text_structure.xml
58.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 30 marca 1983 r. Komisja Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Komisja Skarg i Wniosków, obradujące pod przewodnictwem posła Ludomira Stasiaka (ZSL), rozpatrzyły informacje ministra administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska oraz prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o pracy administracji państwowej w świetle skarg i wniosków obywateli oraz orzecznictwa NSA.)</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(W posiedzeniu udział wzięli: prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego Adam Zieliński, wiceminister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska Jan Jabłoński oraz przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli i Komisji Planowania przy Radzie Ministrów.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#Sprawozdawca">Posłowie otrzymali informację Ministerstwa Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, z której wynika, że przedstawienie problematyki załatwiania skarg i wniosków dokonane musi być na tle ogólnej charakterystyki kadrowej oraz funkcji i zakresu uprawnień urzędów terenowych organów administracji państwowej.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#Sprawozdawca">Kadra terenowej administracji państwowej szczebla wojewódzkiego i podstawowego liczy obecnie ok. 90 tys. pracowników, z czego blisko 1/4 zatrudnionych jest w urzędach stopnia wojewódzkiego. Jest to kadra charakteryzująca się dużym stopniem feminizacji, młodym wiekiem i niewielkim stażem pracy w zawodzie. Wykształcenie wyższe ma 25% ogółu zatrudnionych - 50,8% w urzędach stopnia wojewódzkiego oraz 10,5% w urzędach stopnia podstawowego.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#Sprawozdawca">W dużej swej masie przedmiotem skarg są sprawy, które albo nie dotyczą bezpośredniej rzeczowej sfery funkcjonowania administracji terenowej, albo załatwienie których przekracza prawne i faktyczne jej możliwości. Typowymi przykładami są tu skargi i wnioski przekazywane przez obywateli w takich sprawach jak: złe zaopatrzenie wsi w sprzęt i środki do produkcji, praca placówek handlowych oraz niedostateczne zaopatrzenie towarowe, zaopatrzenie emerytalne itp.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#Sprawozdawca">Skargi z tego zakresu załatwiane powinny być przez jednostki gospodarcze, które za braki, niedociągnięcia i złą pracę powinny ponosić odpowiedzialność. Faktycznie, ludność kierując je do urzędów administracji terenowej w konsekwencji te urzędy czyni odpowiedzialnymi za występujące nieprawidłowości. Tymczasem terenowa administracja, wobec nieregulowanych zakresów odpowiedzialności, ma znikomy lub zgoła żaden wpływ na przedsiębiorstwa i zakłady jej nie podporządkowane.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#Sprawozdawca">Sposób załatwiania skarg przez terenowe organy administracji państwowej oraz jednostki podporządkowane terenowym organom administracji państwowej stopnia wojewódzkiego w porównaniu z 1981 r. nie uległ zasadniczej zmianie. Liczba skarg załatwionych pozytywnie, negatywnie oraz w inny sposób jest zbliżona.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#Sprawozdawca">Od wielu lat prowadzona w ministerstwie analiza skarg obywateli wskazuje, że liczba skarg maleje, mimo że wzrasta liczba wydanych przez organy terenowe decyzji. Spadek odwołań od decyzji wydawanych w Ⅰ instancji, świadczy niewątpliwie o poprawie pracy urzędów administracji państwowej. O wzrastającej poprawie pracy świadczy również i to, że w każdym roku, co prawda nieznacznie, ale spada ilość uchylonych decyzji.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#Sprawozdawca">Ubiegły rok charakteryzował się wieloma przedsięwzięciami zmierzającymi do analizy i usprawnienia tej dziedziny pracy urzędów administracji terenowej. Do najistotniejszych zaliczyć trzeba przede wszystkim działania kontrolne Inspekcji Sił Zbrojnych oraz wojskowych terenowych grup operacyjnych. Z przeprowadzonych badań i analiz wynika, że we wszystkich urzędach i jednostkach istnieje funkcjonalny, określony przepisami system organizacji przyjmowania, rozpatrywania i załatwiania skarg i wniosków. Wyznaczone komórki organizacyjne oraz imiennie pracownicy zajmują się przyjmowaniem i ewidencjonowaniem oraz sprawdzaniem stanu rozpatrzenia skarg i wniosków. Przestrzegany jest tryb rozpatrywania i załatwiania skarg i wniosków oraz interwencji składanych przez posłów i radnych.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#Sprawozdawca">Przynajmniej dwukrotnie w roku terenowe organy administracji państwowej dokonują oceny sposobu przyjmowania, rozpatrywania i załatwiania skarg i wniosków w urzędach i nadzorowanych jednostkach. Problematyka skarg i wniosków oraz doskonalenie trybu ich załatwiania jest coraz częstszym przedmiotem zainteresowań rad narodowych oraz niejednokrotnie głównym tematem sesji tych rad.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#Sprawozdawca">Analiza przedmiotu wpływających skarg wskazuje na to, że zasadnicze przyczyny ich powstawania tkwią w ogólnej sytuacji gospodarczej kraju. Ograniczenie lub eliminacja źródeł tych skarg są w obecnym układzie uprawnień terenowych organów administracji państwowej nie zawsze możliwe do zrealizowania. Przyczyny pewnej części skarg tkwią jednak w biurokratycznym, nieterminowym i niekompetentnym załatwianiu spraw obywateli w urzędach terenowych organów administracji państwowej, w niereagowaniu przez nie na różne bolączki i potrzeby ludzi. W wielu skargach znajduje wyraz niezadowolenie obywateli z powodu niedowładu organizacyjnego i bezduszności, braku życzliwości i kultury wobec interesantów. I choć ujemne te fakty odnoszą się do określonych urzędów i jednostek organizacyjnych, w oczach społeczeństwa rodzą one negatywną opinię o pracy całej terenowej administracji. Eliminowanie przyczyn powstawania tej kategorii skarg jest przedmiotem szczególnej troski i konkretnych działań organizacyjnych, a zwłaszcza szkoleniowych ze strony terenowych organów administracji państwowej.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#Sprawozdawca">Z drugiej strony podnieść należy, że działania te niwelowane są w wielu przypadkach przez występujące w administracji terenowej zjawisko znacznej jeszcze fluktuacji kadr. Spodziewać się należy, że wdrażana obecnie ustawa o pracownikach urzędów państwowych oraz realizacja określonych, wynikających z jej postanowień instytucji, przyczyni się do stopniowego zaniku zjawiska fluktuacji kadr.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#Sprawozdawca">W znacznej większości województw przyjętą praktyką są wyjazdy kierownictwa i pracowników urzędów do jednostek stopnia podstawowego, przy czym cel wyjazdów to nie tylko sprawdzenie i kontrola, ale również przyjmowanie i załatwianie spraw obywateli na miejscu. Powszechną formą nadzoru i zarazem pomocy dla urzędów stopnia podstawowego jest wyznaczenie pełnomocników wojewody do stałych kontaktów z tymi jednostkami. Inną formą łączącą nadzór z instruktażem są narady z naczelnikami.