text_structure.xml
26.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 29 października 1975 r. Komisja Kultury i Sztuki, obradująca pod przewodnictwem posła Witolda Lassoty (SD), rozpatrzyła stan i zabezpieczenie dóbr kultury narodowej.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W obradach udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Sztuki z wiceministrem Józefem Fajkowskim, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów oraz dyrektor Zespołu NIK — Tadeusz Sztejnert.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">Podstawą do dyskusji były materiały opracowane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. Zreferował je wiceminister kultury i sztuki — Józef Fajkowski.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">Podstawowy zasób zabytków w Polsce został, dzięki konserwacji około 10 tys. obiektów, uratowany. Przyczyniły się do tego również inne działania resortu, utworzenie i rozbudowa Pracowni Konserwacji Zabytków, ogłaszane konkursy, pomoc środków masowego przekazu oraz współpraca z wieloma instytucjami. Nie zmienia to jednak faktu, że bardzo wiele jeszcze pozostało w dziedzinie ochrony zabytków do zrobienia. W złym stanie znajduje się około 1500 obiektów. Nieużytkowane — niszczeją, inne są dewastowane przez złych użytkowników. Zbyt mała jest nadal ilość ekip konserwatorskich, zdarzają się też wypadki podejmowania nie dość przemyślanych decyzji o rozbiórce poszczególnych obiektów. Nie wszystkie muzea dysponują pełną ewidencją zbiorów; niedostateczna jest jeszcze znajomość przepisów dotyczących ochrony zabytków.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">Na poprawę tego niezadowalającego stanu wpłynąć powinna realizacja opracowanego programu ochrony zabytków w naszym kraju. Podejmuje on m.in. kwestii ratowania obiektów budownictwa drewnianego, wykorzystania dla turystycznych obiektów militarnych z XIX wieku i okresu ostatniej wojny oraz ochrony zabytków ruchomych, dla których w dalszym ciągu brak pracowni, specjalistów i urządzeń.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">Poprawę stanu ochrony dóbr kultury rokuje również współpraca Ministerstwa z innymi resortami (dobrym przykładem są tu wspólne działania z Ministerstwem Komunikacji na rzecz ochrony zabytków techniki) oraz wprowadzenie nowego podziału administracyjnego. W jego efekcie przybyło konserwatorów, powstały nowe biura konserwacji a wojewodowie wysuwają cenne inicjatywy w zakresie rozwoju turystyki w oparciu o obiekty zabytkowe.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">Sprawozdanie podkomisji przedstawiła poseł Krystyna Marszałek-Młyńczyk (SD): Podkomisja zapoznała się ze stanem ochrony dóbr kultury na terenie Krakowa, Wrocławia oraz dawnych województw lubelskiego, rzeszowskiego i warszawskiego, jak też z uwagami komisji oświaty, nauki, wychowania, kultury i sztuki w 16 wojewódzkich rad narodowych.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">W okresie minionego 50-lecia wiele zrobione zostało dla ratowania dóbr kultury narodowej; znalazło to swój wyraz w ochronie prawnej zabytków, w przeznaczaniu rokrocznie na ich konserwację i ochronę wysokich nakładów finansowych. Osiągnięcia te zawdzięczać należy nie tylko działaniu resortu kultury i sztuki oraz podporządkowanych mu wyspecjalizowanych instytucji, lecz również wysiłkowi polskich konserwatorów, historyków sztuki jak i szeregu miłośników i społecznych, opiekunów zabytków, przenikniętych ideą ochrony tego, co dla kultury narodowej ma pierwszorzędne znaczenie.