text_structure.xml 55.3 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(W dniu 3 grudnia 1981 r. Komisja Handlu Zagranicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Stanisława Gębali (PZPR) omówiła przygotowania Ministerstwa Handlu Zagranicznego i całego aparatu handlu zagranicznego do reformy gospodarczej z uwzględnieniem sprawy nadawania uprawnień jednostkom produkcyjnym do prowadzenia działalności w dziedzinie handlu zagranicznego.)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(W posiedzeniu uczestniczył minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, Ministerstwa Finansów, Urzędu Rady Ministrów, Głównego Urzędu Ceł, Polskiej Izby Handlu Zagranicznego i przedsiębiorstw handlu zagranicznego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Sprawozdawca">Przewodniczący poinformował, że na posiedzenie zostali zaproszeni również przedstawiciele komisji handlu zagranicznego Komitetu Dzielnicowego PZPR Warszawa Śródmieście, działającego aktywnie na polu handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Sprawozdawca">W uzupełnieniu dostarczonej posłom Informacji, problemy będące przedmiotem porządku dziennego zreferował minister Tadeusz Nestorowicz.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Sprawozdawca">Istotą reformy gospodarczej jest odejście (przynajmniej jako rozwiązanie docelowe) - powiedział mówca - od nakazowo-rozdzielczych metod kierowania gospodarką na rzecz zastosowania instrumentów ekonomicznych. Zmianami tymi w sferze handlu zagranicznego objęte zostały procesy planowania, w tym zasady sterowania importem oraz systemu finansowego. W ramach sterowania bezpośredniego, szczególnie istotną rolę wypełniać będą nowe zasady polityki udzielania zezwoleń przywozu i wywozu oraz polityki nadawania uprawnień do prowadzenia handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Sprawozdawca">Zmiana w systemie planowania obrotów i płatności w handlu zagranicznym polega przede wszystkim na odstąpieniu od hierarchicznego podporządkowania planów przedsiębiorstw planowi centralnemu. Podmiotami planu będą przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Sprawozdawca">Powiązania między planami przedsiębiorstw handlu zagranicznego a planami przedsiębiorstw produkcyjnych zapewnione zostaną przez system umów cywilno-prawnych, określających wzajemne zobowiązania stron, przy czym zgodnie z ustawą o przedsiębiorstwach państwowych, organ założycielski ma prawo nałożyć na przedsiębiorstwo obowiązek wprowadzenia do planu zadania, lub wyznaczyć je poza planem w przypadkach potrzeb obrony kraju, klęski żywiołowej lub wykonania zobowiązań międzynarodowych. Organ założycielski jest obowiązany w takim przypadku zapewnić przedsiębiorstwu niezbędne środki.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Sprawozdawca">Centralny plan handlu zagranicznego nie będzie miał, jak dotychczas, podziału według resortów będących podmiotami planów, lecz będzie określony według celów ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Sprawozdawca">W okresie przejściowym niezbędna będzie częściowa reglamentacja środków dewizowych na import. Poza rozdzielnictwem środków na zakup podstawowych surowców i materiałów oraz na cele inwestycji centralnych istotnym rozwiązaniem będzie stworzenie możliwości uzyskiwania bezpośrednio przez producentów środków na import w zależności od potrzeb zaopatrzeniowych, na zasadzie pozyskania części wpływów dewizowych pochodzących z eksportu towarów zrealizowanego przez tych producentów.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Sprawozdawca">Obok systemu powiązań cywilno-prawnych najistotniejszą rolę odgrywać będzie system oddziaływania ekonomicznego. Jego podstawę będzie tworzył system parametrów, w ramach którego czołowe miejsce zajmować mają: kurs walutowy, system cen i stawki celne.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Sprawozdawca">Reforma musi w sposób zasadniczy wpłynąć na zmianę struktury organizacyjnej Ministerstwa Handlu Zagranicznego, musi być dostosowana do wybitnie funkcjonalnego działania tego resortu.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Sprawozdawca">Minister Handlu Zagranicznego będzie mógł przyznawać uprawnienia producentom do prowadzenia handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Sprawozdawca">Uprawnienia do handlu z zagranicą będą przyznawane przede wszystkim na eksport towarów przetworzonych i usług, pochodzących z własnej działalności statutowej. Występuje także możliwość przyznania uprawnień na import towarów i usług związanych z wykonywaniem działalności statutowej wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Sprawozdawca">Szersze niż dotychczas przyznanie uprawnień do prowadzenia działalności handlu zagranicznego, w tym także jednostkom drobnej wytwórczości, zmieni w sposób zasadniczy dotychczasową strukturę aparatu handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Sprawozdawca">Z uchwały rządu z 30 listopada br., o zasadach działalności przedsiębiorstw państwowych w 1982 r. wynikają bardzo ważne zadania dla Ministerstwa Handlu Zagranicznego co najmniej w dwojakim zakresie:</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Sprawozdawca">Po pierwsze postawione zostało zadanie wydania niezbędnych aktów prawnych o charakterze wykonawczym, do których m. in. należą:</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Sprawozdawca">- zarządzenie w sprawie szczegółowych zasad rozliczeń finansowych w handlu zagranicznym (wspólnie z ministrem finansów), - zarządzenie w sprawie odpisów dewizowych od wpływów na finansowanie importu, - zarządzenie w sprawie pozwoleń na przywóz i wywóz w handlowym obrocie towarowym.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Sprawozdawca">Po drugie - wystąpi pilna potrzeba merytorycznego przygotowania kadr resortu handlu zagranicznego, a także producentów do wdrożenia zasad reformy wynikających z postanowień uchwały Rady Ministrów w sprawie zasad działalności przedsiębiorstw państwowych w 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Sprawozdawca">W toku dotychczasowej dyskusji zarysowały się trzy problemy kontrowersyjne. Pierwszy dotyczy ustawy o koncesjonowaniu, której nadano już kształt ostateczny, i która w najbliższym czasie zostanie przedłożona przez rząd w ramach całego pakietu ustaw. Byli mianowicie zwolennicy praktyki pełnej liberalizacji, inni zaś prezentowali pogląd, że proces ten powinien być poddany pewnym zmianom i ta druga koncepcja zwyciężyła. Chodzi o to, żeby do tych spraw podchodzić w sposób uzasadniony rachunkiem ekonomicznym. Wpłynęło dotychczas kilkadziesiąt podań dotyczących przyznania odpowiednich uprawnień. Przy okazji mówca poinformował, że na Węgrzech ok. 70 przedsiębiorstw ma uprawnienia do bezpośredniego prowadzenia spraw importu i eksportu.