text_structure.xml 72.8 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 1 marca 1983 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod przewodnictwem posła Olgi Rowińskiej (PZPR): rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">- udział drobnej wytwórczości w zaspokajaniu potrzeb społecznych na artykuły i usługi z uwzględnieniem działalności firm polonijnych.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli: zastępca przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów Ludwik Ochocki, wiceminister handlu wewnętrznego i usług Marcin Nurowski, wiceminister finansów Józef Gabjan, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, CZSP, CZSI, CZR oraz urzędów wojewódzkich, które były wizytowane przez zespoły poselskie.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">Posłowie otrzymali materiały opracowane przez: Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług, Centralny Związek Spółdzielczości Pracy, Centralny Związek Rzemiosła, Centralny Związek Spółdzielczości Inwalidów.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">Informację o udziale drobnej wytwórczości w zaspakajaniu potrzeb społecznych na artykuły i usługi uzupełnił wiceminister handlu wewnętrznego i usług Marcin Nurowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Rok 1982 przyniósł dalszy wzrost produkcji sprzedanej uspołecznionej i nieuspołecznionej drobnej wytwórczości (w cenach porównywalnych). Jest to o tyle ważne, że przemysł uspołeczniony w tym czasie osiągnął tylko 98% planowanej produkcji. Drobna wytwórczość lepiej adoptowała się do trudnych warunków gospodarczych. Nie mały wpływ na to miała uchwała nr 112 Rady Ministrów w sprawie rozwoju drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Wartość sprzedaży wyrobów i usług drobnej wytwórczości wyniosła w roku 1982- 340,6 mld zł, a wartość dostaw towarów na zaopatrzenie rynku wewnętrznego - 194 mld zł. Jednostki uspołecznionej drobnej wytwórczości zrealizowały w roku 1982 zadaniach we wszystkich gałęziach i branżach.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Dobre wyniki produkcyjne osiągnęło również rzemiosło indywidualne, jak i firmy polonijne. Do negatywnych zjawisk tego okresu zaliczyć można niepełne wykonanie planu eksportu wyrobów drobnej wytwórczości, w tym szczególnie do II obszaru płatniczego i regres w usługach bytowych. W Centralnym Związku Spółdzielczości Pracy zaobserwowano regres zwłaszcza w usługach remontowo-budowlanych, objawiający się dużym spadkiem zatrudnienia i zmniejszeniem sieci zakładów usługowych.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Ta trudna sytuacja w działalności usługowej wywołała zaniepokojenie społeczne. Naczelne organy administracji państwowej podjęły cały szereg przedsięwzięć mających na celu przeciwdziałanie zahamowaniu działalności usługowej drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Opracowuje się projekt uchwały Rady Ministrów w tej sprawie, który jest obecnie uzgadniany między resortami.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">W roku 1981 duże zaniepokojenie społeczne wywołał gwałtowny wzrost cen za usługi. Tam, gdzie uznano, że wzrost ten jest bezzasadny, chcemy wprowadzić ceny regulowane.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">W 1983 r. drobna wytwórczość powinna zwiększyć swój udział w zaspokajaniu potrzeb społecznych, rozwijając i wzbogacając przede wszystkim produkcję towarów i usług na zaopatrzenie ludności, przy jednoczesnym optymalnym i efektywnym rozwoju produkcji eksportowej. Wzrost produkcji własnej drobnej wytwórczości w roku 1983 powinien wynieść 5% w stosunku do wykonania 1982 r., podczas gdy produkcja przemysłowa ogółem w kraju wzrośnie o 3,7%. Drobna wytwórczość będzie uczestniczyć szczególnie w realizacji rządowego programu zaopatrzenia ochrony zdrowia w podstawowe wyroby farmaceutyczne, sanitarne i sprzęt medyczny oraz programu produkcji wyrobów odzieżowych, dziewiarskich dla dzieci i młodzieży do lat 15, jak i programu zaopatrzenia rynku wewnętrznego w obuwie.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Potencjał drobnej wytwórczości nie odpowiada potrzebom naszej gospodarki. Dlatego więc w uchwale nr 112 podjęto cały szereg przedsięwzięć mających na celu poprawę sytuacji w tej dziedzinie. Chcemy zahamować regres w rozwoju zakładów usługowych drobnej wytwórczości, jak również odbudować utracony potencjał produkcyjny. Ma to bowiem istotne znaczenie dla wykonania planowanych zadań gospodarczych na lata 1983-1985.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Koreferat nt. udziału drobnej wytwórczości w zaspokajaniu potrzeb społecznych na artykuły i usługi z uwzględnieniem działalności firm polonijnych przedstawił poseł Alojzy Bryl (SD).</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Dwa zespoły poselskie wizytowały jednostki drobnej wytwórczości w Warszawie i Wrocławiu w lutym br.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Drobna wytwórczość zapoczątkowała wdrażanie reformy gospodarczej w 1981 r. w oparciu o uchwałę nr 112 RM. Jej moc miała charakter malejący po uchwaleniu w 1982 r. przez Sejm ustaw: o wykonywaniu i organizacji rzemiosła, prawa spółdzielczego oraz o zasadach prowadzenia działalności przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, a także w wyniku rozporządzeń RM. Przesłanki polityczne do podniesienia roli i znaczenia drobnej wytwórczości wynikają ze wspólnej polityki PZPR i SD.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Dzięki swojej elastyczności i operatywności, a także pomocy rządu drobna wytwórczość w globalnym ujęciu nie odnotowała regresu w swej działalności, mimo kryzysu. W 1981 r. uspołeczniona drobna wytwórczość utrzymała poziom produkcji z 1980 r., a w roku ub. odnotowała wzrost produkcji i usług o 3%. Na 1983 r. przewiduje się wzrost, wykonania zadań o 5%. Rzemiosło zamierza zwiększyć sprzedaż wyrobów i usług o 13,5% w stosunku do roku ub., liczbę zakładów o 16 tys., a zatrudnienie o 34 tys. (do stanu 524 tys. osób). Przedsiębiorstwa polonijno-zagraniczne zakładają wzrost produkcji i usług o 36% i zwiększenie zatrudnienia do 20 tys. osób w planowanych 550 firmach.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Udział wartości sprzedaży drobnej wytwórczości wynosi wg planu na 1983 r. 8,5% wartości sprzedaży ogółem w kraju. Jest to poziom bardzo niski, w państwach wysoko rozwiniętych na ogół sięga on kilkudziesięciu procent. Wynikają stąd wnioski co do polityki rozwoju drobnej wytwórczości na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Drobna wytwórczość uczestniczy w realizacji programów operacyjnych. Dotyczy to głównie zaopatrzenia w: podstawowe wyroby farmaceutyczne, sanitarne i sprzęt medyczny; artykuły odzieżowe i dziewiarskie dla dzieci i młodzieży do lat 15; obuwie i odzież ochronną; wyroby służące rolnictwu i gospodarce żywnościowej. Ma także swój udział w realizacji zadań budownictwa mieszkaniowego. W niektórych dziedzinach drobna wytwórczość jest głównym producentem artykułów rynkowych. Np. spółdzielności pracy daje powyżej 50% produkcji krajowej m.in. w zakresie sprzętu medycznego i laboratoryjnego, wyrobów kaletniczych i skórzanych, pasty do obuwia, wyrobów pamiątkarskich i zabawek. Cała drobna wytwórczość produkuje ponad 70% odzieży ochronnej i sprzętu ochrony osobistej objętych programem operacyjnym. W działalności rzemiosła szczególną rolę odgrywa rynkowa produkcja artykułów spożywczych, odzieżowych, chemicznych i elektromaszynowych.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Przedsiębiorstwa polonijno-zagraniczne wzbogacać będą rynek krajowy przez produkcję m.in. sprzętu medycznego, środków farmaceutycznych i higieny osobistej, kosmetyków i środków czystości, odżywek i konserw dla dzieci, narzędzi i części zamiennych. Przedsiębiorstwa te szybko dostosowują swój profil produkcyjny do aktualnych potrzeb rynku. W większości stanowią przykład dobrej organizacji pracy i dyscypliny wewnętrznej.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">W ostatnim roku zachodziły pozytywne tendencje w strukturze produkcji drobnej wytwórczości - wzrastał udział wyrobów nowych i zmodernizowanych. Podkreślali to szczególnie posłowie wizytujący woj. wrocławskie.