text_structure.xml
19.5 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełZbigniewGertych">Dnia 14 maja 1982 r. Komisja ds. Samorządu Pracowniczego Przedsiębiorstw, obradująca pod przewodnictwem posła Adama Łopatki (PZPR), rozpatrzyła wstępnie przygotowane przez ekspertów:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PosełZbigniewGertych">- projekty statutu i ordynacji wyborczej samorządu pracowniczego.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PosełZbigniewGertych">W obradach udział wzięli przedstawiciele Biura Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Gospodarczej, Biura Prawnego Kancelarii Sejmu oraz eksperci społeczni.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PosełZbigniewGertych">Projekt statutu samorządu pracowniczego przedsiębiorstwa przedstawił ekspert Komisji dr Bronisław Ziemianin: Podczas spotkań i dyskusji na temat celów i funkcji samorządu pracowniczego stwierdzono, że występuje potrzeba opracowania przykładowego statutu samorządu pracowniczego, w którym zawarte byłyby propozycje konkretnych rozwiązań praktycznych, wynikające z postanowień ustawy o samorządzie pracowniczym przedsiębiorstw. Dotychczas samorządy czy ich organizatorzy posługiwali się różnego rodzaju regulaminami, które nie zawsze w sposób precyzyjny wyrażały intencje i zapisy ustawy.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PosełZbigniewGertych">Przedstawiona próba opracowania przykładowego statutu jest również sposobem przypomnienia przepisów ustawy i uściśleniem pewnych rozstrzygnięć prawnych z punktu widzenia praktycznego. Nie jest to wzór do bezwzględnego wprowadzenia we wszystkich przedsiębiorstwach, ponieważ należy przewidzieć swobodę pewnych modyfikacji wynikających na przykład ze struktur przedsiębiorstw. Projekt statutu stanowi jakby normatywną pomoc dla załóg pracowniczych decydujących o powołaniu samorządu. Autorzy projektu uwzględniają możliwości stosowania różnych, adaptacji przedstawionych rozwiązań oraz nie upierają się przy zgłaszanych przez siebie propozycjach.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#PosełZbigniewGertych">Przedstawiciel pełnomocnika rządu ds. reformy gospodarczej dr Włodzimierz Hausner poparł w imieniu ministra W. Baki inicjatywę przygotowania takiego dokumentu, który byłby wielką pomocą przy ustanawianiu samorządu pracowniczego przedsiębiorstwa. Projekty statutów, jakie nadsyłają rady pracownicze przedsiębiorstw zawierają wiele uchybień formalno-prawnych, a nawet niezgodności z zapisami ustawy o samorządzie pracowniczym.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#PosełZbigniewGertych">Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Gospodarczej zgłasza kilka uwag do przedstawionego projektu statutu. Dotyczy to np. kwestii czy w każdym przypadku samorząd ma ponownie zatwierdzać statut przedsiębiorstwa, który złożył już organ założycielski. W projekcie powołuje się powoływanie sekretariatu rady pracowniczej, a więc nowego ciała samorządowego, którego nie przewiduje się w ustawie. Organizatorem pracy rady jest prezydium rady pracowniczej, złożone z przewodniczącego, jego zastępców i sekretarza rady.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#PosełZbigniewGertych">Warto rozszerzyć zapis odpowiedniego paragrafu projektu statutu o sprecyzowanie form porozumień i współpracy samorządu z organizacjami politycznymi i społeczno-zawodowymi działającymi w przedsiębiorstwie. Ponieważ do rozpatrywania spodów między dyrektorem a samorządem powołane są komisje rozjemcze, należałoby określić w statucie samorządu skład takiej komisji. Konieczne wydają się także uregulowanie sprawy angażowania ekspertów samorządu spoza przedsiębiorstwa. Chodzi o określenie form angażowania i zasad wynagradzania takich ekspertów.