text_structure.xml 141 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 10.)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Jan Dembowski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JanDembowski">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JanDembowski">Protokoły 12 i 13 posiedzeń Sejmu uważam za przyjęte, gdyż nie wniesiono przeciw nim zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JanDembowski">Wysoki Sejmie!</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JanDembowski">Z żalem stwierdzam, że w ostatnich miesiącach zmarli posłowie na Sejm Zofia Nałkowska i Grzegorz Bil.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#komentarz">(Wszyscy obecni wstają.)</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JanDembowski">Znakomita pisarka polska Zofia Nałkowska urodziła się w 1884 r. w Warszawie. Pracę pisarską rozpoczęła około roku 1902, początkowo jako autorka poezji, później wielu powieści i opowiadań oraz dramatów grywanych w licznych teatrach polskich i zagranicznych. Dzieła jej stojące na najwyższym poziomie artystycznym stały się już trwałym dorobkiem polskiej literatury narodowej. Za całokształt twórczości literackiej Zofia Nałkowska wyróżniona została w r. 1953 Nagrodą Państwową I stopnia.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JanDembowski">Zofia Nałkowska brała żywy udział w życiu politycznym i społecznym jako poseł na Sejm z województwa opolskiego, członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Narodowego, członek Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju i członek Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich. Wyrazem uznania dla wielkiego talentu i pracy społecznej Zofii Nałkowskiej było przyznanie jej szeregu wysokich odznaczeń państwowych, a wśród nich Orderu „Sztandar Pracy” I klasy i Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JanDembowski">Zofia Nałkowska zmarła w Warszawie w dniu 17 grudnia 1954 r.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JanDembowski">W dniu 13 lutego 1955 r. zmarł poseł województwa kieleckiego Grzegorz Bil, urodzony w roku 1884 w okolicach Radomia.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JanDembowski">Zmarły był działaczem ruchu ludowego. W okresie przedwojennym był organizatorem strajku chłopskiego w powiecie radomskim.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JanDembowski">Po wyzwoleniu staje od razu w szeregach aktywnych działaczy Stronnictwa Ludowego, a następnie Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JanDembowski">Jako członek ZSL brał czynny udział we wszystkich akcjach ogólnopaństwowych prowadzonych na jego terenie. Był członkiem Powiatowej Rady Narodowej w Radomiu.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JanDembowski">Proponuję, aby Sejm uczcił pamięć Zofii Nałkowskiej i Grzegorza Bila chwilą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Chwila ciszy.)</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JanDembowski">Uważam, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stwierdził wygaśnięcie mandatu posła Zofii Nałkowskiej z dniem 17 grudnia 1954 r. oraz mandatu posła Grzegorza Bila z dniem 13 lutego 1955 r. — wskutek śmierci.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JanDembowski">Do Prezydium Sejmu wpłynęły wydane na podstawie art. 78 ustawy z dnia 1 sierpnia 1952 r. — Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zarządzenia Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 17 marca br., na podstawie których:</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JanDembowski">– ob. Jan Kornek, zastępca posła z listy Frontu Narodowego, zgłoszonej w okręgu wyborczym nr 50 — Opole, wstępuje na miejsce zmarłej posła Zofii Nałkowskiej,</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JanDembowski">– ob. Józef Szydło, zastępca posła z listy Frontu Narodowego, zgłoszonej w okręgu wyborczym nr 25 — Radom, wstępuje na miejsce zmarłego posła Grzegorza Bila.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JanDembowski">Proszę, aby obywatele posłowie Kornek Jan i Szydło Józef zbliżyli się do stołu prezydialnego i powtarzali za mną słowa ślubowania.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#komentarz">(Posłowie mający złożyć ślubowanie podchodzą do stołu prezydialnego.)</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JanDembowski">Proszę Wysoką Izbę o powstanie.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#komentarz">(Wszyscy obecni wstają.)</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JanDembowski">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pracować dla dobra Narodu Polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umacniania więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności oraz dla pomyślnego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.”</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#komentarz">(Posłowie Jan Kornek i Józef Szydło powtarzają za Marszałkiem słowa ślubowania.)</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JanDembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JanDembowski">Stwierdzam, że posłowie Jan Kornek i Józef Szydło złożyli ślubowanie poselskie.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JanDembowski">Prezydium Sejmu ustaliło porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia, który został Obywatelom Posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JanDembowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia?</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JanDembowski">Nikt głosu nie zabiera.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JanDembowski">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: Projekt ustawy budżetowej na rok 1955 (druk nr 49).</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JanDembowski">Projekt budżetu na rok 1955 przedstawi Minister Finansów ob. Tadeusz Dietrich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#TadeuszDietrich">Wysoki Sejmie! Rząd przedłożył Wysokiemu Sejmowi do rozpatrzenia budżet państwa na rok 1955. Przystępując do zreferowania budżetu pragnąłbym na wstępie zilustrować pokrótce przebieg realizacji naszych zadań gospodarczych w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#TadeuszDietrich">Najistotniejszą cechą polityki gospodarczej roku ubiegłego było przegrupowanie sił i środków w celu przyśpieszenia tempa wzrostu stopy życiowej mas pracujących — na bazie szybszego wzrostu produkcji rolnej, nadrobienia opóźnień w ilościowym i jakościowym rozwoju produkcji środków spożycia, przy jednoczesnym dalszym wzmacnianiu potencjału przemysłu ciężkiego jako podstawy naszego rozwoju gospodarczego, siły i rozkwitu.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#TadeuszDietrich">Jak wiadomo, zadania te zostały zrealizowane pomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#TadeuszDietrich">Produkcja przemysłu socjalistycznego wzrosła o 11% w stosunku do roku 1953 przy jednoczesnym równomiernym wzroście produkcji środków wytwórczości i produkcji przedmiotów spożycia.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#TadeuszDietrich">Podstawą wzrostu produkcji zarówno w przemyśle jak i rolnictwie był dalszy rozwój przemysłu ciężkiego. Do wydatnego podniesienia mocy produkcyjnej przemysłu ciężkiego przyczyniło się wprowadzenie do eksploatacji szeregu nowych obiektów i nowych mocy produkcyjnych. Zwiększono, a przede wszystkim lepiej wykorzystano moc produkcyjną w przemyśle środków spożycia.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#TadeuszDietrich">Dzięki zwiększeniu mocy produkcyjnej, wzrostowi wydajności pracy i polepszeniu zaopatrzenia zwiększyła się poważnie produkcja surowców i paliw, maszyn i urządzeń oraz podstawowych środków produkcji dla rolnictwa, a także został przekroczony plan produkcji wielu towarów dla ludności. W rolnictwie wprawdzie plan nie został wykonany, jednak produkcja globalna wzrosła w stosunku do roku 1953 o 4,8%.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#TadeuszDietrich">Rezultaty te zawdzięczamy wzrostowi aktywności politycznej i gospodarczej ludzi pracy w mieście i na wsi, w której wyraziło, się poparcie jakie znalazły w narodzie uchwały II Zjazdu PZPR.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#TadeuszDietrich">Zawdzięczamy je także dalszemu rozwojowi braterskiej współpracy gospodarczej z krajami obozu socjalizmu, a zwłaszcza ze Związkiem Radzieckim.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#TadeuszDietrich">Osiągnięte w roku 1954 rezultaty pogłębiły zaufanie mas pracujących do władzy ludowej — i tym samym potwierdziły słuszność polityki Partii i Rządu.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#TadeuszDietrich">W oparciu o nasze osiągnięcia dokonana została powtórna obniżka cen, podwyżka płac niektórych grup pracowników i robotników, wzrosły dochody pieniężne chłopów, podniesione zostały renty i emerytury.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#TadeuszDietrich">Do wzrostu stopy życiowej mas pracujących przyczynił się również dalszy, szybki rozwój urządzeń socjalnych i kulturalnych, ubezpieczeń społecznych oraz gospodarki komunalnej i mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#TadeuszDietrich">W trakcie realizacji naszych zadań polityczno-gospodarczych pogłębialiśmy nadal więź między miastem i wsią, między przemysłem i rolnictwem, między klasą robotniczą i pracującym chłopstwem.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#TadeuszDietrich">Znalazło to wyraz między innymi w nastawieniu przemysłu na przyśpieszenie tempa wzrostu artykułów przeznaczonych na potrzeby wsi, zwiększeniu podaży towarów poszukiwanych przez chłopów, polepszeniu przez państwo warunków skupu niektórych płodów rolnych przy dostawach kontraktacyjnych oraz poważnej pomocy ze strony państwa zarówno dla spółdzielni produkcyjnych, jak i chłopów indywidualnych — w formie kredytów krótko i długoterminowych.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#TadeuszDietrich">W roku ubiegłym ujawniły się jednak również poważne słabości w realizacji szeregu zadań gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#TadeuszDietrich">Przemysł nie wykonał w planowanych rozmiarach szeregu asortymentów towarowych zarówno w dziedzinie środków wytwórczości, jak i środków spożycia; niedostateczna była walka o wzbogacenie asortymentu i podniesienie jakości wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#TadeuszDietrich">Produkcja zbóż i przyrost pogłowia trzody chlewnej nie zostały wykonane w planowanych rozmiarach. W związku z tym i w związku z nie dość sprawną pracą aparatu handlowego następowały okresowe niedobory w podaży niektórych poszukiwanych przez ludność towarów.