text_structure.xml 69.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 15 czerwca 1988 r. Komisja Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej, obradująca pod przewodnictwem posła Stanisława Żelichowskiego (ZSL), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- sprawozdanie z wykonania budżetu państwa w 1987 r. wraz z uwagami NIK oraz z przebiegu realizacji w 1987 r. i I kwartale 1988 r. NPSG na lata 1986-1990 w częściach dotyczących: Ministerstwa Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Centralnego Związku Spółdzielni Mleczarskich, Centrali Spółdzielni Ogrodniczych i Pszczelarskich, Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych;</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- sprawozdanie Zespołu Rolnictwa i Leśnictwa oraz Zespołu Przemysłu Spożywczego Najwyższej Izby Kontroli z działalności w 1987 r.;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">- sprawy bieżące.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli: wiceminister rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej Wiesław Młynarczyk, wiceprezes Banku Gospodarki Żywnościowej Leszek Wiśniewski, wiceprezes Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych Kazimierz Surma, wiceprezes Centrali Spółdzielni Ogrodniczych i Pszczelarskich Jan Grad oraz przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Urzędu Rady Ministrów, Ministerstwa Finansów, wiceprezes Centralnego Związku Spółdzielni Mleczarskich Tadeusza Rabiańskiego i Centralnego Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Wprowadzenia do pierwszego punktu porządku dziennego dokonał wiceminister rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej Wiesław Młynarczyk: W 1987 r. rolnictwo i gospodarka żywnościowa odnotowały spadek produkcji. Był to trudny rok. Bardzo mroźna zima i nie sprzyjające wegetacji roślin warunki pogodowe wiosną i latem spowodowały wzrost kosztów oraz zahamowały utrzymujący się od 1982 r. wzrostowy trend w produkcji rolniczej. Mimo wysokich zbiorów zbóż, na skutek głębokiego spadku produkcji owoców, mniejszych zbiorów ziemniaków, buraków cukrowych i roślin oleistych oraz spadku pogłowia zwierząt gospodarskich, poziom całej produkcji rolniczej był o 2,8% niższy w porównaniu z 1986 r. i o 2,1% niższy od założeń planowych. Podkreślić jednak należy, że w porównaniu z przeciętną z lat 1982-1986 był on o 4,5% wyższy.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Produkcja roślinna zmniejszyła się o 2,2%, a produkcja zwierzęca o 3,5%. W produkcji roślinnej uzyskaliśmy poziom zbliżony do założeń planu, zaś w produkcji zwierzęcej wykonanie planu wynosiło 95,8%. Produkcja końcowa była o 5% niższa od uzyskanej w 1986 r. i o 3,2% niższa od planowanej.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Spadek produkcji roślinnej spowodowany został głównie załamaniem się produkcji sadowniczej. Osiągnęła ona zaledwie 38% poziomu uzyskanego w 1986 r. Szczególnie niskie były zbiory owoców (22% zbiorów poprzedniego roku). Niższe były również zbiory ziemniaków (o 7%), buraków cukrowych (o 2%) i rzepaku (o 9%). Chłodne i deszczowe lato odbiło się ujemnie na zbiorach oraz jakości ziemniaków i buraków cukrowych. Obniżyła się zawartość cukru w korzeniach buraków. Plantacje ziemniaków uległy dużemu porażeniu zarazą ziemniaczaną.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Spadek produkcji zwierzęcej ma inne przyczyny. Jego charakter jest w dużym stopniu strukturalny. Pogłowie bydła spada systematycznie od 1983 r., głównie z powodu dużej pracochłonności i uciążliwości produkcji mleka, wynikającej z niedostatecznego technicznego wyposażenia gospodarstw, złej organizacji skupu mleka oraz relatywnie niższej opłacalności. Pewien wpływ wywiera także powiększająca się dysproporcja między ceną skupu mleka a cenami detalicznymi mleka spożywczego, twarogów i masła. Ogranicza to motywację do produkcji mleka na własny użytek.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">10,5 mln szt. i było o 4,3% niższe od planowanego i o 3,6% niższe w porównaniu z 1986 r. Pogłowie krów zmniejszyło się o 5,2%, tj. do 4,9 mln szt. Tempo spadku pogłowia słabło nieznacznie w kolejnych kwartałach. Może to być sygnałem wygasania tendencji spadkowych. Przemawia za tym dalsze ograniczenie tempa spadku pogłowia obserwowane w I kwartale br.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">W latach 1983-1987 pogłowie bydła zmniejszyło się o 11,7%, w tym krów o 15,4%. Jednocześnie produkcja żywca wołowego wzrosła w tym okresie o 12,6%, a produkcja mleka o 1,4%. Dowodzi to poprawy efektywności produkcji bydlęcej. Wydajność mleczna krów wzrosła w tym okresie o 18%.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Pogłowie trzody chlewnej - po gwałtownym spadku w 1983 r. spowodowanym głębokim ograniczeniem importu zbóż i pasz - systematycznie rosło aż do końca 1986 r. W 1987 r. nastąpił niewielki spadek (o 2,1%) w związku ze zmniejszeniem krycia loch podczas ostrej zimy. W ub.r. pogłowie trzody chlewnej wynosiło 18,5 mln. szt. i było o 4,8% niższe niż w 1982 r., ale jednocześnie wzrosła o 15% produkcja żywca wieprzowego. Oznacza to wydatną poprawę wydajności od jednej sztuki statystycznej. Planowany skup żywca przebiegał dobrze. Zadania zostały przekroczone o 3,1%, ale w porównaniu do 1986 r. skup był niższy o ok. 1%.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">W 1987 r. zanotowano dalszą poprawę zaopatrzenia rolnictwa w środki produkcji. Dostawy nadal jednak nie zaspokajają potrzeb zgłoszonych przez rolników. Zużycie nawozów pod zbiory w 1987 r. wyniosło 192 kg NPK w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych i było wyższe o 5,1% niż pod zbiory w 1986 r. Dostawy środków ochrony roślin wyniosły 18,4 tys. ton substancji aktywnej i były o ponad 1/4 wyższe od dostaw w 1986 r. Efektywność stosowania środków ochrony roślin była jednak niepełna z powodu niekorzystnych warunków atmosferycznych, braków asortymentowych i nierytmiczności dostaw.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Wartość dostaw sprzętu rolniczego wyniosła ok. 126 mld zł~ ~/w cenach z 1984 r./ i była o 0,8% wyższa niż w 1986 r. oraz o 2,4% wyższa od założeń CPR. Dostawy pasz treściwych z zasobów państwowych wyniosły ok. 5,1 mln ton, co oznacza przekroczenie planu o 3,2%. Nie wykonano natomiast planu dostaw koncentratów i pasz wysokobiałkowych (88,6%).</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Przemysł spożywczy wykonywał swoje zadania w zróżnicowanych warunkach. W I półroczu 1987 r. uzyskał wysokie efekty dzięki bogactwie surowców po dobrych zbiorach w 1986 r. W II półroczu nastąpiło zmniejszenie produkcji w niektórych branżach wskutek niższej produkcji zwierzęcej oraz niższych zbiorów owoców i ziemniaków. W sumie przemysł spożywczy wykonał plan w 98,6%.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">W 1987 r. uzyskano kilkuprocentowy wzrost produkcji przetworów mięsnych, mąki, olejów jadalnych i margaryny. Utrzymane zostało wysokie tempo produkcji odżywek dla dzieci, twarogów, serów dojrzewających i papierosów. Na wysokim poziomie utrzymywała się produkcja innych podstawowych artykułów żywnościowych, takich jak: kasza, makaron, masło, mleko spożywcze, piwo.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Jakość produktów spożywczych nie uległa większym zmianom. Pewne wahania jakości wystąpiły w przypadku makaronów, mąki, przetworów owocowo-warzywnych i cukru. W b.r. różnicujemy ceny na I i II gatunek, co powinno przyczynić się do poprawy jakości. Korzystnym zjawiskiem jest dalszy wzrost produkcji eksportowej. Przemysł spożywczy od kilku lat należy do gałęzi o najniższym tempie wzrostu eksportu. Udział eksportu w wartości sprzedaży wzrósł do ponad 7%. Poprawiło się dodatnie saldo obrotów artykułami rolno-spożywczymi. W 1987 r. wyniosło ono 38,5 mld zł bieżących wobec zaledwie 1,5 mld zł w 1986 r.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Nakłady inwestycyjne w kompleksie żywnościowym były w ub.r. o 5% wyższe niż w 1986 r., w tym w rolnictwie - o 2,7%, a w przemyśle rolno-spożywczym - o ok. 14%. Zadania planowe wykonano w 97%. Pozytywnie należy ocenić wyższe tempo inwestowania w przemyśle rolno-spożywczym niż w całej gospodarce narodowej. Mimo to udział nakładów Inwestycyjnych na kompleks żywnościowy w latach 1986-1987 był niższy niż udział nakładów w całej gospodarce narodowej.