text_structure.xml 162 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Rzeczpospolita Polska</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#KrajowaRadaNarodowa">Sesja VII</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#KrajowaRadaNarodowa">Sprawozdanie Stenograficzne z posiedzeń Krajowej Rady Narodowej w dn. 3, 4, 5 i 6 maja 1945 r.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#KrajowaRadaNarodowa">Warszawa 1 9 4 5 7 sesja z dn. 3, 4, 5 i 6 maja 1945 r.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#komentarz">(O godz. 14 min. 55, przy dźwiękach Hymnu Narodowego, wchodzi na salę Prezydent Krajowej Rady Narodowej ob. Bolesław Bierut oraz Premier ob. Edward Osóbka-Morawski. Wszyscy obecni na sali wstają.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrezydentobBierut">Wysoka Rado! Szanowni Posłowie! Obywatele!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PrezydentobBierut">Rozpoczynamy obrady Krajowej Rady Narodowej dziś w dniu 3 maja, aby w ten sposób uczcić po raz pierwszy w Polsce wolne, od okupanta rocznicę Konstytucji 1791 r. Chcemy przez to podnieść nie tylko uroczysty charakter te, rocznicy, którą Naród Polski czci Jako swe święto narodowe. Chcemy podkreślić przez to również łączność naszych zadań i naszych dążeń ideowych z tradycją wysiłków, zamiarów i porywów, które ożywiały przed 150 laty serca i umysły naszych przodków, torujących drogę myśli postępowe, i demokratycznej. Uważamy się bowiem za właściwych i godnych spadkobierców tych właśnie prądów postępowych, którym hołdowali twórcy Konstytucji 3-Ma,owe,. Cóż bowiem było istotnym kierunkiem ich wysiłków wówczas, przed półtora stuleciem? Chodziło wówczas o to, aby położyć kres samowoli wstecznictwa, aby okiełznać reakcję szlachecką, która — zaślepiona w swym egoizmie stanowym — nie wahała się przed spychaniem kraju w przepaść zagłady i niewoli. A Jakiż jest kierunek naszych zadań i naszych wysiłków dzisiejszych? Nam także chodzi nie o co innego, jak właśnie o to, aby uchronić Polskę wyzwoloną z jarzma niewoli hitlerowskiej przed zakusami reakcji sanacyjno-obszarniczej, która nie waha się pchać naród własny do zguby, byleby utrzymać swą władzę, swoje przywileje i swój stan posiadania. Mimo, że od okresu wydarzeń, których pamięć dzisiaj święcimy, upłynęło życie 5 pokoleń, jesteśmy ciągle świadkami i uczestnikami starcia tych samych zasadniczych prądów ideologicznych, tych samych przeciwstawnych sobie sił i kierunków: postępu i wstecznictwa, sprawy ogólnonarodowe, i ciasnego interesu wąskich klik społecznych, demokracji i faszyzmu. Inne Jest dzisiaj tło społeczne walki, która się toczy, ale jej sens, jej kierunek Jest ten sam, co i w okresie Sejmu 4-letniego. Wówczas ogólnym interesom narodu przeciwstawiała się klika magnatów szlacheckich, która za nic nie chciała się wyrzec starych przywilejów stanowych, monopolu władzy politycznej, utrzymania w zależności warstw mieszczańskich, traktowania chłopa jako niewolnika. Dzisiaj ogólnym interesom narodu przeciwstawiają się grupy reakcyjnych emigrantów, obszarników i faszystów, którzy nienawidzą reformy rolnej, boją się jak ognia samodzielności świata pracy i wojnę totalną prowadzą z demokracją.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PrezydentobBierut">Zmieniły się dziś całkowicie konkretne hasła i postulaty walki w porównaniu z tymi, które wysuwali twórcy Konstytucji 3-Majowej. Im chodziło zaledwie o polepszenie doli chłopa, znajdującego się w stanie poddaństwa i w pełnej zależności prawnej, gospodarczej i politycznej. Nie mieli jeszcze oni dość śmiałości, aby domagać się traktowania chłopa i rzemieślnika miejskiego Jako równoprawnych obywateli państwa. My idziemy dziś już znacznie dale, i żądamy nie tylko równouprawnienia tych, na których społeczeństwo opiera swój byt gospodarczy, ale zapewniamy tym warstwom przodującą rolę w całokształcie życia społecznego, politycznego i kulturalnego. Pomiędzy nami i naszymi czcigodnymi poprzednikami z okresu Sejmu 4-letniego leży burzliwy i pełen głębokich przekształceń społecznych okres półtorawiekowego rozwoju. Ale nawiązujemy z szacunkiem do tradycji naszych przodków — twórców Konstytucji 3-Majowe — właśnie dlatego, że tak samo jak oni w ówczesnych stosunkach społecznych i my dziś pragniemy być i Jesteśmy szermierzami i bojownikami postępu społecznego, pragniemy torować całemu narodowi, a nie jednej jego szczupłej warstwie — drogę rozwoju, dobrobytu, wolności i niepodległości. To też z najgłębszą czcią dla wielkich naszych postępowych poprzedników z przed 150 lat i z wiarą w słuszność naszych dzisiejszych dążeń wołamy: Niech żyje wielka rocznica Konstytucji 3-Majowej i niech żyje spadkobierczyni jej postępowych prądów i szlachetnych porywów — demokracja polska!</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#komentarz">(Burzliwe oklaski</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PrezydentobBierut">.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#komentarz"> Orkiestra gra Hymn Narodowy.)</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PrezydentobBierut">Obywatele Posłowie! Zbieramy się po raz pierwszy w stolicy Polski — w Warszawie, w mieście męczeńskim, sponiewieranym i zdruzgotanym, jak żadne inne miasto polskie, a mimo to mieście świętszym dla nas i droższym ponad wszystkie skarby świata. Zbieramy się w chwili szczególne, i znamiennej, w chwili, gdy wypełniło się sprawiedliwe dzieło kary i odwetu nad zbójeckim barbarzyńcą hitlerowskim, który Jeszcze niedawno palił, niszczył i pastwił się zbrodniczo nad naszą Warszawą. Zbieramy się w chwili, gdy pod ciosami bohaterskiej Armii Czerwonej padł i kapitulował butny Berlin.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#komentarz">(Burzliwe oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PrezydentobBierut">Zbieramy się w chwili, kiedy przeklęty po tysiąckroć przez wszystkie narody Europy nikczemny kat i degenerat Hitler — wyzionął ducha (oklaski),* a jego szajka zbójecka, której przewodził przez 12 lat złorzecząc swojemu fuehrerowl, szuka w panicznym strachu ucieczki przed karzącym mieczem sprawiedliwości. W dniu dzisiejszym nad Berlinem, który Jeszcze niedawno mienił się być stolicą świata, powiewają dumnie zwycięskie sztandary Armii Czerwonej i nasze biało-czerwone sztandary Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#komentarz">(Burzliwe oklaski, wszyscy wstają.)</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PrezydentobBierut">W dniu dzisiejszym święcimy całkowite wyzwolenie ziem polskich. Możemy stwierdzić dziś Już z całym spokojem i pewnością: wygraliśmy wojnę.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PrezydentobBierut">W tym radosnym dniu wyzwolenia hołd najgłębszy składamy bojownikom o wolność i niepodległość, którzy ofiarą swej krwi i życia, męczeństwem w lochach Gestapo i obozach koncentracyjnych — utorowali nam drogę ku wyzwoleniu. Na wieki czcić będziemy pamięć tych, którzy w pamiętnym wrześniu 1939 r. bronili honoru Polski w walce z barbarzyńskim najeźdźcą, tych, którzy w ciemną noc niewoli hitlerowskiej ginęli na szubienicy od kul oprawców niemieckich w walce z okupantem, tych, co w bohaterskiej partyzantce zadawali ciosy niemieckim katom, tych, co w tragicznym okresie od sierpnia do października 1944 r. ginęli w murach Warszawy w szlachetnym porywie młodzieńczym, niezależnie od występnego awanturnictwa niektórych wodzirejów, wreszcie czcimy pamięć żołnierzy polskich i żołnierzy radzieckich, którzy obficie krwią swą zrosili polską ziemię.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PrezydentobBierut">Wygraliśmy tę wojnę wespół z armiami wielkich mocarstw sojuszniczych i wespół ze wszystkimi narodami sprzymierzonymi, którym składamy w dniu naszego święta narodowego pozdrowienia i wyrazy najszczerszej radości z odniesionego zwycięstwa.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PrezydentobBierut">Szczególnie gorące i serdeczne uczucia ślemy zaprzyjaźnionym z nami narodom Zw. Socjal. Republik Radzieckich (burzliwe oklaski), ich niezwyciężonej i bohaterskiej Armii Czerwonej, która wyzwoliła Polskę z jarzma hitlerowskiego (oklaski) i wielkiemu Wodzowi Zwycięskiej Armii Czerwonej Marszałkowi Stalinowi (orkiestra gra hymn radziecki, wszyscy wstają, niemilknące oklaski),* który tak bardzo przyczynił się do odzyskania przez nas niepodległości i utrwalenia stosunków przyjaźni i wzajemnej pomocy między naszymi narodami.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PrezydentobBierut">Krajowej Radzie Narodowej będzie przedłożona do zatwierdzenia umowa o przyjaźni, pomocy wzajemne) i współpracy powojenne) między Polską a ZSRR, umowa, która kładzie kres wszelkim sporom i konfliktom i stanowi kamień węgielny nowych dobrosąsiedzkich stosunków i wieczystej przyjaźni</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#komentarz">(oklaski),</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PrezydentobBierut">wzajemnego zrozumienia I współpracy obu naszych państw i narodów. Umowa ta umacnia i utrwala na zawsze więź, jaką wytworzyła między narodem polskim a narodem sowieckim wspólnie przelana krew na polu walki ze zbójeckim najeźdźcą hitlerowskim. Odtąd żadne wrogie siły reakcyjne nie będą w stanie zakłócić przyjaźni z wielkim naszym sąsiadem wschodnim, którą demokracja polska zdobyła i którą piastować będzie. Jako główny czynnik, zabezpieczający nas przed groźbą nowej niemieckiej napaści i odwetu, Jako czynnik, zabezpieczający naszą niezawisłość i naszą pokojową twórczą pracę nad odbudową wielkości i rozkwitu Polski.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PrezydentobBierut">Otwierając dziś 7 sesję Krajowej Rady Narodowej, mam zaszczyt powitać goszczących u nas po raz pierwszy przedstawicieli państw sojuszniczych, z którymi Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne. Witam więc p. Ambasadora ZSRR, Wiktora Lebiediewa, Posła Republiki Czechosłowackiej, p. Józefa Hojrata oraz przedstawiciela Francji, Ministra Pełnomocnego, p. Roggera Garreau.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PrezydentobBierut">Szanowni Posłowie! Z wyrazem głębokiego smutku i czci pragnę złożyć hołd pamięci Wielkiego Męża, Myśliciela 1 Polityka, Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki, Franklina Delano Roosevelta. Śmierć jego w przededniu zwycięskiego zakończenia wojny z największym wrogiem ludzkości, barbarzyńskim hitleryzmem, była największą stratą, jaką w czasie tej wojny poniosły narody sprzymierzone. Naród polski z najgłębszą czcią chować będzie w pamięci Wielkiego Bojownika w walce z hitleryzmem, Wielkiego Szermierza idei postępu i demokracji, Franklina Roosevelta.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PrezydentobBierut">Proponuję, aby Wysoka Rada uczciła pamięć Jego minutą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#komentarz">(Wszyscy wstają i zachowują przez chwilę milczenie.)</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PrezydentobBierut">Nadeszły następujące depesze:</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#PrezydentobBierut">„Do Pana B. Bieruta</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#PrezydentobBierut">Prezydenta Krajowej Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej — Warszawa.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#PrezydentobBierut">Szczęśliwy Jestem, że mogę powitać Pana i w Pańskiej osobie Naród Polski z okazji Święta Narodowego Polski, które w tym roku zbiega się z wyzwoleniem Polski od niemieckich zaborców.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#PrezydentobBierut">(—) M. Kalinin” „Do Pana E. Osóbki-Morawskiego</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#PrezydentobBierut">Premiera Ministrów Polski — Warszawa.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#PrezydentobBierut">Z okazji Święta Narodowego Polski — rocznicy Konstytucji 3-go Maja proszę przyjąć moje szczere pozdrowienia i najserdeczniejsze życzenia dla Pana osobiście i dla zaprzyjaźnionego Narodu Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#PrezydentobBierut">(—) J. Stalin.” „Do Pana B. Osóbki-Morawskiego</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#PrezydentobBierut">Ministra Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej — Warszawa.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#PrezydentobBierut">Serdecznie pozdrawiam Pana z okazji Święta Narodowego Polski, które dziś Naród Polski świętuje w okresie odrodzenia silnej, niezależnej i demokratycznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#PrezydentobBierut">(—) A. Wyszyński.”</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#komentarz">(Po odczytaniu depesz Prezydent Bierut wznosi okrzyk):</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#PrezydentobBierut">Niech żyje całkowicie już wyzwolona i wolna, odrodzona, demokratyczna Polska!</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#komentarz">(Okrzyki: Niech żyjel Niemilknące oklaski. Orkiestra gra Hymn Narodowy.)</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#PrezydentobBierut">Obywatele! Przed przystąpieniem do porządku obrad proponuję w uroczystym dniu naszego Święta Narodowego wręczyć odznaczenia, nadane uchwałą poprzedniej sesji Krajowej Rady Narodowej z dn. 2 stycznia r. b. za wybitne zasługi na polu walki z okupantem hitlerowskim i przy pracy nad odbudową odradzającej się państwowości polskiej. Jest to pierwsza lista odznaczeń, obejmująca działaczy społecznych, politycznych i wojskowych z terenów wyzwolonych przed dniem 1 stycznia r. b. Nie wątpię, iż sesja obecna Krajowej Rady Narodowej wyłoni komisję, która opracuje wnioski o nadaniu odznaczeń wszystkim pozostałym działaczom, zasłużonym w walce o zdobycie i utrwalenie naszej niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#komentarz">(Prezydent Bierut dokonuje wręczenia orderów i dokumentów odznaczonym Krzyżem Grunwaldu II Klasy i Krzyżem Grunwaldu III Klasy.)</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#PrezydentobBierut">Wręczenie dalszych odznaczeń odbywać się będzie w Biurze Prezydialnym K. R. N., bądź też przez właściwe wojewódzkie rady narodowe.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#PrezydentobBierut">Orderem Polonia Restituta IV KI. odznaczono 141 osób. Polonia Restituta V KI. — 156 osób, Krzyżem Walecznych — 156 osób, Złotym Krzyżem Zasługi — 55 osoby, Srebrnym Krzyżem Zasługi— 455 osoby, Brązowym Krzyżem Zasługi — 151 osób.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#PrezydentobBierut">Imienne listy odznaczonych ogłosi — „Monitor Polski” — Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#komentarz">(Z kolei odbywa się uroczystość przekazania Prezydentowi K. R. N. ob. B. Bierutowi chorągwi lenna pruskiego z r. 1745, znalezionej w Malborku i przyniesionej przez delegację grupy operacyjnej przemysłu. Na podium prezydialne wchodzi delegacja wraz ze sztandarem. Kierownik grup operacyjnych kpt. Wiślicki wygłasza następujące przemówienie):</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#KptobWislicki">Obywatelu Prezydencie! Obywatelu Premierze! Obywatel Premier oświadczył, że mamy iść na zachód i organizować przemysł polski. Rozkaz ob. Premiera został wykonany. Natychmiast po rozpoczęciu ofensywy kadry przemysłowe, organizowane przez grupy operacyjne, ruszyły I w ciągu tygodnia obsadziły cały teren. Nasze zadanie zostało wykonane. Została dokonana inwentaryzacja, obsadzenie kierownictwa, określenie wartości fabryk. Uruchomiono w ciągu dwóch tygodni przeszło 2.000 fabryk, a przede wszystkim udało się skierować rzesze pracujące i inteligencję zawodową do obrony fabryk, udało się powstrzymać rabunek i złamać wrogą propagandę w stosunku do przemysłu oraz pozytywnie nastawić świat pracy do tych zadań.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#KptobWislicki">Praca nasza została zakończona i otrzymaliśmy bardzo zaszczytną rolę — rozkaz przygotowania bazy dla przejęcia przemysłu na ziemiach pruskich, na ziemiach zachodnich i uruchomienia go dla dobra Państwa. Nasza grupa operacyjna wiedziała Jedno, że gdzie Jest silny przemysł, będzie silne państwo. Wiedzieliśmy, że trwałość granic musi być przygotowana siłą przemysłu, żeby Państwo mogło pracować. Pierwszym krokiem, który zrobiła morska grupa operacyjna po przybyciu do Malborka, było obsadzenie i zatknięcie biało-czerwonego sztandaru na tym zamku, z którego wyszło krzyżactwo, niemczyzna, mord, rabunek I hitleryzm. Postanowiliśmy w tym zamku, gdzie — jak wiedzieliśmy — muszą być ukryte dowody polskości tej ziemi, doszukać się dowodu, że ta ziemia jest polska. I spod stosu niemczyzny udało nam się wydobyć sztandar z 1745 r., który Jasno wskazuje na polskość tej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#KptobWislicki">Obywatelu Prezydencie! W naszych rękach, w rękach żołnierzy, w rękach ludu pracującego, w rękach marynarzy ten sztandar to symbol połączenia się wszystkich sił do pracy nad odbudową i wielkością Państwa, to symbol historycznego prawa do ziemi, symbol współpracy przemysłu na wielkiej ziemi w wielkich granicach, symbol wspólnej walki i pracy przemysłu i wojska w historii naszej walki o morze. Racz, Obywatelu Prezydencie, przyjąć ten sztandar z rąk tego, który go znalazł, z rąk obywatela Wilkońskiego, Pełnomocnika Rządu na okrąg malborski.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#komentarz">(Ob. Prezydent przyjmuje chorągiew lenna pruskiego i umieszcza ją na stole prezydialnym.)</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#komentarz">(Następnie na podium wchodzi delegacja górników. Jeden z delegatów, ob. Mańczykowski wygłasza następujące przemówienie):</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ObManczykowski">W imieniu polskiego górnictwa melduję Prezydentowi Krajowej Rady Narodowej, ob. Bolesławowi Bierutowi:</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ObManczykowski">Górnicy Polskich Zakładów Węglowych wyrażają głęboką wdzięczność jedynemu prawowitemu przedstawicielstwu Narodu Polskiego, Rządowi Tymczasowemu w Warszawie za opiekę i pomoc, okazaną braci górniczej i przemysłowi górniczemu uchwałą Rady Ministrów z dn. 11 kwietnia 1945 r. Dzienny plan wydobycia węgla na kwiecień 1945 r. wynoszący 38.500 ton — został przekroczony.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#ObManczykowski">Wydobycie węgla wynosi obecnie ponad 42.000 ton dziennie, to jest 109% ilości przewidzianej w planie. Górnicy polscy wykonają również plan wydobycia na maj 1945 r. 55.500 ton, zapewniając w ten sposób sprawne działanie przewozów kolejowych, zakładów energetycznych i wszystkich okręgów przemysłowych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#ObManczykowski">Niech żyje Krajowa Rada Narodowa i Jej Prezydent, Bolesław Bierut!</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#ObManczykowski">Obywatelu Prezydencie, melduję, że dziś przywieźliśmy pierwszy podarunek węgla i przekazaliśmy Prezydentowi Miejskiej Rady Narodowej, jako pierwszy dar górnictwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#ObManczykowski">Niech żyje Oblicze Majestatu Rzeczypospolitej Polskiej w osobie Tymczasowego Rządu Rzeczypospolite, Polskiej!</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#komentarz">(Okrzyki: Niech żyją polscy górnicy! Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#komentarz">(Delegacja wręcza ob. Bierutowi adres hołdowniczy i posąg górnika wykonany z bryły węgla oraz szereg innych upominków: kowadło, wózek górniczy, młot itp.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ObPrezydent">W imieniu Prezydium Rady pozwolę sobie złożyć Wam najserdeczniejsze podziękowanie za Wasz serdeczny stosunek do Krajowej Rady Narodowej, do nowego, odradzającego się Państwa Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#ObPrezydent">My wiedzieliśmy, budując demokratyczną Polskę, że podstawą, trzonem, oporą nowego państwa demokratycznego będzie klasa robotnicza i czołowa część te, klasy robotniczej — górnik polski.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#ObPrezydent">Niech żyją górnicy Polskiego Zagłębia Węglowego!