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#Sprawozdawca">Dużo miejsca w działalności kontrolnej poświęca się analizie orzecznictwa administracyjnego Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przeprowadzane są w związku z tym szczegółowe analizy skarg skierowanych do NSA, z uwzględnieniem przyczyn stwierdzonych przez ten Sąd uchybień formalnych i proceduralnych w postępowaniu administracyjnym - Ⅰ i Ⅱ instancji.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#Sprawozdawca">Urzędom stopnia podstawowego przesyłane są bieżące odpisy orzeczeń NSA. Wspomnieć należy także o podejmowanych przez województwa inicjatywach organizowania spotkań pracowników urzędów z sędziami NSA, na których następuje wymiana uwag z zakresu orzecznictwa NSA oraz zapoznanie z wykładnią przepisów prawnych.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#Sprawozdawca">Fakt powołania NSA stał się znaczącym elementem dyscyplinującym pracę administracji terenowej w omawianym obszarze jej działania. Przeświadczenie, że decyzja wydana wadliwie, zostanie uchylona, jest dla pracownika nie tylko ostrzeżeniem, ale stanowi zarazem bodziec dla prawidłowego i praworządnego jej przygotowania. Spostrzeżenie to znajduje swoje pełne potwierdzenie. Wskaźnik skarg uwzględnionych przez NSA wykazuje tendencję malejącą. Dużą wagę i znaczenie terenowe organy administracji państwowej przykładają do stałego szkolenia pracowników w zakresie znajomości stosowania prawa materialnego i przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. W programach szkoleń nacisk kładzie się nie tylko na teoretyczną znajomość przepisów, ale w równym stopniu na praktykę ich stopowania w konkretnych sytuacjach i przypadkach.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#Sprawozdawca">Bardzo ważną formą kontroli w zakresie realizacji obowiązków wynikających z obsługi społeczeństwa i załatwiania skarg jest przedkładanie na posiedzeniach rad narodowych informacji o wpływie, rozpatrywaniu i załatwianiu skarg i wniosków obywateli. Jest to praktyka stosowana we wszystkich województwach.</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#Sprawozdawca">Niezależnie od przedstawionych wyżej form kontroli i nadzoru terenowe organy administracji państwowej sięgają po ostateczne środki służbowe i dyscyplinarne - w stosunku do pracowników winnych rażącego lub uporczywego niewywiązywania się z obowiązku terminowego i rzetelnego załatwiania spraw obywateli. Należy podkreślić, że w wyniku przeprowadzonych kontroli, w tym również przez Inspekcję Sił Zbrojnych, za niewykonanie zadań, brak umiejętności kierowania oraz niewłaściwy stosunek do skarg i wniosków obywateli odwołanych zostało z zajmowanych stanowisk m.in. 44 dyrektorów i zastępców dyrektorów wydziałów urzędów wojewódzkich, 113 prezydentów, naczelników dzielnic miast i gmin oraz gmin.</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#Sprawozdawca">Coraz powszechniej wprowadzana jest praktyka kierowania ostrzegawczych wystąpień do naczelników gmin i prezydentów miast, jak również dyrektorów wydziałów urzędów wojewódzkich.</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#Sprawozdawca">Dokonywana analiza przyczyn nadsyłanych do urzędów administracji państwowej skarg od ludności pozwala również na usprawnienie pracy zakładów użyteczności publicznej w drodze uwzględnienia w szerokim zakresie w ich planach wniosków obywateli. Ma to zwłaszcza miejsce w odniesieniu do funkcjonowania komunikacji miejskiej.</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#Sprawozdawca">Należy jednak stwierdzić, że mimo osiągniętego w 1982 r. postępu proces poprawy został niejako dopiero zainicjowany. Bieżący, 1983 r. powinien w tym zakresie przynieść zdecydowane przyśpieszenie działań w kierunku podniesienia poziomu kadr zajmujących się problematyką obsługi obywatela oraz efektywności i sprawności urzędów jako całości. Przekonanie to opiera się na dwóch przesłankach pełnego wdrażania pragmatyki służbowej oraz oczekiwanego uchwalenia ustawy o radach narodowych i samorządzie terytorialnym.</u>
<u xml:id="u-2.19" who="#Sprawozdawca">Jak wynika z informacji Naczelnego Sądu Administracyjnego w okresie od 1 września 1980 r. do 30 września 1982 r. wpłynęły do Naczelnego Sądu Administracyjnego 15.672 skargi na decyzje administracyjne. Liczba zaskarżeń do Naczelnego Sądu Administracyjnego, obejmuje tylko 7 do 9% decyzji instancji odwoławczych, które, zgodnie z przepisem art. 198. kpa, mogą być zaskarżone do tego sądu. Tak więc liczba decyzji zaskarżonych do Naczelnego Sądu Administracyjnego jest znacznie mniejsza niż przewidywano.</u>
<u xml:id="u-2.20" who="#Sprawozdawca">Trudno stwierdzić, czy stosunkowo krótki, bo tylko trzydziestodniowy termin zaskarżenia decyzji do NSA ma wpływ na dość umiarkowane korzystanie przez obywateli z prawa do skargi sądowej. Spotykany w praktyce niekiedy brak pouczenia w decyzji ostatecznej o możliwości jej zaskarżenia do NSA mógł stanowić także przeszkodę w korzystaniu z tego środka prawnego Wychodząc z założenia, że uchybienia w działalności organów administracji nie powinny przynosić ograniczenia uprawnień stron, NSA starał się w miarę możliwości przywracać w takich wypadkach termin do wniesienia skargi i rozpoznawał sprawę. Na brak pouczeń sąd zwracał organom administracji uwagę, sygnalizując to właściwym organom.</u>
<u xml:id="u-2.21" who="#Sprawozdawca">Opłaty sądowe pobierane w tych sprawach są niewielkie, tak że nie stanowią one bariery dla wnoszenia skarg na decyzje administracyjne, tym bardziej że sąd korzysta w uzasadnionych wypadkach z uprawnień do zwolnienia od opłat w całości lub w części.</u>
<u xml:id="u-2.22" who="#Sprawozdawca">Okres stanu wojennego nie zahamował wzrostu ilości skarg, a uchwalone zwłaszcza w 1982 r., ustawy powierzyły Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu rozpatrywanie skarg w nowych kategoriach spraw. Wiele ustaw potwierdziło kompetencję NSA wynikającą już z przepisów kpa bądź wyinterpretowane z ustaw szczególnych. Należy się więc liczyć ze stałym wzrostem ilości skarg do NSA oraz dalszym ich zróżnicowaniem przedmiotowym.</u>
<u xml:id="u-2.23" who="#Sprawozdawca">Obok skarg na decyzje administracyjne, Naczelny Sąd Administracyjny jest właściwy również w sprawach skarg na bezczynność organów administracji, a więc na niewydanie decyzji w terminach określonych w kpa i po wykorzystaniu przez stronę trybu kontroli przed organami administracji. Skargi na bezczynność organów administracji należą do rzadkości (wynoszą 0,7% ogólnej ilości skarg). Większość skarg wpływających do Naczelnego Sądu Administracyjnego (93,1%) dotyczy decyzji wydanych przez terenowe organy administracji państwowej. Skargi te rozpatrywane są przez NSA w Warszawie oraz przez jego ośrodki zamiejscowe działające w Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu. Natomiast skargi na decyzje naczelnych i centralnych organów administracji państwowej (6,9% ogólnego wpływu skarg), rozpatruje tylko NSA w Warszawie.</u>
<u xml:id="u-2.24" who="#Sprawozdawca">Z punktu widzenia przedmiotu decyzji, dominują skargi dotyczące spraw z zakresu gospodarki komunalnej i mieszkaniowej (32%), rolnictwa i leśnictwa (27%), budownictwa (13%) oraz podatków i opłat (12%).</u>