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#PosełZbigniewGertych">Do kontroli upoważnione są rady pracownicze, ale nie powinna to być kontrola podejmowana wyłącznie z inicjatywy np. członka rady. Sprawa ta wymaga uściślenia. Należałoby wypracować statut samorządu w przedsiębiorstwach, w których ma on zawężone kompetencje.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PrzedstawicielBiuraPrawnegoKancelariiSejmuAdamWójcik">Opracowanie przykładowego statutu samorządu jest ogromnie potrzebne, ponieważ dotychczas przepisy ustawy o samorządzie są dowolnie interpretowane. Konieczne jest jeszcze ściślejsze określenie niektórych paragrafów statutu z punktu widzenia ich zgodności z ustawą o samorządzie. Dotyczy to m.in. obowiązku dyrektora przedkładania materiałów o działalności przedsiębiorstwa ogólnemu zebraniu załogi, prawa zgłaszania kandydatur do rady pracownicze j, trybu rozstrzygania sporów między organami samorządu a dyrektorem. Trzeba wyraźnie stwierdzić, że prezydium rady pracowniczej jest tylko organem wykonawczym rady. Kontrowersyjna z punktu widzenia prawnego jest kwestia, czy przepisami statutowymi można wypełniać luki, jakie zawiera ustawa.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełTadeuszUrbański">We wstępie projektu statutu należałoby wyodrębnić i wyeksponować cele i zadania samorządu pracowniczego. Stwierdzenie, że członkowie rady są odpowiedzialni za wyniki działalności przedsiębiorstwa jest dyskusyjne. Nie widzę praktycznych możliwości wypełnienia tego obowiązku. Ocena spraw i zadań przedsiębiorstw w zakresie obronności powinna być wyłączona spod kompetencji samorządu. Samorząd nie jest kompetentny również do opiniowania wieloletnich planów przedsiębiorstwa. Statut powinien określać zasady współpracy samorządu z organizacjami politycznymi i społeczno-zawodowymi.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełZbigniewPruszkowski">Dotychczasowa praktyka powoływania samorządów odbiegała raczej od intencji i treści ustawy o samorządzie pracowniczym. Projekt statutu stanowić będzie cenną pomoc dla załóg przedsiębiorstw i ułatwi prawidłowe określenie zasad funkcjonowania samorządu i jego organów. Słuszna jest uwaga, że w odpowiednim paragrafie trzeba dodać, iż prezydium rady nie jest uprawnione do podejmowania samodzielnych decyzji.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełJanuszBrych">Ustawa o samorządzie określa wiele spraw w sposób jednoznaczny. Podobnie powinien to rozstrzygać statut samorządu, a w każdym razie opierać się na zapisach ustawy. Wiele spraw słusznie pozostawia się do rozstrzygnięcia w samych przedsiębiorstwach przez załogi pracownicze. Taka intencja jest zgodna z ustawą.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełKazimierzJezierski">W § 29 stwierdza się, iż rada pracownicza ma prawo wniesienia sprzeciwu w ciągu 7 dni od decyzji wstrzymującej wykonanie uchwały ogólnego zebrania.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PosełKazimierzJezierski">Uważam, że jest to niekonsekwencja w stosunku do ustawy o samorządzie.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PosełKazimierzJezierski">W art. 54 użyte sformułowanie nie jest najlepsze, ustawa o samorządzie czyni to prościej.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#PosełKazimierzJezierski">Zastępca kierownika Wydziału Ekonomicznego KC PZPR Franciszek Kubiczek: W § 4 statutu proponuję zamiast słów „w istotnych sprawach” użyć słów «w najistotniejszych sprawach”.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#PosełKazimierzJezierski">W § 9 ust. 2 należałoby wyraźnie określić, iż członek samorządu jest uprawniony do występowania z inicjatywami w związku z działalnością przedsiębiorstwa. W ust. 8 tego paragrafu należałoby stwierdzić, iż członek samorządu uprawniony jest do korzystania ze świadczeń socjalno-bytowych i kulturalnych przewidzianych przepisami prawa i możliwościami ekonomicznymi przedsiębiorstwa.