text_structure.xml 60.2 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Marszałek">Jako sekretarze zasiadają posłowie Wadowski i Orlański. Protokół i listę mówców prowadzi p. Wadowski.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Marszałek">Proszę Panów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Marszałek">Protokół 24 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Marszałek">Usprawiedliwiają nieobecność w Sejmie posłowie: Bartuś, Janicki, Kondysar, Krzysztoń, Ostafin i Piotrowski.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#Marszałek">Proszą Izbę o udzielenie urlopów zdrowotnych posłowie: Rudnicki na 2 tygodnie, Bohusz-Szyszko na 3 tygodnie, Bartuś zaś na 6 tygodni. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba urlopów tych udzieliła. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#Marszałek">P. Marszałek Senatu zawiadomił mnie pismem z dnia 11 maja o przyjęciu przez Senat bez zmian następujących projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#Marszałek">Proszę Pana Sekretarza o odczytanie tytułów tych projektów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzpOrlański">Projekty ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzpOrlański">— o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania dekretów;</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzpOrlański">— o dodatkowym kredycie na rok 1938/39; o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o ustanowieniu Krzyża Zasługi za Dzielność;</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzpOrlański">— o Polskiej Akademii Nauk Technicznych; o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o kontroli ubezpieczeń;</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzpOrlański">— o zmianie ustawy o opłacie od kart do gry; o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o ograniczeniu nadmiernych wynagrodzeń w przedsiębiorstwach;</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzpOrlański">— o zmianie ustawy o wykupie przez dzierżawców gruntów, zajętych pod budynki, oraz gruntów czynszowych w miastach i miasteczkach na obszarze sądów apelacyjnych w Warszawie, Lublinie i Wilnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#Marszałek">P. Prezes Rady Ministrów nadesłał mi przy pismach z dnia 8 maja rb. odpowiedzi na następujące interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#Marszałek">Proszę Pana Sekretarza o odczytanie tytułów tych interpelacyj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#SekretarzpOrlański">Odpowiedzi na interpelacje posłów:</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzpOrlański">— dr Stefana Barana w sprawie masowego systematycznego niedoręczania adresatom przez miejscowe placówki pocztowe na terenie dyrekcji okręgu poczt i telegrafów w Lublinie, a w szczególności na Wołyniu i Chełmszczyźnie, czasopism i druków ukraińskich legalnie wydanych i scenzurowanych.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#SekretarzpOrlański">— Edwarda Dutkiewicza w sprawie działalności koncernu N. V. Philipsa w Polsce;</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#SekretarzpOrlański">— Antoniego Wawrzkowicza w sprawie gospodarki władz kahalnych gminy żydowskiej w Rzeszowie;</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#SekretarzpOrlański">— inż. Mieczysława Wyszyńskiego w sprawie przerwy w przyznaniu ulg dla wierceń poszukiwawczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#Marszałek">Odpowiedzi te zostały w odpisach doręczone pp. interpelantom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PŻeligowski">Proszę o głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#Marszałek">W jakiej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PŻeligowski">W sprawie uczczenia pamięci b. Marszałka Sejmu płk. Walerego Sławka.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PŻeligowski">Tego dziś nie mamy na porządku dziennym. Może Pan będzie łaskaw zgłosić odpowiedni wniosek, to go umieszczę na porządku dziennym.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PŻeligowski">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowych projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PŻeligowski">a) o Wojskowej Szkole Głównej Inżynierii (druk nr 209) — proponuję projekt ten odesłać do Komisji Wojskowej;</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PŻeligowski">b) o uprawnieniach Państwowego Instytutu Geologicznego w zakresie prac górniczych i terenowych (druk nr 218) — proponuję projekt ten odesłać do Komisji Przemysłowo-Handlowej.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PŻeligowski">Innych propozycyj nie ma. Uważam przeto moje propozycje za przyjęte. Projekty te przekażę pp. przewodniczącym odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#PŻeligowski">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektu ustawy, złożonego przez p. Bolesława Wnuka, w sprawie umów nabycia nieruchomości, sporządzonych na imię osób podstawionych, oraz o wykupie majątków, sprzedanych z powodu ograniczeń narodowości polskiej (druk nr 210) proponuję projekt ten odesłać do Komisji Prawniczej.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#PŻeligowski">Innej propozycji nie ma. Uważam moją propozycję za przyjętą. Projekt przekażę p. przewodniczącemu Komisji Prawniczej.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#PŻeligowski">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Budżetowej o rządowym projekcie ustawy o dodatkowych kredytach na rok 1938/39 (druki nr 200 i 216).</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#PŻeligowski">Sprawozdawca p. Głowacki ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PGłowacki">Wysoka Izbo! Projekt ustawy o dodatkowych kredytach na rok 1938/39, który mam zaszczyt referować Wysokiej Izbie, przewiduje w budżecie na rok 1938/39 zwiększenie wydatków zwyczajnych w grupie B w części 15 — Ministerstwo Poczt i Telegrafów — o kwotę ogółem 10.000.000 zł. Kredyt ten ma być przeznaczony na rozszerzenie płac i świadczeń osobowych w urzędach pocztowych i urzędach telefoniczno-telegraficznych o kwotę 3.055.180 zł na rozbudowę agencyj pocztowych i pośrednictwa na kwotę 1.165.000 zł, na koszty utrzymania ruchu i urządzeń telefoniczno-telegraficznych o kwotę 4.439.820 zł i w końcu na zwiększenie pokrycia emerytur i zaopatrzeń o kwotę 1.340.