text_structure.xml 42.6 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 21 kwietnia 1982 r. Komisje: Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług oraz Prac Ustawodawczych, obradujące na wspólnym posiedzeniu pod przewodnictwem posła Jerzego Jóźwiaka (SD), rozpatrzyły:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">- rządowy projekt ustawy zmieniającej ustawę o wykonaniu i organizacji rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstw Handlu Wewnętrznego i Usług z wiceministrem Marcinem Nurowskim, Ministerstwa Finansów z wiceministrem Jerzym Graczykiem, Krajowej Rady Rzemiosła z przewodniczącym Kazimierzem Modzelewskim, Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy RM, Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Urzędu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">Uzasadnienie projektu ustawy przedstawił wiceminister handlu wewnętrznego i usług Marcin Nurowski: Podstawowym aktem prawnym regulującym działalność rzemiosła w Polsce jest ustawa z dnia 8 czerwca 1972 r. o wykonywaniu i organizacji rzemiosła, która zastąpiła przedwojenne prawo przemysłowe i ustawę o zezwoleniach na wykonywanie przemysłu, rzemiosła, handlu i niektórych usług przez jednostki gospodarki nieuspołecznionej z 1958 r. Praktyka ponad 9-letniego okresu stosowania ustawy oraz całkowicie nowa sytuacja społeczno-gospodarcza kraju, wskazują na konieczność dokonania istotnych zmian w jej przepisach.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">Zgodnie z obowiązującymi ustaleniami wyrażonymi m.in. w uchwale nr 112 Rady Ministrów w sprawie rozwoju drobnej wytwórczości, rzemiosłu zapewnia się jednakowe z innymi jednostkami drobnej wytwórczości warunki rozwoju i prowadzenia działalności.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">Rzemiosło ze swymi ponad 242 tys. zakładów zatrudniających przeszło 507 tys. ludzi jest liczącym się składnikiem naszej gospodarki narodowej. Obroty rzemiosła osiągnęły w 1981 r. 113 mld. zł, z tego ponad 36% (40,9 mld zł) stanowiła produkcja na potrzeby rynku oraz 47% (53,9 mld zł) usługi dla ludności. Rok 1981 rzemiosło zamknęło przyrostem 16 tys. warsztatów, 35 tys. zatrudnionych i ponad 4 tys. uczniów.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">Liczba zakładów, ich rozmieszczenie, potencjał produkcyjny i formy organizacji procesu wytwarzania oraz usług dają duże możliwości wykorzystania rzemiosła przy rozwiązywaniu - zwłaszcza lokalnych - trudności rynkowych i w pokryciu zapotrzebowania na usługi, a także zwiększenia możliwości eksportu.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">Celem proponowanej nowelizacji jest stworzenie ustawowych podstaw zapewniających realne warunki i możliwości:</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#Sprawozdawca">- zwiększenie zatrudnienia w rzemiośle, w związku z zachodzącymi zmianami w strukturze zatrudnienia w gospodarce narodowej, - stworzenia rzemiosłu i jego organizacjom lepszych, trwalszych i bardziej samorządnych warunków działalności, - zapewnienia terenowym organom administracji państwowej sprawniejszych środków oddziaływania na rzemieślników nie wywiązujących się z obowiązków wobec państwa i społeczeństwa (możliwość okresowego zawieszenia działalności, cofnięcie uprawnień z powodu zaległości: podatkowych, w składkach ZUS i składkach cechowych), - usprawnienia postępowania administracyjnego przez uzupełnienie lub uściślenie przepisów budzących wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#Sprawozdawca">Możliwości zwiększenia zatrudnienia w rzemiośle wynikają z faktu, że średnie zatrudnienie na koniec 1981 r. osiągnęło zaledwie 2 pracowników na zakład, licząc w tym właścicieli, osoby współpracujące (członków rodzin) i uczniów.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#Sprawozdawca">Od wielu jednak lat ok. 70% zakładów prowadzonych jest jednoosobowo tj. bez zatrudniania sił najemnych.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#Sprawozdawca">Rzemiosło szkoli 66 tys. uczniów. Niestety, mimo wielu zachęt, liczba ta od lat utrzymuje się na zbliżonym poziomie; oznacza to, że średnio zaledwie co trzeci zakład rzemieślniczy szkoli nowych adeptów. Wskazuje to na znaczne, ciągłe niewykorzystane możliwości naboru nowych kandydatów na uczniów, a w przyszłości na samodzielnych rzemieślników.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#Sprawozdawca">Temu właśnie celowi służy propozycja zwiększenia ponad dwukrotnie górnej granicy stanu zatrudnienia w zakładach prowadzonych na podstawie uprawnienia rzemieślniczego zwanego zezwoleniem.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#Sprawozdawca">Projekt przewiduje w miejsce dotychczasowych sześciu (w rzemiosłach budowlanych - ośmiu) - 15 pracowników, nie licząc pracowników pomocniczych. Ponadto wszystkie zakłady - bez względu na rodzaj posiadanego uprawnienia - miałyby prawo zatrudniać dwóch czeladników lub absolwentów szkoły zawodowej (przez okres dwu lat).