text_structure.xml 20.5 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 25 września 1975 r. Komisja Kultury i Sztuki, obradująca pod przewodnictwem posła Witolda Lassoty (SD), rozpatrywała problemy rozwoju kultury w gminach i małych miastach w świetle nowego podziału administracyjnego kraju.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Kultury i Sztuki z wiceministrami Mieczysławem Wojtczakiem i Józefem Fajkowskim, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów oraz wicedyrektor Zespołu NIK — Tadeusz Sztajnert.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">Podstawą dyskusji był referat, który przedstawił wiceminister kultury i sztuki — Józef Fajkowski.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">Stosunkowo krótki okres jaki minął od przeprowadzonych reform administracji nie stwarza warunków do dokonania kompleksowej oceny ich wpływu na rozwój kultury w gminach i małych miastach.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">Prowadzi się jeszcze prace nad doskonaleniem nowych struktur administracyjnych placówek i instytucji kulturalnych w miastach wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">Szczególną uwagę przywiązuje resort do rozwoju kultury w nowych województwach. Opracowuje się programy rozwoju kultury w tych województwach. Resort stara się im zapewnić pomoc organizacyjną i częściowo finansową.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">Reforma ujawniła poważne dysproporcje tak w rozmieszczeniu placówek kultury na terenach nowych województw, jak i w sytuacji kadrowej tych placówek.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">Sieć placówek kultury w gminach i małych miastach będzie kształtowana wraz z rozwojem aglomeracji miejsko-przemysłowych oraz planowanymi zmianami w sieci osadniczej. Centra kulturalno-rekreacyjne będą w pierwszym etapie rozwijane w gminach miejskich i wzorcowych oraz położonych na terenach turystycznych i wypoczynkowych. Będzie się dążyć do łączenia urządzeń kulturalnych z placówkami usługowo-handlowymi, oświatowymi oraz sportu i turystyki, w planach rozwoju bazy kulturalnej w gminie uwzględnia się dalszy rozwój klubów RSW „Prasa-Książka-Ruch”, CRS „Samopomoc Chłopska” oraz klubów — filii gminnych ośrodków kultury.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#Sprawozdawca">Z wstępnych założeń wojewódzkich planów na lata 1976–1980 wynika, że przewidywany rozwój placówek kulturalnych na terenie gmin i małych miast stworzy warunki radykalnego złagodzenia dysproporcji pomiędzy rozwojem kulturalnym poszczególnych województw. Ministerstwo dąży do wprowadzenia korekty do tych planów.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#Sprawozdawca">Rozwój infrastruktury kulturalnej gmin i małych miast zależeć będzie w tej sytuacji głównie od władz wojewódzkich i bezpośrednich władz lokalnych. Pomoc Ministerstwa Kultury i Sztuki będzie ograniczona, ponieważ najważniejsze inwestycje centralne skoncentrowane będą na poligrafii, kinematografii i fonografii. Nie należy tracić z oczu, że rozwój tych dziedzin wpływać będzie pośrednio na rozwój kultury na wsi i w małych miastach.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#Sprawozdawca">Nowy podział administracyjny kraju skwarzy zwiększa samodzielność gmin również i w zakresie działalności społeczno-kulturalnej. Niezbędna staje się integracja sił i środków przeznaczonych na rozwój kultury w gminie, jak również przybliżenie administracji do ludzi działających bezpośrednio w dziedzinie kultury. Rozszerzeniu systemu konsultacji służy inicjatywa powoływania gminnych społecznych komitetów do spraw kultury, jak również powoływanie dyrektorów gminnych ośrodków kultury, którzy w imieniu naczelnika gminy koordynować mają całokształt działalności kulturalnej na terenie gminy. Gminne społeczne komitety do spraw kultury skupiające przedstawicieli instytucji, organizacji politycznych i społecznych, oświatowych i kulturalnych oraz wyróżniających się w życiu kulturalnym gminy mieszkańców będą miały za zadanie kształtowanie programu rozwoju kultury w gminie, inspirowanie i popieranie inicjatyw społecznych.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#Sprawozdawca">Przedmiotem szczególnej troski resortu jest sytuacja kadrowa placówek kultury w gminach i małych miastach. W ciągu najbliższych lat pracowników kultury gmin i małych miast będą przygotowywały szkoły policealne. Stworzy się również możliwości zdobycia kwalifikacji w kursowych formach dokształcania zawodowego. Dla kilkuset żołnierzy — rezerwistów, którzy w czasie odbywania zasadniczej służby wojskowej wykazali zamiłowanie i zdolności do organizacji imprez kulturalno-wychowawczych będzie zorganizowany w porozumieniu z GZP Wojska Polskiego jeszcze w br. kurs doskonalący posiadane umiejętności.