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PGłowacki">Płace i świadczenia osobowe w urzędach pocztowych i telefoniczno-telegraficznych zostały zwiększone z powodu rozszerzenia usług poczty i telekomunikacji w roku ubiegłym, co przejawiło się w uruchomieniu nowych placówek pocztowo-telekomunikacyjnych i w rozszerzeniu służby listonoszów wiejskich. W ciągu roku utworzono 44 nowe placówki pocztowe, z czego przejęto 28 placówek na Śląsku Zaolziańskim. Uruchomienie nowych i rozszerzenie istniejących placówek spowodowało powiększenie obsady personalnej, co oczywiście musiało zwiększyć także wydatki na płace. Do zwiększenia płac przyczyniły się poza tym dodatki lokalne, przyznane funkcjonariuszom państwowym w Gdyni na zasadzie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 1938 r. Równocześnie przyznano jednorazowe wynagrodzenia pracownikom państwowym, zatrudnionym w COP, i pracownikom, zatrudnionym przy przejmowaniu administracji pocztowej na Śląsku Cieszyńskim. Łącznie z rozszerzeniem płac powiększyły się też automatycznie wszystkie inne świadczenia osobowe, jak np. świadczenia emerytalne do Państwowego Zakładu Emerytalnego lub świadczenia ubezpieczeniowe za nowoprzyjętych pracowników kontraktowych. Zwiększyły się również wydatki na umundurowanie, w szczególności z tego powodu, że od roku 1937 przyznano prawo do umundurowania także pracownikom kontraktowym.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PGłowacki">Wydatki na agencje i pośrednictwo zwiększyły się z powodu znacznego rozszerzenia placówek. Stworzono mianowicie 45 nowych agencyj, a na Zaolziu ponadto przejęto 13 agencyj pocztowych. Jak widzimy, wydatki te poszerzyły działalność poczty, co leżało w interesie ludności, zwłaszcza wiejskiej. Niewątpliwie nasza poczta musi dostosować swoją organizację do narastających potrzeb ludności.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PGłowacki">Koszty utrzymania ruchu, które zwiększamy w projekcie ustawy o 4.439.820 zł, posiadają charakter urealnienia kredytu, gdyż w budżecie ubiegłym nie został on w dostatecznej mierze przewidziany, kwota preliminowana w wysokości 2.001.490 zł okazała się za szczupłą.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PGłowacki">W końcu zwiększenie kredytów na emerytury i zaopatrzenia w kwocie zł 1.340.000 spowodowane zostało ustawą z dnia 12 marca 1938 r., która, jak wiadomo, zezwoliła na zaliczenie do wymiaru emerytury pełnych lat służby przebytej w b. państwach zaborczych, jest to tzw. lex Ostafin. Częściowo emerytury zwiększyły się, a mianowicie o kwotę 75.000 zł, z powodu przejęcia zaopatrzeń emerytalnych na Śląsku Cieszyńskim.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PGłowacki">W roku budżetowym 1938/39 preliminowano w planie finansowo-gospodarczym przedsiębiorstwa Polska Poczta, Telegraf i Telefon rozchody ogółem do wysokości 189.511.000 zł, dokonano natomiast rozchodów na kwotę 199.508.000 zł. Wpływy natomiast preliminowano do wysokości 221.511.000, a osiągnięto wpływy efektywne w wysokości 227.557.659 zł. Uzyskano zatem nadwyżkę ponad preliminarz w kwocie 6.000.000 zł. W ten sposób dodatkowe wydatki w kwocie 10.000.000 zł zostały częściowo pokryte osiągniętą nadwyżką w wysokości 6.000.000 zł. Pozostają zatem do pokrycia wydatki na 4.000.000 zł. W celu pokrycia ich ustawa proponuje w art. 2 zmniejszyć preliminowaną wpłatę w wysokości 32.000.000 zł o 4.000.000 zł do kwoty 28.000.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PGłowacki">W art. 3 ustawy przewiduje się ubytek dochodów budżetowych z tytułu wpłaty przedsiębiorstwa do Skarbu Państwa zastąpić takąż kwotą zwiększenia wpływów z państwowego podatku przemysłowego, co ma swoje uzasadnienie w faktycznym wykonaniu ustawy skarbowej Wpływ z podatku przemysłowego wynosił w roku ubiegłym 301.144.000 zł. Preliminowano natomiast już łącznie ze wszystkimi poprzednimi zwiększeniami w ustawach o dodatkowych kredytach jego wpływ w wysokości 283.000.000. Zwiększenie to zatem jest całkowicie uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PGłowacki">Wnoszę w imieniu Komisji Budżetowej o przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu rządowym według druku nr 200.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu, proponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Projekt ustawy został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania. Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że Sejm projekt ustawy przyjął.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Budżetowej o rządowym projekcie ustawy o dodatkowych kredytach na rok 1939/40 (druki nr 201 i 217).</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#Marszałek">Sprawozdawca p. Głowacki ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PGłowacki">Wysoka Izbo! Projekt ustawy o dodatkowych kredytach na rok 1939/40, który mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie, przewiduje zwiększenie wydatków o 2.100.000 zł w resorcie Ministerstwa Skarbu. Zwiększenie to ma pokryć koszty bicia bilonu i koszty połączone z emisją bilonu. Część projektowanego kredytu w wysokości 750.000 zł przeznaczona jest na zwrot kwot wyłożonych na sfinansowanie emisji bilonu brązowego na kwotę 1 miliona zł w związku z podwyższeniem maksymalnej granicy obiegu bilonu z 470 milionów do 471 milionów zł, dokonanej na podstawie zarządzenia Ministra Skarbu z dnia 30 lipca 1937 r.; pozostały kredyt ma pokryć wydatki emisji bilonu, zarządzonej w dniu 30 marca 1939 r. w wysokości 30 milionów zł. Przez wspomniane zarządzenie górna granica obiegu bilonu w Polsce osiągnie kwotę 520 milionów. Ustalenie wysokości obiegu bilonu ma swoją podstawę prawną w rozporządzeniu Pana Prezydenta z dnia 13 października 1927 r. o planie stabilizacyjnym i zaciągnięciu pożyczki zagranicznej oraz w rozporządzeniu z tej samej daty o stabilizacji złotego. W rozporządzeniach tych ustalono granicę obiegu bilonu na kwotę 320 milionów z tym, że granica ta może być przekroczona, jeśli nastąpi każdorazowo porozumienie z Bankiem Polskim. W ten sposób, kierując się potrzebą usprawnienia obrotu pieniężnego, zwiększono od r. 1932 obieg ten o kwotę 200 milionów zł. Obecnie maksymalny obieg bilonu wynosi w Polsce na głowę ludności przeciętnie 15 zł i 20 gr, już z ostatnim powiększeniem. Normą tą Polska nie przekroczyła norm, ustalonych w innych państwach europejskich, nawet w niektórych państwach norma ta jest wyższa. Poza tym obieg bilonu przedstawia obecnie 22,4% całego naszego obiegu pieniężnego.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PGłowacki">Nominalna wartość bilonu przekracza oczywiście bardzo znacznie właściwe koszta bicia bilonu, tylko koszt brązowego bilonu przewyższa jego wartość nominalną, gdyż produkcja jednogroszowej monety kosztuje 1,8 grosza, o koszta produkcji 2-groszowych monet wynoszą 2,4 grosza.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PGłowacki">Powracam do ustawy. Art. 2 przewiduje pokrycie projektowanego wydatku ze zwiększonych wpływów z podatku dochodowego, preliminowanego w budżecie na rok 1939/40, tzn. na bieżący rok, w kwocie 325 milionów, uwzględniając, że w pierwszym miesiącu wykonania ustawy skarbowej, to znaczy w kwietniu, wpływy z podatku dochodowego przekroczyły wpływy z analogicznego okresu roku poprzedniego, to znaczy z miesiąca kwietnia, o kwotę 4,5 miliona zł, gdyż w miesiącu kwietniu rb. wpłynęło z tytułu podatku dochodowego ogółem 44,5 miliona zł, natomiast w zeszłym roku tylko 40 milionów zł. Należy się zatem liczyć z tym, że zwiększenie preliminowanych dochodów o 2.100.000 zł jest uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PGłowacki">Wnoszę w imieniu Komisji Budżetowej o przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu rządowym według druku sejmowego nr 201.