text_structure.xml 94.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 10 stycznia 1989 r. Komisja Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, obradująca pod kolejnym przewodnictwem posłów Mieczysława Frąckiego (PZPR) i Jana Kaczmarka (PZPR), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- projekt budżetu państwa na 1989 r. w częściach dotyczących:</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Centralnego Urzędu Planowania, Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Głównego Urzędu Statystycznego, Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">W posiedzeniu wzięli udział: wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli Bogdan Sawicki, wiceminister finansów Sławomir Marczuk, wiceprezesi Narodowego Banku Polskiego Bronisław Jasiński i Leszek Urbanowicz, pełnomocnik ds. likwidacji Komisji Planowania Tadeusz Janusiewicz, prezes Głównego Urzędu Statystycznego Franciszek Kubiczel, przedstawiciele Instytutu Gospodarki Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Materiały do pierwszego punktu dzisiejszego posiedzenia otrzymaliśmy dopiero wczoraj, dlatego proszę pełnomocnika T. Janusiewicza o dokonanie wprowadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PełnomocnikdslikwidacjiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszJanusiewicz">Przepraszam, lecz nie byliśmy w stanie opracować szczegółowego preliminarza budżetowego. Zostały opracowane tylko główne kierunki, jedynie na podstawie ustawy o Centralnym Urzędzie Planowania. Nie jest jeszcze uchwalony status i nie zostało powołane kierownictwo, nie ma też jeszcze pracowników. W materiale są więc zawarte tylko najogólniejsze stwierdzenia. Nieaktualny będzie przedstawiony Komisji projekt budżetu CUP - był on opracowany na bazie projektu budżetu KP przy Radzie Ministrów. Ponieważ nieznane są jeszcze podstawowe dane, np. liczba etatów, nie byliśmy w stanie przedłożyć projektu budżetu.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PełnomocnikdslikwidacjiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszJanusiewicz">Jesteśmy w sytuacji wyjątkowo specyficznej. Nie możemy przecież rozpatrywać budżetu nie istniejącej instytucji, jaką jest Komisja Planowania. Dokumenty przedłożone w tej części nie nadają się do rozpatrzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PełnomocnikTadeuszJanusiewicz">Jesteśmy przekonani, że w większości pozycji budżet powinien wyglądać tak, jak w przedłożonym materiale. Natomiast dopóki nie znana liczba etatów oraz brak statutu, z którego wynikają zadania, pewne pozycję trudno bliżej sprecyzować. Trudno przecież rozpoczynać działalność od planowania budżetu. Możemy tylko przewidywać wydatki na podstawie tych kierunków, o których mówimy w materiale. Wówczas, gdy będzie zatwierdzona liczba etatów, będziemy mogli przedstawić korektę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Być może, że tego rodzaju wyjaśnienie z punktu widzenia nowo powstającej instytucji może być prezentowane - my jednak rozpatrujemy budżet państwa, a to jest jedna z jego części. W przedstawionym dokumencie, pochodzącym zresztą z września ub.r., mamy informacje dotyczące Komisji Planowania, a więc instytucji już nie istniejącej. My możemy rozpatrzyć formę prowizorium, a więc czasowego rozwiązania tej sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełBernardWidera">Ponieważ corocznie opracowywałem koreferat dotyczący preliminarza budżetowego Komisji Planowania, przygotowałem i tym razem wystąpienie, które chciałem zaprezentować. Rozumiem trudnię sytuację CUP. Uważam, że powinniśmy budżet przyjąć, a częścią budżetu państwa jest budżet Komisji Planowania. Program CUP jest zgodny z ustawą o tej instytucji, jak również z założeniami przedstawionymi na posiedzeniu Komisji w czasie pierwszego czytania ustawy o utworzeniu CUP.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełBernardWidera">Muszę stwierdzić, że program pracy CUP Jest bardzo szerokim rozpisaniem ustawy o CUP. Nie będę tego opisywał, ponieważ jest to zawarte w przedstawionym nam materiale. Gdyby jednak porównywać obecny materiał z przedstawionym naszej Komisji w ub.r., to podobieństwo zadań jest bardzo duże, choć rola CUP w porównaniu z Komisją Planowania przy Radzie Ministrów - jak stwierdził wiceminister I. Sekuła - jest zupełnie różna. Na usprawiedliwienie mogę przytoczyć jedynie fakt, że w chwili obecnej CUP pracuje bez statutu, który ma uchwalić Rada Ministrów. Pragnę przypomnieć, że statut Komisji Planowania był zmieniany bardzo często. Ostatnio zmiany takie następowały w grudniu 1987 r. i I kwartale 1988 r. Prawdopodobnie w oparciu o statut z tego okresu opracowano obecny materiał i projekt budżetu CUP.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełBernardWidera">Pragnę poddać pod rozwagę - w związku z wycofaniem projektu planu perspektywicznego do ponownego rozpatrzenia - aby zastanowić się nad jego rozpatrzeniem przez posłów następnej kadencji. Należałoby się też zastanowić, czy powinniśmy opiniować założenia CPR na przyszły rok, jeśli plan ten będzie uchwalać Sejm nowej kadencji. Podobna opinia na początku naszej kadencji była dla nas nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełBernardWidera">Przechodząc do budżetu chciałbym zgłosić uwagę ogólną. Czy powinniśmy przyjąć projekt budżetu instytucji, która nie ma opracowanego statutu? To co zostało nam przedstawione, to po prostu projekt budżetu Komisji Planowania - jak gdyby istniała ona bez zmian. Co prawda na końcu znalazł się zapis, że po uchwaleniu statutu CUP przez Radę Ministrów budżet zostanie zmieniony w trybie roboczym. Czy zatem powinniśmy przyjmować go w tej postaci? Jak już wspomniałem, zakres działania CUP został w porównaniu z Komisją Planowania ograniczony - natomiast wydatki wzrastają znacznie, bo aż o 41,6%. Mam zastrzeżenie do tego, czy wydatki na administrację centralną przyjąć w tej wielkości. Do pozostałych rozdziałów nie ma zastrzeżeń z wyjątkiem wojewódzkich biur planowania.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PosełBernardWidera">W czerwcu przy ocenie wykonania budżetu Komisji Planowania za 1987 r. w swym koreferacie zwróciłem uwagę na sytuację w Instytucie Gospodarki Narodowej. Stwierdziłem wówczas, że jest tam niedobrze. Panuje duża fluktuacja kadr, odchodzą najbardziej wartościowi pracownicy. Proponowałam zmniejszenie liczby etatów na rzecz zatrudnienia najlepszych fachowców i podniesienia ich wynagrodzeń. Jest nie do przyjęcia, żeby płace w tak ważnej instytucji w 1939 r. wynosiły średnio 54.750 zł. Dla fachowców tej klasy są to płace zupełnie nieatrakcyjne. Jest to tym bardziej uzasadnione, że wicepremier I. Sekuła podczas pierwszego czytania ustawy o CUP przewidywał, że będzie określony fundusz, a nie etaty.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PosełBernardWidera">Do pozostałych pozycji wydatków nie mam zastrzeżeń. Natomiast mam zastrzeżenia do tego, czy pozycja dochodów CUP jest określona właściwie. Zadania zastały ograniczone, potencjał istnieje, a propozycja jego wykorzystaniu jest mniejsza.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PosełBernardWidera">Ponieważ projekt budżetu CUP, wobec braku statutu, jest bliżej nieokreślony, trudno wnioskować przyjęcie tego budżetu. Proponuję więc przyjąć to, co zostało zaproponowane jako prowizorium - do czasu zatwierdzenia statutu przez Radę Ministrów i ponownego przedstawienia nam projektu budżetu CUP - zalecając jednocześnie oszczędne gospodarowanie środkami budżetowymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Proponuję, abyśmy w dniu dzisiejszym nie rozpatrywali budżetu CUP, natomiast 3 mld zł, zaplanowane dla Komisji Planowania jako jako wydatki na br., skierowali do rezerwy centralnego budżetu. Jednocześnie przyjęlibyśmy prowizorium CUP do końca lutego. W tym czasie wyjaśniałaby się struktura nowego urzędu i wtedy rozpatrzylibyśmy budżet.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełMieczysławFrącki">Proszę ministra S. Marczuka, aby wypowiedział się, czy takie rozwiązanie jest do przyjęcia dla strony rządowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WiceministerfinansówSławomirMarczuk">Można by to tak załatwić. Myślę jednak, że jest rozwiązanie nieco prostsze. Z uchwały Rady Ministrów wynika, że prace nad statutem nowego urzędu potrwają do 31 marca. Proponuję więc przyjąć ten budżet w brzmieniu, jakie obowiązywało dla Komisji Planowania, natomiast po opracowaniu nowej wersji dokonań zmiany. Minister finansów powiadomiłby wówczas Komisję o tych zmianach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzedstawicielBiuraPrawnegoKancelariiSejmuJózefBoczek">Jak rozumiem, jest to kwestia przyjęcia wysokości dochodów i wydatków. Jakieś sumy trzeba określić, aby można egzekwować odpowiedzialność. Przy przyjęciu rozwiązania zaproponowanego przez ministra finansów takiej odpowiedzialności nie będzie. Proponuję, aby sumy te zamieścić w art. 1 ust. 2 ustawy budżetowej, z dołączeniem odpowiedniego odpisu. Jest jeszcze druga ewentualność - zamieścić to przy części dotyczącej URM.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Nie podzielam poglądu ministra S. Marczuka. Już sam fakt, że proponuje się wzrost wydatków o 40%, gdy tworzy się nową instytucję, nie pozwala na to.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełMieczysławFrącki">CUP nie ma być spadkobiercą Komisji Planowania, dlatego proponuję przyjąć wersję, którą przedłożyłem na wstępie. Pozostaje tylko kwestia, czy pozostawić CUP-owi dwa miesiące czy też trzy miesiące czasu. Proszę o wypowiedzi posłów w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełZbigniewZieliński">Gorąco popieram tę propozycję. Powołaliśmy CUP 23 grudnia ub.r. z uzasadnieniem, że będzie miał inne zadanie, będzie pracował w inny sposób i że da to oszczędności. Chodziło więc o wyższą jakość i mniejsze koszty. Był czas, aby aparat URM przygotował prowizorium dotyczące zadań i kosztów funkcjonowania nowej instytucji. Jedynym rozwiązaniem jest więc przyjęcie propozycji dotyczącej kwoty ogólnej, tak jak proponuje to poseł M. Frącki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PełnomocnikTadeuszJanusiewicz">Komisja Planowania przy RM funkcjonowała do 31 grudnia ub.r. Z dniem 1 stycznia br. Sejm powołał CUP. 5 stycznia został powołany tymczasowy kierownik tej instytucji. Nie było więc żadnej możliwości opracowania budżetu. Teraz trzeba pracownikom b. Komisji Planowania wręczyć wypowiedzenia i tym najlepszym doręczyć nowe angaże.