text_structure.xml 82.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sejm Ustawodawczy</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Rzeczypospolitej Polskiej</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Sesja zwyczajna jesienna 1951/52 r.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Sprawozdanie Stenograficzne z 102 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego w dniu 29 lutego 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Warszawa 1 9 5 2</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10. min. 5.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Powołuję na sekretarzy posłów Zofię Tomczyk i Stanisława Małolepszego. Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Małolepszy.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Protokół 101 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, ponieważ nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu następujący posłowie: Bromboszcz Henryk, Burski Aleksander, Czerwiński Marian, Duniak Stanisław, Grajek Czesław, Gwis Alfons, Izydorczyk Jan, Kuszko Eugeniusz, Lange Oskar, Loga-Sowiński Ignacy, Lukrec Henryk, Łyżnik-Izydorczyk Zofia, Marczakowa Felicja, Młotecki Władysław, Nowicka Małgorzata, Polewka Adam, Różański. Józef, Wierusz — Kowalski Janusz, Włodek Bronisław.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WicemarszalekBarcikowski">Proszą Wysoką Izbę o udzielenie urlopów zdrowotnych następujący posłowie: Fijałkowski Wiesław — do dnia 1 kwietnia br., Kaliszewski Stanisław — do dnia 18 marca br., Kubicki Aleksander — do dnia 31 marca br., Rek Tadeusz — do dnia 31 marca br.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WicemarszalekBarcikowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Wysoka Izba zgadza się na udzielenie urlopów wymienionym posłom, Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WicemarszalekBarcikowski">Od ob. Prezesa Rady Ministrów wpłynęło pismo z dnia 27 lutego br., zawiadamiające, że Ob. Prezydent Rzeczypospolitej dekretami z dnia 23 lutego 1952 r. mianował:</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WicemarszalekBarcikowski">1)ob. Juliana Tokarskiego Ministrem Przemysłu Maszynowego, 2)ob. inż. Bolesława Jaszczuka Ministrem Energetyki, 3)ob. inż. Kiejstuta Żemajtisa kierownikiem Ministerstwa Hutnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 1952 (druk nr 1039).</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WicemarszalekBarcikowski">Udzielam głosu Ministrowi Finansów ob. Konstantemu Dąbrowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wysoka Izbo i Rząd przedkłada pod obrady Wysokiej Izby dwa projekty ustaw o doniosłym znaczeniu dla naszej gospodarki narodowej, a mianowicie projekt ustawy o Narodowym Planie Gospodarczym i projekt, ustawy o budżecie Państwa na rok 1952.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Obydwa te plany są ze sobą jak najściślej powiązane; założone w planie gospodarczym zadania określają wielkość i kierunki wydatków budżetowych, wyznaczają jednocześnie zadania w dziedzinie wygospodarowania przewidzianych w budżecie dochodów. Narodowy Plan Gospodarczy na rok 1952 wytycza następujące podstawowe kierunki działania w naszej gospodarce narodowej:</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">1)Dalszy poważny rozwój przemysłu, a przede wszystkim jego podstawowej części — przemysłu ciężkiego, albowiem rozwój produkcji środków wytwórczości, przede wszystkim zaś rozwój przemysłu maszynowego stanowi podstawę siły gospodarczej naszego kraju. Ogólny wzrost produkcji przemysłowej w 1952 r. wyniesie 22,3%.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">2)Wszechstronny rozwój produkcji rolnej, zarówno zbożowej jak i hodowlanej, celem przyśpieszenia tempa rozwoju rolnictwa. Produkcja rolna powinna wzrosnąć w 1952 r. o 8,1%.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">3)Plan gospodarczy zakłada dalsze poważne powiększenie nakładów finansowych na inwestycje, które powiększą nasz majątek narodowy. Ogólna kwota tych nakładów, pochodząca zarówno z dotacji budżetowej, jak i odpisów amortyzacyjnych, wzrośnie o 19% w stosunku do 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">4)Konieczne będzie w 1952 r. podjęcie walki o pomyślne rozwiązanie powstałych trudności w zakresie bilansu zatrudnienia. Powstający niedobór w bilansie zatrudnienia powinien być w 1952 r. rozwiązany poprzez bitwę o mechanizację robót pracochłonnych i uciążliwych, poprzez szybkie podnoszenie kwalifikacji załóg. poprzez pełne wykorzystanie czasu pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">5)Poważne zadania stoją w 1952 r. przed handlem uspołecznionym w dziedzinie sprawnej dystrybucji towarów, skupu produktów rolnych i skutecznego zwalczania spekulacji. Masa towarowa w handlu detalicznym wzrośnie w 1952 r. o 9,2%.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">6)Ważne i odpowiedzialne zadania wytycza plan dla przemysłu w zakresie powiększenia masy towarów rynkowych w drodze pełnego wykorzystania wszystkich istniejących w tym zakresie możliwości.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">7)Akumulacja socjalistycznej gospodarki winna wzrosnąć o 23,5%, a ogólny dochód narodowy o 17%.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Plan i jego wykonanie decydują o budżecie. Szczegółowe zreferowanie założeń planu nastąpi w momencie ostatecznego jego uchwalania przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Przejdę obecnie do omówienia głównych założeń projektu budżetu na rok 1952.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Przedłożony przez Rząd pod obrady Wysokiej Izby projekt budżetu Państwa na rok 1952 jest wyrazem osiągnięć polskiej klasy robotniczej i całego narodu polskiego, zdobywanych w toku realizacji narodowych planów gospodarczych, a w szczególności pierwszego i drugiego roku Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Budżety nasze z każdym rokiem dają coraz to pełniejszy i bogatszy obraz szybkiego rozwoju naszego kraju, wskazują, jak pomimo wielu trudności towarzyszących naszemu budownictwu skutecznie i zwycięsko realizujemy podstawowe założenia naszego programu gospodarczego ujęte w Planie 6-letnim.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Podstawową cechą naszych budżetów jest ich dynamika. Projekt budżetu na 1952 r. wykazuje w stosunku do wykonania budżetu w 1951 r. wzrost dochodów o 21,5% i wzrost wydatków o 19,7%.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Budżet Państwa na 1952 r. przewiduje po stronie dochodów sumę zł 63.787.802.832 i po stronie) wydatków zł 62.876.513.994, osiągając w ten sposób nadwyżkę dochodów nad wydatkami w kwocie zł 911.288.838.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Ten poważny wzrost budżetu na 1952 r. jest możliwy dzięki szybkiemu wzrostowi ogólnego dochodu narodowego, który według planu powinien wzrosnąć w 1952 r. o dalsze 17% w stosunku do poziomu osiągniętego w 1951 r. — będzie więc wyższy o 58% od dochodu osiągniętego w 19.49 r., tj. w końcu Planu 3-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Z cyfr i z wewnętrznej struktury budżetu wynika, że prawie 3/4 środków jest przeznaczone na finansowanie gospodarki narodowej i urządzeń socjalno-kulturalnych. Potwierdza to zasadę, że w Państwie Ludowym dochód narodowy należy do narodu, należy do tych, którzy swoją pracą przyczynili się do jego powstania.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Zaplanowanie tak poważnych cyfr w budżecie na 1952 r. stało się możliwe dzięki pomyślnemu wykonaniu zadań planu gospodarczego w 1951 r. i powstaniu dzięki temu realnych możliwości dalszego podniesienia dochodów budżetowych, przecie wszystkim z akumulacji gospodarki uspołecznionej, w której decydującą rolę odgrywa socjalistyczny przemysł.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Dochody zaplanowane w budżecie 1951 r. zostały osiągnięte według prowizorycznych danych w 102,5%, wydatki zaś nie osiągnęły pełnych 100% i wynoszą średnio 95% w stosunku do planu.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Pomyślny przebieg wykonania budżetu w 1951 r. jest ściśle związany z wykonaniem Narodowego Planu Gospodarczego w dziedzinie produkcji przemysłowej, której akumulacja decyduje o stronie dochodowej budżetu.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Na pełne wykonanie akumulacji w gospodarce socjalistycznej w 1951 r. istotny wpływ miał poważny wzrost wydajności pracy, jaki został osiągnięty w 1951 r., a mianowicie: wydajność pracy w przemyśle wielkim i średnim wzrosła o 14%, w przedsiębiorstwach budowlanych o 16%, na kolejach o 11% i w PGR o 13%. Natomiast nie zostały w pełni osiągnięte wskaźniki w zakresie obniżki kosztów własnych. Szereg przedsiębiorstw nie wykonało na tym odcinku zadań, w wyniku czego przeciętny wskaźnik obniżki kosztów w przemyśle wyniósł około 4,6% zamiast planowanych 5,7%. Na niewykonanie planu obniżki kosztów wpłynęła głównie niedostateczna mobilizacja na odcinku obniżenia kosztów materiałowych.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Następnym czynnikiem kształtującym wykonanie budżetu w 1951 r. była pełniejsza realizacja zasady wzmożenia dyscypliny oszczędnościowej na odcinku wydatków administracyjnych, walka z przerostami etatów osobowych oraz eliminowanie w administracji ogólnej i gospodarczej wydatków zbędnych lub niekoniecznych. Na tym odcinku mamy do zanotowania w 1951 r, poważny postęp, wyrazem czego jest niepełne wykorzystanie budżetu po stronie wydatkowej.