text_structure.xml 57.8 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sejm Ustawodawczy</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Rzeczypospolitej Polskiej</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Sesja zwyczajna jesienna 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Sprawozdanie Stenograficzne z 100 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego w dniu 29 grudnia 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Warszawa 19 5 2</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 15.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Powołuję na sekretarzy posłów Stanisława Małolepszego i Włodzimierza Reczka. Protokół i listę mówców prowadzi poseł Małolepszy.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszalek">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszalek">Protokół 99 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu następujący posłowie: Fijałkowski Wiesław, Ignatowski Andrzej, Jachowicz Kazimierz, Kołodziejski Henryk, Lityński Marian, Lukrec Henryk, Michałowicz Mieczysław, Mirek Jan, Piotrowski Antoni, Polewka Adam, Różański Józef, Szałkowski Janusz, Szczęśniak Józef, Sztachelska Irena, Sztachelski Jerzy, Szuldenfrei Michał, Tilgner Damazy, Trzebiński Henryk, Urbański Antoni, Widy-Wirski Feliks.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">Proszą Wysoką Izbę o udzielenie urlopów następujący posłowie:</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszalek">dla poratowania zdrowia: Brzeziński Stefan — do 10 stycznia 1952 r., Dobrowolski Hieronim — do 11 stycznia 1952 r., Karaczewski Artur — do 15 stycznia 1952 r., Kosydarski Władysław — do 25 stycznia 1952 r., Okulicki Wincenty — do 10 stycznia 1952 r.;</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszalek">z powodu udziału w konferencji naukowej Hochfeld Julian — do 12 stycznia 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Wysoka Izba zgadza się na udzielenie urlopów wymienionym posłom. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszalek">Od ob. Prezesa Rady Ministrów wpłynęło pismo z dnia 20 grudnia br. zawiadamiające, że Ob. Prezydent Rzeczypospolitej dekretem z dnia 12 grudnia 1951 r. mianował ob. dr Stefana Jędrychowskiego Wiceprezesem Rady Ministrów i równocześnie odwołał go ze stanowiska Zastępcy Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszalek">Proponuję na podstawie art. 17 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego, aby Wysoka Izba uchwaliła zmianę dzisiejszego porządku dziennego, mianowicie uzupełniając go jeszcze jednym, pierwszym punktem o brzmieniu następującym:</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszalek">1. Sprawozdanie Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu o rządowym projekcie ustawy o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca 1952 r. (druki nr 1025 i 1026).</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszalek">W związku z tym numeracja punktów doręczonego Obywatelom Posłom porządku dziennego ulegnie odpowiedniemu przesunięciu.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba zgodziła się na moją propozycję. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu o rządowym projekcie ustawy o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca 1952 r. (druki nr 1025 i 1026).</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Miturze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselMituraAntoni">Wysoki Sejmie! Nasze pozycje budżetowe z roku na rok obejmują coraz to szersze kręgi gospodarki narodowej, koncentrując w sobie zarówno wydatki administracyjne, socjalne, kulturalno-oświatowe oraz gospodarcze o charakterze inwestycyjnym, jak i wyposażenia przedsiębiorstw w środki finansowe, co powoduje ciągły wzrost planu finansowego.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PoselMituraAntoni">W ten sposób budżet nasz jak najmocniej koordynowany jest z narodowym planem gospodarczym i staje się wyrażeniem finansowym jego założeń i osiągnięć.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PoselMituraAntoni">Dla prawidłowego zbudowania narodowego planu gospodarczego na rok 1952, niezbędne jest dokładne, zbilansowanie osiągnięć okresu poprzedniego, tj. roku 1951.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PoselMituraAntoni">W ostatnim kwartale rb. w naszej gospodarce narodowej dzięki wysiłkom mas pracujących, w szczególności klasy robotniczej, są do zarejestrowania znaczne osiągnięcia w dziedzinie wykonania planu gospodarczego. Celem stworzenia najbardziej prawidłowego punktu wyjścia dla planowania na rok następny konieczne jest wzięcie pod uwagę tych właśnie osiągnięć związanych z realizacją planu gospodarczego roku bieżącego możliwie w pełnym ich wyrazie cyfrowym.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PoselMituraAntoni">Z tych względów prace nad narodowym planem gospodarczym na rok 1952 nie mogły być ostatecznie zakończone przed 1 stycznia 1952 r. W ścisłym związku z tym pozostają i prace prowadzone nad budżetem na rok 1952. Wcześniejsze zakończenie prac nad budżetem oznaczałoby konieczność czynienia szeregu poprawek w toku prac sejmowych nad budżetem, co nie przyśpieszyłoby tych prac, a skomplikowałoby je.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PoselMituraAntoni">W związku z powyższym Rząd zwrócił się do Wysokiego Sejmu z wnioskiem o uchwalenie ustawy o prowizorium budżetowym na pierwszy kwartał 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PoselMituraAntoni">Nasze plany gospodarcze, a w związku z tym i budżety, z roku na rok wykazują poważną dynamikę rozwoju. Związane to jest zarówno ze wzrostem dochodu narodowego jak i coraz to pełniejszym wykonaniem założeń Planu 6-letniego. Z tych względów również budżet na rok 1952 wykazywać będzie w globalnych cyfrach dalszy wzrost w porównaniu do roku 1951. Dlatego też prowizorium określa się na 33% w stosunku do wydatków budżetowych w roku 1951, wydatków niższych od tych, jakie będą przedłożone na rok 1952.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PoselMituraAntoni">Określenie prowizorium w tych granicach uwzględnia więc stały wzrost naszych budżetów i odpowiada dynamice rozwojowej naszego narodowego planu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PoselMituraAntoni">Referowany projekt ustawy o prowizorium budżetowym składa się z pięciu artykułów.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PoselMituraAntoni">Art. 1 określa wysokość prowizorium równającego się 33% ogólnej kwoty budżetu Państwa z roku 1951.