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Obie strony rozumieją sytuację. Niech więc nowy urząd funkcjonuje i przedłoży odpowiednie dokumenty kiedy to tylko będzie możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WiceministerfinansówSławomirMarczuk">Zgłosiłem taką propozycję, aby uniknąć komplikacji. Z ustawy budżetowej nie może bowiem zniknąć odpowiednia część. Inaczej bank zamknie rachunki. Dlatego proponuję przyjąć te liczby, które zostały zaprezentowane w przedstawionym Komisji materiale. To, czy środki te będą w rezerwie budżetowej, czy też nie, nie ma większego znaczenia. Minister finansów i tak będzie kontrolował wykonanie tego budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełCezaryWolf">Mam pewne wątpliwości. Bezsprzecznie potrzebne jest dyscyplinowanie. Możemy to robić w oparciu o zatwierdzony plan wydatków i przychodów. Na ile my jako Sejm, potrafimy wpłynąć na takie dyscyplinowanie? Czy nie powinna nad tym czuwać Rada Ministrów, a my tylko nad globalnym wykonaniem wydatków i dochodów? W tych ramach Rada Ministrów powinna mieć możliwość pewnych przesunięć. Mówię to dla zastanowienia się na forum sejmowym nad celowością naszych działań. Dotychczas bowiem, zagrzebani w tych papierach, gubiliśmy sprawy najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełCezaryWolf">Akceptuję propozycję posła M. Frąckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełMieczysławFrącki">(PZPR): To były refleksje ogólne, nawiązujące tylko częściowo do budżetu, który dziś rozpatrujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełStanisławKielan">Ja również popieram tę propozycję. Niepoważne są oczekiwania, że posłowie zgodzą się na budżet dla instytucji nie posiadającej statutu i wyasygnują na ten cel 3 mld zł. O to, kto będzie utrzymywał tę instytucję do czasu wyjaśnienia sytuacji, niech martwi się rząd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełBarnardWidera">Chciałbym wrócić do propozycji, którą zgłosiłem. Inaczej zburzymy ogólną konstrukcję budżetu. Proponuję więc uchwalcie w przedłożonej części głównych dochodów i wydatków, a szczegóły rozpatrzymy później.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełBolesławStrużek">Wprawdzie CUP powstaje z dniem 1 stycznia br., ale zamiar powołania tej instytucji istniał przecież wcześniej. Nie rozumiem więc takiego postępowania. Proponuję zwrócić się do marszałka Sejmu o skierowanie do prezesa Rady Ministrów pisma, w którym zwróciłby uwagę na niewłaściwość takiego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełBolesławStrużek">Popieram propozycję: posła M. Frąckiego, aby CUP figurował w części ogólnej budżetu z odnośnikiem, że sumy są zawinkulowane rezerwie budżetowej. Dziś możemy omówić jedynie kierunki pracy CUP. 26 stycznia mamy posiedzenie Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, można by wówczas jeszcze raz rozpatrzyć projekt budżetu CUP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Czy przedstawiciele CUP widzą możliwość przygotowania do tego czasu projektu budżetu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PełnomocnikTadeuszJanusiewicz">Nie jest to możliwe. Bez statutu i zakresu działania nie możemy tego uczynić. Prócz tego tryb tworzenia budżetu polega na uzgadnianiu z ministrem finansów. Nie możemy się więc do tego zobowiązać. Nawet gdyby 23 grudnia chcieć przystąpić do tych prac, to i tak byłoby to niemożliwe, bo one wiążą się z innymi dokumentami wykonawczymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Proponuję podjęcie uchwały, w której powinniśmy stwierdzić, że nie można się zgodzić, by rząd przysyłał materiały nie na temat, a Sejm miał je zatwierdzać. Podzielam pogląd posła B. Strużka, że w piśmie do prezesa Rady Ministrów poprzez marszałka Sejmu powinniśmy poinformować, że przesłane materiały nie pozwalają na podjęcie merytorycznej decyzji. W związku z zawartą w materiałach informacją dotyczącą kwoty 3 mld zł należy powiększyć rezerwę budżetu centralnego o tę sumę, jednocześnie przyjmując prowizorium dla CUP do końca lutego lub marca. W tym okresie rząd przygotowałby wszystkie niezbędne dokumenty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzedstawicielBiuraPrawnegoKancelariiSejmuJózefBoczek">Nie wydaje mi się możliwe tego typu prowizorium przy uchwaleniu ustawy budżetowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Pytałem przecież, czy jest to możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzedstawicielBiuraPrawnegoJózefBoczek">Prowizorium może mieć miejsce tylko w przypadku nieuchwalenia ustawy budżetowej. Proponuję przy określaniu programu wydatków zawrzeć część opisową, zawierającą sumy ogólne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Nie możemy zatwierdzać wysokości budżetu, który nie jest przedłożony. Poszukujemy więc formuły, która pozwalałaby, aby CUP funkcjonował, a jednocześnie, by w przyszłości przyjąć budżet we właściwej formie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełZbigniewZieliński">Trzeba po prostu unikać słowa prowizorium. Przecież tu nie chodzi o prowizorium. To rozwiązanie pozwala prezesowi Rady Ministrów finansować potrzeby CUP.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełZbigniewZieliński">Jest więc słuszne.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PosełZbigniewZieliński">Przedstawiciel CUP Henryk Chmielak: Kieruję zespołem ds. opracowania statutu CUP. Mam pytanie do ministra S. Marczuka. Czy w tej sytuacji nasz urząd będzie mógł funkcjonować i czy bank nie zamknie rachunku Centralnego Urzędu Planowania i Komisji Planowania? Czy pracownicy otrzymają wynagrodzenie? Obowiązuje przecież trzymiesięczny termin wypowiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Przecież w budżecie centralnym CUP będzie figurował, ale nie ze strukturą wydatków, lecz odnośnikiem do rezerwy budżetowej. My jako Sejm nie możemy dostosowywać się do nienormalnej sytuacji tylko dlatego, że nie zdążyliście przygotować odpowiednich dokumentów. Kto z posłów głosuje więc za przyjęciem przedłożonej przeze mnie propozycji?</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PosełMieczysławFrącki">Komisja przyjęła uchwałę przy jednym głosie wstrzymującym się.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PosełMieczysławFrącki">W kolejnym punkcie porządku dziennego Komisja rozpatrzyła projekt budżetu w części dotyczącej Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PosełMieczysławFrącki">Koreferat na ten temat przedstawił poseł Franciszek Karp (PZPR): przedłożonym projekcie budżetu minister finansów sprecyzował w części opisowej generalną strategię polityki finansowej państwa, jej cele oraz narzędzia, przy pomocy których będą one realizowane. Wśród celów wymienia się m.in.:</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PosełMieczysławFrącki">- utrzymanie realnego poziomu dochodów ludności przy wygaszaniu tempa inflacji;</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PosełMieczysławFrącki">- podjęcie działań na rzecz równoważenia rynku oraz umocnienia pieniądza;</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PosełMieczysławFrącki">- zmniejszenie rozpiętości w płacach między sferą produkcyjną a budżetową (z 12 tys. do 6 tys. zł);</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#PosełMieczysławFrącki">- zapewnienie priorytetu dla gospodarki żywnościowej, budownictwa mieszkaniowego oraz ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PosełMieczysławFrącki">Jako narzędzie realizacyjne określono przede wszystkim politykę cen i dochodów, obciążeń podatkowych wszystkich podmiotów gospodarczych i obywateli, politykę dotacji, kredytów oraz ulg.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#PosełMieczysławFrącki">Zgodnie z założeniem CPR wzrost cen w 1989 r. będzie umiarkowany zarówno w obrocie zaopatrzeniowym, jak i rynkowym. Wzrost cen zaopatrzeniowych wyniesie średnio ok. 12%, a cen detalicznych ok. 19,2%. Mimo stosunkowo niewielkich ruchów cenowych założenia uwzględniają ideę przekształcenia struktury cen, polegające na:</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#PosełMieczysławFrącki">- wdrożeniu selektywnie wyższego wzrostu cen zaopatrzeniowych węgla, energii i benzyny dla pobudzenia ich oszczędzania oraz odejście od ich reglamentacji;</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#PosełMieczysławFrącki">- podniesieniu cen detalicznych żywności na poziomie nieco wyższym od cen skupu dla ich skorelowania;</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#PosełMieczysławFrącki">- zaproponowaniu wyraźnie wyższego poziomu cen przede wszystkim czynszów, centralnego ogrzewania, komunikacji publicznej itp.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#PosełMieczysławFrącki">Biorąc pod uwagę, że wiele cen podwyższonych zostało w 1988 r., a efekty tego przeniosą się na br. sumy podwyżek cen określa się na 50–55%, a to są już podwyżki znaczne. Mogą one powodować konflikty społeczne. W procesie kształtowania cen zamierza się ograniczać ceny urzędowe na rzecz cen umownych, a te ostatnie stopniowo urealniać przy założonych formach ingerencji w swobodne ich kształtowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#PosełMieczysławFrącki">Dokument określą, że ograniczeniu ulegać będzie redystrybucyjna funkcja budżetu państwa, przede wszystkim poprzez zahamowanie wzrostu dotacji (m.in. rozszerzenie stosowania jednolitych przedmiotowych stawek dotacji, które nie będą różnicowane dla poszczególnych producentów, a stosowane wobec danego wyrobu).</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#PosełMieczysławFrącki">W budżecie przewidziano dotacje do towarów i usług dla ludności, rosną one z 2,759 mld zł do 4.067 mld zł, tj. średnio o 48,5%. Największą dynamikę wykazują artykuły na zaopatrzenie rolnictwa - 69,2%, artykuły żywnościowe - 60,6%, dopłaty do spółdzielni mieszkaniowych - 57%. Zlikwidowane zostały dotacje do lekarstw po podwyżce o 200% ich cen (136 mld zł dotacji); tylko o 6% rosną dotacje do konsumpcji artykułów nieżywnościowych.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#PosełMieczysławFrącki">Założenia CPR w 1989 r. wymagają od systemu finansowego przywracania równowagi gospodarczej, zarówno rynkowej, jak i budżetowej. Przyjęto ujednolicenie zasad opodatkowania wszystkich sektorów, zmniejszenie do minimum ograniczeń w działalności gospodarczej, uelastycznienie przepływów wolnych środków finansowych. Ustalono, że w przedsiębiorstwach nastąpi zmiana zasad gospodarki finansowej. W przedsiębiorstwach państwowych zostanie wyodrębniony fundusz będący wyrazem wyposażenia przedsiębiorstw w określony kapitał przez państwo - skarb państwa oraz fundusz przedsiębiorstwa będący wyrazem kapitału własnego i uzyskanego w wyniku działalności przedsiębiorstwa. Fundusz skarbu państwa zwiększy fundusz założycielski i podlegać będzie spłacie w formie dywidendy - będącej funkcją wysokości funduszu założycielskiego i stopy dywidendy określonej przez stopę oprocentowania kredytu refinansowego, udzielanego bankom przez NBP.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#PosełMieczysławFrącki">Te istotne zapowiedziane zmiany nie znajdują jednak odbicia w wyliczeniach projektu budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#PosełMieczysławFrącki">Wpływy budżetowe występują w postaci podatku dochodowego, obrotowego, podatku od funduszu płac itd.