</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#Sprawozdawca">Dopuszcza się również możliwość zatrudniania w rzemiośle osób na podstawie umowy o pracę nakładczą, co było możliwe dotychczas jedynie w sektorze uspołecznionym. Pozwoli to na zwiększenie zatrudnienia bez nakładów inwestycyjnych oraz da możliwości zarobku osobom nie mającym warunków do pracy w zakładzie zwartym (np. inwalidzi, kobiety z dziećmi).</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#Sprawozdawca">Warto zwrócić uwagę, że w r. 1981 w systemie pracy nakładczej pracowało w drobnej wytwórczości uspołecznionej 155 tys. osób (w tym w spółdzielczości 143 tys. i w przemyśle terenowym - 4 tys.) Mimo opłacalności ekonomicznej zatrudniania chałupników i istniejącego sprzyjającego klimatu dla rozwijania tej formy zatrudnienia, nastąpił w r. 1981 po raz pierwszy spadek (i to znaczny - o 8 tys. osób) liczby chałupników. Z badań Instytutu Handlu Wewnętrznego i Usług wynika, że przyczyną były trudności związane z kryzysem i koniecznością ograniczania produkcji (m.in. trudności zaopatrzeniowe i transportowe).</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#Sprawozdawca">W takiej sytuacji konieczne jest wykorzystanie możliwości zatrudnienia chałupników przez zakłady rzemieślnicze. Właściwie chodzi o formalne zalegalizowanie tej formy zatrudnienia, gdyż w praktyce przez wiele zakładów rzemieślniczych była ona - w sposób ukryty - stosowana już od dawna. Brak podstaw prawnych do wydawania zgody na zatrudnieni chałupników uniemożliwiał legalizację i ujawnienie takiego zatrudnienia (a tym samym był przyczyną uszczupleń podatkowych).</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#Sprawozdawca">Proponowana nowelizacja da prawne podstawy do zwiększania zatrudniania w rzemiośle, natomiast praktyczne możliwości takiego zwiększa zależą przede wszystkim od uzyskania zaopatrzenia oraz lokali dla nowo powstających zakładów.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#Sprawozdawca">Projekt ustawy rozszerza pojęcie podmiotowe rzemiosła, obejmując nim również działalność gospodarczą osób prawnych. Będą to głównie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zakładane przeważnie przez przedstawicieli Polonii (tzw. przedsiębiorstwa polonijno-zagraniczne).</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#Sprawozdawca">Projekt przewiduje ułatwienia w uzyskiwaniu uprawnień rzemieślniczych, uściślając przypadki, w których można lub należy odmówić wydania. Natomiast przyszła ustawa rezygnuje z możliwości odmowy wydania zezwolenia z powodów ekonomicznych np. ze względu na rodzaj działalności, jej rozmiary lub konieczność zatrudnienia wykwalifikowanych pracowników. Ograniczy to możliwość stosowania dowolnych ocen przez organy administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#Sprawozdawca">Projekt rozszerza zakres działalności prowadzonej na podstawie uproszczonego uprawniania (tzw. potwierdzenia zgłoszenia wykonywania rzemiosła), m.in. prawa dopuszczenia świadczenia usług na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej oraz dopuszczenie zespołowego wykonywania rzemiosła w formie dwuosobowych.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#Sprawozdawca">W celu zapewnienia trwałości zakładom, mającym często długoletnie tradycje rzemieślnicze, projekt daje możliwość kontynuowania działalności, po zmarłym lub przechodzący na emeryturę rzemieślniku, także innej osobie niż najbliżsi spadkobiercy, jak to jest dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#Sprawozdawca">Stwarzając warunki do powstania nowych zakładów oraz rozszerzenia zakresu działalności i stanu zatrudnienia już istniejących, projekt ustawy wprowadza jednocześnie pewne zaostrzenie wobec rzemieślników nie przestrzegających przepisów prawa i obowiązków związanych z wykonywaniem rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#Sprawozdawca">W szczególności projekt przewiduje możliwość stosowania sankcji pośredniej: okresowego (do 6 miesięcy) zakazania prowadzenia zakładu (zawieszenia działalności) oraz możliwość cofnięcia uprawnienia z powodu zaległość w płaceniu podatków lub składek ubezpieczeniowych oraz cechowych.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#Sprawozdawca">Skuteczna realizacja przepisów i osiągnięcie celów nowelizacji będzie możliwe tylko przy stworzeniu klimatu zaufania rzemiosła do przepisów ustawy i organów administracji mających na co dzień stosować jej przepisy.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#Sprawozdawca">Projektowane zmiany dotyczą także wzmocnienia roli samorządu rzemiosła zarówno w strefie stosunków wewnątrz organizacyjnych, jak też w aferze stosunków poszczególnych ogniw organizacji rzemiosła organami administracji państwowej. Między innymi organizacje rzemieślnicze same ustalać będą zasady jakim odpowiadać powinny statuty cechów i izb rzemieślniczych oraz same egzekwować przestrzeganie tych zasad; same też będą ustalać zasady gospodarki finansowej cechów, izb rzemieślniczych i Centralnego Związku Rzemiosła; zasady powoływania poszczególnych ogniw organizacji oraz zasady powoływania i prowadzenia zakładów własnych, które zaspokajałyby potrzeby szkoleniowe, socjalne i kulturalne rzemiosła. Pozwoli to na większe, niż dotychczas wyzwolenie inicjatywy