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PoselMituraAntoni">Art. 2 stanowi, że Rada Ministrów określi w drodze uchwały, powziętej za zgodą Rady Państwa, zasady i tryb wykonywania prowizorium budżetowego na okres od 1 stycznia do 31 marca 1952 r. oraz budżetu Państwa na rok 1952.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PoselMituraAntoni">Art. 3 upoważnia Ministra Finansów do ustalenia wysokości udziałów budżetów terenowych w dochodach budżetu centralnego (dochodów regulujących) i udzielenia dotacji wyrównawczej dla budżetów terenowych na okres od 1 stycznia do 31 marca 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PoselMituraAntoni">Art. 4 powierza wykonanie ustawy Ministrowi Finansów.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PoselMituraAntoni">Art. 5 określa moc obowiązującą ustawy od dnia 1 stycznia 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PoselMituraAntoni">Projekt ustawy był rozpatrywany przez Komisję Planu Gospodarczego i Budżetu w dniu 28 b.m.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PoselMituraAntoni">W toku rozprawy uległ zmianie art. 3, który przedstawiony jest w brzmieniu następującym: — „Upoważnia się Ministra Finansów do ustalenia wysokości udziałów budżetów terenowych w dochodach budżetu centralnego (dochodach regulujących) i udzielenia dotacji wyrównawczej dla budżetów terenowych na okres od 1 stycznia do 31 marca 1952 r.” Poza tą poprawką komisja innych poprawek nie wniosła.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PoselMituraAntoni">W imieniu Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu proszę Wysoką Izbę o przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu nadanym mu przez Rząd ze zmianą wprowadzoną przez komisję — zgodnie z drukiem nr 1026.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszalek">Nikt do głosu się nie zapisał. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszalek">Dziękuję. Stoją wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca 1952 r. — jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: sprawozdanie Komisyj Obrony Narodowej oraz Planu Gospodarczego i Budżetu o rządowym projekcie ustawy o zmianie dekretu o wynalazczości pracowniczej (druki nr 1003 i 1012).</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Kieszczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselKieszczynskiJozef">Wysoki Sejmie! Wojsko ludowe otacza szczególną opieką ruch racjonalizatorstwa. Ruchem tym objęci są w wojsku zarówno szeregowcy, podoficerowie, oficerowie jak i pracownicy cywilni. Dowódcy jednostek udzielają pełnego poparcia i wszelkiej pomocy racjonalizatorom, dzięki czemu ruch racjonalizatorski w wojsku szeroko się rozwija. Rozwój ruchu racjonalizatorstwa w wojsku wypływa oczywiście z tych samych źródeł i opiera się na tych samych podstawach, co rozwój racjonalizatorstwa wśród klasy robotniczej. W tych warunkach ogólnie obowiązujące w Państwie przepisy dotyczące wynalazczości pracowniczej powinny również obejmować wynalazki, udoskonalenia techniczne i usprawnienia dokonane w wojsku. Czyni temu zadość zgłoszony projekt ustawy, nadając nowe brzmienie art. 30 ust. 1 dekretu z dnia 12 października 1950 r. o wynalazczości pracowniczej.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PoselKieszczynskiJozef">Równocześnie zgodnie z nowym brzmieniem art. 30 ust. 2 sprawy:</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PoselKieszczynskiJozef">1) określenia sposobu rozpowszechniania i ogłaszania pracowniczych wynalazków, udoskonaleń technicznych i usprawnień oraz wytycznych dla gromadzenia ich dokumentacji (art. 8), 2) określenia organów powołanych do przyjmowania i oceniania pracowniczych wynalazków, udoskonaleń technicznych i usprawnień, rozstrzygania sporów o wysokości wynagrodzenia za te wynalazki, udoskonalenia techniczne i usprawnienia, jak również trybu postępowania tych organów (art. 16), 3) określenia zasad obliczania wynagrodzenia za dokonanie pracowniczego wynalazku, udoskonalenia technicznego lub usprawnienia, trybu i terminu wypłaty wynagrodzenia oraz przypadków, w jakich wynagrodzenie to wolne jest od podatków, opłat i świadczeń publicznoprawnych (art. 18) — oraz 4) określenia źródła i sposobu finansowania wynalazczości pracowniczej oraz pomocy udzielanej w myśl art. 4 (art. 25) — zostaną unormowane w odrębnych przepisach wykonawczych przez Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego i Ministrem Finansów.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PoselKieszczynskiJozef">Wydanie przepisów wykonawczych w odrębnym trybie uzasadnione jest odrębnością organizacyjną wojska oraz względami tajemnicy wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PoselKieszczynskiJozef">Ustawa obejmuje również wynalazki, udoskonalenia techniczne i usprawnienia dokonane przez żołnierzy, pracowników i funkcjonariuszy podległych Ministrowi Bezpieczeństwa Publicznego.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PoselKieszczynskiJozef">Projekt ustawy rozważany był na wspólnym posiedzeniu Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu oraz Komisji Obrony Narodowej w dniu 28 grudnia rb. i w związku z podjętą uchwałą mam zaszczyt wnosić, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić projekt ustawy o zmianie dekretu o wynalazczości pracowniczej z dnia 12 października 1950 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszalek">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o zmianie dekretu o wynalazczości pracowniczej — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszalek">Wobec niemożności zakończenia przez komisję prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o wynalazkach i wzorach użytkowych dotyczących obrony Państwa — punkt 3 porządku dziennego nie może być dzisiaj przedmiotem rozprawy.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Pracy i Opieki Społecznej o rządowym projekcie ustawy o zniesieniu Państwowego Zakładu Emerytalnego (druki nr 1011 i 1014).