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Do podstawowych przeszkód należą trudności zaopatrzeniowe. Zasada równego dostępu do materiałów i surowców zakładana w uchwale 112 stała się martwym przepisem. Drobna wytwórczość była zbyt słabym partnerem w walce o deficytowe surowce i materiały. Podobna była sytuacja na rynku dóbr zaopatrzeniowych, które są w wolnym obrocie. Rzemiosło dotkliwe odczuwa brak możliwości zaopatrzenia się w sieci detalicznej przy niedostatecznych dostawach rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Pogłębia się dekapitalizacja majątku trwałego drobnej wytwórczości. Nowe zasady ekonomiczno-finansowe nie pozwalają na ogół na gromadzenie odpowiednich środków na amortyzację i inwestycje. Zachodzi zatem potrzeba zwiększenia ulg w podatku dochodowym w celu przeznaczania zysku na cele rozwojowe.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Spada zatrudnienie i efekty produkcyjne w nakładztwie. Wynika to częściowo z sytuacji na rynku pracy. Np. w Warszawie zatrudnieni w tym systemie przechodzą do łatwiejszej, lepiej płatnej pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Należy dążyć do eliminowania nieprawidłowości w działaniu niektórych przedsiębiorstw polonijno-zagranicznych. Dotyczy to zwłaszcza spowodowania, by ich produkcja oparta była w większej części na surowcach i materiałach importowych, by nie zawyżano zysku, by przestrzegano działalność zgodnie z koncesją. Przypadki te nie mogą jednak rzutować na całokształt pozytywnej działalności przedsiębiorstw polonijno-zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Podstawowym problemem utrudniającym współpracę producenta surowców z odbiorcą jest zasada sprzedaży z partycypacją wsadu dewizowego na zakup części zamiennych i komponentów. Nagminność tego zjawiska może praktycznie sparaliżować działalność wytwórczą tych jednostek, które nie eksportują.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Drobna wytwórczość świadczy około 70% wszystkich usług bytowych dla ludności. Wizytacje potwierdziły niekorzystne zjawiska w usługach wskazane w materiałach resortu. Relatywnie odnotowuje się spadek wolumenu usług bytowych w ostatnich dwóch latach. W roku bież. ich wartość ma wzrosnąć, przy czym zatrudnienie w uspołecznionej drobnej wytwórczości ma pozostać na tym samym poziomie, a w rzemiośle wzrosnąć o 20 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Realizacja wzrostu usług w br. będzie bardzo trudna ze względu na: znaczne niedobory materiałów i części zamiennych; spadek zatrudnienia; ubytek bazy usługowej w wyniku likwidacji zakładów o złych warunkach do wykonywania usług oraz trudności w uzyskaniu nowych lokali i wysokiego czynszu za lokale, zwłaszcza spółdzielcze; brak ekonomicznej motywacji dla działalności usługowej (np. usługi spółdzielczości pracy dające zaledwie 5-10% zysku stają się tak drogie ula ludności, że spada popyt, np. w pralnictwie).</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Dla zahamowania niekorzystnej sytuacji w usługach, głównie w spółdzielczości pracy, niezbędne jest:</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">- wprowadzenie zachęt ekonomiczno-finansowych dla kontynuowania i podejmowania działalności usługowej, które nie opierałaby się wyłącznie na podnoszeniu cen za usługi. Dotyczy to głównie stosowania w większym zakresie ulg i zwolnień od podatku dochodowego, większego zróżnicowania stawek podatku od funduszu płac oraz obniżenia tej stawki w wielu usługach i nakładztwie, zwolnienia nowych zakładów usługowych od naliczania i odprowadzania podatku do funduszu płac na okres do 3 lat, wprowadzenia ulg i zwolnień dla działalności usługowej z odprowadzania podatku na FAZ pod warunkiem przeznaczenia tych kwot na rozwój usług, obniżenia opłat czynszu za lokale usługowo w budownictwie spółdzielczym oraz udzielania kredytu bankowego na korzystniejszych warunkach;</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">- znaczne ograniczenie liczby pracowników administracji spółdzielczej;</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">- utworzenie skutecznego systemu zaopatrzenia materiałowo-technicznego dla wszystkich sektorów drobnej wytwórczości, zapewnienia równoprawnego dostępu do materiałów i surowców oraz maszyn i urządzeń, a także ich dzielenie proporcjonalnie do udziału w realizacji zadań gospodarczych; przywrócenie produkcji niektórych urządzeń, np. maszyny do szycia „Łucznik LZ-3”;</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">- zwiększenie przydziałów środków transportu;</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">- stworzenie spółdzielniom typowo usługowym, nie mającym odpisów dewizowych, możliwości przydziału dewiz na import niezbędnego wyposażenia i części zamiennych;</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">- wytypowanie przez urzędy wojewódzkie placówek handlu detalicznego do zaopatrywania rzemiosła w niezbędne materiały i surowce dostępne w obrocie rynkowym (np. dla usług krawieckich, szewskich, RTV i innych) lub powierzenie tej roli organizacjom rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Bardzo ważne dla rzemiosła jest ustabilizowanie polityki podatkowej i uczynienie z niej instrumentu nadającego rozwojowi rzemiosła pożądane społecznie kierunki. Pożądane byłoby obecnie zwolnienie od podatku dochodowego rzemiosł naprawczych m.in. stewców, krawców, tapicerów, a na wsi - kowali i młynarzy. Warto także rozważyć udostępnienie rzemiosłu na cele usługowe, chociażby na czas określony, niewykorzystywanych lokali handlowych.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Zachodzi potrzeba udoskonalenia systemu szkolenia kadr dla usług. W szczególności należy dostosować programy szkół zawodowych do potrzeb i specyfiki usług.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Z wglądu do działalności drobnej wytwórczości wynika, że jej jednostki efektywnie uczestniczą w rozwiązywaniu spraw zaopatrzenia rynku i podaży usług, a także w eksporcie i kooperacji. Rzecz w tym, by w najbliższych latach nastąpił jej rozwój. Niezbędny jest rozwój wszystkich sektorów drobnej wytwórczości oraz przyspieszone reaktywowanie państwowego przemysłu terenowego. Wskazane jest tworzenie nowych instytucji poszerzających zakres usług na rzecz drobnej wytwórczości w zakresie finansowo-kredytowym, handlu zagranicznego, wdrażania postępu technicznego i organizacyjnego. Wsparcia wymaga także inicjatywa organizowania Międzynarodowych Targów Drobnej Wytwórczości w Poznaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Ważną rolę do spełnienia będą miały kolejne uregulowania prawne, w tym pożądana ustawa o drobnej wytwórczości, które powinny stworzyć stabilne warunki działania jej podmiotów. Potrzebę stabilności warunków podkreślano we wszystkich rozmowach w czasie wizytacji poselskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJanJerzyBojarski">W tworzącym się nowym modelu gospodarki działalność drobnej wytwórczości potwierdza słuszność dokonywanych zmian. Drobna wytwórczość oparła się trendem spadkowym mimo istniejących ograniczeń surowcowych i technicznych. Wykazała tym samym słuszność zlikwidowania nakazowego systemu zarządzania. Nie potwierdziły się także obawy co do niewłaściwego wykorzystania samodzielności przez zakłady drobnej wytwórczości. Incydentalnie oczywiście istnieją zawyżenia cen itp., ale takie wypadki występują także poza drobną wytwórczością i nie można ich generalizować. Bilans lat 1981–1982 działalności drobnej wytwórczości wykazał, iż pracowała ona dobrze i z pożytkiem dla społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełJanJerzyBojarski">Działalność drobnej wytwórczości była niezadawalająca tylko w jednej dziedzinie - w dziale usług świadczonych przez jednostki uspołecznione. W rzemiośle indywidualnym nastąpił wzrost świadczonych usług, natomiast tutaj znaczne obniżenie. Spółdzielczość Pracy, która jest głównym dysponentem usług świadczonych przez jednostki uspołecznione miała w pierwszym półroczu 1982 r. 30%-owy spadek ilości świadczonych usług. Jest to przede wszystkim skutek odpływu kadry pracowniczej i wadliwie działających mechanizmów ekonomicznych. Konieczne jest szukanie rozwiązań pozwalających na rozwój usług przez wszystkie sektory, tym bardziej, że nastąpił znaczny wzrost zaopatrzenia na usługi, takie jak reperacją sprzętu, odzieży i obuwia. Inne usługi jak np. usługi pralnicze, mimo zadowalania się jedynie małym zyskiem stają się zbyt drogie dla społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełJanJerzyBojarski">Spółdzielczość pracy nie może dopuścić do dalszego regresu. Należy stworzyć odpowiedni system motywacyjny. Zarządzenia 166 i 167 Ministra Finansów służą temu celowi stwarzając ulgi i zwolnienia od podatków obrotowego i dochodowego. Stwarzane preferencje nie są jednak zbyt wysokie.