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#Sprawozdawca">Nadal jednak zabytkowe obiekty ruchome i nieruchome, układy urbanistyczne i zespoły historyczne są poważnie zagrożonej zagrożenia te powodowane są upływem czasu, zniszczeniami dokonanymi przez okupanta, stratami wynikającymi z modernizacji i przebudowy na terenach o zabudowie zabytkowej urządzeń komunalnych, układów komunikacyjnych i innych, straty spowodowane zanieczyszczeniami środowiska i także niewłaściwym użytkowaniem obiektów zabytkowych. Opinia publiczna jest stale alarmowana przykładami bezmyślnego niszczenia, a często wręcz wandalizmu. Oblicza się, że w 10-leciu 1961–1971 zostało rozebranych 7 tys. obiektów zabytkowych. W 1972 r. tylko w województwach wrocławskim, opolskim i zielonogórskim wyburzano 1500 obiektów zabytkowych, porządkując rzekomo zabudowę i „poprawiając” stan estetyczny miast.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#Sprawozdawca">Na aktualny stan prawny ochrony dóbr kultury w naszym kraju składają się: ustaw z 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach oraz 19 wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych. Podstawowe założenia ustawy z 1962 r. okazały się prawidłowe. Ustawa nie spełniła jednak całkowicie swej roli w wynika mało skutecznego egzekwowania w praktyce realizacji poszczególnych przepisów ustawy, niezbyt precyzyjnego sformułowania w ustawie szeregu kwestii w zakresie przedmiotu ochrony, organów ochrony dóbr kultury, w zakresie ochrony zabytków, użytkowania zabytków, wywozu dóbr kultury za granicę oraz w wyniku nie wydania wszystkich przewidzianych ustawą zarządzeń wykonawczych.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#Sprawozdawca">Znowelizowanie w ostatnich latach szeregu aktów normatywnych dotyczących prawa budowlanego, planowania przestrzennego, ochrony środowiska, prawa wodnego, nowego podziału terytorialnego kraju, dwustopniowego układu władzy i administracji terenowej wskazuje na potrzebę dostosowania do tych obowiązujących obecnie przepisów również ustawodawstwa w dziedzinie ochrony dóbr kultury, a więc nowelizacji ustawy z 15 lutego 1962 o ochronie dóbr kultury i o muzeach. Szczególnie wnikliwego rozwiązania wymagają kwestie przedmiotu ochrony oraz miejsce zabytków w przestrzennym zagospodarowaniu kraju, problemy zagospodarowania i określania wartości zabytków, zagadnienia odpowiedzialności użytkowników oraz konserwacji i stałej ochrony zabytków.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#Sprawozdawca">Niektóre postanowione ustawy są nie dość precyzyjne i często trudne do zastosowania w praktyce.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#Sprawozdawca">Krytyczne uwagi budzi nieuporządkowanie od lat rejestrów zabytków ruchomych i nieruchomych, nieobjęcie normami prawnymi rejestru i ochrony zabytków ruchomych będących własnością prywatną jak również stosowana obecnie klasyfikacja zabytków nieruchomych i podawanie poszczególnych kategorii do publicznej wiadomości, co wytwarza w społeczeństwie przekonanie o obiektach mniejszej i większej wartości.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#Sprawozdawca">Niezbędne jest generalne rozważenie zasad użytkowania zabytków. Chodzi o to, aby było to użytkowanie właściwe, wydobywało wartość kulturową obiektu i nie narażało go na zniszczenie. Jak wskazuje praktyka najlepiej zachowane są te budowle zabytkowe, które służą celom muzealnym, działalności kulturalno-oświatowej, jak również celom rekreacyjno-wypoczynkowym. Szerzej trzeba propagować ideę mecenatu zakładów pracy nad zabytkami. Zabytkowymi kamieniczkami w miastach powinna się zainteresowań spółdzielczość mieszkaniowa oraz środowiska twórcze, które mogłyby wykorzystywać te pomieszczenia na mieszkania i pracownie. Mieszkania, pracownie artystyczne i lokale użyteczności publicznej znajdujące się w obiektach zabytkowych powinny mieć standard użytkowy, a tym samym i odpowiednio wyższe opłaty za wynajęcie lub kupno.