PPC / ppc

text_structure.xml 146 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Powitany przez Izbę oklaskami, zajmuje miejsce obok fotela marszałkowskiego:)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">W imieniu Pana Prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">(Izba wstaje.)</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">„Orędzie.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">Wiekopomne dzieło Józefa Piłsudskiego — rozbudzenie w Narodzie potężnej woli czynnej walki o Polskę — dało jeszcze jedno radosne zwycięstwo.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">Dziś oto zbierają się Izby ustawodawcze w historycznym okresie odzyskania przez Rzeczpospolitą ziem odwiecznie polskich.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">Polacy tych ziem swym gorącym i ofiarnym patriotyzmem dali dowód niezmożonej siły ducha polskiego i swej niezłomnej woli powrotu do Macierzy.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">W obliczu tego epokowego wydarzenia pragnę podkreślić rzecz o szczególnie doniosłym dla Państwa znaczeniu, iż postawa wszystkich Polaków, skupionych w godzinie rozstrzygających decyzyj wokół Prezydenta Rzeczypospolitej i Naczelnego Wodza, dowiodła raz jeszcze, że od zjednoczenia i zorganizowania woli Narodu Polskiego zależy powaga, rozkwit i potęga Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">Wierzę, iż prawda ta, przenikająca dzisiaj do świadomości szerokich mas narodu, będzie naczelnym wskazaniem w pracach Izb ustawodawczych, dających wyraz nurtującym w społeczeństwie prądom i zasadniczym zainteresowaniom, ze sprawą ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu na czele.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">Życzę Panom, byście jak najlepiej wypełnili tę swoją zaszczytną służbę dla Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">Warszawa, dn. 28 listopada 1938 r.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">Prezydent Rzeczypospolitej:</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#PrezesRadyMinistrówgenSławojSkładkowski">I. Mościcki”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PSławojSkładkowski">Na przewodniczącego do czasu wybrania Marszałka Sejmu Pan Prezydent Rzeczypospolitej powołał Pana Posła Generała Stanisława Skwarczyńskiego...</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PSławojSkładkowski">...który w dniu dzisiejszym w mojej obecności złożył na Zamku na ręce Pana Prezydenta ślubowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PSławojSkładkowski">Proszę Pana Posła o objęcie przewodnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#komentarz">(P. Skwarczyński obejmuje przewodnictwo. Huczne oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Powołany przez Pana Prezydenta Rzeczypospolitej, po złożeniu ślubowania na Jego ręce, obejmuję przewodnictwo,</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Zapraszam na sekretarzy Panów Posłów Stanisława Matrasia i Tadeusza Żenczykowskiego. Proszę Panów Posłów Matrasia i Żenczykowskiego o złożenie ślubowania:</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#komentarz">(Izba wstaje.)</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">„Świadom obowiązku wierności wobec Państwa Polskiego, ślubuję uroczyście i zaręczam honorem, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej, w pracy na rzecz dobra Państwa nie ustawać, a troskę o jego godność, zwartość i moc za pierwsze mieć sobie przykazanie”.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Proszę Pana Posła Matrasia o wypowiedzenie słowa „ślubuję”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PMatraś">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Proszę Pana Posła Żenczykowskiego o wypowiedzenie słowa „ślubuję”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PŻenczykowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Proszę Panów Sekretarzy Matrasia i Żenczykowskiego o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Protokół prowadzi p. Matraś.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Przystępujemy do składania ślubowania przez pp. posłów. Proszę Pana Sekretarza Żenczykowskiego o odczytanie treści ślubowania.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Izba wstaje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">„Świadom obowiązku wierności wobec Państwa Polskiego, ślubuję uroczyście i zaręczam honorem, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej, w pracy na rzecz dobra Państwa nie ustawać, a troskę o jego godność, zwartość i moc za pierwsze mieć sobie przykazanie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Proszę Pana Sekretarza Żenczykowskiego o wywoływanie Panów Posłów z listy, a Panów Posłów proszę o składanie ślubowania, gdy usłyszą swe nazwisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Antonowicz Witold.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PAntonowicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Augustyniak Mieczysław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PAugustyniak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Baran Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PBaran">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Barański Władysław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PBarański">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Bardziński Adam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PBardziński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Bartczak Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PBartczak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Bartoszek Tomasz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PBartoszek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Bartsch Maksymilian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PBartsch">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Bartuś Teodor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PBartuś">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Bijasiewicz Robert.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PBijasiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Bilak Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PBilak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Boluch Wasyl,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PBoluch">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Browiński Michał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PBrowiński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Brylski Lucjan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PBrylski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Budzanowski Teofil.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PBudzanowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Bura Nikita.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PBura">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Celewicz Włodzimierz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PCelewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Chmieliński Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PChmieliński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Chrzanowski Henryk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PChrzanowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Cieplak Marian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PCieplak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Csadek Zygmunt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PCsadek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Czarnecki Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PCzarnecki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Czarnek Marian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PCzarnek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Czerwiński Antoni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PCzerwiński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Dąbrowski Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PDąbrowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Deryng Antoni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PDeryng">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Długiewicz Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PDługiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Długosz Wacław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PDługosz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Dobkowski Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PDobkowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Dobrowolski Adam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PDobrowolski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Döllinger Zygmunt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PDöllinger">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Drożdż Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PDrożdż">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Dudkiewicz Edward.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PDudkiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Dudrewicz Tadeusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PDudrewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Dudziński Juliusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PDudziński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Dziekoński Włodzimierz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PDziekoński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Ekert Edward,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PEkert">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Erdman Alfons.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PErdman">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Filipowicz Eugeniusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PFilipowicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Filipski Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PFilipski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Frąckiewicz Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PFrąckiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Gdula Tadeusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PGdula">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Gebethner Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PGebethner">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Głowacki Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PGłowacki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Górski Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PGórskiFranciszek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Górski Władysław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PGórskiWładysław">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł ks. Grochowski Włodzimierz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PksGrochowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Groth Antoni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PGroth">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Grzybkowski Aleksander.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PGrzybkowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Gutowski Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PGutowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Hankiewicz Grzegorz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PHankiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł ks. Hoffmann Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PksHoffmann">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Hołysz Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PHołysz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Hüpsch Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PHüpsch">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Jabłoński Tadeusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PJabłoński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Jahoda-Żółtowski Robert.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PJahodaŻółtowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Jakubowicz Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PJakubowicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Janicki Bolesław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PJanicki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Jankowski Bolesław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PJankowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Jaworski Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PJaworski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Jedynak Jan Henryk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PJedynak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Jędrejek Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PJędrejek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Jóźwiak Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PJóźwiak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Jurkowski Eugeniusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PJurkowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kaczorowski Klemens.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PKaczorowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kamiński Feliks.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PKamiński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Karlikowski Walenty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PKarlikowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Karśnicki Feliks.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PKarśnicki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kienć Benedykt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PKienć">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Klimczuk Maksymilian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PKlimczuk">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Klimek Władysław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PKlimek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Klimkiewicz Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PKlimkiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kobosko Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PKobosko">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kolbusz Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PKolbusz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kondysar Ferdynand.