text_structure.xml 69.9 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PosełWładysławCabaj">W dniu 17 czerwca 1980 r. Komisja Przemysłu Ciężkiego, Maszynowego i Hutnictwa, obradująca pod przewodnictwem posła Henryka Szafrańskiego (PZPR), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PosełWładysławCabaj">stan rozwoju przemysłu odlewniczego oraz produkcji materiałów pomocniczych w świetle wzrastających potrzeb gospodarki narodowej na odlewy wysokiej jakości, w tym na odlewy z żeliwa sferoidalnego w resortach: hutnictwa, przemysłu maszynowego oraz przemysłu maszyn ciężkich i rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PosełWładysławCabaj">W obradach uczestniczyli: przedstawiciele Ministerstwa Hutnictwa z pierwszym zastępcą ministra Jerzym Woźniakiem, Ministerstwa Przemysłu Maszynowego z pierwszym zastępcą ministra Januszem Szotkiem, Ministerstwa Przemysłu Maszyn Ciężkich i Rolniczych z wiceministrem Marianem Nawrotem, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z wiceministrem Edwardem Grzywą, przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów oraz Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PosełWładysławCabaj">Podstawą dyskusji były informacje opracowane przez poszczególne resorty oraz koreferaty podkomisji, które przedstawili posłowie: Antoni Seta (PZPR), Piotr Skórzewski (PZPR) i Stanisław Trojanowski (bezp.).</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PosełWładysławCabaj">Koreferat w imieniu podkomisji hutnictwa przedstawił poseł Antoni Seta (PZPR): Podkomisja wizytowała huty „ Mała-panew”, „Zygmunt” oraz „Zabrze”, które wchodzą w skład Zjednoczenia Maszyn Hutniczych „Hutmasz”.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PosełWładysławCabaj">W kraju czynnych jest obecnie 46 odlewni staliwa. Miały one wyprodukować w roku ub. 361,3 tys. ton odlewów. Do wykonania planu zabrakło 24,2 tys. ton. Niewykonanie planu spowodowane zostało głównie ograniczeniami w dostawach energii elektrycznej, brakiem pełnego pokrycia zapotrzebowania na surowce, materiały i paliwa oraz znacznymi niedoborami w zatrudnieniu. W skali kraju najwięcej produkuje się odlewów ze staliwa węglowego (74,6%) natomiast ze staliwa wysokostopowego jedynie 11%. W strukturze ciężarowej dominują odlewy ciężkie, natomiast odlewy lekkie (do 25 kg) stanowią tylko 14,1%. Szereg odlewni stosuje przestarzałe technologie, takie jest również ich wyposażenie, a stopień zmechanizowania prac mały. Brak jest urządzeń odpylających, klimatyzacyjnych i ogrzewania hal oraz odpowiednich pomieszczeń socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PosełWładysławCabaj">Zjednoczenie „Hutmasz” wyprodukowało w roku ub. łącznie 89,3 tys. ton odlewów staliwnych oraz 92,8 tys. ton odlewów żeliwnych. Stan techniczny odlewni jest w większości niezadowalający i wymaga pilnego podjęcia prac modernizacyjnych. Niektóre z nich zostały zbudowane na przełomie wieku. Praca tych odlewni w ruchu ciągłym uniemożliwia przeprowadzenie właściwej konserwacji, napraw i remontów maszyn i urządzeń oraz hal produkcyjnych. Postęp techniczny i poprawa warunków pracy osiągana jest w tych zakładach jedynie poprzez remonty kapitalne i średnie. Jako przykład zacofania technicznego i trudnych warunków pracy koreferent podał fakt - iż w hucie „Mała-panew” w chwili obecnej pracują jeszcze 4 piece łukowe ładowane ręcznie.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#PosełWładysławCabaj">Pomimo ograniczonych nakładów ZMH „Hutmasz” ze środków własnych przedsiębiorstwa wykonało szereg prac modernizacyjnych. Pozwoliły one na uzyskanie przyrostu produkcji i poprawę warunków pracy m.in. w hucie „Zygmunt”, gdzie zainstalowano oczyszczarkę wirnikową, która zastąpiła ręczne czyszczenie odlewów, zainstalowano nowe maszyny formierskie oraz wprowadzono przy współpracy z naukowcami szereg nowych technologii w produkcji i regeneracji mas.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#PosełWładysławCabaj">Trudne warunki pracy w odlewnictwie (hałas, wysoka temperatura, zapylenie, wibracje, zagrożenie wypadkowe) powodują niechęć do podejmowania nauki w zawodach odlewniczych. Nawet długoletni pracownicy odpływają do innych zawodów. Informowano posłów, że wśród załóg występuje szereg chorób zawodowych takich jak pylica, choroby wibracyjne i głuchota. W tej sytuacji konieczne jest zapewnienie dla pracowników hutnictwa odpowiednich warunków dla rekreacji i wypoczynku. Pomimo wysiłków kierownictw zakładów potrzeby w tym zakresie nie są w pełni zaspokojone. Huty dysponują zbyt małą ilością ośrodków wypoczynkowych. Na zmniejszenie fluktuacji duży wpływ mogłaby mieć poprawa sytuacji mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#PosełWładysławCabaj">Zarówno w roku 1979 jak i na początku bieżącego nastąpiły poważne zakłócenia w dostawach dla odlewni takich materiałów jak: piaski kwarcowe, żywice formierskie, betonit, piasek otaczany żywicą, pył węglowy, tarcica czy kwas węglowy. Najtrudniejsza sytuacja występuje w zaopatrzeniu w żywice bezazotowe. Braki w tym zakresie wstrzymują wprowadzenie w odlewnie nowych technologii.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#PosełWładysławCabaj">Poseł A. Seta zgłosił szereg wniosków, w których postuluje m.in.:</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#PosełWładysławCabaj">- przeprowadzenie w ramach działalności inwestycyjnej modernizacji i rozbudowy odlewni staliwa hut „ Małapanew” i „ Zygmunt”;</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#PosełWładysławCabaj">- podjęcie w trybie pilnym budowy odlewni żeliwa w hucie „Zabrze”;</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#PosełWładysławCabaj">- zobowiązanie resortów do pełnego zabezpieczenia odlewni w materiały, które mają decydujący wpływ na wprowadzanie nowych technologii;</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#PosełWładysławCabaj">- kontynuowanie działalności w zakresie małej modernizacji;</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#PosełWładysławCabaj">- podjęcie działań mających na celu doprowadzenie do pełnego stanu zatrudnienia (także przez stosowanie preferencji płacowo-socjalnych);</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#PosełWładysławCabaj">- zaktywizowanie w większym niż dotychczas stopniu działalności Instytutu Odlewnictwa na rzecz wprowadzenia nowych technologii i tworzyw w odlewnictwie;</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#PosełWładysławCabaj">- wyeliminowanie wyłączeń i ograniczeń energetycznych w stosunku do odlewni;</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#PosełWładysławCabaj">- podjęcie uchwały Rady Ministrów na lata 1981–1985, która objęła by kompleksowo problematykę rozwoju odlewnictwa, żeliwa, stali i metali nieżelaznych;</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#PosełWładysławCabaj">- wzmocnienie funkcji gestycyjnych resortu hutnictwa w dziedzinie odlewów staliwnych oraz resortu maszyn ciężkich i rolniczych w zakresie odlewów żeliwnych.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#PosełWładysławCabaj">Koreferat w imieniu podkomisji przemysłu maszynowego przedstawił poseł Piotr Skórzewski (PZPR): Podkomisja wizytowała Fabrykę Szlifierek „Ponar” w Łodzi oraz fabryki samochodów ciężarowych w Lublinie i Starachowicach, koncentrując się na zagadnieniach przemysłu odlewniczego oraz produkcji materiałów pomocniczych w świetle wzrastających potrzeb gospodarki narodowej na odlewy wysokiej jakości.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#PosełWładysławCabaj">Zakład odlewniczy fabryki „Ponar” został zbudowany w latach 1973–1976. Jego zdolność produkcyjna miała wynosić ponad 30 tys. ton odlewów rocznie. Plan w r. 1980 przewiduje wyprodukowanie 19,5 tys. ton. Jak wykazała wizytacja, odlewów tych wyprodukuje się znacznie mniej niż przewiduje plan. Jednakże poprzez odpowiednie uzupełnienie wyposażenia zakład mógłby znacznie zwiększyć swą zdolność produkcyjną. W trakcie wizytacji zwracano uwagę na konieczność podjęcia prac modernizacyjnych, uzupełnienia środków transportu, zakończenia budowy hotelu robotniczego, rozwiązania problemu produkcji części zamiennych, uruchomienia produkcji alkoholu purpurylowego w celu eliminacji importu.