</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca posłanka Pragierewa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Projekt ustawy o zniesieniu Państwowego Zakładu Emerytalnego, który w imieniu Komisji Pracy i Opieki Społecznej mam zaszczyt referować, stanowi dalszy krok w kierunku utrwalenia socjalistycznego systemu ubezpieczeń społecznych</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PoslankaPragierowaEugenia">W krajach kapitalizmu ubezpieczenia społeczne, podporządkowane interesem klas posiadających, są przez klasy te wykorzystywane jako narzędzia rozbijania jedności i solidarności klasy robotniczej poprzez uprzywilejowywanie poszczególnych grup robotniczych, poprzez tworzenie odrębnych funduszów i odrębnych instytucji ubezpieczeniowych dla każdego niemal poszczególnego ryzyka, dla każdej niemal poszczególnej grupy pracowniczej. Ta przemyślna i czujna polityka klas posiadających wydzielała między innymi w przedwojennej Polsce z ogółu klasy robotniczej grupę tzw. funkcjonariuszy państwowych, zjednywanych celem ochrony aparatu ucisku kapitalistycznego odrębnymi uprawnieniami, których pozbawiony był ogół mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Wyrazem tej polityki były między innymi, tzw. emerytury administracyjne wypłacane przez specjalny ośrodek organizacyjny, działający w oparciu o odrębny fundusz, zbudowany na odrębnych podstawach i wymierzający świadczenia dla funkcjonariuszy państwowych na zasadach odmiennych niż zasady ogólnego ubezpieczenia emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Historia ubezpieczeń społecznych w państwach kapitalistycznych jest dostatecznie wymownym obrazem, w jakim stopniu burżuazja wykorzystywała te odrębności ubezpieczeniowe bezpośrednio dla dobra własnego, a z uszczerbkiem dla ogółu mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PoslankaPragierowaEugenia">W Polsce Ludowej znikła sprzeczność interesów klasy robotniczej i interesów Państwa. Ustrój Polski Ludowej podważył samą podstawę gospodarczą i polityczną przeciwieństwa między poszczególnymi kategoriami pracowników. W Polsce Ludowej siły wytwórcze kraju są wyzwolone z pęt kapitalizmu, praca wyzwolona jest z jarzma wyzysku, władzę sprawują masy ludowe z klasą robotniczą na czele. Gdzież tu lost miejsce dla utrzymania odrębności jakiejś kasty urzędniczej i uzasadnienie jej specjalnego uprzywilejowania?</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Trzeba podkreślić, że jakkolwiek w Polsce Ludowej w zakresie ubezpieczeń społecznych można ustalić długi wykaz osiągnięć mas pracujących już w pierwszym trudnym okresie odbudowy, przemiany jednak w ustroju organizacyjnym ubezpieczeń utrwalono dopiero w okresie Planu 6-letniego. Odtąd organizacja ubezpieczeń społecznych dokonywana jest już systematycznie w ramach planowej budowy ubezpieczeń socjalistycznych w oparciu o wspaniałe wzory przodującej radzieckiej nauki i praktyki.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Celem unormowania sprawy systemów zaopatrzeń emerytalnych pracowników państwowych i innych powołano w lutym 1950 r. przy Prezesie Rady Ministrów Komisję Świadczeń Emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Rozporządzeniem z września 1951 r. sprawy zaopatrzeń emerytalnych, należące dotychczas do zakresu działania Ministra Finansów, przekazano do zakresu działania Ministra Pracy i Opieki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Projekt ustawy, który mam zaszczyt referować, przewidując zniesienie Państwowego Zakładu Emerytalnego i włączenie zakresu jego działania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, skupia tym samym w jednym ośrodku całokształt dyspozycji w sprawach emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy, jakkolwiek jest przepisem formalnym, nie normującym. zasad prawa materialnego, ujawnia wszakże fakt natury głębszej i ogólniejszej. Tworzy on bowiem już dzisiaj konieczne ramy dla uporządkowania w interesie mas pracujących sprawy zaopatrzenia tych mas w okresie, gdy znajdują się one — nie ze swej winy — poza produkcją, więc w wypadku trwałej utraty zdolności do pracy lub śmierci żywiciela.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Scalając oba systemy emerytalne — ubezpieczeniowy i urzędniczy — w jednym Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, kroczymy i w tej dziedzinie śladami wielkiego Związku Radzieckiego, w którym ubezpieczenie społeczne urzeczywistnia się drogą tworzenia specjalnego, scentralizowanego funduszu, przy czym poszczególne rodzaje ubezpieczeń nie stanowią ram organizacji samoistnych, lecz są połączone w jedną całość ubezpieczeniową.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Scalenie ubezpieczeń przewidziane przez projekt niniejszy pociąga za sobą szereg istotnych bezpośrednich korzyści dla mas pracujących. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest obecnie instytucją związaną na wszystkich swych szczeblach bezpośrednio z organizacjami zawodowymi. Rady ubezpieczeń społecznych są organami związków zawodowych, biorącymi bezpośredni udział w kontroli najważniejszych funkcji ubezpieczeń społecznych. Państwowy Zakład Emerytalny natomiast jest to instytucja scentralizowana bez oparcia w organizacji terenowej, działająca bez udziału przedstawicielstwa organizacji zawodowych. Scalenie to gwarantuje więc bezpośredni wpływ organizacji związkowych i w tej dziedzinie także w zastosowaniu do pracowników państwowych.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Połączenie agend obu Zakładów przyniesie zmniejszenie etatów, a więc oszczędność w administracji, a centralizacja doprowadzi do usprawnienia świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Wreszcie zgodnie z trybem odwołań od decyzji w sprawach o świadczenia, przewidzianych w zakresie działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do sądów ubezpieczeń społecznych projekt przewiduje ten sam tryb odwołań również w zastosowaniu do spraw, przejętych z Państwowego Zakładu Emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#PoslankaPragierowaEugenia">W imieniu Komisji Pracy i Opieki Społecznej wnoszę, aby Wysoka Izba uchwaliła projekt ustawy w brzmieniu przedłożonego wniosku wraz z dwiema poprawkami: do art. 2 i 3.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#PoslankaPragierowaEugenia">W myśl poprawki do art. 2 artykuł ten otrzymuje brzmienie następujące:</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#PoslankaPragierowaEugenia">„Sprawy, należące do zakresu działania Państwowego Zakładu Emerytalnego, przechodzą do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.” W myśl poprawki do art. 3 ustęp 2 tego artykułu skreśla się. Wobec tego podział artykułu na ustępy jest bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#PoslankaPragierowaEugenia">Projekt ustawy niniejszej posuwa naprzód, w oparciu o wypróbowane bogate doświadczenia Związku Radzieckiego, rozwój ubezpieczeń społecznych w Polsce Ludowej w kierunku umocnienia socjalistycznego systemu zabezpieczenia polskich mas pracujących.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszalek">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszalek">Stwierdzam, że ustawa o zniesieniu Państwowego Zakładu Emerytalnego została przez Sejm uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji protokołu pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, podpisanego w Moskwie dnia 8 grudnia 1951 r., o wprowadzeniu zmian do umowy o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej oraz do konwencji o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów, podpisanych w Moskwie dnia 8 lipca 1948 r. (druki nr 1019 i 1020).