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Sprawozdawca">Drugi problem dotyczy kursów przeliczeniowych. Ustalenie wysokiego poziomu kursów miało swoich zwolenników i przeciwników; ci ostatni wskazywali, że zbyt wysokie kursy sankcjonują wyrównywanie z budżetu państwa niegospodarności w zakładzie pracy. Przyjęto zasadę, że wysokość kursu musi gwarantować 80% opłacalnego eksportu. Resztę, to znaczy 20% eksportu (nieefektywnego) dopuszczać się będzie tylko wówczas, jeżeli wymagać tego będzie bilans płatniczy państwa. Prawdopodobnie przyjęty kurs w wysokości 80 zł za 1 dolara oraz stworzony będzie odpowiedni system dopłat do 100 zł za 1 dolara. Wymaga to przeliczeń w skali budżetu państwa, żeby znaleźć środki na tę operację.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Sprawozdawca">Sprawa jest bardzo delikatna. Trzeba szukać takich rozwiązań systemowych (dopłaty i subwencje), które by nie kolidowały z faktem udziału Polski w GATT. Dotyczy to rozwiązań zarówno w nazewnictwie, jak i w systemie, by nie wyciągnięto błędnego wniosku, że Polska stosuje subwencje dla eksportu (groziłyby wówczas procesy o dumping). Tym tłumaczy się czasami niezrozumiałe nazewnictwo.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Sprawozdawca">W sprawię odpisów dewizowych przyjęto zasadę, opierającą się na wyliczeniach komputerowych, że około 500 fabryk będzie miało prawo do nabywania dewiz w relacji odpowiadającej eksportowi. Fabryki te będą miały swoje konta w Banku Handlowym, na które wpływałyby odpisy w walutach wymienialnych. Kwoty te byłyby do wykorzystania na potrzeby importowe danego zakładu lub jego kooperantów.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Sprawozdawca">Trzeba przede wszystkim wyjaśnić, że w odrębny sposób będą uregulowane sprawy eksportu surowcowego. Jeżeli to uwzględnić, że eksport objęty proponowanymi przepisami o odpisach dewizowych dla producentów wyniósłby około 10 mld zł dew. w skali rocznej.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Sprawozdawca">Resort handlu zagranicznego, jako jeden z pierwszych, rozpoczął szkolenie w zakresie reformy gospodarczej, żeby zorientować pracowników, w jakich warunkach będą działali w 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Sprawozdawca">Na zakończenie swego wystąpienia, minister T. Nestorowicz podał kilka uwag o eksporcie do I obszaru płatniczego. Umowy handlowe z krajami tego obszaru mają charakter obligatoryjny. Można tu działać dwoma systemami: po pierwsze - parametrycznym, stwarzającym takie warunki ekonomiczne, żeby kierunek eksportu był dla zakładu obojętny, po drugie - jeżeli to nie pomoże, rząd będzie musiał korzystać z uprawnień wynikających z funkcji organu założycielskiego, zgodnie z ustawą o przedsiębiorstwie państwowym.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Sprawozdawca">Koreferat wygłosił poseł Piotr Skórzewski (PZPR).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełPiotrSkórzewski">Wizytacja poselska objęła BHZ „H. Cegielski” - Poznań, PHZ „Bumar” - Warszawa i PHZ „Metalexport” - Warszawa.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełPiotrSkórzewski">Biuro Handlu Zagranicznego, działające na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym w Zakładach „H. Cegielski” w Poznaniu obejmuje na zasadach wyłączności: eksport i import siłowni i silników okrętowych wraz z zespołami i częściami zamiennymi. Import kooperacyjny związany z produkcją i sprzedażą siłowni i silników okrętowych oraz usługi związane z tym eksportem i importem.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełPiotrSkórzewski">Biuro zatrudnia 101 osób. Obroty na 1 zatrudnionego osiągnięto najwyższe w 1978 r. tj. 3, 8 mln zł dew., natomiast w roku 1980 spadły, one do 2, 7 mln zł. dewizowych. Biuro zrealizowało eksport wyrobów w 1979 r. na sumę 209,2 mln zł. dew., natomiast w 1980 r. 189,1 mln zł dew. Import w 1979 r. wyniósł 103,1 mln zł dew., natomiast w 1980 r. wyniósł 84, 5 mln zł dew.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełPiotrSkórzewski">BHZ - H. Cegielski oprócz obsługi własnego przedsiębiorstwa obsługuje również dwa inne przedsiębiorstwa produkujące silniki okrętowe.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełPiotrSkórzewski">Z przeprowadzonej dyskusji wynikają następujące spostrzeżenia:</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PosełPiotrSkórzewski">1. Organizacyjne usytuowanie BHZ w przedsiębiorstwie nie wymaga zmian organizacyjnych i może spełniać swe funkcje po wprowadzeniu reformy gospodarczej, 2. W przypadku przeznaczenia tych samych wyrobów na eksport bezpośredni oraz dla kooperacji do wyrobów przeznaczonych na eksport, prawidłowe relacje cen będą decydowały o właściwym rozwoju eksportu oraz o właściwym wyborze kierunku sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PosełPiotrSkórzewski">3. Wg oceny BHZ „H. Cegielski”, przeliczniki dewizowe w eksporcie i imporcie winny wynosić tę samą wartość. Proponowano 65 zł za 1 dolara jest nieprawidłowe i winno wynieść 100 zł. Jest to temat do dyskusji, 4. Całość zagadnień związanych z handlem zagranicznym wymaga uregulowania odpowiednimi przepisami. Wiemy, że to się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PosełPiotrSkórzewski">5. Uchwała dająca możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę powoduje nieprzewidziany duży odpływ ludzi o wysokich kwalifikacjach. Istnieje potrzeba rozważenia sprawy możliwości przesunięcia terminu odchodzenia na emeryturę lub możliwość zatrudnienia tych ludzi przez pewien czas, zachowując im część emerytury.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PosełPiotrSkórzewski">6. W ZPM „H. Cegielski” eksport części zamiennych jest bardzo opłacalny oraz istnieją duże możliwości tego eksportu. Jedyną przeszkodą jest niedostateczne zatrudnienie (niskie płace). Zakłady mają pełny park maszynowy do tej produkcji, a eksport ma wyższą opłacalność.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PosełPiotrSkórzewski">Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Bumar” prowadzi eksport maszyn budowlanych i dźwigowych oraz wyłączny import tych wyrobów, które nie są produkowane w kraju.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PosełPiotrSkórzewski">Spostrzeżenia:</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PosełPiotrSkórzewski">1. W związku z likwidacją Zjednoczeń podjęto prace mające na celu utworzenie spółki z producentami maszyn budowlanych i drogowych.