text_structure.xml 91.8 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 4 czerwca 1982 r. Komisja Kultury i Sztuki, obradująca pod przewodnictwem posła Krystyny Marszałek-Młyńczyk (SD), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- wnioski i zadania wynikające dla resortu kultury i sztuki z plenarnego posiedzenia Sejmu w dniach 3–4 maja 1982 r.;</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- sprawozdanie z wykonania planu i budżetu w 1981 r. oraz projekt ustawy budżetowej na rok 1982 w częściach dotyczących Ministerstwa Kultury i Sztuki.)</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">(W obradach udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Kultury i Sztuki z wiceministrem Eugeniuszem Mielcarkiem, Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, RSW „Prasa-Książka-Ruch”, PAP.)</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">(Informację o realizacji wniosków i zadań wynikających dla resortu kultury z debaty i uchwał sejmowych przedstawił wiceminister Eugeniusz Mielcarek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WiceministerEugeniuszMielcarek">Po plenarnym posiedzeniu Sejmu na początku maja, w resorcie podjęto działania, wynikające z poselskich postanowień. Sejm zobowiązał rząd do opracowania wniosków i propozycji na temat konsekwencji reformy gospodarczej w dziedzinie kultury. Resort został też zobowiązany do przygotowania odpowiednich aktów prawnych, czeka jednak na wyniki pracy zespołu, któremu przewodniczy prof. Łukaszewicz. Należy sądzić, że zespół ten przedstawi konkretne propozycje opracowania niezbędnych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WiceministerEugeniuszMielcarek">Posiedzenie Sejmu rozpoczęło dialog ze środowiskiem twórczym, chociaż jeszcze nie w pełni realizowany i toczący się przy różnego rodzaju oporach i zahamowaniach. Ale coraz wyraźniejsza staje się potrzeba przełamywania tych zjawisk i coraz jaśniej jawi się konieczność zrozumienia tego faktu.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WiceministerEugeniuszMielcarek">Trzeba podkreślić, że są już widoczne pozytywne skutki tej debaty. Między innymi zwiększony został budżet Ministerstwa Kultury, co umożliwi finansowe zabezpieczenie przynajmniej dotychczasowego poziomu kultury w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WiceministerEugeniuszMielcarek">Jakie podjęliśmy działania? Przede wszystkim upowszechniamy informację i popularyzujemy tematykę posiedzenia Sejmu w środowiskach kultury i całym społeczeństwie. Nie jest to jeszcze wystarczające, bowiem nie wszyscy dotąd rozumieją jakich nowych rozwiązań wymagają te ważne dla życia całego kraju sprawy. Chcemy, aby do wszystkich zainteresowanych, a więc do władz administracyjnych, do działaczy, prasy i środowisk twórczych dotarły szczegółowe materiały o obradach sejmowych poświęconych kulturze. W tym celu skierowaliśmy 1500 egz. Diariusza Sejmowego do różnych adresatów. Ale jest to początek szerszej kampanii.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WiceministerEugeniuszMielcarek">Chodzi też o utrwalenie i realizację wniosków z uchwały sejmowej. Opracowane zostały już materiały z propozycją harmonogramu ich wykonania. Temat ten będzie omawiany na najbliższym posiedzeniu kierownictwa resortu.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WiceministerEugeniuszMielcarek">Powstała również wstępna wersja wieloletniego programu rozwoju kultury, wariant projektu ustawy o upowszechnieniu kultury, a także projekt nowelizacji ustawy o ochronie dóbr kultury. Gotowy jest projekt rozporządzenia Rady Ministrów o Urzędzie Ministra Kultury, trwają prace nad projektem regulaminu Narodowej Rady Kultury oraz projektem regulaminu Funduszu Rozwoju Kultury. Obie te sprawy konsultowane są z zainteresowanymi środowiskami i resortami.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WiceministerEugeniuszMielcarek">Pozostaje jednak nadal otwarty problem właściwego usytuowania przedsiębiorstw kultury i funkcjonowania instytucji artystycznych w warunkach reformy gospodarczej. Inna ważna kwestia do rozwiązania - to konieczność poprawy warunków bytu i pracy środowisk artystycznych, a przede wszystkim środowiska plastyków. Resort pracuje też nad konkretnymi rozwiązaniami, mającymi na celu zwiększenie o 25% produkcji wydawniczej (książek), nad sprawami związanymi z edukacją kulturalną dzieci i młodzieży oraz nad programem działań na rzecz czystości i kultury języka polskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WiceministerEugeniuszMielcarek">Są to skrótowe informacje; szczegółowy stan prac resortu nad realizacją wniosków, wynikających z debaty i decyzji Sejmu przedstawi posłom na najbliższym posiedzeniu Komisji - minister Tejchma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Chciałabym parę słów dorzucić na temat naszych najbliższych posiedzeń. Otóż 22 czerwca zamierzamy ocenić stan kultury w Warszawie. [brak tekstu] się referat prezydenta miasta i koreferat resortu kultury. 23 czerwca przedstawione zostaną na posiedzeniu Komisji informacje ministra kultury i sztuki o szczegółowych działaniach resortu, wynikających z plenarnego posiedzenia Sejmu. Chcielibyśmy też zaznajomić się z projektem ustawy o upowszechnieniu kultury, z regulaminem Rady i Funduszu Kultury.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W tej chwili bardzo istotną i bardzo niepokojącą sprawą jest status instytucji artystycznych. Ustawa o przedsiębiorstwie przewidywała wyodrębnienie przedsiębiorstw o charakterze użyteczności publicznej, w tym także instytucji kulturalnych. Radzie Ministrów została udzielona delegacja w tej mierze, ale nie zrealizowano jej dotychczas, więc kulturę traktuje się nadal jak inne przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Powinniśmy jak najszybciej omówić status instytucji artystycznych, czego domagają się przedstawiciele różnych jednostek. Jest to pilne dlatego choćby, że przepisy reformy gospodarczej wchodzą w życie już 1 lipca br.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Uwagi do sprawozdania z wykonania planu i budżetu w 1981 r. oraz do projektu ustawy budżetowej na rok 1982 w części dotyczącej Ministerstwa Kultury i Sztuki przedstawił poseł Bogdan Gawroński (PZPR):</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Złożona sytuacja społeczno-polityczna i głęboki kryzys gospodarczy w kraju wpłynęły negatywnie, w różnym stopniu, na sytuację we wszystkich dziedzinach kultury. Realizacja zadań w resorcie kultury i sztuki przebiegała na ogół podobnie jak w całej gospodarce, z tym, że wyniki osiągane w 1981 r., w porównywalnych dziedzinach, były nieraz znacznie lepsze. Należy tu uwzględnić fakt, że działalność gospodarcza w sferze kultury ma jedynie charakter uzupełniający i w skali gospodarki narodowej stanowi zaledwie margines.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Trudności surowcowe i paliwowo-energetyczne w sposób dotkliwy dały się odczuć w przedsiębiorstwach produkcyjnych resortu kultury, a zwłaszcza w przemyśle poligraficznym. O ile produkcja sprzedaną w krajowym przemyśle uspołecznionym zmalała w cenach zbytu o 12,6%, o tyle w resorcie kultury zmniejszyła się ona aż o 17,2%, w tym w przemyśle poligraficznym o 19,3%. Wartość sprzedaży usług dla ludności w całym kraju wzrosła o 12,4%, natomiast w resorcie kultury o 14,8%. z czego w planie terenowym o 34,1%.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Zdecydowanie lepsze wyniki niż w skali całej gospodarki, uzyskano w handlu zagranicznym. Eksport towarów w resorcie kultury wzrósł o 2%, w tym do II obszaru płatniczego o 4,8%, podczas gdy w całym kraju zmalał o 14,6%. Wzrostowi eksportu towarzyszył jednakże znacznie większy niż w całej gospodarce spadek importu. Porównywalne dane wynoszą 12,2% dla całej gospodarki i 33,8% dla resortu kultury, w tym import z II obszaru płatniczego obniżył się o 55,1%, podczas gdy w całej gospodarce o 30,4%. Ten drastyczny spadek importu odbił się bardzo negatywnie zwłaszcza na produkcji poligraficznej i filmowej, a także na zakupie kopii filmowych.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W sposób drastyczny, bo aż o 89,9%, spadła w resorcie kultury akumulacja z działalności przedsiębiorstw planu centralnego.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Nakłady inwestycyjne zmniejszyły się o 31,2% (w całym kraju - o 22%). Niezależnie od tak znacznego spadku nakładów, plan inwestycyjny w resorcie wykonany został w 77,8%.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Wystąpił spadek we wszystkich rodzajach produkcji przemysłu poligraficznego. Produkcja książek i broszur zmalała o 20,7% (w tym podręczników o 2,3%), gazet o 2,9%, czasopism o 31,7% i opakowań o 26,3%. Produkcja płyt gramofonowych zmalała o 0,2%, a kaset nagranych o 6,4%. Ogólny nakład książek i broszur wydanych w 1981 r. zmniejszył się o 13,9%.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Ze społecznego punktu widzenia szczególne znaczenie ma usługowa działalność instytucji kultury. Na całym tym obszarze występują groźne dla jakości życia Polaków tendencje spadkowe. Zmniejszyła się o 5,1% liczba czytelników bibliotek, frekwencja w muzeach zmalała o 27%, a na wystawach artystycznych o 23,7%. Frekwencja w teatrach dramatycznych zmniejszyła się o 14,6%, muzycznych o 19,6%, filharmoniach o 10,4%, a na imprezach estradowych o 23,8%.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Malejące rozmiary uczestnictwa kulturalnego są m.in. następstwem mniejszej niż w 1980 roku liczby przedstawień, koncertów i imprez estradowych. Jednakże wskaźniki spadku frekwencji są wyższe od wskaźników zmniejszonej liczby imprez. Mimo tych zjawisk, łącznie wpływy ze sprzedaży usług kulturalnych wzrosły o 8,6%.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Złożone warunki polityczne i gospodarcze spowodowały dalszy regres w dziedzinie wymiany kulturalnej z zagranicą, której rozmiary zmalały w porównaniu z rokiem 1980 o około 30%. Znacznemu ograniczeniu uległa współpraca naukowo-techniczna. Liczba wyjeżdżających zmalała o 40,5%, a liczba dni pobytu o 54,7%. W wyższych szkołach artystycznych zmniejszyła się liczba przyjęć na pierwszy rok studiów o 8,3% i absolwentów o 11,8%.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Zmiany w infrastrukturze kulturalnej miały w 1981 roku bardzo zróżnicowany charakter. Oprócz zjawisk negatywnych, były też pewne objawy poprawy.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Średnia płaca pracowników kultury wzrosła o 21,8% i wyniosła w 1981 r. 6222 zł. Oznacza to pogłębienie się dysproporcji w stosunku do średniej płacy w gospodarce uspołecznionej, która wynosiła 7250 zł. Dysproporcje płacowe są jednak znacznie większe w poszczególnych grupach pracowników. Konsekwencją niższych płac jest także relatywnie niższy fundusz socjalny, naliczany od funduszu płac.