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#PosełWładysławCabaj">Odlewnia Fabryki Samochodów Ciężarowych w Lublinie powstała w 1977 roku. Po modernizacji w roku ubiegłym osiągnęła produkcję 50,9 tys. ton rocznie. Plan w roku bieżącym przewiduje wyprodukowanie 58,2 tys. ton. Odlewnia wykonuje swą produkcję dobrze, pomimo dużych trudności. W toku wizytacji zgłaszano wnioski zmierzające do: zabezpieczenia rytmiczności spływu do zakładu materiałów odlewniczych; przyspieszenia uruchomienia dodatkowej produkcji materiałów odlewniczych (pył węglowy granulowany, śrut staliwny), poprawy warunków pracy i socjalno-bytowych, dla zahamowania fluktuacji kadr.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#PosełWładysławCabaj">Nowa odlewnia dla FSC Lublin znajduje się w toku budowy. Zakład ma osiągnąć zdolność produkcyjną pierwszego etapu za 18 miesięcy. Program przewiduje produkcję odlewów dla: ciągników licencyjnych i krajowych, samochodów dużych ładowności Steyer oraz autobusów Berliet. Dla rozpoczęcia rozruchu odlewni w II półroczu, a tym samym wykorzystania gwarancji na dostarczane maszyny i urządzenia, niezbędne jest zabezpieczenie terminowego wykonawstwa robót budowlano-montażowych i zabezpieczenia pełnych warunków dla rozruchu nowej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#PosełWładysławCabaj">W trakcie wizytacji FSC Starachowice stwierdzono m.in., iż dwie odlewnie znajdują się w złym stanie technicznym i nie ma ona możliwości ich modernizacji. Fabryce podlega również zakład metalurgiczny w Końskich. Wadliwa praca niektórych maszyn oraz wadliwe rozwiązanie ciągów technologicznych spowodowało konieczność przebudowy tego zakładu. W toku wizytacji wskazywano na konieczność poprawy zaopatrzenia w materiały odlewnicze tak pod względem ilościowym jak i jakościowym; zapewnienie odpowiedniego oprzyrządowania odlewni oraz stworzenia warunków dla szkolenia i uzupełnienia załogi.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#PosełWładysławCabaj">Resort dysponuje 138 odlewniami. W 1979 r. wyprodukowały one 370 tys. ton odlewów żeliwnych, 51 tys. ton staliwnych oraz 66 tys. ton odlewów ze stopów nieżelaznych. W okresie ub. 5 lat szereg nowo zbudowanych odlewni osiągało projektowaną zdolność produkcyjną. Zmiany wprowadzane w programach produkcji, w połączeniu z nieosiągnięciem projektowanych parametrów przez niektóre podstawowe urządzenia odlewnicze i pomocnicze oraz brak dostatecznej ilości pracowników spowodowały, że nie wszystkie zakłady osiągnęły założony poziom produkcji. W efekcie plan roku bieżącego przy zapotrzebowaniu wynoszącym 550 tys. ton (plan 520 tys. ton) realizowany jest już z niedoborami.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#PosełWładysławCabaj">Realizowane są obecnie przedsięwzięcia inwestycyjne dotyczące dalszego rozwoju resortowej bazy odlewniczej. Łączna wartość kosztorysowa tych przedsięwzięć wynosi 18,3 mld zł. Dotychczas zrealizowano 5,8 mld. Pozostała część nakładów zostanie zrealizowana w roku bieżącym (1,8 mld zł) oraz w latach następnych do r. 1983.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#PosełWładysławCabaj">Na podstawie spostrzeżeń zebranych w toku wizytacji koreferent przedstawił następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#PosełWładysławCabaj">- wymagają nowych rozwiązań zagadnienia organizacyjno-systemowe dotyczące planowania rozwoju produkcji i dystrybucji materiałów odlewniczych;</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#PosełWładysławCabaj">- ukierunkować trzeba prace naukowo-badawcze Instytutu Odlewnictwa w celu rozwoju produkcji materiałów odlewniczych oraz rozwoju technologii formowania;</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#PosełWładysławCabaj">- usprawnić należy proces inwestowania przy budowie i modernizacji odlewni;</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#PosełWładysławCabaj">- opracować należy program szkolenia;</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#PosełWładysławCabaj">- opracować należy program rozwoju bazy budowy maszyn i urządzeń odlewniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#PosełWładysławCabaj">Koreferat podkomisji przemysłu maszyn ciężkich i rolniczych przedstawił poseł Stanisław Trojanowski (bezp.): Aby przedstawić ocenę stanu rozwoju przemysłu odlewniczego i produkcji materiałów pomocniczych dla odlewnictwa zespół posłów wizytował Odlewnię Żeliwa w Śremie, Przedsiębiorstwo Dostaw Materiałów Odlewniczych w Tychach oraz Instytut Odlewnictwa w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#PosełWładysławCabaj">Odlewy stosowani są niemal we wszystkich gałęziach przemysłu, a ich jakość i niezawodność oraz własności użytkowe wpływają na poziom wyrobów gotowych, głównie w przemyśle elektromaszynowym i hutnictwie, które zużywają łącznie ponad 86% krajowej produkcji odlewów. W minionym 10-leciu przemysł odlewniczy rozwinął się i unowocześnił. Jego produkcja wzrosła niemal 3-krotnie. Ponieważ zgodnie z uchwałą VIII Zjazdu PZPR przemysł maszynowy ma w następnym 5-leciu zwiększyć produkcję o 1/3, wynikają z tego konkretne zadania dla odlewnictwa.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#PosełWładysławCabaj">W ubiegłym 10-leciu wybudowano szereg nowoczesnych odlewni żeliwa i staliwa, wśród nich odlewnię w Śremie, w zakładach „ Zamech” w Elblągu, odlewnię żeliwa Niekłań-Stąporków, odlewnie w Zakładach Mechanicznych w Skoczowie. W zbyt małym zakresie modernizowano jednak stare odlewnie, co doprowadziło do zlikwidowania 51 odlewni żeliwa o zdolności produkcyjnej około 94 tys. ton oraz jednej odlewni staliwa. Obecnie jest w kraju czynnych 635 odlewni, a produkcja odlewów przekroczyła w 1979 r. 2, 5 mln ton.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#PosełWładysławCabaj">Równolegle z rozwojem mocy wytwórczych odlewnictwa nie rozwinięto w dostatecznym stopniu mocy wytwórczych oprzyrządowania odlewniczego, a szczególnie modeli, rdzennic, płyt modelowych, form ciśnieniowych i kokili. Nie uległy również odczuwalnej poprawie trudne warunki pracy w odlewniach, co jest główną przyczyną odpływu kadr i trudności z naborem młodzieży do odlewniczych szkół zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#PosełWładysławCabaj">Mimo uzyskania w latach 1970–1979 wysokiego wzrostu produkcji odlewów z żeliwa stopowego (ponad 4,6 razy) i żeliwa sferoidalnego (ponad 4,2 razy) struktura produkcji odlewów w porównaniu z niektórymi przodującymi krajami przedstawia się niekorzystnie. Zwraca zwłaszcza uwagę niski udział żeliwa sferoidalnego w krajowej produkcji odlewów, który wynosi 1,6%.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#PosełWładysławCabaj">W latach 1971–1975 wysokie było tempo wzrostu produkcji odlewów, wykonywanych nowoczesnymi technologiami (średnio 21% rocznie); utrzymało się ono w bieżącym 5-leciu i wynosiło średnio ponad 12%. Mimo to udział nowoczesnych technologii w produkcji odlewów jest u nas również niższy niż w krajach wysoko uprzemysłowionych. Dalszy zaś rozwój tych nowoczesnych technologii zależy od produkcji materiałów wsadowych i urządzeń odlewniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#PosełWładysławCabaj">Za najważniejsze zagadnienia nurtujące obecnie nasze odlewnictwo i decydujące o jego rozwoju w najbliższych latach uznano - zapewnienie dostaw surowców i materiałów dla odlewnictwa;</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#PosełWładysławCabaj">- zapewnienie kadr dla przemysłu odlewniczego;</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#PosełWładysławCabaj">- modernizację istniejących zakładów odlewniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#PosełWładysławCabaj">Materiały wsadowe odgrywają istotną rolę w produkcji odlewów, decydują o ich jakości i możliwościach realizacji programów oszczędnościowych. Brak jest np. właściwego wsadu do produkcji żeliwa przeznaczonego do sferoidyzacji. W tym celu niezbędne jest zapewnienie dostaw odpowiedniej surówki o małej zawartości manganu, fosforu i siarki, którą dotychczas importujemy z krajów II obszaru płatniczego. Poprawy wymaga jakość dostarczanego koksu, zarówno klasycznego jak i formowanego.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#PosełWładysławCabaj">Nowe konstrukcje odlewów i wysoko wydajne procesy odlewnicze spowodowały szeroką chemizację tych procesów. Wymagają one stosowania odpowiednich materiałów formierskich i pomocniczych. Tymczasem stan zaopatrzenia w te materiały pozostawia wiele do życzenia. Dotyczy to przede wszystkim materiałów wiążących, czyli glin formierskich oraz spoiw, a głównie żywic dostarczanych przez przemysł chemiczny.