</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Praga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselPragaRafal">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych mam zaszczyt wnosić o przyjęcie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji protokołu, podpisanego w Moskwie dnia 8 grudnia 1951 r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PoselPragaRafal">Socjalistycznych Republik Radzieckich o wprowadzeniu zmian do umowy o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej oraz do konwencji o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów. Umowa ta i konwencja podpisane zostały w Moskwie dnia 8 lipca 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PoselPragaRafal">Przedłożony do ratyfikacji protokół włącza do polsko-radzieckich porozumień granicznych z dnia 8 lipca 1948 r. niezbędne uzupełnienia w związku z przeprowadzeniom delimitacji granic na odcinkach terytoriów państwowych, które uległy zamianie zgodnie z umową z dnia 15 lutego 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PoselPragaRafal">Z inicjatywą zamiany odcinków terytoriów państwowych wystąpił wówczas Rząd Polski, kierując się interesem naszej gospodarki narodowej. Inicjatywa ta spotkała się z życzliwym przyjęciem ze strony Rządu Radzieckiego, które znalazło swój wyraz w umowie z dnia 15 lutego 1951 r., opartej o obustronne korzyści. Umowa ta, szczególnie korzystna dla Polski z uwagi na bogate złoża naftowe i złoża gazu ziemnego, znajdujące się na odcinku odstąpionym. nam przez Związek Radziecki, została wprowadzona w życie w atmosferze przyjacielskiego, prawdziwie braterskiego współdziałania obu stron — przy pełnym i troskliwym zabezpieczeniu interesów przesiedlonej ludności.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PoselPragaRafal">Dzisiaj na obszarze o powierzchni 480 km^2^, włączonym w wyniku zamiany do obszaru Polski, wre — jak w całym kraju — praca dla Planu 6-letniego. Uruchomione przez radzieckich górników i przekazane Polsce kopalnie naftowe zasilają przemysł polski cenną energią pędną. Kopalnie naftowe na tych terenach dają nam nieomal 20% naszej dotychczasowej produkcji ropy naftowej. Kilkanaście tysięcy Polaków, którzy osiedlili się na tych ziemiach, otrzymało mieszkania w stanie pełnej używalności. Rolnicy dokonali orki i jesiennego siewu. Młodzież chodzi do szkół. Życie płynie normalnym, uregulowanym łożyskiem.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PoselPragaRafal">Mimo, iż umowa przewidywała jedynie pozostawienie bez odszkodowania nieruchomego majątku, otrzymaliśmy od przyjaciół radzieckich również wiele drogocennych ruchomych części urządzeń oraz nowoczesne narzędzia. W świetlicach pozostały radioaparaty i adaptery z kompletami płyt. Nowi polscy lokatorzy zastawali w mieszkaniach obok symbolicznych bochenków chleba i soli wzruszające podarunki.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PoselPragaRafal">Radzieccy górnicy naftowi, którzy unowocześnili i zmechanizowali szyby eksploatowane przed wojną przez kapitalistyczne trusty, prymitywne wówczas i zaniedbane, osiągnęli produkcję 4-krotnie większą niż w 1939 r.; jeszcze w ostatnich chwilach w okresie wprowadzania w życie zamiany uruchomili nowe otwory i przekazali je nam w ruchu. Ale nie tylko kopalnie naftowe i nowoczesne narzędzia pozostawili górnicy radzieccy górnikom polskim; radzieccy towarzysze podzielili się po bratersku z polskimi towarzyszami swą techniczną wiedzą, dopomogli w opanowaniu przez polskich robotników obsługi nowoczesnych maszyn.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PoselPragaRafal">Zawarcie takiej umowy, jak umowa z 15 lutego 1951 r., i tak sprawne wprowadzenie tej umowy w życie w atmosferze braterskiej współpracy możliwe jest tylko między państwami złączonymi prawdziwą przyjaźnią, między narodami zespolonymi, wspólnotą celów, wspólnym umiłowaniem pokoju i postępu; jest wynikiem stosunków międzypaństwowych nowego typu, jakich przykładem są stosunki pomiędzy Związkiem Radzieckim a Polską Ludową.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PoselPragaRafal">Zamiana odcinków terytoriów państwowych między Polską a Związkiem Radzieckim, która dokonana została według zasady kilometr za kilometr i objęła tereny o takiej samej powierzchni, nie wywołała żadnych zmian w kilometrach kwadratowych w obszarze Polski i w obszarze Związku Radzieckiego, powodując jedynie odpowiednie przesunięcie granic. W związku z tym przesunięciem linii granicznej na odcinkach, które uległy zamianie, zaszła potrzeba wniesienia do polsko-radzieckich porozumień granicznych z dnia 8 lipca 1948 r. takich sformułowań, które powoływałyby się na umowę z dnia 15 lutego 1951 r. i na dokumenty delimitacyjne z dnia 23 października 1951 r. Takie niezbędne uzupełnienia zawiera właśnie przedłożony dziś Sejmowi przez Rząd do ratyfikacji protokół. Protokół ten z chwilą wejścia w życie stanowić będzie nieodłączną część polsko-radzieckich porozumień granicznych, podpisanych w Moskwie dnia 8 lipca 1948 r., tzn. umowy o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej i konwencji o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PoselPragaRafal">Umowy te, wypływające z ducha wzajemnego porozumienia i przyjaznych, dobrosąsiedzkich stosunków, określają ogólne zasady przebiegu linii granicznej, jej oznaczenie znakami granicznymi oraz regulują wszelkie przejawy życia na granicy i zagadnienia związane z ruchem granicznym. Stosunki na polsko-radzieckiej granicy państwowej układają się w jak najlepszej harmonii, zgodnie z literą i duchem obowiązujących umów.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PoselPragaRafal">Polsko-radziecka granica jest granicą, która nie dzieli, ale łączy dwa narody zespolone wieczystym sojuszem. Jest to granica pełna życia. Przez tę granicę odbywa się ożywiona wymiana gospodarcza i kulturalna. Przez tę granicę przejeżdżają transporty, wiozące nam radzieckie surowce, maszyny i gotowe urządzenia dla gigantów naszej 6-latki, Przez tę granicę przejeżdżają radzieccy inżynierowie i naukowcy, którzy przekazują nam radziecką dokumentację, radzieckie licencje i radzieckie doświadczenie. Przez tę granicę przejeżdżają z Polski do Związku Radzieckiego polscy robotnicy, uczeni i artyści i wracają do kraju bogatsi o naukę z doświadczeń i osiągnięć radzieckiej przodującej techniki, nauki i kultury. Przez tę granicę przejeżdżają z Polski do Związku Radzieckiego wycieczki polskich chłopów, by zapoznawać się z metodami nowoczesnej zespołowej gospodarki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PoselPragaRafal">Przez tę granicę naród radziecki podaj o nam co dzień, co godzinę, braterską dłoń pomocy i przyjaźni.