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PosełPiotrSkórzewski">2. Zdaniem Kierownictwa PHZ „Bumar”, istnieje potrzeba wspólnego zainteresowania producentów oraz przedsiębiorstw handlu zagranicznego wynikami ekonomicznymi z handlu zagranicznego. Sprzyjać temu mą spółka.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PosełPiotrSkórzewski">„Metalexport” prowadzi eksport i import obrabiarek, pras, komponentów obrabiarkowych, urządzeń do obróbki powierzchni metali, urządzeń transportu technologicznego oraz kompletnych obiektów przemysłu elektromaszynowego, a także narzędzi.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PosełPiotrSkórzewski">Przewidywane wykonanie eksportu w 1981 r. w poszczególnych branżach powinno wynieść:</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PosełPiotrSkórzewski">[tabela]</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PosełPiotrSkórzewski">Przedsiębiorstwo Metalexport przewiduje eksport w 1982 r.: I Obszar 1.000 mln zł dew. II Obszar 400–410 mln zł dew.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PosełPiotrSkórzewski">Obroty ogółem w 1981 r. wyniosą 2. 800 mln zł dewizowych. Zatrudnienie ogółem wynosi 1.110 ludzi.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PosełPiotrSkórzewski">Obroty na 1 zatrudnionego wynoszą 2, 57 mln zł dewizowych. W 1982 r. obroty spadną o 9,4% tj. o.260 mln zł dew., co będzie miało wpływ na marże, koszty, zatrudnienie, fundusz płac oraz zysk.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PosełPiotrSkórzewski">Przedsiębiorstwo posiada 14 spółek, które zatrudniają 250 ludzi, w tym 90 pracowników polskich. Przez sieć spółek realizuje się 50–60% eksportu w II obszarze.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PosełPiotrSkórzewski">Spostrzeżenia:</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#PosełPiotrSkórzewski">Zorganizowane i prowadzone przez MEX spółki (jest ich 14) przynoszą przewidywane efekty.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PosełPiotrSkórzewski">2, Posiadane kontakty handlowe, wyspecjalizowany aparat przemawiają za utrzymaniem tego przedsiębiorstwa. Pozostaje jedynie wybór podległości (MHZ i MHiAPM).</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#PosełPiotrSkórzewski">3. Nieprawidłowe przeliczniki dewizowe w eksporcie do II obszaru powodują brak zainteresowania producentów eksportem w tym kierunku. Relacje w eksporcie do krajów i obszaru są bardzo korzystne. Dobrze, jeżeli będzie dla przedsiębiorstwa obojętne - w którym kierunku ma eksportować.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#PosełPiotrSkórzewski">4. Przewidywane dotacje będą ujemnie oddziaływać na zainteresowanie eksportem, 5. Istnieje pilna potrzeba zrewidowania programu produkcji obrabiarek. Zbyt dużo obrabiarek przewiduje się do importu. Obrabiarki te można wyprodukować w kraju.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełZygmuntJędrzejewski">Słyszeliśmy, że ok. 500 fabryk ma mieć konta w Banku Handlowym, ale czy wiadomo jaki będzie procent odpisów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełZdzisławaSudyka">Nie usłyszeliśmy, czy rozpatrywane problemy przedstawione zostały w projekcie uchwały o nadaniu statutu Ministerstwu Handlu Zagranicznego. Trwa stan niepewności prawnej. Według założeń reformy gospodarczej, w odniesieniu do przedsiębiorstw handlu zagranicznego funkcję organu założycielskiego powinno pełnić Ministerstwo Handlu Zagranicznego, a według projektu ustawy - ministrowie gałęziowi. Jak w tej sytuacji MHZ może pełnić funkcje koordynacyjne? Będą dwa ośrodki zarządzania. Nie można tego pozostawić do uzgodnień między ministrami, gdyż byłoby to wbrew ustawie o przedsiębiorstwie państwowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełJózefGórniak">Założenia reformy gospodarczej wywołały burzę w centralach handlu zagranicznego i w samym resorcie. Są liczne skargi, wnioski i nowe koncepcje. Czy wszystkie te materiały rozważano? Jak głęboko zszedł resort w dyskusji nad reformą gospodarczą w handlu zagranicznym? Czy projekty rozporządzeń i inne akty normatywne były przedyskutowane? Czy są znane pracownikom - ekonomistom, związkom, organizacjom partyjnym i młodzieżowym? Czy mamy obecnie do czynienia z materiałami, które uzyskały pełną akceptację w zainteresowanych zespołach?</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełJózefGórniak">Poseł Bogusław Droszcz (ZSL) : Polska Izba Handlu Zagranicznego spełnia wiele funkcji, m.in. funkcję informacyjną dla swoich ponad tysiąca członków oraz funkcje konsultacyjne i interwencyjne. Jaka będzie jej organizacja i podległość w świetle nowych przepisów o reformie gospodarczej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełZdzisławaSudyka">W Gdyni istnieje Izba Wełny i Izba Bawełny, czy w nowej organizacji nie należałoby obie te izby po prostu włączyć do Polskiej Izby Handlu Zagranicznego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Podałem szacunkowo 500 fabryk, które objęte będą koordynacją resortu handlu zagranicznego, nie jest to cyfra ścisła, dokładnie określona ona będzie dopiero po otrzymaniu formalnych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Podstawą odpisu dewizowego ma być stosunek wpływów z produkcji przeznaczonej na eksport do produkcji ogółem w zakładzie, albo też procentowy odpis od wielkości i produkcji eksportowej w 1980 roku. Eksperymenty przeprowadzone są w stosunku do 48 zakładów. Chcemy dokładnie określić parametryczny dopływ dewiz do przedsiębiorstwa za produkcję eksportową.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">W ciągu 30 dni od złożenia wniosku, jaki system parametryczny wybiera przedsiębiorstwo, obowiązani jesteśmy podjąć decyzję. Zdawać sobie trzeba sprawę, że są to ustalenia doświadczalne, i życie będzie zmuszało nas do dalszego doskonalenia tego systemu. W różnych bowiem zakładach bardzo zróżnicowany jest udział produkcji eksportowej, stąd też i duża będzie różnica w odpisach dewizowych.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Ustawa nie przewiduję zmiany organu założycielskiego w stosunku do poszczególnych eksporterów, nie ma więc teoretycznie takiej możliwości w odniesieniu do „Metalexportu”. Przygotowujemy projekt uchwały rządu, który przewiduje, że jeżeli załogi zdecydują się na zmianę organu założycielskiego, a w konkretnie podanym przypadku do przejścia pod resort handlu zagranicznego, umożliwiać się będzie takie zmiany na podstawie dobrowolnego porozumienia stron.