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#Sprawozdawca">Rozwiązywaniu problemów kultury w gminach sprzyjać będą nowe funkcje wojewódzkich domów kultury oraz ich filii. M.in. będą się one zajmowały szkoleniem społecznego aktywu wiejskich domów kultury oraz instruktażem i pomocą dla gminnych placówek kultury. Pomoc ta polega m.in. na inspiracji programowej, kształtowaniu racjonalnych metod programowania i planowania działalności kulturalnej, na działalności informacyjnej oraz na współpracy z amatorskimi zespołami artystycznymi.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#Sprawozdawca">W upowszechnianiu kultury na wsi i w mniejszych ośrodkach miejskich dużą rolę spełniają zawodowe instytucje kultury: estrady, teatry, operetki. Opracowano program dostosowania ich organizacji do nowego podziału administracyjnego. Brak sal widowiskowych, ich nieprzystosowanie do występów zawodowych zespołów, skromna baza transportu artystycznych instytucji, problemy finansowe ograniczają zasięg ich oddziaływania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełMieczysławKaczor">Z informacji przedstawione przez Ministerstwo wynika, iż wiodącą rolę w rozwoju kultury spełniać będą wojewódzkie domy kultury. Koncepcja ta zasadniczo wydaje się słuszna. Nie należy jednak tracić z pola widzenia terenowych filii domów kultury (dawniej powiatowych domów kultury), które często legitymują się poważnym dorobkiem w dziedzinie organizacji i upowszechniania kultury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Przedstawiony przez resort program rozwoju kultury gminnej zawiera szereg luk, zwłaszcza w sferze organizacyjnej, wątpliwości mogą powstać, zwłaszcza na szczeblu współdziałania administracji gminnej z dyrekcją wojewódzkich domów kultury. Należałoby więc szczegółowo określić kompetencje w zakresie kultury organów administracji państwowej i dyrekcji wojewódzkich domów kultury.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Wyposażenie dyrektora wiejskiego domu kultury w kompetencje do zawiadywania sprawami kultury na terenie gminy należy uznać za rozwiązanie tymczasowe. Wydaje się, iż w przyszłości powstanie konieczność powołania w urzędzie gminnym odrębnego stanowiska pracy do spraw kultury.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Gminne domy kultury nie są przygotowane do nowych funkcji. Często za tzw. reformą placówek kulturalnych na terenie gminy kryła się tylko zmiana szyldu; nieodzownym wydaje się rozwiązanie problemów kadrowych i finansowych gminnych domów kultury.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Wiodąca rola wojewódzkich domów kultury nie powinna umniejszać znaczenia społecznego ruchu towarzystw kulturalnych. Często bowiem zdarza się, iż społeczny aktyw ruchu kulturalnego reprezentuje wyższy poziom niż pracownicy etatowi, a społeczna organizacja tego ruchu jest doskonalsza, aniżeli system placówek państwowych.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Nowo powstałe województwa prezentują często ambicja do organizowania kultury na wzór starych województw. Resort powinien wyraźnie zadeklarować, czy ten model polityki kulturalnej będzie bez zastrzeżeń popierany. Ambicje mecenatu kulturalnego nowo kreowanych organów wojewódzkich prowadzą często do paradoksalnych sytuacji. W jednej z gazet lokalnych na terenie Wybrzeża z entuzjazmem opisywano przypadek odmowy pozwolenia na przyjazd teatru olsztyńskiego do Elbląga, uzasadnionej perspektywą stworzenia własnego teatru.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Wydaje się, iż powielanie dotychczasowych wzorców kultury wojewódzkiej nie będzie możliwe, chociażby przez wzgląd na ograniczone środki inwestycyjne. Tym niemniej szereg placówek kulturalnych powinno posiadać swoje filie we wszystkich województwach. Dotyczy to m.in. Biura Imprez Artystycznych „Estrada”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełAnnaKochanowska">Przedmiotem obrad jest struktura organizacyjna placówek kulturalnych w gminach i małych miasteczkach. Nie można jednak opracować całościowego modelu kultury gminnej w oderwaniu od kompleksowego programu rozwoju kultury na terenie województw.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełAnnaKochanowska">M.in. kompleksowego spojrzenia na politykę kulturalną wymaga określenie stosunków pomiędzy oświatą i kulturą na terenie wsi. Wielokrotnie zdarzają się przypadki kolizji interesów pomiędzy poszczególnymi placówkami godzące w sumie w szeroko rozumiany interes społeczny, wydaje się, iż tak silna placówka, jaką jest w nowym systemie administracji gminna szkoła zbiorcza, powinna świadczyć również usługi na rzecz kultury, a w każdym razie zapewnić bazę jej rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełAnnaKochanowska">Program rozwoju kultury powinien w szerszym zakresie uwzględniać społeczny ruch kulturalny oraz problemy czytelnictwa wiejskiego. Niezbędne wydaje się opracowanie zasad przydziału środków na zakupy książek do bibliotek gminnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełZygmuntSurowiec">Resort powinien zapewnić pełną realizację jego zarządzeń i zaleceń przez wojewódzkie organa administrowania kulturą.