Ale z drugiej strony te zakłady drobnotowarowe posiadają różne zainteresowania surowcowe i stąd obawa i wniosek, że zakłady rzemieślnicze powinny znaleźć opiekę w resorcie handlu lub w resorcie przemysłu. Dlatego uważamy, że należałoby zdefiniować to w rozporządzeniu wykonawczym.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#DamazyJerzyTilgner">Wreszcie trzecia uwaga dotyczy ministerstwa, którego nie posiadaliśmy dotąd — Ministerstwa Przemysłu Rolnego i Spożywczego. Obawiam się, że większość społeczeństwa nie docenia roli tego przemysłu, ale możemy sobie uzmysłowić potencjał tego przemysłu, jeżeli przypomnimy, że około 80% zarobków pracowniczych idzie na przetwory żywnościowe i stąd przemysł, który około 60–80% dochodów z wpływów bieżących przepuszcza przez swoje wytwórnie, bo przerabia surowiec rolniczy i przemysłowy, ten przemysł musi znaleźć bardzo potężny resort. Resort ten posiada największy potencjał ilościowy i pod względem wartości produkcji. Dlatego rola tego nowego ministerstwa powinna znaleźć odbicie we właściwej i mocnej obsadzie. Widzimy w tym ministerstwie napędnię dla Ministerstwa Rolnictwa, napędnię dla unowocześnienia rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#DamazyJerzyTilgner">Żałować należy, że Ministerstwo Rolnictwa było i, zdaje się, do dzisiejszego dnia jest bardzo obciążone dawnym bagażem myślowym tradycji przedwojennych w sprawach rolniczych. Nie będę się rozwodził na ten temat, wspomnę tylko, że jak dotąd zasady nowoczesnego rolnictwa nie znalazły oddźwięku w Ministerstwie Rolnictwa i dlatego wydaje mi się, że powinniśmy się w tym nowym ministerstwie doszukiwać tej napędni, ażeby z rolnictwa stworzyć podstawy dla nowoczesnego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#DamazyJerzyTilgner">Żałować należy, że w przedłożeniu rządowym specyfikacja tego nowego ministerstwa nie jest bliżej wyszczególniona, że nie ma tam przemysłu mięsnego, przemysłu mleczarskiego, przemysłu owocowego, przemysłu warzywnego, nie ma szeregu innych przemysłów, które powinny się w tym ministerstwie znaleźć.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#DamazyJerzyTilgner">To są uwagi, które w imieniu mojego stronnictwa chciałem wypowiedzieć przed Wysokim Sejmem. Reasumując stwierdzam że na danym etapie naszego rozwoju gospodarczego przedłożenie rządowe uważamy za nader korzystne i że ustosunkowujemy się do niego pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WładysławKowalski">Do głosu nikt więcej się nie zapisał. Zamykam rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WładysławKowalski">Kto jest za przyjęciem ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt nie jest przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#WładysławKowalski">A zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu przez Sejm uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#WładysławKowalski">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#WładysławKowalski">Wobec, tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o zmianach w organizacji naczelnych władz gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#WładysławKowalski">Kto jest za przyjęciem ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#WładysławKowalski">Zarządzam przerwę na 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min. 40 do godz. 12 min. 55.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WładysławKowalski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisyj Przemysłu i Handlu oraz Rolnictwa i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o obrocie zwierzętami gospodarskimi i produktami uboju, oraz o ich przetwórstwie (druki nr 428 i 441).</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WładysławKowalski">Głos ma poseł Chełchowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#HilaryChełchowski">Uchwała Rady Ministrów w związku z podniesieniem hodowli zwierzęcej wymaga uporządkowania obrotu zwierzętami gospodarskimi i produktami uboju oraz ich przetwórstwa.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#HilaryChełchowski">W celu utrzymania korzystnej dla rolnika ceny na żywiec, należy uporządkować odcinek skupu przez organizowanie odpowiednich targowisk dla zwierząt przeznaczonych na ubój oraz specjalnych spędów i targowisk dla zwierząt przeznaczonych na chów.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#HilaryChełchowski">Właściwe regulowanie i należyta kontrola dadzą gwarancję prowadzenia planowego i sprawnego handlu zwierzętami gospodarskimi przeznaczonymi na ubój, bądź na chów, który zadowoli tak producenta, jak i konsumenta.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#HilaryChełchowski">W celu zlikwidowania spekulacji na rynku mięsnym i w handlu domokrążnym należy uporządkować zagadnienie uboju i handlu mięsem poprzez budowę i rozbudowę rzeźni, hal mięsnych i oddanie ich takim osobom, które gwarantowałyby utrzymanie stałych cen, pracowały na ustalonych marżach, przestrzegały higieny zakładów.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#HilaryChełchowski">Rządowy projekt ustawy o obrocie zwierzętami gospodarskimi i produktami uboju oraz o ich przetwórstwie, który mam zaszczyt zreferować Wysokiej Izbie w imieniu Komisji Przemysłu i Handlu oraz Rolnictwa i Leśnictwa, stanowić będzie podstawę do wydawania przez właściwe władze szeregu rozporządzeń regulujących i porządkujących odnośne zagadnienie.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#HilaryChełchowski">Ustawa wprowadza zasadę podporządkowania wszystkich czynników na rynku mięsnym jednej koncepcji ekonomicznej i będzie służyła realizacji programu państwowego w zakresie obrotu zwierzętami, w zakresie przetwórstwa i usług.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#HilaryChełchowski">W przepisach ogólnych niniejszego projektu wyszczególnione są czynności, podlegające przepisom niniejszej ustawy jak: obrót zwierzętami gospodarskimi, ich mięsem, tłuszczem i produktami mięsnymi, przetwórstwo mięsa, tłuszczu i produktów mięsnych, oraz świadczenie usług przez przedsiębiorstwa usługowe, jakimi są targowiska zwierzęce, hale mięsne i rzeźnie.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#HilaryChełchowski">Art. 2 ustanawia, że przepisom niniejszej ustawy nie podlegają:</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#HilaryChełchowski">1) umowy kupna i sprzedaży zwierząt poza targowiskiem zwierzęcym w celach hodowlanych i użytkowych, zawierane bezpośrednio między producentami i hodowcami lub za pośrednictwem organizacji rolniczych i na specjalnie zorganizowanych przetargach;</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#HilaryChełchowski">2) kupno i sprzedaż poza targowiskiem zwierzęcym dla użytku w gospodarstwie domowym;</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#HilaryChełchowski">3) licytacja publiczna;</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#HilaryChełchowski">4) obrót tłuszczami i przetworami mięsnymi, dokonywany ubocznie przez przedsiębiorstwa przemysłu gastronomicznego i handlu detalicznego.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#HilaryChełchowski">Obrót, przetwórstwo i świadczenia usług objęte art. 1 mogą być wykonywane po uprzednim uzyskaniu zezwolenia Ministra Handlu Wewnętrznego. Przedsiębiorstwa państwowe, państwowo-spółdzielcze i centrale spółdzielczo-państwowe zwolnione są od obowiązku uzyskiwania zezwolenia.