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Tak więc rok 1981 przyniósł kulturze dalszy regres prawie w każdej dziedzinie ze wszystkimi negatywnymi tego skutkami, m.in. dla sytuacji politycznej i społeczno-gospodarczej kraju. Ocena sytuacji w roku ubiegłym, obok wniosków dotyczących roku bieżącego, upoważnia do przedstawienia niektórych uogólnionych ocen i wniosków wybiegających poza rok 1982.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Podkreślić należy, że szczególne znaczenie mieć będzie realizacja podjętych w ostatnim okresie ustaw oraz uchwały Sejmu, w tym decyzji o zwiększeniu o 25% produkcji książek. Niestety w realizacji uchwały odnotowujemy dramatyczne sytuacje, czego ilustracją jest m.in. wstrzymanie produkcji celulozy w Kwidzyniu.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Zgodnie z ustawą o Narodowej Radzie Kultury oraz Funduszu Rozwoju Kultury, już w tym roku, mimo trwającego kryzysu, środki przeznaczane na kulturę wzrosną w stosunku do ustawy budżetowej o 4,1 mld zł. Kwota ta winna być przede wszystkim przeznaczona na konsumpcję zbiorową dóbr i usług z dziedziny kultury, natomiast w przyszłości dysponowanie środkami FRK winno być ściśle związane z 5-letnim programem rozwoju kultury oraz programami regionalnymi.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Przedłożony przez resort rozdział tych środków w 1982 r., a także wniosek resortu w sprawie utworzenia rezerwy w wysokości 2,1 mld zł i nadania tej rezerwie charakteru funduszu celowego z przeznaczeniem na łagodzenie napięć finansowych, które niewątpliwie będą występowały w bieżącym roku w wielu dziedzinach kultury - zasługują na przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Natomiast zastrzeżenia budzi ujęcie spraw Inwestycyjnych. Według oceny Ministerstwa Kultury i Sztuki minimalne nakłady inwestycyjne na rok 1982 powinny wynosić 914 mln zł, w tym 204 mln zł - nakłady dodatkowe. Dodatkowe nakłady są niezbędne dla realizowanej Biblioteki Narodowej w Warszawie. Występują również znane od lat potrzeby dotyczące inwestycji Gdańskich Zakładów Graficznych. Zakończenie wyposażenia technologicznego tych zakładów wymaga nakładów w wysokości 3 mln dol.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Poseł referent zaproponował, aby Komisja przyjęła w sprawach środków przeznaczonych na kulturę następujące dalsze wnioski:</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- środki muszą być wykorzystane maksymalnie oszczędnie i celowo, a uzyskane oszczędności winny być przede wszystkim przeznaczane na ułatwianie dostępu do kultury środowiskom robotniczym, chłopskim oraz dzieciom i młodzieży;</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- należy opracować wspólnie z resortami kultury i sztuki i finansów wytyczne dotyczące zwolnień podatkowych przedsiębiorstw i innych jednostek prowadzących działalność na obszarze kultury. Obecnie finansowaniu tej działalności służą głównie środki uzyskiwane przez resort na podstawie ustawy o Funduszu Rozwoju Kultury, ponieważ wiele przedsiębiorstw wycofało się z jej finansowania. Kultura może w tej sytuacji stracić wiele zaangażowanych kadr;</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- w toku realizacji tegorocznego budżetu resorty kultury i sztuki oraz finansów powinny zwrócić szczególną uwagę na sprawdzenie prawidłowości przeliczenia budżetu Ministerstwa Kultury i Sztuki na 1982 r. (nowe ceny i taryfy), - występuje potrzeba wyposażenia ministra kultury i sztuki w konkretne kompetencje koordynacyjne, które winny m.in. zapewnić najlepsze wykorzystanie środków przeznaczonych na kulturę, niezależnie od źródeł finansowania. Dotyczy to również zabezpieczenia interesów kultury we wszystkich ustawach lub innych przepisach, których postanowienia mogą mieć pośredni wpływ na realizację zadań kultury i sztuki (m.in. przepisy o reformie gospodarczej i ustawa o radach narodowych), - konieczne jest szybkie opracowanie i wprowadzenie w życie ustawy o upowszechnianiu kultury, a także dokonanie zmian w obowiązujących przepisach dotyczących bezpośrednio kultury (np. muzeów i zabytków).</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W zakończeniu poseł B. Gawroński przedstawił kilka węzłowych problemów kultury oraz opinie i wnioski z tymi problemami związane:</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- Niekorzystne kształtowanie się poziomu płac w kulturze, (wzrosty wynagrodzeń niższe od średniej krajowej) może w przyszłości spowodować brak dopływu kadr do działalności kulturalnej, gdyż już obecnie zauważalny jest odpływ pracowników z resortu kultury do innych działów gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- Nakłady inwestycyjne w resorcie kultury i sztuki zmniejszyły się o 31,2% (w skali kraju o 22%) Jeśli ta tendencja spadkowa będzie się nadal utrzymywać, wpłynie ona na wydłużenie cykli inwestycyjnych obecnie budowanych obiektów oraz nie pozwoli na wprowadzenie nowych, niezbędnych dla kultury inwestycji. Negatywne tendencje inwestycyjne powinny być w resorcie kultury i sztuki wydatnie ograniczone i już od następnego roku powinien nastąpić systematyczny wzrost nakładów na inwestycje resortowe.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- Resort kultury i sztuki osiągnął lepsze wyniki w eksporcie niż cała gospodarka, natomiast otrzymywał znacznie mniej środków na import (obniżka o 33,8%, przy średniej krajowej 12,2%). Utrzymywanie się tej tendencji może spowodować dalsze poważne ograniczenie dóbr kultury oraz zmniejszenie się podaży usług kulturalnych. Nasuwają się następujące refleksje:</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- musimy lepiej niż dotychczas propagować wartości kultury w społeczeństwie, -należy zapewnić większą aktywność w rozwiązywaniu istniejących problemów ludzi kultury, zwłaszcza twórców i ich środowisk, - musimy wszystkimi dostępnymi środkami spowodować, aby ludzie decydujący w naszym państwie o rozdziale środków zmienili swój sposób myślenia o kulturze, jej znaczeniu i potrzebach.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Dyrektor Zespołu NIK Julian Pelczarski: Uwagi zaprezentowane w roku ubiegłym w sprawie wykonania planu budżetu przez resort kultury i sztuki pozostają w dużym stopniu aktualne dla ocen tegorocznych. Trzeba uwzględnić oczywiście całą złożoność sytuacji gospodarczej i politycznej roku 1981. Dlatego też oceniamy działania określonych komórek organizacyjnych resortu na tle tej skomplikowanej i niełatwej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Podobnie jak w ub. roku, dostrzega się niedowład działania organów administracyjnych kultury i to począwszy od szczebla najwyższego a skończywszy na szczeblu najniższym - podstawowych jednostek administracyjnych. Nastąpiły minimalne zmiany w działalności służb ekonomicznych i finansowych. Bardzo jest nadal słaba kontrola funkcjonalna niewystarczający nadzór, co prowadzi do zjawisk niegospodarności, rozrzutności czy wręcz łamania prawa.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Od półtora roku organa NIK bezskutecznie naciskają na resort w sprawie umocnienia rewizji gospodarczej. Rozumiemy, że występują trudności różnego typu, przede wszystkim etatowe i finansowe. Z naciskiem należy podkreślić, że muszą jednak powstać w tym zakresie sprawnie działające jednostki organizacyjne, które opracowywać będą dla kierownictwa dane niezbędne do zarządzania i kierowania resortem.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Oceny NIK rozmijają się niekiedy z wewnętrznymi ocenami kierownictwa resortu, dotyczącymi działalności poszczególnych komórek organizacyjnych. Mamy pewne zastrzeżenia w sprawie wyciągania konsekwencji w wypadku stwierdzonych nieprawidłowości. Należy wyraźnie powiedzieć, że stosunek do odpowiedzialności personalnej musi ulec zaostrzeniu.</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Budzi także zastrzeżenia sprawa realizacji w resorcie wniosków pokontrolnych formułowanych przez NIK. Wnioski takie są zawsze uzgadniane i akceptowane przez przedstawicieli resortu. Niewykonanie ich nie może być więc uzasadnione jakimikolwiek względami merytorycznymi i w przyszłości nie będzie tolerowane. W toku swej działalności resort musi przywiązywać więcej wagi do gospodarności, rozsądnego podchodzenia do wydatków, kontroli a także rozliczania poszczególnych jednostek organizacyjnych z nałożonych na nie zadań.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Biorąc pod uwagę całokształt działalności resortu kultury i sztuki w roku 1981 wnoszę o przyjęcie sprawozdania resortu.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełRomualdBukowski">Dyskusja wokół spraw kultury prowadzona zarówno na posiedzeniu plenarnym, jak i na posiedzeniach komisji sejmowych obejmuje przede wszystkim problemy sfery materialnej kultury, analizę wewnętrznych, materialnych mechanizmów jej funkcjonowania. Tymczasem, jak się wydaje, pominięta została sprawa o znaczeniu decydującym a dotycząca uczestnictwa w kulturze jej twórców oraz odbiorców. Sytuacja, w której znalazł się nasz kraj w wyniku stanu wojennego, powstrzymuje, jak powszechnie wiadomo, wielu twórców od działalności, a także w zasadniczym stopniu odbija się na „frekwencji kulturalnej” w szerokim tego słowa znaczeniu. Działalność organów cenzury została wzbogacona i uzupełniona o nowe elementy związane z istotnym wpływem wywieranym w tej sferze przez organa administracyjne i czynniki polityczne. W ten sposób margines wolności w sferze kultury został drastycznie zmniejszony. Przejawy tego stanu rzeczy są łatwo uchwytne, wystarczy np. wskazać na niezrozumiałe zdjęcie przedstawienia „Uciechy Staropolskie” w Teatrze Muzycznym w Gdańsku czy na zakaz wystawienia sztuki „Betlejem Polski” w Teatrze Wybrzeża.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełRomualdBukowski">Oczywiście problem jest ogólniejszy i dotyczy nie tylko sfery kultury, ale całości życia społecznego i politycznego w naszym kraju. Jedno jest wszakże pewne, jeśli nie będzie uczestnictwa w kulturze i jeśli ten stan rzeczy będzie się utrzymywał nie ma mowy o rozpoczęciu dialogu i normalnej pracy. Temat ten trzeba podjąć możliwie najszybciej, również w Sejmie. Muszą być podjęte działania, które doprowadzą do przełamania w obecnej sytuacji, której „jałowość” jest niezwykle groźna w skutkach dla całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełRomualdBukowski">Drastyczna jest sytuacja w środowisku plastyków. W okresie ostatnich 6 miesięcy w kraju nie zorganizowano żadnej wystawy, która mogłaby być uznana za liczące się wydarzenie artystyczne. Wynika to w ogromnej mierze z asekuranckiej postawy urzędników, pracowników administracji, którzy panicznie się boją podejmowania pewnych działań, które mogłyby się nie spodobać.