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Kto z Panów Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Projekt ustawy został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania. Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że Sejm projekt ustawy przyjął.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Przemysłowo-Handlowej o rządowym projekcie ustawy o wystawach i targach gospodarczych oraz aukcjach (druki nr 118 i 215).</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Sprawozdawca p. Antonowicz ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PAntonowicz">Wysoka Izbo! Przepisy o wystawach i targach gospodarczych, obowiązujące od przeszło 10 lat, wymagają nowelizacji dla usprawnienia funkcjonowania tych imprez i lepszego dostosowania ich do wymagań życia.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PAntonowicz">Projektowana nowelizacja ma przede wszystkim na celu przeciwdziałanie urządzaniu imprez karłowatych, które dochodzą często do skutku pod nazwą „wystaw” i „targów”, a nie wykonują istotnych zadań wystaw i targów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PAntonowicz">Poza tym często się zdarza, że organizatorzy wystaw i targów gospodarczych występują o zezwolenie władzy na urządzenie tych imprez po przeprowadzeniu już daleko idących przygotowań. Wskutek tego władza, wobec braku w dotychczasowych przepisach wyraźnego zakazu dokonywania czynności przygotowawczych przed otrzymaniem zezwolenia na urządzenie wystaw i targów, jest skrępowana w powzięciu swobodnej decyzji i licząc się z zobowiązaniami materialnymi i moralnymi organizatorów nieraz udziela zezwolenia, jakkolwiek nie zawsze to idzie po linii jej zamierzeń, mających na celu dobro idei wystaw i targów gospodarczych, odpowiedni ich poziom, terminy itd.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PAntonowicz">W tym stanie rzeczy wprowadza się przepis, według którego przed uzyskaniem zezwolenia władzy nie wolno przystępować do przyjmowania zgłoszeń od wystawców i do reklamy.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PAntonowicz">W art. 4 ust. (4) projekt ustala krąg osób i instytucyj, które mogą urządzać targi i wystawy i brać za nie odpowiedzialność finansową. W tym punkcie projekt w wyniku doświadczeń praktyki zmienia dotychczasowy stan prawny, według którego każda osoba prawna i fizyczna mogła starać się o uzyskanie takich uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PAntonowicz">Dla zapewnienia wystawom i targom gospodarczym odpowiedniego poziomu organizacyjnego konieczne jest powierzenie kierownictwa imprezami osobom wykwalifikowanym fachowo.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#PAntonowicz">Ponieważ powodzenie wystaw i targów gospodarczych zależy w znacznym stopniu od ich podstaw finansowych, przeto wprowadza się przepis, dotyczący kapitału i kaucji.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#PAntonowicz">Zachodziły wypadki udzielania odznaczeń na targach gospodarczych, a nie wyłącznie na wystawach, wobec tego projekt wyraźnie stwierdza w art. 8 ust. (4) niedopuszczalność udzielania odznaczeń na „targach gospodarczych (jarmarkach i kiermaszach)”, udzielanie bowiem odznaczeń na targach, których głównym celem są transakcje, jest niewłaściwe. Wyjątki od tej zasady mogą dotyczyć jedynie targów specjalnych lub działów specjalnych na targach w zakresie produkcji rolniczej ze względu na to, że targi takie mają przeważnie charakter mieszany targów-wystaw i że nadawanie odznaczeń na takich targach ustaliło się już zwyczajowo.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#PAntonowicz">Art. 4 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 17 listopada 1927 roku, wyliczający wystawy i targi, które nie podlegają działaniu ustawy bądź ze względów prawnych, bądź gospodarczych i życiowych, ulega w projekcie odpowiedniemu rozszerzeniu.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#PAntonowicz">Wobec tendencji do urządzania wystaw i targów gospodarczych bez zezwolenia władzy jest koniecznością szybkie stosowanie sankcyj karnych, projekt zatem wprowadza w art. 21 orzecznictwo karno-administracyjne zamiast dotychczasowego sądowego.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#PAntonowicz">Aukcje są w systemie obrotu gospodarczego instytucjami pokrewnymi i wystawom i targom gospodarczym, wobec czego celowym jest zgrupowanie w jednej ustawie przepisów, dotyczących tych instytucyj. W niektórych branżach istnieją już aukcje, które spełniają poważną rolę w zakresie kształtowania się godziwych cen, zapobiegając spekulacji, oraz tworzą większy, skoncentrowany rynek popytu i podaży. Aukcje te powstały w branżach: owocowej, skórzanej, futrzarskiej oraz wełnianej. Z uwagi na to, że zachodziła obawa organizowania aukcyj przez osoby lub instytucje niepowołane, co psułoby opinię innych aukcyj i dezorganizowałoby rynek, nie przynosząc żadnych korzyści dla danej branży, uzależniono istnienie aukcyj od udzielenia zezwolenia Ministerstwa Przemysłu i Handlu.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#PAntonowicz">Komisja rozważyła powyższy projekt ustawy o wystawach i targach gospodarczych oraz aukcjach (druk nr 118) na posiedzeniu w dniu 2 maja 1939 r. i wprowadziła doń następujące poprawki.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#PAntonowicz">Poprawka do art. 3 ust. (1) punkt 2) wypływa z faktu, że przedłużenie terminu trwania przedsięwzięć, określonych w tym punkcie, jest uzasadnione dużym wysiłkiem organizacyjnym i kosztami, wkładanymi zazwyczaj przez organizatorów tej imprezy. Pozostałe poprawki do tego artykułu nie posiadają znaczenia merytorycznego, mają jedynie na celu jaśniejsze sformułowanie przepisu.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#PAntonowicz">Pierwsza poprawka do art. 4 ma charakter stylistyczny i uwypukla częstotliwość i liczbę mnogą wystaw i targów.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#PAntonowicz">Druga poprawka do tego artykułu, wprowadzająca termin prekluzyjny, wiążący władzę, chroni organizatorów od zbyt długiego wyczekiwania na decyzję władz; zwłoka bowiem w załatwieniu formalności przez władze wpływa hamująco na rozwój poczynań inicjatywy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#PAntonowicz">Przeszeregowanie, wprowadzone przez poprawkę trzecią, ma na celu podkreślenie pierwszeństwa instytucyj wyższego rzędu. Określenie, użyte w punkcie 8) „kupcom rejestrowym” ma znaczenie szersze i obejmuje spółki handlowe, wymienione w przedłożeniu rządowym, oraz kupca prowadzącego przedsiębiorstwo jednostkowe. Pozbawienie takiego kupca prawa urządzania wystaw i targów nie jest uzasadnione, rękojmią bowiem należytego ich urządzenia nie jest charakter prawny, lecz wyłącznie kwalifikacje osób, ubiegających się o pozwolenie.