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Opóźnienia występują w inwestycjach realizowanych w przemysłach pracujących na rzecz rolnictwa. Wykonanie zadań, w tym także objętych zamówieniami rządowymi, napotyka na wiele trudności.Do podstawowych należą: braki w zaopatrzeniu materiałowym oraz niewystarczający potencjał wykonawczy. Brakuje zwłaszcza materiałów hutniczych i konstrukcji stalowych.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Mimo pewnego postępu w zagospodarowaniu i porządkowaniu lasów, ich stan zdrowotny jest nadal niekorzystny. Odnowienia i zalesienia przeprowadzono w ub.r. na powierzchni 68 tys. ha., co oznacza wykonanie planu w 103,4%. Pozyskano około 24,5 mln m3 drewna, tj. o 3,4% mniej niż w 1986 r. Pomimo to zadania planowe wykonano w ok. 103%. Podkreślić należy, że od wielu lat rozmiary pozyskiwanego drewna są większe od biologicznie uzasadnionych, choć ostatnio obserwujemy tendencję malejącą. W ramach cięć sanitarnych usunięto z lasów państwowych ok. 7,2 mln m3 drewna, a planowano usunięcie 10-12 mln m3. Porządkowanie stanu sanitarnego lasów jest bardzo ważne z hodowlanego i ogólnogospodarczego punktu widzenia, mimo że wartość drewna pozyskanego w ramach tych zabiegów jest niższa od poniesionych kosztów.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Przemysł drzewny nie wykonał zadań planowanych, głównie wskutek trudnej sytuacji zaopatrzeniowej i znacznego wyeksploatowania maszyn i urządzeń. Zadania w dziedzinie produkcji sprzedanej zostały wykonane w 97%.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">W 1987 r. wyprodukowano 5,6 mln tarcicy, w tym 4,9 mln tarcicy iglastej. Oznacza to realizację planów w 96%. Powodem były niedobory surowca tartacznego, przestoje produkcyjne w okresie ostrej zimy oraz spadek zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">W ub.r. wyprodukowano 1,1 mln m3 płyt wiórowych realizując plan w 85%. Załamanie nastąpiło głównie z powodu ograniczonych dostaw i złej jakości kleju mocznikowego. Produkcja płyt pilśniowych wyniosła 115 mln m, tj. osiągnęła poziom planowany. W porównaniu do 1986 r. nastąpił jednak jej spadek o 4%. Zostało to spowodowane przestojem wydziału płyt pilśniowych twardych w zakładzie w Karlinie.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Dochody budżetowe naszego resortu zostały w 1987 r. przekroczone o 3,2%, zaś wydatki budżetu mieściły się w wielkościach planowanych. W porównaniu do 1986 r. dochody budżetowe wzrosły o 164,0 mld zł (52,6%).</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">W wydatkach budżetowych podstawową pozycję stanowią dotacje przedmiotowe dla przemysłu rolno-spożywczego. Wyniosły one 369 mld zł, co oznacza że były o 140 mld zł wyższe niż w 1986 r. Dotowano branże: mięsną, jajczarsko-drobiarską, młynarską, makaronową, ziemniaczaną, olejarską i koncentratów spożywczych. Oprócz tego z dotacji korzystały także przemysły paszowy i zielarski.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Przedsiębiorstwa naszego resortu (bez państwowych gospodarstw rolnych) osiągnęły w 1987 r. zysk bilansowy w kwocie 322,5 mld zł. Jest on wyższy o 99 mld zł (45%) w porównaniu do 1986 r. Istotny wpływ na wielkość zysku mają dotacje podmiotowe. Najwyższy procentowy przyrost zysku wystąpił w przemyślę tytoniowym (227%) i w Lasach Państwowych /130%. Jedynie w przemyśle cukrowniczym zysk był niższy w 1986 r.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Wskaźnik rentowności liczony od kosztów własnych sprzedaży wyniósł 12,1% (w 1986 r. - 10,3%). Poziom rentowności w poszczególnych branżach jest bardzo zróżnicowany. Najniższa rentowność występuje w branżach, których wyroby sprzedawane są po cenach urzędowych. W związku z tym są one dotowane. Dotyczy to przede wszystkim przemysłów: mięsnego, paszowego, zbożowo-młynarskiego, cukrowniczego i olejarskiego. Najwyższy poziom rentowności osiągnęły przemysły: spirytusowy i drożdżowy (33%) oraz cukrowniczy (23%).</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Oprócz dotacji przedmiotowych, stosowanych w przemyśle rolno-spożywczym, uzyskano również dotacje dla państwowych gospodarstw rolnych i rolniczych spółdzielni produkcyjnych (44,4 mld zł) oraz dotacje na spłatę należności Banku Gospodarki Żywnościowej w kwocie 17,7 mld zł. Dotacje dla PGR wzrosły o 10,9 mld zł, co zostało spowodowane wypłatą w 1987 r. zaległych dotacji za lata 1985-1986 r. przeznaczonych na pokrycie różnicy składki ZUS oraz na niedobory.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Na jednostki i zadania budżetowe przeznaczono ok. 14,3 mld zł. Ze środków tych została sfinansowana działalność centralnej i okręgowych stacji hodowli zwierząt oraz działalność Państwowej Inspekcji Technicznej Rolnictwa, Państwowej Inspekcji Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych i resortowego Ośrodka Organizacji Normowania Pracy. Łącznie na popieranie produkcji zwierzęcej wydatkowano ok. 9,1 mld zł, a na popieranie produkcji roślinnej - 2,2 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Wydatki budżetowe w zakresie leśnictwa wynoszące 427 mln zł przeznaczone zostały na sfinansowanie działalności 14. parków narodowych.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Na zadania w zakresie szkolnictwa zawodowego przeznaczono 816 mln zł. Pozostała kwota wydatków budżetowych na jednostki i zadania budżetowe w łącznej kwocie 1,2 mld zł posłużyła na sfinansowanie współpracy z zagranicą, utrzymanie centrali ministrów oraz Centralnej Biblioteki Rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Dużą część dotacji dla państwowych gospodarstw rolnych stanowiły środki przeznaczone na finansowanie postępu biologicznego. Wydano na ten cel 8,8 mld zł. Z funduszu postępu biologicznego finansowano produkcję materiału siewnego zbóż, sadzeniaków, nasion roślin strączkowych. Stosowano również bonifikaty cen hodowlanych jałówek, owiec i loszek. Oprócz tego postęp biologiczny finansowany był ze środków budżetowych, ujętych w kwocie różnych dotacji dla PGR. Uwzględniając je można stwierdzić, że w 1987 r. wydatkowano łącznie na postęp biologiczny 12,8 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Na zakończenie chciałbym przedstawić podstawowe zagrożenia wykonania zadań planowanych w b.r. W maju i kwietniu suma opadów atmosferycznych na przeważającym obszarze kraju odbiegała znacznie od średnich wieloletnich. Wpłynęło to bardzo niekorzystnie na stan upraw roślinnych. Szacuje się, że zbiory zbóż będą mniejsze o co najmniej 1 mln ton. Zbiory rzepaku być może osiągną poziom ubiegłoroczny. Zbiory buraków będą natomiast uzależnione od pogody w następnych tygodniach. Uzyskano zdecydowanie niskie zbiory pierwszego pokosu traw. Fakt ten, w połączeniu z zagrożeniem zbiorów zbóż, może zdestabilizować produkcję zwierzęcą. Resort podjął działania zmierzające do łagodzenia skutków suszy. Na tereny najbardziej zagrożone skierowaliśmy dodatkowe ilości pasz treściwych, nawozów, nasion, środków ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Opóźniony jest import surowców wysokobiałkowych do produkcji pasz. Uniemożliwia to rytmiczną pracę przemysłu paszowego, może zagrozić wykonaniu planu dostaw pasz z zasobów państwowych. Na skutek naszej interwencji Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą zobowiązane zostało przez premiera do pełnej i rytmicznej realizacji zadań importowych surowców wysokobiałkowych.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Poważnie zagrożone jest wykonanie zadań planowych w przemyśle drzewnym. Przyczyną są zakłócenia w dostawach surowca tartacznego oraz wstrzymanie dostaw kleju mocznikowego. W rezultacie następuje pogorszenie zaopatrzenia przemysłu meblarskiego w podstawowy surowiec, jakim są płyty wiórowe. Podjęliśmy działania mające na celu interwencyjny zakup kleju.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Uwagi do sprawozdania z wykonania budżetu państwa w 1987 r. w części dotyczącej resortu rolnictwa przedstawił dyrektor zespołu w Najwyższej Izbie Kontroli Jerzy Templin: Nasze badania wykazują znaczne zróżnicowanie wykonania poszczególnych zadań CPR. Obok uwarunkowań obiektywnych stwierdziliśmy również wiele przyczyn subiektywnych, leżących u podstaw zróżnicowanej efektywności produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Nieznaczny postęp w dostawie środków pianotwórczych nie spowodował poprawy warunków realizacji planu. Rolnictwo nadal odczuwało niedostatek nawozów i środków ochrony roślin. Perturbacje miały miejsce w dostawach węgla kamiennego i oleju napędowego.