text_structure.xml 39.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 13 maja 1972 r. Komisja Oświaty i Wychowania, obradująca pod kolejnym przewodnictwem posłów Jaremy Maciszewskiego (PZPR) i Andrzeja Żabińskiego (PZPR), rozpatrzyła projekt planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju na lata 1971–1975 w części dotyczącej oświaty i wychowania.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Oświaty i Wychowania z ministrem — Jerzym Kuberskim oraz wiceministrami — Michałek Godlewskim, Zygmuntem Huszczą i Jerzym Wołczykiem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów oraz wicedyrektor Zespołu NIK — Tadeusz Sztajnert.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">Informację o węzłowych zadaniach resortu oświaty i wychowania złożył minister oświaty i Wychowania — Jerzy Kuberski, informację o projekcie planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju, na lata 1971–1975 w części dotyczącej resortu oświaty i wychowania złożył wiceminister — Jerzy Wołczyk. (Streszczenie informacji zamieszczamy na kartkach z numeracją rzymską).</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełWłodzimierzSokorski">Z wypowiedzi przedstawicieli resortu wynika, że podejmowane są problemy węzłowe i prezentowany jest nowoczesny sposób ich widzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełWłodzimierzSokorski">Współdziałanie wszystkich czynników kształtujących postawy młodego pokolenia nie jest jeszcze w pełni skoordynowane. Krytyczne uwagi na ten temat padają m.in. pod adresem radia i telewizji. Na spotkaniach z wyborcami mówi się o tym, że współpraca między telewizją a resortem oświaty nie jest dostateczna, wskutek czego np. telewizja zamiast pomagać, nieraz nawet przeszkadza nauczycielowi w jego pracy. Trudno przesądzić generalnie, czy są to uwagi słuszne. Problem należy niewątpliwie do rzędu bardzo ważnych.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełWłodzimierzSokorski">Masowym środkiem przekazu przypada ogromna rola w podnoszeniu wiedzy i kwalifikacji. Nacisk na rozwijanie tego odcinka programowego jest silny. M.in. resort rolnictwa domaga się wprowadzania coraz to nowych cykli oświatowych. Z dniem 1 stycznia 1973 r. telewizja rozpocznie nadawanie audycji w ramach tzw. technikum rolniczego. Za szczególnie ważne zadanie uznajemy wprowadzanie do programu audycji dokształcających dla nauczycieli. Życie przynosi jednak coraz szybciej postępujące zmiany, stawia coraz większe wymogi i podążanie za nimi nie odbywa się w zadowalającym tempie.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełWłodzimierzSokorski">Znaczna część wysiłków skierowanych na prezentowanie w radio i telewizji programów przeznaczonych dla szkół, różnych audycji oświatowych, specjalistycznych idzie na marne. Dzieje się tak, ponieważ zaplecze techniczne szkół jest bardzo ubogie. Wiele szkół nie ma telewizorów, a także magnetofonów, które pozwoliłyby na wielokrotne odtwarzanie najbardziej wartościowych programów radia lub telewizji, przydatnych jako ilustracja tematyki omawianej na lekcjach. Szkoły, nawet bardzo z wyglądu piękne, wyposażane są prymitywnie. Niezbędne są konkretne decyzje w tej sprawie. W obecnym stanie rzeczy trudno mówić np. o nowoczesnym wprowadzeniu lekcji języków obcych.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PosełWłodzimierzSokorski">W obrębie problematyki wychowawczej rysuje się wiele ważnych spraw, które wymagają przemyślenia. Np. oddziaływanie wychowawcze filmu. Trzeba odpowiedzieć na pytanie, jakie mają być kryteria udostępniania filmów młodzieżowej widowni. Trzeba również ustosunkować się do różnych skomplikowanych zagadnień np. z dziedziny historii, na które młodzież oczekuje odpowiedzi. Istnieje zatem cały skomplikowany obszar problematyki wychowawczej. Być może należałoby i dla niej powołać jakąś grupę ekspertów, która przedyskutowałaby problemy i sprecyzowała metody i formy oddziaływania.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PosełWłodzimierzSokorski">Do rzędu ważkich spraw z zakresu wychowania należy wychowanie fizyczne. Wydaje się, że przyczyną różnych niepowodzeń na stadionach sportowych jest niedocenianie sportu w szkole. Wiadomo, że podstawą sukcesów sportowych w NRD jest przemyślany i konsekwentnie rozwijany system szkolenia, poczynając od szkoły podstawowej. W Polsce przedmiot „wychowanie fizyczne” odgrywa w systemie zajęć szkoły poślednią rolę. Wynika to w dużej mierze z braku sal gimnastycznych. Odnosi się jednak wrażenie, że jest to po prostu niedoceniany problem, a przecież wiele poważnych kłopotów wychowawczych można by uniknąć rozwijając sport wśród młodzieży.