text_structure.xml 98.5 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 29 lutego 1984 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod kolejnym przewodnictwem posła Jerzego Jóźwiaka (SD) i poseł Olgi Rowińskiej (PZPR), dokonała oceny wdrożenia:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">- ustawy o wykonywaniu i organizacji rzemiosła, - ustawy o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nieuspołecznionej, - ustawy sprawo spółdzielcze na tle realizacji zadań społeczno-gospodarczych w 1983 r.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">Dwa pierwsze punkty porządku dziennego obrad obejmowały jednocześnie ocenę wdrażania ustawy: o podatku obrotowym oraz o podatku dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług z wiceministrem Maciejem Nurowskim, Najwyższej Izby Kontroli, Centralnego Związku Spółdzielczości Rolniczej „Samopomoc Chłopska”, Centralnego Związku Spółdzielni Spożywców „Społem”, Centralnego Związku Rzemiosła, Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy, Centralnego Związku Spółdzielczości Inwalidów, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, Ministerstwa Oświaty i Wychowania, Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Ministerstwa Kultury i Sztuki, Naczelnej Rady Zrzeszeń Transportu Prywatnego, Naczelnej Rady Zrzeszeń Prywatnego Handlu i Usług, Biura Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Gospodarczej, Urzędu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">Podstawą dyskusji nad wdrażaniem ustawy o wykonywaniu i organizacji rzemiosła oraz ustaw o podatku obrotowym i o podatku dochodowym były informacje Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług, a także centralnych związków spółdzielczych, Zrzeszeń prywatnego Handlu i Usług oraz Zrzeszeń Transportu Prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">Koreferat przedstawił poseł Alojzy Bryl (SD).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełAlojzyBrylSD">Ustawa o wykonywaniu i organizacji rzemiosła została znowelizowana w 1982 r. a weszła w życie z dniem 1 stycznia 1983 r. Przepisami tej ustawy Sejm stworzył korzystne podstawy do działania rzemiosła, uwzględniając wiele postulatów Krajowej Rady Rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełAlojzyBrylSD">Znowelizowana ustawa dopuszcza trwałe usytuowanie rzemiosła w socjalistycznej gospodarce, pełniejsze wykorzystanie potencjału gospodarczego rzemiosła dla zabezpieczenia potrzeb społecznych wzmacnia samodzielność rzemiosła, podnosi rangę i godność zawodu rzemieślniczego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełAlojzyBrylSD">Większość rozporządzeń wykonawczych do ustawy została już wydana. Jedynie minister handlu wewnętrznego i usług nie wydał aktu prawnego określającego zasady sprzedaży przez osoby wykonujące rzemiosło wyrobów własnej i obcej produkcji. Projekt tego ważnego rozporządzenia został już jednak opracowany i przedłożony do wglądu naszej Komisji; należy przypuszczać, że w krótkim czasie będzie ogłoszony.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełAlojzyBrylSD">Wśród fakultatywnych upoważnień dla Rady Ministrów ustawa przewiduje m.in. wydanie rozporządzenia w sprawie zasad współdziałania Centralnego Związku Rzemiosła oraz izb rzemieślniczych z organami administracji państwowej. Obowiązujące w tej mierze przepisy wymagają modyfikacji. Prace nad tym aktem wykonawczym zostały zahamowane ze względu na potrzebę jego synchronizacji z ustawą o systemie rad narodowych i samorządzie terytorialnym oraz aktami wykonawczymi do tej ustawy, które jeszcze nie zostały wydane. Przepisy omawianego rozporządzenia będą miały bardzo istotne znaczenie dla funkcjonowania rzemiosła i postępowania administracji. Dlatego też w miarę możliwości prace nad nim należałoby przyśpieszyć - tak, by można je było zakończyć przed wejściem w życie ustawy o radach narodowych.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PosełAlojzyBrylSD">Ustawa upoważniła Centralny Związek Rzemiosła do wydania niektórych przepisów dotyczących organizacji rzemieślniczych. Podjęto uchwały:</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PosełAlojzyBrylSD">- w sprawie zasad tworzenia, łączenia i likwidacji cechów, - w sprawie zasad, jakim powinny odpowiadać statuty organizacji rzemieślniczych, - w sprawie przekazywania uprawnień CZR do zawieszania i odwoływania członków zarządów, cechów i spółdzielni rzemieślniczych, - w sprawie przekazywania niektórych uprawnień CZR izbom rzemieślniczym, - w sprawie zasad gospodarki finansowej organizacji rzemieślniczych, - w sprawie zasad wynagradzania pracowników organizacji rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PosełAlojzyBrylSD">W Centralnym Związku Rzemiosła podjęto prace nad aktami prawnymi mającymi na celu doprowadzenie do ich spójności z przepisami znowelizowanej ustawy o wykonywaniu i organizacji rzemiosła i ustawy - prawo spółdzielcze.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PosełAlojzyBrylSD">Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i usług z odpowiednim wyprzedzeniem podjęło również prace nad przygotowaniem nowych przepisów prawnych i zbioru tych przepisów - wraz z komentarzami - dotyczących rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PosełAlojzyBrylSD">Należy podkreślić, że w okresie ostatniego roku nastąpił widoczny rozwój rzemiosła, w 1983 r. liczba zakładów wzrosła ok. 31 tys., a zatrudnienie - o ok. 50 tys. osób. Przyrost zakładów rzemieślniczych jest dość zróżnicowany w poszczególnych województwach; łączna liczba zakładów rzemieślniczych w roku ub. wynosiła 297 tys.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PosełAlojzyBrylSD">Jak już mówiłem, ustawa zapewnia rzemiosłu trwałe miejsce w gospodarce socjalistycznej, stwarza warunki do samorządnego działania, umożliwia samodzielne, opracowywanie planu działalności oraz ustalanie przez Centralny Związek Rzemiosła zasad gospodarki finansowej i organizacji rzemiosła, a także przekazywania niektórych uprawnień izbom rzemieślniczym. Pozwala to uwzględnić specyfikę środowiskową i pełniej wykorzystywać możliwości rozwojowe rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PosełAlojzyBrylSD">Na tle odbytej wizytacji poselskiej w dwóch województwach (leszczyńskim i poznańskim) nasuwają się następujące spostrzeżenia i wnioski:</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#PosełAlojzyBrylSD">Na ogół pomyślnie kształtuje się współpraca administracji państwowej i samorządów rzemiosła, zwłaszcza w planowaniu rozwoju działalności gospodarczej i zaopatrzenia. Natomiast większej aktywności wymagać należy od cechów w kształtowaniu rozwoju sieci rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#PosełAlojzyBrylSD">W ramach posiadanych kompetencji władze samorządowe rzemiosła powinny we współpracy z władzami oświatowymi skuteczniej zabiegać o modyfikację systemu szkolenia uczniów oraz ustalić tryb szkolenia i zatrudnienia fachowców w zawodach zanikających, a niezbędnych. Powinno zrzeszać się w układzie regionalnym i krajowym zawody rzadkie w celu pełniejszego rozeznania potrzeb i udzielania skuteczniejszej pomocy zaopatrzeniowej.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#PosełAlojzyBrylSD">Więcej uwagi poświęcić trzeba umacnianiu statusu spółdzielni rzemieślniczych jako jednostek gospodarki uspołecznionej. W praktyce spółdzielnie nadal nie są równoprawnymi partnerami, zwłaszcza w dostawach materiałów, maszyn i urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#PosełAlojzyBrylSD">Rzemiosła wskazywało w swoich wnioskach na potrzebę uzupełnienia ustawy o przepisy prawne, które umożliwiałyby okresowe zawieszanie działalności rzemieślniczej z uzasadnionych powodów, jak np. trwała choroba, brak zaopatrzenia, okresowa utrata tytułu prawnego do lokalu. Wskazywano także na potrzebę uzupełnienia art. 19 ustawy dotyczącego przypadków wygaśnięcia uprawnienia rzemieślniczego. Chodzi o to, ażeby w przypadku zgonu posiadacza uprawnienia była możliwość, w uzasadnionych przypadkach, uzyskania zgody na kontynuowanie działalności rzemieślniczej przez spadkobiercę.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#PosełAlojzyBrylSD">Wizytacje poselskie wykazały i że ustawa dobrze służy stabilizacji działalności rzemiosła, ale jej przepisy nie są w pełni wykorzystywane przez środowisko rzemieślnicze.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#PosełAlojzyBrylSD">Ustawy o podatku obrotowym i o podatku dochodowym weszły w życie z dniem 1 sierpnia 1985 r. Wprowadziły one zasadnicze zmiany w opodatkowaniu rzemiosła. Minęło jednak zbyt mało czasu dla dokonania pogłębionej oceny skutków funkcjonowania nowego systemu podatkowego, tym bardziej, że od 1 stycznia br. zmienione zostały zasady stosowania zróżnicowanych stawek podatku obrotowego w zależności od wyrobu.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#PosełAlojzyBrylSD">W podatku obrotowym podstawową zmianą jest podwyższenie stawek tego podatku do wysokości 10% przy działalności wytwórczej oraz upoważnienie ministra finansów do ustalania stawek niższych lub wyższych, w tym także dla działalności usługowej, dla której podstawowa stawka wynosi 5%.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#PosełAlojzyBrylSD">Ceny wyrobów, których produkcja została obciążona wysoką stawką podatku obrotowego, musiały znacznie wzrosnąć. Nastąpiło też zróżnicowanie cen podobnych wyrobów wytwarzanych w rzemiośle i w jednostkach gospodarki uspołecznionej, co często jest niezrozumiałe dla społeczeństwa. W praktyce prowadzi to do zaniechania przez rzemiosło produkcji niektórych wyrobów rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#PosełAlojzyBrylSD">Niższe ceny może stosować rzemieślnik okresowo zwolniony od opłaty podatku obrotowego i w ten sposób tworzy sztuczną konkurencję dla zakładu rzemieślniczego, który opłaca podatek obrotowy. Sprawa ta wymaga rozpatrzenia i zmiany odpowiednich przepisów.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#PosełAlojzyBrylSD">Właściwe obliczenie podatku obrotowego przy obecnej skomplikowanej wykładni przedmiotowej jest bardzo trudne zarówno dla służb skarbowych jak i rzemiosła (4 tomy wykazów). Częste są też fakty różnego obliczania podatku dla tego samego wyrobu: np. uszczelka, produkowana przez rzemiosło spółdzielcze dla FSO jest opodatkowana 6-procentowym podatkiem, a dla „Polmozbytu” - 3%, co powoduje zróżnicowanie cen tych uszczelek. Zdarzają się też niezawinione pomyłki o przykrych konsekwencjach skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#PosełAlojzyBrylSD">Sygnalizowano nam nieprawidłowości podwójnego naliczania podatku obrotowego, np. przy zakupie srebra przez rzemiosło. Jego cena jako surowca jest już obciążona 40% podatkiem obrotowym, ale po przerobie dolicza się znowu 40% podatku dla wyrobu gotowego. Dlatego wyroby rzemieślnicze są tak drogie. Tego rodzaju nieprawidłowości należy eliminować.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#PosełAlojzyBrylSD">Podatek dochodowy ściągany jest od niewielkiej części rzemiosła, jednak jego skala rzutuje na dalsze możliwości rozwojowe zakładów, a więc przyrost produkcji i usług. Przy dopuszczalnym 85% obciążeniu tym podatkiem występują w zakładach trudności z skumulowaniem środków finansowych dla zapewnienia dalszego funkcjonowania zakładu, ocenia się, że w podatku tym zbyt mała jest rozpiętość w poszczególnych przedziałach procentowego obciążenia, zwłaszcza w trzech pierwszych pozycjach skali podatkowej. Stawki podatku dochodowego winny być w przyszłości tak skonstruowane, by pobudzały działalność gospodarczą i produkcyjną.