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#PAntonowicz">Poprawka do art. 11 ust. (1) jest spowodowana okolicznością, że wykluczenie firm, posiadających charakter kupca rejestrowego, z kręgu osób, mogących się ubiegać o pozwolenie na prowadzenie przedsiębiorstwa aukcyjnego, nie jest gospodarczo uzasadnione, a rękojmią dobrego funkcjonowania takiego przedsiębiorstwa są wyłącznie kwalifikacje osób ubiegających się o pozwolenie.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#PAntonowicz">Poprawka do art. 17 ust. (1) wypływa z konieczności pozostawienia samorządowi gospodarczemu możności występowania także z własną inicjatywą o odebranie koncesji przedsiębiorstwu aukcyjnemu.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#PAntonowicz">Wobec powyższego komisja wnosi: Wysoki Sejm uchwalić raczy projekt ustawy z druku nr 118 z następującymi poprawkami:</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#PAntonowicz">W art. 3. Pierwsza poprawka: w ust. (1) pkt. (2) wyraz „trzy” zastępuje się wyrazem „siedem”. Druga poprawka: w ust. (1) dodaje się nowe punkty: 11) i 12): „11) targów gminnych, 12) przedsiębiorstw sprzedaży ruchomości w drodze przetargu (sal licytacyjnych)”. Trzecia poprawka: ust. (3) skreśla się;</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#PAntonowicz">W art. 4 w ust. (1) wyrazy: „Na urządzenie wystawy oraz targów”, zastępuje się wyrazami: „Na urządzanie wystaw oraz targów”. Ust. (3) otrzymuje brzmienie: „Pozwoleń na urządzanie wystaw lub targów udziela się na podstawie swobodnego uznania władzy w terminie do dwóch miesięcy, licząc od dnia złożenia wniosku o pozwolenie. W przypadku niemożności powzięcia decyzji w terminie dwumiesięcznym, władza zawiadamia wnioskodawców, że decyzja zostanie powzięta w terminie nie przekraczającym czterech miesięcy od daty złożenia wniosku o pozwolenie”. Ust. (4) otrzymuje brzmienie: „Pozwoleń na urządzanie wystaw i targów można udzielać jedynie: 1) instytucjom samorządu terytorialnego; 2) instytucjom samorządu gospodarczego; 3) zrzeszeniom przemysłowym i ich związkom; 4) cechom rzemieślniczym i ich związkom; 5) zrzeszeniom i organizacjom rolniczym oraz ich związkom; 6) instytucjom, których statuty przewidują cele społeczno-gospodarcze; 7) spółdzielniom; 8) kupcom rejestrowym”.</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#PAntonowicz">W art. 11 ust. (1) otrzymuje brzmienie: „Pozwolenia na prowadzenie przedsiębiorstwa aukcyjnego można udzielić jedynie: 1) spółdzielniom i firmom, posiadającym charakter kupca rejestrowego, wykazującym się odpowiednią znajomością całokształtu spraw, związanych z prowadzeniem zamierzonego przedsiębiorstwa aukcyjnego, a zwłaszcza rodzaju towarów, mających stanowić przedmiot jego czynności; 2) instytucjom samorządu terytorialnego i gospodarczego; 3) stowarzyszeniom i związkom producentów rolnych, posiadającym osobowość prawną; 4) zrzeszeniom przemysłowym i rzemieślniczym”.</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#PAntonowicz">W art. 17 w ust. (1) po wyrazach: „zasięgnięciu opinij” dodaje się wyrazy: „lub na wniosek”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Kto z Panów Posłów jest za przyjęciem projektu w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że Sejm projekt ustawy w drugim czytaniu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania. Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że Sejm proponowany projekt ustawy przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji porozumienia między Rzecząpospolitą Polską a Wielką Brytanią, dotyczącego clenia pewnych wyrobów chemicznych (druki nr 194 i 211).</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Sprawozdawca p. Pankiewicz ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PPankiewicz">Wysoka Izbo! Dnia 21 grudnia r. ub. referowałem z tej trybuny sprawę ratyfikacji porozumienia między Rzecząpospolitą Polską a Wielką Brytanią, dotyczącego clenia pewnych wyrobów chemicznych. Porozumienie wygasło z dniem 21 grudnia 1938 r.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PPankiewicz">Obecnie mam zaszczyt referować ponownie sprawę analogiczną, gdyż w roku bieżącym, dnia 9 lutego między rządami Rzeczypospolitej Polskiej i Wielkiej Brytanii zostało zawarte porozumienie, wznawiające zniżki celne na niektóre artykuły chemiczne, sprowadzane z Anglii — co było treścią porozumienia zeszłorocznego.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PPankiewicz">Porozumienie tegoroczne poza zmniejszeniem liczby artykułów, korzystających ze zniżek celnych, niczym się nie różni od podobnych porozumień w latach poprzednich i stanowi sui generis część ruchomą umowy handlowej z dn. 27 lutego 1935 r., regulującej całość stosunków handlowych między dwoma państwami.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PPankiewicz">Do uwag, wypowiedzianych w grudniu 1938 r. na temat charakteru i tendencyj naszego handlu z Anglią, niewiele można było by dodać. I dlatego ograniczę się głównie do momentów, będących wynikiem zmienionej sytuacji politycznej na kontynencie europejskim.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PPankiewicz">Z Niemcami przestał, obowiązywać pakt o nieagresji, z Anglią został zawarty sojusz obronny. Ta zmieniona sytuacja polityczna musi znaleźć swój wyraz w stosunkach handlowych i spowodować wzmożenie obrotów handlowych z Anglią. Nasz handel z Anglią cechuje zbyt daleko posunięty konserwatyzm. Zamiast stale iść naprzód, podnosić z roku na rok wysokość wzajemnych obrotów handlowych, drepczemy od pewnego czasu na miejscu, nawet ujawniamy niewielką tendencję zniżkową. Na przykład w r. 1937 wywieźliśmy do Anglii towarów za 219.241.000 zł, a w r. 1938 tylko za 215.496.000 zł, w wyniku czego saldo dodatnie zmniejszyło się z 70.037.000 zł w roku 1937 na 67.724.000 zł w r. 1938. A wszak możliwości eksportu na rynek angielski dla Polski są prawie nieograniczone!</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#PPankiewicz">W ogólnym imporcie angielskim przywóz z Polski trzyma się stale na poziomie około 1% całości importu angielskiego, kiedy przywóz niespełna 4-milionowej Danii wynosi około 5% ogólnego importu angielskiego.