text_structure.xml
78.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełEdwardDzięgiel">Dnia 28 października 1980 r. Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, obradująca pod przewodnictwem posła Zygmunta Surowca (ZSL), rozpatrzyła:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PosełEdwardDzięgiel">- informację Ministra Spraw Wewnętrznych i Prokuratora Generalnego PRL o działaniach podejmowanych na rzecz ładu i porządku w kraju;</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PosełEdwardDzięgiel">- projekt ustawy o terminie zakończenia kadencji ławników ludowych oraz członków kolegiów DS. wykroczeń przedstawiony przez Radę Państwa.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PosełEdwardDzięgiel">W posiedzeniu wziął udział minister spraw wewnętrznych Mirosław Milewski, prokurator generalny Lucjan Czubiński, przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Zdzisławem Jędrzejczakiem, Sądu Najwyższego z prezesem Janem Żakiem, Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PosełEdwardDzięgiel">Przed posiedzeniem posłowie otrzymali pisemne informacje Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Prokuratury Generalnej.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#PosełEdwardDzięgiel">W materiałach tych ocenia się, że w okresie ośmiu miesięcy tego roku ogólna liczba przestępstw wzrosła tylko nieznacznie, tj. o 0,4% w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Tendencją dominującą w przestępczości jest znaczne zagrożenie mienia przestępstwami kryminalnymi i gospodarczymi oraz w ostatnim okresie, wzrost przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu przy użyciu przemocy. Wzrosła liczba przestępstw przeciwko funkcjonariuszom publicznym (o 16,8%), włamań do obiektów społecznych (o 8,3%) i prywatnych (o 4,0%) oraz spekulacji (wzrost o 4,6%).</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#PosełEdwardDzięgiel">Tak jak w innych krajach, również w Polsce, przestępczość kryminalna determinowana jest wieloma czynnikami kryminogennymi, wśród których najważniejszą rolę odgrywają: pijaństwo i alkoholizm, pasożytnictwo społeczne, zaniedbanie opiekuńczo-wychowawcze i społeczne, niedostosowanie nieletnich, braki w organizacji zabezpieczenia mienia, ucieczki z zakładów karnych i wychowawczych, a także nielegalne posiadanie broni palnej. Milicja i prokuratura wspólnie z zainteresowanymi instytucjami państwowymi i organizacjami społecznymi, podejmują wielokierunkowe działania, zmierzające do ograniczenia tych zjawisk. Jednostki MO obejmują intensywną kontrolą tę część elementu pasożytniczego, która przejawia aktywność przestępczą i narusza obowiązujące normy współżycia społecznego. Udział tych osób w dokonywaniu przestępstw kryminalnych wynosi 42%, a w niektórych podstawowych kategoriach, zwłaszcza przeciwko mieniu, przekracza 50%. W celu ograniczenia zjawisk przestępczych w tym 1 pasożytnictwa, milicja prowadzi operacje o zasięgu ogólnokrajowym i wojewódzkim, (system „Porządek”) stosuje obostrzone środki karno-administracyjne i środki profilaktyki społecznej.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#PosełEdwardDzięgiel">Najbardziej intensywne działania podejmowane przez organa ścigania nie przyniosą jednak spodziewanych efektów społecznych, jeśli nie będą ich wspierać wysiłki innych instytucji i organów państwowych, a także prawne uregulowanie ciągle jeszcze otwartych kwestii.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#PosełEdwardDzięgiel">Przestępczość gospodarcza stanowi ok. 20% ogółu przestępczości, zaś straty nią powodowane stanowią 50% strat zaistniałych w związku z popełnianymi czynami przestępczymi. Zagrożenie wielu dziedzin gospodarki narodowej, skutki przestępczości gospodarczej godzącej w każdego obywatela, budzą krytykę społeczną tych zjawisk i ogromne zapotrzebowanie na podjęcie szybkiego, operatywnego przeciwdziałania.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#PosełEdwardDzięgiel">Analiza przyczyn wysokiego stanu zagrożenia przestępczością gospodarczą prowadzi do wniosku, że u podłoża tego zjawiska leżą różnorodne, zazwyczaj kumulujące się czynniki, których skuteczna eliminacja wykracza poza możliwości działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Obok znanych obecnie powszechnie nieprawidłowości w kierowaniu i zarządzaniu gospodarką narodową wciąż niezadowalający jest stosunek części społeczeństwa do mienia społecznego, jego ochrony i racjonalnego gospodarowania.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#PosełEdwardDzięgiel">W roku 1980, podobnie jak w latach wcześniejszych, najbardziej zagrożonymi dziedzinami życia gospodarczego były: budownictwo i przemysł materiałów budowlanych, gospodarka żywnościowa, rolnictwo, handel oraz przemysł chemiczny. Odpowiednio do tego w pięciu resortach, którym dziedziny te podlegają, notuje się jedną trzecią część wszystkich zagarnięć mienia społecznego, blisko połowę karalnej niegospodarności i spowodowania niedoborów. W podobnych proporcjach kształtują się również straty z tytułu przestępstw gospodarczych.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#PosełEdwardDzięgiel">Prowadzone postępowania przygotowawcze w sprawach o przestępstwa gospodarcze wskazują, iż dokonywanie zaboru mienia społecznego, jego marnotrawstwo, niszczenie lub doprowadzanie do poważnych niedoborów - to niejednokrotnie rezultat nieodpowiedzialności i braku elementarnej troski, także ze strony pracowników aparatu gospodarczego. Nie zawsze również i nie we wszystkich środowiskach, przejawy takie spotykają się z należytym sprzeciwem i społeczną dezaprobatą. Przestępstwom gospodarczym sprzyjają również liczne uchybienia w funkcjonowaniu jednostek gospodarczych, jak np. wadliwe planowanie, wadliwe normy zużycia surowców, nieprzestrzeganie przepisów o rozliczaniu obrotu i zużycia materiałów i towarów, złe funkcjonowanie komórek kontroli wewnętrznej i resortowej, nieprzestrzeganie zasad doboru osób na stanowiska kierownicze i stanowiska związane z materialną odpowiedzialnością, nieprawidłowości w fizycznym zabezpieczeniu mienia społecznego.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#PosełEdwardDzięgiel">Istotnym czynnikiem wpływającym na wzrost przestępczości gospodarczej są również znane powszechnie trudności gospodarcze kraju, zwłaszcza zaś braki surowcowe oraz deficyt towarów rynkowych i zaopatrzeniowych.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#PosełEdwardDzięgiel">Podstawowe kierunki działania organów ścigania wyznaczane były przez stopień zagrożenia najpoważniejszą przestępczością skierowaną przeciwko interesom gospodarczym państwa oraz bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu. Szczególny akcent położony został na zwalczanie i przeciwdziałanie zagarnięciom mienia społecznego znacznej i wielkiej wartości, przestępstwom aferowym, przestępstwom godzącym w gospodarkę żywnościową, gospodarkę paliwami, łapownictwu oraz spekulacji w obrocie artykułami rynkowymi. Za jedno z naczelnych zadań uznane zostało zwiększenie skuteczności zwalczania przestępczej niegospodarności i marnotrawstwa.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#PosełEdwardDzięgiel">W rezultacie skupienia uwagi na wykrywaniu i likwidacji zorganizowanej przestępczości, systematycznie rośnie liczba wykrywanych poważnych przestępstw (aferowych). W pierwszym półroczu 1980 roku milicja przeprowadziła 1037 spraw o poważne i aferowe przestępstwa gospodarcze. W ich następstwie oskarżono 4495 osób a 1318 aresztowano, za zabór mienia społecznego wartości 188 mln zł, przestępstwa dewizowe, których przedmiot stanowił równowartość 45 mln zł oraz przyjęcie bądź wręczenie korzyści majątkowych w kwocie ponad 6 mln zł.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#PosełEdwardDzięgiel">W ostatnim okresie obserwuje się wzmożone wykupy artykułów i wyrobów spowodowane dotkliwymi brakami w zaopatrzeniu w te towary, niekontrolowany wzrost cen na artykuły rolno-ogrodnicze, niewłaściwą dystrybucję masy towarowej, wzrost przestępstw spekulacyjnych, ożywienie nielegalnego rynku dewizowego.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#PosełEdwardDzięgiel">Stan zagrożenia szeroko rozumianą przestępczością gospodarczą jest niewątpliwie znacznie wyższy, niż ujmują to statystyki. Dotyczy to zwłaszcza niegospodarności, łapownictwa, spekulacji, wykorzystywania stanowisk. Społeczeństwo żąda słusznie zdecydowanego przeciwstawienia się elementom żerującym na ogólnonarodowym dorobku. W tym celu podejmowane są dalsze działania w kierunku zintensyfikowania ścigania przestępstw, w wyniku których sprawcy uzyskali korzyści majątkowe, zwłaszcza znacznych rozmiarów. Dotyczy to zarówno osób, które poprzez naruszenie przepisów podatkowych i celno-dewizowych, bądź poprzez łapówki, oszustwa czy też wyłudzanie mienia społecznego uzyskali poważne korzyści, jak również osób, które wykorzystywały funkcje pełnione w administracji państwowej lub gospodarczej dla osobistych korzyści. W tych przypadkach dążyć się będzie do bezzwłocznego wszczynania postępowań przygotowawczych w razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa. Jednocześnie, w przypadkach umyślnego powtarzania lub rozpowszechniania nieprawdziwych informacji, złośliwie zniesławiających osoby zajmujące różne stanowiska w aparacie państwowym, gospodarczym lub partyjnym, zapewniona zostanie tym osobom należna im ochrona prawna.