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszalek">Nikt do głosu się nie zapisał. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Marszalek">Dziękuję. Stoją wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o ratyfikacji protokołu pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, podpisanego w Moskwie dnia 8 grudnia 1951 r., o wprowadzeniu zmian do umowy o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej oraz do konwencji o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów, podpisanych w Moskwie dnia 8 lipca 1948 r. — jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu o rządowym projekcie ustawy, zmieniającej dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych (druki nr 1015 i 1021).</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Pokrzywie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselPokrzywaJan">Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu mam zaszczyt zreferować rządowy projekt ustawy, zmieniającej dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PoselPokrzywaJan">Realizacja narodowych planów gospodarczych, wyrażająca się w budowie nowych wielkich obiektów przemysłowych, w rozbudowie istniejących zakładów, w budowie nowych osiedli mieszkaniowych, w budowie nowych linii kolejowych i dróg, w prowadzeniu wierceń badawczych, w przeprowadzaniu linii elektrycznych, gazowych, wodociągowych itp., wymaga nabycia lub przejęcia przez wykonawców narodowych planów gospodarczych szeregu nieruchomości, stanowiących własność nie tylko państwową, ale i osób fizycznych i prawnych.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PoselPokrzywaJan">Sprawy nabywania i przekazywania nieruchomości, niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych, reguluje dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. Przeszło dwu i półletnie stosowanie w praktyce postanowień tego dekretu wykazało konieczność jego gruntownej nowelizacji, mającej na celu:</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PoselPokrzywaJan">1) uproszczenie postępowania wywłaszczeniowego poprzez uwolnienie go od szeregu czynności formalnych, które nie dając stronom żadnych korzyści, powodowały jedynie przedłużenie i skomplikowanie postępowania;</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PoselPokrzywaJan">2) zwiększenie udziału i uprawnień terenowych rad narodowych w procesie postępowania przy nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych;</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PoselPokrzywaJan">3) lepsze, dokładniejsze i szersze uwzględnienie interesów właścicieli drobnych nieruchomości gwarantowanych im przez nowe przepisy;</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PoselPokrzywaJan">4) takie sprecyzowanie przepisów, by wykluczało dowolną ich interpretację a przez to naruszanie praworządności.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PoselPokrzywaJan">Wniesiony przez Rząd projekt ustawy zmieniający dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. składa się z 14 artykułów.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PoselPokrzywaJan">Zmiany dekretu zawarte w art. 1 ustawy dotyczą zarówno przepisów prawa materialnego jak i w przeważającej liczbie przypadków — przepisów postępowania. Najważniejsze zmiany, jakie wnosi projekt ustawy w dziedzinie prawa materialnego, są następujące:</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PoselPokrzywaJan">Art. 5-a zawiera przepis dopuszczający udzielenie przez Przewodniczącego PKPG zezwolenia wykonawcy narodowych planów gospodarczych na niezwłoczne objęcie nieruchomości w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Wykonywanie narodowych planów gospodarczych stwarza częstokroć takie sytuacje, kiedy koniecznym się staje objęcie nieruchomości jeszcze przed nabyciem lub wywłaszczeniem, a nawet przed, zgłoszeniem wniosku o wywłaszczenie. Przepis ten art. 5-a znajduje uzasadnienie jedynie w interesie wyższego rzędu, jakim jest interes Państwa w wykonywaniu narodowych planów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#PoselPokrzywaJan">Z przepisami art. 5-a łączy się znowelizowany art. 15 dekretu, stanowiący, że prezydium wojewódzkiej rady narodowej może udzielić zezwolenia na niezwłoczne objęcie nieruchomości tylko w przypadkach, kiedy wniosek o udzielenie takiego samego zezwolenia nie był uprzednio rozpoznawany przez Przewodniczącego PKPG w trybie art. 5-a, albo też w przypadku odmownej decyzji Przewodniczącego PKPG — jeśli wniosek uzasadniony jest nowymi okolicznościami.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#PoselPokrzywaJan">Nowym przepisem wprowadzonym ustawą jest przepis art.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#PoselPokrzywaJan">9-b. Przepis ten zwalnia od podatku dochodowego przychody właścicieli nieruchomości uzyskane z tytułu sprzedaży lub odszkodowania na podstawie dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r. oraz od podatku z tytułu nabycia praw majątkowych na podstawie tegoż dekretu. Ponadto zwalnia się od opłaty skarbowej wszystkie podania i pisma wnoszone do władz w związku z czynnościami wynikającymi z dekretu.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#PoselPokrzywaJan">Nowymi zmianami wprowadzonymi do dekretu są przepisy zawarte w dziale III A zatytułowanym — „Czasowe zajęcie nieruchomości”. Czasowe zajęcie nieruchomości konieczne bywa nie tylko dla realizacji narodowych planów gospodarczych, lecz również w przypadkach objętych ogólną kategorią przypadków siły wyższej i nagłej potrzeby. Przepis, obejmujący tę drugą kategorię przypadków, mieścił się w prawie o postępowaniu wywłaszczeniowym z 1934 r. Uchylenie przez omawianą ustawę w całości tego prawa uczyniło koniecznym zachowanie przepisów o czasowym zajęciu nieruchomości w przypadkach siły wyższej i nagłej potrzeby i umieszczenia ich w dekrecie. Czasowo zajęta nieruchomość nie może być wykorzystana dla wzniesienia trwałych budowli i na czas nie dłuższy niż 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#PoselPokrzywaJan">Władzą właściwą do orzekania o czasowym zajęciu nieruchomości, uchylenia czasowego zajęcia i ustalenia odszkodowania jest prezydium powiatowej rady narodowej.