rzemieślników zmierzającej do podejmowania działań na rzecz całego środowiska rzemieślniczego. Dotychczasowe doświadczenia wskazują także i na to, że obiekty kulturalne rzemiosła służą także obywatelom niezwiązanym z tym środowiskiem, a w szczególności dzieciom i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#Sprawozdawca">Ponieważ finansowanie wydatków na te cele dokonywane jest ze składek rzemieślników, oni też powinni kontrolować prawidłowość całokształtu gospodarki finansowej organizacji rzemiosła. Przy tych założeniach zachodzi potrzeba dokonania odpowiedniej zmiany aktów prawnych normujących zasady współdziałania organizacji rzemiosła z naczelnymi i terenowymi organami administracji państwowej, w związku z czym projektowana ustawa zawiera w tej mierze stosowne upoważnienia dla Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#Sprawozdawca">Zapewniając samorządowi rzemiosła szeroką sferę samodzielności, zwłaszcza w sprawach wewnątrzorganizacyjnych, projektowana ustawa nie osłabia roli organów administracji państwowej w zakresie wydawania zezwoleń. W szczególności wprowadza nową możliwość odmowy wydania zezwolenia, jeżeli podjęcie działalności mogłoby godzić w ważny interes państwa. Będzie to odnosić się do przypadków sporadycznych, przede wszystkim do wniosków składanych przez przedstawicieli zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#Sprawozdawca">Projekt przywraca też pełną samodzielność spółdzielczości rzemieślniczej, dostosowując dotyczące jej przepisy do ogólnych postanowień przygotowywanej obecnie ustawy o spółdzielniach i ich związkach.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#Sprawozdawca">Uwagi o projekcie przedstawił ekspert Komisji doc. Henryk Graszewicz (Instytut Handlu Wewnętrznego i Usług): Nowelizacja ustawy jest niezbędna, zwłaszcza na tle zmian związanych z wdrażaniem reformy gospodarczej. Istotną modyfikację stanowić będzie zwiększenie limitu zatrudnienia do 15 osób oraz dopuszczenie do wykonywania rzemiosła osób prawnych. Jako ekonomista i rzecznik reformy gospodarczej zgadzam się, że wielkość zakładu powinna być regulowana kryteriami ekonomicznymi, a nie ograniczana formalnymi przepisami. W racjonalnie zorganizowanej i sprawnie funkcjonującej gospodarce konieczne jest współdziałanie zakładów o różnej wielkości, różnym sposobie i różnym przedmiocie produkcji, gdyż w ten sposób lepiej wykorzystane zostają zasoby materialne i rezerwy siły roboczej. Byłoby bardzo dobrze, gdyby powstawały cegielnie zatrudniające nawet 15 pracowników najemnych, czy spółki handlowe będące w stanie sfinansować budowę młynów gospodarczych, aby nie trzeba było wozić zboża do przemiału za granicę. Jest to jednak tylko jedna strona zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#Sprawozdawca">Proponowane, dość radykalne, zmiany mają wejść w życie w szczególnej sytuacji społeczno-gospodarczej, przy istnieniu ostrych niedoborów rynkowych. Można się obawiać, że właściciele zakładów wieloosobowych oraz spółek handlowych nabiorą charakteru przedsiębiorców organizujących działalność rzemieślniczą, przy wykorzystaniu pracy najemnej i nakładczej. Przedsiębiorcy tacy są z natury rzeczy bardziej operatywni, dysponują własnym transportem, mają lepszą informację, szersze kontakty.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#Sprawozdawca">Może dojść do sytuacji, w której zawładną oni niebogatym rynkiem zaopatrzeniowym. Natomiast zakłady jednoosobowe 70% ogółu, które w okresie kryzysu gospodarczego są najbardziej użyteczne, zostaną pozostawione same w sobie, a w praktyce skazane na likwidację.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#Sprawozdawca">Drugi społeczny aspekt tej sprawy związany jest z doświadczeniami z końca lat 60-tych, kiedy to tego rodzaju przedsiębiorcy, którzy w większości napłynęli do rzemiosła z zewnątrz rozwinęli produkcję, ale brakiem umiarkowania w sposobie uzyskania wysokich obrotów i dochodów oraz stylem życia poważnie zaszkodzili rzemiosłu, doprowadzając do społecznego protestu, głównie robotniczego, z powodu nieuzasadnionego udziału w podziale dochodu narodowego. Stanowili oni może 2% ogółu zakładów, jednak zastosowane restrykcje dotknęły całe rzemiosło.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#Sprawozdawca">Rozumiem, że ustawa nie jest decyzją doraźną, lecz aktem, który ma obowiązywać wiele lat, dlatego nie wypowiadam przeciw podniesieniu granicy zatrudnienia czy tworzenia spółek, natomiast jestem za zabezpieczeniem - w okresie przejściowym, do momentu pełnego wdrożenia reformy gospodarczej - dostaw surowcowych dla drobnych zakładów, głównie usługowych. Zaopatrzenie winno następować nawet kosztem dostaw dla przemysłu, lepiej bowiem w drodze napraw przywrócić żywotność tysiącom przedmiotów, niż wyprodukować dziesiątki nowych. Problem jest tym bardziej pilny, że projekt proponuje zniesienie ustawowego obowiązku spółdzielni rzemieślniczych zaopatrywania rzemieślników spoza spółdzielni. Wnioskuje, w związku z tym uruchomienie np. terenowych przedsiębiorstw handlu zaopatrzeniowego.