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#PPankiewicz">Zmieniona sytuacja polityczna stwarza szczególnie korzystną koniunkturę dla rozrostu stosunków handlowych z najbogatszym i jednym z najbardziej solidnych kontrahentów europejskich. Tę koniunkturę musimy wyzyskać przede wszystkim dla podniesienia naszego kontyngentu bekonowego na rynku angielskim. Według statystyki angielskiej w r. 1938 przywieziono bekonów z Polski za 1.968.000 f. szt., z Litwy za 816.000 f. szt., z Danii za 15.940.000 f. szt. Przywóz bekonów do Anglii podlega jak wiadomo, ścisłej reglamentacji stosownie do norm, ustalonych przez rząd angielski dla poszczególnych krajów europejskich i które wynoszą: dla Polski 8,30%, dla Litwy 3.20% i Danii 68,95% całości przywozu bekonów z Europy. Ponieważ wysokość kontyngentów bekonowych jest regulowana przez kompetentne czynniki angielskie według własnego uznania i poza pewnymi tradycjami, które wprawdzie dużą rolę odgrywają w Anglii, nie ma żadnych przeszkód do podniesienia kontyngentu bekonowego dla Polski, przeto sądzę, że w obecnej atmosferze politycznej, która podważyła jedną z najbardziej istotnych tradycyj Wielkiej Brytanii, tradycję izolacjonizmu politycznego, uda się również przezwyciężyć trudności w zakresie zwiększenia kontyngentu bekonowego dla Polski i osiągnięcia jeszcze w roku bieżącym przynajmniej jego podwojenia. Komisja Spraw Zagranicznych nie wątpi, że zainteresowane Ministerstwa poczynią wszelkie niezbędne po temu kroki.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#PPankiewicz">Wychodząc z założenia, że porozumienie, zawarte z Anglią dnia 9 lutego b. r., sprzyja rozwojowi stosunków handlowych wymienionych państw, Komisja Spraw Zagranicznych wnosi: Wysoki Sejm uchwalić raczy projekt ustawy z druku nr 194 bez poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Nikt nie jest zapisany do głosu. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Kto z Panów Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Projekt ustawy w drugim czytaniu został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania. Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że Sejm projekt ustawy przyjął.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji umowy dodatkowej do umowy gospodarczej między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką (druki nr 196 i 213).</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#Marszałek">Sprawozdawca p. Sikorski ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PSikorski">Wysoka Izbo! Dodatkowa umowa, przedłożona dziś do ratyfikacji, uzupełnia umowę gospodarczą, zawartą między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką w dniu 1 lipca 1938 r. Dodatkowa umowa jest konsekwencją zmian, powstałych na skutek włączenia Zaolzia do Polski a ziem sudeckich do Rzeszy Niemieckiej. Do dodatkowego obrotu, powstałego na skutek włączenia nowych terenów do krajów obu kontrahentów, stosuje się wszelkie przepisy, zawarte w umowie i w układzie rozrachunkowym z lipca 1938 r.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PSikorski">Obroty z Rzeszą wzrosną przeciętnie o 40.000.000 zł rocznie. Zwiększony eksport polski obejmuje przede wszystkim węgiel z Zagłębia Karwińskiego, wyroby hutnicze z Zaolzia i len. Import z Niemiec obejmuje listę kilkuset półfabrykatów i fabrykatów na ogół w drobnych pozycjach. Dodatkowe obroty utrzymane są tak samo, jak i w głównym układzie z lipca 1938 r., w stosunku 1 : 1, tzn. importowi polskiemu z Niemiec odpowiada w sumie eksport z Polski do Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PSikorski">W umowie dodatkowej udzieliliśmy stronie niemieckiej kilku dalszych ulg celnych, zawartych poprzednio w traktacie z Czechosłowacją.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PSikorski">Eksport głównych artykułów wywozowych z Polski ujęty jest w kilku umowach branżowych, nie stanowiących jednakże części integralnej dodatkowej umowy.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PSikorski">Wnoszę w imieniu komisji o ratyfikację omówionej umowy dodatkowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Nikt nie jest zapisany do głosu. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Kto z Panów Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Projekt ustawy został przyjęty w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania. Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że Sejm projekt ustawy przyjął.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji umowy między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką w sprawie granicznego odcinka rzeki Drwęcy (druki nr 195 i 212).</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#Marszałek">Sprawozdawca p. Zieleśkiewicz ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PZieleśkiewicz">Wysoki Sejmie! Ogólnopolska akcja regulowania stosunków wodnych na terenach, używanych do produkcji rolnej, objęła również ziemie, położone na naszym obecnym północnym pograniczu i skłoniła tamtejszych rolników do poczynań w zakresie odwadniania gruntów podmokłych lub stale zalewanych. Większe trudności techniczne i prawne napotkali nasi Mazurzy, zamieszkali nad rzeką Drwęcą, prawym dopływie Wisły, która bierze początek na naszym północnym Mazowszu w okolicach Olsztynka — obecnie prowincja Prus Wschodnich, dawniej książęcych. Rzeka Drwęca, przepłynąwszy jezioro Drwęskie, wpływa w obecne granice Rzeczypospolitej nieco na północ od Lubawy i stanowi na dłuższym odcinku na swej środkowej linii obecną granicę z Rzeszą Niemiecką na podstawie postanowień komisji delimitacyjnej z grudnia 1920 r. Na całym odcinku granicznym rzeka ta miała bardzo kręty bieg i bardzo mały spadek i wskutek tego nie mogła dostatecznie odwodnić swoich najbliższych okolic. Przerwawszy swą normalną funkcję odwadniania, Drwęca zabagniała coraz więcej nie tylko nasze grunty, ale również łąki, pastwiska i ziemie orne, mające swą obecną przynależność państwową do Rzeszy Niemieckiej.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PZieleśkiewicz">Zainteresowani rolnicy zorganizowali odpowiednie spółki wodne, mające na celu regulację rzeki Drwęcy i odwodnienie okolicznych pól. Prace techniczne na całym odcinku granicznym, od ujścia potoku Gryźlinki aż do mostu kolejowego pod Rosenkrug, zostały wykończone późną jesienią 1936 r., przy czym na skutek tychże zabiegów koryto rzeki Drwęcy uległo zasadniczej zmianie w porównaniu ze stanem faktycznym z 1920 r.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PZieleśkiewicz">Przesunięcie granicy międzypaństwowej na nową linię środkową uregulowanej rzeki, wyrównanie zmian terytorialnych, wykluczające zmianę wielkości obszaru państwowego reguluje umowa między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką z dnia 24 stycznia b. r.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PZieleśkiewicz">Umowa powyższa na zasadzie art. 52 naszej Konstytucji wymaga przed ratyfikacją zgody Izb ustawodawczych, wyrażonej w ustawie. Ponieważ przesunięcie granicy ze środka dawnego biegu rzeki na nową linię środkową koryta uregulowanej Drwęcy jest celowe ze względów celnych i bezpieczeństwa, a wymiana gruntów jest ułatwieniem gospodarowania, wnoszę w imieniu Komisji Spraw Zagranicznych: Wysoki Sejm raczy uchwalić ustawę o ratyfikacji umowy między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką w brzmieniu rządowym (druki nr 195 i 212) bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Nikt nie jest zapisany do głosu. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Projekt ustawy w drugim czytaniu został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania. Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że Sejm projekt ustawy przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji protokółu taryfowego między Polską a Estonią (druki nr 197 i 214).</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#Marszałek">Sprawozdawca p. Dudrewicz ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PDudrewicz">Wysoki Sejmie! Wzorem ubiegłych lat Rząd Polski dnia 22 stycznia b. r. podpisał protokół celny z Estonią na rok 1939. Estonia otrzymała zniżki celne na 4 gatunki ryb słodkowodnych w okresie od 1 kwietnia do 30 czerwca, tzn. w okresie mniejszej podaży ryb z połowów krajowych.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PDudrewicz">Należy podkreślić, że od roku ubiegłego rozprowadzanie importowanych ryb zostało powierzone spółdzielniom, co gwarantuje, że handel w tej dziedzinie został w znacznym stopniu uregulowany. W zamian za ulgi przy imporcie ryb Polska uzyskała zniżki celne na eksportowane do Estonii materiały wybuchowe i rośliny lecznicze, przy czym na te ostatnie kontyngent został podwyższony na rok bieżący o 100%.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PDudrewicz">Na korzyść naszą również należy zaliczyć fakt, że została skreślona przyznawana dotychczas zniżka celna na sprowadzany do nas galalit, którego produkcja krajowa rozwija się pomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PDudrewicz">Bilans handlowy polsko-estoński za rok 1938 wynosił po stronie importu 2.373.000 zł, po stronie eksportu 2.681.000 zł, saldo dodatnie na korzyść eksportu polskiego wyniosło zatem 308.000 zł. Na rok bieżący przewidywany jest obustronny wzrost obrotów handlowych o sumę około 500.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PDudrewicz">Wymiana handlowa pomiędzy Polską i Estonią towarami nie objętymi omawianym protokółem oparta jest o zasadę klauzuli największego uprzywilejowania.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#PDudrewicz">Uważając zawarte porozumienie za korzystne, wnoszę w imieniu Komisji Spraw Zagranicznych: Wysoki Sejm uchwalić raczy rządowy projekt ustawy o ratyfikacji protokółu taryfowego między Polską i Estonią bez poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania. Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że Sejm projekt ustawy przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji porozumienia między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad w sprawie statutu prawnego Przedstawicielstwa Handlowego Związku Socjalistycznych Republik Rad w Polsce (druki nr 175 i 202) — sprawozdawca p. Szczytt Niemirowicz.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PSzczyttNiemirowicz">Wysoki Sejmie! Rządowy projekt ustawy o porozumieniu między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad w sprawie statutu prawnego Przedstawicielstwa Handlowego Z.S.R.R. w Polsce jest wynikiem rozmów pomiędzy rządami obu państw, które doprowadziły do podpisania jeszcze w r. 1936 projektu statutu prawnego tego przedstawicielstwa w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PSzczyttNiemirowicz">Obecnie wobec podpisania przez Rzeczpospolitą Polską umowy handlowej z Z. S. R R., o czym będę miał zaszczyt referować w następnym punkcie, w ramach naszych stosunków handlowych z sąsiadem wschodnim zachodzi konieczność ratyfikowania tego porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PSzczyttNiemirowicz">Przedstawicielstwo Handlowe Z. S. R. R. w Polsce, czyli tzw. w skrócie rosyjskim „Torgpredstwo” istniało od czasu zawarcia traktatu ryskiego stale w Polsce, nie miało jednak statutu prawnego. Ponieważ Związek Sowiecki ma monopol handlu zagranicznego, który jest skoncentrowany w rękach państwa, Przedstawicielstwo Handlowe według nowego statutu będzie częścią składową ambasady sowieckiej i biuro jego korzystać będzie z prawa eksterytorialności i używania szyfrów.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PSzczyttNiemirowicz">Statut określa dalej zakres działania Przedstawicielstwa Handlowego, polegający głównie na regulowaniu obrotów i prowadzeniu handlu między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Sowieckim. Siedziba Przedstawicielstwa będzie się znajdować w Warszawie, jednak statut przewiduje możność utworzenia oddziałów na podstawie wspólnego porozumienia. Praktycznie jednak prawdopodobnie nie zajdzie potrzeba tworzenia takich oddziałów, gdyż wystarczy zupełnie delegowanie poszczególnych urzędników dla odbioru eksportowanych towarów od poszczególnych miast. Skład personalny przedstawicielstwa podawany będzie do wiadomości Rządu Rzeczypospolitej, przy czym personel ten nie będzie podlegał orzecznictwu sądów polskich w sprawach, wynikających z wewnętrznego stosunku służbowego między urzędnikami a Przedstawicielstwem Handlowym.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PSzczyttNiemirowicz">Rząd Rzeczypospolitej ma prawo ustanowić na terytorium Z. S. R. R. analogiczne instytucje z równorzędnymi uprawnieniami. W praktyce jednak działalność tę będzie wykonywał radca handlowy ambasady naszej w Moskwie. Przedstawicielstwo Handlowe „Torgpredstwo” działa w imieniu rządu Z. S. R. R., który ponosi całkowitą odpowiedzialność za wszystkie transakcje handlowe, przez to przedstawicielstwo zawarte. Trzeba zaznaczyć, że jak z dotychczasowej praktyki wynika, zabezpieczenie to jest całkowicie dostateczne i nie wywoływało żadnych komplikacyj.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PSzczyttNiemirowicz">Transakcje handlowe podlegać będą ustawodawstwu polskiemu, chyba że poszczególne umowy przewiduje co innego.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PSzczyttNiemirowicz">Porozumienie zawarto na okres 2 lat i w razie niewypowiedzenia na 6 miesięcy naprzód, automatycznie przedłużone będzie na rok następny. Do projektu porozumienia dołączony jest protokół końcowy, stwierdzający, że treść umowy rozciąga się również na spory, wszczęte przedtem.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#PSzczyttNiemirowicz">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę: Wysoki Sejm uchwalić raczy projekt rządowy ustawy o ratyfikacji porozumienia między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad w sprawie statutu prawnego Przedstawicielstwa Handlowego Z. S. R. R. w Polsce w brzmieniu projektu rządowego bez poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Nikt nie jest zapisany do głosu. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Sejm projekt ustawy przyjął w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania. Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że Sejm projekt ustawy przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji układu handlowego między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad oraz protokółu dodatkowego do tegoż układu (druki nr 176 i 203).