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#Sprawozdawca">Istotnym jest również zagadnienie wartości zabytków. O ile zabytki ruchome — obok niewymiernej wartości naukowej, artystycznej, historycznej i kulturowej — mają na ogół wymierną wartość wpisaną do rejestru, to przy zabytkach nieruchomych takiej waloryzacji się nie stosuje. Wydaje się, że powinny być one traktowane jako część krajobrazu kulturowego, w którym składniki naturalne (wody, drzewostan, ukształtowanie terenu) współgrają z obiektami stanowiącymi dowód działalności człowieka. Należy je też włączać w plany ogólnej zabudowy przestrzennej miast.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#Sprawozdawca">Rozważenia wymaga również ochrona zabytków przed emisjami przez zakłady przemysłowe czynnych substancji chemicznych, przed obniżaniem warstwy wodonośnej, przed wstrząsami, wibracjami i innymi czynnikami, które niedostrzeżone wcześniej mogą zniweczyć skuteczność działań konserwatorskich.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#Sprawozdawca">Duże znaczenie mają także problemy organizacji ochrony dóbr kultury oraz organizacji przedsiębiorstw zajmujących się konserwacją zabytków. Przy nowelizacji ustawy należy podnieść rangę konserwatorów, by mogli oni sprostać wzrastającej odpowiedzialności i obowiązkom, a przy tym, by mogli zapewnić skuteczną ochronę dóbr kultury narodowej. Potrzebne jest wzmocnienie kadrowe urzędów konserwatorskich. W urzędach wojewódzkich nie mogą to być stanowiska jednoosobowe.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#Sprawozdawca">Należy wzmocnić organizacyjnie, finansowo i kadrowo przedsiębiorstwa zajmujące się konserwacją nabytków oraz zweryfikować obowiązujące w przedsiębiorstwach remontowo budowlanych taryfikatory, wskaźniki zysku, cenniki, by pozyskać większą ilość wykonawców robót w budowlach zabytkowych. Obecnie zapotrzebowanie na wykonawców takich robót zaspokajano jest zaledwie w 50 proc.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#Sprawozdawca">Przedsiębiorstwom podejmującym się prac remontowo-konserwacyjnych należy zapewnić zaopatrzenie w materiały budowlane, maszyny i sprzęt oraz środki transportu; przygotowywać trzeba odpowiednie kadry techniczno-laboratoryjne, zwłaszcza w tak potrzebnych dziedzinach jak konserwacja tkanin, metalu, szkła, kamienia, papieru.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#Sprawozdawca">Problemu ochrony dóbr kultury nie rozwiąże sama nowelizacja ustawy. Muszą być wzmocnione i usystematyzowane działania międzyresortowe i odpowiedzialność za poszczególne dziedziny. Większe też powinno być, nie tylko interwencyjne, ale przede wszystkim wyjaśniające, popularyzacyjne działanie prasy, radia i telewizji, społecznych opiekunów zabytków i utworzonego w roku ubiegłym Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, które jak dotąd nie przejawiło szerszej działalności.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#Sprawozdawca">Rozbudzać należy w lokalnych społecznościach, zwłaszcza wśród młodzieży, zainteresowanie znajdującymi się na danym terenie nieruchomymi i ruchomymi zabytkami kultury, kształtować emocjonalny do nich stosunek, rozumienie wagi i znaczenia dóbr kultury narodowej, jak również poczucie odpowiedzialności wobec przyszłych pokoleń za los tych powierzonych nam dóbr.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PosełZygmuntSurowiecZSL">Resort powinien porozumieć się z Generalną Prokuraturą w sprawie określenia obowiązku działania jej terenowych organów w przypadkach niszczenia podlegających ochronie zabytków. Jak wskazuje praktyka, ciężar gromadzenia dowodów uzasadniających wszczęcie postępowania spoczywa obecnie w takich wypadkach na służbie konserwatorskiej.