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Ścierają się obecnie różne poglądy w toku dyskusji nad ostatecznym kształtem reformy w zakresie handlu zagranicznego. Część dyskutantów uważa, że wszystkie jednostki eksportujące powinny podlegać resortowi handlu zagranicznego, inne, że zadania te powinien przejąć przemysł. W tej sytuacji część dyskutujących na pewno nie będzie zadowolona z ostatecznych decyzji. Mamy jednak nadzieję, że w przyszłości samo życie podpowie nam najwłaściwsze rozwiązania. Jedno jest pewne, że każdy system organizacyjny musi opierać się przede wszystkim na rachunku ekonomicznym i na wielkiej umiejętności szybkiego przystosowania się przedsiębiorstwa do nowych warunków ustalonych zasadami reformy. Na podstawie praktyki jugosłowiańskiej, którą kiedyś prezentowałem tu na Komisji, można powiedzieć, że w początkowym okresie usamodzielniania przedsiębiorstw handlu zagranicznego było około 1500 przedsiębiorstw, które prowadziły samodzielnie kontrakty eksportowe, dzisiaj pozostało ich około 200, tak wielki był proces selekcji.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Główne cele reformy zmierzają do tego, ażeby czynności eksportowe jak najbardziej zbliżyć do producenta i ażeby on sam decydował, co mu się lepiej opłaca - uznać jako organ założycielski resort handlu zagranicznego, czy też prowadzić samodzielną działalność handlową.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Powodzenie reformy w znacznym stopniu uzależnione jest od doboru właściwych kadr, od ich przygotowania, umiejętności analizy ekonomicznej i prężności działania.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Resort handlu zagranicznego powołał specjalny zespół wdrożeniowy, W skład którego wchodzą wszystkie związki zawodowe. Były naturalnie rozbieżności poglądów na wiele spraw, ale jest to zrozumiałe, gdyż problematyka handlu zagranicznego jest bardzo złożona i można przewidywać różne rozwiązania. Dyskusja jednak świadczy o ogromnym zainteresowaniu reformą. My przeszkoliliśmy już około 2 tys. osób. Niezależnie od tego, prof. Władysław Baka prowadził konsultacje w stu wybranych zakładach pracy, które odpowiadały na szereg pytań odnośnie zasad wprowadzanej reformy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełBogusławDroszcz">Istnieje przedsiębiorstwo usług transportowych, jaka forma organizacyjna zastosowana będzie w tym przedsiębiorstwie po wprowadzeniu reformy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Zastanawiamy się jaki kształt organizacyjny nadać Polskiej Izbie Handlu Zagranicznego, czy powołać Ogólnopolską Izbę Przemysłowo-Handlową i jej terenowe oddziały, czy też pozostawić PIHZ w obecnym kształcie. Toczy się na ten temat dyskusja, po której zostaną podjęte ostateczne decyzje. Naturalnie, trzeba sobie zdawać sprawę, że wiele będą tu miały do powiedzenia zakłady członkowskie PIHZ. Trzeba rozstrzygnąć czy mają to być przedsiębiorstwa samorządne. Podobnie nie zapadły jeszcze ostateczne decyzje co do Izby Wełny i Izby Bawełny, czy mają być one włączone do Polskiej Izby Handlu Zagranicznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrezesPolskiejIzbyHandluZagranicznegoJanuszBurakiewicz">Na temat ostatecznego kształtu PIHZ toczy się dyskusja już od dawna. Obecnie organizacja ta prowadzi działalność informacyjną, konsultacyjną i interwencyjną. Co do ostatecznego kształtu organizacyjnego na razie zdania są podzielone. Stan wdrożenia reformy w poszczególnych województwach jest bardzo różny i dopiero po wprowadzeniu pierwszego etapu reformy można będzie określić ostateczny kształt PIHZ.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PrezesPolskiejIzbyHandluZagranicznegoJanuszBurakiewicz">Obecnie większość dyskutantów opowiada się przeciwko tworzeniu izb przemysłowo-handlowych. Niezależnie od tego, jaka będzie ostateczna organizacja, chcemy zachować dotychczas sprawowany zakres funkcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełJadwigaŁokkajowa">Przedłożone Komisji dokumenty uwzględniają cały szereg uwag i propozycji na temat doskonalenia pracy handlu zagranicznego zgłaszanych niejednokrotnie przez naszą Komisję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełJadwigaŁokkajowa">Informacja resortu zapowiada wprowadzenie szeregu nowych interesujących rozwiązań, m.in. daje się możliwość gromadzenia na kontach przedsiębiorstw eksportujących części środków dewizowych z produkcji eksportowej. Takie możliwości przewiduje się również w stosunku do eksporterów do I obszaru płatniczego.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełJadwigaŁokkajowa">Do tej pory każdy z producentów eksportowych dyktował centrali handlu zagranicznego wielkość produkcji, terminy jej realizacji i cenę produktu. Czy nowe formy umów, które będą, zawierane z przedsiębiorstwami eksportującymi, których organem założycielskim jest resort handlu zagranicznego, pozwolą na przezwyciężenie dotychczasowych trudności, czy uruchomią właściwe motywacje i sankcje?</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PosełJadwigaŁokkajowa">Przewiduje się udoskonalenie podstawowych mechanizmów finansowych, a więc zniknie nareszcie złoty dewizowy i ustalone będą nowe przeliczniki.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PosełJadwigaŁokkajowa">Ceny zaopatrzeniowe zamierza się ustalać na bazie cen transakcyjnych, ale czy nie lepiej byłoby przyjąć ceny światowe? Wówczas nie byłoby ani sztucznego zawyżania, ani zaniżania cen.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#PosełJadwigaŁokkajowa">Ustala się, że przedsiębiorstwa handlu zagranicznego nie będą dotowane jest to decyzja słuszna. Takie, które przynosić będą straty - muszą zniknąć.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#PosełJadwigaŁokkajowa">Jak nas informuje resort, przeprowadzono już szeroką popularyzację zasad reformy, przeszkolono zespoły pracowników. Czy jednak cała ta akcja nie została dokonana zbyt późno, czy te postanowienia, które zostały podjęte ostatnio, w sposób nie zawsze prawomocny, dotrą do central? Wszystkie przepisy prawne powinny dotrzeć do central i przedsiębiorstw znacznie wcześniej przed ich wprowadzeniem w życie, ażeby można je było dostosować do specyfiki poszczególnych branż, i ażebyśmy stosunkowo łagodnie przeszli w nowe formy organizacyjne podyktowane reformą gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#PosełJadwigaŁokkajowa">Wiceprzewodniczący DS. ekonomicznych komisji handlu zagranicznego KD PZPR Warszawa Śródmieście Jacek Rutkowski: Środowisko pracowników handlu. zagranicznego jest bardzo mocno zainteresowane problematyką reformy gospodarczej. W proponowanych rozwiązaniach nie ma sformułowań o odpisach dewizowych dla samych przedsiębiorstw handlu zagranicznego. W jaki więc sposób przedsiębiorstwa te będą zaopatrywać się w dewizy niezbędne do prowadzenia działalności na rynkach zagranicznych?