</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#komentarz">(Okrzyki: Niech żyją! Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#ObPrezydent">Obywatele! Przystępujemy do porządku dziennego. Porządek dzienny wszyscy obywatele otrzymali, jeżeli więc nie będzie zgłoszeń odmiennych, będziemy go uważali za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#komentarz">(Oklaski.) Jest jedna poprawka, mianowicie, żeby po punkcie 4 umieścić punkt — „Ratyfikacja umów międzynarodowych”. Czy w sprawie te, poprawki niema zastrzeżeń? (Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#ObPrezydent">Czy ktoś zgłasza sprzeciw? Nikt. Wobec tego przyjmujemy porządek dzienny z tą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#ObPrezydent">Proponuję na sekretarzy dzisiejszego zebrania posłów: Aleksandra Juszkiewicza i Józefa Ozgę-Michalskiego oraz na prowadzącego protokół i listę mówców sekretarza posła Ryszarda Obrączkę. Innych wniosków niema. Sprzeciwów niema. Proszę ob. ob. Sekretarzy o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#ObPrezydent">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego : Przyjęcie i zaprzysiężenie nowych posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#ObPrezydent">Prezydium Krajowej Rady Narodowej proponuje Wysokie, Radzie następujących kandydatów na posłów do Krajowej Rady Narodowej:</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#ObPrezydent">ze Stronnictwa Demokratycznego 1.Barcikowski Wacław 2.Fijałkowski Wiesław 3.Guzicki Leszek Stefan 4.Klimowicz Andrzej 5.Miller Romuald ze Stronnictwa Ludowego 1.Baranowski Wincenty 2.Chruścielewski Mieczysław 3.Dybowski Stefan 4.Gancarczyk Jan 5.Gąsiorowski Stanisław 6.Inglot Antoni 7.Jagła Michał 8.Kopeć Władysław 9.Nadobnik Kazimierz 10.Pisula Feliks 11.Podedworny Bolesław 12.Rusin Jan 13.Sciborek Bolesław 14.Szymanek Piotr 15.Toporkiewicz Wojciech 16.Woner Tadeusz 17.Woźnicki Jan z P. P. R.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#ObPrezydent">1.Baryła Marian 2.Bodalski Mieczysław 3.Brodziński Stanisław 4.Chełchowski Jan 5.Drzewiecki Michał 6.Dylewski Wincenty 7.Fiderkiewicz Alfred 8.Jaruszewski Mieczysław 9.Kalinowski Józef 10.Kalinowski Stefan 11.Kasman Leon 12.Kopczyński Maksymilian 13.Kowalski Aleksander 14.Kozłowska Helena 15.Król Franciszek 16.Lach Franciszek 17.Lipert Mieczysław 18.Polewka Adam 19.Rdzanek Józef 20.Ślusarek Kazimierz 21.Tkacz Karol 22.Treblińska Magda 23.Żymła Franciszek z P. P. S.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#ObPrezydent">1.Ajnenkiel Eugeniusz 2.Armada Wacław 3.Baranowski Feliks 4.Bilewicz Tadeusz 5.Chudoba Franciszek 6.Gronkiewicz Kazimierz 7.Janasek Jan Konrad 8.Jerzyk Emil 9.Kazimierczak Jan 10.Leszczycki Jerzy 11.Miernik Leon 12.Niedziałek Stanisław 13.Nowicka Małgorzata 14.Pilchowa Rozalia 15.Pragerowa Eugenia 16.Sidowski Stanisław 17.Szyszko Michał 18.Tomasik Jan 19.Wachowicz Henryk 20.Wódzki Leon 21.Zygler Tadeusz 22.Dobrowolski Hieronim Wojewódzkie Rady Narodowe w Białymstoku 1.Hermanowski Wincenty 2.Jackowski Tadeusz 3.Orłowska Edwarda 4.Sokół Bolesław w Łodzi 1.Burski Julian 2.Duniak Stanisław 3.Socha-Domagalski Henryk w Poznaniu 1.Grajek Czesław 2.Osiński Dobromil 3.Piękniewski Zygmunt Związek Walki Młodych 1.Maciejewski Kazimierz 2.Morawski Jerzy 3.Tarłowska Irena T. U. R.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#komentarz">(Młodzież)</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#ObPrezydent">1.Kaczmarek Wiesław 2.Kuzańska Maria 3.Świętochowska Kazimiera Związki Spółdzielcze 1.Dominko Józef 2.Dratwa Franciszek 3.Drożniak Edward 4.Kuszewski Daniel 5.Oksiuta Władysław 6.Skałecki Henryk 7.Żerkowski Jan Związki Zawodowe:</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#ObPrezydent">Komisja Centralna 1.Czapski Aleksander 2.Czerwiński Marian 3.Doliński Adam 4.Kuszyk Władysław 5.Sadło Genowefa Z. Z. K.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#ObPrezydent">6.Żukowski Wacław</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#ObPrezydent">Kooptowani 1.Borejsza Jerzy 2.Kaczorowski Michał 3.Nałkowska Zofia 4.Szymanowski Zygmunt To są wszystkie kandydatury na posłów, które przedkłada Prezydium Krajowej Rady Narodowej. Czy w sprawie wymienionych kandydatur są Jakie zastrzeżenia?</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#ObPrezydent">Zastrzeżeń nie ma. Uważam te kandydatury za zatwierdzone.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#ObPrezydent">Przystępujemy do ślubowania nowych posłów. Proszę wszystkich nowych posłów o podejście bliżej i powtarzanie za mną tekstu ślubowania</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#komentarz">(czyta):</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#ObPrezydent">„Ślubuję uroczyście Jako członek Rady Narodowej według najlepszego mego rozumienia i zgodnie z sumieniem rzetelnie pracować dla dobra Narodu Polskiego, stać na straży Jego praw demokratycznych i czynić wszystko w miarę swoich sił i uzdolnień dla umocnienia Niepodległości i pomyślnego rozwoju Rzeczypospolitej.”</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#komentarz">(Posłowie powtarzają za ob. Prezydentem słowa przysięgi.)</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#ObPrezydent">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: exposé Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#ObPrezydent">Udzielam głosu Prezesowi Rady Ministrów Rządu Tymczasowego R. P., ob. Osóbce-Morawskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Obywatelu Prezydencie! Obywatele Posłowie!</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Przeżywamy wielkie i historyczne chwile w życiu naszego narodu. Cała prawie Polska wolna od najeźdźcy niemieckiego.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Święcimy triumf sprawiedliwości nad barbarzyństwem niemieckim. Za cierpienia, niezłomną walkę i heroizm naszego narodu, za wierność Ojczyźnie, za morze wylanych łez i krwi, za miliony ofiar pomordowanych rodaków w obozach i więzieniach niemieckich, doczekaliśmy się wolności i niepodległości oraz satysfakcji rozgromienia największego wroga naszego narodu i wroga ludzkości — hitlerowskich Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Obok bohaterskiej, niezwyciężonej Armii wyzwolicielki, Armii Czerwonej doniosły udział w wyzwoleniu naszej Ojczyzny i w rozgromieniu armii hitlerowskich ma nasze dzielne, ofiarne Wojsko Polskie.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Żołnierz Wojska Polskiego, wierny syn swego narodu może z dumę powiedzieć o sobie, iż w dziele wielkiego zwycięstwa nad Niemcami, w dziele wyzwolenia Ojczyzny, w zdobyciu ziem niemieckich i w zdobyciu w dniu wczorajszym hitlerowskiej stolicy Berlina — był i jego poważny wkład; że na murach znienawidzonego Berlina zatknął on, obok sztandarów czerwonych, sztandary biało-czerwone, że za święte ruiny naszej Stolicy Warszawy zaniósł pomstę Narodu Polskiego do Berlina.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Po wieczne czasy żyć będzie chwała bohaterskiej Armii Czerwonej i jej genialnego Wodza Marszałka Stalina, za wyzwolenie naszej Ojczyzny! (Oklaski.) Na wieki pozostanie w naszych sercach cześć i miłość dla naszego Wojska Polskiego, za krew ofiarnie przelaną w walce o wyzwolenie Polski.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Bliskie i drogie są nam również ofiary naszego żołnierza polskiego, bijącego się dzielnie z dala od Ojczyzny za wyzwolenie innych narodów spod okupacji i ucisku hitlerowskiego.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wkroczyliśmy w nową erę naszych dziejów, kiedy żyć, pracować i budować będziemy w warunkach wolności, niepodległości i pokoju dla szczęścia naszego narodu, dla rozwoju i współpracy miłujących wolność narodów Europy i świata.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W tych wielkich historycznych dla nas dniach niechaj jeszcze żywszym tętnem zabiją serca wszystkich naszych rodaków, niechaj Jeszcze bardziej umocni się Jedność całego narodu, tak bardzo niezbędna dla nowych wysiłków i dla nowych zwycięstw, które nas czekają w gospodarce pokojowej i odbudowie kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wojna obecna poczyniła olbrzymie spustoszenia gospodarcze i moralne. Polska, która była polem bojów dwukrotnie: raz w czasie napadu na Polskę we wrześniu 1939 r., drugi raz w okresie ustępowania wojsk niemieckich pod naporem Armii Czerwonej — ucierpiała w tej wojnie ogromnie. Niezależnie od działań wojennych Polska była w ciągu pięciu I pół lat wojny terenem najstraszliwszej okupacji hitlerowskiej, która dewastowała kraj i wyciskała żywotne soki narodu.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Barbarzyńca niemiecki mordował najdzielniejsze jednostki i warstwy narodu, burzył i grabił to, co najcenniejsze w naszej gospodarce i naszej kulturze.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Na ziemiach polskich i na oczach Polaków dokonał się wstrząsający dramat narodu żydowskiego, zwożonego tu ze wszystkich zakątków Europy. Na naszej ziemi w licznie rozsianych obozach śmierci mordowali zbrodniarze niemieccy miliony Jeńców i obywateli sowieckich, francuskich, włoskich, belgijskich, holenderskich, jugosłowiańskich, greckich i innych.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Na polskiej ziemi złowrogo dymiły piece Majdanka, Oświęcimia, zaczadzając atmosferę moralną, stępiając wśród mniej odpornych wrażliwość na codzienne, brutalne deptanie zasad etyki i moralności ludzkiej.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Teraz właśnie, kiedy zerwaliśmy dzięki Armii Czerwone, kajdany niewoli, kiedy wytężamy wszystkie siły dla odbudowy naszej państwowości, obnażyły się wszystkie rany naszego kraju i naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Gdziekolwiek spojrzymy, wszędzie olbrzymie braki i spustoszenia. Zdewastowane fabryki, zrabowane surowce, zniszczony lub zrabowany transport, zmniejszone pogłowie bydła i koni, obniżony do granic najniższych stan sanitarny i zdrowotny ludności, zlikwidowane uniwersytety, szkoły, biblioteki, teatry, muzea, zastraszające obniżenie poziomu moralności i uczciwości wśród dość licznych warstw naszego społeczeństwa. Wciąż Jeszcze pracujemy w trudnych warunkach. Dźwigamy niełatwo brzemię ruiny wojenne. Nasz kolejarz czy górnik pracuje ofiarnie mimo dotkliwych wciąż jeszcze braków aprowizacyjnych. Nasz nauczyciel na skutek prawie całkowitego braku podręczników musi niejednokrotnie odręcznie lub na powielaczu przepisywać elementarz szkolny.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Demokracja polska ujęła ster władzy w swoje ręce w niezwykle trudnych warunkach. — „Rządy” reakcyjnej emigracji londyńskiej pchały kraj ku nowe, katastrofie, rozpętały zbrodnicze walki bratobójcze w kraju i kopały przepaść między Polską a Związkiem Radzieckim. W tych warunkach tylko obóz szczerze demokratyczny, tylko partie zdolne do zaktywizowania wszystkich zdrowych sił w narodzie, tylko ludzie nieobarczeni odpowiedzialnością za dotychczasową katastrofalną politykę mogę wyprowadzić kraj z tak trudnego położenia.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W tych warunkach, które bez osłonek przedstawiamy narodowi — tylko wysiłek najszerszych mas ludowych, tylko wysiłek całego narodu może dźwignąć kraj do nowego twórczego życia.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Każdy uczciwy Polak musi wziąć na siebie odpowiedzialność i pomóc wysiłkowi Rządu w Jego ciężkiej pracy nad odbudową Państwa.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Kto chciał stanąć z nami do uczciwej pracy, tego powitaliśmy z całą życzliwością, a kto Jeszcze zechce to uczynić, znajdzie z naszej strony gorące przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Ale oskarżam z tego miejsca wszystkich tych, którzy, kierując się sobkostwem i ciasnym egoizmem, sabotują odradzające się Państwo dlatego tylko, że to nie oni stoją u steru Rządu. Nie stać ich nawet, prócz oszczerstw i defetyzmu, na rzeczową i uczciwą krytykę.</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Bierność, cóż dopiero sabotaż, wobec odradzającego się w tych warunkach Państwa jest niewybaczalną zbrodnią.</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Demokracja polska ma dość siły na to, by karać i ukrócić samowolę wszelkiego rodzaju warchołów i sabotażystów oraz oduczyć pasożytnictwa spekulantów.</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Twórcza praca w podźwignięciu z ruin naszego Państwa przyciąga coraz liczniejsze rzesze obywateli. Wielu wczoraj Jeszcze otumanionych przez szkodników i warchołów politycznych, przez sługusów reakcji, dziś staje do szeregu budowniczych Państwa. Cenimy każdego fachowego pracownika, który szczerze chce oddać swe kwalifikacje w służbę odradzającego się Państwa. Otworzymy szeroko wrota dla tych, co kiedyś za chlebem lub w wyniku zawieruchy wojenne, znaleźli się daleko od Ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Kraj czeka na swych zdolnych inżynierów, uczonych, artystów, lekarzy, dzielnych oficerów, marynarzy, rzemieślników, robotników i rolników.</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">31 grudnia ub. r. zamknęliśmy pewien okres historyczny w dziejach walk naszego narodu o wolność i niepodległość, o rządy demokratyczne.</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Rok 1944, od dnia powołania Krajowej Rady Narodowe, po przez powołanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, aż do dnia powołania Rządu Tymczasowego był rokiem walki demokracji polskie, nie tylko z okupantem niemieckim, ale również z krajową i emigracyjną reakcją polską o zdrową myśl polityczną Polski, o duszę polskiego narodu. Siły obozu demokratycznego okrzepły w nierówne, walce z reakcją, obficie zasilaną z Londynu w latach straszliwej okupacji niemieckiej.</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Reakcja, nie prowadząc istotnej walki z okupantem niemieckim, rozbudowywała swój aparat przy pomocy obfitych środków finansowych, uważając za swój cel główny zagarnięcie władzy w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Kiedy została oswobodzona część terytorium Polski, kiedy walka polityczna została przeniesiona z wąskiej pozycji konspiracyjnej na szeroką arenę mas narodu, sytuacja zmieniła się radykalnie.</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Samo życie, bieg wypadków odsłonił przed narodem całą nicość zbankrutowanej polityki sanacyjnych i reakcyjnych polityków londyńskich. Nie utrzymała się i nie sprawdziła ani Jedna z tez politycznych reakcji. Po długiej nocy niewoli i okupacji naród był spragniony walki ze znienawidzonym okupantem niemieckim i serdecznej pracy dla odbudowy swego państwa. Toteż szybko ludzie uczciwi dostrzegli podłość i szkodnictwo tych, co nawoływali do bojkotu pracy dla Państwa, do bojkotu Wojska Polskiego, świadczeń dla Wojska i naszych miast.</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Równocześnie dzięki słusznej linii politycznej obozu demokratycznego zarówno na odcinku polityki zagranicznej, jak i wewnętrzne, wzrastał szybko w narodzie autorytet Krajowej Rady Narodowej i Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Obóz demokratyczny dążył niezłomnie do urzeczywistnienia swych podstawowych zadań zjednoczenia narodu dla walki z niemieckim okupantem, przyjaźni ze Związkiem Radzieckim i innymi aliantami, odbudowy kraju, przeprowadzenia niezbędnych reform społeczno-gospodarczych z wielką reformą rolną na czele.</u>
          <u xml:id="u-7.35" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Nie szczędziliśmy wysiłku, by Jedność narodu urzeczywistnić. Nie raz składaliśmy dowody dobre, woli, wyciągając rękę do zgody. Wychodziliśmy z założenia, że kiedy przed narodem polskim stoją tak wielkie i ciężkie zadania, jak wyzwolenie reszty kraju spod okupacji niemieckiej i odbudowa straszliwie zdewastowanego życia gospodarczego i kulturalnego — nie czas na rywalizacje partyjne, lecz skupić należy wszystkie siły demokratyczne, siły całego narodu w służbie wolności, niepodległości i odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-7.36" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Na wyciągniętą przez nas rękę do zgody odpowiedziano bojkotem najżywotniejszych spraw państwowych, skrytobójczymi kulami z za węgła do żołnierzy, oficerów i przedstawicieli obozu demokratycznej Polski. Rząd demokratyczny zmuszony był odpowiedzieć surowymi konsekwencjami wobec zbrodniczych elementów, a naród odwrócił się od nich z pogardą.</u>
          <u xml:id="u-7.37" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wszystko przemawia Jednak za tym, że chwiejność pewnych kół, szczególnie spośród członków dawnego Stronnictwa Ludowego, ustępuje i ustępować będzie coraz bardziej. Wyzbywają się oni coraz szybciej bezpłodnych wahań, gdyż wiedzą, że Jeśli nie włączą się do obozu walczącej demokracji polskiej, utoną w grzęzawisku reakcji, staną się wbrew swej woli — sługusami reakcji. Nie ma inne, drogi dla Polaka-demokraty niż ta, którą my kroczymy. Toteż idą oni tam, gdzie nakazuje im sumienie, tam, gdzie Jest ich Jedyne miejsce — do obozu budowniczych demokratyczne, państwowości polskiej, do obozu skupiającego się wokół Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej. Dla nich stoi otworem droga do twórcze, pracy państwowej, politycznej.</u>
          <u xml:id="u-7.38" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.39" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Rząd Tymczasowy nigdy nie odnosił się i nie odnosi wrogo do szeregowych członków AK i innych ugrupowań, którzy szczerze deklarowali się lub deklarują w pracy dla Państwa.</u>
          <u xml:id="u-7.40" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.41" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wiemy, że wrogowie nasi obrali metodę maskowania się i wkradania do aparatu państwowego w celach dywersyjnych i sabotażowych, lecz potrafimy odróżnić ziarno od plew, dywersantów od ludzi dobrej woli.</u>
          <u xml:id="u-7.42" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Nic Jednak nie zdoła zmyć haniebnego faktu, że pewna część AK, zwłaszcza z grupy NSZ prowadzi zbrodniczą akcję już nie politycznego, a wręcz kryminalnego typu. Bo Jakże inaczej można nazwać mordowanie oficerów Wojska Polskiego? Bo Jakże inaczej nazwać mordowanie resztki ocalałych po potopie hitlerowskim Żydów? Takie objawy zwyrodnienia i bandytyzmu będą przez nas tępione z całą bezwzględnością.</u>
          <u xml:id="u-7.43" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Jesteśmy przekonani, że społeczeństwo poprze całkowicie wysiłki Rządu w tym kierunku i wyrzuci poza nawias życia społecznego zwyrodnialców, którzy plamią imię Polaka i wciąż Jeszcze spełniają służalczo haniebną rolę pachołków rasistowskiego reżimu, gdy wali się w gruzy pod razami zwycięskie, demokracji zgniły gmach hitleryzmu.</u>
          <u xml:id="u-7.44" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Drugi okres w życiu odradzającej się Polski — to czteromiesięczny okres istnienia Rządu Tymczasowego. Cechuje go proces wytężone, pracy organizacyjne, we wszystkich dziedzinach pracy państwowej w skali całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.45" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W dziedzinie polityki zagranicznej osiągnęliśmy za ten czteromiesięczny okres wielkie sukcesy polityczne.</u>