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełRomualdBukowski">Jeśli jest prawdą, że odnowa życia społecznego realizuje się nadal pod osłoną stanu wojennego, to niestety przejawy tego procesu są nader słabo dostrzegalne.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełRomualdBukowski">Bez szeroko pojętego uczestnictwa narodu i społeczeństwa nie zrobimy kroku naprzód, bez względu na to jak wysokie będą kolejne budżety resortu kultury i sztuki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Temat poruszony przez posła R. Bukowskiego wykracza w pewnym stopniu poza ramy obecnego posiedzenia, które poświęcone jest sprawom oceny wykonania planu oraz budżetu przez resort kultury. Do zagadnień tych natomiast można i trzeba wrócić na innych posiedzeniach Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełKarolMałcużyński">Chciałbym przede wszystkim wyrazić swoje uznanie dla posła B. Gawrońskiego, którego koreferat przygotowany był z niezmierną wnikliwością i precyzją. Tezy zawarte w referacie przekonująco wskazują na to, że na tle ogólnego regresu bodaj najbardziej zagrożone są sprawy kultury.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełKarolMałcużyński">W pełni przyłączam się do wniosku posła referenta w sprawie uzupełnienia budżetu resortu o przyznanie dodatkowych kwot na budowę Biblioteki Narodowej. Sprawa Biblioteki Narodowej wielokrotnie była przedmiotem naszej uwagi. Po pewnym ożywieniu się prac w latach 1979–1980, tempo robót opadło, co nie rokuje nadziei na przyszłość. Tymczasem zaangażowaliśmy tam poważne środki materialne. Utrzymywanie tego stanu rzeczy prowadzić musi do dewastacji i dekapitalizacji zainwestowanych środków.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełKarolMałcużyński">Jakie są istotne przyczyny powodujące niemożność uchylenia decyzji o zawieszeniu organizacji twórczych, takich jak Zw. Literatów Polskich, Związek Artystów Scen Polskich oraz Związek Filmowców Polskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełEdmundMęclewski">Chciałbym wskazać na istotny argument przemawiający na rzecz pozytywnego rozwiązania sprawy Biblioteki Narodowej. Otóż obecna sytuacja różni się zasadniczo od istniejącej w latach ubiegłych tym, że są moce przerobowe na realizację robót budowlanych. W tym stanie rzeczy pieniądze muszą być tu najmniejszym problemem, nie mogą decydować o losach Biblioteki Narodowej, W moim przekonaniu sprawy merytoryczne związane z funkcjonowaniem kultury nie mogą być pomijane na posiedzeniu, którego zadaniem jest ocena wykonania planu i budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Na wsi w ub.r. wystąpił regres w stanie pomieszczeń bibliotecznych, klubów, domów kultury, nadal brak było wyposażenia, sprzętu i środków finansowych, a także w jeszcze dotkliwszym stopniu zaczęto odczuwać niedostatki kadrowe. Chociaż usłyszeliśmy tu, iż co roku 400 absolwentów opuszcza uczelnie artystyczne, nie stworzono, jak dotąd, zachęt do podjęcia przez nich pracy na wsi. W ub.r. dobra kadra przeszła do pracy w szkolnictwie i placówkach oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Aby zapobiec pogarszaniu się sytuacji kadrowej, należy jak najszybciej wprowadzić Kartę pracownika kultury; być może uda się zawrzeć ich prawa i obowiązki w ustawie o upowszechnianiu kultury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełZdzisławPukorski">Co się stało z 300 mln zł przeznaczonymi na działalność kulturalną na wsi i wydatkowanymi przez Kluby Książki i Prasy „Ruch”.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełZdzisławPukorski">W materiałach NIK mowa jest o potrzebie rotacji kadr. Tymczasem, moim zdaniem, potrzeba nam coś wręcz przeciwnego: stabilizacji kadr w terenie. Częsta zmiana na stanowiskach kierowniczych w kulturze to zjawisko wysoce niepożądane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#DyrektorJulianPelczarski">Chciałbym wyjaśnić, że nie opowiadałem się za rotacją w ogóle, lecz za wymianą tych osób, które nie mają odpowiednich kwalifikacji, lub są winne różnorodnych zaniedbań. Chodzi nie o całą kadrę kierowniczą, lecz o pojedynczych ludzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Jaki jest stosunek Komisji Planowania i Ministerstwa Finansów do postulatów zwiększenia środków na budowę Biblioteki Narodowej? Wicepremier Z. Madej uznał nasz postulat za słuszny i zgodził się z opinią, że Biblioteka Narodowa powinna być „wiodąca” wśród wszystkich inwestycji w kraju. Tymczasem proponuje się teraz zmniejszenie zakresu robót, ustalonego przez Komisję. Nie możemy jednak od naszej wersji odstąpić.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Drugą sprawą jest zwiększenie planu wydawniczego o 25%, co wymaga wzrostu dostaw papieru i dewiz. Przedstawiciele Komisja Planowania stwierdzają, że może to być nierealne i że trzeba będzie wybierać pomiędzy książką a zeszytem szkolnym. Jest to chyba jakieś nieporozumienie. Nasza Komisja wskazywała bowiem na inne rezerwy papieru, np. w Ministerstwie Leśnictwa, proponowała też szukać oszczędności w innych działach gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W materiałach Komisji Planowania niesłusznie wskazuje się na to, że zwiększenie planu wydawniczego mogłoby się odbyć kosztem wydawnictw luksusowych. Przecież na te ostatnie zużywa się zupełnie inny gatunek papieru niż na zeszyty szkolne.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Aby postulat nasz był realny, trzeba podjąć decyzję w sprawie papieru jak również w sprawie przydziału środków dewizowych na zakup niezbędnych maszyn i urządzeń poligraficznych. Już za parę dni odbędą się targi w Dusseldorfie i jest to ostatnia szansa zdobycia tam tego, co nam jest potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Nie zniesiono też, jak dotąd, podatku od wynagrodzeń autorskich i ten fakt może od 1 lipca wpłynąć na znaczną podwyżkę kosztów produkcji książek i ich cen. Występowaliśmy również z wnioskiem o zwolnienie zakładów pracy z podatku dochodowego i obrotowego, o ile podejmują się one pełnienia funkcji mecenasa kultury. Taki zapis w zarządzeniach ministra finansów byłby dla kultury bardzo korzystny.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Dyrektor w Komisji Planowania Jan Wieczorkowski: Sprawa 204 mln zł na Bibliotekę Narodową była przez Komisję Planowania trzykrotnie rozpatrywana. Jednak z braku rezerwy przewodniczący Komisji Planowania uważa, że resort kultury wystąpić powinien w tej sprawie do Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Jeśli idzie o dewizy na potrzeby kultury i sztuki, to w połowie maja niedobór sięgał 350–450 mln dolarów i stan ten nadal ulega pogorszeniu. Trudności te wpływają na inny sposób rozdziału dewiz w tym roku. W ciągu 3 kwartałów przydział dla resortu kultury wynosić ma 9 mln dolarów. Tak więc część maszyn dla wyposażenia drukarni w Gdańsku zostanie dostarczona w br., reszta zaś w roku przyszłym.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Proszę o wyjaśnienie, czy resort otrzymał upoważnienie do kontraktacji maszyn drukarskich na Targach w Dusseldorfie.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Dyrektor w Ministerstwie Finansów Stanisław Tymiński: Gdyby uwzględnić wniosek o dodatkowe 204 mln zł na budowę Biblioteki Narodowej, trzeba by te nakłady dodatkowo zabezpieczyć.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Minister finansów ma możliwość stosowania ulg i zwolnień podatkowych wobec tych zakładów, które pełnią funkcję mecenasów kultury; rozumiem jednak, że rozpatrywać będziemy te wnioski indywidualnie, w każdym zgłoszonym przypadku.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Dyrektor w Ministerstwie Kultury i Sztuki Józef Mąka: Sprawa Biblioteki Narodowej jest nieco skomplikowana, przyspieszyliśmy bowiem budowę i stąd kłopoty ze środkami finansowymi. Dokonano np. w krajach kapitalistycznych zakupu regałów, co nastąpić miało dopiero w tym roku, ale dzięki pozytywnej decyzji Komisji Planowania regały te nie tylko są już w Polsce, ale nawet zostały zainstalowane. Trzeba teraz zapłacić za nie „Varimexowi” i musi to zostać formalnie rozstrzygnięte.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Konieczne jest jednoznaczne rozwiązanie sytuacji w Gdańskich Zakładach Graficznych. Na to właśnie potrzebne są dewizy i upoważnienie delegacji Ministerstwa Kultury, wyjeżdżającej 9 czerwca do Dusseldorfu na wystawę maszyn poligraficznych, do zakupu potrzebnych nam maszyn w ramach owych przyznanych resortowi 9 mln dolarów. Ale tej decyzji o przydziale dewiz także jeszcze nie ma.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Jeżeli tej sprawy nie załatwi się już teraz, to uruchomienie gdańskiej drukarni, która jest już gotowa w stanie surowym, oddali się o następne 3 lata. A trzeba pamiętać, że z drukarni tej docelowo otrzymywać będziemy 20 mln książek.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Co do 300 mln złotych, pochodzących z RSW, to sprawa została już rozstrzygnięta. Prasa zrezygnowała z tej sumy, która weszła do budżetu Ministerstwa Kultury i Sztuki i przekazana została na ochronę zabytków.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W sprawie ulg od podatków powtórzyliśmy ostatni na posiedzeniu sztabu u ministra Baki, wniosek, aby zwolnić honoraria od finansowych obciążeń. Zdaje się, że nasze argumenty zaczynają trafiać do decydentów i chyba znajdzie się w końcu jakieś sensowne rozwiązanie, wyłączające honoraria autorskie (także w kinematografii i plastyce) z opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Dyrektor w Komisji Planowania Jan Wieczorkowski: Pismo dotyczące limitu dewizowego zostało już wysłane do resortu kultury. Być może, nie dotarło ono jeszcze do ministra Tejchmy. Kontraktacja maszyn na rok bieżący nie wymaga dodatkowego upoważnienia.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Wiceminister kultury i sztuki Eugeniusz Mielcarek: Zaprezentowana przez posła referenta analizą bardzo szczegółowa i wnikliwa, unaoczniła dobitnie w jakiej sytuacji znalazła się polska kultura. Regres roku 1981 nie jest jednakże sprawą tego tylko roku. Niekorzystne zjawiska narastały przez lata, a bilansu dokonujemy w tak trudnym okresie, że wszystkie negatywy widać bardziej jaskrawo.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Nie w pełni mogę się zgodzić ze stwierdzeniem posła R. Bukowskiego, że stan wojenny wpłynął na spadek frekwencji w placówkach kulturalnych. Spadek frekwencji w tych placówkach obserwowaliśmy na przestrzeni całego roku 1981, a więc nie ma to bezpośredniego związku z wprowadzonymi obostrzeniami stanu wojennego.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Wyjście z trudnej sytuacji kultury związane jest z poprawą ogólnej sytuacji kraju. Bez zmiany tej sytuacji kulturą sama się nie podźwignie.