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#TadeuszDietrich">Niedostateczna była walka o obniżenie kosztów własnych i wzrost akumulacji socjalistycznej. Zamiast założonej w planie obniżki kosztów o 7 mld zł osiągnęliśmy tylko około 3 mld zł. Wskutek niedostatecznej dyscypliny przekroczono planowane nakłady inwestycyjne oraz zamrożono środki obrotowe w ponadplanowych zapasach.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#TadeuszDietrich">Te niedociągnięcia spowodowały, że nie osiągnęliśmy w pełni zaplanowanego wzrostu dochodu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#TadeuszDietrich">Zmniejszyło to nadwyżkę budżetową, uszczuplając środki finansowe stojące do dyspozycji państwa. W rezultacie wykonanie zadań w dziedzinie wzrostu stopy życiowej mas pracujących wiązało się z wykorzystaniem części zapasów i rezerw.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#TadeuszDietrich">Dalsze podniesienie poziomu życiowego mas ludowych w roku 1955 wymaga zatem maksymalnego wysiłku dla rozwoju produkcji rolnictwa, pełnego wykonania planu produkcji przemysłowej, planu obniżki kosztów własnych, ścisłej dyscypliny finansowej na wszystkich odcinkach pracy gospodarczej oraz związanego z nią oszczędnego wydatkowania środków państwowych.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#TadeuszDietrich">Przedstawiony Wysokiemu Sejmowi budżet państwa jest wyrazem tych zadań.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#TadeuszDietrich">Zamyka się on po stronie dochodów kwotą 122 mld zł, a po stronie wydatków kwotą 114,9 mld zł, wykazując nadwyżkę dochodów nad wydatkami w kwocie 7,1 mld zł. W stosunku do roku 1954 dochody budżetowe wzrastają o 6,7%, a wydatki o 10,3%.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#TadeuszDietrich">Z ogólnej kwoty dochodów budżetu państwa przypada na:</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#TadeuszDietrich">– dochody z gospodarki uspołecznionej — 105,3 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#TadeuszDietrich">– podatki z gospodarki nieuspołecznionej — 6,2 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#TadeuszDietrich">– podatki i opłaty od ludności — 6,6 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#TadeuszDietrich">– pożyczki i lokaty — 1,1 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#TadeuszDietrich">– inne dochody — 2,8 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#TadeuszDietrich">W dochodach budżetowych podstawowe znaczenie mają dochody z gospodarki uspołecznionej, które (wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne) wynoszą 86,3% całości dochodów budżetowych. Dochody te wzrastają w stosunku do roku 1954 o 8,1%.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#TadeuszDietrich">Dochody budżetu z podatków od gospodarki nieuspołecznionej wynoszą 6,2 mld zł, tj. 5,1% dochodów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#TadeuszDietrich">Podatki i opłaty od ludności wynoszą 6,6 mld zł, co stanowi 5,4% dochodów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#TadeuszDietrich">Z ogólnej kwoty wydatków budżetowych przypada na:</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#TadeuszDietrich">– gospodarkę narodową — 60,8 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#TadeuszDietrich">– usługi socjalno-kulturalne — 28,9 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#TadeuszDietrich">– obronę narodową — 11,9 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#TadeuszDietrich">– administrację, wymiar sprawiedliwości i bezpieczeństwo — 10,3 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#TadeuszDietrich">– obsługę długów państwowych — 0,6 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#TadeuszDietrich">– środki rezerwowe — 2,4 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#TadeuszDietrich">Wydatki na gospodarkę narodową stanowią 52,9% ogólnej sumy wydatków budżetowych r. 1955. Budżet nie obejmuje jednak całości wydatków na gospodarkę narodową.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#TadeuszDietrich">Niezależnie od środków budżetowych finansowanie gospodarki narodowej odbywa się także ze środków własnych przedsiębiorstw. Łączna suma środków budżetowych i środków własnych przeznaczonych na finansowanie gospodarki narodowej wynosi 78,3 mld zł. Podczas gdy wydatki budżetowe na gospodarkę narodową wzrastają w stosunku do roku ubiegłego o 7,7%, środki własne przedsiębiorstw uspołecznionych pozostające do ich dyspozycji na dalszy rozwój działalności wzrastają o 10,8%. Nastąpi więc wzmocnienie ich odpowiedzialności za wygospodarowanie własnych środków, a tym samym umocnienie rozrachunku gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#TadeuszDietrich">Szczególny nacisk położony jest na podniesienie produkcji rolnej. Wydatki budżetowe na ten cel (łącznie z leśnictwem) wzrastają o 21,8%. Niezależnie od wydatków budżetowych finansowanie rolnictwa i leśnictwa odbywa się także ze środków własnych PGR i innych przedsiębiorstw rolnych i leśnych oraz w formie kredytów bankowych dla spółdzielni produkcyjnych i indywidualnie gospodarujących chłopów.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#TadeuszDietrich">Łączna suma środków skierowanych bezpośrednio lub pośrednio na finansowanie rolnictwa i leśnictwa wyniesie w roku 1955 około 12,1 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#TadeuszDietrich">Ogólna suma środków przeznaczonych na finansowanie przemysłu wynosi 31,2 mld zł, w tym z budżetu 23 mld zł. Na transport i łączność przeznacza się ogółem 8,1 mld zł, w tym z budżetu 5,8 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#TadeuszDietrich">Na podkreślenie zasługuje poważny wzrost wydatków na rozwój usług socjalnych i kulturalnych, wynoszący w 1955 r. 10,9% w stosunku do roku ubiegłego. Udział tych wydatków w ogólnej sumie wydatków budżetowych wynosi w 1955 r. 25,1%.</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#TadeuszDietrich">W ten sposób podstawowe części składowe wydatków budżetowych — wydatki na gospodarkę narodową i usługi socjalno-kulturalne obejmują łącznie 78%, a więc przeszło 3/4 wydatków budżetowych. Równocześnie spada udział wydatków na administrację do 9%.</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#TadeuszDietrich">Takie ukształtowanie wydatków budżetowych świadczy o pokojowym charakterze naszego budżetu zamykającego historyczny szlak Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#TadeuszDietrich">Naród polski pochłonięty jest twórczą pracą nad wypełnieniem wielkiego dzieła budownictwa socjalizmu w naszym kraju. Pomny jednak ogromu cierpień i zniszczeń doznanych w latach najazdu faszyzmu hitlerowskiego zachowuje pełną czujność w obliczu usiłowań kół imperialistycznych, zmierzających do odrodzenia imperializmu niemieckiego. Dlatego zwraca on należytą uwagę na sprawę obronności kraju i otacza swe wojsko ludowe największą troską i miłością.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#TadeuszDietrich">Dając temu wyraz budżet ustala wydatki na obronę narodową w kwocie 11,9 mld zł. Stanowią one 10,4% ogólnej sumy wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#TadeuszDietrich">Przechodząc do szczegółowego omówienia niektórych rodzajów dochodów i wydatków pragnę podkreślić co następuje:</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#TadeuszDietrich">W dziedzinie dochodów budżetowych decydującą rolę odgrywa akumulacja przedsiębiorstw socjalistycznych. Według założeń wzrasta ona w stosunku do roku ubiegłego o 11,4%. Wzrost ten opiera się na zwiększeniu produkcji i usług oraz na wzroście obrotu w handlu uspołecznionym i żywieniu zbiorowym. Przede wszystkim jednak jest on rezultatem założonej obniżki kosztów produkcji i obrotu o kwotę około 7,5 miliarda złotych.</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#TadeuszDietrich">Tak więc zdecydowana poprawa w walce o obniżenie kosztów produkcji i obrotu, a tym samym o wzrost akumulacji socjalistycznej jest czołowym odcinkiem walki o rozwój gospodarczy i wzrost stopy życiowej mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#TadeuszDietrich">W roku 1954 dokonaliśmy kroku naprzód w dziedzinie walki o obniżenie kosztów własnych przedsiębiorstw. Pogłębiło się zrozumienie znaczenia tej walki jako niezbędnego elementu realizacji planów gospodarczych i wzrostu dobrobytu mas pracujących. Na wielu odcinkach nastąpiło usprawnienie metod organizowania i kierowania walką o poprawę ekonomiczno-finansowych wyników przedsiębiorstw. Postęp ujawnił się szczególnie w drugim półroczu ubiegłego roku. Osiągnięto go zwłaszcza w Ministerstwach: Przemysłu Lekkiego, Chemicznego i Maszynowego. W szeregu innych resortów wykonały, a nawet przekroczyły zadania obniżenia kosztów własnych niektóre centralne zarządy.</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#TadeuszDietrich">Te rezultaty, aczkolwiek jeszcze niedostateczne, zostały osiągnięte przede wszystkim dzięki pobudzeniu szerokiej inicjatywy mas pracujących. Jedną z form mobilizacji załóg było organizowanie konferencji partyjno-ekonomicznych i realizacja powziętych na nich uchwał. Wiele jednak resortów i centralnych zarządów nie może się poszczycić należytymi wynikami.</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#TadeuszDietrich">W szczególności przekroczenie kosztów nastąpiło w hutnictwie, Ministerstwie Przemysłu Materiałów Budowlanych, Ministerstwie Górnictwa, Ministerstwie Budownictwa Przemysłowego oraz Ministerstwie Miast i Osiedli. Znaczne niewykonanie zadań obniżenia kosztów miało również miejsce w Ministerstwie Przemysłu Mięsnego i Mleczarskiego. Nie wykonały zadania obniżenia kosztów własnych Państwowe Gospodarstwa Rolne, które utrzymały w 1954 r. koszty własne na poziomie roku 1953.