          <u xml:id="u-7.46" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Zwycięstwo obozu demokratycznego i jego myśli politycznej znajduje wymowny wyraz nie tylko w kraju, nie tylko przez zwiększający się wpływ nasz na emigrację, ale również w postawie państw sojuszniczych. Rząd Tymczasowy uznany został przez Czechosłowację i Jugosławię, nawiązane zostały pierwsze nici współpracy z Włochami, Szwecją i innymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-7.47" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.48" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Konferencja Krymska kierowników wielkich mocarstw powzięła doniosłe uchwały, które zbiegają się z naszą linią polityczną, zaś uchwała odnośnie wyłonienia w Polsce Rządu Jedności Narodowej, którego trzonem winien być Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej w Warszawie, odpowiada w swe, istocie naszej postawie. Jak również niewątpliwie pragnieniom przytłaczające, większości społeczeństwa polskiego, które zdecydowanie odwróciło się od garstki awanturników politycznych, mianujących się „rządem” polskim w Londynie. Wszelkie Inne rozwiązanie, o które ubiega się garstka polskich reakcjonistów byłoby pogwałceniem naszej rzeczywistości i woli narodu, to też nigdy nie uzyskałoby Jego zgody. Rzeczywistości tej nie może ani zmienić, ani zasłonić przykry fakt niezaproszenia przedstawicieli Rządu Tymczasowego na konferencję w San Francisco, poświęconą sprawie ustanowienia systemu powojennego bezpieczeństwa świata. Polska przedstawia zbyt poważny czynnik materialny i moralny, żeby mogła być pominięta, kiedy narody sprzymierzone mają decydować o pokoju i bezpieczeństwie Europy. W interesach trwałego pokoju i bezpieczeństwa Jest konieczny współudział Polski. Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej nie ponosi odpowiedzialności za zwłokę w realizacji uchwały Konferencji Krymskie, w sprawie Polski. Tym bardziej krzywdząca Jest postawa tych mężów stanu, którzy wbrew jasno wyrażonej opinii olbrzymiej większości narodu polskiego spowodowali niedopuszczenie odrodzonej Polski do stołu obrad w San Francisco.</u>
          <u xml:id="u-7.49" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Polska oraz ZSRR poniosły w tej wojnie największe ofiary, Polska wykazała dużo hartu, heroizmu i uporu w bezwzględnej walce z wrogiem pomimo straszliwego terroru i ofiar. Polsce należy się godne miejsce w rodzinie narodów sprzymierzonych. Wierzymy niezachwianie, że bliski Jest dzień, kiedy sprawiedliwości w tej sprawie stanie się zadość.</u>
          <u xml:id="u-7.50" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.51" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Nieobecność Polski na Konferencji w San Francisco Jest zjawiskiem przemijającym, natomiast faktem o doniosłości historycznej i największym sukcesem Polski w dziedzinie polityki zagranicznej jest zawarcie paktu przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy powojennej między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich.</u>
          <u xml:id="u-7.52" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.53" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Fakt ten utrwala i pogłębia historyczny, pozytywny zwrot w polityce zagranicznej Polski odnośnie jej wschodniego sąsiada. Ten pakt gwarantuje nam spokój, niepodległość i siłę naszego Państwa teraz i na przyszłość. Ten pakt i nowa polityka zagraniczna Polski torują drogę do tego, by Polska stanęła w rzędzie pierwszych narodów Europy, a jednocześnie są olbrzymim wkładem w dziele pokoju i bezpieczeństwa świata.</u>
          <u xml:id="u-7.54" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Pakt polsko-sowiecki będzie, jak sądzimy, podstawowym ogniwem całego łańcucha umów, które pragniemy zawrzeć z Czechosłowacją, Jugosławią, Francją i innymi państwami, umów stanowiących skuteczne dopełnienie systemu bezpieczeństwa międzynarodowego, którego doniosłość całkowicie doceniamy. Nie trzeba chyba dodawać, że pragniemy Jak najserdeczniejszych stosunków z wielkimi narodami Anglii i Stanów Zjednoczonych. Nie dziw więc, że naród polski powitał podpisanie tego paktu z niezwykłym entuzjazmem. Po gorzkich i bolesnych doświadczeniach ostatnich wojen widzi w nim bowiem najlepszą rękojmię trwałego pokoju, a więc i rozkwitu gospodarczego i kulturalnego. Toteż milionowe rzesze narodu zwarły się dokoła Rządu Tymczasowego, darząc go całkowitym zaufaniem i poparciem, o czym świadczą wymownie niezwykle imponujące manifestacje w dniu 1 i 3 maja.</u>
          <u xml:id="u-7.55" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.56" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Ale nie tylko polityczne korzyści płyną dla nas z paktu polsko-sowieckiego. Pomoc i współpraca gospodarcza, która istnieje już obecnie i rozwija się, a która będzie uregulowana traktatem handlowym, pomogła nam przetrwać najcięższy dla nas okres wojny i rokuje Jak najlepsze dla nas perspektywy na przyszłość. Tanią drogą wodną mogą do Polski z ZSRR przychodzić brakujące nam: ruda żelazna, bawełna i inne surowce, a z Polski do ZSRR odchodzić tą samą drogą węgiel, wyroby włókiennicze itp.</u>
          <u xml:id="u-7.57" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W najbliższym czasie zostanie zawarta umowa o repatriacji Polaków z ZSRR, na podstawie której wrócą do Ojczyzny nie tylko obywatele polscy z przed września 1939 r., ale także będą mogli wrócić do Polski ci Polacy z ZSRR, którzy byli obywatelami sowieckimi przed wrześniem 1939 r., a którzy czują się Polakami i chcą wrócić do Polski.</u>
          <u xml:id="u-7.58" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.59" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Przechodzę teraz do naszych osiągnięć na odcinku wojskowym. Wojsko Polskie przedstawia już dwie potężne armie, wspaniale uzbrojone, mające wiele jednostek pancernych oraz poważne lotnictwo. Braki w korpusie oficerskim, wywołane wymordowaniem masy oficerów polskich w Katyniu i innych obozach niemieckich, dużą ilością oficerów znajdujących się na emigracji i pewną ilością oficerów-reakcjonistów spod znaku NSZ i AK uchylających się od służby wojskowej, wypełniamy forsownym szkoleniem nowych kadr oficerskich. Bez przerwy szkoli oficerów dla odrodzonego Wojska polskiego ponad 10 szkół oficerskich. Prowadzimy dalej konsekwentnie wielkie dzieło demokratyzacji korpusu oficerskiego, kierując się w pierwszym rzędzie zdolnościami i dzielnością kandydatów oraz ich szczerym patriotyzmem.</u>
          <u xml:id="u-7.60" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Rozbudowujemy coraz bardziej własne Już zaopatrzenie naszej Armii, zwłaszcza w takie materiały jak mundury, obuwie itp.</u>
          <u xml:id="u-7.61" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Mamy plany uruchomienia własnego przemysłu wojennego i możliwej jego rozbudowy na miarę wielkiego i silnego państwa, jakim Polska będzie po tej wojnie.</u>
          <u xml:id="u-7.62" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Odrodzone Wojsko Polskie, choć młode jeszcze i niedostatecznie czasami przeszkolone, dotrzymuje kroku doborowym wojskom Armii Czerwonej, zwłaszcza że jest doskonale zaopatrzone w nowoczesną broń, a o jego bitności decyduje głęboka ideowość, gorąca miłość Ojczyzny i pragnienie bezlitosnej walki z wrogiem.</u>
          <u xml:id="u-7.63" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wojsko Polskie już niejednokrotnie z ust najbardziej miarodajnych znawców wojskowych, a przede wszystkim z ust Marszałka Stalina, otrzymało ocenę bitnego, wartościowego i mającego wspaniałą przyszłość przed sobą wojska.</u>
          <u xml:id="u-7.64" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.65" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wojsko Polskie cieszy się wielką sympatią i szacunkiem u bratniej, zwycięskiej Armii Czerwonej. Wojsko Polskie posiada poważne własne sukcesy bojowe, jak przełamanie i zdobycie ufortyfikowanego przez Niemców wału pomorskiego, forsowanie Odry i Nissy itp.</u>
          <u xml:id="u-7.66" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.67" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Te wspaniałe wyniki i zwiększenie chwały oręża polskiego Wojsko Polskie okupiło poważnymi ofiarami w zabitych i rannych żołnierzach i oficerach, okupiło obficie już przelaną krwią serdeczną swych najdzielniejszych i bohaterskich jednostek. Znany Jest bowiem wszystkim zacięty opór, z jakim walczy, wróg na froncie wschodnim i brawura polskiego żołnierza, który bezlitośnie opór ten łamie na przypadających mu odcinkach frontu.</u>
          <u xml:id="u-7.68" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Z ofiary, wysiłku i bohaterstwa polskiego żołnierza odrodzonego Wojska Polskiego rodzi się wolna, silna i niepodległa Polska, rośnie legenda o męstwie Polskiego Żołnierza, pogłębia się szacunek dla naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-7.69" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Mówiąc o Wojsku Polskim, ani na chwilę nie zapominamy o naszych dzielnych i bohaterskich żołnierzach i oficerach, walczących z Niemcami na Innych frontach. Wiemy, że wbrew zbrodniczym intencjom Andersów i innych reakcyjnych generałów krew swą przelewają za wspólną sprawę, toteż nie wątpimy, że znajdą drogę do serca narodu, drogę powrotu do kraju. Nigdy zaś bardziej, niż obecnie, nie był nam drogi i bliski każdy wartościowy i istotny wysiłek naszych żołnierzy i naszych rodaków, wysiłek, który należy złączyć i podsumować, aby ukazać w pełni wielkość naszego bohaterskiego narodu, aby godnie i dumnie upomnieć się o należne Polsce miejsce wśród narodów Europy i świata.</u>
          <u xml:id="u-7.70" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.71" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Nasza Milicja i Bezpieczeństwo Publiczne pracują w niezwykle ciężkich warunkach. Odradzająca się państwowość nie mogła i nie może zapewnić Jeszcze naszym organom bezpieczeństwa zaspokojenia często najbardziej elementarnych potrzeb, jak mundury, obuwie, zaaprowizowanie, podczas gdy pieniężne wynagrodzenie nie może być wysokie ze względu na politykę finansową Państwa.</u>
          <u xml:id="u-7.72" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Przedwojenny aparat bezpieczeństwa, dobierany odpowiednio przez sanację, okazał się w okresie okupacji całkowicie zgniłym, poszedł w swej większości na taką czy inną współpracę z okupantem, toteż został znienawidzony przez cały naród. Jest więc nie do pomyślenia, aby go użyć w nowotworzonym aparacie bezpieczeństwa. Pierwszymi kadrami naszego bezpieczeństwa byli partyzanci. Dzielnym, odważnym, młodym bojownikom konspiracji i walki z okupantem niemieckim brak jednak często doświadczenia w tym zakresie i znajomości przepisów prawa. Nieraz działali więc sposobem — „partyzanckim”. Tymczasem innego aparatu jeszcze nie było, a nie było czasu na masowe szkolenie, gdyż należało niezwłocznie spełniać bieżące konkretne zadania. A te zadania były i są o wiele większe, niż kiedykolwiek.</u>
          <u xml:id="u-7.73" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Działalność agentur hitlerowskich na tyłach armii, nacjonalistów ukraińskich oraz rodzimych faszystów spod znaku NSZ i AK, fakty wynikające z braku doświadczenia młodego aparatu administracyjnego oraz szereg zjawisk powstających na tle rozluźnienia więzów moralnych w ogóle, co Jest normalnym zjawiskiem wojennym, a w wyniku zbrodniczej okupacji hitlerowskiej zjawiskiem szczególnie ostrym — oto poważne obiektywne trudności.</u>
          <u xml:id="u-7.74" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W tych warunkach nasz aparat bezpieczeństwa i milicji dały dowody niezwykłej często ofiarności i poświęcenia w walce ze zbrodniczymi zakusami reakcji.</u>
          <u xml:id="u-7.75" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Oczywiście zdajemy sobie sprawę z wielkich braków naszych organów bezpieczeństwa, lecz nieustannie zmierzamy do zmian na lepsze.</u>
          <u xml:id="u-7.76" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Zredukowaliśmy część aparatu zbyt młodego wiekiem i zastąpili go starszymi rocznikami, bardziej doświadczonymi, zredukowaliśmy część elementu partyzanckiego i zastąpili go zaciągiem z szeregów organizacji demokratycznych i związków zawodowych, powiększyliśmy Już procent umundurowanych, usprawniliśmy zaopatrzenie, przeszkoliliśmy na kursach nowych pracowników, wychowując ich pod względem ideowym i zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-7.77" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Przecinać będziemy wszelkie objawy samowoli ze strony poszczególnych funkcjonariuszy, Jak najostrzej zwalczać będziemy fakty korupcji, gdziekolwiek się one pojawią.</u>
          <u xml:id="u-7.78" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.79" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Dalsze usprawnienie naszego aparatu bezpieczeństwa widzimy w niezmordowanym szkoleniu, dobieraniu kadr ideowych za pośrednictwem demokratycznych partii, związków zawodowych, organizacji młodzieżowych, wyposażeniu technicznym, podnoszeniu autorytetu organów bezpieczeństwa. Stan naszego bezpieczeństwa polepszy się znacznie z chwilą ustania działań wojennych, co pozwoli nam wzmocnić garnizony wojskowe i dobrać odpowiednie kadry oficerów dla nowych organów bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-7.80" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Naszym niezmiennym i konsekwentnym dążeniem jest zbudowanie organów bezpieczeństwa publicznego, służących narodowi i demokracji. Jest naszym pragnieniem podnieść wysoko i moralne stanowisko i godność tych organów.</u>
          <u xml:id="u-7.81" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Nasza młoda administracja publiczna miała i ma jeszcze również wielkie trudności do pokonania w swej pracy. Brak dostatecznych środków komunikacji i łączności, brak dostatecznego doświadczenia u wielu naszych wójtów, burmistrzów, prezydentów i starostów, oraz wielka liczba niezwykłej wagi problemów, wymagających Jednoczesnego w czasie realizowania (jednoczesna odbudowa aparatu na całym terenie wyzwolonym, reforma rolna, repatriacja, zaludnienie ziem zachodnich, siew, kontyngenty, niezbędna odbudowa dróg i mostów itp.) — oto obraz sytuacji obiektywnej.</u>
          <u xml:id="u-7.82" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Powoli Jednak normalizuje się i usprawnia nasz aparat administracyjny w miarę dobierania lepszych i bardziej doświadczonych kadr, usprawnienia łączności i komunikacji, zakończenia niektórych pilnych prac, nabywania doświadczenia administracyjnego. Dążymy przede wszystkim do podniesienia poziomu kwalifikacyj naszych starostów, naszych prezydentów miast i burmistrzów oraz całego aparatu administracyjnego. Wojewodą musi być pełnoprawnym i faktycznym gospodarzem swego województwa, starosta swego powiatu, prezydent i burmistrz swego miasta. Wzmacniając władzę kierowników administracji ogólnej, jednocześnie zmierzamy konsekwentnie do pełnej demokratyzacji naszej administracji i naszego samorządu. Rady narodowe — wojewódzkie, powiatowe, miejskie i gminne mają być tym czynnikiem, który wniesie inicjatywę i demokratycznego ducha do pracy nad administracją. Nie wszystkie rady narodowe ukonstytuowane są prawidłowo, nie wszystkie rozumieją stojące przed nimi zadania. Dołożymy Jednak starań, aby pracę rad narodowych usprawnić, niewłaściwości skorygować, wydobyć za pośrednictwem rad maksimum wysiłku samego społeczeństwa w dziele odbudowy życia państwowego, zaspokajania potrzeb społeczeństwa i odbudowy kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.83" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Poważną bolączką naszego samorządu terytorialnego jest kwestia własnych finansów. Zasadniczo samorząd powinien oprzeć swoją gospodarkę budżetową na własnych dochodach. Tylko w wyjątkowych wypadkach może samorząd zwracać się do Skarbu Państwa o pomoc i subwencję. Na przeszkodzie stały: nieuregulowanie systemu podatkowego, brak sprawnego aparatu egzekucyjnego, zniszczenia w katastrach i księgach bierczych, ustawowe zwolnienia niektórych obiektów podatkowych (gospodarstwa repatriantów, podlegające reformie rolnej), zastój życia gospodarczego wywołany wojną itp.</u>
          <u xml:id="u-7.84" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Rząd przedsięwziął energiczne kroki w celu dopomożenia samorządom do oparcia ich gospodarki budżetowej na własnych wpływach, w szczególności przez zreformowanie i uproszczenie systemu podatkowego oraz zrzeczenie się niektórych podatków państwowych na rzecz samorządu.</u>
          <u xml:id="u-7.85" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Dążymy do sprawnej i silnej władzy terenowej, do pełnej demokratyzacji samorządu terytorialnego i do rozkwitu jego pracy w terenie.</u>
          <u xml:id="u-7.86" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W obecnym okresie na czoło naszych zagadnień państwowych wysuwają się zagadnienia gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-7.87" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Cała Polska wyzwolona. Mamy demokratyczny Rząd i siłę zbrojną. Przeprowadziliśmy i przeprowadzamy wielkie i zbawienne dla narodu reformy społeczne. Mamy wspaniałe perspektywy gospodarczego, politycznego i kulturalnego rozwoju. Zawarliśmy pakt przyjaźni i współpracy z naszym wielkim sąsiadem na wschodzie. Możemy z ufnością i wiarą patrzeć w Jasne i szczęśliwe jutro Polski.</u>
          <u xml:id="u-7.88" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Czego nam brak? Aby to jasne i szczęśliwe Jutro Polski osiągnąć, trzeba nam zdobyczy i sukcesów gospodarczych. A dla osiągnięcia tych zdobyczy i sukcesów gospodarczych głównie potrzeba dwóch rzeczy: warunków obiektywnych i wytężone, pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.89" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Trzy główne ministerstwa wysuwają się pod tym względem na czoło: Przemysł, Aprowizacja, Transport.</u>
          <u xml:id="u-7.90" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Polska w nowych granicach stała się państwem wysoko uprzemysłowionym. Kopalnie i huty Śląska, przemysł włókienniczy Łodzi, szeroko rozwinięty przemysł budowlany, dość rozwinięty i mający perspektywy rozwoju przemysł skórzany, spożywczy i inne mogą dostarczyć milionom rąk roboczych pracy, całemu narodowi wielu bogactw przemysłowych i jeszcze sporo towarów eksportować. Zwłaszcza otwierają się dla nas wielkie perspektywy i korzystne warunki współpracy gospodarczej ze Związkiem Radzieckim, a także i z innymi państwami. Potrzebujemy rudy żelaznej, bawełny, samochodów. Możemy w zamian ofiarować węgiel, gotowe wyroby włókiennicze z przerobionych surowców importowych i inne artykuły. Niezbędne surowce posiadamy lub otrzymujemy z importu.</u>
          <u xml:id="u-7.91" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Żeby rozwinąć i podnieść wydajność naszego przemysłu, trzeba nam dysponować transportem i żywnością dla pracujących. Ograniczam się do syntetycznego omówienia tych zagadnień, gdyż szerzej zostaną one ujęte w sprawozdaniu przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-7.92" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Nie mogę jeszcze dokładnie ocenić, jak zostanie przeprowadzona kampania siewu wiosennego, która będzie podstawą naszego wyżywienia w sezonie 1945/46 r. Są bardzo duże obiektywne trudności w przeprowadzaniu tej kampanii. Do największych trudności należą: nierozminowanie poważniejszych obszarów, brak sprzężaju i wyludnienie niektórych terenów w strefie niedawnych operacyj wojennych.</u>
          <u xml:id="u-7.93" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Otrzymaliśmy pomoc siewną ze Związku Radzieckiego, pomaga nam też wojsko w akcji siewnej. Rząd robi wszystko, aby pomóc rolnikom obsiać pola. Żeby jednak akcja siewna została w całości przeprowadzona, trzeba wysunąć ją jako najważniejsze i najpilniejsze zadanie. Jeśli nie obsiejemy — nie będziemy mieli żywności pod dostatkiem na rok bieżący i przyszły. Wydaje mi się, że perspektywy aprowizacyjne nie są złe, jeśli się zważy, że kończy się wojna na bezpośrednio nas dotyczących terenach. Poza tym w czasie wojny i okupacji społeczeństwo przywykło żyć niezwykle skromnie.</u>
          <u xml:id="u-7.94" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Dziś trudności aprowizacyjne naszych miast wypływają nie tyle z braku podstawowych artykułów żywnościowych (za wyjątkiem mięsa i tłuszczów), ile w duże, mierze z braków transportowych i nie dość sprawnie działającego aparatu aprowizacyjno-rozdzielczego.</u>
          <u xml:id="u-7.95" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Trudności transportowe częściowo są pokonane. Obecnie już znacznie swobodniej możemy dysponować transportem kolejowym na ten cel. Powiększamy też nasz transport samochodowy.</u>
