text_structure.xml 18.2 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 30 września 1975 r. Komisja Gospodarki Morskiej i Żeglugi, obradująca pod przewodnictwem posła Floriana Wichłacza (PZPR), rozpatrzyła politykę szkolenia i zatrudniania absolwentów szkół morskich oraz działalność ekonomiczną polskich armatorów.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W obradach udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej z ministrem Jerzym Olszewskim, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów oraz dyrektor Zespołu NIK - Wacław Kosicki.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji nad problematyką szkolenia i zatrudniania absolwentów szkół morskich były doręczone uprzednio posłom materiały informacyjne opracowane przez Ministerstwo Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej oraz uwagi Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Sprawozdawcą był poseł Mirosław Żurek (ZSL).</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Resort handlu zagranicznego i gospodarki morskiej prowadzi obecnie 9 szkół morskich: 2 Wyższe Szkoły Morskie, 3 technika rybołówstwa morskiego, 2 licea morskie, 2 zasadnicze szkoły rybołówstwa morskiego. W roku 1974/75 łącznie kształci się w tych szkołach 3.833 osób, z tego 2.338 studentów w Wyższych Szkołach Morskich.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W latach 1971-1974 szkoły morskie opuściło 1.731 absolwentów, a w br. ukończyć naukę powinno ok. 600 absolwentów. Absolwenci szkół morskich stanowią obecnie ponad 60 proc. ogółu zatrudnionych na stanowiskach oficerskich. Pierwsze szkoły morskie przygotowujące do pracy na stanowiska nieoficerskie we flocie rybackiej utworzono w 1968 r., a we flocie handlowej dopiero w roku szkolnym 1975/74. Ilość absolwentów szkół morskich zatrudnionych w 1974 r. we flocie handlowej na stanowiskach nieoficerskich jest w związku z tym znikoma. W przeważającej mierze do pracy na statkach na stanowiska nieoficerskie przyjmowani byli dotąd głównie pracownicy z tzw. wolnego naboru. W latach 1976-1980 przewiduje się wprawdzie dość znaczny wzrost ilości absolwentów szkół morskich, nie zaspokoi on jednak zapotrzebowania floty morskiej, zwłaszcza na pracowników na stanowiska nieoficerskie.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Słuszne są w tych warunkach zamierzenia resortu dotyczące współdziałania w zakresie przygotowania kwalifikowanych kadr dla potrzeb floty na najbliższe lata z resortami oświaty i wychowania oraz nauki, szkolnictwa wyższego i techniki.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Wyższe Szkoły Morskie rozpoczęły działalność w roku akademickim 1969/70 w drodze przekształcenia 5-letnich pomaturalnych szkół morskich w szkoły wyższe. W ostatnich latach wzrosła w tych szkołach ilość studentów jak również ilość pracowników naukowo-dydaktycznych, wzrosła również wartość aparatury naukowo-badawczej, którą te szkoły dysponują.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Znaczna większość absolwentów WSM zajmuje stanowiska oficerskie, co świadczy o prawidłowym przebiegu ich awansu zawodowego. Na podkreślenie zasługuje uruchomienie w Wyższych Szkołach Morskich studiów zaocznych dla absolwentów państwowych szkół morskich, co pozwala na zdobycie wykształcenia wyższego.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W WSM powołane zostały również Studia Doskonalenia Kadr Oficerskich, które przygotowują kandydatów co egzaminu na stopnie oficerskie, organizowane również są kursy specjalistyczne. Co roku kursy takie kończy około 900 oficerów floty handlowej i rybackiej.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Warunkiem lepszych wyników naukowo dydaktycznych w wyższych szkołach morskich jest podjęcie kroków organizacyjnych służących zapewnieniu im dopływu wysokokwalifikowanych kadr naukowo-dydaktycznych; doprowadzić trzeba, zwłaszcza do zwiększenia ilości pracowników naukowo-dydaktycznych mających kwalifikacje morskie, dyplomy kapitana żeglugi wielkiej i mechanika I klasy.