text_structure.xml 240 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sejm Ustawodawczy</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Rzeczypospolitej Polskiej</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Sesja zwyczajna jesienna 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Sprawozdanie Stenograficzne z 49 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego w dniu 18 listopada 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Warszawa 1 9 4 8</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 10.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Powołuję na sekretarzy posłów Józefa Ozgę-Michalskiego i Lesława Wysockiego. Protokół i listę mówców prowadzi poseł Wysocki.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszalek">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszalek">Protokóły 47 i 48 posiedzeń Sejmu uważam za przyjęte, gdyż nie wniesiono przeciw nim zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">Od ob. Prezesa Rady Ministrów otrzymałem pisma z dnia 2 i 13 listopada r. b., w których Rząd przedkłada Sejmowi Ustawodawczemu do zatwierdzenia 17 dekretów z mocą ustawy, ogłoszonych w nr 50 i nr 52 z 1948 r. Dziennika Ustaw R. P.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">Proszę Posła Sekretarza o odczytanie tych dekretów.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszalek">Sekretarz poseł Ozga-Michalski (czyta):</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszalek">1)z dnia 25 października 1948 r. o zmianie ustawy z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 381), 2)z dnia 25 października 1948 r. o zmianie dekretu z dnia 14 maja 1946 r. o tymczasowym unormowaniu stosunku służbowego funkcjonariuszów państwowych (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 582), 3)z dnia 25 października 1948 r. o zmianie dekretu z dnia 28 lipca 1948 r. o najmie lokali (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 383), 4)z dnia 25 października 1948 r. o właściwości władz i postępowaniu w zakresie roszczeń byłych dzierżawców nieruchomości ziemskich z tytułu przejętego przez Państwo inwentarza (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 384), 5) z dnia 25 października 1948 r. o zmianie dekretu z dnia 8 listopada 1946 r. o organizacji samorządu zawodowego lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i aptekarskiego (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 385), 6) z dnia 25 października 1948 r. o sprzedaży nieruchomości Skarbu. Państwa, położonej w Opalenicy, pow. Nowy Tomyśl (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 386), 7)z dnia 25 października 1948 r. o zmianie ustawy z dnia 17 marca 1932 r. o zaopatrzeniu inwalidzkim (Dz. U, R. P. nr 50, poz. 387), 8)z dnia 25 października 1948 r. o tworzeniu Głównych Instytutów Naukowo-Badawczych Przemysłu (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 388), 9)z dnia 25 października 1948 r. w sprawie zmiany dekretu z dnia 26 października 1945 r. o rozbiórce i naprawie budynków zniszczonych i uszkodzonych wskutek wojny (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 389), 10)z dnia 25 października 1948 r. o odtworzeniu i uporządkowaniu wojskowej ewidencji rezerw osobowych (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 390), 11)z dnia 25 października 1948 r. o zasadach i trybie likwidacji niektórych przedsiębiorstw bankowych (Dz. U. R. P. nr 52, poz. 410), 12)z dnia 25 października 1948 r. o zasadach i trybie likwidacji niektórych instytucyj kredytu długoterminowego (Dz. U. R. P. nr 52, poz. 411), 13)z dnia 25 października 1948 r. o reformie bankowej (Dz. U. R. P. nr 52, poz. 412), 14)z dnia 25 października 1948 r. o podatku obrotowym (Dz. U. R. P. nr 52, poz. 413), 15)z dnia 25 października 1948 r. o podatku dochodowym (Dz. U. R. P. nr 52, poz. (414), 16)z dnia 25 października 1948 r. o zmianie ustawy z dnia 30 stycznia 1948 r. o obowiązku społecznego oszczędzania (Dz. U. R. P. nr 52, poz. 415), 17)z dnia 25 października 1948 r. o zmianie dekretu z dnia 20 marca 1946 r. o podatkach komunalnych (Dz. U. R. P. nr 52, poz. 416).</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszalek">Wszystkie te dekrety zostaną skierowane do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszalek">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu następujący posłowie: Garncarczyk Jan, Jonsik Wacław, Kowalczyk Stanisław, Turski Stanisław, Witos Andrzej, Wójcicki Franciszek, Zduńczyk Włodzimierz.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszalek">Proszą Wysoką Izbę o udzielenie urlopów następujący posłowie: Bieńkowski Witold na okres od 2 listopada 1948 r. do 1 stycznia 1949 r. Drewnowski Jerzy od 26 października do 30 listopada br., Kołodziejczyk Henryk od 12 do 28 listopada br., Kosydarski Władysław od 15 listopada do 31 grudnia br., Kulisiewicz Jan od 5 listopada 1948 r. do 5 stycznia 1949 r. z powodu choroby, Mańkowski Franciszek na 5 tygodni, Pietrusiński Józef na 10 dni, Różański Józef na okres 6 miesięcy z powodu choroby, Stefański Stanisław do 15 grudnia br. z powodu choroby. Turek Tadeusz od 17 do 27 listopada br., Załęski Zygmunt na miesiąc listopad br. i Żuławski Zygmunt na okres bieżącej sesji jesiennej z powodu choroby.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszalek">Nie słyszę sprzeciwu. Uważam, że Izba godzi się na udzielenie powyższych urlopów.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszalek">Proponuję na podstawie art. 17 ust. 2 oraz art. 50 pkt. 3 regulaminu Sejmu Ustawodawczego uzupełnienie dzisiejszego porządku dziennego, który został Obywatelom Posłom doręczony, następującym punktem jako ostatnim:</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszalek">23. Sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o wniosku Komisji Specjalnej do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym przy Radzie Państwa o zezwolenie na pociągnięcie posła Jana Kulisiewicza do odpowiedziałalności karnej (druk nr 383).</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę, uważam, że Izba zgodziła się na moją propozycję.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: Zmiana składu osobowego niektórych komisyj stałych Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszalek">Na zasadzie art. 61 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego zgłaszam wniosek o zmianę składu komisyj stałych Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszalek">Proszę Posła Sekretarza o odczytanie mego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">„Proponuję wprowadzenie:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">1)do Komisji Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego:</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">a)z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako zastępców posłów Potapczuka Mariana i Krajewskiego Jakuba, b)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Kołodziejczyka Henryka dotychczasowego zastępcy i posła Słonia Józefa jako zastępcy;</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">2)do K o misji Komunikacji i Poczty:</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">a)z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako członka posła Popiela Mieczysława, b)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Kosydarskiego Władysława;</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">3)do Komisji Kultury i Sztuki:</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako zastępcy posła Kuszko Eugeniusza;</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">4)do Komis Morskiej:</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">a)z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako członka posła Popiela Mieczysława, dotychczasowego zastępcy, b)ze Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów jako zastępcy posła Korala Tadeusza;</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">5)do Komisji Odbudowy:</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">a)ze Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów jako zastępcy posła Wojciechowskiego Stanisława, b)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Wąsika Wincentego, dotychczasowego zastępcy i posłów Makucha Juliana i Gwiazdowicza Michała jako zastępców, c)z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Gesinga Romana;</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#SekretarzposelOzgaMichalski">6)do Komisji Samorządowej:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">Dobrowolskiego Henryka i Kupczyńskiego Bronisława jako zastępców, b)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako członków posłów Jachowicza Kazimierza i Walerona Andrzeja, dotychczasowego zastępcy oraz posłanki Pietrzakowej: Władysławy jako zastępcy, c)z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Typiaka Piotra i dotychczasowego członka posła Stachnika Franciszka jako zastępcy;</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">7)do Komisji Planu Gospodarczego:</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako członka posła Ochaba Edwarda i posła Żmijewskiego Franciszka jako zastępcy, b)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Wyrzykowskiego Henryka i dotychczasowego członka posła Podrygałły Stanisława jako zastępcy, c)z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Kotera Stanisława, dotychczasowego zastępcy i posła Laskowskiego Stanisława jako zastępcy, 8)do Komis j i Pracy i Opieki Społecznej:</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako członków posłów Burskiego Aleksandra, Ochaba Edwarda, Piwowarskiej Ireny;</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">9)do Komisji Prawniczej i Regulaminowej:</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">z z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako zastępcy posła Dąbrowicza Henryka;</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">10) do Komisji Przemysłu i Handlu:</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako członków posłów Nieszporka Ryszarda i Blinowskiego Franciszka oraz posła Kieszczyńskiego Józefa jako zastępcy, b)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Słonia Józefa, c)z klubu poselskiego Stronnictwa Demokratycznego jako zastępcy posła Palczewskiego Jana, d)z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Kotera Stanisława, dotychczasowego zastępcy i posła Typiaka Piotra jako zastępcy;</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">11)do Komisji Rolnictwa i Leśnictwa:</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako członka posła Alstera Antoniego i posłów Bodalskiego Mieczysława i Pszczółkowskiego Edmunda jako zastępców, b)z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Balcerzaka Józefa;</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">12)do Komisji Skarbowo-Budżetowej:</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako członka posła Bodalskiego Mieczysława i posła Wojasa Pawła jako zastępcy, b)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako zastępców posłów Pszczółkowskiego Teofila, Olszewskiego Stefana i Kubickiego Aleksandra, c)z klubu poselskiego Stronnictwa Demokratycznego jako zastępcy posła Szlęzaka Faustyna, d)z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego jako zastępcy posła Gesinga Romana;</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">13)do Komisji Spraw Zagranicznych:</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako zastępców posłów Bieńkowskiego Władysława i Kuszko Eugeniusza, b)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Bożka Arkadiusza, dotychczasowego zastępcy i posłów Szyćko Aleksandra i Dury Lucjusza jako zastępców;</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">14)do Komisji Spółdzielczości i Aprowizacji:</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej jako członka posła Bodalskiego Mieczysława i posłów Kieszczyńskiego Józefa i Ignacego Logę-Sowińskiego jako zastępców;</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">15)do Komisji Wojskowej:</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Szymanka Piotra, dotychczasowego zastępcy i posła Pokrzywę Jana jako zastępcy, b)z klubu poselskiego Stronnictwa Demokratycznego jako zastępcy Mertyna Kazimierza;</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">16)do Komisji Zdrowia:</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">z klubu poselskiego Stronnictwa Demokratycznego jako zastępcy posła Szatkowskiego Janusza;</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">17)do Komisji Ziem Odzyskanych:</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Bożka Arkadiusza i posła Żmijko Stefana jako zastępcy, b)z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego jako członka posła Typiaka Piotra;</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">Proponuję odwołanie:</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">1)z Komisji Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego:</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">członka — posła Kulisiewicza Jana z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego;</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">2)z Komisji Komunikacji i Poczty:</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">członka — posła Blinowskiego Franciszka z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej;</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">3)z Komisji Morskiej:</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">członka — posła Dworakowskiego Władysława z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej;</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">4)z Komisji Odbudowy:</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)członka — posła Blaka Józefa z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego, b)członka — posła Kotera Stanisława z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego;</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">5)z Komisji Samorządowej:</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">członka — posła Saciłowskiego Wacława z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego;</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">6)z Komisji Planu Gospodarczego:</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)członka — posła Jędrychowskiego Stefana i zastępcy członka posła Zduńczyka Włodzimierza z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej, b)zastępcy członka — posła Wanata Wacława z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego, c)członka — posła Załęskiego Zygmunta z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa ludowego;</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">7)z Komisji Pracy i Opieki Społecznej:</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">członków — posłów Witaszewskiego Kazimierza, Sokorskiego Włodzimierza i Wojasa Pawła z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej;</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">8)z Komisji Przemysłu i Handlu:</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)członków — posłów Dąbka Pawła i Popiela Mieczysława z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej, b)członka posła Makucha Juliana z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego, c)zastępcy członka — posła Adamowskiego Leona z klubu poselskiego Stronnictwa Demokratycznego, d)członka — posła Załęskiego Zygmunta z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego;</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">9)z Komisji Rolnictwa i Leśnictwa:</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)członka — posła Kowalskiego Aleksandra i zastępcy członka — posła Burdzego Jana z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej, b)członka — posła Załęskiego Zygmunta z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego;</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">10)z Komisji Skarbowo-Budżetowej:</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)członka — posła Jędrychowskiego Stefana i zastępcy członka — posła Sokorskiego Włodzimierza z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej, b)zastępców członków — posłów Wrony-Merskiego Stanisława, Saciłowskiego Wacława i Wanata Wacława z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego, c)zastępcy członka — posła Sobola Wacława z klubu poselskiego Stronnictwa Demokratycznego, d)zastępcy członka — posła Załęskiego Zygmunta z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego;</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">11)z Komisji Spraw Zagranicznych:</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a) członka — posła Baczewskiego Jana i zastępcy członka posła Kulisiewicza Jana z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego;</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">12)z Komisji Spółdzielczości i Aprowizacji:</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">członka — posła Ochaba Edwarda i zastępców członków—posłów Popiela Mieczysława i Szymańskiego Edwarda z klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej;</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">13)z Komisji Wojskowej:</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)członka — posła Kulisiewicza Jana z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego, b)zastępcy członka — posła Palczewsklego Jana z klubu poselskiego Stronnictwa Demokratycznego;</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">14)z Komisji Zdrowia:</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">zastępcy członka — posła Adamowskiego Leona z klubu poselskiego Stronnictwa Demokratycznego;</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">15)z Komisji Ziem Odzyskanych:</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#azklubuposelskiegoPolskiejPartiiRobotniczejjakoczlonkaposlaDabrowiczaHenrykadotychczasowegozastepcyiposlow">a)członka — posła Rocha-Kowalskiego Franciszka i zastępcy członka — posła Wanata Wacława z klubu poselskiego Stronnictwa Ludowego, b)członka — posła Witosa Andrzeja z klubu poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego.”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#Marszalek">Czy pragnie kto zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza. Czy jest sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#Marszalek">Uważam, że Izba zgodziła się na mój wniosek.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji umowy między Polską a Związkiem Radzieckim z dnia 8 lipca 1948 r. o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej (druki nr 345 i 362).</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Kuroczko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselKuroczko">Wysoka Izbo! Referując sprawę ratyfikacji umowy między Polską Związkiem Radzieckim z dnia 8 lipca 1948 o stosunkach prawnych na polsko-radziecki granicy państwowej, pragnę zaznaczyć, że istotnym źródłem wymienionego aktu jest historyczny układ o przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy powojennej między Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i Rzecząpospolitą Polską z dnia 19 września 1945 r.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PoselKuroczko">Stosunki wzajemne polsko-radzieckie zacieśniają się coraz bardziej z każdym dniem, w szczególności na zasadniczym odcinku walki o utrzymanie pokoju światowego, w walce o uszanowanie wolności i suwerennych praw narodów wolność i pokój miłujących, w walce o spokój, dobrobyt i sprawiedliwość dla milionów prostych ludzi, bez względu na granice ich dzielące.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PoselKuroczko">Wysoka Izbo! Przyjaźń polsko-radziecka ma zwłaszcza dziś w 31-ą rocznicę wielkiej rewolucji socjalistycznej, zwycięsko przeprowadzonej na 1/6 globu ziemskiego, dla nas, Polaków, szczególne znacznie. Polska, będąca w przededniu zjednoczenia się dwu partyj robotniczych, wchodzi na drogę do socjalizmu, wchodzi na nową drogę dziejową, która w historii narodu polskiego nie ma precedensu. Dlatego też zakładamy, że chociaż mamy również ratyfikować konwencję o ewentualnych konfliktach li incydentach granicznych — konfliktów tych jak nie było dotąd, tak i w przyszłości nigdy nie będzie, a po dwu stronach granicy czuwający wolni ludzie patrzeć będą na siebie z pogodnym, szczerym i pełnym ufności uśmiechem.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PoselKuroczko">Podstawą prawną umowy i konwencji, którą mam zaszczyt referować, jest umowa z dnia 16 sierpnia 1945 r. o polsko-radzieckiej granicy państwowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, zawarta w Moskwie.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PoselKuroczko">Urnowa ta przewiduje, że — „przeprowadzenie w terenie granic dokonane będzie przez Mieszaną Komisję Polsko-Radziecką z siedzibą w Warszawie, która zbierze się nie później niż w 15 dni po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych”. W dniu 31 grudnia 1945 r. Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę ratyfikacyjną, a wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpiła dnia 5 lutego 1946 r.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PoselKuroczko">Zgodnie z brzmieniem cytowanej już umowy delegaci Mieszanej! Komisji Delimitacyjnej już w marcu 1946 r. przedstawili sobie wzajemnie pełnomocnictwa swych Rządów i przystąpili do pracy. Mieszana Komisja Delimitacyjna zajęła się przeniesieniem umownej linii granicznej z mapy w skali 1 : 500.000 na mapy robocze w skali 1:100.000. Przeniesienia tej linii dokonali eksperci obu delegacji. Zmiany przebiegu linii granicznej, spowodowane warunkami gospodarczymi, omawiane były na posiedzeniach Mieszanej Komisji Delimitacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PoselKuroczko">Druga mapa robocza, na której naniesione zostały wszystkie poprawki, podpisana została już 3 czerwca 1946 r.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#PoselKuroczko">W celu wytyczenia linii granicznej w terenie zostało powołanych sześć podkomisji mieszanych, które zgodnie ze statutem i instrukcjami opracowanymi przez Mieszaną Komisję Delimitacyjną, miały przeprowadzać prace terenowe. Prace w terenie trwały od grudnia do czerwca 1946 r.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#PoselKuroczko">Opracowanie brudnopisów i sporządzenie dokumentów delimitacyjnych o charakterze międzynarodowym zlecone zostało Wojskowemu Instytutowi Geograficznemu i Głównemu Urzędowi Pomiarów Kraju. Dokumenty te sporządzone zostały w dwóch językach: polskim i rosyjskim i obejmowały 1987 protokółów znaków granicznych wraz z ich fotografiami, 86 arkuszy map topograficznych w skali 1 : 25.000, 86 arkuszy geodezyjnych, 68 arkuszy wykazów znaków granicznych i 740 stron opisu przebiegu linii granicznej.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#PoselKuroczko">Wysoka Izbo! Jeśli przytaczam tutaj w dużym skrócie liczby ilustrujące prace komisji Mieszanej jak i podkomisji, to czynię to w celu wyrażenia prawdziwego uznania i podziękowania tak Komisji Delimitacyjnej jak i podkomisjom za rekordowe tempo w wykonaniu tych prac, które w bardzo trudnych warunkach, często na zaminowanych polach, prowadzić musiały. Dla ścisłości też pragnę podkreślić, iż w okresie drugiej naszej niepodległości prace komisji delimitacyjnej trwały około 6 lat. Ten właśnie fakt świadczy o tym, że z obu stron była jak najlepsza wola w doprowadzeniu do końca tej żmudnej pracy.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#PoselKuroczko">Przechodzę z kolei do merytorycznego ujęcia umowy między Polską a Związkiem Radzieckim z dnia 8 lipca 1948 r. o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy. Rozdział pierwszy tej umowy w art. 1 — 10 określa i precyzuje przebieg linii granicy, znaki graniczne i utrzymanie granicy. Artykuły te określają, w jakim stopniu obydwie strony opiekują się znakami granicznymi, kontrolą tychże, kto i jak odtwarza zniszczony czy uszkodzony znak, utrzymanie 10-metrowej szerokości przesieki granicznej itp. Rozdział II, art. 11— 24, określa sposób użytkowania wód granicznych, dróg kolejowych i szos, przeciętych linią granicy. W szczególności art. 20 normuje skład materiałów drzewnych na wodach granicznych, przewidując dla obu stron 5-dniowy termin uprzedzenia o rozpoczęciu składu. Art. 23 i 24 normują sprawę dróg i mostów przeciętych granicą. Rozdział III, art. 25 —28, określa sprawy, związane z rybołówstwem, myślistwem, gospodarką leśną i górnictwem w pasie granicznym. Rozdział IV, art. 29 — 36, określa sposób funkcjonowania władz granicznych oraz sposób przekraczania granicy. W postanowieniach końcowych art. 37 postanawia, iż umowa obowiązuje 5 lat, o ile żadna z umawiających się stron nie zgłosi wymówienia umowy na 6 miesięcy przed wygaśnięciem terminu lub żądania jakichkolwiek zmian, a ważność jej przedłuża się automatycznie na dalszych 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#PoselKuroczko">Komisja Mieszana Polski i ZSRR do delimitacji granicy państwowej, która obradowała w Moskwie od dnia 26 maja do dnia 8 lipca 1948 r.; opracowała tekst niniejszej umowy.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#PoselKuroczko">W dniu 3 lipca 1948 r. przedstawiciele obu stron podpisali umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej, mającą na celu określenie środków sprzyjających utrzymaniu należytej formy stosunków prawnych na granicy. Umowa wejdzie w życie w chwili jej ratyfikowania.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#PoselKuroczko">Wysoka Izbo! Umowa ta jest aktem końcowym, zamykającym wszelkie prace, związane z delimitacją granicy. Z chwilą jej podpisania art. 2 umowy między Rzecząpospolitą Polską a ZSRR z dnia 16 sierpnia 1945 r., ustalający ogólnie linię granicy i polecający jej przeprowadzenie w terenie, zostaje w całości wykonany. Niemniej jednak umowa pozostawia pewne kwestie otwarte, pozwalające, jeśli zajdzie ku temu potrzeba, na ściślejsze sprecyzowanie w układach specjalnych niektórych zagadnień ogólnie ujętych w umowie.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#PoselKuroczko">Ratyfikowanie powyższej umowy nie tylko stworzy podstawy prawne do uregulowania i ujęcia w normy przepisów obowiązujących obie strony wszelkich zagadnień dotyczących granicy, ale pozwoli je rozwiązać na platformie wspólnego zrozumienia i przyjaznych sąsiedzkich stosunków.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#PoselKuroczko">Dlatego też proszę Wysoką Izbę o ratyfikowanie zreferowanej przeze mnie umowy jako realnego wkładu w dzieło wzmocnienia przyjaźni i dobrosąsiedzkich stosunków między oboma bratnimi narodami.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#PoselKuroczko">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych składam tylko jedną poprawkę dotyczącą tytułu ustawy, a mianowicie słowa: — „między Polską a Związkiem Radzieckim” zastąpić wyrazami:</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#PoselKuroczko">„między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich”.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt się nie zapisał. Przystępujemy do glosowania.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#Marszalek">A zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o ratyfikacji umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich z dnia 8 lipca 1948 r. o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#Marszalek">Do głosu nikt się nie zapisał. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem w całości powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Izba ustawę jednogłośnie uchwaliła.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji konwencji między Polską a Związkiem Radzieckim z dnia 8 lipca 1948 r. o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów (druki nr 346 i 363).</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Kuroczko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselKuroczko">Wysoka Izbo! Przystępuję do omówienia konwencji między Polską a Związkiem Radzieckim o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów, która to konwencja w dniu 8 lipca 1948 r. została w Moskwie podpisana przez przewodniczących Komisji Mieszanej Polski i ZSRR do delimitacji granicy państwowej. Pragnę podkreślić, iż mylnym byłoby sądzić na podstawie tytułu tej konwencji, mówiącym o likwidowaniu konfliktów czy incydentów granicznych, że takowe miały miejsce. Od chwili wytyczenia linii granicy do chwili obecnej nasze stosunki na granicy państwowej układają się jak najlepiej i nie zaistniał ani jeden wypadek, mogący być podciągniętym pod miano incydentu lub konfliktu. Jesteśmy tego pewni i wierzymy, że i nadal ten stan istnieć będzie, że konwencja ta będzie w zasadzie aktem formalnym, do którego postanowień przy coraz bardziej zacieśniających się więzach przyjaźni między Polską a Związkiem Radzieckim odwoływać się nie będzie potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PoselKuroczko">W 20 artykułach wymienionej na wstępie konwencji są drobiazgowo opracowane możliwości incydentów (art. 5), nad których uniknięciem czuwać są obowiązani pełnomocnicy graniczni obu umawiających się stron.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PoselKuroczko">Konwencja przez omówienie mogących się zdarzyć na granicy konfliktów i przez ustanowienie pełnomocników granicznych, działających na swych odcinkach granicznych, daje możność przedsiębrania odpowiednich środków celem zapobieżenia konfliktom, a w wypadku ich powstania rozpatrywania ich i rozstrzygania na miejscu w ramach uprawnień, jakie posiadają pełnomocnicy graniczni. Jedynie sprawy większej wagi mogą być przekazane do rozstrzygnięcia na drodze dyplomatycznej.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PoselKuroczko">Oparta na zasadzie wzajemnego zrozumienia i Chęci utrzymania przyjaznych i dobrosąsiedzkich stosunków na granicy, konwencja poprzez działalność pełnomocników usuwa konieczność zajmowania się przez władze centralne drobnymi nieporozumieniami granicznymi, tym samym odciąża drogę dyplomatyczną, ustanawia pewne przepisy, normujące likwidowanie konfliktów, pozwala na dochodzenia i rozstrzygnięcia pretensji o wszelkiego rodzaju wynagrodzeniach, wynikających na skutek konfliktów.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PoselKuroczko">Ratyfikowanie konwencji stworzy też podstawy prawne do uzyskania odszkodowania dla jednej ze stron za czynności umyślne lub nieumyślne, zdziałane przez obywateli jednej ze stron na szkodę drugiej strony.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PoselKuroczko">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych mam zaszczyt prosić Wysoką Izbę o ratyfikowanie zreferowanej przeze mnie konwencji między Polską a ZSRR z dnia 8 lipca 1948 r. o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać glos? Nikt się nie zgłasza. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#Marszalek">A zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przeto przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o ratyfikacji konwencji między Rzecząpospolitą Polską a^ ^Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich z dnia 8 lipca 1948 r. o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednogłośnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do następnego punktu porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o rządowym projekcie ustawy o dodatkowych kredytach do budżetu na okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1948 r. (druki nr 348 i 364).</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Miturze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselMitura">Wysoka Izbo! Projekt ustawy o dodatkowych kredytach do budżetu na okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1948 r. (druk nr 348) zwiększa wydatki w grupie A — Administracja o kwotę zł 48.468.599.000, w grupie B Przedsiębiorstwa i Zakłady o kwotę zł 1.668.346.000 oraz w grupie Budżet majątkowy o kwotę zł 153.358.000, według zestawienia, załączonego do omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselMitura">Te kredyty dodatkowe łącznie wynoszą kwotę 50.290.303.000 zł. Znajdują one pokrycie w przewidywanej! ogólnej nadwyżce budżetowej w sumie przeszło 39 miliardów zł i we wpłacie dodatkowej 12 miliardów zł, dokonanej przez część 12 — Ministerstwo Przemysłu i Handlu w dziale I — Zarząd Centralny, rozdział 3 — Wpłaty z gospodarczych rachunków budżetowych przemysłu § 23 — rachunek sum obrotowych.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PoselMitura">Większość sum kredytów dodatkowych stanowią wydatki, związane z potrzebami narzuconymi koniunkturą, szybkim rozrostem naszego życia gospodarczego i związanymi z tym potrzebami, uregulowaniem już w tym roku rozrachunków, które miały być dokonane dopiero w roku przyszłym na kwotę 13 miliardów zł. Tylko dwie pozycje rozchodowe, tj. wpłata na rachunek sum obrotowych Ministerstwa Przemysłu i uregulowanie w tym roku rozrachunków, stanowią razem 25 miliardów zł. Zrozumiałe jest, że dobry gospodarz wykorzystuje sprzyjające tegoroczne warunki — a Państwo nasze jest dobrym gospodarzem—- i oczyszcza się z zaciągniętych zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PoselMitura">Na zwiększenie uposażeń i dodatki rodzinne, zasiłki i ubezpieczenia społeczne, powstałe w wyniku dekretów przytoczonych w objaśnieniach do omawianej ustawy według prowizorycznych obliczeń przypada około 6 miliardów zł, na import zlecony (nawozy sztuczne, inwentarz żywy) — 5.359.482.000 zł, a więc znów ponad 10 miliardów zł.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PoselMitura">Reszta około 15 miliardów zł przeznaczona jest na różne dodatkowe wydatki, uzasadnione w objaśnieniach do omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PoselMitura">W ogólności dodatkowe kredyty do budżetu ha 1948 r. można podzielić na trzy zasadnicze części: 1) wydatki na człowieka — 21,7 miliarda, 2) wydatki na cele gospodarcze — 19,3 miliarda, 3) wydatki na cele administracyjne — 9,2 miliarda. W dzisiejszych naszych konkretnych warunkach cel takiego przeznaczenia i wysokość tego przeznaczenia nie powinna budzić żadnych zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PoselMitura">Dzieje się to u nas w tym czasie, gdy na przykład w Stanach Zjednoczonych A. P. pomimo tego, że przemysł nie osiąga obecnie nawet 80% poziomu produkcji z 1943 r., kiedy to dzięki olbrzymim zamówieniom wojennym osiągnął swój najwyższy poziom, mimo to, że zyski amerykańskich spółek akcyjnych wzrosły w dalszym ciągu, podczas gdy w 1939 r. zyski te wynosiły 6,4 miliarda dolarów, a w pełni działań wojennych wynosiły 24 miliardy dolarów rocznie, w roku ubiegłym zyski monopolistów amerykańskich doszły do blisko 30 miliardów dolarów, liczba bezrobotnych obecnie według oficjalnych danych — sięga 2 milionów osób, a w rzeczywistości — według niektórych obliczeń — dochodzi do 6 milionów osób, półbezrobotnych — przeszło 8 milionów osób.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#PoselMitura">W tychże Stanach Zjednoczonych A. P. wydatki na zbrojenia w 1948 r. wynoszą 30% ogólnych wydatków, tj. budżet wojskowy w 1948 r. prawie równa się budżetowi wojskowemu z 1945 r., roku wojny, wynoszącemu 15.434.814.795 dolarów.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#PoselMitura">We Włoszech Objętych planem Marshalla liczba bezrobotnych, sięgająca w grudniu 1947 r. 1.780.000 osób, wzrosła obecnie do 3 milionów osób, zaś dług państwowy Włoch przekroczył już astronomiczną cyfrę 2.500 miliardów lirów, a deficyt tegorocznego budżetu sięga — „imponującej” sumy 5 miliardów lirów, gdy stopa życiowa klasy robotniczej spadła blisko o połowę na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#PoselMitura">We Francji również objętej planem Marshalla w pierwszym półroczu r. b. zyski kapitalistów francuskich wyniosły 43% całego dochodu narodowego, a dochód zarobkowy robotników i pracowników umysłowych tylko 39%, gdy stopa życiowa klasy robotniczej obniżyła się obecnie o 50% w porównaniu z 1939 r.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#PoselMitura">Te porównania naszej polskiej rzeczywistości, celu przeznaczenia naszych wydatków, z rzeczywistością panującą w krajach t. zw. („demokracji zachodniej” przy wysokiej stopie uprzemysłowienia tych krajów kapitalistycznych, porównanie ze strajkami, jakie przelewają się przez te kraje, najlepiej świadczy o słuszności naszej polityki gospodarczej, o stosunku rządu ludowego w Polsce do interesu i potrzeb mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#PoselMitura">W imieniu Komisji Skarbowo-Budżetowej wnoszę o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 348 z załączonym do niego zestawieniem ogólnym według grup i części z poprawkami, których nie odczytuję, gdyż umieszczone są w druku nr 364. W tymże druku nie sprostowano omyłkowo, że — w związku z powiększeniem o 130.600.000 zł części 17 — Ministerstwo Kultury i Sztuki — ulegają zmianie w zestawieniu ogólnym: suma części 17, którą zwiększa się i suma części 26, którą zmniejsza się o powyższą kwotę, przy tym tę ostatnią część zmniejsza się w § 14 również i w załączniku do ustawy. Prostuję również, że zamieszczone omyłkowo na str. 19 przedłożenia rządowego (druk nr 348) w dziale 2 rozdział 3 — „Szkoły średnie ogólnokształcące” oraz rozdział 4 — „Zakłady kształcenia nauczycieli” należy przenieść w całości do działu 3 i włączyć do zamieszczonych na str. 20 tych samych rozdziałów, zmieniając odpowiednio kwoty powołanych tu działów, rozdziałów i paragrafów. Jest to sprawa czysto techniczna, nie mająca wpływu na meritum ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#Marszalek">Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#Marszalek">Głos ma Wiceminister Jastrzębski.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#Marszalek">Wiceminister Skarbu Jastrzębski: Na podstawie uchwały Rady Ministrów z dnia 25 października b. r. Rząd wystąpił z projektem ustawy o kredytach dodatkowych na 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#Marszalek">Tegoroczny projekt ustawy o dodatkowych kredytach wynosi łącznie kwotę 50.290.303.000 zł, z czego przypada na kredyty zawarte w grupie A — Administracja 48.468.599.000 zł, na powiększenie dopłat do przedsiębiorstw w grupie B budżetu 1.668.346.000 zł oraz na wydatki budżetowe o charakterze majątkowym, a więc kupno domu dla ambasady polskiej w Londynie oraz wydatki budowlane i kapitalne remonty 153.358.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#Marszalek">Powyższe wydatki będą pokryte, jak o tym mówi projekt ustawy, z ogólnej nadwyżki budżetowej oraz w drodze dodatkowej wpłaty na kwotę 12 miliardów zl przez przedsiębiorstwa podległe Ministerstwu Przemysłu i Handlu.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#Marszalek">Pomyślne kształtowanie się sytuacji budżetowej w roku bieżącym pozwala na pokrycie szeregu tych celowych wydatków, jakie są dla gospodarstwa polskiego wskazane w roku bieżącym. Osiągnięta nadwyżka budżetowa wynika zarówno ze zwiększonych dochodów jak i niższych wydatków, a to w wyniku przeprowadzenia akcji oszczędnościowej.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#Marszalek">Również w wyniku akcji oszczędnościowej przemysł podległy Ministerstwu Przemysłu i Handlu wpłaci do budżetu z gospodarczych rachunków budżetowych przemysłu dodatkowe 12 miliardów zł ponad preliminowaną w budżecie kwotę 71.500 milionów zł. W ten sposób wpłata przemysłu do końca roku wyniesie 83.500 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#Marszalek">Jest rzeczą oczywistą, że w systemie gospodarki uspołecznionej nie może być celem tworzenie bezczynnych rezerw pieniężnych, toteż wygospodarowane nadwyżki znajdują swe właściwe i celowe z punktu widzenia gospodarczego czy ogólnopaństwowego zużycie. O celowości tej decydują inwestycje, tworzenie środków obrotowych w aparacie wytwórczym, w szczególności w przemyśle, kolejach państwowych itp., wreszcie potrzeby wynikające z nowych funkcji Państwa, względnie niezbędne uzupełnienie kosztów funkcji dotychczasowych.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#Marszalek">Jeżeli chodzi o charakterystykę projektowanych dodatków kredytowych, to zobrazować ją mogą wydatki na następujące trzy grupy: 1) wydatki związane z człowiekiem, 2) wydatki na cele gospodarcze i 3) wydatki na cele natury administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#Marszalek">Grupa pierwsza jest największa i wynosi 21.741 milionów zł. Suma ta składa się z wydatków na płace i związane z tym ubezpieczenia społeczne — razem 5.750 milionów zł. Kwota ta jest wynikiem całego szeregu uchwał rządowych w sprawie podwyżek płac pracowników, dokonanych na przestrzeni 1948 r., a których wykaz mają Obywatele Posłowie na wstępie objaśnień do projektu ustawy. Emerytury i zasiłki stanowi ą 336 milionów zł, wyżywienie ludności 13 miliardów zł. Kwota powyższą stanowi należność za importowane zboże w ilości 300.000 ton, które było objęte akcją aprowizacji reglamentowanej. Poza tym różne wydatki wynoszą 2.655 milionów złotych. Na wydatki te składają się: Komitet Upowszechnienia Książki, teatry, muzyka i plastyka, związki młodzieżowe, kultura fizyczna, walka z chorobami, uzdrowiska.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#Marszalek">Grupa druga — suma 19.390 milionów zł, obejmuje dotacje na środki obrotowe przemysłu państwowego Ministerstwa Przemysłu i Handlu 12 miliardów zł. Pozycja ta wiąże się z wpłatą w tejże wysokości tegoż przemysłu na budżet. Z punktu widzenia gospodarczego i finansowego jest to samofinansowanie przez przemysł swych potrzeb obrotowych. Z punktu widzenia formalno-budżetowego, ze względu na zasadę powszechności budżetowej kwoty te zapisywane są na dochód budżetowy, a następnie rozchodowane jako dotacja budżetowa. Dotychczas w budżecie przewidziana jest kwota na ten cel w części 26 — Ogólny Zarząd Skarbowy w § 22 w wysokości 20 miliardów zł. Po uwzględnieniu projektowanego dodatkowego kredytu wzrost środków obrotowych przemysłu wyniesie w br. 32 miliardy zł.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#Marszalek">Pomoc importowa reprezentuje sumę 5.570 milionów zł. Dalej jak wiadomo obroty zagraniczne dokonywują się po starym kursie 1 = 400 zł. W szeregu wypadków, prawie wyłącznie w odniesieniu do rolnictwa, ceny importowanych a potrzebnych rolnictwu koni, bydła, nawozów sztucznych są zbyt wysokie dla drobnych gospodarstw rolnych. Celem umożliwienia rolnikom tym nabycia powyższych przedmiotów, sprzedawane są one po cenach znacznie niższych aniżeli koszt ich nabycia. Powstałą stąd różnicę musi, pokryć budżet. Merytorycznie biorąc, jest to pomoc dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#Marszalek">Różne inne wydatki wynoszą 1.820 milionów zł. Wchodzą tu subwencję dla rolników, eksploatacja urządzeń portowych, Państwowe Nieruchomości Ziemskie. Żegluga na Odrze, — „LOT”.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#Marszalek">Wreszcie grupa trzecia — wydatki administracyjne wynosi 9.159 milionów zł. Wydatki te obejmują szereg wydatków administracyjnych, wyspecyfikowanych w projekcie ustawy. Główną pozycję stanowią tu niezbędne zwiększenia kredytów administracyjnych — rzeczowych w związku ze zmianami cen, jakie miały miejsce na przestrzeni bieżącego roku, w szczególności ze zniesieniem specjalnych rabatów, a to celem ujednolicenia cen w przemyśle państwowym.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#Marszalek">Nie mogę nie podkreślić, że w przedłożonej Wysokiej Izbie ustawie o dodatkowych kredytach grupą najmniejszą, stanowiącą niespełna 1/5 zamierzonych zwiększeń wydatkowych, są właśnie wydatki o charakterze administracyjnym. Oznacza to, że istnieje nadal polityka /oszczędności na polu wydatków czysto konsumpcyjnych w dziedzinie wydatków administracyjnych, natomiast wygospodarowywane dodatkowe środki materialne idą przede wszystkim na człowieka i na gospodarstwo.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#Marszalek">Gdybyśmy chcieli na podstawie zgłoszonych dodatkowych kredytów w roku bieżącym i w latach ubiegłych ocenić stopień dokładności budżetowania, to daje nam obraz tej sprawy następujące porównanie; procentowo do sumy ogólnej budżetu kredyty dodatkowe wynosiły w 1946 r. 36% w 1947 r. 13%, a obecnie, jeżeli odliczyć 12 miliardów na wygospodarowane środki obrotowe i 13 miliardów na zboże jako wydatki specyficzne oraz 5 miliardów na pomoc importową, to odsetek ten spada do 7%. Można więc przytoczone cyfry uważać za dowód postępującego z roku na rok ściślejszego budżetowania.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#Marszalek">Do głosu nikt więcej nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Dziękuję, Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#Marszalek">Projekt ustawy został w drugim czytaniu uchwalony przez Sejm jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przystąpienie do trzeciego czytania. Nie słyszę sprzeciwu. Przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o dodatkowych kredytach do budżetu ń a okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#Marszalek">Stwierdzam, że ustawa została jednomyślnie uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie organizacji i zakresie działania urzędów likwidacyjnych (druki nr 351 i 370).</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Rapaczyńskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselRapaczynski">Wysoki Sejmie! Referowany przeze mnie projekt ustawy wniesiony został przez Rząd do laski marszałkowskiej! ze względu na to, że w okresie obowiązywania dotychczasowego dekretu o majątkach poniemieckich i opuszczonych okazało się konieczne wprowadzenie pewnych zmian do tego dekretu.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselRapaczynski">Według dekretu z dnia 8 marca 1948 r. powołane zostały urzędy likwidacyjne, podporządkowane Prezesowi Rady Ministrów, a ponieważ Prezydium Rady Ministrów nie posiada hierarchicznie podległej organizacji pionowej, która by mogła kontrolować działalność tych urzędów dekretem tym utworzono instytucję Głównego Urzędu Likwidacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PoselRapaczynski">Dekret z dnia 22 marca 1947 r. o organizacji i zakresie działania naczelnych władz administracyjnych zmienił podległość urzędów likwidacyjnych i przekazał je Ministrowi Skarbu. Ponieważ Ministerstwo Skarbu posiada hierarchicznie podległą organizację pionową, więc zarówno ze względów oszczędnościowych jak i ze względu na prawidłową gospodarkę dalsze istnienie Głównego Urzędu Likwidacyjnego staje się zbyteczne, gdyż atrybuty jego i obowiązki może przejąć i przejąć winien departament VIII Ministerstwa Skarbu.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PoselRapaczynski">Wobec tego Rząd Rzeczypospolitej wystąpił do Marszałka Sejmu z projektem ustawy, zmieniającej poprzedni dekret o majątkach poniemieckich i opuszczonych w tym kierunku, że znosi instytucję Głównego Urzędu Likwidacyjnego, którego funkcje przechodzą na Ministra Skarbu, pozostawiając nadal w stanie dotychczasowym okręgowe urzędy likwidacyjne jako władze II instancji i rejonowe urzędy likwidacyjne, jako władze I instancji. Zarówno rejonowe, jak i okręgowe urzędy likwidacyjne, zależnie od miejsca swego położenia, są podległe już to Ministerstwu Skarbu, już to Ministerstwu Ziem Odzyskanych.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PoselRapaczynski">Projekt ustawy jest celowy i pożyteczny, gdyż wykonanie ustawy przyniesie znaczną oszczędność i wprowadzi większą logikę w schemacie organizacyjnym urzędów likwidacyjnych. Dlatego wnoszę, żeby Wysoki Sejm raczył uchwalić zreferowany projekt ustawy wraz z poprawkami komisji i następującym sprostowaniem omyłki maszynowej: w druku nr 370 na str. 2 po poprawce 4) należy wstawić poprawkę 5): — „w art. 4 datę — „1948 r.” zastępuje się datą — „1949 r.”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#Marszalek">Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#Marszalek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Wobec tego zamykam rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#Marszalek">Projekt ustawy został w drugim czytaniu uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przystąpienie do trzeciego czytania, Sprzeciwu nie słyszę. Przy stępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o zmianie organizacji i zakresie działania urzędów likwidacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt do głosu się nie zapisuje. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#Marszalek">Stwierdzam, iż ustawa została przez Sejm uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o rządowym projekcie ustawy o zasiłkach dla niektórych kategoryj funkcjonariuszów skarbowych (druki nr 352 i 371).</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Dąbek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselDabek">Wysoki Sejmie! Projekt ustawy o zasiłkach dla niektórych kategorii funkcjonariuszów skarbowych, który był przedmiotem rozpraw Komisji Skarbowo-Budżetowej, określa kategorie funkcjonariuszów skarbowych, których dotyczą dodatki, a mianowicie funkcjonariuszów ochrony skarbowej, poborców skarbowych, funcjonariuszów kontroli akcyzowej oraz tych spośród niewymienionych wyżej funcjonariuszów skarbowych, którzy pełnią służbę wewnętrzną.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselDabek">Zasiłki są jednorazowe i miesięczne. Jednorazowe wynoszą dla funkcjonariusza przy utracie zdolności do pracy zarobkowej od 15% do 39% kwotę równą 6-miesięcznemu uposażeniu, przy utracie zdolności do pracy zarobkowej od 40% do 74% kwotę równą 9-miesięcznemu uposażeniu, przy utracie zdolności do pracy zarobkowej od 75% do 100% kwotę równą 12-miesięcznemu uposażeniu. Dla osób pozostałych po funkcjonariuszach przewiduje się kwotę równą 12-miesięcznemu uposażeniu zmarłego.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PoselDabek">Komu przysługują te zasiłki? Funkcjonariusz skarbowy, który w skutek czynu przestępnego, popełnionego na jego osobie w związku ze służbą, lub nieszczęśliwego wypadku, doznanego z powodu lub w czasie pełnienia obowiązków służbowych albo w związku z ich pełnieniem, utracił częściowo bądź całkowicie zdolność do pracy zarobkowe, otrzymuje zasiłek jednorazowy, a nadto w przypadku całkowitej utraty zdolności do pracy zarobkowej zasiłki miesięczne.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PoselDabek">Za osoby pozostałe po zmarłych uważa się: małżonka lub osobę niebędącą małżonkiem, która pozostawała w trwałej wspólności małżeńskiej z funkcjonariuszem skarbowym aż do jego śmierci, dzieci z małżeństwa, pozamałżeńskie, przysposobione i pasierbów — do ukończenia 18 roku życia, a jeżeli kształcą się w szkołach średnich, wyższych lub zawodowych — do 24 roku życia, jeżeli zaś są całkowicie niezdolne do pracy — bez względu na wiek, wreszcie rodziców niezdolnych do zarobkowania. Na równi z dziećmi traktowane są pod warunkami określonymi w przepisach o ubezpieczeniu rodzinnym dzieci ofiar wojny przyjęte na wychowanie.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PoselDabek">Zasiłki miesięczne wypłacane będą w kwotach równych miesięcznemu uposażeniu przez okres jednego roku począwszy od dnia, w którym funkcjonariusz utracił zdolność zarobkowania. Podstawą obliczenia zasiłków jest uposażenie ze wszystkimi dodatkami. Przyznanie świadczeń z przepisów ustawy referowanej nie narusza prawa do emerytury, renty inwalidzkiej, pensji wdowiej i sierocej oraz pośmiertnego.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PoselDabek">Przepisana jest procedura określania utrat zdolności do pracy zarobkowej według przepisów, zawartych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1936 r.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PoselDabek">Tekst ustawy był rozpatrywany przez Komisję Skarbowo-Budżetową, która wprowadziła niektóre zmiany stylistyczne oraz zmianę w art. 16, przedłużającą okres dochodzenia roszczeń o zasiłki do jednego roku.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PoselDabek">Różne przepisy zawierają podobne postanowienia dla innych kategorii pracowników państwowych, a mianowicie służby bezpieczeństwa publicznego, żołnierzy Wojska Polskiego, członków Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#PoselDabek">Ilość przestępstw w zakresie akcyzy, ochrony skarbowej od 1 stycznia do 30 września 1948 r., wykrytych przez kontrolę skarbową, wynosi 50.000, przez ochronę skarbową — 45.000, przez Milicję Obywatelską — 20.000 i inne organa — 5.000. Widzimy więc, że funkcjonariusze skarbowi wykazują wielki wysiłek na tym odcinku.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#PoselDabek">W imieniu Komisji Skarbowo-Budżetowej wnoszę o przyjęcie proponowanego projektu ustawy wraz ze zmianami, zawartymi w druku nr 371.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Do głosu nikt się nie zapisał. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#Marszalek">A zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przeto przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o zasiłkach dla niektórych kategoryj funkcjonariuszów skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Wobec tego przystępujemy do glosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm, ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisyj Rolnictwa i Leśnictwa o raz Samorządowej o rządowym projekcie ustawy o przejściu na własność Państwa niektórych lasów i innych gruntów samorządowych (druki nr 354 i 379). Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Szafrańskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselSzafranski">Wysoka Izbo! W imieniu Komisyj Rolnej i Samorządowej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o przejściu na własność Państwa niektórych lasów i innych gruntów samorządowych, wraz z poprawkami zgłoszonymi przez obie komisje.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselSzafranski">Rządowy projekt ustawy jest dalszym krokiem naprzód w kierunku uporządkowania i właściwego ustawienia gospodarczej działalności samorządu terytorialnego w Polsce ludowej, obciążonego w wielu jeszcze dziedzinach pozostałościami po minionym systemie gospodarki kapitalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselSzafranski">Do takich pozostałości kapitalistycznej formy gospodarki samorządowej zaliczyć należy gospodarkę lasami, znajdującymi się dotychczas w posiadaniu niektórych związków samorządowych i nie związanymi z koniecznością zaspokajania potrzeb kulturalnych i społecznych ludności miast i osiedli. Prowadzenie przez samorząd gospodarki leśnej, obliczonej na zysk, jest sprzeczne z zadaniami i rolą, jakie ma do wypełnienia samorząd w Polsce ludowej, jak również utrudnia prowadzenie racjonalnej i planowej gospodarki leśnej w skali krajowej. Lasy należą do podstawowych gałęzi gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselSzafranski">Dla umożliwienia realizacji planowej gospodarki leśnej i zapobieżenia marnotrawstwu jest słusznym i celowym umiejscowienie dyspozycji w sprawach całej gospodarki leśnej w jednym resorcie.