<u xml:id="u-2.25" who="#Sprawozdawca">O ile wpływ skarg do NSA wykazuje tendencję wzrostową, o tyle wskaźnik skarg uwzględnionych wskazuje tendencję malejącą. W 1981 r. spośród 2.041 spraw załatwionych na rozprawach 41% skarg uwzględniono, uchylając zaskarżone decyzje stwierdzając ich nieważność. Według danych za trzy kwartały 1982 r. wskaźnik ten obniżył się do 36,2%. Może to wskazywać na pewną poprawę pracy organów administracji państwowej, choć na ostateczne wnioski jest jeszcze za wcześnie.</u>
<u xml:id="u-2.26" who="#Sprawozdawca">Największą grupę skarg wnoszonych do NSA stanowią skargi na decyzje z zakresu gospodarki komunalnej i mieszkaniowej. W 1981 r. stanowiły one 38%, a w trzech kwartałach 1982 r. 32,3% ogólnego wpływu. Wysoki jest również wskaźnik skarg uwzględnionych, wynosił on bowiem w 1981 r. - 40,2%, a w 1982 r - 41,2%. Najwięcej skarg w tej grupie dotyczy spraw lokalowych. Problem lokalowy nie może być rozwiązany samymi tylko środkami prawnymi. Może być jednak znacznie łagodzony przez prawidłowe stosowanie przepisów prawa lokalowego, zwłaszcza kryteriów przydziału, zamiany, cofania przydziału lokali mieszkalnych, gdyż wszystkie przejawy nieprawidłowości w tym zakresie wywołują duże napięcie społeczne.</u>
<u xml:id="u-2.27" who="#Sprawozdawca">Drugą pod względem wielkości grupę spraw skarżonych do NSA stanowią skargi w sprawach rolnych. Skargi te w roku 1981 stanowiły 23%, a w trzech kwartałach 1982 r. - 27% ogółu wniesionych skarg. Większość skarg w tej kategorii spraw stanowiły skargi dotyczące sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi, a mianowicie skargi na decyzje dotyczące wyznaczania kandydata na nabywcę gruntów.</u>
<u xml:id="u-2.28" who="#Sprawozdawca">Trzecią pod względem liczby skarg grupę stanowią sprawy z zakresu budownictwa. W 1981 r. stanowiły one 12,3% ogólnego wpływu, a w trzech kwartałach 1982 r. - 13,2%. Wpływające do NSA skargi wskazują, że w wielu wypadkach rozwój budownictwa, zwłaszcza jednorodzinnego, jest hamowany przez uchybienia w planowaniu przestrzennym.</u>
<u xml:id="u-2.29" who="#Sprawozdawca">Czwartą znaczącą i wykazującą tendencję wzrostową grupę skarg stanowią skargi dotyczące podatków i ceł. W 1981 r. skargi z tego zakresu stanowiły 10% wpływów, a za trzy kwartały 1982 r. 12,6%.</u>
<u xml:id="u-2.30" who="#Sprawozdawca">Stwierdzono liczne uchybienia proceduralne w postępowaniu podatkowym, co mogło wynikać z likwidacji odrębnego postępowania podatkowego i stosowania, począwszy od 1 stycznia 1981 r. przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, mało znanych pracownikom organów podatkowych. Wskaźnik decyzji z zakresu podatków i ceł uchylonych przez NSA wyniósł w 1981 r. 47,1%, natomiast za trzy kwartały 1982 r. obniżył się do 32,6%, a więc poniżej średniej we wszystkich kategoriach spraw rozpatrywanych przez USA.</u>
<u xml:id="u-2.31" who="#Sprawozdawca">Wśród pozostałych kategorii spraw wymienić należy skargi w sprawach z zakresu ochrony środowiska. NSA stojąc na gruncie potrzeby zwalczania zaniedbań powodujących zagrożenie ekologiczne z reguły oddalał skargi na decyzje odmawiające zezwoleń na odprowadzanie do rzek ścieków nieoczyszczonych oraz decyzje o nałożeniu na przedsiębiorstwa kar za zanieczyszczenie środowiska.</u>
<u xml:id="u-2.32" who="#Sprawozdawca">Wysoki wskaźnik skarg zasadnych dotyczy spraw z zakresu zdrowia (52,3% uchyleń decyzji w 1981 r., 50% w trzech kwartałach 1982 r.).</u>
<u xml:id="u-2.33" who="#Sprawozdawca">Najczęstszym zjawiskiem uchybień stwierdzonych przez NSA jest naruszanie przez organy administracji państwowej przepisów postępowania administracyjnego. Chodzi zwłaszcza o naruszanie przepisów stwarzających stronom gwarancje procesowe, a więc nakładające na organy administracji obowiązek prowadzenia postępowania przy udziale stron przeprowadzenia dowodów wnioskowych przez strony, rozważenia całokształtu dowodów zebranych w sprawie, rozstrzygania spraw mając na względzie interes społeczny oraz uzasadniony interes stron itp.</u>
<u xml:id="u-2.34" who="#Sprawozdawca">Już sam fakt istnienia Naczelnego Sądu Administracyjnego i uprawnienia stron do zaskarżania decyzji administracyjnej do niezależnego od administracji organu państwowego powołanego do kontroli zgodności decyzji administracyjnych z prawem ma poważne znaczenie profilaktyczne. Niezależnie od tego, w celu zapewnienia naruszeniom prawa i przyczynom sprzyjającym ich powstawaniu, stosowane są różnorodne środki zapobiegawcze. Do środków tych należy zaliczyć stosowane w coraz szerszych rozmiarach sesje wyjazdowe.</u>
<u xml:id="u-2.35" who="#Sprawozdawca">Istotne znaczenie profilaktyczne mają również wystąpienia sygnalizacyjne kierowane do organów administracji państwowej. Dotyczą one zarówno uchybień jednostkowych, jak i zagadnień ogólnych.</u>
<u xml:id="u-2.36" who="#Sprawozdawca">Organizowane są bezpośrednie spotkania z przedstawicielami zainteresowanych ministrów i wojewodów w celu omawiania uwag wynikających z orzecznictwa NSA.</u>
<u xml:id="u-2.37" who="#Sprawozdawca">Naczelny Sąd Administracyjny prowadzi badania skuteczności orzecznictwa sądowego, poprzez kontrolę sposobu dalszego postępowania organów administracji państwowej po zwróceniu im akt sprawy wraz z wyrokiem uchylającym zaskarżoną decyzję lub stwierdzającym jej nieważność.</u>
<u xml:id="u-2.38" who="#Sprawozdawca">Można mieć nadzieję, że działania organów administracji państwowej zainspirowane przez NSA, przyniosą efekt w postaci podniesienia poziomu pracy organów administracji oraz prawidłowego i jednolitego stosowania prawa przez te organy.</u>
<u xml:id="u-2.39" who="#Sprawozdawca">Pomocą dla prawidłowego i jednolitego stosowania prawa przez organy administracji państwowej może być publikowanie orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ze względu na długi cykl wydawniczy, wydanie pierwszego tomu urzędowego zbioru orzeczeń spodziewane jest w początkach 1983 r. Niektóre orzeczenia z komentarzami publikowane są natomiast bieżąco w prasie.</u>
<u xml:id="u-2.40" who="#Sprawozdawca">Wiceminister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska Jan Jabłoński: Resort podjął szereg działań w celu pełnego wykorzystania działalności kontrolnej terenowych grup operacyjnych WP oraz kompleksowych kontroli województw dokonanych przez Inspekcję Sił Zbrojnych. Protokoły tych inspekcji zostały przekazane administracji terenowej w celu zapoznania się z wnioskami pokontrolnymi. Ministerstwo przeprowadziło też kontrole własne badając wykorzystanie przekazywanych materiałów. Kontrole te dowodzą, że wojewodowie dokładają starań w celu usprawnienia działalności podległych im urzędów. Obserwuje się poprawę stosunków na linii urząd - obywatel.</u>
<u xml:id="u-2.41" who="#Sprawozdawca">Istnieje potrzeba pełnego uwzględniania spraw wynikających ze skarg i wniosków obywateli oraz interpelacji radnych w planach i programach działania ustalonych przez rady narodowe.</u>
<u xml:id="u-2.42" who="#Sprawozdawca">Ministerstwo Administracji przygotowuje akty wykonawcze do ustawy o urzędach państwowych. We wszystkich urzędach administracji terenowej będą przeprowadzone przeglądy kadr poprzedzające wręczanie aktów mianowania. Wręczanie zostanie rozpoczęte w czerwcu br. w ogniwach podstawowych. Pragniemy nadać mu charakter uroczysty, aby podkreślić rangę pracy urzędników.</u>