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Za mało jest pracowników naukowo-dydaktycznych legitymujących się stopniem naukowym doktora habilitowanego, a równocześnie notuje się opóźnienia terminów ukończenia prac doktorskich. Ujemny wpływ na podnoszenie kwalifikacji pracowników naukowo-dydaktycznych miało również zatrudnienie ich przy pracach dydaktycznych w większym wymiarze godzin niż przewiduje Karta Praw i Obowiązków Nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Niezadowalająca jest też terminowość kończenia studiów w WSM. Notuje się pewne nieprawidłowości realizacji zaplanowanych prac naukowo-badawczych. Wpływa na to m.in. duże zaangażowanie pracowników naukowo-dydaktycznych w prace usługowe.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Szkoły morskie przygotowujące do zawodu rybackiego nie dysponują odpowiednią bazą lokalową - dotyczy to szczególnie liceum morskiego w Gdyni i Szczecinie, co ogranicza możliwości zwiększenia ilości uczniów. Na uznanie zasługuje przewidywana przez resort budowa nowych obiektów szkolnych i socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Obok niewątpliwych osiągnięć w szkołach tych notuje się pewne nieprawidłowości w działalności dydaktyczno-wychowawczej i w gospodarce. Wskazuje to na konieczność zaostrzenia wymagań stawianych kadrze bezpośrednio uczestniczącej w procesie nauczania i wychowania oraz znacznego zwiększenia pomocy dla szkolnictwa morskiego ze strony jednostek nadrzędnych.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Niezbędne jest zapewnienie absolwentom szkół dobrej organizacji praktyk, terminowego rozpoczynania przez nich pracy niezwłocznego ich zmustrowania po rozpoczęciu pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Wzmocnienia wymaga dyscyplina w szkołach morskich. Stworzyć w nich trzeba warunki ściślejszego związania absolwentów szkół morskich z zawodowe marynarza, co zapobiegłoby przechodzeniu ich do innych dziedzin gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Dobre przygotowanie praktyczne, znajomość morza i zawodu marynarza gwarantują „licea na morzu”. Za przykład służy tu liceum zorganizowane na statku „Dembowski”. Praktyka taka zasługuje na upowszechnienie.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Szkoły morskie powinny zostać wyłączone z pod opieki kuratorium i przejść w gestię armatorów; zapewni to lepszą realizację celów szkoleniowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełJanSzymański">Cenną jest inicjatywa kierowania części kandydatów do wyższych szkół morskich, nieprzyjętych z powodu braku miejsc do pracy w przedsiębiorstwach armatorskich. Ci, którzy zdadzą ten praktyczny egzamin otrzymają studenckie indeksy. Będą to kandydaci dobrze sprawdzani gwarantujący pozostanie w zawodzie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełJanSzymański">Należałoby rozważyć możliwość organizowania w marynarce handlowej brygad ochotniczych hufców pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJerzyPiskorzNałęcki">Program szerokiej eksploatacji mórz i oceanów jest już w wielu państwach realizowany, w najbliższym czasie będzie musiał być podjęty i w naszym kraju. Otwierają się coraz szersze perspektywy wymagające jednak podjęcia kompleksowych badań dotyczących m.in, techniki podwodnej pracy na dużych głębokościach, fizjologii człowieka pracującego w nowych warunkach. Tymi i wieloma jeszcze zagadnieniami powinny zająć się szkoły morskie. Jak dotąd brak u nas odpowiednich środków badawczych.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełJerzyPiskorzNałęcki">Propaganda romantyki morskiej przyciągnie młodzież do zawodu marynarza. Wymaga to zaangażowania się w tę sprawę ludzi pióra, artystów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełTadeuszStadniczeńko">Niskie zarobki absolwentów szkół morskich w okresie stażu nie rzadko powodują porzucenie przez nich wybranego poprzednio zawodu.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełTadeuszStadniczeńko">Zawód marynarza jest zawodem ciężkim, wymaga poświęceń. Nie wszyscy potrafią zaaklimatyzować się w trudnych warunkach na morzu. Aby uniknąć późniejszych rozczarowań i wielu niepotrzebnych kosztów związanych z kształceniem kandydatów do pracy w marynarce handlowej należy rozwinąć w okresie poprzedzającym szkolenie i w czasie jego trwania system praktyk. Doświadczenia i obcowanie z morzem pozwoli wyłonić ludzi rzeczywiście powołanych do tego zawodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełLudwikJanczyszyn">Sprawa przekazania całego szkolnictwa morskiego w gestię resortu jest sprawą węzłową dla podniesienia tego szkolenia na wyższy poziom, umocnienie dyscypliny i zbliżenia jego programów do praktyki.