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Wyniki produkcyjne osiągnięte w ub.r. zmuszają do refleksji. Duży postęp uzyskano w produkcji zbóż, rzepaku i warzyw. Nie przełamano natomiast regresu w produkcji ziemniaków. Zmalały również zbiory buraków cukrowych.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Dalsze pogorszenie nastąpiło w produkcji zwierzęcej. Zmalało pogłowie bydła. W stosunku do założeń CPR było ono niższe o 4,3%. Spadło także pogłowie trzody chlewnej oraz - po raz pierwszy od wielu lat - pogłowie owiec. Nie wykonano planowanych zadań w produkcji żywca zwierzęcego, mleka i jaj.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Obniżenie zainteresowania rolników produkcją zwierzęcą jest w dużej mierze następstwem braku stabilności w relacjach cen między produktami roślinnymi i zwierzęcymi, a środkami produkcji. Układ cen nie satysfakcjonuje producentów rolnych. Sytuacja dochodów rolników ulega pogorszeniu. Produkcja towarowa rolnictwa Indywidualnego wzrosła o ok. 18%, a obciążenia finansowe o 21%.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Produkcja czysta netto w porównaniu do 1986 r. zmniejszyła się o ok. 14 %.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">W tej sytuacji zaakcentować należy nieznaczny wzrost produkcji przemysłu rolno-spożywczego, co pozwoliło utrzymać równowagę na rynku żywnościowym. Ponadplanowe dostawy żywca umożliwiły zniesienie reglamentacji sprzedaży podrobów i wyrobów garmażeryjnych. Spożycie mięsa w przeliczeniu na jednego mieszkańca było w 1987 r. wyższe o 4% od przewidzianego w NPSG na 1990 r. Podkreślić należy, że te korzystne efekty uzyskane zostały w warunkach dekapitalizacji majątku trwałego przemysłu rolno-spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">W 1987 r. nastąpiło zrównoważenie obrotów w handlu zagranicznym artykułami żywnościowymi. Nastąpiło to wcześniej niż założono w rządowym programie rozwoju rolnictwa. W obrotach z II obszarem płatniczym odnotowano nawet pokaźne saldo dodatnie.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">W leśnictwie miał miejsce dalszy postęp w stanie sanitarnym lasów. Zmalał natomiast pozysk drewna. W przemyśle drzewnym poprawę wyników ekonomiczno-finansowych uzyskano niemal wyłącznie dzięki podwyżkom cen.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">Przy na ogół poprawnej realizacji budżetu centralnego wystąpiły uchybienia w gospodarowaniu środkami budżetowymi. Projekt budżetu na 1987 r. opracowany został przez resort na podstawie wyliczeń szacunkowych, w których widoczna była tendencja do zaniżenia zakładanych wpływów z działalności gospodarczej przy równoczesnym zwiększeniu wydatków. Ponadto nie uwzględniono po stronię dochodów wpłat należności podatkowych dokonywanych przez Towarzystwo Handlu Zagranicznego „Interpegro” w wysokości 379 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">W dalszym ciągu utrzymywało się duże zróżnicowanie rentowności poszczególnych branż przemysłu zgrupowanych w resorcie. Poziom rentowności w mniejszym stopniu kształtowały wyniki ekonomiczne, a w większym wysokość opodatkowania i rozmiary dotacji przedmiotowych. Nic więc dziwnego, że przedsiębiorstwa próbowały poprawiać swoje wyniki finansowe głównie poprzez składanie wniosków o uzyskanie wyższych stawek dotacji i ulg podatkowych. Prośby te były z reguły bez uwag i zastrzeżeń popierane przez resort rolnictwa i akceptowane przez Ministerstwo Finansów. Dotyczy to m.in. przyznania w końcu 1987 r. znacznych dotacji przedmiotowych (7,5 mld zł) przedsiębiorstwom przemysłu cukrowniczego, na podstawie uzasadnienia niezgodnego ze stanem faktycznym. Wysokie stawki dotacji przyznano także jednostkom gospodarczym kilku innych branż przemysłu. Tym m.in. tłumaczyć należy wykorzystanie przez przedsiębiorstwa przemysłu paszowego tylko 3/4 przysługujących im dotacji.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">Należy podjąć skuteczne działania w przedsiębiorstwach i zakładach wykazujących od wielu lat relatywnie wysokie koszty produkcji i niską rentowność. Zróżnicowanie jednostkowych kosztów wytwarzania - jak dowodzą nasze badania - nie jest uzasadnione wyłącznie względami obiektywnymi. Skutek przeciwny do pożądanego spowodowało wprowadzenie w 1986 r. rachunku wyrównawczego w Zrzeszeniu Przedsiębiorstw Przemysłu Cukrowniczego. Zmniejszyło to zainteresowanie przedsiębiorstw poprawą gospodarności, ponieważ pojawiły się możliwości otrzymania środków z rachunku wyrównawczego. W rezultacie wiele przedsiębiorstw osiągnęło w 1987 r. wyniki gorsze niż w roku poprzednim.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">Zastrzeżenia budzi opracowana przez resort zbiorcza informacja o efektach realizacji w 1987 r. zakładowych programów oszczędnościowych. Została ona sporządzona bez dostatecznej analizy danych pochodzących z terenowych jednostek gospodarczych. W informacji wykazano m.in. ok, 20 mld zł efektów wynikających ze zmniejszenia zużycia surowców i materiałów, podczas gdy w rzeczywistości nastąpił wzrost zużycia.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">Zadania rzeczowe w dziedzinie budowy urządzeń melioracyjnych zostały wykonane zgodnie z planem. Należy jednak podkreślić, że w 19. województwach zanotowano znaczne opóźnienia. Resort rolnictwa, podobnie jak w 1986 r., nie zapewnił należytej kontroli nad wydatkowaniem środków z centralnej rezerwy finansowej na inwestycje melioracyjne. Wbrew postanowieniom uchwały Rady Ministrów ze stycznia 1987 r. przydzielił z rezerwy centralnej dla 15. województw łączną kwotę 2.720 mln zł, mimo, że zadania rzeczowe ustalone w CPR wykonane zostały w tych województwach w granicach 73-99%.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">Niepokój budzi brak szczegółowych uregulowań w zakresie udzielania pomocy budżetowej dla PGR na finansowanie budownictwa mieszkaniowego. Dotychczas uzgodniono tylko dwa kryteria: rentowność i posiadanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Pomijano natomiast potrzeby przedsiębiorstw. Rozdział dotacji ma charakter uznaniowy, a nie systemowy, świadczy o tym m.in. fakt, że sam tylko Kombinat Rolno-Przemysłowy „Igloopol” w Dębicy uzyskał na budownictwo mieszkaniowe 802 mln zł, czyli tyle ile wyniosła pomoc dla wszystkich pozostałych PGR w kraju, nadzorowanych przez wojewodów.</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">Krytycznie należy ocenić fakt przekazania dotacji mieszkaniowej Zakładowi Produkcyjno-Handlowemu w Chrościnie Nyskiej, który należy do Towarzystwa Handlu Zagranicznego „Interpegro”, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Warszawie. Dotacja wyniosła 15 mln zł. Ponadto spółka ta otrzymała 84 mln zł dotacji na pokrycie różnicy kosztów ogrzewania szklarni. Tego rodzaju dotacja przysługuje wyłącznie jednostkom państwowym. Na podstawie decyzji ministra finansów „Interpegro” korzystało również z pomocy finansowej przyznawanej przez resort rolnictwa z rachunku wyrównawczego PPGR i PGR, choć spółka nie jest jednostką podporządkowaną ministrowi rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">Niepokój budzi gospodarka środkami gromadzonymi na rachunku wyrównawczym PPGR i PGR. Kombinat Rolno-Przemysłowy „Igloopol” uzyskał z rachunku wyrównawczego 1127 mln zł (9% ogółu rozdzielonych środków) Z tej kwoty 404 mln zł przeznaczono na poprawę wyniku finansowego za II półrocze 1986 r. i 1987 r., 479 mln zł - na fundusz statutowy, 244 mln zł - na fundusz rozwoju kombinatu. Dwa ostatnie tytuły, stanowiące 56% łącznej dotacji, mają charakter uznaniowy. W tym samym czasie kombinat przekazał na rachunek wyrównawczy zaledwie 64 mln zł, tj. kwotę osiemnastokrotnie mniejszą od uzyskanej z rachunku. Świadczy to o szczególnym uprzywilejowaniu kombinatu „Igloopol” w rozdziale środków zgromadzonych na rachunku wyrównawczym.</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#komentarz">Zwiększając dotację dla „Igloopolu” jednocześnie zwolniono go od podatku dochodowego. Zwolnienie to przyznał minister finansów w wyniku starań podjętych przez ministra rolnictwa. Kombinat „Igloopol” zapłacił w 1987 r. zmniejszony podatek od płac (2,5%, zamiast 20%), niższą składkę na ubezpieczenie społeczne /14%, zamiast 38%/ oraz został zwolniony od wpłat na Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego. Korzystał także z innych preferencji, finansowych przysługujących wyłącznie PPGR i PGR.