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Istotne znaczenie dla wykonania budżetu w 1951 r. miał również dalszy postęp w pogłębieniu zasad rozrachunku gospodarczego w gospodarce uspołecznionej. W 1951 r. zorganizowano rozrachunek gospodarczy w fabrykach, hutach i kopalniach, które w ubiegłych latach wchodziły w skład przedsiębiorstw wielozakładowych. W ten sposób zbliżono planowanie a kontrolę wykonania planów finansowo-gospodarczych do załóg robotniczych i bezpośredniego kierownictwa zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wzmocnienie i pogłębienie rozrachunku gospodarczego nastąpiło również przez organizację wydziałowego rozrachunku gospodarczego w szeregu przedsiębiorstw przemysłu hutniczego, skórzanego i innych.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Poważna również poprawa nastąpiła na odcinku planowania finansowego, prowadzenia rachunkowości oraz sprawozdawczości finansowej.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Ważnym czynnikiem w wykonywaniu budżetu w 1951 r. były rady narodowe. Prezydia rad narodowych miały do wykonania w 1951 r. szereg trudnych i odpowiedzialnych zadań społecznych, gospodarczych i politycznych o znaczeniu ogólnopaństwowym, W toku walki o realizacją tych zadań rady narodowe zdobyły poważne doświadczenia, wychowały nowe kadry aktywistów terenowych, zbliżyły się do zagadnień gospodarczych swojego terenu. Prezydia rad narodowych wykonały w 1951 r. również swoje zadania na odcinku realizacji budżetów terenowych, osiągając ogółem dochody w 108% i. zmniejszając wydatki poprzez zwiększenie gospodarności i realizowanie zasad oszczędności do 94% sum preliminowanych. Osiągnięcie dodatkowej nadwyżki umożliwiło wielu radom narodowym uchwalenie w 1951 r. dodatkowych budżetów, związanych z realizacją terenowych planów w dziedzinie urządzeń socjalno-kulturalnych, gospodarki komunalnej i mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Zadaniem budżetu na 1952 r. jest utrwalenie pełnej równowagi finansowej w naszej gospodarce narodowej, a jednocześnie zapewnienie całkowitego sfinansowania wszystkich zadań przewidzianych w planie gospodarczym w trzecim roku Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Podstawowa część wydatków budżetu Państwa na 1952 r. przeznaczona jest na sfinansowanie dalszego rozwoju gospodarki narodowej i urządzeń socjalno-kulturalnych.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Przeszło 2/5 budżetu — 26.559.930.000 zł przeznacza się na gospodarkę narodową. Wydatki na urządzenia socjalno-kulturalne łącznie z inwestycjami w tym zakresie stanowią przeszło 1/4 część budżetu, a mianowicie 16.199.902.776 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Na wydatki związane z rozwojem gospodarki narodowej składają się przede wszystkim nowe inwestycje, na które przeznacza się z budżetu Państwa w 1952 r. 19.440.706.111 zł. Szybki wzrost planów produkcyjnych oraz uruchomianie nowych przedsiębiorstw wymaga wyposażenia w dodatkowe środki obrotowe z budżetu, niezależnie od przeznaczenia na ten cel części zysków, jakie osiągają przedsiębiorstwa. Dotacje budżetowe na cele finansowania środków obrotowych przedsiębiorstw wynoszą 3.868.000.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Poważne wydatki w dziale finansowania gospodarki narodowej są przeznaczone na pomoc dla rolnictwa, zarówno w PGR, spółdzielniach produkcyjnych jak i u indywidualnych chłopów, Wydatki inwestycyjne w rolnictwie w zakresie administrowanym przez Ministerstwo Rolnictwa i Ministerstwo Państwowych Gospodarstw Rolnych wyniosą 1.278.000.000 zł. Z wydatków poza sfinansowaniem inwestycji przeznacza się dalsze 507.800.000 zł na weterynarię, melioracje, urządzenia rolne, popieranie produkcji zwierzęcej oraz urządzenia i ochronę lasów. Budżet Państwowych Ośrodków Maszynowych po stronie wydatków wykazuje 601.400.000 zł, dotacja budżetowa dla Spółdzielczych Ośrodków Maszynowych ma wynieść około 72.041.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Powyższe cyfry nie wyczerpują w całości pomocy Państwa, jaka będzie okazana rolnictwu w 1952 r. Ponadto przeznaczono ze środków rezerwowych budżetu, około 250.000.000 zł na pomoc w zagospodarowaniu się rolników na terenach Ziem Zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W zakresie pomocy dla rolnictwa należy ponadto wymienić poważne kwoty kredytów bankowych, z jakich będą korzystać w 1952 r. zarówno spółdzielnie produkcyjne, jak i indywidualni mało i średniorolni chłopi.</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Jak więc z tych cyfr wynika, obok stałego rozwoju przemysłu pracującego bezpośrednio na potrzeby rolnictwa (jak maszyny rolnicze, nawozy sztuczne) — Państwo okazuje naszemu rolnictwu bogatą i wszechstronną pomoc.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Obok pomocy w kredytach w roku bieżącym będzie okazana rolnictwu poważna pomoc w zakresie ziarna siewnego. Wydatki budżetowe na utworzenie specjalnego Funduszu Siewnego oraz kosztów skupu i dystrybucji nasion wyniosą 103,6 miliona zł.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W toku realizacji akcji siewnej i żniwnej rolnictwu będzie zapewniona w miarę zachodzącej potrzeby dalsza konieczna pomoc ze środków rezerwowych budżetu.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Przeznaczenie tak poważnych środków finansowych z budżetu Państwa na pomoc dla rolnictwa jest związane z koniecznością stałego nadrabiania opóźnień w rozwoju rolnictwa. Pomoc ta jest wyrazem realizowania sojuszu robotniczo-chłopskiego. Chłopi mało i średniorolni, dla których pomoc ta jest przede wszystkim przeznaczona, powinni jak najbardziej efektywnie skorzystać z tej pomocy dla podniesienia swojej produkcji roślinnej i hodowlanej. Szerokie korzystanie na roli z pracy maszyn, czemu służą Państwowe i Spółdzielcze Ośrodki Maszynowe, wysiewanie wysoko gatunkowych nasion — to gwarancja wysokich zbiorów, a tym samym wzrostu zamożności wsi pracującej.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W następnych pozycjach wydatków budżetu, związanych z finansowaniem gospodarki narodowej, należy wymienić kwotę 595.730,000 zł, przeznaczonych na konserwację i dalsze usprawnianie sieci dróg. Suma ta nie obejmuje poważnych nakładów czynionych w tym zakresie z planu inwestycyjnego na nowe inwestycje, a przeznaczona jest jedynie na dalszą poprawę jakości i sprawności dróg istniejących.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W zakresie gospodarki komunalnej niezależnie od sum objętych rozrachunkiem gospodarczym, a dotyczących przedsiębiorstw komunalnych, na dalszą poprawę urządzeń miejskich, takich jak urządzenia ulic, placów, oświetlenia, zieleńce itp. przeznacza się z bezpośredniej dotacji budżetowej kwotę 263.400.000 złotych. Dalszą poprawę w dziedzinie urządzeń miejskich przyniesie wzrost ilości taboru tramwajowego o 8%, trolleybusowego o 17% i autobusowego o 13%.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W zakresie gospodarki mieszkaniowej poważną pozycję stanowi remont 600.000 izb mieszkalnych, jaki będzie dokonany w roku bieżącym, oraz oddanie do użytku z planu inwestycyjnego 118.000 nowych izb mieszkalnych.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wydatki na urządzenia socjalno-kulturalne są podyktowane następującymi wskaźnikami Narodowego Planu Gospodarczego, a mianowicie: liczba miejsc w przedszkolach osiągnie w 1952 r. 380.000; liczba uczniów w szkołach przysposobienia zawodowego wzrośnie o 47%, a liczba absolwentów tych szkół o 38%; liczba uczniów w pierwszej klasie szkół zawodowych I stopnia ma osiągnąć cyfrę 124.000; liczba uczniów szkół zawodowych II stopnia osiągnie cyfrę 106.000.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Ogólna liczba absolwentów szkół wyższych winna wynieść w 1952 r. 31.100, tj. o 48,1% więcej niż w 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W zakresie ochrony zdrowia w 1952 r. nastąpi poważny wzrost wydatków spowodowanych przyrostem liczby łóżek szpitalnych o 8,3% w sanatoriach przeciwgruźliczych o 10,7% w prewentoriach o 8,8%, liczba przedszkoli miejskich przyszpitalnych i ambulatoriów zakładowych wzrośnie o 19,1%. Poważnie wzrośnie liczba wojewódzkich poradni specjalistycznych oraz liczba ośrodków zdrowia na wsi. Liczba miejsc w żłobkach stałych wzrośnie o 35%.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wzrasta również plan stypendialny dla młodzieży studiującej na wyższych uczelniach. Około 60% ogółu studiującej młodzieży będzie pobierało w 1952 r. stypendia państwowe, głównie zaś młodzież studiująca na uczelniach technicznych.</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W 1952 r. wydatki na naukę poważnie wzrastają; przewidziane jest obok 87 już istniejących powstanie dalszych 15 instytutów naukowo-badawczych, które stworzą sprzyjające warunki pracy dla pracowników nauki. Powstanie Polskiej Akademii Nauk, 83 wyższe uczelnie, tj. trzykrotnie więcej niż w Polsce przedwrześniowej, 125.000 studentów, w tym 65% to dzieci robotników i chłopów — oto niektóre tylko fakty, świadczące, że władza ludowa w Polsce stworzyła istotne warunki dla pomyślnego rozwoju polskiej myśli naukowej, która w powiązaniu z praktyką dnia codziennego służyć będzie narodowi w jego walce o zbudowanie socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Sieć bibliotek terenowych będzie w roku bieżącym zaopatrzona dodatkowo w księgozbiory o ogólnej ilości około 12.000.000 tomów niezależnie od dopływu książek pochodzących z realizacji programu wydawniczego, W zakresie ubezpieczeń społecznych świadczenia na emerytury wzrastają o 19,5%, na renty o 9,6%, na zasiłki chorobowe o 1,5%, zasiłki rodzinne preliminowane są w wysokości zbliżonej do faktycznych wydatków z tego tytułu w 1951 r.; łącznie na ubezpieczenia społeczne wydamy w 1952 r, 5,938.233.