text_structure.xml 82.8 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10. min. 5.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Powołuję na sekretarzy posłów Zofię Tomczyk i Stanisława Małolepszego. Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Małolepszy.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">Protokół 101 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, ponieważ nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WicemarszałekBarcikowski">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu następujący posłowie: Bromboszcz Henryk, Burski Aleksander, Czerwiński Marian, Duniak Stanisław, Grajek Czesław, Gwis Alfons, Izydorczyk Jan, Kuszko Eugeniusz, Lange Oskar, Loga-Sowiński Ignacy, Lukrec Henryk, Łyżnik-Izydorczyk Zofia, Marczakowa Felicja, Młotecki Władysław, Nowicka Małgorzata, Polewka Adam, Różański. Józef, Wierusz — Kowalski Janusz, Włodek Bronisław.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WicemarszałekBarcikowski">Proszą Wysoką Izbę o udzielenie urlopów zdrowotnych następujący posłowie: Fijałkowski Wiesław — do dnia 1 kwietnia br., Kaliszewski Stanisław — do dnia 18 marca br., Kubicki Aleksander — do dnia 31 marca br., Rek Tadeusz — do dnia 31 marca br.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WicemarszałekBarcikowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Wysoka Izba zgadza się na udzielenie urlopów wymienionym posłom, Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WicemarszałekBarcikowski">Od ob. Prezesa Rady Ministrów wpłynęło pismo z dnia 27 lutego br., zawiadamiające, że Ob. Prezydent Rzeczypospolitej dekretami z dnia 23 lutego 1952 r. mianował:</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WicemarszałekBarcikowski">1) ob. Juliana Tokarskiego Ministrem Przemysłu Maszynowego,</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WicemarszałekBarcikowski">2) ob. inż. Bolesława Jaszczuka Ministrem Energetyki,</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WicemarszałekBarcikowski">3) ob. inż. Kiejstuta Żemajtisa kierownikiem Ministerstwa Hutnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 1952 (druk nr 1039).</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WicemarszałekBarcikowski">Udzielam głosu Ministrowi Finansów ob. Konstantemu Dąbrowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wysoka Izbo i Rząd przedkłada pod obrady Wysokiej Izby dwa projekty ustaw o doniosłym znaczeniu dla naszej gospodarki narodowej, a mianowicie projekt ustawy o Narodowym Planie Gospodarczym i projekt, ustawy o budżecie Państwa na rok 1952.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Obydwa te plany są ze sobą jak najściślej powiązane; założone w planie gospodarczym zadania określają wielkość i kierunki wydatków budżetowych, wyznaczają jednocześnie zadania w dziedzinie wygospodarowania przewidzianych w budżecie dochodów. Narodowy Plan Gospodarczy na rok 1952 wytycza następujące podstawowe kierunki działania w naszej gospodarce narodowej:</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">1) Dalszy poważny rozwój przemysłu, a przede wszystkim jego podstawowej części — przemysłu ciężkiego, albowiem rozwój produkcji środków wytwórczości, przede wszystkim zaś rozwój przemysłu maszynowego stanowi podstawę siły gospodarczej naszego kraju. Ogólny wzrost produkcji przemysłowej w 1952 r. wyniesie 22,3%.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">2) Wszechstronny rozwój produkcji rolnej, zarówno zbożowej jak i hodowlanej, celem przyśpieszenia tempa rozwoju rolnictwa. Produkcja rolna powinna wzrosnąć w 1952 r. o 8,1%.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">3) Plan gospodarczy zakłada dalsze poważne powiększenie nakładów finansowych na inwestycje, które powiększą nasz majątek narodowy. Ogólna kwota tych nakładów, pochodząca zarówno z dotacji budżetowej, jak i odpisów amortyzacyjnych, wzrośnie o 19% w stosunku do 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">4) Konieczne będzie w 1952 r. podjęcie walki o pomyślne rozwiązanie powstałych trudności w zakresie bilansu zatrudnienia. Powstający niedobór w bilansie zatrudnienia powinien być w 1952 r. rozwiązany poprzez bitwę o mechanizację robót pracochłonnych i uciążliwych, poprzez szybkie podnoszenie kwalifikacji załóg. poprzez pełne wykorzystanie czasu pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">5) Poważne zadania stoją w 1952 r. przed handlem uspołecznionym w dziedzinie sprawnej dystrybucji towarów, skupu produktów rolnych i skutecznego zwalczania spekulacji. Masa towarowa w handlu detalicznym wzrośnie w 1952 r. o 9,2%.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">6) Ważne i odpowiedzialne zadania wytycza plan dla przemysłu w zakresie powiększenia masy towarów rynkowych w drodze pełnego wykorzystania wszystkich istniejących w tym zakresie możliwości.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">7) Akumulacja socjalistycznej gospodarki winna wzrosnąć o 23,5%, a ogólny dochód narodowy o 17%.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Plan i jego wykonanie decydują o budżecie. Szczegółowe zreferowanie założeń planu nastąpi w momencie ostatecznego jego uchwalania przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Przejdę obecnie do omówienia głównych założeń projektu budżetu na rok 1952.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Przedłożony przez Rząd pod obrady Wysokiej Izby projekt budżetu Państwa na rok 1952 jest wyrazem osiągnięć polskiej klasy robotniczej i całego narodu polskiego, zdobywanych w toku realizacji narodowych planów gospodarczych, a w szczególności pierwszego i drugiego roku Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Budżety nasze z każdym rokiem dają coraz to pełniejszy i bogatszy obraz szybkiego rozwoju naszego kraju, wskazują, jak pomimo wielu trudności towarzyszących naszemu budownictwu skutecznie i zwycięsko realizujemy podstawowe założenia naszego programu gospodarczego ujęte w Planie 6-letnim.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Podstawową cechą naszych budżetów jest ich dynamika. Projekt budżetu na 1952 r. wykazuje w stosunku do wykonania budżetu w 1951 r. wzrost dochodów o 21,5% i wzrost wydatków o 19,7%.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Budżet Państwa na 1952 r. przewiduje po stronie dochodów sumę zł 63.787.802.832 i po stronie wydatków zł 62.876.513.994, osiągając w ten sposób nadwyżkę dochodów nad wydatkami w kwocie zł 911.288.838.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Ten poważny wzrost budżetu na 1952 r. jest możliwy dzięki szybkiemu wzrostowi ogólnego dochodu narodowego, który według planu powinien wzrosnąć w 1952 r. o dalsze 17% w stosunku do poziomu osiągniętego w 1951 r. — będzie więc wyższy o 58% od dochodu osiągniętego w 19.49 r., tj. w końcu Planu 3-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Z cyfr i z wewnętrznej struktury budżetu wynika, że prawie 3/4 środków jest przeznaczone na finansowanie gospodarki narodowej i urządzeń socjalno-kulturalnych. Potwierdza to zasadę, że w Państwie Ludowym dochód narodowy należy do narodu, należy do tych, którzy swoją pracą przyczynili się do jego powstania.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Zaplanowanie tak poważnych cyfr w budżecie na 1952 r. stało się możliwe dzięki pomyślnemu wykonaniu zadań planu gospodarczego w 1951 r. i powstaniu dzięki temu realnych możliwości dalszego podniesienia dochodów budżetowych, przecie wszystkim z akumulacji gospodarki uspołecznionej, w której decydującą rolę odgrywa socjalistyczny przemysł.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Dochody zaplanowane w budżecie 1951 r. zostały osiągnięte według prowizorycznych danych w 102,5%, wydatki zaś nie osiągnęły pełnych 100% i wynoszą średnio 95% w stosunku do planu.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Pomyślny przebieg wykonania budżetu w 1951 r. jest ściśle związany z wykonaniem Narodowego Planu Gospodarczego w dziedzinie produkcji przemysłowej, której akumulacja decyduje o stronie dochodowej budżetu.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Na pełne wykonanie akumulacji w gospodarce socjalistycznej w 1951 r. istotny wpływ miał poważny wzrost wydajności pracy, jaki został osiągnięty w 1951 r., a mianowicie: wydajność pracy w przemyśle wielkim i średnim wzrosła o 14%, w przedsiębiorstwach budowlanych o 16%, na kolejach o 11% i w PGR o 13%. Natomiast nie zostały w pełni osiągnięte wskaźniki w zakresie obniżki kosztów własnych. Szereg przedsiębiorstw nie wykonało na tym odcinku zadań, w wyniku czego przeciętny wskaźnik obniżki kosztów w przemyśle wyniósł około 4,6% zamiast planowanych 5,7%. Na niewykonanie planu obniżki kosztów wpłynęła głównie niedostateczna mobilizacja na odcinku obniżenia kosztów materiałowych.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Następnym czynnikiem kształtującym wykonanie budżetu w 1951 r. była pełniejsza realizacja zasady wzmożenia dyscypliny oszczędnościowej na odcinku wydatków administracyjnych, walka z przerostami etatów osobowych oraz eliminowanie w administracji ogólnej i gospodarczej wydatków zbędnych lub niekoniecznych. Na tym odcinku mamy do zanotowania w 1951 r. poważny postęp, wyrazem czego jest niepełne wykorzystanie budżetu po stronie wydatkowej.