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#PosełKazimierzJezierski">W § 10 ust 5 należy zaznaczyć, iż dbać trzeba o dobro przedsiębiorstwa i jego załogi, ale także o dobro społeczne. Zaś w ust.4 proponuję dodać, iż należy kształtować socjalistyczne zasady pracy w przedsiębiorstwie.</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#PosełKazimierzJezierski">W § 33 należy wyraźnie sprecyzować, iż do ważności uchwał ogólnego zebrania wymagana jest obecność co najmniej 2/3 liczby pracowników.</u>
<u xml:id="u-6.7" who="#PosełKazimierzJezierski">Brak jest w statucie stwierdzenia, że dyrektor przedsiębiorstwa zobowiązany jest nieść pomoc radzie pracowniczej (chodzi o zapewnienie pomieszczenia, telefonu, maszyny do pisania itd.) Brak jest także stwierdzenia, iż dyrektor powinien uczestniczyć w posiedzeniu rady pracowniczej.</u>
<u xml:id="u-6.8" who="#PosełKazimierzJezierski">W § 53 ust.5 należy sprecyzować, iż do kompetencji stanowiących rady pracowniczej należy wyrażenie zgody na utworzenie lub przystąpienie do dobrowolnego zrzeszenia przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-6.9" who="#PosełKazimierzJezierski">Uważam, iż należy zamieścić w statucie odrębny rozdział poświęcony kompetencjom rady pracowniczej.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełStanisławCzerniej">Dokument, nad którym dyskutujemy, ma szczególne znaczenie. Rada pracownicza powinna stać na straży m.in. wzrostu produkcji zakładu. Jednakże musimy zwrócić uwagę, aby statut nie stwarzał warunków, że jedna ze stron czyniąc dobrze dla siebie krzywdzi drugą. Mam konkretnie na myśli relacje pomiędzy robotnikami a chłopami. W przeszłości mieliśmy tego dowody, np. zamiast rozbudowywać fabrykę w Ursusie inwestowano w zakłady Polkolor w Piasecznie. Chodzi o to, aby statut stwarzał takie warunki, by wszyscy w ramach procesu produkcji działali na rzecz całego społeczeństwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełWitoldGadomski">W § 5 stwierdza się, iż samorząd wykonuje swoje zadania niezależnie od organów administracji państwowej oraz organizacji społecznych, politycznych i państwowych. Należałoby jednak w statucie również określić zasady współdziałania samorządu z organizacjami występującymi na terenie zakładu.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PosełWitoldGadomski">W § 4 wymaga sprecyzowania w jakich istotnych sprawach samorząd wypowiada się na drodze referendum. Dotychczasowa praktyka w tym zakresie jest fatalna (dyskutowano wyłącznie sprawy personalne).</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#PosełWitoldGadomski">Ekspert Komisji docent Tadeusz Jaworski: W pełni opowiadam się za opracowaniem wzorcowego statutu. W przedsiębiorstwach przede wszystkim nim właśnie, a nie ustawą, zainteresowani będą się posługiwać.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#PosełWitoldGadomski">Uważam, że powinno się zrezygnować ze znaku równości, jaki stawiamy między załogą i samorządem, i to nie tylko dlatego, że jest to formuła stworzona przez W. Gomułkę i propagowana przez jego ekipę. Skoro jest ustawa o samorządzie załogi, to już z tego tytułu trzeba uznać słuszność mojego rozumowania. W przypadku równorzędnego traktowania załogi i samorządu powinna to być ustawa o załodze załogi. Pozostawiając obecne rozwiązanie możemy w projekcie statutu napotkać trudności, np. w sytuacji, gdy załoga nie wybierze organów samorządu.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#PosełWitoldGadomski">W § 11 należałoby dopisać: „zebranie delegatów”.