</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#Marszałek">Sprawozdawca p. Szczytt Niemirowicz ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PSzczyttNiemirowicz">Wysoki Sejmie! Umowa handlowa, podpisana między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad i obecnie przedłożona do ratyfikacji Wysokiej Izbie, reguluje i normuje sprawy naszego handlu z sąsiadem wschodnim. Dotychczas sprawa tego handlu była nieuregulowana, strona prawna była nieuregulowana, obroty zmniejszały się ciągle i ujemne saldo handlowe było na naszą niekorzyść. Zaszła więc konieczność uregulowania tych stosunków i zawarcia ze Związkiem Sowieckim umowy handlowej, która została w lutym bieżącego roku podpisana. Umowa ta ma znaczenie polityczne, gdyż dotychczas nie było aktów prawnych, regulujących nasze stosunki handlowe ze Związkiem Socjalistycznych Republik Rad.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PSzczyttNiemirowicz">Nasze obroty handlowe z ościennymi państwami, posiadającymi z nami granicę lądową, wyrażały się w roku 1937 ogólną kwotą 492.600.000 zł, czyli stanowiły 28% handlu europejskiego i 20% ogólnego handlu Rzeczypospolitej. Intensywność wymiany towarowej była jednak bardzo niejednolita, szczególnie jeżelibyśmy przeliczyli wysokość tej wymiany na 1 kilometr granicy lądowej.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PSzczyttNiemirowicz">A więc w roku 1937 przedstawiało się to w następujący sposób: z Niemcami przy długości granicy 1912 km mieliśmy obrotu 186.000 zł w przeliczeniu na 1 km granicy lądowej; z Czechosłowacją mieliśmy na 984 km granicy — 97.000 zł na 1 km; z Łotwą przy 106 km granicy mieliśmy 51.000 zł obrotu na 1 km; z Rumunią przy 347 km — 49.000; ze Związkiem Socjalistycznych Republik Rad przy 1412 km granicy mieliśmy zaledwie 13.000 zł przy przeliczeniu na 1 km bieżącej granicy; z Litwą — wówczas — w roku 1937 przy długości granicy 507 km obroty nasze wynosiły 0, gdyż stosunków handlowych nie utrzymywaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PSzczyttNiemirowicz">Z przytoczonych cyfr widać, że wschodnia nasza granica była pod względem gospodarczym prawie martwa, a nasz handel z Rosją Sowiecką był minimalny.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PSzczyttNiemirowicz">Handel nasz z Z. S. R. R. wykazywał w ciągu ostatnich lat tendencję zmniejszania się, przy czym saldo było dla nas ciągle ujemne. Wzajemne obroty były również bardzo małe. W Związku Sowieckim przywóz z Polski wynosił zaledwie 0,6%, a wywóz 1,1% wszystkich obrotów w roku 1936, podczas gdy Niemcy w tym samym roku uczestniczyły w przywozie 22,8% i wywozie — 8,6%.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#PSzczyttNiemirowicz">Nowa umowa, która przedkładana jest obecnie Wysokiej Izbie do ratyfikacji, zmienia ten stan rzeczy, gdyż już w pierwszym roku jej działania obrót towarowy z 11.000.000 złotych podniesie się do 128.000.000, co w przeliczeniu na 1 km granicy lądowej da 90.000 złotych, czyli że granica przestanie być martwą i upodobni się mniej więcej do granic naszych z innymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#PSzczyttNiemirowicz">Umowa jest ramową umową handlową, opartą na zasadach wymiennych clearing'u. Poza nią zawarte są jeszcze dwie umowy, nie podlegające ratyfikacji, mianowicie ramowa umowa kontyngentowa, gdzie corocznie może być zmieniana liczba kontyngentów, i następnie umowa clearingowa, normująca wzajemne rozrachunki przez Państwowy Instytut Rozrachunkowy w złotych polskich, co zabezpiecza nas od ewentualnych strat w razie zmian walutowych u naszego partnera.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#PSzczyttNiemirowicz">Dodatnią stroną umowy jest wyłączenie z przywozu wszystkich towarów konsumcyjnych, które przywoziliśmy poprzednio, jak wino, kawa, owoce. Te towary zostały wyłączone z przywozu a sprowadzane są najpotrzebniejsze dla nas surowce, co jest specjalnie ważne przy obecnym położeniu politycznym w Europie. Surowce te były uprzednio opłacane dewizami, przy obecnej umowie będziemy je otrzymywali w drodze kompensaty za nasze towary na zasadach clearingowych.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#PSzczyttNiemirowicz">Ze Związku Sowieckiego importować będziemy przede wszystkim rudę manganową. Związek Sowiecki posiada 58% zapasów światowych rudy manganowej, zwłaszcza w Gruzji i na Ukrainie. Ruda manganowa niezbędna jest do wyrobu najtwardszych gatunków stali oraz do spławów z metalami tzw. kolorowymi. Przed wojną Rosja eksportowała 1.152.000 ton rudy, a w 1935 roku, pomimo, że produkcja rudy manganowej w Rosji wzrosła prawie dwukrotnie, eksport spadł i wynosi zaledwie 645.000 ton, czyli połowę eksportu przedwojennego.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#PSzczyttNiemirowicz">W planie gospodarki Związku Sowieckiego w okresie 5-ciolatki należy się liczyć jeszcze ze zwiększeniem wewnętrznej konsumcji rudy manganowej, gdyż 5-ciolatka ta jest nawet nazwana 5-ciolatką „stali specjalnych”, więc ruda manganowa jest potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#PSzczyttNiemirowicz">Drugim surowcem, sprowadzanym przez nas ze Związku Sowieckiego, będzie bawełna, przeważnie turkiestańska, częściowo kaukaska, Sprowadzać jej będziemy około 15.000 ton. Oczywiście, z punktu widzenia rolniczego godzimy się na import bawełny tylko jako na zło konieczne i tylko ze względu na to, że ogólna ilość importowanej bawełny się nie podnosi, a bawełnę rosyjską, która częściowo zastąpi nam bawełnę amerykańską dewizową, otrzymywać będziemy bez przydzielania dewiz na zasadzie wymiany clearingowej.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#PSzczyttNiemirowicz">Trzecim produktem, który sprowadzać będziemy ze Związku Sowieckiego, są koncentraty apatytowe. Apatyt jest to fosforyt i trzeba zaznaczyć, że 60% światowej produkcji fosforytów ma Związek Sowiecki. W r. 1937 produkcja apatytów wynosiła 6½ miliona ton, głównie na półwyspie Kolskim w Chybinogorach, a przewiduje się jeszcze zwiększenie tej produkcji w przyszłym pięcioleciu i zwiększenie koncentratów z zastosowaniem szerszym metody flotacji. Koncentraty apatytowe są nam potrzebne dla naszego przemysłu do wyrobu nawozów fosforowych. Obecnie będziemy zabierali z Rosji około 30% całego eksportu apatytów.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#PSzczyttNiemirowicz">Poza tym z ważniejszych produktów importować będziemy z Rosji futra, tytoń i inne surowce w mniejszych ilościach i o mniejszym znaczeniu, których tutaj już wyliczać nie będę.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#PSzczyttNiemirowicz">Do Związku Sowieckiego wywozić będziemy w roku bieżącym przede wszystkim węgiel w ilości około 900.000 ton, co pozwoli nam na ulokowanie nadwyżki węgla karwińskiego. Jest to rzecz nowa, gdyż dotąd do Rosji sowieckiej węgla nie wywoziliśmy. Trzeba zaznaczyć, że według danych sowieckich produkcja węgla w stosunku do przedwojennej wzrosła z 29 milionów ton w r. 1913 do 127 milionów ton w roku 1937. W niektórych jednak rejonach wzrost zapotrzebowania przewyższał produkcję. Na przykład w r. 1937 do rejonów centralnego i północno-zachodniego przywieziono 23 miliony ton węgla donieckiego, podczas gdy w r. 1932 zaledwie 12 milionów. Na ogół Związek Sowiecki miał bardzo dużo dalekich przewozów węgla. W r. 1937 29½% o całej produkcji przewożono na odległości ponad 800 km. To oczywiście ogromnie podraża koszt tego węgla. Trzeci pięcioletni plan, pomimo mniejszego tempa niż w planie drugim, przewiduje na rok 1942 produkcję węgla w wysokości 230 milionów ton, przy czym ma być w znacznym stopniu zmieniona jeszcze i rejonizacja produkcji.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#PSzczyttNiemirowicz">Następnie będziemy eksportowali do Rosji Sowieckiej wyroby tekstylne, głównie tkaniny bawełniane (wyroby łódzkie), następnie wyroby wełniane i półwełniane, przędze wełniane, trykotaże, galanterię itp., na sumę razem do, 10 milionów.</u>