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Istotne znaczenie dla wykonania budżetu w 1951 r. miał również dalszy postęp w pogłębieniu zasad rozrachunku gospodarczego w gospodarce uspołecznionej. W 1951 r. zorganizowano rozrachunek gospodarczy w fabrykach, hutach i kopalniach, które w ubiegłych latach wchodziły w skład przedsiębiorstw wielozakładowych. W ten sposób zbliżono planowanie a kontrolę wykonania planów finansowo-gospodarczych do załóg robotniczych i bezpośredniego kierownictwa zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wzmocnienie i pogłębienie rozrachunku gospodarczego nastąpiło również przez organizację wydziałowego rozrachunku gospodarczego w szeregu przedsiębiorstw przemysłu hutniczego, skórzanego i innych.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Poważna również poprawa nastąpiła na odcinku planowania finansowego, prowadzenia rachunkowości oraz sprawozdawczości finansowej.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Ważnym czynnikiem w wykonywaniu budżetu w 1951 r. były rady narodowe. Prezydia rad narodowych miały do wykonania w 1951 r. szereg trudnych i odpowiedzialnych zadań społecznych, gospodarczych i politycznych o znaczeniu ogólnopaństwowym, W toku walki o realizacją tych zadań rady narodowe zdobyły poważne doświadczenia, wychowały nowe kadry aktywistów terenowych, zbliżyły się do zagadnień gospodarczych swojego terenu. Prezydia rad narodowych wykonały w 1951 r. również swoje zadania na odcinku realizacji budżetów terenowych, osiągając ogółem dochody w 108% i. zmniejszając wydatki poprzez zwiększenie gospodarności i realizowanie zasad oszczędności do 94% sum preliminowanych. Osiągnięcie dodatkowej nadwyżki umożliwiło wielu radom narodowym uchwalenie w 1951 r. dodatkowych budżetów, związanych z realizacją terenowych planów w dziedzinie urządzeń socjalno-kulturalnych, gospodarki komunalnej i mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Zadaniem budżetu na 1952 r. jest utrwalenie pełnej równowagi finansowej w naszej gospodarce narodowej, a jednocześnie zapewnienie całkowitego sfinansowania wszystkich zadań przewidzianych w planie gospodarczym w trzecim roku Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Podstawowa część wydatków budżetu Państwa na 1952 r. przeznaczona jest na sfinansowanie dalszego rozwoju gospodarki narodowej i urządzeń socjalno-kulturalnych.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Przeszło 2/5 budżetu — 26.559.930.000 zł przeznacza się na gospodarkę narodową. Wydatki na urządzenia socjalno-kulturalne łącznie z inwestycjami w tym zakresie stanowią przeszło 1/4 część budżetu, a mianowicie 16.199.902.776 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Na wydatki związane z rozwojem gospodarki narodowej składają się przede wszystkim nowe inwestycje, na które przeznacza się z budżetu Państwa w 1952 r. 19.440.706.111 zł. Szybki wzrost planów produkcyjnych oraz uruchomianie nowych przedsiębiorstw wymaga wyposażenia w dodatkowe środki obrotowe z budżetu, niezależnie od przeznaczenia na ten cel części zysków, jakie osiągają przedsiębiorstwa. Dotacje budżetowe na cele finansowania środków obrotowych przedsiębiorstw wynoszą 3.868.000.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Poważne wydatki w dziale finansowania gospodarki narodowej są przeznaczone na pomoc dla rolnictwa, zarówno w PGR, spółdzielniach produkcyjnych jak i u indywidualnych chłopów, Wydatki inwestycyjne w rolnictwie w zakresie administrowanym przez Ministerstwo Rolnictwa i Ministerstwo Państwowych Gospodarstw Rolnych wyniosą 1.278.000.000 zł. Z wydatków poza sfinansowaniem inwestycji przeznacza się dalsze 507.800.000 zł na weterynarię, melioracje, urządzenia rolne, popieranie produkcji zwierzęcej oraz urządzenia i ochronę lasów. Budżet Państwowych Ośrodków Maszynowych po stronie wydatków wykazuje 601.400.000 zł, dotacja budżetowa dla Spółdzielczych Ośrodków Maszynowych ma wynieść około 72.041.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Powyższe cyfry nie wyczerpują w całości pomocy Państwa, jaka będzie okazana rolnictwu w 1952 r. Ponadto przeznaczono ze środków rezerwowych budżetu, około 250.000.000 zł na pomoc w zagospodarowaniu się rolników na terenach Ziem Zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W zakresie pomocy dla rolnictwa należy ponadto wymienić poważne kwoty kredytów bankowych, z jakich będą korzystać w 1952 r. zarówno spółdzielnie produkcyjne, jak i indywidualni mało i średniorolni chłopi.</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Jak więc z tych cyfr wynika, obok stałego rozwoju przemysłu pracującego bezpośrednio na potrzeby rolnictwa (jak maszyny rolnicze, nawozy sztuczne) — Państwo okazuje naszemu rolnictwu bogatą i wszechstronną pomoc.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Obok pomocy w kredytach w roku bieżącym będzie okazana rolnictwu poważna pomoc w zakresie ziarna siewnego. Wydatki budżetowe na utworzenie specjalnego Funduszu Siewnego oraz kosztów skupu i dystrybucji nasion wyniosą 103,6 miliona zł.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W toku realizacji akcji siewnej i żniwnej rolnictwu będzie zapewniona w miarę zachodzącej potrzeby dalsza konieczna pomoc ze środków rezerwowych budżetu.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Przeznaczenie tak poważnych środków finansowych z budżetu Państwa na pomoc dla rolnictwa jest związane z koniecznością stałego nadrabiania opóźnień w rozwoju rolnictwa. Pomoc ta jest wyrazem realizowania sojuszu robotniczo-chłopskiego. Chłopi mało i średniorolni, dla których pomoc ta jest przede wszystkim przeznaczona, powinni jak najbardziej efektywnie skorzystać z tej pomocy dla podniesienia swojej produkcji roślinnej i hodowlanej. Szerokie korzystanie na roli z pracy maszyn, czemu służą Państwowe i Spółdzielcze Ośrodki Maszynowe, wysiewanie wysoko gatunkowych nasion — to gwarancja wysokich zbiorów, a tym samym wzrostu zamożności wsi pracującej.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W następnych pozycjach wydatków budżetu, związanych z finansowaniem gospodarki narodowej, należy wymienić kwotę 595.730,000 zł, przeznaczonych na konserwację i dalsze usprawnianie sieci dróg. Suma ta nie obejmuje poważnych nakładów czynionych w tym zakresie z planu inwestycyjnego na nowe inwestycje, a przeznaczona jest jedynie na dalszą poprawę jakości i sprawności dróg istniejących.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W zakresie gospodarki komunalnej niezależnie od sum objętych rozrachunkiem gospodarczym, a dotyczących przedsiębiorstw komunalnych, na dalszą poprawę urządzeń miejskich, takich jak urządzenia ulic, placów, oświetlenia, zieleńce itp. przeznacza się z bezpośredniej dotacji budżetowej kwotę 263.400.000 złotych. Dalszą poprawę w dziedzinie urządzeń miejskich przyniesie wzrost ilości taboru tramwajowego o 8%, trolleybusowego o 17% i autobusowego o 13%.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W zakresie gospodarki mieszkaniowej poważną pozycję stanowi remont 600.000 izb mieszkalnych, jaki będzie dokonany w roku bieżącym, oraz oddanie do użytku z planu inwestycyjnego 118.000 nowych izb mieszkalnych.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wydatki na urządzenia socjalno-kulturalne są podyktowane następującymi wskaźnikami Narodowego Planu Gospodarczego, a mianowicie: liczba miejsc w przedszkolach osiągnie w 1952 r. 380.000; liczba uczniów w szkołach przysposobienia zawodowego wzrośnie o 47%, a liczba absolwentów tych szkół o 38%; liczba uczniów w pierwszej klasie szkół zawodowych I stopnia ma osiągnąć cyfrę 124.000; liczba uczniów szkół zawodowych II stopnia osiągnie cyfrę 106.000.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Ogólna liczba absolwentów szkół wyższych winna wynieść w 1952 r. 31.100, tj. o 48,1% więcej niż w 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W zakresie ochrony zdrowia w 1952 r. nastąpi poważny wzrost wydatków spowodowanych przyrostem liczby łóżek szpitalnych o 8,3% w sanatoriach przeciwgruźliczych o 10,7% w prewentoriach o 8,8%, liczba przedszkoli miejskich przyszpitalnych i ambulatoriów zakładowych wzrośnie o 19,1%. Poważnie wzrośnie liczba wojewódzkich poradni specjalistycznych oraz liczba ośrodków zdrowia na wsi. Liczba miejsc w żłobkach stałych wzrośnie o 35%.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wzrasta również plan stypendialny dla młodzieży studiującej na wyższych uczelniach. Około 60% ogółu studiującej młodzieży będzie pobierało w 1952 r. stypendia państwowe, głównie zaś młodzież studiująca na uczelniach technicznych.</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W 1952 r. wydatki na naukę poważnie wzrastają; przewidziane jest obok 87 już istniejących powstanie dalszych 15 instytutów naukowo-badawczych, które stworzą sprzyjające warunki pracy dla pracowników nauki. Powstanie Polskiej Akademii Nauk, 83 wyższe uczelnie, tj. trzykrotnie więcej niż w Polsce przedwrześniowej, 125.000 studentów, w tym 65% to dzieci robotników i chłopów — oto niektóre tylko fakty, świadczące, że władza ludowa w Polsce stworzyła istotne warunki dla pomyślnego rozwoju polskiej myśli naukowej, która w powiązaniu z praktyką dnia codziennego służyć będzie narodowi w jego walce o zbudowanie socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Sieć bibliotek terenowych będzie w roku bieżącym zaopatrzona dodatkowo w księgozbiory o ogólnej ilości około 12.000.000 tomów niezależnie od dopływu książek pochodzących z realizacji programu wydawniczego, W zakresie ubezpieczeń społecznych świadczenia na emerytury wzrastają o 19,5%, na renty o 9,6%, na zasiłki chorobowe o 1,5%, zasiłki rodzinne preliminowane są w wysokości zbliżonej do faktycznych wydatków z tego tytułu w 1951 r.; łącznie na ubezpieczenia społeczne wydamy w 1952 r. 5,938.233.