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#PosełAlojzyBrylSD">Ważnym elementem wpływającym na wysokość płaconych podatków są normy zyskowności. Obowiązujące od lipca 1983 r. nowe normy zyskowności zostały w wielu przypadkach prawidłowo określone, ale są i takie, które wymagają zmian. Według wstępnych opinii rzemiosła, zmiany takie powinny dotyczyć m.in. branż: wulkanizaterstwo z blechnikowaniem, instalatorstwo budowlane, stolarstwo, blacharstwo, krawiectwo miarowe. Zakłady o niższym stanie zatrudnienia mogą korzystać z uproszczonej formy opodatkowania zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 11 lipca 1983 r. Przewidziane dla zastosowania tego uproszczenia formalności są jednak tak komplikowane, że zniechęcają do korzystaniu z tego sposobu opłaty podatków. Należałoby uprościć postępowanie w uproszczonej formie opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#PosełAlojzyBrylSD">Odrębnym zagadnieniem jest podatek dochodowy dla jednostek organizacyjnych rzemiosła. Obecnie wprowadzony system o wysokiej stopie podatkowej, wynoszącej 60% zysku, i obciążenia korygujące przez okres 3 lat powinny być stosowane wtedy, gdy wypracowane zyski przeznaczane są na konsumpcję. Natomiast stopa podatku liniowego powinna być obniżona do 50%. Spółdzielnie rzemieślnicze powinny też mieć przyznane ulgi podatkowe z tytułu sprzedaży wyrobów na eksport.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#PosełAlojzyBrylSD">Od podatku dochodowego należy zwalniać kwoty przeznaczone na cele dobroczynne i ogólnospołeczne.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#komentarz">(Dyskusja:)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełTadeuszKałasa">Wnioski i postulaty sformułowane przez posła A. Bryla pokrywają się z moimi wnioskami ze spotkań odbytych z rzemieślnikami. Na posiedzeniach naszej komisji zwracaliśmy wielokrotnie uwagę na pewne nieprawidłowości zawarte w ustawach o podatkach: dochodowym i obrotowym.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełTadeuszKałasa">Mówi się, że rzemiosło jest równoprawnym partnerem gospodarki uspołecznionej. Tymczasem - chociażby na podstawie lektury prasy - można stwierdzić, że rzemiosło jest wyraźnie dyskryminowane, zwłaszcza w dziedzinie zaopatrzenia materiałowego. Rzemieślnicy wskazują też często, że wysoki podatek obrotowy i duża progresja w podatku dochodowym powodują spadek liczby zatrudnionych w rzemiośle. Zakłady rzemieślnicze ulegają rozdrobnieniu, nie dając większej produkcji na rynek. Moce produkcyjne rzemiosła nie są w pełni wykorzystywane. Co jest zatem ważniejsze: czy wpływy do budżetu państwa, czy też pełniejsze zaopatrzenie rynku w poszukiwane towary i usługi?</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełTadeuszKałasa">Podam jeden przykład: guzik w sklepie kosztuje 10 zł, ale 50% tej sumy stanowi podatek obrotowy, a 30% marża handlowa. Ile zatem z tego guzika ma rzemieślnik? To tłumaczy dlaczego guziki produkowane przez rzemiosło są znacznie droższe od guzików produkowanych w gospodarce uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełTadeuszKałasa">Pracownicy izb skarbowych mają duże trudności z prawidłowym naliczaniem rzemieślnikom podarku obrotowego. Wynika to często ze zróżnicowanej produkcji danego zakładu rzemieślniczego, ale także z bardzo skomplikowanego systemu podatkowego. Z satysfakcją wysłuchałem oświadczenia sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów o rozważaniu możliwości spłaszczenia progresji w podatku dochodowym. Szkoda tylko, że my posłowie, nie postaraliśmy się o to, żeby w momencie uchwalania ustawy ustanowiona została spłaszczona progresja podatkowa. Istniejąca progresja zniechęca do zwiększenia produkcji. Jeżeli żywność zdrożała o ok. 30–40%, to obroty rzemiosła spożywczego muszą wzrosnąć. Przy obecnej progresji podatkowej rzemieślnicy (np. piekarze) zmniejszają produkcję, gdyż nie są zainteresowani utrzymaniem jej na dotychczasowym poziomie. Inna sprawa dotyczy norm zyskowności. Olbrzymie rozpiętości w tym zakresie są nieuzasadnione i podważają cele stabilnej polityki podatkowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełTadeuszKałasa">Nabór uczniów do rzemiosła odbywa się poprzez urzędy zatrudnienia. Trzeba spowodować, żeby urzędy zatrudnieniu kierowały więcej młodzieży do rzemiosła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Rzemiosło już kilkakrotnie było tematem posiedzeń naszej Komisji. 300 tys. zakładów rzemieślniczych to duży potencjał pracujący na rzecz zaopatrzenia ludności w potrzebne usługi i towary. Omawiamy dziś efekty wdrażania ustawy o wykonywaniu i organizacji rzemiosła. Wierne realizowanie zasady zawartej w preambule tej ustawy mogłyby się przyczynić do lepszego funkcjonowania rzemiosła. Praktyka jednak znacznie odbiega od zapisu ustawy. W dalszym ciągu pomimo obowiązujących przepisów, spółdzielczość rzemieślnicza nie jest traktowana jak równoprawny partner gospodarki uspołecznianej. Jako pozytywny element w tej sytuacji chciałbym odnotować rozporządzenie ministra handlu wewnętrznego i usług z 22 grudnia 1983 r. w sprawie zaopatrzenia rzemiosła. Jest to początek dobrej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Parę słów chciałbym poświęcić przedłożonym nam na dzisiejsze posiedzenie materiałom. W opracowaniu NIK zawarte jest stwierdzenie, że na przełomie lat 1982 i 1983 napłynęło do rzemiosła 24 tys. osób bez odpowiednich kwalifikacji. Nie możemy juko rzemieślnicy firmować pracy ludzi, którzy nie posiadają odpowiedniego przygotowania zawodowego. Należy w drodze odpowiednich przepisów - zamknąć tym ludziom możliwości przeniknięcia do rzemiosła i prowadzenia w nim działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Odbyłem wiele spotkań z rzemieślnikami na temat przepisów regulujących funkcjonowanie rzemiosła. Ogólne odczucie jest takie, że weszliśmy z tymi przepisami w ślepy zaułek, w którym gubią się urzędnicy, jak i sami rzemieślnicy. Lata 1982–1983 były okresem dokonywania zmian w systemie podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełEugeniuszCzuliński">W pierwszym etapie (luty 1982 r.) dokonano nowelizacji przepisów dotyczących zryczałtowanych form opodatkowania. W pierwszym półroczu 1983 r. trwały dyskusje na temat dalszych, głębokich zmian w systemie podatkowym. Ostatecznie przyjęte ustawy i wydane rozporządzenia w niewielkim tylko stopniu uwzględniły propozycje głoszone przez środowisko rzemieślnicze. W trakcie dyskusji proponowano np. rozszerzenie zakresu stosowania uproszczonych form opodatkowania, a nowe przepisy zawęziły ich stosowanie. Rozporządzeniom ministra finansów z 15 lutego 1982 r. wyłączono spośród rzemiosł, które mogą korzystać z karty podatkowej i opłaty skarbowej, takie rzemiosła, jak: metaloplastyka, odlewnictwo, brązownictwo, złotnictwo, czyszczenie obiektów budowlanych i kamieniarstwo. Ponadto wprowadzono ograniczenia przedmiotowe w 5 innych rzemiosłach. Nowe rozporządzenie poszło jeszcze dalej. Wyłączono z rzemiosł, dla których ma zastosowanie karta podatkowa i opłata skarbowa, wyprawa skór futerkowych i kuśnierstwo oraz - co jest niezrozumiałe - drobne rzemiosło zaliczane do grupy „inne, niewymienione rzemiosła” (m.in. konserwację sprzętu rolniczego, rekultywację gruntów, wyrób tynków szlachetnych). Wyłączenie z uproszczonych form opodatkowania ww rzemiosł automatycznie zmniejsza liczbę otwieranych w tych rzemiosłach zakładów.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Jeszcze bardziej odczuwalnym ograniczeniom jest zmniejszenie dopuszczalnego stanu zatrudnienia do dwóch pracowników; tylko w kilku rzemiosłach dopuszcza się zatrudnienie trzech pracowników. A jeszcze do lipca 1983 r. w wielu rzemiosłach dopuszczalna była granica czterech zatrudnionych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJerzyJóźwiak">Na dzisiejszym posiedzeniu chodzi nam o ocenę konkretnych ustaw, a w szczególności ustawy o wykonywaniu i organizacji rzemiosła i na tym powinna się skoncentrować dyskusja. Prezentowane przez obywatela posła R. Czulińskiego sprawy są bardzo szczegółowe, bo dotyczą szczegółowych aktów prawnych, tj. rozporządzeń. Proponuję, żeby wszystkie uwagi na ten temat zostały złożone prezydium Komisji, która przekaże je Ministerstwu Finansów. Chciałbym prosić obywatela posła o przedstawienie wniosków dotyczących omawianych na dzisiejszym posiedzeniu kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Chciałem właśnie przejść do omówienia przepisów ustaw o podatku dochodowym i o podatku obrotowym. Nowe przepisy nie uwzględniły wielu propozycji zgłoszonych w dyskusjach. Trzeba ponownie rozpatrzyć wysokość kwoty wolnej od podatku. Proponowano ustalić tę kwotę jako wielokrotność średniej płacy w gospodarce uspołecznionej, a uchwalono sztywną kwotę 160 tys. zł, której sens ekonomiczny zdezaktualizował się w związku z inflacją. Stawki podatku dochodowego i progresje zostały złagodzone, ale pozostawiono najwyższą stawkę 85%, podczas gdy w dyskusjach proponowano 70%. Ustawa wprowadziła dwie podstawowe stawki podatku obrotowego: 10% dla działalności wytwórczej i 5% dla działalności usługowej. Równocześnie minister finansów, wykonując listowne upoważnienie, zróżnicował te stawki w rozporządzeniu z 29 lipca 1983 r. Po upływie 4 miesięcy minister finansów zmienił powyższe rozporządzenie i rozporządzeniem z 21 grudnia 1983 r. wprowadził tabelę nowych stawek podatku obrotowego. Postępowanie to było zaskakujące i podważało zasadę stabilnej polityki podatkowej państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Zjawiskiem niepomyślnie odbijającym się na sytuacji rzemiosła jest zmienność aktów normatywnych. Tak np. uchwała nr 112 funkcjonowała zaledwie rok. Należy mieć nadzieję, że że obecna ustawa będzie miała dłuższy żywot. Robimy wiele, by jej przepisy trafiły do każdej organizacji rzemieślniczej. Korzystając z nowej ustawy, organizacje rzemieślnicze usunęły ostatnio ponad 2 tys. „niebieskich ptaków”.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Po to, by ustawa mogła być dobrze przyjmowana, niezbędne są odpowiednie akty wykonawcze. Część przepisów wydano. Wydaje się, że będziemy mogli dogadać się z Ministerstwem Finansów, które odnosi się ze zrozumieniem do spraw rzemiosła. Trudno idą rozmowy z Ministerstwem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych. Sporna jest w szczególności sprawy wysokości wynagrodzeń pracowników administracyjnych organizacji rzemieślniczych. W swoim czasie były wątpliwości odnośnie podziału czystej nadwyżki, a jednak wypłaciliśmy z tego tytułu: mniej, niż przewidywała dyrektywa Ministerstwa Finansów, czyli umiemy się rządzić.