text_structure.xml 116 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Otwieram posiedzenie. Protokół 152 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 153 posiedzenia leży w biurze Senatu do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają senatorowie Kaniowski i Banaszak. Listę mówców prowadzi s. Kaniowski.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do jedynego punktu porządku dziennego: Głosowanie nad zmianami preliminarza budżetowego na r. 1927/28 (druki nr. 28, 29 i odbitka nr. 470).</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#WojciechTrąmpczyński">Przed głosowaniem ma głos p. Minister Skarbu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Wysoki Senacie! Możliwości finansowe Państwa pozostają w ścisłym związku z jego stanem gospodarczym. Przewidywania przeto na dalszą metę nie są możliwe bez analizy zjawisk gospodarczych, decydujących o sile płatniczej ludności.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Polska jest krajem, który bodaj najwięcej ucierpiał na skutek działań wojennych. Nie mówiąc już o tem, że terytorja nasze, z wyjątkiem b. zaboru pruskiego, były teatrem wojny i że życie gospodarcze w okresie kilkuletnim zupełnie zamarło, nadto bezwzględność, z jaką wojna była prowadzona i nieliczenie się z interesami t. zw. cywilnej ludności, doprowadziły do kompletnego wyczerpania sił materjalnych kraju.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Na początku naszego bytu niepodległego na przeszkodzie do rozwoju gospodarczego stał brak sprawnie działającego, zorganizowanego aparatu państwowego i różnorodność ustawodawstwa. Dotychczas mamy w poszczególnych dzielnicach odrębne kodeksy cywilne, dotychczas nie mamy jeszcze jednolitego ustawodawstwa w zakresie czysto gospodarczym. Uwzględnić nadto należy, iż żywy organizm narodu polskiego był rozczłonkowany w okresie 150 lat i że rozwój nasz gospodarczy zależał od polityki państw zaborczych. Konjunktury przemysłowe, handlowe i warunki komunikacyjne kształtowały się pod kątem, nie mającym nic wspólnego z interesami Polski, jako całości. Wszystko to razem wzięte spowodowało, bo spowodować musiało nadzwyczajne zubożenie kraju i upadek produkcji.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Najprędzej daliśmy sobie radę z odbudową produkcji rolnej i w obecnej chwili produkcja rolna niedaleko odbiega od poziomu przedwojennego. Natomiast gorzej się przedstawia sprawa uruchomienia przemysłu rolniczego. Cukrownictwo naogół się odbudowało i doszło do poziomu, dorównywującego prawie produkcji przedwojennej, natomiast produkcja spirytusu wykazała zaledwie 1/4 uruchomienia produkcji przedwojennej.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Gorzej się znacznie przedstawia sprawa uruchomienia innych warsztatów pracy. Produkcja węgla w okresie od 1921 do 1926 r. stanowiła rocznie około 33 miljonów tonn w porównaniu z 41 miljonami w roku 1913.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Produkcja żelaza spadła jeszcze bardziej i wynosi zaledwie 30%, o ile chodzi o surówkę i 50%, o ile chodzi o stal, w porównaniu z produkcją przedwojenną. Produkcja cynku w 1926 r. wynosiła zaledwie 63% produkcji przedwojennej, aczkolwiek ten rok był dla tego przemysłu wyjątkowo pomyślny. Ropa naftowa w roku 1926 dała 71% produkcji przedwojennej; mianowicie 800.000 tonn w porównaniu z 1.114.000 tonn w roku 1913. Przemysł bawełniany został uruchomiony zaledwie w 63%, wełniany w 30 do 35%.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Przyszłość naszych finansów wymaga nietylko doprowadzenia produkcji do poziomu przedwojennego, ale osiągnięcia znacznie lepszych rezultatów, w przeciwnym bowiem razie nie będziemy mogli wytrzymać konkurencji innych bardziej uprzemysłowionych państw.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Polska jest krajem bogatym potencjalnie, lecz na przeszkodzie do uruchomienia naszych bogactw naturalnych stoi brak kapitału. Przeżywamy dotychczas ciężki okres głodu pieniężnego. Przypada u nas na głowę ludności zaledwie 20 zł. w złocie, podczas gdy Stany Zjednoczone mają 118 na głowę ludności, Anglja — 213, Czechosłowacja — 81, Niemcy — 90, Włochy — 95 i nawet Rosja — 31.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">W ostatniem mojem przemówieniu na plenum Sejmu podałem cyfry, świadczące o znacznym wzroście oszczędności w ostatnich miesiącach r. 1926. Jednakże oszczędności te stanowią zaledwie małą część oszczędności przedwojennych. Przed wojną oszczędności na terytorjach, stanowiących obecnie Państwo Polskie, wynosiły 3.118.000.000 zł w złocie, a przecież Polska nigdy nie była krajem zasobnym w środki pieniężne.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">W związku ze wzrostem oszczędności poprawiły się warunki w zakresie kredytu krótkoterminowego. Saldo tego kredytu na dzień 1 stycznia r. 1927 wyraża się cyfrą 1.336.000.000 zł., podczas gdy na 1 stycznia r. 1926 wynosiło 966.000.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">W związku z poprawą sytuacji stopa procentowa Banku Polskiego w okresie kilku miesięcy została zredukowana z 12 do 8/4%, w bankach zaś prywatnych od 24 do 14%. Jednak mamy jeszcze dotychczas bodaj najwyższą stopę dyskontową w całej Europie. Zajmujemy przedostatnie miejsce, za nami idzie Bułgaria, w której stopa procentowa wynosi 10%.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Gorzej się przedstawia sprawa kredytu długoterminowego, którego odbudowa wymaga nadzwyczajnych wysiłków. Kredyt długoterminowy stanowi zasadniczy warunek naszego rozwoju gospodarczego. Utarło się u nas mniemanie, że źródłem kredytu długoterminowego winien być Skarb Państwa, względnie banki państwowe. Muszę przestrzec przed niebezpieczeństwem tego poglądu. Kredyt długoterminowy nie może być odbudowany bez możności uplasowania listów zastawnych. Kredyt długoterminowy zostanie w całej pełni odbudowany wtedy, kiedy nagromadzimy odpowiednie oszczędności. Narazie musimy szukać rynków zagranicą dla uplasowania listów zastawnych, żeby przyjść z pomocą częściową najbardziej pilnym i nieodzownym potrzebom.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Ministerstwo Rolnictwa obliczyło potrzeby kraju w zakresie meljoracji rolnych na 5 miljardów złotych w złocie. Głód mieszkaniowy w miastach wymaga ogromnych wydatków na rozbudowę miast. Modernizacja naszego przemysłu również nie jest możliwa bez kredytu długoterminowego. Jasnem przeto jest, że Skarb Państwa nie może być źródłem tego kredytu i nie do pomyślenia jest zaciągnięcie przez Rząd pożyczek państwowych, które mogłyby być dostateczne dla pokrycia tak ogromnych potrzeb. Kredyt długoterminowy powinien przeto być traktowany jako odrębny problem, którego uregulowanie musi nastąpić na ogólnie przyjętych zasadach.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Poza kwestją kredytu długoterminowego konieczne są znaczne środki na inwestycje państwowe. Konieczne jest stworzenie dogodnych warunków komunikacyjnych, któreby dały nam możność wyzyskania w całej pełni naszych bogactw kopalnianych, a przedewszystkiem zagłębia węglowego. Jest kwestją piekącą i niecierpiącą zwłoki budowa linji kolejowej Śląsk — Gdynia. Koszty tej linji zostały obliczone przez Ministerstwo Komunikacji łącznie z taborem na 228 miljonów złotych w złocie.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Ogromne znaczenie dla życia gospodarczego Polski ma regulacja Wisły i połączenie basenu Wisły z zagłębiem węglowem. Prace te według obliczenia Ministerstwa Robót Publicznych wymagają wydatków przeszło 500 miljonów złotych w złocie. Dalej uważamy za rzecz pilną, za jedną z najbardziej potrzebnych inwestycji państwowych, budowę linji kolejowej Katowice — Kiwerce, któraby przecięła najżyźniejszą połać kraju i któraby stanowiła wielką drogę tranzytową z zachodniej Europy do Rosji.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Z tego krótkiego szkicu, który tutaj nakreśliłem, Panowie widzą, jak wielkie są nasze potrzeby, i nie może być żadnej wątpliwości, że zadośćuczynić tym potrzebom ze środków naszych budżetowych nie potrafimy. Nie potrafimy tego zrobić bez dopływu znacznych kapitałów zagranicznych. W tem miejscu nie mogę pominąć milczeniem słynnego manifestu finansjery zagranicznej o wolnym handlu. Nie jesteśmy bynajmniej przeciwnikami wolnego handlu, nie chcemy się odgradzać murem od świata, jednak musimy się liczyć z tem, że Polska odczuwa dotkliwy brak kapitałów pieniężnych, musimy się liczyć z tem, że nasz przemysł, który nie może się zmodernizować i który jest obciążony wysokiemi odsetkami, nie może się obejść bez ochrony celnej. Zrobiliśmy doświadczenie w latach 1924 i 1925, otwierając szeroko drzwi dla importu i skutki nie kazały na siebie długo czekać. Natomiast z chwilą, kiedy dopływ kapitału z zewnątrz i odroczenie zmysłu oszczędności da możność doprowadzenia życia gospodarczego do poziomu wysokiego, hasło wolnego handlu będzie leżało w naszym interesie. Będziemy tak dużo wywozili produktów rolnych, węgla, nafty, cynku i t. d., że czynny stan naszego bilansu handlowego będzie zapewniony.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">O ile kwestja kredytu ma decydujące znaczenie dla naszego rozwoju gospodarczego i ugruntowania naszych finansów, o tyle zdobycie tego kredytu na rynkach zagranicznych wymaga od nas znacznych wysiłków, świadczących o naszej silnej woli uporządkowania gospodarki państwowej. Nie możemy pożyczać na cele budżetowe. Interes naszych ewentualnych wierzycieli w danym wypadku najzupełniej się pokrywa z naszym własnym interesem, albowiem bez równowagi budżetu nietylko nie może być mowy o ugruntowaniu finansów państwa, ale nie może być mowy i o stabilizacji warunków życia gospodarczego, a bez tej stabilizacji wszelka trwałość i pewność postępu w zakresie gospodarczym jest niemożliwa.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Budżet, który Panowie mają przed sobą, uznany został przez większość opinji za budżet oszczędny. Nie zabrakło jednak głosów twierdzących, że budżet ten jest rozdęty i że dochody są napięte w tym budżecie do najwyższego stopnia. Muszę przytoczyć pewne dane porównawcze, które świadczą o tem, że tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Preliminarz budżetowy na rok 1927/28, przerachowany na złote w złocie, daje cyfrę 1.140.000.000, gdy faktyczne wykonanie budżetu r. 1924 wyraziło się cyfrą 1.560.000.000 pełnowartościowych złotych, a r. 1925 — cyfrą 1.678.000.000 złotych w złocie. Słusznie się zwraca uwagę na to, że takie porównania nie są ścisłe, gdyż trzeba się liczyć nie tyle ze spadkiem kursu pieniądza, ile ze zmianą jego siły nabywczej. Zrobiłem w związku z tem przerachowanie inne, przerachowanie oparte na uwzględnieniu zmiany siły nabywczej pieniądza. Przerachowałem cyfry budżetowe według wskaźnika cen hurtowych i obliczyłem te cyfry w złotych frankach przedwojennych z uwzględnieniem siły nabywczej pieniądza przed wojną. W r. 1924 wydaliśmy takich wskaźnikowych złotych czy też franków — 1,365.000.000, w r. 1925–1,331.000,000, w r. 1926–1.087.000.000, a preliminarz, który Panowie mają przed sobą, opiewa na 1052.000.000. Konstatujemy więc zmniejszenie wydatków — po uwzględnieniu zmiany siły nabywczej pieniądza — tak znaczne, że preliminarz budżetowy stanowi zaledwie 77% faktycznych wydatków z r. 1924. Przerachowane w tenże sposób wpływy z danin i monopoli dają nam: z r. 1924–1.045.000.000, z r. 1925–984.000.000, z r. 1926–929.000.000 i według preliminarza na okres następny — 895.000.000, czyli 86% faktycznych wpływów z r. 1924.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Mówiłem już na plenum Sejmu o tem, że mamy naogół korzystniejszy stosunek obciążenia podatkowego do dochodu społecznego, niż w innych państwach. W Polsce ten stosunek stanowi 15,7%, gdy w Niemczech 26%, w Anglji 22%, we Włoszech 20%, we Francji 18,8%. W dziale podatków bezpośrednich jesteśmy bodaj jedynym krajem, w którym niema wyższego niż przed wojną obciążenia. Nadmienić muszę, że w Anglji podatki bezpośrednie wzrosły w porównaniu z okresem przedwojennym 7-krotnie, w Niemczech 5-krotnie.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Niejednokrotnie jednak w imieniu Rządu oświadczałem, że chcemy ze względu na stan naszego życia gospodarczego uniknąć zwiększenia stawek podatkowych i że szukamy zwiększenia dochodów budżetowych przedewszystkiem w drodze bardziej intensywnego wyzyskania istniejących źródeł. Nie ulega wątpliwości, że w miarę usprawnienia aparatu skarbowego będziemy mieli coraz większe dochody z monopoli państwowych, z opłat stemplowych, z podatku dochodowego i t. d.