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PoselSzafranski">Jest to również niezbędne z tego względu, że gospodarka leśna jest u nas obecnie zagadnieniem trudnym. Okupant w okresie wojennym prowadził rabunkową gospodarkę leśną, która obecnie nie jest gospodarką rentowną, lecz wymagającą dużych wkładów.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PoselSzafranski">Samorządy szczególnie na ziemiach odzyskanych — posiadając duże obszary leśne, nie były w stanie prowadzić racjonalnej gospodarki leśnej, a często prowadziły ją pod kątem zysku i niszczyły już i tak bardzo nadszarpnięte rezerwy ważnego materiału w gospodarce narodowej. Np. w lasach, należących do miast Berlinka, Myśliborza, Złocińca, Szczecina stwierdzono wyrąbanie ilości drewna dwukrotnie większej od dopuszczalnej, stwierdzono cięcie drzewostanów najlepszych zamiast uszkodzonych lub przerzedzonych, stwierdzono zużycie drewna użytkowego na opał, niedokonywanie zalesień itp. Stan ten — w warunkach gospodarki planowej wymaga ustawowego uregulowania, czemu zadość uczyni zgłoszony rządowy projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PoselSzafranski">Należy podkreślić, że przepisy dekretu z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Państwa wyłączyły od upaństwowienia jedynie drobne lasy o powierzchni do 25 ha oraz lasy samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#PoselSzafranski">Na terenie ziem odzyskanych samorząd terytorialny posiada nieraz wielkie, przekraczające często 30.000 ha obszary leśne, odległe miast, nie mające nic wspólnego z zaspokojeniem potrzeb zdrowotnych i kulturalnych ludności tych miast. Np. m. Zgorzelec, licząc i 6.000 mieszkańców, posiada lasy, wynosząca ponad 30.000 ha. Ogólna powierzchnia lasów samorządowych, przy uwzględnieniu ziem odzyskanych, sięga 340.000 ha. Lasy te w przeważającej części znajdują się pod zarządem samorządu terytorialnego, pewna zaś część pozostaje pod zarządem administracji lasów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PoselSzafranski">Projekt ustawy przewiduje pozostawienie na własność samorządu takich obiektów leśnych, jakie w planach zagospodarowania przestrzennego zostaną uznane za niezbędne dla potrzeb zdrowotnych i kulturalnych Iudności danych osiedli; nadto na powyższe cele mogą być przeznaczone do terenowego wykorzystania lub też przekazane na własność samorządu obszary leśne, nie stanowiące własności samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#PoselSzafranski">Ponadto mogą być przeznaczone dla potrzeb ludności osiedli do terenowego wykorzystania pewne obszary lasów państwowych wówczas gdy zaistnieją możliwości prowadzenia gospodarstwa leśnego z jednoczesnym udostępnieniem obiektów leśnych dla ludności.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#PoselSzafranski">Projekt ustawy przewiduje przejęcie przez Państwo nieużytków i gruntów rolnych, należących do związku samorządu terytorialnego, jeżeli grunty te zostaną w planach gospodarstwa przestrzennego przeznaczone na zalesienie Przejęcie tych gruntów wymaga wydania orzeczenia Ministra Leśnictwa w porozumieniu z Ministrami Administracji Publicznej i Odbudowy oraz za zgodą Rady Państwa. W przypadkach zatem, gdy nieużytek lub słaby grunt rolny, stanowiący własność samorządu terytorialnego, ma podlegać zalesieniu zgodnie z planami zagospodarowania przestrzennego orzeczeniem Ministrów, wydanym za zgodą Rady Państwa, przejdą takie grunty na własność Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#PoselSzafranski">W chwili wejścia w życie niniejszej ustawy przewiduje się rozwiązanie umów o eksploatację przejmowanych lasów w przypadkach, gdy umowy te są szkodliwe dla gospodarki leśnej. Samorządy, które w swych budżetach przewidywały wpływy z obiektów leśnych, podlegających upaństwowieniu, otrzymują rekompensatę. Przewiduje się bowiem, dla uniknięcia zakłócenia w wykonywaniu bieżących budżetów samorządu terytorialnego, przekazanie samorządom niezmobilizowanych wpływów za 1948 r. z upaństwowionych obiektów.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#PoselSzafranski">W imieniu Komisy j Rolnej i Samorządowej mam zaszczyt prosić Wysoką Izbę o uchwalenie rządowego projektu ustawy o przejęciu na własność Państwa niektórych lasów i innych gruntów samorządowych, wraz z poprawkami uchwalonymi przez obie komisje. Poprawki te dotyczą tylko zmian porządkowych i stylistycznych.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#PoselSzafranski">Marszałek: Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#PoselSzafranski">Udzielam głosu Ministrowi Podedwornemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Wysoki Sejmie! Przedstawiając Wysokiemu Sejmowi projekt ustawy o przejściu na własność Państwa niektórych lasów samorządowych, pragnę uzasadnić jego wniesienie.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Lasy są jednym z największych i najcenniejszych bogactw naturalnych kraju. Główny produkt lasu, drewno, obok węgla, rudy żelaznej i ropy jest jednym z kluczowych surowców, niezbędnych dla normalnego rozwoju podstawowych dziedzin. życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Oprócz drewna lasy dostarczają żywicy, kory garbarskiej, zwierzyny łownej, ryb, jagód, ziół leczniczych, torfu i wielu innych cennych produktów.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Lasy są czynnikiem decydującym o pięknie i zdrowotności kraju. Wpływają dodatnio na klimat i obronność, zabezpieczają od powodzi, stanowią zaporę przeciwko huraganom i niszczącej pracy lotnych piasków.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Lasy stanowią dobro narodowe wyższego stopnia, nie dające się ocenić żadną materialną miarą.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Niedocenianie lasu, rabunkowa, obliczona na doraźny szybki zysk, kapitalistyczna gospodarka leśna doprowadziła np. w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej do tego, że na południu tego kraju olbrzymie przestrzenie, równe obszarowi Polski, zostały ogołocone zupełnie z lasów. W następstwie tego niszczycielskie działanie wód i huraganów zamieniło żyzne niegdyś tereny w martwą, zgrozą przejmującą pustynię.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Również dziełem żądnego zysków kapitału są ogromne obszary nieużytków na wschodnim wybrzeżu Adriatyku, w Hiszpanii i w wielu innych krajach, gdzie rabunkowa gospodarka leśną zbyt długo święciła triumfy nad trzeźwym rozsądkiem. Nie oszczędziła ona i niektórych rejonów Rosji, gdzie za czasów caratu ogołocono z lasów i zamieniono w step lub pustynię miliony ha urodzajnej niegdyś ziemi.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Związek Radziecki, doceniając w pełni konieczność zmiany tego stanu rzeczy, podjął gigantyczny plan walki z posuchą, walki o zwiększenie użytkowej powierzchni rolnej drogą zalesienia południowych stepowych terenów obejmujących powierzchnię 120 milionów ha, a więc sześciokrotnie większą od ziemi uprawnej w Polsce. Realizacja tego planu oznacza nie tylko możliwość korzystania z bogactw leśnych, lecz całkowite przeobrażenie przyrody tych rejonów, W lasach polskich w czasie ostatniej wojny światowej Niemcy prowadzili zbrodniczą gospodarkę leśną, której ofiarą padły setki tysięcy ha najlepszych, najstarszych drzewostanów. Wycięli około 10 normalnych rocznych etatów rębnych, Obniżyli lesistość naszego kraju z 22% do 17%, ~a~ w b. Generalnym Gubernatorstwie nawet do 14%.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Z zestawień i obliczeń wynika, że Niemcy zmniejszyli potencjał polskiego gospodarstwa leśnego o 50% w stosunku do 1939 r. Podkreślić przy tym należy, że kapitalistyczna rabunkowa gospodarka obszarników w Polsce przedwrześniowej zmniejszyła powierzchnię lasów polskich w okresie drugiej niepodległości o milion ha.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Wojna nie oszczędzała też i naszego przemysłu drzewnego. Ogromna Większość zakładów przemysłowych uległa całkowitemu łub częściowemu zniszczeniu, Z ocalałych fabryk okupant zdążył wymontować i wywieźć urządzenia techniczne lub w inny sposób uniemożliwić natychmiastowe podjęcie produkcji, a wreszcie w niektórych okręgach, jeśli nawet nieliczne zakłady przemysłowe ocalały przed dewastacją, znalazły się na skutek wycięcia lasów poza zasięgiem odpowiednich baz surowcowych.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Likwidację skutków wojny bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości komplikowały ogromne trudności.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Personel administracji Lasów Państwowych składał się z nielicznej kadry fachowców i świeżo zaangażowanych sił, które dopiero trzeba było w krótkim czasie przeszkolić i przysposobić do podjęcia trudnych i odpowiedzialnych zadań.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Nie mniejsze trudności przedstawiała kwestia rekrutacji robotników i środków transportowych niezbędnych dla wykonywania normalnych prac gospodarczych, szczególnie na ziemiach odzyskanych i w terenach górskich na ziemiach dawnych. Problem ten wymagał powzięcia szybkich i śmiałych kroków tym bardziej, że główny ciężar prac związanych z pozyskaniem transportu i przeróbką surowca trzeba było przesunąć w kierunku ziem odzyskanych, gdzie lasy zajmują większy odsetek powierzchni użytkowej i uległy przy tym bez porównania mniejszym stratom wojennym, niż na pozostałych obszarach kraju.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">W pierwszej fazie swych prac administracja lasów państwowych skierowała też największy wysiłek na zorganizowanie sprawnego aparatu techniczno-administracyjnego, opartego na pełnowartościowym elemencie. Zadania te były tym trudniejsze, że leśnik narażony był na wiele niebezpieczeństw, o czym świadczy fakt, że w okresie przejściowym ofiarą bandyckich napadów na pracowników administracji lasów państwowych padło 232 zabitych i około 500 rannych pracowników. Aby zorganizować nowe Wykwalifikowane i obywatelsko wyrobione kadry, zainicjowano i prowadzi się planową akcję szkoleniową, zakładając w całym kraju siec ośrodków szkoleniowych oraz gimnazjów leśnych i przemysłu drzewnego. Szkoły te otworzyły szerokie możliwości awansu społecznego dla synów chłopów i robotników, wykazujących odpowiednie zdolności lub zamiłowania i umożliwiły częściowe przejście z 3-stopniowego systemu organizacyjnego administracji lasów państwowych na system 2-stopniowy. Ogółem na 87.000 robotników oraz pracowników leśnych, wyszkolono względnie przeszkolono około 38.000 osób. W drodze awansu społecznego m. in. 2.847 przeszkolonych gajowych względnie robotników leśnych awansowało na leśniczych lub na stanowiska równorzędne, zaś 133 leśniczych otrzymało awans na nadleśniczych.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Ogólną powierzchnię gospodarstw leśnych w Polsce ocenia się na około 7.229.000 ha, z czego około 84% stanowi własność Państwa, około 11% drobna własność prywatna i około 5% własność samorządu terytorialnego. Z powierzchni tej zaledwie około 6.539.000, tj. 21% Ogólnej powierzchni kraju stanowi powierzchnię leśną, przeznaczoną do produkcji drewna, a więc obejmującą oprócz gruntów zalesionych także powierzchnię niezalesionych zrębów, nieużytków i gruntów porolnych o niskiej wydajności, które w drodze reformy ustroju rolnego przeznaczone zostały na zalesienie.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Roczny przyrost masy drzewnej na powierzchni produkującej wynosi obecnie w lasach państwowych średnio około 1,3 m^3^ grubizny na 1 ha, czyli jest prawie o 25—50% mniejszy niż przed wojną. Wynika stąd, że dla pokrycia wzmożonego zapotrzebowania na surowiec drzewny musimy przede wszystkim dążyć do zwiększenia powierzchni produkującej i do podniesienia zdolności produkcyjnej lasu.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Dążenia te znajdują wyraz w realizowanych planach przebudowy, odbudowy i rozbudowy lasów.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Odbudowa i rozbudowa lasów zmierza do zwiększenia produkującej powierzchni leśnej do około 8 milionów ha, czyli 25% ogólnej powierzchni kraju, aby w ten sposób można było utrzymać stopień lesistości na poziomie odpowiadającym najkonieczniejszym potrzebom gospodarczym, klimatycznym, zdrowotnym, kulturalnym itp. Prace zalesieniowe wykazują duży dynamizm rozwojowy, który wyraża się stałym wzrostem rocznie zalesianych powierzchni. I tak w 1944/45 r. zalesiono zaledwie 14.779 ha, w 1945/46 zalesiono już 42.552 ha, w 1946/47 r. — 62.297 ha, zaś w 1947/48 r. — 88.500 ha. W ramach planu 6-letniego W ciągu 5 lat projekt Ministerstwa Leśnictwa przewiduje już całkowite zlikwidowanie zrębów wojennych o ogólnej powierzchni 280.000 ha, oraz zalesienie około 410.000 ha gruntów porolnych i nieużytków oraz 200.000 ha lasów niepaństwowych.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Niezależnie od tego prowadzona jest też intensywnie akcja dolesienia i zadrzewienia kraju, dolesienia okolic podmiejskich, a zwłaszcza podwarszawskich i okolic przemysłowych Śląska. Dążymy do zalesienia względnie zadrzewienia w całym kraju wszystkich ośrodków przemysłowych, kompleksów miejski eh i osiedli robotniczych, by przez zakładanie parków, zagajników, alej, przez zadrzewienie niewykorzystanych dotąd skrawków gruntów, skrajów dróg, zagród wiejskich, brzegów wód stojących i płynących stworzyć rezerwuary zieleni o ogromnym znaczeniu klimatycznym, zdrowotnym i estetycznym.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Równocześnie postępują też prace, mające na celu zwalczanie szkodników owadzich i roślinnych, które w konsekwencji zachwiania równowagi biologicznej, opanowały i niszczą rozległe obszary lasów ocalałych przed bezpośrednią dewastacją wojenną. W ramach prac związanych z ochroną lasów zastosowano w bieżącym roku — między innymi — na szeroką skałę nowoczesne środki chemicznej walki. Tegoroczna akcja zwalczania osnuji gwiaździstej przy pomocy środków chemicznych, rozpylanych z samolotów, objęła powierzchnię około 17.000 ha lasów i dała bardzo dodatnie wyniki.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">W związku z tym wyłania się konieczność rewizji stosowanych dotąd metod gospodarczych. Nie ulega wątpliwości, że nie byłoby dziś w naszych lasach klęski osnuji, kornika czy innych szkodników, nie byłoby też takiego niebezpieczeństwa pożarów, gdyby lasy nasze w przeszłości nie były wadliwie zagospodarowane, gdyby gospodarka w nich prowadzona była ściśle w oparciu o prawa przyrody.</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Przed wojną gospodarka leśna opierała się przeważnie na t. zw. systemie zrębów zupełnych, które polegały na doszczętnym wyrębywaniu drzewostanu i zalesieniu tak powstałych zrębów jednym z gatunków nie wymagającym zbyt skomplikowanych zabiegów hodowlano-gospodarczych. W rezultacie takiego uproszczenia metod gospodarczych powstały w miejscu dawnych pełnowartościowych drzewostanów mieszanych drzewostany jednowiekowe i jednogatunkowe, które na skutek użytkowania zrębami czystymi trzeba było odnawiać odręcznie kosztem ogromnego wysiłku finansowego.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Ta pełna błędów długotrwała gospodarka doprowadziła w okresie drugiej niepodległości do zubożenia zdolności produkcyjnej siedlisk leśnych, do ilościowego i jakościowego zmniejszenia się przyrostu drzewostanu i do olbrzymich strat wywoływanych przez szkodliwe owady oraz klęska elementarne w następstwie osłabienia biologicznej odporności lasów.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Aby stan ten naprawić, przystąpiliśmy do przebudowy struktury naszych lasów, zastępując nieracjonalne metody zrębowe nowymi metodami — bezzrębowymi, metodami dostosowanymi specjalnie do naszych warunków.</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">W wyniku przebudowy unikniemy wymienionych klęsk gospodarczych i osiągniemy wzmożenie sił produkcyjnych siedlisk leśnych, ilościowe i jakościowe zwiększenie przyrostu drzewostanów, wzbogacenie flory leśnej o gatunki drzew niezbędnych dla gospodarki ogólnonarodowej, stworzymy korzystniejsze warunki dla wzbogacenia składu gatunkowego naszej fauny leśnej, a tym samym przyczynimy się do zachowania stanu równowagi biologicznej i pełniejszego wykorzystania przyrodniczych sił produkcyjnych. Przebudowa lasów wraz z racjonalnym zalesianiem zwiewnych piasków, mokradeł, ogołoconych z drzewostanu stoków gór czy podmywanych erozją fal brzegów morskich pozwoli na rozszerzenie korzystnego wpływu lasu na klimat kraju, na gospodarkę wodną w przyrodzie, na ochronę produkcji rolnej itp.</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Plan przebudowy lasów polskich, oparty na metodach postępowych, jest planem bez precedensu nie tylko w skali europejskiej, ale nawet i w skali ogólnoświatowej. Realizacja jego spotkała się z najwyższym uznaniem świata nauki i fachowców-praktyków nie tylko w Polsce, ale i w innych krajach, z którymi łączą nas węzły współpracy w dziedzinie leśnictwa. Zapewni ona już w niedalekiej przyszłości ogromne korzyści, uczyni bowiem zadość wymaganiom przyrodniczym i ekonomicznym, stawianym nowoczesnemu gospodarstwu leśnemu, przestawi całą naszą gospodarkę leśną na nowe, w warunkach przedwojennych nieosiągalne tory.</u>
          <u xml:id="u-17.26" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">W zakresie użytkowania lasów gospodarka nasza opiera się ściśle na zasadach trwałości i ciągłości produkcji. Zgodnie z założeniami planu 3-letniego pozyskuje się w lasach państwowych rocznie masę około 10 milionów m^3 ^grubizny, na którą składają się takie sortymenty, jak kopalniaki, papierówka, surowiec tartaczny, słupy teletechniczne i energetyczne, podkłady kolejowe i tp.</u>
          <u xml:id="u-17.27" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">W celu pokrycia wzrastającego zapotrzebowania kraju na surowiec drzewny Ministerstwo Leśnictwa, nie mogąc przy obecnym stanie lasów zwiększyć wyrębów ponad określony etat, dąży do intensyfikacji produkcji drzewnej przez wzmożenie przyrostu drzewostanów w miarę przebudowy ich struktury biologicznej, przez zwiększenie rozmiaru hodowli cennych gatunków szybkorosnących i rozszerzenie ich uprawy nie tylko w lasach, ale też i na gruntach nieleśnych, przez racjonalniejsze wyzyskanie z ogólnej corocznie pozyskiwanej masy drzewnej możliwie jak największej ilości drewna użytkowego kosztem opału, lepszą konserwację surowca i materiałów drzewnych, a wreszcie przez zmniejszenie względnie przemysłowe wykorzystanie wszelkich odpadów drzewnych, powstających w toku procesów eksploatacyjnych i produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-17.28" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Cele te zostały już w dużym stopniu osiągnięte, o czym świadczą wyniki wykonania planu na rok gospodarczy 1947/48. Gospodarka oszczędnościowa przysporzyła około 600.000 m^3^ drewna użytkowego więcej niż przewidziano w planie, a tym samym zadecydowała o wykonaniu planu pozyskania sortymentów użytkowych w 107,6%.</u>
          <u xml:id="u-17.29" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">W celu skuteczniejszego zapobieżenia psuciu się surowca na zrębie dołożono wszelkich starań, aby mimo istniejących jeszcze trudności transportowych, złych warunków atmosferycznych i niezadowalającego stanu dróg, surowiec ten w możliwie jak najkrótszym czasie wywieźć z lasu do miejsc przeznaczenia. W celu usprawnienia transportu i zaoszczędzenia kosztów wywozu drewna Ministerstwo Leśnictwa zmierza do przejścia w szerszym zakresie na mechaniczne środki transportowe i wykorzystanie wód spławnych. W tej dziedzinie uzyskano już również poważne wyniki.</u>
          <u xml:id="u-17.30" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Dla osiągnięcia racjonalniejszego przerobu przebudowuje się i rozbudowuje odpowiednio przemysł drzewny Lasów Państwowych, dostosowując go ścisłej do obecnych możliwości surowcowych i do potrzeb produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-17.31" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">W pierwszej fazie odbudowy przemysłu drzewnego kierowano się głównie koniecznością ilościowego wzmożenia jego produkcji a zwłaszcza produkcji tartacznej. W następnych fazach zamierzenia inwestycyjne Ministerstwa Leśnictwa zdążają już do racjonalizacji przerobu surowca drzewnego drogą unowocześnienia metod i urządzeń technicznych zakładów, likwidacji tartaków o niskiej wydajności produkcyjnej i nieposiadających odpowiedniego zaplecza surowcowego, a wreszcie do budowy nowoczesnych fabryk kombinatów o dużej zdolności produkcyjnej, zapewniających należyte wykorzystanie surowca drogą wtórnych procesów jego przerobu i znaczne obniżenie kosztów produkcji.</u>
          <u xml:id="u-17.32" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Rozbudowa przemysłu drzewnego opiera się na uruchomieniu nowych działów produkcji, jak np. dział przemysłu płyt pilśniowych, ekstrakcji żywicy z karpiny itp. Nowe te gałęzie opierają się na przerobie odpadów drzewnych, względnie drewna technicznie gorszej jakości, a równocześnie dostarczą wysokowartościowych produktów o wyjątkowo dużym znaczeniu techniczno-gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-17.33" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Przebudowa przemysłu drzewnego, a zwłaszcza przebudowa przemysłu tartacznego wpłynęła na osiągnięcie szczególnie dodatnich wyników. Zgodnie z planem na rok gospodarczy 1947/48 mieliśmy przerobić 3.050.000 m3, natomiast faktycznie przetarto 3.733.086 m^3^ surowca, wykonując plan w 124% i zwiększając przy tym wydajność surowca o 8,7%.</u>
          <u xml:id="u-17.34" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Daleko idąca racjonalizacja przerąbu surowca drzewnego i związane z tym możliwości oszczędnego gospodarowania drewnem pozwoliły na osiągnięcie! ostatnio pewnych nadwyżek produkcyjnych, które w formie tarcicy, skrzynek, mebli i wyrobów uszlachetnionych skierowane zostały na eksport, Drewno jednak w zasadnie nie stanowi dziś podstawowego produktu eksportowego.</u>
          <u xml:id="u-17.35" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Jego pozycję w obrotach między narodowych zajęły dziś inne użytki leśne, jak np. terpentyna, grzyby, jagody, zwierzyna łowna, ściółka torfowa itp. Zainicjowanie w bieżącym roku eksportu nadwyżek tych produktów świadczy, że wkraczamy już coraz śmielej na drogę intensyfikacji i rozszerzenia wachlarza produkcji leśnej a tym samym osiągamy wyższy stopień produktywności gospodarstwa leśnego.</u>
          <u xml:id="u-17.36" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Osiągnięcia te znajdują wyraz szczególnie w znacznym zwiększeniu produkcji żywicy. W zakresie pozyskania tego cennego surowca mamy do zanotowania niezwykle pozytywne wyniki, gdyż w 1947/48 r. w połowie kampanii wykonano roczny plan żywicowania już w 70%, pozyskując 4.400.000 kg żywicy, co pozwala przypuszczać, że z chwilą zakończenia kampanii plan wykonany zostanie z 40-50% nadwyżką. Globalna ilość pozyskanej żywicy wyrazi się więc w przybliżeniu sumą około 8 milionów kg, podczas gdy w 1945/46 r. pozyskaliśmy tylko 800.000 kg, a w 1946/47 r. 4.800.000kg. Zaznaczyć należy, że żywicowanie nie obniża wartości technicznej drewna ani też nie wpływa ujemnie na zdrowotność drzewostanu, gdyż przeprowadza się je w drzewostanach bliskorębnych, a więc takich, które wkrótce po zabiegu uprzątane są w toku normalnej, planem przewidzianej ścinki.</u>
          <u xml:id="u-17.37" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">W latach 1945/46 Polska nie tylko nie mogła jeszcze eksportować leśnych użytków niedrzewnych, ale nawet zmuszona była importować pewne ilości terpentyny i kalafonii. Obecnie dzięki osiągniętym wynikom możemy już przeznaczyć na eksport 700 ton terpentyny i innych użytków niedrzewnych, a wartość eksportu w ciągu 8 miesięcy br. kalendarzowego osiągnęła sumę 13-krotnie większą niż w 1947 r.</u>
          <u xml:id="u-17.38" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Dla zobrazowania całokształtu aktualnych zagadnień w dziedzinie gospodarki leśnej wspomnę jeszcze o jednym znamiennym fakcie, charakteryzującym obecny stan rzeczy. Mam tu na myśli stosunek społeczeństwa do lasu i administracji leśnej do społeczeństwa, a zwłaszcza do ludności wiejskiej, W ustroju kapitalistycznym, kiedy znaczny odsetek lasów znajdował się w rękach prywatnych i służył wyłącznie prywatnym celom kapitalistów i obszarników, społeczeństwo nie mogło należycie doceniać znaczenia lasu jako bogactwa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-17.39" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">W Polsce z chwilą, gdy las stał się w całym tego słowa znaczeniu własnością narodu i gdy miejsce obszarniczej służby leśnej zajęli ludzie, rekrutujący się z mas chłopskich i robotniczych, stan ten uległ radykalnej zmianie. Wieś znajduje dziś w leśniku nie tylko stróża cennego majątku narodowego, ale człowieka rozumiejącego w pełni potrzeby wsi. Zniknął dawny mur uprzedzeń, a między administracją leśną i społeczeństwem zawiązała ^się^ trwała nić współpracy, która znajduje wyraz w żywym zainteresowaniu rad narodowych wszystkich szczebli potrzebami gospodarstwa leśnego. Społeczeństwo docenia już dziś w pełni konieczność ochrony lasów i ich znaczenie dla gospodarki ogólnonarodowej, samo akcentuje wolę współpracy z leśnikiem w likwidowaniu szkodliwych dla lasu form użytkowania. Leśnik natomiast zacieśnia swój kontakt ze społeczeństwem, starając się ze swej strony pogłębić tę współpracę ku pożytkowi społeczeństwa i Państwa, Tej zasadniczej zmianie zawdzięczamy też w dużym stopniu osiągnięcia poważnych wyników gospodarczych, których w ustroju kapitalistycznym nie można było uzyskać ani, w gospodarstwie leśnym ani w przemyśle drzewnym.</u>
          <u xml:id="u-17.40" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Przytoczone osiągnięcia na odcinku gospodarki leśnej i drzewnej możliwe były oczywiście tylko przy ześrodkowaniu całokształtu polityki leśnej w kompetencji jednego ośrodka dyspozycyjnego, gdyż tylko tą drogą można było konsekwentnie uzgodnić procesy produkcyjne z procesami eksploatacyjnymi i przetwórczymi na zasadach planowej i racjonalnej gospodarki leśnej.</u>