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PKondysar">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Konieczny Władysław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PKonieczny">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kosidło Włodzimierz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PKosidło">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kościałkowski-Zyndram Marian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PZyndramKościałkowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Koter Andrzej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PKoter">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Krawczyński Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PKrawczyński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Krengelewski Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PKrengelewski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kruk Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PKruk">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Krupski Czesław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PKrupski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Krzysztoń Wilhelm.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PKrzysztoń">Ślubuję,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Krzywiec Michał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PKrzywiec">Ślubuję,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Posłanka Kudelska Stefania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PKudelska">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P Poseł Kwapisiewicz Marian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PKwapisiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Kwiatkowski Eugeniusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PKwiatkowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Lechnicki Tadeusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PLechnicki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Leopold Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PLeopold">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Lepecki Zbigniew.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PLepecki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Lgocki Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PLgocki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Lipski Roman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PLipski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. ks. Poseł Lubelski Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PksLubelski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Łobodziński Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PŁobodziński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Łysiak Paweł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PŁysiak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Łyszczak Piotr.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PŁyszczak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Machalica Alojzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PMachalica">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Machlejd Jerzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PMachlejd">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Makowski Wacław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PMakowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Malinowski Mieczysław,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PMalinowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Marcinkowski Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PMarcinkowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Mazurkiewicz Józef,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PMazurkiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Milewski Alfred.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PMilewskiAlfred">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Milewski Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PMilewskiJózef">Ślubuję,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Mincberg Jakub Lejb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PMincberg">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Mudryj Wasyl.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PMudryj">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Mystkowski Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PMystkowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Nawrocki Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PNawrocki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Nodzykowski Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PNodzykowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Nowak Tadeusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PNowak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Nowara Zygmunt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PNowara">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Ogorodnik Aleksander.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#POgorodnik">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Onufrejczuk Włodzimierz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#POnufrejczuk">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Orlański Mieczysław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#POrlański">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Ostachowski Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#POstachowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Ostafin Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#POstafin">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Ostaszewski Roman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#POstaszewski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Ostrowski Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#POstrowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł ks. Padacz Władysław Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PksPadacz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pankiewicz Michał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PPankiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pawłowski Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PPawłowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pełeński Zenobiusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PPełeński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Perfecki Roman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PPerfecki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Piech Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PPiech">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pieniążek Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PPieniążek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pietrzak Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PPietrzak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pikulski Jerzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PPikulski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pikusa Bolesław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PPikusa">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pimonow Borys.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PPimonow">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Piotrowski Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PPiotrowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pisarek Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PPisarek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Plebanek Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PPlebanek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pleszczyński Ludwik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PPleszczyński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Potaczek Piotr.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PPotaczek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Putek Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PPutek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Pyszko Szymon.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PPyszko">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Ratajczyk Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PRatajczyk">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Rączkowski Ludwik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PRączkowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Rostek Antoni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PRostek">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Rudnicki Roman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#PRudnicki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Rudziński Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#PRudziński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. ks. Poseł Sandecki Tomasz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#PksSandecki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Sanojca Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#PSanojca">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Sarnecki Adolf.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#PSarnecki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Schwarzbart Izaak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#PSchwarzbart">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Seidenman Salomon.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#PSeidenman">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Sikorski Brunon.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#PSikorski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Składkowski Sławoj Felicjan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#PSławojSkładkowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Skotnicki Adam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#PSkotnicki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Skrypnyk Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#PSkrypnyk">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Sobczyk Piotr.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#PSobczyk">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Sokołowski Marian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#PSokołowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Sommerstein Emil.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#PSommerstein">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Sosiński Wojciech.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#PSosiński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Sowa Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#PSowa">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Sowiński Zygmunt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#PSowiński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Stahl Zdzisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#PStahl">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Starzewski Maciej,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#PStarzewski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Stoch Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#PStoch">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Surzyński Leon.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#PSurzyński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Szczepański Włodzimierz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#PSzczepański">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Szczytt-Niemirowicz Krzysztof.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#PSzczyttNiemirowicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Szejko Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#PSzejko">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Szumański Władysław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#PSzumański">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Szumowski Piotr.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#PSzumowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Szwed Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#PSzwed">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. ks. Poseł Szymanowski Antoni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#PksSzymanowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Szymanowski Genadiusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#PSzymanowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Szymański Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#PSzymański">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Szyszko-Bohusz Adolf.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#PSzyszkoBohusz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Śleszyński Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#PŚleszyński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Święcicki Kazimierz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#PŚwięcicki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Świętnicki Michał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#PŚwiętnicki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Tarnawski Hilary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#PTarnawski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Tomas Emanuel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#PTomas">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Trębicki Henryk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#PTrębicki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Trockenheim Jankiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#PTrockenheim">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Trzeciak Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#PTrzeciak">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Tylman Franciszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#PTylman">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Ulrych Juliusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#PUlrych">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wadowski Marian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#PWadowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wagner Edwin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#PWagner">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wawrzkowicz Antoni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#PWawrzkowicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wełykanowicz Dymitr.