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Przywiązujemy też dużą wagę do reformy podatkowej, która została zapowiedziana przez Rząd, która jest już na ukończeniu i która zostanie w najbliższych dniach poddana pod opinję Rady Finansowej.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Projektujemy zredukowanie obecnego kontyngentu podatku majątkowego z 1 miljarda do 407.000.000 zł, z jednoczesnem wprowadzeniem stałego podatku majątkowego o stawkach umiarkowanych. Dopiero wtedy, po przeprowadzeniu tej reformy, figurująca w budżecie cyfra wpływów z tytułu podatku majątkowego stanie się realną, życie gospodarcze zaś będzie uwolnione od deprymującego wpływu, jaki wywiera podatek nadmierny, oparty na wadliwej strukturze, niemożliwy do zrealizowania.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">W zakresie podatku dochodowego zamierzamy wzorować się na francuskim cedularnym podatku dochodowym. Liczymy na osiągnięcie większych rezultatów dzięki uproszczeniu techniki podatkowej i mechanizacji wymiaru. Na tem polega struktura podatku dochodowego cedularnego.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Nie mają słuszności ci, którzy twierdzą, że podatki w Polsce są nadmierne. Może być mowa o wadliwym systemie podatkowym, lecz nie może być mowy o nadmiernem obciążeniu. Nie mają słuszności ci, którzy porównywują cyfry budżetowe, nie licząc się ani ze spadkiem kursu złotego, ani ze spadkiem jego siły nabywczej. Natomiast nie możemy odmówić słuszności licznym głosom, które twierdzą, że ograniczanie potrzeb państwowych ma swoje granice i że Rząd winien zdobyć środki dla polepszenia bytu pracowników państwowych. Sądzimy atoli, że najlepszą drogą do zdobycia większych dochodów państwowych jest planowe i konsekwentne wykonywanie programu, zmierzającego do zwiększenia produkcji krajowej. Dochody państwowe nie tyle zależą od wysokich stawek podatkowych, ile od koniunktur gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Poza kwestją budżetu decydujące znaczenie dla finansów państwowych ma bilans handlowy.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Wyniki r. 1926, jak Panom wiadomo, były wyjątkowo pomyślne. Osiągnęliśmy nadwyżkę importu nad eksportem w wysokości 410 miljonów złotych w złocie. Dało to nam możność odbudowania rezerw Banku Polskiego. Rezerwy Banku Polskiego na dzień 1 czerwca 1926 r. stopniały do 127 miljonów, na dzień 1 marca 1927 r. wzrosły do 335 miljonów, a na dzień dzisiejszy mamy 345 miljonów, czyli o 218 miljonów złotych w złocie więcej, niż na 1 czerwca r. 1926.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Jednakże w związku z wynikami bilansu handlowego za styczeń, część prasy uderzyła na alarm i ukazały się posępne horoskopy, dotyczące naszej najbliższej przyszłości. W związku z tem pozwolę sobie nieco szczegółowiej zatrzymać się nad tą kwestją.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Wyniki styczniowe jednakże są dodatnie, wszakże mamy 7 miljonów nadwyżki eksportu nad importem. Nadto należy uwzględnić, że dane statystyczne, dotyczące naszego eksportu, nie są dokładne, jako oparte na deklaracjach eksporterów, którzy często widzą swój interes w tem, żeby deklarować jak najmniejsze ceny, tak ze względu na podatki, jak i ze względu na obowiązek odprowadzenia dewiz z eksportu. Do jakiego stopnia obliczenia są niedokładne, pozwolę sobie przytoczyć parę przykładów. Wywieźliśmy według danych Głównego Urzędu Statystycznego w styczniu — 2.064 koni na sumę 544.000 złotych obiegowych, co czyni za jednego konia 230 złotych obiegowych. Masła wywieźliśmy 376 tonn za 1.440.000 złotych obiegowych, czyli po 3 złote 90 groszy za kilo. Sądzę, że nie do pomyślenia jest, ażeby cena eksportowa masła była o 50% niższa, niż na rynku wewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Dużo się u nas mówi o bierności naszego bilansu płatniczego poza bilansem handlowym.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Niestety, dotychczas nie były przeprowadzone dokładne studja w tym kierunku. Komisja Opinjodawczą przy Komitecie Ekonomicznym Rady Ministrów zrobiła niedawno te obliczenia i doszła do wniosku, że nasz bilans płatniczy, poza bilansem handlowym, wykazuje saldo ujemne w wysokości 160 miljonów złotych w złocie. Jednak ten rachunek wymaga korektywy. Mianowicie Komisja Opinjodawcza odniosła do stanu biernego 60 miljonów importu nieobjętego bilansem handlowym. Sądzę, że ta cyfra znajduje swoje pokrycie w niedoszacowaniu naszego eksportu, o czem przed chwilą mówiłem. Dalej nie zostało uwzględnione saldo na naszą korzyść w związku z obiegiem wagonów naszych zagranicą. Saldo to stanowi około 30 miljonów złotych w złocie. Po dokonaniu tej korektywy, dochodzimy do wniosku, że saldo ujemne na naszą niekorzyść bilansu płatniczego — poza bilansem handlowym — stanowi około 60 miljonów złotych w złocie.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">W świetle tych cyfr, przezemnie przytoczonych, wyniki bilansu handlowego za styczeń nie przedstawiają się jeszcze niepomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Żaden rząd nie może gwarantować czynnego bilansu handlowego w każdym poszczególnym miesiącu. W związku z niepomyślnym urodzajem r. 1926 możliwe są odchylenia na naszą niekorzyść, jednakże poszczególne miesiące nie decydują i nie można przywiązywać takiej wagi do poszczególnych miesięcy. Decyduje okres roczny, a wyniki roczne będą przedewszystkiem zależały od tegorocznego urodzaju. W Polsce, będącej krajem rolniczym, urodzaj ma decydujący wpływ na kształtowanie się bilansu handlowego. Ale jeśliby nawet urodzaj r. 1927 zawiódł, to śmiem twierdzić, że walucie naszej nie grozi żadne niebezpieczeństwo. Niema mowy o załamaniu się kursu złotego dla tej prostej przyczyny, że dziś mamy pokrycie, stanowiące 100%, jeżeli obliczymy to pokrycie wedle istniejącego obecnie kursu. W każdym bądź razie waloryzację ceł, czego żądają pewne sfery, uważam za przedwczesną i niewskazaną,</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#komentarz">(Głos: Słusznie)</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">... tak ze względu na problem drożyzny i problem cen, który ma decydujące znaczenie dla naszego budżetu, jak i ze względu na stosunki z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#komentarz">(Głos: Słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Kilku panów senatorów poruszyło tu kwestję ustawowej stabilizacji złotego i powołało się na opinję prof. Kemmerera. Kemmerer doradzał nam, jak wiadomo, niezwłoczną ustawową stabilizację złotego. W swojem przemówieniu na plenum Sejmu, w dniu 13 listopada 1926 roku, oświadczyłem, że zdaniem Rządu ustawową stabilizację złotego winien poprzedzić dłuższy okres stabilizacji faktycznej i dłuższy okres równowagi budżetowej, względnie musielibyśmy otrzymać znaczne środki dla wydatnego zwiększenia rezerwy Banku Polskiego. Od tamtego czasu konjunktura ogromnie się zmieniła na naszą korzyść. Rezerwy Banku Polskiego znakomicie wzrosły, tem niemniej nie zmieniłem mego poglądu.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#komentarz">(Głos: Słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Przedewszystkiem nie mogę sobie wyobrazić reformy walutowej bez wycofania biletów zdawkowych, których mamy na sumę 320 miljonów i które odegrały fatalną, a być może i decydującą rolę na jesieni 1925 r., kiedy złoty się załamał. Jest to pieniądz nieprawidłowy, pieniądz, który był emitowany nie w związku z obrotem gospodarczym, a na cele budżetowe. P. s. Szarski wypowiedział tu bardzo ciekawe zdanie, że kurs pieniądza zależy przedewszystkiem od równowagi budżetu, że nie są znane wypadki w dziejach ludzkości, żeby załamała się waluta w kraju, który prowadzi bezdeficytową gospodarkę budżetowa i pieniądza nieprawidłowego nie emituje. Ta opinją pokrywa się z opinją Hiltona Young'a, który przywiązywał wogóle znaczenie tylko do kwestji budżetowej, i pokrywa się też z opinją Kemmerera, który doradzał nam nawet liberalizm w stosunkach handlowych. Ja osobiście jednak tylko częściowo opinję tę podzielam. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że zdrowy pieniądz sam siebie broni, że w miarę niepomyślnego kształtowania się bilansu płatniczego i odpływu z kraju złota i dewiz kurczy się obieg pieniężny, pieniądz staje się drogi i w związku z tem import jest hamowany, eksport zaś uzyskuje lepszą konjunkturę.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Jednakże takie przełomowe okresy są nader dotkliwe dla życia gospodarczego i zrównoważenie budżetu w takich okresach jest nadzwyczajnie trudne. P. s. Szarski jednakże ma o tyle rację, że rząd, który potrafi w sposób trwały i pewny zrównoważyć budżet, ten rząd znajdzie też środki, by zapobiec skutkom niepomyślnego bilansu handlowego.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Przy rozstrzygnięciu tak doniosłej kwestji, jaką jest ustawowa stabilizacja złotego, musimy się dobrze zastanowić, czy mamy pewność utrzymania równowagi budżetowej, czy mamy silną wolę w tym kierunku, czy jesteśmy gotowi do ofiar, których życie może od nas zażądać. Jeżeli takiej pewności nie mamy, to tej reformy należy zaniechać, ale w takim razie nie możemy wymagać od finansjery zagranicznej, żeby miała większe zaufanie do nas, niż my sami.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#komentarz">(S. Szarski: Słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Spotkał mnie zarzut zbytniego optymizmu. Nie jestem bynajmniej optymistą, lecz nie mogę być pesymistą w chwili, kiedy wszystko świadczy o tem, że jesteśmy na dobrej drodze ku poprawie naszych finansów. Przyszły los naszych finansów zależy przedewszystkiem od ostrożnej i przewidującej polityki i sądzę, że po smutnych doświadczeniach, jakieśmy zrobili w r. 1924, potrafimy na tę ostrożną politykę się zdobyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Do głosu nikt się nie zapisał. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#WojciechTrąmpczyński">Głosowanie odbędzie się w sposób następujący. Za podstawę bierzemy druk nr. 28: Sprawozdanie generalne o preliminarzu budżetowym. Zaczniemy od głosowania sum budżetowych, które są podzielone na trzy działy, a mianowicie: A. Administracja, B. Przedsiębiorstwa i C. Monopole. Pojedyńcze działy są rozdzielone na ministerstwa. Każde ministerstwo będę wywoływał i, o ile nikt nie będzie protestował, będę uważał te sumy, które komisja przyjęła, za przyjęte. Następnie po przegłosowaniu budżetu przejdziemy do rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do druku nr. 28, załącznik 2, do ustępu p. t. Administracja.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#WojciechTrąmpczyński">Do pierwszych czterech części budżetu niema wniosków.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#WojciechTrąmpczyński">Część 5 — Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Jest postawiony wniosek s. ks. Albrechta o skreślenie w wydatkach działu 3 „Urzędy zagraniczne” sumy 100.000 zł. W sprawie głosowania ma głos s. Buzek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefBuzek">Proszę Pana Marszałka, ażeby był łaskaw najpierw głosować nad wnioskiem komisji, gdyż idzie on dalej, aniżeli wniosek s. ks. Albrechta. Wniosek komisji żąda podwyższenia kredytów, uchwalonych przez Sejm, o sumę 830.000 zł., a wniosek s. ks. Albrechta o 730.000 zł. tylko, bo żąda zmniejszenia o 100.000 zł., a więc wniosek komisji idzie dalej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Wniosek s. ks. Albrechta dotyczy urzędu zagranicznego przy Lidze Narodów.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(S. Buzek: Chodzi o zmniejszenie o 100.000 zł.)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#WojciechTrąmpczyński">Głosujemy więc najpierw nad najdalej idącym wnioskiem komisji, żeby podwyższyć budżet tego działu o 830.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby powstali. Są wątpliwości, musi nastąpić głosowanie przez drzwi. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, ażeby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Po głosowaniu)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#WojciechTrąmpczyński">Rezultat głosowania jest następujący: za wnioskiem komisji głosowało 27 senatorów, przeciw wnioskowi 37 senatorów. Wniosek komisji zatem upadł.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#WojciechTrąmpczyński">Głosujemy teraz nad wnioskiem s. ks. Albrechta, t. j. aby wstawić 730.000, czyli o 100.000 mniej. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem s. ks. Albrechta, aby było mniej o 100.000 zł., czyli, aby było wstawione razem 730.000 zł. aby wstali. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Senatorów, którzy są za uwzględnieniem wniosku s. ks. Albrechta, aby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#komentarz">(Po głosowaniu)</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#WojciechTrąmpczyński">Wynik głosowania jest następujący: za poprawką s. ks. Albrechta głosowało 37 senatorów, przeciw 20 senatorów. Poprawka zatem przeszła.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#WojciechTrąmpczyński">Do części 5 dalszych poprawek niema.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do części 7 — Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Jest wniosek s. Białego o oddzielne głosowanie nad poprawką komisji do działu „Zarząd centralny, uposażenie”. Komisja wnosi o podwyższenie tego działu o 80.850 zł. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, żeby wstali. Stoi większość, wniosek komisji przeszedł.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#WojciechTrąmpczyński">Komisja wnosi, aby pozycję Służby Zdrowia podnieść o 40.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, aby wstali. Stoi większość, wniosek komisji przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#WojciechTrąmpczyński">Do budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych są jeszcze dwa wnioski s. Koernera i s. St. Nowaka, znajdujące się w odbitce roneo na stronie 3. S. Koerner wnosi, aby w wydatkach, w dziale 3, rozdział 1 § 10 „Walka z gruźlicą” podnieść o 100.000 zł. a s. St. Nowak wnosi o podniesienie o 275.000 zł. Dalej idącym jest wniosek s. St. Nowaka i nad nim najpierw będziemy głosowali.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#WojciechTrąmpczyński">Teraz głosujemy nad wnioskiem s. Koernera o podniesienie tej pozycji o 100.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#WojciechTrąmpczyński">S. Ringel wnosi jeszcze na stronie 2 odbitki roneo, aby w budżecie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w dochodach obniżyć w dziale 2 § 17 pozycję wpływów za paszporty zagraniczne z 5.717.000 na 1.868.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem s. Ringla, żeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do części 8 — Ministerstwo Skarbu. Komisja wnosi, żeby podwyższyć wydatki zwyczajne o 15.000 zł. S. Woźnicki wnosi o odrębne głosowanie. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, żeby wstali. Stoi większość, wniosek komisji przyjęty. Tem samem Ministerstwo Skarbu jest załatwione.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy teraz do części 9 — Ministerstwo Sprawiedliwości. Są wnioski o oddzielne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Nad Ostatniemi dwoma punktami. S. Woźnicki: My prosiliśmy o przegłosowanie wszystkich pozycji.)</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#WojciechTrąmpczyński">Głosujemy najprzód Zarząd Centralny. Komisja wnosi o podwyższenie w dziale 1 § 1 o 90.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, ażeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi większość. Wniosek komisji przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#WojciechTrąmpczyński">Następnie przechodzimy do „Wymiaru sprawiedliwości”, to jest w dziale 2 § 1 podwyższyć o 600.000 zł. Więc głosujemy nad wnioskiem komisji o podwyższenie działu 2 § 1 „Uposażenie” w Ministerstwie Sprawiedliwości o 600.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Stoi większość, podwyższenie przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy teraz do tegoż działu 2 § 6. Komisja wnosi o zwiększenie tej pozycji o 65.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za poprawką komisji, aby wstali. Stoi większość, poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#WojciechTrąmpczyński">Teraz w „Więziennictwie” komisja wnosi o zmniejszenie o 600.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Panie Marszałku, tam są dwie pozycje, 360.000 z uposażenia i 240.000 z utrzymania więźniów, prosimy o odrębne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#WojciechTrąmpczyński">Rozdzielimy więc ten wniosek o zmniejszenie o 600.000 i najpierw będziemy głosować nad zmniejszeniem o 360.000 działu 3 § 1 „Uposażenie”. Proszę Senatorów, którzy są za obniżeniem, ustanowionem przez komisję, aby wstali. Stoi większość, wniosek komisji przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej dział 3 § 10 „Utrzymanie więźniów”. Komisja wnosi o zmniejszenie wydatków na ten dział o 240.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, aby wydatki na utrzymanie więźniów obniżyć o 240.000 zł., aby wstali. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#komentarz">(Głos: Nie będzie teraz pokrycia.)</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#WojciechTrąmpczyński">Innych wniosków niema. Tem samem część 9 budżetu — Ministerstwo Sprawiedliwości — załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do części 10 — Ministerstwo Przemysłu i Handlu. Tam jest sprostowanie do § 25: „W druku nr. 28 w załączniku 2 na str. 2 w wydatkach zwyczajnych w dziale 1 zamiast § 25 „Popieranie przemysłu lotniczego” winno być § 24 „Biuro badania cen” kwotę 120.000 zmniejszyć o 30.000 do 90.000 zł. Czy są jakie wnioski o oddzielne głosowanie?</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#komentarz">(S. Biały: Jest wniosek mój o oddzielne głosowanie nad działem „Uposażenie”.)</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#WojciechTrąmpczyński">Komisja wnosi o podwyższenie działu: „Uposażenie” w Ministerstwie Przemysłu i Handlu o 36.522 zł. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, żeby wstali. Stoi większość — wniosek przyjęty. Jest jeszcze wniosek s. Hempla: „W wydatkach nadzwyczajnych w dziale 6 wstawić nowy § 21 „Na przebudowę przystani w Gdyni i Helu oraz budowę przystani w Jastarni 250.000 zł.”. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek upadł. Innych wniosków niema.</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do części 12 — Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych. Tam są wnioski s. Białego.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#komentarz">(S. Biały: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#WojciechTrąmpczyński">Głos ma s. Biały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#StanisławBiały">W druku jest pomyłka, mianowicie mój pierwszy wniosek opiewa nie w dochodach, ale w wydatkach, a więc wydatki zwyczajne, majątki państwowe; w rozdziale 4 są dwa paragrafy 15 i 16 i ja postawiłem wniosek, żeby te dwie pozycje skreślić. Obecnie cofam wniosek co do § 15, a podtrzymuję wniosek o skreślenie § 16. Proszę o oddzielne głosowanie nad § 16.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Więc jest wniosek komisji, ażeby wstawić do dotacji na skup i zalesienie nieużytków 500.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Stoi mniejszość — wniosek komisji upadł.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej mamy wniosek s. Białego, ażeby w dziale 1 wstawić nowy § 16 „Zalesienie nieużytków” 500.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem s. Białego, aby wstali. Stoi większość, wniosek s. Białego przyjęty. Dalej s. Biały wnosi na str. 6 odbitki roneo, ażeby w wydatkach w dziale 3, rozdział 1 § 12 „Oświata pozaszkolna” zwiększyć o 100.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#WojciechTrąmpczyński">S. Biały stawia wniosek, aby w dziale 3 rozdz. 1 § 13 — „Szkoły samorządowe” — zwiększyć o 400.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. I tu stoi większość, wniosek przyjęty. Tem samem część 12 — Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych — jest załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do części 13 — Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Do tej części jest wniosek s. Białego, mianowicie s. Biały wnosi, aby pozycję „Nauka i szkolnictwo wyższe”, co do której komisja wnosi, aby podwyższyć o 136.000 zł., głosować osobno. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem komisji, aby wstali. Stoi większość, wniosek komisji przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej jest jeszcze wniosek s. ks. Brandysa, aby w dziale 2 § 10 — „Wyznania katolickie” — zwiększyć o 300.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Stoi mniejszość — wniosek odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej jest wniosek s. Rubinsteina, żeby w wydatkach w dziale 2 § 14 „Wyznanie mojżeszowe” zwiększyć o 400.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony. Dalej s. Rubinstein wnosi, żeby dział 4 rozdz. 2 § II „Zasiłki i stypendja” zwiększyć o 200.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej s. Rubinstein wnosi, żeby w wydatkach w dziale 4 rozdz. 3 podwyższyć do łącznej sumy 300.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#WojciechTrąmpczyński">S. Kaniowski wnosi, żeby w wydatkach w dziale 4, rozdział 2 § 12 „Budowa szkół powszechnych”, zwiększyć o 1.000.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Panie Marszałku, są dalej idące wnioski s. Nowaka w tej samej materji.)</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#WojciechTrąmpczyński">S. Nowak wnosi, żeby w wydatkach w dziale 4 rozdz. 2 § 12 „Budowa szkół powszechnych” zwiększyć o 8.000.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony. Zatem wracamy do wniosku s. Kaniowskiego, ażeby zwiększyć o 1.000.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#komentarz">(S. Biały: Proszę o głos w sprawie głosowania.)</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#WojciechTrąmpczyński">Głos ma s. Biały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#StanisławBiały">Wniosek ten stoi w związku z następnym wnioskiem s. Kaniowskiego, żeby z budżetu Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej skreślić 2 miljony, a przenieść je na budowle. Proszę o łączne głosowania nad temi dwoma wnioskami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WojciechTrąmpczyński">S. Kaniowski wnosi wniosek junctim przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, aby w wydatkach dział 7 § 22 „Dopłaty do zabezpieczenia na wypadek bezrobocia oraz pomoc dla bezrobotnych” zmniejszyć o 2.000.000 zł, zaś w budżecie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w wydatkach w dziale 4 rozdział 2 § 12 „Budowa szkół powszechnych” zwiększyć o 1.000.000 zł i w wydatkach nadzwyczajnych w dziale 1 § 9 „Budowle” zwiększyć o 1.000.000 zł. Jeżeli teraz będziemy głosowali junctim, to jeśli wniosek ten będzie przyjęty, to przez to samo będzie załatwiony i wniosek do Ministerstwa Pracy, jeżeli zaś będzie odrzucony, to w takim razie będziemy głosowali jeszcze raz, bo mogą być tacy, którzy są za skreśleniem, a nie są za zużyciem ich na budowle szkolne.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Podtrzymuję wniosek s. Kaniowskiego niezależnie od skreślenia.)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej idący jest wniosek s. Woźnickiego, aby bezwzględnie wstawić miljon złotych. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość. Wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#WojciechTrąmpczyński">Teraz przystępujemy do głosowania junctim nad wnioskiem s. Kaniowskiego, aby skreślić dopłaty na bezrobocie, a wstawić na budowle. Proszę Senatorów, którzy są za temi wnioskami, aby wstali. Mniejszość, wnioski odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#WojciechTrąmpczyński">W odbitce jest wniosek s. Kalinowskiego: w dziale 7 rozdz. 3 § 18 wstawić 150.000 złotych na zjazdy międzynarodowe. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#WojciechTrąmpczyński">Teraz są wnioski, dotyczące kliniki ginekologicznej w Krakowie. Najpierw wniosek s. Godlewskiego o miljon złotych, a potem wniosek s. Kaniowskiego o pół miljona złotych. Głosujemy najpierw nad wnioskiem s. Godlewskiego. Proszę Senatorów, którzy są za wstawieniem 1 miljona zł., żeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość, wniosek upadł. Głosujemy teraz za wnioskiem s. Kaniowskiego w tej samej materji o pół miljona złotych. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Stoi większość, wniosek s. Kaniowskiego przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do wniosku s. Stanisława Nowaka, żeby sumę na oświatę pozaszkolną zwiększyć o 200.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#WojciechTrąmpczyński">Wniosek s. Nowaka: W wydatkach nadzwyczajnych wstawić nowy dział 4 rozdz. 2–30.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka upadła.