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W związku z wypowiedzią posła K. Małcużyńskiego dotyczącą związków twórczych, chcę przypomnieć, że deklaracja intencji rządu w tej sprawie była przedstawiona na plenarnym posiedzeniu Sejmu przez wicepremiera M. Rakowskiego i ministra J. Tejchmę. Stoimy na stanowisku, że reaktywowanie związków twórczych powinno wpłynąć na proces normalizacji życia społecznego i dawać gwarancję, iż działalność tych związków nie będzie powrotem ani do stanu sprzed grudnia ub.r., ani też do stanu sprzed sierpnia 1980 r. Resort prowadzi nieprzerwanie rozmowy z kierownictwami związków twórczych. Większość z nich rozpoczęła już swoją działalność. Obecnie trwają rozmowy z pozostałymi 3 związkami, przy czym jest szansa, że ZASP wkrótce rozpocznie działalność. Są jednak i sprawy trudniejsze. Np. prezydium Związku Artystów Plastyków podjęło ostatnio uchwałę sugerującą wszystkim okręgom zaniechanie działalności artystycznej, merytorycznej i ograniczenie się do działalności socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Dyrektor Zespołu NIK przedstawił wiele uwag krytycznych dotyczących działalności resortu. Część spraw jest nam znana od dawna, a część - to sprawy stosunkowo świeże. Wszystkie wnioski są analizowane i będą przedstawione na kolegium resortu, a następnie podjęte zostaną odpowiednie decyzje merytoryczne i kadrowe. Głównym zarzutem była niegospodarność w dysponowaniu środkami. Trzeba gwoli sprawiedliwości stwierdzić, że niektóre elementy tej niegospodarności były wynikiem nacisku wywieranego przez część środowisk twórczych.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Jest prawdą, iż musimy dokonać nowelizacji wielu aktów prawnych, które już się zdezaktualizowały.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Mówiono w dyskusji o konieczności rotacji kadr w resorcie. Pragnę stwierdzić, że został już zakończony przegląd kadr i w najbliższych dniach wnioski z niego będą przedstawione na kolegium resortu. Na razie mogę tylko powiedzieć, że w kierownictwie resortu nie ma nikogo, kto pracowałby dłużej niż 2 lata.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Uważamy za słuszne wnioski w sprawie wzmocnienia służb ekonomicznych i rewizyjnych, z tym że widzimy równocześnie potrzebę umacniania służb merytorycznych resortu.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Na wniosek przewodniczącej Komisji poseł Krystyny Marszałek-Młyńczyk (SD) Komisja przyjęła sprawozdanie z wykonania planu i budżetu w 1981 r. w części dotyczącej Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz projekt budżetu na 1982 r. w części dotyczącej tego resortu z załącznikiem, w którym zawarte zostaną uwagi i wnioski, podniesione w referacie i dyskusji, a dotyczące zwłaszcza budowy Biblioteki Narodowej przydziału papieru i środków dewizowych na druk książek, sprawy honorariów oraz zwolnienia zakładów pracy sprawujących mecenat nad kulturą od podatków: obrotowego i dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Poseł Krystyna Marszałek-Młyńczyk równocześnie stwierdziła, że wnioski z referatów i dyskusji, które dotyczyły działalności resortu, zostaną skierowane do ministra w postaci dezyderatów. Poseł wyraziła nadzieję, że realizacja tych wniosków będzie dobrze służyć realizacji zadań kultury w bież. roku.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Uwagi do sprawozdania z wykonania planu i budżetu za rok 1981 r. oraz do projektu ustawy budżetowej na rok 1982 w części dotyczącej RSW „Prasa-Książka-Ruch” przedstawił poseł Adolf Piszczek (PZPR): Rok 1981 był dla RSW „Prasa-Książka-Ruch” okresem wzmożonej działalności wydawniczej (także pozaprasowej), związanej m.in. z kampanią przygotowującą IX Nadzwyczajny Zjazd Partii oraz z udziałem w organizacji biura prasowego Zjazdu. Stopień trudności zadań zrealizowanych przez RSW powiększały jednocześnie występujące przez cały rok poważne niedostatki papieru. W działalności wydawniczej RSW skoncentrowała się w 1981 roku na tworzeniu warunków zapewniających ciągłość ukazywania się prasy, a także optymalną realizację zamierzeń w dziedzinie pozaprasowej (wydawnictwa książkowe). Przeprowadzono szczegółową analizę programów edytorskich pod kątem dostosowania ich do potrzeb wywołanych nową sytuacją polityczno-społeczną. Przygotowano i wprowadzono nową regulację cen prasy, obowiązującą od lipca 1981 r.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W związku z przejęciem przez RSW prasy zakładowej, niezbędne było podjęcie w tym zakresie konkretnych działań organizacyjnych. Wejście w życie ustawy o kontroli publikacji i widowisk wymagała dostosowania działalności redakcyjnej i wydawniczej do założeń ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Jedną z podstawowych trudności w realizacji planu wydawniczego było niedostateczne zaopatrzenie w papier. Faktyczne dostawy papieru były w 1981 r. niższe o 13,3 tys. ton od przyjętych w planie, stanowiąc zaledwie 91% przydziału ustalonego po korekcie planu. Trudności te spotęgowała odmowa otwarcia kredytów przez Bank Handlowy i brak środków płatniczych na dostawy papieru z II obszaru płatniczego. W rezultacie trzeba było wprowadzić w II półroczu poważne ograniczenia w rozmiarach produkcji wydawniczej. Uległa więc zmniejszeniu, objętość 11 dzienników i 50 czasopism. Ograniczona też została częstotliwość ukazywania się 12 tytułów. Zmniejszone zostały także średnie jednorazowe nakłady prasy. Korekcie musiał ulec plan produkcji książek, ze względu na obniżenie dostaw papieru na te cele (o 1,7 tys. ton). Do negatywnych skutków niedoboru papieru dołączyły się dodatkowe czynniki (brak podstawowych surowców i materiałów poligraficznych), które obniżyły jakość szaty graficznej i wyposażenia edytorskiego prasy i książki.</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Z trudnościami w planie wydawniczym zbiegła się przygotowywaną wcześniej regulacja cen prasy. Ceny gazet codziennych wzrosły do 2 zł za egzemplarz i do 3 zł w powiększonych objętościowo wydaniach na koniec tygodnia. Ceny czasopism wzrosły zaś średnio o 78%.</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Na koniec 1981 r. RSW „Prasa, Książka, Ruch” wydawała 271 tytułów o łącznym jednorazowym nakładzie 21,8 mln egzemplarzy, w tym 45 dzienników oraz 226 czasopism. Liczba tytułów w porównaniu z rokiem 1980 powiększyła się o 8. Znaczna ilość niezrealizowanych nakładów występowała prawie we wszystkich dziennikach centralnych (poza „Trybuną Ludu” i „Gromadą Rolnik Polski”). Szczególnie znaczny niedobór nakładów ujawnił się w prasie terenowej. Ilość gazet i czasopism przypadająca na jednego mieszkańca zmniejszyła się, w porównaniu z 1981 r. o 10 egzemplarzy (spadając ze 100 do 90 egzemplarzy). Cofnęliśmy się zatem w tej dziedzinie do lat 60-tych.</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Jako zjawisko pozytywne należy odnotować zwiększenie do 28 tytułów tygodników wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Z chwilą ogłoszenia stanu wojennego w wydawnictwach prasowych nastąpiły znaczne zmiany. Od 14 do 31 grudnia 1981 roku ukazywało się tylko 17 tytułów prasy codziennej RSW (”Trybuna Ludu”) oraz 16 gazet terenowych).</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W dziedzinie produkcji książek RSW wydała w 1981 r. 663 tytuły o łącznym nakładzie 27,7 mln egzemplarzy, W porównaniu z rokiem poprzednim produkcja uległa istotnemu obniżeniu (o 140 tytułów). Żadna z oficyn wydawniczych nie zrealizowała planu na rok 1981. Najwyższy stopień realizacji osiągnęła „Książka i Wiedza”, która zrealizowała plan w 89%. RSW wydała 310 tytułów z literatury społeczno-politycznej w nakładzie 8,6 mln, to jest o 400 tys. mniej w stosunku do roku 1980. Były to publikacje związane z IX Nadzwyczajnym Zjazdem PZPR, dokumenty i materiały z plenarnych posiedzeń KC PZPR, jak również książki dotyczące reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-11.34" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Obok literatury społeczno-politycznej, kierunkiem działalności wydawniczej były też edycje literatury dziecięco-młodzieżowej. W tej dziedzinie pomimo wydania 110 tytułów o łącznym nakładzie 12,2 mln egzemplarzy, produkcja książek w stosunku do 1980 r. zmniejszyła się o 30%.</u>
          <u xml:id="u-11.35" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W 1981 r. zaznaczył się pewien wzrost produkcji książek z zakresu literatury polskiej (szczególnie lektur szkolnych i polskiej literatury współczesnej).</u>
          <u xml:id="u-11.36" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W sferze literatury sportowo-turystycznej i krajoznawczej nakład łączny książek uległ zwiększeniu w porównaniu z 1980 rokiem o 200 tys. egzemplarzy.</u>
          <u xml:id="u-11.37" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Ograniczona została pozaprasowa działalność edytorska (pocztówki, plakaty, kalendarze, płyty gramofonowe, kasety, publikacje okazjonalne).</u>
          <u xml:id="u-11.38" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Ustalone w planie zadania w zakresie wartości sprzedaży wyrobów i usług własnej produkcji (w cenach zbytu) wykonane zostały w 110,5% w stosunku do wskaźnika planu skorygowanego uchwałą Rady Ministrów, ale już tylko w 88% w stosunku do pierwotnego wskaźnika planu. Także sprzedaż osiągnięta w 1981 r. była niższa w poszczególnych jednostkach RSW.</u>
          <u xml:id="u-11.39" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Plan produkcji eksportowej został wykonany. CHZ „Ars Polona” zrealizowała wszystkie zamówione zlecenia. Natomiast niepokojącą sprawą była niezwykle słaba realizacja przydzielonych RSW limitów środków dewizowych na zakup maszyn, urządzeń i części zamiennych z II obszaru płatniczego. Trudno zrozumieć, dlaczego przy katastrofalnych brakach części zamiennych nie zostały zawarte w większych rozmiarach odpowiednie transakcje przez centrale handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-11.40" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Ponieważ sprzedaż prasy była o 9,7% niższa, ograniczeniu uległ też kolportaż.</u>
          <u xml:id="u-11.41" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W dziedzinie działalności kulturalno-oświatowej wystąpiły w 1981 r., pomimo licznych trudności, zjawiska pozytywne. Praca kulturalno-oświatowa prowadzona była w 96 klubach Międzynarodowej Prasy i Książki oraz w 6915 klubach prasy i książki. Pozytywnym zjawiskiem było organizowanie odczytów i spotkań, wystaw malarstwa, grafiki, tkanin i fotografii. W wielu klubach prowadzone były kursy języków obcych.</u>