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#PosełEdwardDzięgiel">Bezzwłoczna będzie reakcja organów ścigania na sygnały o niegospodarności i marnotrawstwie, wywołującym oburzenie i dezaprobatę społeczną. W każdym przypadku dążyć się będzie do usunięcia przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości oraz do wyciągnięcia wobec winnych konsekwencji służbowych i materialnych, a w uzasadnionych przypadkach również karnych, informując o tym zainteresowane środowisko. Położony zostanie szczególny akcent na przeciwdziałanie zjawiskom osłabiania dyscypliny społecznej, przede wszystkim w zakresie ochrony mienia społecznego, zasad gospodarowania, w zakresie dystrybucji dóbr materialnych oraz przestrzegania zasad współżycia społecznego. Wzmożona zostanie współpraca Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Prokuratury Generalnej z organizacjami społecznymi, samorządem mieszkańców, radami narodowymi, terenowymi organami administracji państwowej oraz z ogniwami kontroli społecznej w celu tworzenia szerokiego frontu przeciwdziałania tym zjawiskom.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#PosełEdwardDzięgiel">Dyskusja:</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PosełAntoniPołowniak">Przedstawione nam informacje dają obraz aktualnej sytuacji w zakresie ładu i porządku w kraju. Społeczeństwo zawsze interesowało się tymi sprawami, ale obecnie zainteresowanie to jest znacznie większe. Na podstawie znajomości sytuacji w woj. elbląskim mogę stwierdzić, że działanie organów bezpieczeństwa publicznego i MO było godne i właściwe, co przyczyniło się do łagodzenia kryzysu. Sytuacja była naprawdę trudna. Jednakże w dniach pełnych napięcia, w zakładach pracy, na ulicy i w sklepie społeczeństwo czuło, że może liczyć na organy porządku. Bardzo ważne, że nie było przypadków ingerencji tych organów w sprawy robotnicze. W okresie ostrych napięć zmalała przestępczość, nie dlatego oczywiście, że złagodnieli przestępcy, lecz przede wszystkim ze względu na bardziej zdecydowaną działalność organów porządku. Na posiedzeniach Komisji wielokrotnie mówiliśmy, że do najważniejszych przyczyn przestępczości należą alkoholizm i pijaństwo. W pełni dokumentuje to przebieg ostatnich wydarzeń. Na terenie woj. elbląskiego obowiązywał całkowity zakaz sprzedaży alkoholu, co przyczyniło się do znacznego ograniczenia liczby przestępstw. Znaczna większość społeczeństwa rozumiała słuszność tego zarządzenia, choć oczywiście nie było możliwe utrzymanie go przez dłuższy czas. Warto jednak zastanowić się nad perspektywą generalnego ograniczenia sprzedaży alkoholu, np. przez sprzedaż tylko w niektórych porach dnia.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PosełAntoniPołowniak">Należy też rozważyć skuteczność obecnie obowiązujących przepisów dotyczących pasożytnictwa społecznego. Są one rozproszone i nie zawsze jasne. Odrębnym problemem jest przestępczość wśród nieletnich. W chwili obecnej brak spójności oddziaływania poszczególnych ogniw frontu wychowawczego, nic dziwnego więc, że rezultaty w tym zakresie nie są wielkie.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PosełAntoniPołowniak">Wciąż mamy do czynienia ze znacznymi rozmiarami przestępczości gospodarczej, w tym zwłaszcza aferowej. Jej źródła wiążą się niewątpliwie ze słabościami mechanizmu zarządzania gospodarką, podstawową jednak przyczyną jest brak nadzoru oraz odpowiedzialności tych, którym powierzono majątek społeczny. Należy więc zwrócić szczególną uwagę na jakość kontroli wewnętrznej w jednostkach gospodarczych. Wiele trudności w tym zakresie sprawia rozwój ajencji, zwłaszcza jej styk z hurtowniami, jest to jednak zjawisko do uchwycenia.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PosełAntoniPołowniak">Jest problem bezpieczeństwa ruchu drogowego. Postuluję zaostrzenie kontroli oraz jej dolegliwości, chodzi bowiem o życie i zdrowie ludzi. Z większą uwagą należy wydawać prawa jazdy, gdyż obecnie zdarza się, że niektórzy świeżo upieczeni kierowcy nie potrafią jeździć. Potrzebna jest także systematyczna, okresowa weryfikacja praktycznych umiejętności wszystkich posiadaczy prawa jazdy.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#PosełAntoniPołowniak">Należy oczyścić atmosferę społeczną - to prawda. Nie jest jednak dobrze, jeśli źródło wszystkiego zła upatruje się w działaczach. Największe nadużycia powstały na obszarze inicjatywy prywatnej i tam też trzeba wzmóc kontrolę. Jest także problem pomówień. Za słowo trzeba odpowiadać i nawet w aktualnej, trudnej atmosferze, odpowiedzialność tę należy w pełni egzekwować.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#PosełAntoniPołowniak">Sądzę, że potrzebne jest upowszechnienie właściwych ocen nowego ruchu związkowego. W żadnym wypadku na zasadzie: my i oni. Jest to ruch klasowy, robotniczy, o wielkim społecznym zasięgu. Ludzie pracy widzą w nim bardzo ważny czynnik systemu gwarancji. Ten aspekt sprawy musimy popierać. Obok tego jest jednak mnóstwo grup inicjatywnych, komitetów założycielskich, żywiołowo powstałych w trakcie strajku. Do wielu ich członków można mieć poważne zastrzeżenia, wielu z nich potrafi rozmawiać tylko z pozycji „daj”. Z tego względu w pierwszej kolejności należy dążyć do normalizacji ogniw zakładowych NSZZ „Solidarność”, do wyborów. Jest wreszcie nurt wrogi, który przykleił się do niektórych kierownictw nowych związków. Podkreślam, nie do związków lecz do ich kierownictw. Ludzie ci, tacy jak Płońska czy Kuroń jasno określili swe cele. Rozdzielenie tych nurtów będzie bardzo trudne, lecz społeczeństwo musi w pełni uświadomić sobie złożoność sytuacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełAntoniKorzycki">Sytuacja w naszym kraju jest bardzo trudna. Odnowę należy czynić dalej, pogłębiać samorządność w mieście i na wsi. Zgadzam się jednak z posłem Połowniakiem, że obok wielkiej grupy ludzi pragnących odnowy, porządku i ładu są i tacy, którzy włączyli się tylko dla realizacji wrogich celów. W ciągu ostatnich kilku lat przygotowywali oni swe działania. To i Płońska i Moczulski. Chcą zburzyć wszystko to, cośmy stworzyli. Nie zależy im na rozwoju naszego kraju, tylko na destrukcji naszego ustroju. Organy bezpieczeństwa muszą być uczulone na ich działalność.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PosełAntoniKorzycki">Kodeks karny stoi na gruncie szczególnej ochrony własności społecznej. Przestępstwa w nią wymierzone są ścigane z oskarżenia publicznego, z inicjatywy organów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Prokuratury. Ściganie to trzeba wzmocnić, wykorzystując wszystkie ogniwa aparatu kontroli oraz lustrację spółdzielczą, przy współdziałaniu jednostek gospodarki uspołecznionej i organizacji społecznych, które mają dużą wiedzę w zakresie powstawania przestępstw gospodarczych, a także sposobów zapobiegania im. Niedopuszczalne jest obchodzenie przepisów prawa oraz tolerowanie naruszeń porządku prawnego.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PosełAntoniKorzycki">Wszystkim organom zajmującym się ochroną ładu i porządku społecznego przekazać należy wyrazy podziękowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełSzczepanStyranowski">Oceniając materiały przedstawione przez Prokuraturę Generalną i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych trudno oderwać się od aktualnej sytuacji kraju. Z tego punktu widzenia odczuwam pewien niedosyt. Środki masowego przekazu ujawniają ogromną liczbę przypadków niegospodarności i nadużyć. Prokurator Generalny w wywiadzie telewizyjnym wymienił liczbę ponad 100 spraw szczególnie dużych, w których prowadzi się śledztwo. Jednakże w przedłożonych materiałach prawie nic na ten temat się nie mówi. Postępowanie w największych sprawach powinno zostać przyspieszone, a jego rezultaty - nawet częściowo - pokazane społeczeństwu w celu osłabienia istniejącego napięcia. Poza odłamem, o którym mówił poseł Połowniak, niemal całe społeczeństwo pragnie spokoju. Ma jednak ono prawo wiedzieć, jak rozliczone zostały tak wielkie przestępstwa. Tym bardziej my, posłowie, powinniśmy mieć na ten temat o wiele dokładniejsze informacje, spotykamy się bowiem z wielu pytaniami w trakcie spotkań z wyborcami. Informacje podawane przez środki masowego przekazu ukazują stopień niedoskonałości dotychczasowego mechanizmu zarządzania gospodarką narodową, co umożliwiło dokonanie tak wielu i tak poważnych przestępstw. Na fali społecznej krytyki podnosi się wiele zastrzeżeń w stosunku do pracy aparatu państwowego, w tym także sądów. Są nawet głosy, że niezawisłość sądów była ograniczona. Ze swej strony - jako sędzia z 25 letnim stażem - pragnę stwierdzić z całą odpowiedzialnością, że nie spotkałem się z takimi przypadkami.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PosełSzczepanStyranowski">Przygotowując się do dzisiejszego posiedzenia spotkałem się z gronem sędziów z woj. olsztyńskiego, aby porozmawiać o sprawach, które nas nurtują. Wykrywalność przestępstw gospodarczych ocenia się na 60–80%. Oznacza to, że bardzo wiele przestępstw pozostaje nie wykrytych. Opinie sporządzane przez kontrolę wewnętrzną oraz przez biegłych sądowych są często rozbieżne. Wskazuje to na niedowład kontroli wewnętrznej.