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Bardzo ważna jest sprawa podatku dochodowego. Utrzymano tu zasadę podatku 85%. Jakie to ma znaczenie, można zilustrować na przykładzie piekarni. Obowiązuje tam zyskowność 4%. Trzeba osiągnąć 25 mln zł obrotu, żeby zarobić 1 mln zł, z czego po potrąceniu podatków zostaje 150 tys. zł. Inaczej mówiąc, trzeba wypiec 1 mln bochenków chleba, żeby zarobić 150 tys. zł. Czy to się komuś opłaci? Daje to bowiem 15 groszy za bochenek, podczas gdy marża handlowa wynosi 2 zł i więcej. Mówimy o wysokich cenach pieczywa. Rzemiosło otrzymuje: mąkę po tej samej cenie, co spółdzielczość, a podatek od piekarnictwa wynosi 700–800 mln zł, które wpływają do skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Zasada 85% podatku dochodowego jest hamulcem rozwoju rzemiosła. Obroty zmniejszyły się. W eksporcie - co bardzo nas martwi - mamy wyraźny regres. „Okno na świat”, jakim jest eksport wyrobów artystycznych, nie znajdujących nabywców w kraju, jest coraz mniejszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełKrystynaJabłońska">Pragnę przedstawić niektóre informacje i spostrzeżenia dotyczące rzemiosła w woj, radomskim. Mamy obecnie 5 938 zakładów rzemieślniczych, czyli o 10% więcej niż przed rokiem. W 1983 r. przybyło 968 nowych zakładów, ale, niestety, ubyło 428. Przyczyna zaprzestania działalności to przeważnie brak zaopatrzenia, ale także brak zamówień i inne względy. Najwięcej przybyło zakładów rzemiosła skórzanego, spożywczego, drzewnego i budowlanego. O 9% wzrosło zatrudnienie, które wynosi obecnie ponad 10 tys. osób. Obroty rzemiosła zwiększyły się o 6%. Dość wysokie jest zadłużenie.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełKrystynaJabłońska">Powstała w ub. roku Izba Rzemieślnicza w Radomiu przyczyni się do usprawnienia działalności rzemiosła oraz zwiększania podaży wyrobów i usług. W wyniku działań Izby nastąpiło usamodzielnienie Zakładu Doskonalenia Zawodowego, przeprowadzono spotkanie z Izbą Skarbową w sprawie wdrażania systemu podatkowego omówiono sprawy nielegalnych zakładów rzemieślniczych. 2400 rzemieślników wzięło udział w szkoleniu na temat nowych przepisów podatkowych. Zorganizowano spotkanie aktywu samorządowego z przedstawicielami Izby Rzemieślniczej. Na sesjach rad narodowych stopnia podstawowego przedstawiono program rozwoju rzemiosła na okres do 1985 r. Należy stwierdzić, że władze polityczne i administracyjne woj. radomskiego popierają rozwój rzemiosła i usług.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PosełKrystynaJabłońska">Nasuwają się jednak następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PosełKrystynaJabłońska">- należy zapewnić odpowiednią ilość surowców i materiałów na działalność rzemiosła, - organy administracji terenowej powinny zapewniać lokale dla nowych zakładów, - należy dokonać analizy i weryfikacji systemu podatkowego, - należy obniżyć oprocentowanie kredytu bankowego, - rzemieślnikom podejmującym działalność usługową działki budowlane powinny być przyznawane w pierwszej kolejności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełZdzisławJusis">Podpisuję się pod wnioskami posła referenta.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełZdzisławJusis">W informacji NIK mówi się m.in., że organizacje rzemiosła powinny inspirować rozwój bazy szkolenia uczniów. Na spotkaniach poselskich rzemieślnicy z dyplomami mistrzów wskazują, że sprawę tę trzeba załatwić w Ministerstwie Oświaty. Niestety, „u góry” coś utknęło. A przecież jeżeli młodzi decydują się na pracę w rzemiośle, niech będą tak przeszkoleni, by stali się prawdziwymi „złotymi rączkami”. Przy obecnym systemie szkolenia ja również nie przyjmuję młodych ludzi, bo jeżeli uczeń ma przyjść do zakładu na 2–3 dni w tygodniu, to nie będzie z niego rzemieślnik.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełZdzisławJusis">Trzeba wrócić do sprawy rewizji pewnych zapisów układu tabelarycznego. W niektórych branżach przepisy nie sprzyjają zatrudnieniu uczniów. Koledzy, którzy przyjęli trzech uczniów, mają ich obecnie najwyżej dwóch. Chodzi tu zwłaszcza o branże deficytowe.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełZdzisławJusis">Wymaga wyjaśnienia sprawa zatrudniania rencistów i emerytów, których warto wykorzystać ze względu na ich wysokie kwalifikacje zawodowe. Ale za 5 tys. zł miesięcznie, czyli 60 tys. zł rocznie nikt do pracy w warsztacie rzemieślniczym nie przyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełZdzisławJusis">Słusznie mówi się, że usługi powinny być jak najtańsze. Warto w związku z tym zwrócić uwagę na zbyt wysokie ceny części zamiennych do maszyn i urządzeń. Gdyby ktoś chciał zmontować komputerek z części, które są dostępne, musiałby on kosztować 26 tys. złotych. Wynika z tego, że remonty i naprawy nie opłacają się, trzeba uszkodzone urządzenia wyrzucać do kosza.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosełZdzisławJusis">Wicedyrektor departamentu w Ministerstwie Pracy, Płac i Spraw Socjalnych Władysław Derlatka: Pragnę wnieść sprostowanie do sprawozdania Centralnego Związku Rzemiosła, a konkretnie do zarzutu pod adresem naszego resortu w sprawie zasad wynagradzania pracowników organizacji rzemiosła. Spór dotyczy głównie pracowników zarządu centrali. Uważamy, że ich zarobki powinny być takie, jak w innych centralach, np. w Centralnym Związku Spółdzielczości Pracy. Stanowisko to reprezentuje wicepremier. Podziela je także Naczelna Rada Spółdzielcza.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PosełZdzisławJusis">Jeżeli chodzi o pracowników cechów, będących organizacjami społeczno-zawodowymi, to ranga tego personelu zajmującego się sprawami bieżącymi nie jest wyższa niż np. w zarządach głównych PTE lub NOT. 396 cechów zatrudnia łącznie około 2700 pracowników, tj. średnio po 7 ludzi. Centralny Związek Rzemiosła przewiduje dla kierowników biur cechów uposażenie do wysokości 29 500 zł, podczas gdy maksymalne uposażenie w innych podobnych organizacjach może wynosić 21 500 zł. Nie możemy dopuścić, by kierownik małego biura zatrudniającego 7 pracowników zarabiał więcej niż jego odpowiednik, np. w PTTK.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PosełZdzisławJusis">Sprawa podniesienia dopuszczalnej granicy zarobków dotyczy wszystkich emerytów podejmujących pracę.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PosełZdzisławJusis">Widziałem 2 pisma ZUS, które nie uwzględniają podwyżki tego limitu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełJerzyJóźwiak">Proszę, by ministerstwo złożyło odpowiednie wyjaśnienie, najlepiej w „Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">W cechach chcemy prowadzić działalność gospodarczą. To nie jest sprawa biura z 7 pracownikami, lecz obsługa paru tysięcy zatrudnionych, prowadzenie ewidencji, dostarczanie kartek itd. Centralny Związek Rzemiosła jest przy tym tylko w 10% organizacją spółdzielczą, nie można więc go porównywać ze spółdzielczością. Jest dużo przesady w sprawie tych 29 tys. zł. Średnia płaca kierowników biur cechów wynosi 14 tys. zł i jest nisza od przeciętnej krajowej. Mamy ustawowe prawo ustalania wysokości wynagrodzeń i chcemy osiągnąć porozumienie w tej sprawie z resortem pracy, płac i spraw socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">W kolejnym punkcie porządku dziennego poseł Jan Jerzy Bojarski (bezp.) przedstawił ocenę wdrażania ustawy o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nieuspołecznionej. Ocena oparta została m.in. na wizytacji przeprowadzonej w województwach: toruńskim, włocławskim i olsztyńskim.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Nowelizacja wniosła wiele celowych zmian do poprzednich unormowań. Ściślej określono intencje ustawodawcy zmierzające do zapewnienia handlowym i usługowym jednostkom gospodarki nieuspołecznionej większej stabilizacji i perspektyw rozwoju oraz warunków działania równoprawnych z innymi jednostkami drobnej wytwórczości. Nowelizacją objęto dodatkowo działalność poligraficzną i fonograficzną, usługi geodezyjne i kartograficzne oraz biura pośrednictwa turystycznego. Stworzone zostały również możliwości szkolenia uczniów w zakładach handlowych, gastronomicznych i hotelarskich. Rozpoczęły działalność organizacje samorządowe transportu prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Ustawa zawiera 15 upoważnień do wydania aktów wykonawczych, w tym 11 obligatoryjnych. Pomimo znacznego upływu czasu, dotychczas nie wydano 6 rozporządzeń obligatoryjnych, w tym m.in. w sprawie prowadzenia zakładów sztucznego wylęgu drobiu, usług geodezyjnych i kartograficznych, zasad dokształcania i praktycznej nauki zawodu. Wprawdzie MHWiU zapowiada w najbliższym czasie opublikowanie dwóch dalszych rozporządzeń, jednak prace te należy ocenić jako zbyt powolne. Powoduje to, że ustawa praktycznie nie jest jeszcze w pełni wykonywana.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Niemniej jednak ustawa spowodowała wyraźny wzrost sieci jednostek prywatnego handlu, gastronomii i transportu na terenie całego kraju. Liczba zakładów handlowych zwiększyła się o ok. 5 tys., gastronomicznych - o ponad 600, a transportowych o ok. 10 tys. - i to niemal we wszystkich województwach. Świadczy to również o znacznym zainteresowaniu różnych grup zawodowych podejmowaniem pracy na własny rachunek w handlu i usługach, bowiem zatrudnienie w tej sferze działania wzrosło w roku 1983 o ponad 20 tys. osób. W wizytowanych województwach szczególnie silny jest rozwój sieci placówek handlowych w branży rolno-spożywczej, słabszy natomiast w zakresie artykułów przemysłowych. Sieć zakładów i punktów gastronomicznych wykazuje rozwój umiarkowany, co wiąże się z trudnościami lokalowymi i surowcami. Handel prywatny niewątpliwie przyczynił się w ub. roku do wyraźnego wzbogacenia, a zarazem ustabilizowania rynku warzywniczo-owocowego.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">W wielu przypadkach podejmuje się prace adaptacyjne lub buduje małe prywatne zakłady gastronomiczne z własnym zapleczem surowcowym (np. hodowla tuczników lub drobiu).</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Bardzo zróżnicowane są opinie społeczne o działalności prywatnego handlu i rzemiosła. Znamy wiele pozytywnych przykładów bardzo rzetelnej, pożytecznej działalności, ale w licznych przypadkach na kształtowanie się opinii wpływają krzywdzące uogólnienia pojedynczych przypadków nieuczciwego działania. Wśród zjawisk ujemnych, osłabiających skuteczność działań tego sektora Naczelna Rada Zrzeszeń Prywatnego Handlu i Usług wymienia brak możliwości zaspokajania potrzeb o charakterze inwestycyjnym, m.in. niedobór maszyn i urządzeń dla gastronomii i handlu, a zwłaszcza brak pojazdów dostawczych dla punktów skupu, handlu i gastronomii. Brak jest również regularnego dostępu do paliw, co w warunkach działania handlu i gastronomii ma duże znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Transport prywatny reprezentowany jest przez ponad 100 tysięcy zakładów. Stąd ustawa wyodrębniła organizacje samorządowe w postaci zrzeszeń oraz Naczelnej Rady Zrzeszeń Transportu Prywatnego. Rozpoczęły one działalność na terenie całego kraju. Podstawową trudnością jest brak akcesoriów i wyrobów motoryzacyjnych, głównie ogumienia i nadwozi samochodowych oraz zmniejszenie przydziału etyliny dla taksówek osobowych z 450 do 400 litrów miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Celowe wydaje się umieszczenie w przepisach o wydawaniu zezwoleń na prowadzenie transportu prywatnego wymogu zasięgania opinii zrzeszeń transportu prywatnego o kwalifikacjach zawodowych zgłaszających się kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Znowelizowane przepisy podatkowe dotyczące rzemiosła oraz prywatnego handlu i usług weszły w życie 1 sierpnia ub.r. Podwyższona została stawka podstawowa podatku obrotowego z 6 do 10%, z zastosowaniem wielu odchyleń - głównie wzwyż w odniesieniu do wyrobów o wysokich cenach, np. złotniczych, perfumeryjnych, kryształów itp. Jednocześnie obniżono stawkę podatku np. dla piekarnictwa. Przyjęto zatem w zasadzie reguły obowiązujące gospodarkę uspołecznioną z pewnymi modyfikacjami.