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#PWełykanowicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wenda Zygmunt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#PWenda">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wichliński Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#PWichliński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wieczorkiewicz Antoni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#PWieczorkiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Witwicki Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#PWitwicki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wnęk Stanisław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#PWnęk">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wnuk Bolesław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#PWnuk">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wolański Iwan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#PWolański">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wójcik Jan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#PWójcik">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wróbel Paweł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#PWróbel">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wróblewski Czesław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#PWróblewski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wydra Wojciech.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#PWydra">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Wymysłowski Michał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#PWymysłowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">Wyszyński Mieczysław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#PWyszyński">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Zarzycki Włodzimierz Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#PZarzycki">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Zieleśkiewicz Leopold Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#PZieleśkiewicz">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Zimny Grzegorz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#PZimny">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Żeligowski Lucjan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#PŻeligowski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Żukiel Alfons.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#PŻukiel">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">P. Poseł Żyborski Witold.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#PŻyborski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Stwierdzam, że wszyscy posłowie obecni na posiedzeniu złożyli ślubowanie.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Przystępujemy do wyboru Marszałka. Proszę Pana Sekretarza Żenczykowskiego o odczytanie artykułów 12 i 21 regulaminu, dotyczących wyboru Marszałka i organów Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">„Art. 12:</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#SekretarzpŻenczykowski">(1) Marszałka wybiera Sejm spośród uprzednio zgłoszonych kandydatów bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#SekretarzpŻenczykowski">(2) Jeżeli w pierwszym głosowaniu żaden z kandydatów nie uzyska bezwzględnej większości głosów, następuje głosowanie powtórne, przy czym kandydat, który otrzymał najmniejszą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu, będzie wyłączony od wyboru.</u>
          <u xml:id="u-419.3" who="#SekretarzpŻenczykowski">(3) Jeżeli i drugie głosowanie nie da wyniku, następuje trzecie, a w razie potrzeby i dalsze, przy czym przy każdym następnym głosowaniu wyłącza się tego z kandydatów, który w poprzednim uzyskał najmniejszą liczbę głosów.</u>
          <u xml:id="u-419.4" who="#SekretarzpŻenczykowski">(4) Jeżeli kilku kandydatów uzyskało tę samą najmniejszą liczbę głosów, los rozstrzyga, którego z nich wyłączy się od wyboru.</u>
          <u xml:id="u-419.5" who="#SekretarzpŻenczykowski">(5) Jeżeli wszyscy kandydaci otrzymali równą liczbę głosów, zarządza się głosowanie ponowne; jeżeli ponowne głosowanie da ten sam wynik, los rozstrzyga, którego z kandydatów wyłączy się od wyboru.</u>
          <u xml:id="u-419.6" who="#SekretarzpŻenczykowski">Art. 21:</u>
          <u xml:id="u-419.7" who="#SekretarzpŻenczykowski">(1) Wybory do organów Sejmu odbywają się bez rozprawy.</u>
          <u xml:id="u-419.8" who="#SekretarzpŻenczykowski">(2) Głosowanie odbywa się przez składanie kart.</u>
          <u xml:id="u-419.9" who="#SekretarzpŻenczykowski">(3) Przy składaniu kart może być zarządzone wywoływanie posłów z listy.</u>
          <u xml:id="u-419.10" who="#SekretarzpŻenczykowski">(4) Karta do głosowania ma zawierać najwyżej tyle nazwisk kandydatów, ile stanowisk jest do obsadzenia.</u>
          <u xml:id="u-419.11" who="#SekretarzpŻenczykowski">(5) Przy obliczaniu wyniku głosowania nie bierze się w rachubę kart, wypełnionych niezgodnie z przepisami ustępu poprzedzającego.</u>
          <u xml:id="u-419.12" who="#SekretarzpŻenczykowski">(6) Głosowanie się nie odbędzie, jeżeli liczba zgłoszonych kandydatów odpowiada liczbie stanowisk, które mają być obsadzone”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Proszę Panów Posłów o zgłaszanie kandydatur,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#PWenda">Stawiam kandydaturę p. prof. Makowskiego Wacława.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#komentarz">(Po chwili.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Zgłoszona została tylko jedna kandydatura p. posła prof. Wacława Makowskiego. Stwierdzam, że zgodnie z art. 21 ust (6) regulaminu głosowanie się nie odbędzie i że Marszałkiem Sejmu został wybrany p. poseł Wacław Makowski.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Zapytuję, czy Pan Poseł przyjmuje wybór?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#PMakowski">Proszę o godzinną przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Zarządzam godzinną przerwę.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#komentarz">(Przerwa od godz. 10 min. 32 do godz. 11 min. 54.)</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Zapytuję ponownie Pana Posła Wacława Makowskiego, czy wybór na Marszałka Sejmu przyjmuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#PMakowski">Przyjmuję.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#PrzewodniczącypSkwarczyński">Proszę Pana Marszałka o objęcie przewodnictwa.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje Marszałek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Zaszczycony wyborem Wysokiej Izby, prosiłem o zwłokę: chciałem — stosując się do opartego na Konstytucji i już ustalonego zwyczaju oraz czyniąc zadość memu wewnętrznemu przekonaniu — zapytać o zdanie Pana Prezydenta Rzeczypospolitej. Ponieważ spotkałem się z Jego strony z życzliwą aprobatą — wybór przyjmuję.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#Marszałek">Każdy wybór stwarza wzajemną zależność pomiędzy wybierającym a wybranym. Oddając swe głosy wykazaliście mi Państwo nie tylko zaufanie, za które dziękuję i które cenię bardzo wysoko, nie tylko wyznaczyliście mi zadanie, które mam spełnić, ale także daliście wyraz swego udziału we wspólnej pracy i zobowiązaliście się do jej wykonania. Będę się starał najlepiej, w miarę mej możności, sprostać włożonym na mnie obowiązkom, ale są one tylko częścią tego zbiorowego zadania, które musimy i możemy wykonać wspólnie. W tym celu bowiem zostaliśmy powołani wyborem współobywateli, dokonanym w dniu 6 listopada. Był to również akt zaufania, któremu musimy zadość uczynić, i akt nawiązania łączności i zależności wzajemnej pomiędzy wybierającą powszechnością Narodu a wybraną Izbą Sejmową.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#Marszałek">Naród zaufał nam, że wykonamy według naszej możności najlepiej włożone na nas za danie i zarazem dał nam prawo wierzyć, że będzie z nami współdziałał. Bo zadanie nam zlecone jest częścią wspólnego dzieła, które tylko zbiorową pracą całego Narodu może być wykonane.</u>
          <u xml:id="u-427.3" who="#Marszałek">Konstytucja nasza zerwała z poglądem, jakoby parlament mógł być terenem egoistycznej gry przeciwstawnych interesów i stronniczych dążeń jednostek i grup. Celem Państwa jest zespolenie obywateli we współdziałaniu na rzecz dobra powszechnego. A Sejm jest jednym z organów, powołanych do służby temu celowi. W imię tej zasady wzywaliśmy obywateli do udziału w wyborach. Teraz mamy obowiązek postępowaniem naszym dać świadectwo głoszonym prawdom. Będziemy więc pracowali nad tym, aby wspólnym wysiłkiem Narodu podnieść dobro powszechne w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-427.4" who="#Marszałek">Pod tym kątem widzenia będziemy rozważali budżet, dysponowali dochodami Państwa i rozkładali ciężary na obywateli.</u>
          <u xml:id="u-427.5" who="#Marszałek">Pod tym kątem widzenia będziemy uchwalali ustawy, a w szczególności nową ordynację wyborczą tak, aby ułatwić zespoloną pracę Narodu.</u>
          <u xml:id="u-427.6" who="#Marszałek">Pod tym kątem widzenia będziemy oceniali osiągnięcia Rządu i układali swój do Rządu stosunek.</u>
          <u xml:id="u-427.7" who="#Marszałek">Stoimy wobec głębokich przeobrażeń w całym świecie i nie możemy wiedzieć, jakie żądania postawi nam dzień jutrzejszy. Ale to wiemy na pewno, że im głębiej przenikniemy się sami dążeniem do zespolonej współpracy, im ściślej potrafimy połączyć ze sobą w tej współpracy cały Naród, tym łatwiej będziemy mogli sprostać każdemu, najbardziej ciężkiemu i niespodzianemu zadaniu, tym skuteczniej podnieść dobro powszechne, tym lepiej zasłużyć się Ojczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-427.8" who="#Marszałek">Tą drogą także przywrócimy zachwianą powagę i znaczenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-427.9" who="#Marszałek">Chciałbym przypomnieć dwa wskazania, jakie pozostawił Sejmowi jego Twórca, Wskrzesiciel Państwa Polskiego, Józef Piłsudski.</u>
          <u xml:id="u-427.10" who="#komentarz">(Posłowie wstają.)</u>
          <u xml:id="u-427.11" who="#Marszałek">Złożyliśmy hołd pamięci Jego chwilą skupionego milczenia. Mam nadzieję, że potrafimy Go uczcić czynami.</u>
          <u xml:id="u-427.12" who="#Marszałek">Pierwsze z nich kładzie nacisk na konieczność „lojalnej współpracy instytucyj państwowych”. Otwierając w dniu 28 listopada 1922 r. Sejm zwyczajny Naczelnik Państwa mówił:</u>
          <u xml:id="u-427.13" who="#Marszałek">„Dotychczasowe życie polityczne Rzeczypospolitej nie wykazało wybitnych zdolności naszych do współpracy” i zwracał się do posłów „z apelem, aby przykładem swym stwierdzili, że w naszej Ojczyźnie istnieje możliwość” takiej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-427.14" who="#Marszałek">Nie wątpię, że wszyscy koledzy — zarówno ci, co zasiadają na ławach poselskich, jak ci, co zajmują fotele rządowe — będą starali się zgodnie zadość uczynić temu apelowi.</u>
          <u xml:id="u-427.15" who="#Marszałek">Drugie wskazanie dotyczy szerszego zagadnienia. Na jednym z pierwszych posiedzeń pierwszego Sejmu odrodzonej Rzeczypospolitej Józef Piłsudski mówił:</u>
          <u xml:id="u-427.16" who="#Marszałek">„Stworzyliśmy Polskę wolną i niepodległą. Polska tęskni do ostatniego słowa — do Polski istotnie zjednoczonej. Chcę wierzyć, że przy pomocy całego Sejmu uda się tej pracy, która wydaje się nieraz bardzo ciężką, z triumfem i sławą dla Polski dokonać”. Osiągnąć „istotne zjednoczenie” to znaczy nie tylko połączyć ziemie i zaorać rozbiorowe kopce graniczne pomiędzy sztucznie stworzonymi dzielnicami, nie tylko usunąć odrębności prawne i naleciałości zapożyczone od obcych, to znaczy także: doprowadzić do czynnego zespolenia Narodu.</u>
          <u xml:id="u-427.17" who="#Marszałek">Tej ostatniej pracy nie zdążył już Wielki Marszałek dokończyć.</u>
          <u xml:id="u-427.18" who="#Marszałek">Podjęli ją dwaj naczelni wykonawcy Jego testamentu: Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki i Marszałek Polski Śmigły Rydz. Na ich wezwanie odpowiadaliśmy jako obywatele, dziś powołani jesteśmy, aby spełnić nadto zadanie, które już 20 lat temu wyznaczył Sejmowi Józef Piłsudski. Myślę, że podejmiemy je z głębokim przekonaniem i wiarą, z pełnym poczuciem odpowiedzialności Weźmiemy udział w pracy nad osiągnięciem „Polski istotnie zjednoczonej”.</u>
          <u xml:id="u-427.19" who="#Marszałek">W chwili, gdyśmy się zebrali na to pierwsze posiedzenie, dochodzi nas wiadomość o nowych ofiarach, złożonych na ołtarzu zjednoczenia Polski. Trzech żołnierzy polskich poległo w Jaworzynie.</u>
          <u xml:id="u-427.20" who="#komentarz">(Posłowie wstają.)</u>
          <u xml:id="u-427.21" who="#Marszałek">Polska wie, że nic się nic zdobywa bez ofiar, Polska umie cenić ludzi, którzy kładą swe życie w służbie idei, w służbie obowiązku. Polska wie także, że może być zawsze pewna gotowości swych synów.</u>
          <u xml:id="u-427.22" who="#Marszałek">Oparta o tę gotowość, potężna zwartą jednością Narodu, kierowana zdecydowaną wola i przenikliwym rozumiem, Polska kroczyć będzie drogą, którą sama sobie wyznaczy i z Boża pomocą odniesie na tej drodze zwycięstwo.</u>
          <u xml:id="u-427.23" who="#komentarz">(Huczne oklaski,)</u>
          <u xml:id="u-427.24" who="#Marszałek">Przystępujemy do wyboru wicemarszałków i sekretarzy.</u>
          <u xml:id="u-427.25" who="#komentarz">(P. Sowiński: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-427.26" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#PSowiński">Zgłaszam kandydatury na wicemarszałków pp.: Długosza Wacława, Jedynaka Jana Henryka, Surzyńskiego Leona i Wendy Zygmunta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#PWełykanowicz">Dodatkowo zgłaszam kandydaturę p. Mudryja Wasyla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#PPleszczyński">Zgłaszam kandydaturę p. ks. Lubelskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#Marszałek">Proszę Pana Sekretarza Żenczykowskiego o odczytanie art. 16 i 21 regulaminu, które traktują o sposobie wyborów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">„Art. 16:</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#SekretarzpŻenczykowski">(1) Wicemarszałków i sekretarzy wybiera Sejm spośród uprzednio zgłoszonych kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#SekretarzpŻenczykowski">(2) Za wybranych w pierwszym głosowaniu uważa się kandydatów, którzy otrzymali głosy większości głosujących.</u>
          <u xml:id="u-432.3" who="#SekretarzpŻenczykowski">(3) Jeżeli pierwsze głosowanie nie da wyniku albo da wynik częściowy, następuje głosowanie ściślejsze, przy czym skreśla się z listy kandydatów osoby, które w pierwszym głosowaniu otrzymały najmniejszą liczbę głosów w ten sposób, aby liczba kandydatów była nie większa od podwójnej liczby nieobsadzonych stanowisk.</u>