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełLeopoldSzydłowski">Słusznie uznaje się za problem numer jeden dążenie do zniwelowania różnic dzielących szkołę wiejską od szkoły w mieście. Praktyka wskazuje jednak, że różnice te pogłębiają się. Wskutek braku dostatecznej liczby uczniów, stopień organizacyjny wielu szkół wiejskich obniża się. Powstają szkoły zbiorcze, większe i lepiej wyposażone, ale bez internatów. Nie jest również należycie rozwiązany dowóz dzieci do tych szkół. Przedszkoli jest na wsiach bardzo mało, a i te nieliczne zamyka się w okresie wakacyjnym, czyli wtedy, kiedy matki zajęte są przy pracach w polu. Większość dzieci pozostaje na wsiach praktycznie bez żadnej opieki. Jest to przyczyną wielu nieszczęśliwych wypadków, pożarów itd. Można mieć również wątpliwości, czy rozwój szkół rolniczych zaplanowany został na dostatecznym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełLeopoldSzydłowski">Wymóg ustawy stwarza obowiązek legitymowania się przez młodego nabywcę gospodarstwa rolnego świadectwem ukończenia szkoły rolniczej. Corocznie w kraju przejmowanych jest w drodze dziedziczenia i z innych tytułów 140–150 tys. gospodarstw. Zestawiając te dane z planem szkolenia rolniczego widać jak daleko do zaspokojenia potrzeb w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełLeopoldSzydłowski">Trudno pogodzić się w faktem niewykonywania planów budownictwa obiektów szkolnych i oświatowych. Ten dział budownictwa powinien być traktowany jako priorytetowy, na równi z budownictwem mieszkaniowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełZofiaCybulska">Wszyscy doceniają ogromną rolę telewizji w krzewieniu oświaty rolniczej. Audycje te cieszą się na wsi wielkim powodzeniem, Niestety, godziny niektórych wykładów nie są dogodne dla słuchaczy. Na przykład pora nadawania audycji niedzielnej, około 8 rano, jest za wczesna. Rolnicy nie zdążą do tego czasu zakończyć obrządku. Tematyka tych audycji powinna wyprzedzać kalendarz prac w rolnictwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełBarbaraSzambelan">Przewiduje się w projekcie planu objęcie opieką w internatach tylko 25 proc. uczniów. Istnieje obawa, że nawet ten tak niski wskaźnik nie zostanie osiągnięty. Należałoby podjąć wszelkie możliwe zabiegi zmierzające do poprawy tego odcinka opieki wychowawczej, w przeciwnym razie rekrutacja np. do liceów ogólnokształcących będzie w terenie przebiegać źle. Wskutek braku internatów zgłaszają się do szkół nie ci, którzy powinni się do nich dostać, ale ci, którzy mieszkają w pobliżu. Nie ma możliwości przeprowadzania selekcji, a zatem i utrzymania odpowiedniego poziomu nauczania. Szkoły są również w bardzo trudnej sytuacji, jeśli chodzi o organizowanie zajęć wychowania fizycznego. Nawet te, które mają po jednej sali gimnastycznej, nie mogą zapewnić lekcji wychowania fizycznego wszystkim uczniom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełWładysławSzczepański">Jednym z warunków wdrażania nowego modelu oświaty jest wyposażenie szkół w pomoce naukowe. Zaplecze techniczne szkolnictwa jest przestarzałe. Nie można pogodzić się z sytuacją, w której systematycznie nie wykonuje się programu budownictwa szkolnego. Komisja Oświaty Sejmu V kadencji skierowała w tej sprawie szereg dezyderatów. Poprawa następuje zbyt wolno, Należy ponowić dezyderat w tej sprawie. Nadanie inwestycjom szkolnym rangi priorytetowej jest warunkiem pomyślnej realizacji zadań w szkolnictwie. Resort oświaty musi mieć większy wpływ na tempo realizacji tych inwestycji. Obecnie tego wpływu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełWładysławSzczepański">W ramach usprawniania systemu zarządzania całością szkolnictwa porządkuje się różne problemy kadrowe i finansowe. M.in. zapowiada się podniesienie rangi i wzrost odpowiedzialności kierownika szkoły, co musi iść w parze z poszerzeniem jego uprawnień. Należałoby postulować obsadzanie tych stanowisk w drodze konkursu. Jeden z instytutów, które mają być powołane w resorcie powinien zająć się opracowaniem zasad naukowej organizacji zarządzania szkołą. W tym zakresie należy przeszkolić kadrę kierowniczą wszystkich szkół.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełHalinaKiliś">Trzeba położyć większy nacisk na tworzenie placówek opieki nad dzieckiem na wsi. Obecnie objętych jest nią 7 tys. dzieci wobec około 1 mln pozostających poza zasięgiem przedszkoli, ognisk i dziecińców. Taka sytuacja rzutuje negatywnie na wyniki osiągane później w nauce. Dzieci wiejskie są gorzej przygotowane do szkolnego startu i powiększają często szeregi drugorocznych uczniów. Tworzenie szkół zbiorczych 8-klasowych jest zjawiskiem pozytywnym, pytanie tylko kto będzie dowoził dzieci do tych szkół i kto poniesie koszty tych przejazdów. Dla rodzin wielodzietnych może to być bowiem wydatek nazbyt duży.