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Dochody znaczne i wysokie dotknięte są silną progresją podatku dochodowego. Spotyka się to z krytyką środowiska rzemieślniczego oraz prywatnego handlu i usług, a także z argumentacją, iż hamuje to rozwój ich działalności. Krytyka ta nie wydaje się słuszna, bowiem nadmiernie wysokie dochody nie znajdują uzasadnienia, natomiast niewątpliwie budziłyby społeczny sprzeciw. Uważam natomiast za celowe, w warunkach inflacji, rozważenie możliwości łagodzenia progresji podatku dochodowego z jednoczesnym zapewnieniem przeznaczenia kwoty przyznanej ulgi na cele rozwojowe zakładu.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Ograniczenie ryczałtowego ustalania podatków i zwiększenie możliwości kontroli podatkowej nie mają być w żadnym razie poczytywane za próbę ograniczania działalności prywatnej w rzemiośle, handlu i usługach. Nie mają obowiązku ewidencji oraz dokumentowania obrotów i kosztów zakłady, których dochód roczny nie przekracza czterokrotnej średniej płacy w gospodarce uspołecznionej z rynku poprzedniego. Dotyczy to zakładów zatrudniających w rzemiośle 2–5 pracowników, a w handlu - 1 pracownika. W woj. olsztyńskim sieć zakładów rzemieślniczych zwiększyła się w ub. roku o 826, a zatrudnienie o 1060 osób. Sieć usług wzrosła o 1268 zakładów, a handlu - o 91 zakładów. Z okresowego zwolnienia podatkowego z tytułu nowego uruchomienia skorzystały 1623 zakłady rzemieślnicze oraz 72 zakłady usługowe. 123 podatników skorzystało z ulg inwestycyjnych na kwotę około 16 mln zł. O ponad 80% wzrosła w woj. olsztyńskim liczba nowych zakładów korzystających z okresowego zwolnienia od podatków. Niestety, poważna część tych zakładów, po okresowym zwolnieniu podatkowym ulega likwidacji. Celowe zatem wydaje się znowelizowanie przepisów w kierunku uzależnienia ulgi z tytułu nowych uruchomień od zobowiązania się podatnika do prowadzenia zakładu przez dłuższy okres.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Wyraźne tendencje przyspieszonego rozwoju prywatnego rzemiosła, handlu i usług wskazują na trafność rozwiązań ustawowych również w sferze podatkowej. Jednakże stopień skuteczności tych rozwiązań uzależniony jest od poziomu dyscypliny i rzetelności podatników oraz poziomu pracy organów podatkowych. Pewna część podatników wykazuje tendencje do nierzetelnego prowadzenia ewidencji; niektórzy nie zgłaszają zmian rodzaju wykonywanej działalności i stanu zatrudnienia; istnieje nielegalny przepływ materiałów i towarów z magazynów jednostek gospodarki uspołecznionej, występuje także zaopatrywanie się w detalu - kosztem ludności. Przypadków tych nie należy jednak uogólniać.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Przepisy podatkowe są nadmiernie sformalizowane i często niezrozumiałe. Ustalenie właściwej stawki podatku obrotowego sprawia nieraz trudności pracownikom organów podatkowych, a dla rzemieślników są to przepisy często zupełnie nieczytelne. Sformalizowane są przepisy o okresowych zwolnieniach z tytułu nowego uruchomienia zakładów rzemieślniczych oraz przepisy o inwestycyjnych ulgach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Ogólnie biorąc, należy stwierdzić prawidłowość i celowość przyjętych unormowań, o czym świadczy rozwój prywatnego handlu i usług. Niezbędne jest przyśpieszenie wydania aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#PrzewodniczącyKrajowejRadyRzemiosłaKazimierzModzelewski">Tendencje prawa podatkowego do stopniowego obejmowania zobowiązaniami podatkowymi rzeczywistych rozmiarów i wyników działalności gospodarczej są zgodne z opinią społeczną i społecznym poczuciem sprawiedliwości. W dalszej działalności legislacyjnej celowe jest ściślejsze wiązanie przepisów prawa podatkowego z przepisami ustawy i aktami wykonawczymi oraz dążenie do większej stabilności i czytelności przepisów dotyczących sfery rzemiosła, prywatnego handlu i usług.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńPrywatnegoHandluiUsługGerardPomorski">Z dniem 1 stycznia br. Zrzeszenie Prywatnego Handlu i Usług podzieliło się na dwie organizacje. Wydzielona została działalność transportowa. O pracy poszczególnych zakładów prywatnego handlu decyduje ich specyfika. Trzeba stwierdzić, że na ogół sklepy spożywczo-rolne nie miały trudności zaopatrzeniowych i legitymowały się dobrymi wynikami. Zależało to przede wszystkim od własnego wysiłku przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńPrywatnegoHandluiUsługGerardPomorski">Możliwość prowadzenia przyzakładowego tuczu poprawiła sytuację w gastronomii prywatnej, chociaż jej wyniki uzależnione były przede wszystkim od inicjatywy przedsiębiorców i umiejętnego serwowania produktów zastępczych.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńPrywatnegoHandluiUsługGerardPomorski">Prywatny handel artykułami przemysłowymi uzależniony jest w dużej mierze od rozwoju produkcji rzemieślniczej. Obecnie ograniczono przydziały etyliny dla rzemieślników i w związku z tym istnieją trudności z zapewnieniem rytmicznego zaopatrzenia prywatnych sklepów w artykuły przemysłowe. Trzeba jednak podkreślić, że i tutaj mamy do czynienia z dużą przedsiębiorczością i inwencją, co powoduje, że na ogół prywatne sklepy przemysłowe wywiązują się ze swoich zadań.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńPrywatnegoHandluiUsługGerardPomorski">Wiemy, że każdy stara się płacić możliwie najniższy podatek. Trzeba jednak podkreślić, że Ministerstwo Finansów ustosunkowuje się przychylnie do każdej naszej prośby o bezpośredni kontakt, wysłuchuje naszych racji i w miarę możliwości idzie nam na rękę. Opracowuje się obecnie nową skalę podatku obrotowego, co powinno przyczynić się do zwiększenia obrotów prywatnego handlu i usług.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńPrywatnegoHandluiUsługGerardPomorski">Ustawy podatkowe obowiązują stosunkowo krótko, ale mamy nadzieję, że wydane do nich rozporządzenia wykonawcze rozwiążą problemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńTransportuPrywatnegoJerzyHonkisz">Nasze zrzeszenie liczy ok. 110 tys. członków, z czego 86 tys. to prywatni taksówkarze; resztę stanowią trudniący się transportem towarowym, bagażowym i w niewielkiej ilości transportem konnym.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńTransportuPrywatnegoJerzyHonkisz">Podział zrzeszenia pozwolił nam skoncentrować się na naszych problemach branżowych. Zrzeszenie boryka się z dużymi trudnościami lokalowymi.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńTransportuPrywatnegoJerzyHonkisz">Realizację ustaw o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nieuspołecznionej oceniamy raczej pozytywnie. Istnieje potrzeba lepszego niż dotychczas rozwiązywania naszych problemów zaopatrzeniowych, zwłaszcza w dziedzinie osobowego transportu samochodowego. W ub.r. otrzymaliśmy zaledwie 1300 samochodów. Duże trudności mamy również z zaopatrzeniem w ogumienie. Rozumiemy, że sytuacja jest trudna w skali ogólnokrajowej, ale trzeba rozwiązywać także nasze problemy.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńTransportuPrywatnegoJerzyHonkisz">Pozytywnie oceniamy ustawy podatkowe i uważamy, że jest to próba właściwego ułożenia stosunków pomiędzy urzędem i podatnikiem. Pracujemy na cenach regulowanych. Ograniczenia paliwa, jakie zastosowano w stosunku do nas od 1 stycznia br. niesłychanie utrudniają naszą działalność. Nie chcemy podwyższać taryf przewozowych. Staramy się utrzymać ceny na tym samym poziomie i zapewniać możliwie najlepszą jakość naszych usług.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PrzewodniczącyNaczelnejRadyZrzeszeńTransportuPrywatnegoJerzyHonkisz">Zezwolenia dla prywatnych przewoźników wydaje Ministerstwo Komunikacji. Nie zasięga ono naszej opinii zarówno przy wydawaniu zezwoleń, jak i przy składaniu przez nas wniosków o cofnięcie zezwolenia za nierzetelną pracę. Wydaje się, że lepiej by było, gdyby zezwolenie dla prywatnych przewoźników wydawał resort administracji i gospodarki przestrzennej, który sprawuje nad nami pieczę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Okres wdrażania omawianych ustaw jest stosunkowo krótki. Sprawozdawcy obu tematów przedstawili obszerne i bardzo szczegółowe materiały. Wynika z nich m.in., że nie zostały jeszcze wydane wszystkie rozporządzenia wykonawcze, ale należy mieć nadzieję, że wkrótce się one ukażą.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Z uznaniem podkreślić należy dobrą współpracę administracji państwowej z organizacjami samorządowymi. Natomiast w działalności samorządowej organizacji rzemieślniczych wstępują jeszcze pewne niedociągnięcia, które powinny zostać usunięte. Konieczne jest zwrócenie większej uwagi na formy i metody działania samorządowych organizacji rzemiosła i usług, a zwłaszcza na to, ażeby działalność ta była zgodna z interesem ogólnospołecznym. W dyskusji podano negatywny przykład rozbieżności interesów w sprawach płacowych.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Proponuję, ażeby wnioski zawarte w koreferatach oraz zgłoszone w toku dyskusji znalazły się w opinii komisji, którą opracujemy w wyniku dzisiejszych obrad. Rozważenia wymaga wniosek dotyczący wydawania decyzji w sprawie wykonywania prywatnych usług transportowych.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Powinniśmy również opracować dezyderat w sprawie uregulowania procesu szkolenia zawodowego rzemieślników.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Przepisy ustaw o podatku obrotowym i o podatku dochodowym są na ogół czytelne. Zastrzeżenia budzą natomiast przepisy wykonawcze, które są bardzo rozbudowane, a poza tym zbyt często zmieniane. Ministerstwo Finansów powinno podjąć prace nad uczytelnieniem przepisów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">W opinii komisji znaleźć powinien się wniosek w sprawie bardziej czytelnego sformułowania przepisów podatkowych oraz dokonania zmian w wysokości wymiaru podatku (w niektórych przypadkach powinien on ulec zmniejszeniu, w innych podwyższeniu), jak również dopuszczenia stosowania zryczałtowanej formy podatku.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Do szczegółowych spraw ustosunkuje się na pewno w swojej wypowiedzi wiceminister handlu wewnętrznego i usług Marcin Nurowski.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">W kolejnym punkcie porządku obrad Komisja dokonała oceny wdrażania ustawy prawo spółdzielcze na tle realizacji zadań społeczno-gospodarczych w 1983 r.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Podstawą dyskusji była informacja resortu oraz organizacji spółdzielczych, koreferat przedstawiła poseł Olga Rewińska (PZPR): Zespół poselski, któremu przewodniczyłam dokonał wizytacji organizacji i przedsiębiorstw spółdzielczych na terenie województw kieleckiego i radomskiego.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Ustawa prawo spółdzielcze zawiera 6 upoważnień do wydania aktów wykonawczych, w tym 5 o charakterze obligatoryjnym. Dotychczas wydano 3 akty wykonawcze. Nie zostało dotychczas wydane zarządzenie wykonawcze dot. ulg dla spółdzielni młodzieżowych. Uwzględniając fakt, iż upoważnienie to ma charakter fakultatywny, można spytać Centralne Związki Spółdzielcze dlaczego dotychczas nie wystąpiły z wnioskiem do ministra finansów w sprawie wydania tego rozporządzenia. Sprawa jest o tyle istotna, że w ruchu spółdzielczym istnieje 900 spółdzielni młodzieżowych.