text_structure.xml 38.8 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Kadencja II — Sesja IV</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Sprawozdanie Stenograficzne z 30 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniach 30 i 31 stycznia 1959 r.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Warszawa 1959</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 17 min. 15.)</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Przewodniczą na posiedzeniu Marszałek Sejmu Czesław Wycech i Wicemarszałek Jerzy Jodłowski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Powołuję na sekretarzy posłów Gerarda Skoka i Juliana Klisia.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszalek">Protokół i listę mówców prowadzi poseł Kliś.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszalek">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">Protokoły 28 i 29 posiedzeń Sejmu uważam za przyjęte, gdyż nie wniesiono przeciw nim żadnych zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu zawiadamia, że udzieliło urlopów następującym obywatelom posłom względnie usprawiedliwia ich nieobecność na dzisiejszym posiedzeniu: Frankowski Jan, Gierek Edward, Hochfeld Julian, Hudowicz Czesław, Jabłoński Henryk, Jakus Zbigniew, Kisielewski Stefan, Kumor Łukasz, Kurjańska Zuzanna, Lange Oskar, Mirek Jan, Nowakowski Zygmunt, Opałko Stanisław, Pernal Jan, Wais Stanisław, Waniołka Franciszek, Włudarski Antoni, Zarzycki Janusz.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszalek">Ustalony przez Prezydium Sejmu porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został Obywatelom Posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu proponuje, aby zmienić kolejność rozpatrzenia pierwszych dwóch punktów dzisiejszego porządku dziennego w ten sposób, że punkt drugi byłby rozpatrzony jako punkt pierwszy, a punkt pierwszy z kolei jako punkt drugi.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszalek">Równocześnie proponuję, aby Sejm — na podstawie art. 55 regulaminu — zgodził się na rozpatrzenie punktów trzeciego i czwartego ustalonego porządku dziennego, mimo że druki sejmowe nr 233 i 234 mogły być doręczone Obywatelom Posłom dopiero dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszalek">Ponadto informuję, że w punkcie 4 porządku dziennego sprawozdanie Komisji Spraw Wewnętrznych złoży poseł Franciszek Śliwa.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszalek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia?</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszalek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszalek">Uważam, że Sejm porządek dzienny przedstawiony przez Prezydium Sejmu zatwierdził.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym (druki nr 224 i 232).</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Tadeusz Wieczorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselWieczorekTadeusz">Wysoki Sejmie! Przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym ma na celu dostosowanie przepisów prawa do aktualnych potrzeb sił zbrojnych w zakresie powszechnego obowiązku wojskowego jak również zharmonizowanie systemu organizacji wykonywania powszechnego obowiązku wojskowego ze zmianami, jakie zaszły od 1950 r. w organizacji administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PoselWieczorekTadeusz">Obowiązująca ustawa z dnia 4 lutego 1950 r.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PoselWieczorekTadeusz">o powszechnym obowiązku wojskowym mimo kilkakrotnych nowelizacji uległa w znacznej mierze zdezaktualizowaniu i obecnie już nie odpowiada aktualnym potrzebom sił zbrojnych oraz nie stanowi odpowiednich ram prawnych dla właściwego współdziałania organów administracji wojskowej terenowej z organami administracji wojskowej w zakresie uzupełniania sił zbrojnych i administracji ich rezerw.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PoselWieczorekTadeusz">Nieustanna dynamika rozwoju państwa budującego socjalizm wymaga prawnego unormowania zachodzących zmian. Prawne unormowanie tych procesów ma na celu jeszcze pełniejszą realizację nakreślonych zadań.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PoselWieczorekTadeusz">Zapoczątkowane w roku 1957 zmiany w ustawodawstwie wojskowym — wydanie kilku zasadniczych aktów ustawodawczych w tym zakresie — poprzedzają opracowanie projektu nowej ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym, który zamyka całość prawnego regulowania zagadnień wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PoselWieczorekTadeusz">Akty prawodawcze wydane poprzednio w tym zakresie, jak na przykład ustawa z dnia 6 czerwca 1958 r. o służbie wojskowej szeregowców i podoficerów sił zbrojnych, ustawa z dnia 13 grudnia 1957 r. o służbie wojskowej oficerów sił zbrojnych, normują dziedzinę zagadnień życia wewnętrznego wojska.