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Z sum budżetu przeznaczonych na sfinansowanie rozwoju gospodarki narodowej i urządzeń socjalno-kulturalnych, z tempa wzrostu tych sum w każdym z naszych budżetów wynika, że kraj nasz zwycięsko realizuje swój program nakreślony przez Partię i Rząd, program, którego celem jest wyprowadzić naszą gospodarkę z zacofania i zniszczeń, jakie zostawiły nam rządy kapitalistyczno-obszarnicze i okrutna działalność faszystowskiego okupanta, oraz stworzyć warunki dla dalszego szybkiego i pomyślnego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Budując w naszym kraju socjalizm, podnosimy naszą gospodarkę, rozwijamy naszą kulturę narodową, zabezpieczamy coraz pomyślniejsze warunki naszego ogólnego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Te właśnie osiągnięcia naszej pokojowej pracy, wzmaganie sił wytwórczych naszej gospodarki narodowej, pomyślne budowanie podstaw socjalizmu są źródłem niepokoju w obozie imperializmu, który pragnąłby za wszelką cenę przerwać naszą pokojową, twórczą pracę i grozi nam nową wojną.</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Dla zabezpieczenia pokojowego budownictwa nie zaniedbujemy wzmacniania naszych sił obronnych.</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Budżet na 1952 r. przewiduje wzrost wydatków na obronę narodową i zamyka się, łącznie z inwestycjami w tym zakresie kwotą 6.624.000.000 zł, co stanowi 10,5% całości wydatków budżetowych przewidzianych na 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wydatki na administrację państwową, wymiar sprawiedliwości i bezpieczeństwo zamykają się kwotą 7.331.514.195 zł, co stanowi 11,7% całości budżetu wobec 13% w 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wydatki w tym zakresie maleją nie tylko w procentowym udziale w całości budżetu, lecz maleją także w stosunku do faktycznych wydatków poniesionych na te cele w 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Zmniejszenie wydatków w administracji państwowej w stosunku do wydatków faktycznych w 1951 r. wynosi blisko 4% i tłumaczy się realizowaniem konsekwentnie założeń, zmierzających do usprawnienia i potanienia administracji ogólnej i gospodarczej, Z pozostałych sum wydatków budżetu wymienić należy obsługę długów wewnętrznych i zagranicznych łącznie na sumę 656.066.700 zł; z kwoty tej przeznacza się poważną część na premie dla posiadaczy obligacji Państwowej Pożyczki Rozwoju Sił Polski, Rozpisana w roku ubiegłym przez Rząd wewnętrzna Pożyczka Rozwoju Sił Polski była wspaniałym przejawem patriotyzmu ogółu pracujących miast i wsi z klasą robotniczą na czele w dziele dostarczenia Państwu niezbędnych środków na realizację zadań Planu 6-letniego. Zarówno kwota subskrybowanej pożyczki, jak i ilość subskrybentów znacznie przekroczyła planowane cyfry. W toku realizacji pożyczki liczba subskrybentów uległa dalszemu podwyższeniu o przeszło 400.000, łączna kwota subskrypcji osiągnęła kwotę 1.654.849,000 zł w stosunku do planowanej 1.200.000.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Spłata rat pożyczki dobiega końca; z wpłaconych kwot posiadacze obligacji już w tym roku otrzymają w postaci premii za wylosowane obligacje kwotę 119 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Do rezerwy Planu przeniesiono te spośród zaplanowanych inwestycji, których realizacja uzależniona jest od terminowego wykonania importu maszyn i urządzeń technicznych oraz opracowania dokumentacji technicznej. Ponadto do rezerwy przeniesiono wydatki przeznaczone na sfinansowanie w ciągu bieżącego roku podniesienia produkcji rolnej i hodowlanej, pomoc w rozwoju gospodarstw rolnych w województwach zachodnich oraz te wydatki, które w chwili sporządzania budżetu nie były jeszcze dostatecznie rozpracowane przez poszczególne ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Ogólna suma dochodów budżetu Państwa zaplanowana na 1952 r. wynosi 63.787.802.832 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Z ogólnej sumy dochodów budżetowych od gospodarki uspołecznionej wpłynie 44.790.919.503 zł, dochody budżetowe od gospodarki nieuspołecznionej i wpływy od ludności wyniosą łącznie 7.898.201.000 zł. Na resztę dochodów składają się wpłaty z tytułu ubezpieczeń 7.010.829.000 zł, pożyczki i lokaty 1.140.969.000 zł i różne pozostałe dochody, w tym dochody administracyjne, łącznie 2.937.884.329 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Jak z cyfr tych wynika, około 2/3 całości dochodów budżetowych winno wpłynąć od gospodarki uspołecznionej i dlatego pełne zrealizowanie planowanych wpływów z tego źródła ma decydujące znaczenie dla zrealizowania całości budżetu, dla zapewnienia rytmicznego i prawidłowego finansowania całości planu gospodarczego w 1952 r. Dlatego, aby zadanie to mogło być w pełni wykonane, kierownicy i załogi naszych zakładów produkcyjnych powinni wzmóc walkę o pełne wykonanie i przekroczenie planów produkcyjnych, o lepszą realizację wskaźników ekonomicznych realizowanych planów, a w szczególności o podniesienie rentowności przedsiębiorstw, o pełne zrealizowanie zaplanowanych wskaźników obniżenia kosztów własnych produkcji, o lepsze i sprawniejsze wykorzystanie posiadanych zapasów, oraz powinny walczyć z narastaniem gospodarczo nieuzasadnionych nadmiernych remanentów towarów.</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W 1951 r. plan akumulacji i plan wpłat do budżetu gospodarki uspołecznionej w całości został wykonany, w niektórych jednak działach gospodarki narodowej i poszczególnych przedsiębiorstwach miały miejsce straty nie zawsze uzasadnione obiektywnymi warunkami. Straty te powstawały w związku z niedostateczną walką o oszczędność, niedostatecznym realizowaniem w tym zakresie przyjętego planu. W szczególności dotyczy to budownictwa, drobnego przemysłu państwowego i spółdzielczego oraz rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Na odcinku budownictwa pomimo pewnej poprawy w 1951 r. nie udało się nam w dostatecznej mierze usprawnić i przyśpieszyć kosztorysowania, co ma decydujące znaczenie dla walki o obniżkę kosztów własnych. Pewna część budów była rozpoczynana bez należycie sporządzonych kosztorysów i dokumentacji, co utrudniało prowadzenie prawidłowej kontroli czynionych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Poważna praca czeka nas jeszcze również na odcinku właściwego i racjonalnego projektowania z punktu widzenia ekonomii środków materiałowych i pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W roku bieżącym musimy zrobić w tym zakresie poważny wysiłek; poważne i odpowiedzialne zadania przypadają tutaj zarówno inwestorom, biurom projektowym, przedsiębiorstwom wykonawstwa inwestycyjnego, jak i aparatowi Banku Inwestycyjnego, który powinien rozszerzyć i pogłębić swoją pracę w zakresie kontroli finansowej nad realizacją planu inwestycyjnego.</u>
          <u xml:id="u-3.63" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Na odcinku drobnego przemysłu, szczególnie spółdzielczego, miało miejsce niewykonanie planu akumulacji, spowodowane niewykonaniem planu produkcji niektórych asortymentów towarów, oraz nieosiągnięciem założonej obniżki kosztów własnych. Przed drobnym przemysłem, zarówno państwowym jak i spółdzielczym, stoją w 1952 r. poważne zadania usunięcia istniejących niedomagań, szczególnie zaś ważne znaczenie należy przypisać pełnemu wykorzystaniu istniejących możliwości produkcyjnych, warunkujących dostarczanie do obrotu zaplanowanej masy towarowej.</u>
          <u xml:id="u-3.64" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Pomimo wydatnego podniesienia produkcji rolnej i hodowlanej przez Państwowe Gospodarstwa Rolne w 1951 r., na skutek nieurodzaju roślin okopowych gospodarstwa te nie wykonały zadań na odcinku planu finansowego. W gospodarstwach tych miały miejsce w 1951 r. liczne jeszcze przypadki niegospodarności, które winny być w 1952 r. usunięte.</u>
          <u xml:id="u-3.65" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Akumulacja gospodarki socjalistycznej w 1952 r. winna wzrosnąć o 23,5% w stosunku do 1951 r. Rozmiary założonego wskaźnika wzrostu określają zadania na tym odcinku wyjątkowo trudne, choć w pełni realne, a to w związku z istnieniem poważnych rezerw w naszej gospodarce narodowej. Dlatego jednak, aby zadanie to zostało pomyślnie wykonane, konieczne. jest m. in. dalsze podniesienie dyscypliny finansowej i dalsze umacnianie zasad rozrachunku gospodarczego. Należy doprowadzić zasady planowania i rozliczeń według zasad rozrachunku gospodarczego do najniższych komórek organizacyjnych w każdym zakładzie pracy. Należy pobudzić i rozwijać twórczą inicjatywę wszystkich robotników, pracowników i kierowników przedsiębiorstw do najbardziej pełnego ujawnienia wewnętrznych rezerw każdego zakładu pracy dla powiększenia produkcji. Konieczne jest, aby kierownicy przedsiębiorstw więcej żyli i zajmowali się problemami planów finansowych i zagadnieniami kalkulacji.</u>
          <u xml:id="u-3.66" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Poważne zadania mają do wykonania w tym zakresie pracownicy wydziałów finansowych banków i służba finansowa w przedsiębiorstwach i zakładach. W zakresie wykonania planów akumulacji, osiągnięcia założonej obniżki kosztów, przyśpieszenia obiegu środków obrotowych, punktualnego rozliczania się przedsiębiorstw z budżetem — szczególna rola przypada starszym i głównym księgowym w przedsiębiorstwach, których aktywność na tym odcinku, pomimo pewnej poprawy w 1951 r. ciągle jest jeszcze niedostateczna.</u>