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#PosełWładysławCabaj">W wizytowanych odlewniach z troską i niepokojem sygnalizowano posłom pogarszającą się sytuację w zakresie zatrudnienia. Główną tego przyczyną są trudne warunki pracy w odlewniach, które powodują starzenie się kadr odlewniczych. Brak jest chętnych do pracy w odlewniach, brak kandydatów do odlewniczych klas szkół zawodowych i średnich. Należy więc stworzyć preferencje, zbliżone do tych, jakie mają uczniowie w szkołach górniczych. W ostatnich latach bowiem, ze względu na brak kandydatów zlikwidowano około 40% klas odlewniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#PosełWładysławCabaj">Poseł St. Trojanowski stwierdził również, że należy spełnić warunki wymagane do wprowadzenia od 1 lipca br. podwyżki stawek dla odlewników. W zakładach, w których odlewnia stanowi tylko jeden z działów produkcyjnych postulował on zachowanie preferencji dla odlewników. System płac należy ciągle doskonalić i zapewnić odpowiednią gradację płac w zależności od uciążliwości prac. Należy też rozpatrzeć wprowadzenie „karty odlewnika” wraz z określonymi przywilejami na wzór karty górnika czy hutnika.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#PosełWładysławCabaj">Należy drogą modernizacji poprawiać warunki pracy w odlewniach, mechanizować procesy produkcyjne. Intensyfikacja produkcji odlewniczej powinna się dokonywać przede wszystkim w wyniku modernizacji zakładów odlewniczych. Podejmowanie nowych inwestycji w obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej kraju wymaga szczególnie wnikliwej analizy. Modernizacja istniejących odlewni wymaga natomiast odpowiedniego rozwoju produkcji maszyn i urządzeń odlewniczych. Należy też rozwijać krajową produkcję narzędzi mechanizujących prace ręczne, jak np. młotki pneumatyczne o ograniczonej wibracji do czyszczenia odlewów, manipulatury, skrobaki elektryczne itp.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#PosełWładysławCabaj">Poseł St. Trojanowski postulował również zrewidowanie zasad przydziału oraz zabezpieczenie dostaw materiałów i surowców dla odlewnictwa. Bilansowanie potrzeb - zdaniem podkomisji - powinno podlegać koordynacji międzyresortowej. Tylko gestor powinien mieć uprawnienia do podejmowania decyzji o konieczności importu.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#PosełWładysławCabaj">Prezes Stowarzyszenia Technicznego Odlewników Polskich - Jan Lech Lewandowski - ekspert powołany przez Prezydium Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#PosełWładysławCabaj">Za najważniejsze zagadnienia, nurtujące obecnie (a także w najbliższych, co najmniej 5 latach) nasze odlewnictwo należy zaliczyć: problemy pozyskania surowców i materiałów dla odlewnictwa, zapewnienie kadr dla przemysłu odlewniczego oraz modernizację istniejących zakładów.</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#PosełWładysławCabaj">W zakresie surowców i materiałów specjalnego podkreślenia wymagają zagadnienia: surowców tworzących wsad metalowy, a szczególnie surowców do produkcji żeliwa sferoidalnego, modyfikatory do produkcji żeliwa wysokojakościowego, koks odlewniczy, materiały wiążące do sporządzenia mas formierskich, a szczególnie materiały dostarczane przez przemysł chemiczny, pył węgla kamiennego, zapewniający uzyskanie odlewów o dobrej jakościowo powierzchni oraz drut do oczyszczania odlewów.</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#PosełWładysławCabaj">Stan w zakresie wsadu metalowego pod względem ilościowym można uznać za dostateczny, natomiast pod względem jakościowym występują wyraźne trudności. Nie jest dotrzymywany wymagany skład chemiczny surówek, zastrzeżenie budzi jakość i kawałkowatość złomu oraz w zasadzie brak właściwego wsadu do produkcji „żeliwa przeznaczonego do sferoidyzacji. Jeżeli chcemy zwiększyć ilość produkowanego żeliwa sferoidalnego niezbędne jest zapewnienie odpowiedniego wsadu.</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#PosełWładysławCabaj">Wobec trudności energetycznych nie można zbyt intensywnie wdrażać wytapiania metalu w piecach elektrycznych. Należy nadal stosować i modernizować żeliwiaki. Wymaga to jednak zapewnienia dostaw dobrego pod względem jakościowym koksu odlewniczego. Występujące już od dłuższego czasu trudności dotyczące jakości i ilości koksu, muszą zostać przezwyciężone. Szczególną uwagę zwrócić należy na jakość i ilość koksu formowanego, produkowanego z gorszych gatunków węgla.</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#PosełWładysławCabaj">Stan zaopatrzenia w materiały formierskie jest jeszcze mniej korzystny niż w materiały wsadowe. Dotyczy to przede wszystkim materiałów wiążących, czyli glin formierskich i spoiw. W przypadku glin formierskich, a konkretnie krajowego betonitu, niezbędne jest polepszenie jego jakości. Można to uzyskać poprzez: polepszenie segregacji surowca w kopalni, przestrzeganie technologii produkcji bentonitu odlewniczego w zakładzie przeróbczym w Zębcu oraz zasilenie przemysłu bentonitem importowanym, np. z Bułgarii.</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#PosełWładysławCabaj">W przypadku spoiw dostarczanych przez przemysł chemiczny, a przede wszystkim żywic syntetycznych występują obecnie tak braki ilościowe, jak i jakościowe. Sytuację należy ocenić jako poważną i wymagającą natychmiastowego rozwiązania. Trudności występują przede wszystkim w zakresie żywic fenolowych i furfurylowych. Dla polepszenia sytuacji w zakresie materiałów dostarczanych przez przemysł chemiczny należy: wykonać analizę stosowanych w przemyśle odlewniczym technologii formy odlewniczej i wytypować do produkcji ograniczoną ilość technologii, co umożliwi zamawianie u dostawców mniejszego asortymentu materiałów, ale w większych ilościach. Zwrócić należałoby się do resortu przemysłu chemicznego o ponowne przeanalizowanie sprawy produkcji alkoholu furfurylowego, zalecić jednostkom naukowo-badawczym intensyfikację badań dotyczących żywic syntetycznych o zmniejszonej zawartości alkoholu furfurylowego lub żywic bez tego alkoholu jak i badań dotyczących fizycznych metod wiązania mas formierskich np. metody podciśnieniowej, metody zamrażania. Zobowiązać należałoby również zarówno ośrodki naukowo-badawcze, jak i zakłady produkujące główne materiały formierskie do poprawy jakości klasycznych mas formierskich, a także przeanalizować możliwości i zakres produkcji Przedsiębiorstw Dostaw Materiałów Odlewniczych w Tychach pod kątem możliwości wykorzystania potencjału produkcyjnego dla potrzeb odlewnictwa. Zapewnienie terminowej realizacji zamierzeń wynikających z problemu rządowego PR-1, umożliwiłoby budowę zakładu produkującego pył węglowy granulowany.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#PosełWładysławCabaj">Zapewnienie kadr dla przemysłu odlewniczego jest problemem złożonym, wymagającym wielostronnego naświetlenia i działania. Trudne warunki pracy w odlewniach powodują zmniejszanie się i starzenie kadry odlewniczej. Brak jest chętnych do podejmowania pracy w odlewniach. Dla przeciwdziałania temu należałoby przyznać preferencje, zbliżone do preferencji w szkołach górniczych, dla uczniów zawodowych i średnich szkół i klas odlewniczych. Spełnić należy również warunki wymagane do wprowadzenia od 01.07.1980 r. podwyżki stawek dla odlewników oraz przyspieszać procesy mechanizacji produkcji w odlewniach, co ma decydujący wpływ na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#PosełWładysławCabaj">Intensyfikacja produkcji odlewniczej powinna dokonywać się głównie w wyniku modernizacji zakładów odlewniczych. Podejmowanie nowych inwestycji w obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej kraju wymaga szczególnie wnikliwej analizy. Niezbędne jest bardzo dokładne zbilansowanie potrzeb i istniejącego potencjału, z uwzględnieniem rezerw w niewykorzystanych mocach produkcyjnych zakładów ostatnio zbudowanych i będących w budowie. Bezsporną jest konieczność modernizacji starych odlewni. Modernizacja tych odlewni wymaga zapewnienia odpowiedniego ilościowo i jakościowo parku maszyn i urządzeń odlewniczych. Nie możemy liczyć na zwiększenie importu maszyn i urządzeń szczególnie z drugiego obszaru. Konieczne więc jest przy współpracy z krajami RWPG szybkie rozwijanie produkcji maszyn i urządzeń odlewniczych na średnim poziomie światowym. Dysponujemy liczącą się bazą dla tej produkcji, chociaż należałoby ją jeszcze uzupełnić. Skoncentrować należałoby się na wybranych typach maszyn i urządzeń i skoordynować tę produkcję z możliwościami innych krajów RWPG. Celowe wydaje się powołanie instytucji ogólnobranżowej, zajmującej się dystrybucją części zamiennych dla importowanych i krajowych maszyn i urządzeń odlewniczych, jak również wydzielenia do dyspozycji biur projektowych i konstrukcyjnych jednej odlewni średniej wielkości, produkującej odlewy z żeliwa i staliwa, jako odlewni doświadczalnej. Zbudować należałoby zakład produkujący osprzęt odlewniczy (modele, rdzennice, płyty podmodelowe itp.) z różnych tworzyw, nastawiony na obsługę odlewni zmechanizowanych.