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełJanJerzyBojarski">Chciałbym teraz wyszczególnić kilka wniosków wypływających z mego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełJanJerzyBojarski">1. Ponieważ zwiększono składki na ZUS do 43% należy zwolnić zakłady pracownicze od podatku od płac, co pozwoli utrzymać ceny usług na dotychczasowym poziomie. Jeśli nie da się tego zrobić, należałoby chociaż nowo otworzone zakłady rzemieślnicze zwolnić na 3 lata od tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PosełJanJerzyBojarski">2. Należy zwolnić zakłady usługowe od naliczania opłat na Fundusz Aktywizacji Zawodowej i przeznaczyć te środki na rozwój usług.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PosełJanJerzyBojarski">3. Należy zmniejszyć oprocentowanie kredytów obrotowych udzielanych przez banki z 9 na 4%.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PosełJanJerzyBojarski">4. Celowe jest obniżenie o połowę czynszów za wynajmowanie lokali usługowych w budynkach spółdzielczych. Spółdzielnie powinny w tym celu otrzymywać rekompensaty z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PosełJanJerzyBojarski">Wstrzymywanie tendencji regresowej w usługach oraz rozbudowa bazy wymagają też innych środków, takich jak skuteczny system zaopatrzenia materiałowo-technicznego, umożliwienie zakupu dewiz na niezbędny import, dostosowanie programów szkolnictwa zawodowego do potrzeb rzemiosła oraz zachęt dla zakładów usługowych szkolących uczniów. Konieczne jest podjęcie przez resort działań w tym kierunku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełTadeuszKałasa">Brałem udział w wizytacji poselskiej odbywającej się na terenie województwa warszawskiego. Odwiedziliśmy zakłady usługowe należące do spółdzielczości pracy, rzemieślników indywidualnych i firm polonijnych. Chciałbym z tego miejsca skierować pytanie do ob. ministra, pytanie z którym bardzo często spotykaliśmy się w czasie naszych wizyt. dlaczego Komisja Planowania przydziela surowce, których nie ma? Jak to jest możliwe, że rzemieślnik utrzymuje przydział od Komisji Planowania i następnie nie może tego przydziału zrealizować? Widać dysponujemy odpowiednią pulą materiałów, które gdzieś niżej giną. Gdzie należy szukać winnych?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełTadeuszKałasa">Zwracano nam uwagę na brak stabilności w opodatkowaniu. W końcu lutego br. zakłady spółdzielcze i rzemieślnicze nie wiedzą jeszcze jak będą opodatkowane. Zarówno system, jak i formy opodatkowania powinny być znane wcześniej, co podkreślałem w swym wystąpieniu na posiedzeniu Sejmu w grudniu ub.r. Są głosy, że w decyzjach podatkowych jesteśmy o co najmniej 3 miesiące. Spodziewają się teraz wszyscy, w związku z planowaną ustawą o podatku obrotowym i dochodowym, progresji podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełTadeuszKałasa">Stąd zauważamy już w tej chwili wstrzymanie działalności inwestycyjnej w rzemiośle oraz bardzo ostrożne planowanie wzrostu czy nawet utrzymania dotychczasowego poziomu świadczonych usług. Ministerstwo Finansów podchodzi, jak mogłem zauważyć w czasie rozmów z przedstawicielami tego resortu z dużym zrozumieniem do tych spraw, ale wszystkie działania są podejmowane zbyt późno.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełTadeuszKałasa">W informacji NIK ze stycznia br na str. 8 możemy przeczytać, że brak możliwości odtwarzania trwałego wyposażenia zakładów usługowych powinien być wzięty pod uwagę przy tworzeniu systemu podatkowego. Stąd system finansowy dla rzemiosła i usług powinien być odrębny, bardziej stabilny i zawierający wiele specjalnych, stymulujących ulg w opodatkowaniu. Wnioskuję, aby stwierdzenia cytowanej przeze mnie informacji NIK zostały wzięte pod uwagę przy uchwalaniu opinii i dezyderatów dla rządu.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełTadeuszKałasa">W czasie naszej wizyty wskazywano na istniejące rezerwy produkcyjne, które nie są wykorzystanie z powodu braków zaopatrzeniowych. Rzemieślnicy nawiązywali do mitów o olbrzymich zarobkach w rzemiośle, rozsiewanych przez środki masowego przekazu. Jak wynika z informacji, którą przeczytałem w zeszłym tygodniu w „Życiu Warszawy” zaledwie w kilku procentach zakładów rzemieślniczych stwierdzono nieprawidłowości podatkowe. Nie można tego uogólniać i rozciągać na całe rzemiosło. Jeśli istnieją nieprawidłowości w działalności poszczególnych osób, to powinny zająć się nimi organy ścigania i kontroli finansowej. Pamiętajmy, że do rzemiosła włączeni byli ludzie, którzy przychodzili tam z przemysłu i z administracji w bardzo różny sposób. Stąd brak tradycji w działalności wielu zakładów rzemieślniczych.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PosełTadeuszKałasa">Zwiedziliśmy w Warszawie zakład rzemieślniczy zajmujący się szlifowaniem szkła optycznego. Prowadzony on jest przez młodego człowieka, który niedawno dopiero przyszedł do rzemiosła. Zakład ten ma unikalny profil produkcyjny, jest bardzo dobrze zorganizowany, rzemieślnik szkoli uczniów wysyłając ich nawet na praktyki zagraniczne, gdyż zajmuje się także naprawą sprzętu firm zagranicznych. Nie umiałem temu człowiekowi odpowiedzieć na jego pytanie jaka będzie przyszłość rzemiosła w Polsce. Mogłem tylko powtórzyć to, co mówi rząd i co jest zawarte w jego oficjalnych deklaracjach, ale człowieka nie zdołałem przekonać.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PosełTadeuszKałasa">Popieram w całej rozciągłości tezy zawarte w wystąpieniach posłów J.J. Bojarskiego i A. Bryla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJadwigaBiernat">Z całego szeregu problemów, którymi się dzisiaj zajmujemy chciałabym poruszyć dwie dość istotne sprawy. Większość z nas pamięta walkę jaką toczyliśmy o uratowanie przemysłu terenowego. Dziś widoczny jest wysiłek władz wojewódzkich i resortowych w tym kierunku. Daleko jeszcze do sukcesów, a już słyszymy głosy, że przemysłowi terenowemu potrzebna jest własna organizacja na szczeblu centralnym, która reprezentowałaby go w kontaktach z przedstawicielami rządu i mogła np. pomóc przemysłowi terenowemu w uzyskaniu surowców z centrali, ale jest tylko jedna strona medalu. Drugą stroną jest tutaj reforma gospodarcza. Nie wiem, czy budowanie i tęsknota do struktur podobnych do dawnych i skompromitowanych, jest słuszna. Terenowe przedsiębiorstwa państwowe mają szanse być bardziej elastyczne w profilu produkcyjnym i produkować atrakcyjne produkty, których wielki przemysł wytwarzać nie jest w stanie. Chęć powrotu do struktur, które „układały nas w szufladach” byłaby bardzo szkodliwa. Trudności, o których mówią nasze materiały, wystąpienie ministra i koreferaty trzeba rozwiązywać systemowo, ale nie wiem czy są nam potrzebne organizacje „czapki” na szczeblu centralnym. Chciałabym zapytać ministra M. Nurowskiego jaki jest stosunek resortu do tych zamierzeń.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełJadwigaBiernat">Drugim problemem, który chciałabym poruszyć jest szkolenie rzemieślników. Mówi się o tym, że trzeba rozszerzyć szkolnictwa w tej dziedzinie na poziomy średni i wyższy. Nie możemy jednak po drodze zgubić poziomu wsi i gmin. Musimy mieć świadomość, że ludzie z wyższym i średnim wykształceniem nie będą chętnie wracać na wieś by organizować tam usługi. Powinien istnieć program w zakresie szkolenia chłopów-rzemieślników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełJanMełgieś">Zaopatrzenie w materiały produkowane przez rzemiosło dla wsi jest bardzo ważnym problemem. Produkcja rzemieślnicza trafia na wieś jako drobny sprzęt potrzebny do produkcji rolnej. Jednocześnie bardzo trudno znaleźć na wsi wykonawców drobnych usług tak niezbędnych jak naprawy sprzętu itp. członkowie Komisji powinni zająć się sprawą ilości zakładów usługowych, działających na wsi, gdyż sami chłopi nie są w stanie tego rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełJanMełgieś">Jednym ze sposobów rozwiązania tego problemu jest szkolenie samych chłopów. Prosiłbym także NIK o zainteresowanie się działalnością rzemiosła na wsi.