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Z sum budżetu przeznaczonych na sfinansowanie rozwoju gospodarki narodowej i urządzeń socjalno-kulturalnych, z tempa wzrostu tych sum w każdym z naszych budżetów wynika, że kraj nasz zwycięsko realizuje swój program nakreślony przez Partię i Rząd, program, którego celem jest wyprowadzić naszą gospodarkę z zacofania i zniszczeń, jakie zostawiły nam rządy kapitalistyczno-obszarnicze i okrutna działalność faszystowskiego okupanta, oraz stworzyć warunki dla dalszego szybkiego i pomyślnego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Budując w naszym kraju socjalizm, podnosimy naszą gospodarkę, rozwijamy naszą kulturę narodową, zabezpieczamy coraz pomyślniejsze warunki naszego ogólnego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Te właśnie osiągnięcia naszej pokojowej pracy, wzmaganie sił wytwórczych naszej gospodarki narodowej, pomyślne budowanie podstaw socjalizmu są źródłem niepokoju w obozie imperializmu, który pragnąłby za wszelką cenę przerwać naszą pokojową, twórczą pracę i grozi nam nową wojną.</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Dla zabezpieczenia pokojowego budownictwa nie zaniedbujemy wzmacniania naszych sił obronnych.</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Budżet na 1952 r. przewiduje wzrost wydatków na obronę narodową i zamyka się, łącznie z inwestycjami w tym zakresie kwotą 6.624.000.000 zł, co stanowi 10,5% całości wydatków budżetowych przewidzianych na 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wydatki na administrację państwową, wymiar sprawiedliwości i bezpieczeństwo zamykają się kwotą 7.331.514.195 zł, co stanowi 11,7% całości budżetu wobec 13% w 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wydatki w tym zakresie maleją nie tylko w procentowym udziale w całości budżetu, lecz maleją także w stosunku do faktycznych wydatków poniesionych na te cele w 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Zmniejszenie wydatków w administracji państwowej w stosunku do wydatków faktycznych w 1951 r. wynosi blisko 4% i tłumaczy się realizowaniem konsekwentnie założeń, zmierzających do usprawnienia i potanienia administracji ogólnej i gospodarczej, Z pozostałych sum wydatków budżetu wymienić należy obsługę długów wewnętrznych i zagranicznych łącznie na sumę 656.066.700 zł; z kwoty tej przeznacza się poważną część na premie dla posiadaczy obligacji Państwowej Pożyczki Rozwoju Sił Polski, Rozpisana w roku ubiegłym przez Rząd wewnętrzna Pożyczka Rozwoju Sił Polski była wspaniałym przejawem patriotyzmu ogółu pracujących miast i wsi z klasą robotniczą na czele w dziele dostarczenia Państwu niezbędnych środków na realizację zadań Planu 6-letniego. Zarówno kwota subskrybowanej pożyczki, jak i ilość subskrybentów znacznie przekroczyła planowane cyfry. W toku realizacji pożyczki liczba subskrybentów uległa dalszemu podwyższeniu o przeszło 400.000, łączna kwota subskrypcji osiągnęła kwotę 1.654.849,000 zł w stosunku do planowanej 1.200.000.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Spłata rat pożyczki dobiega końca; z wpłaconych kwot posiadacze obligacji już w tym roku otrzymają w postaci premii za wylosowane obligacje kwotę 119 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Do rezerwy Planu przeniesiono te spośród zaplanowanych inwestycji, których realizacja uzależniona jest od terminowego wykonania importu maszyn i urządzeń technicznych oraz opracowania dokumentacji technicznej. Ponadto do rezerwy przeniesiono wydatki przeznaczone na sfinansowanie w ciągu bieżącego roku podniesienia produkcji rolnej i hodowlanej, pomoc w rozwoju gospodarstw rolnych w województwach zachodnich oraz te wydatki, które w chwili sporządzania budżetu nie były jeszcze dostatecznie rozpracowane przez poszczególne ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Ogólna suma dochodów budżetu Państwa zaplanowana na 1952 r. wynosi 63.787.802.832 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Z ogólnej sumy dochodów budżetowych od gospodarki uspołecznionej wpłynie 44.790.919.503 zł, dochody budżetowe od gospodarki nieuspołecznionej i wpływy od ludności wyniosą łącznie 7.898.201.000 zł. Na resztę dochodów składają się wpłaty z tytułu ubezpieczeń 7.010.829.000 zł, pożyczki i lokaty 1.140.969.000 zł i różne pozostałe dochody, w tym dochody administracyjne, łącznie 2.937.884.329 zł.</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Jak z cyfr tych wynika, około 2/3 całości dochodów budżetowych winno wpłynąć od gospodarki uspołecznionej i dlatego pełne zrealizowanie planowanych wpływów z tego źródła ma decydujące znaczenie dla zrealizowania całości budżetu, dla zapewnienia rytmicznego i prawidłowego finansowania całości planu gospodarczego w 1952 r. Dlatego, aby zadanie to mogło być w pełni wykonane, kierownicy i załogi naszych zakładów produkcyjnych powinni wzmóc walkę o pełne wykonanie i przekroczenie planów produkcyjnych, o lepszą realizację wskaźników ekonomicznych realizowanych planów, a w szczególności o podniesienie rentowności przedsiębiorstw, o pełne zrealizowanie zaplanowanych wskaźników obniżenia kosztów własnych produkcji, o lepsze i sprawniejsze wykorzystanie posiadanych zapasów, oraz powinny walczyć z narastaniem gospodarczo nieuzasadnionych nadmiernych remanentów towarów.</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W 1951 r. plan akumulacji i plan wpłat do budżetu gospodarki uspołecznionej w całości został wykonany, w niektórych jednak działach gospodarki narodowej i poszczególnych przedsiębiorstwach miały miejsce straty nie zawsze uzasadnione obiektywnymi warunkami. Straty te powstawały w związku z niedostateczną walką o oszczędność, niedostatecznym realizowaniem w tym zakresie przyjętego planu. W szczególności dotyczy to budownictwa, drobnego przemysłu państwowego i spółdzielczego oraz rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Na odcinku budownictwa pomimo pewnej poprawy w 1951 r. nie udało się nam w dostatecznej mierze usprawnić i przyśpieszyć kosztorysowania, co ma decydujące znaczenie dla walki o obniżkę kosztów własnych. Pewna część budów była rozpoczynana bez należycie sporządzonych kosztorysów i dokumentacji, co utrudniało prowadzenie prawidłowej kontroli czynionych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Poważna praca czeka nas jeszcze również na odcinku właściwego i racjonalnego projektowania z punktu widzenia ekonomii środków materiałowych i pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W roku bieżącym musimy zrobić w tym zakresie poważny wysiłek; poważne i odpowiedzialne zadania przypadają tutaj zarówno inwestorom, biurom projektowym, przedsiębiorstwom wykonawstwa inwestycyjnego, jak i aparatowi Banku Inwestycyjnego, który powinien rozszerzyć i pogłębić swoją pracę w zakresie kontroli finansowej nad realizacją planu inwestycyjnego.</u>
          <u xml:id="u-3.63" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Na odcinku drobnego przemysłu, szczególnie spółdzielczego, miało miejsce niewykonanie planu akumulacji, spowodowane niewykonaniem planu produkcji niektórych asortymentów towarów, oraz nieosiągnięciem założonej obniżki kosztów własnych. Przed drobnym przemysłem, zarówno państwowym jak i spółdzielczym, stoją w 1952 r. poważne zadania usunięcia istniejących niedomagań, szczególnie zaś ważne znaczenie należy przypisać pełnemu wykorzystaniu istniejących możliwości produkcyjnych, warunkujących dostarczanie do obrotu zaplanowanej masy towarowej.</u>
          <u xml:id="u-3.64" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Pomimo wydatnego podniesienia produkcji rolnej i hodowlanej przez Państwowe Gospodarstwa Rolne w 1951 r., na skutek nieurodzaju roślin okopowych gospodarstwa te nie wykonały zadań na odcinku planu finansowego. W gospodarstwach tych miały miejsce w 1951 r. liczne jeszcze przypadki niegospodarności, które winny być w 1952 r. usunięte.</u>
          <u xml:id="u-3.65" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Akumulacja gospodarki socjalistycznej w 1952 r. winna wzrosnąć o 23,5% w stosunku do 1951 r. Rozmiary założonego wskaźnika wzrostu określają zadania na tym odcinku wyjątkowo trudne, choć w pełni realne, a to w związku z istnieniem poważnych rezerw w naszej gospodarce narodowej. Dlatego jednak, aby zadanie to zostało pomyślnie wykonane, konieczne. jest m. in. dalsze podniesienie dyscypliny finansowej i dalsze umacnianie zasad rozrachunku gospodarczego. Należy doprowadzić zasady planowania i rozliczeń według zasad rozrachunku gospodarczego do najniższych komórek organizacyjnych w każdym zakładzie pracy. Należy pobudzić i rozwijać twórczą inicjatywę wszystkich robotników, pracowników i kierowników przedsiębiorstw do najbardziej pełnego ujawnienia wewnętrznych rezerw każdego zakładu pracy dla powiększenia produkcji. Konieczne jest, aby kierownicy przedsiębiorstw więcej żyli i zajmowali się problemami planów finansowych i zagadnieniami kalkulacji.</u>
          <u xml:id="u-3.66" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Poważne zadania mają do wykonania w tym zakresie pracownicy wydziałów finansowych banków i służba finansowa w przedsiębiorstwach i zakładach. W zakresie wykonania planów akumulacji, osiągnięcia założonej obniżki kosztów, przyśpieszenia obiegu środków obrotowych, punktualnego rozliczania się przedsiębiorstw z budżetem — szczególna rola przypada starszym i głównym księgowym w przedsiębiorstwach, których aktywność na tym odcinku, pomimo pewnej poprawy w 1951 r. ciągle jest jeszcze niedostateczna.</u>