          <u xml:id="u-17.41" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Gospodarka ta nie tworzy już dziś jakiejś odrębnej zamkniętej w sobie dziedziny życia gospodarczego, lecz wiąże się z całokształtem gospodarstwa ogólnonarodowego, stanowiąc jeden z bardzo ważnych elementów potencjału gospodarczego Państwa. W takim ujęciu obecny model struktury gospodarstwa leśnego nie odpowiada jeszcze całkowicie jego celom i zadaniom, ponieważ przeprowadzenie wspólnej linii wytycznej dla całokształtu gospodarki leśnej i drzewnej napotyka na szereg trudności, wynikających stąd, że znaczne kompleksy lasów znajdują się dotychczas poza zasięgiem bezpośredniego kierownictwa, ześrodkowanego w Ministerstwie Leśnictwa. Mam tu na myśli lasy samorządu terytorialnego ponad 340.000 ha. Dekret z dnia 12 grudnia 1944 r. wyłączył je od upaństwowienia, ponieważ w chwili opracowywania tego dekretu brało się tylko pod uwagę głównie ziemie dawne, gdzie lasy samorządowe zajmowały stosunkowo niewielką powierzchnię, a przeto tylko w niektórych przypadkach stanowiły obiekty gospodarcze o większym znaczeniu dla Państwa. Z chwilą włączenia ziem odzyskanych w granice Państwa sprawa przybrała zupełnie inne znaczenie, ponieważ na terenach tych w rękach samorządu terytorialnego znalazły się kompleksy leśne niewspółmiernie duże do potrzeb kultury społecznej i zdrowotnej miast i innych osiedli. Stwierdzono np., że miasto Zgorzelec, liczące zaledwie 6.000 mieszkańców, posiada w swym, zarządzie ponad 30 000 ha lasu, położonego w dodatku w odległości kilkudziesięciu kilometrów od miasta, a więc tym samym nie mogącego służyć potrzebom kultury społecznej ludności miasta. Praktyka wykazała, że samorząd terytorialny z uwagi na trudną swą sytuację finansową częstokroć nie liczy się z koniecznością racjonalnej planowej gospodarki leśnej, lecz ucieka się nawet do środków pozostających w wyraźnej kolizji z ogólnymi kierunkami polityki Państwa w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-17.42" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Ponieważ wiele jednostek samorządu terytorialnego nie tylko nie prowadzi w swoich lasach gospodarki racjonalnej, lecz dla zaspokojenia doraźnych potrzeb finansowych sięga do zapasu drzewnego, naruszając w ten sposób zasadę trwałości i ciągłości użytkowania, zachodzi obecnie konieczność poddania rewizji istniejącego stanu i upaństwowienia niektórych lasów stanowiących własność samorządową.</u>
          <u xml:id="u-17.43" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Konieczność taką uzasadnia jeszcze i ten fakt, że planowa i racjonalna gospodarka leśna w rękach samorządu nie może dać jednostkom samorządowym żadnych znaczniejszych źródeł dochodu, ponieważ ceny drewna jako surowca deficytowego ustalone są przez Państwo na poziomie zaledwie samowystarczalności finansowej gospodarstwa leśnego. Biorąc pod uwagę, że wielkie zniszczenia lasów wymagają dużych i kosztownych inwestycyj, obniżających dochodowość gospodarstwa leśnego, należy założyć, że samorząd terytorialny mógłby osiągnąć większe wpływy jedynie kosztem wyczerpania zapasu, a więc dewastacji lasów, a do tego Państwo dopuścić nie może.</u>
          <u xml:id="u-17.44" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Dlatego też Rząd przedstawia Wysokiej Izbie projekt ustawy o przejęciu na własność Państwa niektórych lasów i innych gruntów stanowiących własność samorządu.</u>
          <u xml:id="u-17.45" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Są to lasy i grunty leśne, jak również nieużytki i grunty rolne, przeznaczone w planach zagospodarowania przestrzennego do zalesienia, a nie znajdujące się w granicach administracyjnych miast, względnie nie przeznaczone na zaspokojenie potrzeb zdrowotnych i kultury społecznej ludności miast, ośrodków przemysłowych i innych osiedli. Projekt ustawy przewiduje natomiast przydzielenie związkom samorządy terytorialnego terenów niezbędnych dla zaspokojenia potrzeb zdrowotnych i kultury społecznej osiedli.</u>
          <u xml:id="u-17.46" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Uchwalenie ustawy pozwól i zabezpieczyć wspomniane lasy przed dewastacją i włączyć je w ramy racjonalnej i planowej gospodarki Państwa, a tym samym położyć kres anormalnym stosunkom, które dotychczas jeszcze zdołały przetrwać jako przeżytek, nie znajdujący już żadnego logicznego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-17.47" who="#MinisterLesnictwaPodedworny">Dlatego też reasumując powyższe uwagi, proszę wysoką izbę o przyjęcie ustawy w brzmieniu przedstawionego projektu.</u>
          <u xml:id="u-17.48" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt nie jest zapisany, wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Sprzeciwu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Marszalek">Projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przystąpić do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę. Przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o przejściu na własność Państwa niektórych lasów i innych gruntów samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#Marszalek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że ustawa została uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisyj Rolnictwa i Leśnictwa oraz Samorządowej o rządowym projekcie ustawy o pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi (druki nr 355 i 380).</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Jaworskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselJaworski">Wysoka Izbo! W imieniu dwóch Komisyj: Rolnictwa i Leśnictwa oraz Samorządowej mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie do rozpatrzenia w drugim czytaniu rządowy projekt ustawy o pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PoselJaworski">W okresie czterech powojennych łat na odcinku odbudowy wsi mamy poważne osiągnięcia. Według danych Ministerstwa Odbudowy zostało odbudowanych i wybudowanych przy bezpośredniej pomocy kredytowej, materiałowej i technicznej Państwa około 208.000 zagród wiejskich oraz przy pośredniej pomocy Państwa przez dostarczenie materiałów budowlanych po cenach zniżonych, przez instruktaż i plany — około 150.000 zagród. Oprócz tego odbudowanych i wybudowanych zostało około 10.000 obiektów użyteczności publicznej na wsi, jak szkoły, domy ludowe, świetlice i inne.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PoselJaworski">Suma kredytów udzielanych na odbudowę wsi przez Państwo w tym okresie włącznie z 1948 r. wynosi 11.685.000.000 zł. Jednakże zagadnienie jest nadal poważne. Jeszcze jest 70.000 zagród zniszczonych działaniami wojennymi, 20.000 zagród zniszczonych na skutek akcji dywersyjnej, jeszcze 130.000 zagród na gospodarstwach powstałych z parcelacji czeka odbudowy i budowy, czeka też jeszcze wiele innych zadań na odcinku budownictwa wiejskiego.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PoselJaworski">Odbudowa i budowa nowych zagród wymaga nadal dużych nakładów inwestycyjnych ze strony wsi i pomocy kredytowej Państwa. Na ten wysiłek, jak tego dowodzą dotychczasowe osiągnięcia, wieś zdobyć się potrafi, zwłaszcza, że Rząd jak dotąd tak i nadal udzieli niewątpliwie na ten cel pomocy kredytowej.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PoselJaworski">W wielu wypadkach podstawową trudność w odbudowie i budowie zagród, jeśli chodzi o gospodarstwa przede wszystkim mało a często i średniorolne, stanowi brak niezbędnej siły pociągowej dla zwózki budulca, co często utrudnia pełne i szybkie wykorzystanie pomocy kredytowej i materiałowej udzielonej przez Państwo. W chwili obecnej na wsi jest ponad 2.200,000 koni. Z tej liczby poważna ilość znajduje się w posiadaniu zamożniejszej części wsi. Konie te nie są w pełni wykorzystywane, zwłaszcza w okresie martwego sezonu w rolnictwie, to znaczy od orki jesiennej do wiosennej oraz od zakończenia siewu wiosennego do sianokosów. Przeciętnie zatrudnienie koni w tych gospodarstwach szacuje się na około 160 dni w roku; jeśli doliczymy do tego potrzeby w sile pociągowej na cele nie związane bezpośrednio z produkcją rolną w ilości maksymalnej 100 dni, to pozostaje jeszcze poważny okres w roku, w którym cała siła pociągowa, jaką dysponuje wieś, mogłaby być z pożytkiem wykorzystana dla innych celów, a zwłaszcza dla celów związanych z odbudową i budową wsi.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#PoselJaworski">Niestety, praktyka pokazuje, że tak się nie dzieje; praktyka pokazuje, że poważna część siły pociągowej na wsi nie jest dla celów budownictwa wykorzystana. Czym się to tłumaczy?</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#PoselJaworski">Tłumaczy się to tym, że poważna ilość koni znajduje się w posiadaniu bogaczy, którzy albo w ogóle wzbraniają się pomagać biedniejszym sąsiadom, aby celowo utrudniać i między innymi i w ten sposób hamować gospodarcze wzmocnienie mało i średniorolnych chłopów, albo też żądają tak wygórowanych opłat lub ilości dni odrobku, że większość bezsprzężajnych odbudowujących się i budujących gospodarstw jest w tych warunkach pozbawiona możliwości zwózki budulca. Jasne jest, że ci, którzy godzą się na te lichwiarskie warunki, stają się ofiarą wyzysku i źródłem dalszego bogacenia się wyzyskiwaczy.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#PoselJaworski">Tak więc, spotykana w praktyce nie jednokrotnie na wsi niezorganizowana, tak zwana dobrosąsiedzka pomoc przy zwózce materiałów budowlanych stanowi często zamaskowaną formę wyzysku dotkniętych wojną lub powstałych z reformy rolnej drobno i średniorolnych chłopów przez zasobnych w siłę pociągową bogaczy.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#PoselJaworski">Z tych względów koniecznym jest ujęcie pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi w formy zorganizowane, wprowadzające obowiązek świadczeń przy zwózce budulca ze strony posiadaczy siły pociągowej i środków transportu na rzecz potrzebujących na warunkach określonych przez Państwo.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#PoselJaworski">To zadanie winna spełnić zaprojektowana przez Rząd i przedłożona Wysokiemu Sejmowi ustawa, na której kilka cech pragnę zwrócić uwagę, oraz zreferować poprawki o znaczeniu merytorycznym wniesione przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#PoselJaworski">Obywatele Posłowie mają przed sobą projekt ustawy w druku nr 355 oraz poprawki połączonych komisyj w druku nr 380. Pragnę zwrócić uwagę na art. 5 ust. 1, w którym jest powiedziane: — „Czas świadczeń z tytułu pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi nie może przekraczać 14 dni w roku łącznie z czasem świadczeń, określonych dekretem z dnia 12 września 1947 r. o pomocy sąsiedzkiej w rolnictwie (Dz. U. R. P. nr 59, poz. 320) i ma być ustalony w zależności od zapotrzebowania miejscowego oraz wielkości i wyposażenia gospodarstw obowiązanych — przy uwzględnieniu zapotrzebowania miejscowego na pomoc w rolnictwie, wynikającą z wyżej wymienionego dekretu i stopnia ważności pomocy w rolnictwie i przy odbudowie wsi”. Praktyka wykazała, iż okres 14 dni w roku, zakreślony znanym dekretem o pomocy sąsiedzkiej w rolnictwie, nie jest w pełni wykorzystany. Projektodawca ustawy o pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi wziął pod — •uwagę inne potrzeby, jak choćby naprawę i budowę dróg. Nie nakładając dodatkowych, ustawowych obciążeń proponuje, by pomoc sąsiedzka przy, odbudowie została zmieszczona w ramach 14-dniowego okresu, zakreślonego dekretem o pomocy sąsiedzkiej w rolnictwie. Ten 14-dniowy okres bynajmniej nie obejmuje całego czasu, w którym konie nie są produktywnie wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#PoselJaworski">Warto podkreślić, że obowiązek opracowywania planu, zgodnie z miejscowymi warunkami, nakłada projektowana ustawa zasadniczo na gminne rady narodowe. Plany te opracowuje gminna rada narodowa na podstawie wniosków zarządu gminnego, zaopiniowanych przez gminny zarząd Związku Samopomocy Chłopskiej. Zawiera się to w art 8 i 9 projektowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#PoselJaworski">Art. 10 i 11 przewidują potrzebę pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi poza ramami jednej gminy, co jest całkowicie słuszne, jeśli weźmiemy pod uwagę, że istnieją grupy wsi na terenach przyczółkowych i na ziemiach odzyskanych, wymagające odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#PoselJaworski">Projekt ustaw przewiduje, iż obowiązkowa pomoc sąsiedzka będzie odpłatna. Zasady ustalania norm opłat określa rozporządzeniem Minister Odbudowy w porozumieniu z Ministrami: Rolnictwa Reform Rolnych, Skarbu, Administracji i i Publicznej i Ziem Odzyskanych oraz Prezesem Centralnego Urzędu Planowania, o czym mówi art. 17, W ramach tych zasad normy powiatowej rady narodowej na wniosek prezydium właściwej gminnej rady narodowej (art. 15 ust. 3).</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#PoselJaworski">Komisje Rolnictwa i Leśnictwa oraz Samorządowa rozpatrując projekt ustawy wniosły następujące poprawki o znaczeniu merytorycznym.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#PoselJaworski">W art. 3 ust, 4 projekt ustawy przewiduje możliwość rozciągnięcia obowiązków świadczeń z tytułu pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi na mieszkańców miast niewydzielonych, posiadających konie, wozy lub samochody ciężarowe. W projekcie ustawy dotyczy to tylko ziem odzyskanych. Komisje jednak doszły do wniosku, że możliwość tę należy przewidzieć i na ziemiach dawnych.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#PoselJaworski">Zatem ustęp ten wraz z poprawkami miałby brzmienie: — „Minister Odbudowy w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej lub Ministrem Ziem Odzyskanych może w drodze rozporządzenia rozciągnąć obowiązek świadczeń z tytułu pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi. Ustalony niniejszą ustawą, na mieszkańców miast niewydzielonych, którzy są zaopatrzeni w konie, wozy lub samochody ciężarowe”.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#PoselJaworski">W art. 5 ust. 3 komisje wniosły dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#PoselJaworski">Pierwsza poprawka: projekt przewidywał okresy od 1grudnia do 1 marca i od 20 maja do 20 czerwca, w których można żądać wykonania świadczeń z mocy tej ustawy. Komisje wniosły poprawkę, rozszerzającą okres zimowy o 15 dni, czyli okres ten trwałby od 15 listopada do 1 marca. Komisje uznały, iż druga połowa listopada, zależnie od terenu i od pogody, może być niejednokrotnie wykorzystana dla zwózki budulca bez uszczerbku dla prac polnych, co zresztą jest zastrzeżone w ust. 1 i 2 tegoż artykułu.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#PoselJaworski">Druga poprawka polega na tym, ze przesunięć terminów wykonania świadczeń dokonywać będzie prezydium wojewódzkiej rady narodowej. Jest to potrzebne dla sprawnego i szybkiego dokonywania przesunięć. Zatem ust. 3 art. 5, po uwzględnieniu poprawek, miałby brzmienie następujące: „Wykonania świadczeń z mocy mniejszej ustawy można żądać w okresach od 20 maja do 20 czerwca i od 15 listopada do 1 marca. Prezydium wojewódzkiej rady narodowej może dokonać przesunięcia tych terminów zależnie od miejscowych warunków”.</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#PoselJaworski">Poprawka komisyj do art. 6 ust. 2 polega na poważniejszej zmianie. Ustęp ten w projekcie brzmi: — „Nie są uprawnieni do korzystania ze świadczeń pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi posiadacze inwentarza pociągowego”.</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#PoselJaworski">Komisje uznały ten ustęp za niezbyt jasny i niesłuszny, ponieważ nie można pozbawiać pomocy wszystkich posiadaczy siły pociągowej. Oczywiście przede wszystkim z pomocy korzystać powinny gospodarstwa bezkonne. Jednak poważnie zniszczone łub niezabudowane, wyposażone tylko w jednego konia gospodarstwo, niewątpliwie będzie potrzebować częściowej pomocy przy zwózce materiałów budowlanych i nie ma powodu nie pomóc takiemu gospodarstwu. Wychodząc z tego założenia, komisje proponują następującą redakcję tego ustępu: — „Uprawnieni do korzystania ze świadczeń pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi są ci rolnicy, którzy nie posiadają siły pociągowej, oraz ci rolnicy, którzy posiadają nie więcej niż jednego konia i nie są w stanie, z uwagi na rozmiar zniszczeń, własnymi siłami zwieźć potrzebnego materiału budowlanego”.</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#PoselJaworski">Poprawka komisyj do art. 7 polega na skreśleniu ust. 5 jako zbędnego, ponieważ z treści całej ustawy wynika, że ustawa ta w ogóle przewiduje pomoc sąsiedzką przy odbudowie wsi dla gospodarstw tych właśnie kategoryj, które są wymienione w ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#PoselJaworski">Skreśla się również ust. 3 art. 12, ponieważ treść tego ustępu zawarta jest w art. 3 ust. 2, w art. 5 ust, 1, 2 i 3 oraz w art. 14.</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#PoselJaworski">Pozostałe poprawki są natury stylistycznej, nie wprowadzające zmian merytorycznych.</u>
          <u xml:id="u-19.25" who="#PoselJaworski">Wysoka Izbo! Projektowaną ustawą nakładamy obowiązek świadczeń na zasobną w siłę pociągową część wsi na rzecz odbudowy i budowy zagród wiejskich. Z tej pomocy korzystać mają małe i średniorolne gospodarstwa, dotknięte zniszczeniami lub niezabudowane. W ten sposób ustawa winna usunąć jedną z podstawowych trudności, jaką jest zwózka materiałów budowlanych przy budowie zagród wiejskich u rolników słabych gospodarczo i pozbawionych siły pociągowej lub posiadających ją w niedostatecznej mierze.</u>
          <u xml:id="u-19.26" who="#PoselJaworski">Ale ustawa nie jest wszystkim. Trzeba tę ustawę wprowadzić w życie, trzeba ją wykorzystać. Trzeba, aby gminne rady narodowe zrozumiały jej sens, aby biorąc pod uwagę miejscowe potrzeby zaplanowały i zorganizowały pomoc sąsiedzką w zwózce materiałów budowlanych, by wykorzystać w pełni znajdującą się w obrębie gminy siłę pociągową, a przede wszystkim siłę pociągową bogaczy wiejskich, a w ten sposób najwydatniej pomóc odbudowującym się i budującym bezsprzężajnym lub niedostatecznie wyposażonym w siłę pociągową.</u>
          <u xml:id="u-19.27" who="#PoselJaworski">Trzeba, aby w myśl tej ustawy wójt i sołtys sprawnie i zgodnie z planem gminnej rady narodowej wykonali nałożone na nich obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-19.28" who="#PoselJaworski">Trzeba, aby zarządy gminne i gromadzkie Związku Samopomocy Chłopskiej aktywnie współdziałały w tej sprawie z gminnymi radami narodowymi.</u>
          <u xml:id="u-19.29" who="#PoselJaworski">Trzeba, aby drobno i średniorolni chłopi wiedzieli, że to jest ich ustawą, że i ona im ma służyć, że to jest jeszcze jedno ich narzędzie w walce z wyzyskiem. Dlatego sami chłopi mało i średniorolni powinni współdziałać w wykonywaniu tej ustawy i pilnować jej należytego wykonania.</u>
          <u xml:id="u-19.30" who="#PoselJaworski">W imieniu dwóch Komisyj Rolnictwa i Leśnictwa oraz Samorządowej wnoszę:</u>
          <u xml:id="u-19.31" who="#PoselJaworski">Wysoki Sejm uchwalić raczy projekt ustawy wraz z poprawkami komisyj i następującym sprostowaniem omyłki maszynowej: w druku nr 380 na str. 2 przed poprawką 9) należy po środku Strony wstawić skrót — „w art. 7”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszalek">Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszalek">Udzielam głosu posłowi Kępczyńskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselKepczynski">Wysoka Izbo! Nowa ustawą o pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi ma spełnić doniosłe zadanie w życiu gospodarczym, społecznym i politycznym. Stanowi ona przy tym wyraz troski Rządu i społeczeństwa o interesy biednego i średniorolnego chłopa.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PoselKepczynski">Wpływ jej na życie gospodarcze ma się wyrazić przede wszystkim w przyśpieszeniu odbudowy zniszczeń wojennych tam szczególniej, gdzie te zniszczenia były wyjątkowo dotkliwe, tj. na przyczółkach frontowych. Brak taboru, dobrych dróg, sieci kolejowych, w niektórych wypadkach wręcz uniemożliwiają odbudowę znacznych nawet terenów, np. w powiatach hrubieszowskim i stopnickim. Na odbudowę czeka jeszcze ca 90,000 zagród zniszczonych na skutek wojny i związanych z nią okoliczności. Do zabudowy marny około 130.000 zagród poparcelacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PoselKepczynski">Dzięki pomocy sąsiedzkiej, przewidzianej rozpatrywaną ustawą, w znacznej mierze może być zaoszczędzony wysiłek kredytowy Państwa, z drugiej zaś strony wyzwolone zostaną niewykorzystane w pełni możliwości własne wsi.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PoselKepczynski">Pomoc sąsiedzka będzie miała wielkie znaczenie dla najbiedniejszej ludności wiejskiej, która w odbudowie nie może podążać za silniejszymi gospodarczo, gdyż nie posiada odpowiednich środków i dostatecznej siły pociągowej.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PoselKepczynski">Zapewnienie biedocie wiejskiej pomocy sąsiedzkiej na odcinku odbudowy w dużej mierze rozwiąże problem wyciągnięcia z bunkrów najbardziej dotychczas upośledzonych materialnie rolników.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#PoselKepczynski">Ustawa niniejsza ma ścisły związek z dekretem o pomocy sąsiedzkiej w rolnictwie i razem z nim stanowić powinna potężny instrument walki klasowej z bogaczami wiejskimi, ukrócając możliwość ciągnięcia nieuzasadnionych zarobków ze strony zamożniejszej części wsi od biedniejszych sąsiadów.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#PoselKepczynski">Wysokość bowiem opłat za pomoc sąsiedzką będzie pod ścisłą kontrolą czynników samorządowych, a zasady jej będą podyktowane przez Państwo.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#PoselKepczynski">Ustawa niniejsza stanie się niewątpliwie jednym z podstawowych elementów zbiorowego wysiłku przy odbudowie i przebudowie wsi. Jeśli spojrzymy na nią na tle dotychczasowych poczynań w dziedzinie spółdzielczości samopomocowej, ośrodków maszynowych, zrzeszeń branżowych i wielu innych kierunków organizowania zbiorowej działalności gospodarczej zarysuje się nam jasno szlak, po którym demokracja ludowa prowadzi wieś polską do nowych form ustrojowych, do pełnej sprawiedliwości społecznej, do socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#PoselKepczynski">Wysiłek dotychczasowy Państwa w odbudowie wsi jest bardzo znaczny. Według Naczelnego Komisariatu Odbudowy Wsi spośród 467.000 zniszczonych zagród odbudowano przy pomocy Państwa w latach 1945—1946 108.395, w 1947 r. — 66.783, w 1948 r. — 33.165, co łącznie stanowi 208.343 osady. Ponadto przy pośredniej pomocy Państwa, tj. dzięki dostarczeniu po tańszych cenach materiałów i pomocy fachowej Państwa, odbudowało się we własnym zakresie 150.000 gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#PoselKepczynski">Kredytów budowlanych w latach 1945—1946 udzielono 2.400.000.000, w 1947 r. — 4.130.000.000, w 1948 r. 5.145.000.000, co łącznie stanowi prawie 12.000.000.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#PoselKepczynski">Na 42 spółdzielnie parcelacyjno-osadnicze przyznano w 1948 r. 67.900.000 zł kredytów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#PoselKepczynski">Mimo tych wielkich osiągnięć, wobec nieprawdopodobnych wprost zniszczeń, spowodowanych przez wojnę i zbrodnie zbirów hitlerowskich, do zrobienia pozostało nam jeszcze wiele.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#PoselKepczynski">Heroiczne wysiłki Związku Socjalistycznych Republik Rad, dzięki którym narody radzieckie nie tylko niesłychanie szybko usuwają ślady zniszczeń wojennych na własnej ziemi, ale są również w stanie śpieszyć z efektywną braterską pomocą w odbudowie naszego kraju, stanowią dla nas przykład i dają nam pewność osiągnięcia zasadniczego celu — socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#PoselKepczynski">Owocna działalność organizacji — „Służba Polsce” w zakresie odbudowy kraju stanowić winna dla wsi naszej własny, polski przykład, co zdziałać może zespołowy wysiłek w dziedzinie odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#PoselKepczynski">Jesteśmy przekonani, że ustawa o pomocy sąsiedzkiej w odbudowie wsi stanie się punktem wyjścia nowych form współzawodnictwa i wyścigu pracy czynnika samorządowego i społecznego wsi w pracy nad jej odbudową.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#PoselKepczynski">Projekt ustawy jeszcze raz stwierdza, że Polska ludowa na przekór wszystkim swym wrogom, klasowym i politycznym, wbrew gorliwym orędownikom planu Marshalla, służącego interesom kliki imperialistów anglo-amerykańskich dla ciągłych zwycięstw na froncie odbudowy gospodarczej bez uzależnienia się w jakiejkolwiek formie od amerykańskiego dolara, Polska ludowa wypełni do końca zakreślone sobie cele, z których najważniejszym, bo decydującym o wszystkich innych osiągnięciach, jest zbudowanie ustroju pełnej sprawiedliwości społecznej socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#PoselKepczynski">Związek Parlamentarny Polski Socjalistów, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, głosować będzie za przyjęciem projektu ustawy z poprawkami komisji.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszalek">Głos ma poseł Bodalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselBodalski">Wysoka Izbo! Jeszcze około 220.000 zagród wiejskich musimy w najbliższym czasie odbudować lub wybudować nowe. Jeszcze przeszło 220.000 rodzin chłopskich czeka na dach nad głową. Stan ten stawia przed Rządem i społeczeństwem poważne zadanie. Zadaniem tym jest niezwłoczne przyjście z pomocą najbardziej potrzebującym rodzinom chłopskim, które mimo tego, że cztery lata upływają od zakończenia działań wojennych, nie były jednak w stanie; własnymi siłami odbudować swych zagród.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PoselBodalski">Czy znaczy to, że dotąd brakło tej pomocy ze strony państwa? Nie. Przeszło 11.685.000.000 zł kredytów, których Państwo udzieliło wsi na odbudowę, świadczy o tym, że Rząd nasz w całej pełni docenia znaczenie odbudowy i rozbudowy wsi.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PoselBodalski">Odbudowę tę opóźnia i utrudnia brak niezbędnej siły pociągowej, potrzebnej dla zwózki budulca, co nie pozwala na szybkie wykorzystanie pomocy, udzielanej przez Państwo, na wykonanie w terminie nakreślonego planu odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PoselBodalski">Należy stwierdzić, że poważna ilość koni znajduje się w posiadaniu wiejskich bogaczy, którym nie zależy na przyjściu z pomocą mało i średniorolnemu chłopu przy odbudowie, a raczej zależy na tym, by doprowadzić go do nędzy i tym łatwiej zdobyć sobie tą drogą tanią siłę najemną by bogacić się kosztem wyzysku mało średniorolnego chłopa.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PoselBodalski">Innym czynnikiem hamującym odbudowę wsi jest pobieranie przez wiejskich kapitalistów wysokich cen za zwózkę materiału budulcowego, co pochłania poważną część sum, które w postaci kredytu Państwo udzieliło wsi na zakup budulca. Pieniądze te zamiast na kupno drzewa, wapna lub cegły, potrzebnej na odbudowę domu dla rodziny czy obory dla inwentarza, idą do kieszeni wyzyskiwacza.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PoselBodalski">Zachłanność wiejskiego kapitalisty nie ograniczona ingerencją Państwa, pogłębiałaby w dalszym ciągu nędzę chłopa i nie pozwalałaby na to, aby poważna ilość rodzin mało i średniorolnych chłopów zamieszkała w nowym higienicznym domu, zamiast tracić zdrowie w ziemiance.