</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#komentarz">Trudno nie zauważyć wysiłku „Igloopolu” w przejmowaniu i zagospodarowywaniu gruntów rolnych. Powierzchnia użytków rolnych kombinatu zwiększyła się z 34 tys, ha w 1986 r. do 59 tys. ha w ub. r. czyli o ponad 70%. „Igloopol” w ub.r, przejął 15 różnych państwowych gospodarstw rolnych i przemysłowych, z których większość poniosła straty finansowe podczas działalności gospodarczej i znajdowała się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Jednak podobnych jednostek rolniczych i przemysłowych jest więcej i one również oczekują na dodatkowe wsparcie.finansowe, potrzebne do rozwoju produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#komentarz">W gospodarce środkami budżetowymi niepokoi brak jednoznacznych zasad dotowania i przyznawania różnych ulg jednostkom organizacyjnym rolnictwa, w których działalność dominuje produkcja przemysłowa i handel. W świetle wyników badań kontrolnych jest to szczególnie istotne, zwłaszcza przy rozdziale dotacji na budownictwo mieszkaniowe, udzielaniu pomocy finansowej rachunku wyrównawczego PPGR i PGR oraz przy stosowaniu ulg i zwolnień z podatku dochodowego, podatku od płac, wpłat amortyzacji do budżetu, wpłat na Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego itp.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#komentarz">Podobnie, jak w latach poprzednich, w 1987 r. występowała nadmierna liczba różnych tytułów gromadzenia rezerw. Odnosi się to szczególnie do dodatkowych dotacji dla budżetów terenowych z przeznaczeniem na budownictwo mieszkaniowe, PPGR i PGR podległym wojewodom, na dofinansowanie działalności WOPR, konserwację urządzeń melioracyjnych itp. Także niezgodnie z prawem budżetowym wydano 78 mln zł ze środków budżetowych na opracowanie projektów gospodarczego urządzania deficytowych PPGR i PGR.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#komentarz">Z przedłożonego Komisji opracowania wynika, iż sytuacja w rolnictwie i gospodarce żywnościowej wymaga głównie skoncentrowania uwagi resortu na kompleksowych działaniach, których głównym celem powinno być zahamowanie regresu w chowie bydła i poprawie gospodarowania na trwałych użytkach zielonych. Konieczne są też przedsięwzięcia zmierzające do zahamowania niekorzystnych tendencji w produkcji ziemniaków.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#komentarz">Zasadniczy wpływ na intensyfikację produkcji rolniczej ma sfera pozarolnicza, zwłaszcza zaopatrzenie rolnictwa w środki produkcji pochodzenia przemysłowego, a więc w nawozy, środki ochrony roślin, koncentraty do pasz, sprzęt, maszyny rolnicze oraz części zamienne. Z tego względu powinno się znacznie poprawić inwestowanie w przemysły zasilające rolnictwo. Niepomyślny jest postęp w meliorowaniu gruntów, zaopatrzeniu rolnictwa w wodę oraz modernizacji i rozwoju zdolności przetwórczych przemysłu spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-1.58" who="#komentarz">Koreferat przedstawił poseł Bolesław Strużek (ZSL): Nie będę powtarzał danych dotyczących rzeczowego wykonania planu i budżetu resortu. Przedstawił je już w swoim wystąpieniu wiceminister W. Młynarczyk. Chciałbym się skupić na problematyce związanej z omawianymi dzisiaj sprawami w odniesieniu do Centralnego Związku Spółdzielni Mleczarskiej, Centrali Spółdzielni Ogrodniczych i Pszczelarskich oraz Krajowego Związku Rolników i Kółek i Organizacji Rolniczych. Zanim jednak szczegółowo przejdę do tych spraw, chciałbym powiedzieć kilka ogólnych uwag dotyczących usytuowania budżetów tych czterech podmiotów w budżecie państwa.</u>
          <u xml:id="u-1.59" who="#komentarz">Otóż udział ich budżetów w dochodach budżetowych państwa wynosi 1.011,3 mld zł, czyli 17,2% całości dochodów budżetowych. Wykonanie wynosi 21,7% całości dochodów budżetowych z przedsiębiorstw i jednostek gospodarczych. Udział omawianych jednostek w wydatkach budżetowych państwa wynosi natomiast 12,4%, względnie 15,7% całości bieżących wydatków budżetowych. Jeśli się uwzględni jeszcze dochody z gospodarki indywidualnej, to łączny udział tych czterech podmiotów w dochodach budżetowych państwa wynosi 1.150 mld zł. Wracając do wydatków, korzystne saldo wynosi 270 mld zł. To dodatnie saldo wyrównywałoby więc deficyt budżetu centralnego, ale są to oczywiście przypadkiem zbieżne liczby.</u>
          <u xml:id="u-1.60" who="#komentarz">Dotacje uzyskane w omawianych częściach budżetowych wyniosły dla jednostek i przedsiębiorstw gospodarczych resortu rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej - 444,3 mld zł, dla Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych 24,1 mld zł, dla spółdzielczości mleczarskiej - 235,5 mld zł. Łącznie wydano na ten cel 704 mld zł, co stanowi 38,4% całości dotacji do towarów i usług dla ludności oraz dotacji dla przedsiębiorstw. Dla pełnego rozeznania podaję, iż łącznie suma dotacji w ub.r. wyniosła 1.800 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-1.61" who="#komentarz">Dotacje związane z kompleksem żywnościowym przedstawiały się następująco w ostatnich 2 latach: w 1986 r. - 616 mld zł, zaś w ub.r. - 848 mld zł. Wzrost więc wyniósł 37,5%. Dotacje do artykułów żywnościowych przedstawiały się w ub.r. następująco: do mleka i jego przetworów - 235,6 mld zł - (wzrost w stosunku do 1986 r. o ponad 25%), do przetworów zbożowych - 149,9 mld zł - (wzrost dotacji o blisko 80%), do mięsa i jego przetworów - 141 mld zł (dynamika wzrostu dotacji w tym przypadku przekroczyła 60%), do tłuszczy zaś - 30,6 mld zł (wzrost o ponad 30%).</u>
          <u xml:id="u-1.62" who="#komentarz">Razem dotacje do artykułów żywnościowych wyniosły 579 mld zł i ich suma w ub.r. zwiększyła się o 44%. Przy tym najwięcej dotowano trzy grupy artykułów, tj. mleko, przetwory zbożowe i mięso.</u>
          <u xml:id="u-1.63" who="#komentarz">Jak przedstawiały się dotacje do środków produkcji rolnej w ub.r.? Do pasz przemysłowych wyniosły one 60 mld zł, do nawozów - 100 mld zł, do środków ochrony roślin - 10 mld zł. Wzrost dotacji do pierwszej grupy w stosunku do rynku 1986 r. wyniósł - 42%, do nawozów - 25%, a do środków ochrony roślin - 60%. Warto przy tym dodać, że ceny artykułów żywnościowych wzrosły w ub.r. o 22%, a ceny ogółem o 25,7%.</u>
          <u xml:id="u-1.64" who="#komentarz">Chciałbym też dodać kilka uwag do sprawozdania wiceministra W. Młynarczyka. Otóż nastąpiła niewątpliwa poprawa rentowności przedsiębiorstw resortu. Jest to zjawisko pozytywne, niemniej wiąże się z wieloma preferencjami, m.in. z ulgami w podatku dochodowym. W dalszym ciągu występuje dość duże zróżnicowanie w poziomie rentowności jednostek resortu w porównaniu z jednostkami innych ministerstw. Wskaźnik rentowności resortu rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej liczony jako zysk do kosztów własnych wynosi średnio 12,1%, w pozostałych zaś jednostkach podległych innym ministerstwom - przeciętnie 18%. Różnica więc jest znaczna - wynosi 30%. Chciałbym podkreślić jeszcze raz, że to zróżnicowanie występuje w dalszym ciągu i stopień poprawy rentowności w jednostkach resortu nie był taki duży, jak w innych przedsiębiorstwach, których sytuacja finansowa w ub.r. znacznie się poprawiła. W strukturze wydatków resortu znajduje to wyraźne odzwierciedlenie. 87% wydatków przeznaczono na działalność gospodarczą przedsiębiorstw, 6% - na popieranie produkcji rolniczej, 6% - na inwestycje, 0,6% na inne cele.</u>
          <u xml:id="u-1.65" who="#komentarz">Chciałbym przy tym podkreślić, że wydatki na administrację resortu były o ponad 30% niższe niż zaplanowano, a o 22% niższe w porównaniu do 1986 r.</u>
          <u xml:id="u-1.66" who="#komentarz">Podzielam oceny NIK w sprawie uznaniowego rozdziału dotacji na budownictwo mieszkaniowe, a także nadmiernego preferowania w tym względzie Kombinatu Rolno-Przemysłowego „Igloopol”, który na budownictwo mieszkaniowe uzyskał 802 mln zł, tj. prawie tyle co dla wszystkich PPGR i PGR nadzorowanych przez wojewodów. Słuszne jest też zastrzeżenie NIK do praktyki stosowanej przez Ministerstwo Finansów odnośnie przekazywania dotacji przedmiotowych przedsiębiorstwom. Otóż zbyt późno przekazuje ono przedsiębiorstwom informacje o decyzjach określających wysokość przyznanych im stawek dotacji przedmiotowych i terminów uruchamiania środków finansowych. W praktyce zdarza się, że resort finansów przekazuje informacje dopiero po pół roku, albo nawet w IV kwartale. W rezultacie dotacje przysługujące za rok 1987 faktycznie wiele przedsiębiorstw uzyskało dopiero w br. Trzeba szybko skończyć z tą praktyką. Jest ona niezdrowa i dezorganizuje pracę wielu przedsiębiorstwom.</u>