          <u xml:id="u-11.42" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Niższe od przewidywanego w planie wykonania nakładów inwestycyjnych spowodowane było przede wszystkim brakiem potencjału wykonawczego przedsiębiorstw budowlanych, a także środków płatniczych na import maszyn i urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-11.43" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W 1981 r. RSW zatrudniała 40 600 pracowników etatowych i ponad 50 tys. sprzedawców na umowach ajencyjnych. Nastąpiło zwiększenie osobowego funduszu płac, ale mimo wzrostu płac w 1981 r., średnia płaca w RSW była niższą znacznie od średniej krajowej.</u>
          <u xml:id="u-11.44" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Założenia planu RSW „Prasa-Książka-Ruch” na rok 1982 uwzględniają uwarunkowania wynikające z obecnej sytuacji społeczno-politycznej kraju. Przewiduje się, że ostateczny kształt działalności wydawniczej zostanie ustalony do końca I półrocza, a trudności materiałowe związane przede wszystkim z zaopatrzeniem w papier, a także w inne importowane materiały i surowce niezbędne do utrzymania ciągłości produkcji wydawniczej powinny być eliminowane (zwiększenie dostaw krajowych).</u>
          <u xml:id="u-11.45" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Uchwała Rady Ministrów o centralnym planie społeczno-gospodarczym przewidywała dla RSW na 1982 r. przydział papieru ogółem w wysokości 142,8 tys. ton, w tym na cele wydawnicze 141 tys. ton.</u>
          <u xml:id="u-11.46" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W planie tym zakładano m.in. przeznaczenie papieru (1,6 tys. ton), zaoszczędzonego w wyniku czasowego nieukazywania się części tytułów, na wzrost o 25% nakładów książek głównie lektur szkolnych. Zakładano także przekazanie 500 ton papieru „Wydawnictwom Szkolnym i Pedagogicznym” na podręczniki szkolne. Założenia uchwały zostały jednak skorygowane i obecnie brak jest jeszcze ostatecznej decyzji w sprawie wielkości puli papieru, która zostanie pozostawiona do dyspozycji wydawnictwom RSW na rok 1982.</u>
          <u xml:id="u-11.47" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Aktualnie nakładem RSW ukazują się 42 dzienniki i 132 czasopisma. Średnie nakłady dzienników są niższe o 14%, a czasopism o ok. 8% w porównaniu z rokiem 1981. W produkcji książek zakłada się w 1982 r. wydanie 790 tytułów, a przede wszystkim wzrost nakładów lektur szkolnych oraz tanich edycji polskiej i obcej literatury pięknej.</u>
          <u xml:id="u-11.48" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Wartość sprzedaży produkcji i usług poligraficznych liczona łącznie z wartością papieru będzie w 1982 r. niższa o ponad 11% w stosunku do roku ubiegłego. Powinna jednak nastąpić poprawa zaopatrzenia w części zamienne dla maszyn i urządzeń, szczególnie poligraficznych. W działalności kolportażowo-handlowej nastąpi również spadek globalnej sprzedaży w porównaniu z rokiem 1981 - o ok. 23%, przy jednoczesnej zwyżce wartości obrotów o ok. 4%.</u>
          <u xml:id="u-11.49" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Zadania eksportowe RSW zostały ustalone na poziomie roku 1981. Uwzględniona w centralnym planie społeczno-gospodarczym wielkość importu z II obszaru płatniczego, określana jako limit dewizowy, stanowi granicę rzeczowych zakupów, do których upoważniony jest resort. Przyznane RSW środki płatnicze mogą okazać się niewystarczające do zrealizowania niezbędnego dla RSW importu z II obszaru płatniczego.</u>
          <u xml:id="u-11.50" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W celu zapewnienia lepszych warunków pracy RSW w 1982 r. niezbędne jest:</u>
          <u xml:id="u-11.51" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- przyznanie odpowiedniej ilości papieru dla RSW; powinno to nastąpić poprzez rewizję ustalonego bilansu, a także racjonalny podział ostatecznej puli papierni;</u>
          <u xml:id="u-11.52" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- zrealizowanie przydziału dla RSW środków płatniczych, niezbędnych do zakupu materiałów poligraficznych, a w szczególności części zamiennych z II obszaru płatniczego;</u>
          <u xml:id="u-11.53" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- niezwłoczne podjęcie działań w celu ograniczenia importochłonności poprzez uruchomienie produkcji zamienników krajowych;</u>
          <u xml:id="u-11.54" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- opracowanie, wspólnie z resortem łączności, warunków współdziałania poczty w rozprowadzaniu prasy;</u>
          <u xml:id="u-11.55" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">- rozpatrzenie możliwości obniżenia kosztów przesyłania prasy za granicę dla prywatnych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-11.56" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Poseł referent wnioskował o przyjęcie sprawozdania z wykonania planu i budżetu RSW „Prasa-Książka-Ruch” za rok 1981 oraz odpowiedniej części projektu ustawy budżetowej na 1982 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektorZespołuNIKJulianPelczarski">W trakcie kontroli przeprowadzonej w Zarządzie Głównym RSW „Prasa-Książka-Ruch” organy NIK nie stwierdziły zasadniczych nieprawidłowości w wykonaniu budżetu oraz wskaźników zawartych w planie społeczno-gospodarczym. Poczynione ustalenia dały jednak podstawę do sformułowania pewnych uwag krytycznych, które zostały posłom przedstawione w materiałach przygotowanych na posiedzenie. Wystąpienia pokontrolne dotyczyły przede wszystkim polityki kadrowej.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełEdmundMęclewski">Burzliwe wydarzenia społeczno-polityczne w naszym kraju w ubiegłym roku musiały siłą rzeczy wywierać bardzo silny wpływ na działalność RSW. Walka toczyła się przecież przede wszystkim na froncie ideologicznym. Trudności, które na tym tle występowały, są znane. Warto przypomnieć wszakże, że ogólna linia polityczna rodziła się niejako w marszu i w wielu wypadkach brak było jasnych i przejrzystych założeń pozwalających na ocenę sytuacji społeczno-politycznej. Każdy musiał się więc niejako sam odnajdywać i dotyczyło to oczywiście także działalności dziennikarskiej. Wiele dzienników i czasopism redagowanych było przez znakomitych dziennikarzy, ale brak jasno określonej linii politycznej musiał niewątpliwie komplikować sytuację. Na tym tle rodzi się więc zasadnicze pytanie, jak wydarzenia te odbiły się na sytuacji kadrowej w RSW, zwłaszcza jeśli chodzi o kierowniczą kadrę dziennikarską?</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełEdmundMęclewski">Od momentu wprowadzenia stanu wojennego szereg tytułów zniknęło, pojawiły się nowe. Czy obecnie można już mówić o pewnym ustabilizowaniu się sytuacji na „rynku” prasowym, czy nastąpiło ustalenie założeń nowej polityki wydawniczej?</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełEdmundMęclewski">Uznać trzeba, że nie jest korzystnym zjawiskiem zawieszenie działalności „Interpressu”. Okres obecny byłby niewątpliwie sprawdzianem dla tej agencji, stwarzając poważne zapotrzebowanie na dobre materiały informacyjne dotyczące naszego kraju przeznaczone dla odbiorców zagranicznych. Kiedy przewiduje się wznowienie działalności „Interpressu”? Czy są z tym związane zmiany w kierownictwie agencji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">RSW przejęła - jak wiadomo - prasę zakładową. Na jakich zasadach wydawana będzie ta prasa, czy ustalono już określone koncepcje organizacyjne?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Czy opracowany został już model prasy społeczno-kulturalnej? W tej sferze pojawiają się nowe tytuły, inne znikają. Czy proces ten można uznać za zakończony? Na tym tle rodzi się zresztą pewna refleksja ogólniejsza. Pisma społeczno-kulturalne mają przede wszystkim służyć szerokiemu upowszechnieniu problematyki kulturalnej. Tymczasem w wielu wypadkach nowe zespoły redakcyjne nastawione są na bardzo jednostronną działalność publicystyczną, upowszechniającą ściśle określony kierunek polityki kulturalnej i społecznej.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Jak przedstawia się obecnie sytuacja kadrowa w RSW po przeprowadzonych weryfikacjach? Ile osób zostało zwolnionych z zajmowanych dotychczas stanowisk? Czy osoby te otrzymały jakieś nowe propozycje pracy?</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Od pewnego czasu prowadzone są prace nad nowym układem zbiorowym dziennikarzy. Jak dalece te prace są zaawansowane, w jakim kierunku zmierzają proponowane zmiany?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Rozważenia wymaga działalność RSW w aspekcie dokonanych podwyżek cen prasy. W jakim stopniu nowa sytuacja ekonomiczna odbija się na działalności spółdzielni?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Jak zamierza się dostosować dotychczasowe formy działalności RSW do wymagań reformy gospodarczej? Czy obecny status prawny RSW powinien być utrzymany, czy też raczej potrzebne są poważniejsze zmiany? Rozważyć by należało np. uwzględnienie specyfiki RSW w ramach nowych przepisów regulujących prawo spółdzielcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełMariaSarnik">Czytelnicy korzystający z klubów prasy i książki skarżą się na brak prasy zagranicznej. Kiedy przewiduje się przywrócenie do klubów i czytelni RSW tej prasy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Problem ten należy potraktować szerzej i powiązać go ze sprawą prenumeraty prasy i kolportażu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełEdmundMęclewski">Redakcje dzienników otrzymują wprawdzie prasę zagraniczną, ale z tak wielką nieregularnością, że doprawdy trudno się zorientować jakie w tej dziedzinie przyjęto zasady. Sytuacja ta musi ulec zdecydowanej poprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Czym wytłumaczyć w br. regres w zakresie wydawnictw dziecięcych i młodzieżowych. W ubiegłym roku nastąpiła przecież pewna poprawa w tej dziedzinie, pomimo ogólnie znanych trudności.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Prezes RSW „Prasa-Książka-Ruch” Zdzisław Andruszkiewicz: Sądzę, że jest w pełni uzasadnione utrzymanie, również w przyszłości, spółdzielczego statusu RSW. Nie wydaje się, by celowe było wprowadzanie w tym zakresie istotniejszych zmian, zwłaszcza w perspektywie przygotowań do nowej ustawy o spółdzielniach i ich związkach. Status spółdzielni zapewnia elastyczność działania, słuszność tego rozwiązania potwierdzają w pełni dotychczasowe doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Nie rozwiązano dotąd sprawy zaopatrzenia działalności wydawniczej w surowce i urządzenia importowane. Nie mamy też zaopatrzenia w dewizy. Nie została bowiem rozstrzygnięta sprawa odpisów dewizowych i w tym roku musimy nasze problemy rozwiązywać sami, starając się zarazem o przydzielenie nam dewiz na pewne gatunki papieru, na poligrafię itd.