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#WojciechTrąmpczyński">Poprawka s. Nowaka: W wydatkach w dziale 4 rozdz. 2 § 1 „Uposażenie” zwiększyć o 1.260.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. I tu stoi mniejszość, poprawka upadła.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej poprawka s. Kalinowskiego: W wydatkach w dziale 7 rozdz. 3 „Popieranie twórczości naukowej” zwiększyć o 500.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi większość, poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#WojciechTrąmpczyński">Wniosek s. Sicińskiego, który Panowie macie w roneo str. 8, zawiera wiele pozycji.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#komentarz">(Głosy: Prosimy głosować razem.)</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#WojciechTrąmpczyński">Głosujemy nad tą poprawką łącznie. Proszę Senatorów, którzy są za poprawką s. Sicińskiego, ażeby wstali. Większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#WojciechTrąmpczyński">Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zatem jest załatwione.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#WojciechTrąmpczyński">Komisja do części 15 budżetu — Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej — nie stawia żadnych wniosków, ale s. Osiński w odbitce roneo nr. 470 na str. 10 stawia poprawkę, aby w wydatkach w dziale 6 § 7 „Wydawnictwa” — skreślić. Proszę Senatorów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka upadła. S. Kaniowski Wnosi jeszcze: w wydatkach dział 7 § 22 „Dopłaty do zabezpieczenia na wypadek bezrobocia oraz pomoc dla bezrobotnych” zmniejszyć o 2 miljony złotych. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#WojciechTrąmpczyński">Część 16 — Ministerstwo Reform Rolnych. Komisja stawia kilka wniosków o podwyższenie.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#WojciechTrąmpczyński">Na str. 12 odbitki roneo jest poprawka s. Grueatzmachera, aby w wydatkach w dziale 3 § 15 skreślić sumę 3.265.200 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tą poprawką s. Gruetzmachera, aby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#WojciechTrąmpczyński">Zatem uważam część 16 budżetu — Ministerstwo Reform Rolnych — w brzmieniu komisyjnem za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#WojciechTrąmpczyński">Teraz przechodzimy do dochodów.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#WojciechTrąmpczyński">Ministerstwo Spraw Zagranicznych — niema wniosków. Uważam za przyjęte w brzmieniu komisyjnem.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#WojciechTrąmpczyński">Ministerstwo Spraw Wewnętrznych — niema wniosków. Uważam za przyjęte w brzmieniu komisyjnem.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do dochodów zwyczajnych Ministerstwa Skarbu. Są wnioski s. Woźnickiego i Kopcińskiego. S. Woźnicki wnosi o oddzielne głosowania. Komisja wnosi o podwyższenie dochodów w dziale 6 § 10 o 2.500.000. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, żeby wstali. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, ażeby podwyższyć dochody z Mennicy Państwowej, t. j. dział 7 § 8 o 100.000 zł, ażeby wstali. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#WojciechTrąmpczyński">Następnie przechodzimy do dochodów nadzwyczajnych, t. j. o obniżenie działu 6 § 14 o 2.500.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem komisji, ażeby wstali. Stoi większość, wniosek komisji przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#WojciechTrąmpczyński">Tem samem Ministerstwo Skarbu w dziale dochodów załatwione.</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do działu dochodów Ministerstwa Sprawiedliwości. Tutaj, oprócz wniosków komisji, innych wniosków niema. Uważam za przyjęte wnioski komisji.</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#WojciechTrąmpczyński">Ministerstwo Przemysłu i Handlu. I tu są tylko wnioski komisji. Uważam je za przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#WojciechTrąmpczyński">To samo mamy w Ministerstwie Reform Rolnych.</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do Ministerstwa Pracy. Odbitka roneo str. 10. W dziale dochodów stawia s. Osiński wniosek, ażeby w dziale 6 § 7 „Wydawnictwa” skreślić. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem s. Osińskiego, ażeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej w dochodach w dziale 6 § 13 „Opłaty od pracodawców zagranicznych” zmniejszyć o 130.000 złotych. Jest to wniosek s. Osińskiego. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Stoi mniejszość — wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#WojciechTrąmpczyński">Następnie jest wniosek s. Osińskiego, aby w dochodach w dziale 6 § 14 „Opłaty za wizy na paszportach emigracyjnych” zmniejszyć o 108.000 złotych. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem s. Osińskiego, aby wstali. Stoi mniejszość, wniosek jest odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#WojciechTrąmpczyński">Tem samem dział dochodów w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej jest załatwiony.</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#WojciechTrąmpczyński">Jeszcze w części 16 — Ministerstwo Reform Rolnych jest wniosek komisji…</u>
          <u xml:id="u-9.33" who="#komentarz">(S. Biały: Panie Marszałku, w części Ministerstwo Reform Rolnych na str. 12 jest wniosek s. Gruetzmachera, aby w dochodach wstawić nowy § 15 działu 3 sumę 1.724.800 złotych.)</u>
          <u xml:id="u-9.34" who="#WojciechTrąmpczyński">Tak, pozostał jeszcze wniosek s. Gruetzmachera. S. Gruetzmacher wnosi, aby w dochodach wstawić nowy § 15 działu 3 sumę 1.724.800 zł, jako nadwyżkę z funduszu obrotowego na cele wykonania reformy rolnej.</u>
          <u xml:id="u-9.35" who="#komentarz">(S. Gruetzmacher: Zmiana w dochodach miała się łączyć ze zmianą w wydatkach. Z chwilą, kiedy upadła jedna, to automatycznie upada i druga.)</u>
          <u xml:id="u-9.36" who="#WojciechTrąmpczyński">Więc wnioski komisji przeszły. Cały dział „Administracja” jest przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-9.37" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do działu B. Przedsiębiorstwa. Najpierw Prezydjum Rady Ministrów — Rozchody.</u>
          <u xml:id="u-9.38" who="#komentarz">(S. Buzek: Proszę, żeby rozchody i dochody traktować łącznie, bo one sobie wzajemnie odpowiadają.)</u>
          <u xml:id="u-9.39" who="#WojciechTrąmpczyński">S. Zdanowski wnosi, żeby w rozchodach zwyczajnych, w dziale 4 Polska Ajencja Telegraficzna § 2 podwyższyć o kwotę 24.975 zł. na korespondenta P. A. T. w Paryżu, a w związku z tem powiększyć wpływy w dziale „Ogłoszenia” o tę samą kwotę. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskami s. Zdanowskiego, ażeby wstali. Stoi większość, wnioski s. Zdanowskiego przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-9.40" who="#WojciechTrąmpczyński">Dział: Rozchody zwyczajne, Prezydjum Rady Ministrów, przyjęty według propozycji komisji.</u>
          <u xml:id="u-9.41" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, do działu: „Przedsiębiorstwa”. Tu żadnego wniosku niema.</u>
          <u xml:id="u-9.42" who="#WojciechTrąmpczyński">Co do Ministerstwa Komunikacji jest wniosek formalny s. Woźnickiego.</u>
          <u xml:id="u-9.43" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Proszę, żeby oddzielnie głosować kwotę 500.000 w dziale 4.)</u>
          <u xml:id="u-9.44" who="#WojciechTrąmpczyński">Jest wniosek komisji, żeby kwotę na budowę nowych linji kolejowych i na inwestycje na kolejach istniejących podwyższyć o 500.000. Proszę Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Większość, wniosek komisji przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-9.45" who="#WojciechTrąmpczyński">Innych wniosków niema.</u>
          <u xml:id="u-9.46" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do Poczt i Telegrafów — niema wniosków. Uważam więc propozycję komisji za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-9.47" who="#WojciechTrąmpczyński">Przy Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Państwowych s. Woźnicki stawia wniosek o oddzielne głosowanie podwyższenia rozchodów o 1.770.000 zł. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, aby tę pozycję podwyższyć, aby wstali. Większość, wniosek przyjęty. Tem samem Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych jest załatwione.</u>
          <u xml:id="u-9.48" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do wpływów z przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-9.49" who="#WojciechTrąmpczyński">Polska Ajencja Telegraficzna — załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-9.50" who="#WojciechTrąmpczyński">Do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych — niema wniosków.</u>
          <u xml:id="u-9.51" who="#WojciechTrąmpczyński">Do Ministerstwa Przemysłu i Handlu — niema wniosków.</u>
          <u xml:id="u-9.52" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do Ministerstwa Komunikacji. Jest tu wniosek s. Zdanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-9.53" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Ten wniosek był w związku z odrzuconym wnioskiem o rozszerzenie portu na Helu. Cofam więc go.)</u>
          <u xml:id="u-9.54" who="#WojciechTrąmpczyński">Ministerstwo Komunikacji uważam za załatwione.</u>
          <u xml:id="u-9.55" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej są wnioski do Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-9.56" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Cofamy.)</u>
          <u xml:id="u-9.57" who="#WojciechTrąmpczyński">Więc w dziale dochodów w tytule „Przedsiębiorstwa” wszystko załatwione.</u>
          <u xml:id="u-9.58" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do działu C. „Monopole”. Oprócz komisyjnych wniosków, które uważam za przyjęte, jest wniosek s. Jackowskiego, ażeby w dziale 12 § 1 „Sprzedaż wyrobów tytoniowych” podwyższyć dochody o sumę 600.000. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem s. Jackowskiego, aby wstali. Biuro nie jest zgodne, muszę zarządzić głosowanie przez drzwi. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem s. Jackowskiego, żeby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-9.59" who="#komentarz">(Po głosowaniu)</u>
          <u xml:id="u-9.60" who="#WojciechTrąmpczyński">Wynik głosowania następujący: za wnioskiem głosowało senatorów 51, przeciw — 24, zatem wniosek przeszedł.</u>
          <u xml:id="u-9.61" who="#WojciechTrąmpczyński">Tem samem głosowanie nad budżetem jest załatwione. Jeżeli jest jaka omyłka, proszę protestować.</u>
          <u xml:id="u-9.62" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do głosowania nad rezolucjami. Procedura tego głosowania będzie taka, że rezolucje, wniesione przez komisję (druk nr. 28), będę uważał za przyjęte, jeżeli nie będzie wniosków o oddzielne głosowanie. Będę odczytywał budżety. Przy każdym budżecie będą głosowane rezolucje, wniesione z łona Senatu.</u>
          <u xml:id="u-9.63" who="#WojciechTrąmpczyński">Część 1 — Prezydent Rzeczypospolitej — niema żadnej rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-9.64" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej część 3 — Najwyższa Izba Kontroli…</u>