          <u xml:id="u-1.67" who="#komentarz">Chcę zadać kilka pytań kierownictwu resortu rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-1.68" who="#komentarz">Po pierwsze, jakie nastąpiły zmiany w stanie zatrudnienia w ministerstwie w 1987 r., z uwzględnieniem aspektu jakościowego (chodzi o nowe funkcje resortu)?</u>
          <u xml:id="u-1.69" who="#komentarz">Po drugie, jaki jest pogląd ministerstwa na zróżnicowanie korzystania z dotacji w ujęciu przestrzennym. Chodzi o to, czy równy udział w dotacjach, mają wszystkie województwa, także te zacofane, w których zużywa się stosunkowo mało nawozów, środków ochrony roślin itp.? Jak wiadomo, te środki produkcji są dotowane.</u>
          <u xml:id="u-1.70" who="#komentarz">Po trzecie, jaki jest rozdział dotacji do inwestycji przedsiębiorstw i środków produkcji rolnej w poszczególnych sektorach gospodarki rolnej?</u>
          <u xml:id="u-1.71" who="#komentarz">Pomimo spadku produkcji mleka w 1987 r nastąpił wzrost jego skupu o 115 mln litrów. Przy tym skup z gospodarstw indywidualnych stanowi blisko 83% całego skupu mleka. Warto odnotować, że o ile Centralny Związek Spółdzielni Mleczarskich podkreśla, iż udział mleka klasy I w skupie wynosił blisko 79% w ub.r., to stanowisko np. Federacji Konsumentów w tej kwestii jest zgoła odmienne. Federacja podała do publicznej wiadomości, iż według jej rachunku 50% mleka nie odpowiada nawet normom. Tak duża rozbieżność stanowisk i oceny w tej sprawie powinna zostać wyjaśniona.</u>
          <u xml:id="u-1.72" who="#komentarz">Przeciętna cena skupu 1 litra mleka wyniosła w ub.r. 32,7 zł, a więc była o 17% wyższa niż w r.1986. Przy tym dynamika wzrostu cen mleka w skupie w stosunku do dynamiki wzrostu cen skupu innych artykułów rolnych była niższa o ok. 4,5%. Wartość skupu tego artykułu wyniosła 350 mld zł, co stanowiło blisko 20% ogólnej wartości skupu artykułów rolnych. Udział skupu mleka w gospodarce nie uspołecznionej w skupie produktów zwierzęcych wyniósł blisko 40%. Liczby te pokazują dobitnie, dlaczego rolnicy są tak bardzo zainteresowani sprawą opłacalności chowu bydła mlecznego.</u>
          <u xml:id="u-1.73" who="#komentarz">Trzeba przyznać, że nastąpiła pewna, choć niewystarczająca, poprawa w inwestycjach i zaopatrzeniu w środki produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.74" who="#komentarz">Na uwagę zasługuje fakt, iż wartość dotacji do ceny skupu 1 litra mleka jest znaczna i wciąż rośnie. 0 ile w 1986 r. przy średniej cenie za 1 litr - 27 zł, dotacje wyniosły 17,7 zł, to w ub.r. przy przeciętnej cenie 1 litra w skupie wynoszącej 32,7 zł - dotacje wyniosły 22 zł. Ich udział w ub.r. wyniósł więc 67% ceny 1 1 mleka. Najwyższy czas, aby przez odpowiednią politykę cen mleka ten niekorzystny proces zahamować. Obecnie bowiem udział dotacji w wartości produkcji dotowanej przemysłu mleczarskiego jest olbrzymi. W ub.r. wyniósł 98%. Oznacza to, że dotacje stanowią tyle samo, co wartość sprzedanych produktów nie dotowanych. Udział dotacji wykazuje przy tym tendencję wzrostową. Ponieważ koszt własny w kosztach sprzedaży dotowanej wzrastał szybciej niż koszt własny sprzedaży produktów nie dotowanych można przypuszczać, iż zakłady mleczarskie wykazują więcej wysiłku dla obniżenia kosztów własnych produktów, które nie są dotowane.</u>
          <u xml:id="u-1.75" who="#komentarz">Zysk spółdzielni mleczarskich w ub.r. wyniósł 45,5 mld zł. Rentowność - 9,5%. Rentowność rozumiana jako zysk do kosztów przerobu w ub.r. wyniosła 20% i nie osiągnęła nawet granicy normatywnej. Warto przypomnieć, że normatywna stawka zysku wynosi 23%.</u>
          <u xml:id="u-1.76" who="#komentarz">Jakie w tej sytuacji wypływają wnioski? Po pierwsze, mimo wszystko od 1 lipca należy podnieść ceny skupu. Po drugie, należy utrzymać podstawowe inwestycje przemysłu mleczarskiego w portfelu zamówień rządowych, ponieważ gwarantują one bardziej terminowe i pełniejsze wykonanie zadań.</u>
          <u xml:id="u-1.77" who="#komentarz">Warto przy tym zwrócić uwagę na słuszny wniosek NIK, że należy zwiększyć dostawy wapna hydratyzowanego dla zakładów mleczarskich.</u>
          <u xml:id="u-1.78" who="#komentarz">Ponieważ ostatnio zmniejszyła się liczba specjalistów zatrudnionych w służbie instruktorskiej, istnieje poważna obawa osłabienia działań doradczych i edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.79" who="#komentarz">Wśród wniosków należy także wymienić ten, który dotyczy konieczności wcześniejszego ustalania stawek dotacji przez Ministerstwo Finansów, co podkreślała NIK.</u>
          <u xml:id="u-1.80" who="#komentarz">Obecnie ponad 366 tys. producentów to członkowie spółdzielni ogrodniczych. Liczba ta stanowi prawie 11% ogólnej liczby użytkowników gospodarstw indywidualnych i świadczy o ogromnym rosnącym znaczeniu zarówno ogrodnictwa, jak spółdzielczości. Spółdzielczość ogrodnicza skupiła ogółem prawie 1,5 mln ton owoców i warzyw wartości 100 mld zł. Z tego przerobiła ponad 400 tys. ton produktów warzywnych i owocowych. Wyeksploatowano zaś w ub.r. 445 tys. ton, a wartość eksportu wyniosła 36,3 mld zł przeliczeniowych - w tym 19,4 mld zł przeliczeniowych do II obszaru płatniczego.</u>
          <u xml:id="u-1.81" who="#komentarz">O ile w 1986 r. 1 tona płodów ogrodniczych w skupie kosztowała średnio 41 tys. ton, to w ub.r. - 67,5 tys. zł. Oznacza to, że przy spadku podaży owoców i wynikłej z tego zmiany struktury podaży płodów ogrodniczych, wzrosły znacznie przeciętne ceny skupu. To wskazuje, iż dynamika cen zależna jest od zmian strukturalnych asortymentów. Inaczej mówiąc, zmiany cen umownych, bo takie obowiązują na rynku ogrodniczym, są wprost proporcjonalne do oferty towarowej.</u>
          <u xml:id="u-1.82" who="#komentarz">Spółdzielczość ogrodnicza skupuje 61% wszystkich warzyw skupionych w kraju i 55% owoców. Świadczy to o jej wciąż rosnącej randze i pozycji na rynku owoców i warzyw.</u>
          <u xml:id="u-1.83" who="#komentarz">Wśród wniosków wysuwanych przez spółdzielczość ogrodniczą na uwagę zasługuje postulat wyłączenia z opodatkowania od nieruchomości terenów przeznaczonych na składowanie płodów ogrodniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.84" who="#komentarz">Warto zwrócić uwagę na niewłaściwe wykorzystanie sprzętu ogrodniczego zakupionego z Funduszu Rozwoju Produkcji Ogrodniczej, co dobitnie podkreśliła NIK. Okazuje się bowiem, iż nie jednokrotnie tzw. ciężkie ciągniki, które powinny służyć np. do wyrywania starych drzew owocowych, trafiają w prywatne ręce rolników, którzy w ogóle nie zajmują się ogrodnictwem. NIK stwierdziła też kiepską jakość wielu przetworów ogrodniczych, a także nadmierne zapasy płodów, które często psują się, zanim trafią do rąk konsumentów. Straty nadzwyczajne w ub.r. były znacznie wyższa niż w 1986 r.</u>
          <u xml:id="u-1.85" who="#komentarz">Mały jest też udział środków własnych spółdzielni przeznaczonych na finansowanie obrotu. W rezultacie rośnie zadłużenie spółdzielni z tytułu zaciągania kredytów na obsługę obrotów, co znacznie pogarsza ich sytuację finansową w związku z koniecznością spłaty odsetek.</u>
          <u xml:id="u-1.86" who="#komentarz">Trzeba też wskazać na stosunkowo małą wysokość udziałów członkowskich spółdzielców. Wynosi ona obecnie niecałe 3 tys. zł. podczas gdy uchwały spółdzielcze ustawiły wysokość tych oddziałów w ub.r. na 5 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-1.87" who="#komentarz">Uważam, że należałoby poprzeć wniosek Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych o zapewnienie w b.r. środków budżetowych w wysokości 600 mln zł na budowę kopalń wapna magnezowego. Trzeba też zwiększyć dotacje do usług w związku z podwyżką cen paliw, energii itd.</u>
          <u xml:id="u-1.88" who="#komentarz">Związek dawno już złożył wniosek w ministerstwie o wyasygnowanie 30 mln zł dotacji na sfinansowanie działalności instruktorek wiejskiego gospodarstwa domowego. Niestety, ministerstwo milczy w tej sprawie. Uważam, że jest to skandal. Te pieniądze powinny się znaleźć i to szybko.</u>