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PosełSzczepanStyranowski">Obecnie, w związku ze zmianą usytuowania Najwyższej Izby Kontroli w systemie organów państwowych, szczególne znaczenie ma efektywność działań delegatur NIK w zakresie oceny działalności jednostek gospodarczych, a zwłaszcza ustalania stopnia zagarnięć mienia społecznego. Rozwiązania wymaga zagadnienie właściwego ukształtowania struktury organizacyjnej przedsiębiorstw, aby nie następowało łączenie funkcji kontrolnych i wykonawczych w tej strukturze, prowadzące do utrudnień w dziedzinie kontroli i ułatwień dla malwersantów. Nie może być przecież tak, aby ta sama osoba była odpowiedzialna za magazyn i pracowała jako kasjer. Należy zaostrzyć wymagania wobec osób na stanowiskach, z którymi więżę się odpowiedzialność materialna. Nie jest to nic nowego, ale sprawa zasługuje na uwypuklenie, zwłaszcza wobec problemów, które tak ostro zostały unaocznione w toku wydarzeń sierpniowych.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#PosełSzczepanStyranowski">Konieczne są zmiany w systemie zarządzania i kierowania, trzeba jednak pamiętać o konieczności stabilizacji. Ciągłe zmiany systemu zarządzania przyczyniają się m.in. do tego, że można żonglować danymi statystycznymi. Winniśmy stworzyć właściwy schemat organizacyjny przedsiębiorstwa i rozwiązać zagadnienie kontroli w ramach tego schematu.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#PosełSzczepanStyranowski">W sądownictwie wiele mówi się o konieczności egzekwowania odpowiedzialności za wykonywanie decyzji kierownictwa przez poszczególne jednostki gospodarcze. Sędziowie wskazują przy tym na potrzebę większego współdziałania Milicji Obywatelskiej i Prokuratury, co ma znaczenie dla jakości postępowania przygotowawczego. Niejednokrotnie materiały tego postępowania okazują się w sądzie niepełne i podlegają zwrotowi. Ostatnio mówi się o przewlekaniu postępowania w sprawach aferowych. Przyczyny opóźnień w tym zakresie nie są związane z działalnością sądów, lecz stanowią konsekwencję niedostatków postępowania przygotowawczego, a także takich okoliczności, jak nieobecność niektórych oskarżonych z powodu choroby.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#PosełSzczepanStyranowski">Sprawy te znane mi są z tytułu funkcji w Sądzie Wojewódzkim. Postępowanie przygotowawcze powinno być tak przeprowadzone, aby możliwe było jak najszybsze zakończenie przewodu sądowego. Warto podkreślić, że niektóre sprawy zwrócone do uzupełnienia, nie wracają potem z prokuratury.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#PosełSzczepanStyranowski">W dalszym ciągu swego wystąpienia, mówca poruszył problemy zaopatrzenia rynku wewnętrznego i jednostek gospodarki uspołecznionej w surowce, zwracając uwagę, że zlikwidowanie niedostatków w zaopatrzeniu stanowi warunek wyeliminowania rozwijającej się w związku z tymi brakami przestępczości. Od wielu lat uczymy poszanowania mienia społecznego, jednakże musimy pamiętać, że ukrócenie przestępstw przeciwko temu mieniu zależy od poprawy zaopatrzenia.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#PosełSzczepanStyranowski">Sędziowie z terenu naszego województwa, gdzie rozwijała się przestępczość związana z przywłaszczeniami środków pieniężnych za skup kamieni, postulują uporządkowanie i ujednolicenie systemu miar i wag. Niejednolitość tego systemu uniemożliwia sądowi ustalenie wysokości zagarnięć. Występowaniu przywłaszczeń sprzyja również obecne ukształtowanie instytucji powierzania mienia państwowego, umożliwiające żonglowanie cyframi przy okazji rozmaitych remanentów i przeliczeń.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#PosełSzczepanStyranowski">Skuteczność działań profilaktycznych podejmowanych przez wszystkie organy wymiaru sprawiedliwości oraz Zrzeszenie Prawników Polskich jest niewielka. Może należałoby zastanowić się nad przeorganizowaniem istniejącego systemu działania w zakresie kształtowania w społeczeństwie poszanowania prawa?</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#PosełSzczepanStyranowski">Społeczeństwo domaga się surowych kar. Nie możemy jednak tak kształtować świadomości społecznej, by za stosunkowo drobne przestępstwa karać surowo. W zakładach karnych przebywa ok. 100 tys. skazanych. Zdaniem znawców zagadnienia, liczba ta jest w krajach kapitalistycznych proporcjonalnie 2–3 razy mniejsza. Dzieje się tak dlatego, że w naszym systemie powierza się mienie społeczeństwu i w warunkach niedostatków świadomościowych, częste są próby uszczuplania tego mienia. Powinniśmy karać surowo za przestępstwa godzące w życie i zdrowie obywateli, a także stwarzające wielkie zagrożenia dla mienia społecznego. Przestępstwa drobne powinny powodować reakcję w postaci stosowania środków wychowawczych. Trzeba pamiętać, że dysponujemy również karą ograniczenia wolności. Potrzebne są zmiany w polityce karania i doprowadzenia do ujednolicenia tej polityki w praktyce działalności prokuratury, sądów oraz Sądu Najwyższego. Organy te powinny jednolicie patrzeć na zagadnienia przestępczości. Trzeba, aby sądy zajmowały się jedynie najpoważniejszymi sprawami, drobniejsze przestępstwa należy powierzać kolegium DS. wykroczeń.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#PosełSzczepanStyranowski">Powinniśmy wydać zdecydowaną walkę alkoholizmowi, który jest podłożem wielu przestępstw gospodarczych. W świetle dostępnych danych, skuteczność naszych poczynań w dziedzinie zwalczania alkoholizmu jest niewielka.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#PosełSzczepanStyranowski">W zakończeniu swego wystąpienia mówca wyraził przekonanie, że na tle złożonej sytuacji w kraju, trzeba widzieć ostrzej i bardziej jednoznacznie problemy prawa i praworządności. Powinniśmy zapewnić ochronę prawną tym, których się poniża i pomawia, a którzy rzetelnie i uczciwie spełniali swoje obowiązki, uwzględniając obowiązujące przepisy i założenia systemowe, niejednokrotnie nie pozwalające im wyjść naprzeciw zgłaszanym postulatom. Chodzi o to, aby uczciwi ludzie nie byli krzywdzeni, na co słusznie zwraca się uwagę w informacji przedstawionej posłom przez Prokuraturę Generalną. Trzeba dać ochronę tym, którzy powinni kierować.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełRyszardReiff">Tło polityczne związane z sytuacją w kraju czyni zrozumiałym dzisiejsze posiedzenie i jego problematykę. W materiałach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Prokuratury Generalnej znalazły wyraz najważniejsze sprawy związane zarówno z aktualną sytuacją jak i sprawy stale występujące w naszym życiu społecznym, by tak rzec - rutynowe.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PosełRyszardReiff">Niezmiernie cenna jest teza, że ład i porządek, to warunki odnowy. Nie ulega wątpliwości, iż chaos i anarchia nie tylko hamują procesy odnowy, ale odsuwają jej nadejście i spowodować mogą przeciwne następstwa. Chodzi tu o możliwość pojawienia się hasła „najpierw porządek, potem odnowa” albo też haseł głoszących, że odnowa powodując chaos, szkodzi wyższej jakości życia. Wówczas również można sformułować destruktywną tezę, że odnowa szkodzi porządkowi, a porządek odnowie. Dzisiejsze posiedzenie wyjaśnia sprawę.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PosełRyszardReiff">Równocześnie stwierdzić trzeba, że bez odnowy trudno o ład i porządek. Odnowa, to w istocie rzeczy nic innego, jak więź władzy i społeczeństwa. Wszystkie zadania są wspólne i muszą być wspólnie rozwiązywane. Władza i społeczeństwo potrzebują się nawzajem. Istota kultury politycznej, to zrozumienie w społeczeństwie niezbędności władzy dla egzystencji i bezpieczeństwa narodu oraz zrozumienie władzy, że nie można realizować zadań społecznych mimo społeczeństwa, czy wbrew niemu. Więź władzy i społeczeństwa warunkuje pokój wewnętrzny, który jest pierwszą przesłanką zrealizowania oczekiwać narodu.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#PosełRyszardReiff">Nie ulega wątpliwości, że istnieje zgoda narodowa w zakresie takich wartości, jak troska o jutro, spokój wewnętrzny, ład moralny, które uczynić mogą życie spokojniejszym, bardziej praworządnym i lepiej zabezpieczą interesy państwa i społeczeństwa. Dyskutowane jest jedynie to, jakie należy przyjąć drogi. Słuszne wydaje się przeprowadzenie wyraźnej linii politycznej między tym, co pozytywne, a tym, co zagraża interesom narodowym, a co wiąże się z działalnością sił, które - mając do tego podstawy - nazywamy antysocjalistycznymi. Nasza strategia winna oddzielać tych, z którymi trzeba walczyć i pozyskiwać ruch robotniczy oraz środowiska krytyczne.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#PosełRyszardReiff">Trzeba rozumieć, że zagadnienie ruchu robotniczego, to nie tylko problem rozejmu i powrotu do pracy, ale kwestia zaangażowania w pracę. Zaangażowanie w pracę dla kraju ze strony wszystkich sił postępowych jest obecnie ważnym celem strategicznym. Czy chodzi o uzyskanie takiego zaangażowania, musimy daleko przesunąć granicę pojemności politycznej w naszym działaniu. W obliczu obecnych zadań możemy skupić wszystkie siły, które dobro Polski i narodu przedkładają nad nienawiść, zacietrzewienie, niechęć do partii i komunizmu. Przypomina się Mikołajczyk, który swoją nienawiść do komunizmu wyraził w słowach, że w Warszawie powinien powstać lej atomowy. I to jest wyznacznik owej granicy.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#PosełRyszardReiff">W zakończeniu swego wystąpienia mówca podkreślił, że w obecnej trudnej sytuacji kraju, podejmując decyzje na rzecz przezwyciężenia trudności, należy przede wszystkim zadawać sobie pytanie, czy nie można lepiej? Jest to pytanie, które zakłada, że każdy problem należy rozwiązywać na celująco, ale stawiając je można zjednoczyć wszystkie pokolenia Polaków zainteresowane tym, by optymalizować decyzje i działania oraz maksymalizować efekty.