</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#PosełMieczysławFrącki">Tekst projektu budżetu wskazuje na inne mechanizmy ułatwiające działalność przedsiębiorstw - między innymi na możliwość współpracy przedsiębiorstw różnych sektorów gospodarczych, tworzenia spółek, możliwość emisji i sprzedaży akcji i obligacji - dla aktywizacji eksportu, zmienne kursy walutowe, system wyższych odpisów dewizowych dla I i II obszaru płatniczego, poszerzenie zakresu stosom wania przetargów walutowych, zniesienie podatku od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń, zniesienie w przedsiębiorstwach funduszu obsługi zadłużenia zagranicznego, większą swobodę dysponowania środkami finansowymi przedsiębiorstw. Zapowiedziana bardziej elastyczną politykę pieniężno-kredytową banków, które preferować będą przedsiębiorstwa efektywne. Natomiast w stosunku do źle pracujący wdrażana będzie w szybkim tempie procedura ich uzdrawiania lub upadłości. Kontynuowany będzie proces restrukturyzacji, zarówno przez instrumenty systemu finansowego, jak i przy pomocy funduszu zmian strukturalnych w przemyśle, z którego wspierane będą przedsiębiorstwa wysoko rentowne i szybko zwracające nakłady inwestycyjne, przede wszystkim jednostki o charakterze rynkowym i eksportowym.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#PosełMieczysławFrącki">Za preferowany dział gospodarki uznano gospodarkę żywnościową - zapowiadając wspieranie wzrostu produkcji rolnej, przetwórstwa, przechowalnictwa, usług i obrotu. Jako środki dla realizacji tych preferencji określono, że dotychczasowa zasada stałej wysokości cen artykułów żywnościowych, połączona z wysokimi dotacjami, zostanie zastąpiona regułą stabilności dotacji w połączeniu z elastycznością cen. W związku z tym rozważony zostanie zakres cen umownych żywności, zgodnie z działaniem mechanizmów rynkowych. Dla zapewnienia wzrostu podaży żywności stosowane będą ulgi i preferencje wspierające rozwój rolnictwa i przemysłu spożywczego, dotacje do rozwoju produkcji środków ochrony roślin, dotacje do funduszu biologicznego.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#PosełMieczysławFrącki">Drugi preferowany dział to budownictwo - gospodarka komunalna i mieszkaniowa. Zostanie opracowany system ulg i preferencji finansowych stymulujących wzrost efektów w budownictwie mieszkaniowym oraz w produkcji materiałów budowlanych. Dotyczy to wszystkich sektorów gospodarki i nastąpi w drodze okresowego zwolnienia z podatku dochodowego dla wykonawców uruchamiających nową produkcję i ulg dla już funkcjonujących. Przewiduje się też ulgi podatkowe dla wykonawców budownictwa mieszkaniowego i infrastruktury towarzyszącej, a także zwolnienia od podatku obrotowego i dochodowego sprzedaży materiałów i wyrobów budowlanych wykonanych przez osoby fizyczne i osoby prawne nie będące jednostkami gospodarki uspołecznionej. Kontynuowana będzie polityka częściowego finansowania kosztów eksploatacji spółdzielczych budynków mieszkaniowych w formie dotowania ciepłej wody, remontów oraz umorzenia części kredytów bankowych i wyrównania różnic ich oprocentowania.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#PosełMieczysławFrącki">W zakresie ochrony środowiska - dziedziny także preferencyjnej - przewiduje się modyfikację i usprawnienia obecnie działających mechanizmów ekonomicznych; większe zintegrowanie funduszy ochrony środowiska z Funduszem Gospodarki Wodnej w jeden Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, nadanie mu osobowości prawnej, uaktywnienie ekonomiczne jego środków - m.in. poprzez możliwości udzielania pożyczek, udziału w spółkach, nabywania akcji i obligacji.</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#PosełMieczysławFrącki">W polityce podatkowej wobec gospodarki nieuspołecznionej i ludności, w stosunku do osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, stosowane będą dotychczasowe zasady i formy opodatkowania - z tym, że:</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#PosełMieczysławFrącki">- ograniczeniu ulegnie obciążenie podatkiem dochodowym - nie ma on przekraczać 50% dochodów;</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#PosełMieczysławFrącki">- ulegną likwidacji opłaty skarbowe z tytułu wykonywania rzemiosła;</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#PosełMieczysławFrącki">- zostaną zmodyfikowane karty podatkowe. Wprowadzona zostanie ewidencja operacji gospodarczych, przy zastąpieniu ksiąg podatkowych i w części ksiąg handlowych - uproszczoną księgą przychodu i rozchodu. Płatnicy spełniający warunki do opodatkowania w formie zryczałtowanej będą korzystali ze zwolnień od obowiązku prowadzenia tych ksiąg.</u>
          <u xml:id="u-28.27" who="#PosełMieczysławFrącki">W stosunku do ludności określono, że kwota wolna od podatku wyrównawczego odpowiadać będzie trzykrotnej przeciętnej płacy w gospodarce uspołecznionej w 1988 r. W stosunku do rolników podwyższone zostanie minimalna wielkość obszarów rolnych i leśnych, powyżej której nieruchomość uznawana jest za gospodarstwo rolne, z 0,5 ha do 1 ha. Zwiększenie to spowoduje, że 550 tys. dotychczasowych gospodarstw rolnych opodatkowanych będzie według zasad przewidzianych dla nieruchomości nie stanowiących gospodarstw. Wysokość podatku zostaje podniesiona z 1,5 q do 2 q żyta 2 hektara przeliczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-28.28" who="#PosełMieczysławFrącki">Przechodząc do merytorycznego tematu, tj. budżetu Ministerstwa Finansów, pragnę stwierdzić, że obejmuje on dochody i wydatki ściśle związane z działalnością resortu finansów oraz dochody i wydatki o Charakterze pozaresortowym, wynikające z prowadzonej przez Ministerstwo Finansów działalności ogólnobudżetowej. Na 1989 r. budżet przewiduje dochody w wysokości 11.695.099 mln zł oraz wydatki w wysokości 2.021.539 mln zł. Dochody rosną o 75,2%, głównie z wpłat z podatku dochodowego i obrotowego z działalności przedsiębiorstw państwowych, rozliczających się z budżetem centralnym. Dochody pozaresortowe to podatek obrotowy w wysokości 4.993 mld zł (173.8%) podatek dochodowy 5.055.200 mln zł (195,1%), podatek od płac 217 mld zł (145%) i inne.</u>
          <u xml:id="u-28.29" who="#PosełMieczysławFrącki">Wpłaty dochodów własnych pochodzą:</u>
          <u xml:id="u-28.30" who="#PosełMieczysławFrącki">- od instytucji ubezpieczeniowych i loteryjnych w wysokości 6.113 mld zł (71%), w tym PZU 1.871 mln zł (44%).</u>
          <u xml:id="u-28.31" who="#PosełMieczysławFrącki">- Towarzystwo Ubezpieczeniowe i Reasekuracyjne SA „Warta” 3.910 mld zł (95,1%);</u>
          <u xml:id="u-28.32" who="#PosełMieczysławFrącki">- Polski Monopol Loteryjny 332 mln (126%);</u>
          <u xml:id="u-28.33" who="#PosełMieczysławFrącki">- inne wpływy z weryfikacji sprawozdali finansowych 645 mln zł (84%).</u>
          <u xml:id="u-28.34" who="#PosełMieczysławFrącki">Globalne dochody własne resortu spadają z 9.366 mln zł do 6.758 mln zł, tj. do poziomu 72,2%. Zmniejszenie wpływów znajduje uzasadnienie we wpłacie PZU, który w 1988 r. dokonał jednorazowej zaległej wpłaty w kwocie 1.700 mln zł - oraz w podwyżkach płac i wzroście kwot dla biegłych prowadzących weryfikację bilansów. W br. po stronie wpływów występuje pozycja w postaci wpływów z przetargowej sprzedaży środków dewizowych w wysokości 300.000 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-28.35" who="#PosełMieczysławFrącki">Po stronie wydatków następuje wyraźny wzrost, wynikający głównie z przyjęcia do budżetu Ministerstwa Finansów wypłat na Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego (1.024 mld zł) oraz całości odpłat do spółdzielczości mieszkaniowej w wysokości 952.444 mln zł, poprzednio rozliczonej przez centralce spółdzielczości mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-28.36" who="#PosełMieczysławFrącki">Po stronie wydatków własnych przewiduje się wydatki na utrzymanie własnego aparatu etatowego, który liczy 21.135 osób - w tym w centrali 721 osób, a więc na tym samym poziomie etatów, choć w materiale zakłada się wzrost zatrudnienia w izbach i urzędach skarbowych o 1.452 osoby. Wydatki resortu ogółem wyniosą 33.945 mln zł i będą wyższe o 43%, a w samym ministerstwie tylko o 14,7%, w izbach skarbowych wzrost o 24,2%.</u>
          <u xml:id="u-28.37" who="#PosełMieczysławFrącki">Wydatki na materiały i usługi wyniosą 3.091 mln zł - rosną o 31%. Różne wydatki - w tym składki ubezpieczeniowe, fundusz socjalny i mieszkaniowy, koszty własne lokali - wynoszą 7.474 mln zł i będą wyższe o 17%.</u>
          <u xml:id="u-28.38" who="#PosełMieczysławFrącki">Została stworzona rezerwa w wysokości 5.784 mln zł - na nagrody, przyrost zatrudnienia itd.</u>
          <u xml:id="u-28.39" who="#PosełMieczysławFrącki">Reasumując - należy stwierdzić, że projekt budżetu Ministerstwa Finansów zgodny jest z polityką reform społecznych i gospodarczych. Wdrożonych będzie wiele nowych rozwiązań, których efekty trudno dziś przewidzieć. Z danych prezentowanych w resorcie widać dużą oszczędność i racjonalność w wydatkach własnych. Przyjmując jako generalnie, słuszne stwierdzenie o odejściu od nadmiernego fiskalizmu, zrównania obciążeń sektorów, uproszczeniu systemów finansowych -kilka problemów wymaga wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-28.40" who="#PosełMieczysławFrącki">Jeśli zostanie wdrożony zapowiedziany system dywidend od własności państwowej - to, poza stroną fiskalną, postawi on jednostki państwowe w znacznie gorszej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-28.41" who="#PosełMieczysławFrącki">Jeśli przyjąć dywidendy jako pewnego rodzaju odpis amortyzacyjny od własności państwowej - to po pewnym dłuższym czasie własność ta ulegać będzie zmniejszeniu, a nawet zanikowi.</u>
          <u xml:id="u-28.42" who="#PosełMieczysławFrącki">Stwierdza się, że nastąpi obniżenie podatku dochodowego do 40%. Natomiast w części tabelarycznej dotyczącej wpływów pozycja ta rośnie najszybciej, bo o 95,1%.</u>
          <u xml:id="u-28.43" who="#PosełMieczysławFrącki">W części opisowej mówi się, o problemie zmniejszenia różnic między płacami w sferze materialnej i w sferze budżetowej. W części tabelarycznej dochody, głównie płace pracowników urzędów i izb skarbowych, rosną tylko o 24%, gdy w dalej sferze materialnej o 52%.</u>
          <u xml:id="u-28.44" who="#PosełMieczysławFrącki">Mówiąc o dochodach warto zwrócić uwagę na kształtowanie ich wzrostu zarówno w 1988 r., jak i w założeniach na 1989 r.:</u>
          <u xml:id="u-28.45" who="#PosełMieczysławFrącki">- wynagrodzenia i płace w 1988 r. 70,1%, w 1989 r. 52%</u>
          <u xml:id="u-28.46" who="#PosełMieczysławFrącki">- świadczenia społeczne 79,4%, 53%</u>
          <u xml:id="u-28.47" who="#PosełMieczysławFrącki">- przychody ze sprzedaży rolnej 91,6%, 44,6%</u>
          <u xml:id="u-28.48" who="#PosełMieczysławFrącki">- pozarolnicza gospodarka nieuspoł. 207,4%, 206%</u>
          <u xml:id="u-28.49" who="#PosełMieczysławFrącki">- pozostałe dochody 87%, 66%</u>