</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#PosełJadwigaŁokkajowa">Środowisko chciałoby wiedzieć, czym będzie się handlować począwszy od 1 stycznia 1982 r. I jakie będą kompetencje branżowe? Z tzw. prowizorium wynika, że przedsiębiorstwa nie mające koncesji na prowadzenie handlu zagranicznego. Należy wyjaśnić, czy producent będzie miał prawo swobodnego wyboru pośrednika w handlu zagranicznym, czy też będą administracyjnie narzucane kompetencje w zakresie handlu zagranicznego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#DyrektorCentraliNavimorAlfredBorowicz">Jeżeli chodzi o nadawanie uprawnień do prowadzenia handlu zagranicznego, jestem za wielką ostrożnością w tym zakresie. Obawiam się, że przedsiębiorstwa krajowe zaczną między sobą konkurować, jeżeli będzie to polegało tylko na tym, że stocznie wykonają zamówienie w terminie krótszym, ale za taką samą cenę - będzie to zdrowa konkurencja. Jeżeli jednak zaczną konkurować - a są takie sygnały - w zakresie cen i różnych opustów, więcej będzie szkody niż korzyści z tej samodzielności. W warunkach kapitalistycznych, gdy właściciel zakładu oferuje niższą cenę, ryzykuje najwyżej własnym interesem. U nas nie może być obojętne dla państwa, za ile stocznia sprzeda statek. Uważam zatem, że sprawę uprawnień należy wiązać z dokładnym sprawdzeniem stanu przygotowania danego przedsiębiorstwa do prowadzenia handlu zagranicznego. Nie mogę się zgodzić, żeby moje przedsiębiorstwo zajmowało się tylko importem, a stocznia eksportowała sama. Analogicznie - przy zakupach, gdzie negocjuje się ceny, składane są konkurencyjne oferty i proponowane najkorzystniejsze kontrakty. Nigdy w tych sprawach nie działamy bez podpisu producenta. Pamiętajmy, że nadawanie uprawnień może wiązać się ze stratami.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#DyrektorCentraliNavimorAlfredBorowicz">Co się tyczy kompetencji, to „Navimor”, znajduje się w sytuacji korzystnej. Z rozmów z producentami wynika, że żaden z nich nie rezygnuje z naszych usług. Odwrotnie - zgłosiły się zakłady obsługiwane dotychczas przez inne centrale, np. producenci sanek czy wyrobów z bursztynu. Mają oni prawo wyboru przedsiębiorstwa handlu zagranicznego, z którym chcą współpracować. My też powinniśmy mieć prawo wyboru producentów, których chcemy obsługiwać. Zgłaszali się np. wykonawcy prac w dziedzinie budownictwa, i to nie tylko morskiego, a nawet producenci turbin, ale my nie mamy odpowiednich specjalistów. Grozi tu ogólny bałagan.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#DyrektorCentraliNavimorAlfredBorowicz">Sprawa wysokości kursów: w odniesieniu do I obszaru jest to problem o znaczeniu także politycznym. W stoczniach jest wciąż dużo uwag i pytań na temat opłacalności handlu ze Związkiem Radzieckim. Akurat na tym odcinku wynegocjowaliśmy bardzo wysokie ceny i tu nie ma żadnych wątpliwości. Gdyby jednak nawet, przyjąć kursy zbyt niskie, grozi awantura przeciwko przyjmowaniu zamówień jeżeli mielibyśmy dofinansowywać ten eksport, to by nie przeszło. Sytuacja polityczna w kraju powoduje, że motywacja finansowa jest nie zawsze skuteczna. Stocznia „Nauta” w Gdyni, która zazwyczaj wykonywała przedłużenie statku w ciągu 14 dni, teraz przetrzymuje dwa statki już około 40 dni. Nic ich nie zmusi do przyspieszenia pracy, a grozi zapłacenie 100 tys. dolarów kary. Znaczną część dnia poświęca się w zakładzie na słuchanie kolejnych audycji „Solidarności”, innego związku zawodowego i komitetu partyjnego, a praca czeka. Podobnie jest w Gdańskiej Stoczni Remontowej, przy czym towarzysze radzieccy oświadczyli ostatnio, że nie będą zlecali remontu swoich statków stoczni, noszącej imię Józefa Piłsudskiego, wielkiego wroga Związku Radzieckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełStanisławGębala">Może ci, którzy doprowadzili do zmiany nazwy stoczni dadzą załodze zatrudnienie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JacekRutkowski">To są ludzie nieodpowiedzialni, ich to nie interesuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełZygmuntJędrzejewski">W stoczni im. Lenina i innych posłowie zasypywani są pytaniami w sprawie opłacalności eksportu. W materiałach mówi się o kursie handlowym. Trzeba wyczerpująco poinformować nas o sprawach opłacalności. W stoczni im. Lenina pytają o zakup w krajach II obszaru płatniczego urządzeń do statków sprzedawanych Związkowi Radzieckiemu za ruble. W związku z różnicą kursu (55 zł za rubla i 65 zł za dolara) pytano, kto będzie dopłacał tę różnicę?</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PosełZygmuntJędrzejewski">Ważna jest sprawa uprawnień dla zakładów. Na razie zakłady nie mają żadnych uprawnień. Tak jest w stoczniach i tak jest w porcie gdańskim, z którego się wywodzę. Nic się tam nie dzieje w sprawie wprowadzania reformy gospodarczej. Wybiera się obecnie samorządy pracownicze, które mają decydować. Nasza Komisja powinna więcej wiedzieć o sprawie kursów przeliczeniowych walut, żeby można było odpowiadać wyborcom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełZdzisławMalicki">Z problemów reformy gospodarczej, sprawy handlu zagranicznego wywoływały dotychczas najmniej dyskusji, były one jak gdyby przesunięte na drugi plan. Powoduje to niebezpieczeństwo dla sytuacji gospodarczej w roku przyszłym. Czy projekty ustaw o uprawnieniach do prowadzenia handlu zagranicznego i o nadaniu statutu ministerstwu oraz rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie szczegółowego działania MHZ czy te dokumenty stanowią jądro spraw związanych z handlem zagranicznym?</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełZdzisławMalicki">Sprawa odpisów dewizowych została formalnie rozwiązana, ale jeżeli bank nie będzie miał pieniędzy, to na kontach nie będzie ani grosza. Wszystko więc będzie zależało od sytuacji. Bank musi gromadzić odpowiednie kwoty na koncie eksportera; nawet OSA nie powinien mieć prawa do wydawania tych pieniędzy, np. na zakup ryb na święta. Postęp jest już duży (sprawa koncesji), ale niewystarczający w obecnej sytuacji gospodarczej kraju i handlu międzynarodowego. Nie te sprawy będą przesądzały o sytuacji w 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełZdzisławMalicki">Sprawa systemu organizacyjnego i ekonomicznego w handlu zagranicznym: trudności na styku producent-handel nie wynikają z takiego lub innego podporządkowania, ale z braku elementów motywacyjnych i tego dotychczas nie rozwiązano. Projekty muszą być doprowadzone do końca przed 1 stycznia 1982 r. W centralach i przedsiębiorstwach handlu zagranicznego panuje panika i stan niepewności, nie stać nas na utrzymywanie takiego stanu nawet do końca grudnia. Decyzje, czy dane przedsiębiorstwo ma podlegać MHZ czy ministerstwu branżowemu muszą zapaść natychmiast. Przedsiębiorstwa te nie mogą być zarządzane przez komisje likwidacyjne zjednoczeń nawet do końca roku. Nie ma powodów, by taki stan rzeczy przeciągać.