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełEdwardDzięgiel">Jako rolnik nie będą przemawiał ze znawstwem problematyki prawniczej. Chciałbym scharakteryzować odczucia społeczeństwa. Uderzyło mnie sformułowanie w materiale MSW, że praca resortu jest mało popularna i uciążliwa. Zgadzam się, że jest to ciężka praca, ale dlaczego uważać ją za mało popularną? Społeczeństwo patrzy inaczej. Wśród jakich kręgów praca milicji i służby bezpieczeństwa jest mało popularna? Wiadomo, że tylko w chorych kręgach naszego społeczeństwa, bo przecież ogromna większość społeczeństwa uważa tę pracę za nieodzowną i cenną. Oczekujemy od milicji wydajniejszej pracy. Mam wrażenie, że do dołowych ogniw milicji wkradło się poczucie winy. Nie powinno to mieć miejsca. Zasadnicze znaczenie ma zwalczanie niesprawiedliwości związanych z utrudniającymi życie chorymi kręgami naszego społeczeństwa. Zdecydowane działania zawsze mogą liczyć na poparcie społeczne.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PosełEdwardDzięgiel">Ludzie domagają się surowych kar dla przestępców, a szczególnie wydania walki alkoholizmowi, utrudniającemu życie obywatelom. Trzeba przeciwdziałać postępującej ostatnio wulgaryzacji życia i zdecydowanie uderzyć w elementy przestępcze.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PosełEdwardDzięgiel">Nawiązując do danych MSW, mówca stwierdził, że w postępowaniu mandatowym nałożono 1.945 tys. grzywien, co oznacza, że co 17 obywatel został ukarany grzywną. Zapewne niektórzy byli karani dwu lub trzykrotnie. Należy jednak karać za pomocą grzywien tych, którzy bezpośrednio wypracowują posiadane środki, natomiast nie powinna tego odczuwać zamiast sprawcy jego rodzina. Trzeba karać surowo i stosując grzywny zobowiązywać do odpracowywania kary.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełJaninaBanasik">Według dostarczonych posłom materiałów, przestępstwa gospodarcze wynoszą 20% ogółu przestępstw i powodują 50% ogółu strat, przy czym statystyka nie odzwierciedla całokształtu zagrożeń związanych z tym rodzajem przestępczości, ani jej wzrostu. Z materiałów wynika niewielka skuteczność działalności profilaktycznej i represyjnej oraz pracy organów kontroli. Jedną z przyczyn przestępczości gospodarczej są niedostatki w systemie gospodarczym, powodujące dokuczliwe i rozległe braki. Posłowie sformułowali szereg wniosków, mogących przyczynić się do wyeliminowania lub zmniejszenia czynników natury systemowej, mających wpływ na skalę omawianego zjawiska. Zbyt małą uwagę przywiązuje się do zagadnienia uczciwości w pracy wychowawczej w szkołach. Nie ma właściwego klimatu do ujawniania przestępstw gospodarczych w poszczególnych zakładach pracy. Każdy chciałby, aby na jego terenie ujawniano jak najmniej przestępstw. Potrzebny jest taki klimat, w którym nie będzie rozmaitych ingerencji władz w działalność kontrolną, zjawisk wyciszania tego rodzaju spraw i pomniejszania ich znaczenia.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PosełJaninaBanasik">Posłanka scharakteryzowała wady dotychczasowego stylu pracy kontroli wewnętrznej, która ogranicza się do opracowywania tasiemcowych opisów istniejącego stanu rzeczy, a jedynie w małym stopniu zajmuje się przyczynami, nie sięga do źródeł i nie udziela pomocy jednostkom kontrolowanym. W ostatnim zwłaszcza okresie, kontrole zewnętrzne ujawniają liczne przykłady wykroczeń różnych zakładów pracy, polegających m.in. na ukrywaniu zapasów czy inwestycji poprzez zabiegi interpretacyjno-kwalifikacyjne. Wykroczenia te podważają zasadę odpowiedzialności. Również częste reorganizacje pozwalają na uchylanie się od odpowiedzialności. Po reorganizacji z reguły wszystko zaczyna się od nowa i nie bierze się już pod uwagę tego, co miało miejsce przed reorganizacją. Należy unikać reorganizacji, a jeśli już muszą być przeprowadzane, to uwzględniać wyniki rozliczenia poprzedniej działalności. Należy preferować ewolucyjny tryb zmian, gdyż zbyt gwałtowne wstrząsy nie służą rozwiązywaniu problemów.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#PosełJaninaBanasik">Polemizując z posłem Antonim Połowniakiem, mówczyni podkreśliła, że należy z jednej strony karać przestępców wywodzących się z sektora prywatnego, z drugiej zaś karać również osoby zajmujące wysokie stanowiska publiczne, które popełniły przestępstwa. Przestępstwa te należą do różnych jakościowo kategorii - co innego, gdy narusza prawo ajent, a co innego, gdy czyni to odpowiedzialny funkcjonariusz publiczny; inne są w tym przypadku konsekwencje moralne. Podstawowym kryterium awansowania na wysokie stanowiska powinna być nieskazitelność moralna oraz kompetencje fachowe. Nietrudno to ustalić, zwłaszcza, czy mamy do czynienia z człowiek uczciwym.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#PosełJaninaBanasik">Należy zastanowić się nad uwarunkowaniami nadmiernego bogacenia się. Z jednej strony jest zupełnie niezrozumiałe, dlaczego osoby, na które liczyliśmy, okazały się nieuczciwe, z drugiej strony trudno zrozumieć, jak to jest możliwe, by dyrektorzy wielkich kombinatów zarabiali po 120–140 tys. zł miesięcznie. Sprawy te zostały ujawnione przez załogi robotnicze w trakcie strajków. Obecny przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, a były minister finansów, wyraził zdziwienie, jak mogło do tego dojść? Rolnicy zapytują, jak to jest możliwe, że osoby budujące domy były zwalniane z podatku wyrównawczego, a rolnik inwestujący w swoje gospodarstwo nie miał żadnych ulg. Okazuje się, że ludzie dużo wiedzą, a robotnicy wiedzą więcej niż my, którzy odpowiadamy za te sprawy.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#PosełJaninaBanasik">W zakończeniu swego wystąpienia, poseł J. Banasik podkreśliła potrzebę szerokiej informacji oświetlającej przyczyny opisanych zjawisk. Jak to się stało, że ci którzy mieli obowiązek kontrolować, nie kontrolowali? Dlaczego to było możliwe? Jakie było nasze prawo? Wszystko to wymaga odpowiedzi, aby uniknąć podobnych deformacji w przyszłości.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełJerzyZygmanowski">Stan zagrożenia szeroko rozumianą przestępczością gospodarczą jest w rzeczywistości znacznie większy niż ujmują to statystyki. W I połowie tego roku wykryto ok. 1000 poważnych lub aferowych przestępstw gospodarczych. Tę właśnie zjawiska stwarzają atmosferę braku zaufania do osób zajmujących kierownicze stanowiska w administracji gospodarczej, a nawet szerzej - do władzy. Trzeba więc zastanowić się, co można zrobić dla skuteczniejszego zapobiegania tej przestępczości. Całkowita likwidacja tego zjawiska wykracza niewątpliwie poza możliwości organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Przyczyny przestępczości gospodarczej są złożone, różnorodne i często nakładają się na siebie. Tkwią one przede wszystkim w słabości mechanizmu zarządzania. Np. brak zbilansowania planów gospodarczych prowadzi do wykonywania ich za wszelką cenę, nawet w sposób nie całkiem legalny. Obok niegospodarności występują autentyczne przestępstwa gospodarcze. Dla ograniczenia ich liczby należy zwiększyć skuteczność kontroli wewnętrznej, branżowej, resortowej. Nie wolno godzić się z faktem, że tylko 1% przestępstw ujawniony zostaje przez kontrolę wewnętrzną.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PosełJerzyZygmanowski">Przestępstwa gospodarcze stale występują w niektórych branżach: budownictwie, gospodarce żywnościowej itd. Jak długo będziemy o tym tylko mówić? Co zrobił minister budownictwa, co zrobili kierownicy pozostałych resortów i zjednoczeń, aby temu zapobiec? Poseł Połowniak trafnie wskazał na brak nadzoru oraz nieodpowiedzialność ludzi jako podstawowe przyczyny nadużyć. Sytuacja ta zmieni się na lepsze tylko wtedy, gdy powstanie rzeczywisty mechanizm kontroli społecznej w postaci samorządu robotniczego oraz związków zawodowych. Muszą otrzymać one prawo kontroli dyrektora przedsiębiorstwa. Trzeba to uwzględnić w przygotowywanych obecnie projektach ustaw o samorządzie robotniczym i o przedsiębiorstwach państwowych. Dyrektor, który ma czyste ręce, nie obawia się najbardziej drażliwego pytania. Rzeczywista kontrola - także na wyższych szczeblach - da władzy niezbędny autorytet.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#PosełJerzyZygmanowski">Od 1 września na organach prokuratury spoczywa obowiązek koordynacji działalności profilaktycznej. Trzeba zastanowić się jak można poprawić efektywność współdziałania w tym zakresie. Na podstawie własnych obserwacji sądzę, że dotychczas prokuratorzy mieli na to niewiele czasu. Potrzebna jest autentyczna znajomość środowiska i kontakt ze społeczeństwem. Więź z władzą terenową, z zakładami pracy itd. - to wszystko zajmuje wiele czasu, ale i efekty, które można w ten sposób uzyskać są poważne. Uchwalając w niedługiej przyszłości plan i budżet na rok 1981 trzeba będzie zastanowić się nad możliwością wzmocnienia prokuratur rejonowych.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#PosełJerzyZygmanowski">W toku zebrań i dyskusji pracowniczych, wiele miejsca poświęca się przestępczości dewizowej - przemytniczej. Pewne grupy ludzi uzyskują dzięki temu ogromne dochody. W Świnoujściu, gdzie mieszkam, jest to problem bardzo poważny. Dochodzi to tego, że cinkciarze szarpią cudzoziemców na ulicy. Naprawdę wstyd - przed światem i przed naszym własnym społeczeństwem - że nie potrafimy tego zwalczyć. Wiem, że zjawiska te nie występują w równym stopniu na terenie całego kraju. Dlatego istnieje konieczność podjęcia przez MSW decyzji o skoncentrowaniu walki z przestępczością dewizową w tych regionach, gdzie występuje ona w dużej skali.