          <u xml:id="u-3.67" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Dochody budżetowe od gospodarki nieuspołecznionej w mieście i na wsi oraz wpłaty od ludności wykazują ogółem wzrost w stosunku do ubiegłego roku o 17%. W tej grupie dochodów podatek gruntowy od indywidualnych, gospodarstw chłopskich zaplanowano na sumę 3,5 miliarda zł. Wpłaty zaś do budżetu z gospodarki prywatnej w mieście wyniosą 1.281.000.000 zł, tj. o 3,8% więcej niż w roku ubiegłym. W zakresie podatku gruntowego nastąpi w bieżącym roku zmiana, polegająca na uchyleniu obowiązku wnoszenia wkładów na fundusz oszczędnościowy rolnictwa i zastąpieniu dotychczasowych dwóch form obciążania finansowego wsi jedynym podatkiem gruntowym, opartym na bardziej zróżnicowanych formach wymiaru, uwzględniających przychodowość poszczególnych grup gospodarstw chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-3.68" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wysoka Izbo! Z przytoczonych cyfr wydatków i dochodów budżetowych wynika, jakie podstawowe zadania mają spełnić środki finansowe, gromadzone i rozdzielane w naszej gospodarce narodowej przez system budżetowy.</u>
          <u xml:id="u-3.69" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Projekt budżetu Państwa na rok 1952:</u>
          <u xml:id="u-3.70" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">1)zabezpiecza dalszy rozwój gospodarki narodowej przez zwiększenie dotacji budżetowych na inwestycje i środki obrotowe przemysłu, rolnictwa, komunikacji i łączności;</u>
          <u xml:id="u-3.71" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">2)zakłada dalszy poważny wzrost akumulacji przedsiębiorstw socjalistycznych i tym samym dochodów budżetowych od tych przedsiębiorstw w oparciu o:</u>
          <u xml:id="u-3.72" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">a)wzrost produkcji, b)obniżenie kosztów własnych, c)przyśpieszenie obiegu środków obrotowych, d)mobilizację rezerw gospodarki narodowej, e)pogłębienie zasad rozrachunku gospodarczego;</u>
          <u xml:id="u-3.73" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">3)zmierza do dalszej poprawy warunków bytowych pracujących przez zwiększenie środków budżetowych, przeznaczonych na sfinansowanie usług socjalnych, kulturalnych oraz budownictwa mieszkaniowego;</u>
          <u xml:id="u-3.74" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">4)zabezpiecza niezbędny rozwój sił obronnych i ochronę Państwa;</u>
          <u xml:id="u-3.75" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">5)zakłada dalszą walkę, o potanienie kosztów administracji państwowej, oraz dalsze jej usprawnienie na wszystkich szczeblach organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.76" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Nieodzownym warunkiem pomyślnego wykonania tych zadań przez budżet Państwa jest dalsza walka o wzmożenie akumulacji w gospodarce uspołecznionej, walka o pełne zrealizować nie założonej, obniżki kosztów własnych, wzrostu wydajności pracy, przyśpieszenie tempa upłynnienia gospodarczo nieuzasadnionych nadmiernych remanentów towarów i surowców, podniesienie rentowności przedsiębiorstwu zlikwidowanie ponadplanowych strat tam, gdzie one jeszcze istniały w 1951 r. Są to niezbędne warunki pomyślnego wykonania budżetu w 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-3.77" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Konieczne jest dalsze ujawnienie rezerw w naszej gospodarce narodowej oraz wzmocnienie kontroli finansowej nad produkcją i obrotem towarowym.</u>
          <u xml:id="u-3.78" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Zadanie obniżenia kosztów własnych na rok 1952 wynosi dla przemysłu socjalistycznego 5,5%, dla budownictwa 7,4%, dla handlu 8,4%.</u>
          <u xml:id="u-3.79" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wykonanie tych zadań wymaga jak najpełniejszego ujawnienia rezerw wewnętrznej akumulacji w naszej gospodarce narodowej, ich mobilizacji oraz wzmocnienia dyscypliny i kontroli finansowej, W 1952 r. musi być położony szczególny nacisk na pełniejsze wykorzystanie maszyn i urządzeń technicznych, na udoskonalenie technologii produkcji i ścisłe przestrzeganie dyscypliny technologicznej, na poważne rozszerzenie mechanizacji ciężkich i pracochłonnych robót, na planowe wykorzystanie prac naukowo-badawczych w dziedzinie postępu technicznego oraz podniesienie jakości produkcji i usprawnienie kontroli.</u>
          <u xml:id="u-3.80" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Poważne rezerwy akumulacji tkwią w gospodarce materiałowej. Walka o progresywne normy zużycia materiałów, o przestrzeganie norm, kontrola jakości przy odbiorze i wydawaniu materiałów, walka o upłynnienie nadmiernych i zbędnych remanentów — zaoszczędzi gospodarce narodowej wiele metalu i węgla, włókna i skóry dla dalszego wzrostu produkcji i akumulacji socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-3.81" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Walka z brakami w produkcji, podniesienie jej gatunkowości i wzbogacenie asortymentu, zabezpieczenie wysokojakościowych półfabrykatów, surowców i materiałów pomocniczych dla produkcji oraz towarów dla konsumenta uruchomi poważne rezerwy dla budownictwa socjalistycznego.</u>
          <u xml:id="u-3.82" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W walce tej powinny nam przyświecać słowa Obywatela Prezydenta Bolesława Bieruta, wypowiedziane w orędziu noworocznym do Narodu Polskiego</u>
          <u xml:id="u-3.83" who="#komentarz">(czyta):</u>
          <u xml:id="u-3.84" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">„Oszczędzajmy każdy grosz publiczny, każdą cząstkę materiału pamiętając, że z drobnych na pozór cząsteczek pomnożonych przez miliony wyrosnąć może wielka siła, wielkie zbiorowe bogactwo.”</u>
          <u xml:id="u-3.85" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Podstawowym celem przedstawionego projektu budżetu Państwa na 1952 r. jest zabezpieczenie wykonania zadań ustalonych w Narodowym Planie Gospodarczym. Zadania te nie są łatwe. Plan, który będziemy realizować w 1952 r., wywodzi się z naszej walki o rozwój gospodarczy i społeczny, w której mamy do zanotowania poważną listę zwycięstw i osiągnięć. Tylko bowiem w tych warunkach można było postawić jako, zadanie planu na 1952 r. osiągnięcie poziomu produkcji przemysłowej, liczonej na jednego mieszkańca, o 315 % wyższej od produkcji Polski przedwrześniowej, zaś dochodu narodowego wyższego o 170%. Liczba zatrudnionych poza rolnictwem w gospodarce socjalistycznej w 1952 r. wyniesie 5.767.000, to jest 23,6% ogółu ludności, co stanowi wzrost w stosunku do 1951 r. o 357.000, zaś w stosunku do 1947 r. o 2.536.000 zatrudnionych. Fundusz płac wzrośnie w 1952 r. o dalsze przeszło 4 miliardy zł.</u>
          <u xml:id="u-3.86" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W 1952 r. udział gospodarki socjalistycznej w tworzeniu dochodu narodowego wyniesie 73%, udział socjalistycznego przemysłu i rzemiosła w ogólnej produkcji przemysłowej 97,3%, udział socjalistycznego handlu w obrotach handlowych — 94,5%, udział socjalistycznego sektora produkcji rolnej — około 16%. W tych podstawowych wskaźnikach rozwoju naszej gospodarki narodowej zawarta jest cała przebogata treść walki narodu polskiego, o socjalistyczną przebudowę naszej gospodarki narodowej, jedynie zdolnej do zabezpieczenia dalszego wielkiego rozwoju gospodarczego i kulturalnego naszego narodu i zabezpieczenia jego niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-3.87" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W realizacji tych zadań spotykamy niemało trudności, które jednak nie mogą powstrzymać nas na naszej drodze do pełnego wykonania założeń Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.88" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Zmniejszenie tempa rozwoju naszej gospodarki, zaniedbywanie wykorzystania istniejących i wyzwalanych coraz to nowych możliwości dalszego szybkiego uprzemysłowienia kraju byłoby niewybaczalnym grzechem.</u>
          <u xml:id="u-3.89" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Równocześnie zaś nie wolno nam pominąć żadnej możliwości, która by się przyczyniła do wytrwałego podnoszenia produkcji rolnej, nie nadążającej za rozwojem przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-3.90" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Aby zadania stawiane przez nasze plany mogły być w pełni wykonywane, koniecznym jest, by każdy z nas w swoim zakresie, każdy na swoim odcinku pracy: w fabryce, na roli, w biurze projektowym, w sklepie detalicznym, w szkole, w szpitalu, w domu kultury czy w jednostce administracyjnej wykonał przypadające na niego zadania planu.</u>
          <u xml:id="u-3.91" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wielkie dzieła, wielkie osiągnięcia wymagają bowiem zbiorowego wysiłku, wymagają zgodnego wysiłku całego narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.92" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W realizowaniu stojących przed nami zadań korzystamy z przebogatej skarbnicy doświadczeń Związku Radzieckiego. Coraz bardziej rozwijająca się wymiana towarowa między naszymi krajami, w toku realizacji której dostajemy wiele cennych surowców i urządzeń technicznych, jest potężnym bodźcem do rozwoju naszej gospodarki. Nieoceniona jest dla nas pomoc Związku Radzieckiego w zakresie udostępnienia najnowszych zdobyczy w dziedzinie nauki, usprawnień technicznych, wynalazków przyśpieszających proces naszego rozwoju gospodarczego. W szerokim zakresie korzystamy również z wymiany osiągnięć kulturalnych. Bez pomocy Związku Radzieckiego i szerokiej współpracy z krajami demokracji ludowej nie bylibyśmy w możności odbudować naszego kraju i wykonywać planów gospodarczych, a więc także i naszych budżetów.</u>