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełJanMełgieś">Mam też pytanie do pana ministra M. Nurowskiego jak przedstawia się dystrybucja materiałów i różnice w tej dziedzinie między miastem a wsią. Rozmawiałem u siebie w województwie i powiedziano mi, że jest ono bardzo zróżnicowane na niekorzyść wsi. Np. jeśli chodzi o obuwie gumowe, to wieś otrzymuje obuwie importowane, droższe od krajowego. Nie mówiąc już o tym, że kupienie go jest rzeczą niezmiernie trudną. Rzemiosło może rozwiązać wiele podobnych problemów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełCzesławSłowek">Brałem udział w wizytacjach prowadzonych na terenie woj. wrocławskiego. Drobna wytwórczość osiągnęła tutaj wysoką dynamikę sprzedaży w roku ubiegłym. Potwierdza to opinie, że drobna wytwórczość szybciej przystosowuje się do zmian w sytuacji gospodarczej. Mimo tego wzrostu ogólny udział sprzedaży wyrobów drobnej wytwórczości jest stosunkowo niski, a można spodziewać się regresu produkcji.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełCzesławSłowek">Stan techniczny wielu zakładów drobnej wytwórczości pozostawia wiele do życzenia. Zlokalizowane są one w starych budynkach, dysponują wyeksploatowanym parkiem maszynowym, a możliwości modernizacji są niewielkie z braku środków inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełCzesławSłowek">Doraźne działania jakie podejmujemy dla pobudzenia rozwoju drobnej wytwórczości nie dają oczekiwanych rezultatów. Trzeba wyprowadzać spójne mechanizmy, których efekty byłyby odczuwalne zarówno obecnie, jak i w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełCzesławSłowek">Jedną z barier rozwoju zakładów drobnej wytwórczości są trudności z wypracowaniem wysokiej akumulacji pozwalającej na reprodukcję środków trwałych.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełCzesławSłowek">Wizytowaliśmy spółdzielnię produkującą meble w Twardogórze. Dysponuje ona stosunkowo dobrą kadrą, ale stare pomieszczenia, jakie jej przydzielono, nie odpowiadają potrzebom tej spółdzielni. Program rozwoju produkcji przewiduje, że w okresie najbliższych 2 lat powinna ona wzrosnąć o 50%. Aby osiągnąć ten cel niezbędne jest podjęcie nowych inwestycji, na które brak środków własnych, istnieją również trudności w otrzymaniu niskoprocentowych kredytów.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełCzesławSłowek">We Wrocławiu wizytowaliśmy spółdzielnię CZSP wykonującą usługi pralnicze. Przejęła ona zakład podlegający poprzednio gospodarce komunalnej. Pralnia ta ma wyeksploatowany sprzęt, a spółdzielnia nie otrzymała środków na modernizację zakładu, nie jest również w stanie wypracować większych zysków w okresie najbliższych lat. Zamknięcie tej pralni, pozbawi miejscową ludność niezbędnych usług pralniczych.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PosełCzesławSłowek">Popieram wnioski jakie zawarte są w koreferacie i chciałbym szczególnie zwrócić uwagę na potrzebę wprowadzenia ulg podatkowych dla usług naprawczych i bytowych.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PosełCzesławSłowek">Należałoby centralizować środki odprowadzane na FAZ i przydzielać je poszczególnym spółdzielniom na modernizację zakładów. Konieczne jest także zapewnienie uzyskiwania przez spółdzielnię długoterminowych i nisko oprocentowanych kredytów na inwestycje. Spółdzielnie, które nie wykonują produkcji na eksport powinny otrzymywać przynajmniej minimalne środki dewizowe na zakup niezbędnych materiałów i części.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#PosełCzesławSłowek">Popieram wnioski o szczególne potraktowanie tych spółdzielni, które oparte są o system pracy nakładczej, konieczne jest przydzielenie dla nich niezbędnych środków transportu.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#PosełCzesławSłowek">Polityka podatkowa i ekonomiczna wobec spółdzielni rzemieślniczych musi być stabilna i konsekwentna. Nie można stosować obciążenia podatkiem wstecz zakładów rzemieślniczych. Zdrowa część rzemiosła musi być doceniona i trzeba otoczyć ją szczególną opieką. Rozważenia wymagają wnioski koreferenta postulujące stosowanie ulg podatkowych. Niesłuszne jest odejście od zwolnień podatkowych w przypadku usług naprawczych.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#PosełCzesławSłowek">Niedostateczne zaopatrzenie materiałowo-surowcowe jest jedną z największych barier hamujących rozwój zakładów usługowych i wzrost produkcji drobnej wytwórczości. Zasada równego dostępu do materiałów niedzielonych centralnie nie funkcjonuje w obecnym systemie gospodarczym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Wśród firm polonijnych mamy takie, które z pożytkiem dla naszej gospodarki wykonują swoją działalność, ale są i takie, które wykorzystując naszą trudną sytuację, gonią tylko za zyskiem nie zawsze osiąganym w sposób uczciwy. Na ten temat wiele się mówi i piszę, podam chociażby ostatni przykład z „Rzeczypospolitej”, gdzie piszę się, że spółdzielnia w Częstochowie zakupiła 268 metrów tkanin teksasowych z naszych zakładów uspołecznionych i zleciła spółdzielczości uszycie z tego teksasu spodni. Firma polonijna przypięła tylko do nich metki i osiągnęła poważne zyski. Przy wydawaniu zezwoleń na działalność firm polonijnych należałoby określać jaki procent w ich produkcji mogą stanowić surowce i materiały pochodzenia krajowego. Powinno się zabronić firmom polonijnym zlecanie wykonywania produkcji przez przedsiębiorstwa uspołecznione i spółdzielcze oraz zobligować je do szerszego podejmowania działalności usługowej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Zaniepokojenie budzi odnotowywany regres w rozwoju drobnej wytwórczości. Konieczna jest stabilizacja polityki państwa wobec drobnej wytwórczości i rzemiosła. Należy wypracować takie mechanizmy, które pobudzałyby otwieranie nowych punktów usługowych i rozwój produkcji drobnego rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PosełEugeniuszCzuliński">W 1982 r. odnotowano 30–40% regres w wykonywaniu usług bytowych. Należy dokładnie zbadać kto ustępuje z rzemiosła, jaka działalność usługowa zanika. Usługi bytowe powinny być szczególnie preferowane w polityce finansowej i podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Otrzymałem ostatnio pismo ze spółdzielni „Szkło” w woj. gdańskim, która sygnalizuje, że grozi jej likwidacja lub poważne ograniczenie produkcji z powodu braku dostaw podstawowych surowców.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PosełEugeniuszCzuliński">W materiałach Najwyższej Iżby Kontroli podtrzymuje się od dawna wysuwane wnioski w sprawie opracowania stabilnej polityki w stosunku do rzemiosła i drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Szczególną uwagę poświęcić należy sprawom zaopatrzenia drobnej wytwórczości w podstawowe surowce i materiały, ustalenia prawidłowych zasad podziału tych surowców w stosunku do podejmowanych zadań, uznanie drobnej wytwórczości jako pełnoprawnego kontrahenta w rozdziale podstawowych środków produkcji.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#PosełEugeniuszCzuliński">Należałoby zastosować ulgi podatkowe w stosunku do rzemiosła podejmującego najpotrzebniejsze usługi naprawcze oraz w stosunku do tych zakładów, które produkują na eksport i do rzemiosł zanikających. Małe, niewykorzystane lokale należy przeznaczać na punkty sprzedaży produkcji drobnej wytwórczości i rzemiosła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#DyrektorSpółdzielczegoInstytutuBadawczegoFranciszekMleczko">Podzielam przekonanie o potrzebie działań na rzecz stabilności drobnej wytwórczości. Celowe wydają się również poszukiwania mające na celu zastępowanie wkładu dewizowego przy pomocy zmian w technologii produkcji. Należałoby premiować różnymi ulgami, np. zwalnianiem z FAZ na potrzeby rozwoju i inwestycji tych, którzy w udany sposób wprowadzają zmiany technologiczne, niwelujące wkład dewizowy.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#DyrektorSpółdzielczegoInstytutuBadawczegoFranciszekMleczko">Na zlecenie CZSP przeprowadzaliśmy badania dotyczące działań na rzecz gospodarstwa domowego i usług. W sytuacji, kiedy prawie wszystkiego brak, chodzi o określenie - brak jakich wyrobów i usług odczuwa się szczególnie. Przytoczę przykład produkcji meblarskiej. Okazuje się, że w warunkach kryzysu następują dość znaczne zmiany w sposobie meblowania mieszkań w kierunku rozkładania tego procesu na dłuższy okres. Coraz większa jest też liczba młodych małżeństw, które dziedziczą meble. Rośnie zapotrzebowanie na uzupełnianie mebli. Badania wykazały, że popyt na komplety mebli występuje głównie wśród ludzi otrzymujących mieszkania w nowym budownictwie oraz w środowisku wiejskim. W wystroju mieszkań - ku naszemu zaskoczeniu - najbardziej poszukiwane są zasłony i dywany. Część ankietowanych wołała np. dywany niż pościel.