<u xml:id="u-2.43" who="#Sprawozdawca">Dla poprawy funkcjonowania administracji państwowej konieczne jest dostosowanie jej struktur do wymogów wynikających z reformy gospodarczej i nowej ustawy o radach narodowych. Kierując się założeniami tej ustawy opracowaliśmy już pierwsze dokumenty dotyczące struktur organizacyjnych. Określą one kompetencje poszczególnych organów.</u>
<u xml:id="u-2.44" who="#Sprawozdawca">Ministrowi administracji zalecono przejęcie kontroli kompleksowej województw. W związku z tym tworzymy w ramach ministerstwa Główną Inspekcję Terenową, która już w kwietniu br. przystąpi do kontroli jednego z województw. Kontrole prowadzone przez tę jednostkę będą obejmowały 10 podstawowych działów, eksponując sprawę stosunku administracji do obywatela. Główna Inspekcja Terenowa będzie współpracować ze wszystkimi resortami, które sprawują nadzór nad terenowymi organami administracji państwowej w zakresie planu terenowego.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrezesNaczelnegoSąduAdministracyjnegoAdamZieliński">Materiały pisemne przekazane posłom opierały się na danych z 3 kwartałów ub.r. ale zarysowane w nich tendencje są nadal aktualne.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PrezesNaczelnegoSąduAdministracyjnegoAdamZieliński">Obawy wyrażane przed powołaniem NSA dotyczące nieprzygotowania administracji do poddania się kontroli sądowej okazały się nieuzasadnione. Wpływ spraw jest znacznie mniejszy niż oczekiwano. Należy jednak stwierdzić, że stosunkowo dużo zaskarżonych decyzji jest uchylanych przez NSA. Obserwujemy też duże zróżnicowanie terytorialne, gdyż są województwa, gdzie co druga zaskarżona decyzja jest uchylana.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PrezesNaczelnegoSąduAdministracyjnegoAdamZieliński">Ponad 15% stwierdzonych uchybień ma bardzo poważny charakter i stanowi przyczyny nieważności decyzji. Główne przyczyny wadliwości decyzji to tradycja swobodnego traktowania prawa w postępowaniu administracyjnym wyrażająca się w nadużywaniu uprawnień władczych organu administracji, niewystarczające kwalifikacje kadr oraz zły stan prawa administracyjnego.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PrezesNaczelnegoSąduAdministracyjnegoAdamZieliński">Dyskusja:</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełTadeuszKlofik">Przyczyną niezadowolenia obywateli jest często niska kultura pracy urzędników w gminach i miastach. Zbyt często decyzje musi podejmować naczelnik, co powoduje przedłużenie załatwienia sprawy. Po odejściu wojskowych grup operacyjnych administracja często wraca do starych, niedobrych nawyków.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełAntoniSeta">Należy dążyć do szybszego załatwiania skarg. Obecnie niektóre sprawy ciągną się latami. Należy też dbać o uzasadnianie decyzji negatywnych tak, aby obywatel nie wątpił w ich słuszność.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PosełAntoniSeta">Na Śląsku wiele rozgoryczenia wywołują sprawy komunalne takie, jak zaopatrzenie w wodę, remonty ulic i komunikacja miejska. Mieszkańców boli często bezczynność urzędów terenowych. Dla uniknięcia skarg trzeba dbać o zaspokajanie podstawowych potrzeb obywateli.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PosełAntoniSeta">Na wsi skargi dotyczą często przymusowego wykupu gospodarstw rolnych. W takich przypadkach oferowane ceny są z reguły zbyt niskie. Często też sprawy te nie są załatwiane dostatecznie szybko. Spotkałem się ze sprawą, która się ciągnie od 1977 r. W moim odczuciu rację ma obywatel, lecz nie może w żaden sposób dojść swoich praw. Należy kierować się nie tylko formalnymi przepisami, ale i względami na interes społeczny.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełFranciszekDąbal">Informacje przedłożone Komisji przez poszczególne resorty, Naczelny Sąd Administracyjny oraz Najwyższą Izbę Kontroli dają podstawę do wnikliwej analizy i oceny skarg i wniosków, jakie wpływają od społeczeństwa. Chciałem jednak zapytać o stosunek resortu administracji do przedstawionych materiałów, a szczególnie tych, które przedłożyła NIK.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PosełFranciszekDąbal">Wydaje mi się, że zbyt mało uwagi, przywiązujemy do skarg i przyczyn ich powstawania. Jakkolwiek przyczyny powstawania skarg są na ogół znane, należy wskazać jednak, iż stosunkowo niewielki postęp w zmniejszaniu ich ilości wynika przede wszystkim z niedostatecznej koordynacji aktów prawnych takich, jak ustawa czy uchwała z rozporządzeniami wykonawczymi, względnie z ich interpretacją.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PosełFranciszekDąbal">Niezależnie od tego zwrócić należy uwagę na niedostateczne przygotowanie zawodowe kadr rozpatrujących skargi i wnioski. Niewiele słyszy się o przeprowadzaniu jakichkolwiek działań doszkalających. Jest to moim zdaniem jedna z zasadniczych przyczyn wciąż dużej ilości skarg. Stosunek pracownika do petenta, wnikliwość w przygotowaniu materiału dowodowego wskazuje wiele niedociągnięć. Dowodem na to jest uchylenie przez Naczelny Sąd Administracyjny ok. 35% zaskarżonych decyzji.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#PosełFranciszekDąbal">Należy także, moim zdaniem, dokonać modyfikacji trybu odwoławczego. Powszechnie stosuje się bowiem zasadę odsyłania skarg i wniosków do instancji, która decyzję wydała. Proszę mi wskazać choćby jeden urząd, który chciałby uchylić wydaną przez siebie decyzję. Ponowne rozpatrzenie spraw powinno być dokonywane przez te instancje, do których skierowana została skarga i one też powinny wydawać odpowiednią decyzję. Niezależnie od tego musimy uczyć kadrę pracowników zajmujących się skargami większej wrażliwości na sprawy przedstawione przez obywateli.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#PosełFranciszekDąbal">Z przedstawionych materiałów wynika, że powtarzają się te same nieprawidłowości i niedociągnięcia. Warto zastanowić się, dlaczego tak się dzieje? Dlaczego skuteczność rozpatrywania skarg i wniosków jest wciąż mała? Sądzę, że jedną z przyczyn jest niepociąganie do odpowiedzialności tych pracowników administracji, którzy rozpatrują skargi w sposób wadliwy czy tendencyjny. Tego typu źle pojętą tolerancją nie posuniemy naprzód spraw związanych ze skargami obywateli.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełSzczepanStyranowski">Również i ja chciałbym zwrócić uwagę na fakt, iż przedstawione posłom materiały niosą bogactwo informacji. Można jednak stracić orientację od ilości cyfr zapisanych w tych opracowaniach. Dowiadujemy się bowiem, że np. minister handlu wewnętrznego i usług rozpatrzył łącznie w 1982 r. 177.460 wniosków z przeprowadzonych kontroli. Po tej informacji następuje specyfikacja przeprowadzonych działań kontrolnych, która niewiele wnosi do przedmiotu naszej dyskusji. Z materiałów NIK wynika że łącznie do różnych organów administracji państwowej skierowane zostało ok. 70 tys. skarg. Biorąc pod uwagę, że skargi te kierowane są jeszcze do komitetów wojewódzkich partii, resortów, do Sejmu, liczba ta będzie znacznie większa. Można odnieść wrażenie, że zaczynamy działać w niewłaściwym kierunku.