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#PosełWitoldGadomski">W § 22 stwierdza się, iż uchwały ogólnego zebrania mogą zapadać tylko w sprawach objętych porządkiem obrad, podanym pracownikom (delegatom) do wiadomości na 7 dni przed terminem planowanego posiedzenia. Organom kolegialnym można jedynie sugerować porządek obrad i one go przyjmą, albo nie.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#PosełWitoldGadomski">Brak jest sformułowań dotyczących technicznej obsługi samorządu, którą winien zapewnić dyrektor. Uważam, iż zapis w tej mierze winien być zawarty po § 55.</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#PosełWitoldGadomski">W § 9 należałoby sformułować prawa i obowiązki organów samorządu, a nie załogi.</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#PosełWitoldGadomski">Istotna jest kwestia referendum. W statucie zawarto sformułowanie, iż rolą referendum będzie wyrażanie opinii. Czy nie powinniśmy pójść dalej? W Jugosławii przez 20 lat obowiązywał podobny system. W 1976 r. zrezygnowano z niego. Chodzi o to, aby grupa ludzi nie mogła manipulować opinią publiczną. W sytuacji, gdy referendum wyraża jedynie opinię, gremium kierownicze może ją przyjąć lub odrzucić w zależności od własnych potrzeb. Uważam, że powinniśmy zdecydować się na postępowe rozwiązanie, w myśl którego wynik referendum będzie obligował do konkretnego działania. Będzie wiążący dla dyrektora i dla rady robotniczej.</u>
<u xml:id="u-8.9" who="#PosełWitoldGadomski">Ekspert Komisji dr Bronisław Ziemianin: Uwag zebrało się wiele: Większość z nich może być uwzględniona w statucie. Pisanie statutu wzorcowego jest o wiele trudniejszym zadaniem niż opracowanie takiego dokumentu dla konkretnego przedsiębiorstwa. W statucie wzorcowym należy przewidzieć wielowariantowość rozwiązań. Sporne problemy można będzie rozstrzygnąć odpowiednim komentarzem - wyjaśnieniem do statutu.</u>
<u xml:id="u-8.10" who="#PosełWitoldGadomski">Uważam, iż statut nie może obligować organizacji i stronnictw działających na terenie zakładu do współpracy z organami samorządu załogi.</u>
<u xml:id="u-8.11" who="#PosełWitoldGadomski">W projekcie statutu uwzględniony został sekretariat rady, gdyż chodziło o zaznaczenie, iż konieczne jest miejsce, w którym będzie się zbierała dokumentacja samorządu, gdzie będzie się przepływ informacji ogniskował. Nie trzeba tego rozumieć jako tworzenie jakichś nowych struktur administracyjnych.</u>
<u xml:id="u-8.12" who="#PosełWitoldGadomski">Współdziałanie ze związkami zawodowymi w sprawach pracowniczych uregulowane jest w ustawie.</u>
<u xml:id="u-8.13" who="#PosełWitoldGadomski">Raz jeszcze przemyślimy wszystkie zgłoszone uwagi i wnioski i w krótkim okresie czasu postaramy się przedstawić propozycje zmian projektu.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełAdamŁopatka">Wydaje się, iż osiągnęliśmy mini „porozumienie narodowe” co do projektu statutu. Sama idea została już rozstrzygnięta i zaakceptowana. Krytyka dotyczyła bowiem jedynie fragmentów projektu. Szła ona po linii zachowania zgodności sformułowań statutu z przepisami ustawy i należy tym samym ocenić ją pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosełAdamŁopatka">Uważam, iż nie powinniśmy obawiać się zawierać w statucie spraw, które nie są do końca rozstrzygnięte w ustawie, bowiem kiedyś w końcu trzeba to zrobić.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PosełAdamŁopatka">Uważam, iż na rozszerzony komentarz nie stać nas, natomiast odpowiednie objaśnienia są konieczne.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#PosełAdamŁopatka">Przewodniczący Komisji zaproponował, aby Komisja przyjęła projekt. Zostanie on przekazany ekspertom, którzy uwzględnią wnioski zgłoszone w toku obrad, wnioski rządu oraz sugestie Biura Prawnego Kancelarii Sejmu. W ten sposób powstanie nowa wersja dokumentu, który zostanie przedłożony prezydium Komisji do zatwierdzenia. Należy także skorzystać z oferty dziennika „Rzeczpospolita”, który zobowiązał się do wydrukowania statutu jako wkładki.