          <u xml:id="u-3.93" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Równocześnie nie omijamy żadnej sposobności, aby wbrew złośliwym dyskryminacjom, organizowanym przez imperialistów amerykańskich, rozwijać wymianę towarową również z krajami kapitalistycznymi.</u>
          <u xml:id="u-3.94" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">W 1952 r. wielki Front Narodowy Walki o Pokój i Plan 6-letni musi jeszcze bardziej zjednoczyć wszystkich prawdziwych patriotów, miłujących swoją ojczyznę, w walce o zwycięskie wykonanie planów gospodarczych. Pamiętajmy o słowach Obywatela Prezydenta Bolesława Bieruta</u>
          <u xml:id="u-3.95" who="#komentarz">(czyta):</u>
          <u xml:id="u-3.96" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">„Jesteśmy tym pokoleniem, którego udziałem i najbardziej odpowiedzialnym zadaniem historycznym jest zbudowanie nowego ustroju społecznego, urzeczywistnienie najszlachetniejszych ideałów socjalizmu, wydźwignięcie narodu polskiego na nową drogę wspaniałego rozwoju, zabezpieczenie jego całkowitej i nieprzemijającej niepodległości, utrwalenie na wieki pokoju i współpracy braterskiej między narodami.”</u>
          <u xml:id="u-3.97" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Realizacja planu gospodarczego i budżetu na 1952 r. jest zadaniem niełatwym; dla jego wykonania konieczna jest pełna mobilizacja wszystkich naszych sił. Przede wszystkim jednak konieczne jest dalsze podniesienie pełnej świadomości politycznej wszystkich pracujących w mieście i na wsi w walce o wykonanie tego planu, w walce z wszelkimi objawami marnotrawstwa, świadomego lub nieświadomego szkodnictwa, w walce z usiłowaniem wrogiej działalności niedobitków reakcji w mieście i na wsi.</u>
          <u xml:id="u-3.98" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wykonanie budżetu w 1952 r. nie będzie przebiegać łatwo, musimy jednak być świadomi, że walka o plan i budżet to walka o pokój, to walka o przyszłość narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.99" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Dotychczasowe nasze osiągnięcia, wspaniałe tempo rozwoju gospodarstwa narodowego staną się w 1952 r. źródłem dalszego wysiłku i natchnieniem narodu do pełnego wykonania tych zadań.</u>
          <u xml:id="u-3.100" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Dla pełnego wykonania ogromnych zadań trzeciego, roku Planu 6-letniego konieczna jest pełna mobilizacja wszystkich dochodów budżetowych i ostra dyscyplina w wydawaniu każdej złotówki, każdego kilograma surowców i materiałów.</u>
          <u xml:id="u-3.101" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Nie ulega wątpliwości, że potrafimy wykonać nasze porywające plany gospodarcze dzięki wypróbowanej ofiarnej postawie milionów naszych robotników, dzięki świadomości, obywatelskiej naszych chłopów, dzięki patriotyzmowi i talentom naszych przodowników, naszych inżynierów, całej naszej inteligencji twórczej.</u>
          <u xml:id="u-3.102" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Pełne wykonanie budżetu 1952 r. sprzyjać będzie dalszemu poważnemu rozwojowi sił wytwórczych gospodarstwa narodowego, dalszemu rozkwitowi kultury narodowej i poprawie położenia materialnego narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.103" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Nie może być żadnej wątpliwości, że naród polski pod przewodnictwem swojej klasy robotniczej, pod przewodnictwem Prezydenta Bolesława Bieruta osiągnie w 1952 r. dalsze sukcesy w wielkiej bitwie o realizację Planu 6-letniego, planu walki o pokój, planu zbudowania podstaw socjalizmu w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-3.104" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-3.105" who="#MinisterFinansowKonstantyDabrowski">Wysoka Izbo! W imieniu Rządu wnoszę o uchwalenie przedłożonego projektu budżetu Państwa na rok 1952.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać glos w sprawie rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 1952? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Proponuję na podstawie art. 25 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego aby Wysoka Izba odesłała projekt ustawy budżetowej na rok 1952 do Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba zgodziła się na moją propozycję. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: rządowy projekt ustawy o Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1952 (druk nr 1040).</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie rządowego projektu ustawy o Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1952? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WicemarszalekBarcikowski">Proponuję na podstawie art. 25 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego, aby Wysoka Izba odesłała projekt ustawy o Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1952 do Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WicemarszalekBarcikowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba zgodziła się na moją propozycję. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji umowy o współpracy kulturalnej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej, podpisanej w Berlinie dnia 8 stycznia 1952 r. (druki nr 1037 i 1044).</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#WicemarszalekBarcikowski">Głos ma sprawozdawca posłanka Sztachelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Wysoki Sejmie! W dniu 8 stycznia 1952 r. została podpisana w Berlinie umowa o współpracy kulturalnej między Rządem Polski Ludowej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Umowa ta jest dalszym etapem na drodze zacieśnienia współpracy obu krajów.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Umowa o współpracy kulturalnej była poprzedzona szeregiem aktów, pogłębiających stałe przyjacielskie stosunki między dwoma narodami, jak wizyta Prezydenta Piecka w Polsce i wizyta Prezydenta Bieruta w Niemczech, ostateczne wytyczenie granic między Polską o Niemcami w Zgorzelcu, umowa handlowa, coraz szersza wymiana delegacji naukowców, artystów, młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Umowa, którą mam zaszczyt dzisiaj referować, jest drugą naszą wieloletnią umową z Niemiecką Republiką Demokratyczną po zawartej uprzednio umowie handlowej.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Została ona poprzedzona protokółem z czerwca 1950 r. o wzajemnej wymianie kulturalnej, którego wykonanie stanowiło w obu państwach okres bardzo pozytywnych doświadczeń, wykorzystanych przy zawieraniu umowy wieloletniej.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Umowa, podpisana w Berlinie w serdecznej bliskiej atmosferze, przewiduje współpracę obu krajów w dziedzinie literatury, nauki, sztuki, teatru, muzyki, filmu i radia, a w szczególności utrzymywanie katedr i lektoratów języka i literatury jednej ze stron na wyższych uczelniach drugiej strony, wymianę studentów i naukowców, popieranie współpracy instytucji i zakładów naukowych, organizowanie wystaw, koncertów, transmisji radiowych, przedstawień, teatralnych i radiowych oraz popularyzowanie utworów muzycznych jednego kraju w kraju drugim, popieranie przekładów wartościowych dzieł naukowych i literackich, wydawanie i wymianę książek, materiałów informacyjnych każdej ze stron, ułatwianie działalności agencji i korespondentów prasowych oraz wzajemną wymianę dziennikarzy, jak również popieranie współpracy między organizacjami społecznymi, kulturalno-oświatowymi i młodzieżowymi.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PoslankaSztachelskaIrena">W celu realizowania wyżej wymienionych zadań ma być utworzona Polsko-Niemiecka Komisja Mieszana. Głównym zadaniem Komisji jest opracowywanie rocznych programów wymiany kulturalnej.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Umowa o współpracy kulturalnej stwarza coraz większe możliwości poznania wielkiej postępowej kultury niemieckiej, która ma zarówno piękne tradycje przeszłości: poezje Goethego, Schillera, Heinego, muzyka Beethovena — jak i wielkie zdobycze obecnie: współczesne utwory Anny Seghers, Arnolda Zweiga, Fryderyka Wolffa, Willy Bredla, Bertolda Brechta, poważne pozycje w dziedzinie medycyny i techniki niemieckiej, nowa sztuka filmowa NRD.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Ten coraz bardziej pogłębiający się dzisiaj zwrot w stosunkach polsko-niemieckich stał s^:^ę możliwy dzięki głębokim przeobrażeniom politycznym i społecznym, jakie zaszły w obu krajach po ostatecznym zwycięstwie Związku Radzieckiego nad faszyzmem niemieckim.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Niemiecka Republika Demokratyczna, zerwała raz na zawsze z hitlerowskimi tradycjami, parcia naprzód i pod przewodnictwem Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec walczy razem z całym światem pokoju i postępu o ostateczne zlikwidowanie skutków faszyzmu, o zawarcie sprawiedliwego pokoju, o nowe, zjednoczone Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Podczas gdy imperializm amerykański w oparciu o rząd Niemiec Zachodnich organizuje bazy wojenne w strefach zachodnich, wypuszcza z więzień największych hitlerowskich zbrodniarzy wojennych jako dowódców odradzającej się agresywnej armii niemieckiej, spekuluje na nędzy przesiedleńców, podsyca idee odwetu.