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełEwelinaSzyszko">Na szczeblu centralnym muszą zapaść decyzje w sprawie organizacji dowożenia dzieci do szkół. Chodzi o to, aby wydziały oświaty mogły zawierać w tej sprawie umowy z PKS. Należałoby również postulować zmianę norm budżetowych dla szkół. Budynki szkolne modernizuję się, z czego należy się tylko cieszyć. Zmartwienia wynikają dopiero wtedy, gdy przyjdzie ponosić zwiększone w rezultacie wydatki na oświetlenie, ogrzewanie itd. Szereg szkół zostaje np. podłączonych do centralnych kotłowni. Szkoły płacą za ogrzewanie o 100 proc. więcej niż prywatny użytkownik, (np. szkoła we Włocławku 25.000 zł miesięcznie), na co w budżecie nie ma pokrycia.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełEwelinaSzyszko">Nie wiadomo kiedy ukażą się rozporządzenia wykonawcze do ustawy - karta Praw i Obowiązków Nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PosełEwelinaSzyszko">Wynikły poważne trudności z organizacją dożywiania. Obecne koszty dożywiania nie mieszczą się w budżecie przeznaczonym na ten cel. Dzieci, które dawniej płaciły miesięcznie na dożywianie 16–20 zł, teraz muszą zapłacić 50–70 zł. Rodzice, którzy mają w szkole dwoje lub troje dzieci, nie są w stanie niejednokrotnie pokryć tego wydatku i rezygnują z tych świadczeń. W rezultacie dzieci najbardziej potrzebujące dożywiania nie korzystają z niego. Szkoły próbują doraźnie rozwiązywać te trudności dotacjami zakładów opiekuńczych, komitetów rodzicielskich. Problem wymaga generalnego uregulowania.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PosełEwelinaSzyszko">Trzeba również zwiększyć środki na utrzymanie czystości w szkołach. Obecnie dzieci zgodnie z decyzją resortu nie zmieniają obuwia przychodząc na lekcje. Wzrosły w związku z tym koszty utrzymania czystości. Zgłoszone w toku dyskusji uwagi na temat braków wychowania fizycznego w szkołach są jak najbardziej słuszne. Zło tkwi w tym, że szkoła musi wykazać się raczej sukcesami w rozgrywkach i meczach międzyszkolnych, niż codzienną pracą w sali gimnastycznej. Po prostu nie ma czasu na prowadzenie podstawowej gimnastyki korekcyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełDanutaBartoszewicz">Niezbędne jest postulowane od dawna, zrównanie stawek na pobyt dzieci i młodzieży na koloniach letnich. Obecnie stawki na koloniach organizowanych przez wydziały oświaty są najniższe.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełDanutaBartoszewicz">Budżety szkół zawierają jedną wspólną pozycję wydatków na cele gospodarcze (np. opał) i na wyposażenie w pomoce naukowe. I to jest przyczyną, że brakuje środków na zakup tych pomocy. Należałoby rozdzielić te pozycje budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełDanutaBartoszewicz">Niektóre nowe szkoły budowane są bez piwnic i bez szatni. Szafki z odzieżą uczniów stoją na korytarzu, co pogarsza warunki pracy szkoły.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełDanutaBartoszewicz">W niektórych szkołach organizuje się oddziały przedszkolne, nierzadko kosztem likwidacji lub pogarszania warunków lokalowych pracowni szkolnych. Praktyka ta nie wydaje się słuszna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełJaninaFleming">Palącym zagadnieniem, wymagającym jak najszybszego rozwiązania jest kwestia kształcenia zawodowego dziewcząt. Obecnie za mało jest szkół odpowiednich dla nich, a w istniejących trudno znaleźć miejsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełStanisławaKirsch">Nie tylko inwestycje szkolne, lecz także remonty szkół stanowią problem niezwykle trudny do rozwiązania. Należałoby może zorganizować w powiatach ekipy remontowe, których zadaniem byłoby wyłącznie wykonywanie remontu szkół i placówek wychowawczo-oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełStanisławaKirsch">Zdrowie i sprawność fizyczna młodzieży jest w znacznym stopniu zależna od poziomu wychowania fizycznego w szkołach. Tymczasem brak odpowiedniej liczby kwalifikowanych nauczycieli wf, a sprzęt szkolny - zwłaszcza ławki - nie jest przystosowany do potrzeb rozwojowych dzieci i powoduje złą postawę uczniów.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełStanisławaKirsch">Wciąż za mało jest szkół specjalnych, w których kształciłaby się młodzież zarówno opóźniona w rozwoju umysłowym, jak też niedorozwinięta. W woj. lubelskim młodzież tego typu musiałaby czekać kilka lat, aby dostać się do takiej szkoły. Uczęszcza więc do szkół normalnych, utrudniając pracę dydaktyczną z pozostałymi uczniami i nie odnosząc korzyści z pobranej nauki. Może należałoby organizować w niektórych szkołach klasy dla dzieci opóźnionych w rozwoju?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełWacławAuleytner">Godne uznania są wysiłki resortu zmierzające do unowocześnienia naszego szkolnictwa. Zadania w tej dziedzinie są bardzo ambitne, zwłaszcza jeśli idzie o utworzenie 5 nowych instytutów badawczych, a wśród nich instytutu badań nad młodzieżą.