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#PosełWładysławCabaj">Dyskusja:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełHenrykSzafrański">W wyniku wizytacji oraz przestudiowania nadesłanych materiałów posłowie uzyskali bardzo dobre rozeznanie w sytuacji odlewnictwa, które jest w gestii trzech resortów.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełHenrykSzafrański">Czy przedstawiciele resortu przemysłu maszynowego mogli by udzielić odpowiedzi na pytanie dlaczego odlewnia FSC Lublin ma zaplanowaną zdolność produkcyjną rzędu 60 tys. ton. Z poprzednio dostępnych nam materiałów wynika, iż planowano obiekt na 100 tys. ton. Ukończenie pierwszego etapu budowy wiązało się z osiągnięciem produkcji 50 tys. ton. Na interwencję Komisji w związku z produkcją żeliwa sferoidalnego zwiększono produkcję pierwszego etapu do 60 tys. ton. Kiedy wobec opóźnień realizacji pierwszego etapu osiągniemy docelową moc tej odlewni?</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełHenrykSzafrański">Pierwsze sygnały na temat trudności w odlewnictwie wiązały się z kłopotami jakie napotkaliśmy przy produkcji licencyjnego autobusu Berliet. Kupiliśmy licencję, a w kraju nie mieliśmy możliwości produkcji żeliwa sferoidalnego. Rozpoczęliśmy więc budowę wielu nowych obiektów. I tak w Skoczowie wybudowano odlewnię w oparciu o technologię włoską, a maszyny dostarczyły przedsiębiorstwa Republiki Federalnej Niemiec. Pracuje ona głównie dla potrzeb Fabryki Samochodów Małolitrażowych. Następnie dla potrzeb Agrometu Japończycy wybudowali odlewnię w Sklęczkach. Uzyskaliśmy tym samym szereg technologii na poziomie światowym. Udało się nam szybko osiągnąć dobre wyniki w odlewni w Skoczowie, natomiast ujawniły się trudności odlewni w Koluszkach, który to zakład zbudowały nam firmy Stanów Zjednoczonych. Pewne kłopoty występowały również w Sklęczkach. Chcielibyśmy otrzymać informację, jaka jest sytuacja w odlewnictwie w chwili obecnej.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełHenrykSzafrański">Istotnym problemem jest zapewnienie wsadu materiałowego dla odlewni. Zakupiliśmy najnowsze technologie, nie mamy jednakże odpowiednich materiałów dla tej produkcji. Problem ten nie dotyczy tylko jednego resortu, ale również górnictwa oraz chemii. Jeśli stać nas było na zakupienie licencji na nowoczesne odlewnie, to musimy również zdobyć się na dostarczenie dla nich odpowiednich materiałów, w przeciwnym razie narażamy naszą gospodarkę na olbrzymie straty.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PosełHenrykSzafrański">W bieżącym 5-leciu pogorszyła się jakość wsadu materiałowego stosowanego w odlewniach. Dotyczy to m.in. koksu oraz pyłu węglowego. Zakłady wytwarzające te materiały tłumaczą się złą jakością dostarczanych im surowców, np. węgla. Efekt jest taki, iż kraj nasz wydał olbrzymie sumy na zakup licencji i wybudowanie zakładów, a nie możemy uzyskać zakładanych zdolności produkcyjnych. Ponadto występują znaczne opóźnienia w realizacji niektórych inwestycji. Dotyczy to np. odlewni w Lublinie, budowanej z myślą m.in. o wykonywaniu odlewów dla licencyjnego ciągnika. Powinna ona uruchomić produkcję w roku ubiegłym. Tymczasem występują duże opóźnienia w jego realizacji. Dlaczego dopuszczono do takiej sytuacji, sprawa wymaga wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PosełHenrykSzafrański">Przedstawiciele resortu górnictwa powinni udzielić odpowiedzi na pytanie, co robi się dla podniesienia jakości produkowanego przez ten resort pyłu węglowego; przedstawiciele resortu hutnictwa - jak rozwiązać problem jakości ilości produkcji śrutu stalowego.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PosełHenrykSzafrański">Z analizy produkcji naszego odlewnictwa wynika, że wytwarzamy znaczny procent odlewów ze staliwa. Jest to technologia droga, kapitałochłonna. Tymczasem mało jest odlewów ze staliwa wysokich gatunków, a także sferoidalnego. Należy więc odpowiedzieć na pytanie, w jakim kierunku ma pójść rozwój polskiego odlewnictwa, podniesienie jego efektywności, które z odlewni i w jaki sposób należy modernizować, aby wytwarzały odlewy z właściwych gatunków żeliwa w pełni przydatne dla gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PosełHenrykSzafrański">Interesujące byłoby uzyskanie odpowiedzi na pytanie - jak pracują nowo wybudowane odlewnie. Z poselskiego rekonesansu wynika, iż odlewnia w Skoczowie produkuje dobre odlewy. Należy jej dyrekcji wyrazić uznanie, ponieważ w trudnym okresie, pomimo napiętych zadań, zdecydowała się wesprzeć produkcję autobusu Berliet i dzięki temu nieco więcej tych wozów wyjedzie w roku bieżącym na drogi. Odlewnia w Sklęczkach, wybudowana przez Japończyków, została wykonana solidnie, jednakże na etapie planowania tej inwestycji popełniono szereg błędów. Między innymi zamówiliśmy zakład, w którym nie miało być odlewów rdzeniowych. I taki też zakład nam wybudowano. Należy zastanowić się nad kierunkami modernizacji tego zakładu.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PosełHenrykSzafrański">Odlewnia w Koluszkach była budowana z dużymi opóźnieniami. Jednakże zakład opanował nową technologię i osiąga dobre wyniki.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PosełHenrykSzafrański">Należy przeciwstawić się postulatowi kierownictwa zakładów w Stalowej Woli, aby odlewnię tę przekazać w gestię BUMARU. Byłoby to nieodpowiedzialne posunięcie. Obiekt ten wybudowany został przez firmy USA. Nie wykonały one prawidłowo swego zadania. Występuje szereg mankamentów. Między innymi wąskie gardło istnieje na odcinku zalewania form, oraz w końcowym etapie ich przygotowywania. Są to po prostu złe rozwiązania, które należy zmienić.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PosełHenrykSzafrański">Pozytywnie ocenić trzeba osiągane wyniki przez odlewnię w Śremie. Była ona budowana w oparciu o polską myśl techniczną. Pracują tam doskonali odlewnicy z zakładów im. Cegielskiego. Jest to dobra odlewnia.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#PosełHenrykSzafrański">W szeregu odlewniach spotkaliśmy się z pozytywną oceną niektórych polskich maszyn i urządzeń. Należy brać to pod uwagę w trakcie zastanawiania się nad dalszymi kierunkami modernizacji odlewni.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#PosełHenrykSzafrański">Zakupione przez nas odlewnie w rozwiniętych krajach kapitalistycznych charakteryzują się ograniczeniem pracy fizycznej odlewników. Doświadczenia, jakie mamy w tym zakresie, są dobre. Jednakże dobre technologie oraz dobre metody wytwarzania wymagają również ustabilizowanych dostaw dobrych jakościowo materiałów formierskich.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#PosełHenrykSzafrański">Niektóre zakłady odlewnicze mają kłopoty z osiągnięciem planowanych zdolności produkcyjnych. W niektórych z nich bez modernizacji nie uda się osiągnąć tego zamierzenia. Oznacza to, że nawet najbardziej wyspecjalizowanym przedsiębiorstwom zachodnim należy „patrzeć na ręce” w okresie, gdy realizują one zakupione przez nas inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#PosełHenrykSzafrański">Nie rozwiążemy problemów kadrowych w odlewnictwie bez poprawy warunków pracy, które nadal są bardzo ciężkie, zwłaszcza przy wykańczaniu odlewów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełStanisławKamieniarz">Poważnym hamulcem w rozwoju polskiego odlewnictwa są materiały pomocnicze. Mówili o tym robotnicy na terenie wizytowanych zakładów, mówili koreferenci. W roku bieżącym realizowane jest zaledwie 70 proc. dostaw materiałów dla odlewnictwa. W najbliższych latach nastąpić ma dynamiczny rozwój tej gałęzi przemysłu i dostaw materiałów m.in. z resortu chemii, który najbardziej zalega w dostawach, będą musiały zwiększyć się od 2 do 10 razy. Tymczasem dysproporcja pomiędzy stosowanymi obecnie w odlewniach technologiami, a rozwojem produkcji materiałów pomocniczych pogłębia się. Musi to ulec złagodzeniu w jak najkrótszym okresie.