          <u xml:id="u-3.67" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Dochody budżetowe od gospodarki nieuspołecznionej w mieście i na wsi oraz wpłaty od ludności wykazują ogółem wzrost w stosunku do ubiegłego roku o 17%. W tej grupie dochodów podatek gruntowy od indywidualnych, gospodarstw chłopskich zaplanowano na sumę 3,5 miliarda zł. Wpłaty zaś do budżetu z gospodarki prywatnej w mieście wyniosą 1.281.000.000 zł, tj. o 3,8% więcej niż w roku ubiegłym. W zakresie podatku gruntowego nastąpi w bieżącym roku zmiana, polegająca na uchyleniu obowiązku wnoszenia wkładów na fundusz oszczędnościowy rolnictwa i zastąpieniu dotychczasowych dwóch form obciążania finansowego wsi jedynym podatkiem gruntowym, opartym na bardziej zróżnicowanych formach wymiaru, uwzględniających przychodowość poszczególnych grup gospodarstw chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-3.68" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wysoka Izbo! Z przytoczonych cyfr wydatków i dochodów budżetowych wynika, jakie podstawowe zadania mają spełnić środki finansowe, gromadzone i rozdzielane w naszej gospodarce narodowej przez system budżetowy.</u>
          <u xml:id="u-3.69" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Projekt budżetu Państwa na rok 1952:</u>
          <u xml:id="u-3.70" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">1) zabezpiecza dalszy rozwój gospodarki narodowej przez zwiększenie dotacji budżetowych na inwestycje i środki obrotowe przemysłu, rolnictwa, komunikacji i łączności;</u>
          <u xml:id="u-3.71" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">2) zakłada dalszy poważny wzrost akumulacji przedsiębiorstw socjalistycznych i tym samym dochodów budżetowych od tych przedsiębiorstw w oparciu o:</u>
          <u xml:id="u-3.72" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">a) wzrost produkcji,</u>
          <u xml:id="u-3.73" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">b) obniżenie kosztów własnych,</u>
          <u xml:id="u-3.74" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">c) przyśpieszenie obiegu środków obrotowych,</u>
          <u xml:id="u-3.75" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">d) mobilizację rezerw gospodarki narodowej,</u>
          <u xml:id="u-3.76" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">e) pogłębienie zasad rozrachunku gospodarczego;</u>
          <u xml:id="u-3.77" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">3) zmierza do dalszej poprawy warunków bytowych pracujących przez zwiększenie środków budżetowych, przeznaczonych na sfinansowanie usług socjalnych, kulturalnych oraz budownictwa mieszkaniowego;</u>
          <u xml:id="u-3.78" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">4) zabezpiecza niezbędny rozwój sił obronnych i ochronę Państwa;</u>
          <u xml:id="u-3.79" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">5) zakłada dalszą walkę, o potanienie kosztów administracji państwowej, oraz dalsze jej usprawnienie na wszystkich szczeblach organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.80" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Nieodzownym warunkiem pomyślnego wykonania tych zadań przez budżet Państwa jest dalsza walka o wzmożenie akumulacji w gospodarce uspołecznionej, walka o pełne zrealizować nie założonej, obniżki kosztów własnych, wzrostu wydajności pracy, przyśpieszenie tempa upłynnienia gospodarczo nieuzasadnionych nadmiernych remanentów towarów i surowców, podniesienie rentowności przedsiębiorstwu zlikwidowanie ponadplanowych strat tam, gdzie one jeszcze istniały w 1951 r. Są to niezbędne warunki pomyślnego wykonania budżetu w 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-3.81" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Konieczne jest dalsze ujawnienie rezerw w naszej gospodarce narodowej oraz wzmocnienie kontroli finansowej nad produkcją i obrotem towarowym.</u>
          <u xml:id="u-3.82" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Zadanie obniżenia kosztów własnych na rok 1952 wynosi dla przemysłu socjalistycznego 5,5%, dla budownictwa 7,4%, dla handlu 8,4%.</u>
          <u xml:id="u-3.83" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wykonanie tych zadań wymaga jak najpełniejszego ujawnienia rezerw wewnętrznej akumulacji w naszej gospodarce narodowej, ich mobilizacji oraz wzmocnienia dyscypliny i kontroli finansowej, W 1952 r. musi być położony szczególny nacisk na pełniejsze wykorzystanie maszyn i urządzeń technicznych, na udoskonalenie technologii produkcji i ścisłe przestrzeganie dyscypliny technologicznej, na poważne rozszerzenie mechanizacji ciężkich i pracochłonnych robót, na planowe wykorzystanie prac naukowo-badawczych w dziedzinie postępu technicznego oraz podniesienie jakości produkcji i usprawnienie kontroli.</u>
          <u xml:id="u-3.84" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Poważne rezerwy akumulacji tkwią w gospodarce materiałowej. Walka o progresywne normy zużycia materiałów, o przestrzeganie norm, kontrola jakości przy odbiorze i wydawaniu materiałów, walka o upłynnienie nadmiernych i zbędnych remanentów — zaoszczędzi gospodarce narodowej wiele metalu i węgla, włókna i skóry dla dalszego wzrostu produkcji i akumulacji socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-3.85" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Walka z brakami w produkcji, podniesienie jej gatunkowości i wzbogacenie asortymentu, zabezpieczenie wysokojakościowych półfabrykatów, surowców i materiałów pomocniczych dla produkcji oraz towarów dla konsumenta uruchomi poważne rezerwy dla budownictwa socjalistycznego.</u>
          <u xml:id="u-3.86" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W walce tej powinny nam przyświecać słowa Obywatela Prezydenta Bolesława Bieruta, wypowiedziane w orędziu noworocznym do Narodu Polskiego:</u>
          <u xml:id="u-3.87" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">„Oszczędzajmy każdy grosz publiczny, każdą cząstkę materiału pamiętając, że z drobnych na pozór cząsteczek pomnożonych przez miliony wyrosnąć może wielka siła, wielkie zbiorowe bogactwo”.</u>
          <u xml:id="u-3.88" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Podstawowym celem przedstawionego projektu budżetu Państwa na 1952 r. jest zabezpieczenie wykonania zadań ustalonych w Narodowym Planie Gospodarczym. Zadania te nie są łatwe. Plan, który będziemy realizować w 1952 r., wywodzi się z naszej walki o rozwój gospodarczy i społeczny, w której mamy do zanotowania poważną listę zwycięstw i osiągnięć. Tylko bowiem w tych warunkach można było postawić jako, zadanie planu na 1952 r. osiągnięcie poziomu produkcji przemysłowej, liczonej na jednego mieszkańca, o 315% wyższej od produkcji Polski przedwrześniowej, zaś dochodu narodowego wyższego o 170%. Liczba zatrudnionych poza rolnictwem w gospodarce socjalistycznej w 1952 r. wyniesie 5.767.000, to jest 23,6% ogółu ludności, co stanowi wzrost w stosunku do 1951 r. o 357.000, zaś w stosunku do 1947 r. o 2.536.000 zatrudnionych. Fundusz płac wzrośnie w 1952 r. o dalsze przeszło 4 miliardy zł.</u>
          <u xml:id="u-3.89" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W 1952 r. udział gospodarki socjalistycznej w tworzeniu dochodu narodowego wyniesie 73%, udział socjalistycznego przemysłu i rzemiosła w ogólnej produkcji przemysłowej 97,3%, udział socjalistycznego handlu w obrotach handlowych — 94,5%, udział socjalistycznego sektora produkcji rolnej — około 16%. W tych podstawowych wskaźnikach rozwoju naszej gospodarki narodowej zawarta jest cała przebogata treść walki narodu polskiego, o socjalistyczną przebudowę naszej gospodarki narodowej, jedynie zdolnej do zabezpieczenia dalszego wielkiego rozwoju gospodarczego i kulturalnego naszego narodu i zabezpieczenia jego niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-3.90" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W realizacji tych zadań spotykamy niemało trudności, które jednak nie mogą powstrzymać nas na naszej drodze do pełnego wykonania założeń Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.91" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Zmniejszenie tempa rozwoju naszej gospodarki, zaniedbywanie wykorzystania istniejących i wyzwalanych coraz to nowych możliwości dalszego szybkiego uprzemysłowienia kraju byłoby niewybaczalnym grzechem.</u>
          <u xml:id="u-3.92" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Równocześnie zaś nie wolno nam pominąć żadnej możliwości, która by się przyczyniła do wytrwałego podnoszenia produkcji rolnej, nie nadążającej za rozwojem przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-3.93" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Aby zadania stawiane przez nasze plany mogły być w pełni wykonywane, koniecznym jest, by każdy z nas w swoim zakresie, każdy na swoim odcinku pracy: w fabryce, na roli, w biurze projektowym, w sklepie detalicznym, w szkole, w szpitalu, w domu kultury czy w jednostce administracyjnej wykonał przypadające na niego zadania planu.</u>
          <u xml:id="u-3.94" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wielkie dzieła, wielkie osiągnięcia wymagają bowiem zbiorowego wysiłku, wymagają zgodnego wysiłku całego narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.95" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W realizowaniu stojących przed nami zadań korzystamy z przebogatej skarbnicy doświadczeń Związku Radzieckiego. Coraz bardziej rozwijająca się wymiana towarowa między naszymi krajami, w toku realizacji której dostajemy wiele cennych surowców i urządzeń technicznych, jest potężnym bodźcem do rozwoju naszej gospodarki. Nieoceniona jest dla nas pomoc Związku Radzieckiego w zakresie udostępnienia najnowszych zdobyczy w dziedzinie nauki, usprawnień technicznych, wynalazków przyśpieszających proces naszego rozwoju gospodarczego. W szerokim zakresie korzystamy również z wymiany osiągnięć kulturalnych. Bez pomocy Związku Radzieckiego i szerokiej współpracy z krajami demokracji ludowej nie bylibyśmy w możności odbudować naszego kraju i wykonywać planów gospodarczych, a więc także i naszych budżetów.</u>