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#DyrektorSpółdzielczegoInstytutuBadawczegoFranciszekMleczko">Potrzebny byłby taki program działań drobnej wytwórczości i usług, który uwzględniałby zainteresowanie rodzin.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#DyrektorSpółdzielczegoInstytutuBadawczegoFranciszekMleczko">Powinniśmy bardziej popularyzować sprawy struktury drobnej wytwórczości i kierunków zapotrzebowań.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#DyrektorSpółdzielczegoInstytutuBadawczegoFranciszekMleczko">W środowisku wiejskim lansowane jest łączenie punktów usługowych. Szczególnie duże jest zagrożenie dla usług szewskich: mieszkańcom wsi mniej opłaca się jechać dwukrotnie do miasta w sprawie naprawy butów niż kupić nowe… byleby, tylko były.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełDanutaSerafin">Pragnę nawiązać do propozycji posła A. Bryla, by niewykorzystywane lokale handlowe przydzielać dla rzemiosła i usług. Powstaje jednak pytanie - komu je odbierać? „Społem” poszerza obecnie swą działalność na artykuły nieżywnościowe. Wojewódzkie przedsiębiorstwa handlu wewnętrznego również starają się zdobywać dla swych sklepów co tylko się da. A kto przyjmie ludzi z unieruchomionych sklepów? I tak są trudności z przesuwaniem pracowników ze sklepów spożywczych do sklepów z artykułami przemysłowymi lub odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełDanutaSerafin">Handlowcy liczą na to, że będzie przybywało masy towarowej. Jeżeli to nastąpi, to co będzie z rzemieślnikami, którzy otrzymają lokale po sklepach?</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełDanutaSerafin">Pragnę jaszcze poruszyć sprawę jakości - na przykładzie rajstop. Przemysł produkuje ich bardzo mało, jakość jest zła. Koszt repasacji jest jednak obecnie wielokrotnie większy niż dawniej. Tym bardziej więc na czasie jest, by przedłużać żywotność towarów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełAlojzyBryl">Jak wygląda praktyka wdrażania decyzji Komitetu Gospodarczego RM w sprawie usług bytowych dla ludności? W czasie wizytacji w Warszawie stwierdziliśmy, że na mocy tej decyzji dzielono surowce… na papierze. Uchwała obowiązuje również w br. Czym to wszystko tłumaczyć? Czy nie zdążono zrealizować zamierzeń, czy też zabrakło surowca? Przy kolejnym spotkaniu z przedstawicielami drobnej wytwórczości zobowiązany jestem do udzielenia odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełOlgaRewińska">Posłowie dysponują bardzo skromnym materiałem o działalności firm polonijnych. Nie wiemy, czy wszystkie te firmy podjęły produkcję, szczególnie rynkową? Działa pełnomocnik rządu ds. tych przedsiębiorstw i „Interpolcom”: w jakim stosunku do siebie pozostają? Jaką rolę pełni „Interpolcom” w stosunku do przedsiębiorstw? Jak przedstawia się przyspieszanie rozwoju państwowego przemysłu terenowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławPawłowski">Drobna wytwórczość - nie negując jej osiągnięć gospodarczych - w coraz niniejszym stopniu zaspokaja społeczne zapotrzebowanie na artykuły rynkowe i usługi dla ludności. Zmniejsza się udział przemysłu drobnego w sprzedaży wyrobów i usług przemysłu krajowego ogółem. Udział ten w 1981 r. (w wartości) wynosił ok. 14%, a w 1982 r. tylko 8,5%. Rynek otrzymał więc w ub.r. (a kto wie czy i nie w br.) mniej towarów i usług aniżeli w 1981 r. Daje więc o sobie znać niepokojące zjawisko: drobna wytwórczość nie jest - mimo reformy gospodarczej - ustawiona prorynkowo. Wysoce niekorzystnie kształtuje się sytuacja w obszarze usług bytowych dla ludności, eksporcie i zatrudnieniu (zwłaszcza chałupników).</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławPawłowski">Najwięcej niepokoju wywołuje powszechny i nadmierny wzrost tzw. wolnych cen towarów i usług. Nad procesem cenotwórczym nie ustanowiono właściwej kontroli. Dotyczy to nie tylko cen umownych, ale i regulowanych. Dlatego też ceny są właściwie jedynym narzędziem wykorzystywanym dla poprawy rentowności, brak natomiast innych przedsięwzięć na rzecz poprawy rentowności. Ustalane ceny często znacznie wyższe od uzasadnionych, sankcjonują skutki braku gospodarności, marnotrawstwo materiałów i przerosty zatrudnienia. Dzieje się tak dlatego, że w warunkach wysokiego niedoboru bez mała wszelkich towarów, o wiele łatwiej jest podnosić ceny, aniżeli obniżać koszty i zwiększać produkcję. Sprzyja temu również samodzielność ustalania cen granicząca często z samowolą.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławPawłowski">W tych warunkach wielu wytwórców produkuje drogo, mało i źle. Mam tu wyrób Spółdzielni Inwalidów w Wołominie w woj. zamojskim, tzw. filcowe kapce - cena 620 zł. Kupując te kapce nikt w WPHW Zamość ich nie oglądał. W styczniu br. trafiła do Zamościa partia 930 par. Wydział Handlu Urzędu Wojewódzkiego postanowił uznać kapce jako obuwie zimowe, a więc objęto je sprzedażą talonową. Nikt w Zamościu nie chce dać się nabrać i kupić kapce na talony. Nie jest to odosobniony przypadek. Wprowadzenie talonowej sprzedaży obuwia spowodowało, że producenci, aby rozliczyć się naprodukowali bubli, które leżą w magazynach handlowych: w chwili obecnej leży w hurcie 13,1 mln par obuwia. Zapasy trudno zbywalne rosną, rośnie też zdenerwowanie klientów, którzy mają zrealizować talony do 31 marca br.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławPawłowski">Na poziom kosztów w produkcji i usługach niemały wpływ wywierał często fakt bezzasadnego podwyższania wynagrodzeń pracowników oraz członków zarządów spółdzielni, nie mających pokrycia we wzroście wartości sprzedaży wyrobów i usług oraz wydajności pracy. W 51 spółdzielniach pracy zrzeszonych w Krajowym Związku Spółdzielni Sprzętu Medycznego i Laboratoryjnego, zatrudniających łącznie 11 tys. pracowników, przeciętne wynagrodzenie (bez rekompensaty) wzrosło z 7515 zł w 1981 r. do 10710 zł w 1982 r., to jest o 42,5%, podczas gdy sprzedaż wyrobów i usług ogółem w cenach porównywalnych zwiększyła się w tym okresie o 1,4%, a wydajność pracy o 5,2%. W szeregu spółdzielni dynamika wzrostu przeciętnych wynagrodzeń (bez rekompensaty) była znacznie wyższa. Np. w Spółdzielni Pracy „Unia” w Warszawie wynagrodzenia te wzrosły z 7169 zł do 13282 zł, to jest o 85,3%, przy czym w grudniu ub.r. po uwzględnieniu wypłaconych premii wynosiły 27871 zł. Tymczasem wydajność pracy wzrosła tylko o 4,2%, a wartość sprzedaży wyrobów i usług o 9,6%.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławPawłowski">W Specjalistycznej Spółdzielni Urządzeń Teatralnych w Warszawie przeciętne wynagrodzenie wzrosło z 9900 do 16494 zł, to jest o 66%, podczas gdy wartość sprzedaży wyrobów i usług o 5% a wydajność pracy o 6,4%. Wysoki poziom płac stwierdziliśmy w trzech dalszych spółdzielniach, przy czym w jednej z nich szewc musi wykonać miesięcznie 40 par obuwia, aby osiągnąć wynagrodzenie rzędu tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławPawłowski">Jeszcze szybciej rosły płace członków zarządów spółdzielni, a zwłaszcza prezesów. Np. przeciętne miesięczne wynagrodzenie (bez rekompensaty) prezesa wzrosło z 15760 zł w 1981 r. do 32182 zł, to jest o 104%. Ponadto otrzymał on w ub.r. 42 tys. zł z tytułu podziału czystej nadwyżki za 1981 r.