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełStanisławKamieniarz">Przedsiębiorstwo Dostaw Materiałów Odlewniczych w Tychach nie może realizować swych zadań, nie jest ono producentem, a jedynie przedsiębiorstwem rozdzielającym to, co przekażą mu poszczególne resorty.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełStanisławKamieniarz">W trakcie wizytacji odlewni w Śremie raził brak maszyn do wykańczania odlewów. Znaczna część załogi była zatrudniana przy tych pracach. Taką samą sytuację mogliśmy zaobserwować w trakcie wizytacji odlewni w Sklęczkach. Zatrudnieni tam ludzie pracują ciężko fizycznie w bardzo trudnych warunkach, a ich wynagrodzenie jest niskie.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełStanisławKamieniarz">Jak przedstawia się sytuacja w zakresie rozwoju produkcji narzędzi odlewniczych. Wytwarzaliśmy je w bardzo dobrym zakładzie w Poznaniu. Obecnie zrezygnował on z tej produkcji. Jak resort zamierza rozwiązać ten problem, czy w drodze importu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełZdzisławWydrzyński">W ostatnich latach nastąpił znaczny rozwój odlewnictwa w Polsce. Poprawiła się organizacja pracy. Wzrosła jakość produkowanych odlewów. Generalnie nie zmarnowano środków przeznaczonych na ten cel. Występują jednak pewne niedociągnięcia. Niepokoi sytuacja odlewni w Koluszkach. Planowano że osiągnie ona produkcję roczną rzędu 30 tys. ton. W okresie do 31 maja 1979 roku niedobór produkcji w tym zakładzie jest znaczny. Dobrze będzie jeśli osiągnie on w połowie bieżącego roku produkcję 20 tys. ton odlewów. Poza tym zakład ten boryka się z budową hotelu robotniczego nie ma on własnego ośrodka rekreacji i wypoczynku, jest on pozbawiony lekarza. Mimo, że zakład dysponuje mieszkaniem dla lekarza żaden z lekarzy nie chce podjąć pracy w tak mało atrakcyjnej miejscowości.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełZdzisławWydrzyński">Nie rozwiązany jest właściwie problem - zdaniem odlewników - rozliczania ich pracy. Uważają oni, że powinno się rozliczać produkcję w oparciu o system tonażowy, tak jak to ma miejsce w hutnictwie.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełZdzisławWydrzyński">Słusznie podnoszono w dyskusji problem jakości materiałów odlewniczych, należy zwrócić również uwagę na poprawę rytmiczności dostaw.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełZdzisławWydrzyński">Zła jakość materiałów powoduje konieczność ich większego zużycia, co wpływa na przekroczenie kosztów produkcji.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełZdzisławWydrzyński">Resort winien zainteresować się realizacją odlewni w Lublinie. Perspektywicznie ma być to zakład o zdolności produkcyjnej 60 tys. ton rocznie. Koszt tego przedsięwzięcia przekracza 10 mld zł. Opóźnienia w realizacji powodują, iż niewykorzystane są cenne maszyny i urządzenia z importu. Termin gwarancji na te urządzenia mija w 1982 r. W tym też roku ma zakład rozpocząć produkcję. Należy podjąć wysiłki dla przyśpieszenia tej inwestycji. Chodzi przecież m.in. o produkcję odlewów dla licencyjnego ciągnika, na który czeka od lat rolnictwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełRyszardDziopak">W tym roku możemy już powiedzieć, że ilościowa produkcja odlewów zaspokaja potrzeby gospodarki, i że pod tym względem znajdujemy się w sytuacji lepszej niż kilka lat temu. Jest to rezultat podjętych centralnie decyzji o budowie kilku dużych odlewni. Niektóre z nich nam się udały; zostały wykonane w terminie, we właściwym czasie osiągnęły projektowane zdolności wytwórcze, produkują odlewy planowanego asortymentu i jakości. Należy do nich odlewnia w Skoczowie. Mamy też odlewnię w Śremie, która osiągnęła poziom europejski. Dobre wyniki pracy obu odlewni polegają na tym, że pracują one zgodnie z określonymi w projekcie parametrami, że ich programy produkcyjne nie zostały „zaśmiecone” produkcją odlewów, do której nie były przygotowane.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełRyszardDziopak">Wydaliśmy uchwałę o poprawie jakości produkcji, a równocześnie pracujemy coraz gorzej. Z dobrych materiałów zły robotnik może zrobić zły wyrób, ale nawet najlepsi robotnicy nie potrafią ze złego materiału zrobić dobrego wyrobu. A jakość i terminowość dostaw surowców pogarszają się z kwartału na kwartał. Straty na brakach w odlewnictwie są duże, a moglibyśmy ich uniknąć dając odlewnikom do dyspozycji materiały właściwej jakości. Toteż zagadnieniem nr 1 jest poprawa wsadu dla odlewnictwa. Powinny także być zbilansowane potrzeby odlewnictwa w zakresie materiałów formierskich i pomocniczych. Dostawcy odsyłają nas do importu. Dawniej, jak czegoś było brak, można było zaimportować. Teraz na import brak nam środków. Stąd konieczność natychmiastowego opracowania programu antyimportowego, programu który przewidywałby rozwój produkcji potrzebnych odlewnictwu materiałów wsadowych i pomocniczych: śruty, bentonitu, piasków i innych.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełRyszardDziopak">Jest prawdą, że jak w odlewnictwie tak i w kuźnictwie jest coraz mniej ludzi chętnych do pracy, ale w dobrze pracujących odlewniach, np. w Skoczowie ludzie nie rzucają pracy, nie odchodzą, choć Skoczów nie jest Paryżem Podbeskidzia.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełRyszardDziopak">Decyzją rządu od 1 lipca br. odlewnicy zostaną objęci podwyżkami płac. Dzięki temu zdołamy niewątpliwie zmobilizować trochę młodych ludzi do pracy w odlewnictwie.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełRyszardDziopak">Wypowiadam się za potrzebą opracowania kompleksowego programu rozwoju przemysłu odlewniczego na lata 1981–85, a nawet do 1987 r. W tym programie należy uwzględnić modernizację i rekonstrukcję naszych stałych odlewni. Po 25 latach doświadczeń krajowa baza projektowo-konstrukcyjna powinna podjąć się tej rekonstrukcji. Musimy doprowadzić przemysł odlewniczy do poziomu, jaki będzie niezbędny w nadchodzących latach. Należałoby natomiast zaprzestać tworzenia gigantów odlewniczych. Spotyka się ich coraz mniej na świecie. Trzeba powrócić do odlewni małych i średniej wielkości, które szybko potrafią wykonać wszystko, czego potrzebuje przemysł.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełRyszardDziopak">Chciałbym przyłączyć się do opinii posłów, mówiących o niedostatkach i kłopotach, na jakie rozwój odlewnictwa natrafia we współpracy z budownictwem. Przy budowie FSM miałem przez kilka lat okazję współpracowania z różnymi przedsiębiorstwami i działami budownictwa, i była to współpraca na dobrym poziomie. Dlaczego w ciągu ostatnich trzech lat nie potrafimy się dogadać z budowlanymi w sprawie realizacji inwestycji, zarówno dużej jak i malej. Trzeba już przestać mieć pretensje do dyrektorów, trzeba sięgnąć do tych, którzy za obecny stan budownictwa odpowiadają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełWładysławŻelazny">Gdy 80% robót w odlewniach hutniczych wykonuje się ręcznie, gdy brak jest przestrzeni, klimatyzacji itp., musimy mieć trudności ze zdobyciem kadr. Trudno jest pozyskać do pracy nawet już wyszkolonego odlewnika.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełWładysławŻelazny">Brak jest przy tym odpowiedniego zaplecza remontowego. Importowane urządzenia często stoją z powodu braku części zamiennych, których nie można ani kupić za granicą, ani wykonać we własnym warsztacie. Trzeba też pomyśleć o fachowych siłach w modelarstwie, przy jakimś technikum lub nawet szkole zawodowej utworzyć specjalne klasy modelarskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełStanisławBaranik">Drugą połowę lat siedemdziesiątych cechował intensywny rozwój odlewnictwa żeliwa i staliwa oraz metali nieżelaznych. Było to konieczne ze względu na rozwój coraz bardziej nowoczesnych dziedzin przemysłu, jak motoryzacja, energetyka, chemia, budownictwo, przemysł ciężki i maszyn rolniczych. Ten ilościowy, a raczej jakościowy wzrost zapotrzebowania na wyroby odlewnicze stał się stymulatorem rozwoju produkcji odlewniczej w kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełStanisławBaranik">Jakiekolwiek przyjęlibyśmy kryteria oceny - musimy stwierdzić, że dokonany został poważny postęp w produkcji odlewniczej. Zakupiliśmy szereg nowoczesnych linii technologicznych, rozpoczęliśmy budowę nowych odlewni, wdrożyliśmy nowe technologie, dokonaliśmy częściowej - za małej jednak w stosunku do potrzeb - modernizacji zakładów odlewniczych. Dzięki pracom naukowców wprowadzono wiele nowoczesnych rozwiązań w procesie projektowania, adaptacji tworzyw, modelarstwa czy formierstwa.