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PoselWieczorekTadeusz">Przedstawiony projekt ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym normuje zagadnienia szersze, dotyczące spełniania przez obywateli konstytucyjnego, zaszczytnego, patriotycznego obowiązku odbywania służby wojskowej, określa zasady powoływania obywateli do tej służby, czas jej trwania oraz uprawnienia związane z powołaniem.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PoselWieczorekTadeusz">Projekt ustawy, normując sposób spełniania powszechnego obowiązku wojskowego przez obywateli oraz zadania i kompetencje organów państwowych w tym zakresie, uwzględnia zarówno interesy obronności państwa, jak i ochrania — przez jak najbardziej szczegółowe normy prawne — interesy poszczególnych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PoselWieczorekTadeusz">Podstawowe założenia projektu nowej ustawy są następujące: w zakresie rejestracji przedpoborowych oraz poboru projekt zakłada przejście na bardziej ekonomiczny system jednorazowej rejestracji przedpoborowych w miejsce dotychczasowej dwukrotnej rejestracji. Druga rejestracja, przeprowadzana komisyjnie, była połączona z przeglądem lekarskim. Prowadzenie takiej rejestracji okazało się zbędne ze względu na połączone z tym koszty oraz ze względu na to, że przegląd lekarski przedpoborowych nie jest konieczny z punktu widzenia potrzeb wojska. Dla potrzeb wojska wystarczający jest przegląd lekarski przeprowadzony w czasie poboru.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PoselWieczorekTadeusz">W projekcie przewidziano, że przedpoborowi będą podlegać tylko jednej rejestracji w roku kalendarzowym, w którym kończą 18 lat życia, a przegląd lekarski odbywać się będzie w czasie poboru. Zmiana ta da oszczędności finansowe i stanowić będzie ułatwienie dla obywateli.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PoselWieczorekTadeusz">Stosownie do projektu zadania przeprowadzenia poboru będą należały do kompetencji prezydiów rad narodowych i ich właściwych organów. Zmiana ta ułatwi wojskowym komendom rejonowym wykonywanie ich właściwego zadania, to jest uzupełnianie sił zbrojnych oraz ewidencję i administrację rezerw. W związku z tym zarządzenie poboru z zakresu kompetencji Ministra Obrony Narodowej przechodzi do zakresu kompetencji Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PoselWieczorekTadeusz">Prowadzenie poboru przez prezydia rad narodowych uzasadnione jest tym, że prowadzą one ewidencję przedpoborowych oraz jako gospodarz terenu są przede wszystkim powołane do spełniania tych funkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PoselWieczorekTadeusz">Projekt określa wiek poborowy tak samo jak dotychczas na 20 lat życia. Wyjątek w tym zakresie stanowią studenci szkół wyższych, którzy mają obowiązek stawienia się do poboru wcześniej ze względu na to, że wojskowe szkolenie studentów, unormowane dotychczas w przepisach o ulgach w odbywaniu służby wojskowej przez studentów szkól wyższych, zawartych w odrębnej ustawie z dnia 7 kwietnia 1949 r., staje się w myśl projektu jednym z rodzajów służby wojskowej. Przeznaczenie studentów do wojskowego szkolenia w drodze poboru ma na celu uproszczenie postępowania w zakresie orzekania o zdolności studentów do wojskowego szkolenia i służby wojskowej, a pobór studentów będą przeprowadzać powiatowe komisje poborowe, właściwe ze względu na siedzibę szkoły wyższej.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PoselWieczorekTadeusz">W zakresie zasadniczej służby wojskowej przewiduje się skrócenie czasu trwania zasadniczej służby wojskowej w wojskach lotniczych i obrony przeciwlotniczej oraz w jednostkach nadbrzeżnych marynarki wojennej z trzech do dwóch lat, w wojskach wewnętrznych</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#komentarz">z 27 do</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PoselWieczorekTadeusz">24 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PoselWieczorekTadeusz">Projekt przewiduje możliwość przedłużenia zasadniczej służby wojskowej tylko na podstawie decyzji Rady Ministrów i tylko na okres do 3 miesięcy — w szczególnych wypadkach ze względu na dobro państwa. Natomiast projektowana ustawa upoważnia Ministra Obrony Narodowej do skrócenia zasadniczej służby wojskowej dla części żołnierzy.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PoselWieczorekTadeusz">Czas trwania zasadniczej służby wojskowej dla poborowych i ochotników, którzy odbyli w organizacjach przysposobienia wojskowego lub w organizacjach sportowych przeszkolenie w specjalnościach szczególnie przydatnych w służbie wojskowej i uzyskali odpowiednie kwalifikacje, może być skracany o okres nie przekraczający jednego roku. Zmienia się również konstrukcja zasadniczej służby wojskowej przez zlikwidowanie nieaktualnych rodzajów służby, takich jak kadrowa, zastępcza, terytorialna.