          <u xml:id="u-1.89" who="#komentarz">Na koniec zgłaszam wniosek, aby Komisja zaakceptowała sprawozdanie z wykonania budżetu, w częściach nr 19, 64, 65 oraz 71 z uwzględnieniem Uwag zgłoszonych o koreferacie i w materiałach dostarczonych przez NIK oraz w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-1.90" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełWalentyMaćkowiak">W materiałach przedstawionych przez resort na s. 9 znajdujemy enigmatyczną informację dotyczącą importu masła. Jest tam krótkie stwierdzenie, iż w ub.r. konieczny był import tego artykułu. Wiem, że w I kwartale br. import masła bardzo się zwiększył. Chciałbym dowiedzieć się, ile to nas kosztuje i na jakich zasadach sprowadzamy masło. Pragnę uzyskać informację, jak obecnie przedstawia się sytuacja oraz, co się przewiduje w tej materii w związku z ograniczeniem produkcji mleka. Nie będę powtarzał danych dotyczących tej sprawy, ale uważam, że sytuacja w produkcji mleka jest katastrofalna. Nie wystarczy tylko wymienić przyczyn obecnego stanu rzeczy - jak to robi Centralny Związek Spółdzielni Mleczarskich. Trzeba zacząć wreszcie działać. Nie uspokajajmy się, że skup mleka wzrósł o 1%, bo to wynika z faktu, iż nie przeznaczamy odpowiednich jego ilości do karmienia cieląt. Wiąże się to zaś ze spadkiem chowu bydła i zmniejszeniem pogłowia cieląt.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełWalentyMaćkowiak">Do niedawna - w sklepie spożywczym - w pobliżu Domu Poselskiego można było kupić o każdej porze dnia kefir i jogurt. Obecnie tych produktów tam nie uświadczy się. Ser żółty stał się prawdziwym rarytasem, niezmiernie rzadko dostępnym w sklepach. Świadczy to o fatalnym stanie produkcji mleka.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełWalentyMaćkowiak">Chciałbym dowiedzieć się, jakie będzie finansowanie melioracji z budżetu centralnego. Słyszymy bowiem, iż obecnie wystąpił duży niedobór środków na ten cel. Tymczasem przecież w bież. 5-latce założyliśmy zmeliorowanie 700 tys. ha. Jest to bardzo istotny warunek poprawy produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełWalentyMaćkowiak">Dyrektor J. Templin mówił o uznaniowym przyznawaniu dotacji przez resort. Powoływał się m.in. na fakt, iż Kombinat Rolno-Przemysłowy „Igloopol” zabiera tyle pieniędzy na budownictwo mieszkaniowe, ile przeznacza się w całym kraju na dotowanie budownictwa mieszkaniowego w PPGR i PGR. Włosy się jeżą na głowie, gdy się słyszy o takiej praktyce i to na progu II etapu reformy gospodarczej. Jeśli w dalszym ciągu będzie się tak gospodarować środkami funduszu wyrównawczego, to nie dziwmy się, że poseł E. Malinowski buntuje się przeciwko płaceniu przez jego przedsiębiorstwo - dobrze prosperujące - jakichkolwiek kwot na ten fundusz.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PosełWalentyMaćkowiak">Dalej tak być nie może. Komisja powinna zażądać od resortu opracowania systemu przyznawania dotacji i skończenia z praktykami, o których poinformowała nas NIK. Jeśli dotacje mają w ogóle być utrzymane, to powinny być systemowe, a nie uznaniowa - na podstawie układów i znajomości.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PosełWalentyMaćkowiak">Chciałbym uzyskać informację, jak wygląda restrukturyzacja ministerstwa. To pytanie wiąże się z trybem pracy w resorcie, gdyż w wielu przypadkach ta praca nasuwa poważne zastrzeżenia. Kiedy zwróciłem się do kierownictwa resortu z pismem, w którym poruszyłem problem niewłaściwego naliczania funduszu premiowego dla PGR - przez ponad 3 miesiące musiałem czekać na odpowiedź i pewno czekałbym dłużej, gdybym nie pofatygował się osobiście do siedziby ministerstwa. W czasie, gdy pośpiesznie redagowano odpowiedź miałem możność obserwacji, jak urzędniczki znajdujące się w tym samym pomieszczeniu co ja, załatwiają swoje prywatne sprawy, nie krępując się mają obecnością. Bądź co bądź - jestem przedstawicielem władz. Takie zachowanie świadczy więc o tym, jak mocno jest sfrustrowana kadra urzędnicza. Tymczasem sprawa, z którą wystąpiłem i na którą nie uzyskałem zadowalającej odpowiedzi, jest niezmiernie ważna. Chodzi bowiem o zasadnicze kwestie dla reformowania gospodarki, dla tworzenia systemów motywujących do dobrej pracy. Zarządzeniem z 23 kwietnia resort ustalił, iż fundusz premiowy nie może przekraczać 25% funduszu płac. A przecież założyliśmy, że załogi w II etapie reformy wynagradzane będą z zysku. Dawniej kwoty te wynosiły 60–70% zasadniczego uposażenia. Stawiając taką sztuczną barierę powstrzymujemy załogi przed lepszą i wydajniejszą pracą. Co prawda, zarządzenie podpisane jest przez ministra finansów, a więc on de facto ponosi odpowiedzialność za nie i za jego skutki, ale generalnie chodzi o to, że stwarzając ogólne zasady rozwijania przedsiębiorczości, niewłaściwymi przepisami szczegółowymi niszczymy reformę w zarodku.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PosełWalentyMaćkowiak">Postuluję, by Komisja zaakceptowała sprawozdanie z wykonania budżetu, jednakże z uwzględnieniem powyższych uwag oraz uwag posła koreferenta i wniosków NIK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełStanisławŻelichowski">Dyrektor J. Templin wskazywał na szczególne traktowanie „Igloopolu”. Sprawa ta wciąż wypływa w trakcie obrad przy różnych tematach. W związku z tym proponuję, aby w dniach od 25 do 27 czerwca przedstawiciele Komisji przeprowadzili wizytację kombinatu. Po stwierdzeniu, co się tam dzieje zredagujemy opinię adresowaną do resortu w tej sprawie, która powinna zawierać wytyczne dla ministerstwa. Może w ten sposób wreszcie położymy kres dyskusji na temat „Igloopolu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełStanisławDerda">Chciałbym ustosunkować się do problemu dotacji dla przedsiębiorstw, i do środków produkcji rolnej. Moim zdaniem, nie można tych dotacji równo podzielić.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełStanisławDerda">Szanuję bardzo posła B. Strużka za jego wiedzę i kompetencje, niemniej pytanie, które skierował do resortu wydaje mi się nietrafione. Jeśli w swoim gospodarstwie stosuję 300 kg. NPK nawozów na 1 ha, to czyż mam zrezygnować z tak intensywnego nawożenia w imię równości sektorowej? A rolnik, który sprzedaje płody za 10 mln zł (bo tacy u nas już są), czyż ma zrezygnować z prowadzenia intensywnej gospodarki, na najwyższym europejskim poziomie dlatego, bo postulujemy równe zasilenie wszystkich gospodarstw w środki produkcji? Byłby to chyba absurd, gdyby żądano tego od najlepszych producentów. Uważam, że w dobie, gdy stawiamy na przedsiębiorczość, na większą wydajność, dążenie do egalitaryzmu w tej sferze za wszelką cenę przyniosłoby więcej zła niż korzyści.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełStanisławDerda">Powstaje pytanie, jak dzielić środki? Czy zabrać tym z Opolskiego i dać gorszym rolnikom np. z Podlasia? Czy rolnicy z zacofanych pod względem kultury rolnej, terenów będą potrafili właściwie spożytkować owe środki zabrane lepszym? To kwestia do dyskusji dla Konsultacyjnej Rady Gospodarczej i Rady Gospodarki Żywnościowej. My zaś musimy wypracować swoje stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełStanisławDerda">Tak się dziwnie jakoś składa, że ci, którzy oburzają się na specjalne traktowanie „Igloopolu”, przestają krytykować, gdy zobaczą sami, z jakim rozmachem działa i jak prężny jest ten kombinat.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełStanisławDerda">To samo dotyczy „Interpegro”, choć ta spółka jest pomawiana przez wiele środowisk i osób o kombinatorstwo. Trzeba jednak zobaczyć, jak ta firma działa, jakie podejmuje przedsięwzięcia - śmiałe i dające olbrzymie zyski, z pożytkiem dla całego społeczeństwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełStanisławŻelichowski">Wymaga podkreślenia stanowisko posła koreferenta i KZRKiOR w sprawie przyznania 600 mln zł dotacji do kopalń wapna nawozowego, przeznaczenia środków budżetowych na dotacje do usług i 30 mln zł na sfinansowanie działalności instruktorek gospodarstw wiejskich. Wnioski te kieruję jednocześnie do przedstawiciela Ministerstwa Finansów obecnego na sali.