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#Sprawozdawca">Następnie mówca przedstawił szczegółowe uwagi do projektu ustawy. Art. 4 ust. 3 pkt 2 stwarza możliwość odmowy wydania potwierdzenia zgłoszenia, jeżeli zakład nie odpowiada wymaganiom technicznym i sanitarnym określonym w odrębnych przepisach. Dotychczas postanowienia takiego nie było. Stanowi to obostrzenie, które nie jest wskazane z powodu złej sytuacji lokalowej i ograniczeń inwestycyjnych, a ponadto jest sprzeczne z ideą potwierdzenia zgłoszenia jako formy uproszczonej nabycia uprawnień oraz sprzeczne z zamiarami wchłonięcia przez rzemiosło osób zwalnianych z innych działów gospodarki. Przepis ten może stać się pretekstem do nadużyć, ponieważ wiele zawodów można wykonywać w mieszkaniu, w sposób obnośny, obwoźny itp. Proponuję go skreślić.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#Sprawozdawca">W proponuję zastąpić przez „wykonywaną poza siedzibą warsztatu”. Rzemiosło i chałupnictwo stanowią odrębne kategorie ekonomiczne i prawne. Z treści postanowienia wynika, że ustawodawcy chodzi o możliwość zatrudnienia pracowników również poza zakładem, co ze względów społecznych z uwagi na ograniczenia lokalowe jest celowe.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#Sprawozdawca">Art. 6 pkt 4 - postanowienie mówiące, iż zezwolenia można odmówić, gdy godziłoby to w ważny interes państwa, wydaje się zbędne, przy już istniejących warunkach wydawania uprawnień. Mogłoby to być nadużywane, dlatego przepis ten proponuję skreślić.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#Sprawozdawca">Art. 161 ust. 4 także wnioskuję skreślić, bowiem jeśli osoby prawne mogą wykonywać rzemiosło i ustawy, to wszystkie dalsze postanowienia, a więc także zakres, rodzaj działalności i wielkość zatrudnienia dotyczą również tych osób. Nie widzę zatem potrzeby delegalizacji dla Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#Sprawozdawca">Art. 24 ust. 2 nakłada obowiązek należenia do cechu tylko na osoby fizyczne. Nie można jednak wyobrazić sobie wykonywania rzemiosła całkowicie pozostając poza jego organizacją. Przynależność do cechu niezbędna jest ze względów rejestracyjnych oraz z uwagi na objęcie urzędową statystyką, nadzór organizacyjny, odpowiedzialność dyscyplinarna, planowanie zaopatrzenia itp.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#Sprawozdawca">W art. 24 ust. 2. po wyrazie „osoby fizyczne” proponuję dopisać „i osoby prawne”.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#Sprawozdawca">Podstawowym zadaniem cechu, co wynika z ustawodawstwa wielu krajów, jest prowadzenie rejestru członków oraz uczniów. Ani w poprzednim tekście, ani w projekcie nowelizacji nie jest ono wymienione. Należy to poprawić, dopisując oba zadania w art. 25 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#Sprawozdawca">W art. 29 ust. 2 w ostatnim zdaniu winno się dodać: „osoby prawne”, tak by stosownie do proponowanych wcześniej zmian stworzyć osobom prawnym możliwość należenia do spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#Sprawozdawca">Mówca zgłosił też propozycje zmian redakcyjnych w art. 26 ust. 3, 33 ust. 5, 30 pkt 1, 40 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełZygmuntSurowiec">Proponuję porównać formułę dotyczącą rzemiosła jako trwałego składnika socjalistycznej gospodarki z podobną formułą zawartą w Kodeksie cywilnym. Oba sformułowania oparte są na art. 17 Konstytucji i powinny być uzgodnione.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełZygmuntSurowiec">Niejasne wydaje mi się sformułowanie art. 17 ust. 2. Nie wiadomo czy cech może, czy też musi wystąpić z odpowiednim wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełZygmuntSurowiec">W art. 44 stwierdza się, że zostanie wydana uchwała Rady Ministrów pod tytułem Karta praw i obowiązków rzemieślnika. Interesuje mnie jaka materia nie regulowana ustawą ma być przedmiotem tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełZygmuntSurowiec">Nie wydaje mi się celowe, aby w ramach stwarzania ułatwień dla rozwoju rzemiosła dopuszczać obniżenia wymagań sanitarnych w stosunkach do zakładów rzemieślniczych. Na błędną decyzję w tego typu sprawach zawsze przecież przysługuje odwołanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełWładysławKandefer">Projekt ustawy przewiduje podniesienie limitu zatrudnienia w zakładach rzemieślniczych do 15 osób. Musimy rozważyć to spokojnie i bez emocji. Zdajemy sobie sprawę, że rzemiosło może i powinno zatrudnić znaczną część osób zwalnianych obecnie w gospodarce uspołecznionej, pamiętać jednak należy, że nawet obecny limit (6–8 osób) nie jest wykorzystywany przez większość zakładów rzemieślniczych. W tej sytuacji podwyższenie limitu może doprowadzić do rozwarstwienia rzemieślników na przedsiębiorców i drobnych usługodawców. Czym się więc kierowano ustalając ten limit na 15 osób, a nie na 10 lub 20. Należy przy tym pamiętać, że art. 5 ust. 4 zawiera już możliwość wydania przez organ terenowy zezwolenia na praktycznie nieograniczone zatrudnienie, jeśli takie rozwiązanie warunkuje proces technologiczny lub potrzeby miejscowego rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełWładysławKandefer">Interesuje mnie także, jak funkcjonować będą instrumenty fiskalnego nadzoru nad rzemiosłem? Niektórzy rzemieślnicy prowadzą wystawny tryb życia co wywołuje w społeczeństwie niepokój i nastroje niechęci do całego rzemiosła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełEdwardWiśniewski">We wstępie do projektu ustawy zawarte jest sformułowanie o zapewnieniu rzemiosłu jednakowych warunków do działania z innymi sektorami drobnej wytwórczości. Dobrze jednak wiemy, że drobna wytwórczość nadal znajduje się w niekorzystnej sytuacji. Dlatego proponuję, aby sformułowanie to zapewniało całej drobnej wytwórczości warunki rozwoju takie same jakie ma przemysł kluczowy.