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PoselWieczorekTadeusz">W zakresie służby wojskowej w rezerwie — służbę w rezerwie ogranicza się wyłącznie do ćwiczeń wojskowych oraz czynnej służby w razie mobilizacji lub w czasie wojny. Wprowadza się nowe okresy czasu służby w rezerwie przez ograniczenie do 3 miesięcy służby w ciągu roku dla żołnierzy wszystkich stopni oraz skraca się łączny czas trwania ćwiczeń przez cały czas pozostawania w rezerwie dla oficerów — z 28 do 24 miesięcy, a dla szeregowców i podoficerów, którzy odbyli zasadniczą służbę wojskową, z 18 do 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PoselWieczorekTadeusz">Obok ćwiczeń zwyczajnych projekt wprowadza ćwiczenia wojskowe doraźne, których czas nie może przekraczać każdorazowo 5 dni. Sposób organizowania tych ćwiczeń oraz prawa i obowiązki żołnierzy rezerwy powoływanych na te ćwiczenia określi Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PoselWieczorekTadeusz">W trosce o zdrowie obywateli powoływanych do służby wojskowej przewiduje się poddawanie żołnierzy rezerwy, przeznaczonych do odbycia ćwiczeń, przeglądowi lekarskiemu — jeszcze przed powołaniem. W wypadku stwierdzenia istotnych zmian w stanie zdrowia żołnierze ci będą mogli być poddani badaniu wojskowej komisji lekarskiej lub powiatowej komisji poborowej w celu ewentualnej zmiany orzeczenia o zdolności do służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#PoselWieczorekTadeusz">Przewidziane dotychczas zebrania kontrolne — jako rodzaj służby w rezerwie — zgodnie z projektem traktowane będą jako element wojskowego obowiązku meldunkowego i ograniczają się tylko do oficerów. Ilość zebrań kontrolnych ogranicza się do maksimum 4 w ciągu roku, przy czym każde z nich nie może trwać dłużej niż 12 godzin.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PoselWieczorekTadeusz">Do służby wojskowej w razie mobilizacji i w czasie wojny, będącej wykonaniem najświętszego obywatelskiego obowiązku obrony Ojczyzny, mogą być powołani wszyscy mężczyźni objęci powszechnym obowiązkiem wojskowym.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#PoselWieczorekTadeusz">Równocześnie przewiduje się możliwość zwolnienia od tej służby w drodze tzw. reklamacji osób niezbędnych do pracy dla obrony kraju w ważnych zakładach, przedsiębiorstwach i instytucjach.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#PoselWieczorekTadeusz">W wypadku mobilizacji i w czasie wojny odroczenie służby wojskowej przewiduje się tylko na okresy 6-miesięczne ze względu na stan zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#PoselWieczorekTadeusz">Żołnierze powołani do czynnej służby wojskowej mogą być przeznaczeni do pełnienia tej służby w zakładach zmilitaryzowanych na czas wojny.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#PoselWieczorekTadeusz">W zakresie ewidencji dla celów wojskowych oraz wojskowego obowiązku meldunkowego przewiduje się w projekcie powiązanie wojskowego obowiązku meldunkowego z obowiązkiem meldunkowym przewidzianym w przepisach o ewidencji i kontroli ruchu ludności. Uprości to system prowadzenia ewidencji wojskowej, a jednocześnie ułatwi obywatelom wykonywanie obu tych obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#PoselWieczorekTadeusz">Zgodnie z projektem ewidencję wojskową prowadzą wojskowe komendy rejonowe oraz — w stosunku do przedpoborowych — właściwe organy administracji prezydiów gromadzkich, miejskich, dzielnicowych i osiedlowych rad narodowych.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#PoselWieczorekTadeusz">Każdy zakład pracy powinien uwzględnić w ewidencji stosunek pracowników do służby wojskowej oraz stopnia wojskowego. Obowiązek ten — zgodnie z projektem — ciąży również na organach ewidencji i kontroli ruchu ludności w stosunku do osób, które dokonują obowiązków meldunkowych.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#PoselWieczorekTadeusz">W projekcie zrezygnowano z meldunków o zmianach stanu cywilnego i rodzinnego, ponieważ zmiany te nie mają praktycznego znaczenia dla wojska.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#PoselWieczorekTadeusz">Jeżeli chodzi o wojskowe dokumenty osobiste, to obowiązujące dotychczas przepisy nie określają tych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#PoselWieczorekTadeusz">Omawiany projekt ustawy przewiduje wydawanie osobom podlegającym powszechnemu obowiązkowi wojskowemu lub zwolnionym od tego obowiązku następujących dokumentów: szeregowcom i podoficerom — książeczek wojskowych, oficerom — legitymacji oficerów rezerwy.