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełWacławAuleytner">Wiele czynników kształtuje osobowość młodego człowieka. Koordynatorem różnorakich oddziaływań jest nauczyciel-wychowawca. Są nauczyciele, którzy mają przede wszystkim zdolności dydaktyczne są i tacy, u których przeważają talenty pedagogiczne. Kierownictwa szkół powinny więc tym ostatnim przydzielać większą ilość zajęć wychowawczych, zmniejszając ilość zadań dydaktycznych. Byłoby to tym bardziej celowe, że czas nauczyciela-wychowawcy na osobiste kontakty z każdym uczniem jest bardzo ograniczony, zwłaszcza przy obecnie dużej liczbie uczniów w klasie.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełWacławAuleytner">Po wprowadzeniu Karty Praw i Obowiązków Nauczyciela obserwuje się wzrost zainteresowania zawodem nauczycielskim wśród studentów uniwersytetów. Warto by wykorzystać to zainteresowanie organizując dla nich bezpłatne praktyki, w czasie których mogliby zapoznać się z pracą w szkole, a władze szkolne miałyby możliwość wstępnego doboru najlepszych kandydatów na pedagogów.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PosełWacławAuleytner">W szkołach specjalnych są również dzieci niedostosowane psychicznie do nauki w normalnych szkołach, dzieci nerwicowe i z nieznacznymi opóźnieniami w rozwoju umysłowym. Dzieci te są leczone. Czy istnieje współpraca między resortami oświaty i zdrowia w zakresie przenoszenia wyleczonych dzieci ze szkół specjalnych do zwykłych szkół?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełMariaŁopatko">Szkoły podstawkowe bez powodzenia borykają się z problemem uczniów wychowawczo trudnych. Nie mogą oczekiwać pomocy w tej dziedzinie ze strony rodziców, a odsiew w szkołach jest znaczny i stanowi przejaw nie tylko niepowodzeń dydaktycznych, lecz także wychowawczych.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełMariaŁopatko">Czasami, opuszczający szkołę podstawową trudny uczeń, trafia do ogniska wychowawczego, częściej nie uczy się wcale. Aby zaradzić temu należałoby kompleksowo opracować problemy zadań i metod wychowawczych szkół, rodziny i placówek wychowawczych; te zadania i metody należałoby zróżnicować bardziej niż obecnie. Np. świetlice szkolne nie powinny być tylko przechowalniami i stołówkami, lecz należałoby egzekwować i kontrolować ich zadania wychowawcze. Porównanie liczby dzieci z liczbą miejsc w przedszkolach budzi niepokój. W 1975 r. będzie bowiem jeszcze więcej niż dotychczas dzieci w wieku przedszkolnym, dla których nie starczy miejsc w przedszkolach. Może poprawiłoby sytuację uznanie ognisk przedszkolnych za stałą formę wychowania przedszkolnego, włączenie ich do planu oraz zrównanie czasu pracy tych ognisk na wsi i w mieście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełEugeniaŁoch">Wśród zadań, jakie stawia sobie resort, na jednym z pierwszych miejsc słusznie znalazło się zagadnienie kształcenia i dokształcania nauczycieli. Stałe podnoszenie kwalifikacji jest bowiem podstawowym warunkiem wysokiego poziomu naszego szkolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełEugeniaŁoch">Wyniki niedawno zakończonych egzaminów na wyższe studia zaoczne dla nauczycieli również potwierdziły pilną konieczność dokształcania. Na 123 kandydatów, rekrutujących się spośród czynnych zawodowo nauczycieli, absolwentów studiów nauczycielskich bądź liceów pedagogicznych, komisji egzaminacyjnej z trudem udało się zakwalifikować 30-tu na pierwszy rok studiów. Powstaje problem, jak postępować z tymi nauczycielami, którzy pracują w szkolnictwie z tak niskimi kwalifikacjami.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełEugeniaŁoch">Szkolnictwo średnie odczuwa dotkliwy brak nauczycieli języków obcych. Czy nie należałoby tworzyć w wyższych szkołach pedagogicznych wydziałów neofilologicznych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełCzesławWojtera">Szkoły przysposobienia rolniczego i zasadnicze szkoły rolnicze przygotowują kadry dla nowoczesnego rolnictwa. Nie różnią się one programami, jedynie szyldem i warunkami nauczania. Należałoby rozwiązać zagadnienia, które stawiają w gorszej sytuacji uczniów SPR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełJaninaKocemba">Zamierzenia resortu i nowa jego struktura organizacyjna stwarzają warunki realizacji Karty Praw i Obowiązków Nauczyciela. Określone obecnie zostało również miejsce młodzieżowych organizacji w szkole. Oceniając pracę nauczyciela-wychowawcy, należałoby brać również pod uwagę jego współdziałanie i oddziaływanie na szkolną organizację młodzieżową.