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PoselBodalski">Dziś jest jasne dla wszystkich w Polsce, że polityka naszego Rządu nie tylko dąży do poprawy warunków mas pracujących, ale konkretnie pomaga mało i średniorolnemu chłopu w pokonywaniu jego codziennych bolączek i trudności.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#PoselBodalski">Masy pracujących chłopów czują, że Rząd ludowy, że partie robotnicze są z nimi i nabierają tym samym coraz większej. odwagi do walki z wyzyskiem na wsi.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#PoselBodalski">Obecne wybory do gromadzkich i gminnych zarządów Związku Samopomocy Chłopskiej przechodzą pod znakiem oczyszczania władz Związku Samopomocy Chłopskiej z kapitalistów i wyzyskiwaczy. Wybory te są terenem zwycięskiej walki, jaką przeprowadzają masy pracujących chłopów z wyzyskiwaczami na wsi.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#PoselBodalski">Uważamy, że projekt ustawy o pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi został w samą porę wniesiony przez Komisję Rolnictwa i Leśnictwa oraz Komisję Samorządową na forum obrad Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#PoselBodalski">Ustawa ta pozwoli: 1) pomóc w skuteczny sposób i w jak najszybszym terminie odbudować i wybudować potrzebną ilość zagród chłopskich i zapewnić setkom tysięcy rodzin chłopskich dach nad głową; 2) racjonalnie wykorzystać przeznaczone przez Państwo kredyty na odbudowę wsi, jak również pozwoli na właściwe wykorzystanie w odpowiednim czasie tej ilości koni, jaka się znajduje u bogaczy wiejskich, a która dotąd służyła nie do pomocy przy odbudowie, lecz do wyzysku i hamowania odbudowy; 3) przerzucić, jak to przewidują art. 10 i 11 projektu ustawy, nadmiar siły pociągowej z gmin zamożnych na tereny innych gmin, a w szczególności gmin przyczółkowych, najbardziej zniszczonych i najbardziej potrzebujących pomocy. Ustawa ta daje szerokie możliwości kontroli jej wykonania masom chłopskim zorganizowanym w Związku Samopomocy Chłopskiej i czynnikowi samorządowemu, jakim są gminne rady narodowe. One to mają ustalać i opiniować, kto i komu ma świadczyć, oraz ustalać ceny, które by istotnie umożliwiały niezamożnym chłopom pomoc w odbudowie.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#PoselBodalski">Klub Polskiej Partii Robotniczej, ustosunkowując się pozytywnie do projektu ustawy o pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi, jest przekonany, że ustawa ta, poparta skuteczną kontrolą mas chłopskich, przyczyni się w poważnym stopniu do szybkiej odbudowy i rozbudowy wsi oraz wzrostu zamożności mało i średniorolnych chłopów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszalek">Udzielam głosu posłowi Wąsikowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PoselWasik">Wysoka Izbo! W wysiłku i ofiarności mas pracujących wsi i miast następuje odbudowa naszego kraju. Dźwigają się z ruin powojennych wsie i miasta, z dnia na dzień wzrasta tempo odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PoselWasik">Jednakże zniszczenia wojenne, a przede wszystkim zacofanie w dziedzinie budownictwa wsi polskiej, gruźlica, brak higieny i światła w chałupie chłopskiej są tak duże, że nawet ogromne wkłady Państwa w odbudowę wsi, sięgające miliardów złotych, nie mogą rozwiązać podstawowych potrzeb i setek tysięcy rodzin chłopskich, mieszkających w prymitywnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PoselWasik">Naczelne zadania Państwa w tej dziedzinie na dziś to: 1) odbudowa wsi na terenach przyczółkowych, przyśpieszenie budownictwa parcelacyjnego, budowa budynków szkolnych, spółdzielni wszelkiego typu, a więc zaopatrzeniowych, zbytu i produkcyjnych oraz budowa niezbędnych urządzeń gospodarczych i kulturalnych na wsi; 2) zwrócenie szczególnej uwagi w zakresie budownictwa na właściwą rozbudowę spółdzielni parcelacyjno-osadniczych; 3) zorganizowanie szerokiej akcji szkoleniowej w zakresie przygotowania instruktorów budownictwa wiejskiego, opartej na Związku Samopomocy Chłopskiej, organizacjach społecznych i młodzieżowych; 4) rozbudowa terenowych spółdzielni budownictwa wiejskiego, mobilizacja sił społecznych i środków finansowych wśród mało i średniorolnych chłopów.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PoselWasik">Ustawa o pomocy sąsiedzkiej w odbudowie wsi w poważnym stopniu przyśpieszy odbudowę wsi. Art. 6 ustawy daje uprawnienia korzystania z pomocy, sąsiedzkiej dla gospodarstw, nie mających budynków mieszkalnych lub gospodarskich i nie posiadających własnego sprzężaju lub posiadających niewystarczające jego ilości. Nadanie podstaw prawnych dla pomocy sąsiedzkiej w odbudowie wsi przyczyni się do dalszego rozwoju współpracy wśród gromad wiejskich, do pogłębienia poczucia obowiązku zbiorowej pomocy na rzecz biedniejszych gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PoselWasik">Ustawa ta zgodnie z naszą wolą pomocy w walce klasowej chłopom mało i średniorolnym jest słuszną i skuteczną bronią, daną przez Sejm w ręce biednych i średnich chłopów dla wydobycia się z niedostatku środków, zwłaszcza sprzężaju, w odbudowie, a równocześnie dla ich wyzwolenia się od dotychczasowego w tej dziedzinie wyzysku ze strony bogaczy. Ważnym elementem w pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi będzie robocizna niefachowa w okresach przesiedleńczych, co zmniejsza poważnie koszty transportu i wydatnie obniży ogólne koszty odbudowy. Podkreślić tu należy konieczność szerokiej mobilizacji sił społecznych do tej akcji, jak również wciągnięcie organizacji powszechnej Służby Polsce oraz organizacji społecznych i młodzieżowych. Akcja ta winna również mieć wychowawcze znaczenie. Ustawa o pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi opiera się na pięknych tradycjach samopomocowych, które były i są na wsi polskiej.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#PoselWasik">Tradycje te jeszcze w większym stopniu są żywe i rozwijają, się w warunkach obecnych. Takie prace, jak budowa szkół, domów społecznych, spółdzielni, dróg wiejskich, różnych instytucji społecznych na wsi, związanych z życiem i potrzebami gromadzkimi wsi, a dokonane zespołowym wysiłkiem, były i są wyrazem postępującego, uspołecznienia i zdrowej inicjatywy społecznej na wsi.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#PoselWasik">Idea samopomocy gromadzkiej w stosunkach wiejskich wyrażała się na przestrzeni całej historii w niesieniu wzajemnej pomocy w czasie rozmaitych klęsk żywiołowych, jakie nawiedzały mieszkańców wsi.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#PoselWasik">Dotychczasowa ustawa o pomocy sąsiedzkiej w rolnictwie z dnia 12 września 194.7 r. dała poważne wyniki w likwidacji odłogów, w zagospodarowaniu wsi i podniesieniu produkcji rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#PoselWasik">Rozciągnięcie obowiązku pomocy sąsiedzkiej również na odbudowę przyczyni się do dalszego podniesienia gospodarczego i kulturalnego wsi.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#PoselWasik">Projekt ustawy wypływa ze społecznych tradycji wsi polskiej, jest warunkiem koniecznym do zaspokojenia najistotniejszych potrzeb biedniejszej części wsi, jest związany z duchem i ideologią Polski ludowej i kierunkiem rozwoju społeczno-gospodarczego wsi.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#PoselWasik">W imieniu klubów poselskich Stronnictwa Ludowego i Polskiego Stronnictwa Ludowego oświadczam, że kluby te głosować będą za przedłożoną ustawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt więcej nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości powyższego projektu ustawy w brzmieniu,. zaprojektowanym przez komisje, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#Marszalek">A zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu przez Sejm uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przeto przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o pomocy sąsiedzkiej przy odbudowie wsi.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#Marszalek">Kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu następnego porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie dekretu z dnia 13 września 1946 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości niemieckiej (druk nr 358 i 372).</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#Marszalek">W zastępstwie chorego sprawozdawcy posła Bancerza głos ma poseł Jarosz</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselJarosz">Wysoka Izbo! Projekt ustawy, który mam zaszczyt referować, dotyczy zmiany dekretu z dnia 13 września 1946 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości niemieckiej. Zmiana tego dekretu dotyczy tylko terminu działania tego dekretu. Ustawa przewiduje, że dekret ten ma działać jeszcze dalej do następnego roku, to znaczy do końca grudnia 1949 r. Na posiedzeniu Komisji Prawniczej przedstawiciele Rządu złożyli nam oświadczenie, że do końca tego roku nie są w stanie przeprowadzić w całości akcji oczyszczania społeczeństwa polskiego z elementów niemieckich przez odebranie im obywatelstwa polskiego i wysiedlenie. Z uwagi na to, że szereg osób pochodzenia niemieckiego, wrogów społeczeństwa polskiego, ukrywa się pod fikcyjnymi niejednokrotnie nazwiskami, stara się zatrzeć ślady swojej niemieckości — takich osób, zwłaszcza na ziemiach zachodnich, jest jeszcze bardzo wiele — władze państwowe przewidują, że jeszcze około kilkunastu tysięcy osób będzie musiało być pozbawionych obywatelstwa polskiego i wysiedlonych z granic Państwa Polskiego. Dochodzenia w tej sprawie muszą się odbywać bardzo szczegółowo, ażeby przy tego rodzaje akcji przez nieoględność, nawet przez złośliwość sąsiedzką czy ludzką nie dotknąć ludzi niewinnych, dobrych Polaków, ażeby nie pozbawić ich Obywatelstwa i nie wysiedlić za granicę.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PoselJarosz">W imieniu Komisji Prawniczej i Regulaminowej wnoszę o przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu rządowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu ustawy W brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#Marszalek">A zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przeto przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o zmianie dekretu z dnia 13 września 1946 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości niemieckiej.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Prawniczej j Regulaminowej c rządowym projekcie ustawy o zmianie dekretu z dnia 24 stycznia 1946 r. o przenoszeniu i zwalnianiu notariuszów oraz o powierzaniu pełnienia obowiązków notariuszów sędziom i prokuratorom w okresie przejściowym (druki nr 359 i 373).</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#Marszalek">Wobec choroby sprawozdawcy posła Bancerza udzielam głosu posłowi Ordyńcowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PoselOrdyniec">Projekt ustawy o zmianie dekretu z dnia 24 stycznia 1946 r. o przenoszeniu i zwalnianiu notariuszów oraz o powierzaniu pełnienia obowiązków notariuszów sędziom i prokuratorom w okresie przejściowym jest projektem przedłużającym ten termin do dnia 31 grudnia 1949 r. Przedłużenie tego terminu jest koniecznością państwową, gdyż wobec szczupłych kadr prawniczych zachodzi konieczność właściwego wykorzystania tych kadr, rozmieszczenia ich odpowiednio, a jeżeli chodzi o ziemie odzyskane — nawet zastąpienia notariuszów sędziami. Na ziemiach odzyskanych, gdyby minister nie miał uprawnienia do powierzania funkcji notariusza sędziemu, ludność byłaby pozbawiona opieki prawnej.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PoselOrdyniec">W imieniu Komisji Prawniczej i Regulaminowej wnoszę o uchwalenie projektu ustawy z następującą stylistyczną poprawką w art. 2: zamiast „władny jest” — — „może”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#Marszalek">A zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu uchwalony</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przeto przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o zmianie dekretu z dnia 24 stycznia 1946 r. o przenoszeniu i zwalnianiu notariuszów, oraz o powierzaniu pełnienia obowiązków notariuszów sędziom i prokuratorom w okresie przejściowym.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 13 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisyj Prawniczej i Regulaminowej oraz Przemysłu i Handlu o rządowym projekcie ustawy o dostawach, robotach i usługach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz niektórych kategorii osób prawnych (druki nr 350 i 377).</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Jaroszowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselJarosz">Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy o dostawach, robotach i usługach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz niektórych kategorii osób prawnych jest projektem ustawy, który w naszym życiu gospodarczym i politycznym wprowadza daleko idące zmiany na pewnym ważnym odcinku życia gospodarczego. Do tej pory obowiązywały przepisy prawne, dotyczące dostaw na rzecz Państwa, instytucji państwowych czy samorządowych, przepisy stare z roku 1937, względnie ustawa z roku 1933. Te normy prawne, jako zrodzone w ustroju kapitalistycznym, w ustroju walki konkurencyjnej, nie mogły być żadnym regulatorem zasadniczym tych wszystkich zagadnień, które wyłaniają się przy dostawach, przy robotach czy innych usługach, dokonywanych na rzecz Państwa czy samorządu. Albowiem przepisy te, zrodzone w ustroju kapitalistycznym, miały swoisty wyraz i w dzisiejszej naszej rzeczywistości, w ustroju socjalistycznym absolutnie nie mogą mieć żadnego zastosowania, a dają tylko pole do najrozmaitszych nadużyć, do dowolności w interpretacji przepisów, do popierania przez ludzi niejednokrotnie lekkomyślnych czy złośliwych przedstawicieli inicjatywy prywatnej ze szkodą dla Skarbu Państwa. Te stare przepisy przyczyniały się do tego, że wiele milionów czy nawet miliardów złotych z funduszów inwestycyjnych przenikało do rąk prywatnych.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PoselJarosz">Projekt ustawy, który mam zaszczyt referować, porządkuje te rzeczy, określa w sposób właściwy i ostateczny wszystkie te warunki, które mają miejsce przy dostawach, robotach czy usługach na rzecz Państwa, samorządu, instytucji państwowych, czy central spółdzielczo-państwowych, czy przedsiębiorstw pod zarządem państwowym, czy też spółek akcyjnych i innych, gdzie Skarb Państwa lub samorząd posiada ponad 50% kapitału. Na rzecz tych wszystkich instytucji wolno dawać zamówienia tylko przedsiębiorstwom państwowym, samorządowym, lub znajdującym się pod nadzorem lub kontrolą Państwa.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PoselJarosz">Ustawa szczegółowo wylicza, jakie przedsiębiorstwa mogą podejmować się dostaw czy wykonywania robót na rzecz tych podmiotów, o których mowa w art. 1, a które szczegółowo wyliczyłem. Jest to przepis bardzo ważny, bo projekt ustawy niniejszej przewiduje, że przedsiębiorstwa państwowe, pod zarządem państwowym czy przedsiębiorstwa państwowo-spółdzielcze, czy centrale spółdzielczo-państwowe otrzymują zamówienia w zasadzie w trybie bezprzetargowym. Niemniej projekt ustawy daje uprawnienia właściwym ministrom, którzy w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu i z Prezesem Centralnego Urzędu Planowania oraz poszczególnymi właściwymi ministrami mają możność określania w drodze zarządzeń, które przedsiębiorstwa, nie wyszczególnione w poprzednim artykule, mogą być traktowane przy zamówieniach na równi z przedsiębiorstwami państwowymi. Tu otwiera się możliwość dania zamówień spółdzielniom, przedsiębiorstwom rękodzielniczym, a nawet przedsiębiorstwom inicjatywy prywatnej, jeżeli wykonują roboty rzetelnie i uczciwie. Uczciwe, rzetelne przedsiębiorstwa prywatne mogą również znaleźć się na liście przedsiębiorstw, które otrzymują roboty w trybie bezprzetargowym, jeżeli wywiązują się z zadania należycie. Właściwi ministrowie w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania mogą wpisać w wykaz i inne przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PoselJarosz">Natomiast, jeżeli przedsiębiorstwa państwowe czy wyliczone w art. 5 nie są w stanie, względnie nie podejmują się wykonania zamówienia w ilości i terminach koniecznych dla zamawiającego, lub jeżeli przedsiębiorstwo nie jest nastawione na tego rodzaju produkcję, to w tym wypadku wolno udzielić zamówienia i innym przedsiębiorstwom, które nie są objęte wykazem podanym w art. 5. Natomiast właściwi ministrowie w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu co do dostaw, robót i usług, a jeżeli chodzi o roboty publiczne — w porozumieniu z Ministrem Odbudowy — mają możność upoważnić podległe im organy do zlecania zamówień przedsiębiorstwom innym, nie wymienionym w art. 5, na pewien określony przeciąg czasu i w pewnej tylko wysokości.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#PoselJarosz">Ten wyjątek, który przysługuje poszczególnym właściwym ministrom, którzy muszą uzgodnić go z Ministrem Przemysłu i Handlu, przysługuje również Szefowi Kancelarii Cywilnej Prezydenta Rzeczypospolitej i Szefowi Kancelarii Rady Państwa, jeżeli chodzi o dostawy, roboty i usługi wykonywane na zamówienie tych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#PoselJarosz">Projekt ustawy uprawnia Radę Ministrów do wydawania rozporządzeń, określających szczegółowo przepisy, dotyczące udzielania zamówień, przeprowadzania przetargów, zawierania i dokonywania umów, przyjmowania dostaw, robót i usług, udzielania zaliczek i szeregu innych czynności przy udzielaniu zamówień.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#PoselJarosz">W ten sposób zagadnienie dostaw, zagadnie zamówień jest zasadniczo uregulowane tym projektem ustawy. Ustawa ta nie wprowadza żadnych wątpliwości, dwuznaczności — i wszystkie władze i urzędy będą musiały szczegółowo przestrzegać treści tych przepisów, a nie — jak dotychczas — dowolnie interpretować przepisy starej ustawy, które były niekompletne.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#PoselJarosz">Uważam, że projekt ustawy załatwia tę lukę, która w dotychczasowym ustawodawstwie, dotyczącym tej tak ważnej gałęzi życia gospodarczego, nie była należycie uregulowana.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#PoselJarosz">W imieniu połączonych Komisji Prawniczej i Regulaminowej oraz Przemysłu i Handlu mam zaszczyt prosić Wysoką Izbę o przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu rządowym, łącznie z poprawkami natury stylistycznej, wniesionymi przez obie komisje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt się nie zapisał, wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisje, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#Marszalek">Zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o dostawach, robotach i usługach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz niektórych kategorii osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Stoi większość. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do następnego punktu porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie dekretu z dnia 28 października 1947 r. o dochodzeniu roszczeń z weksli wystawionych przed dniem 9 maja 1945 r. (druki nr 360 i 374).</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Jodłowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselJodlowski">Wysoka Izbo! Projekt krótkiej ustawy, który mam zaszczyt referować w imieniu Komisji Prawniczej i Regulaminowej dotyczy problemu dochodzenia roszczeń z weksli, wystawionych w okresie do daty 9 maja 1945 r.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PoselJodlowski">Po dziś dzień w posiadaniu wierzycieli publiczno-prawnych oraz prywatnych znajduje się poważna ilość weksli, wystawionych przed datą 9 maja 1945 r. Na podstawie dekretu z dnia 28 października 1947 r. bieg przedawnienia roszczeń z tych weksli był wstrzymany, i rozpoczyna się na nowo od dnia 1 stycznia 1948 r. Ponieważ przedawnienie z tytułu żyr wekslowych upływa z końcem roku, a zatem dla przerwania tego przedawnienia, było by rzeczą niezbędną dla wszystkich wierzycieli wystąpienie przed upływem roku bieżącego na drogę sądową i zaskarżenie pretensji wekslowych. Z uwagi na to, że problem odpowiedzialności Państwa i przedsiębiorstw państwowych za zobowiązania przedwojenne nie został po dziś dzień uregulowany, przeto nie byłoby słuszne i właściwe dopuszczenie do sytuacji, w której weksle, z tytułu których odpowiedzialny jest Skarb Państwa względnie przedsiębiorstwa państwowe, byłyby zaskarżone już obecnie do sądu. Dlatego też projektowana ustawa wprowadza rozróżnienie co do weksli, będących w posiadaniu sektora prywatnego, oraz weksli, będących w posiadaniu sektora państwowego i przewiduje dla weksli, z których wynikają zobowiązania dla Skarbu Państwa względnie przedsiębiorstw państwowych albo innych osób publiczno-prawnych — i to bez względu na to, czy chodzi o przedsiębiorstwa, które istniały przed wojną, czy o te, które zostały upaństwowione na skutek nacjonalizacji przemysłu— o ile weksle te znajdują się w posiadaniu tych samych osób prawa publicznego, dla tych weksli przedłuża się termin przedawnienia. W myśl projektowanej ustawy bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 1950 r. przy czym ustawa przewiduje, że termin ten może być przesunięty w drodze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, wydanego w porozumieniu z Ministrem Skarbu.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PoselJodlowski">Komisja Prawnicza i Regulaminowa po dokładnym przedyskutowaniu projektu ustawy zgłasza wniosek o przyjęcie go z jedną, drobną poprawką stylistyczną, zawartą w druku nr 374.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszalek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości powyższego projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Stoi większość. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#Marszalek">A zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przeto przystąpienie do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o zmianie dekretu z dnia 28 października 1947 r. o dochodzeniu roszczeń ż weksli, wystawionych przed dniem 9 maja 1945 r.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 14 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Przemysłu i Handlu o rządowym projekcie ustawy o produkcji i obrocie win, moszczów winnych i miodów pitnych (druki nr 353 i 378).</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Cieślakowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselCieslak">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Przemysłu i Handlu mam zaszczyt prosić o przyjęcie projektu ustawy, zawartego w druku nr 353„ o produkcji win, moszczów winnych i miodów pitnych wraz z poprawkami, zawartymi w druku nr 378.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PoselCieslak">Pragnę zaznaczyć, że w tytule ustawy i w art. 1 wkradły się pomyłki maszynowe. Tytuł ustawy winien brzmieć: — „Ustawa o produkcji win, moszczów winnych i miodów pitnych oraz o obrocie tymi produktami” W art. 1 zaś w ust. 1 wyrazy — „i obrotu” należy skreślić, słowo — „oraz” zastąpić spójnikiem — „i”, a na końcu ustępu dodać wyrazy: — „oraz do obrotu tymi produktami”.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PoselCieslak">Proszę Wysoki Sejm o przyjęcie ustawy w brzmieniu, proponowanym przez komisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszalek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu proponowanym przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#Marszalek">A zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#Marszalek">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przeto przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę. Wobec tego przystępu jemy do trzeciego czytania projektu ustawy o produkcji win, moszczów winnych i miodów pitnych.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem po wyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 15 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lipca 1948 r. o zmianie dekretu z dnia 16 maja 1946 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. R. P. nr 36 poz. 248) (druk nr 365).</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#Marszalek">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Miturze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselMitura">Rządowy dekret z dnia 28 lipca 1948 r. o zmianie dekretu z dnia 16 maja 1946 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. R. P. nr 36, poz. 248) w art. 35 ust. 1 daje prawo Ministrowi Skarbu umarzania należności podatkowych, przypadających na rzecz Skarbu Państwa, a Ministrom Administracji Publicznej oraz Ziem Odzyskanych — umarzania należności, przypadających na rzecz związków samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PoselMitura">Komisja Skarbowo-Budżetowa na posiedzeniu w dniu 8 listopada br. po rozpatrzeniu powyższego dekretu jednogłośnie go przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PoselMitura">W imieniu Komisji proszę Wysoki Sejm o zatwierdzenie tego dekretu, ogłoszonego w Dzienniku Ustaw nr 36 pod pozycją 248,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszalek">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#Marszalek">Kto jest za zatwierdzeniem tego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#Marszalek">Stwierdzam, że dekret został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#Marszalek">Zwracam się z prośbą do Obywateli Posłów, ażeby ci Obywatele Posłowie, którzy podejmują się sprawozdań, nie opuszczali sali, bo musimy załatwiać sprawy w kolejności.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#Marszalek">Przystępujemy do punktu 17 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o dekretach Rządu Rzeczypospolitej Polskiej:</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#Marszalek">a)z dnia 28 lipca 1948 r. o zmianie ustawy z dnia 30 stycznia 1948 r. o obowiązku społecznego oszczędzania (Dz. U. R. P. nr 36, poz. 256), b)z dnia 29 września 1948 r. o jednorazowej wpłacie na rzecz funduszu A Społecznego Funduszu Oszczędnościowego (Dz. U. R. P. nr 48, poz. 358) (druk nr 367).</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Blinowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselBlinowski">Wysoka Izbo! Dekret rządowy z dnia 28 lipca 1948 r. wprowadza nowelę do ustawy z dnia 30 stycznia 1948 r. o obowiązku społecznego oszczędzania. Treść noweli sprowadza się do uchylenia klauzuli poprzedniej ustawy, ograniczającej stawki oszczędnościowe dla uczestników Funduszu B do połowy wymiaru podatku gruntowego. Istnienie tej klauzuli okazało się czynnikiem hamującym proces oszczędności na wsi i przeciwstawiającym się planowej polityce Rządu, dążącej do popierania odbudowy gospodarki narodowej. W szczególności w roku bieżącym na skutek dobrych urodzajów i polityki Rządu otrzymano w pełni opłacalność artykułów rolniczych, wobec czego zaistniała możliwość powstania na odcinku gospodarki rolnej środków obrotowych, które gdyby nie były użytkowane na rzecz odbudowy kraju, mogłyby spowodować proces perturbacji na rynku i w ten sposób uderzyć w interesy mas pracujących. Dla przeciwdziałania temu zaistniała potrzeba uchylenia odpowiedniej klauzuli w ustawie o obowiązku społecznego oszczędzania. Dekret wprowadza większą elastyczność na odcinku oszczędzania społecznego, wzmacniając możliwość gromadzenia oszczędności zwłaszcza na odcinku gospodarstw bardziej zamożnych, i daje możność w ten sposób przyjścia z pomocą niezamożnej ludności Wsi.