          <u xml:id="u-9.65" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-9.66" who="#WojciechTrąmpczyński">S. Woźnicki ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JanWoźnicki">Jabym prosił o osobne głosowanie słów w rezolucji 3: „które okazują się najfatalniej konstruowane”. Na komisji s. Zdanowski zgodził się na skreślenie tych słów, a one są tu umieszczone.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Słusznie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Czy s. Zdanowski zgadza się na skreślenie tych słów?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Zgadzam się.)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WojciechTrąmpczyński">Więc te słowa zostają skreślone. Tem samem Najwyższa Izba Kontroli załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WojciechTrąmpczyński">Do części 4 — Prezydjum Rady Ministrów…</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">(S. Biały: Proszę o oddzielne głosowanie całej rezolucji pod 3.)</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za trzecią rezolucją komisji do części pod tytułem: Prezydjum Rady Ministrów, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#WojciechTrąmpczyński">Teraz co do rezolucji 4, s. Woźnicki wnosi o odrębne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Tak jest)</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją komisji, aby wstali. Stoi większość. I ta rezolucja przyjęta. Co do innych rezolucji niema wniosków, uważam je za przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do części 5 — Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Rezolucje komisyjne uważam za przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Mam redakcyjną poprawkę, żeby w rezolucji drugiej zamiast „zainteresowania” wpisać „zaopiekowania”. S. Osiński, który zgłosił tę rezolucję, zgadza się na tę zmianę.)</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#WojciechTrąmpczyński">W takim razie z tą zmianą, by w tej rezolucji zamiast „zainteresowania” napisać „zaopiekowania”, drukowane rezolucje do Ministerstwa Spraw Zagranicznych są przyjęte. Prócz tego mamy w odbitce roneo na str. 1 rezolucję s. Makarewicza: „Ze względu na geograficzne i gospodarcze położenie Państwa, Senat wzywa Rząd do przestrzegania polityki bezwzględnie pokojowej”.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#komentarz">(S. Kopciński: Prosiłbym Pana Marszałka, ażeby wstępne zdanie głosować oddzielnie, a drugą połowę oddzielnie. S. Woźnicki: Popieram ten wniosek s. Kopcińskiego i proszę także o oddzielne głosowanie słowa: „bezwzględnie”. S. Makarewicz: Zgadzam się na skreślenie początkowych wyrazów: „Ze względu na geograficzne i gospodarcze położenie Państwa”.)</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#WojciechTrąmpczyński">Więc głosujemy najprzód nad słowami: „Senat wzywa Rząd do przestrzegania polityki pokojowej”. Proszę Senatorów, którzy są z temi słowami; żeby wstali. Stoi większość — przyjęte. Proszę Senatorów, którzy są za słowem „bezwzględnie”, żeby wstali. Mniejszość — słowo „bezwzględnie” odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#WojciechTrąmpczyński">Następnie jest rezolucja s. Kaniowskiego: „Senat wzywa Rząd, aby w przeciągu roku poddał rewizji obecnie obowiązujące rozporządzenie w sprawie ogólnej taryfy opłat konsularnych” i t. d. S. Thullie wnosi, ażeby drugie zdanie głosować oddzielnie. Głosujemy więc najpierw nad pierwszem zdaniem. Proszę Senatorów, którzy są za pierwszem zdaniem rezolucji s. Kaniowskiego, ażeby wstali. Ponieważ jest wątpliwość, musi nastąpić głosowanie przez drzwi. Proszę Senatorów, którzy są za pierwszem zdaniem rezolucji s. Kaniowskiego, ażeby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#komentarz">(Po głosowaniu)</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#WojciechTrąmpczyński">Wynik głosowania następujący: za pierwszem zdaniem rezolucji s. Kaniowskiego głosowało senatorów 54, przeciwko 20. Pierwsza część rezolucji przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#WojciechTrąmpczyński">Pozostaje jeszcze do przegłosowania druga część rezolucji: „Wzywa się wymienionych Ministrów, aby z uprawnień, o których mowa powyżej, zrobili użytek niezwłocznie po wejściu tych uprawnień w życie”. Proszę Senatorów, którzy są za tą częścią rezolucji, aby wstali. Stoi mniejszość. Ta część rezolucji odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#WojciechTrąmpczyński">Pozostaje jeszcze rezolucja s. Osińskiego: „Senat wzywa Rząd do powierzania prac kulturalno-oświatowych li tylko urzędnikom konsularnym, specjalnie przygotowanym do prowadzenia tego rodzaju prac”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do części 6 — Ministerstwo Spraw Wojskowych. Do części tej s. Siedlecki wnosi rezolucję, którą Panowie mają na stronie 2 odbitki roneo, dotyczącą wykończenia wytwórni w Zagożdżonie, Radomiu, Skarżysku. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do części 7 — Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Jest wniosek o oddzielne głosowanie rezolucji komisyjnych 2 i 3. Proszę Senatorów, którzy są za drugą rezolucją, co do przedłożenia poprawek do ustaw samorządowych, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#WojciechTrąmpczyński">Pozostaje jeszcze trzecia rezolucja, gdzie Senat wzywa Rząd do nierozdzielania Generalnej Dyrekcji Służby Zdrowia od Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#WojciechTrąmpczyński">W druku roneo na stronie 2 na dole jest rezolucja s. Białego: „Senat wzywa Rząd, by bezzwłocznie zarządził przeprowadzenie wyborów do rad gminnych, miejskich i powiatowych”.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Z dodatkiem: w Małopolsce. Głosy: Wszędzie.)</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#WojciechTrąmpczyński">Czy Pan Senator Biały zgadza się na to ograniczenie?</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#komentarz">(S. Biały: Nie. S. Koerner: Podtrzymuję rezolucję s. Białego.)</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją s. Białego, żeby przeprowadzić wybory do rad gminnych, miejskich i powiatowych w tem znaczeniu, że to ma być wszędzie, żeby wstali. Biuro nie jest zgodne, musi nastąpić głosowanie przez drzwi. Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją s. Białego, żeby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#komentarz">(Po głosowaniu)</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#WojciechTrąmpczyński">Wynik głosowania jest następujący, za rezolucją s. Białego głosowało 38 senatorów, przeciw — 39. Rezolucja ta upadła. S. Zdanowski oświadczył, że głosuje przeciw, o ile to miałoby być wszędzie. Rozumiem ograniczenie tego wniosku w ten sposób, aby wybory były tylko dla Małopolski. Czy wnioskodawca się zgadza?</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#komentarz">(S. Biały: Zgadzam się.)</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją: „Senat wzywa Rząd, by bezzwłocznie zarządził przeprowadzenie wyborów do rad gminnych, miejskich i powiatowych w Małopolsce”, ażeby wstali. Stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#WojciechTrąmpczyński">Dalej na str. 3 jest rezolucja s. Białego: „Senat wzywa Rząd, by wziął pod rozwagę sprawę udzielenia zniżek kolejowych pracownikom samorządowym”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Mniejszość. Rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#WojciechTrąmpczyński">Następnie jest rezolucja s. Osińskiego: „Senat wzywa Rząd do powołania do pracy urzędu filmowego przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i poddania temu urzędowi wszystkich spraw, dotyczących filmu i kinematografów”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. I tu stoi mniejszość. Rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do 4 rezolucji na str. 3, wniesionej przez s. Ringla, a dotyczącej obniżenia opłat za paszporty zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-11.34" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Proponuję odrzucić całą motywację, tylko zostawić koniec.)</u>
          <u xml:id="u-11.35" who="#WojciechTrąmpczyński">Czy wnioskodawca się zgadza?</u>
          <u xml:id="u-11.36" who="#komentarz">(S. Ringel: Zgadzam się.)</u>
          <u xml:id="u-11.37" who="#WojciechTrąmpczyński">W takim razie proszę Senatorów, którzy są tylko za słowami: „Senat wzywa Rząd, aby obniżył opłatę od paszportów zagranicznych narazie przynajmniej do połowy obecnej wysokości”, żeby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.38" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do „Służby Zdrowia”. Do rezolucji komisji 1, 2, 3, 4 i 5 niema wniosków, tylko do 6 s. Biały wnosi o odrębne głosowanie. Głosujemy nad rezolucją 6 z druku: „Senat wzywa Rząd, ażeby obecna redukcja w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych nie objęła etatów Służby Zdrowia”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją komisyjną, żeby wstali. Stoi większość, rezolucja przeszła.</u>
          <u xml:id="u-11.39" who="#WojciechTrąmpczyński">Do rezolucji 7 niema wniosków. Jest jeszcze rezolucja senatorów Kłuszyńskiej, Kopcińskiego i Osińskiego w roneo, lecz zwracają mi uwagę, że nie jest ona aktualna ze względu na rezolucję 3 co do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Czy wnioskodawcy się zgadzają?</u>
          <u xml:id="u-11.40" who="#komentarz">(Głos: To oczywiście nieaktualne.)</u>
          <u xml:id="u-11.41" who="#WojciechTrąmpczyński">Tę część uważam za załatwioną.</u>
          <u xml:id="u-11.42" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do części 8 — Ministerstwo Skarbu.</u>
          <u xml:id="u-11.43" who="#WojciechTrąmpczyński">Rezolucję komisyjną 1 uważam za przyjętą. Co do drugiej jest wniosek o oddzielne głosowanie. „Senat wzywa Rząd do nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych” i t. d. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, ażeby wstali. Większość, przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.44" who="#WojciechTrąmpczyński">Rezolucje 3 i 4 uważam za przyjęte. Co do 5 rezolucji jest jakiś protest.</u>
          <u xml:id="u-11.45" who="#komentarz">(Głos: Proszę o oddzielne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-11.46" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#komentarz">(czyta:)</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#TadeuszKaniowski">„Senat wzywa Ministerstwo Skarbu, aby procenty zwłoki obniżyło do procentów ustawowych, to jest do 15% rocznie, tak w zakresie podatków państwowych, jak i komunalnych”.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Głos: Zwracam uwagę, że to jest już obniżone. Inny głos: Sprawa jest już bezprzedmiotowa, skreślić.)</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#TadeuszKaniowski">Te słowa „t. j. do 15% rocznie” muszą być skreślone, ponieważ fakty już to wyprzedziły. Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją 5 z wyłączeniem słów: „t. j. do 15% rocznie”, ażeby wstali. Większość, rezolucja 5 z opuszczeniem tych słów przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#TadeuszKaniowski">Do rezolucji 6 jest wniosek o oddzielne głosowanie. Brzmi ona: „Senat wzywa Rząd do znowelizowania ustawy o dodatku 10% do podatków w sensie wykluczenia od tej podwyżki podatku spadkowego”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#TadeuszKaniowski">Do rezolucji 7 niema wniosku, przyjęta. Do rezolucji 8 jest wniosek o oddzielne głosowanie. Brzmi ona: „Senat wzywa Ministerstwo Skarbu, aby prawo wstrzymania egzekucji lub umarzania zaległości podatkowych do wysokości 500 zł. na podstawie art. 94 ustawy o podatku przemysłowym i art. 125 o podatku dochodowym przelane zostało do wyłącznej kompetencji izb skarbowych”. Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#TadeuszKaniowski">Do rezolucji 9 jest wniosek o oddzielne głosowanie. Brzmi ona: „Senat wzywa Rząd, by wniósł do ciał ustawodawczych projekt zniesienia progresji i degresji w podatku gruntowym i noweli do podatku spadkowego”. Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją komisji, aby wstali. Biuro ma wątpliwości, musi znowu nastąpić głosowanie przez drzwi. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#komentarz">(Po głosowaniu)</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#TadeuszKaniowski">Wynik głosowania następujący: za rezolucją głosowało senatorów 37, przeciw 30. Rezolucja zatem przeszła.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#TadeuszKaniowski">Jest jeszcze jedna rezolucja do tego działu s. Makarewicza w odbitce roneo str. 4: „Senat wzywa Rząd do poprawienia warunków materjalnych urzędników Prokuratorji Generalnej przez przyznawanie wyższych stopni służbowych, aby zapewnić dopływ najlepiej wykwalifikowanych sił i w ten sposób usprawnić urzędowanie tej instytucji”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Stoi mniejszość. Rezolucja odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#TadeuszKaniowski">Przechodzimy do następnego działu: Monopole. Tu niema żadnych wniosków. Uważam rezolucje komisyjne za przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#TadeuszKaniowski">Przystępujemy do części 9 — Ministerstwo Sprawiedliwości. Tu będzie potrzebne głosowanie prawie nad każdą rezolucją.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucja komisyjna 1: „Senat wzywa Rząd, by utworzono po jednym wydziale cywilnym i jednym karnym w sądach apelacyjnych: warszawskim i lubelskim; oraz jeden wydział cywilny w sądzie okręgowym warszawskim”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucja 2: „Senat wzywa Rząd, aby zostało opracowane prawo, nakazujące pobieranie opłat za poświadczenia książek handlowych przez sąd i aby opłaty były uiszczane na rzecz dochodów Ministerstwa Sprawiedliwości”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucja 3: „Senat wzywa Rząd o przeprowadzenie zaliczenia opłat sądowych w Małopolsce na rzecz Ministerstwa Sprawiedliwości, a nie Skarbu”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#TadeuszKaniowski">Do rezolucji 4 i 5 niema objekcji.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucja 6: „Senat wzywa Rząd do wprowadzenia zasady sądów jednoosobowych tam wszędzie, gdzie możliwość wniesienia pełnej apelacji daje interesowanemu możność przedstawienia całego materjału dowodowego w drugiej instancji. Zatrzymywanie w takich wypadkach instytucji ławników (w b. zaborze rosyjskim i pruskim) jako członków sądu kolegialnego nie da się niczem uzasadnić”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucja 7: „Senat wzywa Rząd, by t. zw. dział pracy w więziennictwie zasadniczo trafny ograniczał jednak do wypadków, w których zachodzą odpowiednie dla urządzania warsztatów warunki, przedewszystkiem do wypadków, w których dochody z kwalifikowanej pracy więźnia pokryć mogą koszty, połączone z utrzymywaniem werkmistrzów i wzmocnionym dozorem”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucja 8 nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucje 9 i 10 uważam za przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucja 11: „Senat wzywa Rząd do podniesienia prenumeraty Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej do wysokości 30 zł, z tem, że prenumeratę w tej wysokości pobierać należy także od urzędów”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#TadeuszKaniowski">Dalej rezolucje mniejszości w druku nr. 29.</u>