          <u xml:id="u-28.50" who="#PosełMieczysławFrącki">Proponuję przyjąć budżet Ministerstwa Finansów po wyjaśnieniu tych wszystkich spraw, przede wszystkim związanych z dywidendą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJanKaczmarek">Poseł F. Karp przedstawił w swoim koreferacie nie tylko projekt budżetu Ministerstwa Finansów, ale i założenia polityki finansowej, jaką ten resort zamierza prowadzić w 1989 r. To ostatnie zagadnienie będziemy omawiali na odrębnym posiedzeniu Komisji. Dzisiaj koncentrujemy uwagę na projektowanym budżecie Ministerstwa Finansów. Założenia polityki budżetowej, przedstawione przez posła - koreferenta, stanowią znakomite tło do omawiania projektu budżetu resortu.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełJanKaczmarek">Budżet ten cechuję dążenie do umiarkowanego rozsądnego wzrostu. Nie wszystkie jednak informacje przekazane w materiale resortu są jasne. Dlaczego mówi się w nim o przewidywanej stabilizacji zatrudnienia, skoro przewiduje się w rezerwie budżetu 1,6 mld zł na sfinansowanie wzrostu zatrudnienia?</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełJanKaczmarek">Resort założył zwiększenie swojego budżetu o 48%. Ponieważ sądzę, że Ministerstwo Finansów nie chce dawać innym organom państwa przykładu wygórowanych żądań, to zapewne spodziewa się, że inflacja w br. osiągnie zbliżony poziom. Takie podejrzenie potwierdza fakt, że przyrost budżetu uzasadniony został przede wszystkim przewidywanym wzrostem cen materiałów i usług, a nie kosztów osobowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełBernardWidera">Oceniam działalność urzędów skarbowych nie tylko jako poseł, ale i jeden z licznych podatników w terenie. Ostatnio zaniepokoiły mnie liczne artykuły prasowe ukazujące wadliwą działalność pracowników urzędów skarbowych. M.in. opisano przykłady nietrafnych, uznaniowych decyzji, które następnie były uchylane w trybie odwoławczym przez ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PosełBernardWidera">Ponieważ zależy nam na umocnieniu roli pieniądza w Polsce, więc Chcielibyśmy, żeby „policja finansowa” była sprawna. Dlatego niepokoi fakt, że tylko 79% etatów w urzędach i izbach skarbowych jest obsadzonych.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PosełBernardWidera">Gdy w czerwcu ub. r. omawialiśmy wykonanie budżetu Ministerstwa Finansów za 1987 r. - stwierdziliśmy, że zbyt niskie pobory służb finansowych powodują odchodzenie wielu pracowników do lepiej płatnych zajęć. Czy płace w urzędach skarbowych poprawiły się? Czy zmniejszyła się fluktuacja kadr? Co zrobiono dla poprawy warunków pracy w aparacie skarbowym?</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PosełBernardWidera">W informacji Ministerstwa Finansów podano na s. 20, że w br. nastąpi wzrost zatrudnienia w izbach i urzędach skarbowych o 1452 etaty. W tabeli natomiast podano, iż liczba etatów wzrośnie o 1587. Proszę o wyjaśnienie tej niespójności.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#PosełBernardWidera">Rozumiem, że do pracy w Ministerstwie Finansów nie wprowadza się nowych rozwiązań organizacyjnych, nie zamierza się też jej komputeryzować. Taki wniosek wypływa z faktu, iż zaplanowano utrzymanie zatrudnienia w centrali resortu na niezmienionym poziomie. Jak z tego widać, nie dąży się do zmniejszenia kosztów działania ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#PosełBernardWidera">W terenie wywołuje zaniepokojenie powszechna, ostatnio praktyka cotygodniowego podwyższania cen poszczególnych artykułów. W rezultacie, co tydzień muszę wysyłać specjalne komisje do wszystkich podległych mi placówek GS „Samopomoc Chłopska”, żeby dokonywały przeceny jednego artykułu. Jest to uciążliwe i bardzo kosztowne. Należy zmienić zasady wprowadzania wyższych cen.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełAnatoliuszMiszak">W projekcie budżetu przewidziano 952 mld zł na dotacje do spółdzielni mleczarskich. Jest to ogromna kwota, o ile wzrosną te dotacje w porównaniu do 1988 r.?</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PosełAnatoliuszMiszak">W projekcie budżetu przewidziano też refundowanie strat Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Warta”. Koszt tej operacji ma wynieść 1,5 mld zł. Z jakiej racji kwota ta obciąża budżet Ministerstwa Finansów?</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PosełAnatoliuszMiszak">Dlaczego budżet ten jest tak bardzo hojny dla Aeroklubu PRL, że przyznaję mu 3,7 mld zł na wyrównanie kosztów działalności i inwestycje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełWładysławSzymański">Zgodnie z załącznikiem nr 3 do projektu budżetu Ministerstwa Finansów na 1989 r. wydatki osobowe w całym resorcie mają wzrosnąć o 23,5%, zaś w samym ministerstwie o 14,7%. W grudniu 1988 r. średnia płaca (liczona w koszty) w pięciu działach gospodarski wyniosła ok. 86 tys. zł. Gdyby taka płaca tylko utrzymała się w br., to i tak w porównaniu do średniej płacy w całym 1988 r. oznaczałoby to wzrost o ok. 45%. Zestawienie tych danych dowodzi, że wskaźnik wzrostu płac dodany w projekcie budżetu jest nierealny. Tymczasem w uchwale z 22 grudnia br. Sejm podkreślił konieczność urealnienia danych zawartych w projektach planów finansowych. Wypada podkreślić, że gdyby omawiany wskaźnik został naprawdę utrzymany, to płace w resorcie finansów znacznie by się obniżyły w porównaniu do płac w całej sferze budżetowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełJanKaczmarek">Przyłączam się do wypowiedzi mojego przedmówcy. Wyliczyłem, że zgadnie z przedstawionymi nam wskaźnikami Ministerstwo Finansów zakłada, iż w 1989 r. średnia płaca w resorcie wyniesie 70 tys. zł miesięcznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełBolesławStrużek">Zmieniony układ budżetu w porównaniu do poprzednich lat utrudnia nieco zorientowanie się w podawanych informacjach. Zaliczenie jednak funduszu na przyrost zatrudnienia w izbach i urzędach skarbowych do rezerwy, zamiast do wydatków osobowych, wynika nie tyle ze zmiany metodologii opracowania danych, ile z chęci upiększenia rzeczywistości. W ten sposób pragnie się stworzyć wrażenie, że zatrudnienie wzrasta.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PosełBolesławStrużek">W projekcie zakłada się przyrost składek wpłacanych do PZU do 360 mld zł. Jest to kwota o 106 mld zł wyższa niż w ub.r. Planuje się zarazem wydatki w wysokości 290 mld zł i 15 mld zł na działalność prewencyjną. Równocześnie przychody resortu od instytucji ubezpieczeniowych i loteryjnych mają się zmniejszyć o 29%. Zestawienie tych danych wzbudza wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PosełBolesławStrużek">Czy PZU przewiduje wprowadzenie dobrowolnych ubezpieczeń zwierząt hodowlanych, o co od lat zabiegają rolnicy?</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PosełBolesławStrużek">W związku z podniesieniem dolnej granicy obszaru gospodarstwa rolnego z 0,5 do 1 ha resort szacuje, iż statystycznej likwidacji ulegnie 550 tys. gospodarstw rolnych. Wydaje się, że jest to wyliczenie przesadzone. Dane GUS za 1987 r. mówią o 350 tys. gospodarstw rolnych o obszarze od 0,5 do 1 ha. Niezależnie jednak od trafności tych szacunków niewątpliwie w br. bardzo poważnie wzrośnie liczba działek o powierzchni do 1 ha. Będzie ich więcej niż wszystkich gospodarstw indywidualnych. Należałoby postulować obniżenie podatku od nieruchomości, pobieranego od takich działek. Nie należy ich obciążać wysokimi podatkami, bo spełniają pożyteczną funkcję, uzupełniając produkcję żywności w gospodarstwach rolnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MinisterfinansówAndrzejWróblewski">Przygotowujemy się do zmiany zasad funkcjonowania resortu. Kończymy już prace nad regulaminem ministerstwa. Przewidujemy zmniejszenie liczby komórek organizacyjnych i zatrudnionych osób - o ok. 100 pracowników. Tak poważne ograniczenie zatrudnienia wiąże się ze zmianami systemu funkcjonowania gospodarki narodowej oraz systemu podatkowego. Zmiany te wpłyną też na organizację aparatu skarbowego. Dotychczas urzędy skarbowe były podzielone wg form własności. Inne jednostki organizacyjne obsługiwały gospodarkę uspołecznioną, a inne nie uspołecznioną. To także ulegnie zmianie.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MinisterfinansówAndrzejWróblewski">W ub. r. fluktuacja kadr w naszym aparacie nieco się zmniejszyła. Obecnie jednak problem ten znów narasta, gdyż liczne przedsiębiorstwa szukają biegłych księgowych, oferując im wysokie zarobki. My także zamierzamy pozyskać nowych pracowników. Aby ich zachęcić, uruchomimy w izbach i urzędach skarbowych fundusz premiowy. Środki na ten cel zostały przewidziane w rezerwie budżetowej, bo nie znamy jeszcze wysokości wypłat z tego funduszu. Będą one uzależnione od dochodów uzyskiwanych przez urzędy i izby skarbowe. Chcemy, żeby system premiowania był ostry, tzn. skutecznie zachęcał najlepiej pracujących.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#MinisterfinansówAndrzejWróblewski">Wskaźniki wzrostu płac w projekcie budżetu zostały ustalone zgodnie z powszechnie respektowaną zasadą określania średnich płac na poziomie skutków przechodzących z poprzedniego roku. W rezerwie budżetu centralnego przewidziano środki na podwyżki płac w sferze budżetowej. Te podwyżki obejmą oczywiście również pracowników administracji państwowej, więc i aparatu finansowo-skarbowego.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#MinisterfinansówAndrzejWróblewski">Podjęliśmy w resorcie działania zmierzające do komputeryzacji naszej pracy. Są to jednak dopiero początki. Chcemy zainstalować po jednym komputerze w każdym urzędzie i izbie skarbowej. Równocześnie w wybranych izbach skarbowych dokonamy pełnej komputeryzacji. Chcemy też wyposażyć aparat skarbowy w telefaxy, co pozwoli na szybsze przekazywanie materiałów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PrezesPZUAnatolAdamski">W br. planujemy dokonanie zmian Ustawowych, które pozwolą na objęcie ubezpieczeniem zwierząt hodowlanych. W praktyce takie Ubezpieczenie będzie zatem możliwe od początku 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PrezesPZUAnatolAdamski">Dochody ze składek PZU mają wynieść w 1989 r. 367 mld zł. Na odszkodowania przewidujemy 290 mld zł. Koszty naszej działalności, ustalone na 12%, wyniosą 42 mld zł. Dodatkowo przeznaczamy 15 mld zł na działalność prewencyjną. Wynika z tego, że zostaje 20 mld zł różnicy, które kierujemy do funduszu rezerwowego w związku z techniką finansowania umownych ubezpieczeń długoterminowych. Jest to normalna praktyka.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PrezesPZUAnatolAdamski">Z uwagi na znaczną inflację, poważnymi problemem staje się urealnienie ubezpieczeń. Projektowana ustawa stwarza możliwości bardziej aktywnego dysponowania kapitałem przez zakłady ubezpieczeniowe. Pozwoli to na wyrównywanie różnic wynikających z inflacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówAdamTański">W br. dotacje do mleczarstwa wyniosły 582,5 mld zł, a na przyszły rok planuje się 962 mld zł. Wynika to z przewidywanego wzrostu kosztów, cen i płac. Zasadniczo zmieni się jednak system dotowania mleczarstwa.