          <u xml:id="u-7.96" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Nasz aparat aprowizacyjno-rozdzielczy jest jeszcze mało sprawny oraz poszczególne Jego gałęzie nie synchronizowały ze sobą w pracy. Obok handlu prywatnego działa aparat Ministerstwa Aprowizacji, brygady do zbierania kontyngentów i kooperacja. Przedsięwzięliśmy energiczne kroki, aby skoordynować pracę i działalność tych trzech, podstawowych komórek aprowizacyjnych. Wypadnie nam rozwiązywać te niezwykle trudne zagadnienia etapami. W pierwszym rzędzie trzeba nam zorganizować prawidłową aprowizację poszczególnych kategorii pracowników. Jak np. kolejarzy, górników, nauczycielstwa itp.</u>
          <u xml:id="u-7.97" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Żeby zrealizować zagadnienia aprowizacyjne, odwołujemy się do współdziałania przede wszystkim samych zainteresowanych pracowników oraz do spółdzielczości. Nasz wysiłek połączony ze współdziałaniem zainteresowanych i spółdzielczości rokuje nam pomyślne rozwiązanie zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-7.98" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Na terenach nowo wyzwolonych koleje nie zostały tak zniszczone przez okupanta, jak na prawym brzegu Wisły. Toteż szybciej i sprawniej rozpoczęły normalną pracę. Tu na lewym brzegu Wisły dewastacja dotyczyła więcej wywozu maszyn i sprzętu kolejowego z niektórych ośrodków, uratowanych następnie w drodze do wywózki w głąb Niemiec. Najgorzej przedstawiał się stan mostów, które okupant wszędzie wysadzał w powietrze. Odbudowaliśmy Jednak Już dotychczas przy pomocy Armii Czerwone, blisko 800 mostów.</u>
          <u xml:id="u-7.99" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Uruchomiliśmy dotychczas 60 dalekobieżnych pociągów pasażerskich i 190 pociągów miejscowych, razem 250 pociągów pasażerskich na dobę. Transport towarowy na potrzeby gospodarki niewojennej wynosił w marcu 12.652 wagony, głównie dla przewozu węgla i ma stałą tendencję zwyżkową.</u>
          <u xml:id="u-7.100" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Uruchomiliśmy szereg warsztatów kolejowych. Nasze warsztaty przeprowadzają poważne prace remontowe, np. DOKP w Poznaniu wyremontowało 100 parowozów i 1000 wagonów. Nasze fabryki w Poznaniu i Chrzanowie wypuściły Już pewną ilość nowych parowozów i przeprowadzają kapitalny remont starych parowozów.</u>
          <u xml:id="u-7.101" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Poważnie szwankuje wyładunek związany z brakiem dostatecznej ilości rąk do pracy, a ten ostatni brak — z trudnościami aprowizacyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-7.102" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W pokonywaniu trudności i organizacji kolejnictwa bardzo wydatnie pomaga Związek Zawodowy Kolejarzy.</u>
          <u xml:id="u-7.103" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.104" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Poza transportem kolejowym uruchomiliśmy komunikację lotniczą na trzech trasach wiążących ze sobą najważniejsze miasta Polski, Jak Warszawa — Łódź, Warszawa — Katowice, Warszawa — Poznań, Łódź — Katowice, Łódź — Poznań itd.</u>
          <u xml:id="u-7.105" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Zwiększenie transportu kolejowego dla celów gospodarki wewnętrznej, sprawna i właściwa aprowizacja kolejarzy oraz pogłębienie współpracy administracji kolejowe, ze Związkiem Zawodowym Kolejarzy — oto trzy główne wytyczne naszego kolejnictwa, a tym samym i rozwoju życia gospodarczego Polski. Nasi dzielni i znani na całym świecie z wybitnych zdolności kolejarze rokują najlepszą gwarancję rozwojowi naszego kolejnictwa.</u>
          <u xml:id="u-7.106" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Zagadnienie rynku pracy jest u nas również ważnym zagadnieniem, od którego zależy rozwój życia gospodarczego, dobrobyt narodu i odbudowa kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.107" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">O ile w czasie okupacji niemieckiej tempo żółwia w pracy i niektóre czynności spekulacyjne uchodziły za czyny patriotyczne, to dzisiaj, kiedy kra, czeka na odbudowę, ten stan rzeczy dale, trwać nie może.</u>
          <u xml:id="u-7.108" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Przedsiębierzemy energiczne kroki w celu rugowania w społeczeństwie niechęci do pracy produktywnej, wprowadzenia należytego opodatkowania oraz wyłączenia spekulantów od różnego rodzaju praw, jak np. pozbawienie kartek żywnościowych, zakaz meldowania się w dużych miastach itp.</u>
          <u xml:id="u-7.109" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.110" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W celu ustalenia faktycznego stanu rzeczy i regulowania rynku pracy zostaną stworzone państwowe urzędy zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-7.111" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Zagadnienie pracy regulujemy i regulować będziemy w dalszym ciągu przez zawieranie umów zbiorowych i usprawnienie aprowizacji dla pracujących.</u>
          <u xml:id="u-7.112" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Myślimy o powołaniu Funduszu Wczasów Robotniczych, prowadzimy częściowo akcję likwidacji nędzy mieszkaniowe, wśród robotników, przeznaczając znaczną ilość mieszkań poniemieckich i mieszkań zdrajców narodu na te cele.</u>
          <u xml:id="u-7.113" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Przygotowuje się dekrety o rozszerzeniu i pogłębieniu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-7.114" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wielkie są potrzeby kraju w dziedzinie opieki społecznej. Prowadzimy akcję opieki społecznej we własnym zakresie, jak i poprzez różnego rodzaju zakłady charytatywne.</u>
          <u xml:id="u-7.115" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Zwracamy szczególną uwagę na opiekę nad inwalidami wojennymi i ofiarami wojny.</u>
          <u xml:id="u-7.116" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Powołaliśmy oddzielne Ministerstwo Zdrowia, chcąc temu zagadnieniu poświęcić więcej miejsca niż dotychczas. Chcemy powiększyć opiekę lekarską nad matką i dzieckiem, nad młodzieżą, nad klasą robotniczą 1 nad wsią polską, która przed wojną znajdowała się w opłakanych warunkach sanitarnych. Poświęcimy dużo zainteresowania przemysłowi farmaceutycznemu. Prowadzimy wytężoną walkę w celu zapobiegania chorobom epidemicznym.</u>
          <u xml:id="u-7.117" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Gospodarka na odcinku skarbowym idzie w kierunku: oszczędności, niedopuszczenia do inflacji, uzdrowienia i uproszczenia systemu podatkowego i wzrostu dochodów skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-7.118" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Gospodarka budżetowa nie została jeszcze zrównoważona, a to z następujących względów: nieopanowania Jeszcze wszystkich źródeł podatkowych, stosunkowo dużych wydatków na wojsko, przejściowego okresu deficytu w niektórych gałęziach przemysłu itp.</u>
          <u xml:id="u-7.119" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Budżet nasz jest wybitnie inwestycyjny. W miesiącu kwietniu np. wydatki państwowe bieżące wzrosły w stosunku do marca o 130%, natomiast wydatki inwestycyjne o 360%. Dotychczasowe budżetowanie odbywało się systemem jednomiesięcznym. Obecnie przechodzimy na system budżetów kwartalnych. Dużą rolę w ożywieniu życia gospodarczego odegra odbudowany system bankowy. Dążymy do jak największego zreglamentowania gospodarki państwowej, aby nadać jej stałość i plan.</u>
          <u xml:id="u-7.120" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Mimo dużych trudności budżetowych dość szeroko są uwzględniane wydatki społeczno-oświatowe. Budżet Ministerstwa Oświaty w kwietniu np. w stosunku do marca wzrósł czterokrotnie, Kultury i Sztuki dwuipółkrotnie. Poważnie wzrastają też wydatki na opiekę społeczną.</u>
          <u xml:id="u-7.121" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Reforma systemu podatkowego idzie w kierunku zmniejszenia ilości podatków i oparcia dochodów na kilku podstawowych podatkach. Wprowadziliśmy specjalny podatek od wzbogacenia wojennego.</u>
          <u xml:id="u-7.122" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.123" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Przeprowadziliśmy ujednolicenie waluty przez wycofanie z obiegu czterech różnych walut i wprowadzenie jednej — złotego. Akcja ta wymagała olbrzymiej pracy i napotykała na duże trudności przy przeprowadzaniu. Było też przy tej akcji sporo niedociągnięć i niezadowolenia, a nawet nadużyć. Nadużycia były i są ścigane, niedociągnięcia różnego rodzaju wyrównywaliśmy nawet po upływie przewidzianych terminów i wyrównujemy do dziś dnia. Pozytywne skutki akcji wymiany pieniędzy ujawniają się w pełni dopiero teraz. Został m. in. zahamowany wzrost cen. Obserwuje się nawet spadek cen. Większego spadku cen należy się spodziewać z chwilą rzucenia na rynek większej ilości towarów przemysłowych, co nastąpi w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-7.124" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.125" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W pracach nowego Ministerstwa Odbudowy Kraju na pierwszy plan wysuwa się odbudowa stolicy, Warszawy, ale tego tematu nie będę rozwijał, gdyż będzie mu poświęcony referat specjalny. Zostało zabezpieczone i skoncentrowane dysponowanie materiałami budowlanymi. Zajmujemy się normalizacją elementów i planów oraz przepisów budowlanych, celem wniesienia do budownictwa maximum standardu i najnowszych zdobyczy techniki W pracach Ministerstwa Rolnictwa na pierwszy plan wysuwają się: reforma rolna i akcja siewna. Na dzień 6 kwietnia 1945 r. akcja parcelacyjna wyglądała jak następuje: ogólna liczba majątków 7.302 czyli 2.659.506 ha, z tego wyłączono w całości lub w części od parcelacji majątków 1.116 czyli 337.674 ha, już rozparcelowano majątków 2.641 czyli 537.470 ha, w toku parcelacji majątków 2.223 czyli 1.122.596 ha. Akcja parcelacyjna idzie szybko naprzód. Cały szereg powiatów zakończył już parcelację.</u>
          <u xml:id="u-7.126" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">jeżeli idzie o akcję siewną, to największe potrzeby wykazują te tereny, gdzie ustalił się przejściowo front w przerwie między letnią ofensywą 1944 a zimową 1945 r. Na tych terenach na 669.000 ha zasiano oziminami zaledwie 12%, a do obsiewu jarymi zbożami pozostaje 303.000 ha, co wymaga dostarczenia 55.000 ton zbóż jarych. Na pokrycie tego zapotrzebowania zużyje się 10.000 ton zboża aprowizacyjnego. 15.000 ton zboża zebranego w drodze wymiany za towary przemysłowe, 25.000 ton otrzymujemy z zapasów Armii Czerwonej, 1.600 ton otrzymujemy z zapasów Wojska Polskiego. Reszta — 3.200 ton ma być pokryta z samopomocy sąsiedzkiej. Odnośnie sadzeniaków ziemniaczanych braki wynoszą około 50.000 ton, co zostanie pokryte z rezerw: woj. lubelskiego — 2.180 ton, woj. poznańskiego — 9.538 ton, woj. łódzkiego— 20.076 ton. Dalsze rezerwy ziemniaków są jeszcze w pow. płockim i w woj. poznańskim. Poważną trudność stanowi duży brak sprzężaju. Straty w pogłowiu końskim szacuje się na 60%. Rząd przychodzi rolnictwu z wydatną pomocą w organizacji stacji traktorowych, które obsługują potrzeby gospodarstw indywidualnych na podstawie dobrowolnej umowy i za odpowiednią opłatą. Niezależnie od pomocy w traktorach Armia Czerwona i Wojsko Polskie zobowiązały się uprawić na terenach zachodnich 700.000 ha ziemi.</u>
          <u xml:id="u-7.127" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Z innych prac w dziedzinie rolnictwa podnieść należy rozwój szkolnictwa rolniczego i spółdzielczości rolniczej, do czego w dużym stopniu przyczyniła się reforma rolna.</u>
          <u xml:id="u-7.128" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Kontyngenty wpływają w stopniu zadowalającym. Brakiem w tej dziedzinie była kwestia niepunktualnej zapłaty za dostarczone kontyngenty, ale było to głównie z przyczyny niedomagania aparatu zbiórki kontyngentów. Również nastąpiło zahamowanie wypłat premiowych dla oddawców kontyngentów w postaci przydziału towarów przemysłowych po twardych cenach państwowych. Mogę Jednak zapewnić rolników, że towary te lub inne równej wartości otrzymają.</u>
          <u xml:id="u-7.129" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Stan zniszczenia sieci pocztowej przez okupanta był bardzo dotkliwy. W szeregu miejscowości uległy zniszczeniu budynki pocztowe, natomiast inwentarz biurowy i specjalny został rozgrabiony i zniszczony prawie w 100%.</u>
          <u xml:id="u-7.130" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Podczas kiedy w sierpniu 1944 r. było czynnych 216 placówek pocztowych, to obecnie Jest czynnych 2150 placówek pocztowo-telekomunikacyjnych (800 urzędów pocztowych i 1350 agencyj.</u>
          <u xml:id="u-7.131" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Używanie komunikacji pocztowej lotniczej datuje się od września 1944 r. Bolączka tej komunikacji — to nieregularność z przyczyn atmosferycznych i braków benzyny. Obecnie w tym celu będzie wykorzystana szeroka sieć komunikacji lotniczej (20 transportowców i 100 maszyn typu — „P.O.2”). 29 marca uruchomiono pocztę lotniczą na linii Warszawa — Moskwa, a 30 marca na trasie Warszawa — Łódź — Kraków — Rzeszów — Lublin — Warszawa.</u>
          <u xml:id="u-7.132" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Do końca lutego poczta doręczyła 15 milionów przesyłek. W najbliższym czasie zostanie wprowadzona obsługa w dyrekcjach Bydgoszcz, Wrocław i Olsztyn. Zamierzamy zawrzeć porozumienie pocztowe w sprawie wzajemnego tranzytu oraz ruchu telefonicznego i telegraficznego pomiędzy Polską a Z. S. R. R. i innymi krajami.</u>
          <u xml:id="u-7.133" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.134" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Planuje się uruchomić na nowo Pocztową Kasę Oszczędności oraz dokonywanie zaopatrzeń emerytalnych i inwalidzkich.</u>
          <u xml:id="u-7.135" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Jeszcze większe zniszczenia były dokopane w dziale urządzeń telekomunikacyjnych. Uległy zniszczeniu przede wszystkim linie napowietrzne międzymiastowe, sieci miejskie, linie kablowe i urządzenia stacyjne. Zdołaliśmy dotychczas przy wielkich trudnościach materialnych i narzędziowych uruchomić na terenie kraju 133 obwody telefoniczne drutowe o łącznej długości 4.604 km. oraz 65 większych sieci miejskich telefonicznych i szereg mniejszych. Uruchomiliśmy obsługę radiokomunikacyjną między 31 miejscowościami. W najbliższym czasie będą uruchomione połączenia Warszawy z Gdynią i Gdańskiem. W Warszawie w najbliższym czasie będzie znacznie rozbudowana sieć telefoniczna, m. in. prowadzi się pracę przy odbudowie automatycznej centrali na 5000 numerów. Również połączenia międzymiastowe będą usprawnione.</u>
          <u xml:id="u-7.136" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W dziedzinie oświaty spustoszenia i zniszczenia dokonane przez okupanta są wyjątkowo ciężkie. Urządzenia szkolne, pracownie i pomoce naukowe zostały w 90% zniszczone lub wywiezione. Ogromne straty poniosło nauczycielstwo.</u>
          <u xml:id="u-7.137" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Zadaniem Rządu w tej dziedzinie było w pierwszym rzędzie zorganizowanie tego, co ocalało, powołanie do życia szkół na starych podstawach. Cała Polska objęta została siecią administracji szkolnej, zorganizowano 11 kuratoriów, inspektoraty szkolne powołują do życia szkoły także na niedawno wyzwolonych ziemiach zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-7.138" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Ministerstwo Oświaty opracowuje następny etap, którym będzie zasadnicza reforma ustroju szkolnego. Nowy ustrój szkolny winien zrealizować postulat demokratycznej szkoły polskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.139" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.140" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Udostępnieniem nauki na wszystkich szczeblach masom ludowym, robotnikom, chłopom, inteligencji pracującej, nowy ustrój szkolny musi znieść sztuczne przegrody odcinające chłopom i robotnikom dostęp do szkół średnich i wyższych. Akcja pomocy i opieki nad młodzieżą, stypendia, bursy i stołówki winny doprowadzić już w krótkim czasie do zasilenia szeregów inteligencji masowym dopływem elementu robotniczego i chłopskiego.</u>
          <u xml:id="u-7.141" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.142" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Szkoła musi być zreformowana nie tylko pod względem ustrojowym, musi w niej zapanować nowy duch zgodny z demokratycznymi ideałami.</u>
          <u xml:id="u-7.143" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.144" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Szkoła Polska musi być wolna od faszystowskiej ideologii, którą zaszczepiał gorliwie reżym przedwrześniowy. Toteż w przyspieszonym tempie przygotowywane są nowe programy i podręczniki, nad którymi pracują najwybitniejsi specjaliści. Dążymy do tego, by w wyzwolonej Polsce szkoła nowa w treści i formie wychowywała w duchu demokratycznym zastępy przyszłych budowniczych kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.145" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Dużą uwagę przykłada Rząd do sprawy szkół wyższych i nauki. Odzyskanie prastarych ziem polskich na zachodzie nakłada na Rząd obowiązek przywrócenia ich kulturze polskie), wyplenienia śladów wielowiekowej germanizacji. Zadanie to m. in. spełniać będzie sieć szkół wyższych, która obejmie również ziemie odzyskane. Rząd, realizując hasło nauki i badań naukowych, czyniąc wysiłki w kierunku zapewnienia wszystkim pracownikom nauki warunków umożliwiających im pracę, będzie zarazem konsekwentnie dążyć do demokratyzacji szkół wyższych, do udostępnienia ich wszystkim warstwom społeczeństwa. Szkoły wyższe nie mogą pozostawać oderwane od naszej społecznej rzeczywistości, muszą zaspokajać potrzeby odbudowującego się kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.146" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Odbudowa szkolnictwa napotyka na poważne trudności. Jedną z nich są zniszczenia dokonane przez okupanta w kadrach nauczycielskich, w budynkach oraz urządzeniach szkolnych. Polska nigdy nie miała dość nauczycieli, aby objąć całą młodzież w wieku szkolnym. Dziś po tym, gdy tylu nauczycieli zginęło z rąk niemieckich katów, jeszcze dotkliwiej odczuwamy brak nauczycieli. W ciągu najbliższych lat musimy wyszkolić 30.000 nauczycieli, zbudować kilka tysięcy izb szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-7.147" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Przedmiotem ciągłej troski Rządu Jest sprawa położenia materialnego nauczycieli. Do poprawy położenia nauczycieli zmierza uchwalony przez Komitet Ekonomiczny przy Radzie Ministrów projekt dekretu o zaszeregowaniu nauczycieli. Projekt ten naprawia główne krzywdy, jakie wyrządziła nauczycielstwu ustawa sanacyjna. Opracowywany Jest projekt dekretu o weryfikacji pracy nauczycielskiej w okresie okupacji. Aby Jednak Już obecnie przyjść z pomocą pracującym ofiarnie rzeszom nauczycielskim, potrzebne Jest współdziałanie społeczeństwa, a przede wszystkim rad narodowych — gminnych, powiatowych, miejskich i wojewódzkich. Na te organa samorządu winna spaść część troski o losy szkoły i nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-7.148" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wysiłek Rządu i całego społeczeństwa pójdzie po linii podniesienia społecznej pozycji nauczyciela. Dużą rolę w tych wysiłkach Rządu odegrać winien zorganizowany, zawodowy ruch nauczycielski. Czynnik społeczny reprezentowany w pierwszym rzędzie przez organizacje nauczycielskie winien być dopuszczony do współpracy w sprawach szkoły.</u>