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#PoselWieczorekTadeusz">Projekt — w odróżnieniu od dotychczasowych przepisów — nie przewiduje obowiązku składania na przechowanie właściwym organom wojskowym wojskowych dokumentów osobistych przez osoby wyjeżdżające na pewien czas za granicę, a jedynie wprowadza zakaz wywożenia tych dokumentów. Obowiązek złożenia wojskowego dokumentu osobistego spoczywa — według projektu — jedynie na osobach wyjeżdżających za granicę na pobyt stały.</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#PoselWieczorekTadeusz">Obowiązek uzyskania zgody organów wojskowych na wyjazd za granicę przez osoby podlegające powszechnemu obowiązkowi wojskowemu ogranicza się tylko do tych poborowych, którzy zostali przeznaczeni do odbycia zasadniczej służby wojskowej bądź otrzymali karty powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#PoselWieczorekTadeusz">W zakresie służby wojskowej kobiet projekt odrzuca określenie wojskowej służby kobiet jako służby pomocniczej. Określenie to nie odzwierciedlało bowiem charakteru tej służby. W odróżnieniu od obowiązujących przepisów wylicza się taksatywnie rodzaje służb, do których mogą być powołane kobiety. Są to tylko takie rodzaje służby, które odpowiadają przeciętnym możliwościom fizycznym kobiet. Do innych rodzajów służb kobiety mogą zgłaszać się tylko ochotniczo.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#PoselWieczorekTadeusz">Kobiety uznane za zdolne do służby wojskowej zalicza się do rezerwy z możliwością powołania ich na przeszkolenie wojskowe, ograniczając to tylko w stosunku do kobiet, posiadających określone kwalifikacje zawodowe. Ustala się jednocześnie łączny czas trwania przeszkolenia, który wynosi 6 miesięcy, przy czym przeszkolenie nie może trwać dłużej niż 2 miesiące w roku.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#PoselWieczorekTadeusz">W zakresie przysposobienia wojskowego młodzieży projekt obejmuje młodzież szkół średnich. Może nim być objęta także młodzież ucząca się w innych szkołach oraz młodzież pozaszkolna w wieku od 16 do 20 lat. Dla młodzieży uczęszczającej do szkół przysposobienie wojskowe traktowane będzie jako obowiązkowy przedmiot nauczania. Przewiduje się również organizowanie letnich obozów szkoleniowych.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#PoselWieczorekTadeusz">W stosunku do młodzieży pozaszkolnej przysposobienie wojskowe będzie miało charakter ochotniczy. Prowadzenie tego przysposobienia projekt przekazuje organizacjom społecznym, których statut przewiduje prowadzenie tego rodzaju działalności.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#PoselWieczorekTadeusz">Projekt ustawy upoważnia Radę Ministrów do wprowadzenia obowiązku przysposobienia wojskowego dla niektórych grup młodzieży pozaszkolnej.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#PoselWieczorekTadeusz">Ogólny nadzór nad przysposobieniem wojskowym młodzieży projekt powierza Ministrowi Obrony Narodowej. Rozdział projektu ustawy dotyczący przysposobienia wojskowego młodzieży uzupełnia lukę istniejącą w ustawodawstwie w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#PoselWieczorekTadeusz">Jeśli chodzi o szczególne uprawnienia osób powołanych do czynnej służby wojskowej oraz ich rodzin, to zagadnienie to było dotychczas unormowane poza ustawą o powszechnym obowiązku wojskowym, a mianowicie w przepisach dekretu z dnia 6 września 1951 r. o szczególnych uprawnieniach i ulgach dla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej i ich rodzin oraz w przepisach wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#PoselWieczorekTadeusz">Projekt nowej ustawy w zakresie zachowania prawa do wynagrodzenia za pracę w okresie odbywania czynnej służby wojskowej nie zmienia obowiązujących dotychczas zasad i wysokości wynagrodzenia otrzymywanego z zakładu pracy. Upoważnia natomiast Radę Ministrów do podwyższenia wynagrodzenia przysługującego pracownikom utrzymującym rodziny, a powołanym na ćwiczenia lub przeszkolenie wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#PoselWieczorekTadeusz">Podobnie jak dotychczasowe przepisy, projekt przewiduje zaopatrzenie — zasiłki dzienne dla rodzin żołnierzy odbywających ćwiczenia lub przeszkolenie wojskowe, jeżeli żołnierze ci nie są pracownikami. Dla żołnierzy zwolnionych z zasadniczej służby wojskowej i ich rodzin — w przypadku niezdolności żołnierza do pracy — przez pewien okres czasu po dniu zwolnienia przewidziano również zasiłki dzienne, co jest nowością w stosunku do przepisów obowiązujących dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#PoselWieczorekTadeusz">W zakresie zatrudnienia osób zwolnionych z zasadniczej służby wojskowej projekt nie wprowadza zasadniczych