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówAdamTański">Dotacje będą udzielane przez izby skarbowe według 11 grup produktów przeliczanych na kilogramy. Całkowicie rezygnujemy z przekazywania dotacji centralnemu i wojewódzkim związkiem spółdzielni mleczarskich. Zostaną wprowadzone jednolite stawki dotacji. Ponadto pokusiliśmy się o wyodrębnienie przyczyn dotychczasowego zróżnicowania dotacji. Były one dostosowane do warunków działania poszczególnych spółdzielni. Wydzieliliśmy więc grupy kosztów, które dla spółdzielni mają charakter obiektywny. Są to koszty przerzutu surowców, skupu, 80% amortyzacji i dopłaty do surowców skupowanych terenów górskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#MinisterAndrzejWróblewski">Dofinansowanie Aeroklubu jest uzasadnione funkcjami pełnionymi przez to stowarzyszenie. Świadczy ono usługi na rzecz obronności kraju, prowadząc szkolenie pilotów. Być może te względy przemawiają za finansowaniem Aeroklubu z budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#MinisterAndrzejWróblewski">Refundacja strat ponoszonych przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe „Warta” wynika z postanowień uchwały nr 142 Rady Ministrów z 1974 r. W „Warcie” były ubezpieczone należności od zysków niehandlowych. Gdy należności zagraniczne były niemożliwe do ściągnięcia (w latach 80. dotyczyło to Syrii, Algierii, Mozambiku i Tanzanii), „Warta” ponosiła straty, które trzeba jej zrefundować. Zamierzamy wkrótce zmienić zasady rozliczania w takich przypadkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanielaDemianiuk">Kończmy już pracę nad projektem ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. W nowej ustawie zostanie też uregulowany podatek od nieruchomości. Podstawowym celem nowych przepisów ma być ujednolicenie podatku w odniesieniu do wszystkich sektorów.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanielaDemianiuk">W toku tych prac przeprowadzimy jednak również inne analizy m.in. odnoszące się do problemów zasygnalizowanych przez posła B. Strużka.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanielaDemianiuk">Poseł Jan Kaczmarek Koreferant sformułował wniosek o przyjęciu projektu budżetu Ministerstwa Finansów. Wątpliwości zgłoszone w toku dyskusji Zostały w zasadzie wyjaśnione.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanielaDemianiuk">Polityka finansowa państwa w br. będzie przedmiotem naszych obrad na odrębnym posiedzeniu Komisji, na którym rozpatrzymy projekt ustawy budżetowej wraz z towarzyszącymi jej uchwałami. Dzisiaj ograniczamy się tylko do zaopiniowania części budżetu centralnego dotyczącej Ministerstwa Finansów. Proponuję przyjąć ten projekt z zaleceniem dokonania poprawek w załączniku nr 3, zgodnie z uwagami posłów i wyjaśnieniami ministra. Na sprzeczność zawartą w tym załączniku zwrócił m.in. uwagę poseł W. Szymański. Chodzi o to, że wśród środków rezerwowych przewidziano fundusze na. wzrost zatrudnienia w izbach i urzędach skarbowych, podczas gdy w informacji resortowej stwierdzono, że nie przewiduje się wzrostu zatrudnienia. Celowe wydaje się też wprowadzenie do materiału korekt dotyczących planowanych wysokości wynagrodzeń. Nie można zgodzić się z tym, by płace w Ministerstwie Finansów i aparacie skarbowym należały do najniższych. Zgadzam się z posłem B. Widerą, że wpłynęłoby to na pogorszenie jakości kadr, a przecież od ich pracy zależy opinia obywateli o działalności aparatu skarbowego.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanielaDemianiuk">Komisja jednomyślnie przyjęła projekt budżetu Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanielaDemianiuk">Po zakończeniu tego punktu porządku obrad chciałbym zasygnalizować konieczność rozpatrzenia jeszcze jednej nie cierpiącej zwłoki sprawy.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanielaDemianiuk">Do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek o zbadanie zgodności z ustawą rozporządzeń Rady Ministrów i ministra finansów dotyczących podatku od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że te rozporządzenia zostały wydane z przekroczeniem ustawowych upoważnień. Warto przypomnieć, że oba zakwestionowane akty prawne zostały wydane przez poprzedni rząd.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanielaDemianiuk">Obecnie jednak nie można dokonać rozliczenia tego podatku za 1988 r. Tymczasem przedsiębiorstwa kończą sporządzanie bilansów i muszą wiedzieć, jakie ponoszą obciążenia z tytułu tego podatku. Rząd proponuje, by rozwiązać ten problem w drodze odpowiedniego przepisu zamieszczonego w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanielaDemianiuk">Obecnie wysłuchamy informacji ministra finansów na ten temat, żeby została ona przekazana w jutrzejszej prasie. Ponieważ w większości spraw Sejm podziela pogląd rządu, to po ukazaniu się takiej informacji przedsiębiorstwa będą mogły przypuszczać, że i tyra razem sprawa zostanie uregulowana zgodnie z propozycją rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MinisterAndrzejWróblewski">Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów, które określiło zasady opodatkowania podatkiem od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń na 1988 r., powszechnie została przyjęta formuła opodatkowania indywidualnego. Oprócz tego dopuszczalna była tzw. formuła miernikowo-progowa. Powszechność zastosowania pierwszej z tych formuł zakwestionował Trybunał Konstytucyjny. Jego orzeczenie doręczono nam i grudnia ub.r.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#MinisterAndrzejWróblewski">Od początku 1988 r. przedsiębiorstwa rozliczały się według formuły indywidualnego opodatkowania. Dotychczas przekazały tytułem tego podatku 140 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#MinisterAndrzejWróblewski">Z formalnego punktu widzenia sytuacja jest jasna. Rada Ministrów musi zmienić zakwestionowane przepisy w ciągu trzech miesięcy od doręczenia orzeczenia lub też po upływie tego terminu utracą one moc. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że powszechny charakter mogła mieć jedynie formuła miernikowo-progowa. Przeliczenie podatku według tej formuły oznaczałoby bardzo skomplikowaną, operację. Poza tym ta formuła jest 2–3 razy ostrzejsza od formuły indywidualnej. Powstaje dylemat, jak zakończyć rozliczenia z przedsiębiorstwami z tytułu tego podatku za 1988 r. Jak wiadomo, w ub., zamierzamy całkowicie uchylić podatek od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#MinisterAndrzejWróblewski">W tym stanie rzeczy rząd proponuje rozwiązanie praktyczne, choć może niezbyt doskonałe z formalnego punktu widzenia. Rząd zgłasza autopoprawkę do projektu ustawy budżetowej, uchylającą w br. stosowanie tego podatku i stwierdzającą, że rozliczenia z tego tytułu za ub. r. będą dokonane na podstawie rozporządzeń Rady Ministrów i ministra finansów z 1988 r. Chodzi o te rozporządzenia, co do których Trybunał uznał, iż zostały wydane bez podstawy prawnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełJanKaczmarek">Czy dobrze zrozumiałem, że rząd wnosi o usankcjonowanie dokonywania rozliczeń za 1983 r. według przepisów zakwestionowanych przez Trybunał Konstytucyjny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MinisterAndrzejWróblewski">Do tego zmierza nasza propozycja, Trybunał Konstytucyjny zakwestionował brak podstawy ustawowej, a nie merytoryczną trafność rozwiązań przyjętych w rozporządzeniach. Nasze rozwiązanie pozwoli na uniknięcie niezwykle poważnych komplikacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełJanKaczmarek">Trybunał Konstytucyjny ustalił w Orzeczeniu 3-miesięczny termin na dokonanie zmian w zakwestionowanych przepisach. W przeciwnym razie tracą one moc. Ponieważ orzeczenie doręczono 1 grudnia ub.r., to rozporządzenia tracą moc z dnia 28 lutego br. Czy to oznacza, że przedsiębiorstwa będą zwolnione z podatku od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MinisterAndrzejWróblewski">Jeśli rozporządzenia utracą moc, to przedsiębiorstwa nie będą obowiązane do płacenia tego podatku i będą mogły żądać zwrotu już wpłaconych kwot. Zresztą sytuacja przedsiębiorstw będzie zróżnicowana w zależności od terminu dokonania ostatecznego rozliczenia. Wiadomo, że na ogół dzieje się to w marcu i kwietniu. W interesie przedsiębiorstw będzie więc przeciąganie rozliczeń. Trzeba podkreślić, że sprawa dotyczy wielu tysięcy przedsiębiorstw. Trudno byłoby dokonywać od początku rozliczeń tuk wielkiej liczby jednostek.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#MinisterAndrzejWróblewski">Rozporządzenia zostały zakwestionowane z uwagi na bruk podstawy ustawowej. Rządowy wniosek zmierza do stworzenia takiej podstawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełJanKaczmarek">Proszę o podanie szacunkowych wpływów z tytułu podatku od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń w 1988 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MinisterAndrzejWróblewski">Szacujemy, że będzie to ok. 150 mld zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełJanKaczmarek">Jak powiedziałem na wstępie, dzisiaj zapoznajemy się tylko z propozycją rządu. Niczego nie będziemy rozstrzygać. Doceniamy znaczenie tej sprawy i ewentualne trudności. Musimy ją jednak rozpatrzyć także z punktu widzenia powagi prawa i powagi Sejmu. Nad tą propozycją będzie pracowała podkomisja ds. projektu ustawy budżetowej. Referentem z ramienia tej podkomisji będzie poseł M. Buzewicz.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełJanKaczmarek">W kolejnym punkcie porządku obrad Komisja rozpatrzyła projekt budżetu państwa na 1989 r. w części dotyczącej Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełJanKaczmarek">Koreferat przedstawił poseł Zbigniew Zieliński (bezp. PZKS): Rozpatrzenie projektu planu finansowego NBP na 1989 r. napotyka na poważne trudności, spowodowane równoczesnym wniesieniem do Sejmu rządowych projektów ustaw zmieniających w zasadniczy sposób zadania i zasady działania NBP oraz przepisy prawa bankowego. Nieznajomość ostatecznego kształtu jaki nada Sejm ustawom, a zwłaszcza uchwale w sprawie planu kredytowego oraz założeń polityki pieniężno-kredytowej na 1989 r. (której projekt jest wielce dyskusyjny) sprawia, że podejmujemy temat bez dostatecznych przesłanek do jego pogłębionego rozpatrzenia i oceny.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PosełJanKaczmarek">Zadania NBP na br. zostały zapisane w projekcie wspomnianej uchwały. Niestety, projekt nie precyzuje w jaki sposób mają być one realizowane. Odnosi się to np. do §§ 2, 5 i 6 projektu uchwały. Co więcej, § 2 wskazuje jakoby zadaniem NBP było bezpośrednie stymulowanie zaopatrzenia rynku, rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej, a także budownictwa mieszkaniowego i ochrony środowiska. Tymczasem są to zadania rządu i jego agend. Bank musi posługiwać się innymi kryteriami: zdolności płatniczej kredytobiorcy i własnych korzyści z transakcji finansowych. Zadaniem budżetu państwa jest przejmowanie różnic w oprocentowaniu kredytów na rzecz instytucji, których rozwój ma być stymulowany warunkami kredytowymi.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#PosełJanKaczmarek">Innym stwierdzeniem bez pokrycia jest zobowiązanie prezesa NBP do zwiększania lub ograniczania rozmiarów kredytów w stosunku do określonych w planie kredytowym, w zależności od kształtowania się sytuacji pieniężnych. Taką ocenę uzasadnia fakt, że w świetle przedłożonych projektów planów finansowych i budżetu państwa można stwierdzić już obecnie, że w 1989 r. nie zostaną powstrzymane inflacja i destabilizacja rynku. Jeżeli prezes NBP miałby to zadanie realizować, to przede wszystkim przez zrównoważony plan kredytowy, Tymczasem emisja pieniądza w wysokości 780 mld zł wraz z 1.164 mld zł niezbilansowanych kredytów - to źródło dalszej inflacji i rozkojarzenia finansowego.