          <u xml:id="u-3.96" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Równocześnie nie omijamy żadnej sposobności, aby wbrew złośliwym dyskryminacjom, organizowanym przez imperialistów amerykańskich, rozwijać wymianę towarową również z krajami kapitalistycznymi.</u>
          <u xml:id="u-3.97" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">W 1952 r. wielki Front Narodowy Walki o Pokój i Plan 6-letni musi jeszcze bardziej zjednoczyć wszystkich prawdziwych patriotów, miłujących swoją ojczyznę, w walce o zwycięskie wykonanie planów gospodarczych. Pamiętajmy o słowach Obywatela Prezydenta Bolesława Bieruta:</u>
          <u xml:id="u-3.98" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">„Jesteśmy tym pokoleniem, którego udziałem i najbardziej odpowiedzialnym zadaniem historycznym jest zbudowanie nowego ustroju społecznego, urzeczywistnienie najszlachetniejszych ideałów socjalizmu, wydźwignięcie narodu polskiego na nową drogę wspaniałego rozwoju, zabezpieczenie jego całkowitej i nieprzemijającej niepodległości, utrwalenie na wieki pokoju i współpracy braterskiej między narodami”.</u>
          <u xml:id="u-3.99" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Realizacja planu gospodarczego i budżetu na 1952 r. jest zadaniem niełatwym; dla jego wykonania konieczna jest pełna mobilizacja wszystkich naszych sił. Przede wszystkim jednak konieczne jest dalsze podniesienie pełnej świadomości politycznej wszystkich pracujących w mieście i na wsi w walce o wykonanie tego planu, w walce z wszelkimi objawami marnotrawstwa, świadomego lub nieświadomego szkodnictwa, w walce z usiłowaniem wrogiej działalności niedobitków reakcji w mieście i na wsi.</u>
          <u xml:id="u-3.100" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wykonanie budżetu w 1952 r. nie będzie przebiegać łatwo, musimy jednak być świadomi, że walka o plan i budżet to walka o pokój, to walka o przyszłość narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.101" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Dotychczasowe nasze osiągnięcia, wspaniałe tempo rozwoju gospodarstwa narodowego staną się w 1952 r. źródłem dalszego wysiłku i natchnieniem narodu do pełnego wykonania tych zadań.</u>
          <u xml:id="u-3.102" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Dla pełnego wykonania ogromnych zadań trzeciego, roku Planu 6-letniego konieczna jest pełna mobilizacja wszystkich dochodów budżetowych i ostra dyscyplina w wydawaniu każdej złotówki, każdego kilograma surowców i materiałów.</u>
          <u xml:id="u-3.103" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Nie ulega wątpliwości, że potrafimy wykonać nasze porywające plany gospodarcze dzięki wypróbowanej ofiarnej postawie milionów naszych robotników, dzięki świadomości, obywatelskiej naszych chłopów, dzięki patriotyzmowi i talentom naszych przodowników, naszych inżynierów, całej naszej inteligencji twórczej.</u>
          <u xml:id="u-3.104" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Pełne wykonanie budżetu 1952 r. sprzyjać będzie dalszemu poważnemu rozwojowi sił wytwórczych gospodarstwa narodowego, dalszemu rozkwitowi kultury narodowej i poprawie położenia materialnego narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.105" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Nie może być żadnej wątpliwości, że naród polski pod przewodnictwem swojej klasy robotniczej, pod przewodnictwem Prezydenta Bolesława Bieruta osiągnie w 1952 r. dalsze sukcesy w wielkiej bitwie o realizację Planu 6-letniego, planu walki o pokój, planu zbudowania podstaw socjalizmu w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-3.106" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-3.107" who="#MinisterFinansówKonstantyDąbrowski">Wysoka Izbo! W imieniu Rządu wnoszę o uchwalenie przedłożonego projektu budżetu Państwa na rok 1952.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 1952? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Proponuję na podstawie art. 25 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego aby Wysoka Izba odesłała projekt ustawy budżetowej na rok 1952 do Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba zgodziła się na moją propozycję. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: rządowy projekt ustawy o Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1952 (druk nr 1040).</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WicemarszałekBarcikowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie rządowego projektu ustawy o Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1952? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WicemarszałekBarcikowski">Proponuję na podstawie art. 25 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego, aby Wysoka Izba odesłała projekt ustawy o Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1952 do Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WicemarszałekBarcikowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba zgodziła się na moją propozycję. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji umowy o współpracy kulturalnej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej, podpisanej w Berlinie dnia 8 stycznia 1952 r. (druki nr 1037 i 1044).</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#WicemarszałekBarcikowski">Głos ma sprawozdawca posłanka Sztachelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Wysoki Sejmie! W dniu 8 stycznia 1952 r. została podpisana w Berlinie umowa o współpracy kulturalnej między Rządem Polski Ludowej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Umowa ta jest dalszym etapem na drodze zacieśnienia współpracy obu krajów.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Umowa o współpracy kulturalnej była poprzedzona szeregiem aktów, pogłębiających stałe przyjacielskie stosunki między dwoma narodami, jak wizyta Prezydenta Piecka w Polsce i wizyta Prezydenta Bieruta w Niemczech, ostateczne wytyczenie granic między Polską o Niemcami w Zgorzelcu, umowa handlowa, coraz szersza wymiana delegacji naukowców, artystów, młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Umowa, którą mam zaszczyt dzisiaj referować, jest drugą naszą wieloletnią umową z Niemiecką Republiką Demokratyczną po zawartej uprzednio umowie handlowej.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Została ona poprzedzona protokółem z czerwca 1950 r. o wzajemnej wymianie kulturalnej, którego wykonanie stanowiło w obu państwach okres bardzo pozytywnych doświadczeń, wykorzystanych przy zawieraniu umowy wieloletniej.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Umowa, podpisana w Berlinie w serdecznej bliskiej atmosferze, przewiduje współpracę obu krajów w dziedzinie literatury, nauki, sztuki, teatru, muzyki, filmu i radia, a w szczególności utrzymywanie katedr i lektoratów języka i literatury jednej ze stron na wyższych uczelniach drugiej strony, wymianę studentów i naukowców, popieranie współpracy instytucji i zakładów naukowych, organizowanie wystaw, koncertów, transmisji radiowych, przedstawień, teatralnych i radiowych oraz popularyzowanie utworów muzycznych jednego kraju w kraju drugim, popieranie przekładów wartościowych dzieł naukowych i literackich, wydawanie i wymianę książek, materiałów informacyjnych każdej ze stron, ułatwianie działalności agencji i korespondentów prasowych oraz wzajemną wymianę dziennikarzy, jak również popieranie współpracy między organizacjami społecznymi, kulturalno-oświatowymi i młodzieżowymi.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosłankaSztachelskaIrena">W celu realizowania wyżej wymienionych zadań ma być utworzona Polsko-Niemiecka Komisja Mieszana. Głównym zadaniem Komisji jest opracowywanie rocznych programów wymiany kulturalnej.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Umowa o współpracy kulturalnej stwarza coraz większe możliwości poznania wielkiej postępowej kultury niemieckiej, która ma zarówno piękne tradycje przeszłości: poezje Goethego, Schillera, Heinego, muzyka Beethovena — jak i wielkie zdobycze obecnie: współczesne utwory Anny Seghers, Arnolda Zweiga, Fryderyka Wolffa, Willy Bredla, Bertolda Brechta, poważne pozycje w dziedzinie medycyny i techniki niemieckiej, nowa sztuka filmowa NRD.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Ten coraz bardziej pogłębiający się dzisiaj zwrot w stosunkach polsko-niemieckich stał się możliwy dzięki głębokim przeobrażeniom politycznym i społecznym, jakie zaszły w obu krajach po ostatecznym zwycięstwie Związku Radzieckiego nad faszyzmem niemieckim.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Niemiecka Republika Demokratyczna, zerwała raz na zawsze z hitlerowskimi tradycjami, parcia naprzód i pod przewodnictwem Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec walczy razem z całym światem pokoju i postępu o ostateczne zlikwidowanie skutków faszyzmu, o zawarcie sprawiedliwego pokoju, o nowe, zjednoczone Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Podczas gdy imperializm amerykański w oparciu o rząd Niemiec Zachodnich organizuje bazy wojenne w strefach zachodnich, wypuszcza z więzień największych hitlerowskich zbrodniarzy wojennych jako dowódców odradzającej się agresywnej armii niemieckiej, spekuluje na nędzy przesiedleńców, podsyca idee odwetu.