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PosełZdzisławMalicki">Sprawa systemu ekonomicznego przedsiębiorstw handlu zagranicznego: przytoczony tu przykład „Navimoru” potwierdza pogląd, że przemysł nie może dogadać się z handlem zagranicznym. Zakład przemysłowy potrzebuje szeregu lat dla osiągnięcia pułapu produkcyjnego, przygotowania kadr itp., toteż nie może mieć za partnera małej grupy ludzi z centrali handlu zagranicznego, których zadowolenie polega na wyjazdach zagranicznych, a nie na zapłacie za pracę. Zapłatę mogą uzyskać np. rozszerzając wachlarz towarów kosztem przedsiębiorstw podstawowych. Sytuacja obecna stawia przedsiębiorstwa produkcyjne w sytuacji bez wyjścia. Prezentowaliśmy stanowisko w sprawie spółek. Mechanizm spółki wiązałby centralę handlową z producentem, i albo razem zginą, albo będą się rozwijali. Centrala, która obsługuje Hutę Stalowa Wola zajmuje się eksportem innych towarów, ma bardziej atrakcyjne kontrakty i co jej wystarcza do wykonania planu. Nie zależy im na wykonaniu planu w naszej pozycji i Huta musi szukać pośrednictwa w innych przedsiębiorstwach handlu zagranicznego. Broszę MHZ o rozstrzygnięcie tych spraw do końca miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PosełZdzisławMalicki">We wszystkich znanych dotąd opracowaniach brak jest rozwiązań dotyczących sterowania przemysłem na rzecz eksportu. Mówi się o cenach, kursach i cłach, ale czy uwzględnia się system podatkowy, który zabiera cały zysk jaki można wypracować? System podatkowy zabierze wyniki wszystkich bodźców proeksportowych. Przedsiębiorstwa muszą mieć korzyści rzeczywiste, niezależne od systemu finansowego. Według stanu na dziś, Obywatelu Ministrze, nie macie żadnych środków oddziaływania, przynajmniej do 1 stycznia. My nie chcemy podpisywać niektórych umów i we wszystkich sprawach, kiedy nam się nie opłaca, będziemy kierowali kontrahentów do MHZ.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PosełZdzisławMalicki">Wszyscy mają jednakowe zdanie na temat kursów walutowych. Chciałbym wiedzieć, kto ustalił przelicznik 50 zł za dolara, kiedy wiadomo, że koszty materiałowe wzrosną o 70%. Nie uwzględniono w tym przeliczniku skutków wzrostu cen materiałów i energii. Taki przelicznik jest więc nie do przyjęcia z punktu widzenia społeczno-politycznego. Złoty dewizowy, jako przelicznik sztuczny, był nie do przyjęcia dla załóg. Podobnie będzie z dopłatami. Rząd dostarczać będzie tylko argumentów tym, którzy mówią, że sprzedaje Polskę.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#PosełZdzisławMalicki">Sprawa systemu cen: ceny umowne dają pełną swobodę pirackiej manipulacji cenami. Uderza to w eksporterów, których wiążą umowy międzynarodowe, oni nie są w stanie podwyższyć ceny, bo i kooperant zechce mieć większy zysk. Eksporterzy będą bezradni, gdyż muszą mieć dostawy kooperacyjne natychmiast. Powstawać będą straty. Będziemy mieli sytuację „kto kogo przetrzyma” przegra ten, kto nie wytrzyma finansowo i komu nerwy nie dopiszą. Ten system nie zachęca do podejmowania produkcji na eksport. Niech obowiązuje taka metoda obliczania cen, jak to się robi na całym świecie: rzeczywiste koszty plus godziwy zysk. Teraz przy swobodnym ustalaniu cen producent wlicza wszystkie swoje koszty i całą swoją niegospodarność. Podnosiło cenę wyrobu finalnego do poziomu nieopłacalnego, a to z kolei wymaga zmiany kursu przeliczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#PosełZdzisławMalicki">Zgłaszałem poprzednio wniosek, by MHZ uzyskało środki na przestawianie zakładów na produkcję proeksportową. W wielu zakładach są niewykorzystywane urządzenia, oferuje się wykonywanie usług dla firm zagranicznych. Trzeba wyspecyfikować produkcję, którą należy zwiększyć w tym celu, by większy był również eksport. Należy stawiać maszyny i urządzenia do dyspozycji MHZ, które by wspomagało przedsiębiorstwa w produkcji na eksport.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#PosełZdzisławMalicki">Jeszcze jeden problem: państwo da środki na przeszkolenie pracowników, gdy zakład ich zwolni, a oni zechcą pracować gdzie indziej. Ale jeżeli część naszej pracy, np. roboty spawalnicze oddamy sąsiedniemu zakładowi, który ma w tej dziedzinie luzy, a u siebie przekwalifikujemy pracowników na obrabiarki, nie dostaniemy żadnego dofinansowania. Byłoby potrzebne, żeby MHZ miało odpowiednią gestię.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#PosełZdzisławMalicki">Apeluję do MHZ o szybkie uzupełnienie projektów ustaw elementami, które w 1982 r. mogłyby zwiększyć zainteresowanie przemysłu produkcją eksportową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#DyrektordepartamentuwMHZEugeniuszHarasim">Mówiono tu o kłopotach spowodowanych różnicami kursowymi przy obrotach z krajami kapitalistycznymi i socjalistycznymi. Różnice kursowe muszą istnieć. Koszty produkcji wyrobów eksportowanych do krajów I obszaru płatniczego są niższe w porównaniu z eksportem do II obszaru. Niższy kurs dla obrotów z I obszarem wynika ze średniej krajowej, jest jednak korzystniejszy dla większości branż. Np. Zakłady „Mera-Błonie” twierdzą, że ceny w tych transakcjach są kilkakrotnie wyższe. Również „Metalexport” stwierdza, że ceny przy eksporcie do krajów socjalistycznych są o wiele korzystniejsze. Poważne są natomiast kłopoty w zakresie statków, zwłaszcza że partnerzy radzieccy żądają wykonania na poziomie światowym. Nie postulujemy obniżenia kursów. Trzeba pogodzić się z faktem, że dla niektórych dziedzin eksportu niezbędne będą dopłaty przy każdym poziomie kursów. Jestem przeciwny wnioskowi o likwidację dopłat, gdyż zagrozi to niezbędnemu eksportowi. Gdy kurs dolara zostanie podniesiony do 80 zł, znaczna część eksportu nie będzie musiała korzystać z dopłat (dotyczy to również Huty Stalowa Wola). Produkcja eksportowa niektórych wyrobów będzie, jednak musiała korzystać z dopłat, nawet przy kursie 100 zł za dolara i 90 zł za rubla. Mam na myśli maszyny do pisania, kineskopy, wszystkie typy samochodów i całą grupę produktów rolnych. Czynimy próby i starania, żeby uniknąć negatywnego wydźwięku dopłat.