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PosełJaninaKocemba">Program WF jest jednakowy dla wszystkich szkół, niezależnie od ich wyposażenia i możliwości realizacji, niezależnie od tego, czy jest sala gimnastyczna, czy jej nie ma. Czy nie należałoby opracować 2–3 wersji programu, przystosowanych do różnych warunków pracy szkół?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełStanisławaKosowska">Wychowanie patriotyczne, to w naszych współczesnych warunkach wychowanie dobrego, rzetelnego pracownika, to przygotowanie dziecka od najmłodszych lat do pracy zarówno, w domu, jak też w szkole, czy w osiedlu. Przeładowany program nauczania uniemożliwia często realizację tego zadania, ucząc jednocześnie powierzchownego, dyletanckiego przyswajania wiadomości. Pogarszają ten stan rzeczy również braki w wyposażeniu szkół w obowiązkowe lektury oraz zbyt mała ilość audycji telewizyjnych, oddziaływujących wychowawczo, pozytywnie tak jak np. cykl audycji pt. „Miejsce wśród ludzi”.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełStanisławaKosowska">W stałych przedszkolach na wsi, dzieci rolników przebywają jedynie przez 5 godz., a dzieci pracowników zakładów uspołecznionych przez 8 godzin. Należałoby jak najszybciej zlikwidować tę krzywdzącą nierówność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełTeresaSkubała">Zamierzenia resortu stwarzają nadzieje na szybkie i korzystne zmiany w naszym szkolnictwie. Na podkreślenie zasługuje również stworzenie 5 instytutów dla celów badawczych w dziedzinie oświaty i wychowania. Z uwagi na deficyt kadr naukowców w dziedzinie pedagogiki, psychologii i socjologii, nasuwa się pytanie, czy będzie zapewniona pełna obsada kadrowa tych instytutów.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PosełTeresaSkubała">Kłopoty nastręcza zatrudnienie nawet wyróżniających się absolwentów kierunków humanistycznych, zwłaszcza historii i polonistyki. Na 100 absolwentów tych wydziałów kuratoria przyjmują 12–15 osób.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PosełTeresaSkubała">Bardzo wiele do życzenia pozostawia stan sanitarny szkół, zwłaszcza wiejskich. Czy w zamierzeniach resortu przewidywane jest działanie na rzecz radykalnej poprawy w tym zakresie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełMariaKotlicka">W szkołach praktycznie nie istnieje opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą. Lekarze nie są zainteresowani pracą w szkolnictwie. A przecież powinni oni sprawować opiekę nie tylko nad zdrowiem fizycznym, lecz także psychicznym młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełMariaKotlicka">Zgodnie z ostatnimi decyzjami władz, rady pedagogiczne szkół średnich będą w tym roku miały prawo wyznaczenia jednego, najlepszego absolwenta, który będzie przyjęty na wyższą uczelnię bez egzaminu. Jest to bardzo słuszne, lecz czy nie należałoby uwzględnić liczby absolwentów opuszczających daną szkołę?</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełMariaKotlicka">Wydaje się, że należałoby więcej miejsca poświęcić w programach przygotowaniu młodzieży do życia rodzinnego, a także wychowaniu seksualnemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełBernardKuś">Rekrutacja do szkół przysposobienia rolniczego napotykała przez wiele lat na duże trudności. Ostatnio stan ten bardzo się zmienił. Obserwuje się znacznie lepszy stosunek młodzieży do tych szkół i zwiększa się liczba chętnych do podjęcia w nich nauki. Idzie tylko o to, aby umożliwić młodzieży udział w pracach rolnych w gospodarstwach rodziców w okresie wczesnej jesieni i wiosny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełKazimierzCzarnecki">Przygotowanie zawodowe młodzieży nie może i nie powinno odbywać się tylko w szkołach zawodowych. Wprawdzie w szkołach podstawowych są zajęcia praktyczne, lecz braki w programie tych zajęć oraz brak materiałów do wykonania prac powoduje, że nie spełniają one tej roli. A przecież wiadomo, że wdrożony od najmłodszych lat do majsterkowania młody człowiek, będzie miał znacznie lepsze wyniki w nauce w szkole zawodowej i że będzie z niego dobry fachowiec.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełKazimierzCzarnecki">Należałoby również zwrócić większą uwagę na poprawę wyposażenia w maszyny i urządzenia przyzakładowych szkół zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełKazimierzCzarnecki">Wychowanie przez pracę powinno odbywać się nie tylko w czasie roku szkolnego, lecz również w czasie wakacji. Uczniowie 7 i 8 klas szkół podstawowych oraz szkół średnich powinni spędzać wakacje na obozach, na których łączono by wypoczynek, sport i rozrywkę z pracami społecznie użytecznymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełAndrzejŻabiński">Istnieje w naszym szkolnictwie nieoficjalna odpłatność za naukę, wyrażająca się w organizowaniu płatnych korepetycji, kursów przygotowawczych i różnego rodzaju składek. Należałoby podjąć szeroką walkę z tym zjawiskiem.