          <u xml:id="u-432.4" who="#SekretarzpŻenczykowski">(4) Głosowanie ściślejsze jest ostateczne za wybranych w głosowaniu ściślejszym uważa się kandydatów, którzy otrzymali największą liczbę głosów; w razie równości rozstrzyga los, wyciągnięty przez Marszałka.</u>
          <u xml:id="u-432.5" who="#SekretarzpŻenczykowski">Art. 21:</u>
          <u xml:id="u-432.6" who="#SekretarzpŻenczykowski">(1) Wybory do organów Sejmu odbywają się bez rozprawy.</u>
          <u xml:id="u-432.7" who="#SekretarzpŻenczykowski">(2) Głosowanie odbywa się przez składanie kart.</u>
          <u xml:id="u-432.8" who="#SekretarzpŻenczykowski">(3) Przy składaniu kart może być zarządzone wywoływanie posłów z listy.</u>
          <u xml:id="u-432.9" who="#SekretarzpŻenczykowski">(4) Karta do głosowania ma zawierać najwyżej tyle nazwisk kandydatów, ile stanowisk jest do obsadzenia, (5) Przy obliczaniu wyniku głosowania nie bierze się w rachubę kart, wypełnionych niezgodnie z przepisem ustępu poprzedzającego, (6) Głosowanie się nie odbędzie, jeżeli liczba zgłoszonych kandydatów odpowiada liczbie stanowisk, które mają być obsadzone”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie nazwisk zgłoszonych kandydatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#SekretarzpMatraś">P. Sowiński zgłosił kandydatury pp. Długosza, Jedynaka, Surzyńskiego i Wendy; p. Wełykanowicz — kandydaturę p. Mudryja; p. Pleszczyński — kandydaturę p. ks. Lubelskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#Marszałek">W ten sposób mamy zgłoszonych więcej kandydatów niż jest stanowisk do obsadzenia. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#Marszałek">Proszę Panów Posłów o wypełnienie kartek. Przypominam, że ma być wybranych 5 wicemarszałków i każda karta powinna zawierać 5 nazwisk. Można ją wypełnić zarówno dobrze piórem jak i ołówkiem, byle by tylko nazwiska były czytelne.</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#Marszałek">Proszę Panów Sekretarzy o zebranie kart.</u>
          <u xml:id="u-435.3" who="#komentarz">(Po chwili.)</u>
          <u xml:id="u-435.4" who="#Marszałek">Zapytuję, czy wszyscy Panowie Posłowie oddali już karty? Nikt się nie zgłasza. Zamykam głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-435.5" who="#Marszałek">Zarządzam 10-minutową przerwę dla obliczenia głosów.</u>
          <u xml:id="u-435.6" who="#komentarz">(Przerwa od godz. 12 min. 15 do godz. 12 min. 45.)</u>
          <u xml:id="u-435.7" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-435.8" who="#Marszałek">Ogłaszam wynik głosowania. Głosowało posłów 207. Oddano głosów ważnych 207. Bezwzględna większość wynosi 104. Otrzymali głosów posłowie: Długosz Wacław — 196, Jedynak Jan Henryk — 194, Surzyński Leon — 192, Wenda Zygmunt — 188, Mudryj Wasyl — 148, ks. Lubelski Józef — 46.</u>
          <u xml:id="u-435.9" who="#Marszałek">Wobec tego zostali wybrani na wicemarszałków pp. Długosz, Jedynak, Surzyński, Wenda i Mudryj.</u>
          <u xml:id="u-435.10" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-435.11" who="#Marszałek">Zapytuję Panów Posłów, czy wybór przyjmują. P. Długosz Wacław?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#PDługosz">Przyjmuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#Marszałek">P. Jedynak Jan Henryk?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#PJedynak">Przyjmuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#Marszałek">P. Surzyński Leon?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#PSurzyński">Przyjmuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#Marszałek">P. Wenda Zygmunt?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#PWenda">Przyjmuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#Marszałek">P. Mudryj Wasyl?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#PMudryj">Przyjmuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#Marszałek">Przechodzimy do następnego punktu, do wyboru sekretarzy. Liczba sekretarzy według przyjętego przez nas tymczasowego regulaminu wynosi 8.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#Marszałek">Proszę Panów Posłów o zgłaszanie kandydatur.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#komentarz">(P. Sowiński: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-445.3" who="#Marszałek">Głos ma p. Sowiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#PSowiński">Zgłaszam kandydatury pp. posłów: Frąckiewicza, Matrasia, Orlańskiego, Sosińskiego, Wadowskiego, Żenczykowskiego i Żyborskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#Marszałek">Czy są jeszcze jakieś inne kandydatury?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#PKosidło">Zgłaszam dodatkowo kandydaturę p. posła Skrypnyka Stefana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#Marszałek">Czy są jeszcze jakieś kandydatury? Nie ma. W ten sposób mamy zgłoszonych ośmiu kandydatów. Ponieważ jest zgłoszonych tylu kandydatów, ile jest stanowisk do obsadzenia, w myśl regulaminu wybory się nie odbędą i ogłaszam tych wszystkich panów za wybranych.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#Marszałek">Pan Sekretarz zechce odczytać nazwiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#SekretarzpMatraś">Pp. posłowie: Frąckiewicz, Matraś, Orlański, Sosiński, Wadowski, Żenczykowski, Żyborski i Skrypnyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#Marszałek">Stwierdzam, że w ten sposób Sejm został ukonstytuowany.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#Marszałek">Przechodzimy teraz do następnego naszego zadania. Orędzie Pana Prezydenta Rzeczypospolitej postanawia, że przedmiotem obecnej sesji nadzwyczajnej może być nadto regulamin. Aby tę sprawę rozważyć i przedstawić Izbie wnioski, czy i jakie zmiany regulaminu będą potrzebne, proponuję zwołanie Komisji Regulaminowej, złożonej z 15 posłów w następującym składzie: P. Browiński Michał, p. Budzanowski Teofil, p. Deryng Antoni, p. Döllinger Zygmunt, p. Gdula Tadeusz, p. Jahoda-Żółtowski Robert, p. Wicemarszałek Jedynak Jan Henryk, p. Matraś Zdzisław, p. Orlański Mieczysław, p. Stahl Zdzisław, p. Szczepański Włodzimierz, p. Wadowski Marian, p. Wicemarszałek Wenda Zygmunt, p. Żenczykowski Tadeusz, p. Bilak Stefan.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#komentarz">(P. Mincberg: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#PMincberg">Proszę o uzupełnienie tej listy kandydatów nazwiskiem p. Sommersteina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#Marszałek">Czy są jeszcze jakieś kandydatury?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#PPleszczyński">Proszę o rozszerzenie składu Komisji Regulaminowej o 5 posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#Marszałek">Jakich?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#PPleszczyński">Pp. ks. Lubelskiego, Dudzińskiego, Szymańskiego, Stocha i Święcickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#Marszałek">A zatem oprócz tych 15 posłów, których kandydatury ja podałem, zgłoszone są kandydatury dodatkowe. Proszę Pana Sekretarza o ich odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#SekretarzpMatraś">Zgłoszone są dodatkowe kandydatury: pp. ks. Lubelskiego, Dudzińskiego, Szymańskiego, Stocha i Święcickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#Marszałek">Wobec tego musimy przystąpić do głosowania. Zechcą Panowie wypełnić kartki 15 nazwiskami spośród wszystkich zgłoszonych kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#Marszałek">Proszę Panów Sekretarzy o rozdanie kartek.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#komentarz">(Po chwili.)</u>
          <u xml:id="u-459.3" who="#Marszałek">Czy wszyscy Panowie otrzymali kartki? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-459.4" who="#Marszałek">Proszę Panów Sekretarzy o zebranie kartek.</u>
          <u xml:id="u-459.5" who="#komentarz">(Po zebraniu kartek.)</u>
          <u xml:id="u-459.6" who="#Marszałek">Czy wszyscy Panowie oddali głosy? Nikt się nie zgłasza. Zamykam głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-459.7" who="#Marszałek">Zarządzam przerwę 20-minutową dla obliczenia głosów.</u>
          <u xml:id="u-459.8" who="#komentarz">(Przerwa od godz. 12 min. 53 do godz. 13 min. 38.)</u>
          <u xml:id="u-459.9" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-459.10" who="#Marszałek">Ogłaszam wynik głosowania. Głosowało posłów 204. Bezwzględna większość wynosi 103. Otrzymali głosów posłowie: Budzanowski Teofil 195, Orlański Mieczysław 195, Jahoda-Żółtowski Robert 194, Wadowski Marian 194, Browiński Michał 193, Deryng Antoni 192, Wenda Zygmunt 190, Jedynak Jan Henryk 189, Döllinger Zygmunt 188, Gdula Tadeusz 186, Żenczykowski Tadeusz 186, Szczepański Włodzimierz 184, Bilak Stefan 182, Stahl Zdzisław 176, Matraś Zdzisław 175, ks. Lubelski Józef 49, Dudziński Juliusz 37, Sommerstein Emil 26, Szymański Franciszek 16, Stoch Franciszek 9, Święcicki Kazimierz 7.</u>
          <u xml:id="u-459.11" who="#Marszałek">Wobec tego większość wymaganą do wyboru otrzymało 15 pierwszych posłów, z których ostatni jest dr Matraś Zdzisław, który otrzymał głosów 175.</u>
          <u xml:id="u-459.12" who="#Marszałek">Tych Panów Posłów, którzy stanowią Komisję Regulaminową, proszę o przybycie dziś na godz. 16 min. 30 do sali Komisji Budżetowej w celu ukonstytuowania się komisji i rozpoczęcia obrad.</u>
          <u xml:id="u-459.13" who="#Marszałek">Jutro o godz. 11 rano odbędzie się dalszy ciąg obecnego posiedzenia, na którym wysłuchamy sprawozdania komisji i zostaną powzięte odpowiednie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-459.14" who="#Marszałek">Zwracam uwagę na to, że pisemnych zawiadomień na jutrzejszy dalszy ciąg posiedzenia nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-459.15" who="#Marszałek">Zarządzam przerwę do jutra do godz. 11 rano.</u>
          <u xml:id="u-459.16" who="#komentarz">(Odroczenie posiedzenia w dn. 28 listopada o godz. 13 min. 40.)</u>
          <u xml:id="u-459.17" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia w dniu 29 listopada o godz. 11 min. 15.)</u>
          <u xml:id="u-459.18" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-459.19" who="#Marszałek">Na porządku dziennym mamy sprawozdanie Komisji Regulaminowej o zmianach regulaminu. Sprawozdawcą komisji na plenum jest p. Szczepański.</u>
          <u xml:id="u-459.20" who="#Marszałek">Udzielam głosu p. Szczepańskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#PSzczepański">Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić uchwalone zmiany w obowiązującym regulaminie Sejmu. Przed przystąpieniem do referowania tych zmian pragnę sprawie regulaminu poświęcić kilka uwag ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#PSzczepański">Przez regulamin Sejmu należy rozumieć całokształt przepisów, określających organizację wewnętrznego życia Izby poselskiej oraz zasady postępowania przy urzeczywistnianiu jej zadań. Od odrodzenia Państwa Polskiego mieliśmy dokąd trzy regulaminy: regulamin Sejmu ustawodawczego, regulamin z 1923 r., który obowiązywał ze zmianami przez 3 kadencje: 1923–28, 1928–30, 1930–35, oraz regulamin obecnie obowiązujący z 5 października 1935 r. Regulamin okresu pierwszego uległ większym zmianom w dniu 19 grudnia 1930 r. oraz w dniu 16 października 1935 r. W r. 1935 w związku z wejściem w życie Konstytucji z 23 kwietnia 1935 r. oraz wyborem i ukonstytuowaniem się na jej podstawie nowych Izb ustawodawczych zaszła konieczność uchwalenia nowego regulaminu. Jest to regulamin dziś obowiązujący.</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#PSzczepański">Jeżeli chodzi o sposób powstawania regulaminu Izb ustawodawczych, to może on być różnorodny. Może dochodzić do skutku w formie ustawy, może też dochodzić do skutku w formie uchwały zainteresowanej izby. Rzadszym typem regulaminu jest regulamin ciał reprezentacyjnych nadany przez głowę państwa. Spotykamy go w obu cesarstwach napoleońskich. Spotykamy również mieszany typ regulaminu, w którym t. zw. część stała dochodzi do skutku w formie ustawy, natomiast część zmienna, przeważnie odnosząca się do sposobu obradowania, dochodzi do skutku w formie uchwały zainteresowanej izby.</u>
          <u xml:id="u-460.3" who="#PSzczepański">Zagadnienie, czy regulamin winien dochodzić do skutku w trybie ustawowym, było przedmiotem rozważań przy debatach konstytucyjnych, pogląd ten atoli nie zyskał należytego uznania. Nowa Konstytucja, nie przesądzając tej sprawy, poszła po linii dotychczasowej tradycji, pozostawiając uchwalenie regulaminu decyzji zainteresowanej izby. Przeciwko zasadzie uchwalania regulaminu w trybie ustawowym przemawia konstrukcja naszych Izb, w której Senat nie ma prawa inicjatywy, na skutek czego Senat nie mógłby sobie uchwalić regulaminu bez inicjatywy Izby poselskiej, i odwrotnie — Senat decydowałby o zorganizowaniu pracy w Izbie poselskiej.</u>
          <u xml:id="u-460.4" who="#PSzczepański">Tradycyjny pogląd, uznający prawo uchwalania przez każdą izbę własnego regulaminu mocą swej uchwały wewnętrznej, sprawę tę najlepiej rozstrzyga, zwłaszcza że istotą regulaminów jest organizacja życia wewnętrznego i porządek prac danej izby.</u>
          <u xml:id="u-460.5" who="#PSzczepański">W odrodzonej Polsce regulaminy Sejmu i Senatu dochodziły do skutku na podstawie uchwały zainteresowanej izby. Pogląd, że każda izba ma prawo uchwalić dla siebie regulamin, nie budził nigdy wątpliwości. Nie budził on wątpliwości wśród parlamentarzystów i dominuje z nielicznymi wyjątkami w polskiej literaturze prawniczej. Prof. Komarnicki uważa nadanie regulaminu mocą własnej uchwały za przywilej ciał ustawodawczych, wynikający z ich natury, ich składu i funkcji, a zatem istnienie tego przywileju musi być uznawane nawet wtedy, gdy Konstytucja nie zawiera żadnego w tej mierze postanowienia.</u>
          <u xml:id="u-460.6" who="#PSzczepański">Następnym zagadnieniem jest, czy regulamin obowiązuje na jedną kadencję, czy też obowiązuje i w następnej kadencji, dopóki nie zostanie zmieniony. To zagadnienie zostało również zarówno w drodze prawa zwyczajowego, jak i w drodze poglądu powszechnie uznawanego przez wszystkie parlamenty rozstrzygnięte w ten sposób, że regulaminu nie uchwala dany zespół dla siebie, tylko regulamin uchwalany jest dla instytucji, a więc obowiązuje on i w następnych kadencjach, dopóki nie zostanie zmieniony. Ten pogląd był honorowany we wszystkich poprzednich sejmach, z wyjątkiem Sejmu 1935 r. ale to oczywiście — jak już nadmieniłem na początku mego przemówienia — wynikało z tego, że nowe Izby ukonstytuowały się pod rządem nowych praw zasadniczych, pod rządem nowej Konstytucji. Zresztą każdy nasz regulamin, zarówno Izby poselskiej jak i Izby senackiej, w swoim składzie zawiera przepisy o ukonstytuowaniu się Izb ustawodawczych, z czego wynika, że mamy do czynienia z regulaminem ciągłym, obowiązującym i w następnych kadencjach, dopóki nie zostanie zmieniony.</u>