          <u xml:id="u-25.15" who="#PSzczyttNiemirowicz">Następnie — wyroby metalurgiczne, które eksportowaliśmy już poprzednio, a więc przede wszystkim wyroby hutnicze, jak rury, blachy itp. Poza tym eksportować będziemy wyroby z cynku i maszyny przędzalnicze z Bielska oraz w niewielkiej ilości wiskozę — sztuczny jedwab.</u>
          <u xml:id="u-25.16" who="#PSzczyttNiemirowicz">Należy stwierdzić, że wobec specyficznego ustroju politycznego, jaki ma Związek. Sowiecki, cały handel i inicjatywa tego handlu scentralizowane są w rękach rządu i oparte wyłącznie na zasadach politycznych. Wysuwanie zatem wniosków co do możliwości rozwojowych naszego eksportu i zajęcia pewnych pozycyj na rynkach rosyjskich byłoby co najmniej przedwczesne.</u>
          <u xml:id="u-25.17" who="#PSzczyttNiemirowicz">Sama umowa zawiera klauzulę największego uprzywilejowania celnego i formalności celnych i ogólną w sprawie opłat wewnętrznych i świadectw pochodzenia, nie zawiera jednak klauzuli osiedleńczej.</u>
          <u xml:id="u-25.18" who="#PSzczyttNiemirowicz">Artykuły IV i V umowy mówią o wyłączeniach od ceł, a więc wyliczone są pewne przedmioty, przeznaczone do remontu, do doświadczeń i prób, towary na targi, wystawy, środki przewozowe, próbne modele itd., które są wyłączone od ceł — oraz o pewnych wyłączeniach z przywozu i wywozu.</u>
          <u xml:id="u-25.19" who="#PSzczyttNiemirowicz">Artykuł VI zawiera klauzulę nawigacyjną największego uprzywilejowania.</u>
          <u xml:id="u-25.20" who="#PSzczyttNiemirowicz">Artykuł VIII zawiera pewne wyłączenia z uprawnień, mianowicie pewne ułatwienia, które mogą być stosowane przez obie strony w strefie nadgranicznej do 15 km, i korzyści z ewentualnej unii celnej, zawartej w przyszłości przez którąkolwiek ze stron. Artykuł ten zawiera również klauzulę dla państw bałtyckich — klauzula ta jest obustronna dla obu kontrahentów — i klauzulę dla państw kontynentalnych azjatyckich ze strony Związku Sowieckiego. Wyjątki te są ważne do chwili udzielenia podobnych korzyści jakiemukolwiek trzeciemu krajowi.</u>
          <u xml:id="u-25.21" who="#PSzczyttNiemirowicz">Następnie art. XI stwierdza, że zgodnie z traktatem wersalskim i istniejącym stanem rzeczy Rzeczpospolita Polska ma gestię spraw zagranicznych Wolnego Miasta Gdańska, które jest wobec tego również stroną kontraktującą w myśl tych układów i bierze na siebie obowiązki i prawa, płynące z tego układu. Zastrzeżenie to nie dotyczy tych postanowień układu, które Rzeczpospolita Polska z Wolnym Miastem Gdańskiem już na podstawach traktatowych uprzednio zawarła.</u>
          <u xml:id="u-25.22" who="#PSzczyttNiemirowicz">Czas trwania układu jest nieograniczony i przewiduje trzymiesięczne wypowiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-25.23" who="#PSzczyttNiemirowicz">Do umowy dołączony jest protokół końcowy, stwierdzający, że w trzy miesiące po wejściu w życie układu podjęte będą rokowania w sprawie wykonywania decyzyj arbitrażowych. Chodzi tu o nadanie sankcji prawnej poszczególnym umowom branżowym oraz decyzjom arbitrażowym już zapadłym.</u>
          <u xml:id="u-25.24" who="#PSzczyttNiemirowicz">Następnie do umowy dołączony jest protokół dodatkowy, który stwierdza, że w cztery miesiące po wejściu w życie układu handlowego rozpoczną się rokowania w sprawie uregulowania wzajemnego tranzytu towarowego, bagażowego i osobowego. Sprawa ta dla nas ze względu na nawiązanie stosunków handlowych z państwami azjatyckimi ma szczególniejsze znaczenie. Kwestia ta była dotąd sporna i, zdaniem naszym, mylnie interpretowana przez naszych partnerów.</u>
          <u xml:id="u-25.25" who="#PSzczyttNiemirowicz">Wobec tego, że porozumienie to będzie dopiero zawarte, art. XXII traktatu ryskiego został utrzymany nadal w mocy do czasu uregulowania tej sprawy, pomimo iż artykuł ten przewiduje, że w razie podpisania umowy handlowej przestanie działać.</u>
          <u xml:id="u-25.26" who="#PSzczyttNiemirowicz">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę o przyjęcie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji układu handlowego między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad oraz protokółu dodatkowego do tego układu — w brzmieniu rządowym bez zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Nikt nie jest zapisany do głosu. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania. Kto jest za przyjęciem projektu ustawy zechce wstać. Stoi większość. Stwierdzam, że projekt ustawy został przez Sejm przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#Marszałek">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#Marszałek">Zamierzam zamknąć posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#Marszałek">Proszę Pana Sekretarza o odczytanie złożonych interpelacyj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#SekretarzpOrlański">Interpelacja p. Jóźwiaka do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie rozpowszechniania fałszywych wiadomości przez prasę niemiecką, wychodzącą w Polsce, w celu dostarczania Rzeszy Niemieckiej materiału do kłamliwej propagandy przeciw Polsce.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#SekretarzpOrlański">Interpelacja p. Dudzińskiego do p. Prezesa Rady Ministrów w sprawie niedopuszczalnego popierania obywateli niemieckich w Poznańskiem i na Pomorzu w zakresie kontyngentów spirytusowych w związku z nabywaniem akcyj na prywatny rachunek.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#SekretarzpOrlański">Interpelacja p. Nawrockiego do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie popełnienia szeregu nieprawidłowości, sprzecznych z prawem i okólnikiem p. Ministra jako Premiera Rządu, przy czynnościach przygotowawczych do wyborów miejskich w Przemyślu, na dzień 21 maja 1939 r. rozpisanych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Interpelacje te przyjmuję do laski marszałkowskiej i prześlę je p. Prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszałek">O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia będą pp. posłowie zawiadomieni na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#Marszałek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>