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławPawłowski">Badanie NIK wykazując, że w ostatnich 2 latach nastąpił znaczny spadek działalności produkcyjnej prowadzonej systemem nakładczym w jednostkach drobnej wytwórczości. Np. stan zatrudnienia chałupników zmalał w 1981 r. o 8300 osób, a w ub.r. wystąpił dalszy spadek. Zostało to spowodowane głównie obniżeniem poziomu lub zamrożeniem stawek płac i przejściem chałupników do lepiej płatnej pracy w rzemiośle oraz na wcześniejsze emerytury. Na obniżenie poziomu płac miało wpływ niedostateczne zaopatrzenie w materiały i surowce oraz zrywanie przez przedsiębiorstwa przemysłu kluczowego umów kooperacyjnych na dostawy wyrobów produkowanych przez nakładców. Zamrożenie stawek płac zostało spowodowane obowiązkiem świadczenia na PFAZ z tytułu przyrostu płac chałupników. Nie zostały ponadto zrealizowane postulaty o rozszerzenie zakresu ubezpieczeń społecznych i opieki socjalnej dla niektórych grup chałupników, co przy małej atrakcyjności pracy miało istotne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławPawłowski">Nie negując słuszności rozwoju działalności firm polonijnych należy zwrócić uwagę na wiele luk prawnych i fiskalnych umożliwiających osiąganie wysokich zysków przy - z reguły - niewielkim nakładzie sił i środków. Niepokoić np. może zjawisko wykupywania przez te firmy prywatnych warsztatów rzemieślniczych. Państwo właściwie traci dwóch podatników. Bywa, że i małe zakłady uspołecznione spotyka identyczny los. Argumenty, jakimi posługują się firmy polonijno-zagraniczne w zdobywaniu obiektów produkcyjnych, surowców i kadr muszą być ważkie, skoro przyciągają wielu wysokiej klasy specjalistów zatrudnionych do niedawna w administracji terenowej i jednostkach gospodarki uspołecznionej. Dobrze się stało, że sprawom tym poświęca się obecnie tyle uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">Obciąłbym odpowiedzieć na pytania posłów T. Kałasy, A. Bryla, dotyczące zaopatrzenia surowcowo-materiałowego drobnej wytwórczości. Jest to jedna z barier rozwojowych naszego przemysłu. Należy ją rozpatrywać odmiennie dla 1982 r. oraz odmiennie dla lat 1983–85, na tle wdrażania reformy gospodarczej i jednoczesnej konieczności ustalenia rozdzielnika w obszarze zaopatrzenia. W 1982 r. Rada Ministrów ustaliła zasady rozdzielania i bilansowania podstawowych artykułów na ten rok. Drobna wytwórczość uczestniczy tutaj w 25 pozycjach. Z tych 25 pozycji w 1982 r. nie zostały zrealizowane w całości 4 - blachy cynkowe, poliestyren, płyty wiórowe i cement. Uprawnionymi do rozdziału tych artykułów były centrale rzemiosła i Ministerstwo Gospodarki Materiałowej.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">W uchwalonym przez rząd projekcie planu na 1983 r. zaopatrzenie odbywać się będzie w dwóch obszarach:</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">1. pierwszy obszar zaopatrzenia obejmujący programy operacyjne, obronność i bezpieczeństwo kraju, zamówienia rządowe, jednostki gospodarcze zatrudniające pracowników niepełnosprawnych 2. drugi program zaopatrzenia obejmujący paliwa i energie, artykuły centralnie rozdzielane, budownictwo mieszkaniowe wraz z infrastrukturą, produkcję nawozów sztucznych i środków ochrony roślin, eksport.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">Minister gospodarki materiałowej w drodze rozporządzenia ustalił zasady rozdziału tych materiałów w tym także dla drobnej wytwórczości. Podstawowymi organami tego rozdziału będą wojewódzkie zespoły gospodarki materiałowej, jako że drobna wytwórczość należy przede wszystkim do przemysłu terenowego. Przy centralach zaopatrzenia powołano 16 zespołów dla kontroli realizacji zasad jej zaopatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">Jeśli chodzi o trudności zaopatrzeniowe spółdzielni, o której mówił poseł T. Kałasa to niestety nie zdołałem się dowiedzieć o jaką jednostkę chodzi. W latach 1982–1983 podejmowano wielokrotnie interwencje w sprawie braku realizacji przyznanych dostaw. Jeżeli zdołamy ustalić o jaką spółdzielnię chodzi, to wrócimy do tej sprawy. Rząd będzie dokładał starań w celu realizacji obiecanych drobnej wytwórczości dostaw surowca. W planie społeczno-gospodarczym priorytet otrzymała poprawa zaopatrzenia ludności w towary i usługi. Udział drobnej wytwórczości w realizacji tego planu odgrywał więc będzie coraz większą rolę. Stąd rząd myśli o dalszych preferencjach dla tej działalności, odnośne dokumenty są już przygotowywane i zostaną przekazane do Sejmu. Udział produkcji drobnej wytwórczości wynosi w tej chwili 7% w zaopatrzeniu rynku i 8,5% w ogólnej produkcji. Będzie on wzrastał, do czego przyczynią się także zmiany strukturalne naszej gospodarki. Tempo rozwoju drobnej wytwórczości jest planowane na poziomie znacznie wyższym niż reszty gospodarki (30% drobna wytwórczość, w tym 70% rzemiosło, całość gospodarki 15% rocznie).</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">Jeśli chodzi o podnoszone przez posłów problemy niedostatków środków transportu dla drobnej wytwórczości to ostateczne dane zostaną opracowane na podstawie planów produkcyjnych przemysłu motoryzacyjnego i wtedy ich rozdziałem zajmie się minister komunikacji.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">Rząd rozważa w tej chwili możliwość udostępnienia zakupu dewiz przez jednostki nie posiadające rachunków dewizowych, o ile sytuacja finansowa państwa na to pozwoli.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">Istotną kwestią jest oszczędność surowców i materiałów. Będą istniały preferencje dla jednostek o najmniejszym zużyciu paliw i surowców, wykorzystujących surowce lokalne oraz surowce wtórne. Wydaje się, że drobna wytwórczość może wiele na tym skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">Ważnym problemem jest samodzielność jednostek organizacyjnych drobnej wytwórczości, a tym samym dokładne umiejscowienie systemu jednostek bezpośrednio produkcyjnych, jednostek nadzorczych i kontrolujących, wojewodów i ministerstw.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">O ile wszystkie te czynniki nie zostaną wzięte pod uwagę, to w latach 1983–85 zakładamy wzrost nie osiągnie takich wskaźników jak się planuje.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">W zakresie ulg podatkowych rząd dopuści do rozpatrywania indywidualnych podań o tego rodzaju ulgi. Już w tej chwili przedłożono ok. 600 takich podań. Wydaje się jednak, że generalne zniesienie odpisów finansowych na fundusz aktywizacji zawodowej pozbawiłoby ten fundusz koniecznych środków.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">System nakładczy przeżywa w tej chwili kryzys i konieczne jest przyznanie mu preferencji i ulg. Jednym ze sposobów mogłoby być tutaj powiązanie chałupnictwa z 8 tysięczną rzeszą osób pozostających na zasiłkach wychowawczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Do kwestii finansowych będziemy musieli powrócić przy omawianiu bilansu płatniczego na lata 1983–85. Na razie chciałbym udzielić tylko pewnych informacji i wyjaśnień dotyczących podatków i ulg od podatków w stosunku do drobnej wytwórczości. Nie ma w tej chwili dokładnych danych na temat tych ulg, jakie one przynoszą rezultaty i jaki pozostaje zysk oraz w jaki sposób zysk ten jest dzielony.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Jeśli chodzi o 1980 r. to drobna wytwórczość (CZSP, Spółdzielczość inwalidzka, CZRZ oraz przemysł terenowy w pionie MHWiU) uzyskała zysk 8 mld 800 mln zł, w 1981 r. 15 mld, a w 1982 r. 59 mld. Zysk więc w stosunku do 1980 r. wzrósł trzykrotnie, podatek dochodowy dwukrotnie, a pozostałe środki po obliczeniu podatku czterokrotnie. Jeśli chodzi o dane w rozkładzie na poszczególne piony drobnej wytwórczości to przedstawiały się one następująco:</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">CZSP zapłaciła w 1980 r. 60% podatku od zysku 1982 r. 42%, spółdzielczość inwalidzka 1980 r. 22% podatku od zysku 1982 r. 5,4%.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">CZRZ 1980 r. 58%, 1982 r. 30%, przemysł terenowy 1980 r. 66%, z pionu MHWiU 1982 r. 42%.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">W sumie wszystkie piony drobnej wytwórczości, jeżeli w 1980 r. zapłaciły 51,4% podatków od zysku do skarbu państwa, to w 1982 r. jedynie 30% zysku.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Przychodzą do nas spółdzielnie z prośbą o przyznanie im kredytów. Żądamy wówczas dokładnego wyliczenia na co zostały przeznaczone zyski spółdzielni. Jeżeli okaże się, że po opłaceniu podatku dochodowego zysk ten nie pozwala na podjęcie inwestycji związanych z reprodukcją zakładu, przyznajemy kredyt.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Obowiązuje u nas cały szereg zarządzeń, traktujących o przyznawaniu ulg w podatku dochodowym. Dotyczą one m.in. przyznawanie ulg przedsiębiorstwom i spółdzielniom, które podejmują produkcję zastępującą import, produkcję części zamiennych i sprzętu rolniczego. Przyznajemy ulgi w przypadkach podejmowania produkcji z surowców zastępczych i odpadowych, w przypadkach podejmowania produkcji materiałów budowlanych, zmniejszenia zużycia paliw, zastosowania krajowych wynalazków. Dopuszczamy również ulgi dla zakładów usługowych, które cechuje niska dochodowość, dla działalności gospodarczej organizacji społecznych itp. Od 1 stycznia weszło w życie wiele zarządzeń, ale dotychczas nikt z nich nie skorzystał. Czy mamy wobec tego forsować rozszerzanie listy ulg, gdy nie mamy jeszcze należytego rozeznania, jak funkcjonują te, które już zostały przyznane.