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełLudwikJanczyszyn">Należy dołożyć wszelkich starań, aby zachęcić ludzi morza - praktyków z dużym doświadczeniem - do podejmowania pracy dydaktyczno-wychowawczej w szkolnictwie. Trzeba w tym celu stworzyć odpowiednie bodźce materialne, a jednocześnie wpajać przekonanie, że do obowiązków personelu pływającego należy również praca w szkolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełLudwikJanczyszyn">Jest problemem dyskusyjnym, czy licea morskie powinny znajdować się na jednostkach pływających. Wydaje się, że stworzenie takiego liceum na statku było złem koniecznym. Należałoby raczej dążyć do tego, by tworzyć na lądzie odpowiednią bazę dobrze wyposażoną we wszelkie pomoce naukowe.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełLudwikJanczyszyn">Absolwenci szkół wyższych powinni odbywać staże marynarskie w czasie stadiów, zaś po studiach mieć już pełny status oficera.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełLudwikJanczyszyn">Ważnym zadaniem szkół morskich jest ugruntowanie wśród słuchaczy poczucia odpowiedzialności i dyscypliny, gdyż później w ich pracy na morzu dyscyplina jest podstawowym warunkiem dobrego wywiązywania się z zadań i obowiązków. Istotne znaczenie ma system naboru do szkół morskich. Doświadczenia uczą, że kandydaci pochodzący z rodzin robotniczych i chłopskich na ogół lepiej dają sobie radę w trakcie szkolenia, są bardziej zdyscyplinowani i rzadziej rezygnują ze studiów.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełLudwikJanczyszyn">Dyrektor Zespołu NIK - Wacław Kosicki: Z kontroli NIK wynika, że programy szkół morskich zostały ostatnio lepiej dostosowane do potrzeb, z jakimi styka się w pracy personel jednostek pływających, w następnej 5-latce ilość absolwentów tych uczelni ma ulec podwojeniu, co przyczyni się do poprawy sytuacji we flocie.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PosełLudwikJanczyszyn">Materiały kontroli wykazały, że wśród wykładowców szkół morskich zbyt mało jest pracowników z kwalifikacjami morskimi.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PosełLudwikJanczyszyn">Konieczne jest położenie większego nacisku na kształcenie i wychowywanie młodzieży w duchu dyscypliny morskiej. Wzmożenia nadzoru i kontroli wymaga też sprawa rekrutacji do szkół morskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełMirosławŻurek">Warunki płacowe i mieszkaniowe nie zachęcają ludzi morza do podejmowania pracy w szkolnictwie. Należy w związku z tym uczynić wszystko, by skłonić doświadczonych praktyków do podejmowania pracy dydaktyczno-wychowawczej.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełMirosławŻurek">Usprawnienia wymaga organizacja praktyk studenckich. Nie zdają zwłaszcza egzaminu praktyki w stoczniach, gdyż nie są ich przebiegiem zainteresowani ani słuchacze, ani kierownictwo stoczni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełJanMendel">Należałoby się zastanowić, czy nie istnieje możliwość przyjęcia do wyższych szkół morskich wszystkich kandydatów, którzy dobrze zdali egzamin, tak jak praktykowano to np. na Uniwersytecie Jagiellońskim. Można by wówczas zaostrzyć wymagania już na pierwszym semestrze studiów, tak aby na uczelniach pozostali najzdolniejsi i najbardziej wartościowi słuchacze.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełJanMendel">Dodatkowych wyjaśnień i odpowiedzi na pytania posłów udzielił minister handlu zagranicznego i gospodarki morskiej - Jerzy Olszewski.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełJanMendel">Z wyjaśnień tych wynika, że resort zamierza przejąć całe szkolnictwo morskie. Resort podziela pogląd w sprawie słuszności trójstopniowego systemu szkolenia: zasadniczego, średniego i wyższego. Preferowanie tego systemu nie oznacza jednak, że będzie to jedyna drogę do wyższych studiów morskich.