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#HilaryChełchowski">Regulowanie j kontrola wykonywane są przez Ministra Handlu Wewnętrznego w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych oraz z innymi właściwymi ministrami.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#HilaryChełchowski">Ustalenie sieci targowisk zwierzęcych, rzeźni publicznych i hal mięsnych nastąpi w drodze zarządzenia Ministra Handlu Wewnętrznego, wydanego w porozumieniu z Ministrami: Administracji Publicznej oraz Rolnictwa i Reform Rolnych.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#HilaryChełchowski">Targowiska mogą być zakładane i prowadzone przez osoby prawne prawa publicznego lub prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#HilaryChełchowski">Dotychczasowe uprawnienia targowe związków samorządu terytorialnego pozostają w mocy do czasu uzyskania przez nie uprawnień do prowadzenia targowiska zwierzęcego. Gmina na swoim terenie ma pierwszeństwo do uzyskania zezwolenia na prowadzenie targowiska zwierzęcego. Minister Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrami Handlu Wewnętrznego i Administracji Publicznej może w drodze rozporządzenia nakazać, aby uprawniony do prowadzenia targowiska urządził specjalne targowisko zwierzęce dla obrotu zwierzętami hodowlanymi. Na pokrycie wydatków związanych z założeniem, utrzymaniem, administrowaniem i nadzorem targowiska zwierzęcego będą pobierane opłaty, ustalone przez właściwe władze, Instytucja rozrachunkowa może przejąć ubezpieczenia zwierząt i mięsa, będących przedmiotem obrotu w zakresie omówionym w art. 1 pkt. 1.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#HilaryChełchowski">Minister Handlu Wewnętrznego w porozumieniu z Ministrami: Rolnictwa i Reform Rolnych, Administracji Publicznej oraz Zdrowia wyda rozporządzenie, dotyczące sposobu urządzania spędów rolniczych oraz warunki, jakim winny one odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#HilaryChełchowski">Rzeźnie mogą służyć do użytku publicznego lub użytku własnego (rzeźnie przemysłowe). W wyjątkowych wypadkach będą udzielane zezwolenia na ubój zwierząt w rzeźniach przemysłowych dla innych osób. Gmina posiada pierwszeństwo do uzyskania zezwolenia na prowadzenie rzeźni publicznej na swoim terenie. Na pokrycie wydatków związanych z założeniem, utrzymywaniem, administracją i nadzorem rzeźni publicznej, pobierane będą przez zarządy rzeźni opłaty od osób korzystających z urządzeń rzeźni.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#HilaryChełchowski">Przy rzeźniach publicznych mogą być zakładane hale mięsne, Obrót hurtowy mięsem może odbywać się tylko w halach mięsnych.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#HilaryChełchowski">Wykraczający przeciwko postanowieniom niniejszej ustawy lub rozporządzeniom, wydanym na jej podstawie, podlega karze aresztu do 3 miesięcy i grzywny w wysokości 150.000 zł, lub jednej z tych kar, jeśli przepis szczególny nie stanowi inaczej. W wypadku skazania orzec można przepadek przedmiotu przestępstwa. Do orzekania powołane są powiatowe władze administracji ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#HilaryChełchowski">Minister Handlu Wewnętrznego w porozumieniu z Ministrami: Rolnictwa i Reform Rolnych, Leśnictwa oraz Zdrowia może w drodze rozporządzenia poddać przepisom niniejszej ustawy obrót dziczyzną oraz jej przetwórstwo.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#HilaryChełchowski">Do czasu uregulowania na nowych zasadach budżetowania związków samorządu terytorialnego, posiadających rzeźnie i targowiska, uzyskany z nich czysty dochód winny obracać wyłącznie na cele związane z ich urządzeniem.</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#HilaryChełchowski">Po rozważeniu powyższego projektu ustawy komisje wnoszą następujące poprawki:</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#HilaryChełchowski">Do art. 1 w pkt. 2 po wyrazie „przetwórstwo” pozostałe wyrazy zastępuje się wyrazami: „mięsa, tłuszczu i produktów mięsnych, pochodzących z uboju zwierząt gospodarskich”.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#HilaryChełchowski">W art. 2 w pkt. 1 i 2 wyrazy „transakcje” zastępuje się wyrazami „urnowy”.</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#HilaryChełchowski">W art. 4 ustęp 1 w wierszu 3 oraz ustęp 3 i ustęp 5 oraz we wszystkich następnych artykułach niniejszej ustawy, w związku z reorganizacją Ministerstwa Przemysłu i Handlu wyrazy „Ministra Przemysłu i Handlu” zastępuje się wyrazami „Ministra Handlu Wewnętrznego”.</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#HilaryChełchowski">W art. 6 wiersz 3 po wyrazie „drobiem” stawia się średnik a pozostałe wyrazy zastępuje się wyrazami: „dokonywanie innych obrotów jest zabronione”.</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#HilaryChełchowski">Art. 15 otrzymuje inne brzmienie: „Władza administracyjna II instancji może przekazać na określony czas prowadzenie targowiska zwierzęcego osobie prawa publicznego lub prywatnego, jeżeli posiadacz targowiska nie wykonuje obowiązków, nałożonych przez niniejszą ustawę i wydane na jej podstawie rozporządzenia i jeżeli w terminie ustalonym przez władze nie doprowadzi targowiska do należytego stanu”.</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#HilaryChełchowski">W art. 22 ustęp 3 wyrazy — począwszy od wyrazów: „w odniesieniu” aż do końca — zastępuje się wyrazami: „Ministra Handlu Wewnętrznego w stosunku do poszczególnych miejscowości”.</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#HilaryChełchowski">W art. 30 w wierszu 2 po wyrazie „Rolnych” dodaje się wyraz „Leśnictwa”.</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#HilaryChełchowski">Po art. 32 dodaje się jako art. 33 nowy artykuł, powstały z drugiej i trzeciej części art. 34, który w części pierwszej mówi, że z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tracą moc:</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#HilaryChełchowski">1) Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r.,</u>
          <u xml:id="u-24.33" who="#HilaryChełchowski">2) ustawa z. dnia 29 marca 1933 r.,</u>
          <u xml:id="u-24.34" who="#HilaryChełchowski">3) ustawa z dnia 18 marca 1868 r.,</u>
          <u xml:id="u-24.35" who="#HilaryChełchowski">4) ustawa z dnia 29 maja 1902 r.,</u>
          <u xml:id="u-24.36" who="#HilaryChełchowski">5) postanowienie b. Rady Administracyjnej z dnia 3/15 stycznia 1867 r., a w części drugiej, że równocześnie tracą moc obowiązującą:</u>
          <u xml:id="u-24.37" who="#HilaryChełchowski">Art. 60–68 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 czerwca 1927 r.,</u>
          <u xml:id="u-24.38" who="#HilaryChełchowski">2) rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 20 grudnia 1934 r.,</u>
          <u xml:id="u-24.39" who="#HilaryChełchowski">3) rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 stycznia 1936 r.,</u>
          <u xml:id="u-24.40" who="#HilaryChełchowski">4) ustawa z dnia 8 sierpnia 1938 r.</u>
          <u xml:id="u-24.41" who="#HilaryChełchowski">— jeżeli dotyczą targowisk zwierzęcych i hal mięsnych oraz dokonywanych na nich obrotów.</u>