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Niemiecka Republika Demokratyczna przeprowadza wielkie reformy społeczne, tworzy narodowy front Niemiec Demokratycznych do walki o odrodzenie narodu niemieckiego w zjednoczonych Niemczech, walczy przeciw remilitaryzacji Niemiec i tworzeniu nowego Wehrmachtu, żąda zawarcia traktatu pokojowego.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Gdy koła rządzące w Bonn i zdradzieccy przywódcy socjaldemokracji zajmują się zbrojeniem i mundurowaniem armii, której celem jest odwet i nowa wojna przeciwko socjalizmowi i demokracji, wojna, która musiałaby grozić naszej niepodległości i rozwojowi naszego kraju w jego sprawiedliwych granicach, kiedy Adenauer odbywa podróże do Londynu i Paryża, aby rozszerzać bazy wojenne i zbroić armię przestępców wbrew interesom narodu niemieckiego, wbrew interesom narodów Anglii i Francji — Rząd Niemieckiej Republiki Demokratycznej zacieśnia współpracę z narodami Związku Radzieckiego i krajów demokracji ludowej, zawiera umowy o wymianie kulturalnej.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Upadkowi kultury w strefach zachodnich, bezrobociu, amerykańskiemu stylowi życia, demoralizacji młodzieży — przeciwstawia Niemiecka Republika Demokratyczna nowy rozdział życia narodu niemieckiego: wychowanie nowej, ideowej młodzieży, nową demokratyczną kulturę.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Niemiecka Republika Demokratyczna porywa dla swojej ideologii wielką część społeczeństwa Niemiec Zachodnich, bo ideologia ta leży w interesie całego narodu niemieckiego.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Za przykładem Niemieckiej Republiki Demokratycznej walczą o zjednoczenie Niemiec przeciwko faszyzmowi niemieckiemu i imperializmowi amerykańskiemu górnicy zagłębia Ruhry i robotnicy portowi Hamburga, walczy młodzież na wyspie Helgoland.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Mimo zakazu przez rząd Adenauera w Niemczech Zachodnich przeprowadzono referendum przeciw remilitaryzacji i za zawarciem traktatu pokojowego.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#PosłankaSztachelskaIrena">„Wiem, że będą mnie wyzywać od komunistów, ponieważ jestem za głosowaniem ludowym, ale ja również chcę mieć prawo głosu, mam przecież czworo dzieci” — pisze o referendum skromny czytelnik „Abend Post”.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Na czele Niemieckiej Republiki Demokratycznej stoją ludzie, którzy całe swoje życie poświęcili walce z hitleryzmem, walce o sprawiedliwość społeczną, o słuszną drogę odrodzenia narodu niemieckiego.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#PosłankaSztachelskaIrena">„Historia nas uczy, nasza własna historia, że droga wojny prowadzi do zguby narodu” — powiedział Prezydent Niemieckiej Republiki Demokratycznej Wilhelm Pieck.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Ludzie, którzy kierują dzisiaj Niemiecką Republiką Demokratyczną, postępują w myśl zasad głoszonych przez rewolucjonistów niemieckich, które stały się dzisiaj własnością całego świata.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#PosłankaSztachelskaIrena">„Wyzwolenie Niemiec nie może dojść do skutku bez wyzwolenia Polski spod ucisku Niemców” — mówił w 1847 r. Engels w Londynie.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#PosłankaSztachelskaIrena">„Przywrócenie demokratycznej Polski jest pierwszą, przesłanką przywrócenia demokratycznych Niemiec” — pisał Marks w 1848 r.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#PosłankaSztachelskaIrena">I znów, w okresie wzrostu hitleryzmu, Niemiecka Partia Komunistyczna pod wodzą Ernesta Thälmanna podjęła walkę z szowinizmem niemieckim, z ideologią nienawiści do narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Polska Ludowa, w oparciu o długoletnie i ciężkie doświadczenia historii, a zwłaszcza ostatniej wojny i okupacji, w oparciu o nowy swój ustrój społeczny i doniosłe przeobrażenia Niemiec — wykazała pełne zaufanie do rozwoju postępowych sił w narodzie niemieckim, uznała, że Niemcy demokratyczne wkroczyły na nową drogę historyczną i zasługują jako zjednoczone państwo na miejsce wśród narodów walczących o pokój świata.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Dlatego cały naród polski popiera walkę narodu niemieckiego o jego zjednoczenie, jego dążenia do sprawiedliwego traktatu pokojowego.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#PosłankaSztachelskaIrena">Umowa o współpracy kulturalnej między Polską a Niemiecką Republiką Demokratyczną leży w interesie obu stron, leży w interesie obrony pokoju. Umowa ta jest jeszcze jednym dowodem możliwości harmonijnego współżycia i współpracy narodów, czego przykład od dawna już nam dają narody Związku Radzieckiego.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#PosłankaSztachelskaIrena">„Łączy nas — jak powiedział Prezydent Bierut — wspólny cel i wspólna idea: walka o pokój, o postęp, o dobro mas ludowych.” W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę o uchwalenie przez Sejm projektu ustawy o ratyfikacji umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej o współpracy kulturalnej, zgodnie z drukiem nr 1044.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Głos ma poseł Wende.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełWendeJanKarol">Wysoki Sejmie! We wszystkich zaleceniach, światowego ruchu pokoju, tak w rezolucjach Kongresu Warszawskiego jak i uchwałach poszczególnych sesji Światowej Rady Pokoju — na czoło wysuwa się postulat rozszerzenia międzynarodowej współpracy kulturalnej, jako poważnego czynnika pokojowego rozwoju stosunków między państwami i narodami.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełWendeJanKarol">Zbyteczne rozwodzić się szeroko nad wielostronną cennością międzynarodowej wymiany kulturalnej. Współpraca na polu nauki, literatury, muzyki, techniki, sztuk plastycznych, filmu, radia, sportu itd. jest nie tylko formą wzajemnego przenikania i uzupełniania się kultur narodowych, a w konsekwencji wzbogaceniem się skarbnicy kultury ogólnoludzkiej. Współpraca kulturalna jest jednocześnie szlachetnym instrumentem poznania i zbliżenia między narodami. Jest wreszcie dźwignią krzewienia pokojowych i przyjaznych stosunków między państwami.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełWendeJanKarol">Ten aspekt międzynarodowej współpracy kulturalnej, aspekt pokoju i przyjaźni posiada szczególne znaczenie dla stosunków polsko-niemieckich.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełWendeJanKarol">Zwycięskie rozgromienie hitleryzmu i imperializmu niemieckiego przez Związek Radziecki stworzyło możliwości powstania Niemieckiej Republiki Demokratycznej, co — według historycznego określenia Generalissimusa Stalina — „jest punktem zwrotnym w dziejach Europy”.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełWendeJanKarol">Utworzenie jesienią 1949 r. Niemieckiej Republiki Demokratycznej umożliwiło więc między innymi zapoczątkowanie nowej, pokojowej ery dobrych stosunków sąsiedzkich między Niemcami a Polską. Po raz pierwszy bowiem w dziejach narodu polskiego na naszej zachodniej granicy powstało państwo niemieckie przeniknięte duchem szczerego demokratyzmu i pokoju. Po raz pierwszy na naszej zachodniej granicy mieszka przyjaciel, a nie wróg, co pozwoliło w ciągu krótkiego stosunkowo czasu rozwiązać definitywnie problemy o historycznym znaczeniu dla obu narodów.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełWendeJanKarol">W czerwcu 1950 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ob. Bolesław Bierut w odpowiedzi na list Prezydenta Niemieckiej Republiki Demokratycznej pisał między innymi: „Zawarte między rządami naszych państw porozumienia są niewątpliwym dowodem stałego rozwoju naszej pokojowej i dobrosąsiedzkiej współpracy oraz jak najlepszych jej perspektyw na przyszłość”. Umowa o współpracy kulturalnej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej potwierdza raz jeszcze słuszność drogi, jaką obrały rządy naszych krajów w konsekwentnym dążeniu do ostatecznej stabilizacji pokojowych stosunków między Polską a Niemcami.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PosełWendeJanKarol">Obok historycznej umowy zgorzeleckiej z lipca 1950 r., obok niektórych innych układów o charakterze gospodarczym i technicznym — umowa, nad której ratyfikacją dziś debatujemy, jest więc kolejnym, łączącym nasze państwa aktem prawnym, świadczącym o dalszym rozszerzaniu pola współpracy między Polską Ludową i Niemiecką Republiką Demokratyczną, aktem zawartym w przeświadczeniu — jak powiada wstęp do umowy — „że wzajemne poznanie wartości kulturalnych służy zbliżeniu narodów, że wzajemne poznanie postępowych tradycji i osiągnięć kulturalnych umocni więzy przyjaźni między obu narodami”.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PosełWendeJanKarol">Wysoka Izbo! Demokratyzacja Niemiec Wschodnich, konsekwentne przeprowadzanie reform systemu politycznego, ustroju ekonomicznego i stosunków społecznych — pociągnęły za sobą dogłębne zmiany w całokształcie życia tej części Niemiec, objętej terytorium Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Dotyczy to również rozwoju życia, kulturalnego.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#PosełWendeJanKarol">Piękne osiągnięcia ideowe i artystyczne, osiągnięcia wywierające poważny wpływ polityczno-wychowawczy na cale społeczeństwo niemieckie, na ogólny proces jego demokratyzacji — ma do zanotowania literatura, film, muzyka i teatr Niemieckiej Republiki Demokratycznej, a również szereg dyscyplin naukowych.