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Niemiecka Republika Demokratyczna przeprowadza wielkie reformy społeczne, tworzy narodowy front Niemiec Demokratycznych do walki o odrodzenie narodu niemieckiego w zjednoczonych Niemczech, walczy przeciw remilitaryzacji Niemiec i tworzeniu nowego Wehrmachtu, żąda zawarcia traktatu pokojowego.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Gdy koła rządzące w Bonn i zdradzieccy przywódcy socjaldemokracji zajmują się zbrojeniem i mundurowaniem armii, której celem jest odwet i nowa wojna przeciwko socjalizmowi i demokracji, wojna, która musiałaby grozić naszej niepodległości i rozwojowi naszego kraju w jego sprawiedliwych granicach, kiedy Adenauer odbywa podróże do Londynu i Paryża, aby rozszerzać bazy wojenne i zbroić armię przestępców wbrew interesom narodu niemieckiego, wbrew interesom narodów Anglii i Francji — Rząd Niemieckiej Republiki Demokratycznej zacieśnia współpracę z narodami Związku Radzieckiego i krajów demokracji ludowej, zawiera umowy o wymianie kulturalnej.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Upadkowi kultury w strefach zachodnich, bezrobociu, amerykańskiemu stylowi życia, demoralizacji młodzieży — przeciwstawia Niemiecka Republika Demokratyczna nowy rozdział życia narodu niemieckiego: wychowanie nowej, ideowej młodzieży, nową demokratyczną kulturę.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Niemiecka Republika Demokratyczna porywa dla swojej ideologii wielką część społeczeństwa Niemiec Zachodnich, bo ideologia ta leży w interesie całego narodu niemieckiego.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Za przykładem Niemieckiej Republiki Demokratycznej walczą o zjednoczenie Niemiec przeciwko faszyzmowi niemieckiemu i imperializmowi amerykańskiemu górnicy zagłębia Ruhry i robotnicy portowi Hamburga, walczy młodzież na wyspie Helgoland.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Mimo zakazu przez rząd Adenauera w Niemczech Zachodnich przeprowadzono referendum przeciw remilitaryzacji i za zawarciem traktatu pokojowego.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#PoslankaSztachelskaIrena">„Wiem, że będą mnie wyzywać od komunistów, ponieważ jestem za głosowaniem ludowym, ale ja również chcę mieć prawo głosu, mam przecież czworo dzieci” — pisze o referendum skromny czytelnik — „Abend Post”.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Na czele Niemieckiej Republiki Demokratycznej stoją ludzie, którzy całe swoje życie poświęcili walce z hitleryzmem, walce o sprawiedliwość społeczną, o słuszną drogę odrodzenia narodu niemieckiego.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#PoslankaSztachelskaIrena">„Historia nas uczy, nasza własna historia, że droga wojny prowadzi do zguby narodu” — powiedział Prezydent Niemieckiej Republiki Demokratycznej Wilhelm Pieck.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Ludzie, którzy kierują dzisiaj Niemiecką Republiką Demokratyczną, postępują w myśl zasad głoszonych przez rewolucjonistów niemieckich, które stały się dzisiaj własnością całego świata.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#PoslankaSztachelskaIrena">„Wyzwolenie Niemiec nie może dojść do skutku bez wyzwolenia Polski spod ucisku Niemców” — mówił w 1847 r. Engels w Londynie.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#PoslankaSztachelskaIrena">„Przywrócenie demokratycznej Polski jest pierwszą, przesłanką przywrócenia demokratycznych Niemiec” — pisał Marks w 1848 r.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#PoslankaSztachelskaIrena">I znów, w okresie wzrostu hitleryzmu, Niemiecka Partia Komunistyczna pod wodzą Ernesta Thälmanna podjęła walkę z szowinizmem niemieckim, z ideologią nienawiści do narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Polska Ludowa, w oparciu o długoletnie i ciężkie doświadczenia historii, a zwłaszcza ostatniej wojny i okupacji, w oparciu o nowy swój ustrój społeczny i doniosłe przeobrażenia Niemiec — wykazała pełne zaufanie do rozwoju postępowych sił w narodzie niemieckim, uznała, że Niemcy demokratyczne wkroczyły na nową drogę historyczną i zasługują jako zjednoczone państwo na miejsce wśród narodów walczących o pokój świata.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Dlatego cały naród polski popiera walkę narodu niemieckiego o jego zjednoczenie, jego dążenia do sprawiedliwego traktatu pokojowego.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#PoslankaSztachelskaIrena">Umowa o współpracy kulturalnej między Polską a Niemiecką Republiką Demokratyczną leży w interesie obu stron, leży w interesie obrony pokoju. Umowa ta jest jeszcze jednym dowodem możliwości harmonijnego współżycia i współpracy narodów, czego przykład od dawna już nam dają narody Związku Radzieckiego.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#PoslankaSztachelskaIrena">„Łączy nas — jak powiedział Prezydent Bierut — wspólny cel i wspólna idea: walka o pokój, o postęp, o dobro mas ludowych.” W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę o uchwalenie przez Sejm projektu ustawy o ratyfikacji umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej o współpracy kulturalnej, zgodnie z drukiem nr 1044.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Głos ma poseł Wende.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselWendeJanKarol">Wysoki Sejmie! We wszystkich zaleceniach, światowego ruchu pokoju, tak w rezolucjach Kongresu Warszawskiego jak i uchwałach poszczególnych sesji Światowej Rady Pokoju — na czoło wysuwa się postulat rozszerzenia międzynarodowej współpracy kulturalnej, jako poważnego czynnika pokojowego rozwoju stosunków między państwami i narodami.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PoselWendeJanKarol">Zbyteczne rozwodzić się szeroko nad wielostronną cennością międzynarodowej wymiany kulturalnej. Współpraca na polu nauki, literatury, muzyki, techniki, sztuk plastycznych, filmu, radia, sportu itd. jest nie tylko formą wzajemnego przenikania i uzupełniania się kultur narodowych, a w konsekwencji wzbogaceniem się skarbnicy kultury ogólnoludzkiej. Współpraca kulturalna jest jednocześnie szlachetnym instrumentem poznania i zbliżenia między narodami. Jest wreszcie dźwignią krzewienia pokojowych i przyjaznych stosunków między państwami.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PoselWendeJanKarol">Ten aspekt międzynarodowej współpracy kulturalnej, aspekt pokoju i przyjaźni posiada szczególne znaczenie dla stosunków polsko-niemieckich.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PoselWendeJanKarol">Zwycięskie rozgromienie hitleryzmu i imperializmu niemieckiego przez Związek Radziecki stworzyło możliwości powstania Niemieckiej Republiki Demokratycznej, co — według historycznego określenia Generalissimusa Stalina — — „jest punktem zwrotnym w dziejach Europy”.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PoselWendeJanKarol">Utworzenie jesienią 1949 r. Niemieckiej Republiki Demokratycznej umożliwiło więc między innymi zapoczątkowanie nowej, pokojowej ery dobrych stosunków sąsiedzkich między Niemcami a Polską. Po raz pierwszy bowiem w dziejach narodu polskiego na naszej zachodniej granicy powstało państwo niemieckie przeniknięte duchem szczerego demokratyzmu i pokoju. Po raz pierwszy na naszej zachodniej granicy mieszka przyjaciel, a nie wróg, co pozwoliło w ciągu krótkiego stosunkowo czasu rozwiązać definitywnie problemy o historycznym znaczeniu dla obu narodów.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PoselWendeJanKarol">W czerwcu 1950 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ob. Bolesław Bierut w odpowiedzi na list Prezydenta Niemieckiej Republiki Demokratycznej pisał między innymi: — „Zawarte między rządami naszych państw porozumienia są niewątpliwym dowodem stałego rozwoju naszej pokojowej i dobrosąsiedzkiej współpracy oraz jak najlepszych jej perspektyw na przyszłość.” Umowa o współpracy kulturalnej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej potwierdza raz jeszcze słuszność drogi, jaką obrały rządy naszych krajów w konsekwentnym dążeniu do ostatecznej stabilizacji pokojowych stosunków między Polską a Niemcami.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PoselWendeJanKarol">Obok historycznej umowy zgorzeleckiej z lipca 1950 r., obok niektórych innych układów o charakterze gospodarczym i technicznym — umowa, nad której ratyfikacją dziś debatujemy, jest więc kolejnym, łączącym nasze państwa aktem prawnym, świadczącym o dalszym rozszerzaniu pola współpracy między Polską Ludową i Niemiecką Republiką Demokratyczną, aktem zawartym w przeświadczeniu — jak powiada wstęp do umowy — — „że wzajemne poznanie wartości kulturalnych służy zbliżeniu narodów, że wzajemne poznanie postępowych tradycji i osiągnięć kulturalnych umocni więzy przyjaźni między obu narodami”.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PoselWendeJanKarol">Wysoka Izbo! Demokratyzacja Niemiec Wschodnich, konsekwentne przeprowadzanie reform systemu politycznego, ustroju ekonomicznego i stosunków społecznych — pociągnęły za sobą dogłębne zmiany w całokształcie życia tej części Niemiec, objętej terytorium Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Dotyczy to również rozwoju życia, kulturalnego.