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PosełSzczepanStyranowski">Trudno wypowiedzieć się, czy wszystkie skargi były zasadne czy też nie. Nie zamierzam bronić administracji, gdyż wiele skarg wynika z jej niedowładu. Pragnę jednak zwrócić uwagę na fakt, że brak zgodności przepisów ustaw i przepisów wykonawczych, ich wewnętrzna niespójność utrudnia rozstrzyganie spraw, które wymagają sięgnięcia do tych właśnie aktów prawnych.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#PosełSzczepanStyranowski">Rozwiązania prowadzące do ujednolicenia brzmienia przepisów niższego szczebla z literą ustawy czy uchwały z pewnością ograniczyłoby liczbę skarg kierowanych do różnych organów administracji państwowej.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#PosełSzczepanStyranowski">Warto zwrócić jednak uwagę i na inne zjawisko. Obserwuje się tendencje do kierowania odwołań od podjętych decyzji i skarg do wszystkich możliwych organów administracji. Dostrzega się również obniżenie kultury zachowań ludzi przychodzących ze skargą. Nie kwestionuję, iż w administracji istnieje problem kadrowy. Nie neguję, że należy podnosić jakość obsługi interesantów, niemniej jednak kultura zachowania powinna obowiązywać obydwie strony: załatwiających sprawę i załatwianych.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełZdzisławWydrzyński">Czy przewiduje się regulacje finansowe dla pracowników urzędów załatwiających skargi i wnioski obywateli, uzależniające wysokość ich zarobków, czy też premii od liczby pozytywnie załatwianych skarg? Jakie działania będą podjęte, by obywatel wiedział, że od niekorzystnych dla niego decyzji przysługuje mu prawo do odwołania w Naczelnym Sądzie Administracyjnym? Dostarczane decyzje nie zawierają na ogół tej informacji.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PosełZdzisławWydrzyński">Liczba organów uprawnionych do przyjmowania skarg stale zwiększa się. Do przyjmujących dołączył PROM. Ludzie piszą skargi już wszędzie, natomiast nie dostrzegam organizowania nowych komórek czy działów do załatwiania skarg w trybie regulaminowym.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełHenrykKostecki">Przedstawione posłom materiały są bogate i jest w nich trochę optymizmu. Gdyby jakość pracy administracji mierzyć ilością wpływających skarg, moglibyśmy odnotować pewną poprawę. Poprawę tym cenniejszą, że oceniamy dziś okres szczególnie trudny. Wiele działań podejmowanych w ub.r. wpłynęło w istotny sposób na doskonalenie działalności administracji. Zaliczyłbym do nich wnioski z Inspekcji Sił Zbrojnych czy też opinie, jakie zebraliśmy w czasie dyskusji poprzedzającej opracowanie uchwały o radach narodowych.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosełHenrykKostecki">Mam równocześnie jednak świadomość, że rozwiązanie wielu problemów leży poza granicami możliwości, jakimi dysponuje administracja. Wynika bowiem z ogólnej sytuacji społeczno-gospodarczej. Utopią byłoby myśleć, że wraz z przyjęciem kolejnych uchwał normujących nasze życie społeczne wszystko się zmieni.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PosełHenrykKostecki">Skarg nadal będzie przybywać. Obcując z ludźmi widzę jak wiele niekorzystnych zmian zaszło w postawach wielu naszych współobywateli. Zapanowała moda na tupet, pazerność, na wyciąganie rąk po wszystko za każdą cenę. Szczególnie jaskrawo jest to widoczne na wsi. Naczelnik gminy, który odmówi przydzielenia ciągnika rolnikowi mającemu 3 ha ziemi, a da go jego sąsiadowi - właścicielowi 20-hektarowego gospodarstwa, oskarżony jest o łapownictwo. Opinia o pracy administracji urabiana jest obecnie przez ludzi, których sprawy zgodnie z zasadami współżycia społecznego, nie zostały załatwione.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#PosełHenrykKostecki">Zastanawiałem się długo, skąd biorą się te negatywne opinie? Rocznie wydawane jest 10–11 mln decyzji, a jak ocenia NIK do zaskarżenia nadaje się nie więcej niż 7–8%. Jest to więc niewielka skala. Pomimo więc pozytywnych decyzji, w ponad 90% spraw, właśnie te nie załatwione rzucają cień na pracę administracji. Ciągle zastanawiam się, czy jest to tylko rezultat niskiej kultury obsługi. Czy nie wynika także to z pazernych postaw składających skargi, z zachwiania dyscypliny społecznej, czy nie jest to skutkiem wadliwej polityki propagandowej w stosunku do administracji. Rzadko w prasie czy w telewizji obserwuje się sylwetki dobrych pracowników administracji. Przedstawia się urzędników wyłącznie złych. Na skutek jednostronnego prezentowania administracji, odnosi się wrażenie, że wszystko w niej jest złe. W związku z tym zaczyna działać negatywna selekcja przy naborze kadr do pracy w urzędach.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#PosełHenrykKostecki">Sądzę, że nie unikniemy kolejnych fal krytyki. W związku z wprowadzaniem prawa lokalowego grozi nam zalew skarg związanych z zaborem gruntów rolniczych czy też terenów działkowych pod budownictwo mieszkaniowe. Jeżeli nie przyspieszymy ustawą regulującą te sprawy, znajdziemy się znowu pod naporem społecznych narzekań.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#PosełHenrykKostecki">Dobrze się stało, że wracamy do ocen sposobu załatwiania skarg i wniosków. Daje to okazję do zintensyfikowania działań prowadzących do poprawy jakości pracy administracji. Musimy jednak wszystkie sprawy nazywać po imieniu. Jeżeli tego nie będziemy czynić, niewiele zmieni się w sposobie załatwiania skarg i wniosków, nie ulegnie poprawie praca administracji w gminach i województwach.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełStanisławCzerniej">Z moich własnych doświadczeń wynika, że wielokrotnie wyborcy, którzy zwracali się do mnie z prośbą o interwencję, świadomie wprowadzali mnie w błąd. Wielokrotnie okazywało się w toku kontroli, że przepisy prawa nie były naruszane, natomiast gwałcone były zasady współżycia społecznego. Przyczyną olbrzymiej liczby skarg i kolejek do wojewodów, do posłów, do Komitetu Centralnego Partii jest często nieudolność urzędników. Gdyby na niższych szczeblach działalności aparatu administracyjnego wydawano mniej błędnych decyzji, to automatycznie zmalałaby liczba skarg.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PosełStanisławCzerniej">Obarcza się często odpowiedzialnością za mnogość skarg samych tylko urzędników, tymczasem w moim przekonaniu ponoszą ją również osoby piszące skargi. Niektórzy traktują to jako nałóg pisząc po 20 skarg tygodniowo.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PosełStanisławCzerniej">Częstym źródłem nieporozumień, a w rezultacie skarg i zażaleń są nieczytelne i mało zrozumiałe przepisy prawa. Nie było takich komplikacji przy wprowadzaniu reformy rolnej. Podobnie stary ukaz carski o uwłaszczeniu chłopów był dokumentem prostym i czytelnym. Niestety, wiele przepisów naszego prawa, wiele zarządzeń i uchwał, nie nosi tych cech. Np. przepis o przekazywaniu ziemi za rentę. Ileż tam zawiłych kombinacji, niezrozumiałych nawet dla rejenta. Trzeba tak formułować przepisy prawa, aby nie tylko były zrozumiałe, ale również nie stwarzały możliwości obchodzenia.