          <u xml:id="u-7.149" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Dokonuje się powolne przeobrażenie naszego szkolnictwa. Polega ono m. in. na rehabilitacji upośledzonego dotąd szkolnictwa zawodowego. Szkolnictwo zawodowe, ze względu na Jego znaczenie przy odbudowie kraju, ulega gruntownej reformie i upowszechnieniu.</u>
          <u xml:id="u-7.150" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Z ważniejszych reform Ministerstwo Oświaty opracowało projekty, mające przyspieszyć przeszkolenie kadr oraz ułatwić dostęp do szkół wyższych te, młodzieży, która nie zdołała osiągnąć pełnego średniego wykształcenia. Synowie robotników i chłopów, którzy nie mogli sobie pozwolić na ukończenie liceum, Jeśli wykażą się zdolnością, minimalnym przygotowaniem i zapałem do pracy, otrzymają możność ukończenia politechniki i uniwersytetów.</u>
          <u xml:id="u-7.151" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Praca na odcinku oświaty mimo trudności, wywołanych zniszczeniami i wojną, trwa, jakkolwiek jej efekty nie zawsze widoczne są bezpośrednio. Rząd, doceniając znaczenie tego odcinka dla całokształtu budowy demokratycznej i silnej Polski, zdecydowany Jest przezwyciężyć wszystkie trudności, jakie stać będą na drodze do stworzenia demokratycznej, dostępnej dla wszystkich szkoły.</u>
          <u xml:id="u-7.152" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Życie kulturalne kraju to dziedzina, na które, w sposób najdotkliwszy odbiły się rządy okupanta. Toteż tym większy wysiłek konieczny jest dla odbudowy życia kulturalnego w kraju. W zrozumieniu wagi tego wysiłku Krajowa Rada Narodowa powołała do życia Ministerstwo Kultury i Sztuki. Na cele kultury i sztuki Rząd wyasygnował w roku bieżącym: w styczniu 2.337.550 zł, w lutym 4.051.500 zł, w marcu 4.051.500 zł, w kwietniu 12.765.000 zł, jeśli nie liczyć sum asygnowanych przez pełnomocników Rządu na terenach nowo wyzwolonych, a sięgających kilku milionów.</u>
          <u xml:id="u-7.153" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wiemy, jak niedostateczna była przed wojną opieka Państwa nad zabytkami przeszłości. Aby stworzyć ramy organizacyjne, w których zagadnienia muzealne i konserwatorskie będą mogły się pomyślnie rozwijać, powołano do życia Naczelną Dyrekcję Muzeów i Ochrony Zabytków. Nowoutworzona Dyrekcja rozpoczęła trudną swą akcję. Remontuje się szacowne gmachy wawelskie, otacza się opieką zabytki Warszawy, specjalną troskę budzą losy świadomie zniszczonych zabytków polskiego Gdańska. Przejęto na własność Państwa Muzeum Narodowe w Warszawie. Powołano do życia pracownię konserwatorską, której zadanie polega na ratowaniu od zagłady zniszczonych i uszkodzonych dzieł sztuki. Wśród nich pierwsze miejsce zajmują arcydzieła Jana Matejki, m. in. — „Bitwa pod Grunwaldem”, „Hołd Pruski”, — „Kazanie Skargi” i inne.</u>
          <u xml:id="u-7.154" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Specjalnego poparcia moralnego i materialnego wymaga żywa współczesna twórczość artystyczna: literatura, malarstwo, rzeźba, grafika, muzyka. Poeci i pisarze, malarze i rzeźbiarze, kompozytorzy — muszą mleć stworzone warunki pracy, aby mogli jak najowocniej i jak najintensywniej pracować dla powetowania braków twórczości polskiej. Dla koordynacji ich wysiłków, dla stworzenia ośrodków, mogących występować w imieniu twórców i zabezpieczyć ich prawa, powstały odpowiednie związki: Związek Kompozytorów, Związek Literatów i Związek Artystów Plastyków. Związki te przy wydatnym, moralnym i materialnym poparciu Państwa rozpoczęły swe prace. Utworzono dla pisarzy i artystów szereg domów odpoczynkowych, domów pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.155" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Drugą stroną zagadnienia, związanego z popieraniem twórczości artystycznej, jest udostępnienie sztuki szerokim masom. Obywatel zgłodniały jest widowisk o wysokim poziomie artystycznym. To, czym go karmił w te, dziedzinie okupant, to kabaret i pornografia. W tym świetle do roli zagadnienia państwowego wyrasta stworzenie teatrów, orkiestr, chórów, koncertów, które by reprezentowały wysoki poziom artystyczny. Dotychczas zorganizowano już pięć wielkich orkiestr symfonicznych oraz dwanaście teatrów. Teatry polskie Wilna i Lwowa przejeżdżają do teatrów na naszych ziemiach zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-7.156" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wykształcenie wielkich kadr specjalistów, którzy z kolei mogliby wychowywać całe społeczeństwo w duchu podniesienia poziomu artystycznego, możliwe Jest jedynie przy utworzeniu sieci państwowych lub społecznych szkół artystycznych na wyższym, średnim i niższym szczeblu nauczania.</u>
          <u xml:id="u-7.157" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Uruchamia się 4 konserwatoria i 2 akademie sztuk pięknych. Niezależnie od nich powstaje sieć średnich i niższych placówek kształcenia muzycznego, teatralnego, plastycznego, jak i szkoły przemysłu artystycznego i zdobnictwa.</u>
          <u xml:id="u-7.158" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Aby pokierować twórczością samorodną i ochotniczą kraju i stworzyć pole dla rozwoju sztuki ludowej, powołane zostały przez Ministerstwo do życia Ośrodki Krzewienia Kultury i Sztuki. Mają one za zadanie ponieść kulturę artystyczną w najszersze masy społeczeństwa, na wieś i do ośrodków robotniczych.</u>
          <u xml:id="u-7.159" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Ministerstwo Informacji i Propagandy jest zupełnie nowym sektorem w naszym aparacie rządowym. Za pośrednictwem nasze) propagandy staramy się przede wszystkim, by naród polski przeniknęła głęboka świadomość państwowa, aby jak najszersze rozpowszechnienie celowych założeń polskie, polityki państwowe, było wykonane i zrealizowane. Propaganda nasza szerzy świadomość olbrzymich przeobrażeń politycznych, społecznych i ekonomicznych, jakie zachodzą na ziemiach polskich.</u>
          <u xml:id="u-7.160" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Szeroko rozbudowana sieć urzędów wojewódzkich, oddziałów powiatowych informacji i propagandy pozwala na planową i zorganizowaną akcję dla realizacji wyże, wymienionych celów. Na dzień dzisiejszy jest około 120 zorganizowanych Domów Kultury oraz przeszło 2300 świetlic. Mamy również do zanotowania około 150 zespołów artystycznych przy świetlicach, co świadczy o żywej aktywności kulturalne, naszych mas ludowych. Zorganizowano 19 kursów kierowników świetlic, po ukończeniu których około 500 nowo wyszkolonych kierowników świetlic wyruszyło w teren. Na 7 kursach propagandystów szkolono nowe kadry krzewicieli naszych idei i celów. Setki tysięcy plakatów, haseł, odezw, sloganów i broszur mobilizuje naród polski wokół najgłówniejszych zagadnień naszego życia politycznego, gospodarczego i społecznego. Cały majątek państwowy poligraficzny jest ujęty w formę przedsiębiorstwa państwowego p. n. „Państwowe Zakłady Graficzne”.</u>
          <u xml:id="u-7.161" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W ostatnim okresie wzrosła znacznie działalność i znaczenie Polskie, Agencji Prasowe, — „Polpress”. Kilkanaście placówek — „Polpressu” w kraju dostarcza obszernych informacji o całokształcie życia społecznego, politycznego i gospodarczego kraju. — „Polpress” posiada obecnie dość rozgałęzioną sieć placówek zagranicznych, jak w Moskwie, Sztokholmie, Paryżu, Bukareszcie, Londynie, New-Yorku, Ankarze, Teheranie itd. Placówki te dokonują poważne, pracy w zakresie dostarczania prasie zagranicznej zaprzyjaźnionych z nami narodów prawdziwych i obiektywnych informacji o Polsce.</u>
          <u xml:id="u-7.162" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Działalność wydawnicza, propaganda czytelnictwa i kultura książki w Polsce ogniskuje się przede wszystkim w ramach podstawowe, instytucji p. n. Spółdzielnia Wydawnicza — „Czytelnik”.</u>
          <u xml:id="u-7.163" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Radio nasze popisać się może pokaźną cyfrą 166 uruchomionych radiowęzłów oraz 2500 głośników radiowych, rozstawionych w większych skupiskach ludności. W szybkim tempie postępuje naprzód odbudowa radiostacji raszyńskiej, poznańskiej i budowa rozgłośni łódzkiej.</u>
          <u xml:id="u-7.164" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Wielkie spustoszenie, jakiego dokonał okupant w miastach polskich, nie pozwala chwilowo na normalny rozwój nasze, kinofikacji. Ilość około 200 kin uważać należy w stosunku do potrzeb za znikomą. Organizacja własne, wytwórni filmowej na szeroką skalę, jakoteż szybkie tempo odbudowy stworzy warunki dla rozwoju te, ważne, dla życia społeczeństwa naszego dziedziny.</u>
          <u xml:id="u-7.165" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Niezwykle korzystną jest praca naszych urzędów informacji i propagandy na ziemiach zachodnich. Akcja odniemczania, budzenie świadomości narodowej, aktywizacja ludności dla budownictwa demokratycznego dała doskonałe wyniki.</u>
          <u xml:id="u-7.166" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Nasza praca ustawodawcza poszczycić się może dużym dorobkiem. Do dnia 1 maja ogłoszono w Dzienniku Ustaw 169 aktów prawnych, w tej liczbie 9 ustaw, 99 dekretów i 59 rozporządzeń. Na warsztacie ustawodawczym znajdują się obecnie 42 akty prawne.</u>
          <u xml:id="u-7.167" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Jeżeli chodzi o organizację naszego sądownictwa, to znajdujemy się w stadium końcowym prac organizacyjnych. Uruchomiono 7 sądów apelacyjnych, 7 specjalnych sądów karnych, 31 sądów okręgowych, 279 sądów grodzkich (na terenach guberni generalnej oraz woj. białostockiego tylko 17 sądów grodzkich nie działa jeszcze).</u>
          <u xml:id="u-7.168" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Sądownictwo specjalne — utworzone dekretem P.K.W.N. z dnia 12 września 1944 r. — w pełni spełnia swe zadania. Zbrodniarze faszystowsko-hitlerowscy oraz zdrajcy narodu polskiego powoływani są do surowe, odpowiedzialności. Do prokuratur specjalnych sądów karnych wpłynęło 4301 spraw, w tym większość kwalifikujących się do zastosowania kar obozów przymusowych. Zapadło już ponad 200 wyroków skazujących na karę śmierci i ciężkie więzienie.</u>
          <u xml:id="u-7.169" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Naszemu Biuru Kontroli Państwowej stawiamy zadanie wzmożenia kontroli do walki z łapownictwem, spekulacją i wszelkiego rodzaju nieuczciwością</u>
          <u xml:id="u-7.170" who="#komentarz">(oklaski),</u>
          <u xml:id="u-7.171" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">zakorzenionymi w czasie okupacji niemieckiej i jeszcze dość szeroko rozpowszechnionymi w naszym życiu publicznym. Będziemy karać i tępić z całą surowością spekulację mieszkaniową, t. zw. popularnie — „szabrownictwo” pod pozorem pracy na terenach zachodnich i wszelkie inne nadużycia. Wzywamy całe społeczeństwo do współdziałania z Rządem i Biurem Kontroli, do tępienia wszelkiego rodzaju nadużyć materialnych i prawnych, które chcemy z naszego życia wypalić gorącym żelazem i uczynimy to przy pomocy społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-7.172" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.173" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Na wszystkich odcinkach życia społecznego i politycznego daje się zauważyć coraz większe ożywienie i aktywność. Odrodzone i okrzepłe w walce wyzwoleńcze} partie demokratyczne realizują Jedność działania koalicji rządowej, zachowując swe odrębne oblicze polityczne i ideologię.</u>
          <u xml:id="u-7.174" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Harmonijna współpraca stronnictw koalicyjnych realizuje najlepiej Jedność narodu w służbie odrodzonej, demokratycznej państwowości polskiej, nie hamując rozwoju poszczególnych partii, których szeregi rosną z dnia na dzień. Dotyczy to w równej mierze PPS i PPR, Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego, które są spadkobiercami najpiękniejszych tradycji polskiej demokracji, walczącej w wieku 19 na barykadach wolności w całej Europie, przeciw siłom reakcji i wstecznictwa.</u>
          <u xml:id="u-7.175" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">W parze z rozwojem party, politycznych rosną organizacje młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-7.176" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Powstaje też cały szereg organizacji społecznych, oświatowych, literackich itd. a przede wszystkim wspaniale rozwija się nasz ruch zawodowy, który jest mocno zainteresowany i zaabsorbowany szeregiem problemów państwowego znaczenia, oraz ruch spółdzielczy. Wyrazem tego rozwoju społeczno-politycznego Jest stosunkowo duża, jak na nasze trudności na rynku papierniczym, ilość ukazujących się pism. Wychodzą</u>
          <u xml:id="u-7.177" who="#komentarz">32</u>
          <u xml:id="u-7.178" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">organa codzienne i około 75 periodyków.</u>
          <u xml:id="u-7.179" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Chciałbym pod koniec wspomnieć o wielkim zagadnieniu zaludnienia ziem zachodnich. Tym zagadnieniem powinno się zająć obok Rządu i jego organów całe społeczeństwo. Problem to niezwykle poważny. Niemcy z naszych ziem zachodnich poważną ilość ludności polskiej wysiedlili lub wprost wytępili. Przede wszystkim tam teraz kierujemy naszych repatriantów z Ukrainy, Białorusi, Litwy. Tam też głównie skierowana zostanie ludność polska z repatriacji z innych terenów ZSRR. Ale poza tym jeszcze poważna liczba ludności winna wyjechać z województw centralnych, z ich przeludnionych miast, ludność bezrolna I zbędna na wsi z tychże województw.</u>
          <u xml:id="u-7.180" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Tak, jak kiedyś nasza 1-sza Armia rzuciła jako główne hasło — „na zachód”, tak też i my teraz rzucamy narodowi to hasło. — „Na zachód! pójdziemy na zachód”, na prastare ziemie polskie, skąd nas odepchnęła ongiś wraża siła germańska w swym pochodzie na wschód.</u>
          <u xml:id="u-7.181" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Tam, na prastarych ziemiach słowiańskich, gdzie spoczywają święte kości naszych przodków, naszych ojców, dziadów i pradziadów, przypomnimy sobie wspaniałą naszą historię, kiedy Prusak składał Rzeczypospolitej „Hołd Pruski”. Tam, na zachodzie, na Nissie, Odrze i na szerokich brzegach Bałtyku zbudujemy granitowy wał polski przeciwko zaborcy niemieckiemu, któremu już nigdy więcej nie pozwolimy deptać naszej świętej ziemi ojczystej.</u>
          <u xml:id="u-7.182" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.183" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">Poślijmy na zachód najdzielniejszych administratorów, najpracowitszych rolników, najlepszych fachowców do przemysłu, najdzielniejszych naszych marynarzy i żołnierzy, najbardziej ideowych nauczycieli i wychowawców, którzy zaniosą tam i ugruntują na wieki polskie granice, polskie prawo, polską gospodarkę i kulturę.</u>
          <u xml:id="u-7.184" who="#PrezesRadyMinistrowobOsobkaMorawski">I znowu powtórzę nasze najgorętsze życzenie. Tym życzeniem jest jeszcze pełniejsze zrealizowanie hasła o jedności narodu, by w zgodzie i jedności w tym historycznym dla nas momencie stanąć na wysokości zadania i odbudować Polskę naprawdę wielką, silną, demokratyczną i niepodległą.</u>
          <u xml:id="u-7.185" who="#komentarz">(Huczne i długotrwałe oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ObPrezydent">Przybyła z frontu delegacja oficerów i żołnierzy i Armii Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(Wchodzących na salę członków delegacji witają burzliwe oklaski i entuzjastyczne okrzyki: Niech żyje Wojsko Polskie! Delegacja ustawia się przed Prezydium.)</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ObPrezydent">Udzielam głosu płk. Jaroszewiczowi, zastępcy Dowódcy I Armii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PlkobJaroszewicz">Obywatelu Prezydencie! Zastępca Dowódcy I Armii Wojska Polskiego do spraw polityczno-wychowawczych płk. Jaroszewicz melduje:</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PlkobJaroszewicz">Z rozkazu Dowódcy I Armii W. P. gen. dyw. Popławskiego przybyła delegacja żołnierzy i oficerów I Armii dla uczczenia sesji Krajowej Rady Narodowej w związku z pełnym wyzwoleniem kraju i z tym, że żołnierz naszej Armii bije Niemca na jego własnej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PlkobJaroszewicz">Składam na ręce Wasze, Obywatelu Prezydencie, i Wysokie, Izbie dla Narodu Polskiego pozdrowienia od naszych jednostek, które brały udział w zdobyciu Berlina i walczących w pościgu za wrogiem nad brzegami Łaby.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PlkobJaroszewicz">Obecni są w delegacji przedstawiciele: dyw. piechoty gen. Bewziuka, dyw. piech. gen. Kieniewicza, dyw. piech. płk. Surżyca, dyw. piech. płk. Gajkowskiego, dyw. piech. płk. Szejpaka, bryg. art. cięż. gen. Kierpa, bryg. art. ciężk. płk. Błońskiego, bryg. art. haub. płk.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PlkobJaroszewicz">Wikientiewa, bryg. art. płk. Laszenki, dyw. panc. płk. Irzyka, dyw. przeciwlotniczej płk. Prokopowicza, bryg. kawalerii płk. Dawidziuka, pułku czołgów ciężkich ppłk. Janczelenki, pułku dział samobieżnych ppłk. Guroczkina, brygady saperów płk. Lubańskiego, pułku moździerzy ppłk. Popowicza, dywizji lotniczej gen. Połynina.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PlkobJaroszewicz">I Armia składa Wam, Obywatelu Prezydencie, i Wysokiej Izbie, meldunek z etapu walk o wyzwolenie Kraju i rozszerzenie jego granic. Jesteśmy dumni, że meldujemy się dziś w Warszawie, którą wyzwolił swą krwią i męstwem żołnierz 1 Armii.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PlkobJaroszewicz">Bitwa o Warszawę, rozgromienie warszawskiego ugrupowania Niemców, forsowanie Wisły i złamanie zasadniczej linii obronnej Niemców na wschodzie — to początek etapu.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PlkobJaroszewicz">W pościgu za wrogiem I Armia pod dowództwem gen. dyw. Popławskiego dokonała potężnego marszu od Wisły na Pomorze w niezwykle trudnych warunkach walki, śnieżycy, bezdroża. Po przekroczeniu dawnej granicy wstąpiliśmy na zachodnie Pomorze i rozpoczęliśmy walkę o przywrócenie Polsce prastarych ziem na starym szlaku Krzywoustego. Potężny Wał Pomorski, żelazo-betonowa linia obronna, wzmocniona naturalnymi przeszkodami wodnistego pojezierza, został w marszu złamany przez nasze dywizje.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PlkobJaroszewicz">Ruszyliśmy stamtąd nad morze. Padła pod ogniem naszego szturmu potężna twierdza Kołobrzeg. Nasze czołgi ruszyły z oddziałami Armii Czerwone, na Gdynię I Gdańsk. Stanęliśmy szeroko nad morzem I Odrą. Prastare Pomorze, obficie skropione krwią polskiego żołnierza, wróciło do Macierzy.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PlkobJaroszewicz">W trzecim etapie dobijania wroga na jego własnej ziemi I Armia w zwycięskim boju sforsowała Odrę i wytyczyła granicę Polski na zachodnim brzegu rzeki. Opór przeciwnika na Alt Oder i kanale Hohenzollernów został złamany. Po zdobyciu szeregu miast i wsi niemieckch wdarliśmy się w głąb Niemiec. Dziś jednostki I Armii szturmują gniazdo najeźdźcy — Berlin i gonią Niemców ku Łabie. Na ruinach Berlina obok zwycięskich chorągwi czerwonych powiewają nasze sztandary.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PlkobJaroszewicz">Na szlaku walk od Wisły do Berlina i Łaby zadaliśmy wrogowi ciężkie straty: zabito 55.000 niemieckich żołnierzy i oficerów, wzięto do niewoli 26.000, zniszczono czołgów i dział samobieżnych 106, zdobyto czołgów i dział samobieżnych 96, zniszczono dział różnego kalibru 763, zdobyto dział 642, zniszczono 1600 ckm-ów, zdobyto 1900 ckm-ów, zniszczono ponad 500 bunkrów nieprzyjaciela i wiele innych. Usialiśmy ten szlak bojowy mogiłami własnych żołnierzy, walczyliśmy bowiem zażarcie i krwawo, ale straty nasze są kilkakrotnie niższe od strat Niemców.