</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#TadeuszDietrich">W hutnictwie istotną przyczyną niewykonania zadań obniżenia kosztów były straty na brakach, wynikające przede wszystkim z niedostatecznego przestrzegania procesów technologicznych. Suma strat z tego tytułu w hutnictwie wyniosła około 150 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#TadeuszDietrich">W Ministerstwie Przemysłu Materiałów Budowlanych przyczyny strat leżą w nieoszczędnym zużyciu surowca i brakach organizacyjnych. Suma strat z tego tytułu w tym Ministerstwie wyniosła około 100 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#TadeuszDietrich">W budownictwie przedsiębiorstwa budowlano-montażowe tylko w niewielkiej części wygospodarowały zaplanowaną obniżkę kosztów. Pomimo pewnych osiągnięć na odcinku walki z przekroczeniami planowanego funduszu płac oraz kosztów transportu, w dalszym ciągu występowało marnotrawstwo materiałów, niedostateczna kontrola wykonania zleceń roboczych, niedostateczne wykorzystywanie sprzętu budowlanego, a przede wszystkim nadmierne koszty ogólne, które w budownictwie przemysłowym wzrosły nawet w stosunku do roku 1953. Suma strat z tego tytułu wyniosła w budownictwie około 500 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#TadeuszDietrich">W Ministerstwie Przemysłu Mięsnego i Mleczarskiego jedną z przyczyn tego stanu rzeczy było obok zmniejszonych dostaw żywca — marnotrawstwo surowców w toku procesu produkcyjnego. Straty z tego tytułu wyniosły w tym Ministerstwie według wstępnych obliczeń około 300 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#TadeuszDietrich">Ministerstwo Państwowych Gospodarstw Rolnych nie wykonało swych zadań głównie na skutek poważnego przekroczenia kosztów produkcji roślinnej, przemysłowej i zwierzęcej.</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#TadeuszDietrich">Ustalenie zadań obniżenia kosztów własnych na rok 1955 na poziomie ca 7,5 mld zł przy wykonaniu tych zadań w roku 1954 w wysokości około 3 mld zł wskazuje na to, że zadania te są niewątpliwie napięte. Niemniej jednak są one całkowicie realne — pod warunkiem jak najszerszego wykorzystania doświadczeń drugiego półrocza roku 1954 i przezwyciężenia podstawowych przyczyn niedociągnięć w realizacji zadań walki o poprawę jakościowych i ekonomiczno-finansowych wyników pracy przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#TadeuszDietrich">W szczególności niezbędny jest dla wykonania zadania obniżenia kosztów własnych poważny postęp w walce o wzrost wydajności pracy w oparciu o rozwój i pogłębienie współzawodnictwa socjalistycznego.</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#TadeuszDietrich">By osiągnąć niezbędny dalszy wzrost wydajności pracy, należy wypowiedzieć walkę nierytmicznemu wykonywaniu zadań produkcyjnych, doskonalić organizację procesów produkcyjnych na bazie nowej techniki i usprawniać metody pracy. Konieczne jest zwrócenie większej uwagi na możliwości tkwiące w małej mechanizacji, ulepszeniu metod produkcyjnych w oparciu o ruch nowatorski i racjonalizatorski, przenoszeniu doświadczeń przodujących zakładów na pozostałe zakłady.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#TadeuszDietrich">Wzrost wydajności pracy zabezpieczy jednak obniżenie kosztów własnych jedynie w połączeniu z przestrzeganiem dyscypliny finansowej na odcinku płac.</u>
          <u xml:id="u-3.63" who="#TadeuszDietrich">Nie zawsze w pełni zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważne znaczenie dla sprawy prawidłowego rozwoju gospodarki narodowej ma zagadnienie dyscypliny finansowej na tym odcinku. Często wykazujemy w tym względzie stosunek niczym nieuzasadnionej tolerancji. Tymczasem nieprzestrzeganie ustalonych zasad systemu płac, dokonywanie wypłat niezgodnie z obowiązującymi taryfami, normami i regulaminem płac, co miało miejsce w latach ubiegłych, przyniosło wiele szkody. Rozdysponowane bowiem w ten sposób środki pieniężne naruszają socjalistyczną zasadę wynagrodzeń, osłabiają walkę o wydajność pracy i utrudniają państwu realizację prawidłowej polityki płac. Dlatego wykroczenia takie powinny być traktowane jako poważne naruszenie dyscypliny państwowej.</u>
          <u xml:id="u-3.64" who="#TadeuszDietrich">Ważnym źródłem obniżki kosztów są koszty materiałowe, których udział w produkcji przemysłowej wynosi przeciętnie 65%. O znaczeniu oszczędności w tej dziedzinie świadczy fakt, że 1% obniżenia kosztów materiałowych daje oszczędność na sumę ponad miliard złotych.</u>
          <u xml:id="u-3.65" who="#TadeuszDietrich">Do obniżenia tych kosztów potrzebny jest dalszy postęp na odcinku opracowania norm zużycia surowców i materiałów, przestrzeganie ustalonych norm i skuteczna kontrola zużycia materiałów, postęp na odcinku stosowania materiałów zastępczych oraz wykorzystania odpadków i surowców wtórnych.</u>
          <u xml:id="u-3.66" who="#TadeuszDietrich">O braku dostatecznego postępu na odcinku obniżenia zużycia surowców i materiałów świadczy przekraczanie norm zużycia materiałów wsadowych w hutnictwie, drewna i materiałów wybuchowych w górnictwie. Przekracza się normy zużycia surowców i półproduktów przy produkcji szeregu artykułów w przemyśle chemicznym. Przemysł papierniczy przekracza normy zużycia celulozy, a włókienniczy — normy zużycia wełny i bawełny. W całym przemyśle i transporcie nadmiernie zużywa się węgiel i inne paliwa. Sprawa oszczędności węgla i paliwa jest jedną z zasadniczych spraw w dziedzinie obniżenia kosztów w 1955 r.</u>
          <u xml:id="u-3.67" who="#TadeuszDietrich">W realizacji zadań obniżki kosztów poważne znaczenie posiada postęp techniczny. Trzeba stwierdzić, że w wielu zakładach istnieją opóźnienia w wykonaniu szeregu przewidzianych w planach zadań w dziedzinie mechanizacji, automatyzacji procesów produkcyjnych i modernizacji produkcji. Poważnych możliwości obniżenia kosztów własnych należy poszukiwać w zmniejszeniu wydatków administracyjno-gospodarczych przedsiębiorstw. Kształtowanie się kosztów administracyjno-gospodarczych nie było dotychczas należycie kontrolowane, co doprowadziło do nadmiernej rozbudowy personelu administracyjnego i związanej z tym rozrzutności.</u>
          <u xml:id="u-3.68" who="#TadeuszDietrich">Poważne możliwości ujawnienia dodatkowych rezerw obniżenia kosztów tkwią także w uporządkowaniu gospodarki finansowej przedsiębiorstw. Dokonywanie nadmiernych zakupów i zlecanie robót prywatnych przedsiębiorstwom zamaskowanym niekiedy za szyldem spółdzielczym prowadzi często do nadużyć, przepłacania i marnotrawstwa grosza publicznego.</u>
          <u xml:id="u-3.69" who="#TadeuszDietrich">Znaczne oszczędności może dać także walka z brakami, z zamrażaniem produkcji wyrobów gotowych wskutek nieprzestrzegania planu asortymentowego, z przestojami, z błędami w pracy służb zaopatrzenia, z nadmierną rozbudową działów pomocniczych i usługowych.</u>
          <u xml:id="u-3.70" who="#TadeuszDietrich">Możliwości obniżenia kosztów własnych istnieją więc we wszystkich dziedzinach działalności gospodarczej przedsiębiorstw. Aby przekuć je w rzeczywistość, konieczne jest usprawnienie metod kierownictwa, utrzymywanie żywego kontaktu z załogą, pobudzanie inicjatywy robotniczej, pogłębianie ruchu współzawodnictwa socjalistycznego, ruchu racjonalizatorskiego i wszelkich innych form mobilizacji aktywności społecznej w walce o obniżenie kosztów produkcji i usług.</u>
          <u xml:id="u-3.71" who="#TadeuszDietrich">Wysoki Sejmie! Z kolei przejdę do zagadnienia finansowania gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.72" who="#TadeuszDietrich">Podstawą rozwoju gospodarki narodowej jest dalsza rozbudowa przemysłu ciężkiego. Produkcja środków wytwórczości winna wzrosnąć w r. 1955 o około 6%, w tym produkcja koksu o 15,4%, surówki o 16,2%, stali surowej o 7,9%, energii elektrycznej o 11,1%, maszyn i narzędzi rolniczych o 30,3%, obrabiarek do metali o 20,8%, nawozów azotowych o 52,5%, parowozów o 3,2%.</u>
          <u xml:id="u-3.73" who="#TadeuszDietrich">W oparciu o wzrost produkcji środków wytwórczości oraz wzrost produkcji rolnej, lepsze wykorzystanie surowców i materiałów, silniejszy rozwój dodatkowej i ubocznej produkcji artykułów masowego spożycia — produkcja artykułów konsumpcyjnych wzrasta o około 11% przy ogólnym wzroście produkcji przemysłowej o około 8,5%. Plan przewiduje wzrost produkcji radioodbiorników o 45,1%, tkanin bawełnianych o 6,1%, wełnianych o 4,2%, obuwia o 10,6%, cukru o 12,6%, papierosów o 11,8% więcej niż w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-3.74" who="#TadeuszDietrich">Założony w planie wzrost produkcji przemysłowej o około 8,5% nastąpi przez wprowadzenie do eksploatacji szeregu nowych mocy produkcyjnych oraz przez lepsze wykorzystanie istniejących mocy produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.75" who="#TadeuszDietrich">Spośród ważniejszych obiektów inwestycyjnych wprowadzonych do eksploatacji w przemyśle ciężkim wymienić należy uruchomienie jednego z największych zgniataczy stali w Europie, drugiego Wielkiego Pieca i dalszych dwóch pieców martenowskich oraz dwu baterii koksowniczych i dwu taśm aglomeracyjnych w hucie im. Lenina jak również jednej baterii koksowniczej w hucie im. Kościuszki. Dzięki nowym inwestycjom przyrost zdolności produkcyjnych w zakresie surówki wyniesie około 390 tys. ton rocznie, a w zakresie stali około 485 tys. ton rocznie. Dzięki budowie nowych elektrowni oraz rozbudowie czynnych elektrowni wzrośnie moc zainstalowana w energetyce. Inwestycje w przemyśle chemicznym zapewniają znaczny wzrost w produkcji nawozów sztucznych.</u>
          <u xml:id="u-3.76" who="#TadeuszDietrich">W przemyśle lekkim zostaną oddane do eksploatacji duże obiekty przędzalnicze w Fastach i Łodzi oraz tkalnie w Turku i Świerkowie. Największą inwestycją w przemyśle lekkim jest budowa wielkiego kombinatu obuwniczego w Nowym Targu, którego zdolność produkcyjna po pełnym uruchomieniu wyniesie około 50% łącznej zdolności produkcyjnej wszystkich istniejących zakładów przemysłu obuwniczego w Polsce. W r. 1955 uruchomiona zostanie pierwsza hala produkcyjna w tym kombinacie. Również w przemyśle rolnym i spożywczym oraz mięsnym i mleczarskim budowa nowych obiektów oraz rozbudowa istniejących stwarza warunki osiągnięcia założonego wzrostu produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.77" who="#TadeuszDietrich">Główną rolę w finansowaniu przemysłu odgrywają więc nakłady na inwestycje. Przeznacza się na nie 14,6 mld zł (w tym z budżetu 11,4 mld zł).</u>
          <u xml:id="u-3.78" who="#TadeuszDietrich">Na sfinansowanie wzrostu środków obrotowych w przemyśle przeznacza się 2,5 mld zł (w tym z budżetu 0,4 mld zł).</u>
          <u xml:id="u-3.79" who="#TadeuszDietrich">W ramach finansowania wzrostu środków obrotowych największą sumę przeznacza się na podniesienie zapasów surowców, głównie w przemyśle lekkim. Zabezpieczyć to powinno wykonanie zadań w zakresie poprawy jakości produkcji. Z drugiej strony obniżone zostały normy zapasów produkcji w toku i wyrobów gotowych. Wymagać to będzie znacznego usprawnienia procesów technologicznych i przyśpieszenia sprzedaży wykonanej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.80" who="#TadeuszDietrich">By jednak przemysł utrzymał się w ustalonych rozmiarach wzrostu zapasów — konieczne jest nadrobienie szeregu niedociągnięć w gospodarce zaopatrzeniowej.</u>
