text_structure.xml
17.9 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełZbigniewGertych">Dnia 25 maja 1982 r. Komisje Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego oraz Prac Ustawodawczych, obradujące pod przewodnictwem posłów Witolda Zakrzewskiego (bezp.) oraz Zdzisława Czeszejko-Sochackiego (PZPR): rozpatrzyły:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PosełZbigniewGertych">- projekt opinii dotyczącej projektu rozporządzenia Rady Ministrów, nowelizującego rozporządzenie RM z dnia 28 listopada 1964 r. w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PosełZbigniewGertych">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Zdzisławem Jędrzejczakiem, Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PosełZbigniewGertych">Projekt opinii przedstawił poseł Tadeusz Maj (ZSL): Projekt rozporządzenia jest konsekwencją działania rządu podjętego w celu wprowadzenia w życie ustawy z dnia 26 marca 1982 r. nowelizującej Kodeks cywilny. W wyniku wprowadzonych zmian zaszła konieczność uchylenia części przepisów zawierających delegacje dla Rady Ministrów do wydawania aktów wykonawczych, a także potrzeba zmiany szeregu postanowień zawartych w obecnie obowiązujących aktach wykonawczych. W art. 160 § 3 i art. 165 Kodeksy cywilnego zawarto delegację do wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia określającego jakie nieruchomości uznaje się za rolne, jakie gospodarstwa uznaje się za rolne, jakie kwalifikacje uprawniają do prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz jaki organ jest uprawniony do wyrażania zgody na nabycie nieruchomości rolnej.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PosełZbigniewGertych">W przedstawionym projekcie rozporządzenia Rady Ministrów pominięto definicję nieruchomości rolnej i gospodarstwa rolnego. Projektodawcy nie wypowiedzieli się również czy nowelizowane rozporządzenie zachowa dotychczasowe definicje nieruchomości rolnej i gospodarstwa rolnego. Toteż komisje nie mogą zająć stanowiska w obu tych ważnych kwestiach. Warto przypomnieć, że w dyskusji nad nowelą do Kodeksu cywilnego problem zdefiniowania nieruchomości rolnej budził liczne kontrowersje. Posłowie byli za podniesieniem dolnej granicy obszaru nieruchomości rolnej z 0,5 ha do 1 ha. Rząd powinien ustosunkować się do tego problemu.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#PosełZbigniewGertych">W § 3 pkt 1 projektu rozporządzenia sprecyzowano na czym polegać mają teoretyczne kwalifikacje do prowadzenia gospodarstwa rolnego. Uznaje się za takie ukończenie szkoły rolniczej, przysposobienia rolniczego lub uzyskanie tytułu kwalifikacyjnego w zawodach rolniczych. Powszechnie znany jest fakt niskiego poziomu kursów rolniczych, nadających tytuły kwalifikacyjne. Tworzenie tych kursów było kiedyś koniecznością. Służyły one jednak nie tyle zdobywaniu wiedzy rolniczej, ile nabywaniu uprawnień do kupowania ziemi. Mając to na względzie należałoby w nowym rozporządzeniu ograniczyć pojęcie kwalifikacji teoretycznych do ukończenia szkoły rolniczej i przysposobienia rolniczego.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#PosełZbigniewGertych">W § 10 przedłożonego projektu nie sprecyzowano kryteriów uznawania gospodarstwa rolnego za zdolne do towarowej produkcji rolnej. Stwarza to niebezpieczeństwo znacznej dowolności w interpretowaniu przepisów, a co za tym idzie rozbieżności w traktowaniu tego problemu przez upoważnione organy administracji.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#PosełZbigniewGertych">Ogólnie biorąc jednak projekt rozporządzenia zasługuje na pozytywną ocenę, konieczne jest jednak, by rząd ustosunkował się do trzech podstawowych problemów: Jakie nieruchomości i gospodarstwa uznaje się za rolne, jakie kwalifikacje teoretyczne uprawniają do nabycia nieruchomości rolnej oraz jakie kryteria mają decydować o uznaniu gospodarstwa za zdolne do towarowej produkcji.