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełZdzisławCzeszejkoSochacki">Dobrze, że niezależnie od ważnych spraw aktualnych, mówimy o stałych problemach doskonalenia ładu i porządku prawnego. Niestety kryzys w naszym państwie jeszcze nie minął i dlatego nie możemy uniknąć postawienia szeregu pytań zasadniczych. W jakim stopniu eksplozja z lipca i sierpnia zaznaczyła się we wcześniejszym przebiegu wydarzeń? Czy zjawiska te były rozpoznane? Czy były one sygnalizowane? Jeśli tak, to dlaczego nie wzięto ich pod uwagę? Kryzys nie nastąpił nagle i nie spowodowało go kilku ludzi, którzy dołączyli się do robotniczego protestu. Nasze posiedzenie nie jest jedynym forum, gdzie należy odpowiedzieć na te pytania, ale my także nie możemy ich pominąć. Czy spotkania, w których biorę udział mają charakter dyskusji rzeczywistych, czy pozornych? Czy ugrzecznienie ich nie posuwa się zbyt daleko? W jakim stopniu my jako posłowie mamy możliwość przyglądania się rozmaitym zjawiskom społecznym oraz reagowania na nie?</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosełZdzisławCzeszejkoSochacki">Z niepokojem obserwuję niektóre zjawiska w ruchu związkowym. Jest w tej fali wiele postaw wartościowych, ale są i inne. Dziwi mnie, dlaczego dopiero niedawno rozpoczęliśmy walkę polityczną z tym, co złe. Dobrym przykładem takiej polemiki jest artykuł „Nożyce”. Musimy jasno zdać sobie sprawę, że w ciągu ostatnich kilku dziesiątków lat zaprzestaliśmy rzeczywistej walki politycznej - walki o przekonania. Pozorowaliśmy nieistnienie wielu zjawisk. W istocie wynikało to z naszej nieudolności. Fakty społeczne należy nazywać po imieniu - nie unikać ocen. Obecnie jest to tym trudniejsze, że temperatura życia społecznego została podniesiona do najwyższego punktu. Przez wiele lat przemilczano, że postawy wielu prominentów odbiegają od wzorców osobowych deklarowanych przez nasz ustrój. Potrzeba nam mechanizmu, który to umożliwi na przyszłość. Mówmy o wszystkim otwarcie. Jeśli wartość pracy pewnego człowieka wynosi kilkadziesiąt tysięcy złotych - dajmy mu to jawnie, a nie w postaci dodatków do pensji kilkakrotnie przekraczających wysokość płacy zasadniczej. Nie czekajmy biernie na rozwój wydarzeń, jak było poczynając od nieudanej kwestii cenowej w 1976 r. Kto tak czyni - jedynie przegrywa.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PosełZdzisławCzeszejkoSochacki">Dobrze się stało, że w trakcie wydarzeń na Wybrzeżu wytworzono mechanizmy społeczne, które ograniczyły przestępczość czy wyeliminowały pijaństwo. Ten społeczny kapitał musimy wykorzystać i utrwalić, aby wspomóc naszą profilaktykę społeczną. Profilaktyka ta nie może jednak ciągle zastępować tego, co powinni robić pewni ludzie z racji zajmowanych etatów. Dochodzi często do sytuacji, w której społecznie zastępuje się tych, którzy z racji swych funkcji odpowiadają za daną sprawę. Przykładem takiej sytuacji jest praca MO, na którą spada zbyt wiele zadań, niewątpliwie przekraczających jej fizyczne możliwości. Musi być w pełni zrealizowany społeczny podział pracy. Niech każdy odpowiada przede wszystkim za to, co jest w zakresie jego obowiązków.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełJadwigaGiżyckaKoprowska">Bardziej skuteczne wyniki na rzecz zwalczania przestępczości gospodarczej leżą w powszechnym interesie. Marnotrawstwo i niegospodarność wpływają na społeczeństwo demoralizująco. Nasza Komisja, a także resorty z którymi współpracujemy - zajmują się przede wszystkim skutkami. Główne przyczyny polegają na niedostatkach pracy innych resortów. Na tym tle trzeba zwrócić uwagę także na niewłaściwy stosunek naszego społeczeństwa do własności społecznej. Właściwe postawy wobec tej ważnej sprawy należy kształtować od dzieciństwa. Ważne jest także uczenie od małego oszczędności.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PosełJadwigaGiżyckaKoprowska">Przedstawione nam materiały nie mówią o przestępstwach w handlu zagranicznym. Czy bada się odpowiedzialność konkretnych osób za sprowadzenie maszyn i urządzeń w sposób niecelowy, w niewłaściwym czasie itp., tak że nie tylko za długo oczekują one na zainstalowanie, tracą gwarancję, ale wiele z nich niszczeje bezpowrotnie. Czy zdarzyło się, aby za tego rodzaju niegospodarność ktoś poniósł konsekwencje?</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełPawełDąbek">Znajdujemy się w trudnym okresie konfliktu między władzą a społeczeństwem. Resort spraw wewnętrznych stanął w obliczu wielu nowych i skomplikowanych zadań, podjął wiele szczególnie wytężonych i aktywnych przedsięwzięć zapobiegawczych. Istotą naszego ustroju jest egalitaryzm, plebejskość, sprawiedliwość społeczna oraz współrządzenie wszystkich obywateli. Zadano mi kiedyś pytanie, czy w Polsce wolno strajkować? Odpowiedziałem, że tak, lecz równocześnie spytałem: w jakim celu? Przecież mamy organa władzy wybrane w powszechnych wyborach, mamy przedstawicieli, do których można się zwrócić, mamy partię, której drzwi otwarte są w dzień i w nocy. Byłem przekonany nie tylko, że tak być powinno, ale że tak jest. Niestety, okazało się inaczej. Jako posłowie czyniliśmy wiele, aby nasze państwo funkcjonowało jak należy, niedawno np. uchwaliliśmy ustawę o kontroli społecznej. Klasa robotnicza ceni porządek i ład. W trakcie strajku kolejarzy w Lublinie w lipcu pociągi dochodziły tylko z jednej strony do Motycza, a z drugiej do Świdnika. Dalej ludzie musieli iść pieszo, ale nikt nie narzekał. Wszyscy podporządkowali się temu, że jest strajk. W klasie robotniczej jest więc poszanowanie porządku publicznego, które wyraża się także w szacunku do pracy sądów, organów prokuratury i MO.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PosełPawełDąbek">Ludzie chcą mieć możliwość wypowiedzenia się. Tymczasem spotkałem się w poprzednim okresie z faktem, że ustalono limit trwania zebrania. To nie było prawidłowe. Jeśli potrzeba, to zebranie może trwać i w nocy.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PosełPawełDąbek">Nie wiem w jakim stopniu kierownictwo „Solidarności” zainteresowane jest nie tylko w wysuwaniu żądań, lecz także we wzroście produkcji. W terenie jest z tym coraz lepiej. Trzy dni temu pokazano w telewizji (szkoda że dopiero po 23°°) program o dyskusji w Świdniku, ukazując, jak można dobrze współdziałać.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PosełPawełDąbek">Podkreślić należy, że Milicja Obywatelska zachowywała się właściwie w czasie ostatnich wydarzeń i zasłużyła na wysoką ocenę. Za mało się pisze o dobrym działaniu milicji, zwłaszcza w tak trudnym okresie potrzebne jest dla tych organów poparcie społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#PosełPawełDąbek">W zakończeniu swego wystąpienia mówca wyraził przekonanie, że istnieje możliwość spotkania się w działaniu władzy, robotników, chłopów i inteligencji, przy przestrzeganiu zasad demokracji socjalistycznej. Demokracja wymaga jednak zachowywania należytego poziomu w postępowaniu.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełHalinaMinkisiewiczLatecka">Obecnie trzeba wykorzystać dla naprawy Rzeczypospolitej postulaty i dążenia, które zostały sformułowane i zarysowały się w sierpniu. Trzeba uczyć się od społeczeństwa i właściwie przeprowadzać linię demarkacyjną, o której mówił poseł Ryszard Reiff. Perspektywicznym celem jest zrealizowanie odnowy. Działalność ruchu odnowy nie prowadzi przecież do legalizacji opozycji.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PosełHalinaMinkisiewiczLatecka">Posłanka wyraziła zaniepokojenie z powodu znacznej ilości przestępstw (200 tysięcy), rozmiarów penalizacji (160 tysięcy skazanych, ponad 100 tysięcy więźniów i 18 tysięcy osób pozbawionych wolności przez kolegia z tytułu wykroczeń). Należy rozwijać działalność profilaktyczną, zwłaszcza w dziedzinach kryminogennych, jak zwalczanie alkoholizmu i pasożytnictwa. Zbyt mało robimy w dziedzinie zwalczania alkoholizmu. Jedną z przyczyn tej pasywności jest powiązanie organizacyjne walki z alkoholizmem ze służbą zdrowia. Problem ma o wiele szerszy zasięg, niż ochrona zdrowia. Mamy w kraju 5 mln pijących intensywnie, 1,5 mln pijanych dziennie, 400–500 tysięcy uwarunkowanych alkoholowo. Zainteresowanie poszczególnych resortów sprawą powinno być współmierne z jej wagą społeczną. Dlatego też wiodącą rolę w zwalczaniu alkoholizmu powinny spełniać resorty sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, pozostawiając służbie zdrowia lecznictwo.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#PosełHalinaMinkisiewiczLatecka">Mówczyni postulowała opracowanie szerokiego programu walki o trzeźwość narodu, w którym różne resorty powinny mieć wyznaczone zadania. Chodzi tu o różnorodne zadania, np. w dziedzinie oświaty i wychowania (zwłaszcza kształtowanie poczucia godności ludzkiej), w dziedzinie gospodarczej (trzeba zapewnić możliwości innego wydatkowania pieniędzy niż na alkohol), w dziedzinie organizacji życia zbiorowego, m.in. czasu wolnego, w dziedzinie ochrony zdrowia i in. Powinna rozwinąć energiczną działalność komisja dla zwalczania alkoholizmu przy Radzie Ministrów. Nie spełnia oczekiwań obowiązująca ustawa antyalkoholowa, uchwalona 20 lat temu. Zmieniły się warunki, a spożycie alkoholu wzrosło obecnie do 8,2 litra czystego spirytusu na głowę ludności. Powtarzam te sprawy z uporem - powiedziała posłanka - ponieważ chodzi o pozyskanie serc i umysłów posłów dla rozwiązania zagadnienia, które uważam za jedno z najbardziej palących.