zmian, upoważniając jednocześnie Radę Ministrów do szczegółowego unormowania zasad zatrudniania pracowników, którzy nabyli w wojsku nowe kwalifikacje, oraz osób, które nie były zatrudnione przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#PoselWieczorekTadeusz">W zakresie dotychczasowych ulg dla rodzin żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową znosi się prawo do ulg w podatku gruntowym, wychodząc z założenia, że jedyni żywiciele rodzin nie są powoływani do służby wojskowej oraz że uszczuplenie dochodów budżetowych z tytułu podatku gruntowego jest gospodarczo nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#PoselWieczorekTadeusz">Projekt upoważnia Radę Ministrów do określenia innych ewentualnych ulg.</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#PoselWieczorekTadeusz">Ponadto przewiduje się, że członkowie rodzin żołnierzy powołanych do czynnej służby wojskowej w razie mobilizacji lub w czasie wojny będą mieli prawo do otrzymania zasiłków wojennych.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#PoselWieczorekTadeusz">Projekt przewiduje również zachowanie prawa do wszystkich świadczeń ze strony zakładów pracy, to znaczy tych świadczeń, które przysługują rodzinom wszystkich innych pracowników. Wysokość zasiłków i zasady ich wypłacania ma określić Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#PoselWieczorekTadeusz">W zakresie kosztów związanych z powszechnym obowiązkiem wojskowym projekt wprowadza istotną zmianę — w odróżnieniu od dotychczasowych przepisów — ustalając, że w wypadkach, gdy wezwanie przez organy wojskowe lub organy administracji prezydiów rad narodowych nastąpiło z winy obowiązanego, koszty przejazdu ponosi zainteresowany. W zakresie kosztów przewiduje się dla Prezesa Rady Ministrów upoważnienie do ustalenia wysokości wynagrodzenia lekarzy cywilnych, biorących udział w poborze oraz przeglądach lekarskich przewidzianych w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#PoselWieczorekTadeusz">Wprowadzenie w życie projektowanej ustawy nie powinno pociągać dodatkowych kosztów w budżecie Ministerstwa Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#PoselWieczorekTadeusz">W imieniu Komisji Obrony Narodowej wnoszę o przyjęcie projektu ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym według druku nr 224 wraz z poprawkami komisji (druk nr 232).</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#PoselWieczorekTadeusz">Ponadto proszę o sprostowanie w art. 121 ust. 2 w zdaniu drugim błędnie podanej liczby — „70%” na — „75%”.</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#PoselWieczorekTadeusz">Oprócz tego zgłaszam dodatkowo następujące poprawki uchwalone na dzisiejszym posiedzeniu komisji, a mianowicie art. 66 proponuję nadać następujące brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#PoselWieczorekTadeusz">„1. Studentów obowiązanych do odbywania szkolenia wojskowego, którzy przed jego ukończeniem zostali skreśleni z listy studentów szkoły wyższej lub nie złożyli z wynikiem pomyślnym egzaminu końcowego z wojskowego szkolenia, wojskowy komendant rejonowy powołuje do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Przepisy art. 26, art. 27, art. 30, art. 31 ust. 1 i 2 oraz art. 54 stosuje się odpowiednio.</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#PoselWieczorekTadeusz">2. W wyjątkowych wypadkach student, który nie złożył z wynikiem pomyślnym końcowego egzaminu z wojskowego szkolenia, może być — na zaopiniowany przez rektora szkoły wyższej wniosek zainteresowanego — dopuszczony za zgodą właściwego organu wojskowego do powtórnego składania tego egzaminu po odbyciu dodatkowego przeszkolenia w jednostce wojskowej. W tym wypadku łączny czas trwania przeszkolenia, określony w art. 62 ust. 3, może być przedłużony o dalsze 45 dni.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#PoselWieczorekTadeusz">3. O skreśleniu studenta odbywającego wojskowe szkolenie z listy studentów szkoły wyższej zawiadamia wojskowego komendanta rejonowego rektor szkoły wyższej.</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#PoselWieczorekTadeusz">4. Przepisów ust. 1 i 3 nie stosuje się do studentów wymienionych w art. 61 ust. 1 i 2.” W związku z tym art. 50 ust. 1 pkt 3 otrzymuje następujące brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#PoselWieczorekTadeusz">„studenci, którzy nie ukończyli wojskowego szkolenia studentów z wynikiem pomyślnym lub zostali skreśleni z listy studentów szkoły wyższej, w której szkolenie to jest prowadzone.” Poprawki te mają na celu umożliwienie studentom, którzy z uzasadnionych przyczyn nie złożyli egzaminów z wojskowego szkolenia studentów, powtórne zdawanie tych egzaminów po odbyciu dodatkowego przeszkolenia wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#PoselWieczorekTadeusz">Wysoki Sejmie! Na zakończenie niech mi wolno będzie w imieniu Komisji Obrony Narodowej wyrazić gorące i pełne słowa uznania za ofiarny wysiłek i trud Wojska Polskiego! w likwidacji skutków klęsk żywiołowych, jakie dotknęły niektóre rejony w naszym kraju w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#PoselWieczorekTadeusz">W akcji tej udział Wojska Polskiego odegrał bardzo istotną, a w wielu wypadkach decydującą rolę w ratowaniu nie tylko życia wielu setek obywateli i ich dobytku, ale również w zabezpieczeniu mienia państwowego i w udzielaniu efektywnej pomocy organom terenowej władzy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#PoselWieczorekTadeusz">Jest to jeszcze jeden dobitny dowód, że Ludowe Wojsko Polskie jest ściśle związane ze swoim narodem i jego troskami.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszalek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszalek">Proszę Obywateli Posłów o zapisywanie się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszalek">Udzielam głosu obywatelowi posłowi Tadeuszowi Makowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselMakowskiTadeusz">Wysoki Sejmie! Przedłożony Sejmowi projekt ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym rozwiązuje problemy w tej dziedzinie w sposób zgodny z zasadami, którymi kierował się Sejm w dotychczasowym ustawodawstwie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PoselMakowskiTadeusz">Projekt ustawy przewiduje bowiem przelanie uprawnień, które dotychczas leżały w gestii administracji wojskowej, na administrację ogólną. Jest to w zgodzie z zasadami ustawy o radach narodowych i z jej duchem, gdyż rozszerza uprawnienia terenowych organów władzy państwowej, przez co realizuje zasadę decentralizacji tej władzy. Dotyczy to w szczególności podstawowego aktu, jakim jest pobór rekruta, a także zagadnień związanych z ewidencją i rejestracją obywateli podlegających obowiązkowi wojskowemu.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PoselMakowskiTadeusz">Projekt ponadto daje ustawowe możliwości wykorzystania całego potencjału sił na wypadek wojny, gdyż przewiduje on możliwość przedłużenia wieku obowiązku wojskowego, wprowadzenia instytucji służby wojskowej w dziedzinach zmilitaryzowanych, uregulowania służby wojskowej kobiet, której praktyczne znaczenie może mieć szerszy zasięg, szczególnie w wypadku wojny.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PoselMakowskiTadeusz">W projekcie uwzględniono powszechne życzenia społeczeństwa dotyczące służby wojskowej. Szczególnie w kampanii przedwyborczej dyskutowano o sprawie skrócenia czasu służby wojskowej w lotnictwie i obronie przeciwlotniczej oraz w marynarce. Sprawa ta została w projekcie ustawy rozwiązana w stosunku do niektórych jednostek, w niektórych rodzajach służb, i rozwiązanie to jest zgodne z życzeniami społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PoselMakowskiTadeusz">W wyniku, uprzemysłowienia naszego kraju nastąpił wzrost poziomu kultury technicznej, wzrosła także ilość kadr wykwalifikowanych pracowników i specjalistów z różnych dziedzin gospodarstwa narodowego. Istnieją więc możliwości doboru do poszczególnych służb w wojsku odpowiednich kandydatów, lepiej przygotowanych do pełnienia służby, i w związku z tym istnieje możliwość skrócenia czasu służby wojskowej, mimo że wymagania w wojsku w dziedzinie techniki są wysokie.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PoselMakowskiTadeusz">Możliwość skrócenia czasu służby wojskowej rozszerzona została na tych poborowych, którzy przed włączeniem do służby wojskowej zajmowali się w organizacjach sportowych czy w organizacjach społecznych innego rodzaju specjalnymi zagadnieniami, dotyczącymi m.in. również spraw wojskowych — zagadnieniami z zakresu rożnych dziedzin techniki.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PoselMakowskiTadeusz">Jest to, rzecz prosta, słuszne; jest to stworzenie młodzieży możliwości skrócenia czasu służby wojskowej — przez to, że uprzednio zainteresuje się ona bliżej poszczególnymi problemami techniki.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PoselMakowskiTadeusz">W tej, dziedzinie ponadto Minister Obrony Narodowej otrzymał uprawnienia do skrócenia także i w innych służbach okresu służby wojskowej w zależności od oceny sytuacji. W tej sprawie rozwiązano więc problem zwiększenia rotacji szkolenia żołnierzy poprzez ustawowe skrócenie służby wojskowej i zagwarantowanie jej skrócenia dla indywidualnie odpowiadających temu kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PoselMakowskiTadeusz">Ważną sprawą, która została uregulowana w projekcie ustawy, jest kwestia przysposobienia wojskowego młodzieży. Problem ten dotychczas nie był rozwiązany. Co prawda, projekt ustawy rozwiązuje to zagadnienie tylko w stosunku do młodzieży kształcącej się w szkołach średnich, jeżeli natomiast idzie o młodzież pozaszkolną, pozostawia tę sprawę organizacjom społecznym. Jednakże chciałbym zwrócić uwagę na to zagadnienie, ponieważ rozszerzenie szkolenia w zakresie przysposobienia wojskowego młodzieży może mieć duże znaczenie w wychowaniu społecznym, w podniesieniu kultury technicznej młodzieży, jej kultury ogólnej, w podniesieniu dyscypliny społecznej.