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#PosełAdamŁopatka">Komisja podzieliła zdanie przewodniczącego.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#PosełAdamŁopatka">Przechodząc do projektu ordynacji wyborczej poseł Adam Łopatka (PZPR) stwierdził, iż celem posiedzenia nie jest przyjęcie tego dokumentu. Chodzi natomiast o wstępne zapoznanie się z projektem.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#PosełAdamŁopatka">Ekspert Komisji dr Bronisław Ziemianin: Doceniając wagę problemu wyborów, zdecydowaliśmy się na opracowanie specjalnego wzorcowego dokumentu w tym zakresie. W roku poprzednim próbowano organizować w niektórych zakładach wybory i dokumenty tego dotyczące są nam dostępne. Dowodzą one wielu niedociągnięć w tym zakresie. Dlatego też zdecydowaliśmy się opracować ordynację w pełni rozwiniętą (ze wszystkimi odniesieniami).</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#PosełAdamŁopatka">Rozdział 1 zawiera postanowienia ogólne, tzn. zasady wyborów, kto może być wybrany, zasady głosowania. Rozdział 2 dotyczy zarządzania wyborów. Chodziło o to, aby m.in. rozstrzygnąć problem miejsca i czasu wyborów. Projekt ordynacji reguluje sprawy związane z ustaleniem okręgów wyborczych, komisji wyborczych, spisów wyborców, zgłaszaniem kandydatów, sporządzaniem kart do głosowania, samym głosowaniem, ustalaniem wyników wyborów oraz ważności wyborów. Przedstawiony dokument wzorowany jest na ordynacji wyborczej do Sejmu i rad narodowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełWitoldGadomski">Czy omawiany projekt będzie miał przykładowy charakter?</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełAdamŁopatka">Tak, niczego innego zrobić nie możemy. Posłowie zapoznają się z tym projektem i omówimy go na jednym z kolejnych posiedzeń.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PosełAdamŁopatka">15 kwietnia br. komisja uchwaliła dezyderat skierowany do prezesa Rady Ministrów w sprawie powoływania samorządów pracowniczych. Komisja otrzymała projekt rozporządzenia Rady Ministrów w tej sprawie. Zawarte tam rozwiązania zgodne są z wysuniętymi przez nas sugestiami.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PosełAdamŁopatka">Przedstawiciel pełnomocnika rządu ds. reformy gospodarczej dr Włodzimierz Hausner poinformował Komisję, że stopniowo do resortów zgłaszane są wnioski o powoływanie samorządów. Będą one rozpatrywane przez właściwych ministrów. Ważne jest stworzenie pierwszych wzorów dobrego startu samorządów pracowniczych. Pozwoli to na pobudzenie zainteresowania pozostałych załóg, które wahają się przed podjęciem decyzji o powołaniu rad pracowniczych.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PosełAdamŁopatka">Poseł Adam Łopatka (PZPR) zapowiedział, że w czasie najbliższego posiedzenia Sejmu zbierze się Prezydium Komisji, aby przyjąć ostateczną wersję statutu samorządu pracowniczego. Zebranie Komisji odbędzie się w czerwcu. Na tym posiedzenie Komisji zakończono.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#PosełAdamŁopatka">Sprostowanie:</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#PosełAdamŁopatka">W biuletynie prasowym nr 511/VIII kad. z posiedzenia Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, Prac Ustawodawczych oraz Samorządu Pracowniczego Przedsiębiorstw na str. 2 ostatni akapit powinien brzmieć:</u>
<u xml:id="u-11.6" who="#PosełAdamŁopatka">„Podkomisja, opracowując propozycje podziału miejsc w Radzie wśród 55 zakładów przemysłowych, opierała się na liczbie zatrudnionych w poszczególnych działach i gałęziach gospodarki narodowej”.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>