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PlkobJaroszewicz">W uznaniu zasług bojowych rozkazy Naczelnego Dowódcy, gen. broni Żymierskiego, rozkazy Marsz. Stalina, odezwy marsz. Żukowa d-cy frontu wielokrotnie podkreślały dzielność i bohaterstwo naszego żołnierza.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PlkobJaroszewicz">Walcząc ramię w ramię z bohaterską Armią Czerwoną, doznawaliśmy od nie, niejednokrotnie pomocy i podtrzymania dodatkowymi środkami ognia i techniki. Dowództwo Frontu robiło wszystko, aby operacje I Armii miały zawsze dostateczne zabezpieczenie ogniowe, aby nasze boje kosztowały jak najmniej zbytecznej krwi. Nawzajem częstokroć pomagaliśmy manewrem i ogniem naszym sąsiadom z Czerwonej Armii. Nasze braterstwo broni, wykute w ogniu walk, jest faktyczne i wiecznie trwałe.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#PlkobJaroszewicz">Jesteśmy dumni, że jako Wojsko Demokracji Polskiej, idąc od zwycięstwa do zwycięstwa, okryliśmy oręż Polski niespotkaną w historii chwałą. Zanieśliśmy nasze sztandary bojowe głęboko na ziemie wroga. Wbijamy polski bagnet w cielsko dogorywające, niemieckie, bestii, zbrojną nogą stanęliśmy w Berlinie. Obudziliśmy w polskim żołnierzu niebywałe poczucie siły i dumy narodowej.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#PlkobJaroszewicz">Idąc nad Łabę, mamy okazję wzięcia udziału w połączeniu się wszystkich wojsk sojuszniczych — sowieckich, polskich, angielskich i amerykańskich w jeden Front Zwycięstwa.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#PlkobJaroszewicz">Zapewniamy, że w oparciu o Krajową Radę Narodową i Rząd Tymczasowy staniemy twardo na straży nietykalności naszych granic na zachodzie. Odgrodziliśmy się od tych wszystkich, którzy chcą osłabić siłę naszego wojska, siłę naszego zaplecza, wysługując się w ten sposób dogorywającemu faszyzmowi. W twardym znoju pracy i krwi zdobyliśmy zwycięstwo. Jesteśmy pełni wiary w Nową Demokratyczną Polskę, o którą walczyliśmy i które, na pewno potrafimy bronić przed wszelkimi zakusami. Jesteśmy i pozostaniemy mieczem Demokracji Polskiej, uosobione, w Wysokiej Izbie, w Was, Prezydencie, i Rządzie Tymczasowym.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#PlkobJaroszewicz">I Armia nigdy Was nie zawiedzie.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ObPrezydent">Udzielam głosu w sprawie wniosku ob. posłowi Glebartowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#ObPrezydent">Ob. poseł Giebartowski: W imieniu Krajowej Rady Narodowej mam zaszczyt przedstawić następującą depeszę do Armii Polskiej (czyta)*:</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#ObPrezydent">„Do Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego, gen. broni Roli-Żymierskiego, do Dowódcy 1 Armii Polskiej, gen. Popławskiego.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#ObPrezydent">Krajowa Rada Narodowa po wysłuchaniu meldunku delegacji I Armii Polskiej, przybyłej z frontu — śle gorące pozdrowienia walczącym bohatersko z najeźdźcą żołnierzom polskim, łamiącym zwycięsko na ziemi niemieckiej rozpaczliwy opór wroga.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#ObPrezydent">Krajowa Rada Narodowa składa hołd żołnierzom bohaterom — poległym w boju o Wyzwolenie i Niepodległość Ojczyzny. Naród Polski zachowa w pamięci wieczystej ofiarną walkę i krew przelaną na polu walk przez oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego.”</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#ObPrezydent">Wniosek ob. posła Glebartowskiego poddaję pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#komentarz">(Burzliwe oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#ObPrezydent">Stwierdzam, że wniosek przyjęty został jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#ObPrezydent">Udzielam głosu ob. posłowi Mijalowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselobMijal">Pozwolę sobie odczytać uchwałę Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 3 maja 1945 r.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(czyta):</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PoselobMijal">„W uznaniu wyjątkowych zasług Generała Broni Michała Roli-Żymierskiego, Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego, w walce o wyzwolenie demokratyczne, Rzeczypospolite, Polskie, i w rozgromieniu jej odwiecznego wroga germańskiego, Prezydium Krajowej Rady Narodowej — na zasadzie punktu 5 ustawy z dn. 21 lipca 1944 r. o przejęciu zwierzchnictwa nad Armią Polską w ZSRR i o scaleniu Armii Ludowej i Armii Polskie, w ZSRR w Jednolite Wojsko Polskie (Dz. U. R. P. Nr. 1 poz. 2) — postanawia:</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PoselobMijal">mianować Generała Broni Michała Rolę-Żymierskiego Marszałkiem Polski.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PoselobMijal">Prezydent Krajowej Rady Narodowej (—) Bolesław Bierut</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PoselobMijal">Członkowie Prezydium Krajowej Rady Narod.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PoselobMijal">(—) Edward Osóbka-Morawski (—) Władysław Kowalski (—) Kazimierz Mijal.”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#ObPrezydent">Uchwałę tę poddaję pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Burzliwe i długotrwałe oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#ObPrezydent">Uchwała przyjęta została jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(Oklaski. Zebrani wznoszą entuzjastyczne okrzyki: Niech żyje Pierwszy Marszałek Polski Demokratycznej! Orkiestra gra Hymn Narodowy. Wszyscy wstają.)</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#ObPrezydent">Zarządzam przerwę 45-minutową. W czasie przerwy ob. ob. posłowie i delegacje mogą otrzymać skromny posiłek na I piętrze w bufecie.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 18 do godz. 19.)</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#ObPrezydent">Przystępujemy do dalszego ciągu obrad.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#ObPrezydent">Przechodzimy do punktu 3 porządku dziennego: sprawozdanie Przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#ObPrezydent">Udzielam głosu Ministrowi Przemysłu, ob. Mincowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Wysoka Rado! Minęło Już z górą 3 i pół miesiąca od wiekopomnej chwili, gdy bohaterska Czerwona Armia wraz z Wojskiem Polskim przełamała niemieckie umocnienia na Wiśle. Wraz z postępami Armii Czerwone, i Wojska Polskiego rozszerzały się granice tak zwane, Polski Lubelskiej i dziś władza Tymczasowego Rządu Rzeczypospolite, Polskiej rozciąga się już nie tylko nad całością ziem polskich w dawnych granicach, ale na obszernych terytoriach po Odrę i Nissę funkcjonuje już wszędzie polska administracja.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Jest rzeczą jasną, że mamy już poza sobą okres czasu dość długi, by pokusić się o próbę zbilansowania osiągniętych wyników w dziedzinie gospodarczej, by zanalizować te wyniki, by wyciągnąć na światło dzienne nasze niedomagania i bolączki, by znaleźć drogi do przezwyciężenia tych trudności, by wytyczyć perspektywy rozwoju gospodarczego na najbliższą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#MinisterPrzemysluobMinc">W pierwszym rzędzie musimy sobie zdać sprawę z drogi już przebyte. Musimy porównać stan gospodarczy kraju w momencie załamania się panowania niemieckiego z tym stanem, który mamy obecnie. Musimy odpowiedzieć na pytanie, jak wykorzystaliśmy te 3 i pół miesiąca czasu, które minęły od chwili przełamania niemieckich linii na Wiśle. Musimy stwierdzić, że rezultaty osiągnięte świadczą o tym, że możemy i umiemy przełamywać olbrzymie trudności gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Musimy stwierdzić, że zasady naszej polityki gospodarcze, sformułowane Jeszcze w historycznym manifeście lipcowym Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, a wprowadzone w życie nie bez powodzenia na niewielkim i względnie nieskomplikowanym terytorium Polski Lubelskiej, musimy stwierdzić, że zasady te zdały egzamin na całości ziem polskich, Co zastaliśmy w kraju w momencie wyzwolenia? Zastaliśmy:</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po pierwsze: Przemysł bądź zniszczony, bądź pozbawiony całkowicie lub prawie całkowicie surowców, materiałów pomocniczych i paliwa i przez to unieruchomiony. Stąd fakt niemal całkowitego wówczas bezrobocia polskiej klasy robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po drugie: Wieś ograbiona z bydła i sprzężaju, wypompowana przez okupanta ze znacznej części kontyngentu, zniszczona przez działania wojenne. Składnice aprowizacyjne w większych miastach puste. Zapasy żywności wywiezione bądź unieruchomione i stąd wyraźnie się zarysowująca perspektywa bliskiej katastrofy głodowej.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po trzecie: Handel nie istniejący, rozbity, lub zdezorganizowany, zwłaszcza na ziemiach zachodnich po ucieczce Niemców.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po czwarte: Transport i łączność w bardzo poważnym stopniu zniszczone i niemal całkowicie unieruchomione.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po piąte: Drak ustalonej własności, brak wszelkich form organizacyjnych dla działalności gospodarczej, olbrzymia ilość warsztatów pracy bezpańskich lub opuszczonych i w rezultacie unieruchomionych.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po szóste: Wielka i świadomie przez Niemców, zwłaszcza w ostatnich miesiącach przed katastrofą, powiększona masa środków obiegowych, co przy zupełnym prawie zaniku obrotu towarowego groziło bezpośrednio inflacją i nieobliczalnym w swych skutkach chaosem finansowym.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po siódme: Rozbicie terytorium polskiego na dwa odrębne organizmy gospodarcze: dawne Generalne Gubernatorstwo i dawne ziemie przyłączone do Rzeszy, organizmy o różnej walucie, różnym poziomie płac i cen, różnym ciężarze gatunkowym rynku reglamentowanego.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Reasumując, zastaliśmy w kraju w momencie jego wyzwolenia: niemal całkowite bezrobocie, groźbę katastrofy głodowej, brak transportu, brak łączności, chaos własnościowy, organizacyjny, finansowy.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Jakże przedstawia się stan obecny? Jak zostały przełamane te, zdawało się, nieprzezwyciężone trudności? Jak wybrnięto z tego, zdawało się, nie do pokonania chaosu, który zastaliśmy w kraju w momencie jego wyzwolenia?</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#MinisterPrzemysluobMinc">1.Przeważająca większość zakładów przemysłowych została uruchomiona. Podstawowym gałęziom przemysłowym zapewniono zaopatrzenie w paliwo. Drak surowców i materiałów pomocniczych został przełamany bądź drogą mobilizacji resursów wewnętrznych, bądź drogą importu ze Związku Radzieckiego. W rezultacie na dzień 1.5 r. b. liczba zatrudnionych w wielkim przemyśle państwowym lub znajdującym się pod zarządem państwowym przekroczyła 370.000 osób, co stanowi około 60% stanu zatrudnienia przedwojennego w tym samym kręgu przedsiębiorstw. Groźba bezrobocia polskiego proletariatu została w bardzo poważnym stopniu ograniczona. Jeżeli chodzi o ośrodki bezrobocia, to w te, chwili stanowi go Jedynie całkowicie niemal przez Niemców zniszczone t zw. Staropolskie Zagłębie, a więc przemysłowe powiaty woj. kieleckiego. Na pozostałych terenach, gdzie przemysł uległ znacznie mniejszym zniszczeniom — bezrobocie znika bardzo szybko, a w niektórych gałęziach przemysłu, jak np. w przemyśle węglowym zarysowuje się już perspektywa braku sił roboczych.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#MinisterPrzemysluobMinc">O tym, jak wzrasta stan zatrudnienia, świadczyć mogą przykładowo dane dotyczące miasta Łodzi: w dniu 1.11. 1945 r. liczba zatrudnionych w mieście Łodzi wynosiła 1882 osoby, w dniu 1.III.1945 r. — 10.308 osób, w dniu 1.IV. 1945 r. — 52.884 osoby. Na skutek rozpoczęcia przeróbki surowców, otrzymanych z ZSRR, ilość zatrudnionych podniosła się na dzień 25.IV.1945 r. do 72176 osób. Liczba zatrudnionych nie przestaje w dalszym ciągu wzrastać z dnia na dzień.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#MinisterPrzemysluobMinc">2.Dzięki społecznej inicjatywie ludności miast, a w pierwszym rzędzie t. zw. brygad robotniczych zapobieżono grożącej katastrofie głodowej. Nie bacząc na olbrzymie trudności, wynikające z ograbienia wsi przez Niemców i brak środków transportowych, zebrano na nowo wyzwolonych terenach około 115.000 ton zboża.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Rzecz jasna, że stan aprowizacji w ciągu tego okresu był w wysokim stopniu niezadowalający. Powodował on konieczność szeregu wyrzeczeń i ciężkich ofiar ze strony ludności miejskiej, a zwłaszcza ze strony świata pracy, ale bądź co bądź można stwierdzić, że aczkolwiek ze znacznymi trudnościami, z wielkimi wyrzeczeniami i ofiarami, przeszliśmy przez ten okres bez katastrofy głodowej, która zdawała się być nieunikniona w momencie wyzwolenia kraju.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#MinisterPrzemysluobMinc">3.Jest rzeczą niewątpliwą, że poczynione zostały poważne kroki na drodze odbudowy handlu, zupełnie rozbitego po ucieczce Niemców.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Reaktywowanie spółdzielczości na terenach wyzwolonych i inicjatywa prywatna w zakresie handlu przyczyniły się do tego, że sieć handlowa, aczkolwiek słaba i niedostateczna, powiększa się Jednak stale i systematycznie.</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#MinisterPrzemysluobMinc">4.Najsłabsze do niedawna nasze miejsce, pięta Achillesowa naszej gospodarki — transport kolejowy — wykazuje stałe postępy. O ile w lutym liczba wagonów towarowych uruchomionych dla potrzeb gospodarki narodowe, wynosiła 2.543, to w marcu wzrasta ona do liczby 13.487, a w kwietniu dochodzi do 20.550. I tu więc mamy niedostateczne Jeszcze, ale w każdym razie widoczne i odczuwalne przełamywanie, zdawałoby się, nieprzezwyciężonych trudności.</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#MinisterPrzemysluobMinc">5.Na miejsce braku wszelkich form organizacyjnych, chaosu organizacyjnego i własnościowego wyłaniać się już zaczynają wyraźnie kontury nowego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Znaczna liczba zakładów rzemieślniczych i handlowych powróciła do swoich właścicieli, wywłaszczonych w swoim czasie przez Niemców. Zostały stworzone formy organizacyjne w postaci Zarządów Centralnych Przemysłu i skomercjonalizowanych Zjednoczeń Zakładów Przemysłowych dla kierowania wielkim przemysłem, który stanowi własność Państwa lub znajduje się pod zarządem państwowym.</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#MinisterPrzemysluobMinc">6.W rezultacie reformy walutowe, na miejsce nie kontrolowanych walut, kursujących w kraju, wprowadzona została Jedna kontrolowana waluta — złoty Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Niewątpliwie reforma walutowa uderzyła boleśnie wielu ludzi, niewątpliwie związana ona była z wieloma przeoczeniami i dała powód do niewątpliwie wielu nadużyć, ale niewątpliwe Jest również, że reforma walutowa przez wycofanie z obiegu około 65% znaków obiegowych uratowała kraj przed widmem inflacji i związanymi z tym nieobliczalnymi dla Polski i jej obywateli skutkami katastrofy finansowej.</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#MinisterPrzemysluobMinc">7.Można już stwierdzić, że rozbicie terytorium kraju na dwa odrębne organizmy gospodarcze — organizmy o różnych walutach i różnym poziomie płac i cen — należy już do przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-13.25" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Od 1 kwietnia 1945 r. obowiązują w całym kraju jednolite stawki płac. Dla większości artykułów ustalony Jest Jednolity poziom cen stałych. Systematycznie wyrównują się ceny wolnorynkowe.</u>
          <u xml:id="u-13.26" who="#MinisterPrzemysluobMinc">W szybkim tempie odbywa się proces zrastania terytoriów Polski w Jedną całość gospodarczą. Musi to być ocenione Jako zjawisko niewątpliwie dodatnie.</u>
          <u xml:id="u-13.27" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Reasumując, można stwierdzić, że w ciągu 3 i pół miesięcy, które minęły od chwili przełamania niemieckich umocnień nad Wisłą, zdołaliśmy w dużym stopniu zlikwidować groźbę bezrobocia, zdołaliśmy uniknąć katastrofy głodowej, zdołaliśmy poczynić pierwsze kroki ku odbudowie handlu i transportu, zdołaliśmy ustalić zręby form organizacyjnych życia gospodarczego, zdołaliśmy uniknąć nieszczęścia inflacji, zdołaliśmy wreszcie doprowadzić do szybkiego zrastania się całości ziem polskich w jeden organizm gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-13.28" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Jeżeli zważyć, że praca ta została wykonana w warunkach toczącej się wojny i związanych z nią ciężarów, w warunkach, kiedy Polska była bądź bezpośrednią areną operacji wojennych, bądź też bezpośrednim zapleczem olbrzymiego frontu, w warunkach braku kadr przetrzebionych tak okrutnie jeżeli chodzi o siły fachowe i kierownicze przez niemieckiego okupanta, to stwierdzić należy, że wykonana została praca wielka, osiągnięte zostały rezultaty poważne i to w tempie, które w stosunku do istniejących warunków uznać bezspornie należy za bardzo szybkie.</u>
          <u xml:id="u-13.29" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Co więcej, porównując tempo i wyniki odbudowy życia gospodarczego u nas i w innych krajach wyzwolonych, np. we Francji, Belgii, Holandii, we Włoszech, w Grecji, stwierdzić trzeba, że bynajmniej na szarym końcu nie jesteśmy — raczej przeciwnie, wszystko wskazuje na to, że odbudowujemy swoją gospodarkę, zasklepiamy swoje rany, zadane przez okupanta, szybciej, sprawniej i z mniejszymi ofiarami, niż to się dzieje w innych krajach.</u>
          <u xml:id="u-13.30" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Kryzys transportu, na który cierpimy, jest znacznie mniejszy u nas, niż to się dzieje we Francji.</u>
          <u xml:id="u-13.31" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Sytuacja nasza żywnościowa, aczkolwiek ciężka, jest bez porównania lepsza od sytuacji Włoch, czy Holandii. Niema u nas tej atmosfery wojny domowe, i związanych z nią wstrząsów gospodarczych, jak to obserwowano np. w Grecji.</u>
          <u xml:id="u-13.32" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Dlaczego odbudowa idzie u nas szybciej i sprawniej, niż w innych krajach wyzwolonych? Dlaczego idzie ona szybciej i sprawniej — chociaż zdawałoby się, że właśnie u nas w kraju najdłużej okupowanym przez Niemców, najbardziej dotkniętym przez wojnę i terror okupanta, mogłoby być raczej na odwrót.</u>
          <u xml:id="u-13.33" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Dzieje się tak</u>
          <u xml:id="u-13.34" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po pierwsze: dlatego, że wbrew wszelkim usiłowaniom upiorów przeszłości sanacyjnej olbrzymia większość narodu jest zwarta i jednolita w swoim dążeniu do jak najszybszej odbudowy kraju i udziela swojemu Rządowi Tymczasowemu nieograniczonego kredytu moralnego i poparcia.</u>
          <u xml:id="u-13.35" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po drugie: dlatego, że zostały u nas usunięte źródła i podstawy anarchii gospodarcze, w postaci istnienia obszarnictwa i wielkiego kapitału finansowego, zorganizowanego w trustach i kartelach. Przez usunięcie obszarnictwa, przez wzięcie pod zarząd państwowy wielkiego przemysłu, zapobieżono rozwydrzone, i antynarodowej spekulacji w najbardziej dla gospodarki narodowej ważnych dziedzinach — zapewniono kluczową pozycję dla Państwa w jego zadaniu najszybsze, odbudowy kraju.</u>
          <u xml:id="u-13.36" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Po trzecie: dlatego, ponieważ korzystamy z wielkiej, wydatnej, szczerej i bezinteresownej pomocy naszego sąsiada i sojusznika, Związku Radzieckiego — pomocy w żywności, w surowcach, w środkach transportu i wreszcie pomocy technicznej.</u>