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Dalsze zróżnicowanie ulg w podatku od płac, moim zdaniem, byłoby również niecelowe. Wydatki na cele socjalne w 1983 r. mają wynieść ok. 75 mld zł. Skąd budżet ma zgromadzić środki na te cele? Podatek od płac jest jednym z podstawowych źródeł dochodów rad narodowych, z których pokrywane będą właśnie wspomniane wydatki socjalne, tworzony fundusz rozwoju kultury i inne fundusze. Nie możemy w tej chwili znaleźć innych źródeł dochodów dla budżetu terenowego i centralnego.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Przewidziane są pewne ulgi w odprowadzaniu środków na fundusz Aktywizacji Zawodowej, ale sytuacja pieniężno-rynkowa jest taka, że osłabienie mechanizmów, które mają przeciwdziałać nadmiernym wypłatom byłaby niecelowa. FAZ jest i tak bardzo łagodnym narzędziem, a więc przyznawanie ulg w odprowadzaniu środków na ten fundusz musi być bardzo ostrożne.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Obecnie płacone czynsze nie wystarczają na utrzymanie posiadanej substancji lokalowej. Wnioski o obniżanie czynszów dla zakładów usługowych muszą budzić zatem zasadnicze wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Dotacje budżetowe na razie rosną i nie jesteśmy jeszcze w stanie odejść od tego systemu. Mamy jednak dyrektywę zalecającą obciążanie dotacji, idzie to bardzo opornie. Z czego zatem budżet będzie żył, jeżeli zmniejszymy dochody, czy mamy drukować pieniądze bez pokrycia? Dążymy do zmniejszenia deficytu budżetu w 1983 r. z planowanych 150 mld zł do 116 mld zł, a w 1985 r. zrównoważyć budżet. Nie jest to zadanie łatwe, jeżeli weźmiemy pod uwagę, że w 1985 r. mamy wypłacić ponad 200 mld zł z tytułu rewaloryzacji wkładów oszczędnościowych.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Od 1 stycznia 1984 r. obowiązywać będą w drobnej wytwórczości nowe przepisy dotyczące odpisów amortyzacyjnych. Zarysowuje się wtedy możliwość zwiększenia środków na inwestycje, a nawet ich nadmiar. Bilans państwa na lata 1983–1985 jest zrównoważony, a budżet deficytowy. Wynika to z tego, że znaczna część środków zgromadzona jest na kontach bankowych i różnych przyczyn nie może być uruchomiona.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Notujemy pewne opóźnienia z podaniem do wiadomości zasad opodatkowania rzemiosła w br. Projekt przepisów w tej sprawie jest w tej chwili konsultowany ze Stronnictwem Demokratycznym i po zaakceptowaniu będzie przedstawiony Sejmowi. Do 1 kwietnia br. wszyscy podatnicy opłacać będą podatki wg starych zasad, nie będziemy wracać wstecz. Ta ostatnia zasada nie dotyczy tych, którzy w ogóle nie płacą podatku i oszukują skarb państwa. Ci będą płacić wstecz, jeżeli im się to udowodni.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Zamierza się podwyższyć kwoty wolne od opodatkowania w usługach bytowych. Z danych, jakimi dysponujemy, wynika że podatek dochodowy w usługach bytowych nie przekracza 4,5% obrotu, nie mamy więc do czynienia ze zjawiskiem nadmiernego obciążania podatkami. Ponadto obserwujemy, że rozwój usług idzie w niewłaściwym kierunku. W r.ub. o ponad 200% wzrosły usługi świadczone na rzecz gospodarki uspołecznionej, nie twierdzę, że było to niepotrzebne, ale wzrost potencjału usługowego świadczącego usługi dla ludności był zbyt wolny.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Przypadki nadużyć jakie podawane są przez środki masowego przekazu nie obciążają przecież całego rzemiosła i drobnej wytwórczości. Po uruchomieniu izb skarbowych otrzymujemy wiele listów od ludności donoszących o nadmiernych dochodach poszczególnych obywateli. Po sprawdzeniu większość z nich potwierdzają się. Musimy walczyć z objawami patologii społecznej.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Rady narodowe osiągnęły w 1982 r. nadwyżkę budżetową w wysokości 65 mld wobec 9 mld zł w 1981 r. Nie wydano wszystkich środków, gdyż często nie było co kupić. 10 mld zł z tej nadwyżki zostanie przeznaczone na fundusz zasobowy, z którego można będzie wyposażać przedsiębiorstwa przemysłu terenowego.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#WiceministerMinisterstwaFinansówJózefGabian">Prosiłbym Obywateli Posłów o wzięcie pod uwagę moich wyjaśnień zanim zostaną podjęte ostateczne wnioski z dzisiejszej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#SekretarzgeneralnyPolskoPolonijnejIzbyPrzemysłowoHandlowejInterpolcomZygmuntMakomaski">Izba jest organizacją społeczną, dobrowolną. Od półtora roku do Izby należą również przedsiębiorstwa polonijno-zagraniczne, które powstały w wyniku uchwały Rady Ministrów i późniejszych zarządzeń. Praktycznie bardzo znaczny rozwój przedsiębiorstw polonijnych rozpoczął się w 1982 r. Ich obroty -18 mld zł - to jeszcze drobny ułamek w stosunku do gospodarki narodowej, czy samej tylko drobnej wytwórczości. Jednakże w r.ub. obroty te wzrosły 6-krotnie w porównaniu z rokiem poprzednim. Cenne jest zwłaszcza to, że firmy polonijne uruchomiły w szeregu przypadków produkcję w ciągu 1–2 miesięcy od otrzymania zezwolenia. Dwie trzecie firm powstało w r.ub., a wspólna ekspozycja na MPT wykazała, że produkują wyroby interesujące.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#SekretarzgeneralnyPolskoPolonijnejIzbyPrzemysłowoHandlowejInterpolcomZygmuntMakomaski">W związku z uwagą posła E. Czulińskiego, że 82% materiałów zużywanych w 150 skontrolowanych przedsiębiorstwach polonijnych pochodzi z kraju, pragnąłbym dodać, że 96% produkcji poszło na rynek, a reszta na eksport. Poważna część dostaw dla rynku finansowana jest ze środków dewizowych tych firm. Na import muszą one zarobić eksportem. Im większy jest import, tym większy musi być odpływ wyrobów gotowych za granicę. Oprócz materiałów deficytowych jak tekstylia czy skóry (w większości z importu) firmy polonijne stosują i powinny wykorzystywać cement, drewno czy materiały odpadowe.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#SekretarzgeneralnyPolskoPolonijnejIzbyPrzemysłowoHandlowejInterpolcomZygmuntMakomaski">Inicjatywa wychodzi dotychczas głównie ze strony Polonii. Opracowane w kraju katalogi były niedoskonałe. W przyszłości zamierzamy poświęcić większą uwagę prezentowaniu oferty, starając się by bardziej odpowiadała naszym potrzebom.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#SekretarzgeneralnyPolskoPolonijnejIzbyPrzemysłowoHandlowejInterpolcomZygmuntMakomaski">Jeżeli chodzi natomiast o postulat, by firmom polonijnym zabronić działalności kooperacyjnej, to należy stwierdzić, że nie ogranicza się ona tylko do „przyszywania metek”. Przez dwa lata staraliśmy się ożywić działalność zakładów drobnej wytwórczości cierpiących na brak surowców. Firmy polonijne dawały zatrudnienie niektórym takim zakładom, np. firma Master's z Wyszkowa sprowadziła w tym celu przędze. Działalność taka przyczynia się do lepszego wykorzystywania wolnych mocy produkcyjnych. Zakaz kooperacji przyczyniłby się do osłabienia rozwoju drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#SekretarzgeneralnyPolskoPolonijnejIzbyPrzemysłowoHandlowejInterpolcomZygmuntMakomaski">Nawiązując do informacji dyr. S. Pawłowskiego z NIK pragnę wyjaśnić, że niektóre zakłady rzemieślnicze są dzierżawione (firmy polonijne nie mają prawa kupna). Z tym należy walczyć. Odrębną sprawą są obiekty niedokończone: firmy polonijne mogą je dzierżawić i prowadzić. Wojewodowie zgłaszają szereg takich obiektów do wykorzystania.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#SekretarzgeneralnyPolskoPolonijnejIzbyPrzemysłowoHandlowejInterpolcomZygmuntMakomaski">Sądzę, że obroty firm polonijnych zwiększą się w tyra roku o więcej niż przewidywane 36%. Polonia nabrała zaufania do działalności gospodarczej w Polsce. Momentem przełomowym była ustawa z 6 lipca ub.r. Mimo, iż zatwierdza ona ustalenia wcześniejszych uchwał, to jednak sam fakt, że jest to ustawa nadaje zagadnieniu wyższą rangę. Dodajmy przy tym, że ustawa daje pełne gwarancje regulowania działalności firm polonijnych. Jedna trzecia wniosków załatwiania jest odmownie. Wojewoda może cofnąć koncesję. Po to jednak, by tą drogą nadal ściągać do kraju dewizy i technologię oraz pobudzać do inwestowania potrzebna jest stabilizacja. Krytyka w prasie powinna dotyczyć konkretnych firm, które popełniły przestępstwa, nie trzeba jednak uogólniać. Głosy o konieczności rewizji przepisów uważam za niesłuszne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">W odpowiedzi na pytanie wyjaśniam, że stosunki między pełnomocnikiem rządu, a „Interpolcomem” są takie, jakie powinny cechować stosunki między organem państwowym, a dobrowolnym zrzeszeniem.