          <u xml:id="u-24.42" who="#HilaryChełchowski">Art. 34 ust. 1 projektu ustawy oznacza się jako art 35 i daje mu się brzmienie następujące: „Ustawa niniejsza wchodzi w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia”.</u>
          <u xml:id="u-24.43" who="#HilaryChełchowski">Poza tym komisje wnoszą szereg poprawek stylistycznych.</u>
          <u xml:id="u-24.44" who="#HilaryChełchowski">Po rozważeniu niniejszego projektu ustawy komisje wnoszą: Wysoki Sejm uchwalić raczy projekt ustawy wraz z poprawkami komisji.</u>
          <u xml:id="u-24.45" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WładysławKowalski">Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu posłowi Wąsikowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WincentyWąsik">Wysoka Izbo! Projekt ustawy o obrocie zwierzętami gospodarskimi i produktami uboju oraz o ich przetwórstwie oznacza zasadniczy zwrot w kierunku uporządkowania gospodarki mięsnej.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WincentyWąsik">Ustawowe uregulowanie tego problemu jest konsekwencją rozwojową całokształtu stosunków gospodarczych Państwa w ramach planowej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#WincentyWąsik">Dotychczasowy stan rynku mięsnego i obrót zwierzętami rzeźnymi był często zakłócany nieuczciwą grą i spekulacją pokątnych handlarzy, a chłop-producent i konsument w mieście padali ofiarą wyzysku tychże spekulantów. Spekulacyjny handel domokrążny godził w żywotne interesy szerokich mas pracujących w mieście i na wsi.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#WincentyWąsik">Oba stronnictwa ludowe, w imieniu których przemawiam, realizując w codziennej praktyce radykalny program w oparciu o braterski sojusz robotniczo-chłopski, prowadzą konsekwentną walkę na wsi z elementami kapitalistycznymi i spekulanckimi, a konkretną pracą gospodarczą w oparciu o podstawowe masy chłopskie biorą udział w pracach podniesienia produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#WincentyWąsik">W tym również kierunku idą ostatnie uchwały Rady Ministrów, uwzględniające stworzenie koniecznych warunków dla całości produkcji hodowlanej, stanowiącej podstawę dochodu drobnego i średniego rolnika, przewidując zarazem w szerokim zakresie pomoc i ulgi podatkowe dla biedniejszej części wsi w ramach tzw. akcji „H”. Przedłożony projekt ustawy o obrocie zwierzętami i produktami uboju oraz o ich przetwórstwie reguluje zasadniczo końcowy etap procesu hodowli zwierząt gospodarskich. Poszczególne przepisy ustawy ustalają konkretne formy kupna, sprzedaży i obrotu zwierzętami oraz przetwórstwa mięsnego i urządzeń usługowych.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#WincentyWąsik">Nowa organizacja obrotu zwierzętami unowocześni handel i podniesie dotychczasowy niski poziom urządzeń technicznych, jak: rzeźnie, targowiska, miejsca spędu, a równocześnie sprzyjać będzie uwolnieniu od żerowania spekulantów, prowadzących działalność w rezultacie wrogą nie tylko dla chłopa i robotnika, konsumenta miejskiego, ale i dla państwa. Ustawowo zostaje zabezpieczony interes chłopa-producenta przez ustalenie stałych cen na żywiec, wprowadzenie uproszczonej klasyfikacji zwierząt rzeźnych, marżę i prowizję dla spółdzielni, dokonywającej skupu, oraz ustalony system finansowania tej akcji, którego sprawne funkcjonowanie winno być naczelną troską właściwych instytucyj kredytowych, gdyż to będzie mieć decydujące znaczenie dla prowadzenia skupu i rozwoju hodowli.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#WincentyWąsik">Już w początkowym okresie reorganizacji obrotu zwierzętami rzeźnymi włączone zostały w akcję skupu gminne spółdzielnie „Samopomocy Chłopskiej” podobnie jak w roku ubiegłym przy skupie zboża. Przy pełnym włączeniu gminnych spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w tę akcję stworzony zostanie system organicznego powiązania skupu i obrotu żywca z pracami rolnika-hodowcy, nastąpi koordynacja w pracy aparatu usługowego z rolnictwem, a tym samym usprawni się zaopatrzenie i wymianę towarową między wsią a miastem.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#WincentyWąsik">Problem hodowli, a w końcowym etapie i zaopatrzenie rynku mięsnego są ściśle związane z planowym i masowym zaopatrywaniem rolnika-hodowcy w odpowiednie sztuki hodowlane, gdyż drobny i średni rolnik zależny jest całkowicie od hodowcy prosiąt.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#WincentyWąsik">Dlatego bardzo ważny, zwłaszcza dla chłopów małorolnych, jest w ustawie art. 9 punkt 2, na podstawie którego Minister Rolnictwa i Reform Rolnych wraz z Ministrami Handlu Wewnętrznego i Administracji Publicznej w drodze zarządzenia może nakazać, aby uprawniony do prowadzenia targowiska urządził również specjalne targowisko dla obrotu zwierzętami hodowlanymi. Podobnie art. 17 mówi ogólnie, że wyżej wymienieni ministrowie wydadzą odnośne rozporządzenie, dotyczące sposobu urządzania spędów zwierząt hodowlanych oraz warunków, jakim winny te spędy odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#WincentyWąsik">Możliwie szybkie wydanie odnośnych rozporządzeń wykonawczych do niniejszej ustawy w poważnym stopniu ułatwi chłopom zakup zwierząt hodowlanych i zabezpieczy ich przed częstym wyzyskiem, a także ewentualnym sabotażem ze strony bogaczy i kapitalistów wiejskich, sprzedających sztuki zarodowe do chowu.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#WincentyWąsik">Kluby posłów Stronnictwa Ludowego wyrażają przekonanie, że rozporządzenia wykonawcze do ustawy tak uregulują szczegóły jej wykonania w terenie, by trafiający się jeszcze szkodliwi biurokraci — a nawet, ukryci w aparacie wrogowie ustroju i sojuszu chłopsko-robotniczego — nie mogli zastosować słusznych przepisów ustawy w sposób wrogi dla chłopa i istotnie nie wpływali nieuzasadnionymi zarządzeniami na ograniczenie potrzebnej dla rozwoju hodowli swobody i wygody powszechnego i masowego obrotu zwierzętami hodowlanymi.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#WincentyWąsik">W przeświadczeniu, że ustawa przyczyni się gruntownie do uporządkowania całokształtu obrotu zwierzętami, produktami uboju i przetwórstwa mięsnego, kluby posłów Stronnictwa Ludowego i Polskiego Stronnictwa Ludowego głosować będą za przedłożoną ustawą.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu posłowi Pszczółkowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#EdmundPszczółkowski">Wysoka Izbo! Odczuwane od paru miesięcy braki w zaopatrzeniu większych ośrodków miejskich w mięso i tłuszcze posiadają wiele przyczyn, które złożyły się na obecną sytuację.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#EdmundPszczółkowski">Zacofanie produkcji zwierzęcej w Polsce sanacyjnej pociągało za sobą niski poziom spożycia mięsa ludności miejskiej, wynoszący od 2 do 3 razy mniej niż w krajach zachodniej Europy, i jeszcze mniejsze spożycie na wsi, wynoszące około 9 kg na głowę ludności wiejskiej. Pozorna obfitość mięsa przed wojną była wynikiem niedojadania go przez milionowe rzesze robotników i chłopów.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#EdmundPszczółkowski">W pierwszych latach w Polsce ludowej nie mogliśmy przystąpić do likwidacji zacofania z okresu przedwojennego, gdyż trzeba było dokonać wielkiego wysiłku, ażeby wyrównać olbrzymie straty w stanie bydła i trzody chlewnej, spowodowane okupacją i wojną. Straty te były olbrzymie, jak wiadomo wynosiły 78% w pogłowiu trzody chlewnej i 68% w pogłowiu bydła.