          <u xml:id="u-3.81" who="#TadeuszDietrich">Podstawową przyczyną narastania w magazynach przedsiębiorstw nadmiernych i zbędnych zapasów surowców i materiałów są błędy w planowaniu organizacji i kontroli zaopatrzenia materiałowego w przedsiębiorstwach oraz opóźnione ustalanie asortymentu produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.82" who="#TadeuszDietrich">Nadmierne zakupy, nieupłynnianie zbędnych remanentów powinny być traktowane jako poważne naruszenie dyscypliny państwowej.</u>
          <u xml:id="u-3.83" who="#TadeuszDietrich">Istotnym również warunkiem osiągnięcia poprawy w zakresie wykorzystywania środków obrotowych jest wykonywanie planów produkcyjnych pod względem asortymentu i jakości.</u>
          <u xml:id="u-3.84" who="#TadeuszDietrich">Przedsiębiorstwa nie liczące się z tymi zasadami stwarzają sobie trudności w zbycie, zamrażają środki obrotowe oraz ponoszą straty z powodu zmniejszonych wpływów za produkcję niższych gatunków wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-3.85" who="#TadeuszDietrich">Poważne obowiązki w zakresie niedopuszczenia do nadmiernego przyrostu środków obrotowych ciążą na aparacie finansowym, a w szczególności na aparacie kredytowym Narodowego Banku Polskiego. Zadaniem Narodowego Banku Polskiego będzie zaostrzenie rygorów kredytowych i wzmocnienie oddziaływania systemu kredytowego na przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-3.86" who="#TadeuszDietrich">Szeroka inicjatywa robotników, opracowanie norm zużycia i surowa kontrola ich przestrzegania jako podstawy do ustalania zapotrzebowań materiałowych, właściwe i terminowe wykonywanie dostaw, usprawnienie metod planowania wewnątrzzakładowego oraz metod kierowania gospodarką, jak również pogłębienie kontroli finansowej i kredytowej — mogą i powinny przynieść w 1955 r. znaczne przyśpieszenie krążenia środków obrotowych i w ten sposób wyzwolić dodatkowe środki na potrzeby gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.87" who="#TadeuszDietrich">W ramach finansowania gospodarki narodowej podkreślenia wymagają także wydatki na rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-3.88" who="#TadeuszDietrich">Narodowy Plan Gospodarczy na rok 1955 kładzie szczególny nacisk na rozwój produkcji rolnej w celu złagodzenia powstałych w latach ubiegłych nadmiernych dysproporcji między rozwojem przemysłu i rolnictwa. Jak wiadomo, dalszy prawidłowy rozwój gospodarki narodowej wymaga złagodzenia tych dysproporcji.</u>
          <u xml:id="u-3.89" who="#TadeuszDietrich">W związku z tym w Narodowym Planie Gospodarczym postawione zostało zadanie podniesienia produkcji rolnej o 6,2%. W szczególności produkcja 4 zbóż winna wzrosnąć o 10,9%, żywca wołowego o 4,4%, wieprzowego o 13,6%, produkcja mleka o 7,1%. Wykonanie tego zadania wymaga poważnej mobilizacji rezerw tkwiących w naszym rolnictwie, zarówno uspołecznionym jak i indywidualnym.</u>
          <u xml:id="u-3.90" who="#TadeuszDietrich">Z oceny wyników gospodarki rolnej w r. 1954 wynika, że nie nastąpił w niej jeszcze zasadniczy przełom, warunkujący wykonanie zadań przewidzianych na dwa ostatnie lata Planu 6-letniego. Przełom ten uzależniony jest nie tylko od poziomu pracy rolnictwa indywidualnego, od wyposażenia rolnictwa uspołecznionego w niezbędne środki materialne i wykwalifikowane kadry pracownicze, od wzrostu parku maszynowego, ale również od zastosowania właściwych metod pracy aparatu państwowego na wsi, metod planowego oddziaływania na rozwój produkcji rolnej zarówno w gospodarce uspołecznionej, jak i indywidualnej.</u>
          <u xml:id="u-3.91" who="#TadeuszDietrich">Przełom ten zależy od wzmożonej akcji wyjaśniającej, od dalszego wzrostu aktywności politycznej i gospodarczej mas chłopskich, od dalszego pogłębienia sojuszu robotniczo-chłopskiego i oddziaływania klasy robotniczej na wieś.</u>
          <u xml:id="u-3.92" who="#TadeuszDietrich">Na czoło zadań stojących w r. 1955 w zakresie rolnictwa wysuwa się:</u>
          <u xml:id="u-3.93" who="#TadeuszDietrich">1) zwiększenie wydajności dotychczas uprawianego areału oraz dalsze rozszerzenie powierzchni upraw w celu osiągnięcia wzrostu produkcji zbóż oraz lepszego zaopatrzenia przemysłu i ludności w produkty zbożowe,</u>
          <u xml:id="u-3.94" who="#TadeuszDietrich">2) osiągnięcie poważnego podniesienia wydajności łąk i pastwisk w celu zabezpieczenia bazy paszowej dla wzrostu pogłowia bydła i lepszego zaopatrzenia miast w mięso, a przemysłu w surowce,</u>
          <u xml:id="u-3.95" who="#TadeuszDietrich">3) zapewnienie dalszego rozwoju spółdzielczości produkcyjnej jako zasadniczego warunku zbudowania socjalizmu na wsi i trwałego zwiększenia produkcji rolnej. Poważna rola w tej dziedzinie przypada POM-om, których głównym zadaniem jest ułatwienie rozwoju i umocnienie spółdzielczości produkcyjnej,</u>
          <u xml:id="u-3.96" who="#TadeuszDietrich">4) organizacyjne i ekonomiczne umocnienie PGR przez skoncentrowanie ich wysiłków na podciągnięciu zaniedbanych gospodarstw i wzroście produkcji, 5) zwiększenie zaopatrzenia spółdzielni produkcyjnych i indywidualnych gospodarstw chłopskich w artykuły produkcji przemysłowej, usprawnienie pracy aparatu handlu i skupu oraz rozszerzenie sieci punktów usługowych na wsi, a w szczególności warsztatów rzemieślniczych wszelkich typów.</u>
          <u xml:id="u-3.97" who="#TadeuszDietrich">Wykonanie tych zadań przyniesie nie tylko poprawę sytuacji ekonomicznej rolnictwa indywidualnego, spółdzielczego i państwowego, ale również dzięki zwiększeniu zaopatrzenia przemysłu i ludności miejskiej w artykuły rolne przyczyni się do podwyższenia poziomu bytu materialnego ludności w skali całego kraju, wzmacniając sojusz robotniczo-chłopski i umacniając więź ekonomiczną między wsią a miastem.</u>
          <u xml:id="u-3.98" who="#TadeuszDietrich">Państwo zabezpiecza środki służące do wykonania tych zadań, przeznaczając w roku 1955 na rozwój rolnictwa i leśnictwa 12,1 mld zł. Z tej kwoty 10 mld zł obejmuje finansowanie urządzeń rolnych, POM, GOM, bankową pomoc kredytową dla spółdzielni produkcyjnych i indywidualnych chłopów oraz PGR. Środki wydzielone na finansowanie urządzeń rolnych, POM i GOM oraz na bankową pomoc kredytową wzrastają o 25,7%.</u>
          <u xml:id="u-3.99" who="#TadeuszDietrich">Na finansowanie urządzeń rolnych przeznacza się 1,9 mld zł (wzrost o 23,5%).</u>
          <u xml:id="u-3.100" who="#TadeuszDietrich">Na POM i GOM przeznacza się 2,1 mld zł (wzrost o 31,1%). Pozwoli to ośrodkom zwiększyć usługi w zakresie prac rolnych o 31,6%, co powinno wydatnie przyczynić się do usprawnienia i bardziej terminowego przeprowadzenia głównych robót polowych.</u>
          <u xml:id="u-3.101" who="#TadeuszDietrich">Przed POM-ami stoi zadanie znacznego podniesienia poziomu pracy, zbliżenia się do spółdzielców i wpojenia w swe kadry poczucia odpowiedzialności za rozwój gospodarki zespołowej.</u>
          <u xml:id="u-3.102" who="#TadeuszDietrich">Na pomoc kredytową dla spółdzielni produkcyjnych i chłopów indywidualnych przeznacza się 1,7 mld zł (wzrost o 22%) — głównie na zakup materiału hodowlanego, na budownictwo gospodarcze, na zakup nawozów sztucznych i zagospodarowanie odłogów. Zwiększona pomoc kredytowa ze strony państwa powinna wzmocnić zdolność produkcyjną gospodarstw spółdzielczych i (indywidualnych. Niezależnie od tej formy pomocy państwa wprowadzona została dwa razy obniżka opłat za usługi POM-ów, a jednocześnie polepszono warunki skupu.</u>
          <u xml:id="u-3.103" who="#TadeuszDietrich">Tak więc budżet daje wyraz wielkiej troski państwa o rozwój produkcji rolnej w spółdzielniach produkcyjnych i w indywidualnych gospodarstwach chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-3.104" who="#TadeuszDietrich">Na finansowanie PGR przeznacza się 4,3 mld zł (w tym z budżetu 3,2 mld zł).</u>
          <u xml:id="u-3.105" who="#TadeuszDietrich">Wydatki bieżące budżetu na PGR zmniejszają się w stosunku do roku ubiegłego. Przewiduje się bowiem polepszenie wyników ich działalności i wzrost środków własnych. Wyniki działalności PGR-ów w roku ubiegłym nie są zadowalające. Pomimo wzrostu produkcji globalnej PGR o 10% plan produkcji wykonany został zaledwie w 88%, głównie skutkiem złego kierownictwa, nienależytej organizacji pracy, braku dostatecznej ilości siły roboczej oraz niewłaściwej pracy służby agrotechnicznej i zootechnicznej. Dla osiągnięcia przełomu w organizacji i metodach pracy PGR-ów oraz poprawy wyników produkcyjnych stoi przed nimi zadanie wzmożenia odpowiedzialności kierowników i specjalistów za wykonanie planów produkcyjnych, usprawnienie organizacji pracy, podniesienie kwalifikacji załóg robotniczych i wzmocnienie dyscypliny finansowej.</u>
          <u xml:id="u-3.106" who="#TadeuszDietrich">Z charakterystyki wydatków na przemysł i rolnictwo wynika, że podstawowym kierunkiem wydatkowym budżetu na gospodarkę narodową są inwestycje. Wysoki Sejm pozwoli, że scharakteryzuję z kolei sytuację budżetową w dziedzinie inwestycji i budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.107" who="#TadeuszDietrich">Ogólne nakłady na inwestycje limitowe wraz ze środkami własnymi inwestorów wyniosą w 1955 r. 33,2 mld zł, co oznacza utrzymanie ich w granicach nakładów roku 1954.</u>
          <u xml:id="u-3.108" who="#TadeuszDietrich">Mimo że nakłady inwestycyjne 1955 r. utrzymują się na poziomie wykonania inwestycji w roku 1954, wydatki na inwestycje w budżecie na rok 1955 zaplanowane są w kwocie o 1.300 mln zł niższej niż wydatki faktycznie poniesione w roku 1954. Wiąże się to ze zwiększenie pokrycia finansowego inwestycji ze środków własnych inwestorów, a przede wszystkim z amortyzacji środków trwałych przedsiębiorstw państwowych, z której na inwestycje w 1955 r. przeznacza się o 1.100 mln więcej niż w 1954 r.</u>
          <u xml:id="u-3.109" who="#TadeuszDietrich">Te wielkie kwoty przerabiane są głównie przez dwa resorty: Budownictwa Miast i Osiedli oraz Budownictwa Przemysłowego. Od ich działalności oraz od pracy inwestorów zależy więc w dużym stopniu ekonomiczny efekt wydatkowanych przez państwo środków.</u>
          <u xml:id="u-3.110" who="#TadeuszDietrich">Nie ulega wątpliwości, że nasze przedsiębiorstwa budowlane mogą poszczycić się znacznymi osiągnięciami technicznymi. Niemniej trzeba stwierdzić, że na skutek stale jeszcze istniejących niedomogów w pracy przedsiębiorstw budowlanych i inwestorów, nie osiągamy za wydatkowane środki takich efektów gospodarczych, jakie osiągać powinniśmy.</u>