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#PosełWendeJanKarol">I można z zadowoleniem stwierdzić, że wraz z rozwojem współpracy ekonomicznej i politycznej między Polską Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną rozwijała się współpraca kulturalna.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#PosełWendeJanKarol">I tak, w ciągu ubiegłego okresu miały miejsce wzajemne wizyty uczonych oraz wymiana materiałów dotyczących nauki; intensywną pracę prowadziły lektoraty języka polskiego w 6 wyższych uczelniach w Niemieckiej Republice Demokratycznej. W każdym kraju wydano po kilkanaście tłumaczeń dzieł klasyków i pisarzy współczesnych; w stadium końcowym są przygotowania do wydania w Niemieckiej Republice Demokratycznej utworów wybranych Adama Mickiewicza. W Niemieckiej Republice Demokratycznej bawiło w ubiegłym roku kilkunastu polskich muzyków — solistów, dyrygentów, kompozytorów i muzykologów. Wystawiono tam „Halkę”, a w planie jest wystawienie „Strasznego Dworu”, „Buntu żaków” i „Harnasi”. Jesienią ubiegłego roku występował w kilku ośrodkach Polski znakomity Teatr Drezdeński. Teatry w Polsce i w Niemieckiej Republice Demokratycznej wystawiły szereg utworów z repertuaru klasycznego i współczesnego dramaturgów niemieckich i polskich. W obu krajach eksponowano z powodzeniem różne wystawy o tematyce artystycznej i społeczno-politycznej. Dobrze rozwija się też współpraca w zakresie filmu, radia oraz kontakty organizacji społecznych i zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#PosełWendeJanKarol">Jak więc — Wysoki Sejmie — widzimy, gdy znikły dzielące nasze kraje przeszkody, gdy zasypano rów nieufności, gdy granica na Odrze i Nysie stała się granicą pokoju, granicą łączącą a nie dzielącą nasze narody — współpraca między naszymi, państwami rozwija się coraz lepiej dla dobra i ku zadowoleniu obydwu stron.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#PosełWendeJanKarol">Jest to zresztą zjawisko naturalne. Jesteśmy bowiem krajami sąsiedzkimi o wzajemnie uzupełniającej się ekonomice, jesteśmy narodami sąsiedzkimi o własnej, ale wzajemnie na siebie wpływającej kulturze, jesteśmy wreszcie państwami sąsiedzkimi, którym przyświeca jednaki cel — pokój między narodami całego świata.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#PosełWendeJanKarol">Wysoka Izbo! Siedząc z uwagą i szczerą sympatią rozwój Niemieckiej Republiki Demokratycznej, radując się wraz z przyjaciółmi niemieckimi z jej wszechstronnych, poważnych osiągnięć i sukcesów — naród polski równocześnie obserwuje bacznie rozwój wypadków w Niemczech Zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#PosełWendeJanKarol">Okupowane przez imperialistów Niemcy Zachodnie, rządzone przez amerykańskiego „bossa” McCloya i jego lokajów z Bonn, wysprzedają kraj i naród swoim rozkazodawcom z Wall-Street; w Niemczech Zachodnich odradza się hitlerowsko-faszystowskie barbarzyństwo, a wczorajsi kaci narodu polskiego stawiani są dziś znów na czele pułków i dywizji esesowców. Dlatego polityka imperialistów w Niemczech Zachodnich stwarza groźne dla narodu naszego, dla jego wolności i niepodległości niebezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#PosełWendeJanKarol">W Niemczech Zachodnich imperialiści amerykańscy jawnie już odbudowują swój instrument agresji — zaborczy Wehrmacht, przygotowując się do nowej grabieżczej wojny przeciwko pokój miłującym narodom, przeciwko Związkowi Radzieckiemu, Polsce i innym krajom demokracji ludowej.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#PosełWendeJanKarol">W Niemczech Zachodnich znów rozlega się stare hasto pruskich grabieżców „nach Osten!” Jednak nowi amatorzy łatwych zdobyczy, nowi kandydaci na królów świata snadź zapomnieli, że na straży pokoju stoi potężny Związek Radziecki, przy jego boku walczy o pokój wielki naród chiński, państwa demokracji ludowej i wszystkie pokój miłujące narody świata; zapomnieli snadź, że zaledwie wczoraj był bity ich dzisiejszy pupil neohitlerowski i że taki sam los spotka każdego innego zaborcę.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#PosełWendeJanKarol">Świadomi tego stanu rzeczy, tym ciaśniej zwieramy szeregi państw walczących o pokój i dlatego też cenna jest coraz lepiej rozwijająca się współpraca między Polską Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#PosełWendeJanKarol">Wysoki Sejmie! Uchwalenie ustawy ratyfikacyjnej, aprobującej umowę o współpracy kulturalnej między kolską Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną, wpłynie wydatnie na rozwój wymiany kulturalnej, przyczyni się do dalszego pogłębienia stosunków przyjaźni między naszymi narodami, a więc do dalszego wzmocnienia światowego obozu pokoju.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Nikt więcej do głosu się nie zapisał. Zamykam rozprawę. Przystępujemy do głosowania,</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem omówionego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Dziękuję, Stoją wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o ratyfikacji umowy o współpracy kulturalnej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej, podpisanej w Berlinie dnia 8 stycznia 1952 r. — jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji konwencji w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji, otwartej do podpisu w Lake Success dnia 21 marca 1950 r. (druki nr 1043 i 1045).</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WicemarszałekBarcikowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłance Pragierowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych mam zaszczyt wnosić o przyjęcie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji konwencji w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji — z uwzględnieniem drobnych poprawek stylistycznych zaproponowanych przez komisję — wraz z tekstem tej konwencji uchwalonej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, otwartej do podpisu w Lake Success 21 marca 1950 r.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Wykonanie ustawy o ratyfikacji konwencji porucza się Ministrowi Spraw Zagranicznych, wykonanie zaś postanowień konwencji — Ministrom Spraw Zagranicznych, Pracy i Opieki Społecznej w porozumieniu z właściwymi ministrami.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Konwencja wejdzie w życie, zgodnie z postanowieniami jej art. 24, w dziewięćdziesiątym dniu po dacie złożenia drugiego aktu ratyfikacji lub przystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Konwencja ta jest kodyfikacją szeregu konwencji międzynarodowych w tym przedmiocie, zawartych w okresie między rokiem 1910 a rokiem 1933, oraz porozumienia międzynarodowego z 1904 r. w sprawie zwalczania handlu białymi niewolnikami, zmienionego Protokołem zatwierdzonym przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w roku 1948.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Sprawy poruszone w konwencji, przedłożonej Wysokiej Izbie do zatwierdzenia, tworzą od wielu dziesiątków lat — zarówno w poszczególnych krajach kapitalizmu, jak i na terenie międzynarodowym — przedmiot specjalnych akcji, rezolucji, zaleceń oraz konwencji międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Cała ta akcja — według znakomitego wyrażenia Lenina — jest to akcja „małego kalibru”. Nie wchodziła ona nigdzie w tych krajach w istotę zagadnienia, związanego najściślej z ustrojem gospodarczo-społecznym.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Walka z tą ohydną dyskryminacją człowieka, która się nadal jeszcze panoszy w ustrojach wyzysku, stała się skuteczną — po raz pierwszy w dziejach dopiero w Związku Radzieckim, w kraju, w którym zniesiono wszelki wyzysk człowieka przez człowieka, w kraju, który wskazał drogę, w jakich warunkach również i ta dyskryminacja człowieka jest i może być zlikwidowana.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Konwencja zawiera szereg przepisów bardzo istotnych w zakresie walki przeciwko eksploatacji prostytucji.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Konwencja przewiduje, mianowicie zwalczanie i karanie ułatwiania prostytucji i ciągnięcia z niej zysków oraz zawiera postanowienia, mające na celu umożliwienie i usprawnienie ścigania winnych i wymiar kary.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Konwencja ustanawia zakaz, aby osoby zajmujące się lub podejrzane o zajmowanie się prostytucją podlegały specjalnej rejestracji, bądź też obowiązane były posiadać specjalny dokument, bądź wreszcie objęte były wyjątkowym nadzorem.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Przepisy art. 16,17,20 zawierają postanowienia, dotyczące ochrony emigrantów lub imigrantów, zarówno w miejscach przybycia i wyjazdu, jak i podczas podróży, wprowadzenia odpowiednich urządzeń nadzoru na dworcach kolejowych, w portach, przedsięwzięcia potrzebnych środków dla wykonywania nadzoru nad agencjami zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PosłankaPragierowaEugenia">W czasie obrad nad projektem tej konwencji toczyła się ożywiona i niezmiernie charakterystyczna dyskusja na Komisji Socjalnej i na Zgromadzeniu Ogólnym Narodów Zjednoczonych co do zakresu działania tej konwencji, w tym wypadku co do zniesienia tzw. „klauzul kolonialnych”. Klauzule te, bronione usilnie przez państwa imperialistyczne, to wymowny symbol nieograniczonego żadnymi prawami ucisku stosowanego przez imperializm w krajach kolonialnych. Klauzule te umożliwiają bowiem całkowite wyłączenie ludności miejscowej krajów kolonialnych i zależnych spod wszelkiej ochrony ustawodawstwa społecznego.