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#PosełHalinaMinkisiewiczLatecka">Poseł H. Minkisiewicz-Latecka przedstawiła również wnioski z wizytacji w łódzkich izbach wytrzeźwień, przypominając, że w roku 1979 w izbach wytrzeźwień przebywało w całym kraju 302 tys. osób. Izby te działają w oparciu o dobre podstawy prawne, jest ich jednak za mało. Stawka za pobyt w izbie (300 zł) i za dowiezienie do izby (50 zł) jest zbyt niska, co sprawia, że izby te otrzymują 22 mln zł dotacji. Postuluje się podniesienie kosztów pobytu w izbie do 400–500 zł, czyli do poziomu faktycznych kosztów.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#PosełHalinaMinkisiewiczLatecka">Społeczeństwo oczekuje uregulowania problemu pasożytnictwa, o którym mówiło się 10 lat temu. Pasożytnictwo zagraża młodzieży. Należy przyspieszyć opracowanie odpowiedniej ustawy, a w jej ramach tworzyć system zapobiegania pasożytnictwu.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#PosełHalinaMinkisiewiczLatecka">Podkreślając znaczenie działalności milicji, zwłaszcza w zakresie prewencji, mówczyni wskazała na niepokojący stan bezpieczeństwa ruchu drogowego. Wiele wypadków powodują pijani. Inną przyczyną jest zły stan dróg nadzorowanych przez przedsiębiorstwo budowy dróg i mostów. Chodzi zarówno o usterki nawierzchni, jak też jej niewłaściwe wykonanie. Drogi powinny być testowane z punktu widzenia ich przydatności dla ruchu. Posłanka postulowała powołanie komisji testującej, która działałaby niezależnie od Zarządu Dróg. Sprawa ta ma znaczenie zwłaszcza w tych przypadkach, kiedy zły stan dróg staje się trudno uchwytną przyczyną zdarzeń wywołujących konsekwencje w zakresie odpowiedzialności karnej.</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#PosełHalinaMinkisiewiczLatecka">W zakończeniu swego wystąpienia, poseł H. Minkisiewicz-Latecka wskazała, że 18 tysięcy aresztowanych w trybie postępowania przed kolegiami DS. wykroczeń, to zbyt wielka liczba i skierowała do ministra spraw wewnętrznych pytanie, w jakiej mierze areszt jest karą zastępczą i jakie grupy czynów represjonowane są w ten sposób?</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PosełWładysławKupiec">Dyskusja wykazała znaczenie współdziałania społecznego dla zachowania ładu i porządku w kraju. Z tego punktu widzenia należy uznać za celowe szersze informowanie społeczeństwa nie tylko o konkretnych nieprawidłowościach, ale również o takich problemach, jak poruszane w telewizyjnym programie pokazującym zebranie robotnicze w Świdniku. Boli to, że program przedstawiono o godz. 23. Lepiej zrezygnować z niektórych filmów i pokazywać tego rodzaju audycje.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PosełWładysławKupiec">Sprawy ładu i porządku powinny znaleźć wyraz na sesjach wojewódzkich rad narodowych, ale nie tak, jak dotychczas - w odświętnej i sprawozdawczej formie, ale w sposób dyskusyjny i analityczny. Nie może być w tym zakresie spraw wstydliwych, ani przemilczeń, w rezultacie których dochodziło do wypaczeń.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#PosełWładysławKupiec">Mówca postulował dokonanie zwiększenia etatów w prokuraturze, kosztem etatów referentów MO prowadzących te same sprawy. Liczba etatów prokuratorskich maleje, a pewna ich część przekazywana jest milicji, co stanowi nieprawidłowość. Obecnie jest czas, by większość postępowań prowadzili sami prokuratorzy.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#PosełWładysławKupiec">Należy w większym stopniu korzystać z instytucji poręczeń społecznych i majątkowych, a szczególnie w kolegiach DS. wykroczeń. Niepokoi wspomniana już liczba 18 tys. osób odbywających karę aresztu, zwłaszcza gdy walczymy o ograniczenie stosowania kar pozbawienia wolności. Nie trzeba korzystać tak często z kar zastępczych. Krótkoterminowe pozbawienie wolności nie przynosi efektów i niejednokrotnie, zwłaszcza w przypadku młodych ludzi, staje się źródłem demoralizacji. Niezbędne jest synchronizowanie działalności w tym zakresie, a także kontrola orzecznictwa kolegiów DS. wykroczeń.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#PosełWładysławKupiec">Nawiązując do zagadnienia kontroli w zakładach pracy mówca stwierdził, że źródłem niesprawności kontroli wewnętrznej jest podporządkowanie jej dyrekcjom. Podporządkowanie to powinno mieć charakter wyłącznie pionowy - jako zależność wobec jednostek nadrzędnych. Podporządkowanie radców prawnych dyrektorom jest z kolei źródłem niskiej skuteczności pracy służb prawnych w zakładach.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#PosełWładysławKupiec">Mówca postulował rozważenie wykorzystania doświadczeń niezależnych samorządnych związków zawodowych w walce z pijaństwem. Trzeba szerzej pokazywać pozytywne zjawiska w zakresie zwalczania przestępczości w telewizji i to w godzinach, kiedy wszyscy słuchają.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#MinisterMirosławMilewski">W związku z wyrażonym przez posłów pytaniem, czy można lepiej, chcę odpowiedzieć, że nie tylko można, ale i trzeba. Inaczej nie sposób, również w naszym resorcie.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#MinisterMirosławMilewski">Mówca nawiązał do wyrażonych w toku posiedzenia krytycznych uwag pod adresem materiału informacyjnego przedstawionego przez resort. Zdaniem resortu, sprawa nie polega na przesadnie rozbudowanej informacji o posmaku sensacyjności, lecz: na rzetelnej ocenie sytuacji, przedstawieniu tendencji rozwojowych i wniosków dotyczących sposobu postępowania.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#MinisterMirosławMilewski">Resort będzie stosował działania profilaktyczne jako podstawową metodę w naszym działaniu. Powinniśmy wcześnie ostrzegać obywateli przed niebezpieczeństwem popełnienia przestępstwa. Profilaktyka daje ogromne efekty. Funkcjonariusze udzielają obywatelom uwag i ostrzeżeń idących w miliony, niejednokrotnie przed stosowaniem mandatów. Naszym obowiązkiem jest doskonalenie tej metody.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#MinisterMirosławMilewski">Stosowanie kary zastępczej ma marginalny zasięg i dotyczy tylko tych przypadków, kiedy jest to jedyna forma wyegzekwowania nałożonych kar od osób nie mających stałego miejsca zamieszkania, forma traktowana jako ostateczność.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#MinisterMirosławMilewski">Nawiązując do uwag dotyczących nieprawidłowości postępowania przygotowawczego, mówca stwierdził, że w okresie, w którym sprawuje urząd ministra nie otrzymał żadnych tego rodzaju sygnałów; informacje dotyczące poprzedniego okresu są i będą wnikliwie rozpatrzone. W resorcie nie może pracować nikt, kto działa nieprawidłowo, kto łamie prawo, naruszając autorytet Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#MinisterMirosławMilewski">Zamieszczenie w dzisiejszym materiale informacji o przestępczości w handlu zagranicznym byłoby przedwczesne. Chcemy być wiarygodni - nie możemy powtarzać czegoś, na co nie ma dowodów. Obecna atmosfera społeczna sprzyja wypowiadaniu rozmaitych sądów, może czasem prawdziwych, ale w dużym stopniu pochopnych. Tej fali nie możemy się poddać.</u>
<u xml:id="u-14.6" who="#MinisterMirosławMilewski">Funkcjonariuszom stawiamy i będziemy stawiać wymóg szacunku wobec prezentowania rozmaitych poglądów i wyrażania twórczego krytycyzmu. Mamy jednak obowiązek zdecydowanej walki przeciw tym, którzy chcieliby szkodzić socjalistycznemu państwu. Będziemy żądać poszanowania prawa od wszystkich.</u>
<u xml:id="u-14.7" who="#MinisterMirosławMilewski">Mówca stwierdził, że służba w resorcie jest trudna, odpowiedzialna i mało popularna. Świadczą o tym ogromne trudności z naborem funkcjonariuszy. Liczba wolnych etatów funkcjonariuszy mundurowych przekracza w samej Warszawie 1.000 osób. Kiedy resort poinformował o zarobkach funkcjonariuszy, wycofano żądania zrównania płac w różnych gałęziach z płacami w MSW.</u>
<u xml:id="u-14.8" who="#MinisterMirosławMilewski">W zakończeniu swego wystąpienia minister M. Milewski stwierdził, że resort nie spełnia jeszcze swej roli w taki sposób, który odpowiadałby potrzebom chwili i zapotrzebowaniu społecznemu. Chcę jednak zapewnić - powiedział - że jako komuniści, Polacy, oficerowie, zrobimy wszystko, by spełnić oczekiwania związane z pracą resortu.</u>
<u xml:id="u-14.9" who="#MinisterMirosławMilewski">Prokurator Generalny Lucjan Czubiński przyłączył się w swym wystąpieniu do stanowiska ministerstwa spraw wewnętrznych. Prokuratura nie uważa, by jej praca: zaspakajała społeczne oczekiwania. Możliwe i konieczne jest ulepszenie tej pracy. Dzisiaj - powiedział mówca - pełniej i głębiej widzimy niektóre sprawy i problemy kształtujące się poprzednio inaczej, zwłaszcza gdy chodzi o możliwości i atmosferę działania. Dziękując posłom za uwagi, które pozwalają patrzeć na wiele spraw bez zahamowań i ulegania nastrojom chwili, mówca stwierdził, że szczególnie trudno jest działać wówczas, gdy emocje ogarniają nie tylko grupy, ale i całe środowiska. Tym bardziej obiektywnie musi działać prokuratura i dlatego chcielibyśmy - powiedział mówca - by nas nie ograniczano, co nieraz miało miejsce w przeszłości i o czym informowałem Komisję.</u>