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PosełZygmuntSurowiecZSL">Terenowe agendy urbanistyki i architektury powinny otrzymywać wytyczne od konserwatorów, przed ustaleniem założeń planu zagospodarowania przestrzennego terenu, w celu uwzględnienia w tym planie problemu zachowania obiektów zabytkowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełWitoldLassota">Decydujące dla ochrony zabytków znaczenie ma zainteresowanie władz terenowych stanem i losem zabytkowych budowli, zwłaszcza takich, które powinny być zachowane i mogą być użytkowane z korzyścią dla społeczeństwa. Miejscowe władze powinny kierować się w tej sprawie wytycznymi resortu kultury, resort zaś koncentrować się powinien na sprawach generalnych, na ustalaniu kierunków polityki w dziedzinie ochrony zabytków oraz na sprawowaniu nadzoru nad realizacją swoich wytycznych. Tylko w ten sposób problem ochrony zabytków może być prawidłowo rozwiązany.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PosełWitoldLassota">Nowy podział administracyjny spowodował zmiany w strukturze służb konserwatorskich. Nowi wojewodowie, zaabsorbowani problemami społeczno-gospodarczego rozwoju terenu, odsuwają na plan dalszy problemy ochrany dóbr kultury narodowej. Odbija się to na randze i możliwościach działania wojewódzkich konserwatorów.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PosełWitoldLassota">Załogi pracowni konserwacji zabytków angażowane są do wielu innych prac, co utrudnia im realizację ich zasadniczych zadań.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PosełWitoldLassota">Resort kultury powinien zająć jednoznaczne stanowisko w sprawie odbudowy zabytków, jak również w sprawie kolejności ich odbudowy. Chyba nie wszystkie zrujnowane obiekty historyczne powinny być restaurowane. W krajach bogatszych od naszego nie odbudowuje się, lecz odpowiednio zabezpiecza się ruiny o charakterze historycznym zaopatrując je w tablice informacyjne. Zastrzeżenia budzi np. decyzja odbudowy obecnie Zamku Ujazdowskiego w Warszawie.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełEdmundMęclewski">Kiedy kraj był w ruinie, zajęliśmy się odbudową zabytków ku podziwowi świata. Teraz, w kraju ustabilizowanym, zainteresowanie ochroną zabytków osłabło. Należałoby przeprowadzić selekcję i ustalić co powinno być i zostać zachowane i odrestaurowane; odwołać się do świadomości społecznej i wskazać na wagę sprawy. W Międzynarodowym Roku Ochrony Zabytków i roku Zjazdu Partii można liczyć na odzew. Nie wolno w tej dziedzinie kierować się myśleniem merkantylnym; właśnie Międzynarodowy Rok Ochrony Zabytków jest okazją do utworzenia społecznego funduszu ochrony zabytków, dzięki któremu można by uratować te, które są zagrożone. Tak jak poprzednio zdołaliśmy skupić siły i środki na odbudowie Starówki w Warszawie, Gdańsku i Lublinie, tak obecnie powinniśmy wybrać kilka najcenniejszych obiektów, jak np. Krasiczyn i tam skoncentrować wysiłek i środki.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PosełEdmundMęclewski">W szerszym zakresie trzeba szkolić rzemieślników o specjalności konserwatorskiej. Uszczuplamy niezbyt liczną kadrę fachowców w tej dziedzinie kierując ich do prac konserwatorskich za granicą, a równocześnie z braku wykonawców nie jest odbudowywany Zabytek klasy zerowej, jakim jest Krasiczyn. Pałac ten należy odrestaurować. Trzeba również rozważyć czy słuszna była decyzja przekazania odbudowanego skrzydła pałacu załodze FSO dla celów wypoczynkowo-rekreacyjnych i wyprowadzenia stamtąd szkoły i przemyskiej biblioteki.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PosełEdmundMęclewski">Niezbędna jest kodyfikacja licznych przepisów dotyczących ochrony i konserwacji zabytków; zapewnić trzeba lepszą ochronę prawną zabytkom ruchomym.