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#DyrektordepartamentuwMHZEugeniuszHarasim">Przedstawiciel biura Pełnomocnika Rządu DS. Reformy Gospodarczej Józef Najdek: Projekty całego pakietu ustaw są już w stadium końcowym. Dotyczy to również powszechnie krytykowanego systemu podatkowego. Zakłady powinny móc jak najwcześniej zapoznać z tymi dokumentami. W tym celu zamierza się ogłosić je w prasie, gdyż tak będzie najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#DyrektordepartamentuwMHZEugeniuszHarasim">Fundamentalne znaczenie dla przeprowadzenia reformy gospodarczej w handlu zagranicznym ma ustawa o cenach, regulująca ceny surowców i materiałów podstawowych. Mają one opierać się na cenach wolnodewizowych w handlu zagranicznym. Zwalnia to centralne organa zarządzania od stosowania różnych dotychczasowych narzędzi. Uchwała Rady Ministrów o kursach dewiz jest już gotowa i po podpisaniu będzie przesłana do przedsiębiorstw. Reguluje ona sprawy kursów w sposób zgodny z założeniami reformy. Jest to „pogrzeb „ złotego dewizowego. Kompetencje do ustalania kursów otrzymuje prezes Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#DyrektordepartamentuwMHZEugeniuszHarasim">Od 1 stycznia nie będziemy mieli jeszcze cen na poziomie światowym, ani kursu, który zabezpieczy 80% eksportu. Dojście do tego stanu jest jeszcze przedmiotem dyskusji. Wycena surowców przy kursie 50 zł za dolara pociąga za sobą konieczność zmiany cen zaopatrzeniowych, co musiałoby się odbić na rynku towarów konsumpcyjnych. Podniesienie kursu do 80 zł za dolara przyniesie opłacalność sporej grupie producentów. Chodzi m.in. o to, żeby w okresie przejściowym nie doprowadzić do tego, aby najbardziej opłacalny stał się eksport materiałochłonny. Musi być niezbędny okres (w założeniach - jeden kwartał) obowiązywania cen umownych w celu zorientowania się w sytuacji oraz podjęcia decyzji przez Narodowy Bank Polski i Państwową Komisję Cen.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#DyrektordepartamentuwMHZEugeniuszHarasim">Ograniczony zostanie planowy - centralny import. Chodzi o silną motywację ekonomiczną dla pozyskiwania dewiz. Przewiduje się możliwość przeznaczania w planie centralnym większej kwoty na odpisy. Kwotami tymi dysponować może wyłącznie właściciel rachunku.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#DyrektordepartamentuwMHZEugeniuszHarasim">W reformie gospodarczej ważne są warunki społeczno-ekonomiczne. Słusznie więc mówi poseł Z. Malicki o zagrożeniu dla założeń reformy. Warunkiem powodzenia jest normalizacja sytuacji, zaprzestanie nacisku na rozwiązywanie problemów ekonomicznych pod groźbą strajków.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#DyrektordepartamentuwMHZEugeniuszHarasim">Odpis dewizowy może mieć każde przedsiębiorstwo, które uzyska koncesję. W tej chwili nie wiadomo jeszcze ile ich będzie. Zasady odpisów są kwestionowane, ale nikt nie potrafi zaproponować lepszego rozwiązania. Różne koncepcje zostały odrzucone. Wniosek NSZZ „Solidarność” przewiduje listę kilkuset pozycji z różnymi wariantami odpisów. Jest to rozwiązanie nie pozbawione subiektywizmu. Sprawa może być rozpatrywana indywidualnie dla przedsiębiorstw mających koncesję. Mogą być m. in. odpisy wspólne dla producenta wyrobów finalnych i kooperanta, muszą oni tylko ustalić, jak tymi środkami będą dysponowali.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#DyrektordepartamentuwMHZEugeniuszHarasim">Poważne są też różnice stanowisk co do zasad koncesjonowania. NSZZ „Solidarność” wypowiada się za prawem każdego przedsiębiorstwa, które spełnia wymogi organizacyjne, do uzyskania takich uprawnień. Idei tej nie przyjęto, choć system ma być elastyczny. Może np. dostać uprawnienia nawet małe przedsiębiorstwo, które ma jednak co najmniej 25% produkcji eksportowej. Minister będzie miał upoważnienie, żeby w szczególnych przypadkach zwolnić od tego wymogu: będzie to dotyczyło zwłaszcza więzi kooperacyjnych i przerobu uszlachetniającego. Nie do przyjęcia jest jednak koncepcja, by przedsiębiorstwo, nie mające doświadczenia w handlu zagranicznym; mogło otrzymywać niezbędne w tym celu uprawnienia. Wielu, nawet poważnych eksporterów twierdzi, że muszą się jeszcze zastanowić, czy w ogóle wystąpią o koncesję. Uważamy, że przedsiębiorstwa, które postulują przyznanie im uprawnień powinny przede wszystkim zdobyć doświadczenie w kraju, by dopiero później wchodzić w kontakty zagraniczne. A już w żadnym razie nie wolno dopuścić do tego, by kilkunastu partnerów z jednej branży odrębnie negocjowało z firmą zagraniczną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełTadeuszStadniczeńko">Dobrze, że wreszcie przesądzona zostaje ostatecznie sprawa przeliczników. Obecnie w tym zakresie doszliśmy już do stanu katastrofalnego i najwyższy już czas był przeciąć tę sprawę. Załogi żądają podania im konkretnych przeliczników, a założenia reformy nie rozstrzygają tego jednoznacznie.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełTadeuszStadniczeńko">Nie rozstrzygnięte są również w pełni ceny zaopatrzeniowe. W przybliżeniu podaje się, że cena węgla ma wynosić 2 tys. za tonę, a jeśli przeliczymy ceny eksportowe, to wartość ta jest znacznie wyższa.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełTadeuszStadniczeńko">Cały system cen i rozliczania produkcji postawiony był u nas na głowie a wiemy, że kto odchodzi od praw ekonomicznych musi się poparzyć. Jeżeli zakładamy, że po wprowadzeniu reformy przedsiębiorstwa mają lepiej pracować, że ceny mają być zbliżone do cen światowych, to zwłaszcza w początkowym okresie wyłonią się olbrzymie trudności. W tych warunkach rola resortu handlu zagranicznego nie będzie łatwa. Zbyt wiele spraw nie jest jeszcze rozstrzygniętych.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PosełTadeuszStadniczeńko">Czasami zastanawiam się, czy zamiast dokonywania tych wielkich przeliczeń nie lepiej by było sprzedać pewną ilość dolarów po cenach wolnorynkowych i w ten sposób zlikwidować cały nawis inflacyjny.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PosełTadeuszStadniczeńko">W przygotowaniu reformy jesteśmy bardzo opóźnieni. Wiemy, że wprowadzenie jej pociągnie za sobą wiele trudnych spraw związanych z przemieszczaniem, przekwalifikowywaniem i zwalnianiem ludzi. Dobrze byłoby ażeby resort poinformował nas jak zamierza rozwiązać te nabolałe sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Trudno jest przeprowadzać reformę w handlu zagranicznym w oderwaniu od całości gospodarki. Ustalono, że 50% cen będzie określane w sposób umowny. Powodować to będzie na pewno cały szereg perturbacji w handlu zagranicznym. Podzielam spostrzeżenia posła Malickiego, że producentowi produktu finalnego nie uda się przerzucić zmiany cen ustalonej przez kooperanta na odbiorcę zagranicznego. Trudności więc będzie bardzo wiele, musimy przejść przez nie, nie da się tego uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Zastanawiano się, czy na węgiel przyjmować ceny transakcyjne czy też umowne ceny krajowe. Jeżeli przyjęlibyśmy ceny transakcyjne, to właściwie nie mielibyśmy dostaw węgla na potrzeby krajowe. Inaczej nieco wygląda sytuacja w produkcji przemysłu maszynowego, gdzie producent będzie się musiał liczyć z rynkiem wewnętrznym, ale i będzie windować ceny rynkowe.