          <u xml:id="u-460.7" who="#PSzczepański">Przechodzę do zreferowania zmian w obowiązującym regulaminie, które Komisja Regulaminowa proponuje. Jak wynika z tekstu druku rozdanego Szanownym Kolegom na dzisiejszym posiedzeniu, zmiany te są nieliczne i dotyczą głównie dwóch punktów. Poza tym są jeszcze poprawki drobne, natury praktycznej.</u>
          <u xml:id="u-460.8" who="#PSzczepański">Pierwsza zmiana dotyczy art. 4 (druk nr 1), w którym dodaje się nowy ustęp następującej treści: „Poseł, wybrany na Marszałka Sejmu, uda się bezzwłocznie do Prezydenta Rzeczypospolitej w celu uzyskania zgody na przyjęcie wyboru, po czym złoży Sejmowi stosowne oświadczenie”. Następne poprawki w art. 4 już są konsekwencją tej zmiany. Wprowadzenie tego nowego ustępu wynika z tradycji, zapoczątkowanej przez Marszałków wysokiej Izby poselskiej w latach poprzednich, i z obowiązującej Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-460.9" who="#PSzczepański">Sejm w r. 1935 zagajony został przez Marszałka Cara odnośnie tego zwyczaju następującymi słowami: „To, co pod rządem dawnej Konstytucji było tradycją rozumną i piękną, stało się pod rządem Konstytucji nowej obowiązkiem, wypływającym z zasady obecnego ustroju, który w osobie Prezydenta Rzeczypospolitej widzi Głowę Państwa, skupiającą jednolitą, niepodzielną władzę państwową, oraz czynnik nadrzędny, czuwający nad harmonijnym działaniem naczelnych organów państwowych”. Recypując tradycje oraz wyciągając wnioski z brzmienia obowiązującej Konstytucji, ten zwyczaj, który stał się prawem obowiązującym pod rządem nowej Konstytucji, stosownie do projektowanej treści stanie się obowiązkiem regulaminowym.</u>
          <u xml:id="u-460.10" who="#PSzczepański">Następna poprawka dotyczy liczby podpisów pod wnioskami poselskimi zarówno mającymi charakter ustawodawczy, jak i nie mającymi tego charakteru, A mianowicie w art. 3 ust, (1) otrzymałby brzmienie: „Posłowie mogą zgłaszać projekty ustaw, wnioski i interpelacje; projekty ustaw winny zawierać szczegółowe uzasadnienie”. Dalej dodano nowy ustęp (2), że projekty ustaw i wnioski mogą być przyjęte do laski marszałkowskiej, jeżeli są poparte podpisami co najmniej 15 posłów. Zagadnienie podpisów pod wnioskami poselskimi, zarówno projektami ustawodawczymi jak i wnioskami poselskimi nie mającymi charakteru ustawodawczego, jest zagadnieniem następującym: chodzi o sprawdzenie widoków możliwości uchwalenia danych projektów przez Izbę. Jest to więc próba konfrontacji inicjatywy poselskiej z możliwościami realnymi przejścia danego wniosku przez komisję i przez plenum. Na ogół tego rodzaju ograniczenia istnieją we wszystkich parlamentach, oczywiście wyrażają się one w różnych formach, bo np. w tej formie, że w pierwszym czytaniu izba decyduje wstępnie, cała izba większością głosów, czy zamierza dany wniosek poselski wprowadzić pod obrady komisji, czy nie zamierza. Są też i inne sposoby, jak np. specjalna komisja inicjatywy ustawodawczej, która decyduje o tym, czy dany wniosek może być przedmiotem obrad zarówno komisji merytorycznej, jak i później plenum izby poselskiej. Nie sięgając tak daleko Komisja Regulaminowa proponuje ograniczenie niewielkie, mianowicie w tym sensie, ażeby już w pierwszym wstępnym etapie, w pierwszej fazie każdy wniosek był skonfrontowany z tą realną możliwością jego uchwalenia. Tę konfrontację Komisja Regulaminowa widzi w obowiązku poparcia inicjatywy posła przez podpisy innych 15 posłów. Niewątpliwie tego rodzaju wymóg przyczyni się do usprawnienia prac naszego parlamentu. Nadmienić też muszę, że Komisja Regulaminowa nie wprowadziła żadnych ograniczeń przy podpisach na interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-460.11" who="#PSzczepański">Przy tej materii ciekawe było by porównać inicjatywę poselską, zarówno gdy chodzi o wnioski ustawodawcze jak i interpelacje, w dwóch kadencjach Sejmu, kadencji w lalach 1930–35 i kadencji w latach 1935–38, Mając oczywiście na oku, że Sejm kadencji 1930–35 istniał przez lat 5, a Sejm ostatni 3 lata, jak również i to, że w poprzednim Sejmie pod rządem starej Konstytucji było 444 posłów, a obecnie 208, a faktycznie w ostatnim Sejmie 198, to w Sejmie kadencji 1930–35 było zgłoszonych poselskich wniosków ustawodawczych i nie mających charakteru ustawodawczego 320, natomiast w Sejmie kadencji 1935–38 wniosków ustawodawczych i nie mających charakteru ustawodawczego 148, w tej liczbie jeden wniosek nie mający charakteru ustawodawczego. Jeżeli uwzględnimy krótszy okres kadencji i zmniejszoną ilość posłów, to przeliczenia odpowiednie dały nam dane tego rodzaju, że w ostatnim Sejmie inicjatywa poselska była przynajmniej podwojona.</u>
          <u xml:id="u-460.12" who="#PSzczepański">Natomiast jeżeli chodzi o interpelacje, to w Sejmie kadencji 1930–35 było 131 interpelacji poselskich, w Sejmie kadencji 1935–38 mamy ich 255. Gdy przeprowadzimy odpowiednie przeliczenia, to gdyby ostatni Sejm trwał lat 5 i miał 444 posłów, interpelacyj poselskich w ostatnim Sejmie przez okres 5-letni powinno wpłynąć przynajmniej 910, a wniosków ustawodawczych przynajmniej 532. Nie potrzebuję dodawać, że jeżeli chodzi o konfrontację inicjatywy ustawodawczej z realnymi możliwościami uchwalenia przez zespół Kolegów na plenum, tylko nieliczne wnioski poselskie ustawodawcze zostały przyobleczone w godność ustawową.</u>
          <u xml:id="u-460.13" who="#PSzczepański">Z tych względów, mających na celu usprawnienie pracy ustawodawczej i uniknięcie pewnych rozczarowań przy zetknięciu się inicjatywy poselskiej z realnymi widokami uchwalenia zgłoszonej ustawy, proponuje się poparcie danego wniosku poselskiego przez 15 posłów. Jest to pierwsza próba w naszych warunkach dość skromna, która konfrontuje, czy dany wniosek uzyskał poparcie tego rodzaju, że może być przedmiotem rozważań bądź przez komisję merytoryczną, bądź przez plenum.</u>
          <u xml:id="u-460.14" who="#PSzczepański">Pozostałe dwie poprawki do art. 37 i 59 wprowadzają tylko inną terminologię, inne określenia terminów na rozdanie druków członkom Izby poselskiej przez Biuro Sejmu dla uniknięcia pewnej kolizji z literą prawa, Potwierdzają one wyłącznie stosowaną praktykę.</u>
          <u xml:id="u-460.15" who="#PSzczepański">Wysoka Izbo! Proszę o przyjęcie zmian, zaproponowanych przez Komisję Regulaminową.</u>
          <u xml:id="u-460.16" who="#PSzczepański">Poprawki mniejszości, które, zostały zgłoszone, mijają się z intencjami Komisji Regulaminowej, która uchwaliła proponowane zmiany, i wobec tego wnoszę o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-460.17" who="#PSzczepański">Komisja Regulaminowa proponuje zmiany nieliczne nie naruszając w istocie swej obowiązującego regulaminu. To stanowisko komisji zgodne jest zasadniczo z linią ulepszania regulaminów sejmowych przez recypowanie poprawek, mających za sobą tradycję i oparcie zarówno w prawie jak i w praktyce Izb parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-460.18" who="#PSzczepański">Sądzimy, że w ten sposób przyczynimy się do dalszego usprawnienia prac Wysokiej Izby, a tym samym do dalszego ugruntowania naszego życia parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-460.19" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#Marszałek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#Marszałek">Głos ma p. Jóźwiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PJóźwiak">Wysoka Izbo! Proponowane przez Komisję Regulaminową poprawki do art. 33 — bo tylko o tym artykule chcę mówić, gdyż zasadniczo godzę się na poprawkę do art. 4 byłyby bardzo dobre, jeśliby w skład Izby wchodziły partie. Jak dzisiejszy skład Wysokiej Izby wygląda? Dominuje w tym Sejmie Obóz Zjednoczenia Narodowego względnie jego klub parlamentarny. Poza Obozem Zjednoczenia Narodowego stoi nieliczna garstka posłów niezależnych i wniosek Komisji Regulaminowej musi krępować przede wszystkim działanie tych posłów niezależnych.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#komentarz">(P. Stahl: Od czego niezależnych?)</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#PJóźwiak">A przecież ci posłowie niezależni są także wybrani przez społeczeństwo i mają także głosy społeczeństwa za sobą.</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#PJóźwiak">I dlatego proszę Wysokiej Izby, ten wniosek Komisji Regulaminowej zamiast przyciągnąć i zjednoczyć całe społeczeństwo, wbije znów dalszy klin pomiędzy polskie społeczeństwo. Mniejszościom narodowym bowiem nie utrudnia składania wniosków, bo skład Wysokiej Izby jasno dowodzi, że będą one mogły w tej czy innej formie swoje wnioski składać. Jeżeli chodzi o skład Klubu Żydowskiego, to proszę Wysokiej Izby, co dzień czytamy, że panowie posłowie interweniują tu i tam, gdzie im się tylko da. Więc te grupy wychodzą poza nawias tego regulaminu. Zostaje tylko grupa posłów niezależnych.</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#komentarz">(P. Stahl: Od czego niezależnych?)</u>
          <u xml:id="u-462.5" who="#PJóźwiak">Od dyrektyw klubu parlamentarnego Obozu Zjednoczenia Narodowego. Ja jestem sam członkiem Obozu Zjednoczenia Narodowego, jednakże nie pozwolę sobie mego sumienia krępować uchwałami klubu parlamentarnego. Jestem członkiem Obozu Zjednoczenia Narodowego od samego początku, jestem fanatykiem tego zjednoczenia, jednakże nie zjednoczenia mechanicznego, tylko zjednoczenia moralnego, które musi naród polski zespolić w taką siłę, że nic nie będzie się mogło tej sile ostać.</u>
          <u xml:id="u-462.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-462.7" who="#PJóźwiak">Dlatego w imię tego zjednoczenia narodowego i tylko w imię tego proszę Wysoką Izbę, o nieprzyjęcie proponowanych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-462.8" who="#PJóźwiak">Zresztą proszę Wysokiej Izby, mnie się wydaje, że wniosek ten koliduje także z art. 5 Konstytucji, który w punkcie 1 powiada: „Twórczość jednostki jest dźwignią życia zbiorowego”. A zdaje się, że parlament jest wielkim zbiorowiskiem, może najwyższym zbiorowiskiem życia zbiorowego i dlatego bym prosił Wysoką Izbę o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-462.9" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Dudziński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#PDudziński">Wysoka Izbo! Nowa Konstytucja wprowadziła nowy porządek prawny w Rzeczypospolitej Polskiej, albowiem rozgraniczyła kompetencje władzy ustawodawczej od władzy wykonawczej; nie pozwala ona już dziś Izbom parlamentarnym wtrącać się do rządzenia, natomiast daje w zamian pewne prawa poszczególnym posłom, których nie mieli w sejmach partyjnych. Takim zasadniczym podstawowym prawem było prawo zgłaszania wniosku ustawodawczego oraz interpelacji przez pojedynczego posła.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#PDudziński">Otóż uważam, że poprawki regulaminowe, które zaproponował p. sprawozdawca Komisji Regulaminowej, biją właśnie w to podstawowe prawo ustanowione z ducha Konstytucji przez nowy regulamin z r. 1935. Dlatego też zasadniczo wypowiadam się przeciw tej poprawce, będąc za poprawką do art. 4, która właściwie ujmuje w sposób obowiązujący dotychczas panujący zwyczaj.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#PDudziński">Proszę Kolegów! Ta nowa poprawka do art. 33 nawraca do złych praktyk parlamentarnych, które były niejednokrotnie piętnowane przez najwyższy czynnik tak drogi sercu każdego z nas, bo nawraca ona do tzw. machlojek parlamentarnych. Chcąc bowiem uzyskać te 15 podpisów, trzeba będzie tak jak przy żyrowaniu weksli wziąć na siebie zobowiązanie, że się również przy najbliższej okazji podpisze...</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#komentarz">(P. Stahl: Sommerstein wczoraj nam mówił to samo. P. Sommerstein: Ja nie zgłaszam pretensji do tego. Wesołość.)...</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#PDudziński">...że się bierze na siebie zobowiązanie do popierania przy najbliższej okazji wniosków innych ugrupowań nielicznych czy innych kolegów parlamentarnych. Sądzę, że to jest nawrót do bardzo złych obyczajów parlamentarnych, które powinny należeć już do przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-464.5" who="#PDudziński">P. sprawozdawca powołał się na to, że poprawki te zmierzają do usprawnienia prac parlamentarnych ze względu na to, że taka pojedyncza inicjatywa poselska powodowała natłok projektów ustaw. Otóż sądzę, że tego natłoku nigdy nie było i tego nadmiaru inicjatywy poselskiej nie było w zeszłym parlamencie. Przeliczanie w ten sposób, że dziś jest 208 posłów, a było kiedyś 444 i sztuczne podwyższanie liczby wniosków poselskich do niczego nie doprowadza, bo proszę Kolegów, życie jest życiem bez względu na to, czy w parlamencie zasiada 208 posłów czy 1.000 posłów. Jeżeli to życie ma być regulowane, to wymaga pewnej inicjatywy poselskiej tak samo, jak wymaga również inicjatywy w zgłaszaniu interpelacji. I ta ilość wniosków jest zależna od konieczności życiowych, a nie od ilości posłów zasiadających w parlamencie. I dlatego z tych względów zasadniczych, o których mówiłem na początku, i z tego względu, że nie widzę żadnej potrzeby, absolutnie żadnej potrzeby wprowadzenia tej poprawki do art. 33, wypowiadam się przeciwko niej.</u>
          <u xml:id="u-464.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Stoch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#PStoch">Wysoka Izbo! Mimo wszystko, mimo to przyjęcie, które spotkało szanownych moich przedmówców, jednak ja spodziewam się czegoś, spodziewam się czegoś dobrego, nie tylko dla parlamentu, ale dla sprawy polskiej — zaakcentuję: dla sprawy polskiej.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#komentarz">(Głos: Ooo!)</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#PStoch">Tak Panie Kolego — nie wiem, kto się odezwał — dla sprawy polskiej. I mam podstawę w ten sposób mówić.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#PStoch">Śmiechem odpowiedziano na wezwanie poprzednich mówców. Chciałbym w lej chwili, żeby Panowie odtworzyli sobie swoje zebrania wyborcze i to, co Panowie tam słyszeli. Przychodzimy nieliczni i przeciwko tym nielicznym niezależnym, z tego właśnie powodu, że własnymi drogami chodzącym, stosuje się od razu, od pierwszej chwili tego rodzaju metody postępowania, które nas kneblują.</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#komentarz">(Głos: To jest romans.)</u>