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#EdmundPszczółkowski">W ciągu trzech i pół lat od zakończenia wojny, dzięki właściwej polityce Rządu i wysiłkowi chłopów, produkcja zwierzęca osiągnęła na głowę ludności niemal poziom przedwojenny, wynoszący w bydle przeszło 90% w stosunku do 1939 r., a w trzodzie chlewnej 110%, likwidując w ten sposób ogromne straty okupacji i wojny.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#EdmundPszczółkowski">W tym samym jednak czasie zaszły poważne zmiany w spożyciu mięsa. W wyniku reformy. rolnej i pomocy Rządu małorolnym i średniorolnym chłopom wzrosło spożycie mięsa na wsi. Potężny rozwój przemysłu i związany z tym wzrost ludności miejskiej oraz stały wzrost realny zarobków mas pracujących spowodowały zwiększone zapotrzebowanie na mięso w miastach. Dlatego zbliżając się do przedwojennego poziomu produkcji zwierzęcej na głowę ludności odczuwamy równocześnie pewien niedobór mięsa i tłuszczów.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#EdmundPszczółkowski">Dysproporcja, jaka zarysowała się między poziomem produkcji przemysłowej a poziomem produkcji rolnej, o której Minister Minc mówił jeszcze 10 miesięcy temu na zebraniu Zarządu Głównego Związku Samopomocy Chłopskiej i która najmocniej występowała na odcinku produkcji zwierzęcej, dała o sobie znać w odczuwanych od paru miesięcy trudnościach na rynku mięsa i tłuszczu. Sytuację tę pogorszył jeszcze nieurodzaj 1947 r., w wyniku którego przyrost pogłowia trzody chlewnej w 1948 r. znacznie osłabł, wynosząc zaledwie 8% wobec 78% z 1947 r. i 56% w 1946 r. Dysproporcję między podażą a spożyciem pogłębiał wzrost zarobków robotniczych, który szedł w parze z rozwojem współzawodnictwa pracy i wzrostem wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#EdmundPszczółkowski">Najbardziej jednak na pogłębienie trudności wpływał źle zorganizowany obrót towarami zwierzęcymi, umożliwiający rozpasanie spekulacji, ciągnącej! olbrzymi haracz z robotnika i z chłopa. W tej sytuacji Rząd słusznie zastosował cały zespół środków, które sięgają głęboko do wszystkich przyczyn, powodujących dzisiejsze trudności, a które zabezpieczyć mają dalszy wzrost dobrobytu małorolnych i średniorolnych chłopów oraz wzrost realnych zarobków klasy robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#EdmundPszczółkowski">Uchwała Rady Ministrów z dnia 28 stycznia rb., wprowadzająca:</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#EdmundPszczółkowski">a) ulgi podatkowe i premie dla producentów,</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#EdmundPszczółkowski">b) szeroką akcję kontraktacji i zaliczkowania zakontraktowanych sztuk,</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#EdmundPszczółkowski">c) rozbudowę bazy paszowej,</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#EdmundPszczółkowski">d) rozbudowę aparatu instruktorskiego, poradni żywieniowych, służby weterynaryjnej i stacji kopulacyjnych,</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#EdmundPszczółkowski">e) stałe ceny, oraz przeznaczająca na podniesienie obrotu przeszło 6 miliardów zł, stwarza nowe możliwości szerokiego udziału w tej hodowli dla wszystkich chłopów, a w szczególności w hodowli trzody chlewnej dla chłopów małorolnych i średniorolnych.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#EdmundPszczółkowski">Ostatnie zarządzenia Rządu zapewnią zaopatrzenie wsi w dostateczną ilość paszy treściwej w okresie najbliższych miesięcy, a więc w okresie największego zapotrzebowania na paszę w gospodarstwie rolnym.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#EdmundPszczółkowski">Wniesiony pod obrady Sejmu projekt ustawy o obrocie zwierzętami gospodarskimi i produktami uboju oraz o ich przetwórstwie stanowi jeszcze jeden poważny instrument walki o podniesienie hodowli. Jest rzeczą nie ulegającą wątpliwości, że nie zorganizowany rynek produktów zwierzęcych nie tylko pogłębiałby dalej obecne trudności mięsne i tłuszczowe, ale mógłby w przyszłości podważyć w poważnym stopniu całą akcję podniesienia hodowli.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#EdmundPszczółkowski">Ustawa, ustalając obrót zwierzętarni na targowiskach i na spędach rolniczych oraz dając podstawę do regulowania warunków, jakim wdamy one odpowiadać, stwarza mocną podstawę dla walki z handlem domokrążnym i związaną z nim spekulacją i wyzyskiem, stwarza warunki dla skutecznej obrony chłopa przed wyzyskiem spekulantów i daje gwarancję lepszego zaopatrzenia w mięso i tłuszcze robotników w mieście.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#EdmundPszczółkowski">Wprowadzenie w ustawie zasady sprzedaży zwierząt na ubój wyłącznie na podstawie wagi żywej lub bitej, obok stałych cen, jednolitej klasyfikacji i włączenia do obrotu trzodą chlewną gminnych spółdzielni Samopomocy Chłopskiej jest poważnym ciosem dla nieuczciwych handlarzy, jest równocześnie gwarancją dla chłopa, że za swój towar otrzyma on właściwą cenę.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#EdmundPszczółkowski">Nic też dziwnego, że ci handlarze, którzy nie chcieli zadowolić się uczciwym zarobkiem, którzy spekulując i oszukując zarabiali ogromne sumy, zaniepokojeni są posunięciami Rządu, zmierzającymi do uporządkowania rynku mięsnego. Dlatego też sieją oni różne plotki, starają się podważyć zaufanie chłopów do uchwał Rządu, starają się poderwać zaufanie do spółdzielni gminnych, uciekając się do najróżnorodniejszych metod kłamstw i oszczerstw. Na tych jednak, którzy chcieliby używać dotychczasowych metod i wykraczać przeciwko postanowieniom uchwały, przewidziane są kary do 3 miesięcy więzienia i 150.000 zł grzywny.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#EdmundPszczółkowski">Art. 9 ustawy, upoważniający Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych do nakazywania urządzania na targowiskach specjalnych targowisk zwierzęcych dla obrotu zwierzętami hodowlanymi, daje możliwość stworzenia szerokiej sieci obrotu materiałem hodowlanym, stwarza dostateczną i wygodną formę wymiany materiału hodowlanego między chłopami.</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#EdmundPszczółkowski">Art. 17 ustawy upoważnia Ministra Handlu Wewnętrznego do wydania rozporządzenia, dotyczącego sposobu urządzania spędów rolniczych. Przepis ten daje podstawę dla szerokiego włączenia gminnych spółdzielni Samopomocy Chłopskiej do obrotu produktami zwierzęcymi. Od 1 lutego rb. centrala rolnicza powierzyła gminnym spółdzielniom skup trzody chlewnej. Przed tym gminne spółdzielnie organizowały tylko punkty spędu trzody chlewnej. Mimo bardzo krótkiego okresu przygotowawczego, mimo konieczności pokonania poważnych trudności technicznych, mimo braku przygotowanych pracowników przeszło 1000 gminnych spółdzielni rozpoczęło od i lutego rb. skup trzody, a dalszych kilkaset przystąpi do tego skupu w najbliższym czasie. Chłopi z dużym zadowoleniem przyjęli tę zmianę w organizacji skupu. Idą oni z coraz większym zaufaniem do swoich spółdzielni, które chronią ich przed oszustwem i spekulacją, które szczególnie biedniejszym chłopom znakomicie ułatwiają zbyt trzody, organizując skup w samej gminie, a więc blisko jego gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#EdmundPszczółkowski">Ustawa daje ponadto podstawę dla podniesienia zbyt niskiego dotychczas poziomu technicznego urządzeń, obrotu i przetwórstwa mięsnego, oraz obejmując wszystkie fazy gospodarki mięsnej i podporządkowując je jednolitej zasadzie, daje możliwości gruntownego uzdrowienia rynku mięsnego.