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełJanMendel">W programach szkół morskich zamierza się położyć większy nacisk na praktyczną stronę kształcenia absolwentów. Szkolenie na morzu, określane obecnie terminem - praktyka, winno stać się integralną częścią nauki w szkołach morskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Na podstawie dyskusji Komisja opracuje opinię dotyczące problematyki szkolenia i zatrudnienia absolwentów szkół morskich. Opinia ta powinna uwzględnić postulat przekazania resortowi pełnego nadzoru nad tym szkolnictwem, wprowadzenia trójstopniowej metody szkolenia, zbliżenia programów szkolnych do praktyki oraz objęcia opieką wszystkich kandydatów do szkół morskich, którzy pomyślnie zdali egzamin wstępny.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">W kolejnym punkcie porządku obrad Komisja rozpatrywała działalność ekonomiczną polskich armatorów.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Podstawą dyskusji były materiały informacyjne opracowane przez Ministerstwo Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Sprawozdawcą był poseł Jerzy Piskorz-Nałęcki (PZPR): Na koniec bieżącego roku tonaż floty handlowej będzie o 10 proc. wyższy niż przewidywały zadania 5-latki. Tonaż floty liniowej będzie większy o 24 proc., a trampowej - o 176 proc. w stosunku do poziomu 1970 r.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Osiągnięta nadwyżka dewizowa, stanowiąca podstawowy wykładnik efektów przedsiębiorstw żeglugowych, będzie znacznie wyższa od przewidywanej w planie na lata 1971–75. Przewiduje się wykonanie zadań przewozowych zaplanowanych na cały okres 5-latki, a udział naszego handlu zagranicznego w przewozach będzie nieco wyższy od przewidywanego w planie. Wzrasta efektywność eksploatacji floty.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Przyspieszenie rozwoju floty nastąpiło dzięki nakładom inwestycyjnym. Pozytywne wyniki ekonomiczne potwierdzają opłacalność inwestowania we flotę.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Nowy system ekonomiczno-finansowy przedsiębiorstw żeglugowych przyniósł pozytywne wyniki. System ten powinien być nadal doskonalony w oparciu o zdobyte doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Ponieważ istnieje ścisły związek między pracą floty handlowej a pracą innych branż transportowych i przemysłowych, należy dążyć do stworzenia systemu międzygałęziowych i międzybranżowych powiązań, pozwalających na dalsze doskonalenie systemu ekonomiczno-finansowego.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Niezbyt skuteczne działanie powiązań ekonomicznych między flotą a przemysłem okręgowym powoduje znaczne straty czasu i dewiz na przestoje i konieczność wykonywania remontów w stoczniach zagranicznych. W związku z tym zasługuje na uwagę propozycja Polskiej Żeglugi Morskiej, aby krajowe stocznie remontowe przejęły całkowicie odpowiedzialność za remonty naszych statków. Pozwoliłoby to na bardziej korzystne bilansowanie eksportu i importu usług remontowych.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Dyrektor Zespołu NIK - Wacław Kosicki: Kontrola NIK wykazała, iż wyniki ekonomiczne armatorów są pozytywne. Wynikają one m.in. ze zwyżki stawek frachtowych. Kontrole NIK wykazują potrzebę podjęcia skuteczniejszych niż dotąd działań na rzecz zwiększenia przewozów przez polską flotę towarów polskiego handlu zagranicznego, wzmożenia akwizycji ładunków w obcych portach. Konieczne jest także skracanie czasu przestojów w portach oraz zapewnienie terminowego przekazywania wpływów frachtowych przez kontrahentów.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">W dyskusji udział wzięli posłowie: Tadeusz Stadniczeńko (SD) i Bolesław Rakowski (PZPR), dodatkowych wyjaśnień udzielił minister handlu zagranicznego i gospodarki morskiej - Jerzy Olszewski.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">W dyskusji podkreślano, że naczelnym zadaniem floty polskiej jest służba polskiemu handlowi zagranicznemu. Aby zadanie to wypełnić dziś i w przyszłości w sposób optymalny, należy przystosować do tego flotę.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Komisja przyjęła informację resortu.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFlorianWichłacz">Komisja uchwaliła również plan pracy do końca kadencji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>