          <u xml:id="u-3.111" who="#TadeuszDietrich">Poważną przyczyną niedomogów istniejących w działalności inwestycyjnej są występujące na wszystkich szczeblach naszej administracji gospodarczej niedociągnięcia w kierowaniu procesami inwestycyjnymi. Projekty i kosztorysy składane są nieterminowo, a ich jakość jest często niezadowalająca. Inwestorzy nierzadko zgłaszają do planu inwestycyjnego inwestycje, co do których wiedzą, że koszt ich jest wyższy niż przydzielone im środki. Powoduje to konieczność przydzielania dodatkowych środków w ciągu roku i utrudnia zagospodarowanie placu budowy. Rozprasza się środki finansowe i materiałowe na zbyt wiele obiektów, co opóźnia efekty produkcyjne i wpływa na podniesienie kosztu inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-3.112" who="#TadeuszDietrich">Przedsiębiorstwa budowlano-montażowe nie wykonują ustalonych w planie zadań obniżki kosztów budownictwa i wykazują poważne straty.</u>
          <u xml:id="u-3.113" who="#TadeuszDietrich">W 1955 r. musimy osiągnąć zasadnicza poprawę na wszystkich niedostatecznie dotąd opanowanych odcinkach działalności inwestycyjnej.</u>
          <u xml:id="u-3.114" who="#TadeuszDietrich">W drodze pogłębienia nadzoru i kontroli winniśmy polepszyć terminowość i jakość pracy biur projektowych, dostosować zakres rzeczowy inwestycji da wydzielonych środków, zwiększyć koncentrację środków, a tym samym skrócić okres realizacji poszczególnych inwestycji. Będziemy dążyć do osiągnięcia zdecydowanej poprawy wyników finansowych przedsiębiorstw budowlano-montażowych walcząc z marnotrawstwem materiałów, przestojami maszyn i mechanizmów budowlanych oraz siły roboczej, z przerostami w zakresie wydatków administracyjno-gospodarczych przedsiębiorstw oraz z przepłacaniem należności za różne czynności usługowe i produkcyjne. Do walki tej włączy się czynnie aparat finansowy.</u>
          <u xml:id="u-3.115" who="#TadeuszDietrich">Niejednokrotnie już z tej trybuny była dawana ilustracja cyfrowa burzliwego rozwoju naszego kraju w dziedzinie oświaty, nauki, kultury, ochrony zdrowia i urządzeń socjalnych. Budżet roku bieżącego stanowi dalszy wielki krok naprzód w tej dziedzinie. Środki przeznaczone przez państwo na ten cel wynoszą 28,9 mld zł, tj. o 10,9% więcej niż w roku ubiegłym. Z kwoty tej przypada m. in. na oświatę łącznie ze szkolnictwem zawodowym 7,5 mld zł, na naukę i szkolnictwo wyższe 3 mld zł, na kulturę i sztukę 1,2 mld zł, na zdrowie i kulturę fizyczną 6 mld zł, na ubezpieczenia społeczne 10,7 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-3.116" who="#TadeuszDietrich">Treść, która kryje się za tymi cyframi, jest tak bogata, że nie sposób opisać ją w całości z tej trybuny. Pragnę jednak podzielić się z Wysokim Sejmem bardziej charakterystycznymi danymi. Tak więc liczba dzieci w przedszkolach wynosić będzie w roku 1955 blisko pół miliona, przy czym ilość miejsc w przedszkolach dziewięciogodzinnych, przeznaczonych wyłącznie dla dzieci matek pracujących, wzrośnie o prawie 10%. Mimo tak znacznego rozwoju przedszkoli ilość ich jest wciąż jeszcze niewystarczająca dla zaspokojenia potrzeb wielkiej rzeszy kobiet, której Państwo Ludowe umożliwiło produktywną pracę.</u>
          <u xml:id="u-3.117" who="#TadeuszDietrich">W szkołach podstawowych i licealnych uczyć się będzie w r. 1955 prawie 3,6 miliona dzieci i młodzieży. Jak wiadomo, w naszym kraju nie istnieje bezrobocie, nie ma i nie może być kryzysów gospodarczych, materialne i kulturalne warunki życia ludności stale wzrastają. Wyraża się to między innymi w dużej poprawie stanu zdrowotnego ludności i wielkim przyroście naturalnym. Jest więc rzeczą zrozumiałą, że liczba uczniów wstępujących do szkół podstawowych corocznie znacznie wzrasta. W tym roku przybywa do szkół o 184 tys. uczniów więcej niż w roku ubiegłym. Są to dzieci wychowane w warunkach troskliwej opieki Państwa Ludowego, przyszła kadra budowniczych komunizmu w naszym kraju. Dla tej młodzieży państwo rozszerza sieć szkół podstawowych i średnich, coraz intensywniej wyposaża je w sprzęt i pomoce naukowe, uzupełnia kadry pedagogiczne i poprawia warunki ich pracy. Zjawisko analfabetyzmu pierwotnego i wtórnego, stanowiące smutną spuściznę czasów przedwrześniowych, mamy w zasadzie poza sobą. W roku bieżącym przeszło 80% uczniów objętych będzie nauczaniem w szkołach o programie pełnych siedmiu klas szkoły podstawowej. Procent kończących siedem klas szkoły podstawowej jest oczywiście jeszcze wyższy. Oznacza to, że bliscy jesteśmy realizacji zadania wyznaczonego przez Państwo Ludowe w dziedzinie objęcia wszystkich dzieci w wieku szkolnym pełnym siedmioklasowym nauczaniem.</u>
          <u xml:id="u-3.118" who="#TadeuszDietrich">Po zrealizowaniu tego etapu następnym będzie niewątpliwie stopniowe osiąganie ogólnego nauczania na stopniu szkoły średniej. W tym roku w szkołach średnich ogólnokształcących i zawodowych uczyć się będzie 727 tysięcy uczniów.</u>
          <u xml:id="u-3.119" who="#TadeuszDietrich">Wszystko to znajduje swój wyraz w budżecie r. 1955, którego wydatki na szkolnictwo ogólnokształcące są przeszło dwu i półkrotnie wyższe niż w budżetach początkowego okresu Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.120" who="#TadeuszDietrich">Jest naszą wspólną troską, aby ulepszyć pracę wychowawczą w szkołach i stale udoskonalać programy nauczania, które nie są jeszcze wolne od usterek.</u>
          <u xml:id="u-3.121" who="#TadeuszDietrich">W szkolnictwie zawodowym kładziemy w tym roku, podobnie jak w roku ubiegłym, nacisk na przygotowanie kwalifikowanych pracowników w rolnictwie. W związku z tym wydatki na szkolnictwo zawodowe w Ministerstwach Rolnictwa i PGR zwiększają się o 10%, zaś na szkolenie kadry mechaników na potrzeby rolnictwa prawie czterokrotnie.</u>
          <u xml:id="u-3.122" who="#TadeuszDietrich">W całym szkolnictwie zawodowym potrzebny jest dalszy wysiłek w celu lepszego dostosowania poszczególnych jego działów do potrzeb gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.123" who="#TadeuszDietrich">W szkołach wyższych studiować będzie w bieżącym roku armia 150 tys. studentów, którą państwo otacza stale rosnącą opieką. Wyrazem tego jest zwiększenie w okresie realizacji Planu 6-letniego liczby stypendystów o 90%, a wydatków z tym związanych o 225%. Będziemy kontynuować przechodzenie ze studiów dwustopniowych na studia jednolite z dłuższym okresem czasu trwania studiów, co zapewni wzrost kwalifikacji naszej kadry naukowej i technicznej. Przybędzie 39 nowych domów akademickich i internatów. Dotacje na stołówki akademickie wzrosną o 22%.</u>
          <u xml:id="u-3.124" who="#TadeuszDietrich">Niezależnie od rozszerzenia działalności szkolnictwa wyższego projekt budżetu zabezpiecza dalszy rozwój nauki i prac naukowo-badawczych.</u>
          <u xml:id="u-3.125" who="#TadeuszDietrich">W roku bieżącym będziemy finansować dziesięć nowych instytutów naukowo-badawczych utworzonych w r. 1954, rozszerzyliśmy zakres badań mających szczególne znaczenie dla gospodarki narodowej i rozwijamy nadal działalność Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-3.126" who="#TadeuszDietrich">PAN posiada 16 instytutów naukowych i 54 placówki pomocnicze. Liczba instytutów i placówek stale wzrasta. Można powiedzieć, że obecnie niemal każdy uczony polski w każdej dziedzinie wiedzy jest w ten czy inny sposób związany z Akademią.</u>
          <u xml:id="u-3.127" who="#TadeuszDietrich">Rozwój nauki polskiej przynosi coraz większe korzyści narodowi.</u>
          <u xml:id="u-3.128" who="#TadeuszDietrich">Dziełem polskich geologów są odkrycia złóż siarki, rudy żelaznej, fosforytów i innych kopalin. Rozwojowi nauki polskiej zawdzięczamy w poważnym stopniu postęp techniczny. We wszystkich tych osiągnięciach wielkie znaczenie miało coraz szersze korzystanie z ogromnego dorobku nauki radzieckiej, doświadczenia i pomocy radzieckich pracowników nauki oraz wybitnych radzieckich specjalistów.</u>
          <u xml:id="u-3.129" who="#TadeuszDietrich">Społeczeństwo nasze wiąże duże nadzieje z dalszym, jeszcze ściślejszym powiązaniem badań naukowych z potrzebami życia, z rozwojem przemysłu i rolnictwa, kultury i ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-3.130" who="#TadeuszDietrich">Podobnie jak w latach ubiegłych, także i w tym roku państwo przeznacza poważne kwoty na rozwój kultury.</u>
          <u xml:id="u-3.131" who="#TadeuszDietrich">Wzrost wydatków obejmuje wszystkie podstawowe urządzenia upowszechnienia kultury, jak biblioteki, świetlice, domy kultury, muzea, radio, teatry, opery, filharmonie, zespoły pieśni i tańca oraz kina.</u>
          <u xml:id="u-3.132" who="#TadeuszDietrich">W roku bieżącym obchodzić będziemy setną rocznicę śmierci wieszcza narodu polskiego Adama Mickiewicza. Wraz z nami obchodzić będzie tę rocznicę cały świat postępowy, oddając cześć wielkim tradycjom wolnościowym i postępowym narodu polskiego w ramach Roku Mickiewiczowskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.133" who="#TadeuszDietrich">Odbywa się w Warszawie Międzynarodowy Konkurs Chopinowski, mający wielkie znaczenie dla rozwoju muzyki polskiej i innych narodów, świadczący o zacieśnieniu naszych więzów kulturalnych w skali międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.134" who="#TadeuszDietrich">W ten sposób imiona wielkich Polaków odbijają się szerokim echem w sercach i umysłach milionów ludzi na całym świecie i zjednują je dla osiągnięć kultury Polski Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-3.135" who="#TadeuszDietrich">Radzi będziemy gościć w roku bieżącym w murach naszej stolicy postępową młodzież całego świata, która przybędzie na Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów w Warszawie. Oddany zostanie na użytek społeczeństwa wspaniały dar Związku Radzieckiego — Pałac Kultury i Nauki.</u>
          <u xml:id="u-3.136" who="#TadeuszDietrich">Wszystko to są dowody wzbogacenia naszego życia kulturalnego i stałego upowszechniania kultury wśród szerokich mas.</u>
          <u xml:id="u-3.137" who="#TadeuszDietrich">Przechodząc do wydatków na ochronę zdrowia i kulturę fizyczną, trzeba podkreślić, iż wzrastają one o 10% w stosunku do roku ubiegłego. Państwo troszczy się o stałe rozszerzanie usług służby zdrowia i poprawienie ich jakości.</u>