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#PosełEdmundMęclewski">Należałoby nałożyć na resorty określone obowiązki w dziedzinie ochrony i zagospodarowania zabytków, a na prokuraturę - obowiązek ścigania naruszeń prawa obowiązującego w zakresie ochrony zabytków.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#PosełEdmundMęclewski">Objąć należałoby rejestracją zabytki kultury ludowej, wiejskiej, stanowiące istotny element kultury narodowej. Ewidencja zabytków tego typu jest daleko niepełna.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#PosełEdmundMęclewski">Niezbędne wydaje się podjęcie kroków mających na celu ochronę zabytków, które znajdują się w rękach prywatnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełMonikaKąkol">Użytkownicy zabytków częstokroć nie posiadają funduszów na ich konserwację, często posiadając takie środki, nie przejawiają troski o konserwację. Dotyczy to m.in. placówek turystycznych i gastronomicznych, które mieszczą się w obiektach zabytkowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełJanMarczyk">Niszczeją budowle zabytkowe poprzednio zajmowane przez szkoły, które przeniesiono do nowo zbudowanych gmachów. Przy odpowiednich wysiłkach można znaleźć użytkowników zabytkowych obiektów.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełWłodzimierzSokorski">O tym, że istnieje możliwość świadomego działania na rzecz ochrony zabytków świadczy przykład Gdańska, gdzie zrealizowano koncepcję odtworzenia miasta w dawnych konturach, a zarazem miasta żywego, w pełni w warunkach współczesnych funkcjonalnego. To samo dotyczy wielu innych obiektów zabytkowych w tym województwie. Istnieją również interesujące przykłady wykorzystywania m.in. dla celów administracyjnych zabytkowych budowli w mniejszych miastach, na wielu innych terenach. Osiągnięto gdzie to tam, gdzie opracowano koncepcję zagospodarowania zabytkowej substancji.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PosełWłodzimierzSokorski">Równocześnie notuje się wiele niepokojących zjawisk; dewastacji ulegają budowle, które były już odrestaurowane, postępuje dewaloryzacja wielu zabytków nawet wysokiej klasy.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#PosełWłodzimierzSokorski">Sprawą zasadniczą jest, obok uporządkowania ustawodawstwa, określenia kompetencji poszczególnych ogniw itd., uzgodnienie przez resort z władzami wojewódzkimi koncepcji zagospodarowania istniejących na ich terenie zabytków. Od tego zależy los całych miast, takich jak Sandomierz oraz los poszczególnych obiektów. Trzeba jednoznacznie zdecydować czy należy je utrzymać czy likwidować.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełAnnaKochanowska">Mamy prawo do uzasadnionej dumy, że tak wiele osiągnęliśmy w dziedzinie odbudowy zabytków w kraju tak bardzo dotkniętym zniszczeniami wojennymi; z drugiej strony - budzi żal i niepokoi, że entuzjazm odbudowy zabytków osłabł.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PosełAnnaKochanowska">Wojewódzki zespół poselski w Olsztynie przeprowadził w terenie badania, z których wynika, że w opinii wielu użytkowników troska o zachowanie i konserwację powinny należeć wyłącznie do resortu kultury. Wiele pałaców dworskich przekazano w użytkowanie PGR-om, które nie dbają o zachowanie ich we właściwym stanie. Nawet w skądinąd wzorowym kombinacie kętrzyńskim pałace ulegają dewastacji. Użytkownicy nie mają uczuciowego stosunku do tych obiektów. Stąd wniosek, że obiekty o charakterze zabytkowym przekazywać trzeba takim użytkownikom, którzy wykazują się chęcią ich zagospodarowania. Mniejsze po dworskie zabudowania można byłoby uprzystępniać na warunkach wieczystej dzierżawy osobom prywatnym budującym obecnie własne domki letniskowe. Można również lepiej chronić parki przydworskie przydzielając je jako ogrody przydomowe prywatnych użytkowników wspomnianych zabudowań. Wymagałoby to zmiany odpowiednich przepisów.