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#PoselWendeJanKarol">Piękne osiągnięcia ideowe i artystyczne, osiągnięcia wywierające poważny wpływ polityczno-wychowawczy na cale społeczeństwo niemieckie, na ogólny proces jego demokratyzacji — ma do zanotowania literatura, film, muzyka i teatr Niemieckiej Republiki Demokratycznej, a również szereg dyscyplin naukowych.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#PoselWendeJanKarol">I można z zadowoleniem stwierdzić, że wraz z rozwojem współpracy ekonomicznej i politycznej między Polską Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną rozwijała się współpraca kulturalna.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#PoselWendeJanKarol">I tak, w ciągu ubiegłego okresu miały miejsce wzajemne wizyty uczonych oraz wymiana materiałów dotyczących nauki; intensywną pracę prowadziły lektoraty języka polskiego w 6 wyższych uczelniach w Niemieckiej Republice Demokratycznej. W każdym kraju wydano po kilkanaście tłumaczeń dzieł klasyków i pisarzy współczesnych; w stadium końcowym są przygotowania do wydania w Niemieckiej Republice Demokratycznej utworów wybranych Adama Mickiewicza. W Niemieckiej Republice Demokratycznej bawiło w ubiegłym roku kilkunastu polskich muzyków — solistów, dyrygentów, kompozytorów i muzykologów. Wystawiono tam „Halkę”, a w planie jest wystawienie — „Strasznego Dworu”, — „Buntu żaków” i „Harnasi”. Jesienią ubiegłego roku występował w kilku ośrodkach Polski znakomity Teatr Drezdeński. Teatry w Polsce i w Niemieckiej Republice Demokratycznej wystawiły szereg utworów z repertuaru klasycznego i współczesnego dramaturgów niemieckich i polskich. W obu krajach eksponowano z powodzeniem różne wystawy o tematyce artystycznej i społeczno-politycznej. Dobrze rozwija się też współpraca w zakresie filmu, radia oraz kontakty organizacji społecznych i zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#PoselWendeJanKarol">Jak więc — Wysoki Sejmie — widzimy, gdy znikły dzielące nasze kraje przeszkody, gdy zasypano rów nieufności, gdy granica na Odrze i Nysie stała się granicą pokoju, granicą łączącą a nie dzielącą nasze narody — współpraca między naszymi, państwami rozwija się coraz lepiej dla dobra i ku zadowoleniu obydwu stron.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#PoselWendeJanKarol">Jest to zresztą zjawisko naturalne. Jesteśmy bowiem krajami sąsiedzkimi o wzajemnie uzupełniającej się ekonomice, jesteśmy narodami sąsiedzkimi o własnej, ale wzajemnie na siebie wpływającej kulturze, jesteśmy wreszcie państwami sąsiedzkimi, którym przyświeca jednaki cel — pokój między narodami całego świata.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#PoselWendeJanKarol">Wysoka Izbo! Siedząc z uwagą i szczerą sympatią rozwój Niemieckiej Republiki Demokratycznej, radując się wraz z przyjaciółmi niemieckimi z jej wszechstronnych, poważnych osiągnięć i sukcesów — naród polski równocześnie obserwuje bacznie rozwój wypadków w Niemczech Zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#PoselWendeJanKarol">Okupowane przez imperialistów Niemcy Zachodnie, rządzone przez amerykańskiego — „bossa” McCloya i jego lokajów z Bonn, wysprzedają kraj i naród swoim rozkazodawcom z Wall-street; w Niemczech Zachodnich odradza się hitlerowsko-faszystowskie barbarzyństwo, a wczorajsi kaci narodu polskiego stawiani są dziś znów na czele pułków i dywizji esesowców. Dlatego polityka imperialistów w Niemczech Zachodnich stwarza groźne dla narodu naszego, dla jego wolności i niepodległości niebezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#PoselWendeJanKarol">W Niemczech Zachodnich imperialiści amerykańscy jawnie już odbudowują swój instrument agresji — zaborczy Wehrmacht, przygotowując się do nowej grabieżczej wojny przeciwko pokój miłującym narodom, przeciwko Związkowi Radzieckiemu, Polsce i innym krajom demokracji ludowej.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#PoselWendeJanKarol">W Niemczech Zachodnich znów rozlega się stare hasto pruskich grabieżców — — „nach Osten!” Jednak nowi amatorzy łatwych zdobyczy, nowi kandydaci na królów świata snadź zapomnieli, że na straży pokoju stoi potężny Związek Radziecki, przy jego boku walczy o pokój wielki naród chiński, państwa demokracji ludowej i wszystkie pokój miłujące narody świata; zapomnieli snadź, że zaledwie wczoraj był bity ich dzisiejszy pupil neohitlerowski i że taki sam los spotka każdego innego zaborcę.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#PoselWendeJanKarol">Świadomi tego stanu rzeczy, tym ciaśniej zwieramy szeregi państw walczących o pokój i dlatego też cenna jest coraz lepiej rozwijająca się współpraca między Polską Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#PoselWendeJanKarol">Wysoki Sejmie! Uchwalenie ustawy ratyfikacyjnej, aprobującej umowę o współpracy kulturalnej między kolską Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną, wpłynie wydatnie na rozwój wymiany kulturalnej, przyczyni się do dalszego pogłębienia stosunków przyjaźni między naszymi narodami, a więc do dalszego wzmocnienia światowego obozu pokoju.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Nikt więcej do głosu się nie zapisał. Zamykam rozprawę. Przystępujemy do głosowania,</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem omówionego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Dziękuję, Stoją wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o ratyfikacji umowy o współpracy kulturalnej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej, podpisanej w Berlinie dnia 8 stycznia 1952 r. — jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji konwencji w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji, otwartej do podpisu w Lake Success dnia 21 marca 1950 r. (druki nr 1043 i 1045).</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WicemarszalekBarcikowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłance Pragierowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych mam zaszczyt wnosić o przyjęcie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji konwencji w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji — z uwzględnieniem drobnych poprawek stylistycznych zaproponowanych przez komisję — wraz z tekstem tej konwencji uchwalonej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, otwartej do podpisu w Lake Success 21 marca 1950 r.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Wykonanie ustawy o ratyfikacji konwencji porucza się Ministrowi Spraw Zagranicznych, wykonanie zaś postanowień konwencji — Ministrom Spraw Zagranicznych, Pracy i Opieki Społecznej w porozumieniu z właściwymi ministrami.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Konwencja wejdzie w życie, zgodnie z postanowieniami jej art. 24, w dziewięćdziesiątym dniu po dacie złożenia drugiego aktu ratyfikacji lub przystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Konwencja ta jest kodyfikacją szeregu konwencji międzynarodowych w tym przedmiocie, zawartych w okresie między rokiem 1910 a rokiem 1933, oraz porozumienia międzynarodowego z 1904 r. w sprawie zwalczania handlu białymi niewolnikami, zmienionego Protokołem zatwierdzonym przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w roku 1948.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Sprawy poruszone w konwencji, przedłożonej Wysokiej Izbie do zatwierdzenia, tworzą od wielu dziesiątków lat — zarówno w poszczególnych krajach kapitalizmu, jak i na terenie międzynarodowym — przedmiot specjalnych akcji, rezolucji, zaleceń oraz konwencji międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Cała ta akcja — według znakomitego wyrażenia Lenina — jest to akcja „małego kalibru”. Nie wchodziła ona nigdzie w tych krajach w istotę zagadnienia, związanego najściślej z ustrojem gospodarczo-społecznym.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Walka z tą ohydną dyskryminacją człowieka, która się nadal jeszcze panoszy w ustrojach wyzysku, stała się skuteczną — po raz pierwszy w dziejach dopiero w Związku Radzieckim, w kraju, w którym zniesiono wszelki wyzysk człowieka przez człowieka, w kraju, który wskazał drogę, w jakich warunkach również i ta dyskryminacja człowieka jest i może być zlikwidowana.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Konwencja zawiera szereg przepisów bardzo istotnych w zakresie walki przeciwko eksploatacji prostytucji.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Konwencja przewiduje, mianowicie zwalczanie i karanie ułatwiania prostytucji i ciągnięcia z niej zysków oraz zawiera postanowienia, mające na celu umożliwienie i usprawnienie ścigania winnych i wymiar kary.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Konwencja ustanawia zakaz, aby osoby zajmujące się lub podejrzane o zajmowanie się prostytucją podlegały specjalnej rejestracji, bądź też obowiązane były posiadać specjalny dokument, bądź wreszcie objęte były wyjątkowym nadzorem.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Przepisy art. 16,17,20 zawierają postanowienia, dotyczące ochrony emigrantów lub imigrantów, zarówno w miejscach przybycia i wyjazdu, jak i podczas podróży, wprowadzenia odpowiednich urządzeń nadzoru na dworcach kolejowych, w portach, przedsięwzięcia potrzebnych środków dla wykonywania nadzoru nad agencjami zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PoslankaPragierowaEugenia">W czasie obrad nad projektem tej konwencji toczyła się ożywiona i niezmiernie charakterystyczna dyskusja na Komisji Socjalnej i na Zgromadzeniu Ogólnym Narodów Zjednoczonych co do zakresu działania tej konwencji, w tym wypadku co do zniesienia tzw. — „klauzul kolonialnych”. Klauzule te, bronione usilnie przez państwa imperialistyczne, to wymowny symbol nieograniczonego żadnymi prawami ucisku stosowanego przez imperializm w krajach kolonialnych. Klauzule te umożliwiają bowiem całkowite wyłączenie ludności miejscowej krajów kolonialnych i zależnych spod wszelkiej ochrony ustawodawstwa społecznego.