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełEdwardWiśniewski">Powołaliśmy niedawno sejmową Komisję Nadzwyczajną do rozpatrzenia projektu Ustawy o Spółdzielniach i ich Związkach. Należałoby więc uzgodnić z tą Komisją treść artykułów 22 i 29 mówiących o spółdzielniach rzemieślniczych.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełEdwardWiśniewski">Sądzę, że zasady współdziałania jednostek rzemieślniczych powinny znaleźć się w statucie Centralnego Związku Rzemiosła, a nie w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełEdwardWiśniewski">Przewodniczący Krajowej Rady Rzemiosła - Kazimierz Modzelewski: Zaprezentowane zmiany ustawy były bardzo szczegółowo dyskutowane we wszystkich środowiskach rzemieślniczych. Limit zatrudnienia na poziomie 15 osób przyjęliśmy, uwzględniając wymagania technologiczne w piekarnictwie i małych cegielniach. Równocześnie zwracam uwagę, że produkcja materiałów budowlanych na ogół wymaga zatrudnienia do 30 osób. Zdajemy sobie sprawę, że wśród rzemieślników może nastąpić rozwarstwienie. Dobrze jednak wiemy, że tylko duże zakłady, zatrudniają po kilkanaście osób, mają należyte warunki dla szkolenia uczniów oraz płacą liczące się podatki. Samo rzemiosło wyszło z propozycją, by rzemieślników niesolidnych, zalegających ze składkami i podatkami można było usunąć z cechu i ze środowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełTadeuszKałasa">Dotychczasowy limit zatrudnienia był czystą teorią, gdyż w praktyce rzemieślnicy byli już od kilku lat zachęcani do zwiększanego zatrudnienia. Uważam, że sprawa nadmiernego bogacenia się niektórych rzemieślników powinna być rozwiązywana nie przez ustawowe limity, lecz przez służby finansowe.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełTadeuszKałasa">Chciałbym teraz przedstawić kilka uwag szczegółowych, aczkolwiek zdaję sobie sprawę, że dokładniej projekt ten rozważany będzie w podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełTadeuszKałasa">W art. 5 ust. 5 należałoby zawrzeć delegację uprawniającą Radę Ministrów do rozszerzenia rozporządzenia w pracy nakładczej dla zakładów uspołecznionych na rzemiosło.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełTadeuszKałasa">W art. 6 ust. 4 pojawia się pytanie kto ma ustalać, na czym polega ważny interes państwa, który byłby naruszony w przypadku wydania zezwolenia na wykonywanie rzemiosła. Proponuję, aby punkt ten skreślić, natomiast stosowne ograniczenia przenieść do przepisów regulujących zasady działania firm polonijnych i zagranicznych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełTadeuszKałasa">Proponuję także, aby w ustawie zawrzeć prawo rzemieślnika do oferowania swoich towarów odbiorcom bez zamówienia lub umowy. Obecnie taka działalność traktowana jest jako handel obwoźny, jednakże wraz z zaostrzeniem się konkurencji przy niedorozwoju systemu pośrednictwa handlowego może ona okazać się pożyteczna.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełTadeuszKałasa">Proponuję, aby z treści art. 17 ust. 2 pkt 5 wyłączyć należności podatkowe, gdyż zaległości powstają często bez winy rzemieślnika.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PosełTadeuszKałasa">Proponuję zmienić sformułowanie art. 24 ust. 4., gdyż uważam, że Centralny Związek Rzemiosła może sam decydować o swoich sprawach i nie musi go w tym wyręczać minister.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PosełTadeuszKałasa">Dopisany już po konsultacjach pkt 5 art. 25 jest zbędny, gdyż jego treść pokrywa się z treścią punktu 8.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PosełTadeuszKałasa">Punkt 6 ust. 1 art. 32 jest niemożliwy do praktycznej realizacji. Sprawy bezpieczeństwa i higieny pracy należą do sfery zainteresowania cechu, a nie izby rzemieślniczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełWładysławKupiec">Przepisy projektu ustawy przewidują m.in. możliwość cofnięcia uprawnienia do prowadzenia działalności usługowej w przypadku niewywiązywania się przez rzemieślnika z zobowiązań podatkowych i wobec ZUS. Zdarza się, że tacy rzemieślnicy po zamknięciu zakładu przenoszą się na inny teren i tam rozpoczynają od nowa działalność. Należałoby zabezpieczyć ustawowo, ażeby Rzemieślnik, któremu cofnięto zezwolenie na określony czas rozliczył się wobec władz terenowych ze swoich zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełWładysławKupiec">W art. 5 ust. 3 pkt 3 dopuszcza się do zatrudnienia w warsztacie rencistów. Czy z punktu widzenia społecznego takie ograniczenie jest słuszne?