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#EdmundPszczółkowski">Polska Zjednoczona Partia Robotnicza przywiązuje wielką wagę do akcji podniesienia hodowli i uporządkowania rynku mięsnego, widząc w tych posunięciach gwarancję należytego zaopatrzenia ludności pracującej w mięso i tłuszcze oraz drogę do dalszego podnoszenia dobrobytu gospodarstw małorolnych i średniorolnych.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#EdmundPszczółkowski">Dlatego PZPR zmobilizowała poważny aktyw i nawiązała ścisłą współpracę ze Stronnictwem Ludowym i Polskim Stronnictwem Ludowym we wszystkich ogniwach partii celem pomocy aparatowi administracyjnemu i gospodarczemu, celem doprowadzenia do świadomości najszerszych mas chłopskich zasad i celów akcji hodowlanej, celem bezwzględnego zwalczania wrogiej propagandy i szkodliwej działalności wrogów i spekulantów.</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#EdmundPszczółkowski">Klub nasz głosować będzie za ustawą.</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WładysławKowalski">Do głosu nikt więcej nie jest zapisany. Zamykam rozprawę. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WładysławKowalski">Kto jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez komisje, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy został uchwalony w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#WładysławKowalski">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#WładysławKowalski">Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o obrocie zwierzętami gospodarskimi i produktami uboju oraz o ich przetwórczości.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#WładysławKowalski">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 11 porządku dziennego: Zmiana składu osobowego niektórych komisyj stałych Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#WładysławKowalski">Na zasadzie art. 61 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego zgłaszam wniosek o zmianę składu niektórych komisyj stałych Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#WładysławKowalski">Proszę Posła Sekretarza o odczytanie mego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełSekretarz">„Proponuję wprowadzenie:</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PosełSekretarz">1) do Komisji Kultury i Sztuki posła Dury-Lucjusza z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego w charakterze członka tej komisji;</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PosełSekretarz">2) do Komisji Planu Gospodarczego posła Pszczółkowskiego Teofila z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego — w charakterze zastępcy członka tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PosełSekretarz">Proponuję odwołanie:</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#PosełSekretarz">1) z Komisji Kultury i Sztuki posła Króla Jana Aleksandra z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego — członka tej komisji;</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#PosełSekretarz">2) z Komisji Planu Gospodarczego posła Dury Lucjusza z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego — zastępcy członka tej komisji.”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WładysławKowalski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie żąda. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba wniosek mój przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WładysławKowalski">Sprzeciwu nie słyszę, a więc wniosek mój został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#WładysławKowalski">Od ob. Ministra Bezpieczeństwa Publicznego otrzymałem dnia 17 stycznia br. pismo nr A-94/49 z wnioskiem o zezwolenie na pociągnięcie do odpowiedzialności karno-sądowej posła Franciszka Wójcickiego.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#WładysławKowalski">Wniosek ten odsyłam do Komisji Prawniczej i Regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#WładysławKowalski">Od ob. Ministra Bezpieczeństwa Publicznego otrzymałem pismo z dnia 7 lutego br. nr A-94/49, zawiadamiające o nielegalnym opuszczeniu terenu Rzeczypospolitej przez posłów: Bańczyka Stanisława, Kołakowskiego Tomasza i Wójcika Stanisława.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu ob. Ministrowi Bezpieczeństwa Publicznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#komentarz">(Powitany oklaskami)</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#StanisławRadkiewicz">Wysoka Izbo! Powszechnie wiadomo, że ogólny stan bezpieczeństwa w kraju uległ znacznej poprawie. Widzimy i odczuwamy to wszyscy. Jest to rezultatem coraz większej siły i aktywności obozu demokratycznego oraz coraz większej normalizacji całokształtu naszego życia państwowego. Entuzjazm twórczy szerokich mas narodu w dziele odbudowy kraju o nowym, społeczno-politycznym obliczu porywa wielu dotąd niezdecydowanych i coraz bardziej izoluje zaciekłych reakcjonistów i wrogów Polski ludowej. I pewnie właśnie dlatego, że baza wroga się kurczy, usiłuje on znowu organizować różne zbrodnicze awantury.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#StanisławRadkiewicz">Jest jasne, że im silniejszy staje się ustrój ludowo-demokratyczny w naszym kraju, im skuteczniej nasze Państwo odpiera próby podważania naszej suwerenności narodowej — z tym większym wysiłkiem i nakładem środków anglosaski imperializm usiłuje uaktywnić rozkładające się ośrodki emigracyjne i wszystkie swe rozporządzalne ekspozytury w kraju, aby przeszkodzić rozwojowi gospodarczemu i konsolidacji politycznej całego naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#StanisławRadkiewicz">Tym się właśnie tłumaczy ucieczka Wójcika i Bańczyka. Tym się też tłumaczy aktywizacja zbrodniczej działalności garstki ujawnionych i nieujawnionych byłych AK-owców, dla których interesy anglosaskich imperialistów są bliższe sercu niż interes Polski.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#StanisławRadkiewicz">Po ucieczce oberprowokatora Mikołajczyka daliśmy Wójcikom i Bańczykom możność udziału w normalnym życiu i pracy. Pod pozorem lojalności kontynuowali jednak przestępczą działalność, a ostatnio na rozkaz swych mocodawców uciekli z kraju, aby zameldować się w ośrodku dyspozycyjnym anglosaskiego wywiadu, aby dalej uprawiać dywersję przeciwko Polsce.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#StanisławRadkiewicz">Wójcicki został zatrzymany w chwili, gdy usiłował nielegalnie opuścić granice Rzeczypospolitej — i powinien odpowiadać za swoje przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#StanisławRadkiewicz">Wszyscy ujawnieni byli AK-owcy i członkowie innych organizacyj otrzymali nie tylko możliwość spokojnej pracy, ale i możność obejmowania odpowiedzialnych posterunków w różnych dziedzinach życia. W przytłaczającej większości potrafili włączyć się do wspólnej pracy z pożytkiem dla siebie i kraju.