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Zapytywano o wielkość i strukturę świadczeń firm polonijnych. W 1982 r. wartość produkcji i usług tych firm wyniosła 17650 mln zł, z tego 69% przeznaczone było na rynek wewnętrzny, ponad 2 mld zł wynosiła wartość artykułów zaopatrzeniowych, 778 mln zł - eksport i 780 mln zł - usługi, głównie dla jednostek gospodarki uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Podnoszono problem zasad funkcjonowania tych firm. Premier powiedział w Katowicach, że podjęto prace nad korektą systemu tak, by uwzględniał również wymogi sprawiedliwości społecznej. Wyniki tych prac będą przedstawione Sejmowi. Zasady powinny być wspólne dla całego obszaru drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Było pytanie, czy zamierza się powołać „czapkę” organizacyjną dla państwowego przemysłu terenowego. Ponieważ masowo napływają w tej sprawie postulaty, minister handlu wewnętrznego i usług zwrócił się do wojewodów z propozycją powołania rady konsultacyjnej, która by funkcjonowała na zasadach przepisów o zrzeszeniach. Nadsyłane opinie potwierdzają trafność tego poglądu. Dnia 10 marca br. na drugiej krajowej naradzie dyrektorów i przedstawicieli samorządów tych przedsiębiorstw dojdzie do sprecyzowania formuły organizacyjnej, oczywiście na zasadach dobrowolności.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Dotychczas przejęto 50 przedsiębiorstw. Rozpatruje się sprawę zwrotu dalszych przedsiębiorstw do układu terenowego. Najszybciej prace te postępują w przemyśle spożywczym. Rząd wspiera przemysł terenowy. W 1982 r. wyasygnowano 1 mln dolarów na części zamienne i niektóre deficytowe surowce dla 46 przedsiębiorstw państwowego przemysłu terenowego. Dewizy te wykorzystano właściwie: 1 dolar uruchomił produkcję o przeciętnej wartości 13 tys. zł, a w skrajnych przypadkach nawet do 90 tys. zł. Na I kwartał br. wyasygnowano 300 tys. dolarów. Świadczy to o wadze jaką przywiązuje się do funkcjonowanie i reaktywowania tego przemysłu. Minister finansów wspiera państwowy przemysł terenowy ulgami podatkowymi w przypadkach, kiedy chodzi o uruchamianie inwestycji, które umożliwią szybkie produkowanie dla rynku. Najlepiej wyglądają te sprawy w woj. katowickim. W sumie jednak wojewodowie działają trochę nieporadnie, czekają na działania centralne. Odbudowa zdecentralizowanych zjawisk gospodarczych napotyka na bariery o charakterze psychologicznym. Proces odbudowy tego fragmentu drobnej wytwórczości będzie się w tym roku nasilał, z korzyścią dla rynku lokalnego i ogólnokrajowego.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Sprawy nakładztwa: regres nie jest zjawiskiem powszechnym. Ostro wystąpił w spółdzielczości pracy, znacznie słabiej w innych pionach, a w jednostkach gospodarczych organizacji społecznych nakładztwo rośnie. Wiele zatem zależy od działalności organizacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Pragnę wyjaśnić, że średnia płaca w drobnej wytwórczości uspołecznionej, według danych ze stycznia br. jest nadal o 2 tys. zł niższa od średniej w całej gospodarce narodowej (odpowiednio 10970 i 12900 zł).</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Niepokojącym zjawiskiem jest znacznie wyższy niż w całej gospodarce stopień zużycia majątku trwałego w drobnej wytwórczości. W państwowym przemyśle terenowym np. wynosi on średnio 65%.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Sprawa struktury kosztów: w gospodarce narodowej koszty osobowe wynoszą średnio ok. 35%, w drobnej wytwórczości ok. 50%, a w usługach nawet 70%. Trzeba tę okoliczność respektować przy ustalaniu warunków ekonomiczno-finansowych tego obszaru. Odpowiednie zarządzenie ministra finansów pogłębiło ulgi dla działalności usługowej w stosunku do uchwały nr 112 RM. Sprawa nie jest zamknięta. Szereg kwestii wymaga jeszcze spokojnej analizy. Wyniki przedstawimy Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełOlgaRewińska">Referat i koreferaty wykazały wiele pozytywnych tendencji w działalności drobnej wytwórczości wyrażających się we wzroście produkcji i świadczeniu usług. Działo się to mimo licznych ograniczeń wynikających z sytuacji kryzysowej. Regres nastąpił jedynie w usługach, co jest bardzo niekorzystne ze względów społecznych i sytuacji rynkowej. Istnieje cały szereg barier oddziaływających na wysokość świadczonych usług. Uważam, że byłoby bardzo trudno w tej chwili zająć jednoznaczne stanowisko w tej sprawie. Czeka nas właśnie omawianie planu na lata 1983–85 i będziemy musieli jeszcze raz to wszystko analizować. Wydaje się słusznym, abyśmy w związku z tym powołali zespół złożony z posłów, którzy brali udział w wizytacji. Zespół opracowałby opinię na ten temat, w której powinny zostać ujęte wnioski wynikające z naszej dyskusji, a zmierzające do niedopuszczenia do regresu w sferze drobnej wytwórczości, odnoszące się do bazy materiałowo-technicznej, systemu zachęt finansowych itp.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PosełOlgaRewińska">Uzyskaliśmy szereg wyjaśnień nt. gospodarki surowcowo-materiałowej, należałoby chyba jednak prowadzić ściślejszą kontrolę realizacji przydziałów surowców. Jak wynika z informacji poselskiej ta sprawa nie przedstawia się najlepiej.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PosełOlgaRewińska">Proponuję, abyśmy w naszej opinii zajęli się stymulacją rozwoju produkcji w systemie nakładczym. Jest to bardzo ważne ze względów społecznych, gdyż dla wielu osób jedynym możliwym sposobem podjęcia pracy jest chałupnictwo.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PosełOlgaRewińska">Proponuję, przygotowanie dezyderatów w dwóch sprawach:</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PosełOlgaRewińska">1. rozdziału środków transportu (ze szczególnym uwzględnieniem spółdzielczości niewidomych, pracy nakładczej, usługodawców realizujących usługi domach usługobiorców), 2. zakupów środków dewizowych przez drobną wytwórczość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełCzesławSłowek">Wypowiedź ministra J. Gabiana nie we wszystkim mnie przekonała. Jeżeli spółdzielczość pracy nagromadziła środki umożliwiające rekonstrukcję sprzętu itp., to dlaczego nic się w tej sprawie nie robi. Proponuję, aby powołany przez nas zespół zajął się tą sprawą i ustalił ze Spółdzielczością Pracy, czy rzeczywiście są na to środki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełOlgaRowińska">W tych sprawach jesteśmy zgodni. Zespół przeanalizuje wnioski i Komisja zajmie właściwe stanowisko. Przechodzimy teraz do punktu drugiego, czyli rozpatrzenia odpowiedzi wicepremiera J. Obodowskiego na dezyderaty 63 i 65 oraz odpowiedzi wicepremiera B. Kowalczyka na dezyderat nr 66.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WiceprzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRMLudwikOchocki">Chciałbym poinformować, że odpowiedź wicepremiera J. Obodowskiego na dezyderat nr 65 pochodzi z dnia 27 stycznia br. Odpowiedź zapowiada wydanie przepisów preferujących piekarnictwo. Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów przewodniczący Komisji. Planowania wydał 4 lutego br. zarządzenie zaliczające przemysł piekarniczy do gałęzi przemysłu, w których stosowane są ulgi podatkowe. Także dnia 15. 02. br. podwyższono bonifikatę przy zakupie mąki żytniej o 1000 zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Minister handlu wewnętrznego i usług został zobowiązany do przygotowania projektu uchwały Rady Ministrów o poprawie i rozwoju usług. Projekt ten oparty jest o konstatację, że podstawowym źródłem regresu w dziedzinie usług jest bariera wysokich cen. Uchwała postuluje selektywne popieranie różnych dziedzin usług, w szczególności tych, które zastępują deficytowe towary i artykuły.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WiceministerhandluwewnętrznegoiusługMarcinNurowski">Komisja przyjęła odpowiedzi na dezyderaty.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>