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#PosełStanisławCzerniej">Obserwuje się niezrozumiałe zjawisko obawy urzędników przed osobami skarżącymi się na funkcjonowanie władzy. Jest to często źródłem decyzji niesłusznych, podejmowanych dla świętego spokoju. Kiedy brakuje maszyn i mieszkań, to każda decyzja podejmowana przez urzędników w sprawie ich podziału budzić będzie wątpliwości i będzie źródłem skarg.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełGertrudaCzarnecka">Nagminne jest zjawisko nieobecności w pracy urzędników, którzy przyjmują w określonych godzinach skargi i zażalenia. Nie sprzyja to wyjaśnieniu spraw od ręki i powoduje skierowanie skarg na wyższe szczeble - do wojewodów, do Sejmu. Postuluję więc pod adresem ministerstwa, aby wyznaczyło jeden dzień w tygodniu, w którym wszystkie kompetentne osoby byłyby na miejscu i mogły rozstrzygnąć sporne sprawy. Spowodowałoby to zmniejszenie liczby skarg i zażaleń.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełBolesławKapitan">Ani przedstawione materiały informacyjne, ani dyskusja nie przyniosły odpowiedzi na podstawowe pytanie postawione przez obydwie komisje - jak pracuje administracja państwowa? Informacje resortowe zawierają wiele elementów samokrytycznych, np. Naczelny Sąd Administracyjny informuje, że ponad 30% spraw załatwionych zostało nieprawidłowo. Słusznie informacja Ministerstwa Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska rozpoczyna się od scharakteryzowania stanu kadry. W tym leży klucz do całej sprawy. W całym okresie Polski Ludowej mało uczyniono dla zbudowania autorytetu kadry administracji państwowej. Dlatego też w potocznym, obiegowym pojęciu utożsamia się ją z urzędowaniem i urzędasami, co ma oczywiście znaczenie pejoratywne. Ostatnie decyzje, a zwłaszcza ustawa o pracownikach administracji państwowej, rokują nadzieję na zmianę naszego stosunku do aparatu administracyjnego. Nie wiem, jaka jest średnia płaca w administracji, ale sądzę, że niższa od średniej krajowej. Rzutuje to oczywiście na poziom tej kadry i jej należyty dobór.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PosełBolesławKapitan">Proponuję dokonanie dalszych zmian w naborze kadry, zwłaszcza na niższych szczeblach. Często są bowiem wypadki angażowania do pracy w urzędach gminnych młodych dziewczyn z maturą, ale bez niezbędnego doświadczenia życiowego. Popieram zaprezentowany system szkolenia permanentnego, jako niezbędny czynnik podniesienia poziomu kadr.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#PosełBolesławKapitan">W ostatnim okresie nasilone były prace kontrolne, ale bardziej istotna jest realizacja wniosków pokontrolnych. Zdarza się bowiem, że w trzech kolejnych kontrolach powtarzają się oceny niedostateczne. Tak więc nie tylko kontrolujmy, ale sprawniej wcielajmy w życie słuszne wnioski.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#PosełBolesławKapitan">Nie godzę się z tonem wystąpienia niektórych posłów sugerujących winę społeczeństwa za zjawiska negatywne w życiu społecznym i gospodarczym. Nie można społeczeństwa za to winić, bowiem warunki kształtują postawy społeczne, a te jak wiadomo są niezwykle trudne. Nie oznacza to, że nie trzeba bronić administracji przed niesłusznymi atakami.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#PosełBolesławKapitan">Informacje na piśmie doręczone posłom budzą zastrzeżenia zwłaszcza informacja Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dużo słów, ale mało konkretów i wniosków, czyni tę informację mało przydatną dla potrzeb posłów.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PosełMariaBudzanowska">Stosunek administracji państwowej do instytucji skarg i wniosków kształtuje opinię społeczeństwa na temat funkcjonowania władzy w ogóle na wszystkich szczeblach. Nakłada to szczególny obowiązek właściwego doboru kadry administracji państwowej, jej odpowiedniego poziomu i kultury. Dopiero zespół tych wszystkich elementów może wpłynąć na kształtowanie się właściwej opinii społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PosełMariaBudzanowska">Zwykliśmy skargi i wnioski wymieniać jednym tchem, co jest błędem. Inaczej trzeba oceniać instytucję skarg, inaczej też. instytucje wniosków. Skargi dotyczą spraw przeszłych i jednostkowych, natomiast wnioski odnoszą się do przyszłości i są na ogół propozycjami dotyczącymi szerszej problematyki. Połączenie tych dwóch instytucji pomniejsza mimo woli rangę wniosków. Z mojego doświadczenia wynika, że w ciągu kilku kadencji Sejmu powtarza się ta sama problematyka skarg i wniosków. Jest to zjawisko niepokojące i wymagające osobnej oceny przez Komisję Skarg i Wniosków.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#PosełMariaBudzanowska">Z nadzieją obserwujemy krótki, ale intensywny okres działania Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w swoich pracach wyszedł poza formalny zasięg swoich kompetencji. W ten sposób funkcjonowanie tego sądu w sposób pozytywny oddziaływuje na poprawę pracy administracji państwowej.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#PosełMariaBudzanowska">Dla usprawnienia działalności administracji konieczne jest podniesienie fachowości kadr oraz zadbanie o poziom etyczny ich pracy. W równej mierze służy temu poprawa systemu organizacji urzędów administracji. Zasady pracy tych urzędów nie powinny być nadmiernie sformalizowane. Tymczasem system organizacji pozostawia wiele do życzenia. Jego usprawnienie powinno opierać się na wykorzystaniu osiągnięć nauki. Należy jednocześnie określić zakres kompetencji i odpowiedzialności poszczególnych organów na wszystkich szczeblach. Na szczeblu centralnym będzie to dokonane poprzez uchwalenie ustawy o Radzie Ministrów, zaś na szczeblu terenowym zadanie to powinna wypełnić nowa ustawa o radach narodowych.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#PosełMariaBudzanowska">Niedostatek kompetencji i odpowiedzialności organów terenowych uwidoczniła działalność wojskowych grup operacyjnych. Urząd Rady Ministrów opracował wyniki kontroli prowadzonej przez te grupy, lecz w jego materiałach brakuje wniosków dotyczących zmian w organizacji pracy urzędów administracji państwowej. Zmiany te powinny uwzględniać system organizacji wojska.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#PosełMariaBudzanowska">Kadry terenowe są często nieprzygotowane do interpretowania nowych aktów prawnych. Należy pamiętać, że większość naczelników gmin i miast nie ma wykształcenia prawniczego. Brak kwalifikacji powoduje, że urzędnicy zachowują się biernie i oczekują na okólniki, co sprzyja wykształcaniu się tendencji centralizacyjnych w administracji. Należy postulować systemowe zorganizowanie obsługi prawnej w urzędach stopnia podstawowego. Obecnie w połowie tych urzędów nie ma nawet radców prawnych. Powyższy wniosek powinien zostać sformułowany w wyniku dzisiejszego posiedzenia.</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#PosełMariaBudzanowska">Powinniśmy też zwrócić się do NIK o przeprowadzenie analizy przyczyn skarg. Sprawozdanie z takiej analizy powinno zostać przedstawione na plenarnym posiedzeniu Sejmu.