<u xml:id="u-14.10" who="#MinisterMirosławMilewski">We wszystkich sprawach, które prokuratura podejmuje, stara się ona ustalić zakres naruszenia prawa i za te naruszenia jednakowo rozliczać, przestrzegając zasady obiektywizmu. W przeszłości żadne sprawy nie zalegały, wbrew mylącym relacjom i niektórym wypowiedziom. W stosunku do roku 1972 i 1973 liczba spraw trwających ponad 6 m-cy zmniejszyła się 3-krotnie, a liczba spraw związanych ze stosowaniem aresztu zmniejszyła się o 50%. Nie przedłużamy postępowania; w sprawach, których zamierzamy wystąpić o przedłużenie aresztu tymczasowego ponad rok, rozstrzyga Prokurator Generalny, który podjął ostatnio w trzech sprawach decyzję o zwolnieniu aresztowanych. Ani w milicji, ani w prokuraturze w zasadzie nie ma spraw przewlekłych. W 1979 roku uchylono areszt tymczasowy po zakończeniu postępowania przygotowawczego wobec 6,5 tys. osób (14% ogółu spraw). Nie jest to potwierdzenie zarzutu że niesłuszne były aresztowania, ale wyraz tendencji w ramach prawa. Staramy się rozszerzać stosowanie poręczenia społecznego, co prowadzi do ograniczenia liczby przypadków tymczasowego aresztowania. Wobec osób mających na wychowaniu dzieci, uczących się itd. wprowadziliśmy zakaz stosowania aresztu. Z tego punktu widzenia nie widzę potrzeby zmiany dotychczasowej praktyki.</u>
<u xml:id="u-14.11" who="#MinisterMirosławMilewski">Padły tu słowa, że mamy odmienną politykę karną niż sądy. Nie zgadzam się z tą tezą, sądzę, że polityka jest jedna. Tam, gdzie można karę więzienia zastąpić środkami nieizolacyjnymi - staramy się to czynić. Stosujemy politykę rozwarstwiania przestępczości, surowego traktowania sprawców przestępstw najgroźniejszych. Nie wyobrażamy sobie naszej pracy bez dobrego współdziałania z sądami.</u>
<u xml:id="u-14.12" who="#MinisterMirosławMilewski">Poruszono problem zwrotów spraw przez sądy. Jest ich 0,9%, a więc chyba nie za dużo. Osobiście uważam - wiem, że nie wszyscy to akceptują - że rozprawa stanowi bardzo istotny element procedury karnej. Pewna część spraw w ogóle nie może zostać całkowicie wyjaśniona w postępowaniu przygotowawczym. Na rozprawie sądowej ocenia się materiał zebrany wcześniej. Dawniej prokurator prowadzący sprawę, którą sąd zwrócił - musiał się z tego bardzo tłumaczyć. Obecnie świadomie kładziemy na to mniejszy nacisk. Ponadto nie każda sprawa wszczęta musi kończyć się wyrokiem (w ciągu ostatnich 8 lat prokuratorzy i sądy umorzyli łącznie 320 tys. spraw). Jest na nas kierowany nacisk, by nie odstępować od popierania żadnej sprawy, czego nie uważamy za słuszne. Mamy pełną świadomość, że więzienie nie zawsze jest właściwym środkiem wychowawczym.</u>
<u xml:id="u-14.13" who="#MinisterMirosławMilewski">Wielu ludzi, którzy posiadają działki, domy itp. jest dziś zaniepokojonych. Ogromna większość uzyskała je w pełni zgodnie z prawem. Nie wolno przyjmować, że każdy kto lepiej żyje - naruszał prawo.</u>
<u xml:id="u-14.14" who="#MinisterMirosławMilewski">Mówiłem w telewizji o 100 dużych aferach, ale nie powiedziałem, że wszystkie one dotyczą ludzi na stanowiskach. To byłaby nieprawda. Mimo to jasno zdajemy sobie sprawę, że trudno zrobić dużą aferę niewielkimi siłami. Zazwyczaj nie obywa się bez pomocy kogoś na stanowisku. Musi być przecież ktoś, kto ma prawo podjęcia decyzji. Nie znaczy to, że taka osoba musi być członkiem grupy przestępczej, często chodzi tylko o wzięcie łapówki. Niemniej bez tego rodzaju choćby luźnych powiązań afera zazwyczaj nie byłaby w stanie powstać. O sprawach tych nie chcielibyśmy mówić za wcześnie. Istnieje zasada tajemnicy śledztwa i może ona zostać naruszona tylko z nadzwyczaj ważnych powodów. Uczyniliśmy kilka wyjątków przez wzgląd na opinię publiczną, nie chcielibyśmy jednak czynić dalszych. Prosilibyśmy posłów o wsparcie w tym względzie. Okoliczności sprawy mogą zostać ujawnione dopiero po wydaniu wyroku, a tylko w małej części - po wniesieniu aktu oskarżenia.</u>
<u xml:id="u-14.15" who="#MinisterMirosławMilewski">My również chcielibyśmy zrobić porządek ze zjawiskiem pasożytnictwa społecznego, dziękujemy więc za uwagi na ten temat, które popierają nasze stanowisko. Mamy gotowy projekt ustawy dotyczący tego zagadnienia.</u>
<u xml:id="u-14.16" who="#MinisterMirosławMilewski">Liczba osób karanych aresztem przez kolegia do spraw wykroczeń jest bardzo duża. Rzecz jednak w tym, że w większości chodzi tu o ludzi, którzy wychodzą z więzienia tylko po to, by natychmiast do niego wrócić. Zastanawiamy się więc nad tym, czy nie warto byłoby zmienić kodeksu karnego w tym kierunku, aby wykroczenie popełniane po raz któryś z rzędu traktować jako przestępstwo, co przekazywałoby je w kompetencję sądów.</u>
<u xml:id="u-14.17" who="#MinisterMirosławMilewski">Przewodniczący Komisji poseł Zygmunt Surowiec (ZSL): Na dzisiejszym posiedzeniu rozpatrywaliśmy problem aktualnego stanu ładu i porządku publicznego w naszym kraju. Jest to jeden z najważniejszych problemów naszych dni, a zarazem jeden z najbardziej dyskutowanych obecnie w szerokich kręgach społeczeństwa. Wagę tego problemu uwypuklają powszechnie dostrzegane zjawiska rozluźnienia dyscypliny społecznej, przedstawione posłom również w informacjach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Generalnej Prokuratury.</u>
<u xml:id="u-14.18" who="#MinisterMirosławMilewski">W naszej dyskusji ważne miejsce zajęła sprawa przestępczości gospodarczej. Zastanawialiśmy się nad tym, jakie były i są przyczyny nasilenia się zjawisk korupcji, marnotrawstwa, niegospodarności, wykorzystywania pełnionych stanowiska dla osobistych korzyści, mówiliśmy o środkach zaradczych. Uznaliśmy m.in. za celowe, by kompetentne czynniki otwarcie stawiały te sprawy na forum publicznym, zapewniły wiarygodną informację o konkretnych przestępstwach, zachowując oczywiście dobro śledztwa.</u>
<u xml:id="u-14.19" who="#MinisterMirosławMilewski">Sejmowa Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości trzykrotnie zajmowała się w poprzedniej kadencji ochroną mienia społecznego. Przyjęto dezyderaty i opinie, w których posłowie zwrócili uwagę na sprawy wymagają ce szybkiego rozwiązania. Jednakże mimo dobrego działania organów ścigania, zagrożenie przestępczością gospodarczą nie zmalało. W tej sytuacji zwracamy się do innych komisji sejmowych zajmujących się poszczególnymi działami naszej gospodarki, aby podjęły w swych pracach ten niezmiernie ważny problem, jako nie mniej ważny od wykonania zadań gospodarczych przez resorty. Ministerstwo Sprawiedliwości powinno poinformować Sejm o konkretnych rezultatach jego koordynacyjnej funkcji w stosunku do innych resortów w zakresie umacniania ochrony mienia społecznego. Uważamy też za celowe, aby w związku z prowadzonymi obecnie pracami nad reformą systemu gospodarczego, doprowadzić do ukształtowania takiego modelu oceny działalności jednostek gospodarki uspołecznionej, który by przeciwdziałał marnotrawstwu i niegospodarności, skutecznie inspirował przedsiębiorstwa do walki o wyeliminowanie tych zjawisk.</u>
<u xml:id="u-14.20" who="#MinisterMirosławMilewski">Zwraca uwagę fakt odradzania się przestępczości w tych samych branżach i zakładach. Niejednokrotnie zdarza się tak, że jedna sprawa jeszcze nie jest zakończona, a organa ścigania zmuszone są wszczynać śledztwo w następnej, z tym, że dotyczy ona innej grupy przestępczej; mechanizm tych przestępstw pozostaje bez zmian. Od lat większość przestępstw gospodarczych koncentruje się w tych samych pionach gospodarki jak np. w resorcie budownictwa lub w resorcie przemysłu spożywczego i skupu.</u>
<u xml:id="u-14.21" who="#MinisterMirosławMilewski">Narastanie dysproporcji między popytem a podażą szeregu towarów sprawia, że rośnie znaczenie zwalczania spekulacji. Podane w materiałach resortowych dane informują, że zwiększyła się liczba wykrywanych tego rodzaju przestępstw. Sprawie tej powinny organy ścigania poświęcić w przyszłości więcej uwagi.</u>
<u xml:id="u-14.22" who="#MinisterMirosławMilewski">Żywe zainteresowanie społeczne wywołują fakty nadużywania przez konkretne osoby stanowisk służbowych do nielegalnego osiągania różnego rodzaju korzyści materialnych, do zwiększania swoich prywatnych majątków. Na fali ogólnego społecznego ożywienia, wysuwane są żądania pociągnięcia do odpowiedzialności tych osób, rozliczania ich z tego co robili. Stan poruszenia umysłów i sumień jest uzasadniony. Uzasadnione jest wołanie o przywrócenie normalnego blasku wartościom podstawowym, elementarnym: uczciwości, przyzwoitości, czystości rąk. Proces ten nie będzie mógł być uznany za zadowalający bez naprawienia krzywd wyrządzonych zarówno konkretnym ludziom, społeczeństwu, ale przecież także ustrojowi, ideologii, dobremu imieniu socjalizmu. Odpowiedzialność ma różne imiona, różne postacie - ma charakter odpowiedzialności moralnej, politycznej, dyscyplinarnej, karnej. Wszystkie rodzaje odpowiedzialności winny znajdować zastosowanie w zależności od charakteru zjawiska, na które trzeba reagować.</u>
<u xml:id="u-14.23" who="#MinisterMirosławMilewski">Równocześnie jednak trzeba mieć świadomość znacznego wzrostu pomówień i oskarżeń; wywoływanych po to, by wpędzić nas w stan frustracji społecznej, beznadziei wynikającej z tego, że rzekomo wszyscy kradną, po to by poprzez wrzawę wokół zwykłego złodziejstwa czy łajdactwa odwrócić społeczną uwagę od spraw ważniejszych, po to by nasunąć wątpliwości co do ram i zakresu procesów ozdrowieńczych. Od pryncypialności sprawności kompetentnych organów ścigających zło, nadużycia, sprzeniewierzenia, od konsekwentnego stosowania zasady jawności przywoływania każdego bez względu na jego pozycję i powiązania - do porządku, zależy w głównej mierze położenie kresu nieuzasadnionym i krzywdzącym pomówieniom. Wiele jednak zależy również od zdrowego rozsądku nas wszystkich. Nieuchronność oczyszczania jest pewna - oczyszczanie nie może jednak tworzyć zjawiska wyrządzania nowych, bezzasadnych krzywd w imię naprawy dawnych.</u>