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#PoselPokrzywaJan">Odszkodowanie za zniszczone zasiewy, uprawy lub plony właściciel zajętej nieruchomości powinien otrzymać w ciągu 30 dni od zajęcia.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#PoselPokrzywaJan">Wyrazem ochrony uzasadnionych interesów właścicieli nieruchomości i ścisłego przestrzegania zasad ludowej praworządności jest wprowadzenie przepisów nowego art. 40, przewidującego wspólne sankcje karne — „za objęcie w posiadanie cudzej nieruchomości przed uzyskaniem orzeczenia wywłaszczeniowego, albo bez zezwolenia właściwej władzy oraz za naruszenie w inny sposób prawa własności nieruchomości”.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#PoselPokrzywaJan">Tak więc art. 5 dekretu w nowym brzmieniu stwierdza, że Przewodniczący PKPG udziela zezwolenia na nabycie nieruchomości niezbędnej dla realizacji narodowych planów gospodarczych na podstawie opinii prezydium właściwej wojewódzkiej rady narodowej, zawierającej stwierdzenie, że nabycie nieruchomości jest niezbędne i że uwzględnione są zarówno potrzeby wykonawcy narodowych planów gospodarczych jak i uzasadnione interesy ogólnogospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#PoselPokrzywaJan">W tym sformułowaniu szeroko uwzględniona jest opinia prezydium wojewódzkiej rady narodowej, czego uprzednio dekret nie zawierał.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#PoselPokrzywaJan">Postanowienia nowego art. 7-a wprowadzają zamiast formy notarialnej, wymaganej dotychczas przy zawieraniu umów sprzedaży lub zamiany nieruchomości, zatwierdzenie ich przez prezydium wojewódzkiej rady narodowej i to stanowi podstawę wpisu prawa własności do księgi wieczystej.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#PoselPokrzywaJan">Zmieniony art. 26 postanawia, że odwołania od orzeczeń prezydiów wojewódzkich rad narodowych, zapadłych w sprawach o wywłaszczenie, rozpatrywane dotychczas przez Prezesa Rady Ministrów, będą rozstrzygane przez odwoławcze komisje wojewódzkie, co niewątpliwie przyśpieszy postępowanie wywłaszczeniowe w sposób wydatny.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#PoselPokrzywaJan">Bardzo ważne przepisy proceduralne wprowadza nowy art.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#PoselPokrzywaJan">26-b. Dotychczas zgłaszający wniosek o wywłaszczenie nieruchomości — jako właściciela tej nieruchomości wskazywał osobę wpisaną do księgi wieczystej, chociaż bardzo często osoba ta faktycznie właścicielem nie była. Znaną jest powszechnie rzeczą, że w bardzo znacznej liczbie przypadków stan wpisów do ksiąg wieczystych nie odpowiada rzeczywistym stosunkom własnościowym. Jako właściciele nieruchomości wpisane są osoby, które od kilkudziesięciu lat nie żyją, a których spadkobiercy nieraz po parokrotnym przejściu własności nieruchomości zaniedbali wniesienia odpowiednich wpisów do ksiąg wieczystych.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#PoselPokrzywaJan">Tak więc postępowanie wywłaszczeniowe, biorąc za podstawę tylko wpisy w księgach wieczystych, toczyło się przeciwko osobie niezainteresowanej, często nieobecnej lub nawet zmarłej. Rzeczywisty właściciel, którego interesów postępowanie dotyczyło, mógł być dopuszczony do postępowania w charakterze strony po przeprowadzeniu kosztownego i długotrwałego postępowania sądowego zakończonego wniesieniem odpowiedniego wpisu do księgi wieczystej. Tego rodzaju praktyka postępowania w skutkach swych doprowadzała do tego, że bardzo wiele wywłaszczonych rzeczywistych właścicieli nieruchomości nie mogło otrzymać należnego im odszkodowania czy też działki zamiennej, dopóki nie wykazali się wpisem do księgi wieczystej.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#PoselPokrzywaJan">W myśl nowo wprowadzonego art. 26-b stroną w procesie wywłaszczeniowym może byś właściciel nie wpisany do księgi wieczystej, jeśli przedstawi zaświadczenie prezydium gminnej (miejskiej) rady narodowej, stwierdzające, że jest on faktycznym właścicielem i kiedy osoba wpisana do księgi wieczystej a wezwana do złożenia wyjaśnień w terminie 14-dniowvm przyzna, że nie jest ona właścicielem nieruchomości, albo też nie złoży takich wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#PoselPokrzywaJan">W ten sposób art. 26 rozwiązuje trudności wynikające z rozbieżności między zapisami w księdze wieczystej, a faktycznym stanem rzeczy, a przez to uwzględnia interes wykonawcy narodowych planów gospodarczych — przyśpieszając postępowanie — jak i interes faktycznego właściciela, zwalniając go od konieczności prowadzenia kosztownego i przewlekłego postępowania sądowego i umożliwiając mu otrzymanie we właściwym czasie odszkodowania.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#PoselPokrzywaJan">Ważne są również postanowienia zawarte w art. 33, stanowiące, że odszkodowanie za zniszczone zasiewy, uprawy lub plony ma być wypłacone niezwłocznie po objęciu nieruchomości przez wykonawcę narodowych planów gospodarczych — niezależnie od zakończenia postępowania wywłaszczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#PoselPokrzywaJan">Oto zasadnicze poprawki, jakie wnosi projekt ustawy w art. 1 tak w dziedzinie prawą materialnego, jak i przepisów postępowania do dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r.</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#PoselPokrzywaJan">Artykuły projektu ustawy od 2 do 11 zawierają przepisy formalno-prawne i określają uchylone i pozostające w mocy dekrety i rozporządzenia, związane z treścią nowelizowanego dekretu, oraz regulują przepisy postępowania w stosunku do spraw będących w trakcie załatwiania.</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#PoselPokrzywaJan">Art. 12 ustawy upoważnia Przewodniczącego PKPG do ogłoszenia w Dzienniku Ustaw w drodze obwieszczenia jednolitego tekstu dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r. Jest to w pełni uzasadnione, albowiem tak szeroka nowelizacja jak obecna łącznie z nowelizacją, dokonaną w r. 1949, wymaga dla jasności, i przejrzystości jednolitego tekstu dekretu.</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#PoselPokrzywaJan">Art. 13 i 14 mówią o wykonaniu ustawy i terminie jej wejścia w życie.</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#PoselPokrzywaJan">Referowana ustawa nowelizując dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych — czyni zadość celom omówionym przeze mnie na wstępie, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#PoselPokrzywaJan">1) upraszcza tryb postępowania przy nabywaniu i przejmowaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych;</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#PoselPokrzywaJan">2) zwiększa zakres uprawnień rad narodowych w realizacji postanowień dekretu;</u>