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełStanisławBaranik">Uzyskane tymi drogami efekty nie są tak duże, jak byśmy oczekiwali. Realizacja inwestycji wydłuża się w czasie, podobnie jak i dochodzenie nowych odlewni do projektowanych zdolności produkcyjnych. Korzystają na tym firmy, głównie zachodnie, dostarczające nam wyposażenia. Przez przedłużanie się terminów realizacji inwestycji upływają często okresy gwarancji jeszcze przed zainstalowaniem urządzeń, urządzenia zaś nie dają produkcji, na którą czekają także przeważnie importowane agregaty. W rezultacie nie wytwarzamy określonych dóbr materialnych, a nożyce potrzeb rozwierają się. I tak oto starzeją się technicznie i fizycznie urządzenia elegancko zapakowane. Są to coraz częściej poważne argumenty w dyskusji o gospodarności, efektywności, o randze planu czy autorytecie władzy. Są to rozmowy nieraz bardzo trudne, zwłaszcza gdy prowadzone są nie w gronie aktywu, ale wśród wyborców, w zespołach robotników i dozoru, który często nie z własnej winy pozbawiony jest choćby tylko okresowo premii. W dyskusjach tych coraz częściej wskazuje się na potrzeby indywidualnej odpowiedzialności za konkretne pociągnięcia i sytuacje. Te formy wielopłaszczyznowej krytyki istniejącego stanu rzeczy dyktowane są przede wszystkim troską o dobro swych zakładów pracy, ale są też wynikiem rosnącego zaufania klasy robotniczej do swojej partii. Tego zaufania za żadną cenę zawieść ani naruszyć nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełStanisławBaranik">Jest cała sfera problemów integralnie związanych z intensyfikacją produkcji. Należą do nich poprawa organizacji i zarządzania, zmniejszenie ilości wybraków przez podniesienie dyscypliny, tak formalnej jak i przede wszystkim technologicznej, przez poprawę wsadu dla odlewnictwa. Chodzi głównie o dostawy właściwej jakości surówki i dobrego koksu, który przecież umiemy, możemy i chcemy produkować, tylko musimy mieć z czego. Musimy dążyć do dalszego skuteczniejszego wdrażania osiągnięć nauki do przemysłu, choćby tylko tych, które zmierzają do zmniejszenia pracochłonności i energochłonności oraz pełniejszego odzysku mediów formierskich.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełStanisławBaranik">Jest wreszcie sprawa bodaj najbardziej istotna, bo dotycząca kadry odlewników, jej stabilności, przywiązania i identyfikowania się ze swym zakładem pracy i realizowanymi zadaniami. A jest w tej dziedzinie bardzo dużo do zrobienia, jeśli weźmiemy pod uwagę uciążliwość pracy w odlewniach spowodowaną dużym zapyleniem, wysoką temperaturą, hałasem, ciasnotą; pogonią za realizacją napiętych planów produkcyjnych, nierozwiązanie do końca wiele pilnych problemów ochrony środowiska, zdrowia, świadczeń socjalnych. Daje to pełny obraz trudności prowadzenia jakiejkolwiek polityki kadrowej w naszym odlewnictwie.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełStanisławBaranik">I to są - moim zdaniem - problemy najistotniejsze, które dziś postawione powinny być jak najszybciej rozwiązywane przez poszczególne resorty. Chodzi o to, aby nie dopuścić do dalszego pogłębienia się tych jawnie niekorzystnych sytuacji w infrastrukturze naszego odlewnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełAdolfPiszczek">Wiele mówiono o potrzebie poprawy materiałów wyjściowych do produkcji odlewów w celu poprawy ich jakości. Czy poprawiając wsad uzyskamy na pewno lepszą jakość? Warto się zastanowić, dlaczego najwyższe wskaźniki braków (blisko 9%) mają odlewnie resortów budownictwa i przemysłu maszynowego; największe zaś odlewnie zgrupowane w przemyśle chemicznym (2,9%) i górnictwie (4,3%).</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełAdolfPiszczek">Duży niepokój budzi sprawa pyłu węglowego dla odlewnictwa w zakładach koksowniczych w Zabrzu, w których zapylenie przekracza 40 razy dopuszczalne normy, a pewna poprawa ma nastąpić w 1982 r. Co ma zamiar zrobić resort, żeby sytuację szybciej poprawić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJanKonieczny">W jakim stopniu przy modernizacji odlewni korzystać będziemy z własnych rozwiązań i wyposażenia, a w jakim stopniu z importu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełStanisławChoma">Odlewnia w zakładach „ Mera-Polna” produkuje 1,4 tys. ton odlewów z żeliwa szarego rocznie i zatrudnia 93 osoby. Dzięki pomocy resortu od 1979 r. odlewnia jest modernizowana, gdyż warunki pracy oraz stan urządzeń w zasadzie kwalifikowały ją do zamknięcia. Modernizacja jest problemem dużej wagi, gdyż 60% wartości produkcji finalnej zakładów opiera się na własnych odlewach żeliwnych.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełStanisławChoma">Modernizacja przebiega w dwóch etapach. Pierwszy, rozpoczęty w ub. roku zakończył się w tym roku i polega na wymianie dwóch żeliwiaków na piece indukcyjne, polepszeniu warunków socjalnych załogi przez adaptację warsztatów szkolnych na szatnię i łaźnię. Drugi etap polegający na zakupach maszyn i urządzeń rozpocznie się jeszcze w br. i zakończy w pierwszym półroczu przyszłego roku. Już teraz wystąpił natomiast problem montażu części elektrycznych pieców indukcyjnych, który miał wykonać „Elektromontaż” nr 3 z Katowic. Przedsiębiorstwo to odmówiło wykonania tych prac z uwagi na podjęcie pilnych robót w hucie „Katowice”. W tej sytuacji zakład podjął niełatwe działania we własnym zakresie, uzyskując zgodę na wykonanie tych prac przez „Elektromontaż” w Lublinie. Jest to jednak problem zapewnienia jeszcze na rok bieżący limitu na roboty budowlano-montażowe w wysokości 200 mln zł. Zdaję sobie sprawę, że załatwienie tego w obecnej sytuacji inwestycyjnej nie jest łatwe. Ze względu na to jednak, że roboty pierwszego etapu zmierzają ku końcowi i wydatkowano już na ten cel ponad 18 mld zł, niewłączenie pieców indukcyjnych do produkcji przyniosłoby bardzo duże szkody gospodarce. Sprawa ta jest pilna, a decyzje powinny być podjęte jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełStanisławChoma">Problemem, z którym borykają się zakłady „Mera-Polna” jest wadliwość odlewów staliwnych i kwasoodpornych dostarczanych przez hutę „Małapanew” do produkcji zaworów regulacyjnych, wykonywanych dla odbiorców w kraju i za granicą oraz do obiektów budowanych przez nas za granicą. Huta „Małapanew” nie dostarcza też zakładom niezbędnego asortymentu tych odlewów. Zakłady automatyki „Mera-Polna” są jedynym producentem zaworów regulacyjnych w całym kraju, dostarczają ich m.in. do budowy elektrowni „Połaniec” i „Bełchatów”, dla okrętownictwa, przemysłu chemicznego i innych gałęzi gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PosełStanisławChoma">Niedostarczenie odpowiedniej ilości odlewów zagrozi poważnie dostawom zaworów regulacyjnych dla ważnych obiektów gospodarczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławGrodzki">Po okresie rozwoju produkcji odlewów żeliwnych w latach 1970–75 z ok. 1, 6 mln do 2 mln ton, to jest o 25%, w latach następnych, a także w planie na 1980 r. produkcja odlewów utrzymuje się w przybliżeniu na niezmienionym poziomie - 2,1 mln ton rocznie. Najniższe wykonanie planu produkcji odlewów żeliwnych wystąpiło w ub. roku i wyniosło niewiele ponad 2 mln ton, to jest 92% zadań planowanych. Jak wynika z materiałów analitycznych i niektórych kontroli, największe niedobory w porównaniu do potrzeb krajowych wystąpiły w zakresie odlewów żeliwnych na elementy i części zamienne do produkcji ciągników, oraz maszyn i urządzeń energetycznych, wyrobów odlewniczych dla budownictwa mieszkaniowego (łączniki, kotły, c.o., armatura sieci domowej), a także armatury przemysłowej, rur ciśnieniowych i innych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławGrodzki">Niekorzystne trendy rozwojowe wystąpiły także w produkcji odlewów staliwnych, która w latach 1970–75 wzrosła z 280 tys. ton do 352 tys. ton, a więc o ok. 26%. W 1979 r. wyprodukowano 363 tys. ton, to jest niewiele więcej niż w 1975 r. W ostatnich kilku latach nie uzyskano planowanych efektów ekonomiczno-produkcyjnych na skutek przewlekłej realizacji niektórych inwestycji odlewniczych i niedotrzymywania planowanych terminów osiągnięcia projektowanych zdolności produkcyjnych w obiektach oddanych do użytku.