<u xml:id="u-14.24" who="#MinisterMirosławMilewski">Przyjęliśmy i stosujemy w życiu publicznym zasadę, że stan majątkowy, indywidualna pomyślność materialna sama przez się nikogo nie może dyskredytować. Dążymy przecież wszyscy, i słusznie, do wzrostu poziomu życia, poprawy warunków materialnych, do dobrobytu każdego obywatela i całego naszego społeczeństwa. Inną sprawą jest, że w praktyce naszego życia społecznego ta słuszna zasada dążenia do pomyślności materialnej stała się w ubiegłych latach przykrywką dla działania kombinatorów i ludzi nieuczciwych, którzy powiększali swój majątek osobisty kosztem ogółu, z pogwałceniem przepisów prawa i dobrych obyczajów. Jest oczywiste, że czyny takie trzeba bezwzględnie tępić, a zdemoralizowane jednostki karać. Musimy jednak równie stanowczo przeciwstawiać się bezpodstawnemu pomawianiu ludzi uczciwych.</u>
<u xml:id="u-14.25" who="#MinisterMirosławMilewski">Kolejna kwestia, to łapownictwo. Dane statystyczne zawarte w materiałach wykazują, że w ciągu trzech kwartałów tęgo roku ujawniono o przeszło 43% mniej tego rodzaju przestępstw, niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Wiemy jednak, że statystyka ujmuje tylko najgrubsze afery łapówkowe i że przestępstwa tego rodzaju są niezwykle trudne do wykrycia i udowodnienia. Podzielamy pogląd, że łapownictwo jest w naszym kraju groźną chorobą społeczną, obejmuje bowiem w różnej postaci wiele sfer życia społecznego i bardzo wiele ludzi. Byłoby naiwnością oczekiwać, że w tym stanie rzeczy milicja i prokuratura dadzą sobie radę z tym zjawiskiem. Łapownictwo może wytępić tylko całe społeczeństwo. Każdy z nas, obywateli, musi zająć czujną i pryncypialną postawę wobec wszelkich, choćby na pozór drobnych i nieszkodliwych przejawów łapówkarstwa i tępić je tak, jak na to zasługuje każde wykroczenie przeciwko mieniu społecznemu i prywatnemu, każdy zamach na ład społeczny.</u>
<u xml:id="u-14.26" who="#MinisterMirosławMilewski">Ułatwienia dotyczące wyjazdów zagranicznych spowodowały w ostatnich latach nasilenie się przestępczości celno-dewizowej. Oceniamy, że zbyt mało uwagi poświęcano eliminowaniu tego szkodliwego zjawiska z naszego życia. Powoduje ono nie tylko szkody materialne, ale także niewymierne straty moralne i godzi w nasz prestiż narodowy za granicą. Mówiąc o środkach zaradczych, zwróciliśmy uwagę, że w zbyt małym stopniu organa MO korzystały z możliwości skasowania wpisu do dowodu osobistego uprawniającego do przekroczenia granicy wobec ludzi uporczywie naruszających prawo celne i dewizowe.</u>
<u xml:id="u-14.27" who="#MinisterMirosławMilewski">Jak wynika z informacji ministra spraw wewnętrznych i Prokuratury Generalnej, liczba przestępstw o charakterze kryminalnym nieznacznie zwiększyła się w porównaniu z ubiegłym rokiem. Niepokoi to, że znacznie zwiększyła się liczba szczególnie groźnych tego typu przestępstw, przede wszystkim zabójstw. Zgadzamy się z twierdzeniem, że do źródeł przestępczości kryminalnej należy wiele czynników, których wyeliminowanie lub ograniczenie wykracza poza ramy działalności organów ścigania. Z tego też względu pozytywnie oceniamy konsekwentne działania podejmowane przez organa ścigania na rzecz ograniczenia zjawisk kryminogennych.</u>
<u xml:id="u-14.28" who="#MinisterMirosławMilewski">Obywatele Posłowie!</u>
<u xml:id="u-14.29" who="#MinisterMirosławMilewski">Przeżywamy okres ożywionych dyskusji, które toczą się w całym społeczeństwie nad najważniejszymi i najbardziej aktualnymi problemami naszego państwa i narodu. Nierozłączność kompetencji i odpowiedzialności należy do podstawowych zasad prawa i zasad współżycia społecznego. Poszanowanie tych norm należy do organów władzy i administracji i w równym stopniu do ogółu społeczeństwa. Organa ścigania nie działają przecież w próżni społecznej, lecz pełnią swą trudną służbę w imieniu i w interesie wszystkich obywateli naszego państwa. Wysoko cenimy ofiarną służbę funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej, odpowiedzialną rolę prokuratorów. W trudnych dniach jakie przeżywał i przeżywa nasz kraj, funkcjonariusze resortu spraw wewnętrznych działali z wysokim poczuciem odpowiedzialności, taktem i zrozumieniem interesu społecznego. Wyrażamy im za to w imieniu społeczeństwa podziękowanie. Wiemy, że oczekują ich nadal trudne zadania, które będą wymagały pełnej mobilizacji i zaangażowania w umacnianiu porządku prawnego i ładu społecznego. Stan praworządności w niemałym stopniu zależy też od prawidłowego działania sądów, albowiem podstawowym celem procedury w sprawach karnych, cywilnych, w postępowaniu administracyjnym jest zabezpieczenie, aby orzeczenia i decyzje były zgodne z ustawami i wydanymi na ich podstawie aktami normatywnymi.</u>
<u xml:id="u-14.30" who="#MinisterMirosławMilewski">Trzeba pamiętać, że praworządność jako metoda kształtowania stosunków między organami władzy i administracji a obywatelami, jako dyrektywa nadrzędna funkcjonowania demokracji socjalistycznej organicznie związana z istotą tego systemu - jest metodą i dyrektywą obustronnie obowiązującą. Każdy obywatel nie tylko korzysta z dobrodziejstw praworządności, ale wykazując postawę społecznego zdyscyplinowania stwarza najjaśniej pojęte uwarunkowania efektywnego funkcjonowania mechanizmów praworządności.</u>
<u xml:id="u-14.31" who="#MinisterMirosławMilewski">Nieodzowność prawa, jego normująca funkcja możliwa jest tylko wtedy, gdy znajduje oparcie w praktyce życia publicznego, w postawie zarówno rządzących, jak i rządzonych. Nam, Polakom, potrzebne jest dziś powszechne, wysokie poczucie odpowiedzialności za umacnianie naszego porządku prawnego i ładu społecznego. Tylko bowiem na tym gruncie możliwe jest przezwyciężenie głębokiego kryzysu gospodarczego i społecznego jaki przeżywamy.</u>
<u xml:id="u-14.32" who="#MinisterMirosławMilewski">Wyrażam nadzieję, że nasza dzisiejsza dyskusja stanowić będzie wkład do prawidłowego ustalenia kierunków działania najlepiej służących interesom państwa i całego społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-14.33" who="#MinisterMirosławMilewski">Komisja aprobowała podsumowanie (z uwzględnieniem poprawek wniesionych przez posłów Leona Gmura i Zdzisława Czeszejkę-Sochackiego w sprawie wzrostu pomówień i oskarżeń).</u>
<u xml:id="u-14.34" who="#MinisterMirosławMilewski">W drugim punkcie porządku dziennego, Komisja rozpatrzyła w pierwszym czytaniu przedstawiony przez Radę Państwa projekt ustawy o terminie zakończenia kadencji ławników ludowych oraz członków kolegiów DS. wykroczeń.</u>
<u xml:id="u-14.35" who="#MinisterMirosławMilewski">Uzasadnienie projektu ustawy przedstawił sekretarz Rady Państwa Edward Duda: Obecna kadencja ławników ludowych w sądach powszechnych oraz w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych (wybranych na podstawie ustawy z dnia 2. XII.1960 r. o ławnikach ludowych), jak również kadencja członków kolegiów do spraw wykroczeń przy terenowych organach administracji państwowej (wybranych na podstawie ustawy z dnia 20.V.1971 r. o ustroju kolegiów d/s wykroczeń) upływa z końcem roku. Zarówno kadencja ławników ludowych w sądach powszechnych (wojewódzkich i rejonowych), jak i w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych była już przedłużana. Rady narodowe winny dokonać wyborów ławników najpóźniej do końca października, zaś członków kolegiów - do końca grudnia tego roku. Przeprowadzenie nowych wyborów wymaga skoordynowanego współdziałania organów władzy, administracji oraz organizacji politycznych i społecznych w zakresie wytypowania kandydatów, zebrania o nich informacji oraz zwołania sesji rad narodowych w celu dokonania wyboru. Znaczenie czynnika społecznego w wymiarze sprawiedliwości wymaga szczególnie dokładnego przygotowania kampanii wyborczej, co aktualnie, ze względu na społeczną dyskusję nad odnową gospodarczą kraju i nad propozycjami zmian w ruchu związkowym, napotyka na trudności. Wybory muszą odbyć się w atmosferze powszechnego zainteresowania ze strony społeczeństwa. Tylko nieliczne rady (sześć w czterech województwach) dokonało wyboru do chwili obecnej, być może niektóre dalsze uczynią to w najbliższych dniach, ale będzie to liczba niewielka. Projekt ustawy proponuje w związku z tym przedłużenie obecnej kadencji ławników ludowych oraz członków kolegiów DS. wykroczeń przy terenowych organach administracji państwowej o jeden rok, tj. do dnia 31.XII. 1981 r. Aby nie dezawuować wyborów dokonanych przed wejściem w życie ustawy, projekt przewiduje, że kadencja takich ławników i członków kolegiów również upłynie z końcem 1981 r. Ustawa nie dotyczy członków kolegiów działających przy izbach morskich oraz urzędach górniczych. Ich kadencja nie była poprzednio przedłużana i upłynęła z końcem ub. roku. Ujednolicenie ich kadencji z kadencją pozostałych ławników i członków kolegiów DS. wykroczeń nie jest konieczne ze względu na różny zakres kompetencji.</u>
<u xml:id="u-14.36" who="#MinisterMirosławMilewski">Przewodniczący Komisji poseł Zygmunt Surowiec (ZSL) podkreślił, że Komisja Prac Ustawodawczych rozpatrzyła projekt ustawy i stwierdziła, że jego redakcja nie budzi zastrzeżeń prawnych.</u>
<u xml:id="u-14.37" who="#MinisterMirosławMilewski">Na wniosek przewodniczącego, Komisja przyjęła projekt ustawy bez dyskusji wyznaczając nas sprawozdawcę posła Szczepana Styranowskiego.</u>
<u xml:id="u-14.38" who="#MinisterMirosławMilewski">W ostatnim punkcie porządku dziennego Komisja rozpatrzyła i przyjęła plan pracy na okres od października 1980 r. do września 1981 r.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>