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#StanisławRadkiewicz">Znalazła się jednak wśród nich garstka takich, którzy w podstępny sposób wykorzystali wielkoduszność demokracji ludowej, zawiedli zaufanie, jakim ich obdarzono, i jak się okazało — wznowili dywersyjną robotę, skierowaną przeciwko Polsce. Tą zbrodniczą grupą kierował Jan Mazurkiewicz, pseudonim Radosław. Nie ulega wątpliwości, że nici tej akcji prowadzą do dyspozycyjnych ośrodków obcego wywiadu.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#StanisławRadkiewicz">Rodzima nasza reakcja, która już dawno stoczyła się do poziomu płatnej agentury imperialistycznych podżegaczy wojennych, hojnie opłacana na odmianę raz w funtach, raz w dolarach, zakrzątnęła się, jak widzimy, wokół aktywizacji swoich ludzi znajdujących się w kraju. Posiadamy niezbite dowody, z których we właściwym czasie zrobimy użytek, że cała ta „robota” jest podporządkowana obcym wywiadom, które pragną wywołać u nas w kraju stan podniecenia i alarmów wojennych.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#StanisławRadkiewicz">Jesteśmy jednak dość silni, by unieszkodliwić wrogą robotę. Nasz aparat Bezpieczeństwa Publicznego działa coraz sprawniej i skutecznie zwalcza wrogów Polski ludowej. Nie pozwolimy, aby narażano na szwank interesy Państwa i mas ludowych. W Polsce ludowej nikomu nie wolno przeszkadzać Narodowi w jego trudzie, w jego marszu ku lepszej przyszłości. Nikomu nie wolno niszczyć jego dorobku. Nikomu nie wolno przeszkadzać w pracy lojalnym obywatelom Państwa.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#StanisławRadkiewicz">Pamiętajmy, że wróg usiłuje uśpić naszą czujność, prowadząc dwulicową grę. Społeczeństwo nasze, które przejrzało haniebną zdradę reakcji, winno zająć czujną postawę wobec agentów i ich nowych poczynań. Żadne uczciwe środowisko nie powinno ścierpieć w swoim łonie jawnych i zamaskowanych wrogów.</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#StanisławRadkiewicz">Lud pracujący i Rząd Rzeczypospolitej potrafił i potrafi z całą przychylnością ustosunkować się do tych wszystkich, którzy w przeszłości nie zgadzali się z nami, a może nawet weszli w konflikt z obozem ludowo-demokratycznym, lecz ujawnili się i stanęli do uczciwej pracy w kraju. Ci wszyscy niechaj pracują spokojnie, pewni przychylnego i serdecznego stosunku do nich ze strony ludu pracującego i władz państwowych. Obca jest Rządowi polityka porachunków za czasy minione, nie prowadzi on polityki zemsty.</u>
          <u xml:id="u-32.12" who="#StanisławRadkiewicz">Niechaj każdy, który się może jeszcze waha, znajdzie w sobie dosyć siły, by odtrącić od siebie macki, jakimi chce go omotać obcy imperialista i jego reakcyjny agent.</u>
          <u xml:id="u-32.13" who="#StanisławRadkiewicz">Dla wrogów Polski ludowej nie będzie u nas pobłażania.</u>
          <u xml:id="u-32.14" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WładysławKowalski">Czy w sprawie tej pragnie kto zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Poseł Wycech: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#WładysławKowalski">Głos ma poseł Wycech.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#CzesławWycech">Wysoki Sejmie! Zabierając głos w sprawie zbiegłych za granicę posłów Rańczyka i Wójcika oraz w sprawie wydanego sądom posła Wójcickiego pragnę stwierdzić, że wymienieni posłowie zastali wykluczeni z szeregów odrodzonego przez twardą i konsekwentną walkę lewicy PSL w listopadzie 1947 r. Zostali wykreśleni z naszego stronnictwa za to, że obok Mikołajczyka byli głównie odpowiedzialni za prowadzenie działalności politycznej, która wyrządziła szkody narodowi i Państwu.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#CzesławWycech">Pragnę stwierdzić z tej trybuny, że wymienieni posłowie zostali usunięci z PSL mimo tego, że w liście otwartym do prasy w dniu 27 października 1947 r. oraz w toku przesłuchania przez nadzwyczajną komisję sejmową w listopadzie 1947 r. wszyscy oni potępili fakt ucieczki Mikołajczyka i jego działalność, uznając słuszność linii politycznej lewicy PSL. Usunęliśmy ich z ruchu ludowego, bo nie mieliśmy zaufania do ich oświadczeń, które traktowaliśmy tylko jako taktyczne posunięcia, usunęliśmy, gdyż na nich do końca, jako najbliższych współpracowników Mikołajczyka, spada główna odpowiedzialność za szkody wyrządzone nie tylko szerokim rzeszom mas chłopskich, ale całemu narodowi i Państwu. Zabieram głos w chwili obecnej, ażeby dać wyraz naszemu stanowisku w sprawie oceny faktu ucieczki za granicę obywateli polskich, piastujących mandaty posłów Wysokiego Sejmu Ustawodawczego. Stwierdzam, jak najmocniej, że aczkolwiek posłowie Bańczyk, Wójcik i Wójcicki byli współodpowiedzialni za szkodliwą działalność Mikołajczyka, która dziś dla nikogo nie pozostawia wątpliwości, gdyż pozostawała na usługach obcych mocarstw, w ciągu 14 miesięcy po jego ucieczce w pełni korzystali z praw obywatelskich i z przywilejów poselskich. Jest to chyba najwyższy wyraz pełni swobód osobistych i wolnościowych, jakich Polska ludowa udziela obywatelom. Ucieczka ich przeto nie była spowodowana obawą przed ponoszeniem odpowiedzialności za swą poprzednią działalność polityczną. Jasne jest dziś, że została dokonana w celu prowadzenia na terenie międzynarodowym akcji szkodliwej i wrogiej Polsce ludowej.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#CzesławWycech">Warto przeto przypomnieć Wysokiej Izbie, że w ciągu ubiegłych 14 miesięcy, w czasie których Sejm uchwalał budżety, ważne ustawy, zatwierdzał umowy o współpracy Polski z krajami demokracji ludowej w dziedzinie politycznej, gospodarczej i wojskowej w obronie demokracji i pokoju, gdy w obronie pokoju potępiał zachodnich podżegaczy wojennych — wyżej wymienieni posłowie ani razu nie zdobyli się na słowa krytyczne, głosując za ustawami i deklaracjami Rządu. Warto jest dziś przypomnieć, że ci sami posłowie w dniu 15 listopada 1947 r. na plenum Sejmu popierali twierdzenie komisji nadzwyczajnej, która głosiła co nasiennie:</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#CzesławWycech">„Stanisław Mikołajczyk dopuścił się zdrady narodu i Państwa Polskiego, skazał się na wieczną banicję z łona społeczności polskiej”. Czyż trzeba szukać innego określenia dla skwalifikowania kontynuatorów czynu Mikołajczyka, jak dopuszczenie się zdrady narodu i Państwa Polskiego? Nie ulega żadnej wątpliwości, że i ta ucieczka została dokonana z inicjatywy i dla celów obcego mocarstwa i jego wywiadu, że została dokonana w zamiarze i w celach szkodzenia interesom Polski ludowej. Dziełem tego samego wywiadu imperialistycznych państw kapitalistycznych jest podtrzymywanie w naszym kraju — nielicznych zresztą i sprężyście likwidowanych przez aparat bezpieczeństwa — band reakcyjnych oraz osłabianie prężności społeczeństwa w dziele budowy jego lepszego jutra, na zewnątrz zaś tworzenie marionetkowych międzynarodowych unii chłopskich, biur informacji socjalistycznych itp., gdyż fikcje te są imperialistom potrzebne dla oddziaływania na własne społeczeństwa. Kapitał międzynarodowy, który w okresie międzywojennym popierał faszystów dla walki z ruchami wyzwoleńczymi mas ludowych, dziś chce przybierać dla oszukania mas barwy demokratyczne i utrzymuje różne fikcyjne międzynarodowe komitety, służące w istocie potrzebom międzynarodowego imperializmu i jego wywiadom. Stale rosnące siły prawdziwie demokratyczne w państwach kapitalistycznych zdają sobie doskonale sprawę z antynarodowych i antydemokratycznych emigracyjnych fikcji, wysługujących się obcym a wrogim ich krajom siłom.