          <u xml:id="u-466.5" who="#PStoch">Przychodzimy w najlepszej wierze, Panie Kolego. Przyszliśmy w najlepszej wierze. Ja specjalnie należę do tych, którzy — co każdy znający mnie może potwierdzić — contra spem zawsze oczekują i spodziewają się, że dobra sprawa zwycięży. Zawsze, nawet jak przeciwnicy polityczni pracowali, oględnie odnosiłem się do ich pracy, bo nie osoby, tylko realny program naprawdę korzystny dla Polski był pierwszym kryterium i wytyczna dla oceny z mej strony. I ta metoda i ten sposób podejścia, przypuszczam, nikogo nie zawiedzie i dla każdego dyrektywą i kryterium być powinien.</u>
          <u xml:id="u-466.6" who="#PStoch">Otóż w najlepszej wierze, nie licząc się z tym, co się mówi, lecz co się robi, przyszliśmy do Sejmu, żeby współpracować. I cóż musimy stwierdzić? Panowie przeprowadzili ten regulamin w komisji według pewnej geografii, co do której żadnych tajemnic nie ma. I tak się składa, że mniejszości narodowe nie są atakowane, tylko właśnie zaatakowani są ci ludzie, którzy w najlepszej wierze przyszli do Sejmu i chcieliby współpracować.</u>
          <u xml:id="u-466.7" who="#komentarz">(Przerywania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#Marszałek">Panie Pośle, wszyscy tu przyszliśmy w najlepszej wierze, więc nie ma takich, którzy by przyszli w złej wierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#PStoch">Ponieważ moje wywody spotkały się z nieufnością, musiałem zaakcentować, że i ja w najlepszej wierze tu przyszedłem.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#PStoch">I ten regulamin i uchwały, które Panowie powezmą, będą ogromną satysfakcją dla tych, którzy nie pod względem rzeczowym, lecz osobiście ustosunkowują się do pewnych poczynań Rządu. Zacierać będą ręce i mówić: A widzicie, mieliśmy rację, z tymi ludźmi nie można współpracować. Czy taki efekt Panowie chcą osiągnąć? Czy do tego Panowie zmierzają? Wiadomym przecież jest Panom, jakie są tendencje i programy każdego z nas, każdego z tych niezależnych. Są narodowe, są katolickie, dążą właśnie do tego, co Panowie w swych deklaracjach głoszą, aby skończyć z nędzą wsi, aby ludność wiejską przenieść do miast, aby rozwiązać kwestię emigracji, aby się załatwić z Żydami. Czy Panowie obawiają się tego, aby nasze projekty Panów nie zaskoczyły, aby nie były dla Panów niespodzianką, aby nie były realizacją tego, co dotychczas nie jest zrealizowane? Jeżeli to wszystko jest dla Panów obojętne, jeżeli Panowie z uśmiechem przechodzą nad tym do działania, to na to nie mamy żadnej rady.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#komentarz">(P. Sanojca: Złączcie się razem.)</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#PStoch">Zdaje mi się, że to mówi p. Sanojca, znany z poprzednich Sejmów. Z kim innym może można się połączyć — z Panem z pewnością nigdy się nie połączę.</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#PStoch">Mam to przeświadczenie, że tak jak są złośliwe duchy, które chcą skłócić naród, tak samo są i tacy, którzy rozumieją, że potrzeba porozumienia zachodzi i że trzeba ją realizować. Do tych właśnie apeluję i sądzę, że jeżeli nie w tej chwili, to jednak w przyszłości odniesie to swój efekt i skutek.</u>
          <u xml:id="u-468.5" who="#PStoch">Zgodnie z tym, co powiedziałem, proszę o odrzucenie tych zmian, które były uchwalone przez Komisję Regulaminową i pozostawienie każdemu z posłów możności samodzielnego zgłaszania wniosków ustawodawczych i interpelacyj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Sommerstein.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#PSommerstein">Wysoka Izbo! Zamierzam omawiane zagadnienie zanalizować spokojnie i rzeczowo. Prawa i obowiązki posłów są w pierwszym rzędzie sprecyzowane w Konstytucji. Prawa ograniczają się do przemówień, do stawiania wniosków, do zgłaszania interpelacyj. Prawo interwencji u władz, o czym tu mówiono i które wytykano specjalnie posłom żydowskim — rzeczywiście spełniają oni ten ciężki i smutny obowiązek — nie jest prawem konstytucyjnym. A zatem mamy trzy prawa: przemówienia, wnioski i interpelacje. Przemówienia nie są — moim zdaniem — najistotniejszym prawem, a tym mniej istotnym obowiązkiem posła i praktyka wszystkich sejmów dobitnie wykazała, że przemówienia nieraz mogą mieć charakter nieistotny, czasem manifestacyjny, czasem demonstracyjny, czasem są przeznaczone wyłącznie dla prasy, czasem wyłącznie dla ulicy. Wnioski i interpelacje, to są te dwa fundamenty, filary rzeczowej, spokojnej, obowiązkowej, obywatelskiej pracy reprezentanta społeczeństwa, jakim jest poseł czy senator. O interpelacjach Konstytucja wyraźnie mówi, że kontrolę nad rządem Sejm wykonuje drogą interpelacji. A wnioski? Do Sejmu należy funkcja ustawodawcza. Sejm składa się z posłów, a posłowie funkcję ustawodawczą wykonywują drogą stawiania wniosków. Są wnioski ustawodawcze i są wnioski inne, powiedzmy wniosek o wyrażenie votum nieufności, co również pozostaje w związku z wykonywaniem kontroli na Rządem.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#PSommerstein">Kolega referent, uzasadniając poprawki, przyjęte przez komisję, analizował różne cyfry i przedstawiał argumenty. Dziś argumentów tych było mniej, niż w dniu wczorajszym na komisji. Na komisji główny nacisk p. referent kładł na usprawnienie prac Sejmu, aby Sejm nie był zawalony wielką ilością zbędnych, nieaktualnych i nierzeczowych wniosków. Już na komisji miałem zaszczyt przedstawić, że ten argument nie jest istotny, nie jest istotny także w świetle poczynionych doświadczeń. Były rzucane cyfry. Ale Panie Kolego, statystyka jest zawodna, nie wiem kto to powiedział, iż cyfry są tak elastyczne, że wyciągnąć z nich można w jedną albo drugą stronę co kto chce dla uzasadnienia swej tezy.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#komentarz">(P. Szczepański: Zawsze się tak mówi, jak cyfry są niewygodne.)</u>
          <u xml:id="u-470.3" who="#PSommerstein">Nie słyszałem co Pan Kolega powiedział i dlatego nie mogę odpowiedzieć. Otóż cyfry niczego nie dowodzą, bo obojętne, ile było posłów wówczas, ile w poprzednich kadencjach wstecz. Stosunki były inne, inny układ sił Sejmu do 1930, a inny w 1930–1935 r. Kiedy były zorganizowane grupy, było wniosków i interpelacyj stosunkowo mniej. Bo grupy zorganizowane na pewnym podłożu mniej czy więcej ideowym — nie chcę w tej chwili tej sprawy analizować — wnosiły wnioski. Tak że w sumie o wiele mniejszej wniosków, przedstawionych przez grupy, mogło mieścić się więcej materii zasadniczych, ogólnych, niż w większej stosunkowo liczbie wniosków, zgłoszonych indywidualnie w Sejmie rozproszkowanym i rozczłonkowanym bez jakiejś wewnętrznej organizacji. A zatem cyfry te niczego nie dowodzą.</u>
          <u xml:id="u-470.4" who="#PSommerstein">A usprawnienie? Jest dość przepisów w regulaminie, których komisja nie uchyla, a które zapobiegają ewentualnie grożącemu niebezpieczeństwu zatarasowania obrad, Wnioski poselskie mogą być w pierwszym czytaniu odsyłane do komisji, ale jest przepis, zdaje się art. 66, który umożliwia Sejmowi, ażeby w ogóle nie odsyłać do komisji, ażeby wnioski nieaktualne, bezprzedmiotowe, drogą skróconego postępowania od razu zgilotynować. Dlatego nie ma żadnej zapory i żadnych kłód dla normalnej pracy ustawodawczej. Wnioski rządowe mają pierwszeństwo i one obejmują zagadnienia najważniejsze i istotne, a Marszałek Sejmu ma możliwość ingerowania w prace komisji, naznaczania dla spraw pilnych krótkich terminów, tak że wnioski inne schodzą na plan dalszy. Wiemy z doświadczenia minionej kadencji, że w ten sposób wnioski poselskie zostawały, delikatnie mówiąc, usuwane, nie ujrzały kinkietów pełnej sali, zostały od razu a limine odrzucone na komisji. Rozumiem doskonale, że p. referent, chcąc być bardziej rzeczowy dziś na plenum niż na komisji, mówił o tym bardzo mało, a może dyskretnie przemilczał. Nie chcę powiedzieć, że kontrargumenty moje trafiły mu do przekonania, ale sam doszedł do tej myśli.</u>
          <u xml:id="u-470.5" who="#PSommerstein">Teraz argument drugi: skonfrontowanie od razu z opinią choćby małego mikrokosmosu Sejmu, czy dany wniosek ma widoki przejścia. Najpierw zasada sama, Czy rzeczywiście Wysoka Izba jest tego zdania, że mają być zgłaszane tylko takie wnioski ustawodawcze czy inne, które na pewno uzyskają większość w Sejmie? To zdaje się byłoby nie tylko wielce niepożyteczne, ale owszem szkodliwe zmechanizowanie całego aparatu — w ten sposób ograniczyć Sejm tylko do pewnej zorganizowanej większości, powiedzieć, że tylko ona ma prawo stawiania wniosków ustawodawczych, bo tylko wnioski tej grupy mają widoki przejścia. A z momentu tego, czy 15 posłów na korytarzu przypadkowo zebranych albo ściągniętych do bufetu sejmowego powie: Nam się ten wniosek podoba — wyciągać konkluzję, że są realne widoki przejścia tego wniosku w pełnym Sejmie, zdaje mi się, że to duży brak logiki i realizmu. A więc ten moment zasadniczo jest niesłuszny i w realnym swoim ujęciu nie prowadzi do niesłusznie zamierzonego rezultatu.</u>
          <u xml:id="u-470.6" who="#PSommerstein">Gdybyśmy mieli oprzeć się na doświadczeniach minionych kadencyj, to przypomnę Kolegom, którzy zasiadali w poprzedniej Izbie, że były takie wypadki, że taki wniosek poselski czy inny na podkomisji przepadł, na komisji przepadł, na plenarnym Sejmie przepadł i dopiero w Senacie przeszedł i gdy wrócił do Sejmu został dopiero przyjęty. P. Szczepański wie o tym najlepiej z własnego doświadczenia, bo był bezpośrednio zainteresowany w tym, by jego wnioski do ustawy o ochronie lokatorów przeszły, i przepadł Pan z tą sprawą na pełnym Sejmie, i ja głosowałem za Panem, i sam stawiałem wnioski, dopiero Senat przywrócił te poprawki i przeszła ta sprawa do Sejmu i tu razem głosowaliśmy. P. pułkownik Miedziński i generał Żeligowski pierwsi przeszli przez drzwi i ustawa została przyjęta olbrzymią większością na Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-470.7" who="#PSommerstein">Jakaż jest tedy konfrontacja realnych szans przejścia czy nie przejścia? Przypomnę inną rzecz. Był wniosek rządowy. Popierał go poprzedni Wiceminister Sprawiedliwości Sieczkowski i w Wysokiej Izbie przy głosowaniu ani jeden poseł nie wstał. Czy z tego wynika, że Rząd ma być ograniczony w swoim prawie zgłaszania wniosków i trzeba przedtem zapytać się pewnej liczby posłów — 5, 10 czy 15 — czy ten wniosek rządowy przejdzie w Wysokiej Izbie? A zatem ten argument jest niesłuszny i krzywdzący dla powagi i znaczenia Izby i dla możliwości pracy ustawodawczej poszczególnych posłów.</u>
          <u xml:id="u-470.8" who="#PSommerstein">Zamierzona reforma jednak wprowadza rzecz, która może być ponadto szkodliwa. W formie wykrzyknika powiedziałem, że nie mam pretensji do p. posła Dudzińskiego, że pewne argumenty wypowiedziane przeze mnie wczoraj na komisji tu powtórzył, co mu wiceprezes Komisji Regulaminowej p. Stahl wypomniał. Ja do p. Dudzińskiego nie mam o to pretensji, bo to jest najmniejszy atak, który w stronę naszą wymierza. Jeżeli będzie powtarzał nasze przemówienia, to nic nie mam przeciwko temu, tylko niech zaniecha tych innych przemówień i innych zamierzeń. Ale rzeczywiście pamiętamy doskonale, jak w ubiegłych sejmach w latach 1927–30 i 1930–35 piętnowano te złe obyczaje sejmowe, że odbywały się wzajemne, powiedziałbym, przetargi o podpisy grzecznościowe. Powiedziałem wczoraj na komisji, że grzecznościowe podpisy na wekslu prowadzą do niedobrych rezultatów, że najczęściej polegają na tym, że ja podpisałem, ale w przyszłości ty mi podpiszesz. Ale za te weksle później się płaci i przychodzi potem ten niesmak, że się tu coś złego stało. Analogię zupełną można przeprowadzić; jeżeli chodzi o te podpisy grzecznościowe pod wnioskami ustawodawczymi czy innymi.</u>
          <u xml:id="u-470.9" who="#PSommerstein">Dwóch pp. mówców było łaskawych powiedzieć, że mniejszości narodowościowe w ogóle nie są objęte ostrzem tego przepisu. Ja nie czuję się powołanym, ażeby traktować łącznie wszystkie mniejszości, ale mam obowiązek mówić w imieniu tej mniejszości, którą reprezentuję, to jest w imieniu społeczeństwa żydowskiego. Jest nas 5 posłów w Sejmie, jest to bezwzględnie cyfra, która nie odpowiada cyfrze ludności. Są różne ku temu powody: okręgi, ordynacja wyborcza i nie ordynacja wyborcza, najrozmaitsze powody na to wpłynęły. Ale ostatecznie jesteśmy społeczeństwem żywym, które chce w tym Sejmie coś powiedzieć i oświadczyć ze swej strony przez swych posłów; chcemy się wypowiadać i także stawiać wnioski, które dotyczą spraw ogólnopaństwowych, a nie mniej w sprawach, które obejmują potrzeby i zagadnienia społeczeństwa żydowskiego. Tej możliwości po uchwaleniu tej poprawki nie będziemy mieli. A stwarzacie dla nas Panowie konieczność przykrą i niedogodną, której chcielibyśmy uniknąć za wszelką cenę — podpisywania weksla grzecznościowego i rewanżowania się przez podpisy. My tego nie chcemy. Kiedyś potępiono z najwyższego miejsca te złe obyczaje — dlaczego Panowie chcecie je przywrócić? I czy za tym, co proponujecie Panowie, rzeczywiście przemawia jakaś racja stanu? Racja stanu przemawia za tym, żeby poseł, który wszedł do tej Izby, miał możność wypełnić swój obowiązek. Obowiązkiem fundamentalnym posła jest możność stawiania wniosków ustawodawczych i innych. I nie jest słuszne narzucacie posłowi obowiązku chodzenia po kuluarach i bufecie sejmowym i wyszukiwania sobie kolegów, którzy by chcieli wniosek współpodpisać. I wtedy co się dzieje? Wtedy decyduje grzeczność, znajomość bezpośrednia i nadzieja rewanżu. Dojdzie do tego, że będą wnioski podpisywane przez posłów, którzy ich nie znają i którzy może potem na komisji i na plenum będą przeciw tym wnioskom występowali, a podpisali je tylko dlatego, ażeby koledze umożliwić wniesienie tego wniosku, ażeby uzyskać potem w razie potrzeby podpis wzajemny na własnym wniosku. Widzę wszelkie niekorzyści. Nie widzę żadnych realnych korzyści, żadnego usprawnienia, a tylko powrót dawnych obyczajów, które były jeszcze możliwe w Sejmie, w którym występowały zwarte grupy polityczne, ale które do tym większych niekorzyści prowadzić muszą w Sejmie, gdzie nie ma różnych zwartych grup politycznych.</u>