</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełWładysławKupiec">Problem zatrudnienia emerytów i rencistów powinien być doraźnie regulowany uwzględniając sytuację na danym rynku pracy. Trzeba raczej dopuścić możliwość wykorzystania kwalifikacji starych rzemieślników.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełWładysławKupiec">W art. pkt 4 projektu ustawy mówi się, że można odmówić wydania zezwolenia na wykonywanie rzemiosła, jeżeli mogłoby to godzić w ważny interes państwa, Należałoby bardziej precyzyjnie sformułować te przepisy i zręczniej byłoby zapisać, że zezwolenie na wykonywanie rzemiosła może nie zostać wydane w przypadku, jeżeli działalność ta byłaby sprzeczna w interesami społecznymi. Takie sformułowanie umożliwia szerszą i jasną interpretację przepisu. W projekcie ustawy dopuszcza się możliwość zawieszenia wykonywania działalności rzemieślniczej w ściśle określonych przypadkach na okres od 3 do 6 miesięcy. Takie zawieszenie można pociągać za sobą znacznie głębsze skutki społeczne. Trafniej byłoby zapisać w ustawie, iż odpowiedni organ powinien wezwać rzemieślnika do usunięcia nieprawidłowości, bez okresowego zawieszania działalności.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PosełWładysławKupiec">Jeżeli chodzi o przepisy, które mówią o możliwości prowadzenia dalszej działalności rzemieślniczej przez pracownika, który przeszedł na emeryturę, to w tej sprawie należałoby pozostawić swobodę decyzji cechowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełŁukaszBalcer">Podstawowe założenia ustawy spełniają zamierzone cele i mają duże znaczenie dla dalszego rozwoju rzemiosła. Zapewniają one samorządność organizacji rzemieślniczych. Ustawa otwiera dalsze możliwości zwiększenia zatrudnienia w rzemiośle oraz rozwoju produkcji rynkowej. Projekt ustawy stanowi istotny przełom w pozycji zawodowej i gospodarczej rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełŁukaszBalcer">W art. 3 ust. 7 przewiduje się wydanie zezwoleń na świadczenie usług dla ludności i rolnictwa przez osoby zatrudnione w przemyśle.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełŁukaszBalcer">Należałoby zapisać, że zezwolenie takie może, a nie musi być wydane. Nie można ludzi wykonujących działalność usługową przypadkowo równać w uprawnieniach z rzemieślnikami. Należałoby przewidzieć delegację, w której podane będą zasady wydawania zezwoleń na tego rodzaju działalność usługową. Dobrze by było zorientować się jakich rozmiarów jest to problem i ilu osób dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełŁukaszBalcer">W ustawie przewiduje się instytucję potwierdzenia wykonywania rzemiosła oraz instytucję zezwolenia na wykonywanie rzemiosła. Może byłoby dobrze, ażebyśmy usłyszeli wyjaśnienie czy tego rodzaju instytucje istnieją w innych krajach.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełŁukaszBalcer">Potwierdzenie wykonywania rzemiosła ma dotyczyć wykonywania wszystkich usług, czemu służyć więc ma zezwolenie na wykonywanie rzemiosła - przecież obejmuje też usługi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełZbigniewRudnicki">Trzeba dążyć do tego, ażeby przepisy projektu ustawy zabezpieczały samorządność rzemiosła, a przede wszystkim właściwie sterowanie tym rzemiosłem w układzie strukturalnym. W należyty sposób muszą być zabezpieczone związki pomiędzy Centralnym Związkiem Rzemiosła a izbami rzemieślniczymi, jak i pomiędzy izbami rzemieślniczymi i cechami.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełZbigniewRudnicki">Samorząd rzemieślniczy musi podjąć zdecydowaną walkę z marginesem, który i w tych środowiskach istnieje, jak i w każdej społeczności. Walka ta nie może być prowadzona tylko przez państwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzedstawicielMinisterstwaSprawiedliwościEugeniuszMżyk">W art. 161 przewiduje się instytucję zastępcy osoby prawnej. Taka instytucja nie jest przewidziana w naszym systemie prawnym - mamy raczej instytucję pełnomocników. Trzeba więc przepisy ustawy z punktu widzenia formalnego uzgodnić z całym obowiązującym u nas systemem prawnym. Można by wprowadzić przepis, który przewidywałby np. wskazanie osoby, która będzie odpowiadała za za prowadzenie działalności usługowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#EkspertdocHenrykGraszewicz">W dyskusji podejmowano problem zwiększenia zatrudnienia w zakładach rzemieślniczych do 15 osób, wykazując korzyści i zagrożenia wynikające z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#EkspertdocHenrykGraszewicz">W rozważaniu tego problemu trzeba brać przede wszystkim pod uwagę podstawowe założenia reformy gospodarczej. Wielkość zakładu powinna być regulowana przede wszystkim względami ekonomicznymi, a nie formalnymi. Istota problemu leży w systemie zaopatrzenia materiałowego, który dostosowany jest do potrzeb przemysłu. Centrale zaopatrzenia zlokalizowane są w województwach. Od lat rzemiosło i spółdzielczość pracy walczą o uelastycznienie systemu zaopatrzenia i lepsze zaspokajanie ich potrzeb. Niestety działania te nie są skuteczne. Rzemiosło musi właściwie zaopatrywać się na własną rękę, co prowadzi do dużego marnotrawstwa sił i środków. Należałoby powołać terenowe organizacje zaopatrzenia materiałowego, które zaopatrywałyby całą drobną wytwórczość. W tej sprawie przewidzieć trzeba w ustawie specjalną delegację zobowiązującą rząd do powołania takich terenowych przedsiębiorstw zajmujących się zaopatrzeniem drobnej wytwórczości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełGustawŚliwa">W jakim stopniu przepisy omawianego projektu ustawy odnosić się będą do przedsiębiorstw polonijnych, które zatrudniają często więcej niż 15 osób, czy też do istniejących u nas przedsiębiorstw parafialnych?