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#PosełZbigniewGertych">Wiceminister sprawiedliwości Zdzisław Jędrzejczak: Przedstawiony projekt rozporządzenia wiąże się ściśle ze zmianami w Kodeksie cywilnym. Jednym z kluczowych problemów, które należało rozwiązać jest definicja nieruchomości rolnej i gospodarstwa rolnego. Po wszechstronnej dyskusji zrezygnowano z wprowadzenia zmian do obecnie istniejących unormowań, a zwłaszcza z podwyższania dolnej normy obszarowej nieruchomości rolnej. Zdecydowały o tym argumenty wskazujące, że podwyższenie normy obszarowej do 1 ha mogłoby przyspieszyć proces przeznaczania gruntów rolniczych na cele nie związane z produkcją rolną. Wprowadzono natomiast w projekcie zmianę polegającą na możliwości wyłączania z obszarów gruntów rolnych nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków. Praktyka wskazuje bowiem, że rolnicy nie są zainteresowani tymi obiektami, a sztywno sformułowane przepisy ochraniające integralność nieruchomości rolnych uniemożliwiały racjonalne wykorzystanie takich obiektów.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#PosełZbigniewGertych">Zmiany wprowadzone do Kodeksu cywilnego rozszerzają pojęcie kwalifikacji rolniczych na kwalifikacje praktyczne. Pozostaje więc tylko problem sprecyzowania w rozporządzeniu Rady Ministrów na czym mają polegać kwalifikacje teoretyczne uprawniające do nabycia gospodarstwa. Przeważył pogląd, że należy je ująć szerzej, dopuszczając również tytuły kwalifikacyjne uzyskiwane na kursach rolniczych.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#PosełZbigniewGertych">Nie wprowadzono również zasadniczych zmian do przepisów określających kryteria uznawania gospodarstw za zdolne do towarowej produkcji rolnej. W ust. 2 § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 listopada 1964 r. wprowadzono jedynie dodatkowe kryterium, jakim jest dotychczasowy sposób prowadzenia gospodarstwa rolnego. Równocześnie zrezygnowano z dotychczas obowiązującego kryterium uznawania gospodarstwa za zdolne do towarowej produkcji, jakim były kwalifikacje nabywcy do prowadzenia gospodarstwa. Warto zwrócić uwagę, że przed nowelizacją Kodeksu cywilnego ocena gospodarstwa za zdolne do towarowej produkcji musiała wypaść pozytywnie zarówno w odniesieniu do gospodarstw nowo tworzonych, jak i do nieruchomości pozostających jeszcze we władaniu zbywcy. Obecnie kryteria te mają zastosowanie jedynie do nowo tworzonych gospodarstw.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PosełAntoniWesołowski">W terenie sygnalizuje się potrzebę pilnego wydania rozporządzenia precyzującego warunki obrotu nieruchomościami rolnymi i dziedziczenia tych nieruchomości. Rolnicy skłonni są raczej do liberalnego traktowania wymogów kwalifikacji rolniczych. Dlatego też rozwiązanie zaproponowane w projekcie należałoby uznać za prawidłowe.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PosełAntoniWesołowski">Poseł Bolesław Strużek (ZSL); Pewne wątpliwości może budzić wprowadzona w projekcie możliwość wyłączenia z nieruchomości rolnych, nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków. Rząd powinien przedstawić informację jakich obszarów w przybliżeniu może dotyczyć to wyłączenie. Nie można dopuścić do sytuacji, w której wyłączenie zawarte w § 1 ust. 4 stanie się furtką umożliwiającą obchodzenie przepisów o obrocie nieruchomościami rolnymi.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PosełAntoniWesołowski">Określenie kwalifikacji teoretycznych uprawniających do nabycia gospodarstwa wydaje się prawidłowe. § 3 projektu należałoby jednak rozszerzyć o kwalifikacje praktyczne, które zgodnie z Kodeksem cywilnym wystarczają do nabywania nieruchomości rolnych.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PosełAntoniWesołowski">Do § 10 ust. 2 rozporządzenia należałoby wprowadzić niewielkie zmiany redakcyjne, precyzujące intencje prawodawcy. W ust. 2 należy zrezygnować z określenia „opłacalna” produkcja gdyż opłacalność produkcji jest czynnikiem w dużym stopniu niezależnym od producenta i nikt mu jej zapewnić nie może. W pkt 4 ust. 2 należy dodać po słowach „zamierzonego rodzaju produkcji” słowa „i jej rozmiaru”, co będzie bardziej miarodajne przy ocenie przyszłej produkcyjności gospodarstwa.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#PosełAntoniWesołowski">W § 14 ust. 2 należy uznać za trwałe niezdolnych do pracy inwalidów grupy III, którzy uzyskali takie orzeczenie odpowiedniej komisji lekarskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełIgnacyWall">Nieuzasadnione wydają się propozycje zmierzające do zaostrzenia teoretycznych kwalifikacji uprawniających do nabycia gospodarstwa rolnego. Wieś polska się starzeje. Jednym z najistotniejszych problemów jest zapewnienie dopływu rąk do pracy w rolnictwie. Dlaczego w tej sytuacji mamy odstraszać ludzi od powrotu na wieś?