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Przedstawiciele ZSRR, Polski i innych krajów demokracji ludowej wystąpili przeciwko próbom państw kapitalistycznych zastosowania i w tej konwencji owych klauzul kolonialnych. Zastosowanie tych klauzul oznaczałoby bowiem w praktyce wyłączenie spod zakazu działania konwencji właśnie tych obszarów, w których handel ludźmi jest jak najbardziej rozpowszechniony i występuje w formie najjaskrawszej.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Przedstawiciele państw imperialistycznych, którzy usiłowali podtrzymać tradycje eksploatacji kolonialnej, składali obłudne propozycje, aby uzależnić przyjęcie tych klauzul od wyniku głosowania przeprowadzonego w samych krajach kolonialnych w sprawie zakazu lub utrzymania handlu ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PoslankaPragierowaEugenia">W wyniku dyskusji przedstawiciele ZSRR, Polski i Innych krajów demokracji ludowej uzyskali pełny sukces. Art. 23 konwencji ustanawia, że — „słowo — „Państwo” obejmuje wszystkie kolonie i terytoria powiernicze Państwa podpisującego lub przystępującego do Konwencji oraz wszystkie terytoria, za które Państwo to jest odpowiedzialne w stosunkach międzynarodowych”.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Konwencja ta jest dzięki temu jednym z nielicznych aktów prawnych, w których imperialistom nie udało się wprowadzić klauzuli kolonialnej, Konwencja ta, jak wynika z jej treści, ma znaczenie głównie dla krajów kapitalistycznych, w których stosunki społeczne i gospodarcze tworzą podstawy dla handlu ludźmi, Dla Polski natomiast, w której takie stosunki są bezpowrotnie zniesione, nie ma ona większego znaczenia praktycznego.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Ratyfikacja tej konwencji przez Polskę jest jednak pożądana, stanowi ona bowiem konieczny warunek skutecznego stosowania jej postanowień w krajach kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Przedstawiciele Polski głosowali za przyjęciem konwencji zgodnie z podstawą polityki Polski Ludowej, nakazującej współpracować ze wszystkimi, którzy walczą przeciwko systemowi ucisku, stosowanemu przez imperializm w krajach kolonialnych, przeciwko wszelkiemu wyzyskowi człowieka przez człowieka.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Nikt do głosu się nie zapisał. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o ratyfikacji konwencji w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji, otwartej do podpisu w Lake Success dnia 21 marca 1950 r. — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktów 5 i 6 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#WicemarszalekBarcikowski">5. Sprawozdanie Komisji Finansowo-Skarbowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie dekretu o podatku dochodowym (druki nr 1041 i 1046), 6.Sprawozdanie Komisji Finansowo-Skarbowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania (druki nr 1042 i 1047).</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#WicemarszalekBarcikowski">Sprawozdawcą obu wymienionych projektów ustaw jest poseł Sobol. Proponuję, aby sprawozdawca zreferował łącznie obydwa punkty porządku dziennego. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#WicemarszalekBarcikowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Sobolowi</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselSobolWaclaw">Wysoki Sejmie! Wśród zagadnień dotyczących należytego obciążenia podatkowego, zgodnie z przesłankami i celami polityczno-gospodarczymi, szczególną rolę odgrywało i odgrywa obciążenie ponadprzeciętnego dochodu ludności w mieście i na wsi.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PoselSobolWaclaw">Przy regulowaniu tego zagadnienia, celem odpowiedniego normowania ponadprzeciętnych dochodów zgodnie z założeniami naszego ustroju, oraz celem odpowiedniego drenażu pieniężnego dla osłonięcia gospodarki kraju przed skutkami nadmiernego nagromadzenia środków pieniężnych na wsi i w mieście — Minister Finansów posiłkował się dotychczas aparaturą dość złożoną, gdyż obok przepisów dekretów o podatku dochodowym stosowane były w tej mierze jako środek uzupełniający przepisy o obowiązku społecznego oszczędzania, nakładające prawny przymus oszczędzania na płatników podatku gruntowego, podatku dochodowego i podatku od wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PoselSobolWaclaw">Rozwój zadań finansowych, biegnący równolegle z postępem gospodarki i form politycznych Państwa, ujawniał szereg niedogodności, wynikających z istnienia i stosowania dwu instrumentów dla regulacji jednego w zasadzie zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PoselSobolWaclaw">Między innymi wymagało to częstego uzgadniania przepisów o obowiązku społecznego oszczędzania z przepisami dekretów o podatku dochodowym i przepisami szeregu ustaw szczególnych, dotyczących podmiotowych zwolnień od podatku dochodowego. Toteż komasację w tym względzie stanowią wniesione przez Rząd do Sejmu dwa projekty ustaw, stanowiące jedną całość: projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania i projekt ustawy o zmianie niektórych przepisów dekretu o podatku dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PoselSobolWaclaw">Rozpatrywane łącznie projekty obu ustaw zawierają następujące postanowienia, mające uzyskać moc od 1 stycznia 1952 r.:</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PoselSobolWaclaw">1)zniesienie Funduszów A, B i D w ślad za zniesionym przez dekret z dnia 18 czerwca 1951 r. Funduszem C Społecznego Funduszu Oszczędnościowego, 2)przejęcie z dniem 1 stycznia 1952 r. przez podatek dochodowy dodatkowego obciążenia dochodów ponadprzeciętnych, równego pobieranym wkładom na fundusze A, R i D Społecznego Funduszu Oszczędnościowego, 3)zachowanie obowiązków uczestników wobec Funduszów A, B i D za okres po dzień 31 grudnia 1951 r. — i wreszcie, 4)zachowanie przez uczestników Funduszów A, R i D — podobnie jak to miało miejsce przy Funduszu C — dotychczasowych uprawnień do wkładów przypadających za okres do dnia 31 grudnia 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PoselSobolWaclaw">Rząd wniósł powyższe projekty ustaw, dążąc do stworzenia jednolitego systemu obciążenia podatkowego i mając na uwadze oszczędności w kosztach aparatu administracyjnego przy budowie tego jednolitego systemu.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PoselSobolWaclaw">Mając na względzie powyższe, a także zamierzenia w kierunku rozszerzenia oszczędzania na drodze indywidualnej — Komisja Finansowo-Skarbowa po rozpatrzeniu projektów obu ustaw na posiedzeniu w dniu 27 lutego br. wnosi o uchwalenie przez Wysoką Izbę ustawy o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania oraz ustawy o zmianie dekretu o podatku dochodowym — w brzmieniu przedłożonym przez Rząd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania nad projektem ustawy o zmianie dekretu o podatku dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o zmianie dekretu o podatku dochodowym — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy obecnie do głosowania nad projektem, ustawy o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#WicemarszalekBarcikowski">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o zmianie ustawy o obowiązku społecznego oszczędzania — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: zmiana składu osobowego stałej sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#WicemarszalekBarcikowski">Po doręczeniu Obywatelom Posłom porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia Sejmu wpłynęła również propozycja zmiany składu osobowego stałej sejmowej Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#WicemarszalekBarcikowski">Wobec tego na zasadzie art. 58 regulaminu Sejmu Ustawodawczego zgłaszam wniosek o zmianę składu osobowego stałych sejmowych Komisyj Spraw Zagranicznych oraz Planu Gospodarczego i Budżetu.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#WicemarszalekBarcikowski">Proponuję wprowadzenie jako członków: do Komisji Spraw Zagranicznych z klubu poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — posła Mieczysława Węgrowskiego, do Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu z klubu poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — posła Jana Klechy.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#WicemarszalekBarcikowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie w tej sprawie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Czy są sprzeciwy? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że wniosek o zmianę składu osobowego stałych sejmowych Komisyj Spraw Zagranicznych oraz Planu Gospodarczego i Budżetu — został przez Sejm przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#WicemarszalekBarcikowski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu jest wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#WicemarszalekBarcikowski">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Kancelarii Sejmu Ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#WicemarszalekBarcikowski">O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia Sejmu Ustawodawczego R. P. zostaną Obywatele Posłowie zawiadomieni na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#WicemarszalekBarcikowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 11 min. 45.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>