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#CzesławWycech">Akcja oddziaływania na kraj nie udaje się. Społeczeństwo pragnie pokoju wewnątrz i na zewnątrz, a dzięki swej ofiarnej i ciężkiej pracy posiada olbrzymie osiągnięcia w budowaniu i odbudowaniu kraju. Dzięki wysiłkowi chłopa, robotnika, inteligenta mamy coraz lepsze wyniki, Krzepną w duszach ludzkich i gospodarstwie narodowym fundamenty ludowego państwa, państwa pełnej sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#CzesławWycech">Chłopskie szeregi PSL, do niedawna uwikłane przez mikołajczykowskie elementy w walkę z siłami demokracji, stają w ramach odrodzonego stronnictwa do twórczej i pozytywnej pracy dla dobra Polski ludowej.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#CzesławWycech">Chłopi nie dadzą się uwieść zdradzieckim głosom i wiedzą, że Polskę można budować tylko w kraju. Wiedzą oni doskonale, że rzeczywiste masowe ruchy polityczne są w kraju, bo lud, o który się opierają, jest w kraju i w nim tworzy sobie nowe lepsze formy bytowania. Garstka Zbankrutowanych polityków, w dodatku działających na emigracji, nie tworzy stronnictw.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#CzesławWycech">Chłopi, robotnicy, pracownicy umysłowi reprezentują rzeczywiste siły, potrzeby i interesy kraju; ich pracą rośnie bogactwo i dobrobyt narodu.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#CzesławWycech">Polska — to lud pracujący wsi i miast. Kto dla niej chce pracować, musi być z ludem, a kto od ludu ucieka, a tym bardziej, gdy idzie w służbę kapitalistycznych potęg — popełnia zdradę wobec ludu i Polski. A dla zdrajców nie ma pobłażania.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#CzesławWycech">Klub poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego głosować będzie za wygaśnięciem mandatów zbiegłych posłów i za wykreśleniem ich z poselskiej twórczej społeczności. Głosować będziemy również za wydaniem w ręce sprawiedliwości posła, schwyconego na gorącym uczynku przestępstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WładysławKowalski">Głos ma poseł Tilgner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#DamazyJerzyTilgner">Wysoka Izbo! W imieniu klubu poselskiego Stronnictwa Pracy mam zaszczyt oświadczyć w sprawie mandatu posła ks. Tomasza Kołakowskiego, co następuje:</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#DamazyJerzyTilgner">Władze naczelne Stronnictwa Pracy natychmiast po stwierdzeniu, że poseł ks. Tomasz Kołakowski nie wykonuje swych obowiązków partyjnych, miejsce zaś jego pobytu jest nieznane, zarządziły skrupulatne dochodzenia organizacyjne odnośnie jego osoby. W wyniku wspomnianych dochodzeń zarząd główny Stronnictwa Pracy postanowił jednogłośnie wystąpić do plenum rady naczelnej Stronnictwa i Pracy z wnioskiem o wykluczenie ks, Tomasza Kołakowskiego ze stronnictwa oraz o spowodowanie pozbawienia go mandatu poselskiego, piastowanego z ramienia Stronnictwa Pracy.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#DamazyJerzyTilgner">Rada naczelna Stronnictwa Pracy na posiedzeniu w dniu 11 kwietnia 1948 r. jednogłośnie u pozbawiła ks. Tomasza Kołakowskiego godności członka Stronnictwa Pracy.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#DamazyJerzyTilgner">W związku z tym zostało złożone przez władze naczelne Stronnictwa Pracy pismo do ob. Marszałka Sejmu Ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#DamazyJerzyTilgner">Stronnictwo Pracy w pełni popiera stanowisko zajęte przez przedstawiciela Rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WładysławKowalski">Głos ma poseł Ochab.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#EdwardOchab">Obywatelki i Obywatele Posłowie! Nie łatwo jest mówić o sprawie, która budzi wstręt i odrazę w każdym uczciwym Polaku — o sprawie ucieczki za granicę b. posłów Wójcika, Bańczyka i Kołakowskiego.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#EdwardOchab">Wczoraj byli to nasi przeciwnicy polityczni, których krytykowaliśmy i których zwalczaliśmy, dziś musimy ustosunkować się do nich jako do ludzi, którzy stali się zdrajcami, ludźmi bez czci i honoru, ludźmi, których należy przede wszystkim napiętnować.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#EdwardOchab">Mamy prawo mówić o nich jako o zdrajcach, gdyż złamali uroczyste ślubowanie poselskie i zbliżyli się do obozu wrogów Polski, pod opiekuńcze skrzydła tych, którzy występują przeciw życiowym interesom naszego Państwa, przeciw naszym granicom zachodnim, przeciw naszej suwerenności, przeciw prawom naszego narodu do decydowania o swym życiu zgodnie z wolą i potrzebami swego narodu.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#EdwardOchab">Idą oni na nikczemną służbę u protektorów Niemiec reakcyjnych, u tych, którzy oddają Zagłębie Ruhry w ręce Kruppów i innych handlarzy śmierci, u tych, którzy opiekują się Guberianami i Haldernami, u tych, którzy próbują odbudować imperializm niemiecki, śmiertelnego wroga Polski i ludzkości. P. Reuter, który na zaproszenie p. Bevina wygłasza w Londynie prowokacyjne i niemądre bajki antypolskie, nie omieszka zaliczyć uciekinierów i zdrajców do listy tych „polityków” rzekomo polskich, na których liczą Schumacherowie, Schachtowie i Reuterzy.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#EdwardOchab">Uciekinierzy, którzy niegdyś reklamowali się jako rzekomi przedstawiciele chłopów, skwapliwie ofiarują dziś swe nędzne usługi plutokratom anglosaskim, wyzyskiwaczom i plutokratom kolonialnym, jawnym wrogom mas ludowych. Jeszcze raz powtarza się fakt, że podobnie jak herszt Mikołajczyk, tak też Bańczyk i Wójcik są przedstawicielami najbardziej reakcyjnych, zgangrenowanych szczątków burżuazji, dążącymi do restauracji starych kapitalistycznych stosunków, pełnymi nienawiści do mas robotniczo-chłopskich a zaprzedanymi całej międzynarodowej reakcji imperialistycznej.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#EdwardOchab">Uciekinierzy nie wahali się szukać schronienia i pomocy u kapitalistów anglosaskich w okresie, gdy kapitaliści i militaryści USA i Anglii niemal jawnie występują w roli podżegaczy wojennych, głosząc konieczność nowej rzezi milionów, nowego barbarzyństwa i szaleństwa wojny w interesie garstki bankierów i magnatów kartelowych.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#EdwardOchab">Panowie Wójcik, Bańczyk i Kołakowski nieraz deklamowali nam o swoim rzekomym pragnieniu pokoju, przyjaźni ze Związkiem Radzieckim, obrony suwerenności Polski. Jaskrawe fakty przeczą tym kłamliwym frazesom, wykazują, że panowie ci byli tchórzliwymi oszustami, że przyszli wprowadzać w błąd masy ludowe, nie mając odwagi otwarcie mówić o swym rzeczywistym programie i rzeczywistych antyludowych, antyradzieckich, antypolskich celach politycznych.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#EdwardOchab">Tylko przedstawiciele klas skazanych na zagładę, tylko bankruci odizolowani od mas ludowych, tylko awanturnicy zaślepieni nienawiścią klasową do ruchu robotniczo-chłopskiego mogą się stoczyć tak jak pp. Mikołajczyk, Zaremba, Berezowski, Zaleski, Wójcik et comp. w błoto zaprzaństwa, oszustwa, lokajstwa i zdrady.