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełZdzisławCzeszejkoSochacki">Przedstawiony projekt jest jeszcze jednym z dużej ilości aktów normatywnych regulujących problemy obrotu nieruchomościami rolnymi. Akty te tworzone były w ciągu kilkunastu lat i cechują się brakiem wspólnej koncepcji. Rozpatrywany projekt sytuacji tej nie poprawia. Nie posuwa naprzód interpretacji ustawy, nie zawiera żadnej zwartej i całościowej propozycji.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PosełZdzisławCzeszejkoSochacki">W rozporządzeniu powinny znaleźć generalne rozwiązanie co najmniej dwa zagadnienia. Określenie kryteriów uznawania gospodarstwa za rolne według obszaru nieruchomości i jakości produkcji oraz wyczerpujące ujęcie podmiotowych przesłanek uprawniających do nabywania nieruchomości rolnych. Ten ostatni problem nie powinien być rozwiązany w sposób mechaniczny. Na terenie kraju różnie kształtuje się popyt na nieruchomości rolne. W wielu miejscowościach brakuje ludzi do pracy na wsi, W innych następcy z niepokojem oczekują na przejęcie gospodarstwa. Dlatego też określenie podmiotowych przesłanek uprawniających do nabycia gospodarstwa powinno być na tyle elastyczna, by umożliwić racjonalne stosowanie przepisów w obu tych sytuacjach.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełBolesławStrużek">W dyskusji nad nowelą do Kodeksu cywilnego padały propozycje, aby dolną granicę obszaru nieruchomości rolnych podnieść do 1 ha. Argumenty przemawiają za pozostawieniem tej granicy na poziomie 0,5 ha są jednak przekonywające. Należy do nich dodać i ten, że w ustawie o ubezpieczeniach społecznych rolników przyjęto granicę 0,5 ha jako uprawniającą do starania się o rentę lub emeryturę.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PosełBolesławStrużek">Zróżnicowanie kryteriów podmiotowych uprawniających do nabycia gospodarstwa jest jak najbardziej pożądane, zwłaszcza w stosunku do znajdujących się we władaniu państwa niezagospodarowanych gruntów PFZ. Rada Ministrów przygotowuje uchwałę o osadnictwie rolniczym, przewidującą możliwość liberalniejszego traktowania (gdy chodzi o kwalifikacje zawodowe) osób planujących przeniesienie się z pracy w przemyśle na wieś.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełBolesławDoktór">Powinniśmy się jednak zastanowić nad zrewidowaniem proponowanej definicji nieruchomości rolnej i rozważyć możliwość podniesienia jej dolnej granicy do 1 ha. Wówczas można by zaostrzyć wymagania dotyczące kwalifikacji teoretycznych. Należy bowiem zdawać sobie sprawę z tego, że o tytuły kwalifikacyjne uzyskiwane na kursach rolniczych ubiegali się przede wszystkim nabywcy działek poniżej 1 ha, którzy wcale nie zamierzali prowadzić gospodarstwa rolnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełZdzisławCzeszejkoSochacki">Informacja o projektowanej uchwale dotyczącej gospodarowania gruntami PFZ stanowi pewne zaskoczenie i umacnia w przekonaniu, że problem aktów wykonawczych do Kodeksu cywilnego dotyczących obrotu nieruchomościami rolnymi powinien ponownie wrócić na obrady Komisji. Pomiędzy przygotowywaną uchwałą a rozpatrywanym obecnie rozporządzeniem wykonawczym zachodzą ścisłe związki merytoryczne. Powinny więc one opierać się na tych samych zasadach i wzajemnie się uzupełniać. Nieobojętna jest również sprawa wyboru metody legislacyjnej. Uchwała samoistna Rady Ministrów nie jest właściwą formą do rozstrzygania problemów zastrzeżonych do materii ustawowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełStanisławWawrzeń">Wiele czasu poświęciliśmy dyskusji nad definicją gospodarstwa rolnego. Zwracaliśmy uwagę na konieczność podniesienia dolnej granicy nieruchomości rolnej do 1 ha. Problem ten nadal pozostaje aktualny. Wieś cierpi na drastyczny brak ludzi z kwalifikacjami: nauczycieli, lekarzy, rzemieślników i innych. Umożliwienie im zakupu 1 ha gruntu bez uznawania takiej nieruchomości za gospodarstwo rolne mogłoby zachęcić do podejmowania pracy na wsi.