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PoselBlinowski">W imieniu Komisji Skarbowo-Budżetowej proszę o zatwierdzenie dekretu rządowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszalek">Proszę o zreferowanie punktu 17 b) porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#Marszalek">Poseł Blinowski Wysoka Izbo! Obserwacja zjawisk rynkowych w dwóch ostatnich miesiącach wykazała, że na rynku istnieją masy niekontrolowanego pieniądza. Dalsze pozostawianie ich w sferze obrotu mogłoby spowodować trudności w zakresie systematycznej poprawy warunków bytu klasy robotniczej i mas pracujących. W związku z tym zaistniała potrzeba ujęcia tego w planowe koryto. Dla urzeczywistnienia tego Rząd wydał dekret z dnia 29 września 1948 r; o jednorazowej wpłacie na rzecz Funduszu A Społecznego Funduszu Oszczędnościowego. Dekret wprowadza obowiązek jednorazowej wpłaty pa rzecz Funduszu Społecznego dla posiadaczy prywatnych przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych i dla wolnych zawodów. Spod działania dekretu wyłączeni są właściciele sklepów spożywczych oraz rzemieślnicy, nie zatrudniający więcej jak jedną siłę najemną oprócz członków rodziny, przy czym uczniowie nie są uważani za siłę najemną.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#Marszalek">Motywem tego jest dążność Rządu do zaopatrzenia w dostateczne środki obrotowe tych przedsiębiorstw, spełniających rolę dystrybucyjną w zakresie rozprowadzania artykułów pierwszej potrzeby. W związku z rozwojem produkcji istnieje potrzeba zwiększenia środków obrotowych tych przedsiębiorstw. Dla pozostałych przedsiębiorstw wprowadza się obowiązek opłaty, wynoszącej 1% od obrotów zakładów rzemieślniczych, do 10% dla zakładów komisowych z tym, że wolne zawody płacą 3% od obrotu, jeżeli idzie o lekarzy, lekarzy weterynarii, lekarzy dentystów i techników dentystycznych, felczerów, położne oraz pielęgniarki dyplomowane. Jeżeli chodzi o adwokatów i obrońców sądowych, inżynierów i techników, płacą oni 5% od obrotu. Prócz tego przedsiębiorstwa o charakterze przemysłowym, a więc młyny, wiatraki oraz przedsiębiorstwa przemysłowe ze sprzedaży w imieniu i na rachunek własny, wytwarzające towary, jak mydło, proszek do prania, skórgumy, papy, kosmetyki, kleje itd. płacą również 3%. Pozostałe zaś zakłady o charakterze przemysłowym płacą 1,5%.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#Marszalek">Komisja Skarbowo-Budżetowa po rozpatrzeniu tego dekretu uznała go za wysoce potrzebny i nie wprowadziła do niego żadnych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#Marszalek">W imieniu Komisji Skarbowo-Budżetowej proszę o przyjęcie dekretu w przedłożeniu rządowym.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#Marszalek">Czy pragnie kto zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#Marszalek">Kto jest za przyjęciem obu dekretów, zawartych w druku nr 367, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#Marszalek">Stwierdzam, że oba dekrety zostały przez Sejm zatwierdzone.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#Marszalek">Za chwilę zarządzę przerwę obiadową. Po wznowieniu posiedzenia po przerwie, załatwimy punkt 4 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#Marszalek">Zarządzam przerwę obiadową do godz. 15 min. 30.</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min. 30 do godz. 15 min. 40.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji konwencji generalnej polsko-francuskiej o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Paryżu wraz z układami dodatkowymi i protokółem ogólnym dnia 9 czerwca 1948 r. (druki nr 347 i 382).</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Jako sprawozdawca glos ma poseł Praga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselPraga">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę o przyjęcie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji konwencji generalnej między Polską i Francją o zabezpieczeniu społecznym wraz z układami dodatkowymi i protokółem ogólnym Według druku nr 347 wraz z poprawką z druku nr 382.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PoselPraga">Konwencja generalna między Polską i Francją o zabezpieczeniu społecznym wraz z układami dodatkowymi i protokółem ogólnym podpisana została w Paryżu dnia 9 czerwca 1948 r. Konwencja ta reguluje na zasadzie pełnej wzajemności i obustronnych korzyści całokształt polsko-francuskich stosunków w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Ma ona znaczenie zarówno dla obywateli polskich we Francji jak i dla Polaków reemigrantów z Francji.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PoselPraga">W wyniku zwycięstwa demokracji ludowej i wielkich przeobrażeń w kraju pokaźna część przedwojennej polskiej emigracji zarobkowej powróciła do Polski. Proces reemigracji jest procesem ciągłym, Rząd Polski ludowej zapewnia reemigrantom jak najlepsze warunki pracy i jak najlepszy start do nowego życia. Jednocześnie Rząd Polski robi wszelkie wysiłki, aby otoczyć realną opieką wszystkich obywateli polskich poza granicami kraju. Wyrazem tego dążenia jest między innymi generalna konwencja między Polską i Francją o zabezpieczeniu społecznym.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PoselPraga">Przed drugą wojną światową stosunki polsko-francuskie w zakresie ubezpieczeń społecznych regulowane były postanowieniami trzech konwencji, a mianowicie: konwencji z 1919 r. o emigracji i imigracji, konwencji z 1920 r. o pomocy i opiece społecznej i konwencji z 1929 r. o ubezpieczeniu górników. Konwencje te nie obejmowały jednak całokształtu polsko-francuskich stosunków w zakresie ubezpieczeń i stały się przestarzałe.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#PoselPraga">Po zakończeniu wojny, w lutym 1947 r. podpisane zostały w Paryżu układy prowizoryczne, mające na celu wypełnienie luk w tej dziedzinie. Regulowały one jednak tylko najbardziej pilne zagadnienia i miały charakter częściowego dostosowania dawnych konwencji do zmienionych warunków życia. Dopiero konwencja generalna wraz z układami dodatkowymi reguluje w sposób wyczerpujący i szczegółowy stosunki polsko-francuskie w zakresie ubezpieczeń społecznych. Konwencja ta wprowadza całkowite zrównanie obywateli jednego kraju z obywatelami drugiego w prawie ubezpieczeniowym i w korzystaniu ze wszystkich świadczeń, płynących z ustawodawstwa ubezpieczeniowego. Zarówno ko[nieczytelne] dodatkowe oparte są na zasadach pełnej wzajemności i obustronnych korzyści.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#PoselPraga">W przeciwieństwie do konwencji przedwojennych, wprowadza ona m. in. łączenie uprawnień emerytalnych w obu krajach w ogólnym ubezpieczeniu na wypadek starości, inwalidztwa i śmierci. Wprowadzenie łączenia praw ubezpieczeniowych, nabytych w obu krajach, gwarantuje robotnikowi korzystanie z praw, nabytych w ciągu całego okresu ubezpieczeniowego. W razie powrotu do kraju robotnik polski, a po jego śmierci jego wdowa i dzieci będą miały zabezpieczone prawo do świadczeń, nabytych w ubezpieczeniu w czasie pobytu we Francji.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#PoselPraga">Konwencja znosi szereg ograniczeń, stosowanych dotychczas do obywateli polskich, i z chwilą wejścia w życie ograniczenia te wyrównuje częściowo wstecz. I tak np. pracownicy, którzy ulegli we Francji wypadkom, oraz pozostałe po zmarłych wskutek wypadków wdowy i sieroty będą otrzymywać wstecz od dnia 1 marca 1947 r. dodatki państwowe do rent, dotychczas nie wypłacane w razie pobytu w Polsce, Konwencja mówi również iż: — „począwszy od dnia 1 czerwca 1948 r. będą wypłacane również renty górnicze dla pewnych kategorii wdów, które to renty nie były płacone tym wdowom, przebywającym w Polsce; starcy lub wdowy po nich, przebywający we Francji, którzy wskutek krótkiego okresu ubezpieczenia nie nabyli prawa do właściwych rent, będą otrzymywali specjalne zasiłki starcze na równi z obywatelami francuskimi; pewne rodzaje świadczeń rodzinnych, które dotychczas nie były wypłacane Polakom we Francji, zostaną im obecnie przyznane na równi z obywatelami francuskimi”.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#PoselPraga">Projekt ustawy, zawarty w druku nr 347, zawiera treść konwencji generalnej, dwa układy dodatkowe i protokół ogólny.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#PoselPraga">Pierwszy układ dodatkowy, posiadający szczególne znaczenie, ustala system ubezpieczenia społecznego, stosowany wobec pracowników górnictwa i przedsiębiorstw związanych z górnictwem.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#PoselPraga">Drugi układ dodatkowy określa sposób przekazywania funduszów.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#PoselPraga">W intencji Rządu Polskiego, który dąży do praktycznej realizacji międzynarodowych zasad ochrony pracy człowieka, ustalonych przez Międzynarodową Organizację Pracy, konwencja ta wraz z układami dodatkowymi stanowić winna pierwszy etap do zasadniczego unormowania stosunków polsko-francuskich w dziedzinie spraw społecznych.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#PoselPraga">Jako referent Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę o uchwalenie projektu ustawy o konwencji generalnej między Polską i Francją wraz z układami dodatkowymi i protokółem ogólnym [nieczytelne] druku nr 347 z poprawką komisji z druku nr 382.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Głos ma poseł Nieszporek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselNieszporek">Wysoki Sejmie! Niewątpliwie rozpatrywana dzisiaj generalna konwencja polsko-francuska o zabezpieczeniu społecznym jest aktem pozytywnym. Reguluje ona bowiem cały szereg uprawnień, jakie nasi robotnicy nabyli z tytułu swej pracy we Francji.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PoselNieszporek">Jest rzeczą pozytywną, że te prawa, wchodzące w zakres ubezpieczeń społecznych uzyskały uznanie formalne ze strony rządu francuskiego?</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PoselNieszporek">Z tych powodów klub PPR będzie głosował za ratyfikacją konwencji. Uznanie tych uprawnień stanowi spłacenie w drobnej cząsteczce tego długu, jaki Francja zaciągnęła wobec robotników polskich. Istotnie wkład pracy polskiej do gospodarki francuskiej — a w pierwszym rzędzie pracy górników polskich — posiada nader poważne znaczenie, znaczenie doceniane przez wybitnych ekonomistów i polityków francuskich.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PoselNieszporek">Ale robotnicy polscy we Francji, dokąd wypędziło ich bezrobocie i nędza Polski przedwrześniowej, oddali Francji nie tylko swe najlepsze siły, swą pracę i swój znój; kiedy przyszła godzina próby, kiedy najeźdźca hitlerowski trzymał w okowach Francję, robotnicy polscy stanęli do walki u boku swych francuskich towarzyszy. W walce tej złożyli oni obfitą daninę krwi, setki zostało rozstrzelanych, tysiące zapełniło niemieckie obozy koncentracyjne. Ale to wszystko nie zdołało złamać polskiego górnika, polskiego robotnika; polskie oddziały partyzanckie brały poważny udział w wyzwoleniu Francji z jarzma hitlerowskiego.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PoselNieszporek">Setki Polaków nosi wysokie odznaczenia francuskie za ich bohaterski udział w ruchu oporu, udział, który podkreślany był przez francuskich mężów stanu.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#PoselNieszporek">Wobec tego olbrzymiego długu moralnego, wydawałoby się, że robotnik polski we Francji swoim znojem i swoją krwią wywalczył sobie prawo przynajmniej do tego, aby korzystać z podstawowych praw i swobód obywatelskich, aby przestać być obywatelem II klasy, narażonym na szykany i prześladowania, jak to było za rządów Laval'a. Niestety, wiadomości, jakie dochodzą nas z Francji, świadczą o czymś wprost przeciwnym.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#PoselNieszporek">Stwierdzić to trzeba z bólem: wobec Polaków stosowana jest polityka represji i gwałtu, szykan i ekspulsji, polityka dyskryminacji. Wiadomości te napawają nas wszystkich bolesnym zdumieniem i zrozumiałym oburzeniem.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#PoselNieszporek">Ta polityka, której nie możemy nazwać inaczej, jak polityką antypolską, a której przejawy notowaliśmy od dłuższego czasu, przybrała monstrualne wprost formy w związku z trwającym od 8 tygodni strajkiem górników. Ludność polska, która szczególnie gęsto skupiona jest w zagłębiach górniczych, pada ofiarą tej polityki dyskryminacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#PoselNieszporek">Strajk górników francuskich, walczących z niewidzianą dotąd solidarnością i z ofiarnością o swe elementarne prawa, budzi podziw całego świata. Walcząc o swe prawa do życia górnicy francuscy jednocześnie walczą o suwerenność narodową, walczą przeciwko zamienianiu ich pięknego kraju w kolonię imperializmu.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#PoselNieszporek">Stąd wściekłość całej międzynarodowej reakcji, stąd prowokacja i terror marshallowskich agentów we Francji.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#PoselNieszporek">Klasa robotnicza wszystkich krajów deklaruje swą solidarność ze strajkującymi górnikami francuskimi i śpieszy im z materialną i moralną pomocą. Polscy górnicy i cała polska klasa robotnicza jest całym sercem po stronie górników francuskich, których nie złamali policjanci p. Mocha, wojska pancerne, Senegalczycy i bojówki de Gaulle'a. Robotnicy polscy i robotnicy wszystkich krajów świata wiedzą, że sprawa górników francuskich jest ich własną sprawą.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#PoselNieszporek">Ale w całym tym obrazie potężnej, walki klasowej, jaka rozgrywa się we Francji, jeden z jej aspektów przykuwa w szczególności naszą uwagę. Marny właśnie na myśli naszych rodaków we Francji, nad którymi ze specjalną zaciekłością znęcają się janczarowie p. Mocha.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#PoselNieszporek">Rzecz jasna, że górnicy polscy strajkują na równi z ich francuskimi towarzyszami pracy. Jest to podstawowa zasada solidarności robotniczej. Być może, że kiedy w latach Polski przedwrześniowej rekrutowano Polaków do pracy w francuskich kopalniach, to niektórzy panowie liczyli nie tylko na korzyści ekonomiczne lecz i polityczne. Być może, że niektórzy wyobrażali sobie, że zastraszony, wynędzniały, nie znający warunków i nieuświadomiony robotnik polski będzie mógł być wykorzystany przeciwko francuskiej klasie robotniczej do łamania strajków. Te metody są dobrze znane. Ale rachuby te szybko zawiodły. Górnicy polscy nie zdradzili swych francuskich towarzyszy, nie dali się użyć za narzędzie w rękach smutnej pamięci Lavalów. Nie dali się również użyć za narzędzie przez okupanta hitlerowskiego, który starał się wygrywać górnika Polaka przeciwko górnikowi Francuzowi i odwrotnie. Przeciwnie, wspólna praca i wspólna walka zacieśniły nierozerwalne więzy solidarności proletariuszy pomiędzy Francuzem a Polakiem. Czyżby pan Moch sądził, że uda mu się to, co się nie udało hitlerowskiemu okupantowi, że terrorem zmusi polskich górników do złamania tej solidarności, do łamistrajkowstwa? Stwierdzamy bowiem, że represje aparatu p. Mocha kierowane są ze szczególną brutalnością przeciwko naszym rodakom. Widocznie p. Moch liczył na to, że łatwiej będzie zastraszyć, sterroryzować „etrangerów”-górników polskich i zmusić ich do zejścia do kopalń. Górnik polski — chociaż to się p. Muchowi i jego zagranicznym rozkazodawcom nie podoba — nie jest i nie będzie łamistrajkiem. Jestem z tego dumny, jako górnik, jako reprezentant klasy robotniczej, jako Polak! Zresztą ta solidarność jest wynikiem zarówno wspólnych jednakowych interesów górnika francuskiego i polskiego jak i podstawowych zasad moralności klasy robotniczej, Te zasady rozumie każdy uczciwy człowiek, choćby nic nie miał wspólnego z ruchem robotniczym, Nie chce tych zasad uznać jedynie p. Moch, mieniący się podobno socjalistą. Jednakowoż plan pana Mocha zawiódł całkowicie, jak i zawiodło usiłowanie stwarzania drogą represji antypolskich wrażenia, że strajk jest dziełem obcokrajowców.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#PoselNieszporek">Jaka jest treść polityczna tej dywersji p. Mocha? Chodzi o to, by dokazać rzeczy, w które nikt na świecie nie uwierzy, a mianowicie wykazać, że strajk robotników francuskich jest dziełem — „obcych”, jest inspirowany przez koła zagraniczne, że nie jest dziełem robotników francuskich.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#PoselNieszporek">Próba ta się nie uda. Historia francuskiego ruchu robotniczego zapisała wspaniałe karty i dowodzi, że ruch ten był i jest ruchem francuskim, ruchem na wskroś patriotycznym.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#PoselNieszporek">Robotnicy francuscy walczą o chleb powszedni — o prawo do życia.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#PoselNieszporek">Poprzednikom p. Mocha za czasów hitlerowskiej okupacji we Francji nie udało się również osłabić czy rozbić ruchu oporu, podobnymi metodami, a mianowicie perfidnym, rozgłaszaniem, że ruch oporu jest dziełem obcokrajowych — „terrorystów”.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#PoselNieszporek">Im bardziej jednak zawodzą rachuby i plany p. Mocha, tym bardziej sroży się on wobec Polaków. Na prawo i lewo wydala się a raczej deportuje do Niemiec obywateli polskich, uniemożliwiając im pożegnanie się z rodziną i zabranie jakichkolwiek rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-44.18" who="#PoselNieszporek">Oto kilka przykładów ilustrujących, jak w 1948 r. postępuje się z Polakami we Francji, jak spłaca się dług wdzięczności wobec ludności polskiej, wobec obywateli polskich. Odnosi się wrażenie, że obecne władze francuskie mszczą się na Polakach za to, że brali udział w ruchu oporu, w walce o niepodległość Francji, w walce przeciwko hitlerowskim okupantom.</u>
          <u xml:id="u-44.19" who="#PoselNieszporek">Zważywszy wielką ilość kollaboratorów w obecnym aparacie administracyjnym francuskim i ogólną linię polityczną wobec uczestników francuskiego ruchu oporu — hipoteza ta bynajmniej nie jest tak nieprawdopodobna, jakby się mogło na pierwszy rzut oka wydawać.</u>
          <u xml:id="u-44.20" who="#PoselNieszporek">Oto fakty. Władysław Degórski przewodniczący Polskiego Stowarzyszenia Pomocy Ojczyźnie (OPO), który nie brał żadnego udziału w strajku górników, znikł 29 października wieczorem po wyjściu z lokalu — „OPO” w Lille. Poszukiwania, przedsięwzięte przez konsulat generalny polski w Lille za pośrednictwem kompetentnej służby prefektury, mające na celu zdobycie jakichkolwiek wiadomości o losie wymienionego, pozostały dotychczas bez rezultatu.</u>
          <u xml:id="u-44.21" who="#komentarz">(Głos: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-44.22" who="#PoselNieszporek">Jedynym dowodem jego aresztowania i wydalenia jest to, że widziano go przejeżdżającego pod eskortą w Nancy.</u>
          <u xml:id="u-44.23" who="#PoselNieszporek">Teofil Obetkow górnik w Pradel koło Grand Combę (Gard) wycofał się z komitetu strajkowego natychmiast po ogłoszeniu zarządzenia p. ministra spraw wewnętrznych z dnia 22 października. W kilka dni później został aresztowany w swoim mieszkaniu, W kopalni Thivencelles (Nord) dnia 26 października zostało aresztowanych 10 Polaków w następujących okolicznościach: CRS, po wydaniu zarządzenia górnikom przybyłym dla ostemplowaniu swych kart, by opuścili kopalnię, przeprowadziło sprawdzenie dokumentów, oddzielając Francuzów od cudzoziemców. Wszyscy Francuzi zostali zwolnieni, wszyscy obecni Polacy, a mianowicie: Turek, Gadomski Franciszek i Andrzej, Marchwiak, Surma, Witkowski, Bielawny, Kukowiak, Goldian i Zaremski zostali aresztowani.</u>
          <u xml:id="u-44.24" who="#PoselNieszporek">W departamencie Loary, lekarz Polskiego Czerwonego Krzyża dr Firych, zamieszkały w Lyonie i udzielający konsultacji w polskiej bezpłatnej przychodni lekarskiej w St. Etienne, został wezwany dnia 19 października do komisariatu policji w St. Etienne i był przesłuchiwany w ciągu 4 godzin w sprawie swoich stosunków z Polskim Czerwonym Krzyżem, z konsulatem polskim w Lyonie i agentem konsularnym w St. Etienne. Zapytywano go kilkakrotnie, czy chce wrócić do Polski i dlaczego i czy zna osobiście ambasadora Polski.</u>
          <u xml:id="u-44.25" who="#PoselNieszporek">W Merlebach (Moselle) górnik polski Franciszek Barański, wracając z pola, spotkał żandarmów. Zapytany przez nich odpowiedział, że nie pracuje. Został aresztowany. Policja zwolniła go tego samego dnia, ale w czasie aresztu znęcała się nad nim.</u>
          <u xml:id="u-44.26" who="#PoselNieszporek">W Stiring-Wendel (Moselle) obywatel polski Bolesław Gajewski, został aresztowany w momencie, gdy zgłosił się do kopalni w celu wydostania zaświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-44.27" who="#PoselNieszporek">W Cité-Crehange (Moselle), zamieszkałej przez polskich górników i ich rodziny, zostały przeprowadzone kilkakrotnie obławy, w. czasie których policja atakowała w dziki sposób grupy ludzi rozmawiających na ulicy i przeprowadziła aresztowania na chybił trafił.</u>
          <u xml:id="u-44.28" who="#PoselNieszporek">Górnik Barański Franciszek z Marlebach (Moselle) już wyżej wzmiankowany, skarżył się po zwolnieniu, że w biurach żandarmerii założono mu kajdanki i że kilkakrotnie był bity po twarzy.</u>
          <u xml:id="u-44.29" who="#PoselNieszporek">Innemu górnikowi polskiemu w Merlebach Wacławowi Wojciechowskiemu, aresztowanemu i zwolnionemu na drugi dzień po aresztowaniu, wybito dwa zęby w czasie przesłuchiwania w lokalu policji.</u>
          <u xml:id="u-44.30" who="#PoselNieszporek">Ze Stiring-Wendel (Moselle) sygnalizują o złym obchodzeniu się policji z górnikami polskimi: Bronisławem Kuleczką, Adolfem Kufem i Bolesławem Gajewskim.</u>
          <u xml:id="u-44.31" who="#PoselNieszporek">Młody Henryk Zaremski, zwolniony po swoim aresztowaniu w dniu 26 października w Thivencelles, podał, że w czasie przesłuchania w koszarach CSR w Conde bili go.</u>
          <u xml:id="u-44.32" who="#PoselNieszporek">W Zimning (Moselle) dnia 19 października policja wtargnęła o północy do baraków, zamieszkałych przez robotników cudzoziemców, uciekinierów wojennych, między którymi było 150 Polaków. Śpiący zostali obudzeni uderzeniami kolb, wielu Polaków ucierpiało w tłoku.</u>
          <u xml:id="u-44.33" who="#PoselNieszporek">W Longeville-St. Avold (Moselle), w kilka godzin po aresztowaniu Polaka Antoniego Góreckiego, żandarmi przyszli do jego żony, żądając, by ich poczęstowała trunkami. Analogiczne przypadki miały miejsce w tejże miejscowości, gdzie żandarmi żądali wódki i koniaku od żon aresztowanych robotników.</u>
          <u xml:id="u-44.34" who="#PoselNieszporek">W Cité-Crehange (Moselle) policja aresztowała na ulicy dwóch młodych górników polskich, Kazimierza Cieplika i Czesława Dzimieskiego. Zostali oni zwolnieni dnia 19 października po uprzednim zasądzeniu na dziesięć dni więzienia. W trzy dni po tym przyszli do nich do domu żandarmi, by im zakomunikować o natychmiastowym wydaleniu ich z Francji. Zostali zabrani jednocześnie z ich towarzyszami: Kazimierzem Rogiem i Edwardem Chorodem, którzy także zostali aresztowani, potem zwolnieni (ale nie byli sądzeni). Wyjechali w swoich ubraniach roboczych, bez bagażu, bez pieniędzy, niektórzy z nich bez możliwości uprzedzenia rodziny. Cieplik został skierowany do strefy okupacyjnej francuskiej w Niemczech, trzej pozostali znajdują się w obozie w zonie brytyjskiej.</u>
          <u xml:id="u-44.35" who="#PoselNieszporek">Wasieczko Michał, przewodniczący Polskiej Rady Narodowej w Stiring-Wendel (Moselle), został aresztowany dnia 26 października i zwolniony w kilka dni po tym; 3 listopada został znowu aresztowany, zaprowadzony do komisariatu policji i wydalony z Francji tego samego dnia, mając jedynie tylko tyle czasu, by wziąć z domu kilka rzeczy i pożegnać się z swoją liczną rodziną (siedmioro małoletnich dzieci).</u>
          <u xml:id="u-44.36" who="#PoselNieszporek">Niektórzy z aresztowanych zostali już wypuszczeni. Większość była bita i maltretowana. Niektórym wybijano zęby.</u>
          <u xml:id="u-44.37" who="#PoselNieszporek">W ostatniej chwili dowiadujemy się o aresztowaniu w Saallaumines 6 młodych Polaków, z których znane są nazwiska: 22-letniego Ratajczyka Stanisława i 13-letniego Kapczyńskiego. Wszyscy zostali w niemiłosierny sposób pobici kolbami.</u>
          <u xml:id="u-44.38" who="#PoselNieszporek">Te niesłychane fakty wywołują oburzenie polskiej klasy robotniczej i całego społeczeństwa polskiego. Z przytoczonych faktów wynika, że prześladuje się Polaków za to tylko, że są Polakami. Aresztuje się i katuje Polaków, nie mających nic wspólnego ze strajkiem, działaczy polskich organizacji społecznych, młodzież i dzieci! 13-letniemu chłopcu nie wybito chyba zębów za strajk! Lekarz polski przesłuchiwany przez władze francuskie, lekarz Polskiego Czerwonego Krzyża chyba niewiele ma wspólnego ze strajkiem. Jak wyrazić nasze oburzenie, gdy dowiadujemy się o katowaniu spokojnych obywateli polskich, którzy w niczym nie naruszyli obowiązujących praw francuskich. Jak wytłumaczyć to barbarzyńskie znęcanie się nad naszymi rodakami?</u>
          <u xml:id="u-44.39" who="#PoselNieszporek">Wiemy oczywiście, że te bezprzykładne, barbarzyńskie akty nie zdołają zakłócić ani zerwać szczerej i głębokiej przyjaźni pomiędzy ludem francuskim a ludem polskim.</u>
          <u xml:id="u-44.40" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-44.41" who="#PoselNieszporek">Nie utożsamiamy bowiem siepaczy pana Mocha z wielkim ludem francuskim. Wiemy, że lud ten, jego najlepsze tradycje reprezentuje dzisiaj bohaterski górnik francuski (Oklaski).* wiemy, że uczciwa demokratyczna opinia francuska jak najostrzej potępia niesłychaną, prowokacyjną, antypolską politykę pana Mocha.</u>
          <u xml:id="u-44.42" who="#PoselNieszporek">Musimy jednak powiedzieć obecnym rządcom Francji jasno i stanowczo: Polska ludowa nie pozwoli na prześladowanie swych obywateli, nie będzie tolerować brutalnej polityki dyskryminacji. Trzeba, żeby te słowa zostały usłyszane i należycie zrozumiane w Paryżu.</u>
          <u xml:id="u-44.43" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-44.44" who="#PoselNieszporek">Będę wyrazicielem chyba całej Izby, jeżeli stwierdzę, że polska opinia publiczna domaga się natychmiastowego położenia kresu praktykom pana Mocha i consortes.</u>
          <u xml:id="u-44.45" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-44.46" who="#PoselNieszporek">Przypomnieć możemy, że górnik polski we Francji nie jest dziś, jak przed wojną, pariasem bez ojczyzny. Dziś może on powrócić do niej z podniesionym czołem, gdyż wie, że znajdzie tu odpowiednie warunki pracy; wie on również,. że wracając do ojczyzny zbuduje swym trudem nową Polskę, która nigdy nie wyśle swych dzieci na poniewierkę panów Mochów i Lacostów, którzy nie chcą czy nie umieją uszanować zasług polskiego górnika.</u>