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#PosełAnnaKochanowska">Napotyka na trudności zachowanie w stanie autentycznym dawnych chat wiejskich. Właścicielowi takiego obiektu nie zezwala się na budowę nowego domu. Można inaczej tę sprawę rozwiązać; zezwolić na budowę z równoczesnym nałożeniem obowiązku konserwacji dawnej siedziby. W ten sposób uregulowano z powodzeniem tę sprawę na Węgrzech. Można również sprzedawać te chaty osobom prywatnym; amatorów kupna znalazłoby się wielu, gdyby stworzono ku temu odpowiednie warunki, udzielono pomocy m.in. w formie udostępnienia materiałów budowlanych, niezbędnych dla konserwacji. Należy tworzyć dla osób prywatnych zachęty odpowiadające przynajmniej w pewnym stopniu przywilejom przyznawanym placówkom uspołecznionym, które przejmują w zagospodarowanie obiekty zabytkowe. Nie wydaje się celowe ani tworzenie skansenów, ani jak proponuje resort, zachowanie w danym środowisku tylko jednej zabytkowej chaty. Należy szukać różnych rozwiązań pozwalających na zachowanie w pełni walorów krajobrazowych, do których należy również dawne budownictwo wiejskie.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#PosełAnnaKochanowska">Pracownie konserwatorskie borykają się z trudnościami kadrowymi; w tej sytuacji byłoby uzasadnione, aby osoby kończące studia w dziedzinie konserwacji, których większość podejmuje pracę prywatnie, były zobowiązane do odbycia stażu takiego, jaki obowiązuje absolwentów studiów medycznych, prawniczych, technicznych. Można by zwiększyć wydajność pracowni konserwatorskich, gdyby w sposób rozsądny uzależniona została możliwość wykonywania przez ich załogi prac prywatnych od wzrostu obowiązującego je podstawowego limitu przerobu.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#PosełAnnaKochanowska">Więcej uwagi poświęcić należy warunkom bytowym fachowców z zakresu muzealnictwa. Łożąc tak duże sumy na konserwację zabytków i dzieł sztuki, trzeba znaleźć środki na zapewnienie mieszkań tym specjalistom.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#PosełAnnaKochanowska">Korzystne efekty przynosi działalność muzeów, które przeszły na własny rozrachunek. Przykładem może być muzeum we Fromborku. Osiągany wzrost dochodów umożliwia rozwój muzeum, zwiększa się wśród pracowników poczucie gospodarności, wykazują się oni o wiele bardziej aktywną postawą w pracy. Zasadę własnego rozrachunku należałoby szerzej wprowadzić w tych muzeach, gdzie to jest możliwe.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#PosełAnnaKochanowska">Zupełnie bezkarnie, zwłaszcza w mniejszych miastach i na wsi dewastuje się odrestaurowane zabytki, wybija się szyby, niszczy mury itp. Milicja Obywatelska wkracza tylko wówczas, gdy ginie cokolwiek z urządzenia wnętrz. Stan ten działa deprymująco na społecznych opiekunów zabytków. Resort kultury powinien w drodze porozumienia z organami ścigania spowodować ich uaktywnienie w dziedzinie ochrony zabytków.</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#PosełAnnaKochanowska">Rozwiązania wymaga problem wykopalisk na gruntach rolnych stanowiących własność prywatną. Zakazać trzeba sprzedaży w „Desie” przedmiotów pochodzących z takich wykopalisk.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełStanisławaBiałek">Zagrożone są zabytki na Kielecczyźnie, regionie bogatym w pamiątki historyczne z różnych epok. Brak chętnych do przejmowania dawnych dworów na ośrodki rekreacyjne, brak pomocy dla zachowania zabytkowych obiektów pozostających w rękach prywatnych. Resort kultury powinien przejąć np. dawny pałac kołłątajowski położony w pobliżu Kielc, gdyż obiektu tego nikt nie chce zagospodarować.