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#PosełJanKaczmarek">Umocnienie pieniądza jest dzisiaj możliwe tylko zgodnie z zasadą, że NBP prowadzi politykę pieniądza wzbudzającą zaufanie społeczeństwa. Dzisiaj wymuszamy na społeczeństwie oszczędności, gdyż brakuje towarów na rynku. Jednocześnie deprecjonujemy te oszczędności, na czym korzysta niegospodarny system ekonomiczny. Tego błędnego koła nie rozwiążemy, dopóki NBP nie zmieni swej filozofii, nie odejdzie od spełniania tylko służebnej roli wobec budżetu państwa i nie stanie się instytucją zaufania społecznego. Tymczasem ostatnie decyzje dotyczące oszczędności gromadzonych na rachunkach bieżących i potrzeba korygowania tych pomysłów potwierdzają, że jesteśmy dalecy od rozumienia rzeczywistej roli systemu bankowego. Co to bowiem znaczy, że „kontynuowane będą działania zmierzające do urealnienia oprocentowania lokat i kredytów”? Kiedy? Przecież krytyczna sytuacja rynkowa wymaga natychmiastowych zmian w polityce pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#PosełJanKaczmarek">NBP powinien stać na straży portfela obywatela i skłaniać go do ograniczania wydatków konsumpcyjnych i oszczędzania. Działania podejmowane przez NBP są niekonsekwentne, nie powodują wzrostu zaufania społeczeństwa do banku i do złotówki. W ten sposób nie rozwiąże się problemu zrównoważenia gospodarki, a sytuacja rynkowa będzie się pogarszała tak długo, jak długo będzie postępowała deprecjacja pieniądza. Żadne zwiększenie dostaw towarów nie poprawi tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#PosełJanKaczmarek">Ograniczenie przez prezesa NBP swobody banków komercyjnych w ustalaniu oprocentowania oszczędności i kredytów - chociażby tylko przez określenie pułapów - nie jest uzasadnione, jeżeli mamy rzeczywiście zamiar tworzyć rynek finansowy.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#PosełJanKaczmarek">Nie jest moim zadaniem pełna ocena planu kredytowego na 1988 r. Odniosłem się do niego, ponieważ nie sposób rozważać projektu planu finansowego NBP bez uwzględnienia jego zadań.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#PosełJanKaczmarek">Komisja może zająć stanowisko wobec przedłożonego projektu, jednak w moim przekonaniu jest on pochodną planu kredytowego i polityki pieniężnej na 1989 r., które będą przedmiotem prac Komisji dopiero w następnych dniach. Także zmiany ustawy o NBP i prawa bankowego nie pozostają bez związku z projektem planu finansowego NBP. Uważam, że projekt ten należy ocenić na podstawie stanowiska jakie zajmiemy wobec planu kredytowego i polityki pieniężno-kredytowej NBP na 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#PosełJanKaczmarek">Chciałbym jednak stwierdzić, że analiza projektu planu finansowego NBP na 1989 r. nie wywołuje zastrzeżeń w części dotyczącej preliminowanych kosztów działalności banku. Ta ocena mogłaby stanowić ewentualną podstawę do przyjęcia tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#PosełJanKaczmarek">Rozumiem, że poseł koreferent proponuje przyjęcie budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełZbigniewZieliński">Ja ustosunkowałem się do kosztów. Nie ma natomiast warunków właściwej oceny dochodów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełJanKaczmarek">Proponuje poseł zatem nie podejmować merytorycznej decyzji, zanim nie zostaną uchwalone tamte ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełZbigniewZieliński">Tak!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełJanKaczmarek">Proszę jednego z wiceprezesów NBP, aby ustosunkował się do tego stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WiceprezesNBPBronisławJasiński">Trudno byłoby w tej chwili przesądzać wyniki debaty nad planem kredytowym i założeniami polityki kredytowej. Nic jednak nie wskazuje na to, że wyniki będą inne niż zaproponuje NBP. Nie ma więc znaków zapytania, co do dochodów. NBP przejmuje te funkcje, które wynikają z roli banku centralnego. W związku z tym można dyskutować o założeniach kształtowania stopy procentowej, ale właśnie w roku 1989 zrobiliśmy ten krok, którego nie udało nam się dokonać w latach 1987–1988, a mianowicie przyjęliśmy wskaźnik inflacji.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WiceprezesNBPBronisławJasiński">Dlaczego cofnęliśmy obniżkę oprocentowania wkładów a vista? Chodziło nam o to, aby umożliwić klientom banku podjęcie decyzji w tych sprawach i odpowiednie ulokowanie tych wkładów. Chodzi więc o utrzymanie zaufania do banku.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#WiceprezesNBPBronisławJasiński">W oparciu o plany finansowe banków został opracowany w części plan NBP. Proszę Komisję by uwzględnić, że zrobiliśmy szacunek dochodów w oparciu o najlepszą wiedzę jaką posiadamy. Musiałyby zajść zupełnie nieprzewidziane okoliczności, aby coś się zmieniło. Dlatego proszę Komisję o przyjęcie budżetu NBP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełJanKaczmarek">W tym wypadku zachodzi sytuacja zasadniczo odmienna od sytuacji CUP. CUP różni się zasadniczo od Komisji Planowania. Natomiast przedłożone projekty nie wskazują na wyraźne zmiany w kwestii dochodów. Proponuję więc przedyskutować projekt tego budżetu. Proszę uwzględnić, że nie przyjmując teraz projektu budżetu NBP odsuwalibyśmy sprawę poza zasięg czasu uchwalenia ustawy budżetowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełZbigniewZieliński">Zgadzam się, że trudno uzależniać przyjęcie tego planu od uchwalenia wspomnianych ustaw. Wiceprezes potwierdził jednak, że mogą wystąpić zmiany, jeśli my dokonamy zmiany w planie kredytowym i założeniach polityki kredytowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełJanKaczmarek">Skoro się pan zgadza to wszystko w porządku. Jeśli chodzi o założenia polityki kredytowej i plan kredytowy, zwykliśmy to załatwiać w trybie uwag zgłoszonych przez posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełCezaryWolf">Rozumiem intencję posła Z. Zielińskiego, zmiany w planie kredytowym mogą wpłynąć na dochody. Tych niepewności jest więcej. Rzecznik prasowy rządu stwierdził, że przewiduje się w bieżącym roku inflację rzędu 20%, zaś bank już w ub.r. pożyczał na 30%. Ja policzyłem dokładnie i twierdzę, że mieliśmy inflację 80%. Czy inflację mamy wyrównywać stopą procentową kredytów bądź też wkładów. Nie tędy droga! Drogę do okiełznania inflacji widzę w dewaluacji. Druga droga widzenia przez uzależnienie banku od rządu. Z tego mechanizmu też nie korzystamy.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PosełCezaryWolf">Już w ub.r. proponowałem, żeby objąć wyższe nominały bilonem. Chodzi o to, żeby obecny bilon wycofać z obiegu i w ten sposób zaoszczędzić metal i obniżyć koszty emisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Proponuję, aby jednak rozpatrzyć i przyjąć budżet NBP, zobowiązując bank do dokonania poprawki w materiałach - nie ma tam bowiem informacji o kosztach banku jako instytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełBernardWidera">Nawiązując do wypowiedzi posła M. Frąckiego Chciałem powiedzieć, że ten materiał, tak jak każdy materiał NBP w latach ubiegłych, jest mało czytelny. Na str. 3 można np. przeczytać, że wydatki osobowe maleją, natomiast wynagrodzenia wzrastają o 36% - i bądź tu człowieku mądry. Ja będę chyba głosował przeciw przyjęciu tego budżetu, ponieważ nie rozumiem o co tu chodzi. Nie bardzo wiem, za czym mam głosować. Nie ma tu wyjaśnień, dlaczego wydatki i dochody są takie a nie inne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełJanKaczmarek">Z wypowiedzi posła M. Frąckiego wynika, że nie uważa tej usterki, którą zechciał wytknąć, za zasadniczą, bowiem proponuje budżet przyjąć. Przypomnę więc, że my przyjmujemy ogólne ramy budżetu, natomiast wyjaśnienia mogą być udzielane w trybie roboczym, a nawet później.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełMieczysławBuziewicz">Proponuję, abyśmy budżet rozpatrzyli i przyjęli, aczkolwiek politykę finansową banków cechuje w ostatnim okresie duża nerwowość. Przykładem niech będzie sprawa wkładów a vista. Należałoby przedstawić łączny plan finansowy banku, obrazujący wszystkie aktywa i pasywa. Uważam, że system finansowy dotyczący depozytów i kredytów wspomaga inflację. Przychylam się w tym zakresie do opinii prof. Z. Fedorowicza. Mogą szokować niektóre dane zawarte w materiałach, np. dwudziestokrotny wzrost lokat osób prawych. Uzasadnia to tezę, że jest to polityka proinflacyjna.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PosełMieczysławBuziewicz">Czy NBP prowadził szacunek, ile punktów dodaje do inflacji przez swą politykę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełJanKaczmarek">Powrócimy do tych spraw przy podejmowaniu uchwał dotyczących fragmentów ustawy budżetowej. Dzisiaj rozpatrujemy budżet w części dotyczącej NBP. W tej sprawie najdalej szedł zarzut posłów B. Widery i M. Frąckiego. Powinniśmy więc w naszej uchwale dać zastrzeżenie podobnie, jak w przypadku Ministerstwa Finansów. Przychylam się do tezy, że przedstawiona w materiale struktura odbiega od tej, jaką prezentują inne organy państwowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełMieczysławBuziewicz">Wydatki osobowe i materiałowe, wbrew zarzutom, zostały jednak przedstawione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełJanKaczmarek">Poseł M. Frącki nie kwestionował, że tego brak w opisie, lecz w tabeli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełDanutaJuzala">Jestem również za przyjęciem budżetu NBP. Dziś przyjmujemy ten budżet, a nie założeniu polityki kredytowej. Zgadzam się z krytyką jakości przedstawionego nam materiału. Można to tłumaczyć jedynie reorganizacją, jaka dokonuje się w tej instytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełZbigniewZieliński">W tym co zreferowałem, ustosunkowałem się pozytywnie do wydatków w budżecie NBP. My nie ustosunkowujemy się jednak tylko do wydatków, ale do wydatków i przychodów NBP. Jest to uwarunkowane polityką NBP, a w szczególności planem kredytowym. Przychylam się do tego, żeby ten budżet przyjąć. Mój krytyczny głos dotyczy części dochodowej opartej na planie kredytowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełJanKaczmarek">Muszę odwołać się do ustawy regulującej nasze prace, a więc ustawy o prawie budżetowym. Ona wyraźnie mówi, że mamy zatwierdzać budżety. Jest to niefortunne, że nazwano to planem finansowym. Gdyby było tak, jak sugeruje poseł Z. Zieliński, to ja bym go poparł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WiceprezesNBPBogdanSawicki">Wyjaśniałem przesłanki, którymi kierowaliśmy się budując ten plan. Wewnętrznie byłby on zbilansowany, gdyby nie występował deficyt budżetowy. Nasza skromność polega na tym, że nie przedstawialiśmy dokładnie wydatków i dochodów. Uczynimy to w terminie, o którym wspominał przewodniczący Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełJanKaczmarek">Poddaję pod głosowanie propozycję posła M. Frąckiego sprowadzającą się do tego, aby rozpatrzyć budżet NBP, przyjąć go i zażądać do 30 bm. uzupełnień.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PosełJanKaczmarek">Posłowie podzielili to stanowisko przy jednym głosie sprzeciwu i dwóch wstrzymujących się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełJanKaczmarek">Dziękuję posłowi koreferentowi za wnikliwe rozpatrzenie sprawy. Politykę finansową będziemy szerzej rozpatrywać przy okazji przyjmowania ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełJanKaczmarek">W kolejnym punkcie porządku Komisja rozpatrzyła projekt budżetu w części dotyczącej Głównego Urzędu Statystycznego. Koreferat na ten temat przedstawił poseł Wiesław Wadowski (PZPR): Badaniami statystycznymi GUS objęte są prawie wszystkie dziedziny życia gospodarczego i społecznego, a więc produkcja i usługi, koszty, gospodarka materiałowa i energetyczna oraz szeroko pojmowane warunki życia ludności.