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PosełAndrzejŻabiński">Należy przejawiać większą troskę o bezpieczeństwo dzieci i młodzieży. Wydaje się, że jest również zadaniem szkolnictwa tworzenie warunków dla bezpiecznej kąpieli, nie tylko przez organizowanie nauki dobrego pływania, lecz także przez urządzenie strzeżonych kąpielisk.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PosełAndrzejŻabiński">Wiele tysięcy uczniów mieszka na stancjach. Warunki zakwaterowania tych uczniów wciąż pozostają bez kontroli, co jest rzeczą szkodliwą przede wszystkim ze względów wychowawczych.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PosełAndrzejŻabiński">Powinno być wydane zalecenie resortu, by wszystkie kolonie letnie dla dzieci i młodzieży organizowane były na podstawie programu obozów harcerskich.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PosełAndrzejŻabiński">Dodatkowych wyjaśnień udzielił: wiceministrowie oświaty i wychowania - Jerzy Wołczyk i Zygmunt Huszcza.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PosełAndrzejŻabiński">Komisja przyjęła projekt planu 5-letniego w części dotyczącej oświaty i wychowania, przekazując Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów uwagi i wnioski wynikające z przebiegu obrad.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PosełAndrzejŻabiński">O WĘZŁOWYCH ZADANIACH RESORTU OŚWIATY I WYCHOWANIA.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#PosełAndrzejŻabiński">Streszczenie informacji złożonej przez ministra oświaty i wychowania - Jerzego Kuberskiego na posiedzeniu Komisji Oświaty i Wychowania w dniu 13 maja 1972 r.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#PosełAndrzejŻabiński">Kierunki działania resortu oświaty i wychowania były ostatnio przedmiotem obrad Biura Politycznego i Prezydium Rządu oraz konsultacji resortu z Komitetem Ekspertów do opracowania raportu o stanie oświaty i wychowania w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#PosełAndrzejŻabiński">Na podstawie tych konsultacji sformułowane zostały podstawowe kierunki działania resortu spośród których wymienić należy:</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#PosełAndrzejŻabiński">— Wyrównywania poziomu pracy szkół wszystkich typów zgodnie z uchwałami VI Zjazdu PZPR. Na tym odcinku występuje nadal zbyt duże zróżnicowanie, zwłaszcza pomiędzy poziomem szkół wiejskim i szkół w mieście. Obecnie mamy ponad 8 tys. szkół z 80-ma uczniami i ponad 2 tys. szkół, do których uczęszcza 20 uczniów. Toteż konieczne jest szybkie podjęcie działań organizacyjnych, mających na celu tworzenie zdartych i spójnych organizmów szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#PosełAndrzejŻabiński">Zróżnicowane są kwalifikacje nauczycieli; mamy nauczycieli, którzy ukończyli licea pedagogiczne, nauczycieli po studium nauczycielskim oraz nauczycieli z wykształceniem wyższym zawodowym i pełnym uniwersyteckim. Niezbędne jest więc podjęcie różnych systemów dokształcania nauczycieli; resort przygotowuje program w tej dziedzinie, który będzie mógł zaprezentować Komisji w I kwartale przyszłego roku.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#PosełAndrzejŻabiński">Z punktu widzenia prawidłowej organizacji systemu oświaty istotne znaczenie ma rozmieszczenie kadr nauczycielskich. Obecnie niejednokrotnie występuje zjawisko, że w szkole jest kilku nauczycieli o tym samym wykształceniu przedmiotowym, w związku z czym niektórzy z nich zmuszeni są podejmować nauczanie nie w swoich specjalnościach. Przewiduje się przeprowadzenie na jesieni bieżącego roku powszechnego spisu nauczycieli z uwzględnieniem kwalifikacji; spis taki będzie podstawą prac nad poprawą struktury rozmieszczenia nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#PosełAndrzejŻabiński">Przewiduje się również powołanie Instytutu Kształcenia Nauczycieli, którego głównymi zadaniami będzie organizowanie systemu dokształcania na wyższych uczelniach. Organizowanie doskonalenia we własnym zakresie w dyscyplinach, które nie mają odpowiedników na wyższych uczelniach oraz w dziedzinie administracji szkolnej; ponadto Instytut prowadzić będzie badania nad skutecznością form dokształcania.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#PosełAndrzejŻabiński">— Podjęcie prac nad przygotowaniem do realizacji nowoczesnego systemu edukacji narodowej. Realizacja tego systemu powinna zapewnić dzieciom i młodzieży gruntowne wykształcenie na poziomie średnim przysposabiające do wydajnej pracy zawodowej i aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa socjalistycznego. Decydującym ogniwem w kształceniu i wychowaniu będzie szkoła powiązana wielostronnie z rodziną, organizacjami młodzieżowymi i środowiskiem w miejscu zamieszkania, zakładzie pracy.