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PosełSzczepanStyranowski">Jak wiadomo administracja państwowa ma dwie wolne soboty w miesiącu. Urzędy pracują jednak we wszystkie soboty, przy czym połowa pracowników ma wolne, a połowa urzęduje. Należy postulować, aby urzędy pracowały tylko przez dwie soboty, ale za to w pełnym składzie.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PosełWitDrapich">Komisja Skarg i Wniosków poświęca szczególną uwagę funkcjonowaniu resortu administracji. Podległe mu jednostki mają bowiem najwięcej bezpośrednich kontaktów z obywatelami. W urzędach terenowych kształtuje się opinia społeczeństwa o funkcjonowaniu administracji w ogóle.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PosełWitDrapich">W 1977 r. wydano 6,5 mln decyzji administracyjnych, a w 1982 r. wydano 12 150 tys. takich decyzji. Jedynie w przypadku 83 tys. decyzji obywatele składali odwołanie. Znaczy to, że zaskarżono tylko 0,6% decyzji. Jednak ten ułamek źle załatwionych spraw kształtuje opinię obywateli o pracy administracji. Jak się okazuje 30% zaskarżonych decyzji były to decyzje błędne, niezgodne z prawem lub wadliwe. Należy dążyć do zminimalizowania szkodliwych społecznie następstw takich decyzji. Społeczeństwo jest niedoinformowane o proporcjach spraw załatwionych prawidłowo i spraw załatwionych nietrafnie Decyzje negatywne muszą być starannie uzasadnione, aby nie znający prawa obywatel nie czuł się skrzywdzony.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#PosełWitDrapich">Komisja nasza rozpatrywała zamierzenia resortu zmierzające do usprawnienia systemu skarg. Działania te przyniosły już pierwsze wyniki, czego wyrazem jest spadek liczby decyzji nietrafnych.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#PosełWitDrapich">Jak wynika z informacji NSA słabość pracy administracji jest rezultatem niedostatecznej znajomości prawa i niskiego poziomu kultury obsługi obywatela. Jak się zdaje, działania podejmowane przez resort i NSA są trafne i powinny przynieść efekty. Konieczna jest poprawa najsłabszego, a zarazem najważniejszego ogniwa jakim jest szczebel podstawowy. Zgadzam się, że wszystko zależy od kadr. Są to jednak kadry młode, które można wychować. Należy im stworzyć odpowiednie warunki materialne i pozamaterialne. Społeczeństwo ma pejoratywny stosunek do urzędników. Zmieni się to, jeśli urzędnik udowodni swoją pracą, że jego instytucja zasługuje na szacunek.</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#PosełWitDrapich">NSA potwierdza swoją przydatność, sprawuje on nie tylko kontrolę sądową decyzji administracyjnych, ale jest też dodatkowym czynnikiem kształtowania praworządnego podejmowania decyzji administracyjnych.</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#PosełWitDrapich">Zmniejszenie liczby skarg będzie możliwe po usunięciu przyczyn powodujących ich powstawanie. Należy więc nie tylko doskonalić pracę administracji, ale i rozwiązywać problemy szczególnie uciążliwe dla społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-15.6" who="#PosełWitDrapich">Wiceminister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska Jan Jabłoński: Od początku ub.r. trwa proces doskonalenia funkcjonowania administracji państwowej. W styczniu 1982 r. rząd zapoznał się z raportem naszego ministerstwa o sytuacji administracji terenowej. Jego skutkiem było uchwalenie ustawy o urzędnikach państwowych. Jest to dokument wielkiej wagi. Trzeba go konsekwentnie wprowadzać w życie, w czym powinny pomóc rady narodowe. W wyniku wspomnianego raportu nastąpiła poprawa sytuacji finansowej pracowników administracji. W ub.r. płace wzrosły średnio o 3,214 zł. 1.Ⅰ.1982 r. średnia płaca pracownika administracji terenowej wynosiła 6,115 zł, 1.XI.1982 r. średnia płaca tych pracowników wynosiła 9,329 zł.</u>
<u xml:id="u-15.7" who="#PosełWitDrapich">Nadal płace te są jednak wyraźnie niższe od średniej krajowej.</u>
<u xml:id="u-15.8" who="#PosełWitDrapich">Resort podejmuje działania na rzecz podwyższenia kwalifikacji pracowników administracji. Powołano Centrum podyplomowego szkolenia pracowników administracji państwowej, które kształci obecnie 64 słuchaczy. Będziemy rozwijać nabór do tego centrum. Zostanie też opracowany kompleksowy system szkolenia pracowników administracji państwowej. W miejsce istniejących dwudziestu kilku, stworzymy 17 ośrodków w miastach wojewódzkich, w których są wyższe uczelnie. Prowadzimy też szkolenie przywarsztatowe w urzędach.</u>
<u xml:id="u-15.9" who="#PosełWitDrapich">Po uchwaleniu Kodeksu postępowania administracyjnego przeszkoliliśmy 100 tys. naszych pracowników, zapoznając ich z treścią tego aktu. Fluktuacja kadr powoduje, że nadal prowadzimy takie szkolenie.</u>
<u xml:id="u-15.10" who="#PosełWitDrapich">Zgodnie z naszym zaleceniem, w ogniwach stopnia podstawowego organizowane jest poradnictwo prawne. Trzeba stwierdzić obiektywnie, że trudno będzie skompletować radców prawnych we wszystkich urzędach gminnych. Chcemy jednak stworzyć system poradnictwa prawnego w oparciu o kadrę urzędów stopnia podstawowego i pracowników delegowanych z urzędów wojewódzkich.</u>
<u xml:id="u-15.11" who="#PosełWitDrapich">W materiałach dużą uwagę przywiązujemy do postanowień ustawy o radach narodowych. Chcielibyśmy doprowadzić do precyzyjnego określenia kompetencji poszczególnych organów administracji terenowej. Dążymy do tego, by każdy pracownik mając w ręku pragmatykę służbową i regulamin pracy był doskonale zorientowany o zakresie swoich kompetencji oraz zakresie odpowiedzialności.</u>
<u xml:id="u-15.12" who="#PosełWitDrapich">Analizujemy również skargi od strony przyczyn ich powstawania. Korzystamy przy tym z materiałów, które wpływają do nas bezpośrednio, które otrzymujemy z terenu, z materiałów Najwyższej Izby Kontroli, Najwyższego Sądu Administracyjnego. Bazujemy również na opracowaniach przesyłanych nam przez Kancelarię Rady Państwa. Stanowi to dużą pomoc i pozwala na ukierunkowanie pracy i podejmowanie inicjatyw ustawodawczych, których celem byłoby przeciwdziałanie przyczynom powstawania skarg.</u>
<u xml:id="u-15.13" who="#PosełWitDrapich">Wychodzimy do społeczeństwa z prawem lokalowym. Wspólnie z resortem rolnictwa podejmujemy temat ochrony użytków rolnych. Rozwiązanie tych problemów powinno wpłynąć zdecydowanie na ilość skarg. Daleko zaawansowane są prace nad ustawą o gospodarce gruntami. Podobnie jest z ustawą o planowaniu przestrzennym, którą pragniemy skorelować z ustawą o planowaniu gospodarczym, wprowadzając do niej wiele nowych rozwiązań.</u>