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosełStanisławaBiałek">Młodzież szkolne spisywała zabytkowe obiekty; opiekę nad niektórymi powierzone szkołom, nie wszystkie one wywiązują się z tego zadania.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PosełStanisławaBiałek">Słuszne byłoby, aby zabezpieczać jako ruiny te obiekty, których nie można już uratować.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełMarlaŁopatkowa">Nie jest pocieszające, gdy przedstawiciel wysokiego szczebla władzy terenowej argumentem społeczno-gospodarczego rozwoju regionu broni się przed zarzutem nieprzeciwdziałania wyburzeniu zabytkowego obiektu. Zdradza on w ten sposób niezrozumienie prawdy, że zachowanie materialnego śladu kultury narodowej jest również potrzebne dla teraźniejszości i dla przyszłości.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PosełMarlaŁopatkowa">Przyczyną przedsięwzięć przynoszących nieodwracalne szkody bywają niekiedy konflikty natury ambicjonalnej, powstające pomiędzy miejscową władzą a rzeczoznawcami, zwłaszcza wówczas, gdy ci ostatni bez uprzedzenia zwracają się o interwencję do centrali.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PosełMarlaŁopatkowa">W celu ochrony i zagospodarowania zabytkowych budowli oraz ich użytkowania trzeba szerzej wykorzystywać swoisty snobizm ludzi, ich patriotyzm, ich psychiczną potrzebę ucieczki od pudełkowego budownictwa wielkich miast.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#PosełMarlaŁopatkowa">Załoga zespołu PGR w Gniewkowicach zdołała własnym wysiłkiem wyremontować miejscowy pałac, który służy celom kulturalnym i który zwie ona „swoim pałacem”. Wiadomo, co słowo pałac znaczyło dawniej dla robotnika rolnego. Środki masowego przekazu powinny szerzej popularyzować takie osiągnięcia i pobudzać tego rodzaju snobizm.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełGabrielGórtowski">Zaniedbania w dziedzinie ochrony i użytkowania zabytków wynikają często zarówno z niezrozumienia wagi sprawy przez władze terenowe, jak z niewłaściwie ustalanych planów zabudowy. Niezrozumiałe jest, dlaczego ci sami specjaliści-inżynierowie, otrzymujący w doskonałym stanie przekazany ich stowarzyszeniu dla celów wypoczynkowych zabytkowy obiekt, jako współtwórcy planów zabudowy dopuszczają do wyburzeń budowli o historycznym znaczeniu.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PosełGabrielGórtowski">Należy w znacznym zakresie tworzyć regionalne skanseny, aby nie dopuścić do zupełnego zaniku dawnych chat wiejskich, wiatraków oraz innych urządzeń świadczących o dawnej kulturze materialnej.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PosełGabrielGórtowski">Usprawnienia wymaga działalność pracowni konserwacji zabytków. Tylko u konserwatora prywatnego naprawić można przedmiot stanowiący dzieło sztuki i przeprowadzić renowację nieruchomości o charakterze zabytkowym. Pracownie konserwatorskie powinny przyjmować i takie zlecenia, sprawując nadzór nad ich realizacją.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PosełGabrielGórtowski">Równocześnie z unormowaniem sytuacji prawnej nasilić trzeba działalność inspiracyjną w dziedzinie ochrony zabytków.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#PosełGabrielGórtowski">Dodatkowych wyjaśnień udzielili: wiceminister kultury i sztuki - Stanisław Fajkowski oraz generalny konserwator zabytków - Bohdan Rymaszewski.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#PosełGabrielGórtowski">Uwagi i wnioski wypływające z przebiegu obrad zostaną przekazane rządowi w formie opinii.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>