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Nie zostało również wydane rozporządzenie w sprawie sposobu i czasu przechowywania ksiąg i dokumentów zlikwidowanych spółdzielni. Sądzę, iż przedstawiciel ministra sprawiedliwości wyjaśni tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Okres od września 1982 r. do stycznia 1983 r. wykorzystany został w całym ruchu spółdzielczym do przeprowadzenia intensywnych prac przygotowawczych związanych z wdrożeniem ustawy prawo spółdzielcze. Powstała potrzeba poddania weryfikacji wielu aktów normatywnych wydanych przez centralne związki spółdzielcze pod kątem ich zgodności z ustawą. W wyniku tej weryfikacji uchylono 94 uchwały w CZSR „Samopomoc Chłopska”, 81 znowelizowano, a także wystąpiono o uchylenie lub nowelizację 38 aktów normatywnych wydanych przez władze centralne.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Z ustawy prawo spółdzielcze wynika potrzeba przeprowadzenia zmian modelowych w poszczególnych organizacjach spółdzielczych. Dokonywane zmiany odpowiadają przepisom ustawy. Na przykład zmiany modelowe w „Społem” przeprowadzone zostały w oparciu o przepisy ustawy prawo spółdzielcze dot. podziału spółdzielni. W tym trybie w 19 województwach powstało 166 powszechnych spółdzielni spożywców. Łącznie ze zmianami przeprowadzonymi wcześniej funkcjonują 342 powszechne spółdzielnie spożywców, w tym 335 spółdzielni terenowych i 7 o zasięgu wojewódzkim z oddziałami terenowymi.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">W spółdzielczości zrzeszonej w CZSR „Samopomoc Chłopska” utrzymał się model organizacyjny gminnych spółdzielni, zmieniła się natomiast struktura organizacyjna Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska”. Przy różnorodnych rozwiązaniach, modyfikacja zmierzała do rozgraniczania funkcji gospodarczych i organizacyjno-instruktażowej.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">W spółdzielczości pracy aktualny układ organizacyjny ma mieszaną strukturę. Poza spółdzielniami i CZSP działają związki terenowe i związki branżowe o zasięgu krajowym. Postanowienia ustawy o dobrowolnym zrzeszaniu się spółdzielni w związkach pośrednich, spowodowały likwidację 7 W7SP na skutek wystąpienia z nich wszystkich spółdzielni. Spółdzielnie branżowe z tych województw zrzeszyły się w krajowych związkach branżowych, zaś spółdzielnie usługowe i o charakterze wielobranżowym zrzeszone są w sąsiednich WZSP.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">W 1983 r. niebezpośrednio w wyniku wejścia w życie ustawy, ale niewątpliwie nie bez wpływu tej ustawy, powstało 89 nowych spółdzielni pracy w tym 17 młodzieżowych.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Prawo spółdzielcze przewiduje obligatoryjny obowiązek zrzeszania się spółdzielni w wybranym centralnym związku spółdzielczym. Z ogólnej liczby 13370 spółdzielni - 8 tys. spółdzielni jest zrzeszonych w 11 centralnych związkach. W stosunku do pozostałych funkcje centralnego związku sprawują inne organizacje, np. Bank Gospodarki Żywnościowej, Centralny Związek Rzemiosła itp.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Ustawa jednoznacznie określiła funkcje centralnych związków spółdzielczych w warunkach pełnej samodzielności spółdzielni. Wymagało to dokonania wielu zmian organizacyjnych, umocnienia, a także przejęcia ze szczebla wojewódzkiego służb lustracyjno-rewizyjnych, przestawienia określonych służb na działalność doradczo-instruktażową oraz gospodarczo-usługową.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Jednym z ustawowych zadań. Centralnych Związków Spółdzielczych jest wydawanie oświadczeń o celowości nowo powstającym spółdzielniom. Mimo istnienia 11 Centralnych Związków Spółdzielczych, nie zawsze ich zakres działania odpowiada przedmiotowi działalności spółdzielni co w praktyce powoduje trudności z wyborem Centralnego Związku, a w konsekwencji z korzystaniem z uprawnień NRS w tym względzie. Nie stanowi to już dziś nabrzmiałego problemu, chociaż zważywszy, iż inicjatywy społeczne coraz częściej prowadzą do powstawania tzw. spółdzielni nietypowych, NRS - jak sama to stwierdza w materiałach - nie jest powołana do spełniania funkcji Centralnych Związków Spółdzielczych.</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Ustawa prawo spółdzielcze potwierdziła konstytucyjną trwałość spółdzielczości oraz historycznie ukształtowaną zasadę jej społecznego i demokratycznego charakteru. Uwzględniając podstawowe założenia reformy gospodarczej, jakimi są samodzielność i samofinansowanie, stworzyła formalnoprawne warunki do wdrażania nowego systemu zarządzania i funkcjonowania organizacji spółdzielczych. Ustawa, łącząc harmonijnie potrzeby grupowe i korzyści członków z celami ogólnospołecznymi, umacnia rolę i podnosi rangę organów samorządu spółdzielczego, nadając im szerokie uprawnienia stanowiące i kontrolno-nadzorcze. Znajduje to wyraz w: samodzielnym kształtowaniu ustroju wewnątrz spółdzielni, decydowaniu o branżowym i terytorialnym zakresie działania, samodzielnym ustalaniu planów działalności społeczno-gospodarczej i środków do ich realizacji, dokonywaniu podziału nadwyżki bilansowej na cele rozwojowe, motywacyjne i działalność społeczno-wychowawczą, decydowaniu o majątku spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">We wszystkich opiniach i ocenach działacze spółdzielczy, członkowie samorządu spółdzielczego podkreślają duże znaczenie postanowień ustawy w zakresie demokratyzacji życia wewnątrzspółdzielczego. Mam tu na myśli m.in. samodzielność opracowywania statutów, tajne wybory spośród nieograniczonej liczby kandydatów, fakt, że wiążące w stosunku do spółdzielni są tylko uchwały walnego zgromadzenia i kongresu, samodzielność planowania i zatwierdzania planów przez samorząd spółdzielczy.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Rok, jaki upłynął od czasu wejścia w życie ustawy, jest zbyt krótki, aby pokusić się o pełną ocenę jej przestrzegania i oddziaływania, a nawet samego procesu wdrażania.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Można jednak stwierdzić, że nastąpiło wyraźne ożywienie aktywności, może nie wszystkich członków spółdzielni, ale z pewnością członków organów samorządu spółdzielczego. Z materiałów „Społem” wynika np. iż do komitetów członkowskich wybrano na zebraniach obwodowych ponad 18 tys. nowych członków i uaktywniono ponad 30 tys. komitetów członkowskich. Jak stwierdzają jednak sami spółdzielcy, nadal niedostateczny jest udział kobiet i młodzieży w organach samorządu spółdzielczego.</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Powszechnie podkreślą się umocnienie pozycji rad nadzorczych w stosunku do zarządów spółdzielni w sprawach gospodarczych, społeczno-wychowawczych, a także kadrowych. Niemniej jednak należy włożyć jeszcze dużo wysiłku, aby samorząd spółdzielczy czuł się właściwym gospodarzem spółdzielni, by bronił nie tylko interesu spółdzielców, ale i interesu ogólnospołecznego.</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Z analizy materiałów, jak również licznych rozmów przeprowadzonych przez zespół z członkami organów samorządu spółdzielczego wynika, iż znaczenie ustawy prawo spółdzielcze osłabiają aktualne warunki gospodarcze, w jakich ustawa jest wdrażana: nadal niska jest podaż towarów rynkowych, a co za tym idzie trwa rozdzielnictwo, reglamentacja, niedobory w zaopatrzeniu surowcowo-materiałowym, braki asortymentowe, trudności we współpracy z przemysłem itp.</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Większość instrumentów ekonomicznych wynikających z założeń reformy gospodarczej znajduje się poza spółdzielniami. Powoduje to trudną sytuację ekonomiczną wielu organizacji spółdzielczych, a zwłaszcza niska rentowność, minimalną możliwość rozwoju bazy materialno-technicznej, tj. w konsekwencji dekapitalizację majątku trwałego. O sprawach tych niejednokrotnie mówiliśmy na posiedzeniach naszej Komisji. Nierzadko też rady nadzorcze czynią zarządom spółdzielni zarzuty za prowadzenie sprzedaży artykułów nierentownych, narażanie spółdzielni na dodatkowe koszty z tytułu finansowania zapasów artykułów sezonowych itp., choć racje społeczne przeczą tym zarzutom. Chodzi tu jednak o sprawiedliwy podział obciążeń.</u>
          <u xml:id="u-14.26" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Niewątpliwie dalsze doskonalenie instrumentów ekonomicznych reformy gospodarczej, pełniejsze uwzględnianie specyfiki poszczególnych rodzajów działalności gospodarczej, zmiany w strukturze produkcji przemysłowej na rzecz produkcji rynkowej, a także lepsza znajomość przepisów ustawowych na wszystkich szczeblach i we wszystkich środowiskach stanowić będą o prawidłowym rozwoju gospodarczym wszystkich sektorów, umacnianiu samorządności i samofinansowania.</u>
          <u xml:id="u-14.27" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Ustawa prawo spółdzielcze jest dla organizacji spółdzielczych podstawowym aktem prawnym choć nie jedynym. Wnioski z pierwszego roku jej wdrażania i obowiązywania musi wyciągnąć przede wszystkim sama spółdzielczość. Nas głównie interesowała sprawa stworzenia warunków dla wdrażania ustawy i przestrzegania jej postanowień w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-14.28" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Pozytywnie należy ocenić zamierzenia organizacji spółdzielczych w sprawie szkolenia i upowszechniania wśród działaczy spółdzielczych postanowień prawa spółdzielczego, jak również dalszą działalność wydawniczą, szczególnie w zakresie komentarzy i wykładni do postanowień ustawy.</u>
          <u xml:id="u-14.29" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Należy podzielić pogląd, iż ustawowa zmiana funkcji związków centralnych wymagać będzie nadal poszukiwania optymalnych rozwiązań organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-14.30" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Wiele aktów normatywnych wydanych przed uchwaleniem ustawy prawo spółdzielcze zawiera rozwiązania niespójne z unormowaniami modelowymi i szczegółowymi przewidzianymi prawem spółdzielczym. Słuszne wydaje się stanowisko Naczelnej Rady Spółdzielczej, że w tym stanie rzeczy powinny one być interpretowane zgodnie z przepisami ustawy prawo spółdzielcze, a gdy jest to niemożliwe, należałoby je uznać za nieobowiązujące. Również niektóre akty normatywne, wydane po uchwaleniu ustawy prawo spółdzielcze, nie są z nią spójne. Wynika to z nieprzestrzegania art. 259 pkt 6 ustawy, który mówi, iż Naczelna Rada Spółdzielcza opiniuje projekty aktów prawnych dotyczących całego ruchu spółdzielczego lub spraw mających dla niego istotne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-14.31" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Zgodnie z prawem spółdzielczym, jedynym organom uprawnionym do kontrolowania zgodności statutu organizacji spółdzielczej z przepisami prawa jest sąd rejestrujący. Zdaniem naczelnej Rady Spółdzielczej wszystkie orzeczenia sądowo, zajmujące się istotnymi problemami powstałymi w związku z badaniem zgodności statutów organizacji spółdzielczych z przepisami prawa, powinny być publikowane. Wpłynęłoby to na ujednolicenie ocen co do zgodności statutów z przepisami prawa. Prosiłabym o ustosunkowanie się do tego wniosku przedstawiciela resortu sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-14.32" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">W trakcie prac legislacyjnych nad projektem ustawy prawo spółdzielcze wiele kontrowersyjnych dyskusji wywołała działalność aktualnych związków spółdzielczych. Jest ich 11, ale ostatnio doszło do powstania jeszcze jednego centralnego związku, który wyłączył się ze struktury CZSP, a mianowicie Centralnego Związku Budowlanych Spółdzielni Pracy, grupującego około 1/3 spółdzielni budowlanych. Sprawę tę poruszam z uwagi na tryb powstania tego centralnego związku. Chodzi o jego zarejestrowanie na podstawie opinii terenowego organu administracji państwowej - konkretnie Urzędu Miasta - przy negatywnej opinii Naczelnej Rady Spółdzielczej. Nasuwa się więc wątpliwość czy w przypadku powstania centralnego związku organem opiniującym administracji państwowej nie powinien być organ naczelny lub centralny, a nie „właściwy organ administracji państwowej” - jak to określa ustawa.</u>