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Przedstawiciele ZSRR, Polski i innych krajów demokracji ludowej wystąpili przeciwko próbom państw kapitalistycznych zastosowania i w tej konwencji owych klauzul kolonialnych. Zastosowanie tych klauzul oznaczałoby bowiem w praktyce wyłączenie spod zakazu działania konwencji właśnie tych obszarów, w których handel ludźmi jest jak najbardziej rozpowszechniony i występuje w formie najjaskrawszej.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Przedstawiciele państw imperialistycznych, którzy usiłowali podtrzymać tradycje eksploatacji kolonialnej, składali obłudne propozycje, aby uzależnić przyjęcie tych klauzul od wyniku głosowania przeprowadzonego w samych krajach kolonialnych w sprawie zakazu lub utrzymania handlu ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PosłankaPragierowaEugenia">W wyniku dyskusji przedstawiciele ZSRR, Polski i Innych krajów demokracji ludowej uzyskali pełny sukces. Art. 23 konwencji ustanawia, że „słowo „Państwo” obejmuje wszystkie kolonie i terytoria powiernicze Państwa podpisującego lub przystępującego do Konwencji oraz wszystkie terytoria, za które Państwo to jest odpowiedzialne w stosunkach międzynarodowych”.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Konwencja ta jest dzięki temu jednym z nielicznych aktów prawnych, w których imperialistom nie udało się wprowadzić klauzuli kolonialnej, Konwencja ta, jak wynika z jej treści, ma znaczenie głównie dla krajów kapitalistycznych, w których stosunki społeczne i gospodarcze tworzą podstawy dla handlu ludźmi, Dla Polski natomiast, w której takie stosunki są bezpowrotnie zniesione, nie ma ona większego znaczenia praktycznego.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Ratyfikacja tej konwencji przez Polskę jest jednak pożądana, stanowi ona bowiem konieczny warunek skutecznego stosowania jej postanowień w krajach kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#PosłankaPragierowaEugenia">Przedstawiciele Polski głosowali za przyjęciem konwencji zgodnie z podstawą polityki Polski Ludowej, nakazującej współpracować ze wszystkimi, którzy walczą przeciwko systemowi ucisku, stosowanemu przez imperializm w krajach kolonialnych, przeciwko wszelkiemu wyzyskowi człowieka przez człowieka.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Nikt do głosu się nie zapisał. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o ratyfikacji konwencji w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji, otwartej do podpisu w Lake Success dnia 21 marca 1950 r. — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktów 5 i 6 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#WicemarszałekBarcikowski">5. Sprawozdanie Komisji Finansowo-Skarbowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie dekretu o podatku dochodowym (druki nr 1041 i 1046).</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#WicemarszałekBarcikowski">6. Sprawozdanie Komisji Finansowo-Skarbowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania (druki nr 1042 i 1047).</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#WicemarszałekBarcikowski">Sprawozdawcą obu wymienionych projektów ustaw jest poseł Sobol. Proponuję, aby sprawozdawca zreferował łącznie obydwa punkty porządku dziennego. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#WicemarszałekBarcikowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Sobolowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełSobolWacław">Wysoki Sejmie! Wśród zagadnień dotyczących należytego obciążenia podatkowego, zgodnie z przesłankami i celami polityczno-gospodarczymi, szczególną rolę odgrywało i odgrywa obciążenie ponadprzeciętnego dochodu ludności w mieście i na wsi.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełSobolWacław">Przy regulowaniu tego zagadnienia, celem odpowiedniego normowania ponadprzeciętnych dochodów zgodnie z założeniami naszego ustroju, oraz celem odpowiedniego drenażu pieniężnego dla osłonięcia gospodarki kraju przed skutkami nadmiernego nagromadzenia środków pieniężnych na wsi i w mieście — Minister Finansów posiłkował się dotychczas aparaturą dość złożoną, gdyż obok przepisów dekretów o podatku dochodowym stosowane były w tej mierze jako środek uzupełniający przepisy o obowiązku społecznego oszczędzania, nakładające prawny przymus oszczędzania na płatników podatku gruntowego, podatku dochodowego i podatku od wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełSobolWacław">Rozwój zadań finansowych, biegnący równolegle z postępem gospodarki i form politycznych Państwa, ujawniał szereg niedogodności, wynikających z istnienia i stosowania dwu instrumentów dla regulacji jednego w zasadzie zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełSobolWacław">Między innymi wymagało to częstego uzgadniania przepisów o obowiązku społecznego oszczędzania z przepisami dekretów o podatku dochodowym i przepisami szeregu ustaw szczególnych, dotyczących podmiotowych zwolnień od podatku dochodowego. Toteż komasację w tym względzie stanowią wniesione przez Rząd do Sejmu dwa projekty ustaw, stanowiące jedną całość: projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania i projekt ustawy o zmianie niektórych przepisów dekretu o podatku dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełSobolWacław">Rozpatrywane łącznie projekty obu ustaw zawierają następujące postanowienia, mające uzyskać moc od 1 stycznia 1952 r.:</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełSobolWacław">1) zniesienie Funduszów A, B i D w ślad za zniesionym przez dekret z dnia 18 czerwca 1951 r. Funduszem C Społecznego Funduszu Oszczędnościowego,</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełSobolWacław">2) przejęcie z dniem 1 stycznia 1952 r. przez podatek dochodowy dodatkowego obciążenia dochodów ponadprzeciętnych, równego pobieranym wkładom na fundusze A, R i D Społecznego Funduszu Oszczędnościowego,</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełSobolWacław">3) zachowanie obowiązków uczestników wobec Funduszów A, B i D za okres po dzień 31 grudnia 1951 r. — i wreszcie,</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełSobolWacław">4) zachowanie przez uczestników Funduszów A, R i D — podobnie jak to miało miejsce przy Funduszu C — dotychczasowych uprawnień do wkładów przypadających za okres do dnia 31 grudnia 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełSobolWacław">Rząd wniósł powyższe projekty ustaw, dążąc do stworzenia jednolitego systemu obciążenia podatkowego i mając na uwadze oszczędności w kosztach aparatu administracyjnego przy budowie tego jednolitego systemu.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#PosełSobolWacław">Mając na względzie powyższe, a także zamierzenia w kierunku rozszerzenia oszczędzania na drodze indywidualnej — Komisja Finansowo-Skarbowa po rozpatrzeniu projektów obu ustaw na posiedzeniu w dniu 27 lutego br. wnosi o uchwalenie przez Wysoką Izbę ustawy o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania oraz ustawy o zmianie dekretu o podatku dochodowym — w brzmieniu przedłożonym przez Rząd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania nad projektem ustawy o zmianie dekretu o podatku dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o zmianie dekretu o podatku dochodowym — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy obecnie do głosowania nad projektem, ustawy o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#WicemarszałekBarcikowski">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: zmiana składu osobowego stałej sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#WicemarszałekBarcikowski">Po doręczeniu Obywatelom Posłom porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia Sejmu wpłynęła również propozycja zmiany składu osobowego stałej sejmowej Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#WicemarszałekBarcikowski">Wobec tego na zasadzie art. 58 regulaminu Sejmu Ustawodawczego zgłaszam wniosek o zmianę składu osobowego stałych sejmowych Komisyj Spraw Zagranicznych oraz Planu Gospodarczego i Budżetu.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#WicemarszałekBarcikowski">Proponuję wprowadzenie jako członków: do Komisji Spraw Zagranicznych z klubu poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — posła Mieczysława Węgrowskiego, do Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu z klubu poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — posła Jana Klechy.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#WicemarszałekBarcikowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie w tej sprawie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Czy są sprzeciwy? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, że wniosek o zmianę składu osobowego stałych sejmowych Komisyj Spraw Zagranicznych oraz Planu Gospodarczego i Budżetu — został przez Sejm przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#WicemarszałekBarcikowski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu jest wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#WicemarszałekBarcikowski">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Kancelarii Sejmu Ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#WicemarszałekBarcikowski">O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia Sejmu Ustawodawczego R. P. zostaną Obywatele Posłowie zawiadomieni na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#WicemarszałekBarcikowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 11 min. 45.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>