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełZygmuntSurowiec">Zasady funkcjonowania „Estrady” na terenie wsi powinny być opracowane w oparciu o wnikliwą analizę zapotrzebowania na imprezy artystyczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełWitoldLassota">Naczelnym zadaniem resortu jest opracowanie i realizacja kompleksowego programu polityki kulturalnej w skali całego kraju. Brak takiego programu prowadzi do rozpraszania sił i środków, nie sprzyja koordynacji poczynań o charakterze organizatorskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełMariaŁopatko">Słusznym wydaje się tworzenie silnych centrów kultury na terenie gmin. Nie należy jednak zapominać o małych placówkach kulturalnych na terenie wsi, takich jak kluby książki i prasy mających najbardziej bezpośredni kontakt z mieszkańcami wsi. Dlatego celowe jest tworzenie nowych klubów i doskonalenie form działania już istniejących.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełMieczysławKaczor">Zainteresowania resortu koncentrują się wokół polityki kulturalno-rozrywkowej. Zbyt mało uwagi poświęca się natomiast sprawom kulturalno-oświatowym na terenie gmin, a zwłaszcza czytelnictwu wiejskiemu.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełMieczysławKaczor">W pełni uzasadniona wydaje się wyrażona w toku dyskusji troska, aby działalność wojewódzkich domów kultury nie zdominowała społecznego ruchu towarzystw regionalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełTadeuszMyślik">W przedstawionym programie rozwoju kultury na terenie wsi i małych miast szczególny nacisk położono na sprawy organizacyjne. Nie podjęto natomiast problemu treści kultury wiejskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełTadeuszMyślik">Dotychczasowe realia organizacji kultury na terenie wsi wyznaczają przodującą rolę klubom książki i prasy. Tzw. gminne ośrodki kultury należą jeszcze do rzadkości i tym samym nie mogą przejąć całości zagadnień związanych z kulturą na terenie wsi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełBohdanCzeszko">Przerost elementów organizacyjnych w przedstawionym przez resort programie rozwoju kultury na terenie wsi wynika prawdopodobnie z braku ostatecznej wizji kształtu kultury w gminach.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełBohdanCzeszko">Zagadnieniem o niezwykłej doniosłości dla rozwoju kultury na terenie wsi wydaje się zsynchronizowanie inwestycji kultury i oświaty na szczeblu gminnej szkoły zbiorczej. Część pomieszczeń szkolnych mogłaby z powodzeniem służyć tak oświacie jak i kulturze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełTadeuszHoluj">Nie byłoby słuszne twierdzenie, że nowa struktura organizacyjna administracji państwowej wpływa w sposób zasadniczy na rozwój życia kulturalnego. Z wstępnych ocen wynika, że istnieje potrzeba organizowania pośrednich ogniw pomiędzy wojewódzkimi i gminnymi ośrodkami kultury. W miejsce dawnych powiatowych wydziałów i ośrodków kultury tworzy się tzw. filie wojewódzkich ośrodków.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełTadeuszHoluj">Istotnym - niejednokrotnie już poruszanym problemem jest - zapewnienie koordynacji działania poszczególnych ośrodków, instytucji i placówek kulturalnych. Nie ma podstaw prawnych upoważniających kierownika wydziału kultury w urzędzie wojewódzkim do podejmowania decyzji wpływających w sposób istotny na merytoryczną działalność placówek kulturalnych w terenie. Problemy te wymagają generalnego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełTadeuszHoluj">Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła Komisji sprawozdanie z wyniku kontroli działalności gminnych ośrodków kultury. Wydano cały szereg zaleceń pokontrolnych. Interesujące byłoby zapoznanie się, jak zalecenia te zostały zrealizowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełStanisławBiałek">Dyrektorzy gminnych ośrodków kultury powinni legitymować się wykształceniem wyższym. Obecnie większość z nich to ludzie ze średnim, a niejednokrotnie podstawowym wykształceniem. Dopływ nowych kadr wykwalifikowanych dla tych placówek hamuje brak mieszkań. Przydziały mieszkań dla pracowników kultury powinny być dokonywane na podobnych zasadach, jak przydziały dla nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełStanisławBiałek">Przeciwdziałać należy praktyce, która niejednokrotnie ma miejsce w terenie, przeznaczania pomieszczeń ośrodków kultury na cele administracyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełHalinaZielińska">W przyszłym 5-leciu zwiększyć trzeba nakłady inwestycyjne na rozbudowę terenowych ośrodków kultury. Dla nowo powstających placówek kulturalnych zapewnić trzeba kadrę z odpowiednimi kwalifikacjami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełWładysławBrodski">Z dyskusji wynika, że szybszy rozwój terenowych ośrodków kultury limituje w pierwszym rzędzie niedobór bazy oraz kadr. W nowo powstałych województwach odczuwa się niedobór środków inwestycyjnych i to nie tylko na cele kulturalne.