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełEdmundSkoczylas">Dyskutując nad problemem dolnej granicy nieruchomości uznawanej za rolną, należy pamiętać o realiach naszego rolnictwa. Cechuje się ono wyjątkowo złą strukturą agrarną. Większość gospodarstw to gospodarstwa nisko obszarowe. Podniesienie dolnej granicy nieruchomości do 1 ha przyczyniłoby się do wyłączenia z produkcji rolnej znacznego areału gruntu.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosełEdmundSkoczylas">Pewne zastrzeżenia powstają także wobec proponowanego w rozporządzeniu wyłączenia z gruntów rolnych obszarów znajdujących się przy obiektach wpisanych do rejestru zabytków. Należałoby chyba ustalić granicę takich obszarów. Mogą to bowiem być z powodzeniem zarówno 2 ary jak i 5 ha.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełJaninaSzczepańska">Dzisiejsza dyskusja zmierza w odwrotnym kierunku od intencji jakimi kierowaliśmy się w pracach nad nowelizacją Kodeksu cywilnego. Chcieliśmy wówczas zachęcić ludzi do podejmowania pracy w rolnictwie, liberalizując podmiotowe przesłanki uprawniające do nabywania nieruchomości rolnych. W przedstawionym projekcie rozporządzenia pominięto w ogóle problem kwalifikacji praktycznych, a dyskusja zmierza w dodatku do zaostrzenia kwalifikacji teoretycznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełMieczysławStachura">Uwaga moja ma charakter wniosku formalnego. Resort na tyle niekompletny projekt rozporządzenia, że należy dyskusję nad nim odłożyć do czasu przedstawienia jednolitego i kompleksowego dokumentu.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełZdzisławCzeszejkoSochacki">Należy przypomnieć, że komisje mają jedynie uchwalić opinię o przedstawionym projekcie, a nie zatwierdzać go. Dlatego też rząd sam powinien rozważyć czy celowe jest ponowne przedstawianie poprawionej poprawionej wersji projektu, czy też można będzie przygotować rozporządzenie bez dalszej dyskusji, wykorzystując jedynie opinię sformułowaną w dniu dzisiejszym. Dotychczasowa dyskusja wskazuje, że posłów nie satysfakcjonuje forma przedstawionego projektu rozporządzenia. Konieczne jest stworzenie kompleksowego, spójnego dokumentu. Wątpliwości powstały w związku z przyjętą definicją nieruchomości i gospodarstwa rolnego. Wydaje mi się jednak, że nie można lekceważyć argumentów przemawiających za pozostawieniem jako dolnej granicy nieruchomości rolnej 0,5 ha gruntów. Konieczne jest także sprecyzowanie kryteriów wyodrębniania z gospodarstw rolnych nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków. Kontrowersje powstały w związku z problemem kwalifikacji teoretycznych, uprawniających do prowadzenia gospodarstwa rolnego. Resort powinien w dalszych pracach wykorzystać sugestie wynikające z dzisiejszej dyskusji. Jeżeli rozporządzenie ukaże się w postaci niesatysfakcjonującej posłów to komisje wyciągną odpowiednie konsekwencje.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PosełTadeuszMaj">Chciałbym wycofać wniosek o podwyższenie dolnej granicy nieruchomości rolnej do 1 ha i jednocześnie podtrzymać propozycję wyłączenia tytułów kwalifikacyjnych uzyskiwanych w wyniku ukończenia kursów rolniczych jako jednego ze sposobów uzyskiwania kwalifikacji rolniczych.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PosełAntoniWesołowski">Należy przypomnieć, że problem kwalifikacji teoretycznych budził kontrowersje i dlatego przed ostatecznym sformułowaniem opinii należałoby przeprowadzić głosowanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PosełJanKamiński">Stawiając wniosek o zaostrzenie kwalifikacji teoretycznych poseł T. Maj zdaje się zapominać, że aż 1/3 gospodarstw rolnych w naszym kraju nie ma następców, że podstawowym problemem naszej wsi jest ściągnięcie ludzi do pracy, a nie odstraszanie ich koniecznością zdobywania specjalistycznego wykształcenia.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PosełJanKamiński">W wyniku głosowania komisje opowiedziały się za pozostawieniem rozwiązania dotyczącego kwalifikacji teoretycznych w ujęciu projektu rozporządzenia. Jednocześnie komisje upoważniły posła Tadeusza Maja i prezydia komisji do sformułowania pisemnej opinii o projekcie rozporządzenia.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>