          <u xml:id="u-470.10" who="#PSommerstein">W tym sensie, stając w obronie praw posłów żydowskich i społeczeństwa żydowskiego, żeby jego posłowie mogli wykonywać swe obowiązki wobec Państwa i społeczeństwa, pozwalam sobie zgłosić — o ile będzie odrzucona poprawka p. Bilaka co do ograniczenia tej cyfry do 5, mająca na celu zmniejszenie niekorzyści — poprawkę, że wystarczy poparcie wniosku, który ma być przyjęty do laski marszałkowskiej, nie tylko przez 15 posłów, ale przez grupę posłów liczebnie mniejszą, reprezentującą jednak wyłącznie daną mniejszość narodową. Proszę Wysoką Izbę, ażeby tę poprawkę raczyła w głosowaniu przyjąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Milewski Józef.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#PJózefMilewski">Wysoki Sejmie! Po raz pierwszy mam zaszczyt przemawiać na terenie czynnika ustawodawczego Rzeczypospolitej. Kandydując i idąc do wyborów uważałem, że będę miał prawo swój dobry wkład włożyć w rozbudowę i wywyższenie potęgi Rzeczypospolitej. Reprezentuję grupę posłów niezależnych, grupę posłów Centralnego Komitetu Pracowniczych Związków Zawodowych, i mnie się wydaje, że moi wyborcy, tych kilkadziesiąt tysięcy osób, które wysyłając mnie do Sejmu, miały cały szereg bolączek, postulatów i potrzeb ustawodawczych, że ci ludzie byli pewni, że te ich postulaty i bolączki będę chciał, będę miał możność zgłosić. Otóż gdyby Wysoka Izba uchwaliła poprawkę do regulaminu, zgłoszoną przez mego b. kolegę mecenasa Szczepańskiego, uważam, iż nie mógłbym spełnić mego obowiązku i nie mógłbym bronić postulatów i potrzeb tej grupy pracowniczej, tej grupy kilkuset tysięcy pracowników państwowych, prywatnych, samorządowych i publiczno-prawnych, którzy na odcinku mego okręgu powierzyli mi obronę swych interesów.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#komentarz">(Głos: Mają więcej obrońców.)</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#PJózefMilewski">Kompozycja organizacyjna Sejmu od początku, od pierwszego etapu aż do ostatniego, ma jako zasadniczą tezę nie grupy, nie listy, ale nazwiska i w ramach tej tezy ludzie w najlepszej wierze głosowali, wybierając spośród kandydatów nazwiska wzbudzające najbardziej ich zaufanie. Jeden z przedmówców powiedział, iż przedstawicieli pracowników jest więcej. Zgoda, przedstawicieli wszystkich kategorii ludzi jest więcej, ale tych „więcej” jest związanych dyscypliną klubową i nie wiem, czy tych „więcej”, choć bardzo dobrych reprezentantów, będą mogli głosować według swego sumienia, a wbrew decyzji klubu.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#PJózefMilewski">To są motywy, które zmuszają mnie do wypowiedzenia się przeciw uchwale Komisji Regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#PJózefMilewski">Proszę Panów, konstrukcja ilościowa i jakościowa Wysokiej Izby jest tego rodzaju, że grupa większościowa nie ma najmniejszych obaw nawet na wypadek, gdyby napływało dziennie po kilkaset wniosków, ale niechże ci ludzie, którzy zostali przez poszczególne warstwy i grupy ludności wybrani, mają możność swoje zasadnicze obowiązki spełniać. Inaczej, jeżeli będą uczciwi, muszą przyjść do wniosku, że z dniem dzisiejszym ich kadencja się skończyła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Bilak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#PBilak">Wysoki Sejmie! Poprawka, zaproponowana przez Komisję Regulaminową, o ile dotyczy art. 33 regulaminu, ma na celu, jak to zapewniał p. referent, usprawnić prace parlamentu, a więc ma charakter czysto formalny. Każdemu z nas, członków parlamentu, niezawodnie zależy na tym, ażeby prace naszego parlamentu były należycie usprawnione. Jednak poprawka do art. 33 sięga znacznie głębiej, z formalnej stała się ona zasadniczą, w szczególności gdy Weźmiemy pod uwagę obecną strukturę osobową Sejmu. Podstawowym prawem posła, jako członka Sejmu, w myśl Konstytucji, jest udział jego w funkcjach ustawodawczych. Przedłożona poprawka w istocie przekreśla to podstawowe prawo, gdyż pozbawia poszczególnych posłów prawa inicjatywy w funkcjach ustawodawczych Sejmu. Poprawka w tej formie zaproponowana pozbawia inicjatywy poselskiej nie tylko poszczególnych posłów, ale pozbawia nawet i ukraińską reprezentację parlamentarną, a więc całą grupę posłów, którzy w tej Izbie są przedstawicielami społeczeństwa ukraińskiego, zamieszkałego w granicach Rzeczypospolitej. Pozbawia nas tego prawa, albowiem nie posiadamy dostatecznej ilości posłów, wymaganej właśnie przez dziś zgłoszoną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#PBilak">My — ukraińska reprezentacja parlamentarna weszliśmy do tego Sejmu jako przedstawiciele ludności ukraińskiej, weszliśmy z najlepszymi zamiarami pozytywnej pracy na terenie parlamentu, zgodnie z naszym sumieniem i zgodnie z przepisami obowiązującej Konstytucji. Dotychczasowy regulamin umożliwiał nam tę inicjatywę poselską, zwłaszcza że był on oparty o przewodnie zasady obowiązującej obecnie ordynacji wyborczej. Natomiast dziś zgłoszona poprawka pozbawia nas bezpośrednio możności inicjatywy poselskiej, bo nie dysponujemy potrzebną ilością głosów. Stanie się z nami to, co powiedział przed chwilą p. Jóźwiak, że postawi nas ta poprawka poza nawias istotnych prac parlamentarnych tej Izby.</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#PBilak">Sądzę, że takie postawienie sprawy nie przyczyni się do podniesienia powagi Sejmu, o czym wczoraj wspomniał w swoim inauguracyjnym przemówieniu p. Marszałek. Obawiam się, że raczej w oczach społeczeństwa w ogóle, a zwłaszcza społeczeństwa ukraińskiego jeszcze bardziej nastąpi depopularyzacja tego Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-474.3" who="#PBilak">Jeśli chodzi o kwestię usprawnienia prac parlamentarnych, to przecież cały szereg przepisów obowiązującego regulaminu i przepisów Konstytucji, w szczególności przepis art. 34 regulaminu i art. 37 Konstytucji zapewniają p. Marszałkowi Sejmu pełną w tym kierunku inicjatywę, albowiem w myśl tych przepisów, a w szczególności art. 34 regulaminu, Marszałek Sejmu jest uprawniony nie przyjąć od laski marszałkowskiej projektu ustawodawczego niezgodnego z Konstytucją albo też wniosku poselskiego, wychodzącego poza zakres działania Sejmu. Uważam, że przepis ten daje zupełną rękojmię, że usprawnienie prac parlamentarnych będzie należyte. Dlatego też idąc nawet za tokiem myśli p. sprawozdawcy i przewodniej myśli członków Komisji Regulaminowej, że należy podnieść poziom i powagę projektów ustawodawczych, że należy podnieść usprawnienie prac parlamentarnych, sądzę, że ilość 10, a nawet 5 posłów, podpisanych pod projektem ustawodawczym czy wnioskiem poselskim, daje zupełną rękojmię, że projekty te czy wnioski będą potraktowane z należytą powagą. Natomiast przyjęcie poprawki, zgłoszonej przeze mnie na wczorajszym posiedzeniu Komisji Regulaminowej, da możność i zabezpieczy nam jako przedstawicielom społeczeństwa ukraińskiego pełnię pracy parlamentarnej w dzisiejszym Sejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Deryng.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#PDeryng">Wysoka Izbo! W przemówieniu swoim chcę poruszyć dwie strony zagadnienia tu dyskutowanego: stronę techniczno-organizacyjną z aspektem naukowym i stronę polityczno-organizacyjną, która w toku debaty wysunęła się na plan pierwszy. Zdawało by się w pierwszej chwili, że zagadnienie, ilu posłów może składać wniosek poselski względnie projekt ustawodawczy, jest to zagadnienie natury technicznej. Dopiero przemówienia, których tu wysłuchaliśmy, podkreśliły akcent polityczny i nakazują problem potraktować także z punktu widzenia bardziej zasadniczego.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#PDeryng">Jeżeli chodzi o regulaminy Izb ustawodawczych, to pozwolę sobie powołać się na regulaminy izb o charakterze par excellence demokratycznym i liberalnym, a więc tych izb, które należą w swojej ideologii do demoliberalizmu ubiegłego stulecia. Tak więc regulamin Rady Narodowej szwajcarskiej z 17 grudnia 1920 r. wyraźnie powiada, że nawet interpelacje poselskie, a więc ta forma poselskiej kontroli rządu wykonywanej przez sejm, przez izby, że nawet te interpelacje wymagają podpisu dziesięciu deputowanych. Również regulamin Reichstagu niemieckiego z okresu republiki, w którym świeciła triumfy liberalna konstytucja, oparta o szeroki demokratyzm, również ten regulamin z 1922 r. wymagał nie tylko dla wniosków poselskich, ale dla wszelkich poprawek do tych wniosków co najmniej 15 podpisów. Także interpelacje wymagały współpodpisów i to nawet 30 posłów, popierających daną interpelację Podobnie rzecz się miała z wnioskami formalnymi, które również w wielu wypadkach wymagały 30 współpodpisów.</u>
          <u xml:id="u-476.2" who="#PDeryng">Aby nie przedłużać tych cytat, pozwolę sobie przejść obecnie do niektórych poglądów, które zostały tu przedstawione przez moich przedmówców. Jeden z pierwszych mówców powołał się na art. 5 Konstytucji twierdząc, że zasadą jest twórczość jednostki jako dźwigni życia zbiorowego. Tak, jest to niewątpliwie ważna zasada. A dalsze postanowienia Konstytucji wskazują na to, że Konstytucja nie opiera swego światopoglądu na demoliberalizmie ubiegłego stulecia, że owa twórczość jednostki, jeżeli chodzi o twórcze zbiorowe działanie ma o tyle tylko wartość, o ile dąży do zespolenia wszystkich obywateli w harmonijnym współdziałaniu na rzecz dobra powszechnego. I to jest słuszna i obowiązująca zasada nowej Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-476.3" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-476.4" who="#PDeryng">Przedziwne, jak zbiegały się podświadomie czy świadomie w formie rozumowania, w argumentach i logice przemówienia moich przedmówców z mniejszości żydowskiej i niektórych posłów polskich, którzy oczywiście od tej argumentacji i logiki mniejszości żydowskiej stoją — przypuszczam i jestem głęboko przekonany — jak najdalej. P. Dudziński powołał się na podstawowe i naturalne prawo każdego posła stawiania wniosków, stawiania interpelacyj i wykonywania w tej formie obowiązków reprezentowania dążeń swych wyborców. Przecież pod te pojęcia praw naturalnych można wszystko podciągnąć, a więc interes każdej jednostki i każdej grupy, i tego interesu, sprzecznego tak często z dobrem Państwa i narodu, bronić.</u>
          <u xml:id="u-476.5" who="#PDeryng">Jeszcze dziwniejszym było rozumowanie na temat weksla. Zdawało by się, że pojęcie weksla mogłoby być właściwym pojęciem i tematem dla jakiejś komisji gospodarczej czy handlowej. Ale rozpoczynanie debat izby poselskiej parlamentu, i to zasadniczych debat, od operowania analogią na temat weksla...</u>
          <u xml:id="u-476.6" who="#komentarz">(Głos: To Panowie zaczęli.)</u>
          <u xml:id="u-476.7" who="#PDeryng">Kto pierwszy mówił o wekslu? My czy Panowie? Myśmy słyszeli już na komisji wywody p. Sommersteina o wekslu i dziś ponownie. Ale zdaje mi się, że zagadnienie krętactw czy też właściwego ustosunkowania się do spraw publicznych nie będzie regulowane regulaminem, nie regulamin da nam gwarancję, że nie będzie szacherek politycznych między posłami, ale w psychice poszczególnych posłów, w psychice polskiej musimy szukać oparcia przeciw wszelkim szacherkom politycznym.</u>
          <u xml:id="u-476.8" who="#komentarz">(Oklaski. P. Dudziński przerywa.)</u>
          <u xml:id="u-476.9" who="#PDeryng">Może Panowie stworzą klub, w którym tego rodzaju moralne wskazania dadzą Panom drogowskaz działania.</u>
          <u xml:id="u-476.10" who="#PDeryng">Jeżeli chodzi o pogląd p. Sommersteina, to szczególnym zbiegiem okoliczności przedstawiciel tej mniejszości, która w tak znakomity sposób potrafi działać kolektywnie, zbiorowo, która wykazała taką solidarność w wewnętrznych swoich organizacjach, doradza nam, ażebyśmy wyrzekli się działania zespołowego, ażebyśmy nie podejmowali trudu stania się gospodarzami w Państwie i parlamencie, ale żebyśmy prace Sejmu pozostawili indywidualnej i nieskoordynowanej działalności poszczególnych jednostek. Otóż Pan Poseł, interpretując Konstytucję, pozwolił sobie na niedopuszczalną interpretację pomieszania Sejmu i jego uprawnień z uprawnieniami posłów. Od tego również odeszliśmy. To było w okresie może tych sejmów, które nazywały się suwerennymi, i każdemu z posłów wydawało się wtedy, że sam reprezentuje cały Sejm i że uprawnienia Sejmu są jego uprawnieniami. Konstytucja nigdzie nie daje uprawnień posłom jako takim. Konstytucja daje uprawnienia Sejmowi jako zorganizowanemu organowi władzy państwowej. Organizacja Sejmu należy do niego samego, organizacja ta ma na celu sprawny tok obrad, danie tej dynamiki, którą powinien wykazywać każdy organ zbiorowy, kolektywny.</u>
          <u xml:id="u-476.11" who="#komentarz">(P. Dudziński: Sejm — to zarząd O. Z. N.)</u>
          <u xml:id="u-476.12" who="#PDeryng">Żałować należy, że Pan Poseł nie umie podać żadnych innych argumentów i poza zarządem Ozonu nie widzi ani argumentacji, ani faktów.</u>
          <u xml:id="u-476.13" who="#komentarz">(P. Dudziński przerywa.)</u>
          <u xml:id="u-476.14" who="#PDeryng">W każdym zespole należy poszukiwać pewnych zasad organizacyjnych. Zasady organizacyjne zespołu tego, jaki stanowi Państwo Polskie pod rządem nowej Konstytucji, to jest harmonijne współdziałanie obywateli na rzecz dobra powszechnego, harmonijne współdziałanie organów Państwa dla nadrzędnego interesu narodu polskiego i Państwa Polskiego. Siłą dynamiczną każdego zespołu musi być pewna idea i pewien cel nadrzędny. Siłą dynamiczną Państwa Polskiego jest naród polski i on jest gospodarzem. Również i odpowiedzialność za kierunek pracy parlamentu musi także podjąć pewna siła zorganizowana, która potrafiłaby i mogła wziąć odpowiedzialność za prace parlamentu Jest to postulat naturalny i tu dyskusja wszelka zdaje się być zbędną.</u>
          <u xml:id="u-476.15" who="#PDeryng">Jeżeli chodzi o interes polityczny, to interesem politycznym najwyższego rzędu jest dobro Państwa i narodu polskiego, wszelkie interesy polityczne inne mają tylko znaczenie podrzędne, mają znaczenie, wartość i uzasadnienie jako dopełnienie owego nadrzędnego interesu.</u>
          <u xml:id="u-476.16" who="#PDeryng">Z tego najbardziej ogólnego punktu widzenia rozpatrując proponowane przez komisję poprawki, proszę Wysoką Izbę, aby zechciała uchwalić zmianę art. 33 i dać w ten sposób wyraz naczelnej zasadzie organizacyjnej Izb, polegającej na działaniu zespołowym.</u>