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PoselMakowskiTadeusz">Dlatego też postulowalibyśmy, aby Ministerstwo Obrony Narodowej problem ten możliwie dobrze rozwiązało przy współdziałaniu organizacji społecznych, a chcemy także postulować, aby Rząd znalazł na ten cel środki finansowe, gdyż sprawa ta ma bezspornie duże znaczenie. Przy okazji rozpatrywania zagadnień chuligaństwa na Komisji Wymiaru Sprawiedliwości odczuwaliśmy m. in. brak takiej organizacji, która by właśnie od tej strony mogła zainteresować młodzież problemami, rzeczywiście bardzo interesującymi młodzież w tym wieku.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PoselMakowskiTadeusz">Ponadto w projekcie ustawy nie tylko utrwalono dotychczasowe prawa żołnierza i jego rodziny, ale rozszerzono te uprawnienia. Wprowadzono zasiłki dla rodzin żołnierzy, którzy nie są pracownikami, w wypadku powołania ich na ćwiczenia wojskowe. Ponadto uregulowano wstępnie i pozostawiono do szczegółowego uregulowania sprawę powrotu do zakładu pracy w przypadku nabycia innych kwalifikacji w wojsku, a także zatrudnienia tych osób, które przed pójściem do wojska nie były zatrudnione.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PoselMakowskiTadeusz">Wydaje mi się jednak, że jeżeli idzie o mechaniczne skreślenie ulg w podatku gruntowym w stosunku do chłopów, to jest ono chyba niesłuszne. Niemniej jednak sprawa nie jest stracona, ponieważ w art. 127 Rada Ministrów jest upoważniona do regulowania sprawy ewentualnych dalszych uprawnień i ulg nie przewidzianych ustawą. Są wypadki, że rodzina chłopska z chwilą odejścia dorosłego syna do wojska znajduje się w trudnej sytuacji. Są też wypadki, gdy niekoniecznie syn ten musi być jedynym utrzymującym rodzinę. Ale kiedy rodzice są starzy lub chorzy, praca tego syna w gospodarstwie ma podstawowe znaczenie. Gospodarstwo rolne nie jest zakładem przemysłowym, gdzie można na miejsce powołanego do wojska zatrudnić innego pracownika. Postulowalibyśmy, aby sprawa ta przy rozpatrywaniu dalszych uprawnień i ulg była wzięta pod uwagę i aby niektóre wypadki zostały uregulowane w sposób zgodny z życzeniami społecznymi i słusznością tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PoselMakowskiTadeusz">Słusznie także wprowadzono ustawową gwarancję zapłaty wynagrodzeń przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne dla członków tych spółdzielni, w wypadku gdy powoływani są oni na ćwiczenia wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#PoselMakowskiTadeusz">Bardzo ważnym problemem podkreślonym w ustawie jest zasada, że służba w wojsku jest zaszczytnym obowiązkiem każdego obywatela. Ustawa wyklucza możliwość odbywania służby w okresie odbywania kary więzienia, tymczasowego aresztu, utraty praw publicznych i obywatelskich praw honorowych. Jest to zasada bezwzględnie słuszna; już uprzednio zresztą w kodeksie karnym Wojska Polskiego usunięto rodzaj kary odbywanej w oddziałach karnych. Zlikwidowano także zastępczą służbę wojskową, która w pewnym sensie dyskryminowała niektórych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#PoselMakowskiTadeusz">Wszystkie te zawarte w projekcie ustawy nowe sformułowania są sformułowaniami słusznymi, zgodnymi z życzeniami społecznymi. Prowadzą one do dalszej demokratyzacji naszego życia. Realizacja zawartych w projekcie ustawy zasad przyczynić się powinna do zwiększenia sympatii ludu dla wojska, do wzmocnienia więzi między ludem i wojskiem, do większej zwartości zaplecza — jak mówią wojskowi.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#PoselMakowskiTadeusz">Jest to sprawa istotna i ważna, doceniana przez nasze Stronnictwo.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#PoselMakowskiTadeusz">Klub Poselski Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za ustawą.