          <u xml:id="u-11.34" who="#PoselPokrzywaJan">3) uwzględnia w maksymalnym stopniu interesy właścicieli nieruchomości;</u>
          <u xml:id="u-11.35" who="#PoselPokrzywaJan">4) precyzując przepisy postępowania żąda od wykonawców narodowych planów gospodarczych ścisłego ich przestrzegania.</u>
          <u xml:id="u-11.36" who="#PoselPokrzywaJan">W imieniu Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu wnoszę, aby Sejm uchwalić raczył projekt ustawy zmieniającej dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych, zawarty w druku nr 1015 wraz z poprawkami komisji według druku nr 1021.</u>
          <u xml:id="u-11.37" who="#PoselPokrzywaJan">Ponadto do zreferowanego projektu ustawy zgłaszam poprawkę redakcyjną, ażeby w zmianie dwudziestej drugiej w nowo projektowanym art. 26-b końcowe wyrazy ustępu 2: — „albo też po bezskutecznym upływie czternastodniowego terminu, stroną w postępowaniu staje się osoba, o której mowa w ust. 1” zastąpić wyrazami: — „albo też, jeżeli bezskutecznie upłynął termin czternastodniowy (ust. 1) — stroną w postępowaniu staje się osoba, która zgłosiła prawo własności”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszalek">Nikt do głosu nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy — z poprawką redakcyjną — zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszalek">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę zmieniającą dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o rządowym projekcie ustawy w sprawie zmiany dekretu o zmianie i ustalaniu imion i nazwisk (druki nr 1016 i 1022).</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#Marszalek">Wenclikowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselWenclikWitold">Wysoki Sejmie! W okresie od dnia 1 września 1939 r. do dnia 9 maja 1945 r., a więc w okresie wojny, szereg osób przybrało inne nazwisko względnie pseudonim wojskowy. Pełniąc służbę w Wojsku Polskim, armii sprzymierzonej, polskiej formacji wojskowej, oddziale partyzanckim niepodległościowo-demokratycznym, grupie bojowej organizacji niepodległościowo-demokratycznej, prowadzących walkę z najeźdźcą niemieckim i wypełniając tam gorliwie swe obowiązki -- osoby te przybrały inne nazwisko (pseudonim konspiracyjny) w związku z udziałem w podziemnej walce z najeźdźcą niemieckim; używały innego nazwiska (pseudonimu osłaniającego) celem uchronienia się przed aktami gwałtu najeźdźcy niemieckiego lub jego popleczników.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PoselWenclikWitold">Dekret z dnia 10 listopada 1945 r. przewidywał w art. 11 specjalnie przyśpieszony tryb postępowania w sprawach dotyczących ustalenia imion i nazwisk określonych dekretem osób, w tej części jednak wygasł już z końcem 1949 r.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PoselWenclikWitold">Ob. Prezes Rady Ministrów złożył projekt ustawy, przewidujący dalsze utrzymanie powyższego przepisu, gdyż praktyka wykazała, że szereg osób zgłasza się dalej o zmianę nazwisk i imion wojennych, konspiracyjnych i osłaniających, zaś akcja wydawania dowodów osobistych wymaga ostatecznego uregulowania tych spraw w taki sposób, by nie ucierpiał ani interes publiczny, ani istotny Interes obywateli, tym niemniej jednak musi być ona przeprowadzona w trybie przyśpieszonym.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PoselWenclikWitold">Komisja Prawnicza i Regulaminowa wnosi o przyjęcie projektu ustawy ze zmianą przewidzianą w druku nr 1022.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszalek">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę w sprawie zmiany dekretu o zmianie i ustalaniu imion i nazwisk — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych i prawni o ustroju sądów powszechnych (druki nr 1017 i 1023).</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Jodłowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselJodlowskiJerzy">Wysoki Sejmie! W dniu 20 lipca 1950 r. uchwalona została ustawa o zmianie przepisów postępowania cywilnego, która stanowiła gruntowną reformę procesu cywilnego, dostosowując jego strukturę i zasady do zadań ludowego wymiaru sprawiedliwości skonkretyzowanych przez przepisy jednocześnie uchwalonej ustawy o zmianie prawa o ustroju sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PoselJodlowskiJerzy">Jedną z najważniejszych zmian, jakie wymieniona ustawa przyniosła w zakresie postępowania sądowego w sprawach cywilnych, było wprowadzenie w postępowaniu tym instytucji tzw. nadzwyczajnej rewizji, poprzednio wprowadzonej już w postępowaniu karnym ustawą z dnia 27 kwietnia 1949 r.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PoselJodlowskiJerzy">Instytucja nadzwyczajnej rewizji jest doniosłą formą nadzoru sprawowanego przez Sąd Najwyższy nad judykaturą niższych instancji sądowych. Pozwala ona Sądowi Najwyższemu na wniosek Ministra Sprawiedliwości, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego lub Generalnego Prokuratora R. P. uchylić każde prawomocne orzeczenie sądowe, o ile powzięte ono zostało z pogwałceniem istotnych przepisów prawa lub narusza interes Państwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PoselJodlowskiJerzy">Instytucja nadzwyczajnej rewizji stoi na straży praworządności. Jest ona wyrazem tego, iż w Państwie Ludowym wymóg rzeczywistej zgodności orzeczenia sądowego z prawem i interesem Państwa jest naczelną zasadą wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PoselJodlowskiJerzy">Przepisy o nadzwyczajnej rewizji, zawarte w znowelizowanym przez ustawę z dnia 20 łipca 1950 r. kodeksie postępowania cywilnego, normują instytucję tę zasadniczo, mają jednak charakter ogólny, ramowy, na skutek czego powstała potrzeba ich uzupełnienia przepisami bardziej szczegółowymi — dla zaspokojenia potrzeb praktyki sądowej.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ustawa, której projekt mam zaszczyt referować, zawiera w pierwszym rzędzie kilka przepisów normujących bliżej instytucję nadzwyczajnej rewizji. Przesądzając, że w trybie nadzwyczajnej rewizji mogą być zaskarżone również orzeczenia Sądu Najwyższego, ustawa stanowi, że „Sprawy na skutek rewizji nadzwyczajnych od orzeczeń Sądu Najwyższego rozpoznaje Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów, z wyłączeniem sędziów, którzy wydali zaskarżone orzeczenie” (art. 3).</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ustawa przesądza również, że w drodze nadzwyczajnej rewizji mogą być wzruszone także prawomocne wyroki i inne orzeczenia sądowe, które wydane zostały pod rządami dawnych przepisów proceduralnych, tj. przed wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. (art. 2 punkt 1).