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełWładysławBrodski">Ciężar prac koordynacyjnych w nowym układzie organizacyjnym spoczywać będzie przede wszystkim na urzędzie wojewódzkim. Pozornie tylko wydaje się, że kompetencje wydziałów kultury w zakresie koordynacji działalności kulturalnej są rozwiązane właściwie. W praktyce występuje szereg istotnych trudności i wątpliwości, które wymagają unormowania ustawowego.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełWładysławBrodski">Szczególnej uwagi i pomocy wymaga na obecnym etapie działalność gminnych ośrodków kultury. Resort powinien dążyć do tego, ażeby urzędy gminne nie traktowały tego odcinka pracy jako drugorzędnego. Z rozmów przeprowadzonych to terenie z niektórymi naczelnikami gmin w województwach południowych wynika, że w pierwszym rzędzie przywiązują oni wagę do rozwiązywania spraw produkcji rolniczej i przemysłowej i nie mają oni czasu na zainteresowanie się działalnością ośrodków kultury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełMonikaKąkol">Typowe projekty inwestycyjne dla gminnych ośrodków kultury nie są dostosowane do potrzeb; realizacja ich byłaby zbyt kosztowna w stosunku do możliwości finansowych urzędu gminnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicedyrektorZespołuNIKTadeuszSztajnert">W połowie sierpnia br. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrole sprawdzające w 15 kontrolowanych uprzednio gminnych ośrodkach kultury. Wyniki tych kontroli nie są optymistyczne. W większości przypadków zrealizowano te wnioski, które dotyczyły niedociągnięć w dziedzinie porządku i czystości oraz spraw natury technicznej. Gorzej natomiast przedstawia się realizacja wniosków pokontrolnych dotyczących poprawy merytorycznej działalności kulturalnej, programowania pracy itd.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WicedyrektorZespołuNIKTadeuszSztajnert">Słusznie zwracano uwagę, że na terenie niektórych województw została uszczuplona baza lokalowa placówek kulturalnych.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#WicedyrektorZespołuNIKTadeuszSztajnert">Wiele jest jeszcze do zrobienia w zakresie usprawnienia koordynacji działania. Niezbędna jest tu pomoc ze strony resortu, gdyż niektóre koordynowane jednostki nie zawsze właściwie realizują stawiane przed nimi zadania.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#WicedyrektorZespołuNIKTadeuszSztajnert">Dodatkowych wyjaśnień udzielili wiceministrowie kultury i sztuki Józef Fajkowski i Mieczysław Wojtczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełWitoldLassota">W bieżącej kadencji Sejmu Komisja niejednokrotnie zajmowała się problemami rozwoju kultury na wsi i w małych miastach. Obecnie Komisja rozpatrzyła, jaki wpływ miały zmiany w strukturze organizacyjnej administracji państwowej na rozwój działalności kulturalnej, zwłaszcza w gminach i małych miastach.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełWitoldLassota">Prawie wszyscy dyskutanci zwracali uwagę na konieczność szybszej rozbudowy terenowych ośrodków kultury oraz zapewnienia dla nich odpowiednio wykwalifikowanej kadry. Dysproporcje pomiędzy rozwojem placówek kulturalnych na poszczególnych terenach są nadal poważne; należy dążyć do tego, ażeby w miarę możliwości je likwidować.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełWitoldLassota">Możliwości zwiększenia nakładów na inwestycje kulturalne w najbliższych latach są ograniczone. Tym większej uwagi wymaga właściwe wykorzystanie istniejących placówek kulturalnych. Celowo i mądrze wykorzystywać trzeba środki przeznaczone na działalność kulturalną pozostające w dyspozycji różnych gestorów. Bardziej odczuwalna musi być w tym zakresie koordynacyjna działalność resortu.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełWitoldLassota">Stwarzać należy warunki dokształcania się terenowym działaczom kultury oraz wprowadzać wszelkiego rodzaju zachęty materialnego zainteresowania, które pozwolą na przyciągnięcie do tej pracy ludzi z wyższym wykształceniem.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełWitoldLassota">Dużą pomoc kadrową dla ośrodków kultury świadczą pracownicy placówek oświatowych. Współpraca na tym odcinku powinna być rozszerzana.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>