          <u xml:id="u-3.138" who="#TadeuszDietrich">Szczególną uwagę skieruje się w roku bieżącym na wzrost usług w lecznictwie otwartym. W związku z tym ilość porad lekarskich w lecznictwie otwartym wzrośnie o 8,2%. Rozwojową tendencją lecznictwa otwartego jest działalność przychodni przyzakładowych, w których wzrost usług wyniesie ca 15,2%. Ten dodatkowy wysiłek zmierza do usuwania usterek w lecznictwie otwartym, które dają się we znaki ludziom pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.139" who="#TadeuszDietrich">Szczególną troskę przejawia państwo w dziedzinie poprawy stanu zdrowia ludności wiejskiej, co przejawia się w znacznej rozbudowie sieci wiejskich placówek służby zdrowia i objęciu bezpłatnym leczeniem członków spółdzielni produkcyjnych i ich rodzin. Zostanie uruchomionych po wsiach 130 nowych ośrodków zdrowia, 45 izb porodowych oraz 140 żłobków wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-3.140" who="#TadeuszDietrich">Liczba łóżek w szpitalach w r. 1955 osiągnie 135 tys., co oznacza wzrost w stosunku do 1950 r. o 35%. Liczba lekarzy wzrosła w tym czasie dwukrotnie. Należy jednak zaznaczyć, że pomimo przekroczenia na tym odcinku zadań ustalonych w Planie 6-letnim występują wciąż jeszcze poważne dysproporcje w lokalizacji sieci lecznictwa zamkniętego. I tak podczas gdy w woj. wrocławskim na 10.000 mieszkańców przypada 70,3 łóżka, w woj. szczecińskim — 63,5, to w woj. łódzkim 22,3, w woj. kieleckim tylko 19. Cyfry te wskazują na konieczność położenia większego nacisku w latach następnych na rozwój szpitalnictwa w tych województwach.</u>
          <u xml:id="u-3.141" who="#TadeuszDietrich">Projekt budżetu ubezpieczeń społecznych przewiduje wzrost wydatków o 10,2%. Rozszerzono uprawnienia pracowników do zasiłków chorobowych oraz przyznano zasiłki pracującym matkom w wypadku opieki nad chorym dzieckiem. Podwyższyliśmy renty i emerytury.</u>
          <u xml:id="u-3.142" who="#TadeuszDietrich">Ubezpieczenia społeczne przeszły pod zarząd i kierownictwo związków zawodowych, co powinno usprawnić pracę tego aparatu i zbliżyć go do mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-3.143" who="#TadeuszDietrich">Poważną rolę w dziedzinie podnoszenia dobrobytu naszego narodu odgrywa gospodarka komunalna. Tutaj na pierwszy plan wysuwa się problem mieszkaniowy. Nowych izb mieszkalnych przybędzie w roku 1955 — 192 tys. Na kapitalne remonty przeznacza się 1.120 mln zł (w tym z budżetu 996 mln zł).</u>
          <u xml:id="u-3.144" who="#TadeuszDietrich">Nakłady inwestycyjne na gospodarkę komunalną i mieszkaniową wynoszą w r. 1955 — 1.228 mln zł. W nakładach tych nie mieści się nowe budownictwo mieszkaniowe, na które w ramach samego ZOR-u przeznacza się 3.400 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.145" who="#TadeuszDietrich">Mimo tych wielkich nakładów budownictwo mieszkaniowe nie zaspokaja jeszcze w pełni potrzeb mas pracujących pod względem ilościowym jak i jakościowym. Masy pracujące słusznie krytykują nieterminowe oddawanie mieszkań do użytku i częste braki w ich technicznym wykończeniu. Budownictwo nasze jest także zbyt drogie. Zadaniem przedsiębiorstw budowlanych jest szerokie przejście na stosowanie przemysłowych metod budownictwa mieszkaniowego, przyśpieszenie procesu produkcyjnego i jego potanienie.</u>
          <u xml:id="u-3.146" who="#TadeuszDietrich">Przeznaczając tak poważne kwoty na usługi socjalno-kulturalne oraz na gospodarkę komunalną i mieszkaniową stawiamy dalszy krok na drodze coraz pełniejszego zaspokajania materialnych i kulturalnych potrzeb ludności. Aby wydatkowanie tych środków odniosło zamierzony skutek, trzeba oszczędnie i sprawnie gospodarować przydzielonymi kredytami. Trzeba zarówno podnieść dyscyplinę finansową, jak i wyplenić wciąż jeszcze dość liczne objawy biurokratycznego i bezdusznego stosunku do człowieka i jego potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-3.147" who="#TadeuszDietrich">W gospodarce mieszkaniowej trzeba uzyskać lepsze niż dotychczas wyniki szczególnie na odcinku kapitalnych remontów przez zlikwidowanie niedomagań w pracy zarządów budynków mieszkalnych, przedsiębiorstw remontowo-budowlanych i biur projektowych, przez zbliżenie administracji domowych do lokatorów i usunięcie przewlekłości w wykonywaniu remontów.</u>
          <u xml:id="u-3.148" who="#TadeuszDietrich">Jednym z warunków pomyślnego wypełnienia zadań stojących przed nami w dziedzinie rozwoju produkcji przemysłowej i rolnej oraz związanego z tym wzrostu stopy życiowej mas pracujących jest usprawnienie administracji państwowej i podniesienie na wyższy poziom metod kierownictwa przedsiębiorstwami i urządzeniami socjalno-kulturalnymi.</u>
          <u xml:id="u-3.149" who="#TadeuszDietrich">Nasz ludowy aparat administracyjny ma poważne osiągnięcia organizacyjne i polepsza z roku na rok styl swojej pracy. Rok ubiegły zaznaczył się dalszymi osiągnięciami na tym odcinku. Uproszczenie struktur organizacyjnych, ukrócenie nadmiernie rozbudowanej sprawozdawczości i usprawnienie tą drogą pracy doprowadziło do zahamowania wzrostu zatrudnienia w administracji państwowej mimo powołania szeregu nowych jednostek organizacyjnych i utworzenia gromadzkich rad narodowych. Dzięki tym osiągnięciom udział wydatków na administrację w budżecie 1955 r. w porównaniu z 1954 r. — spada.</u>
          <u xml:id="u-3.150" who="#TadeuszDietrich">Mimo tych osiągnięć jest jeszcze wiele braków i niedociągnięć w strukturze organizacyjnej aparatu administracyjnego i jego metodach pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.151" who="#TadeuszDietrich">System obowiązujących przepisów obciążony jest biurokratyzmem, hamuje inicjatywę resortów i utrudnia podejmowanie operatywnych decyzji. Nadmierna jest sprawozdawczość wszelkiego rodzaju. Nadmierny centralizm, biurokratyzm, wypaczenia i przerosty, występujące zarówno w systemie kierowania resortami jak i wewnątrz resortów w stosunku do centralnych zarządów i przedsiębiorstw, hamują w poważnym stopniu operatywne kierownictwo, utrudniają stosowanie kolegialnych form omawiania węzłowych decyzji przy jednoczesnym pomniejszaniu odpowiedzialności osobistej kierowników i ograniczaniu ich inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-3.152" who="#TadeuszDietrich">Stoi więc przed nami zadanie dalszego usuwania szkodliwej wieloszczeblowości, dublowania zadań, likwidowania zbędnych komórek organizacyjnych i zmniejszenia zatrudnienia w administracji w celu zasilenia, kadrami przemysłu i rolnictwa w walce o wzrost produkcji i podnoszenie dochodu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-3.153" who="#TadeuszDietrich">Stała walka z przerostami administracyjnymi, z nadmierną rozbudową ogniw nadrzędnych powinna być troską organizacji społecznych działających na terenie zakładów pracy, rad narodowych oraz wszystkich działaczy gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-3.154" who="#TadeuszDietrich">Niezwykle doniosła rola w wykonaniu zadań politycznych, społecznych i gospodarczych, a w szczególności w dziedzinie spójni gospodarczej miasta ze wsią przypada w r. 1955 radom narodowym.</u>
          <u xml:id="u-3.155" who="#TadeuszDietrich">Globalna kwota wydatków-budżetów terenowych wynosi 16,5 miliarda złotych, co oznacza wzrost w stosunku do wykonania za rok 1954 o 8,7%. Wydatki budżetów terenowych wzrastają o 1.330 mln zł, przy czym największy wzrost przypada na gospodarkę narodową, oświatę i wychowanie oraz zdrowie i kulturę fizyczną.</u>
          <u xml:id="u-3.156" who="#TadeuszDietrich">Tak więc w strukturze budżetów terenowych znajduje dobitny wyraz zarówno wzrost funkcji kulturalnych Państwa Ludowego, jak i wzrost zadań gospodarczych wiążących się bezpośrednio z celami wytkniętymi na rok 1955. Równocześnie w strukturze budżetów terenowych znajdują wyraz stale rozszerzające się funkcje terenowych organów jednolitej władzy państwowej. Przejawem tego jest wzrost udziału budżetów terenowych w ogólnej kwocie budżetu państwa z 13,7% w roku 1954 do 14,3% w roku 1955.</u>
          <u xml:id="u-3.157" who="#TadeuszDietrich">Wydatki na finansowanie gospodarki narodowej stanowią około 1/3 całości wydatków budżetów terenowych.</u>
          <u xml:id="u-3.158" who="#TadeuszDietrich">Główne miejsce zajmują wydatki na rolnictwo, stanowiące około 30% ogółu wydatków na gospodarkę narodową w budżetach terenowych Szczególnie szybki jest wzrost wydatków na weterynarię. W ostatnich dwóch latach Planu 6-letniego liczba zakładów leczniczych dla zwierząt wzrosła o około 43%. Stanowi to istotny krok naprzód w dziedzinie rozszerzenia weterynaryjnej pomocy profilaktycznej.</u>
          <u xml:id="u-3.159" who="#TadeuszDietrich">Drugim ważnym kierunkiem wydatkowym są urządzenia wodno-melioracyjne. W tej dziedzinie wydatki budżetowe łączą się z podejmowanymi przez chłopów zobowiązaniami w dziedzinie dobrowolnie świadczonej pracy, co poważnie powiększa efektywność wydatków państwowych.</u>
          <u xml:id="u-3.160" who="#TadeuszDietrich">Trzecim kierunkiem działalności rad narodowych jest elektryfikacja wsi. W roku 1955 przewiduje się elektryfikację 772 dalszych wsi.</u>
          <u xml:id="u-3.161" who="#TadeuszDietrich">Wydatki budżetowe na budowę i utrzymanie dróg powiatowych i gromadzkich wzrastają o 10%, w tym na sfinansowanie, utrzymanie i budowę dróg gromadzkich przeznacza się kwotę 178 milionów zł. Władza ludowa wkłada wielki wysiłek w gospodarkę drogową, niemniej jednak potrzeby nasze na tym odcinku, zwłaszcza w zakresie dróg powiatowych i gromadzkich, są jeszcze bardzo poważne. Również i w tej dziedzinie, podobnie jak na odcinku melioracji, udział ludności wiejskiej jest znaczny.</u>
          <u xml:id="u-3.162" who="#TadeuszDietrich">Zadaniem naszym jest pobudzać inicjatywę chłopów i zwiększyć tą drogą ogólne nakłady na budownictwo drogowe.</u>
          <u xml:id="u-3.163" who="#TadeuszDietrich">Stale wzrastające i bardzo istotne zadania stoją przed przemysłem terenowym, którego produkcja ma poważne znaczenie dla zaopatrzenia ludności miast i wsi. Plan sprzedaży wyrobów przemysłu terenowego wzrasta o 14,8% w stosunku do wykonania za rok 1954.</u>
          <u xml:id="u-3.164" who="#TadeuszDietrich">Poważnym czynnikiem rozwoju przemysłu terenowego jest fundusz tego przemysłu utworzony w roku ubiegłym. W oparciu o ośrodki tego funduszu wiele rad narodowych rozszerza znacznie produkcję artykułów masowego użytku.</u>
          <u xml:id="u-3.165" who="#TadeuszDietrich">Aparat handlu detalicznego, którego kierownictwo w miastach w znacznym stopniu bezpośrednio leży w rękach rad narodowych, stale doskonali swą pracę i ma niemałe zasługi w dziedzinie prawidłowego zaopatrzenia milionowych rzesz konsumentów. Praca jednak handlu detalicznego spotyka się wciąż jeszcze ze słuszną krytyką ludności pracującej w miastach i na wsi.</u>
          <u xml:id="u-3.166" who="#TadeuszDietrich">Prawidłowy podział masy towarowej, szybka dostawa, oddziaływanie na przemysł pod względem asortymentu i jakości wyrobów, wpływanie na rozwój miejscowego drobnego przemysłu, zdecentralizowany skup produktów rolnych, pobudzanie wytwórczości rzemieślniczej i chałupniczej, elastyczne dostosowywanie się do potrzeb konsumenta są podstawowymi zadaniami handlu detalicznego. Ma on pod tym względem wiele jeszcze braków i niedociągnięć.</u>