          <u xml:id="u-12.22" who="#TadeuszKaniowski">Najpierw głosujemy nad 1 rezolucją s. ks. Albrechta: „Senat wzywa Rząd, aby opracował przepisy ustanawiające, że w całem Państwie oskarżyciel prywatny ma składać zaliczki przy wnoszeniu skargi prywatnej” i t. d. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi większość. Pierwsza rezolucja s. ks. Albrechta przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.23" who="#TadeuszKaniowski">Głosujemy nad 2 rezolucją s. ks. Albrechta, która brzmi w sposób następujący: „Senat wzywa Rząd, aby jak najśpieszniej przystąpił do nowelizacji art. 977 ustawy o postępowaniu karnem z r. 1864 (dla b. zaboru rosyjskiego), a to w tym kierunku, by od skazanych na zwrot kosztów postępowania karnego ściągano także koszty wykonania kary i koszty utrzymania w czasie odbywania aresztu śledczego”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.24" who="#TadeuszKaniowski">Następnie jest rezolucja 3 s. ks. Albrechta: „Senat wzywa Rząd do przeprowadzenia redukcji etatów zbędnych w zarządzie centralnym Ministerstwa Sprawiedliwości, w szczególności do przeprowadzenia decentralizacji w więziennictwie i usunięcia rejestracji ukarań z Ministerstwa”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-12.25" who="#TadeuszKaniowski">Przystępujemy do rezolucji 4 s. ks. Albrechta, która brzmi: „Senat wzywa Rząd, by przystąpił do zreformowania dotychczasowego sposobu prowadzenia rachunkowości w dziale pracy więźniów”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-12.26" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucja 5 s. ks. Albrechta jest wycofana.</u>
          <u xml:id="u-12.27" who="#TadeuszKaniowski">W odbitce roneo nr. 470 jest rezolucja s. Jackowskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.28" who="#komentarz">(S. Thullie: Prosiłbym o rozdzielenie tej rezolucji i głosowanie oddzielnie nad ostatniem zdaniem: „a także projekt ustawy…)</u>
          <u xml:id="u-12.29" who="#TadeuszKaniowski">Rezolucja ta brzmi: „Senat wzywa Rząd, by celem sprawnego wykonania obowiązku wymiaru sprawiedliwości wniósł projekt ustawy o nowych kredytach na pomnożenie ilości sądów, sędziów i prokuratorów, a także projekt ustawy o powiększeniu uposażenia sędziów i prokuratorów”. Jest wniosek s. Thulliego, żeby oddzielnie głosować pierwszą część i oddzielnie drugą.</u>
          <u xml:id="u-12.30" who="#TadeuszKaniowski">Proszę Senatorów, którzy są za pierwszą częścią tej rezolucji, żeby wstali. Stoi większość, pierwsza część rezolucji przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.31" who="#TadeuszKaniowski">Proszę Senatorów, którzy są za drugą częścią rezolucji, żeby wstali. Stoi mniejszość, ta część odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-12.32" who="#TadeuszKaniowski">Zatem Ministerstwo Sprawiedliwości załatwione.</u>
          <u xml:id="u-12.33" who="#TadeuszKaniowski">Przechodzimy do części 10 — Ministerstwo Przemysłu i Handlu.</u>
          <u xml:id="u-12.34" who="#TadeuszKaniowski">Jest tu rezolucja komisji: „Senat wzywa Rząd do udzielenia subsydjum na urządzenie Targów Wschodnich we Lwowie”.</u>
          <u xml:id="u-12.35" who="#komentarz">(Głos: Jest jeszcze inna szersza rezolucja na roneo.)</u>
          <u xml:id="u-12.36" who="#TadeuszKaniowski">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, ażeby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.37" who="#TadeuszKaniowski">S. Hempel wnosi dodatkowo o uwzględnianie w subwencjach także wystaw ruchomych. Proszę Senatorów, którzy są za przyjęciem poprawki do rezolucji komisyjnej s. Hempla o uwzględnianiu w subwencjach wystaw ruchomych, żeby wstali. Stoi większość, poprawka do rezolucji została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.38" who="#TadeuszKaniowski">Przechodzimy do rezolucji s. Adelmana: „Senat wzywa Rząd, by przystąpił do zbadania położenia drobnego przemysłu i handlu w Państwie i by przedłożył wnioski w sprawie wydatnego poparcia przemysłu i handlu, a w szczególności przez szeroką organizację kredytu rękodzielniczego i kupieckiego”. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.39" who="#TadeuszKaniowski">Przystępujemy do części 11 — Ministerstwo Komunikacji. Rezolucje komisji 1, 2 i 3 uważam za przyjęte. Do rezolucji 4 jest poprawka, żeby zamiast „Senat wzywa Ministerstwo Komunikacji” było „Senat wzywa Rząd”. Nie słyszę sprzeciwu, rezolucję z tą zmianą uważam za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-12.40" who="#TadeuszKaniowski">Przystępujemy do rezolucji 5.</u>
          <u xml:id="u-12.41" who="#komentarz">(S. Biały: Proszę o oddzielne głosowanie słów; „oraz przypomina rezolucję, uchwaloną przy budżecie 1925 r., tyczącą się zorganizowania podsekretarjatu stanu dla lotnictwa cywilnego”.)</u>
          <u xml:id="u-12.42" who="#TadeuszKaniowski">Proszę p. Sekretarza o odczytanie pierwszej części tej rezolucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do wybitnego dotowania działu lotnictwa w budżecie Ministerstwa Komunikacji, przeniesienia odpowiednich pozycji, tyczących się lotnictwa z działu przedsiębiorstw do działu administracji”.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą częścią rezolucji, aby wstali. Większość. Pierwsza część rezolucji przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#AntoniBanaszak">Proszę o odczytanie drugiej części.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AntoniBanaszak">„oraz przypomina rezolucję, uchwaloną przy budżecie 1925 r., tyczącą się zorganizowania podsekretarjatu stanu dla lotnictwa cywilnego”.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą drugą częścią rezolucji, aby wstali. Mniejszość. Ta część rezolucji upadła.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy do rezolucji 6. Sądzę, że jest nieaktualna?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Jest aktualna.)</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#AntoniBanaszak">Proszę p. Sekretarza o odczytanie jej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do przygotowania ustawy o Ministerstwie Komunikacji, do któregoby to Ministerstwa włączone zostały: a) Generalna Dyrekcja Kolei Państwowych, b) Generalna Dyrekcja Poczt i Telegrafów, c) Ministerstwo Robót Publicznych”.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(S. Zdanowski: W budżecie niema ministerstwa. S. Thullie: Zamiast Generalna Dyrekcja, powinno być Ministerstwo Poczt i Telegrafów.)</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#AntoniBanaszak">To jest skreślone, więc pozostajemy przy Generalnej Dyrekcji, to jest właściwie in partibus infidelium. Proszę Senatorów, którzy są za wnioskiem komisji, żeby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta. Do rezolucji 7 niema żadnych objekcji.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#AntoniBanaszak">Dalej jest rezolucja s. Bodka w roneo. Proszę p. Sekretarza o odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, by w najbliższym czasie uskutecznił awanse tych urzędników pocztowych, zwłaszcza w obrębie dyrekcyj pocztowych w Małopolsce, którzy ze względu na szczególnie długi czas służby i dobrą kwalifikację zasługują na posunięcie do wyższego stopnia służbowego. W razie braku systemizowanych posad w danym stopniu należy uskutecznić awanse ad personam bez przenoszenia dotyczących urzędników do innych miejscowości”.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Każdy sobie rzepkę skrobie.)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tylko co odczytaną rezolucją, ażeby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona. Proszę p. Sekretarza o odczytanie następnej rezolucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, by przez upraszczanie dotychczasowego toku urzędowania i punktualne wyasygnowanie odpowiednich kredytów ułatwiał pracownikom pocztowym należyte korzystanie z pomocy sanitarnej również i w tych wypadkach, gdy stan choroby danego pracownika lub członka rodziny wymagać będzie natychmiastowego wezwania lekarza-specjalisty poza lekarzem urzędowym”.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, ażeby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#AntoniBanaszak">Pozostaje jeszcze rezolucja s. Szereszowskiego w dziale „Poczt i Telegrafów”. Proszę p. Sekretarza o odczytanie tej rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Zmiana redakcji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, aby, udzielając zezwolenia swego na wprowadzenie liczników telefonicznych, miał na uwadze przy ustalaniu taryfy stosunki zarobkowe, panujące w kraju, i powszechne zubożenie szerokich warstw społeczeństwa”.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#AntoniBanaszak">Czy s. Szereszowski podtrzymuje tę rezolucję?</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#komentarz">(S. Szereszowski: Podtrzymuję.)</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją s. Szereszowskiego, żeby wstali. Większość, rezolucja przyjęta. Jest jeszcze zmiana w rezolucjach komisyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#AntoniBanaszak">W druku nr. 28, w załączniku 3, na str. 4, rezolucja 5 winna brzmieć:</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, aby uznał pocztę za przedsiębiorstwo państwowe, prowadzone na zasadach samowystarczalności, z którego dochód jednakie powinien być zużytkowany jedynie na rozwój instytucji pocztowo-telegraficznej”.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, ażeby wstali. Stoi większość, i ta rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#AntoniBanaszak">Resztę rezolucji komisyjnych do działu „Poczt i Telegrafów” uważam za przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy teraz do rezolucji do części 12 — Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych. Do rezolucji 1 i 2 niema objekcji. Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji nr. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do poddania gruntownej rewizji stosowaną dotychczas przez departament weterynarii metodę zwalczania wścieklizny”.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#AntoniBanaszak">Rezolucja czwarta nie budzi wątpliwości. Przyjęta. Przystępujemy do rezolucji piątej. Proszę ją odczytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do przestrzegania, by system meljoracyj rolnych, podlegających Ministerstwu Rolnictwa i Dóbr Państwowych, był zastosowany do systemu meljoracyj rzecznych, podlegających temuż Ministerstwu”.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy do rezolucji szóstej. Proszę ją odczytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, by przy udzielaniu pożyczek z funduszów Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych po przez Państwowy Bank Rolny w wypadkach, gdzie Bank Rolny wymaga gwarancji samorządu…” Marszałek:</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#AntoniBanaszak">Wiec tu jest tylko obiekcja przez s. Thulliego podniesiona, że słowo: „po” w trzeciej linji jest zupełnie zbyteczne.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Nie było go nawet w tekście pierwotnym.)