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PosełJanKaczmarek">Zadania Głównego Urzędu Statystycznego na 1988 r. były określone w rocznym programie badań statystycznych, uwzględniającym zasadnicze potrzeby użytkowników danych statystycznych, a zwłaszcza władz naczelnych oraz centralnych i terenowych organów administracji państwowej. Należy podkreślić, że podstawowa część programu jest w zasadzie stała i zapewnia porównywalność i ciągłość zbiorów danych, dotyczących podstawowych zjawisk społeczno-gospodarczych. Zmieniają się natomiast w poszczególnych latach tematy szczegółowe, co wynika z konieczności ich dostosowania do aktualnych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PosełJanKaczmarek">W minionym roku nastąpiło istotne ograniczenie sprawozdawczości. Skutki tego będą odczuwalne w 1989 r. Sprawozdawczość centralna będzie mniejsza o ok. 30%, a tzw. resortowa o 40%. Wśród zadań realizowanych przez GUS w 1988 r. jednym z najważniejszych i trudnych był Narodowy Spis Powszechny. Pomyślny na ogół jego przebieg wskazuje, że został on potraktowany przez społeczeństwo z pełnym zrozumieniem i życzliwością.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#PosełJanKaczmarek">Opracowany w oparciu o wieloletni program badań statystycznych na lata 1986–1990 roczny program badań i opracowań na 1988 r., stanowiący konkretyzację zadań dla resortu statystyki, zakładał opracowanie 657 tematów. Wszystkie zadania zostały zrealizowane w pełnym zakresie. Osiągnięto jednocześnie zdecydowaną poprawę terminowości realizacji zadań. Równolegle doskonalono proces przetwarzania danych umożliwiający realizację m.in. zapotrzebowań rządu, władz politycznych i ministerstw, dla których wykonano poza planem około 60 różnych rodzajów opracowań.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#PosełJanKaczmarek">Wśród tych prac na szczególną uwagę zasługuje przygotowanie obszernego materiału liczbowego dla potrzeb konstrukcji rocznego planu finansowo-rzeczowego na 1989 r., niezbędnego zestawu danych do opracowania bilansu stanu państwa na 13 października 1983 r. - opublikowanego przed powołaniem nowego składu rządu - oraz danych w ramach zobowiązań Polski z tytułu przynależności do Międzynarodowego Funduszu Walutowego, a także przeprowadzenie badania dotyczącego składu osobowego nowo wybranych rad narodowych.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#PosełJanKaczmarek">Należało również wykonać wiele prac spowodowanych ograniczeniem sprawozdawczości, jak np. opracowanie od podstaw prawie wszystkich instrukcji i wytycznych.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#PosełJanKaczmarek">Oparty na zmodyfikowanym systemie sprawozdawczości program badań na 1989 r. obejmuje 611 tematów opracowań. Zdecydowana większość tych tematów stanowi kontynuację badań prowadzonych dotychczas. Zrozumiałe, że program sprawozdawczości na 1989 r. nie mógł jeszcze uwzględnić planowanych zmian systemowych w gospodarce narodowej, wynikających z uchwalonych w końcu roku lub przygotowywanych ustaw o podejmowaniu działalności gospodarczej, o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych, jak. również decyzji o demonopolizacji skupu, rozluźnieniu systemu reglamentacji itp. Należy więc przyjąć, że w sprawozdawczości, a tym samym i metodach prowadzenia obserwacji statystycznej, zajdzie konieczność dokonania odpowiednich zmian, dostosowujących badania do nowych rozwiązań ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#PosełJanKaczmarek">Bardzo ważnym problemem w 1989 r. będzie uruchomienie odpowiedniej ewidencji oraz badań i szacunków dla oceny podstawowych efektów działalności pozarolniczej gospodarki nie uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#PosełJanKaczmarek">W zakresie przetwarzania danych w 1989 r. ogromny udział mieć będą nadal prace związane z opracowaniem wyników spisu powszechnego.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#PosełJanKaczmarek">W 1989 r. GUS zamierza osiągnąć integrację danych o gospodarce finansowej przedsiębiorstw z danymi o zatrudnieniu i wynagrodzeniach dla całej sfery jednostek działających na zasadach rozrachunku gospodarczego. W jaki sposób organy statystyki państwowej zapewniają rzetelność i jakość danych wykazywanych w sprawozdaniach przez jednostki? Między innymi ważnym czynnikiem w tym względzie jest system kontroli. Jedynie w pierwszym półroczu 1988 r. przeprowadzono ponad 1600 kontroli, obejmując nimi 3300 sprawozdań. Dokonano 858 kontroli przebiegu prac przygotowawczych do Narodowego Spisu Powszechnego. Ponadto GUS podejmował różnorodne działania wychowawcze i represyjne wobec osób winnych nierzetelności sprawozdań. Do kolegiów do spraw wykroczeń skierowano 350 wniosków o ukaranie.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#PosełJanKaczmarek">Działalność informacyjna GUS w 1988 r. na rzecz organów władzy i administracji odbywała się w ustalonej formie, której podstawowymi opracowaniami są informacje zbiorcze i dziedzinowe charakteryzujące sytuację społeczno-gospodarczą kraju i województw, wykonanie CPR i stopień zaawansowania NPSG, realizację zamówień rządowych i programów operacyjnych oraz wykorzystanie zasobów materiałowych i paliwowo-energetycznych. W tym zakresie kontynuowano wydawanie informacji operatywnej, której celem jest uzupełnienie bieżących danych o zagrożeniach w realizacji zadań gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#PosełJanKaczmarek">W 1989 r. GUS zakłada kontynuowanie tych kierunków działalności i udoskonalenie form udostępnienia danych - ale w zmienionej formie. GUS rozważa wprowadzenie odpowiedzialności za udostępnianie swoich publikacji zarówno odbiorcom sfery budżetowej, Jak i afery na rozrachunku gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#PosełJanKaczmarek">Dotrzymanie terminu opracowania i udostępnienia wyników badań statystycznych jest zdeterminowane stanem i sprawnością bazy technicznej. W końcu września 1988 r. GUS dysponował 145 mikrokomputerami, a w IV kwartale ub.r. zainstalowano ich jeszcze 50.</u>
          <u xml:id="u-69.14" who="#PosełJanKaczmarek">GUS utrzymuje również i rozwija liczne kontakty z zagranicą. Główne kierunki współpracy w tym zakresie wynikają z programów prac Komisji Statystycznej RWPG, Konferencji Statystyków Europejskich oraz innych organizacji systemu ONZ, a także Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego. GUS współpracuje również na zasadach dwustronnych z urzędami statystycznymi krajów RWPG oraz niektórych europejskich krajów kapitalistycznych. W 1989 r. GUS przewiduje utrzymanie głównych kierunków współpracy z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-69.15" who="#PosełJanKaczmarek">Na tle bardzo skróconego z konieczności obrazu działalności GUS w 1988 r. oraz wynikających z potrzeb społeczno-gospodarczych zadań na 1989 r., projekt budżetu zabezpieczający realizację tych zadań przedstawia się następująco. Dochody budżetowe Główny Urząd Statystyczny projektuje na poziomie 155.707 tys. zł, tj. o 15,4% niżej od przewidywanego wykonania 1988 r., przy czym wyższe dochody zakłada się z tytułu świadczonych usług obliczeniowych i poligraficznych oraz sprzedaży wyrobów i składników majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-69.16" who="#PosełJanKaczmarek">Ogólna kwota wydatków budżetowych w 1989 r. ma wynieść 18.254.914 tys. zł - w tym wydatki bieżące 14.987.614 tys. zł, wyższe o 42,7% od przewidywanego wykonania w 1988 r. Należy wyraźnie podkreślić, że główną część przyrostu wydatków pochłoną koszty związane z opracowaniem wyników Narodowego Spisu Powszechnego.</u>
          <u xml:id="u-69.17" who="#PosełJanKaczmarek">Inne potrzeby powodujące wzrost wydatków wynikają przede wszystkim z następujących przyczyn:</u>
          <u xml:id="u-69.18" who="#PosełJanKaczmarek">- przewidywanego i koniecznego wzrostu zatrudnienia dla nowo uruchomionych ośrodków informatycznych przy wojewódzkich urzędach statystycznych;</u>
          <u xml:id="u-69.19" who="#PosełJanKaczmarek">- zaplanowania dodatkowych środków na zakup materiałów produkcyjnych i części zamiennych;</u>
          <u xml:id="u-69.20" who="#PosełJanKaczmarek">- ujęcia dodatkowych środków na badania masowe oraz jednorazowe badania ankietowe;</u>
          <u xml:id="u-69.21" who="#PosełJanKaczmarek">- uwzględnienia skutków finansowych zmian cen i opłat;</u>
          <u xml:id="u-69.22" who="#PosełJanKaczmarek">- wzrost wynagrodzeń osobowych wraz z pochodnymi w wyniku dokonanych w 1988 r. podwyżek płac pracowników GUS;</u>
          <u xml:id="u-69.23" who="#PosełJanKaczmarek">- zapewnienia niezbędnych środków na inwestycje i zakupy gotowych dóbr.</u>
          <u xml:id="u-69.24" who="#PosełJanKaczmarek">Działalność GUS, łącznie z podległymi jednostkami finansowana jest z takich działów budżetu centralnego, jak administracja państwowa, przemysł, różne usługi materialne, nauka oraz różna działalność. Szczegółowa analiza dochodów i wydatków w wyżej wymienionych działach w resorcie państwowej statystyki wykazuje jednoznacznie, że GUS prowadzi rozważną i oszczędną gospodarkę środkami budżetu centralnego.</u>
          <u xml:id="u-69.25" who="#PosełJanKaczmarek">Wzrost wydatków w stosunku do 1988 r. nie jest zawyżony - ich dynamikę określono bowiem na poziomie wyrównania skutków przeniesienia wzrostu cen i płac z ubiegłego roku oraz wzrostu kosztów niezależnych od GUS w 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-69.26" who="#PosełJanKaczmarek">W oparciu o przytoczone liczby i fakty wnoszę o pozytywne zaopiniowanie programu działalności GUS oraz zaakceptowanie projektowanego na 1989 r. budżetu w tej części ustawy budżetowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PosełBernardWidera">Proszę mi wytłumaczyć: w ubiegłym roku przeprowadzano Narodowy Spis Powszechny. Było to duże wydarzenie i duża praca. Większość tej pracy wykonano w ub.r., a wydatki zwiększają się w roku bieżącym. Czyżby przetwarzanie danych było droższe niż praca rachmistrzów spisowych?</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PosełBernardWidera">W związku z ograniczeniem sprawozdawczości ma ona spaść o 30%. Tymczasem nakłady rosną prawie o 50%.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Chciałbym po raz pierwszy przywitać w naszym gronie nowego prezesa GUS - Franciszka Kubiczka.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PosełMieczysławFrącki">Przedstawiciel GUS Kazimierz Walczak: Planując i przedstawiając ustawę o Narodowym Spisie Powszechnym, kierowaliśmy się chęcią przeprowadzenia go przy możliwie najmniejszych kosztach. Fakt, że spis odbył się w 1988 r., a nasze koszty rosną w 1989 r. wynika stąd, że rachmistrze przeprowadzają jeszcze kontrole. Podstawowa część nagród będzie wypłacana od II połowy stycznia. Dodatkowe koszty przeznaczone są na opłacanie aparatów poza GUS. Wzrost kosztów GUS jest stosunkowo nieduży.