          <u xml:id="u-3.167" who="#TadeuszDietrich">Zadaniem rad narodowych jest stałe wzmacnianie finansowe przemysłu terenowego i handlu, wzmaganie walki o obniżkę kosztów własnych, nieustanna troska o poziom pracy aparatu handlu i kultury obsługi konsumenta.</u>
          <u xml:id="u-3.168" who="#TadeuszDietrich">Wzrostowi zadań gospodarczych, socjalnych i kulturalnych rad narodowych towarzyszy wzrost ich uprawnień oraz funkcji politycznych. W roku ubiegłym dokonaliśmy reformy ustroju rad narodowych powołując do życia gromadzkie rady narodowe i rady narodowe osiedli. Wzmocniło to udział ludności w rządzeniu krajem i zbliżyło władzę ludową do mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-3.169" who="#TadeuszDietrich">W roku ubiegłym dokonaliśmy pewnej decentralizacji przekazując radom narodowym szereg nowych zadań i funkcji w dziedzinie społecznej i gospodarczej. Również w dziedzinie uprawnień budżetowych wzmocnione zostały kompetencje rad narodowych. Niemniej pozostaje jeszcze wiele do zrobienia na tym odcinku i w roku 1955 będziemy nadal kroczyć po linii wytkniętej w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-3.170" who="#TadeuszDietrich">Nie można pominąć istotnego zadania rad narodowych, jakim jest zabezpieczenie dochodów w celu pełnego wykonania zadań postawionych w budżecie terenowym roku bieżącego. W roku ubiegłym zarysowało się przejściowe osłabienie pracy niektórych ogniw prezydiów rad narodowych w dziedzinie poboru dochodów zarówno z podatków, jak i w dziedzinie dochodów wypracowanych przez własne przedsiębiorstwa. Te braki i niedociągnięcia powinny być wyrównane w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-3.171" who="#TadeuszDietrich">W szczególności praca wydziałów finansowych prezydiów powiatowych rad narodowych wymaga znacznego usprawnienia, zarówno w zakresie podatków wiejskich jak i miejskich, poddania tych wydziałów odpowiedniemu nadzorowi i otoczenia większą niż dotąd opieką.</u>
          <u xml:id="u-3.172" who="#TadeuszDietrich">Wysoki Sejmie! Przedstawiony przez Rząd budżet na rok 1955 jest budżetem zamykającym wielki Sześcioletni Plan budowy podstaw socjalizmu. Zabezpiecza on dalszy wzrost gospodarki narodowej, podniesienie stopy życiowej i kultury mas pracujących oraz wzmocnienie sił obronnych naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-3.173" who="#TadeuszDietrich">Odzwierciedla on w całej pełni kierunek umacniania układu socjalistycznego naszej gospodarki i pogłębiania sojuszu robotniczo-chłopskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.174" who="#TadeuszDietrich">Budżet państwa przedstawiony Wysokiemu Sejmowi ma wielkie znaczenie dla pełnej realizacji polityki gospodarczej Rządu opartej o podstawowe założenia II Zjazdu PZPR, a jego należyte wykonanie stanowić będzie o dalszym poważnym rozwoju naszej siły ekonomicznej i umocnieniu finansów.</u>
          <u xml:id="u-3.175" who="#TadeuszDietrich">Zadania postawione w budżecie wymagają jednak wielkiego wysiłku dla pełnego zabezpieczenia dochodów, a tym samym i osiągnięcia zaplanowanej nadwyżki, stanowiącej pokrycie dla wykonania zadań w dziedzinie wzrostu płac realnych i poprawy dochodów chłopów oraz dla działalności kredytowej Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.176" who="#TadeuszDietrich">Wygospodarowanie tej nadwyżki wymaga osiągnięcia zaplanowanego wzrostu produkcji rolnej i przemysłowej, walki o obniżenie kosztów produkcji i obrotu, bezwzględnego nieprzekraczania wydatków inwestycyjnych, rygorystycznej walki z narastaniem nieplanowanych zapasów, obniżenia kosztów administracji oraz ogólnego wzmocnienia dyscypliny finansowej.</u>
          <u xml:id="u-3.177" who="#TadeuszDietrich">Wszystko to wiąże się ze wzrostem aktywności całego społeczeństwa, wzrostem kontroli społecznej i śmiałą, konstruktywną krytyką, która pomaga w usuwaniu braków i niedociągnięć. Największym bowiem źródłem siły naszego Państwa Ludowego jest świadoma dyscyplina społeczna i poczucie współodpowiedzialności każdego obywatela.</u>
          <u xml:id="u-3.178" who="#TadeuszDietrich">Osiągnięcia narodu polskiego zdobyte w okresie ubiegłym zagrzewają masy pracujące do dalszej walki o pełną mobilizację rezerw w dziele budownictwa socjalizmu, o zwycięskie zakończenie Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.179" who="#TadeuszDietrich">Nie ulega wątpliwości, że budżet roku 1955, w którym znajdują wyraz dążenia milionowych mas pracujących, spotka się z gorącym poparciem całego narodu, zjednoczonego we Froncie Narodowym pod przewodnictwem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-3.180" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JanDembowski">Proponuję projekt ustawy budżetowej na rok 1955 odesłać do Komisji Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JanDembowski">Czy ktoś z Obywateli Posłów jest przeciw tej propozycji? Sprzeciwu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JanDembowski">Projekt ustawy budżetowej na rok 1955 Sejm odsyła do Komisji Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JanDembowski">Zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min. 35 do godz. 12 min. 5.)</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JanDembowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JanDembowski">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za rok 1953 (druk nr 50).</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JanDembowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JanDembowski">Proponuję sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za rok 1953 odesłać do Komisji Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JanDembowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję moją przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JanDembowski">Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za rok 1953 Sejm odsyła do Komisji Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JanDembowski">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: Projekt ustawy o przekazaniu sądom powszechnym dotychczasowej właściwości sądów wojskowych w sprawach karnych osób cywilnych, funkcjonariuszów organów bezpieczeństwa publicznego, Milicji Obywatelskiej i Służby Więziennej (druk nr 51).</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#JanDembowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#JanDembowski">Proponuję projekt ustawy odesłać do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#JanDembowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję moją przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#JanDembowski">Projekt ustawy Sejm odsyła do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#JanDembowski">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: Zatwierdzenie uchwał Rady Państwa z dnia 7 grudnia 1954 r. i z dnia 1 marca 1955 r. w sprawie zmian w składzie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#JanDembowski">Na podstawie art. 29 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Rada Państwa przedstawia Sejmowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, z wnioskiem o zatwierdzenie, podjęte na wniosek Prezesa Rady Ministrów uchwały z dnia 7 grudnia 1954 r. i z dnia 1 marca 1955 r. w sprawie zmian w składzie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#JanDembowski">Uchwała z dnia 7 grudnia 1954 r. brzmi:</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#JanDembowski">„Rada Państwa uchwala:</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#JanDembowski">1. Powołać Obywatela Władysława Dworakowskiego na stanowisko Przewodniczącego Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#JanDembowski">2. Powołać Obywatela Władysława Wichę na stanowisko Ministra Spraw Wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#JanDembowski">3. Odwołać Obywatela Hilarego Chełchowskiego ze stanowiska Ministra Państwowych Gospodarstw Rolnych.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#JanDembowski">4. Powołać Obywatela Stanisława Radkiewicza na stanowisko Ministra Państwowych Gospodarstw Rolnych”.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#JanDembowski">Uchwała z dnia 1 marca 1955 r. brzmi:</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#JanDembowski">„Rada Państwa postanawia powołać Obywatela Stefana Pietrusiewicza na stanowisko Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych”.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#JanDembowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Drobner: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#JanDembowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#BolesławDrobner">Wysoki Sejmie! Nie chciałbym, aby ważne uchwały Rady Państwa były zatwierdzane przez Sejm jak dekret o zmianie ustawy o zawodzie felczera — bez dyskusji, bez podkreślenia wagi tych uchwał. Czekałem na dyskusję — widzę, że jej nie ma, wobec tego sam występuję i chcę poruszyć jedną ważną sprawę.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#BolesławDrobner">Zmiany w resorcie Bezpieczeństwa Publicznego nie przeszły bez potężnego wrażenia w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#BolesławDrobner">Powiem o jednej rozmowie ze starym robotnikiem — murarzem, spracowanym, który na starość poszedł pracować do Straży Przemysłowej; zaczepił mnie on i spytał: „A czy to tak, Towarzyszu Pośle, wygląda, że „bezpieka” jest winna? Ja myślę, że gdyby nie było „bezpieki”, jak reakcja nazywa Bezpieczeństwo, to ja bym może już nie żył, bo byłem w powiecie rzeszowskim, gdzie organy Bezpieczeństwa Publicznego, Milicja, Ormo walczyły przeciw podziemiu, sabotażowi, przeciw reakcji i lasowi, bez tej walki ja bym nie żył i spalone byłyby nasze wsie”. Czy odpowiedzialny jest tylko jeden minister i czy jeśli tylko te metody, jakie były stosowane przez Bezpieczeństwo Publiczne, będą skasowane, to społeczeństwo może już być spokojne — otrzyma satysfakcję za swoją troskę w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#BolesławDrobner">Dalej ten robotnik zapytał mnie: „A co robi nasz towarzysz Świątkowski?” Zastanowiłem się nad tym przez chwilę; nie dałem odpowiedzi, bo mnie to zdziwiło, bo wiedziałem, że istotnie ktoś tu jest winien. Już znacznie wcześniej trzeba było bić na alarm, że nie dzieje się dobrze w sprawach bezpieczeństwa publicznego.