          <u xml:id="u-13.37" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Oto dlaczego odbudowujemy się szybciej, sprawniej i z mniejszymi ofiarami, niż inne kraje wyzwolone.</u>
          <u xml:id="u-13.38" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Oto dlaczego osiągamy lepsze wyniki i większe tempo.</u>
          <u xml:id="u-13.39" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Osiągamy je dlatego, że konsekwentnie dążymy do tego, by hasło Polski demokratycznej nie było czczym frazesem, ale było napełnione bogatą treścią gospodarczą i społeczną. Nasza nowa Polska — Polska demokratyczna — to kraj bez obszarników, bez wielkich kapitalistów, bez trustów i bez karteli. Na tę drogę weszliśmy, tą drogą iść będziemy dalej i z tej drogi zejść nie zamierzamy.</u>
          <u xml:id="u-13.40" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Nowa Polska, to Polska bez obszarników i bez skartelizowanego kapitału. Podkreślamy — „bez skartelizowanego kapitału”, bowiem element gospodarki indywidualnej, bądź to drobno i średniokapitalistycznej, bądź to drobnotowarowej, chłopskiej czy rzemieślniczej, u nas ma zapewnione pole działania i perspektywę rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-13.41" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Odrzucamy jako fantastyczne, wręcz prowokacyjne, rozsiewane przez wrogów insynuacje o tym, jakoby w dziedzinie rolnictwa Rząd dążył do kolektywne, gospodarki, jakoby po reformie rolnej miały przyjść kołchozy.</u>
          <u xml:id="u-13.42" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Stoimy twardo na gruncie indywidualnej gospodarki chłopskiej. Ruch spółdzielczy, zainicjonowany przez Związek Samopomocy Chłopskiej, któremu udzielamy poparcia w jego działalności i rozwoju, traktujemy jako nową formę spółdzielczości rolniczej, wynikłe, ze zmiany struktury gospodarczej rolnictwa w rezultacie likwidacji gospodarstw obszarniczych.</u>
          <u xml:id="u-13.43" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Stacje maszynowo-traktorowe, które odegrały już tak wydatną rolę w czasie kampanii siewnej, traktujemy jako formę pomocy dla indywidualnej gospodarki chłopskiej, pomocy oparte, na wzajemne, umowie między stacją a rolnikiem, pomocy przewidującej opłatę. Traktujemy stacje maszynowo-traktorowe jako formę połączenia dobrodziejstw techniki maszynowe, z istnieniem nienaruszalnego indywidualnego gospodarstwa chłopskiego.</u>
          <u xml:id="u-13.44" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Chcemy, aby rolnik po wykonaniu swoich zobowiązań wobec Państwa, wobec miasta i wobec wojska mógł dysponować według swojego uznania rezultatem swoje, pracy. Rozszerzanie i rozbudowę wolnego handlu artykułami rolniczymi traktujemy jako zjawisko pożądane i dodatnie z punktu widzenia interesów gospodarki narodowe. Najlepiej w tym względzie intencje Rządu odbija rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów o „Obowiązku świadczeń rzeczowych na rok 1945—46”. W tym rozporządzeniu wieś została zawiadomiona, czego się Rząd od niej spodziewa.</u>
          <u xml:id="u-13.45" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Rozporządzenie określa obowiązki każdego z rolników i daje każdemu gospodarstwu rolnemu jasność co do perspektyw jego indywidualnej gospodarki na okres najbliższy.</u>
          <u xml:id="u-13.46" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Rozporządzenie wyraźnie podkreśla, że każde gospodarstwo, które wypełni obowiązkową dostawę określoną w rozporządzeniu, będzie dysponowało nadwyżką płodów rolnych całkowicie według swego uznania. Normy dostaw rzeczowych są skonstruowane w ten sposób, by nie tylko pozostawić rolnikowi tę część jego plonu, która potrzebna jest na wyżywienie jego rodziny i inwentarza, ale także by umożliwić utworzenie nadwyżek przeznaczonych na rzucenie na wolny rynek, na wzmocnienie wymiany towarowej między wsią a miastem. Jest rzeczą niewątpliwą, że rozporządzenie to uzależniając wymiar od ilości gruntów ornych i stwarzając tym samym konieczność jak najpełniejszego wykorzystania ziemi nadającej się pod uprawę, określając jasno perspektywy każdego gospodarstwa i mówiąc chłopu, że ilość produktów rolnych, którą chłop będzie mógł sprzedać na wolnym rynku, zależna jest od wydajności jego gospodarki, przyczyni się bardzo poważnie do zwiększenia obszarów zasiewów i podniesienia gospodarki wsi.</u>
          <u xml:id="u-13.47" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Jeżeli chodzi o dziedzinę handlu, rzemiosła, drobnego i średniego przemysłu, to Rząd stoi na stanowisku, że równolegle do rozwoju spółdzielczości restytucja inicjatywy prywatnej, zniszczonej przez rabunek niemiecki, jest rzeczą pożądaną i celową.</u>
          <u xml:id="u-13.48" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Ze zrozumiałych względów w momencie wyzwolenia kraju dla zabezpieczenia przed rabunkiem i rozdrapaniem przez elementy spekulacyjne przeszła pod zarząd państwowy znaczna ilość przedsiębiorstw handlowych, rzemieślniczych, drobnych i średnich zakładów przemysłowych. Trzeba jednakże zrozumieć, że to, co było dobre i celowe w pierwszych tygodniach po wyzwoleniu przestaje być dobrym i celowym obecnie, gdy dążymy do coraz większej normalizacji życia gospodarczego. Państwo nie pretenduje do tego, by rządzić bezpośrednio drobnym i średnim przemysłem, rzemiosłem, czy olbrzymią większością handlu. Wręcz przeciwnie. Państwo uważa, że włączenie w skład zjednoczeń przemysłowych o ogólnopaństwowym znaczeniu drobnych przedsiębiorstw utrudnia i hamuje pracę tych zjednoczeń, absorbuje ich uwagę, odrywając od zasadniczych zadań kierowanie wielkim przemysłem, nie dając jednocześnie możliwości rozwinięcia sił produkcyjnych kraju w pełni.</u>
          <u xml:id="u-13.49" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Dlatego trzeba, by jak najprędzej zakłady handlowe oraz większość drobnych, średnich zakładów przemysłowych i rzemieślniczych wyszły spod kompetencji zjednoczeń o charakterze ogólnopaństwowym i zostały przekazane bądź ich dawnym właścicielom, bądź też w wypadku, o ile są bezpańskie, na warunkach dzierżawy — spółdzielczości, względnie inicjatywie prywatnej.</u>
          <u xml:id="u-13.50" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Jeżeli chodzi o przemysł prywatny, to niewątpliwie nie bacząc na trudności zaopatrzenia w surowce i paliwo w nowych, zmienionych warunkach gospodarczych, znajdzie on możliwości rozwoju w drodze zawierania umów z odpowiednimi organami państwowymi na dostarczanie części swojej produkcji po cenach sztywnych, w zamian za otrzymanie surowców i paliwa również po cenach sztywnych.</u>
          <u xml:id="u-13.51" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Tak więc model gospodarczy nowej, demokratycznej Polski rezerwuje możliwości rozwoju dla elementów gospodarki indywidualnej zarówno drobnotowarowej, jak i kapitalistycznej. Wynika to zresztą z naszej ogólnej postawy politycznej, postawy frontu narodowego, obejmującego wszystkie warstwy narodu, frontu zwróconego przeciwko garstce obszarników i wielkich potentatów kapitału finansowego.</u>
          <u xml:id="u-13.52" who="#MinisterPrzemysluobMinc">O tym charakterze naszej demokratycznej Polski, o tym je, modelu gospodarczym nie należy nigdy zapominać w praktyczne, działalności.</u>
          <u xml:id="u-13.53" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Byłoby rzeczą wręcz szkodliwą, gdybyśmy stwierdzając niewątpliwe sukcesy osiągnięte w dziedzinie odbudowy gospodarki i szybkie tempo w Osiągnięciu tych rezultatów chcieli zamknąć oczy na długi szereg naszych bolączek, wielce poważnych bolączek i niedomagań. Wręcz przeciwnie. Winniśmy wszystko zrobić, aby te bolączki i niedomagania wysunąć na światło dzienne, aby znaleźć źródło tych bolączek i niedomagań i drogi najszybszego ich przezwyciężenia.</u>
          <u xml:id="u-13.54" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Obrazowo mówiąc, gospodarka nasza cierpi teraz z powodu siedmiu plag głównych:</u>
          <u xml:id="u-13.55" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Pierwszą taką plagą niezmiernie poważną i dotkliwą jest zły stan naszej aprowizacji.</u>
          <u xml:id="u-13.56" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Niema co zamykać oczu na to, że chociaż zdołaliśmy uniknąć katastrofy głodowej, to w wielu miejscach naszego kraju człowiek pracy jadał i je niedostatecznie i wręcz źle, nie mówiąc już o zaopatrywaniu w towary przemysłowe, które również należy uznać jako wysoce niedostateczne.</u>
          <u xml:id="u-13.57" who="#MinisterPrzemysluobMinc">W obecne, chwili uwzględniając te resursy, które posiadamy w kraju oraz poważną pomoc żywnościową otrzymaną ze Związku Radzieckiego, można stwierdzić, że posiadamy dostateczne środki na to, aby zaopatrzyć ludność pracującą w chleb, przetwory zbożowe, jarzyny, kartofle, cukier, częściowo w mięso i tłuszcz.</u>
          <u xml:id="u-13.58" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Te stwierdzenia nie wystarczają jednak, aby resursy, które posiadamy, doszły do konsumenta we właściwym czasie, we właściwych ilościach i we właściwej cenie.</u>
          <u xml:id="u-13.59" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Aby tak się stało, musi być i będzie dokonana wielka praca organizacyjna.</u>
          <u xml:id="u-13.60" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Kontyngenty były zbierane dotąd ofiarnie, ale tak czy inaczej po amatorsku, przez doraźnie i tymczasowo stworzone brygady robotnicze. Trzeba dla sprawnego zebrania kontyngentów zorganizować szybko specjalny aparat gospodarczy poborców świadczeń rzeczowych z personelem dostatecznym do objęcia nie tylko powiatów, ale wszystkich gmin.</u>
          <u xml:id="u-13.61" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba, aby każdy rolnik zrozumiał, że żadnych zwolnień ogólnych od kontyngentów nie będzie i że Państwo prawa raz przez siebie ustalonego będzie się trzymało do końca.</u>
          <u xml:id="u-13.62" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba także, aby wszystkie władze państwowe, a przede wszystkim władze administracji ogólnej, współdziałały w jak najlepszym i jak najpełniejszym zrozumieniu przez rolnika tych zasad.</u>
          <u xml:id="u-13.63" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Jeżeli chodzi o rozdział żywności, musi być jak najszybciej przeprowadzona zasada przerzucenia przede wszystkim żywności i innych środków materialnych w te miejsca, które z punktu widzenia interesów Państwa są najistotniejsze i najważniejsze. Takie miejsca to przede wszystkim robotnicy i pracownicy inżynieryjno-techniczni wielkiego przemysłu, pracownicy kolei, pracownicy nauki, literatury i sztuki i ludność wielkich miast.</u>
          <u xml:id="u-13.64" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba, aby jak najszybciej została przeprowadzona dyferencja norm żywnościowych w zależności od wysiłku wykonywanego przy pracy i wagi te, pracy dla Państwa.</u>
          <u xml:id="u-13.65" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Uchwała Rady Ministrów z dnia 11 kwietnia 1945 r. przewidująca większe normy dla górników, zwłaszcza pracujących pod ziemią, jeść pierwszym krokiem na tej drodze.</u>
          <u xml:id="u-13.66" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba jak najszybciej rozbudować handlową sieć spółdzielczą, korzystając także z handlu prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-13.67" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba pomóc spółdzielczości w spełnieniu roli głównego instrumentu aprowizacji kraju, trzeba okazać spółdzielczości pomoc w transporcie — i twardo wymagać od niej wykonania tych zadań, które na nią spadają.</u>
          <u xml:id="u-13.68" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba podtrzymać i rozwinąć samorzutną inicjatywę robotniczą w tworzeniu w większych zakładach przemysłowych zamkniętych spółdzielni robotniczych i pomóc w organizacji tych spółdzielni według form organizacyjnych wielkiego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-13.69" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba odciążyć Ministerstwo Aprowizacji od funkcji bezpośrednio gospodarczych, pozostawiając mu funkcje planowo administracyjne, przekazując funkcje bezpośrednio gospodarcze organizacjom spółdzielczym, a w razie gdy potrzeba będzie tego wymagała, specjalnie stworzonym organizacjom handlu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-13.70" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba w uzupełnieniu akcji kontyngentowej przedsięwziąć akcję zakupu, w szczególności mięsa i tłuszczu na wolnym rynku, przeznaczając na to odpowiednią ilość artykułów przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-13.71" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Jeżeli te wszystkie zadania zostaną spełnione, a muszą one być spełnione, to wtedy istnieje realna, praktyczna możliwość zapewnienia normalnej aprowizacji w całym kraju w ciągu czerwca, a w niektórych podstawowych, najważniejszych gałęziach gospodarczych, jak np. w górnictwie już w ciągu maja.</u>
          <u xml:id="u-13.72" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Drugą plagą naszej gospodarki jest kryzys zbytu.</u>
          <u xml:id="u-13.73" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Wytwarza się paradoksalny stan, kiedy przy niewątpliwym głodzie towarowym, istniejącym w kraju, jednocześnie we wszystkich zakładach przemysłowych gromadzą się zapasy nie mogące znaleźć rynku zbytu. Gdzie leży przyczyna tego paradoksalnego zjawiska?</u>
          <u xml:id="u-13.74" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Leży ona niewątpliwie, poza znanymi trudnościami transportowymi, w fakcie wielkiej centralizacji zbytu, a z drugiej strony w braku organów mających za zadanie systematyczną pracę nad zbytem artykułów przemysłowych. Luka ta musi być jak najszybciej wypełniona.</u>
          <u xml:id="u-13.75" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Wszystkie organizmy przemysłowe na szczeblu zarządów głównych i zjednoczeń przemysłowych o znaczeniu ogólnopaństwowym oraz zjednoczenia przemysłu masowego muszą posiadać odpowiednią skomercjonalizowaną organizację zbytu.</u>
          <u xml:id="u-13.76" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Musi zostać jak najszybciej wprowadzony taki stan rzeczy, przy którym zakłady przemysłowe, zwłaszcza produkujące artykuły reglamentowane centralnie, bezpośrednio po wykonaniu produkcji przekazywać ją będą skomercjalizowanym organizacjom zbytu i od tych organizacji otrzymywać będą zapłatę za towar. W tym celu trzeba, aby tym skomercjalizowanym organizacjom zbytu artykułów przemysłowych przydzielone zostały odpowiednie kapitały obrotowe. Niezależnie od tego, jeżeli chodzi o artykuły nie podlegające zbytowi reglamentowanemu centralnie, wielką wagę należy przywiązywać do sprawnego wykonania okólnika nr. 102. Przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego, przewidującego decentralizację zbytu i sprzedaż licznych artykułów po cenach skomercjalizowanych.</u>
          <u xml:id="u-13.77" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzecią plagę nasze, gospodarki stanowi niezadowalający stan spółdzielczości. W nowych warunkach gospodarczych i społecznych rola spółdzielczości wzrosła bardzo znacznie i w te, chwili spółdzielczość jest głównym i podstawowym dystrybutorem produktów i towarów przeznaczonych dla ludności. Każde niedomaganie spółdzielczości, każdy brak jej działalności musi w tych warunkach odbijać się niezmiernie ujemnie na naszym życiu gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-13.78" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Tymczasem spółdzielczość wyszła z okresu okupacji niemieckiej mocno osłabiona, nie przygotowana do tych wielkich zadań, które stoją przed nią i obciążona w szeregu swych ogniw przeżytkami tendencji sklepikarsko-kramikarskich. Trzeba przyznać, że centralne organa spółdzielcze nie szczędzą wysiłków, aby zmienić ten stan rzeczy. Trzeba jednak przyznać jednocześnie, że osiągnięte rezultaty w przebudowie spółdzielczości znajdują się w rażące, dysproporcji do tych wielkich zadań, które przed spółdzielczością stoją. Ten stan rzeczy musi być jak najszybciej zlikwidowany. Procesy demokratyzacji spółdzielczości od wewnątrz, nie tylko w je, ogniwach centralnych, ale w jej ogniwach dołowych, muszą być przyśpieszone.</u>
          <u xml:id="u-13.79" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Spółdzielczość powinna otrzymać od Państwa wydatną pomoc materialną przede wszystkim w postaci środków transportu i wydatną podporę i opiekę moralną.</u>
          <u xml:id="u-13.80" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Na przebudowie spółdzielczości, na podporządkowaniu i nastawieniu spółdzielczości na zagadnienia aprowizacji kraju, winna być zogniskowana stała i czujna uwaga i kontrola ze strony Państwa, organizacji gospodarczych, politycznych i zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-13.81" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Proces przebudowy stare, tradycyjne, spółdzielczości na spółdzielczość nową, przystosowaną do struktury gospodarczej i społecznej Polski demokratycznej, powoduje, że do stare, spółdzielczości wlewają się trzy nowe wielkie strumienie spółdzielcze, wywołane zaistnieniem nowych warunków gospodarczych i społecznych. Są to: po pierwsze: spółdzielczy ruch, zainicjowany przez Samopomoc Chłopską, ruch będący wyrazem przystosowania się wsi do nowych warunków gospodarczych, wynikłych z likwidacji obszarnictwa; po drugie: żywiołowo powstały na Śląsku i w Łodzi ruch robotniczych spółdzielni fabrycznych, będący wyrazem tendencji przemysłu i jego załóg do osiągnięcia bezpośredniego wpływu na sprawy zaopatrzenia; po trzecie: żywiołowo również szerzący się w całym kraju ruch spółdzielni pracy, zrzeszających się rzemieślników i chałupników, którzy w tej formie spółdzielczości szukają najdogodniejszej dla siebie i dla Państwa formy współżycia z gospodarką reglamentowaną. Byłoby błędnym separowanie tych nowych form spółdzielczości od powszechnej organizacji spółdzielczej. Wręcz przeciwnie, dążyć należy do organicznego zespolenia stare, tradycyjnej spółdzielczości z nowymi formami spółdzielczości, które by odpowiadały warunkom gospodarczym t społecznym Polski demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-13.82" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Czwartą plagą naszej gospodarki Jest niska wydajność pracy. Fakt uruchamiania nowych zakładów przemysłowych, likwidacji bezrobocia, wzrostu stanu zatrudnienia, nie może nam przesłaniać faktu, że w olbrzymie, większości dziedzin nasze, gospodarki wydajność pracy Jest niezmiernie niska, świadczy o tym chociażby to, że w przemyśle węglowym wydajność pracy wynosi 0,5 tony na Jednego robotnika dziennie w stosunku do niemal 2 ton przedwojennych, a w przemyśle włókienniczym produkcja tkanin bawełnianych na jednego robotnika osiąga zaledwie 5,1 metra na dzień w stosunku do 32 metrów możliwych.</u>