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#PosełAndrzejŻabiński">W klasach od I do IV zamierza się zrezygnować z drugoroczności. Orzekanie o defekcie i zapóźnieniu rozwoju dziecka może następować dopiero po IV klasie.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#PosełAndrzejŻabiński">W porozumieniu z Komitetem Ekspertów podejmie się prace nad sprofilowaniem liceów ogólnokształcących, zmierzając do zróżnicowania ich według grup przedmiotowych.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#PosełAndrzejŻabiński">— Prawidłowe wdrożenie postanowień ustawy Karta Praw i Obowiązków Nauczyciela. Dążyć się będzie do podniesienia dyscypliny pracy wśród nauczycieli i umocnienia poczucia obowiązku, do zwiększenia szacunku wśród młodzieży dla zawodu nauczyciela. Planuje się m.in. stworzenie pewnych ulg w przyjęciach na wyższe uczelnie dla najbardziej uzdolnionej młodzieży, kwalifikującej się do podjęcia pracy w zawodzie nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#PosełAndrzejŻabiński">Program wychowania socjalistycznego zmierzać będzie przede wszystkim do rozwijania zasad i form wychowania przez pracę i dla pracy, upowszechniania kultury pedagogicznej w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#PosełAndrzejŻabiński">Ważną częścią programu i oddziaływań wychowawczych stanie się upowszechnienie kultury fizycznej i sportów obronnych wśród młodzieży. Chodzi o ugruntowanie wśród młodzieży takich cech, które decydują o wartości moralnej obywatela.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#PosełAndrzejŻabiński">Jednym z kierunków działania resortu będzie modernizacja systemu zarządzenia oświatą i szkolnictwem. Obecnie obserwuje się duże rozproszenie i wielorakość form w tej dziedzinie. Planuje się wprowadzenie zasad jednolitego zarządzania niezależnie od resortowego podporządkowania szkół.</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#PosełAndrzejŻabiński">W dziedzinie szkolnictwa zawodowego planuje się dokonanie integracji zarządzania tym szkolnictwem. Sieć szkół zawodowych w terenie lepiej powinna zaspokajać potrzeby regionalne. Prowadzone są prace nad zmianą struktury organizacyjnej resortu, kuratoriów i inspektoratów oświaty. W centrum uwagi wszystkich tych poczynań atol szkoła i wszystkie ogniwa zarządzania obowiązane są działać w kierunku stworzenia jej pełnych warunków do realizacji programów nauczania. Przewiduje się podniesienie odpowiedzialności dyrektorów szkół za poziom nauczania. Opracowywany jest nowy status dyrektora.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#PosełAndrzejŻabiński">Wiele uwagi koncentrować się będzie na ustaleniu programów, metod i rozwiązań instytucjonalnych w dziedzinie wychowania ideologicznego młodzieży. W resorcie powołany zostanie Instytut Badań nad Młodzieżą, który zajmie się problematyką wychowania ideowo-politycznego. Wiele wad w wychowaniu młodzieży obecnie ma swoje źródło w niedostatecznym rozeznaniu cech i osobowości młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#PosełAndrzejŻabiński">Zamierza się rozbudować kompleksowe zaplecze naukowe, przy współpracy i współdziałaniu z Ministerstwem Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. W resorcie pracować będzie 5 Instytutów: Instytut Badań Pedagogicznych - zajmujący się badaniami podstawowymi, badaniami nad systemem oświaty, jak i modernizacją procesów dydaktycznych; Instytut Kształcenia Zawodowego - zajmujący się badaniami nad siecią i systemem szkół zawodowych, doskonaleniem programów nauczania, jak również problematyką zawodoznawstwa. Instytut Programów Szkolnych, Instytut Kształcenia Nauczycieli oraz Instytut Badań nad Młodzieżą.</u>
          <u xml:id="u-22.24" who="#PosełAndrzejŻabiński">W celu ukształtowania racjonalnych podstaw ekonomicznych szkolnictwa, prowadzi się prace nad doskonaleniem metod planowania ekonomicznego, prawidłowością realizacji budżetu oraz nad zapewnieniom celowości i efektywności wydatkowanych środków.</u>
          <u xml:id="u-22.25" who="#PosełAndrzejŻabiński">O ZAŁOŻENIACH SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO PLANU ROZWOJU KRAJU NA LATA 1971–1975 W CZĘŚCI DOTYCZĄCEJ OŚWIATY I WYCHOWANIA.</u>
          <u xml:id="u-22.26" who="#PosełAndrzejŻabiński">Streszczenie informacji złożonej przez wiceministra oświaty i wychowania - Jerzego Wołczyka na posiedzeniu Komisji Oświaty i Wychowania w dniu 13 maja 1972 r.</u>