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełStanisławŻelichowski">Na marginesie rodzi się uwaga, że dobrze by było, aby przy tak ważnych kwestiach, jak analizowanie budżetu w posiedzeniu Komisji uczestniczyło kierownictwo tego resortu. Proszę więc, aby obecny przedstawiciel ministerstwa przekazał moje sugestię kierownictwu resortu.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełStanisławŻelichowski">Istotne są też propozycje dotyczące zwolnienia z opłat od nieruchomości terenów przeznaczonych przez spółdzielnie na składowanie płodów ogrodniczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicedyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówMieczysławRutkowski">W 1988 r. przyznana została dotacja dla wszystkich jednostek kółek rolniczych zajmujących się produkcją wapna nawozowego. Powinno to umożliwić zebranie środków niezbędnych do uruchomienia nowych kopalń. Szacunki wskazują, że w b.r. kółka rolnicze wygospodarują na ten cel ok. 100 mln zł. Pozwoli to uruchomić 2. lub 3. nowe kopalnie.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WicedyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówMieczysławRutkowski">Minister finansów jest skłonny przekazać kółkom rolniczym 20 mln zł z przeznaczeniem na potrzeby Kół Gospodyń Wiejskich. Decyzja w tej sprawie zapadnie w najbliższych dniach.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WicedyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówMieczysławRutkowski">Jeśli chodzi o zwiększenie dotacji z tytułu wzrostu cen, to pragnę poinformować, że wszyscy zainteresowani złożyli w tej sprawie wnioski naszemu resortowi. Rozpatrujemy je w sposób globalny. Wniosek kółek rolniczych opiewa na kwotę 2,3 mld zł. Nie jest ona przez nas kwestionowana. Środki na dotację zostaną uruchomione w pierwszych dniach lipca.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#WicedyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówMieczysławRutkowski">Na zakończenie pragnę wyjaśnić, że wiceminister R. Pazura przygotował się do dzisiejszego posiedzenia. Jego nieobecność została spowodowana względami rodzinnymi. Przekażę ministrowi B. Samojlikowi sugestię, aby resort reprezentowany był na posiedzeniach przez wiceministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełEugeniuszMalinowski">Korzystając z obecności ministra W. Młynarczyka chciałbym prosić o informacje na temat przewidywanej podwyżki cen skupu płodów rolnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Koreferent w swojej wypowiedzi wymienił kwotę 235,5 mld zł dotacji dla spółdzielczości mleczarskiej. Pragnę skorygować tę liczbę. W rzeczywistości dotacje wyniosły 244,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Różnica w ocenach jakości mleka wynika z innych metod kontroli. My oceniamy jakość na podstawie wyników całego miesiąca, natomiast Federacja Konsumentów uogólnia na cały miesiąc wyniki jednego dnia.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Dwie sprawy o charakterze bardziej ogólnym. Jedna dotyczy importu masła, a druga zaopatrzenia rynku. Rozmiary skupu pozwalają na pełne pokrycie zapotrzebowania społecznego na białko.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">W przypadku tłuszczu występuje niedobór. Wynika on m.in. ze struktury konsumpcji tłuszczów. W przeliczeniu na jednego mieszkańca spożycie masła wynosi 9 kg. To bardzo dużo, bo np. Holendrzy konsumują tylko 4 kg. Masło jest jednym z najdroższych tłuszczów. Powinniśmy je zastępować tłuszczami roślinnymi.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Spośród wielu składników mleka najbardziej ceni się białko.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Za białko na rynku światowym płaci się znacznie wyższą cenę niż za tłuszcz. Dlatego decyzja o imporcie masła jest w zasadzie słuszna, choć też nie jest ono tanie. Jedna tona kosztuje tysiąc dolarów. W tym roku planujemy import 40 tys. ton. Do tej pory zakupiliśmy 27 tys. ton. Dodam jeszcze, że spółdzielczość mleczarska w obrotach zagranicznych ma zerowe saldo.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Nie jesteśmy w stanie zwiększyć dostaw masła na rynek wewnętrzny. I tak obniżyliśmy bardzo niebezpiecznie zawartość tłuszczu w naszych wyrobach, co pogorszyło ich walory smakowe oraz zagroziło jakości i trwałości. Dlatego w najbliższym czasie skazani jesteśmy na import masła.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Dotacje są dla spółdzielczości mleczarskiej przekleństwem. Bylibyśmy szczęśliwi, gdyby przerzucono je na producentów surowca lub handel. Niestety, ze względów technicznych są one przekazywane nam. Jesteśmy jednak świadomi, że to zło konieczne.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Według naszych szacunków r. 1988 r. dotacje wyniosą 450 mld zł. Od 1 lutego ceny skupu mleka wzrosły o 50%, a ceny naszych wyrobów o 40%. Dlatego zwiększa się skala dotacji. Obecne ceny twarogu, serów i mleka w proszku kształtują się poniżej kosztów produkcji. Ma to również wpływ na zachowanie równowagi rynkowej w tej grupie produktów. Zbyt niskie ceny nie racjonalizują spożycia. Cena 1 gr. białka zawartego w twarogu wynosi zaledwie 90 groszy, podczas gdy w mięsie i podrobach - 3,7 zł, jajkach - 3,7 zł, rybach - 6,3 zł. Tak duża dysproporcja kształtuje nieracjonalną strukturę spożycia. Podejrzewam, że twaróg jedzą wszystkie stworzenia żyjące na polskiej ziemi - psy, koty, lisy itd.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Chcemy wyeliminować wady systemu dotacyjnego. Pracujemy nad tym wspólnie z Ministerstwem Finansów. Dążymy do ujednolicenia stawek dotacji dla wszystkich spółdzielni. Mamy jednak świadomość, że problem można rozwiązać generalnie tylko przez dostosowanie cen do warunków rynkowych. W przeciwnym razie produkcja wciąż nie będzie nadążała za popytem.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#WiceprezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielniMleczarskichTadeuszRabiański">Na koniec pragnę poinformować, że mleko w proszku i kazeina doskonale sprzedają się na rynku światowym. Znajdujemy się pod nieustannym ciśnieniem central eksportujących te wyroby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Chciałbym ustosunkować się przede wszystkim do uwag zawartych w wystąpieniu przedstawiciela NIK.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Rozdział dotacji, w którym występuje bardzo dużo elementów i stosuje się wiele kryteriów, może być bardzo łatwo uznany przez kontrolę za subiektywny. Cytowane dotacje na budownictwo mieszkaniowe są przyznawane z uwzględnieniem ściśle określonych kryteriów. Bierzemy pod uwagę stan użytków rolnych, liczbę pracowników, relacje posiadanych zasobów mieszkaniowych do użytków rolnych oraz stopień rentowności przedsiębiorstwa, a także dodatkowe zadania realizowane przez dane przedsiębiorstwo, które wynikają m.in. z uchwały Rady Ministrów nr 4/84 dotyczącej rozwoju rolnictwa na terenach górskich.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Przedstawiciel NIK odnotował dynamiczny wzrost powierzchni gruntów rolnych znajdujących się w posiadaniu „Igloopolu”. Rzeczywiście, kombinat ten przyjął w ub.r. 28 tys. ha, co zwiększyło stan jego posiadania o 82% w porównaniu do 1986 r. Interpretując wysokość jego dotacji na budownictwo mieszkaniowe dla kombinatu „Igloopol” należy pamiętać, że w przeliczeniu na 100 ha przypada tam zaledwie 4,8 mieszkań, podczas gdy w pozostałych PGR 10 mieszkań. To zadecydowało o takim, a nie innym rozdziale środków. Część uzyskanych środków (70 mln zł) „Igloopol” przeznaczył na budowę mieszkań w gospodarstwie Trzciniec, które przekazane zostało Nadwiślańskim Jednostkom MSW.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Korzystanie przez „Igloopol” ze środków rachunku wyrównawczego PPGR i PGR wynika z trudnych warunków produkcji rolnej istniejących na południowo-wschodnich terenach Polski. Kryteria rozdziału dotacji preferują przedsiębiorstwa gospodarujące na słabych gruntach i w trudnych warunkach dojazdowych. Nie można zapomnieć o głównym założeniu rachunku wyrównawczego. Miał on służyć wyrównywaniu warunków gospodarowania. Dlatego producenci działający w gorszych warunkach glebowo-klimatycznych korzystają ze środków w większym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Przyznanie kombinatowi „Igloopol” 244 mln zł na fundusz rozwoju jest elementem pomocy strukturalnej. Środki te zostaną przeznaczone ha budowę obiektów niezbędnych dla całej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Rachunki wyrównawcze mają funkcjonować do 1990 r. Tak więc i rachunek wyrównawczy PPGR i PGR będzie stopniowo ograniczany.