          <u xml:id="u-476.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Witwicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#PWitwicki">Wysoka Izbo! Na marginesie dyskusji, która się wywiązała w sprawie przedłożonego projektu regulaminu, chcę tylko jeszcze dorzucić kilką krótkich uwag, dlatego że dyskusja, zdaje mi się, już wyczerpała należycie i wyświetliła wszystkie sporne kwestie odnośnie projektu regulaminu przedłożonego przez p. sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#PWitwicki">Dyskusja ta może się obracać jedynie na płaszczyźnie politycznej, nie na płaszczyźnie naukowej, bo sprawa, którą porusza projekt p. kolegi Szczepańskiego, to jest sprawa celowości, praktycznej wartości, a mianowicie jest to kwestia, jak najlepiej, pod rządem jakich przepisów najlepiej potrafiliby poszczególni pp. posłowie wykonywać swe funkcje i swoje obowiązki. Istota tej kwestii leży w różnicy między konstrukcją sejmów do r. 1935 a sejmów, które zostały powołane do życia na podstawie nowej Konstytucji i nowej ordynacji wyborczej od r. 1935. Na czym polegała budowa i konstrukcja sejmów do r. 1935? Opierała się ona na zasadzie tzw. sejmowładztwa, którego podstawą były rządy poszczególnych partyj politycznych. Chodziło więc o zlikwidowanie tego systemu rządzenia i tego układu sił politycznych, chodziło o to, ażeby w Państwie przestały być tym decydującym, tym nadrzędnym czynnikiem polityki partie, które zabierały głos i decydowały o sprawach najważniejszych. Te partie mianowicie unieruchomiały wolę i inicjatywę poszczególnych posłów, bo tylko to mogło się skutecznie objawiać w działalności poszczególnego posła, co było uchwalone i przyjęte przez większość partyjną.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#PWitwicki">Tej konstrukcji i tej zasadniczej idei dawnej budowy Sejmu z r. 1935 przeciwstawia nowa Konstytucja i nowa ordynacja wyborcza nową bardzo ciekawą i bardzo oryginalną zasadę, mino wicie temu monolitowi partyjnemu i tej mechanizacji woli poszczególnych posłów przeciwstawia indywidualność osobistą tej jednostki, którą wola społeczeństwa, przez nową ordynację wyborczą korygowana, wprowadza do ciał ustawodawczych. Nowa Konstytucja i nowa ordynacja wyborcza chcą położyć cały akcent, cały ciężar i całą wagę odpowiedzialności nie na partie i ich większość, a na jednostkę, która jest indywidualnością, na tę jedyną twórczą siłę w każdym narodzie i w każdym społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-478.3" who="#PWitwicki">I to jest ten istotny sens, tak należy rozumieć nową Konstytucję i nową ordynację wyborczą. Znaczy to, że poseł jako indywidualność dźwiga na sobie ciężar odpowiedzialności za to, co się stanie z ogółem i co się stanie ze sprawą publiczną. To jest sens i podstawa ideologiczna tego uprawnienia, które otrzymuje poseł na podstawie nowej ordynacji wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-478.4" who="#PWitwicki">Jeśliby zatem przyjąć poprawki, projektowane przez p. Szczepańskiego, to nie będzie to organicznie, życiowo związane z tym, co jest podstawą nowej ordynacji wyborczej i tego nowego porządku, który ona wprowadziła. Jeżeli obowiązuje tak zbudowana Konstytucja i tak zbudowana ordynacja wyborcza, to oczywiście nowa poprawka traci cały swój sens i całe swoje znaczenie i nie można osiągnąć tego celu, jaki leżał u podstaw i założeń nowego porządku rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-478.5" who="#PWitwicki">To byłaby jedyna racja, proszę Wysokiej Izby, zupełnie rzeczowa, oderwana od wszelkich względów narodowościowych, tzw. mniejszościowych itd.</u>
          <u xml:id="u-478.6" who="#PWitwicki">Druga racja, proszę Wysokiej Izby, także wywodzi się z tych argumentów, o których na wstępie wspomniałem. Sens nowej ordynacji wyborczej jest taki, ażeby przerzucić ciężar z jednej funkcji, która była wyłączną funkcją posła, z mówienia na działanie. Zdaje mi się, że wszyscy pamiętamy tę dyskusję bardzo wysoko postawionych i czołowych osobistości politycznych, które występowały przeciwko tej powodzi przemówień, słów i banalnych frazesów. Chodziło o to, by poseł, skonfrontowany z rzeczywistością, z życiem, umiał działać i umiał występować z inicjatywą poselską ustawodawczą, która by normowała rzeczy najważniejsze w Państwie w ten sposób, by ta akcja ustawodawcza tworzyła podstawy porządku prawnego, dobrobytu, rozwoju itd.</u>
          <u xml:id="u-478.7" who="#PWitwicki">Jeżeli, proszę Panów, ograniczymy obecnie całą funkcję posła do mówienia, bo on nie będzie mógł postawić wniosku w związku z tym, co mówi, to jest to nonsens i paraliżowanie swobody woli, inicjatywy i skutecznej działalności każdego posła. To jest chyba jasne i zdaje mi się, że żadnych wyjaśnień nie potrzebuje.</u>
          <u xml:id="u-478.8" who="#PWitwicki">Proszę Wysokiej Izby, jest jeszcze trzecia racja. Jeżeli dobierze się towarzystwo, które ma przypadkowo 15 towarzyszy broni, to oczywiście ta sprawa idzie. Jeżeli zabraknie jednego i będzie 14, to już szanse będą mniejsze. Oczywiście stwarza to dwie kategorie posłów przy utrzymaniu fundamentalnej zasady Konstytucji, która nazywa się równością obywateli przed prawem. Bo oto nie ma równości posłów, gdyż są jedni, którzy zebrawszy się w 15-kę mogą wystąpić z inicjatywą ustawodawczą i mogą postawić wniosek, przypuśćmy votum zaufania dla Rządu czy odnośnie pewnej pozycji budżetu, a inni tej możności nie mają. Jakżeż to jest? Czy to jest możliwe? To nie zgadza się z prymitywnym poczuciem ładu, porządku i tej fundamentalnej zasady, która nazywa się równością.</u>
          <u xml:id="u-478.9" who="#komentarz">(Głos: Każdy ma równe prawa.)</u>
          <u xml:id="u-478.10" who="#PWitwicki">Nie ma równych praw, bo kiedy np. jest 14 ukraińskich posłów z trzech południowo-wschodnich województw i brakuje akurat jednego, to stąd powstaje ta konsekwencja w obliczu projektowanego przepisu ustawy, że 14 posłów nie mając jednego nie może postawić wniosku.</u>
          <u xml:id="u-478.11" who="#komentarz">(Głos: Są członkami polskiego parlamentu.)</u>
          <u xml:id="u-478.12" who="#PWitwicki">Tego nie przeczę, Panie Profesorze. Nie wiem, po co ta uwaga i ta dyskusja. Nigdy nie podawałem tego w wątpliwość. Ale że my reprezentujemy ukraińskie społeczeństwo, to także nie budzi wątpliwości i nie wymaga żadnej dyskusji, jak i to, że chcemy reprezentować je tak, jak wymaga tego sumienie oraz interes całości, o której Pan mówi.</u>
          <u xml:id="u-478.13" who="#PWitwicki">Ale jeżeli chcemy to zrobić, to musimy mieć pełną swobodę i możność wyjawiania swojej woli. Jeżeli Panowie ją skrępujecie, to uniemożliwi to wszelką praktyczną, rozsądną i pożyteczną działalność. Sądzę ponadto, że Sejm, któremu nałożono taki kaganiec, iż tylko pewna ilość może wystąpić z inicjatywą poselską ustawodawczą, absolutnie nie uzyska tego autorytetu, o którym Panowie mówicie, a który powinien przyświecać jako wielki cel tym wszystkim, którzy w nim zasiadają i którzy o ten autorytet jak najwięcej dbać powinni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#Marszałek">Do głosu nikt więcej nie jest zapisany.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#Marszałek">Głos ma p. sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#PSzczepański">Wysoka Izbo! W sprawozdaniu komisji w uzasadnieniu do projektowanych zmian w art. 33 jest napisane, że propozycja poparcia 15 podpisami inicjatywy poselskiej „stanowi pierwszą próbę konfrontacji inicjatywy z realną możliwością przejścia ustawy przez plenum”. Zdaje się, że tego rodzaju uzasadnianie jest uzasadnieniem skromnym, że wszelka polemika dokoła tego zagadnienia powinna być polemiką dokoła tych motywów. Tymczasem, proszę Wysokiej Izby, usłyszeliśmy tu zgoła co innego, usłyszeliśmy tu przy tej okazji, która stanowi próbę usprawnienia prac naszej Izby, wielkie słowa — że oto właśnie to zagadnienie utrąca zjednoczenie narodu, że właśnie ta poprawka jest sprzeczna z art. 5 Konstytucji, że bije ona w podstawowe prawa posła, wynikające z ducha Konstytucji, nawraca do złych praktyk parlamentarnych, że dzięki przejściu tej poprawki nie będzie można bronić nędzy wsi, spraw robotniczych, spraw pracowniczych, szerokich warstw społecznych, że to wszystko, te wielkie zagadnienia, obrona tych wielkich zagadnień, które przede wszystkim — bo nie mówię tego o kolegach posłach niezależnych — są naczelnym zadaniem O. Z. N, że oto właśnie obrona tych zagadnień będzie uniemożliwiona dzięki tej poprawce, której cel zupełnie zgoła jest inny. Cel ten należy tłumaczyć tak, jak jest powiedziane w sprawozdaniu Komisji Regulaminowej. I gdybyśmy dyskutowali w tej płaszczyźnie, to niewątpliwie bardzo szybko porozumielibyśmy się ze sobą. I otóż to zagadnienie jest dość proste i tak je tłumaczyć należy. Nie można tak uważać, jak to już było powiedziane w dyskusji i jak to mówił p. Sommerstein, że są ustawy, które w Sejmie przepadły, a które uchwalone były w Senacie, albo też z tych cytat p. Sommersteina, można było wyciągnąć wniosek paradoksalny, że projekt, który nie uzyskał zgody ani jednego dodatkowego posła, ma szanse przejścia w Izbie. Wyciągać tego rodzaju wniosku nie można. Tu jest zachowane to prawo indywidualne, Ten, kto chce uważnie przeczytać proponowaną poprawkę, ten wie, że projekt ustawy składa jeden poseł, który tylko musi uzyskać poparcie 15 podpisów. A więc żeby już u progu, że tak powiem, życia tego wniosku poselskiego było stwierdzone, że on ma możliwości przejścia.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#komentarz">(P. Dudziński: Czy członkowi Ozonu bez zgodny zarządu wolno taki wniosek podpisać?)</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#PSzczepański">Panie Kolego, jeśli wolno Koledze podpisać wniosek ustawodawczy klubu czy Koła Obozu Zjednoczenia Narodowego, tak samo odwrotnie wolno członkowi Obozu Zjednoczenia Narodowego podpisać wniosek kol. Dudzińskiego, jeżeli ten wniosek nie będzie miał charakteru manifestacyjnego...</u>
          <u xml:id="u-480.3" who="#komentarz">(P. Dudziński: Kto o tym ma sądzić?)</u>
          <u xml:id="u-480.4" who="#PSzczepański">...tylko będzie miał względy rzeczowe na celu. Sądzę, że w ten sposób porozumiemy się i w myśl tego regulaminu każdy wniosek poselski słuszny i rzeczowy uzyska właściwą liczbę podpisów 15 popierających posłów.</u>
          <u xml:id="u-480.5" who="#komentarz">(P. Dudziński: W czwartek się zgłoszę do Panów.)</u>
          <u xml:id="u-480.6" who="#komentarz">(Głos: Dlaczego 15 a nie 3?)</u>
          <u xml:id="u-480.7" who="#PSzczepański">Dlatego 15, że tak uchwaliła Komisja Regulaminowa. A dlaczego nie 3? Dlatego, że Szanowny Pan Kolega nie zgłosił żadnego wniosku i nie uzasadnił tej liczby 3.</u>
          <u xml:id="u-480.8" who="#PSzczepański">Proszę Wysokiej Izby! Jeżeli chodzi o reasumpcję tej dyskusji, jeżeli chodzi o głosy posłów spoza O. Z. N., to wszyscy tu najlepiej wiemy, jest publiczną tajemnicą, że panowie posłowie niezależni mają tą liczbę 15 posłów i z łatwością mogą się porozumieć i zgłosić odpowiedni wniosek do laski marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-480.9" who="#komentarz">(P. Dudziński: Pan więcej wie, niż my.)</u>
          <u xml:id="u-480.10" who="#PSzczepański">Z tej dyskusji wynika jedno, że nie chodzi tu o rzekome grzechy i rzekomą obrazę metod pracy parlamentarnej, wynikającej z poprawki do art. 33. Ze wszystkich przemówień, które były wypowiedziane przeciwko, wyciągam wniosek, że przenika je jedna tylko rzecz: niechęć do pracy zespołowej. Otóż my stoimy na tym stanowisku — tak, jak dźwignią dobra Rzeczypospolitej jest twórczość jednostki, tak również praca zespołowa jest tym czynnikiem, który dalej buduje gmach Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-480.11" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#Marszałek">P. Sommerstein zgłosił wniosek, który nie był zgłoszony jako wniosek mniejszości. Mogę go poddać pod głosowanie tylko za zgodą referenta. Czy Pan Sprawozdawca wyraża swą zgodę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#PSzczepański">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#PSommerstein">Jako wnioskodawca proszę o głos w sprawie formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#Marszałek">Pana wniosek będzie głosowany.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Najpierw będziemy głosowali wnioski mniejszości, a więc przede wszystkim wniosek zgłoszony na posiedzeniu przez p. Sommersteina do ust. (2) art. 33: W ust. (2) dodać zdanie drugie następującej treści: „Wystarczy również poparcie grupy posłów, liczebnie mniejszej, reprezentującej wyłącznie daną mniejszość narodową”. Kto jest za tą poprawką, zechce wstać. Stoi mniejszość. Poprawka upadła.</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#Marszałek">Następnie przegłosujemy wniosek mniejszości do art. 33, by w nowo projektowanym ust. (2) liczbę „15” zastąpić liczbą „5”. Kto jest za tą poprawką, zechce wstać. Stoi mniejszość. Poprawka upadła.</u>
          <u xml:id="u-484.3" who="#Marszałek">Przegłosujemy drugi wniosek, aby w razie odrzucenia tego wniosku liczbę „15” zastąpić liczbą „10”. Kto jest za tą poprawką, zechce wstać. Stoi mniejszość. Poprawka upadła.</u>
          <u xml:id="u-484.4" who="#Marszałek">Wobec tego przystępujemy do głosowania nad wnioskami Komisji Regulaminowej. Ponieważ nie ma żadnych innych zmian do wniosków Komisji Regulaminowej, proponuję głosowanie łącznie wszystkich wniosków komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#PDudziński">Proszę o głosowanie oddzielne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#Marszałek">Wobec tego, że Panowie żądają głosowania oddzielnego, zarządzam głosowanie nad każdą poprawką do artykułów, proponowanych przez Komisję Regulaminową. Treści tych poprawek nie będę odczytywał, bo Panowie je znają.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#Marszałek">Kto z Panów jest za przyjęciem poprawki do art. 4, zechce wstać. Stoi większość. Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#Marszałek">Kto z Panów Posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 33, zechce wstać. Stoi większość. Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#Marszałek">Poprawki do art. 37 i 59 przegłosujemy razem. Kto z Panów Posłów jest za przyjęciem tych poprawek, zechce wstać. Stoi większość. Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-486.4" who="#Marszałek">Proszę Pana Sekretarza o odczytanie interpelacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#SekretarzpŻenczykowski">Interpelacja p. Emila Sommersteina do p. Prezesa Rady Ministrów jako Szefa Rządu i Ministra Spraw Wewnętrznych oraz p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie braku bezpieczeństwa na wyższych uczelniach i popełnionych na ich terenie ciężkich zbrodni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#Marszałek">Interpelację tę przyjmuję do laski marszałkowskiej i prześlę ją p. Prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>