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełGustawŚliwa">W preambule do ustawy podkreślić należy, że rzemiosło traktowane jest na równi ze spółdzielczością pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełJerzyJóźwiak">Projekt ustawy w znacznym stopniu uwzględnił sugestie, które były wysuwane przez środowisko rzemieślnicze. Po dziewięciu latach dokonujemy nowelizacji ustawy o rzemiośle, gdyż zmieniły się poważnie warunki jego działania.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełJerzyJóźwiak">Od szeregu lat obserwujemy wzrost sieci warsztatów rzemieślniczych przy równoczesnej ogromnej fluktuacji. Rocznie przybywa około 30 tys. warsztatów, ale równocześnie ok. 20 tys. ulega likwidacji.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełJerzyJóźwiak">Jest to sytuacja niepokojąca i trzeba jej poświęcić więcej uwagi;</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PosełJerzyJóźwiak">W przeszłości rzemiosło cechowała stabilność, trudniej też było uzyskać zezwolenie na otwarcie nowego warsztatu rzemieślniczego. Obecnie trzeba dążyć do tego, ażeby przy istniejących ułatwieniach organizacje rzemieślnicze zapewniły większą skuteczność nadzoru nad nowymi zakładami, ażeby chroniły się przed napływem niepożądanych elementów marginesu.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PosełJerzyJóźwiak">Słusznie w dyskusji zwracano uwagę na konieczność zapewnienia właściwego sterowania wewnątrz organizacji rzemieślniczej m.in. Centralnego Związku Rzemiosła, izbami rzemieślniczymi i cechami oraz właściwego układu współpracy z organami administracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">System podatkowy stosowany do rzemiosła jest stale doskonalony. Staramy się łagodzić bariery ekonomiczne i wymierzać obciążenia podatkowe, które są proporcjonalne do obrotów, wkładu pracy i własnego kapitału. 80% rzemieślników pracuje przy stabilnych formach opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Obecnie stosowane są trzy systemy: karta podatkowa - dotycząca warsztatów zatrudniających do 4 osób, ryczałt umowny - obejmujący warsztaty zatrudniające do 6 osób oraz ogólne zasady opodatkowania zobowiązujące do prowadzenia pełnych ksiąg handlowych w stosunku do warsztatów zatrudniających powyżej 6 osób. Docelowym rozwiązaniem w systemie podatkowym będzie odejście od kryterium zatrudnienia, będzie brało się pod uwagę ogólny obrót, wielkość sprzedaży i wielkość dochodów. W tych warunkach dopuszczenie do wzrostu zatrudnienia nie stanowi żadnego niebezpieczeństwa dla stosowania właściwego opodatkowania. Osoba, która zamierza prowadzić warsztat, zobowiązuje się tym samym do płacenia podatków i innych należności na rzecz państwa, a także innych opłat, w tym na rzecz cechu. W chwili obecnej zaległości podatkowe rzemiosła wynoszą około 700 mln zł, tj. nieco ponad 10% wpływów rocznych. Jeśli należności podatkowe zostały ostatecznie ustalonej ewentualne wątpliwości, podniesione przez rzemieślnika - wyjaśnione, a takie właśnie ujęcie znajduje się w projekcie ustawy, to wydaje się nam, że kontynuowanie sytuacji, w której ktoś, zalegając w dalszym ciągu, prowadzi zakład, czerpie z niego korzyści i nie przekazuje środków państwu - jest społecznie niepożądane. Dlatego Ministerstwo Finansów opowiada się za pozostawieniem wskazanego przepisu w zaproponowanej wersji.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Wiceminister Handlu Wewnętrznego i Usług Marcin Nurowski stwierdził m.in., że instytucja pełnomocnictwa do prowadzenia zakładu rzemieślniczego występuje w dotychczasowym obowiązującym ustawodawstwie. Proponujemy rozszerzyć jej zastosowanie w trosce o ciągłość prowadzenia warsztatów bez oczekiwania na wynik postępowania spadkowego czy innego postępowania cywilnego. Granica 15 osób, które będzie można zatrudnić, ma charakter konwencjonalny. Wzięto pod uwagę względy technologiczne, zwłaszcza w piekarnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym i produkcji materiałów budowlanych. W dyskusji poseł Wł. Kandefer odwołał się do argumentów społeczno-politycznych. Przypomnieć należałoby, że już 11 lat temu w toku prac nad obecną ustawą wprowadziliśmy instytucje prawne, które wówczas wydawały się herezją. Np. na całym świecie koncesje mają charakter terminowy i muszą być odnawiane, podczas gdy my wprowadziliśmy koncesję bezterminową, dożywotnią jako praktyczny wyraz uznania przez państwo trwałości rzemiosła. Gwarantuje w tym zakresie