</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#PoselJodlowskiJerzy">Wreszcie ustawa uprawnia Sąd Najwyższy do wstrzymania wykonania orzeczenia zaskarżonego w trybie nadzwyczajnej rewizji aż do czasu rozstrzygnięcia sprawy (art. 1 punkt 2).</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ustawa wprowadza nadto kilka innych zmian w dziedzinie przepisów proceduralnych.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#PoselJodlowskiJerzy">Art. 1 ustawy uzupełnia kodeks postępowania cywilnego przepisem regulującym właściwość miejscową sądów w sprawach o roszczenia ze stosunku pracy. Potrzeba tego przepisu wynikła wskutek uchylenia z dniem 1 stycznia 1951 r. art. 17 rozporządzenia o sądach pracy, który regulował poprzednio właściwość miejscową sądów w sprawach ze stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#PoselJodlowskiJerzy">Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. wprowadziła zasadę, iż każdy wyrok sądowy winien być uzasadniony na piśmie. Jednocześnie jednak, biorąc pad uwagę ciągle niedostateczną jeszcze liczbowo obsadę personalną sądów powszechnych, ustawa ta postanawia, że do końca 1951 r. wyroki uzasadniane są tylko na żądanie stron oraz w sprawach, w których bierze udział Skarb Państwa lub prokurator.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#PoselJodlowskiJerzy">Projekt referowanej ustawy prolonguje termin powyższy do dnia 31 grudnia 1953 r. (art. 2 punkt 3).</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#PoselJodlowskiJerzy">Wreszcie projekt ustawy prolonguje do tejże daty termin, do którego — w okresie przejściowym — strony mogą powoływać w postępowaniu rewizyjnym, nowe dowody, uzupełniając go nadto postanowieniem, dopuszczającym możność powoływania w tym. postępowaniu nowych faktów.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#PoselJodlowskiJerzy">Przepisy referowanej ustawy są celowe i czynią zadość potrzebom praktyki sądowej, precyzując unormowanie omówionych poprzednia problemów proceduralnych.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#PoselJodlowskiJerzy">W imieniu Komisji Prawniczej i Regulaminowej wnoszę o przyjęcie projektu ustawy z poprawkami wprowadzonymi przez komisję, a zawartymi w druku nr 1023.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszalek">Nikt do głosu nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszalek">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych i prawa o ustroju sądów powszechnych — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 9 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o rządowym projekcie ustawy o przedłużeniu mocy obowiązującej przepisu o powoływaniu zarejestrowanych osób do pracy we władzach wymiaru sprawiedliwości (druki nr 1018 i 1024).</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Żmijewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#Marszalek">Poseł Żmijewski Franciszek: Wysoki Sejmie! Projekt ustawy, który mam zaszczyt referować w imieniu Komisji Prawniczej i Regulaminowej, dotyczy przedłużenia mocy obowiązującej przepisu o powoływaniu zarejestrowanych osób do pracy we władzach wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#Marszalek">Dekret z dnia 22 lutego 1946 r. o rejestracji osób, mających kwalifikacje do objęcia stanowiska sędziowskiego, w art. 5 dawał Ministrowi Sprawiedliwości na okres jednego, roku prawo powoływania osób, o których wyżej mowa, do służby w sądownictwie. Uprawnienie to, kilkakrotnie przedłużane, wygasa obecnie z dniem 31 grudnia r.b.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#Marszalek">Z uwagi na to, że potrzeby uzupełniania w powyższej drodze kadr sądownictwa w dalszym ciągu trwają, projektowana ustawa przewiduje przedłużenie tego uprawnienia jeszcze o jeden rok, to jest do dnia 31 grudnia 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#Marszalek">Dotychczasowe korzystanie przez Ministra Sprawiedliwości z uprawnień, przewidzianych powyższą ustawą, dało pozytywne wyniki, przyczyniając się do-zasilenia szeregów sądowych pożytecznymi i należycie przygotowanymi sędziami.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#Marszalek">W związku z tym Komisja Prawnicza i Regulaminowa, która rozważała omawiany projekt na posiedzeniu w dniu 28 grudnia br., wypowiedziała się za przyjęciem ustawy w brzmieniu projektu rządowego-.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#Marszalek">Proszę przeto, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić projekt ustawy o przedłużeniu mocy obowiązującej przepisu o powoływaniu zarejestrowanych osób do pracy we władzach wymiaru sprawiedliwości, zawarty w drukach sejmowych nr 1018 i 1024.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#Marszalek">Nikt do głosu nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#Marszalek">Dziękuję. Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę o przedłużeniu mocy obowiązującej przepisu o powoływaniu zarejestrowanych osób do pracy we władzach wymiaru sprawiedliwości — uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#Marszalek">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#Marszalek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Kancelarii Sejmu Ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#Marszalek">O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia Sejmu zostaną Obywatele Posłowie zawiadomieni na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#Marszalek">Proszę Posła Sekretarza o odczytanie komunikatu.</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#Marszalek">Sekretarz poseł Małolepszy (czyta): „W wykonaniu uchwalonej przez Sejm ustawy z dnia 7 kwietnia 1949 r. o likwidacji analfabetyzmu został analfabetyzm w Polsce, jako zjawisko masowe zlikwidowany.”</u>
          <u xml:id="u-16.21" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-16.22" who="#Marszalek">„W związku z tym została zorganizowana wystawa pt. — „Dokumenty walki z analfabetyzmem”, do której zwiedzenia zaprasza Obywateli Posłów prezydium sejmowej Komisji Oświaty i Nauki.</u>
          <u xml:id="u-16.23" who="#Marszalek">Wystawa mieści się w lokalu Klubu Międzynarodowej Prasy, ulica Nowy Świat, róg Alei Sikorskiego.</u>
          <u xml:id="u-16.24" who="#Marszalek">Życzę wszystkim Obywatelom Posłom Do siego Roku.</u>
          <u xml:id="u-16.25" who="#Marszalek">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-16.26" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 11 min. 25.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>