          <u xml:id="u-13.83" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Na niską wydajność pracy składa się niewątpliwie szereg przyczyn obiektywnych, w pierwszym rzędzie zły stan aprowizacji, brak wielu artykułów pomocniczych, instrumentów, niemoralny stosunek między robotnikami zatrudnionymi bezpośrednio przy produkcji i robotnikami pomocniczymi. W miarę normalizacji stosunków gospodarczych i przełamywania piętrzących się na naszej drodze trudności przyczyny te będą stopniowo zanikać. Sedno zagadnienia, Jeżeli chodzi o wydajność pracy, leży jednak gdzieindziej. Z jednej strony nie nastąpiło jeszcze przełamanie starego stosunku do pracy, jako do przeklętego obowiązku i ciężkiej zmory. Nie nastąpiło Jeszcze zrozumienie, że w nowych warunkach, warunkach demokratycznej Polski praca przestała być przeklętym obowiązkiem i ciężką zmorą, a stała się sprawą honoru, godności i czci ludzkie,. Im prędzej ten stary stosunek do pracy zostanie przełamany, przy pomocy w pierwszym rzędzie robotniczych organizacji zawodowych, tym prędzej zostanie osiągnięty przełom w dziedzinie wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-13.84" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Z drugie, strony nasz obecny system płacy zarobkowej nie stanowi dostatecznego bodźca dla systematycznego i stałego podwyższania wydajności pracy. Nasz obecny system płacy zarobkowe, nie stwarza dostatecznych zainteresowań robotników w kierunku podwyższenia wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-13.85" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Jako pilne zadanie stoi przed nami stworzenie takiego systemu płacy zarobkowej, który byłby najbardziej celowy z punktu widzenia zainteresowania materialnego robotnika do powiększenia wydajności pracy. Chodzi tu o szeroki system premiowania, oparty o wypełnienie z nadwyżką norm produkcyjnych, premiowania zarówno pieniężnego jak i produktami żywnościowymi i towarami przemysłowymi. Trzeba jak najszybciej przełamać istniejące w tym względzie opory. Trzeba w szczególności i jak najszybciej ustalić wszędzie tam, gdzie to jest możliwe, normy produkcyjne i skończyć z niesłusznym i nieusprawiedliwionym wykręcaniem się od tego zadania przez powoływanie się na nienormalność i zmienność warunków. Tylko wtedy będzie mógł być osiągnięty przełom w dziedzinie wydajności pracy, która w ostatecznym rezultacie jest głównym i podstawowym miernikiem postępów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-13.86" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Piątą plagą naszej gospodarki jest nieuregulowanie dotychczas stosunków pomiędzy załogą robotniczą a jej przedstawicielstwem, radami zakładowymi z jednej strony a dyrekcjami z drugiej strony. W okresie wyzwalania kraju stworzono jako formę zarządu przedsiębiorstw zarządy kolektywne trójosobowe, składające się z przedstawicieli robotników, dyrekcji i władzy przemysłowej. Ta forma była odpowiednią w okresie zabezpieczenia i obejmowania przedsiębiorstw — przestaje być jednak odpowiednią w chwili obecnej. Kolektywna forma zarządu przedsiębiorstwa pozbawia ten zarząd odpowiednie, sprężystości, a co najważniejsze, prowadzi do braku konkretnej personalnej odpowiedzialności za losy zakładu. Trzeba jednak jak najszybciej przejść w sposób najbardziej zorganizowany od tymczasowych zarządów do stałych i obarczonych pełną odpowiedzialnością za los przedsiębiorstw dyrekcji.</u>
          <u xml:id="u-13.87" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Pozostaje sprawa uregulowania stosunków między radami zakładowymi a stałymi dyrekcjami. Dekret o radach zakładowych reguluje tę sprawę tylko częściowo. Wydaje się, że w obecnych warunkach najsłuszniejszą formą współpracy między radami zakładowymi a dyrekcjami będzie zarządzenie, aby szereg spraw dotyczących bezpośrednio bytu robotniczego był regulowany wspólnie przez dyrekcję i radę zakładową i aby zarządzenia w te, materii wychodziły za wspólnym podpisem dyrektora przedsiębiorstwa i przewodniczącego rady zakładowej. Chodzi tu o sprawy dotyczące przyjmowania i zwalniania robotników, karania, sprawy aprowizacyjne, mieszkaniowe, kulturalno-oświatowe i ochronę pracy.</u>
          <u xml:id="u-13.88" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Wszystkie inne sprawy, a w szczególności techniczne i gospodarcze, kierownictwo zakładu i sprawa premiowania robotników muszą być zarezerwowane do wyłącznej dyspozycji dyrektorów.</u>
          <u xml:id="u-13.89" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Przejście od kolektywnych zarządów tymczasowych do stałych dyrekcyj wymaga podniesienia na wysoki poziom autorytetu personelu kierowniczego inżynieryjno-technicznego i gospodarczego. Ci, co posiadają wiedzę techniczną i niezbędne doświadczenie, muszą mieć warunki do tego, by tę wiedzę i to doświadczenie w praktyce stosować.</u>
          <u xml:id="u-13.90" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Z drugiej strony muszą być jak najprędzej stworzone warunki powodujące zainteresowanie materialne personelu kierowniczego, inżynieryjno-technicznego i gospodarczego w dobrym i sprawnym funkcjonowaniu zakładu, w wykonaniu przez zakład planu państwowego, w osiągnięciu przez zakład jak największej rentowności.</u>
          <u xml:id="u-13.91" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Utopijne i fantastyczne dążenia do wyrównania płac wszystkich pracowników na Jednym poziomie bez względu na ich kwalifikacje muszą być odrzucone Jako wsteczne, reakcyjne, uniemożliwiające wszelki postęp gospodarczy. Wręcz przeciwnie. Należy jak najszybciej wprowadzić taki system, przy którym dyrektor, inżynier, technik, majster, kierownik administracyjny i handlowy byłby jak najżywiej zainteresowany w osiąganiu przez zakład jak największej rentowności, wiedząc, że część zysków osiągniętych przez zakład przypadnie mu w postaci premii czy nagród.</u>
          <u xml:id="u-13.92" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Z drugiej strony stoi przed nami wielkie, wymagające szybkiego rozwiązania zagadnienie uzupełnienia naszych kadr kierowniczych przez powołanie ludzi bezpośrednio z klasy robotniczej, bezpośrednio od warsztatu. Robotnik musi poczuć w całej pełni nie tylko w słowach i oświadczeniach, ale w praktyce w codziennym życiu, że zmieniło się coś w Polsce od 1939 r., że Polska demokratyczna to inna Polska niż przedwojenna sanacyjna. Czyż nie jest jasne, że czas najwyższy skończyć z kastowymi przesądami, nie pozwalającymi, by robotnik mógł objąć stanowisko kierownicze w zakładzie, do dyrektorskiego włącznie. Czy nie jest jasnym, że czas najwyższy skończyć ze stanem rzeczy, gdy marnują się talenty, zdolności organizacyjne, gdy nie zajmują stanowisk im należnych ludzie, których energia, przedsiębiorczość, doświadczenie życiowe, dojrzałość polityczna, wierność ideałom Polski demokratycznej na te stanowiska predestynują.</u>
          <u xml:id="u-13.93" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba, aby każdy robotnik poczuł, że nosi buławę marszałkowską w tornistrze. Trzeba rozpocząć w najbliższym czasie szeroką kampanię wysuwania na stanowiska kierownicze, dyrektorów, zastępców, kierowników oddziałów fabrycznych itd. najzdolniejszych i najwybitniejszych robotników. Trzeba kampanię tę przeprowadzić równolegle z utworzeniem szerokiej sieci szkół i kursów, umożliwiających nowym ludziom zdobycie minimum niezbędnej wiedzy technicznej i gospodarczej. Hasło — „Droga wolna dla robotnika” musi się stać podstawowym hasłem naszej polityki personalnej w organizacjach gospodarczych. Trzeba tę pracę przeprowadzać nie tylko na szczeblu zakładu, ale także na szczeblu zjednoczeń przemysłowych przez wprowadzenie do dyrekcji tych zjednoczeń w charakterze pełnoprawnych członków przedstawicieli, wysuniętych przez związki zawodowe, odnośnej gałęzi przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-13.94" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Szóstą plagą naszej gospodarki są ciągle nierozwiązane Jeszcze zagadnienia finansowe. Drogą wielkich ofiar przez urzeczywistnienie reformy walutowej uniknęliśmy widma inflacji. Nie Jest Jednak dla nikogo tajemnicą, że mamy wciąż Jeszcze do czynienia z pokaźnymi deficytami budżetowymi. Stwarza to niebezpieczeństwo, że widmo inflacji, usunięte tak ciężkim zabiegiem chirurgicznym, Jakim była reforma walutowa, może znów nam grozić. Wyjście leży w Jak najszerszym i Jak najskrupulatniejszym stosowaniu zasady oszczędności. Wyjście leży w reformie systemu podatkowego, odrzucającej stare, przeżyte, skomplikowane i niewydatne podatki i wprowadzającej nowe podatki, zgodne z interesem narodu i ogólnym kierunkiem rozwojowym Polski demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-13.95" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Nasze Ministerstwo Skarbu weszło na tę drogę, o czym świadczy chociażby fakt szybko przeprowadzonej reformy podatków samorządowych i wprowadzenie ze wszechmiar politycznie i gospodarczo uzasadnionego nowego podatku — podatku od wzbogacenia wojennego.</u>
          <u xml:id="u-13.96" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba Jednak zrozumieć, że samymi podatkami nie da się rozwiązać zagadnienia równowagi budżetowej. Zmieniły się zasadniczo nasze warunki gospodarcze i społeczne. Zmieniły się przez zniknięcie obszarników i wielkich kapitalistów dochody, które mogłyby stanowić poważny element wpływów podatkowych. Wzrósł bardzo poważnie ciężar sektoru społecznego w gospodarce narodowej i staje się rzeczą jasną, że właśnie tu w dochodowości sektoru społecznego szukać należy dróg do przezwyciężenia naszych obecnych trudności finansowych.</u>
          <u xml:id="u-13.97" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Zagadnienie rentowności przedsiębiorstw państwowych i znajdujących się pod zarządem państwowym staje się zagadnieniem centralnym. Tymczasem stan, który mamy w tej dziedzinie, Jest wysoce niezadowalający. Przedsiębiorstwa państwowe, znajdujące się pod zarządem państwowym, niezmiernie mało interesują się zagadnieniem rentowności. Zamiast dbać o dochody dla Skarbu Państwa, przyzwyczaiły się one do rozwiązywania trudności finansowych, wynikających z własnych nieudolności i niedbałości, drogą łatwych kredytów, płynących z emisji.</u>
          <u xml:id="u-13.98" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Trzeba szybko, radykalnie i energicznie skończyć z tym nienormalnym stanem rzeczy — skończyć z tym traktowaniem Skarbu Państwa i emisji Jako dojne, krowy. Trzeba zrozumieć, że wszelkie kredyty nie podmurowane realnym wzrostem w obiegu towarów są wysoce szkodliwe i niebezpieczne. Trzeba, aby kredyt był udzielany w normalnej drodze kredytu bankowego, stosownie do faktycznego stanu finansowego przedsiębiorstwa i jego perspektyw produkcyjnych. Ci kierownicy przedsiębiorstw państwowych i znajdujących się pod zarządem państwowym, którzy nie umieją zapewnić rentowności swoim przedsiębiorstwom, będą musieli zrezygnować ze stanowisk kierowniczych. Tylko w ten sposób unikniemy niebezpieczeństwa inflacji, dla uniknięcia której dodatkowym czynnikiem będzie Jak najszersze stosowanie obrotu bezpieniężnego.</u>
          <u xml:id="u-13.99" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Siódmą plagą naszej gospodarki są ciągle jeszcze znaczne trudności transportowe. Nie można wciąż się powoływać w tych trudnościach na stan taboru kolejowego. Nie ogłaszając liczb, stwierdzić mogę, że stan naszego taboru — ilościowy stan naszego taboru — jest nieomal dostateczny. Trzeba natomiast zapewnić jak najszybsze doprowadzenie do stanu zupełnej używalności zwłaszcza parku parowozowego. Trzeba również, aby nasze kolejnictwo przeszło do gruntownej i planowej naprawy szkód, zadanych przez okupanta, zamiast doraźnej, tymczasowej i mało skuteczne, dotychczas praktykowanej łataniny. W pomoc kolejnictwu musi przyjść restytucja transportu wodnego, w obecnym stanie rzeczy nie odgrywającego prawie żadnej roli. Odrębne zagadnienie stanowi doprowadzenie do stanu choćby częściowe, używalności naszych portów, stanowiących nasze okno na świat i najdostępniejszą drogę dla rozwoju obrotów handlowych z zagranicą. Jeżeli chodzi o transport samochodowy, trzeba w dalszym ciągu dążyć do scentralizowania tego transportu, do zlikwidowania obecnego jego rozproszkowania, do stworzenia warunków właściwej konserwacji samochodów przez rozbudowę szerokiej sieci zakładów remontowo-reparacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-13.100" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Nakreśliłem siedem głównych plag, które gnębią obecnie naszą gospodarkę. Nakreśliłem również — jak się wydaje — konkretne drogi przezwyciężenia tych plag. Jest rzeczą jasną, że od nas tylko zależy, od naszej świadomej, przemyślanej działalności, od naszej energii i konsekwencji szybkie usunięcie tych plag. I nie ulega wątpliwości, że jeżeli potrafimy przełamać zły stan aprowizacji w kraju, usunąć kryzys zbytu, rozbudować i przebudować naszą spółdzielczość, osiągnąć przełom w dziedzinie wydajności pracy, doprowadzić do prawidłowego ułożenia się stosunków między załogami robotniczymi a dyrekcją i personelem inżynieryjno-technicznym, rozwiązać trudności finansowe i osiągnąć rentowność przedsiębiorstw państwowych, przełamać trudności transportowe — to wtedy zostanie zrobiony potężny krok naprzód w dziedzinie odbudowy naszego życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-13.101" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Nie ulega wątpliwości, że fakt bliskiego końca wojny ułatwi nam bardzo znacznie realizację tych zadań.</u>
          <u xml:id="u-13.102" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Nie można pracować wydajnie i wydatnie bez zdania sobie sprawy z charakteru okresu, który przeżywamy i z perspektyw rozwojowych, przynajmniej na czas najbliższy. Stoi przed nami zagadnienie odbudowy kraju i takiej rekonstrukcji gospodarczej w ramach tej odbudowy, która wywołana Jest zmianami gospodarczej i społecznej struktury nowej Polski. Nie stoi przed nami natomiast Jeszcze zagadnienie rozbudowy i szerokich planów inwestycyjnych. Nie, wszystko nie może być dokonane na raz. Należy odrzucić Jako niedojrzałe I nie liczące się z realnymi możliwościami, jako fantastyczne i utopijne pomysły, zmierzające do rozpoczęcia już w tej chwili szerokich prac nad rozbudową gospodarki, szerokich prac inwestycyjnych. Czy nie jest jasnym, że tego rodzaju tendencje, wobec zniszczenia kraju, wobec wciąż jeszcze ponoszonych ciężarów wojny, byłyby tylko swego rodzaju awanturnictwem gospodarczym i prowadziłyby do marnotrawienia i rozproszkowania sił.</u>
          <u xml:id="u-13.103" who="#MinisterPrzemysluobMinc">A więc na najbliższy okres wszystko dla odbudowy i tylko dla odbudowy. Trzeba w tym miejscu mocno i Jasno podkreślić, że odbudowa musi być oparta na własnych siłach i zasobach poszczególnych dziedzin gospodarki. Trzeba jasno i mocno podkreślić, że odbudowa nie może się opierać na emisji banknotów, trzeba mocno i jasno podkreślić, że czy przedsiębiorstwa przemysłowe, czy koleje państwowe, czy lasy państwowe, czy inne dziedziny gospodarki odbudować się mogą tylko drogą mobilizacji własnych wewnętrznych resursów, podniesienia rentowności i przeznaczenia części zysków na sfinansowanie odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-13.104" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Jeżeli chodzi o dziedzinę gospodarki, to uznawać będziemy potrzebę pomocy ze strony Skarbu Państwa jedynie w trzech następujących zagadnieniach:</u>
          <u xml:id="u-13.105" who="#MinisterPrzemysluobMinc">po pierwsze: odbudowa Warszawy; po drugie: odbudowa portów morskich i dróg wodnych;</u>
          <u xml:id="u-13.106" who="#MinisterPrzemysluobMinc">po trzecie: rewindykacja i transport sprzętu wywiezionego przez Niemców z zakładów przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-13.107" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Poza tymi trzema zagadnieniami obowiązywać będą bezwzględnie zasady samowystarczalności finansowe, w dziedzinie odbudowy zrujnowanej gospodarki. Wszystkie siły dla odbudowy! Odbudowa i tylko odbudowa!</u>
          <u xml:id="u-13.108" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Odbudową w granicach samowystarczalności finansowej poszczególnych dziedzin gospodarki — oto krótka charakterystyka najbliższych naszych perspektyw.</u>
          <u xml:id="u-13.109" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Sprawozdanie moje byłoby niepełne, gdyby nie zostało w nim poruszone chociażby pobieżnie zagadnienie handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-13.110" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Dotychczas mieliśmy w tej dziedzinie szereg doraźnych, tym niemniej bardzo korzystnych dla nas transakcji z naszym wschodnim sąsiadem Związkiem Radzieckim. Transakcje te bynajmniej nie wyczerpują tych konkretnych możliwości obrotu handlowego, które zaistniały już w obecnej chwili.</u>
          <u xml:id="u-13.111" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Sądzimy, że w ślad za zawarciem paktu politycznego ze Związkiem Radzieckim pójdzie zawarcie traktatu handlowego, który niewątpliwie przyczyni się bardzo znacznie do wzmożenia obrotów handlowych między obu naszymi krajami ku ich obopólnemu dobru. Równolegle do rozwoju obrotu handlowego ze Związkiem Radzieckim dążyć będziemy do wzmożenia obrotów handlowych z innymi krajami, do odbudowy starych więzi łączności gospodarczych, do restytucji handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-13.112" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Stwierdzamy, że obecny stan naszej gospodarki i transportu pozwala nam konkretnie przystąpić do rozwiązania zagadnienia handlu zagranicznego, a rozmowy, prowadzone w tej dziedzinie skłaniają nas do przypuszczenia, że czas, gdy rozpoczniemy na szeroką skalę transakcje handlowe z wieloma krajami zagranicznymi, nie jest odległy.</u>
          <u xml:id="u-13.113" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-13.114" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Wysoka Izbo! Starałem się w krótkości przedstawić zasady naszej polityki gospodarczej i osiągnięcia — starałem się jednocześnie nie ukrywać naszych bolączek i niedomagań, nakreślając konkretne drogi do ich przezwyciężenia.</u>
          <u xml:id="u-13.115" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Chcę stwierdzić, że ogólny bilans dotychczasowych działalności, jak i ocena perspektyw najbliższe, przyszłości mimo wszystkie niezmiernie poważne trudności wypaść muszą optymistycznie.</u>
          <u xml:id="u-13.116" who="#MinisterPrzemysluobMinc">Pozwalam sobie przypuścić, że Wysoka Izba nie odmówi te, nasze, polityce gospodarczej, polityce realne, i jednocześnie polityce nowej, polityce odpowiadające, interesom narodu, polityce zgodnej z kierunkami rozwojowymi Polski Demokratycznej — swego zaufania i swego poparcia.</u>
          <u xml:id="u-13.117" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ObPrezydent">Chcę podać do wiadomości Krajowej Rady Narodowej, że w dn. 2 maja r. b. uwzględniłem wnioski: ob. Edwarda Osóbki-Morawskiego o zwolnienie go ze stanowiska Ministra Spraw Zagranicznych, ob. Edmunda Zalewskiego o zwolnienie go ze stanowiska Ministra Sprawiedliwości, ob. Wincentego Rzymowskiego o zwolnienie go ze stanowiska Ministra Kultury i Sztuki.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#ObPrezydent">Na wniosek Prezesa Rady Ministrów mianuję Ministrem Spraw Zagranicznych ob. Wincentego Rzymowskiego, Ministrem Sprawiedliwości ob. Henryka Świątkowskiego i Ministrem Kultury i Sztuki ob. Edmunda Zalewskiego.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#ObPrezydent">W związku z szeregiem wspaniałych sukcesów Armii Polskiej, walczącej na ziemi niemieckiej, a przede wszystkim w związku ze zwycięskim zakończeniem walki w stolicy hitleryzmu, w Berlinie, na którego murach Wojsko Polskie zatknęło, obok sławnych sztandarów bohaterskiej Armii Czerwonej, nasze sztandary polskie — odbędzie się na cześć Wojska Polskiego salwa rakietowa punktualnie o godz. 9 i wszyscy posłowie będą mogli obserwować tę salwę tu obok z placu w pobliżu naszego gmachu. Przed godz. 9 mamy jeszcze trochę czasu, wobec czego odbędzie się mały koncercik.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#ObPrezydent">Chciałbym prosić obywateli posłów, żeby w celu uregulowania różnych spraw technicznych, związanych z obsługiwaniem potrzeb posłów, zechcieli na kartkach podać swoje wnioski czy skargi, jakie w związku z tym istnieją, aby można w ciągu następnych dni poprawić sytuację w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#ObPrezydent">Jutro posiedzenie rozpocznie się o godz. 10 punktualnie. Odbędzie się referat Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych o przeprowadzeniu reformy rolnej, poczem rozpocznie się dyskusja nad wszystkimi referatami oraz exposé Premiera łącznie.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#komentarz">(Koniec obrad w dn. 3 maja o godz. 20 min. 10.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>