należy nadal umacniać, wychodząc z założenia, iż funkcjonowanie rzemiosła jest tak w interesie państwa i społeczeństwa, jak i zainteresowanych rzemieślników. Wymaga to oczywiście skrupulatnego przestrzegania wszystkich przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Poseł E. Wiśniewski podniósł dyskutowaną także przed 11 laty kwestię relacji samorządu rzemieślniczego i spółdzielczego. Zgodnie z art. 29 projektu spółdzielnie rzemieślnicze będą działać na zasadach określonych w ustawie o spółdzielniach i ich związkach, o ile przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej. Ścisłe przestrzeganie założeń ustawy o spółdzielniach doprowadziłoby do odrębnego funkcjonowania Centralnego Związku Rzemiosła oraz centralnego związku spółdzielni, zrzeszającego rzemieślnicze spółdzielnie zaopatrzenia i zbytu. Stan ten istniał uprzednio i sami rzemieślnicy zdecydowali o jego zmianie.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Ważne, kontrowersyjne problemy podnieśli w swych wystąpieniach posłowie T. Kałasa i G. Śliwa kwestionując brzmienie art. 6, określającego kształt polityki koncesyjnej, a zwłaszcza pkt 4, w myśl którego organ administracji mógłby odnowić wydania zezwolenia na wykonywanie rzemiosła, jeśli będzie to godzić w ważny interes państwa. Pragnę wyraźnie stwierdzić, że przepis tego rodzaju obowiązuje we wszystkich krajach świata. Wyobraźmy sobie, że jakiś przeciwnik naszego ustroju zgłasza się o koncesję na wykonywanie usług poligraficznych i spełnia wszystkie formalne wymogi. Czy można - wydając zezwolenie - narażać na niebezpieczeństwo konstytucyjne zasady naszego państwa?</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Poseł T. Hałasa proponował też zmianę art. 24 ust. 4 zgodnie, z którym minister handlu wewnętrznego i usług, po porozumieniu z Centralnym Związkiem Rzemiosła, ma określać zasady tworzenia, rejestracji, łączenia i likwidacji cechów. Otóż służby prawne szeregu resortów i URM zwróciły uwagę na niewłaściwość pierwotnie zakładanego rozwiązania, w którym czyniłby to Centralny Związek Rzemiosła w porozumieniu z ministrem. Sugerowałoby to nadrzędność CZR nad ministrem, co trudno uznać za właściwe.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Poseł Z. Surowiec wypowiedział się w sprawie art. 44, dotyczącego uchwalenia Karty praw i obowiązków rzemieślnika. Otóż uprawnienie tego rodzaju zawarte było również w dotychczas obowiązującej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Chciałbym też odnieść się do uwagi doc. H. Graszewicza nt. chałupnictwa i rzemiosła. Praca nakładcza niezbędna jest nie tylko dla rozwiązania problemów gospodarczych naszego kraju, lecz również dla rozwiązywania zadań ze sfery polityki społecznej (osoby niepełnosprawne, kobiety obarczone małymi dziećmi itd).</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Poseł Ł. Balcer poddał w wątpliwość potrzebę różnicowania uprawnień do wykonywania rzemiosła. Wszystkie regulacje na świecie oraz dotychczasowe ustawy polskie, poczynając od prawa przemysłowego z 1928 r., stoją na grancie dwu rodzajów legalizacji działalności gospodarczej, oddzielania sfery, gdzie państwo rezygnuje z oceny celowości zgłoszonych zamiarów w tym zakresie oraz pozostałej, gdzie pozostawia sobie prawo takiej oceny.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Istnieje pełne gospodarcze uzasadnienie dla utrzymania tych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Poseł Z. Rudnicki poruszył problem uregulowania stosunków wewnętrznych w samorządzie rzemieślniczym. Deklaruję, że przedstawiciele rządu nie będą przeciwstawiać się innemu regulowaniu tej sprawy. Ważne jest by samorząd pracował efektywnie, zaś w jakich formach - pozostaje to sprawą samego samorządu.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#WiceministerfinansówJerzyGraczyk">Poseł G. Śliwa zapytywał też o spółki polonijne. Nie mają one obecnie osobowości prawnej. Praca nad nową ustawą trwają. Na zakończenie chciałbym stwierdzić, że wszystkie proponowane rozstrzygnięcia ustalane były w uzgodnieniu z samorządem polskie go rzemiosła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełZygmuntSurowiec">Wyjaśnienie dotyczące art. 44 nie jest wystarczające, bowiem w obowiązującej ustawie mówi się ogólnie o wydaniu Karty praw i obowiązków rzemieślnika, nie rozstrzygając formy prawnej. W nowelizacji proponuje się uchwalenie tego aktu przez Radę Ministrów. Stąd wzięła się moje pytanie o zakres Karty, bo jeśli miałyby znaleźć się w niej również materie zastrzeżone do regulacji ustawowej, to uchwała rządu nie byłaby właściwym aktem. Podkomisja winna zająć się tą sprawą.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełZygmuntSurowiec">Na wniosek prezydiów Komisje powołały wspólną podkomisję dla rozpatrzenia projektu ustawy w składzie: Alojzy Bryl (SD) (przewodniczący), Bożena Maciejewska (PZPR), Józef Wojtala (SD), Czesław Słowek (SD), Tadeusz Kałasa (SD), Jan Jerzy Bojarski (PZPR), Waldemar Szpaliński (PZPR), Kazimiera Plezia (PZPR), Kazimierz Fortuna (SSL), Jadwiga Biernat (ZSL) i Zbigniew Rudnicki (SD).</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>