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PosełMieczysławFrącki">Główny cel ograniczenia statystyki leży w tym, aby obniżać jej koszty społeczne, zwłaszcza w przedsiębiorstwach. To ograniczenie sprawozdawczości statystycznej powoduje pewne komplikacje przy opijać odzywaniu danych. Rosną więc koszty opracowywania danych w samym GUS. Będziemy musieli szerzej stosować metody szacunkowe, które są droższe. Główne oszczędności dotyczą więc nie aparatu, lecz kosztów społecznych. Rozważmy możliwość zwiększenia odpłatności za wydawnictwa GUS. Roczniki statystyczne powinny jednak docierać także do młodzieży szkolnej - należy więc to brać pod uwagę. Nie spodziewamy się też oszczędności w działalności produkcyjnej. Rosną przecież koszty poligrafii, papieru, kolportażu itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełCezaryWolf">Czy GUS orientuje się, jaki współczynnik inflacji zastosuje przy obliczaniu dynamiki dochodu narodowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzedstawicielGUSStanisławParadysz">Prace nad obliczaniem wzrostu dochodu narodowego trwają. Wstępne informacje będą gotowe w końcu stycznia. Obecnie mogę już poinformować, że wspomniany wskaźnik będzie się kształtował na poziomie 58–60%.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Poseł sprawozdawca postawił wniosek o przyjęcie projektu budżetu, a materiał jest przejrzysty. Podzielam ten pogląd. Kto z posłów głosuje za tym wnioskiem?</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#PosełMieczysławFrącki">Posłowie przyjęli jednomyślnie budżet w części dotyczącej Głównego Urzędu Statystycznego.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PosełMieczysławFrącki">W kolejnym punkcie porządku obrad Komisja rozpatrzyła projekt budżetu państwa na 1989 rok w części dotyczącej Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#PosełMieczysławFrącki">Koreferat przedstawił poseł Kazimierz Paszek (PZPR): Statutowym zadaniem NIK, jako organu bezpośrednio podlegającego Sejmowi, jest kontrola wykonania ustaw i przedstawiania jej wyników wraz z wnioskami Sejmowi i jego komisjom. Budżet NIK musi zapewnić merytoryczne i organizacyjne wykonanie tych zadań, zarówno pod względem ilościowym, jak jakościowym.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#PosełMieczysławFrącki">Projekt planu kontroli był konsultowany z komisjami sejmowymi, a terenowe delegatury NIK przeprowadzały podobne konsultacje z organami władzy lokalnej. Dotychczas jednak NIK nie otrzymała jeszcze zleceń od Sejmu, Rady Państwa i prezesa Rady Ministrów, które mogą znacznie rozszerzyć sygnalizowane w projekcie budżetu zadania i naruszyć jego stabilność.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#PosełMieczysławFrącki">W 1989 r. w życiu społeczno-gospodarczym kraju może wystąpić wiele problemów trudnych w tej chwili do przewidzenia, wynikających z naturalnego zamieszania, którego źródłem będą np. ustawy o działalności gospodarczej, o spółkach, czy znowelizowana ustawa o radach narodowych.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#PosełMieczysławFrącki">Centralnymi zagadnieniami, na których będzie skoncentrowana działalność NIK, będą priorytety rządowe tj. gospodarka żywnościowa i budownictwo mieszkaniowe. Wśród projektowanych zadań brakuje natomiast propozycji dotyczących ochrony środowiska naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#PosełMieczysławFrącki">Projekt budżetu, pomimo, że jest w zasadzie precyzyjnie wyliczony według obowiązujących norm, zawiera wiele niewiadomych dotyczących polityki płac i kształtowania się cen. Można żywić obawy, że żywiołowy przebieg procesów gospodarczych zmusi do poważnego korygowania planów w br.</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#PosełMieczysławFrącki">W 1988 r. projektowano w budżecie wydatki NIK trzeba było zwiększyć o ponad 800 mln zł. Można sądzić, że również w br. nastąpi przekroczenie poziomu wydatków, ustalonego w ustawie budżetowej, i to nie tylko w odniesieniu do NIK.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#PosełMieczysławFrącki">Tradycyjnie już dochody Najwyższej Izby Kontroli zostały zaplanowane jako wpływy ze: sprzedaży czasopisma „Kontrola Państwa”, poboru czynszów, odpłatności za korzystanie z taboru samochodowego, z tytułu zakwaterowania i wyżywienia w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym w Goławicach oraz ze sprzedaży wyrobów i składników majątkowych, w tym wyeksploatowanych samochodów. Łącznie wpływy zaplanowano w wysokości 25,8 mln zł. Oznacza to zwiększenie o 69,4% w porównaniu do przewidywanego wykonania w ub.r.</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#PosełMieczysławFrącki">W projekcie budżetu zaplanowano wydatki w wysokości 3,4 mld zł tj. o 14,8% wyższe od przewidywanego wykonania w ub.r. Przedstawiony projekt, przede wszystkim w części dotyczącej funduszu płac i pochodnych, będzie musiał zostać skorygowany w ciągu roku, stosownie do decyzji o zwiększeniu kontrolnych zadań NIK.</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#PosełMieczysławFrącki">Wydatki na fundusze osobowe stanowi ponad 80% ogółu wydatków zaplanowanych na br. Są one o 11,7% wyższe niż w ub.r. Projekt przewiduje 1.862 etaty, co oznacza ich zmniejszenie o 50 w porównaniu do 1988 r.</u>
          <u xml:id="u-74.12" who="#PosełMieczysławFrącki">Pozostałe wydatki zostały zaplanowane na: koszty administracyjno-gospodarcze (12,9%), odpisy na fundusz inwestycyjny i remontów kapitalnych (5,8%) oraz odpisy na fundusz socjalny i mieszkaniowy (1%). Jak z tego wynika, te trzy grupy wydatków zwiększają się o 43,2%, w tym koszty inwestycji i remontów rosną o 53,4%. Zaplanowano m.in. remont siedziby NIK oraz zakupy samochodów, wyposażenia technicznego i nowoczesnych urządzeń niezbędnych do prowadzenia podstawowej działalności.</u>
          <u xml:id="u-74.13" who="#PosełMieczysławFrącki">Ponieważ zamierzenia ujęte w projekcie budżetu mają uzasadnienie w ciągłości działań tego organu i jego zwiększonych zadaniach, wynikających z planu konsolidacji gospodarki narodowej, wnoszę o przyjęcie tego budżetu. Jednocześnie należy podkreślić celowość wyraźniejszego zaakcentowania wśród planowanych zadań problemów ochrony środowiska oraz sfery działalności szczebla podstawowego.</u>
          <u xml:id="u-74.14" who="#PosełMieczysławFrącki">Z uwagi na odpowiedzialność posłów za prawidłową działalność organu kontrolnego bezpośrednio podległego Sejmowi muszę na zakończenie zaakcentować sprawę uposażeń pracowników NIK. Wzrost płac został zaplanowany na 11,7% Tymczasem już teraz niewysokie wynagrodzenia powodują odchodzenie z NIK wielu specjalistów, którzy przechodzą do lepiej płatnych zajęć. W tym stanie rzeczy, nie jest potrzebne planowanie ograniczenia etatów, gdyż sam system wynagrodzeń NIK doprowadza do znacznie poważniejszego ich ograniczenia. Wnoszę o uwzględnienie tego problemu w uchwale Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełCezaryWolf">W koreferacie zwrócono uwagę, że nie wiemy jeszcze, ile będą kosztowały kontrole prowadzone przez NIK na zamówienie Sejmu i Rady Państwa. W sytuacji, gdy trudno jest ustalić, ile co będzie kosztowało, należy dokonać ekstrapolacji, czyli zestawić zaszłości i wyciągnąć wnioski na przyszłość. Proszę o uzupełnienie informacji i podanie: ile kontroli zleciły Najwyższej Izbie Kontroli w ub.r. Sejm i Rada Państwa.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełCezaryWolf">Komisja zwróciła się do NIK o zbadanie prawdziwości współczynnika inflacji obliczanego przez GUS. Urząd ten podał, że w ub.r. stopa inflacji wynosiła nieco ponad 60%. Jest to zupełnie niewiarygodne. Gdy obliczam wskaźnik inflacji na podstawie wzrostu wartości w ciągu roku mojego Fiata 126p to okazuje się, że w ub.r. mieliśmy inflację rzędu 280%. Moja żona obliczała wskaźnik inflacji na podstawie wzrostu cen kaszanki i wyszło jej 180–200%. Nie należy się śmiać z tego przykładu, bo kaszanka jest skomplikowanym produktem odzwierciedlającym pracę rolnictwa i przemysłu, a poza tym nie jest reglamentowana. Czy NIK przeprowadziła już kontrolę zleconą przez naszą Komisję? Jest to bardzo poważna sprawa. Być może wyniki tego badania przekonają wszystkich, że mam rację gdy od lat alarmuję, iż wskutek reformy nasza gospodarka cofa się. Dotychczas nikt tego nie traktuje poważnie, bo nierzetelne statystyki upiększają rzeczywistość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełMieczysławFrącki">Z tabeli zamieszczonej na str. 9 wynika, że wydatki na podróże służbowe mają wzrosnąć w br. o 11,8%. Wiadomo tymczasem, że NIK jest instytucją ludzi podróżujących i że wzrost cen biletów będzie w tym roku znacznie wyższy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WiceprezesNIKBogdanSawicki">W ub.r. mieliśmy zaplanowane 72 kontrole. Plan kontroli na br. został zatwierdzony przez Prezydium Sejmu tydzień temu i dlatego nie zdołaliśmy uwzględnić go w naszym materiale. Zakładamy przeprowadzenie 74 kontroli, a wśród nich kontrolę ochrony środowisku w obszarach klęski ekologicznej. Ten temat został zlecony przez Prezydium Sejmu na wniosek właściwej Komisji, łącznie na zlecenie Prezydium Sejmu przeprowadzimy w br. 40 kontroli.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WiceprezesNIKBogdanSawicki">Poseł C. Wolf wielokrotnie podkreślał potrzebę analizy prawidłowości obliczania współczynnika inflacji. Zapowiedzieliśmy już, że dokonamy takiej analizy przy kontroli wykonania budżetów poszczególnych organów, w tym GUS za 1988 r. Wyniki przedstawimy Komisji w marcu lub kwietniu br.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#WiceprezesNIKBogdanSawicki">Dziękuję posłowi koreferentowi za sformułowanie wniosku dotyczącego zarobków pracowników NIK. Zbyt niskie płace są przedmiotem stałej troski kierownictwa Najwyższej Izby Kontroli. Wiadomo, że musimy zatrudniać ludzi o najwyższych kwalifikacjach zawodowych i etyczno-moralnych. Stawiamy wysokie wymagania obejmujące co najmniej wyższe wykształcenie i sześcioletni staż pracy. Kontrolerzy NIK pracują w oderwaniu od rodzin, spędzając 80% czasu poza domem. Narażeni są na liczne uciążliwości wynikające z odbywania podróży służbowych i konieczności żywienia się poza domem. W rezultacie młodzi ludzie niezbyt chętnie podejmują u nas pracę - tak że średni wiek pracownika NIK wynosi ok. 50 lat. Stale narzekamy na niedobór kadr, zwłaszcza że młodsi pracownicy szybko odchodzą do instytucji, w których mogą lepiej zarobić. Z uwagi na szczególną uciążliwość pracy średnia płaca w NIK powinna być wyższa od średniej płacy w centralnych organach administracji państwowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełMieczysławFrącki">W najbliższym czasie będziemy rozpatrywać projekt ustawy c wynagrodzeniach w sferze budżetowej. Uwzględnimy wówczas potrzeby płacowe NIK, zgodnie z wnioskiem posła koreferenta. Proponuję zatem nie zamieszczać tego wniosku w uchwale Komisji w sprawie przyjęcia budżetu NIK na 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PosełMieczysławFrącki">Komisja jednomyślnie przyjęła projekt budżetu NIK na 1989 r. zgodnie z wnioskiem posła M. Frąckiego.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>