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Centralne funkcje zaopatrzeniowe, zgodnie z postanowieniami reformy, sprawować będzie Ministerstwo Gospodarki Materiałowej.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Czy i jakie elementy mamy do zabezpieczenia produkcji eksportowej? Jeżeli rezygnujemy z systemu nakazu, to pozostaje nam system motywacyjny. Podejmujemy cały szereg przedsięwzięć, które powinny stać się podstawą tego systemu motywacyjnego - są to m. in. odpisy dewizowe oraz działanie centralnego systemu rozdziału produkcji. W prowizorium przewiduje się jeszcze utrzymanie systemu nagród, ale jest to już system nie parametryczny, a uznaniowy.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Próbowaliśmy ustalić zasady dokonywania odpisu dewizowego. W tej chwili jest to jeszcze jednak niemożliwe. Pracujemy nad tymi zasadami i wytyczne w tej sprawie powinny być wkrótce przekazane.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Będziemy również starali się wypracować zasady kompetencji i zawierania umów. Podać mogę np. fabrykę Samochodów Osobowych w Bielsku-Białej, która produkuje samochody eksportowane przez Polmozbyt jak i rowery eksportowane przez Uniwersal. Okazuje się, że Polmozbyt wywiązuje się znacznie lepiej ze swoich zobowiązań niż Uniwersal. Zamierzano wobec tego całą produkcję eksportową zakładów w Bielsku-Białej przekazać Polmozbytowi. Przekonaliśmy ich jednak, że Polmozbyt mógłby wyeksportować zaledwie 20 tys. rowerów, a Uniwersal jest w stanie przejąć nawet 100 tys. To ich [brak tekstu].</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Zdajemy sobie sprawę, że zarówno uwarunkowania zewnętrzne jak i wewnętrzne wpłyną na to w jakim stopniu uda nam się zapewnić powodzenie reformy. Czas przygotowania reformy do realizacji jest stosunkowo krótki, w innych krajach trwał znacznie dłużej.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Jeżeli chodzi o pewne zmiany organizacyjne związane z wprowadzeniem reformy, to nie wszędzie panuje duch niepokoju. Są przecież przedsiębiorstwa, które utrzymują swoje dotychczasowe status quo, są takie które walczą o utrzymanie się przy życiu. Decydujący głos w tych sprawach będą miały naturalnie załogi.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">W miarę wprowadzania reformy funkcje organu założycielskiego będą malały, gdyż zanikać będzie forma nakazu. Zdajemy sobie w pełni sprawę z trudności jakie napotkamy w realizacji naszych zadań handlu zagranicznego w początkowym okresie wprowadzenia reformy, zarówno w I jak i w II obszarze płatniczym. Przypuszczam jednak, że aparat handlu zagranicznego jest dobrze przygotowany i że potrafi się szybko dostosować do nowych warunków.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Przewodniczący Komisji poseł Stanisław Gębala (PZPR): Na VI Plenum KC PZPR uznano trzy obszary, które decydować będą o przezwyciężeniu kryzysu w naszym kraju. Będzie to przyspieszenie rozwoju przemysłu wydobywczego, a zwłaszcza węglowego, rozwoju rolnictwa, zwłaszcza produkcji zwierzęcej oraz handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Przedstawione nam założenia reformy w handlu zagranicznym są zgodne z kierunkami reformy gospodarczej i z ustawą o przedsiębiorstwach. Przyjęte rozwiązanie tworzą warunki rozwoju inicjatywy przedsiębiorstw, dopuszczają udzielanie kredytu finansowego i kredytu transakcyjnego, dopuszczają wybór pośredników.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Pewne zastrzeżenia budzi problem dopłat wyrównawczych, sama formuła dopłaty wyrównawczej jest na ogół źle przyjmowana, ale jaką inną, lepszą można w tej chwili przyjąć? Trzeba nad tym pomyśleć, gdyż sprawa ma również aspekt polityczny.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Patrząc realnie na wprowadzenie nowych przeliczników trzeba zdawać sobie sprawę, że wpłyną one na podwyższenie cen zaopatrzeniowych, a w konsekwencji i cen detalicznych. Rozwiązania są dosyć śmiałe, choć wywołują wielki niepokój i spowodują określone perturbacje na rynku wewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Zaproponowane sposoby dokonywania odpisów dewizowych są w zasadzie dobre, ale czy będziemy mieli tyle dewiz, ażebyśmy mogli dokonywać tych odpisów, ażeby nowy system funkcjonował prawidłowo?</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">W zasadzie większość dyskutantów uważa, że reforma jest potrzebna i byłaby bardzo dobra, gdyby nie trzecie S tj. samofinansowanie. Dobrze, że jest ta świadomość.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Celowe wydaje się, ażeby odpowiednie komórki resortu dokonały wybiórczo analizy w poszczególnych grupach towarowych jak kształtować się będą ceny po dokonaniu nowych przeliczników i wprowadzeniu nowych cen zaopatrzeniowych. Taki materiał prosilibyśmy przedstawić Komisji.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Na ogół w dyskusji na temat, czy pozostawić Polską Izbę Handlu Zagranicznego, czy też powołać izby przemysłowo-handlowe, znaczna część opowiada się za izbami przemysłowo-handlowymi. Może dlatego, że jest to coś nowego, że upatrują możliwość większego wpływania przemysłu na promocję handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Stan znajomości zasad reformy nie jest jeszcze zadowalający. Szkolenia i przygotowania czynione są w ostatniej chwili. Prowizorium zostało w zasadzie przyjęte przez Radę Ministrów i po jego przekazaniu będzie może większa jasność dla przedsiębiorstw, co do pewnych podstawowych zasad i systemów obliczeniowych. Wiele uwag krytycznych zgłasza się co do nowego systemu podatkowego - przeraża on producentów.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Trzeba zdawać sobie sprawę, że reformę wprowadzamy w niesłychanie trudnej sytuacji wewnętrznej, przy dużym napięciu i bojkocie inicjatyw.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">W przedstawionych nam dokumentach nie podano nam koncepcji organizacji sieci spółek i przedsiębiorstw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">W przyszłym tygodniu odbędzie się posiedzenie Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, na którym rozpatrywane będą m. in. zasady tworzenia przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego. Dobrze było by ażeby członkowie naszej Komisji wzięli jak najliczniej udział w tym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Uwagi i postulaty zgłoszone w toku dzisiejszego posiedzenia zostaną przekazane do rozważenia resortowi handlu zagranicznego.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>