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Co do modelu prasy to trwają prace, dotyczące zmian profilu wydawnictw. Nasze zamierzenia zresztą szły znacznie dalej, niż to zostało zrealizowane. W sytuacji, gdy wiele pism było zawieszonych, zrodziła się szansa stworzenia modelu prasy bardziej odpowiadającego potrzebom kraju i czytelnika w roku 1982. Nie udało się np. wydać wielonakładowego magazynu dla młodzieży licealnej, co byłoby bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Jakie zmiany nastąpiły po 13 grudnia ub. roku? Zmniejszyła się ilość dzienników centralnych, między innymi przestały wychodzić „Głos Pracy” i „Trybuna Mazowiecka”. Nastąpiły pewne zmiany w prasie kulturalnej, wydawanej centralnie. W sumie wydajemy dziś mniej tytułów niż przed ogłoszeniem stanu wojennego i jest ich obecnie 174.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Jeśli idzie o prasę zakładową to sądzę, że kryzys, a także reforma gospodarcza sprawiły, iż wiele zakładów pracy nie pali się do wydawania, czy też wznowienia ich gazet. Z ponad 200 tytułów w 1981 roku przejęliśmy zaledwie 58, a przecież należy pamiętać, iż prasa zakładowa to niezwykle ważny instrument oddziaływania na załogi, na ich świadomość.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Terenowa prasa społeczno-kulturalna nie uległa istotnym zmianom, co najwyżej niektóre czasopisma zmieniły częstotliwość wychodzenia, lub objętość.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">W centralnej prasie mich dotyczył tylko tygodników i tak m.in. „Literatura” z tygodnika przekształca się w miesięcznik o charakterze literackim; natomiast weszły na rynek nowe tytuły jak „Przegląd Tygodniowy”, „Tu i Teraz”.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Trochę informacji o środowisku dziennikarskim. W RSW zatrudnialiśmy około 4,5 tysiąca dziennikarzy, po weryfikacji jest o 200 osób mniej. Część dziennikarzy przechodzi z jednej redakcji do drugiej, dla części, która nie podejmie pracy w wydawnictwach RSW próbujemy znaleźć inne zajęcia.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Sytuacja socjalno-bytowa dziennikarzy, zatrudnionych w RSW Prasa w 1981 r. nie była najlepsza. Przeciętne zarobki były niskie i wynosiły wraz z honorariami średnio 10850 zł, przy czym 1/4 to właśnie honoraria. Zaledwie 70 dziennikarzy przekraczało granice zarobków w wysokości 20 tys. zł. Obserwuje się w tym środowisku dosyć wysoki stopień pauperyzacji.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">W najbliższym czasie nastąpić powinna pewna poprawa. Spodziewamy się, w wyniku działań SD PRL, uchwały Rady Ministrów, która doraźnie może poprawić sytuację, przyznając podwyżki sięgające średnio 2500 zł.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Jednak całkowite rozwiązanie sprawy zależy od nowego układu zbiorowego, nad projektem, którego SD PRL podjęło pracę. Pracodawcy zaznajomili się już z tym projektem i po 10 czerwca nastąpić mają negocjacje, tak, aby uzgodniony projekt mógł zostać przesłany do ministra A. Rajkiewicza. Nowy układ - jeśli zostaną podjęte odpowiednie decyzje - powinien wejść w życie od 1 września lub 1 października br.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Pragnę poinformować, że agencja „Interpress” powinna wznowić wkrótce działalność w tej części, która została zawieszona. Weryfikacja dziennikarzy agencji została już zakończona.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">W początkach lipca zamierzamy dokonać ponownej analizy sytuacji w prasie z punktu widzenia jej czytelnictwa i przyjęcia się nowych tytułów na rynku.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Wiceprezes RSW „Prasa-Książka-Ruch” Janusz Karpiński: Spróbowaliśmy przeanalizować sytuację w prasie przed i po 13 grudnia 1981 roku. W listopadzie ub.r. jednorazowy nakład pracy codziennej wynosił 9300 tys. egz., zaś w kwietniu br. - 9442 tys.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Obserwujemy rosnącą sprzedaż w kioskach; w kwietniu sprzedano tam o 617 egz., więcej niż w tym okresie ub. roku.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Większe są jednak zwroty: w listopadzie 1981 sięgały one 1,1%, w kwietniu br. - 3,4%. Nie są to zwroty niepokojące w porównaniu z innymi krajami o podobnym modelu prasy, ale notuje się tendencje dla dalszego wzrostu ilości zwrotów.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Bardzo źle została przyjęta przez społeczeństwo wprowadzona od 1 czerwca zmiana cen gazet i czasopism. Zwroty są coraz pokaźniejsze i nadal rosną, nawet w popołudniówkach, czego nigdy dotąd nie było. Czytelnicy coraz częściej rezygnują z zakupów, bądź też kupują tylko jeden dziennik. W Warszawie np. co drugie gospodarstwo domowe kupuje 1 dziennik.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Spadła też prenumerata na wsi, co wiąże się również z dodatkową dopłatą 1,50 zł do każdego prenumerowanego egzemplarza. Prenumerata dzienników spadła o 16% w stosunku do I kwartału br. a czasopism o 18%. Nastąpił też spadek prenumeraty dokonywanej przez instytucje. Trudno plasują się na rynku nowe tytuły, jak np. „Przegląd Tygodniowy”.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Obserwujemy spadek zainteresowania prasą społeczno-kulturalną co wiąże się zarówno z sytuacją polityczno-społeczną, jak i z wyższymi cenami czasopism.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Finalizujemy rozmowy z Ministerstwem Łączności w sprawie przywrócenia w kioskach w miastach teczek na prasę. Nadal odczuwamy niedobór pewnych czasopism, zwłaszcza kobiecych i młodzieżowych.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">RSW „Prasa-Książka-Ruch” przyjmuje na siebie dużo dodatkowych obowiązków w zakresie prenumeraty, ale prowadzimy spory z pocztą, która żąda 4 zł za dostawę 1 egzemplarza prasy do domu. Tymczasem marże na kolportaż prasy wynoszą 27%, z czego poczcie nie możemy dać więcej niż 12%. Pozostaje więc różnica 1,2 mld zł między kwotą, jaką może przeznaczyć RSW a tą, jakiej domaga się poczta. Przewidujemy potrzebę uruchomienia dotacji z budżetu państwa lub też dokonania pewnych przesunięć w nakładach w Ministerstwie Łączności i częściowego finansowania prenumeraty przez ten resort. Chciałbym podkreślić, że osoby, które zaprenumerowały prasę na 1982 r. w swoich instytucjach, otrzymują ją w zasadzie normalnie. Rozszerzyliśmy zestaw prasy i zwiększyliśmy ilość egzemplarzy czasopism w klubach prasy i książki. Liczymy się bowiem z tym, że przy obecnych cenach prasy wielu osób nie stać będzie na jej zakup. Eksperymentalnie rozpoczęliśmy sprzedaż zwrotów prasy po obniżonych cenach. Trudno jeszcze ocenić jakie przyniesie to rezultaty. Zwiększyliśmy liczbę punktów sprzedających prasę w niedzielę, mamy bowiem świadomość, że interes grupy sprzedawców nie może przeważać nad interesem społecznym.</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Duże straty ponosimy w wyniku opóźnień w dostawach prasy. Trwające od dłuższego czasu upały powodują, że prasa nie dociera do kiosków we wczesnych godzinach rannych, a w porze późniejszej sprzedaż jej słabnie. Próbujemy aktywizować sprzedaż prasy poprzez sklepy GS i spółdzielnie uczniowskie. Generalnie uważamy, że trzeba dostrzegać trudności w sprzedaży prasy, ale oceniać istniejącą sytuację spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#PosełMariannaOleśkiewicz">Liczymy się z możliwością załamania eksportu polskiej prasy. Ponieważ resort łączności, tak jak wszystkie resorty, przechodzi na własny rozrachunek, koszt wysyłki prasy za granicę wzrasta wielokrotnie. I tak np. gdyby ktoś chciał zaprenumerować dla znajomego za granicą Trybunę Ludu czy inną gazetę, to sama opłata lotnicza wzrosłaby z kwoty 4786 zł rocznie do kwoty 13104 zł. RSW nie ma wpływu na kształtowanie się tych kosztów. Prowadzimy jednak rozmowy z Ministerstwem Finansów i być może znajdzie się jakieś rozwiązanie. Problem jest niemały, gdyż dotychczas wysyłaliśmy prasę na zlecenie osób prywatnych do 120 krajów. Załamuje się również system prenumeraty i wysyłki prasy przez instytucje dla osób pracujących za granicą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełEdmundMęclewski">A czy rozpatrywano możliwość wysyłki polskiej prasy, opłacanej w dewizach przez odbiorców w krajach II obszaru płatniczego? Jakie przeliczenie dewizowe obowiązywałoby tych prenumeratorów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WiceprezesJanuszKarpiński">Nie rozważaliśmy dotychczas takich możliwości. W krajach II obszaru płatniczego prasa jest stosunkowo droga. Polonia więc nie prenumerowała jej za dewizy. Niewykluczone, że teraz trzeba będzie się zainteresować również i taką możliwością.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WiceprezesJanuszKarpiński">Pytano, dlaczego nie ma obcojęzycznej prasy w klubach i czytelniach. Po prostu nie mamy dewiz na zakup prasy z II obszaru płatniczego. Nie ma natomiast problemów z jej sprowadzaniem z krajów I obszaru. Dla potrzeb poszczególnych redakcji znaleźliśmy nadzwyczajne środki, weszliśmy w porozumienia z nowymi dostawcami z krajów II obszaru i mamy nadzieję, że redakcje będą potrzebne im tytuły otrzymywać. Należy jednak pamiętać, że sama dostawa prasy zagranicznej do Polski jest utrudniona, bo z wieloma krajami nie mamy dotychczas normalnej łączności lotniczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Jeśli niektórych tytułów brakuje, a w innych mamy duże zwroty, to może warto by regulować nakłady, przerzucając papier tam, gdzie jest on najpotrzebniejszy. Należałoby również - jak się wydaje - zwiększyć nakłady czasopism cieszących się dużym popytem m.in. dziecięcych, kobiecych, sportowych itp.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Bardzo ważne jest wydawanie Diariusza Sejmowego w większym niż dotychczas nakładzie. Diariusz spełnia mniej więcej taką rolę, jaką dawniej spełniały bezpośrednie transmisje z obrad Sejmu w radiu i telewizji. Tymczasem nie tylko na prowincji, ale i w Warszawie nie można praktycznie go dostać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PrezesRSWPrasaKsiążkaRuchZdzisławAndruszkiewicz">Sprawę Diariusza Sejmowego przekażę redaktorowi naczelnemu tego wydawnictwa J. Bareckiemu.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PrezesRSWPrasaKsiążkaRuchZdzisławAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o regulowanie nakładów poszczególnych tytułów w zależności od popytu, to nie jest to sprawa prosta, gdyż nie ma możliwości przenoszenia papieru z jednego wydawnictwa do drugiego. Jak wiadomo, różne czasopisma drukowane są na różnych rodzajach i klasach papieru z zastosowaniem różnych technik druku.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PrezesRSWPrasaKsiążkaRuchZdzisławAndruszkiewicz">Wiceprezes RSW „Prasa-Książka-Ruch” Bogusław Płaza: Prasa zagraniczna często przychodziła dotychczas nieodpłatnie i przekazywaliśmy ją klubom prasy i książki. Przy obecnych zakłóceniach komunikacyjnych dostawy te nie mogą być regularne.