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszalek">Udzielam głosu posłowi Antoniemu Lebiedziowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselLebiedzAntoni">Obywatelu Marszałku, Wysoki Sejmie! Po bardzo szczegółowym i wyczerpującym omówieniu ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym przez posła sprawozdawcę, który referował projekt w imieniu Komisji Obrony Narodowej, i po wystąpieniach moich poprzedników pragnę tylko na trzy elementy, ściśle wiążące się z tą ustawą, zwrócić uwagę Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PoselLebiedzAntoni">Są nimi:</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PoselLebiedzAntoni">— jej znaczenie i sens polityczny wynikający ze skrócenia służby wojskowej, — dalsze rozszerzenie uprawnień rad narodowych, — przysposobienie wojskowe młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PoselLebiedzAntoni">Omawiana ustawa skraca zasadniczo czas służby wojskowej — w wojskach lotniczych i obrony przeciwlotniczej do 24 miesięcy zamiast 36, jak było dotychczas, — w jednostkach nadbrzeżnych marynarki wojennej — do 24 miesięcy zamiast 36 miesięcy, — w wojskach wewnętrznych do 24 miesięcy zamiast 27 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PoselLebiedzAntoni">Ponadto ustawa przewiduje możliwość dalszego skrócenia o jeden rok służby we wszystkich rodzajach wojsk i służb dla tych żołnierzy, którzy przed powołaniem do wojska w przysposobieniu wojskowym lub w organizacjach sportowych nabyli kwalifikacje szczególnie przydatne służbie wojskowej. Ustawa przewiduje również skrócenie okresu szkolenia rezerwistów.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PoselLebiedzAntoni">Decyzje w zakresie uznania, kto uzyskał te szczególnie przydatne kwalifikacje i komu można skrócić czas służby wojskowej poza ramy ustawowe, należą kompetencyjnie do Ministra Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PoselLebiedzAntoni">Projekt ustawy zawiera co prawda upoważnienie dla Rady Ministrów do przedłużenia czasu trwania zasadniczej służby wojskowej w granicach do trzech miesięcy, lecz upoważnienie to ma, moim zdaniem charakter wyjątkowy i należy przypuszczać, że znajdzie zastosowanie również w wyjątkowych, podyktowanych potrzebą okolicznościach.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PoselLebiedzAntoni">W tych zasadniczo odmiennych w porównaniu do starej ustawy przepisach widzimy konsekwentną politykę naszego Rządu, zmierzającą do utrwalenia pokojowego współistnienia wszystkich państw, niezależnie od ustroju obowiązującego w tych państwach.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#PoselLebiedzAntoni">Widzimy również namacalny dowód — i to dowód nie do zbicia, że zasada polskiej polityki zagranicznej pokojowego współistnienia i współżycia wszystkich narodów nie jest z naszej strony tylko czczą formułą, lecz znajduje praktyczne potwierdzenie w naszym życiu państwowym.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#PoselLebiedzAntoni">W związku z rozważaniami na ten istotny dla każdego Polaka temat narzucają się pytania:</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#PoselLebiedzAntoni">Czy słusznie postępujemy realizując politykę pokojową w obliczu montowanej i narastającej — szczególnie w Niemieckiej Republice Federalnej — siły militarnej?</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#PoselLebiedzAntoni">Czy nie osłabi to zbytnio naszej siły?</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#PoselLebiedzAntoni">Czy nie może stać się w przyszłości przyczyną rozczarowań podobnych do tych, jakie naród nasz przeżył w przeszłości?</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#PoselLebiedzAntoni">Odpowiedzi wydają się jasne.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#PoselLebiedzAntoni">Jesteśmy głęboko przekonani o stale rosnącej sile krajów socjalistycznych. Wierzymy w trwałość przyjaźni między wszystkimi krajami naszego obozu i w ich solidarność.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#PoselLebiedzAntoni">Nasz rozbudowujący się przemysł pozwolił i pozwala w dalszym ciągu na unowocześnianie sprzętu wojskowego i uzbrojenia, co pomnaża siłę poszczególnych jednostek bojowych.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#PoselLebiedzAntoni">Sojusz państw socjalistycznych, niezawodna pewność pomocy ze strony przodującego kraju socjalistycznego — Związku Radzieckiego — daje nam pełna gwarancję bezpieczeństwa naszych granic. Trwałe i przyjazne stosunki z Niemiecką Republiką Demokratyczną stanowią częściową, ale znaczną przeciwwagę wzrastającego zagrożenia ze strony Niemieckiej Republiki Federalnej.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#PoselLebiedzAntoni">Wszystkie te motywy celowo podkreślam, by wykazać słuszność naszej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#PoselLebiedzAntoni">Dla całkowitego wyczerpania problemu należałoby odpowiedzieć również na ostatnie pytanie:</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#PoselLebiedzAntoni">dlaczego dopiero teraz zdecydowaliśmy się na skrócenie okresu zasadniczej służby wojskowej?</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>