          <u xml:id="u-14.33" who="#PrzewodniczącykomisjiposełJerzyJóźwiak">Ustawa prawo spółdzielczo w sposób istotny zmieniła zakres i oddziaływanie organów administracji państwowej na gospodarkę organizacji spółdzielczych. Z rozmów przeprowadzonych z członkami samorządu spółdzielczego wynika, że znajomość postanowień ustawy wśród aparatu administracji państwowej, głównie szczebla podstawowego, jest zróżnicowana przy czym są przypadki ich nieznajomości bądź niezrozumienia. O ile mi wiadomo, również w sprawdzianie wiedzy z zakresu reformy gospodarczej, jakim objęto kadrę administracji państwowej w 1983 r., nie znalazły się pytania dotyczące obszaru uregulowanego ustawą prawo spółdzielcze. Wojewodowie dwu wizytowanych województw stwierdzili, że widzą potrzebę uwzględniania tej problematyki w organizowanych przez nich szkoleniach, Myślę, iż potrzebna jest w tej dziedzinie bliższa współpraca Naczelnej Rady Spółdzielczej, centralnych związków spółdzielczych z właściwymi resortami.</u>
          <u xml:id="u-14.34" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełJanJerzyBojarski">Ustawa zawiera 5 upoważnień do wydania aktów wykonawczych. Rada Ministrów wydała dotychczas 2 takie akty, a Ministerstwo Finansów - 1. Związki spółdzielczo wykonują przepisy dotyczące wydawania unormowań wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełJanJerzyBojarski">Ustawa prawo spółdzielcze wchodzi w skład pakietu ustaw o reformie. Odpowiedniej zasadzie sformułowanej w ustawie o planowaniu odpowiada przepis prawa spółdzielczego mówiący, że spółdzielnie w działalności swej powinny uwzględniać cele społeczno-gospodarcze. Zapowiadając zwiększenie samodzielności i samorządności, ustawa nie wyobcowuje spółdzielni z życia kraju.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełJanJerzyBojarski">Prawo spółdzielcze przyjęte zostało w środowiskach spółdzielczych z dużym uznaniem. Ważne jest upowszechnienie znajomości przepisów ustawy. Spółdzielnie dokonały zmian w statutach. Również większość związków spółdzielczych dostosowała swe statuty do wymagań prawa spółdzielczego. W wyniku wdrażania przepisów ustawy pogłębia się zasada demokracji wewnątrzspółdzielczej i autentycznego udziału spółdzielców w kierowaniu spółdzielniami. Zmieniła się rola związków spółdzielczych: pozbawione funkcji władczych, opierają się na zasadzie partnerstwa i udzielania pomocy. Wciąż jeszcze sygnalizowane są przypadki naruszania przepisów ustawy przez organy administracji państwowej. Niepokoi niepełne przestrzeganie zasady zasięgania opinii Naczelnej Rady Spółdzielczej w sprawie aktów prawnych dotyczących całego ruchu spółdzielczego.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PosełJanJerzyBojarski">Ogólnie należy stwierdzić, że wyrażona w ustawie zasada szerokiej samorządności i samodzielności ruchu spółdzielczego nie tylko nie naruszała dyscypliny, lecz - dzięki rozwojowi inicjatyw - przyśpieszyła dynamikę wzrostu spółdzielczości.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PosełJanJerzyBojarski">Prawo spółdzielcze jest wdrażane prawidłowo, z korzyścią dla spółdzielców i całego społeczeństwa. Należy przyśpieszyć wydanie brakującego rozporządzenia Rady Ministrów. W pełni powinna być przestrzegana zasada zasięgania opinii Naczelnej Rady Spółdzielczej w sprawach dotyczących całej spółdzielczości. Potrzebne jest dalsze upowszechnianie znajomości przepisów ustawy w środowiskach spółdzielczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełWładysławaObidoska">Zgadzam się z opinią Centralnego Związku Spółdzielni Inwalidów, że ustawa jest dobra, a członkowie spółdzielni i działacze czekali na taką właśnie ustawę. Stwierdzenie to dało dużą satysfakcję nam, posłom. Nastąpiło istotnie wyjątkowo duże ożywienie w ruchu spółdzielczym.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PosełWładysławaObidoska">Trzeba wyrazić uznanie dla przebiegu przygotowań do wdrażania ustawy w pionach spółdzielczych. Mamy już interesujące wyniki, mimo że minął dość krótki okres od wdrożenia ustawy. Różnie to zresztą wygląda w poszczególnych pionach i jednostkach. Znajomość prawa spółdzielczego poza środowiskiem spółdzielczym jest niemal żadna. Brak przystępnych opracowań omawiających przepisy tej ustawy. Przyspieszenie wydania takich opracowań, uwzględniających potrzeby terenu, pomoże prawidłowemu wcielaniu zasad prawa spółdzielczego.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PosełWładysławaObidoska">Ustawa podkreśla zasadę przestrzegania roli i kompetencji samorządu spółdzielczego. Są województwa, w których zainteresowane organy administracyjne respektują tę zasadę, są jednak i takie, które jej nie respektują. Mamy sygnały świadczące o silnej ingerencji, np. w sprawy lokalizacji sklepów, a także w sprawy personalne spółdzielni. Tymczasem to właśnie samorząd spółdzielczy ma zatwierdzać decyzje personalne, a także ustalać warunki materialne osób zatrudnionych w spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PosełWładysławaObidoska">Powinniśmy dążyć do tego, by administracja państwowa włączała samorząd spółdzielczy do działań związanych z podziałem towarów. Samorząd powinien pilnować tych spraw. Wiele tu zależy od postaw i kultury osobistej.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PosełWładysławaObidoska">Kolejny postulat dotyczy synchronizacji przepisów sprzed uchwalenia ustawy prawa spółdzielczego z tymi, które wydano po jej przyjęciu.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PosełWładysławaObidoska">Ustawa stanowi, że samorząd powinien w swej działalności gospodarczej kierować się zarówno interesem społecznym, jak i interesami członków spółdzielni. W terenie wychodzi się naprzeciw potrzebom członków, ale postęp jest bardzo powolny.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PosełWładysławaObidoska">Dwa głównie piony - „Społem” i „Samopomoc Chłopska” - dostarczają 74% masy towarowej. Nie pracują jednak w takich warunkach, jakie mieć powinny. Warunki te trzeba tworzyć spółdzielniom na co dzień. Należy mieć na uwadze specyfikę pionów handlowych. Skoro handel przeważającą częścią artykułów spożywczych jest działalnością nierentowną, przynoszącą straty - z czego spółdzielczość ma budować piekarnie i inne zakłady produkcyjne? Wyniki finansowe obu tych pionów obarczono są procentem od kredytów. Kwoty te rosną bardzo poważnie w związku z koniecznością posiadania zapasów środków ochrony roślin, węgla i innych towarów. W naszej opinii dotyczącej CPR na 1984 r. poruszaliśmy już potrzebę stworzenia przez Ministerstwo Finansów warunków zwiększenia dochodów finansowych poszczególnych pionów spółdzielczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełCzesławSłowek">Realizacja ustawy przypadła na bardzo trudny okres. Ustawa zasadniczo ogranicza ingerencję władz państwowych w sprawy spółdzielczości. Sporo zrobiono, jest duży postęp - to prawda. Istnieje jednak zagrożenie, że aparat etatowy spółdzielni zdominuje aparat społeczny, który powinien rozwinąć szczególnie aktywną działalność. Nie mamy odpowiednio dużego zastępu dobrych działaczy spółdzielczych. Szkolimy głównie pracowników spółdzielni, a mało pracujemy z działaczami. Byłem ostatnio na spotkaniu na wsi. Sala była pełna, głos zabierali wszyscy przedstawiciele organizacji spółdzielczych: GS, SKR, banku spółdzielczego, a także cukrowni. We wszystkich wypowiedziach dominowały sprawy zysku i kosztów. Na tym, właśnie się skończyło. Całkowicie pomijano sprawę partnerstwa, sprawę tego, że spółdzielnia ma też dawać, a nie tylko brać i żądać. Trzeba bardzo mocno podkreślić społeczny sens działania samorządów spółdzielczych.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełCzesławSłowek">Oddziaływanie samorządu spółdzielczego jest nadal słabe. W dużym stopniu ogranicza się on do zgłaszania postulatów czy nawet protestów, ma jednak wielki wpływ na poprawę sytuacji. Przykład stanowi pogarszająca się jakość pieczywa i wędlin. Bardziej krytyczne uwagi w tym zakresie płyną z kontroli zewnętrznej, państwowej. Niewątpliwie sytuacja będzie się poprawiała, ale powinniśmy do zagadnienie dostrzegać również w pracy naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełCzesławSłowek">Na tle niskich zysków i marż handlowych w ogóle, niepokojący jest oddźwięk społeczny na działalność punktów sprzedaży oddalonych od większych skupisk ludności. Punkty nie przynoszące zysków mogłyby być likwidowane. Pogodzenie spraw zysków i zadań w zakresie zaopatrzenia ludności wymaga harmonijnego współdziałania samorządu spółdzielczego oraz kierownictwa i zarządu spółdzielni. Starajmy się zapobiegać kolejnemu wykrzywianiu roli i funkcji samorządu spółdzielczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#DyrektorzespołuNIKStanisławPawłowski">Z przeprowadzonych przez nas badań wynika, że większość spółdzielni i związków spółdzielczych terminowo zrealizowała postanowienia ustawy dotyczące dokonania zmian statutów i zgłoszenia ich do rejestru sądowego. Opóźnienia w tym zakresie wystąpiły w „Cepelii” oraz spółdzielczości pracy. W sensie formalnym, tj. rejestracji statutów, należy uznać proces wdrażania ustaw za przeprowadzony sprawnie. Można też stwierdzić, że ustawa wpłynęła dodatnio na wyniki działalności gospodarczej spółdzielni w 1983 r. Od pozytywnych zjawisk należy również zaliczyć ograniczanie liczby komórek organizacyjnych oraz zmniejszenie nadbudowy administracyjnej związków spółdzielczych.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#DyrektorzespołuNIKStanisławPawłowski">Badania kontrolne wykazały, że efekty działalności gospodarczej wielu spółdzielni mogłyby być większe, gdyby zarządy wykazały większą gospodarność i zapobiegliwość o ludzi, materiały i surowca, a także maszyny i urządzenia.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#DyrektorzespołuNIKStanisławPawłowski">Wiele przypadków świadczy o zabieganiu wyłącznie o interesy grupowe, ze szkodą dla interesu społecznego. Zadania planowe w zakresie usług nastawiano bardziej na świadczenia usług na rzecz gospodarki uspołecznionej kosztem podaży usług dla ludności. Są również i takie przykłady: w Odzieżowej Spółdzielni Pracy w Nowym Targu przeznaczono 75% czystej nadwyżki na cele konsumpcyjne, a w Spółdzielni Pracy Kuśnierzy w Kurowie - odpowiednio 60%. W niektórych spółdzielniach pracy wypłaty z czystej nadwyżki w przeliczeniu na 1 zatrudnionego przekraczały 6-miesięczne wynagrodzenie. W Zakładzie Handlu Stołecznego Związku Spółdzielni Rolniczych „SCh” w Otwocku, wbrew wytycznym jednostki zwierzchniej oraz niezgodnie z regulaminem premiowania, wypłacono w I półroczu ub. roku pracownikom premię uznaniową (poza premią regulaminową) w wysokości 3 131 tys. zł. Premię wypłacono w równym procencie w stosunku do płac zasadniczych wszystkim pracownikom, z karanymi dyscyplinarnie włącznie.