          <u xml:id="u-22.27" who="#PosełAndrzejŻabiński">Przedstawiony projekt planu jest wynikiem analizy potrzeb i możliwości. Przy opracowywaniu go uwzględniono dezyderaty i wnioski sformułowane przez Komisję Oświaty i Nauki Sejmu V kadencji, kierowano się dyrektywami wynikającymi z uchwał VI Zjazdu PZPR. W oparciu o stan już osiągnięty i w przewidywaniu zmian demograficznych nakreślony został projekt planu dla poszczególnych działów szkolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-22.28" who="#PosełAndrzejŻabiński">W szkolnictwie podstawowym wobec zmniejszającej się liczby dzieci w wieku obowiązku szkolnego istnieje potrzeba dalszego przeprowadzanie zmian w sieci i organizacji szkół. Zmierza się do likwidacji szkół z niewielką liczbą uczniów, tworząc w zamian tzw. szkoły zbiorcze. Ministerstwo rozpatruje koncepcję gminnej szkoły zbiorczej.</u>
          <u xml:id="u-22.29" who="#PosełAndrzejŻabiński">W liceach ogólnokształcących liczba uczniów w kiesach pierwszych będzie utrzymana w ciągu całego 5-lecia na tym samym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-22.30" who="#PosełAndrzejŻabiński">W szkołach podstawowych specjalnych w ostatnim roku planu 5-letniego opieką dydaktyczno-wychowawczą objętych będzie około 75 proc. ogółu dzieci kwalifikujących się do szkół tego typu. Jest to poważny wzrost. Obecnie nauczaniem tym objętych jest 52,5 proc. dzieci.</u>
          <u xml:id="u-22.31" who="#PosełAndrzejŻabiński">W przedszkolach znajduje się nadal zbyt mała liczba dzieci. Od 16,4 proc. w woj. rzeszowskim, do 38 proc. w woj. opolskim, 43,5 proc. w Krakowie, 58,4 proc. w Łodzi. Odsetek dzieci wiejskich uczęszczających do przedszkoli waha się od 6,2 proc. w woj. białostockim do 30,4 proc. w woj. opolskim.</u>
          <u xml:id="u-22.32" who="#PosełAndrzejŻabiński">W zakładach opiekuńczo-wychowawczych planowany wzrost liczby miejsc nie zaspokoi potrzeb. Około 4 tys. dzieci nie może być obecnie przyjętych z braku miejsc do domów dziecka, na skierowanie do specjalnych zakładów wychowawczych oczekuje 2.944 młodocianych, a 11.993 dzieci upośledzonych umysłowo, kalekich i przewlekle chorych nie wypełnia obowiązku szkolnego. Pewną poprawę przynosi rozwój instytucji rodzin zastępczych po zwiększeniu stawki pomocy materialnej na dziecko do 750 zł miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-22.33" who="#PosełAndrzejŻabiński">Na kolonie i obozy będzie można wysłać do 1975 r. o 30 proc. dzieci i młodzieży więcej niż w pierwszym roku bieżącego 5-lecia.</u>
          <u xml:id="u-22.34" who="#PosełAndrzejŻabiński">W szkołach zawodowych szczebla ponadpodstawowego obecny plan stwarza szanse nauki dla 74 proc. absolwentów szkół podstawowych. Przewiduje się zwiększoną rekrutację do klas pierwszych szkół rolniczych stopnie zasadniczego i do policealnych studiów zawodowych. Zdaniem resortu oświaty i wychowania, przewidziane w tym projekcie możliwości kształcenia w klasach pierwszych techników zawodowych na podbudowie szkoły podstawowej należałoby rozszerzyć. Jak bowiem wynika z wstępnych danych opracowanych przez Komisję Planowania przy Radzie Ministrów, może wystąpić w następnym 5-leciu niedobór absolwentów szkół zawodowych, a także liceów ogólnokształcących. Zamierzony rozwój szkolnictwa zawodowego dla dorosłych wyrażający się na przestrzeni 5-lecia wzrostem zaledwie 6,7 proc. uznać należy za minimalny. Zakładom pracy przypadnie zatem w udziale poważne zadanie organizowania różnych form dokształcania pracowników.</u>
          <u xml:id="u-22.35" who="#PosełAndrzejŻabiński">Podstawowym problemem szkolnictwa zawodowego będzie nadal dążenie do lepszego przystosowania profilu i zasięgu kształcenia do potrzeb gospodarki narodowej. Wymagać to będzie dokonania radykalnych zmian w sieci tych szkół. Wielkie znaczenie przypisać należy realizacji zadań o zakresie przyjęć na kierunki: budowlane, rolnicze, górnicze, komunikacyjne, a także kształceniu w kierunkach usługowych. Pozwoli to łagodzić trudne problemy kształcenia i zatrudnienie dziewcząt.</u>
          <u xml:id="u-22.36" who="#PosełAndrzejŻabiński">Odpowiednie korekty planu rozwoju szkolnictwa zawodowego i niezbędnych na ten cel nakładów opracowane zostaną przez resort oświaty i wychowania do końca br.</u>
          <u xml:id="u-22.37" who="#PosełAndrzejŻabiński">W internatach przewiduje się zwiększenie liczby miejsc o 47,8 tys.</u>
          <u xml:id="u-22.38" who="#PosełAndrzejŻabiński">Projekt planu w danym dziale „oświata i wychowanie” przewiduje wzrost o około 49,2 tys. osób liczby pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze.</u>
          <u xml:id="u-22.39" who="#PosełAndrzejŻabiński">Nakłady inwestycyjne ustalone zostały na poziomie 23,2 mld zł, z czego na plan terenowy przypada 15,4 mld zł Niestety stwierdzić trzeba, że plany inwestycyjne są niewykonywane.</u>
          <u xml:id="u-22.40" who="#PosełAndrzejŻabiński">W bieżącym roku zakończyć ma prace komitet ekspertów ds. oświaty. Przedstawi on propozycje nowego modelu oświaty i wychowania. Wynikną z tego wnioski wymagające uwzględnienia w rocznych planach resortu.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>