<u xml:id="u-15.14" who="#PosełWitDrapich">Pragnąłbym wrócić do sprawy sygnalizowanej przez posła Wita Drapicha. Organy administracji terenowej podjęły w minionym roku 12 mln decyzji. Niewiele, gdyż około 0,6% było wadliwych i zaskarżonych. Te właśnie decyzje, równoznaczne nieomal z liczbą skarg na pracę administracji są czynnikiem decydującym o opinii o urzędach administracji terenowej. Dużą pomoc w przeciwdziałaniu powstawania skarg świadczy nam Naczelny Sąd Administracyjny. Przeprowadzamy serie spotkań pracowników administracji z sędziami NSA, konsultacji z pracownikami urzędów, które mają na celu wyjaśnienie uchybień i nieprawidłowości w podejmowaniu decyzji. Chcę jednak zwrócić uwagę, że działalność administracji obarczona jest również obowiązkami, które mają niewiele wspólnego z administrowaniem, czyli zarządzaniem na danym terenie. Naczelnicy gmin zobowiązani zostali do rozdzielnictwa m.in. traktorów, materiałów budowlanych, a przecież w dobie reformy gospodarczej, wobec istnienia organizacji spółdzielczych dysponujących już nowym prawem, samorządów, te decyzje nie do organów administracji powinny należeć. Podejmujemy więc działania, by odciążyć administrację od spraw typu dystrybucyjnego.</u>
<u xml:id="u-15.15" who="#PosełWitDrapich">Stosunkowo wiele skarg wpływa na działalność przedsiębiorstw użyteczności publicznej. Są one traktowane jako skargi na pracę administracji, chociaż przedsiębiorstwa te mają swoje organy nadzorujące. Przyznać jednak muszę, że stosunkowo niewielka jest skuteczność nadzoru nad ich pracą.</u>
<u xml:id="u-15.16" who="#PosełWitDrapich">W dyskusji podkreślono wielokrotnie, że należy czynić starania w celu poprawy warunków bytu ludności. Chcę jednak przypomnieć, że zgodnie z założeniami planu 1/3 nakładów inwestycyjnych przeznaczona została na blok spraw związanych z budownictwem mieszkaniowym i komunalnym. Z mocy ustawy o planowaniu i ustawy budżetowej nakłady te przekazane zostały do budżetów terenowych, które powinny dokonać dalszego rozdziału tych środków, uwzględniając specyfikę swoich potrzeb. Nie możemy więc administracyjnie, centralnie wnikać w te sprawy. Taki właśnie podział środków i kierunków wydatkowania powinien przyczynić się do zmniejszenia liczby skarg.</u>
<u xml:id="u-15.17" who="#PosełWitDrapich">Mówiąc o poprawie warunków bytu ludności nie można nie wspomnieć o transporcie komunalnym, który w ub.r. objęty był programem operacyjnym. W wyniku tego uzyskaliśmy znaczną poprawę sprawności przewozów miejskich. O ile w 1980 r. stan gotowości technicznej autobusów i tramwajów niewiele przekraczał 56%, o tyle w bieżącym wzrósł do ponad 79%. Przedsiębiorstwa komunikacyjne otrzymały dostawy nowych autobusów, przede wszystkim Ikarusów, uległo poprawie zaopatrzenie w części zamienne, akumulatory i opony. Podaję te informacje jako ilustracje działań ministerstwa w rozwiązywaniu spraw bliskich każdemu obywatelowi.</u>
<u xml:id="u-15.18" who="#PosełWitDrapich">W bieżącym roku resort nasz zachował jeszcze uprawnienia do centralnego rozdzielnictwa autobusów i pojazdów służących oczyszczaniu miasta. Chcielibyśmy jednak, by resort nasz został odciążony z tego obowiązku, gdyż rozdzielnictwo nie należy, zgodnie z postanowieniami reformy gospodarczej, do zakresu naszych kompetencji.</u>
<u xml:id="u-15.19" who="#PosełWitDrapich">Poseł P. Dąbal pytał mnie o stosunek do materiałów przedstawionych przez NIK. Chcę poinformować, że resort jest zbliżony w ocenach z NIK. Wykorzystujemy te materiały w formie wytycznych przekazywanych wojewodom podczas telekonferencji, względnie w pismach kierowanych do poszczególnych jednostek administracji terenowych.</u>
<u xml:id="u-15.20" who="#PosełWitDrapich">Wyciągnęliśmy w minionym roku, w trosce o poprawę kultury obsługi wiele wniosków kadrowych. Chcę poinformować, że odwołaliśmy ze stanowiska 44 dyrektorów wydziałów urzędów wojewódzkich i ich zastępców właśnie z powodu niewłaściwego stosunku do interesantów. Odwołaliśmy również ze stanowiska 113 prezydentów i odpowiednią liczbę naczelników gmin. Proces wymiany kadry ulega zwolnieniu. Nie znaczy to wszakże, że dysponujemy już we wszystkich urzędach kadrą dysponującą zadowalającymi nas kwalifikacjami, niemniej jednak jakość obsługi interesantów przestała być problemem tak palącym, jak niedawno. Należy uświadomić obywateli o przysługujących im uprawnieniach. Brak tej wiedzy powoduje napływ skarg do ministerstwa, choć ich adresatem powinien być Naczelny Sąd Administracyjny. Wychodzimy z założenia, że urząd państwowy powinien pracować pełne 6 dni w tygodniu. Chcielibyśmy jednak utrzymać dotychczasowe dwie soboty wolne. W sytuacjach kiedy część urzędników jest nieobecnych - ich obowiązki powinni przejąć koledzy także w sprawie skarg i zażaleń.</u>
<u xml:id="u-15.21" who="#PosełWitDrapich">Ilustracją zjawiska nieuzasadnionych skarg może być ostatnia sesja WRN w Siedlcach, podczas której rolnik ubiegający się o traktor, którego nie otrzymał, zadeklarował z mównicy gotowość oddania zboża w 200% jeśli otrzyma traktor.</u>
<u xml:id="u-15.22" who="#PosełWitDrapich">Poselska dyskusja, a zwłaszcza postulaty i wnioski, stanowią cenną inspirację dla działalności ministerstwa. Administracja państwowa przeżyła ciężki okres, skutecznie opierając się siłom nieprzyjaznym. Za to należy jej się uznanie. Będziemy nadal starali się werbować do pracy ludzi młodych. Autorytet jednak budować można na bazie własnej działalności, co nie zmienia faktu, że niezbędne jest stworzenie właściwego klimatu wokół pracy administracji państwowej. Mamy do czynienia z wieloma działaniami pozytywnymi, które np. w woj. bydgoskim wykorzystywane są przez wojewodę do szkolenia naczelników gmin na konkretnych przykładach.</u>
<u xml:id="u-15.23" who="#PosełWitDrapich">Nie wszystko zależy jednak od administracji. Komisje rad narodowych powinny przywiązywać więcej uwagi do kontrolowania własnych organów wykonawczych. Trzeba na miejscu przeciwdziałać nieprawidłowościom, a nie czekać, aby w formie skarg i zażaleń trafiły one na wyższe szczeble zarządzania.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełLudomirStasiak">Komisje przyjmując informacje resortowe dostrzegają istotny postęp w działalności administracji państwowej. Jest jednak wiele kwestii nierozstrzygniętych, wymagających doskonalenia. Dotyczy to zwłaszcza kultury pracy i obsługi interesantów.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#PosełLudomirStasiak">Komisje oceniają pozytywnie decyzję Sejmu o powołaniu Naczelnego Sądu Administracyjnego. Instytucja ta wywiera pozytywny wpływ na funkcjonowanie administracji państwowej. Osobiście mam odmienny niż poseł B. Kapitan pogląd na informację przedstawioną przez NSA. Był to swojego rodzaju koreferat do informacji resortowej ukazujący źródła nieprawidłowości.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#PosełLudomirStasiak">Komisje uważają, że należy odciążyć administrację państwową od spraw, które stanowić powinny przedmiot działania innych instytucji, a zwłaszcza samorządów. Wiąże się to z pracami nad przygotowaniem ustawy o radach narodowych i samorządzie terytorialnym. Trzeba umacniać w społeczeństwie poczucie tego, że samorządy mogą i powinny skutecznie działać.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#PosełLudomirStasiak">Komisje stoją na stanowisku, iż niezbędne są dalsze prace porządkujące prawo administracyjne, a zwłaszcza likwidujące występujące różnice między poszczególnymi aktami prawnymi.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#PosełLudomirStasiak">Komisje powołały 3-osobowy zespół pod przewodnictwem posła Franciszka Dąbala (ZSL) dla opracowania opinii na temat skarg i wniosków.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>