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#DyrektorzespołuNIKStanisławPawłowski">Wydawanie przepisów wykonawczych do ustawy o wykonywaniu i organizacji rzemiosła nastąpiło dopiero po upływie wielu miesięcy od uchwalenia ustawy. Ze względu na brak merytorycznych propozycji samorządu rzemiosła, nie dokonano dotychczas zmiany uchwały nr 141 RM z 1977 r. „Karta praw i obowiązków rzemieślnika”.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#DyrektorzespołuNIKStanisławPawłowski">Działalność gospodarcza rzemiosła pod rządami znowelizowanej ustawy charakteryzuje się wysokim przyrostem potencjału produkcyjnego, usługowego i ludzkiego. Dynamiczny napływ kadr do rzemiosła odbywa się jednak głównie kosztem ich odpływu z zakładów uspołecznionych, które mają kłopoty z zatrudnieniem.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#DyrektorzespołuNIKStanisławPawłowski">Zastanawiający jest stabilny od wielu lat wskaźnik zatrudnienia: 1,8 osoby na 1 zakład rzemieślniczy. Nasze rzemiosło jest więc wciąż karłowate. Czy przyczyna tego stanu nie tkwi w systemie podatkowym?</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#DyrektorzespołuNIKStanisławPawłowski">Potencjał gospodarczy rzemiosła wzrasta dynamicznie w wysoko uprzemysłowionych ośrodkach miejskich, natomiast w rolniczych regionach kraju obserwujemy stagnację, a w niektórych województwach regres. Jak to się dzieje, że mimo kontrolowanego zatrudnienia 15 województwach zwiększa się dopływ kadr do nowo powstałych zakładów rzemieślniczych? Dowodzi to wyraźnie, że przepisy ustawy są naruszane, a poza tym niektóre z tych przepisów są niespójne.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#DyrektorzespołuNIKStanisławPawłowski">Niepokoi malejący udział wartości sprzedaży usług bytowych dla ludności w ogólnych obrotach rzemiosła. W 1981 r. udział ten wynosił 47,5%, a w 1983 r. - ok. 43%.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#DyrektorzespołuNIKStanisławPawłowski">Wpływy z podatku dochodowego do rzemiosła wynosiły z ok. 14 mld zł w 1982 r. do prawie 20 mld zł w 1983 r., ale stosunek procentowy tych wpływów do wielkości obrotów nie uległ większym zmianom. Rosną zaległości podatkowe rzemiosła i w 1981 r. wyniosły 712 mln zł, w 1982 r. 1 566 mln zł. Częściowy wpływ na wzrost tych zaległości wywarły również uchybienia w pracy urzędów skarbowych. Nie udało się nam znaleźć przypadku, aby właściwe władze cofnęły na podstawie przepisu ustawy uprawnienia rzemieślnicze w związku z zaległościami podatkowymi i w opłacie składek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełJadwigaBiernat">Okres wdrażania ustawy prawo spółdzielczo jest stosunkowo krótki i trudno mówić o tym, jak przepisy ustawy sprawdziły się w życiu. Trzeba dotrzeć z nim do możliwie szerokiego aktywu spółdzielczego. W dyskusji wskazywano, że ich znajomość nie jest jeszcze dostateczna zarówno wśród działaczy spółdzielczych, jak i administracji. Należy żywic nadzieję, że w tym zakresie nastąpi poprawa.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełJadwigaBiernat">W przyszłości mówić będziemy o osiągnięciach i niedoskonałości ustawy bardziej szczegółowo, dzisiaj sformułowania nasze są raczej ogólne, co powoduje, że często niesłusznie przypisujemy niektóre mankamenty całej spółdzielczości.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełJadwigaBiernat">To, że nie było w dyskusji wniosków o nowelizację ustawy, świadczy, że jest ona raczej uznana za dobrą, tylko jeszcze nie w pełni wprowadzoną w życie.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PosełJadwigaBiernat">Rozszerzenie udziału młodzieży i kobiet w działalności spółdzielczej uzależnione jest przede wszystkim od tworzenia w spółdzielniach lepszych warunków socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PosełJadwigaBiernat">W materiałach NIK podnosi się m.in. zarzut, że nadal utrzymywana jest wielostopniowa struktura organizacyjna spółdzielczości. Wydaje się, że nie jest to zarzut zasadny i prosiłabym o bardziej szczegółowe jogo sprecyzowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełJanMełgies">Po rocznym obowiązywaniu prawa spółdzielczego cieszyć mogą sygnały o tym, że pomyślnie postępuje rozwój rzemieślniczej spółdzielczości produkcyjnej i usługowej. Niestety, nie możemy stwierdzić, że taka sytuacja jest również na wsi. Obserwuje się tam brak entuzjazmu i zaangażowaniu w rozwój działalności spółdzielczej. Czy nie tkwią w tym jakieś odgórne niedociągnięcia władz spółdzielczych hamujące działalność oddolną? Ludzie na wsi uważają, że niewiele się zmieniło i samorządność spółdzielni jest tylko w teorii, a prezesów nadal przywozi się w teczkach.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PosełJanMełgies">Intencje ustawy nie zawsze są należycie rozumiane. Tak zresztą jest również z niektórymi innymi ustawami, które zakładały słuszne cele, ale nie są one realizowane. Jako przykład poseł podał niewłaściwą realizację przepisów ustawy antyalkoholowej.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PosełJanMełgies">Sytuacja jest taka, że jeśli dobra ustawa nie jest prawidłowo realizowana, wyborcy uważają, że Sejm źle pracuje, a więc podważa to autorytet posła.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PosełJanMełgies">Stoimy w przededniu wyborów do rad narodowych. Trzeba robić wszystko, ażeby społeczeństwo miało do nas zaufanie i należycie oceniało naszą działalność ustawodawczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzedstawicielMinisterstwaSprawiedliwościsędziaWłodzimierzRymis">Przekażę ministrowi wszystkie uwagi i zaniepokojenie posłów, że niektóre delegacje ustawy prawo spółdzielcze odnoszące się do ministerstwa sprawiedliwości, nie zostały w pełni zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PrzedstawicielMinisterstwaSprawiedliwościsędziaWłodzimierzRymis">Chciałbym poinformować, że zakończyliśmy prace nad ujednoliceniem aktów normatywnych dotyczących spółdzielczości. Mamy pewne zaległości w zakresie orzecznictwa sądowego dotyczącego rejestracji spółdzielni i zatwierdzania zmian statutowych. Nadrobienie tych zaległości nie jest jednak sprawą prostą. W wielu przypadkach brak jest orzeczeń sądu Najwyższego, który dopiero po rozpoznaniu większej liczby spraw dotyczących stosowania ustawy prawo spółdzielcze będzie mógł udzielić wyjaśnień i odpowiedzi na zapytania w sprawie stosowania niektórych przepisów szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PrzedstawicielMinisterstwaSprawiedliwościsędziaWłodzimierzRymis">Sprawy dotyczące terminowej rejestracji spółdzielni są przedmiotem szczególnego zainteresowania resortu. Przywiązujemy dużą wagę do przepisów, które przewidują możliwość udziału członków Naczelnej Rady Spółdzielczej w rozpoznawaniu spraw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełDanutaSerafin">W czasie wizytowania woj. kieleckiego odwiedziliśmy nową piekarnię społemowską, która ma wytwarzać 37 ton pieczywa i 7 ton wyrobów ciastkarskich na dwie zmiany. Obecnie trwa odbiór tego obiektu. Po zweryfikowaniu koszt budowy piekarni zamienię się kwotą 705 mln zł. „Społem” dysponuje zaledwie 1/4 tej kwoty. Bank obiecuje kredyt, ale spłacany w ciągu 6 lat, co zmuszałoby „Społem” do corocznego wpłacania ponad 80 mln zł. Tymczasem rentowność piekarni pozwoli spłacać kredyt najwyżej w wysokości 20 mln zł rocznie, a więc konieczne byłoby przyznanie kredytu długoterminowego na okres przynajmniej 20 lat.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PosełDanutaSerafin">Poseł zgłasza wniosek o skierowanie dezyderatu do rządu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PosełDanutaSerafin">Prezes Spółdzielni „Cepelia” Antoni Makowski: Do tej chwili zarejestrowanych jest zaledwie 50% spółdzielni i trzeba podjąć działania na rzecz przyspieszenia rejestracji.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PosełDanutaSerafin">Przed wprowadzeniem ustawy prawo spółdzielcze poszczególne organizacje spółdzielcze i centralne związki podjęły wielką pracę organizacyjną. Starano się jak najszerzej rozpropagować nowe przepisy prawa spółdzielczego poprzez prasę spółdzielczą, a także na walnych zebraniach i zgromadzeniach członków. Musimy zrobić wszystko, ażeby przepisy prawa spółdzielczego dotarły do wszystkich członków.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PosełDanutaSerafin">Zdarzają się w ruchu spółdzielczym trudne sytuacje, ale trzeba też widzieć jego duży dorobek. Mamy poważne osiągnięcia w organizowaniu własnego szkolnictwa zawodowego, działalności oświatowej, kulturalnej i socjalnej. Wydaje się, że osiągnięcia spółdzielczości zasługują na uwagę i popularyzację, zwłaszcza wśród młodych ludzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościInwalidówSławomirBorowy">Jak to już stwierdzili moi przedmówcy, przed wprowadzeniem przepisów prawa spółdzielczego prowadzono szeroką akcję informacyjną. W okresie opracowywania ustawy prowadzone były konsultacje w środowisku spółdzielczym.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościInwalidówSławomirBorowy">W dyskusji mówiono, że coraz trudniej jest znaleźć autentycznych działaczy spółdzielczych. Z drugiej jednak strony, zdawać sobie trzeba sprawę, że nastąpiło pewne zniechęcenie w związku z niehonorowaniem niektórych propozycji spółdzielców m.in. dotyczących wliczania czystej nadwyżki w podstawę wymiaru renty. Spółdzielca nie rozróżnia, czy niektóre niedociągnięcia wynikają z przepisów prawa spółdzielczego, czy też z innych przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościInwalidówSławomirBorowy">Ustawa o nowych zasadach wynagradzania w gospodarce uspołecznionej wymaga dostosowania jej przepisów do warunków spółdzielczych. Inne są tam np. zasady wypłacania nagród jubileuszowych niż w spółdzielczości. Ogólne uregulowania prawne powinny być konsultowane ze spółdzielczością.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościInwalidówSławomirBorowy">Ustawa prawo spółdzielcze została dobrze przyjęta na walnych zgromadzeniach spółdzielczości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Prawo spółdzielcze obowiązuje od ponad roku. Rozwiązania przyjęte w tej sprawie i w reformie gospodarczej spowodowały rewolucję w sposobie działania spółdzielczości zarówno w dziedzinie gospodarczej, jak i społeczno-wychowawczej, a także organizacyjnej. Ten przewrót dokonał się po 30 latach działania w systemie nakazowym, co musi być brane pod uwagę, przy każdej analizie, bo wiążą się z tym określone nawyki i tradycjo działania. Nie można zakładać, że wdrożenie ustaw i reformy odbywa się bez wstrząsów i że wszystkie oczekiwania społeczne będą, w krótkim czasie spełnione. Jak w każdej rewolucji, obok zdrowego działania zdarzają się różnego rodzaju odchylenia wypaczające jej sens, a zwłaszcza niezgodna z intencją ustawodawcy działalność partykularna, wykorzystująca luki w przepisach i trudną sytuację rynkową. Trzeba z tym oczywiście walczyć, ale zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Złe przepisy musimy korygować. Oceny jednak powinny być jak najbardziej obiektywne.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Odpowiadając na pytanie, jak prawo spółdzielcze i reforma wpłynęły na działalność spółdzielczości, mogę stwierdzić, że wpłynęły one na podejmowanie wielu cennych inicjatyw gospodarczych, że zwiększyła się liczba spółdzielni np. w CZSP w 1985 r. o 89, co biorąc pod uwagę sytuację w dziedzinie zaopatrzenia i zatrudnienia - należy uznać za sukces.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Zaobserwowano poprawę w wykorzystywaniu surowców lokalnych, a wyniki produkcyjne i ekonomiczne spółdzielni są znacznie lepsze niż w gospodarce uspołecznionej. Lepiej również kształtują się relacje pomiędzy wzrostem produkcji a wzrostem płac.