          <u xml:id="u-44.47" who="#PoselNieszporek">Wypowiadając się za ratyfikacją konwencji generalnej polsko-francuskiej o zabezpieczeniu społecznym, zwracam się jednocześnie w imieniu klubu poselskiego Polskiej Partii Robotniczej do Rządu Rzeczypospolitej, aby użył wszystkich odpowiednich środków, jakie uzna za właściwe, by skłonić rząd francuski do zaprzestania polityki represji i dyskryminacji wobec obywateli polskich we Francji, polityki, która — śmiem twierdzić — służy wrogom zarówno Polski jak i Francji, wrogom pokoju.</u>
          <u xml:id="u-44.48" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Glos ma poseł Arczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselArczynski">Wysoka Izbo! Klub posłów Stronnictwa Demokratycznego będzie głosował za uchwaleniem projektu ustawy o ratyfikacji konwencji generalnej polsko-francuskiej o zabezpieczeniu społecznym, ponieważ realizuje ona zasady ochrony człowieka pracy i stanowi dalsze ogniwo akcji Rządu Polskiego w dziale objęcia realną opieką przez odrodzone Państwo wszystkich swych obywateli, znajdujących się poza granicami Państwa, ponieważ usuwa ona przestarzałe i nieodpowiadające obecnemu duchowi konwencje, wprowadza pełne zrównanie obywateli polskich z obywatelami francuskimi w zakresie świadczeń socjalnych i reguluje te stosunki na pełnych i równych zasadach wzajemności. Wreszcie dlatego, że stanowi ona wyraz głębokiej troski ze strony Polski ludowej o zabezpieczenie egzystencji z górą 300.000 swych obywateli, znajdujących się na terenie Francji, a zmuszonych warunkami w Polsce przedwojennej szukać chleba poza granicami swego kraju.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PoselArczynski">Wysoki Sejmie! Kiedy mówi się o zabezpieczeniu społecznym świata pracy we Francji, kiedy mówi się o pełnym i wyczerpującym instrumencie, jaki ma stanowić ta ustawa w dziele zabezpieczenia praw mas pracujących w stosunkach polsko-francuskich, nie sposób oderwać się myślami od znanych nam wszystkim faktów niebywałego terroru i przemocy, stosowanych dziś na terenie całej Francji przez reakcyjny rząd wobec polskiego robotnika, polskiego górnika, polskiego obywatela. Napawa nas to najgłębszą troską i niepokojem, czy ustawa, którą dziś mamy uchwalić, nie stanie się w ręku reakcyjnych i wrogich klasie robotniczej sfer rządzących we Francji jeszcze jednym — nic nie znaczącym papierkiem — czy jeszcze jedną pisaną zdobyczą świata pracy, która spocznie gdzieś w zaciszu gabinetów współczesnych reakcyjnych władców Francji. Dlatego pragniemy stwierdzić, że polska opinia będzie pilnie śledzić wykonanie tej ustawy przez rząd, który dziś strzela do własnych robotników, który polskiego robotnika i górnika pozbawia wolności, terroryzuje i stosuje do niego metody inkwizycji za to tylko, że stanął on u boku swego towarzysza pracy w jego walce o najprymitywniejsze prawa człowieka, przez rząd, który naszych braci poddaje najwymyślniejszym szykanom aż do uprowadzenia i zaginięcia włącznie za to tylko, że są oni obywatelami Państwa Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PoselArczynski">Trzeba opanowania, ażeby myśleć i mówić spokojnie o tych faktach, które są obecnie udziałem codziennego życia naszej emigracji we Francji; o tym, że reakcyjne więzienia zapełniają tam dziś Polacy, posiadający na piersiach ordery za udział we francuskim ruchu oporu, nadane im przez prezydenta Francji; o tym, że w akcji terrorystycznej i policyjnej, wymierzonej przeciw polskiej emigracji, biorą udział zakapturzeni szpicle i żandarmi andersowcy — i o tym, że deportuje się robotnika polskiego, pozostawiając siedmioro jego dzieci bez opieki i zaopatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PoselArczynski">Zresztą prasa codzienna, radio a nawet tygodniki filmowe przynoszą nam niemal codziennie bogactwo dowodów, świadczących o tym, co przeżywa dziś francuski i polski świat pracy pod rządami Mochów i jego pełnomocników.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#PoselArczynski">Rzecz zrozumiała, że w tych warunkach gwarancji pełnego wykonania tej ustawy dopatrywać się będziemy przede wszystkim w czujnej opiece, jaką znajdzie ona ze strony tych sił politycznych narodu francuskiego, które po zwycięstwie walczącego dziś bohatersko robotnika i górnika francuskiego, po zburzeniu tej nowoczesnej Bastylii — nie będą walczyć z własnym narodem, z tym narodem, który na przestrzeni półtora wieku chlubił się tradycją najbardziej postępowego narodu Europy zachodniej.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#PoselArczynski">Robotnik polski we Francji nie po raz pierwszy staje u boku ludu francuskiego na barykadach walki z przemocą i tyranią.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#PoselArczynski">W tamtych odległych latach walki, tak samo, jak dziś walki z niewolą społeczną — zrodziła się wspólnota polsko-francuska, zrodziło się pojęcie wyrażone przez lud Francji, że — „patriotyzm polski jest pojęciem lewicowości”, to znaczy pojęciem międzynarodowej solidarności mas pracujących. Ale z tych czasów pozostała także nauka, że ilekroć Francja, kierowana przez reakcję, zapominała o swej własnej, narodowej racji stanu, ilekroć rozpoczynała ona walkę ze swym narodem, tylekroć zaczynała jednocześnie prześladować emigrację polską, Tak było, kiedy policja Ludwika Filipa węszyła wroga wśród polskiej emigracji, tak było, kiedy Thiers rozstrzeliwał komunardów, a wśród nich i Polaków. Tak jest i dziś. Te same ręce, które ongiś tłumiły krwawo zryw ludu francuskiego o wyzwolenie społeczne i dziś usiłują stłumić żywiołową walkę o prawa swych obywateli, gnębią też i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#PoselArczynski">Ale dziś jesteśmy głęboko przekonani, że zwycięska walka sił postępu i pokoju, jaka się toczy obecnie na wszystkich frontach świata, wypierająca krok za krokiem panowanie i wpływ imperializmu, a która toczy się również i na terenie kopalń i fabryk we Francji, wytworzy niechybnie takie warunki, w których będziemy spokojni nie tylko o losy dziś uchwalonej ustawy, ale również i przede wszystkim o realizację postulatów mas pracujących w ich walce o pełną sprawiedliwość społeczną.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#PoselArczynski">Wysoki Sejmie! Głosując mimo wszystko za wniesionym projektem ustawy, stanowiącym dalszy krok zabezpieczenia zdobyczy świata pracy, pragniemy, ażeby z tej trybuny sejmowej padły jednocześnie donośne i spontaniczne słowa protestu, słowa potępienia pod adresem tych, którzy, pragnąc narzucić swemu narodowi imperialistyczny porządek, szykanują jednocześnie naszych rodaków.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#PoselArczynski">Będziemy szczęśliwi, jeśli słowa te dotrą do naszych braci we Francji i pogłębią w nich jeszcze bardziej otuchę i wiarę w słuszność ich sprawy, w sprawiedliwą, solidarną i zwycięską do końca walkę o swe prawa.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Głos ma poseł Olszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselOlszewski">Wysoka Izbo! W imieniu klubów poselskich SL i PSL popieram wniosek Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji konwencji generalnej polsko-francuskiej o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Paryżu dnia 9 czerwca 1948 r. i oświadczam, że będziemy za nim głosować.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PoselOlszewski">W związku z aktualną sytuacją emigracji polskiej we Francji stronnictwa nasze uważają za właściwe zająć się bliżej losem Polaków we Francji.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PoselOlszewski">Wysoka Izbo! Głód ziemi na wsi i bezrobocie w miastach wygnały z Polski na obczyznę miliony naszych rodaków. W Stanach Zjednoczonych, Francji, Belgii i Westfalii powstały całe kolonie polskich chłopów i robotników.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#PoselOlszewski">Polacy na obczyźnie byli dobrymi, pracowitymi i mało wymagającymi od swoich przybranych krajów obywatelami. Znaną jest rzeczą, że Polacy brali najgorsze roboty, jakich nie chcieli podjąć się miejscowi robotnicy, byli grupą najbardziej wyzyskiwaną, stojącą najczęściej poza związkami zawodowymi, zawsze niepewną jutra i pokrzywdzoną.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#PoselOlszewski">Po pierwszej wojnie światowej, kiedy cała północno-zachodnia część Francji uległa zniszczeniu, Francja apelowała do Polski o umożliwienie werbunku naszych robotników i chłopów dla odbudowy życia gospodarczego na zniszczonych terenach, Odpowiedzią na ten apel była masowa emigracja do Francji. Robotnicy nasi i chłopi przyczynili się walnie do uruchomienia pozatapianych kopalń, do zagospodarowania zrytej; pociskami ziemi. Wielu z nich straciło przy tym życie, rozerwani eksplodującymi minami czy niewypałami, tysiące pozostało kalekami.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#PoselOlszewski">Nikt na tej niebezpiecznej pracy nie dorobił się. Polacy we Francji, mimo swej ofiarnej pracy, pozostali biedakami, zajmując najgorzej płatne funkcje robotników rolnych i górników.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#PoselOlszewski">Kiedy nad Francję nadciągnęła fala kryzysu, rząd francuski, za zgodą socjaldemokratycznych przywódców związków zawodowych, wydalał masowo robotników polskich, zamiast wdzięczności za ich ciężką pracę rzucał ich na dno nędzy, bezrobocia i tułaczki.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#PoselOlszewski">Mimo tych ciężkich doświadczeń Polacy z Francji w dniach ogniowej próby, jaka przyszła na ten kraj w okresie okupacji hitlerowskiej, stanęli na wysokości zadania. Polacy okazali się lepszymi obrońcami swej przybranej ojczyzny niż zarażona kapitulanctwem burżuazja francuska. Masowy udział naszych rodaków w ruchu oporu był wielokrotnie jeszcze w czasie okupacji podkreślany i uznawany.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#PoselOlszewski">Pierwszy okres po drugiej wojnie światowej dawał nam nadzieję, że Polska i Francja wkraczają w okres zgodnej współpracy, że niebezpieczeństwo odrodzenia się imperializmu niemieckiego zwiąże mocno Francję i Polskę, że na tej podstawie będzie traktowana również i sprawa naszych rodaków we Francji.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#PoselOlszewski">Niestety, dojście do władzy we Francji partii proamerykańskiej t. zw. socjalistów spod znaku Bluma i Mocha przekreśliło nasze dążenia i dobrą wolę do współpracy. Polityka rządów Bluma i Mocha, której rezultatem jest stały spadek stopy życiowej ludzi pracy, doprowadziła masy robotnicze Francji do licznych akcji protestacyjnych, a górników francuskich zmusiła do trwającego 7 tygodni strajku. Za strajk ten odpowiedzialne są tylko i wyłącznie siły kapitalistyczne Francji, ale minister spraw wewnętrznych Francji Moch stara się winę za strajki zrzucić na robotników cudzoziemskich, m. in. na Polaków.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#PoselOlszewski">Polscy górnicy we Francji padają ofiarą prześladowań i więzienia. Metody policji francuskiej w swej brutalności, bezwzględności, a zarazem i bezmyślności przypominają metody z niedawnej stosunkowo przeszłości, ofiarami których byli również Polacy. Wywożenie ludzi w nieznanym kierunku lub na roboty do zachodnich Niemiec, odrywanie ich przemocą od rodzin, wybijanie zębów podczas badania policyjnego — wszystko to dowodzi, że nauka z okresu Vichy nie poszła na marne u pewnych czynników francuskich.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#PoselOlszewski">Wierny dobrze, że w intencjach kapitalistycznych władców Francji, nie tylko tych nominalnych z Paryża, ale i tych prawdziwych z za oceanu, leży wykopanie przepaści pomiędzy narodem francuskim a innymi narodami, które nie dają się prowadzić na smyczy imperialistów amerykańskich. Stąd pochodzą te usiłowania jątrzenia, podburzania i zakłócania stosunków wzajemnych.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#PoselOlszewski">Właśnie o tym wiemy — i nie damy się zwieść fałszywym pozorom. Doskonale potrafimy przeprowadzić granicę pomiędzy narodem francuskim a tymi, którzy nim nominalnie i faktycznie rządzą.</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#PoselOlszewski">Darzymy naród francuski uznaniem i wielkim szacunkiem za jego wspaniały dorobek kulturalny, jego tradycje rewolucyjne oraz inne zalety. Z tym większym smutkiem i współczuciem spoglądamy na jego dzisiejszą niezawinioną dolę, kiedy sam stał się igraszką w rękach wrogich z gruntu mu sił.</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#PoselOlszewski">Dlatego za prześladowania naszych rodaków nie oskarżamy bynajmniej całego narodu francuskiego. Oskarżamy wyłącznie tych jego przedstawicieli, którzy prześladują robotników francuskich. A że niektórzy spośród nich nazywają siebie nawet — „socjalistami” — to takiemu znieważeniu pojęcia socjalizmu nie można niestety zapobiec. Ich metody, zaczerpnięte z repertuaru najciemniejszych sił imperializmu oraz z praktyk własnych na Madagaskarze czy Indochinach, ocenialiśmy należycie. Rząd Polski zaprotestował i całe społeczeństwo polskie zakłada razem z nim swój kategoryczny protest.</u>
          <u xml:id="u-48.15" who="#PoselOlszewski">Nasza sytuacja obecna jest już na szczęście dużo inna, niż to było przed wojną. Dziś wysiedleni z Francji górnicy znajdą natychmiast pracę w Polsce, tak samo, jak znajdą pracę wysiedleni z Francji robotnicy rolni. Nowa Polska ma chleb i pracę dla wszystkich naszych rodaków i dlatego tym bardziej nie pozwolimy terroryzować Polaków, pozostających na obczyźnie. Wszyscy oni otoczeni są opieką Rządu Polskiego. Losy naszych rodaków we Francji żywo interesują cały naród polski.</u>
          <u xml:id="u-48.16" who="#PoselOlszewski">Jedynym wynikiem poczynań ministra Mocha w stosunku do Polaków we Francji będzie masowy powrót naszych chłopów i robotników do kraju. Powrót naszych rodaków z Francji do kraju wzmocni tylko nasz potencjał gospodarczy. Polska z 1948 r. nie obawia się bezrobocia i czeka na ręce do pracy. Straci na tym tylko Francja.</u>
          <u xml:id="u-48.17" who="#komentarz">(Oklaski,)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Udzielam głosu posłowi Małolepszemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselMalolepszy">Wysoka Izbo! Przystępując do debaty nad sprawozdaniem Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji konwencji polsko-francuskiej o zabezpieczeniu społecznym, należy stwierdzić, że dąży ona do uregulowania definitywnego zrównania pozycji socjalnej polskich robotników z ich towarzyszami we Francji.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PoselMalolepszy">Należy pozytywnie ocenić inicjatywę naszego Rządu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PoselMalolepszy">Polacy, pochodzący z emigracji westfalskiej, jak i napływającej później z kraju, wnieśli niezaprzeczalny i ogromny wkład w odbudowę gospodarstwa narodowego Francji, a przede wszystkim kopalń. To też pełne zrównanie obywateli obu krajów w prawie do ubezpieczenia i korzystania ze wszystkich świadczeń tego ubezpieczenia znosi — zdawałoby się — dotychczasowe ograniczenia, stosowane wobec polskiej emigracji zarobkowej.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PoselMalolepszy">W związku z tym klub nasz będzie głosował za ratyfikacją omawianej konwencji. Przy omawianiu jednak tej sprawy nie mogę nie zwrócić uwagi na to, co obecnie dzieje się we Francji, nie mogę powstrzymać się od krytyki stosunków, które obecnie zaistniały, a które nas w najwyższym stopniu niepokoją.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#PoselMalolepszy">Robotnicy polscy we Francji są aresztowani, maltretowani i odstawiani w trybie doraźnym, bynajmniej nie do kraju, i to tylko za to, że są solidarni w walce całej francuskiej klasy robotniczej o jej słuszne postulaty socjalne, za to, że wzięli udział w potężnym strajku górników francuskich.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#PoselMalolepszy">TE fakty zmuszają do głośnego protestu.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#PoselMalolepszy">Stronnictwo Pracy łączy się z protestem innych partii i stronnictw — tym goręcej; że tradycje stronnictwa wiążą się i wywodzą z robotniczej klasy, a w szczególności z emigracji westfalskiej, która stała się podstawowym odłamem polskiej emigracji zarobkowej we Francji.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#PoselMalolepszy">Górnik polski we Francji może mieć pewność, że los jego interesuje cały naród polski, że Rząd Rzeczypospolitej Polskiej zawsze stoi w obronie jego interesów, że w każdej chwili znajdzie gorące braterskie przyjęcie w ojczyźnie i możność pracy we własnych kopalniach dla wspólnego dobra Polski ludowej.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#komentarz">(Oklaski,)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Udzielam głosu posłowi Ćwikowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselCwik">Wysoka Izbo! Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów ocenia pozytywnie proponowaną do ratyfikacji generalną konwencję o zabezpieczeniu społecznym i będzie głosował za nią w myśl wniosku, postawionego przez sprawozdawcę. Skoro dziś na porządku dziennym obrad Sejmu stoją problemy, wchodzące w zakres stosunków polsko-francuskich, uważam za konieczne, jako członek tego klubu i socjalista, podkreślić, że rzeczywista wartość tej konwencji zależna będzie od sposobu jej realizacji. A ta właśnie kwestia nasuwa wątpliwości na tle bieżących wydarzeń we Francji.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PoselCwik">Wysoka Izbo! We Francji trwa od kilku tygodni generalny strajk górników i innych robotników, zrzeszonych w Generalnej Konfederacji Pracy. Francuska klasa robotnicza, wprowadzona, w następstwie polityki warstw rządzących podporządkowania się imperializmowi amerykańskiemu, w ciężką sytuację, walczy przeciwko systematycznemu gwałceniu prawa strajku i zasad wolności. W toku tej potężnej walki górników francuskich obserwujemy rosnącą falę najwyższej solidarności mas ludności ze strajkującymi.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#PoselCwik">Robotnicza emigracja polska, pracująca we Francji od kilku dziesiątek lat i zatrudniona przede wszystkim w górnictwie, została również zagrożona w swoich prawach i stanęła solidarnie w walce przy boku proletariatu francuskiego. Polski górnik, wypędzony z Zagłębia Dąbrowskiego i innych ośrodków przemysłowych Polski przez kryzys, spowodowany dawnymi przedwrześniowymi rządami kapitalistycznymi w Polsce, oraz górnik polski z Westfalii — zapełnili kopalnie francuskie i stworzyli fachowe kadry górników, głównie w północnych departamentach Francji.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#PoselCwik">W okresie międzywojennym polski górnik nie korzystał z opieki reakcyjnych władz polskich i zdany był na łaskę francuskich baronów węglowych, pracując w złych warunkach, płacił zdrowiem i życiem za gorzki kawałek emigranckiego chleba. Polski górnik, wiedziony instynktem klasowym, nie dał się użyć za narzędzie łamania walk proletariatu francuskiego, ale wraz z lewicowymi elementami francuskimi bierze udział w organizacji wszelkich akcji Generalnej Konfederacji Pracy, współdziała w budowie, w walkach i zwycięstwach frontu ludowego i jednolitego frontu. W chwili wybuchu wojny zapełnia szeregi armii polskiej i francuskiej, kładąc się jak żelazna zapora przed agresją Niemiec hitlerowskich. Słynna jest samotna walka polskiego żołnierza na polach Lotaryngii w smutnych dniach 1940 r. Gdy przychodzą tragiczne okresy okupacji, robotnik polski, górnik polski we Francji staje znów w pierwszych szeregach walki z niemieckim faszyzmem. Stworzone bowiem we Francji oddziały bojowe w dużej mierze opierały się na Polakach.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#PoselCwik">W odróżnieniu od sił, znajdujących się pod komendą londyńską, sił, które faktycznie sabotowały walkę z okupantem i przygotowywały raczej siły reakcyjne do objęcia władzy we Francji w wypadku klęski Niemiec, w odróżnieniu od tych de gaullowskich sił ruch oporu, oparty na kadrach Komunistycznej Partii Francji, w ramach których walczył polski robotnik, toczył swą nieubłaganą walkę z okupantem.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#PoselCwik">Po oswobodzeniu Francji na apel rządu koalicyjnego, stworzonego przez stronnictwa łącznie z potężną, konsekwentną nosicielką idei walki z okupantem — Komunistyczną Partią Francuską, górnik polski bez względu na nieunormowane płace stanął obok robotnika francuskiego w pierwszych szeregach walki o odbudowę Francji.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#PoselCwik">Coraz to bardziej reakcyjne rządy, które wkrótce dochodzą do głosu we Francji, usuwając od rządu czynniki szczerze demokratyczne i robotnicze, to jest Komunistyczną Partię Francji, pogrążają konsekwentnie gospodarkę Francji z jej kluczowym ciężkim przemysłem w stan kapitalistycznej dezorganizacji, przechodząc na całkowite uzależnienie od dyktanda marshallowskiego.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#PoselCwik">Reakcyjne czynniki francuskie, depcząc żywotne interesy kraju i prowadząc Francję do katastrofy, depczą wszystkie te prawa, które były przyznane górnikom polskim. Rząd francuski, który połowę budżetu przeznacza na wydatki wojenne, nie dopuszczając do poprawy bytu francuskiej klasy robotniczej, usiłuje obniżyć stopę życiową, pogorszyć warunki pracy również i górnika polskiego we Francji.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#PoselCwik">Jest rzeczą zupełnie zrozumiałą, Wysoka Izbo, że w chwili, gdy w obronie niepodległości Francji i utrzymania praw świata pracy, wystąpił robotnik francuski, zrzeszony w Generalnej Konfederacji Pracy, polski robotnik, polski górnik we Francji stanął ramię przy ramieniu ze swym francuskim towarzyszem. Sprzedajni targowiczanie francuscy, reakcyjne koła rządzące wraz z pseudosocjalistami usiłują przy pomocy terroru złamać walczących górników, usiłują zerwać ostatnie szczątki wolności. Ze zgrozą i najwyższym oburzeniem dowiadujemy się, że od szeregu długich dni obok represji, które spadły na cały walczący świat pracy, specjalne dyskryminacje stosuje rząd francuski przez swego ministra Mocha wobec polskiego górnika. Z rozkazu ministra Mocha, ośmielającego tytułować się socjalistą, tego ministra, którego ręce już od dawna splamione są krwią robotników francuskich, nie tylko dokonuje się masowych aresztowań górników polskich, ale bije się ich w więzieniach francuskich, katuje się kobiety i nieletnie dzieci. Nie będę tutaj podawał szczegółowych faktów tych haniebnych represji, o których mówił poseł Nieszporek, fakty te są dostatecznie znane Wysokiemu Sejmowi i opinii polskiej. W świetle ich widzimy zdradliwą, podwójną grę czynników francuskich, które wszelkimi sposobami powstrzymują górnika polskiego od repatriacji do Polski ludowej, do tej Polski, która gwarantuje pracę i wolność od ucisku kapitału.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#PoselCwik">W świetle tych faktów widzimy coś więcej, widzimy, jak rząd francuski wprowadza metody terroru, hańbiące tradycje tego kraju, mającego w swej historii takie wspaniałe karty, jak wielka rewolucja francuska czy komuna paryska. Robotnik Francji, stojący na barykad ich walki o prawdziwe ideały wolności, jest świadom solidarności wszystkich sił demokratycznych świata, a przede wszystkim klasy robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#PoselCwik">Spontaniczna akcja zbiórkowa, prowadzona przez związki zawodowe w Polsce i w wielu krajach na wszystkich kontynentach na rzecz pomocy walczącym górnikom francuskim, daje dowody tej solidarności.</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#PoselCwik">Ale my, polski świat pracy, znajdujemy się po raz pierwszy w historii u władzy, mamy ponadto specjalne obowiązki wobec naszych obywateli. Dlatego domagamy się sprawiedliwości i równości wobec prawa dla ludzi, którzy szczerze odbudowują cudzą ojczyznę jak własną. Pragnę, aby głos polskiego socjalisty dotarł do górników polskich we Francji. Mamy dosyć pracy w kraju, zawsze przywitamy cię, polski górniku z otwartymi rękoma.</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-52.13" who="#PoselCwik">Niechaj polski górnik we Francji równocześnie wie o tym, że o nim myślimy i że zrobimy wszystko, aby wziąć go w obronę, gdy zagrożone będą jego prawa jako człowieka pracy i uczciwego demokraty.</u>