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PrezesRSWPrasaKsiążkaRuchZdzisławAndruszkiewicz">Załatwiliśmy pozytywnie sprawę dostarczania prasy zagranicznej instytutom naukowym i uczelniom. Komisja Planowania przydzieliła specjalne fundusze na ten cel. Inną sprawą jest zaopatrywanie redakcji w niektóre tytuły. Wygospodarowano pewne środki na zakup prasy zagranicznej - z tym, że będzie on regulowany. Jeśli chodzi o prasę z krajów socjalistycznych, to sprowadzamy jej obecnie więcej i w szerszym asortymencie niż w roku ubiegłym. Rozpatrywaliśmy postulaty klubów prasy i książki w sprawie importu postępowej prasy z krajów zachodnioeuropejskich. Będziemy ją sprowadzać w miarę posiadanych możliwości płatniczych. Dla indywidualnych odbiorców możemy sprowadzać jedynie prasę z krajów socjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PrezesRSWPrasaKsiążkaRuchZdzisławAndruszkiewicz">Dla potrzeb klubów prasy i książki powołujemy do życia nowe pismo „Inspiracje”, powstałe z połączenia dwóch dawniej wychodzących czasopism. Do pisma tego będą dołączane specjalne dodatki.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PrezesRSWPrasaKsiążkaRuchZdzisławAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o działalność Interpressu, to zostało wznowione wydawanie „Polszy” i „Panoramy Polskiej”. Przygotowujemy też obecnie francuskie, angielskie i hiszpańskie wersje Językowe czasopisma „Polska”. Należy też dodać, że dla potrzeb pracowników placówek i zagranicznych dziennikarzy od połowy grudnia ub. roku MSZ wydaje specjalne biuletyny informacyjne.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PrezesRSWPrasaKsiążkaRuchZdzisławAndruszkiewicz">Przywrócone zostały, choć w mniejszej niż przedtem skali, wyjazdy dziennikarzy za granicę. Jest to istotne m.in. w związku z hiszpańskim „Mundialem”.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#PrezesRSWPrasaKsiążkaRuchZdzisławAndruszkiewicz">Pozytywnie oceniamy rezultaty tegorocznych Targów Książki. Przyjechało 1100 wystawców, a więc niewiele mniej niż w ubiegłym roku. Zawarte transakcje można ocenić Jako sukces zarówno po stronie eksportu, Jak i importu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WiceprezesRSWPrasaKsiążkaRuchLeszekBednarski">Czynimy starania na rzecz zmiany struktury wydawanych tytułów. Literatura dziecięco-młodzieżowa stanowi obecnie 45% ogółu nakładów. Wznawiamy też nakłady lektur z literatury pięknej - zarówno naszej, jak i obcej. Regres wydawniczy w stosunku do roku 1980 nastąpił głównie wskutek niedoboru papieru offsetowego. Za rok-dwa, będziemy otrzymywać bardziej szlachetne gatunki papieru z Kwidzyna i wtedy sytuacja ulegnie poprawie.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WiceprezesRSWPrasaKsiążkaRuchLeszekBednarski">Wąskim gardłem poligrafii jest składanie tekstów i introligatorstwo. Współpracujemy w tej dziedzinie z NRD i współpraca ta stanowi dla nas w obecnej sytuacji cenną pomoc.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WiceprezesRSWPrasaKsiążkaRuchLeszekBednarski">Wiceprezes RSW „Prasa-Książka-Ruch” Bronisław Stępień: Od 1 stycznia działamy na zasadach reformy gospodarczej. Daliśmy dużą samodzielność naszym przedsiębiorstwom. Samorządy nigdzie obecnie nie funkcjonują, ale nie wyobrażamy sobie na przyszłość reformy bez samorządu. Jeśli chodzi o tzw. trzecie „S”, a więc samofinansowanie, to naszą działalność cechuje szczególna specyfika; pewne obszary działalności musimy chronić i nie może być mowy o ich samofinansowaniu się. Nie można np. stosować zasady samofinansowania wobec działalności kulturalno-oświatowej, a dotyczy to 7 tys. klubów prasy i książki. Stworzyliśmy zatem odrębny fundusz przeznaczony na finansowanie działalności kulturalno-oświatowej. Również w działalności wydawniczej pewne pisma trzeba dotować, ze względu na ich znaczenie społeczno-polityczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#DyrektorBiurawRSWPrasaKsiążkaRuchAndrzejBoniuk">Na początku bieżącego roku sytuacja ekonomiczna RSW była bardzo trudna. Koszty wydawania prasy tak znacznie wzrosły, że musieliśmy się zdecydować na zwyżkę jej cen. Jednakże 4 zł za egzemplarz pokrywało zaledwie same koszty produkcji prasy. Nie pozostawiało to nam żadnego pola manewru, np. na pokrywanie rosnących kosztów transportu. Musieliśmy również wziąć pod uwagę konieczność poprawy materialnej środowiska dziennikarskiego. Z tych wszystkich względów musieliśmy ostatnio ponownie podnieść cenę prasy do 5 zł za egzemplarz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczącyRSWPrasaKsiążkaRuchZdzisławAndruszkiewicz">W czasie działań weryfikacyjnych w środowisku dziennikarskim dokonano zmian na stanowiskach 68 redaktorów naczelnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Sprawozdawca">Na wniosek przewodniczącej Komisji poseł Krystyny Marszałek-Młyńczyk (SD) Komisja przyjęła sprawozdanie z wykonania NPSG w 1981 r. w części dotyczącej RSW „Prasa-Książka-Ruch” oraz projektu ustawy budżetowej na 1982 r. w tej części.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Sprawozdawca">Równocześnie przewodnicząca Komisji stwierdziła, że w wystąpieniu posła referenta i w dyskusji poruszono kwestie związane z prenumeratą, z potrzebą uzyskania dodatkowych środków dewizowych itp. Byłoby celowe, gdyby w tych sprawach Komisja wystąpiła z dezyderatami do rządu.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#Sprawozdawca">Poseł Krystyna Marszałek-Młyńczyk (SD) złożyła na ręce prezesa RSW „Prasa-Książka-Ruch” gratulacje z okazji 35-lecia spółdzielni i życzenia jej dalszego pomyślnego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#Sprawozdawca">Uwagi do sprawozdania z wykonania planu i budżetu za rok 1981 oraz do projektu budżetu na 1982 r. Polskiej Agencji Prasowej przedstawił poseł Zdzisław Pukorski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełZdzisławPukorski">W 1981 r. PAP zrealizowała wszystkie podstawowe kierunki działania pomimo skomplikowanych zjawisk w życiu politycznym i społeczno-gospodarczym. Warto przede wszystkim podkreślić, że zwłaszcza Redakcja Krajowa PAP nie ograniczyła swej działalności w sferze informacyjnej i publicystycznej. Na podkreślenie i uznanie zasługują prezentowane w serwisie PAP relacje z ważnych narad i wydarzeń zarówno o zasięgu ogólnokrajowym, jak i regionalnym. Wystąpiły korzystne zmiany w informacjach i relacjach PAP z prac Sejmu i jego organów do podkomisji włącznie. Trzeba przy okazji zaznaczyć, że nie najlepsze warunki pracy dziennikarzy agencji w Sejmie powinny stać się przedmiotem zainteresowania prezydium Komisji.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełZdzisławPukorski">W 1981 r. Agencja zajęła się w szerszym stopniu niż inne redakcje obsługą informacyjną wydarzeń zachodzących w ruchu związkowym, co było zadaniem szczególnie trudnym. Rozszerzono znacznie zestaw publikacji i informacji prezentujących stanowiska nie tylko czynników oficjalnych, ale także tzw. terenu (kolektywów zakładów pracy i innych środowisk). Wiele miejsca Agencja poświęciła problematyce gospodarczej i ekonomicznej kraju.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PosełZdzisławPukorski">Z uznaniem trzeba odnotować, że PAP w pełni zdała egzamin z trudnej i odpowiedzialnej roli, jaka jej przypadła w związku z wprowadzeniem w kraju stanu wojennego. Dyspozycyjność całego zespołu zarówno kadry dziennikarskiej, jak i obsługi świadczyć może jak najlepiej o postawach zatrudnionych tam osób.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#PosełZdzisławPukorski">Zgodzić się trzeba z zawartym w materiałach PAP stwierdzeniem, że nadal niedostateczny jest ogólny poziom informacji o krajach socjalistycznych. Treść i forma informacji o bratnich krajach powinna lepiej trafiać do polskiego czytelnika.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PosełZdzisławPukorski">W ubiegłym roku kontynuowano praktykę wysyłania specjalnych korespondentów do rejonów świata, gdzie agencja nie miała stałych przedstawicielstw. Podyktowane to było koniecznością oszczędnej gospodarki wydatkami dewizowymi. Podobna praktyka stosowana będzie w bieżącym roku, zwłaszcza że fundusze na ten cel zostały obniżone o 10%. Wydaje się, że suma preliminowana na podróże służbowe do krajów kapitalistycznych w 1982 r. będzie zbyt skromna, co odbić się może negatywnie na podstawowej działalności agencji w tej dziedzinie. Pozytywnie trzeba ocenić, że nadal będzie działać 26 placówek zagranicznych PAP.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#PosełZdzisławPukorski">Niepokojące jest ograniczenie niektórych dotychczasowych działań merytorycznych PAP. Ze względu na brak funduszy redakcja „Wiadomości dla Zagranicy” zawiesiła od sierpnia ub. roku nadawanie serwisu prasowego drogą teleksową do odbiorców zagranicznych. Głównym problemem w dziedzinie nadawania na zagranicę jest kilkakrotny wzrost kosztów łączności. Wprowadzenie nowych opłat telekomunikacyjnych i pocztowych, wyższych cen energii i materiałów zaopatrzeniowych zmusi z pewnością kierownictwo agencji do podejmowania decyzji oszczędnościowych, a nawet do wystąpienia z wnioskami o dofinansowanie niektórych pozycji z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#PosełZdzisławPukorski">Niepokój budzić musi również brak modernizacji zaplecza technicznego PAP. Wynika to przede wszystkim - podobnie jak w roku ubiegłym - z braku funduszy. W tej sytuacji wydaje się szczególnie istotne, by opracowany plan modernizacji łączności z terenowymi oddziałami PAP został zrealizowany w terminie.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#PosełZdzisławPukorski">Obok informacji o działalności statutowej Agencji, Komisja otrzymała bardzo solidnie i rzetelnie przygotowane materiały dotyczące wykonania budżetu PAP za rok 1981. Analiza tych materiałów wskazuje, że agencja gospodarowała przyznanymi środkami oszczędnie a czasem nawet bardzo oszczędnie, a jednocześnie, co zasługuje na szczególne podkreślenie bez uszczerbku dla działalności podstawowej, to znaczy propagandowej, informacyjnej i publicystycznej. Rzecz jednak w tym, by zaciskanie przysłowiowego pasa nie okazało się w pewnym momencie zbyt drastyczne. Obniżenie w bieżącym roku (do poziomu wykonania z roku ubiegłego) wydatków na podróże dziennikarzy może wskazywać, że tego rodzaju oszczędności odbijają się ujemnie na działalności merytorycznej.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#PosełZdzisławPukorski">Proponuję, by Komisja przyjęła sprawozdanie z wykonania budżetu PAP za rok 1981, wyrażając jednocześnie kierownictwu uznanie za ubiegłoroczną działalność merytoryczną i oszczędną gospodarkę finansową.