</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#AntoniBanaszak">Więc tę rezolucję z tą zmianą uważam za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#AntoniBanaszak">Co do rezolucji 7 niema objekcji. Co do 8 także niema objekcji. Dziewiątą proszę odczytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych, by broniło od wszelkich prób reglamentacji cen sprzedaży”.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Biuro nie jest zgodne, musi nastąpić głosowanie przez drzwi. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, żeby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Po głosowaniu)</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#AntoniBanaszak">Wynik głosowania następujący: za rezolucją głosowało senatorów 45. przeciw 20, rezolucja przeszła. Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji s. Kędziora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, ażeby w myśl rezolucji Sejmu Ustawodawczego z dnia 26 października 1921 r. przedłożył Izbom Ustawodawczym projekt ustawy o popieraniu mniejszych meljoracji, przewidzianych w art. 12 ustawy z dnia 26 października 1921 r. (Dz. Ustaw Rz. P. nr. 91, poz. 671.)” Marszałek:</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, ażeby wstali. Stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#AntoniBanaszak">Część 12 — Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych — załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy do części 13 — Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Proszę p. Sekretarza o odczytanie 1 rezolucji komisyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, by zaprzestał zwijania szkół polskich na kresach”.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość. Rezolucja przyjęta. Proszę p. Sekretarza o odczytanie drugiej rezolucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, by polecił władzom w razie reorganizacji szkół umożliwienie uczniom niższych klas szkół wiejskich korzystanie ze szkoły w miejscowości, którą zamieszkują, o ile taka szkoła tam istnieje”.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#AntoniBanaszak">Co do 3 rezolucji niema objekcji.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#AntoniBanaszak">Proszę p. Sekretarza o odczytanie 4 rezolucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do zaprzestania dalszej rozbudowy szkolnictwa specjalnego, aż do wykończenia sieci szkół dla dzieci normalnych”.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#AntoniBanaszak">Rezolucja 5 nie budzi wątpliwości. Tak samo rezolucja 6 i 7.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#AntoniBanaszak">Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji 8.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, aby w należytej mierze udzielił subwencji szkołom powszechnym, prowadzonym w języku hebrajskim lub żydowskim, o ile szkoły te wykazują odpowiednią frekwencję i odpowiadają pedagogicznym wymogom.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona. Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji 9.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, aby zorganizował należyty nadzór państwowej władzy szkolnej nad nauką przedmiotów judaistycznych w szkołach i powołał do wykonania tego nadzoru ludzi odpowiednio wykwalifikowanych”.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Po głosowaniu)</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#AntoniBanaszak">Wynik głosowania następujący: za rezolucją komisji głosowało 33 senatorów, przeciw 38. Rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#AntoniBanaszak">Do rezolucji 10 niema objekcji. Co do rezolucji 11…</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#komentarz">(S. Biały: Proszę o oddzielne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#AntoniBanaszak">Proszę p. Sekretarza o odczytanie tej rezolucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, aby przy układaniu budżetu na przyszłość została wydatnie podniesiona dotacja na zakłady uniwersyteckie”.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, ażeby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#AntoniBanaszak">Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji 12.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, by zechciał wydatniej poprzeć dążenia czynnego nauczycielstwa do uzupełnienia swego wykształcenia ogólnego i zawodowego na Państwowych Wyższych Kursach Nauczycielskich, a mianowicie przez udzielanie większej liczby płatnych urlopów, względnie urlopów płatnych za zwrotem kosztów zastępstwa na dogodnych dla nauczycielstwa warunkach, umożliwiających wpłatę tych kosztów w ciągu przynajmniej lat trzech od daty rozpoczęcia urlopu”.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, ażeby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#AntoniBanaszak">Rezolucja 13 nie budzi objekcji, tak samo rezolucja 14.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy do rezolucji w roneo. Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do jak najrychlejszego uregulowania ustawodawstwa szkolnego w woj. Śląskiem przez przedłożenie odpowiednich projektów ustaw Sejmowi śląskiemu, oraz zasadniczego uzgodnienia autonomicznego statutu śląskiego z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#komentarz">(S. Biały: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#AntoniBanaszak">Głos ma s. Biały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#StanisławBiały">Proszę o odrębne głosowanie słów: „oraz zasadniczego uzgodnienia autonomicznego statutu śląskiego z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Głosujemy nad pierwszą częścią rezolucji, Proszę Senatorów, którzy są za pierwszą częścią rezolucji, ażeby powstali. Mniejszość. Ta część upadła. Wobec tego druga część jest bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do rezolucji s. Godlewskiego. S. Thullie wnosi, ażeby głosować odrębnie słowa: „na fundusz obrotowy dla klinik uniwersyteckich, potrzebny”.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją s. Godlewskiego z wyłączeniem tych słów, aby wstali. Większość. Rezolucja przyjęta. Teraz głosujemy nad zakwestjonowanemi słowami: „na fundusz obrotowy dla klinik uniwersyteckich, potrzebny”. Proszę Senatorów, którzy są za temi słowami, żeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość. Rezolucja przyjęta bez tych słów. Przystępujemy do rezolucji s. Kopcińskiego pod nr. 3.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#komentarz">(S. Zdanowski: Wnoszę o imienne głosowanie nad trzecią rezolucją.)</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę o poparcie. Poparcie dostateczne. Zarządzam imienne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Chciałbym tylko zwrócić uwagę, że dotychczas ani w Sejmie, ani w Senacie nie praktykowało się głosowanie nad rezolucjami imiennie. My nawet to poparliśmy, ale zwracam na to uwagę.)</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#WojciechTrąmpczyński">Ale Regulamin tego nie wyklucza.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją: „Senat wzywa Rząd do cofnięcia rozporządzenia Kierownika Ministerstwa W. R. i O. P. p. Bartla z dnia 9 grudnia 1926 r. o nauce szkolnej religji katolickiej”, żeby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#komentarz">(Po obliczeniu)</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#WojciechTrąmpczyński">Wynik głosowania następujący: za rezolucją głosowało senatorów 17, przeciw 47, 6 kartek oddano białych. Zatem rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#WojciechTrąmpczyński">Wynik imiennego głosowania na str. 35 i 36.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do rezolucji 4 s. St. Nowaka. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do przywrócenia do pierwotnego stanu Państwowego Instytutu Nauczycielskiego i Państwowego Instytutu Pedagogicznego w Warszawie, które to instytucje zniesione zostały zarządzeniami sanacyjnemi z niezmiernemi szkodami dla rozwoju naszego szkolnictwa i pedagogiki narodowej”.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, ażeby wstali. Mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy do rezolucji 5 s. St. Nowaka. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, ażeby na mocy ustawy z 17 lutego 1922 r. o budowie szkół udział swój w kosztach budowy szkół pokrywał nietylko gotówką, ale także przez dostarczanie drzewnego materjału budowlanego z lasów państwowych, a to celem ułatwienia i przyspieszenia akcji rozbudowy szkół w Państwie Polskiem”.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#AntoniBanaszak">Jest wniosek o imienne głosowanie. Proszę o poparcie. Poparcie dostateczne, proszę pp. Sekretarzy o zajęcie się imiennem głosowaniem. Proszę Senatorów, którzy są za rezolucją s. St. Nowaka, aby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#komentarz">(Po obliczeniu)</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#AntoniBanaszak">Wynik głosowania następujący: za rezolucją głosowało 64 senatorów, dwóch oddało białe kartki.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#komentarz">(Wesołość.)</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#AntoniBanaszak">Wynik imiennego głosowania na str. 37 i 38.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#AntoniBanaszak">Głosujemy teraz nad rezolucją 6 s. Sicińskiego. Proszę o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do zastosowania ustawy z dnia 31 Iipca 1924 r. (Dz. Ust. Rz. P. Nr. 79) do szkół średnich, a to celem złączenia gimnazjów polskich z niskiemi na dwujęzyczne we Lwowie, Przemyślu, Kołomyi, Stanisławowie i Tarnopolu od dnia 1 Iipca 1927 r.”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi większość. Rezolucja przyjęta. W ten sposób Ministerstwo Oświaty jest załatwione.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WojciechTrąmpczyński">Przystępujemy do części 14 — Ministerstwo Robót Publicznych. Rezolucje komisyjne nr. 1, 2, 3 i 4 nie budzą wątpliwości. W rezolucji 5 ma być zmieniony rok 1924 na 1920. Rezolucję 6 uważam za przyjętą, ponieważ też nie budzi wątpliwości, tak samo rezolucję 7. W rezolucji 8 po wyrazie „skoncentrowania” wyraz „tych” skreślić, zaś po wyrazie „prac” ma być wstawione „geodezyjnych”. Uważam te wszystkie rezolucje komisji do Ministerstwa Robót Publicznych za przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji s. Kowalczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, by w możliwie najkrótszym czasie uregulował i załatwił sprawę hipotek istniejącej w Wrocławiu „Provinzial-Hilfskasse”, której prawa i obowiązki po objęciu górnośląskiej części województwa śląskiego przeszły formalnie i materjalnie na Rzeczpospolitą Polską”.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(S. Thullie: Złożyliśmy wniosek o rozdzielenie głosowania nad rezolucją 8. Jest złożony wniosek na piśmie.)</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#AntoniBanaszak">Proszę zatem p. Sekretarza o odczytanie pierwszej części 8 rezolucji komisyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do skoncentrowania prac geodezyjnych zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 29 kwietnia 1919 r. (Dz. Ust. Rz. P. nr. 39 poz. 283) w Ministerstwie Robót Publicznych”.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#AntoniBanaszak">Głosujemy nad tą częścią rezolucji. Proszę Senatorów, którzy są za tą częścią rezolucji, aby wstali. Większość, ta część rezolucji przyjęta. Przedtem był zgłoszony wniosek o oddzielne głosowanie nad drugą częścią tej rezolucji i tylko przez przeoczenie to nie nastąpiło. Proszę p. Sekretarza o odczytanie drugiej części rezolucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#AntoniBanaszak">„oraz do powierzenia temu Ministerstwu reprezentowania tego działu pracy na terenie międzynarodowym”.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą częścią rezolucji, aby wstali. Stoi mniejszość, ta część rezolucji odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy do części 15 — Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#AntoniBanaszak">Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji komisyjnej.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#komentarz">(Głos: W tej rezolucji jest zmiana, jest inna redakcja na str. 11 odbitki roneo.)</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#AntoniBanaszak">Jest to umieszczone w odbitce roneo jako rezolucja s. Popowskiego. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat stwierdza, że obowiązujące w Rzeczypospolitej Polskiej prawo o czasie pracy w obecnych warunkach międzynarodowej konkurencji przemysłowej nie zabezpiecza dostatecznie interesów klas pracujących, i wzywa Rząd, aby znowelizował dekret z dnia 23 listopada 1918 r. i ustawę z dnia 18 grudnia 1919 r. na podstawie zasad konwencji waszyngtońskiej o dniu pracy w przemyśle 8 godzin dziennie i 48 godzin tygodniowo i norm przyjętych przez inne państwa europejskie, z któremi Polska musi konkurować na światowych rynkach zbytu”.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#AntoniBanaszak">Stwierdzam, że ta rezolucja, którą wnosi s. Popowski, różni się od rezolucji komisyjnej tylko słowami: „zasad konwencji waszyngtońskiej o dniu pracy w przemyśle 8 godzin dziennie i 48 godzin tygodniowo”.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#komentarz">(S. Thullie: Proszę o głosowanie według tego, co jest w roneo, osobno trzy ostatnie wiersze od „8 godzin dziennie”.)</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#AntoniBanaszak">Głosujemy zamiast nad rezolucją komisyjną, nad rezolucją s. Popowskiego, jednak w dwóch częściach. Pierwsza część kończy się słowami: „na podstawie zasad konwencji waszyngtońskiej o dniu pracy w przemyśle”.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#komentarz">(S. Kopciński: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#AntoniBanaszak">Proszę o poparcie dla imiennego głosowania. Poparcie nie jest dostateczne. Głosujemy więc nad pierwszą częścią rezolucji. Proszę Senatorów, którzy są za pierwszą częścią, żeby wstali. Stoi większość. Ta część przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy do głosowania drugiej części: „8 godzin dziennie i 48 godzin tygodniowo i norm przyjętych przez inne państwa europejskie, z któremi Polska musi konkurować na światowych rynkach zbytu”. Proszę Senatorów, którzy są za tą częścią rezolucji, aby wstali. Biuro nie jest zgodne, musi nastąpić głosowanie przez drzwi. Proszę Senatorów, którzy są za tą częścią rezolucji, ażeby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#komentarz">(Po głosowaniu)</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#AntoniBanaszak">Wynik głosowania następujący: za drugą częścią rezolucji s. Popowskiego głosowało senatorów 37, przeciw 31, i ta część rezolucji została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#AntoniBanaszak">Rezolucja 1 s. Osińskiego. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, by w części 15 budżetu — Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej — z działu 6 § 12 „Opieka nad emigrantami i ich rodzinami” z kwoty 850.000 zł wyasygnował 75.000 zł na budowę domów polskich we Francji”.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy do rezolucji 2. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do roztoczenia skuteczniejszej opieki nad zakładami wychowawczo-karnemi. Opiekę taką winno wykonać Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej”.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#AntoniBanaszak">Teraz jest rezolucja s. Thulliego. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, aby odstąpił od zamiaru przedstawienia do podpisu Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej rozporządzenia, wprowadzającego daleko idące uprawnienia Rządu w stosunku do instytucji dobroczynnych, które byt swój i rozwój zawdzięczają inicjatywie prywatnej. Interwencja Rządu w stosunku do takich instytucji musiałaby być jaknajściślej określona i ograniczona wyłącznie względami moralności i porządku publicznego. Taka interwencja już dziś jest możliwa. Wychodzenie poza te granice jest niedozwolonem wdzieraniem się do samorządu instytucji od Rządu niezależnych, grozi zarazem zupełnym zanikiem twórczej inicjatywy osób prywatnych w dziedzinie dobroczynności”.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, ażeby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#AntoniBanaszak">Przystępujemy do rezolucji 5 senatorów Popowskiego i Thulliego. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat, stwierdzając, że w interesie klas pracujących leży natychmiastowe zapoczątkowanie budowy przez pracodawców domów mieszkalnych dla robotników, wzywa Rząd: a) do przyznania ulg podatkowych dla takich budynków, b) do nowelizacji ustawy o ochronie lokatorów z dnia 11 kwietnia 1924 r. (art. 2 p. e) w kierunku przyznania pracodawcy prawa rozporządzania służbowemi mieszkaniami wyłącznie na rzecz zatrudnionych u nich pracowników”.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Prosiłbym o rozdzielenie głosowania, żeby głosować oddzielnie punkt a i punkt b.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Proszę Senatorów, którzy są za częścią a) rezolucji, ażeby wstali. Stoi większość, ta część przyjęta. Proszę Senatorów, którzy są za częścią b) tej rezolucji, ażeby wstali. I tu stoi większość, cała rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do rezolucji nr. 6 s. Średniawskiego. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, ażeby przedłożył Izbom Ustawodawczym nowelę do ustawy o 8-godzinnym dniu pracy w tym kierunku, że ustawa o 8-godzinnym dniu pracy nie ma zastosowania: a) przy robotach sezonowych budowlanych, b) przy robotach, wykonywanych osobiście przez rzemieślników”.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#komentarz">(S. Koerner: Proszę o rozdzielenie głosowania nad punktami a) i b).)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Głosujemy nad a). Proszę Senatorów, którzy są za częścią rezolucji pod a), aby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi większość, ta część rezolucji przyjęta. Teraz głosujemy nad częścią rezolucji pod b): „przy robotach, wykonywanych osobiście przez rzemieślników”. Proszę Senatorów, którzy są za punktem b) rezolucji, aby wstali. I tu stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WojciechTrąmpczyński">Przechodzimy do rezolucji pod 7) s. Średniawskiego. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd, aby przedłożył Izbom Ustawodawczym nowelę do ustawy o ubezpieczeniach w kasach chorych w tym kierunku, by świadczenia, nałożone tą ustawą na płatników, nie przekraczały możności gospodarczej i finansowej płatnika”.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta. Tem samem Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej załatwione.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#AntoniBanaszak">Przechodzimy do rezolucji do części 16 — Ministerstwo Reform Rolnych. Do rezolucji komisyjnej pod 1) jest wniosek o głosowanie w dwóch częściach. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do przyspieszenia likwidacji serwitutów w lasach państwowych i wniesienia ustawy zniesienia służebności na majątkach prywatnych na rzecz majątków kościelnych”.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(S. Bielawski: Tu jest błąd, powinno być „i wniesienia ustawy o zniesieniu służebności”.)</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#AntoniBanaszak">Naturalnie. Chwilowo głosujemy tylko nad pierwszą częścią, t. j. „Senat wzywa Rząd do przyspieszenia likwidacji serwitutów w lasach państwowych”. Proszę Senatorów, którzy są za tą pierwszą częścią, żeby wstali. Stoi większość. Pierwsza część przyjęta. Przystępujemy do części drugiej: „ i wniesienia ustawy o zniesieniu służebności na majątkach prywatnych na rzecz majątków kościelnych”. Proszę Senatorów, którzy są za tą częścią rezolucji, żeby wstali. I tu stoi większość, przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#AntoniBanaszak">Do rezolucji 2 jest poprawka stylistyczna i prawnicza. Zamiast: „Senat wzywa Rząd, aby przedłożył ustawę dla wywołania hipotek dla małej własności” ma być: „Senat wzywa Rząd, aby przedłożył ustawę o założeniu ksiąg gruntowych dla małej własności”, bo do założenia ksiąg muszą być hipoteki wywołane. Z tem uważam rezolucję za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#AntoniBanaszak">Dalej 3 rezolucja także budzi pewne wątpliwości stylistyczne i prawnicze. Komisja wnosi: „Senat wzywa Rząd, aby przyśpieszył wydanie ustawy o uregulowaniu tytułów własności hipotek dla osadników wojskowych, jak darmowych, tak i opłatnych”. Mojem zdaniem zupełnie wystarczy, aby napisać: „Senat wzywa Rząd, aby przyśpieszył wydanie ustawy o uregulowaniu tytułów własności dla osadników wojskowych”.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#komentarz">(Głos: Słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#AntoniBanaszak">Więc uważam rezolucję z tą zmianą za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#AntoniBanaszak">Teraz rezolucja 4. Proszę ją odczytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do przyśpieszenia likwidacji t. zw. popówek, przewłaszczenia osiadłych na majątkach kolonistów z wywołaniem na nich hipotek”.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją komisyjną, żeby wstali. I tu stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#AntoniBanaszak">Rezolucja 5 nie budzi wątpliwości, 6, 7 i 8 także.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#AntoniBanaszak">Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji 9.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do opracowania noweli do ustawy o reformie rolnej, zmierzającej do niepodzielności gospodarstw poza pewnem minimum”.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#AntoniBanaszak">Proponowałbym, ażeby zamiast „poza pewnem minimum” napisać „poniżej pewnego minimum”.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#komentarz">(Głos: Słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość. Rezolucja w tej formie przyjęta. Proszę p. Sekretarza o odczytanie rezolucji 10.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do złączenia w jedną całość Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych i Ministerstwa Reform Rolnych”.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#AntoniBanaszak">Rezolucje 11 i 12 nie budzą wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#AntoniBanaszak">Jest jeszcze rezolucja s. Jackowskiego w odbitce roneo. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do opracowania ustawy mocą której przy wszelkiej parcelacji figurujące na hipotece sumy będą wykreślone bez żadnych szczególnych formalności po złożeniu do depozytu sądu kwot, odpowiadających pretensjom zahipotekowanym”.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#AntoniBanaszak">W ten sposób Ministerstwo Reform Rolnych załatwione.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#AntoniBanaszak">Pozostają jeszcze „Emerytury”. Jest tu rezolucja komisji, która nie budzi wątpliwości. Pozatem są dwie rezolucje s. Kaniowskiego. Proszę p. Sekretarza o ich odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do wydania emerytom legitymacji kolejowych”.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#AntoniBanaszak">Proszę p. Sekretarza o odczytanie drugiej rezolucji s. Kaniowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#AntoniBanaszak">„Senat wzywa Rząd do wniesienia noweli do ustawy emerytalnej w tym duchu, by nauczycielom szkół powszechnych, którzy mają egzamin zawodowy, wymagany do ustalenia w zawodzie za dyspensę od matury seminarjalnej, zaliczono do emerytury wszystkie lata służby nauczycielskiej, policzonej im już do wysługi lat, o ile służbę przed uzyskaniem egzaminu pełnili w szkołach publicznych w pełnym wymiarze godzin”.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#AntoniBanaszak">Proszę Senatorów, którzy są za ostatnią rezolucją s. Kaniowskiego, aby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#AntoniBanaszak">O ile nie zaszedł jakiś błąd, głosowanie nad budżetem i rezolucjami jest załatwione. Nie słyszę protestu. Tem samem porządek dzienny jest wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#komentarz">(S. Woźnicki: Stwierdzenie ewentualnych błędów do kogo należy?)</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#AntoniBanaszak">W Sejmie to tak robiłem, że referent, przewodniczący komisji i ja zbieraliśmy się i jeżeli był oczywisty błąd, to uzgadnialiśmy, a jak nie było zgody, to musiało tak pozostać.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#komentarz">(S. Woźnicki: A jeżeli kto z nas zauważy błąd?)</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#AntoniBanaszak">W takim razie w poniedziałek musiałaby nastąpić rekapitulacja.</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#AntoniBanaszak">Następne posiedzenie odbędzie się w poniedziałek o godz. 10 rano. Na porządku dziennym: ustawa skarbowa i drobne ustawy.</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#AntoniBanaszak">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 7 min. 45 wiecz.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>