          <u xml:id="u-52.14" who="#PoselCwik">Wyrażamy najgłębsze przekonanie, że kroki naszych czynników dyplomatycznych, stanowiące wyraz głębokiej woli całej klasy robotniczej, całego narodu polski ego, otrzeźwią czynniki francuskie i dadzą pozytywne wyniki. Tylko wówczas konwencja, którą dziś Wysoka Izba ratyfikuje, nie będzie martwą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Do głosu nikt więcej się nie zapisał, wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu ustalonym przez Sejm, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Projekt ustawy został w drugim czytaniu przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, przeto proponuję przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie ma, zatem przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o ratyfikacji konwencji generalnej polsko-francuskiej o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Paryżu wraz z układami dodatkowymi i protokółem ogólnym dnia 9 czerwca 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto jest za przyjęciem w całości powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 16 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lipca 1948 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1924 r. o Pocztowej Kasie Oszczędności (Dz. U. R. P. nr 36, poz. 249) (druk nr 366).</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#WicemarszalekBarcikowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Fijałkowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PoselFijalkowski">Wysoki Sejmie! Dekret, który referuję, podwyższa granicę oszczędności zwolnionych od zajęcia z 2.500 zł na 25.000 zł i w ten sposób przywraca istotną treść przywileju danego oszczędzającemu.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PoselFijalkowski">W imieniu Komisji Skarbowo-Budżetowej wnoszę: Wysoki Sejm raczy powziąć następującą uchwałę: Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej zatwierdza dekret o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 czerwca 1924 r. o Pocztowej Kasie Oszczędności, ogłoszony w Dzienniku ustaw R. P. nr 36, pod pozycją 249.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza, wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że dekret ten został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 18 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o dekretach Rządu Rzeczypospolitej Polskiej:</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">a)z dnia 15 września 1948 r. o uposażeniu nauczycieli szkół państwowych i publicznych, (Dz. U. R. P. nr 44, poz. 313), b)z dnia 29 września 1948 r. o uposażeniu nie podlegających Ministrowi Oświaty nauczycieli szkól państwowych i publicznych (Dz. U, R. P. nr 48, poz. 359) (druk nr 363).</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#WicemarszalekBarcikowski">Głos ma sprawozdawca poseł Strzałkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselStrzalkowski">Wysoki Sejmie! Uposażenie nauczycieli szkół, przedszkoli i kursów, podlegających Ministrowi Oświaty, było dotychczas regulowane rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej^1^ z dnia 28 października 1933 r. o uposażeniu funkcjonariuszów państwowych. Nauczyciele natomiast szkół podległych innym ministerstwom nie mieli dotychczas ustawą uregulowanych uposażeń, wskutek czego w zakresie tym panowała duża różnolitość.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PoselStrzalkowski">Na Komisji Oświatowej stwierdziliśmy, że w szkołach Ministerstwa Przemysłu warunki uposażeniowe były lepsze niż w szkołach podlegających Ministerstwu Oświaty, natomiast w szkołach podlegających Ministerstwu Rolnictwa były warunki o wiele gorsze niż w szkołach podlegających Ministerstwu Oświaty.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PoselStrzalkowski">Dekret, który mam zaszczyt referować, a więc dekret z dnia 15 września 1948 r. o uposażeniu nauczycieli szkół państwowych i publicznych, oraz dekret z dnia 29 września 1948 r. o uposażeniu nauczycieli szkól państwowych i publicznych nie podlegających Ministrowi Oświaty reguluje jednolicie na przyszłość uposażenie nauczycieli wszystkich szkół i zakładów naukowych w Polsce, z wyjątkiem jedynie uposażenia pracowników nauki, profesorów i sił pomocniczych wyższych uczelni, których uposażenie normuje dekret o uposażeniu państwowych pracowników nauki z dnia 7 kwietnia rb.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#PoselStrzalkowski">Dekret z dnia 15 września br. wprowadza 7 grup uposażenia. Najniższe uposażenie nauczycielskie ma wynosić 6.000 zł, najwyższe 11.000 zł. Dekret upoważnia Radę Ministrów do określenia wysokości dodatków: funkcyjnego dla nauczycieli, mianowanych na stanowiska kierownicze, służbowego uzasadnionego szczególnymi właściwościami służby np. w szkołach zawodowych, w zakładach kształcenia nauczycieli i szkołach ćwiczeń przy tych zakładach oraz dodatku lokalnego, uzasadnionego warunkami lokalnymi np. w Warszawie, na ziemiach odzyskanych, w Gdańsku, w Gdyni. Rada Ministrów skorzystała z tego upoważnienia, ustalając w rozporządzeniu z dnia 15 września 1948 r. wysokość dodatków, wynoszących dla stanowisk kierowniczych od 1.000 do 5.000 zł, dla szkół ze szczególnymi właściwościami służby od 1.200 do 5.000 zł oraz dla szkół, którym przysługuje dodatek lokalny, od 350 do 1.400 zł miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#PoselStrzalkowski">Dekret upoważnił również Radę Ministrów do ustalenia Zasad zaszeregowania nauczycieli do nowych grup uposażenia oraz zasad automatycznego awansu, jak również do określenia trybu ustalania zasad dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i za czynności dodatkowe w szkole. Pierwsze ustaliła Rada Ministrów we wspomnianym rozporządzeniu, drugie zaś przekazała do ustalenia Ministrowi Oświaty w porozumieniu z Ministrem Skarbu.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PoselStrzalkowski">Dekret zastrzega dalej wstawianie co roku do preliminarza budżetowego kwot na zasiłki oraz na nagrody za szczególnie wydajną pracę.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#PoselStrzalkowski">W sprawach diet i kosztów przeniesienia, pomocy lekarskiej, mieszkań służbowych, dodatków rodzinnych, zniżek przejazdowych, potrąceń z uposażenia, pogrzebowego i pośmiertnego, powstania i wygaśnięcia prawa do uposażenia, uposażenia w czasie służby wojskowej, przedawnienia roszczeń —odsyła dekret do przepisów, odnoszących się do wszystkich funkcjonariuszy państwowych.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#PoselStrzalkowski">Podstawą wymiaru emerytury nie są jednak nowe stawki uposażeniowe, lecz stawki zawarte w rozporządzeniu Prezydenta z 1933 r.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#PoselStrzalkowski">Takie są zasady referowanych przeze mnie dekretów.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#PoselStrzalkowski">W czasie ich omawiania na Komisji Skarbowo-Budżetowej podkreślano jako moment dodatni uporządkowanie warunków uposażeniowych dla nauczycieli i wychowawców szkół i zakładów, podlegających różnym resortom.</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#PoselStrzalkowski">Jako moment ujemny uznano niskie stawki uposażeniowe, co sprawia, że absolwenci zakładów kształcenia nauczycieli nie chcą iść do pracy w szkolnictwie, ą pracujący już młodszy element nauczycielski przechodzi do lepiej płatnej płacy, co powoduje brak sił nauczycielskich, przepracowanie i wyczerpanie tych nauczycieli, którzy mimo bardzo ciężkich warunków materialnych trwają na posterunku, co odbija się, jak wykazują egzaminy wstępne, na poziomie szkoły. Uderza tu zwłaszcza rozpiętość między uposażeniem początkujących pracowników nauki i kończących swą pracę nauczycieli szkół typu licealnego, która wynosi 8 — 12 — 16 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-56.11" who="#PoselStrzalkowski">Drugim momentem ujemnym jest zatrzymanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 1933 r. jako podstawy wymiaru emerytury, mimo że przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury pracowników nauki przyjęto jako podstawę 50% nowych stawek uposażeniowych.</u>
          <u xml:id="u-56.12" who="#PoselStrzalkowski">W dyskusji na komisji wyrażono przekonanie, że przy nowej regulacji uposażeń zostaną znacznie podniesione stawki uposażeniowe, jak również zmieniona zostanie zasada ustalenia podstawy wymiaru emerytury.</u>
          <u xml:id="u-56.13" who="#PoselStrzalkowski">Komisja Skarbowo-Budżetowa uchwaliła wystąpić z wnioskiem o zatwierdzenie obu dekretów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem obu dekretów, zawartych w druku nr 368, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że dekrety zatwierdzone zostały jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 19 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 września 1948 r. o zmianie dekretu z dnia 4 sierpnia 1945 r. o tymczasowym uregulowaniu uposażeń funkcjonariuszów służby bezpieczeństwa (Dz. U. R. P. nr 47, poz. 349) (druk nr 369).</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">Głos ma sprawozdawca poseł Dąbek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PoselDabek">Wysoki Sejmie! Dekret z dnia 15 września 1948 r. wprowadza zmiany art. 5, 6 i 8 dekretu z dnia 4 sierpnia 1945 r. o tymczasowym uregulowaniu uposażeń funkcjonariuszów bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PoselDabek">Art. 5 wnosi zmiany w ilości i wysokości stawek dodatku funkcyjnego. Zamiast dotychczas istniejących od dnia 2 sierpnia 1946 r. 11 stawek w granicach od 400 do 2.600 zł wprowadza się 5 stawek dodatku funkcyjnego w granicach od 5 do 15 tysięcy zł. Dodatek funkcyjny w tych pięciu stawkach przysługuje stanowiskom kierowniczym, określonym przez Ministra Bezpieczeństwa. Art. 6 zostaje zmieniony w ten sposób, że określa dodatek służbowy, jego wysokość i podstawę, od której się ten dodatek służbowy oblicza. W dotychczasowym brzmieniu art. 6 wprowadzona została zmiana tego rodzaju, że podstawą dodatku służbowego jest 60% nowego uposażenia zasadniczego i dodatku wyrównawczego, czego w dotychczasowym brzmieniu artykułu nie było.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PoselDabek">W art. 8 wprowadzono zupełnie nową treść w stosunku do treści poprzedniego art. 8 dekretu z dnia 4 sierpnia 1945 r. W poprzednim brzmieniu tego artykułu była mowa tylko o dodatku za wysługę lat w stosunku do oficerów Wojska Polskiego, którzy pełnili służbę w organach bezpieczeństwa. Obecnie artykuł ten wprowadza dodatek za wysługę lat dla funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa publicznego w stopniu oficera w następujących skalach: powyżej 2 lat służby — 5%, powyżej 5 lat — 10%, powyżej 10 lat — 15% powyżej 20 lat 25%. Dodatek za wysługę, lat oblicza się od sumy uposażenia zasadniczego i dodatku wyrównawczego.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PoselDabek">Dekret referowany obowiązuje od dnia 1 września rb.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PoselDabek">Wnoszę o zatwierdzenie dekretu w brzmieniu rządowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Czy kto pragnie zabrać głos w sprawie zreferowanego dekretu? Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że dekret został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 20 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisyj Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Samorządowej o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 września 1948 r. w sprawie pełnienia czynności w zakresie spraw, należących do związków samorządu terytorialnego, przez pracowników urzędów administracji ogólnej. (Dz. U. R. P. nr 44, poz. 316) (druk nr 381).</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Wysockiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselWysocki">Wysoki Sejmie! Istotną treścią dekretu z dnia 15 września 1948 r., który mam zaszczyt referować Wysokiej Izbie, jest postanowienie, mocą którego funkcjonariusze fachowi w urzędach wojewódzkich i starostwach są obowiązani do opracowywania zagadnień fachowych również w zakresie spraw, prowadzonych przez organa wojewódzkich bądź powiatowych związków samorządowych, przy czym art. 2 tegoż dekretu ustala, że funkcjonariusze państwowi nie mogą pobierać z funduszów samorządowych dodatkowego wynagrodzenia za czynności, wchodzące w zakres ich obowiązków służbowych.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PoselWysocki">Zniósł więc ten dekret z dnia 15 września 1948 r. przewidziane obowiązującymi, do tej daty przepisami dodatki z funduszów samorządowych za czynności, pełnione przez funkcjonariuszów państwowych I i II instancji.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PoselWysocki">Dotyczy to przede wszystkim starostów, którzy, jako przewodniczący wydziałów powiatowych, pobierali 100% dodatek samorządowy w myśl art. 59 ustawy ż dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, oraz ich zastępców, wicestarostów, którzy pobierali 25% dodatek na podstawie tych samych przepisów: dalej lekarzy powiatowych, którym wydziały powiatowe przyznawały takie dodatki w ramach art. 4 ustawy z dnia 15 czerwca 1939 r. o publicznej służbie zdrowia oraz kierowników zarządów drogowych i ich zastępców, którym art. 13 ustawy z dnia 10 grudnia 1920 r. o budowie i utrzymaniu dróg publicznych przyznawał uposażenie samorządowe w wysokości 80 do 100% zasadniczego uposażenia państwowego.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#PoselWysocki">Ponadto dekret ten dotyczy wojewodów i wicewojewodów, otrzymujących dodatki samorządowe na mocy uchwał poszczególnych wojewódzkich rad narodowych, oraz architektów czy weterynarzy powiatowych, którzy przez analogię do poprzednich wypadków uzyskiwali ze związków samorządowych dodatkowe wynagrodzenie.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#PoselWysocki">Przepisy derogacyjne art. 4 uchylają odpowiednie artykuły ustaw, które nakładały na związki samorządowe te obowiązki, a art. 2 tego dekretu, zawierając postanowienia ogólne, zakazujące pobierania tych dodatkowych wynagrodzeń, załatwia wszystkie inne wypadki nie objęte specjalnymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#PoselWysocki">Dekret porządkuje więc pewien dział uposażeń, wprowadzając wypłacanie ich z jednego źródła — z kas państwowych dla tych, którzy pobierali je dotychczas z dwóch źródeł.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#PoselWysocki">Dekret zdejmuje pewne ciężary z samorządu, które choć małe, stają się symbolem stosunku państwa demokracji ludowej do samorządu, państwa, które fachowość swych funkcjonariuszy oddaje do dyspozycji samorządu.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#PoselWysocki">A jak to zagadnienie przedstawia się od strony tych funkcjonariuszy? Czy nie zostają oni w jakiś sposób pokrzywdzeni przy takim uregulowaniu tej sprawy? Bynajmniej. Równolegle bowiem przeprowadzana podwyżka płac pracowników I i II instancji, a zwłaszcza znaczne podwyższenie dodatku funkcyjnego właśnie dla tych funkcjonariuszy fachowych z nawiązką wyrównuje tę stratę. Ale niech mówią cyfry.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#PoselWysocki">Wojewodowie grupy III mieli dodatek 7.700 zł, wicewojewodowie grupy IV 2.100 zł, starosta grupy V 3.900 zł, wicestarosta grupy VI — VII 700 zł, kierownik powiatowego zarządu drogowego 5.715 zł.</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#PoselWysocki">Po wprowadzeniu zaś podwyżki dodatku wyrównawczego oraz funkcyjnego różnica na korzyść dla tych kategorii pracowników wyniesie dla wojewodów 5.650 zł, dla wicewojewodów 9.600 zł, dla starostów 6.800 zł, dla wicestarostów 5.750 zł, dla lekarzy powiatowych 3.600 zł, dla kierownika powiatowego zarządu drogowego 3.375 zł, dla architekta powiatowego 3.500 zł.</u>
          <u xml:id="u-60.10" who="#PoselWysocki">Jak widzimy dekretem tym pracownicy skrzywdzeni nie zostali.</u>
          <u xml:id="u-60.11" who="#PoselWysocki">Dekret zatem zawiera postanowienia słuszne i celowe, gospodarczo uzasadnione, zmierzające do uporządkowania pewnego działu uposażeń na tle właściwego stosunku państwa do samorządu.</u>
          <u xml:id="u-60.12" who="#PoselWysocki">Na tym właśnie stanowisku stanęły na łącznym posiedzeniu w dniu 11 listopada 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-60.13" who="#PoselWysocki">Komisje Samorządowa oraz Administracji i bezpieczeństwa, w których imieniu wnoszę:</u>
          <u xml:id="u-60.14" who="#PoselWysocki">Wysoki Sejm zechcę zatwierdzić powyższy dekret ogłoszony w Dzienniku Ustaw nr 44, pod poz. 316.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Czy kto z Obywateli Posłów chce zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że omawiany dekret został przez Sejm zatwierdzony jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 21 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o dekretach Rządu Rzeczypospolitej Polskiej:</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">a)z dnia 28 lipca 1948 r. o zmianie prawa o aktach stanu cywilnego i przepisów wprowadzających to prawo (Dz. U. R. P. nr 36, poz. 252), b)z dnia 28 lipca 1948 r. w sprawie postępowania oddłużeniowego spółdzielni rolniczych i ich central (Dz. U. R. P. nr 36, poz. 253), c)z dnia 15 września 1948 r. o zmianie przepisów, wprowadzających kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. R. P. nr 44 poz. 314), d)z dnia 6 października 1948 r. o rocie ślubowania ministrów, funkcjonariuszów państwowych, sędziów i prokuratorów oraz funkcjonariuszów służby bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. R. P. nr 49, poz. 370) (druk nr 375).</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#WicemarszalekBarcikowski">Jako sprawozdawca głos ma poseł Domiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PoselDominski">Wysoka Izbo! Jako sprawozdawca Komisji Prawniczej i Regulaminowej mam zaszczyt przedstawić i zreferować 4 dekrety Rządu z wnioskiem o ich zatwierdzenie.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PoselDominski">Pierwszy z tych dekretów to dekret z dnia 28 lipca 1948 r. o zmianie prawa o aktach stanu cywilnego i przepisów wprowadzających to prawo. Dekret ten wprowadza zmiany natury formalno-technicznej w dekrecie z dnia 25 września 1945 r. o prawie o aktach stanu cywilnego. W art 9. 11, 88 zmiany mają charakter formalno-techniczny i redakcyjny, których referować nie będę, natomiast w art. 63, 69 i 70 zmiany mają charakter merytoryczny. Mianowicie rozwiązują z większą korzyścią sprawy zapisu do aktów stanu cywilnego dziecka urodzonego poza małżeństwem. Zmiana ta ma na celu usunięcie z aktów stanu cywilnego krzywdzącej dziecko rubryki „N. N. — rodzice nieznani” Dekret wprowadza dla urzędów stanu cywilnego możność poczynienia wpisu do tych akt imion i nazwisk rodziców względnie osób przysposabiających.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PoselDominski">Dekret wprowadza zmiany w tym duchu, żeby w przyszłości akt urodzenia dziecka pozamałżeńskiego nie był dla niego aktem stwarzającym trudności życiowe i żeby nie było w akcie wypowiedziane jego pochodzenie pozamałżeńskie.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#PoselDominski">Dekret w swojej treści jest uzasadniony i życiowo konieczny i dlatego ani w komisji, ani we mnie jako referencie nie budzi wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#PoselDominski">Drugi z kolei dekret, jaki mam zaszczyt referować, z dnia 28 lipca 1948 r. w sprawne postępowania oddłużeniowego spółdzielni rolniczych i ich central ma charakter formalny. Dekret ten wprowadza możność w wypadku, o ile postępowanie oddłużeniowe wszczęte na podstawie dekretu z 1936 r. o ulgach w spłacie zobowiązań spółdzielni rolniczych i ich central nieukończone zostało przed dniem 1 września 1939 r., prowadzenia go nadal na podstawie prawa o postępowaniu układowym oraz na zasadzie dekretu z 14 stycznia 1936 r. o ulgach w spłacie zobowiązań spółdzielni rolniczych i ich central. Dekret umożliwia w ten sposób kontynuowanie postępowania układowego nadal aż do zawarcia układu. Jeżeli układ będzie przewidywał całkowite lub częściowe zwolnienie z zobowiązań poręczycieli lub współzobowiązanych, wówczas w układzie winny być przewidziane: a) całkowity łub częściowy zwrot listów gwarancyjnych udzielonych przez tych poręczycieli lub współzobowiązanych, b) wykreślenie wpisów hipotecznych ciążących na nieruchomościach poręczycieli lub współzobowiązanych.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#PoselDominski">Dekret ten również nie budzi żadnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#PoselDominski">Trzeci z kolei dekret z dnia 15 września 1948 r. o zmianie przepisów wprowadzających kodeks postępowania cywilnego właściwie nie jest zmianą przepisów, jak tytuł tego dekretu mówi, tylko raczej jest zmianą stanu, który powstał z tęgo powodu, że od dnia 1 stycznia 1948 r. sądy okręgowe zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego rozpoczęły rozpoznawanie spraw w kompletach trzech sędziów.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#PoselDominski">Okazało się to niepraktyczne, nieżyciowe z uwagi na przedłużanie spraw i z uwagi na ilość sędziów. Dlatego dekret ten wprowadza ponownie stan wyjątkowy, że sądy mogą pewne sprawy rozpoznawać w składzie jednego sędziego z tym., że sędzia ten posiada prawa przewodniczącego i przysługują mu odpowiednie rygory. Dekret ten porządkuje dotychczasowe przepisy i ustala ścisły zakres kompetencji dla spraw, które będą rozstrzygały sądy w składzie jednoosobowym i w składzie trzyosobowym. Z uwagi na to, że kodeks prawa cywilnego jest nowelizowany, względnie ukaże się w najbliższym czasie projekt nowego kodeksu i z uwagi na sprawy życiowe dekret ten jest uzasadniony i w przekonaniu komisji jego przyjęcie nie budzi wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#PoselDominski">Wreszcie ostatni dekret, który wprowadza nową rotę ślubowania, to jest dekret z dnia 6 października 1948 r. o rocie ślubowania ministrów, funkcjonariuszów państwowych, sędziów i prokuratorów oraz funkcjonariuszów służby bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. R. P. nr 49, poz. 370).</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#PoselDominski">Dekret ten w odróżnieniu od innych poprzednich rot ślubowania wprowadza ślubowanie wyodrębnione dla czterech grup ślubujących; odrębne dla ministrów, odrębne dla funkcjonariuszów państwowych, odrębne dla sędziów i prokuratorów i odrębne dla funkcjonariuszów bezpieczeństwa publicznego, z tym, że część ideowo-polityczna roty jest jednakowa, natomiast ostatnie ustępy są związane z funkcją danej kategorii ślubujących. Dekret ten uchyla moc obowiązującą dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 28 grudnia 1944 r. o ślubowaniu urzędników państwowych i sędziów i wprowadza odrębną rotę ślubowania dla czterech rodzajów służby państwowej.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#PoselDominski">Reasumując, wnoszę o zatwierdzenie tych czterech dekretów przez Wysoki Sejm bez zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów zgłasza się do głosu? Nikt głosu nie żąda. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem wszystkich czterech dekretów, zawartych w druku nr 375, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Wobec tego stwierdzam, że dekrety zostały jednomyślnie przez Sejm zatwierdzone.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 22 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Przemysłu i Handlu o dekrecie z dnia 15 września 1948 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych (Dz. U. R. P. nr 44, poz. 315) (druk nr 376).</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">Głos ma sprawozdawca poseł Obrączka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselObraczka">Wysoka Izbo! Dekret Rządu z dnia 15 września 1948 r. nie wprowadza żadnych; zasadniczych zmian w rozporządzeniu Prezydenta z dnia 22 czerwca 1928 r. o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PoselObraczka">Zachowując wymienione w rozporządzeniu co do zakresu i czasu prawa i obowiązki właścicieli patentów, dekret ściśle ustala moment, od którego liczy się ochrona patentu i obowiązki właściciela, oraz porządkuje poszczególne wypadki, dotyczące wygaśnięcia patentu głównego i utrzymania uprawnień dla patentów dodatkowych.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PoselObraczka">Zmiany powyższe nie dotyczą zgłoszeń wynalazków, które wpłynęły przed dniem 30 czerwca 1947 r. Dekret pozwala na unormowanie w szczegółach tak ważnej z punktu widzenia odbudowy kraju i podwyższenia poziomu technicznego produkcji dziedziny, jaką jest ochrona uprawnień wynalazcy, a także jego obowiązki do wykonywania wynalazków w sposób wytwórczy.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#PoselObraczka">Komisja przyjęła dekret bez zmian i w imieniu komisji wnoszę, aby Wysoki Sejm zatwierdził dekret w brzmieniu rządowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto z Obywateli Posłów zgłasza się do głosu? Nikt głosu nie żąda. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem tego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że dekret ten został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#WicemarszalekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 23 porządku dziennego; Sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o wniosku Komisji Specjalnej do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym przy Radzie Państwa o zezwolenie na pociągnięcie posła Jana Kulisiewicza, do odpowiedzialności karnej (druk nr 383).</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#WicemarszalekBarcikowski">Jako sprawozdawca głos ma poseł Kaczocha.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#WicemarszalekBarcikowski">Poseł Kaczocha: Do Marszałka Sejmu Ustawodawczego Rzeczypospolitej Polskiej wpłynęło pismo treści następującej (czyta)*:</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#WicemarszalekBarcikowski">„W załączeniu przedstawiam materiały w sprawne posła Stronnictwa Ludowego ob. Kulisiewicza Jana wraz z wnioskiem członka Biura Wykonawczego Komisji Specjalnej dr B. Walawskiego i stosownie do art. 11 ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. (Dz. U. R. P. nr 18, poz. 71) w związku z art. 21 Konstytucji R. P. z dnia 17 marca 1921 r. (Dz. U. R. P. nr 44, poz. 267) proszę uprzejmie o spowodowanie wydania przez Sejm Ustawodawczy R. P. wyżej wymienionego posła Kulisiewicza do dyspozycji Komisji Specjalnej do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym przy Radzie Państwa.” Poseł Kulisiewicz Jan pozostałe pod zarzutem, że w latach 1946 i 1947, w okresie, kiedy naród polski zmagał się z dużymi trudnościami w odbudowie kraju i w zaopatrzeniu świata pracy w podstawowe artykuły pierwszej potrzeby, nadużył stanowiska swego w powiatowej spółdzielni rolniczo-handlowej przy odbiorze dostaw zboża z UNRRA i Związku Radzieckiego, stwarzając fikcyjne manca dla osobistych korzyści.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#WicemarszalekBarcikowski">Komisja Prawnicza i Regulaminowa po rozważeniu w dniu 17 listopada 1948 r. wniosku Komisji Specjalnej do walki z nadużyciami i Szkodnictwem gospodarczym przy Radzie Państwa o zezwolenie na pociągnięcie posła Jana Kulisiewicza do odpowiedzialności karnej z art. 286 § 2 kodeksu karnego w związku z art. 46 § 2dekretu z 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa, art. 2 i 8 dekretu z 27 czerwca 1946 r. o reglamentowanym zaopatrywaniu ludności w przedmioty powszedniego użytku w związku z § 1 rozporządzenia Ministrów Aprowizacji oraz Przemysłu i Handlu z dnia 22 grudnia 1947 r., wydanego w porozumieniu z Ministrami: Administracji Publicznej, Ziem Odzyskanych, Rolnictwa i Reform Rolnych oraz Skarbu o przemiale zbóż, oraz art. 14 ustawy z dnia 2 czerwca 1947 r. o zwalczaniu drożyzny i nadmiernych zysków w obrocie handlowym wnosi:</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#WicemarszalekBarcikowski">Wysoki Sejm powziąć raczy następującą uchwałę:</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#WicemarszalekBarcikowski">„Sejm Ustawodawczy na mocy art. 11 ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. oraz art. 21 Konstytucji z dnia 17 marca 1921 r. zezwala na pociągnięcie posła ob. Jana Kulisiewicza do odpowiedzialności karnej z powodu zarzutów, objętych wnioskiem Komisji Specjalnej do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym przy Radzie Państwa z dnia 23 września 1948 r.” Wnoszę o zatwierdzenie wyżej przytoczonego projektu uchwały Komisji Prawniczej i Regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#WicemarszalekBarcikowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-65.11" who="#WicemarszalekBarcikowski">Kto jest za przyjęciem wniosku komisji, zawartego w druku nr 383, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-65.12" who="#WicemarszalekBarcikowski">Stwierdzam, że wniosek Komisji Prawniczej i Regulaminowej został uchwalony jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-65.13" who="#WicemarszalekBarcikowski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-65.14" who="#WicemarszalekBarcikowski">Wpłynął wniosek Naczelnej Prokuratury Wojskowej o zezwolenie na pociągnięcie posła Włodzimierza Lechowicza do odpowiedzialności karnej na podstawie dekretu z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa.</u>
          <u xml:id="u-65.15" who="#WicemarszalekBarcikowski">Wniosek ten będzie odesłany do Komisji Prawniczej i Regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-65.16" who="#WicemarszalekBarcikowski">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Kancelarii Sejmu Ustawodawczego R. P.</u>
          <u xml:id="u-65.17" who="#WicemarszalekBarcikowski">O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia zostaną Obywatele Posłowie zawiadomieni.</u>
          <u xml:id="u-65.18" who="#WicemarszalekBarcikowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-65.19" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 17 min. 15.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>