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławGrodzki">Przewleka się organizacja podstawowej inwestycji w odlewnictwie - odlewni w FSC w Lublinie, której oddanie do użytku ma decydujące znaczenie dla rozwoju produkcji licencyjnych ciągników rolniczych. Wydłużenie cyklu budowy pozbawia stronę polską możliwości wyegzekwowania od angielskiego dostawcy odpowiedzialności za osiągnięcie założonych parametrów wydajności i jakości dostarczonego wyposażenia. Również odlewnia staliwa „B” w hucie „Małapanew” w Ozimku, przekazana do eksploatacji w grudniu ub. roku nie osiąga projektowanej zdolności wytwórczej.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławGrodzki">W latach 1975–79 obserwuje się dalszy rozwój nowoczesnych metod odlewniczych, ale jesteśmy dopiero na początku drogi. Ciągle istnieje dystans między bogatym dorobkiem Instytutu Odlewnictwa a wykorzystaniem jego pracy w przemyśle.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#DyrektorZespołuNIKStanisławGrodzki">Rozwój odlewnictwa w obecnym planie 5-letnim realizowany był na podstawie uchwały rządu. Pomogła ona rozwiązać wiele problemów, choć nie we wszystkich punktach została zrealizowana. Stąd celowość podjęcia uchwały rządowej o kompleksowym rozwoju odlewnictwa w latach 1981–85.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełStanisławTrojanowski">Podobno na Targach Poznańskich resort górnictwa zakupił w firmie RFN linię odlewniczą, która ma zostać zbudowana w zakładach sprzętu wiertniczego w Gliniku. Linia ta ma wytwarzać odlewy skrzynkowe o wielkościach w kraju opanowanych. Jaki jest sens wydawania dewiz w tej sytuacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieGórnictwaKazimierzKolebski">Piaski formierskie produkowane są dla kopalni przez jedno z naszych przedsiębiorstw w Katowicach. Z uwagi na właściwości tych piasków są one również wykorzystywane przez odlewnie. Piaski pozyskiwane są za pomocą metody odkrywkowej, w celu zwiększenia produkcji oraz jej uszlachetnienia konieczne jest zainstalowanie odpowiedniej płuczki. Jest to inwestycja niewielka i problem ten zostanie rozwiązany w najbliższej 5-latce.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieGórnictwaKazimierzKolebski">Pył węglowy granulowany produkowany jest w ilości 30 tys. ton rocznie. Resort górnictwa dokłada starań, aby produkcja ta utrzymała się na tym poziomie w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieGórnictwaKazimierzKolebski">Nieznane mi są informacje na temat zakupowania linii technologicznych dla nowo budowanej przez resort budownictwa odlewni w toku Targów Poznańskich. Będzie to obiekt nowoczesny w pełni zmechanizowany, o zdolności produkcyjnej 38 tys. ton odlewów rocznie. Być może rozmowy na ten temat były prowadzone w trakcie Targów, jednakże nie są to ustalenia wiążące. Jeśli linie technologiczne mogą być wykonane w kraju bez wątpienia takie rozwiązanie będzie preferowane.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieGórnictwaKazimierzKolebski">Wiceminister przemysłu chemicznego Edward Grzywa: Resort chemii już w 1973 r. nawiązał bliską współpracę z odlewnictwem. Efektem tej współpracy był cały szereg technologii żywic, które wprowadzono do produkcji. W ub. roku globalnie wyprodukowano 13 tys. ton żywic dla produkcji odlewów. Dlatego też trudno się zgodzić z wnioskiem dyskutantów, iż resort chemii zrobił dla odlewnictwa niewiele. Sprawa powinna być naświetlona inaczej. Środków na rozwój chemii od wielu lat brakowało. Zamiast wyprzedzać rozwój gospodarki pozostawała ona w tyle. Obecnie przez najbliższe lata będzie stanowiło to hamulec w rozwoju gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieGórnictwaKazimierzKolebski">Odnotowujemy trudności jedynie z pokryciem zapotrzebowania ilościowego na żywice stosowane w odlewniach. Nie było jednak skarg na ich jakość. Furfurylu nie produkujemy w kraju. Opracowaliśmy technologię wytwarzania go z odpadów powstających przy produkcji cukru z trzciny cukrowej. Obecnie brak możliwości budowy wytwórni tego produktu w kraju. Dostawy fenolu będą uzupełniane poprzez niezbędny import. Żywice fenolowe będą produkowane w Pustkowie. Poprzez zainstalowanie jeszcze jednego kotła będzie można powiększyć produkcję tego zakładu. Oczyszczalnia ścieków nie jest tam budowana. Pozostałości produkcyjne spalane są w kotłach.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieGórnictwaKazimierzKolebski">Można zaryzykować twierdzenie, że odlewnia w Koluszkach w ogóle uruchomiła produkcję tylko dlatego, iż resort chemii opracował dla niej odpowiednie technologie żywic dla produkcji odlewów.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieGórnictwaKazimierzKolebski">Koks formowany produkowany jest w Oświęcimiu i w Chorzowie. Wytwarza się go z węgla energetycznego niższej jakości. Zakład w Chorzowie (zdolność produkcyjna 60 tys. ton rocznie) został wybudowany w 1938 r. Obecnie nikt nie chce remontować tego obiektu. W ub. roku nastąpiło zawalenie się hali i zakład stoi.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieGórnictwaKazimierzKolebski">Resort odczuwa także brak lepiszcza do koksu formowanego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełHenrykSzafrański">Jak poprawić tę sytuację, jakie resort widzi rozwiązanie?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełHenrykSzafrański">Wiceminister przemysłu chemicznego Edward Grzywa: Konieczna jest budowa nowych zakładów, niezbędne są więc inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełHenrykSzafrański">Wiceminister hutnictwa Jerzy Woźniak: Resort hutnictwa dostarcza odlewniom podstawowych materiałów wsadowych takich jak surówki, złom czy żelazostopy. Nie tylko odlewnictwo odczuwało w pierwszym półroczu brak dostaw surówek. Była to bolączka całego przemysłu. W II półroczu sytuacja powinna ulec znacznej poprawie.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PosełHenrykSzafrański">Problemem natomiast są surówki czyste (specjalne). Produkujemy je jedynie w niewielkich ilościach, i nie w wielkich piecach. Wydaje się, że ten problem można rozwiązać dwutorowo: po pierwsze - docelowym rozwiązaniem jest budowa nowego zakładu, który podjąłby ich produkcję. Z uwagi na sytuację inwestycyjną w kraju jest to obecnie niemożliwe. Drugie rozwiązanie - pośrednie - polega na tym, iż nie wszystkie odlewnie w pełni wykorzystują znajdujące się na ich terenie łukowe piece elektryczne. W oparciu o ten potencjał można by podjąć produkcję surówek specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PosełHenrykSzafrański">Chciałbym potwierdzić, że w bieżącym roku zrealizujemy plan dostaw surówek dla odlewni, to znaczy w ilości 953 tys. ton.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PosełHenrykSzafrański">Koks dla odlewni produkowany jest w oparciu o zakłady koksownicze w Wałbrzychu. Bazują one na bardzo dobrym jakościowo węglu gliwickim. Jednakże wydobycie tego surowca maleje. W opinii resortu nie wszystkie odlewnie potrzebują koksu o najwyższej jakości. Dlatego też będziemy różnicować jego dostawy. Obecnie budowana jest nowa koksownia w „Hucie Katowice”. Będzie również budowana kolejna w rejonie Wałbrzycha. Resort opracował program modernizacji koksownictwa, który był w minionej kadencji przedmiotem obrad Komisji.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PosełHenrykSzafrański">Żelazostopy produkowane są w oparciu o surowce, niedostępne na terenie Polski. Problem zostanie częściowo rozwiązany po wybudowaniu w rejonie Pajęczna dużej huty żelazostopów. Jednakże w ostatnim okresie nastąpiła rewolucja w zakresie cen na surowce służące produkcji żelazostopów. Np. molibden w ciągu półtora roku zdrożał 14,5 razy. Oznacza to konieczność dalszego oszczędzania.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PosełHenrykSzafrański">Niestety, nie mamy możliwości zwiększenia produkcji śrutu.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#PosełHenrykSzafrański">W opinii resortu, zużycie odlewów staliwnych jest w skali kraju zbyt wysokie. Z uwagi na postęp w wielu technologiach, możemy już z powodzeniem zastępować je innymi rozwiązaniami, np. poprzez stosowanie wyrobów walcowanych. Huta Bieruta może obecnie dostarczać blachy grube o szerokości do 3 metrów. Jest to jeden z zasadniczych sposobów dających możliwość zmniejszenia zużycia odlewów staliwnych.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#PosełHenrykSzafrański">Problem kadr nie schodzi z orbity zainteresowań kierownictwa resortu. Świadomie podnieśliśmy płace w odlewnictwie, np. formierze ręczni w ciągu 1978–1979 r. uzyskali podwyżkę płac o 20%. Płace w tym dziale są w chwili obecnej konkurencyjne nawet w stosunku do najlepiej zarabiających hutników.