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Towarzystwo Handlu Zagranicznego „Interpegro” powiązane jest z naszym resortem przez fakt przejęcia w 1986 r. jednej ze szklarni tej spółki. Wymaga to środków zapewniających rozwój tego zakładu. Główną barierą był brak siły roboczej. Dlatego postanowiliśmy rozpocząć budowę mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Centralna rezerwa na inwestycje melioracyjne powstała z myślą o wspomaganiu budżetów terenowych. Jak wiadomo, plan przewiduje zmeliorowanie 700 tys. ha w bieżącej 5-latce. Istniała obawa niezrealizowania tych zadań z powodu braku środków w budżetach terenowych. Są różne koncepcje wydatkowania środków zgromadzonych na rezerwie centralnej. Jedni uważają, że rozliczenie z danym budżetem terenowym powinno następować po zrealizowaniu zadania. Inni zaś twierdzą, że finansowanie powinno być bieżące.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Jak się mają środki rezerwy centralnej do ogółu środków przeznaczonych na melioracje? W 1987 r. budżety terenowe wyasygnowały na ten cel ok. 70 mld zł, zaś rezerwa centralna ok. 16 mld zł. Na 1988 r. środki w budżetach terenowych wynoszą 86,5 mld zł, a rezerwa centralna 24 mld zł. Wystąpiliśmy o zwiększenie rezerwy do 28,4 mld zł. W I półroczu uruchomiliśmy. 50% tej kwoty, pozostałą część uruchomimy w II półroczu. Często oskarża się nas o zbyt późne uruchamianie środków. Zdarza się jednak, że barierą są moce wykonawczej nie brak środków. Sądzę, że odpowiadając na uwagi NIK odpowiedziałem jednocześnie na pytanie posła W. Maćkowiaka dotyczące perspektyw melioracji.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">W dążeniu do zwiększenia produkcji mleka resort podejmuje różne działania, nie tylko cenowe. Rozwój chowu bydła wymaga zwiększonych dostaw środków transportu do przewozu pasz objętościowych. Zamówienia rządowe na przyczepy gwarantują dostawę tylko 13 tys. przyczep, podczas gdy jeszcze w 1986 r. otrzymaliśmy ich 26 tys. Brakuje również dojarek. W tym wypadku zamówienia rządowe również znacznie odbiegają ód zapotrzebowania. Przyczyną jest brak wykonawców. Stwarzamy dogodne warunki kredytowe, np. kredyt na zakup jałówek oprocentowany jest tylko w wysokości 2%. Podejmujemy również wiele działań w dziedzinie postępu biologicznego.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Wydaje się, że od pewnego czasu zaznacza się lekkie wyhamowanie tempa spadku pogłowia bydła. Jak długo się utrzyma ten trend? Zależy to m.in. od ukształtowania właściwych relacji cen skupu mleka do cen innych surowców rolnych. Spośród krajów socjalistycznych najtańsza żywność jest w NRD, ale jednocześnie cena mleka w tym kraju jest dwa razy wyższa niż w Polsce. Sery twarde w krajach zachodnioeuropejskich mają ceny zbliżone do ceny szynki. Tymczasem u nas są o 50–60% tańsze. Fakty te świadczą o pilnej potrzebie skorelowania cen rynkowych z cenami płodów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Zatrudnienie w Ministerstwie Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej zmalało z ponad 700 do 600 osób. Liczba departamentów zmniejszyła się z 22 do 16. Zdarzenie, o którym mówił poseł W. Maćkowiak należy tłumaczyć cechami osobniczymi tego urzędnika. Nie mam podstaw, by wątpić, że opisana sytuacja miała miejsce. Cóż mam na usprawiedliwienie? Mogę tylko powiedzieć, że u mnie poseł nie czekał nigdy dłużej niż dwie minuty. Chciałbym, aby stało się to regułą we wszystkich biurach naszego resortu.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Bardzo trudno jest zestawić szczegółową specyfikację dotacji w rozbiciu na sektory. Można to szacunkowo ustalić na podstawie zużycia środków produkcji w poszczególnych sektorach, Stosunkowo łatwo określić wysokość dotacji na nawozy i środki ochrony roślin. Z tego tytułu rolnictwo indywidualne otrzymało w 1987 r. ok. 472 mld zł, PGR - 178 mld zł, RSP - 35 mld zł, kółka rolnicze - 2,6 mld zł. Udział rolnictwa indywidualnego w korzystaniu z tego rodzaju dotacji wynosi 69%, podczas gdy jego udział w areale użytków rolnych sięga ok.75%. Różnica jest więc niewielka. Dodam, że udział PGR w tego rodzaju dotacjach wyniósł 21,8% zaś udział RSP - 8,7%.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Przewidujemy dalsze dotowanie niektórych środków produkcji, zwłaszcza tych, które są nośnikami postępu. Są one jednocześnie powszechnie dostępne (nawozy, środki ochrony roślin itp), co powoduje dość sprawiedliwe rozkładanie się dotacji na poszczególne sektory. Dążymy nawet do wywołania „głodu” na te środki.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Kierujemy się przy tym doświadczeniami innych krajów. W latach 60. Anglia i Francja dotowały silnie nawozy, aby zwiększyć efektywność produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Generalnie jednak, w długiej perspektywie, zmierzamy do ograniczenia dotacji. Pragniemy przede wszystkim zrezygnować z dotacji podmiotowych o uznaniowym charakterze. Dotacje przedmiotowe są bardziej sprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Podjęliśmy działania zmierzające do intensyfikacji produkcji tłuszczów roślinnych. W ub.r. odnotowaliśmy w tej dziedzinie 5,5% przyrost, produkcja margaryny wzrosła o 7,5%. Osiągnęliśmy to dzięki zainstalowaniu kilku linii pochodzących z importu. W planach szczególny nacisk kładziemy na rozwój przemysłu olejarskiego.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Zmianie uległy funkcje resortu. W ramach odchodzenia od układu nakazowo-rozdzielczego rezygnujemy z bieżącego zarządzania i kierowania. Staramy się raczej określać strategiczne kierunki rozwoju oraz dobierać właściwe instrumenty ekonomiczne do osiągania tego celu.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Jeśli chodzi o fundusz premiowy, to nasz wniosek był trochę inny. Ostateczne rozstrzygnięcie było wynikiem kompromisu.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Powstaje wątpliwość na tle zasad przyznawania świadczeń społecznych. Spotkałem się ostatnio z obawami, że kombajniści będący ojcami rodzin wielodzietnych mogą nie zachcieć pracować w czasie akcji żniwnej po 16 godzin dziennie, bo spowoduje to zmniejszenie zasiłku rodzinnego. Musimy wnikliwie przyjrzeć się temu problemowi.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Zgodnie z ustaleniami wspólnego posiedzenia Biura Politycznego KC PZPR i Prezydium NK ZSL mamy obowiązek podniesienia relacji dochodów ludności rolniczej do dochodów ludności nierolniczej (92:100). Wymaga to zwiększenia cen skupu płodów rolnych o 14%, z tym że ceny mleka powinny wzrosnąć o ok. 20%.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Ceny rolne są bardzo trudnym, skomplikowanym problemem. W latach 1986–1987 nastąpił wzrost relacji cen mleka do żyta, (z 1,37 do 1,41). Jeśli weźmiemy pod uwagę cztery zboża, to relacja również poprawiła się (z 1,14 do 1,18). Relacja ceny wieprzowiny do ceny czterech zbóż spadła. Świadczy to o preferowaniu mleka w polityce cen.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#WiceministerWiesławMłynarczyk">Wysoki udział rolnictwa indywidualnego w produkcji mleka jest zjawiskiem trwałym. Od wielu lat utrzymuje się na poziomie ponad 80%. Jest to fakt bardzo korzystny. Niemniej jednak zmiana relacji cen mleka w stosunku do cen innych płodów rolnych jest konieczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełStanisławŻelichowski">Poseł koreferent zgłosił wniosek w sprawie przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa w 1987 r. W dyskusji nie słyszeliśmy innych propozycji. Dlatego proszę posła B. Stróżka o przygotowanie na jutro projektu opinii naszej komisji uwzględniającego uwagi i wnioski zgłoszone w dyskusji. Powinniśmy ustosunkować się do kwestii 600 mln zł niezbędnych dla budowy kopalń wapna nawozowego. Nie przekonuje również tłumaczenie Ministra Finansów o niemożliwości przekazania 30 mln zł Kołom Gospodyń Wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełStanisławŻelichowski">Komisja jednogłośnie przyjęła sprawozdanie z wykonania budżetu państwa w 1987 r. oraz z przebiegu wykonania w 1987 r. NPSG na lata 1986–1990 w częściach dotyczących resortu rolnictwa, CZSM, CSOiP oraz KZRKiOR.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>