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Wydaje się także, że nasz system prawny umożliwia władzy oddziaływanie na spółdzielnie w takim kierunku, ażeby ich działalność gospodarcza zgodna była z interesami społecznymi. Państwo może osiągnąć swoje cele poprzez stosowanie odpowiedniego systemu cen, ulg podatkowych, regulowanie wysokości wpłat na PFAZ, jak również poprzez zaopatrzenie i dotacje.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">W szczególnych przypadkach istnieje również możliwość zmuszenia spółdzielni do podjęcia działalności, która jest niezbędna w interesie społecznym.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Jaki jest udział centralnych związków i Naczelnej Rady Spółdzielczej w postępowaniu rejestrowym i wpisie nowo powstających spółdzielni? Rozporządzenie Rady Ministrów z 1983 r. w sprawie rejestru spółdzielni w ogóle nie mówi o centralnych związkach, a tylko o Naczelnej Radzie Spółdzielczej. Sąd może wezwać Naczelną Radę do udziału w postępowaniu. W ten tylko sposób może ona mieć wpływ na powstanie spółdzielni i zakres jej działania.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Pytano, jaki organ jest upoważniony do opiniowania celowości założenia spółdzielni lub związku. Nie jest jasno rozstrzygnięte, czy robić ma to wojewoda, a jeśli spółdzielnia obejmuje swoim działaniem dwa województwa, czy mają wypowiadać się dwaj wojewodowie.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">W chwili obecnej CZSP nie widzi potrzeby zmiany prawa spółdzielczego ani innych przepisów ustawowych. Obecny okres jest niesłychanie trudny, nie tylko ze względu na sytuację gospodarczą, lecz także z uwagi na wdrażanie nowych systemów i mechanizmów związanych z reformą gospodarczą. Stąd wiele niespójności w działaniach i interpretacji nowych przepisów oraz ich relacji do przepisów dawnych, które jeszcze obowiązują w dość szerokim zakresie. Zasadniczym postulatem jest więc możliwie generalne uporządkowanie dawnych przepisów i dostosowanie ich do aktualnych warunków.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">CZSP pragnie, by upowszechniła się świadomość, że prawo spółdzielcze stwarza szczególne warunki zarządzania spółdzielniami przez ich członków na zasadach samorządu gospodarczego i że jeżeli idzie o rolę, miejsce i zasady funkcjonowania spółdzielni w gospodarce narodowej, to wyznaczają je, tak jak i dla innych uspołecznionych podmiotów gospodarczych, przepisy ustaw o reformie gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Wiceprezes Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska” Tadeusz Szelążek: Dokonywanie ocen skuteczności ustawy byłoby teraz przedwczesne i zbyt ryzykowne. Materia jest bardzo złożona społecznie i gospodarczo. My, spółdzielcy, obserwujemy skrajność poglądów: od „apostolskiego” pojmowania spółdzielczości („uczynić świat doskonałym”) do racjonalistycznego jej uważania za sprawnie działający organizm, który ma realizować słuszne społecznie cele.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">W naszym związku mamy pełną świadomość złożoności sytuacji, braków i błędów, o których dziś była mowa. Trzeba było wymienić ok. 500 osób na kierowniczych stanowiskach. Niepełne jest zrozumienie ogólnospołecznej i lokalnej funkcji spółdzielczości. Wciąż występują partykularyzmy. Oczywiście - mimo iż obrót nawozami i węglem jest nierentowny - żadnemu prezesowi nie przyszło do głowy zaprzestanie sprowadzania nawozów czy węgla. GS stoją jednak - wobec spadku rentowności - przed groźbą utraty zdolności do normalnego funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Nowy etap rozwoju samorządu w spółdzielczości wiejskiej rozpocznie się od wdrażania ustawy o radach narodowych i samorządzie terytorialnym. Wiele spraw wymaga uporządkowania. Jeżeli np. o przydzieleniu rolki papy decyduje naczelnik gminy, to samorząd ma niewiele do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Zwracam się do Komisji z prośbą o pomoc w zapewnieniu spółdzielczości wiejskiej warunków do dalszego działania. Czujemy się wręcz przyparci do muru. Chodzi nie tylko o akumulację na rozwój bazy, ale o pokrycie kosztów handlowych.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Jeżeli nie rozwiąże się tego problemu, to w roku bieżącym wiele spółdzielni będzie miało poważne trudności aż do utraty zdolności kredytowej włącznie.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Prezes Centralnego Związku Spółdzielni Spożywców „Społem” Bogdan Augustyn: Istota rzeczy polega na tym, żeby samorząd chciał i umiał korzystać ze swych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Słyszy się ostatnio bardzo często zarzuty: jak tu planować rozwój działalności samorządowej, gdy brak środków na podstawową działalność. Poruszona przez poseł D. Serafin sprawa piekarni w Kielcach - to przykład typowy. Sytuacja finansowa spółdzielni jest taka, że jej po prostu nie stać na budowę piekarni. Nie jest to przykład odosobniony. Jeżeli nie wprowadzi się specjalnych rozwiązań, taka sama będzie sytuacją w następnych latach. Grozi to tym, że dyskusja o samodzielności spółdzielni stanie się akademicka.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Mamy dość dobre doświadczenia legislacyjne, ale sukces leży w sferze praktycznej. Dotyczy to również nowej ustawy prawo spółdzielcze i to nie tylko w odniesieniu do problemów ekonomicznych. Spółdzielcy muszą pilnować swych uprawnień. Zagrożeń jest wiele. Musi być szacunek dla prawa wewnątrz organizacji spółdzielczej, ale i w otoczeniu zewnętrznym. Niektórzy przedstawiciele władzy terenowej nie rozumieją, że ustawa dotyczy nie samej tylko spółdzielczości.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#PrezesCentralnegoZwiązkuSpółdzielczościPracyWiktorSielanko">Obserwujemy powrót do różnicowania form własności. We wszystkich dokumentach wynikających z reformy lansowana jest teza, że lepsza jest ta forma, która jest bardziej skuteczna. Trzeba na co dzień dementować poglądy sprzeczne z tą tezą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełOlgaRewińska">Celom dyskusji nie było dążenie do znowelizowania ustawy. Chodziło o ocenę pierwszego etapu jej wdrażania i przestrzegania, o odpowiedź na pytanie, czy nastąpił proces demokratyzacji życia wewnątrzspółdzielczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMaciejNurowski">Posłowi J. Mełgiesiowi pragnę odpowiedzieć, że ustawa jest wiążąca dla administracji, dla rządu. Nie ma alternatywy dla takiego ustalenia.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMaciejNurowski">Obie omawiane ustawy są aktami z zakresu polityki koncesyjnej państwa. Są one przez administrację państwową realizowane należycie. Rok 1983 przyniósł rekordowy przyrost liczby zakładów rzemieślniczych, a także zakładów objętych drugą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMaciejNurowski">Od chwili nowelizacji obu ustaw ani przez moment nie było luki prawnej, jeżeli chudzi o akty wykonawcze. Wszystkie związane z ich przygotowaniem działania miały być podjęte na wniosek zainteresowanych organów samorządowych. Może warto wspomnieć, że mamy czasami do czynienia z sytuacjami niezwykłymi. Oto MHWiU miało wydać przepisy o usługach kominiarskich. Projekt uzgodniono szybciej, niż to było przewidywane, ale procedura prowadząca do jego ogłoszenia trwała cały rok, bo reprezentanci rzemiosła domagali się, by odnośnymi przepisami objąć również spółdzielczość. W rezultacie resort cały czas składał coraz to nowe wyjaśnienia różnym organom władzy. Świadczy to jednak o klimacie prac, tj. o tym, że wszyscy mogli szeroko się wypowiadać. Niektórzy partnerzy po raz siódmy już zmieniają swoje stanowisko, np. w sprawie prywatnej gastronomii. Sprawa jest niebagatelna, chodzi mianowicie o to, jaka część masy mięsnej ma znajdować się poza obrotem reglamentowanym.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMaciejNurowski">Sprawa możliwości osiągania rentowności w handlu spółdzielczymi ponieważ zmiana cen niektórych artykułów spożywczych odbyła się bez zmiany kwotowego rozmiaru marż, podjęto obecnie działania, które powinny zapewnić minimalną rentowność. Szczególnie trudna jest sytuacja spółdzielczości wiejskiej, która w obrotach artykułami spożywczymi ponosi struty. Uzgodniono już, że handel spożywczy zwolniony będzie od podatku od płac. Różnica w obciążeniu podatkiem dochodowym przekazana ma być organizacjom handlowym. Przedłużona ma być zasada pełnego kredytowania nowych obiektów inwestycyjnych. Korekta współczynnika potrąceń na PFAZ powinna zwiększyć zyski organizacji handlowych. Już podjęte decyzje chronią organizacje handlowe, zwłaszcza zajmujące się obrotem żywnością, przed pogarszaniem wyników finansowych. Powinno się toż zapewnić środki na rozwój i odsunąć społecznic szkodliwe implikacje „taniego handlu”.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMaciejNurowski">Rozstrzygnięcia rządu w sferze usług bytowych zostały dobrze przyjęte, wszystko wskazuje na to, że spółdzielczość pracy zdoła powoli odbudować swą działalność usługową. Rząd ponownie rozpatrzy wszystkie instrumenty ekonomiczne działalności usługowej. Zmniejszenie działalności usługowej przyśpieszyło podjęcie prac nad projektem ustawy o drobnej wytwórczości, która powinna zahamować tendencje do spadku rentowności, a w niektórych pionach zapewnić wyniki finansowe chroniące działy społecznie ważne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#Sprawozdawca">Poseł Olga Rewińska Zwróciła się do przewodniczących zespołów i referentów o przygotowanie opinii nt. omawianych tematów na następne posiedzenie. Część wniosków zostanie skierowana do Komisji Prac Ustawodawczych, opinia zaś - do właściwych władz.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#Sprawozdawca">Z kolei poseł Jadwiga Biernat (ZSL) przypomniała treść uchwalonego 29 listopada 1983 r. dezyderatu w sprawie statystycznej ewidencji produkcji rynkowej i przedstawiła odpowiedź wicepremiera Z. Messnera. Wynika z niej, że GUS podjął w 1983 r. badania struktury produkcji, że szczególnym uwzględnieniem produkcji na rynek wewnętrzny.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#Sprawozdawca">Komisja przyjęła odpowiedź do wiadomości, uznając ją za krok naprzód w poruszonej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#Sprawozdawca">Rozważano następnie sprawę ewentualnego uchwalenia dezyderatu dotyczącego piekarni w Kielcach. Wiceminister M. Nurowski wyjaśnił, że w czasie obrad konsultował sprawę z prezesem B. Augustynem: konkretna spółdzielnia nie będzie sobie mogła poradzić z dokończeniem tej inwestycji nawet w najbardziej sprzyjających warunkach. Pozostaje więc postępowanie nadzwyczajne, tzn. dezyderat do wiceprezesa Rady Ministrów Z. Messnera. Komisja przyjęła tekst dezyderatu w oparciu o treść wystąpienia poseł D. Serafin.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#Sprawozdawca">Z kolei poseł Józef Wojtala (SD) Odczytał projekt obszernej opinii do prezesa Rady Ministrów w sprawie usług bytowych dla ludności świadczonych przez drobną wytwórczość, w tym także przez rzemiosło. Zgodnie z sugestią poseł O. Rewińskiej postanowiono zaaprobować główne kierunki projektu opinii i przekazać tekst do dalszego opracowania.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#Sprawozdawca">Komisja przyjęła również dwa dezyderaty: w sprawie pralnictwa i w sprawie kosztów związanych z naprawami gwarancyjnymi.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>