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#PosełHenrykSzafrański">Nie zgadzam się z opinią wygłoszoną przez posła Chomę. Huta „Małapanew” produkuje zawory o najwyższej jakości. Trudno jest polemizować z liczbami jakie podał, jednakże według posiadanych przeze mnie danych, na wyprodukowanych 3265 zaworów reklamowano jedynie 58.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WiceministerprzemysłumaszynowegoJanuszSzotek">Resort nasz posiada w swojej gestii 135 odlewni. Ich produkcja ma w bieżącym roku wynieść ponad 500 tys. ton odlewów. Opracowaliśmy program rozwoju odlewnictwa. Zakłada on do roku 1985 wzrost produkcji o 100 tys. ton, tak aby osiągnąć produkcję rzędu 620–630 tys. ton odlewów rocznie.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WiceministerprzemysłumaszynowegoJanuszSzotek">Z uwagi na rozwój naszego przemysłu konieczna jest zmiana struktury wytwarzanych odlewów. Chcemy, aby operacja ta została przeprowadzona w ciągu 5–7 lat. W jej wyniku chcemy produkować odlewy lepsze i więcej takich, których nam obecnie brakuje, m.in. odlewów sferoidalnych. Rozwiniemy również produkcję żeliw jakościowych i stopowych.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WiceministerprzemysłumaszynowegoJanuszSzotek">W pełni zgadzam się z opinią posłów na temat odlewni w Skoczowie. Efekt jaki tam osiągnęliśmy wynika z tego, że dysponowaliśmy doskonałym projektem (Fiat), doskonałym wyposażeniem, terminową realizacją inwestycji oraz dobrymi kadrami odlewników o bardzo wysokich kwalifikacjach. Inaczej kształtowała się sytuacja w trakcie budowy odlewni w Koluszkach. Zakupiliśmy ten zakład dla przemysłu kluczowego w jednej z najbardziej renomowanych firm w Stanach Zjednoczonych. Wykonywaliśmy sami roboty budowlane, za co otrzymaliśmy opłatę w dolarach. Generalnie oceniamy tę inwestycję zadowalająco. Tym bardziej, że udało nam się ze względu na zmianę cen światowych uzyskać znaczne wpływy z tego przedsięwzięcia. Należy jednak brać pod uwagę, iż zakład w Koluszkach powstał na terenie, który nie posiada tradycji odlewniczych.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#WiceministerprzemysłumaszynowegoJanuszSzotek">Odlewnia w Lublinie jest obiektem strategicznym dla całego przemysłu maszynowego. Decyduje ona nie tylko o uruchomieniu produkcji licencyjnego ciągnika Massey-Ferguson, ale również o produkcji autobusu licencyjnego „Berliet” oraz samochodu ciężarowego „Steyer”.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#WiceministerprzemysłumaszynowegoJanuszSzotek">Resort przemysłu maszynowego poświęca wiele uwagi budowie nowej odlewni w Fabryce Samochodów Ciężarowych w Lublinie. Na budowę tę przeznaczono poważne środki mimo ograniczenia nakładów inwestycyjnych resortu. Opóźnienia wynikają przede wszystkim z wielkich zadań budownictwa na terenie woj. lubelskiego. Budowa nowego zagłębia węglowego, rozwój budownictwa mieszkaniowego i priorytetowe inwestycje w przemyśle spożywczym tego regionu sprawiają, że przedsiębiorstwa budowlane nie mogą skoncentrować swych wysiłków na lubelskiej odlewni. Odlewnia projektowana jest na docelową wielkość 100 tys. ton odlewów. W pierwszym etapie uruchomione zostaną urządzenia o zdolności 60 tys. ton. Już obecnie jednak wykonuje się prace budowlano-montażowe przy instalowaniu wody, gazu, energetyki, tak aby nie trzeba było wracać z pracami budowlanymi w okresie, gdy pierwsza część odlewni będzie już pracować normalnie. Od 1 lipca wchodzi nowy system płac dla odlewników. Średnia płaca na jednego zatrudnionego wzrośnie o ok. 750 zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">W minionym 10-leciu przemysł odlewniczy miał znaczne osiągnięcia, a jego produkcja wzrosła do 2,5 mln ton rocznie. W szybszym tempie jednak od produkcji odlewów wzrosła rozpiętość między nowoczesnym wyposażeniem wielu odlewni a produkcją niezbędnych materiałów wsadowych i pomocniczych. W latach 1981–85 zamierza się przede wszystkim zmienić strukturę produkcji, zwiększając o ok. 300 tys. ton tj. o jedną trzecią produkcję odlewów wysokostopowych.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Podejmuje się trzy zasadnicze kierunki działań. Po pierwsze - poza sytuacjami wyjątkowymi - nie zamierza się budować nowych odlewni. Cały przyrost produkcji bazować będzie na lepszym wykorzystaniu i modernizacji istniejących odlewni, zwłaszcza średnich i małych. W resorcie zamierza się zmodernizować 14 odlewni większych i 25 mniejszych, to jest prawie jedną trzecią potencjału.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Zamierza się rozwijać nowe technologie we współpracy z krajami RWPG, zwłaszcza NRD i ZSRR. Zamierza się kompleksowo rozwiązywać technologie odlewnicze, lepiej rozwiązać technologię oczyszczania odlewów. Wiele zależeć tu będzie od dostaw żywic z chemii i iłów bentonitowych z resortu górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Tak więc generalny kierunek działania to poprawa struktury produkcji i unowocześniania technologii. Oczekujemy szybkiego rozwoju produkcji materiałów wsadowych dla odlewnictwa w resortach hutnictwa i chemii. Chodzi o surówkę odlewniczą, koks i całą gamę żywic.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Duży nacisk zamierza się położyć na obniżenie ciężaru odlewów, zarówno przez zmianę w strukturze produkcji, jak i zmiany w konstrukcjach i przechodzeniu na konstrukcje spawane.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Istnieje ważny problem przygotowania bazy dla rozwoju motoryzacji. Jest to nie tylko sprawa produkcji maszyn i urządzeń, ale również wykonawstwa.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Modernizacja wymagać będzie w poszczególnych przemysłach tworzenia własnej bazy budowlano-montażowej.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">W br. modernizacja odlewnictwa uległa pewnemu zahamowaniu, ale w przyszłym planie 5-letnim ulegnie wyraźnemu przyśpieszeniu.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Ustosunkowując się do wystąpień posłów krytykujących tonażowy system rozliczania w odlewnictwie, wiceminister Nawrot podkreślił, że system ten ma wyłącznie charakter orientacyjny. Odlewy rozlicza się albo w sztukach - jak np. wanny czy grzejniki c.o., albo na podstawie pracochłonności.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Resort maszyn ciężkich rozwinie dla potrzeb modernizowanych odlewni produkcję wentylatorów, klimatyzatorów i innych urządzeń służących poprawie warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeśli idzie o wentylację, to trzeba podejmować działania kompleksowe, bo zainstalowanie jednego wentylatora nie rozwiązuje problemu.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">W przemyśle odlewniczym, w miarę jego unowocześnienia pracuje coraz mniej typowych odlewników, więcej zaś operatorów, mechaników, elektryków itp. To wymaga odpowiedniego przygotowania kadr. Resort maszyn ciężkich i rolniczych prowadzi już rozmowy z resortem szkolnictwa, żeby przygotować odpowiedni program szkolenia i dostosować go do potrzeb nowoczesnego przemysłu odlewniczego.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Odlewnictwo stanowi podstawową bazę kooperacyjną całego przemysłu, a jego dalszy rozwój zależeć będzie przede wszystkim od dostaw materiałów wsadowych i formierskich. Proces modernizacji trzeba realizować szybko, gdyż coraz więcej przestarzałych odlewni trzeba eliminować z produkcji. W ostatnich latach zlikwidowano w resorcie 40 odlewni i jeśli proces modernizacji będzie zbyt wolny - wypadnie ich znacznie więcej.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Podjęliśmy sprawę odlewnictwa, bo było na ten temat szereg niepokojących sygnałów. Potwierdziły się one w czasie obrad. Okazuje się, że jeśli ma być podniesiona efektywność gospodarowania, musimy w sposób zasadniczy uporządkować problemy odlewnictwa. Najtrudniej będzie nam wyegzekwować przestrzeganie dyscypliny technologicznej.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">Wszystkie wystąpienia podkreślały też problem kadr dla tego przemysłu. Kłopoty z naborem kadr skończą się, gdy odlewnie będą naprawdę nowoczesne. Praca w takich prawdziwie nowoczesnych obiektach będzie interesowała i młodzież.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#WiceministerprzemysłumaszynciężkichirolniczychMarianNawrot">W wyniku obrad Komisja postanowiła opracować opinię i dezyderaty pod adresem rządu.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>