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#PosełZdzisławPukorski">Plan wydatków budżetowych PAP na rok 1982 ustalony został w wysokości 47 600 tys. zł; jest to mniej niż w 1981 r. Przewiduje się w bieżącym roku wzrost dochodów PAP, uzyskiwanych głównie z tytułu działalności informacyjnej. Z uwagi na zmieniające się w trakcie bieżącego roku ceny, PAP ocenia, że dotacja budżetowa na 1982 r. wzrośnie o ok. 7 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#PosełZdzisławPukorski">Na marginesie oceny kosztów i wydatków związanych z funkcjonowaniem Agencji warto zgłosić dwa wnioski zasługujące na uwzględnienie w tegorocznej działalności. W 1982 r. działalność terenowych organów PAP została ograniczona w związku ze zmniejszeniem, w myśl nowych przepisów, limitu przejeżdżanych kilometrów. W rezultacie dziennikarze mogą przejechać około 650 km miesięcznie, podczas gdy w roku ub. - około tysiąca. Ograniczenie te odbijają się negatywnie, na pracy korespondentów PAP. Sądzę zatem, że należy podjąć energiczne starania w resorcie komunikacji w celu rozwiązania tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#PosełZdzisławPukorski">Druga uwaga wiąże się również z działalnością korespondentów terenowych. Wydaje się mianowicie słuszny postulat, by Agencja miała w każdym województwie swojego przedstawiciela terenowego (niekoniecznie na pełnym etacie). Koncentrowanie oddziałów terenowych PAP w paru województwach z jednoczesnym obowiązkiem obsługi 3 lub 4 województw sąsiednich jest rozwiązaniem niekorzystnym z punktu widzenia dyspozycyjności dziennikarskiej, a ponadto jest chyba kosztowniejsze.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#PosełZdzisławPukorski">Wymaga też poruszenia problem ściśle związany z działalnością merytoryczną agencji. Chodzi mianowicie o to, że nadal ignorujemy fakt, iż wielu czytelnikom, jeśli nie większości, odpowiada ekspresowy, lakoniczny styl informacji. Sądzę, że jest to prawo czytelnika i dziennikarz musi się z tym faktem liczyć. Forma materiałów informacyjnych powinna ulec zmianie, co byłoby zresztą zgodne z duchem czasu. Poprzestawanie na mechanicznym przedrukowywaniu wielokolumnowych tekstów z posiedzenia Sejmu czy Komitetu Centralnego jest nietaktem wobec czytelnika, a poza tym - jak sądzę - paraliżuje możliwość oddziaływania propagandowego. Wszystkie ważniejsze informacje muszą być wyraźnie wyeksponowane. Jest oczywiście łatwiej mechanicznie przedrukowywać teksty niż wyłuskać z nich sens i streścić istotne myśli. Ale jest to koniecznością, jeśli chcemy trafić do czytelnika. Ilu z nich ma czas i cierpliwość by przebrnąć przez kilka kolumn przemówienia. Poprze staje się najczęściej na drętwym tytule informacji. Tymczasem wystarczy poprzedzić taki tekst chociaż krótką informacją agencyjną, zawierającą istotę poruszanej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#PosełZdzisławPukorski">Dyrektor Zespołu NIK Julian Pelczarski: NIK nie przedstawiła materiałów na piśmie dotyczących Polskiej Agencji Prasowej. Kontrola organów NIK bardzo pozytywnie oceniła działalność Agencji, nie była też podstaw do sformułowania wystąpienia i protokołów pokontrolnych. Pewne drobne zastrzeżenia ujawnione w toku kontroli zostały na bieżąco omówione z kierownictwem agencji. W tej sytuacji wnoszę o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu za rok 1981 w części dotyczącej PAP.</u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełEdmundMęclewski">Sądzę, że możemy uznać Polską Agencję Prasową za instytucję wysoko wyspecjalizowaną i dobrze kierowaną. Zasługuje to na podkreślenie, szczególnie teraz w warunkach niezmiernie trudnych ze względu na sytuację społeczno-polityczną. Należy też z satysfakcją odnotować fakt, że w ubiegłym roku nie uległa ograniczeniu baza materialna agencji i jej wyposażenie techniczne, nie zmniejszono także sieci korespondentów krajowych i zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PosełEdmundMęclewski">Jesteśmy zainteresowani wysyłaniem za granicę jak największej ilości materiałów o Polsce. Wydaje się, że oszczędności w tym zakresie nie mogą być uzasadnione najbardziej nawet trudną sytuacją ekonomiczną. Ograniczenia działalności informacyjnej dla zagranicy mogą powodować straty niewymierne w pieniądzach.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PosełEdmundMęclewski">W „Biuletynie Specjalnym” w ostatnich miesiącach ukazuje się zbyt mało materiałów dotyczących Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Nie wydaje się to słuszne, tym bardziej teraz, kiedy wiadomości te są niezwykle potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PosełEdmundMęclewski">Polska Agencja Prasowa rozszerzyła znacznie serwis informacyjny z prac Sejmu i jego organów. W relacjach prasowych muszą się jednak ukazywać materiały rzetelne, które są wolne od przeinaczeń. Niejednokrotnie się bowiem zdarza, że dziennikarz przygotowując sprawozdanie z wystąpienia poselskiego, inaczej rozkłada akcenty, eksponując jedne wątki, a całkowicie pomijając inne.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PosełEdmundMęclewski">Praca dziennikarska napotyka - jak powszechnie wiadomo - poważne trudności związane ze wstrzymaniem dostaw prasy zagranicznej. W tej sytuacji wydaje się absolutnie niezbędne, by przeglądy prasy zagranicznej zawarte w „Biuletynie Specjalnym” w szerokim stopniu prezentowały relacje, komentarze i oceny sytuacji w Polsce przez prasę zagraniczną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W jaki sposób przygotowywane są serwisy informacyjne z procesów osób zajmujących w poprzednich okresach kierownicze stanowiska, sygnowane przez Polską Agencję Prasową. Używane są w nich niejednokrotne sformułowania, które niewiele mają wspólnego z informacją merytoryczną o procesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Chciałbym bardzo podziękować za przychylną ocenę działalności Polskiej Agencji Prasowej zawartą w wystąpieniach poselskich. Uwagi sformułowane w toku dyskusji utwierdzają nas w przekonaniu, że przyjęte zasady działania są, generalnie rzecz biorąc, słuszne. W działalności agencji występuje szereg trudności, na które wskazywano zresztą w dyskusji. Wymienić tu trzeba m.in. zmniejszenie dziennikarzom limitów na przejazdy samochodowe. Ograniczenia te poważnie zmniejszają operatywność działania naszych korespondentów.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Sprawa ta była przedmiotem wystąpień kierownictwa PAP do resortu komunikacji, a także do wicepremiera Mieczysława Rakowskiego. Obecnie oczekujemy na ostateczne rozstrzygnięcie.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Zgadzam się w pełni ze stwierdzeniem, że znacznie lepszym niż obecnie rozwiązaniem jest utrzymywanie przez PAP korespondentów w każdym województwie. Sądzę, że już w niedługim czasie postaramy się spełnić ten postulat, co niewątpliwie przyczyni się do poprawy jakości serwisów agencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Działalność PAP w okresie stanu wojennego stanowi prawdziwą próbę dla dziennikarzy i wszystkich pracowników. Trzeba z naciskiem podkreślić, że żaden inny organ prasowy nie został postawiony po wprowadzeniu stanu wojennego przed tak trudnymi zadaniami jak Polska Agencja Prasowa. Począwszy od 13 grudnia prowadziliśmy nieprzerwaną działalność informacyjną, przygotowując serwisy dla gazet, radia i TV oraz dla kierownictwa kraju. Pomimo nieomal pełnej blokady łączności, Agencja nie przerwała przygotowywania serwisów informacyjnych z całego świata. Okres ten więc niewątpliwie udowodnił wysoką sprawność i oddanie pracowników Agencji.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Podstawowe działalność PAP na zagranicę nie uległa zmniejszeniu. Nadal więc są przekazywane drogą radiową serwisy w języku angielskim i rosyjskim. Serwisy te są śledzone za granicą z dużą uwagą. Ograniczenia dotyczą natomiast tej sfery działalności, która łączy się z ponoszeniem wysokich kosztów połączeń telekomunikacyjnych. Przyjęte w tym zakresie nowe rozwiązania pozwolą jednak na przywrócenie dotychczasowego zakresu działania, Zgadzam się z uwagą posła E. Męclewski ego w sprawie materiałów informacyjnych na temat Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W „Biuletynach Specjalnych” informacje te będą w przyszłości uwzględniane w szerszym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Nie wydaje się możliwe, z czysto praktycznego punktu widzenia spełnienie postulatu, by wszelkie wystąpienia poselskie prezentowane w prasie podlegały wcześniejszej autoryzacji. Sądzę natomiast, że rozwiązaniem zadowalającym jest umożliwienie posłom autoryzowania tekstu w każdym wypadku, kiedy wyrażą bezpośrednio takie, życzenie.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Jak dotąd tylko poseł E. Osmańczyk autoryzuje swoje wypowiedzi sejmowe; ale każdy, komu na tym zależy, może u nas swój głos w dyskusji autoryzować.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Komunikaty o procesach tzw. prominentów oparte są bądź na relacjach dziennikarzy, uczestniczących w rozprawach sądowych, bądź na oficjalnych komunikatach, nadsyłanych przez prokuraturę i Ministerstwo Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Dyrektor Janusz Solecki - PAP poinformował posłów o sprawach, związanych z istniejącym i planowanym stanem techniki. Agencja stara się o sprzęt nowoczesny, ale z jego nabyciem są pewne trudności. W 1982 r. chodzi przede wszystkim o utrzymanie sprawności już użytkowanego sprzętu oraz zakup urządzeń, niezbędnych dla uzupełnienia wyposażenia technicznego Agencji. Skromne środki dewizowe, jakie PAP otrzymała, powinny jednak na realizację tego programu wystarczyć. W perspektywie planuje się zastosowanie systemu, opracowanego przez Instytut Maszyn Matematycznych, w oparciu o sprzęt krajowy oraz unowocześnianie systemu przekazów informacyjnych, a także rozwój tzw. małej poligrafii.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#RedaktornaczelnyPolskiejAgencjiPrasowejJanuszRoszkowski">Komisja przyjęła sprawozdanie z wykonania budżetu w 1981 oraz projekt budżetu na rok 1982 Polskiej Agencji Prasowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Kierownictwu i personelowi PAP należą się wyrazy uznania za dotychczasową działalność, zwłaszcza w trudnym okresie stanu wojennego. Pozostał jeszcze jeden problem do rozwiązania, a mianowicie poprawa warunków pracy dziennikarzy Agencji w gmachu Sejmu. Poprzednia odpowiedź Prezydium Sejmu na postulat Komisji w tej sprawie była negatywna ze względu na trudności w uzyskaniu oddzielnych pomieszczeń. Teraz jednak zmienia się sytuacja lokalowa w Sejmie i dlatego warto ponowić ten dezyderat. Trzeba też poprzeć w dezyderacie do ministra komunikacji propozycję zwiększenia limitu kilometrów dla dziennikarzy.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>