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#EdwardOchab">Uciekinierzy i zdrajcy będą zjadali lokajskie okruchy ze stołu anglosaskiej rasy panów, będą na zamówienie Wall-Street i City pluli na własny kraj, będą w kawiarniach londyńskich snuli fantastyczne awanturnicze plany, tak jak niegdyś robili to w kawiarniach Paryża i Berlina przedstawiciele rozbitej rosyjskiej burżuazji wszelkiego autoramentu, kadeci, eserowcy i mieńszewicy, tak jak niegdyś robili to arystokratyczni emigranci z Koblencji. Los ich będzie taki sam: pokryje ich pył zapomnienia i wzgardy.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#EdwardOchab">Uciekinierzy i zdrajcy umarli politycznie, zanim fizycznie skończą swój nędzny żywot tchórzów i lokajów.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#EdwardOchab">Raczej ze względów formalnych należy w stosunku do tych żywych trupów wyciągnąć niezbędne wnioski polityczne i administracyjne.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#EdwardOchab">Jest wielkim sukcesem obozu demokratycznego, a w szczególności wielkim sukcesem stronnictw ludowych, że potrafiły zdemaskować i wyizolować faryzeuszów i zdrajców ruchu ludowego i Polski. Olbrzymia większość tych, którzy w poprzednich latach dali się uwieść oszukańczej frazeologii Mikołajczyków i Wójcików, odwróciła się od nich z oburzeniem i pogardą, włączyła się do twórczego wysiłku całego narodu i swą rzetelną pracą pomnaża dorobek polityczny i gospodarczy Polski ludowej.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#EdwardOchab">Tym jaskrawszy kontrast stanowi zaprzaństwo i renegactwo zauszników mikołajczykowskich, którzy na rozkaz swego herszta stali się po prostu nędzną, nikczemną, sprzedajną agenturą wywiadów anglosaskich. Dla obcej agentury nie ma i nie będzie miejsca w polskim społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#EdwardOchab">W imieniu klubu poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej mam zaszczyt przedłożyć następujący wniosek:</u>
          <u xml:id="u-38.14" who="#EdwardOchab">„Wysoki Sejm uchwalić raczy:</u>
          <u xml:id="u-38.15" who="#EdwardOchab">1) Sejm Ustawodawczy pozbawia Stanisława Bańczyka, Tomasza Kołakowskiego i Stanisława Wójcika mandatów poselskich.</u>
          <u xml:id="u-38.16" who="#EdwardOchab">2) Sejm Ustawodawczy wzywa Rząd do pozbawienia Stanisława Bańczyka, Tomasza Kołakowskiego i Stanisława Wójcika obywatelstwa polskiego”.</u>
          <u xml:id="u-38.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WładysławKowalski">Do głosu nikt więcej nie jest zapisany.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WładysławKowalski">Wysoka Izba słyszała treść wniosków, złożonych przez posła Ochaba. Przystępujemy do przegłosowania tych wniosków. Będziemy głosować nad każdym wnioskiem osobno.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#WładysławKowalski">Proszę Obywatela Sekretarza o odczytanie pierwszego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełSekretarz">„Wysoki Sejm uchwalić raczy:</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PosełSekretarz">Sejm Ustawodawczy pozbawia Stanisława Bańczyka, Tomasza Kołakowskiego i Stanisława Wójcika mandatów poselskich.”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WładysławKowalski">Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw wnioskowi? Nic ma sprzeciwu Wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm Ustawodawczy uznał mandaty posłów Stanisława Bańczyka, Tomasza Kołakowskiego i Stanisława Wójcika za wygasłe.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#WładysławKowalski">Prosię Obywatela Sekretarza o odczytanie drugiego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełSekretarz">„Sejm Ustawodawczy wzywa Rząd do pozbawienia Stanisława Bańczyka, Tomasza Kołakowskiego i Stanisława Wójcika obywatelstwa polskiego.”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WładysławKowalski">Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw wnioskowi? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm Ustawodawczy wezwał Rząd do pozbawienia Stanisława Bańczyka, Tomasza Kołakowskiego i Stanisława Wójcika obywatelstwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#WładysławKowalski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#WładysławKowalski">Oznajmiam, że przyjąłem złożone przez posła Putka na poprzednim posiedzeniu Sejmu następujące interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#WładysławKowalski">Proszę Obywatela Sekretarza o odczytanie tych interpelacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełSekretarz">„Interpelacje posła Putka:</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PosełSekretarz">— do Ministra Zdrowia w sprawie nieuzasadnionego wygórowania opłat za leczenie w szpitalach publicznych,</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PosełSekretarz">— do Ministra Skarbu i Administracji Publicznej w sprawie bezprawnego przeciwdziałania urzędów skarbowych zarządzeniom starostw w sprawie zakazu szynkowania i sprzedawania wódki,</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PosełSekretarz">— do Ministra Przemysłu i Handlu w sprawie niewłaściwych metod stosowanych w walce z domowym przemysłem garbarskim,</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PosełSekretarz">— do Ministrów Rolnictwa i Reform Rolnych oraz Komunikacji w sprawie niedostatecznej akcji regulacji rzek spławnych i niespławnych i zabudowania górskich potoków oraz konserwacji budowli regulacyjnych,</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#PosełSekretarz">— do Ministra Skarbu w sprawie samowolnych praktyk, stosowanych przy poborze podatku gruntowego i wkładów oszczędnościowych na fundusz „B” SFO przez pełnomocników dla podatku gruntowego,</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#PosełSekretarz">— do Prezesa Rady Ministrów w sprawie regulacji stosunków kościelnych,</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#PosełSekretarz">— do Prezesa Rady Ministrów w sprawie reaktywowania na całym obszarze Rzeczypospolitej. wiejskiego samorządu gromadzkiego,</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#PosełSekretarz">— do Ministra Administracji Publicznej w sprawie nienależytego załatwiania wniosków samorządowych w sprawie podziału i tworzenia nowych gmin wiejskich.”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WładysławKowalski">Interpelacje te prześlę Prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WładysławKowalski">Proszę Obywatela Sekretarza o odczytanie komunikatu w sprawie posiedzeń komisyj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełSekretarz">„1. Posiedzenie Komisji Pracy i Opieki Społecznej odbędzie się w piątek, dnia 11 lutego, o godz. 10.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PosełSekretarz">2. Posiedzenie Komisyj Planu Gospodarczego oraz Skarbowo-Budżetowej odbędzie się dzisiaj, to jest dnia 10 lutego, o godz. 16.”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WładysławKowalski">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Kancelarii Sejmu Ustawodawczego, O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia zostaną Obywatele Posłowie zawiadomieni na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WładysławKowalski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 14 min. 5.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>