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#BolesławDrobner">I postawiłem sobie to samo pytanie, jakie mi zadał ów stary robotnik: czy Minister Sprawiedliwości nie jest powołany do tego, aby pilnować praworządności, aby pamiętać o tym, że nie dzieje się dobrze? Czy on nie słyszał o tych różnych rzeczach od prokuratora, od sędziów, od obrońców? Czy on nie spotykał się nigdy z żadnymi zarzutami pod tym względem? Jedno z dwojga: albo nie wiedział o tym wszystkim — albo wiedział. Jeżeli nie wiedział, to znaczy miał zły wzrok — patrzył, ale nie widział. Jeżeli miał zmysł słuchu, to słyszał, ale nie słuchał. A przecież on jest powołany do tego, ażeby majestat sprawiedliwości podnieść na najwyższy poziom!</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#BolesławDrobner">Nie wiedział — to znaczy nie rozumie tego, co się dzieje w społeczeństwie, nie zna wrogich wobec nas sił.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#BolesławDrobner">Polska Ludowa da sobie radę z tymi wszystkimi wstecznymi siłami, które pracują i na emigracji, i u nas w kraju, ale Minister Sprawiedliwości odpowiedzialny jest za to, że nie przeprowadził kampanii dla uzgodnienia tych spraw, w których musiał, w których powinien był ingerować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JanDembowski">Czy kto z Obywateli Posłów chce zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JanDembowski">Ponieważ nikt głosu nie zabiera, wobec tego wystąpienie Obywatela Posła potraktujemy jako interpelację poselską i przekażemy Rządowi dla załatwienia — zgodnie z regulaminem.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JanDembowski">Proponuję, aby obie uchwały Rady Państwa przegłosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JanDembowski">Kto z Obywateli Posłów jest za tą propozycją?</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#JanDembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#JanDembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#JanDembowski">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem przedstawionych uchwał Rady Państwa — zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#JanDembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#JanDembowski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#JanDembowski">Kto się wstrzymuje od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#JanDembowski">Stwierdzam, że Sejm jednomyślnie zatwierdził uchwały Rady Państwa z dnia 7 grudnia 1954 r. i z dnia 1 marca 1955 r. w sprawie zmian w składzie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#JanDembowski">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekretach:</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#JanDembowski">a) z dnia 10 listopada 1954 r. o przejęciu przez związki zawodowe zadań w dziedzinie wykonywania ustaw o ochronie, bezpieczeństwie i higienie pracy oraz sprawowania inspekcji pracy (Dz. U. Nr 52, poz. 260),</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#JanDembowski">b) z dnia 27 listopada 1954 r. w sprawie zmiany przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 54, poz. 268),</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#JanDembowski">c) z dnia 23 grudnia 1954 r. o zmianie ustawy o zawodzie felczera (Dz. U. Nr 57, poz. 284),</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#JanDembowski">d) z dnia 2 lutego 1955 r. o przekazaniu wykonywania ubezpieczeń społecznych związkom zawodowym (Dz. U. Nr 6, poz. 31),</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#JanDembowski">e) z dnia 2 lutego 1955 r. o zmianie ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 6, poz. 37),</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#JanDembowski">f) z dnia 18 lutego 1955 r. o funduszu zakładowym (Dz. U. Nr 9, poz. 52),</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#JanDembowski">g) z dnia 11 marca 1955 r. zmieniającym ustawę o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia (Dz. U. Nr 11, poz. 67) — (druk nr 52).</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#JanDembowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Henrykowi Korotyńskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#HenrykKorotyński">Wysoki Sejmie! Komisja Spraw Ustawodawczych rozważyła między innymi 7 dekretów dotyczących spraw socjalnych i spraw zdrowia. Moim zadaniem jest właśnie zreferowanie tych dekretów w imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#HenrykKorotyński">Z tej grupy 7 dekretów najważniejszym, o specjalnej doniosłości, jak sądzę, jest dekret o przekazaniu wykonywania ubezpieczeń społecznych związkom zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#HenrykKorotyński">Dekret z dnia 2 lutego 1955 r., który wszedł w życie dnia 1 marca br., jest dekretem, mocą którego tak ważna dziedzina naszego życia została przekazana związkom zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#HenrykKorotyński">Związki zawodowe więc otrzymały nowe wielkie uprawnienia i nowe poważne obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#HenrykKorotyński">O wielkości tych nowych uprawnień i powadze tych nowych obowiązków świadczyć może między innymi fakt, że obecnie w roku 1955 liczba osób objętych ubezpieczeniem społecznym wynosi w Polsce 6.700.000, a wydatki na ten cel — 10.010 mln zł. W porównaniu z rokiem 1946 — nie mówiąc już o czasach przedwojennych — liczba ubezpieczonych wzrosła prawie trzykrotnie, gdyż wówczas wynosiła 2.300.000, oczywiste więc, że wydatki na ubezpieczenia społeczne zwiększyły się od tego czasu ogromnie. Uprawnionych do korzystania z ubezpieczeń, a więc łącznie z rodzinami, mamy ponad 14 milionów obywateli, czyli połowę całej ludności Polski.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#HenrykKorotyński">Oczywiście długo by można mówić o rozpowszechnieniu ubezpieczeń społecznych w Polsce Ludowej. Warto przypomnieć rzeczy tak znane, jak sprawa urlopów macierzyńskich, zasiłków chorobowych, sanatoryjnych itd.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#HenrykKorotyński">Mam świeży przykład, że ludzie nie pamiętają o tym, jak bardzo szeroki jest zakres pomocy, którą państwo daje obywatelowi. Na przykład jeden z moich kolegów, któremu dziecko dwuletnie zachorowało dość ciężko i powstała sytuacja, że matka będzie musiała przerwać pracę, a więc w rodzinie powstaną trudności, dopiero przypadkowo dowiedział się o tym, że kiedy dziecko w wieku do 2 lat jest chore, to jest przepis uchwały Prezydium Rządu z dnia 18 maja 1954 r. przewidujący wypłatę poważnego zasiłku chorobowego, który matka może otrzymać. Rozwiązuje to sytuację finansową rodziny.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#HenrykKorotyński">Przykład ten nasuwa myśl o potrzebie szerszego upowszechnienia wiadomości o uprawnieniach pracowników ubezpieczonych.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#HenrykKorotyński">Z trzech podstawowych głównych zasad socjalistycznych w zakresie ubezpieczeń społecznych myśmy w Polsce Ludowej zrealizowali dwie: to, że ubezpieczenia obejmują wszystkich robotników i pracowników umysłowych, to znaczy, że ubezpieczenia stały się powszechne, oraz że składka ubezpieczeniowa jest w całości opłacana przez zakład pracy, a nie przez pracowników.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#HenrykKorotyński">Natomiast dotychczas nie została zrealizowana trzecia zasada w tym zakresie, a mianowicie że zarząd ubezpieczeniami powinien należeć w pełni do samych ubezpieczonych. Zasada ta nie była zrealizowana, ponieważ sam system organizacyjny ubezpieczeń zasadniczo nie zmienił się w porównaniu z systemem przedwojennym, struktura pozostała ta sama, ubezpieczenia nie były powiązane z zakładem pracy i ubezpieczonymi.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#HenrykKorotyński">Ten stan organizacyjny nie odpowiada celom ubezpieczeń w naszym ustroju. Winny one być tak zorganizowane, by nie tylko — jak jest dotychczas — zabezpieczały masy pracujące przed skutkami losowymi, lecz żeby działalność instytucji ubezpieczeń służyła celom produkcji, przyczyniała się do zwiększenia wydajności pracy i umacniania dyscypliny pracy, dawała możność ubezpieczonym bezpośredniego udziału w gospodarowaniu funduszami ubezpieczeniowymi.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#HenrykKorotyński">Cele te — jak wskazują doświadczenia Związku Radzieckiego — da się osiągnąć przez powierzenie działalności ubezpieczeń społecznych związkom zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#HenrykKorotyński">Związki zawodowe wystąpiły z postulatem, aby im powierzyć wykonywanie ubezpieczeń. Komitet Centralny PZPR w uchwale z kwietnia ub. roku uznał tę inicjatywę za słuszną. Omawiany tu dekret Rady Państwa powierza właśnie związkom zawodowym to odpowiedzialne zadanie.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#HenrykKorotyński">Powierzenie związkom zawodowym działalności ubezpieczeń społecznych wpłynąć powinno po pierwsze na większe zbliżenie ubezpieczeń społecznych do ubezpieczonych, którzy będą mogli brać udział w gospodarowaniu funduszami ubezpieczeniowymi; po drugie pozwoli na ścisłe powiązanie ubezpieczeń z zagadnieniami produkcyjnymi, z walką o wydajność pracy i dyscyplinę pracy; po trzecie pozwoli na obniżenie kosztów administracyjnych dzięki wykonywaniu w przyszłości wielu funkcji przez aktyw społeczny, np. przy kontroli wypłaty zasiłków.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#HenrykKorotyński">Trzeba mocno podkreślić, że przejęcie ubezpieczeń przez związki zawodowe nie oznacza, że ubezpieczenia przestały być państwowymi ubezpieczeniami społecznymi. Są one oparte w dalszym ciągu na państwowych ustawach określających zakres świadczeń dla. wszystkich pracujących — niezależnie od tego czy są oni członkami związku zawodowego, czy nie są. Wszyscy pracownicy mają jednakowe uprawnienia w zakresie rodzajów i wysokości świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#HenrykKorotyński">Warto to szczególnie mocno podkreślić, bo nie brak listów do redakcji i wersji mówiących, że z chwilą przejęcia przez związki zawodowe ubezpieczeń pracownik, który nie należy do związku zawodowego, będzie pozbawiony prawa korzystania z ubezpieczeń, lub że to jest forma przymusu należenia do związku zawodowego; dlatego z taką siłą podkreślam ten znany Obywatelom Posłom fakt.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#HenrykKorotyński">Zgodnie z postanowieniami dekretu związki zawodowe nabywają następujące podstawowe uprawnienia:</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#HenrykKorotyński">1. Inicjatywę ustawodawczą w dziedzinie ubezpieczeń społecznych oraz prawo — na podstawie upoważnienia ustawowego — podejmowania uchwał i wydawania instrukcji dotyczących wykonywania przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#HenrykKorotyński">2. Bezpośredni wpływ na wysokość funduszów ubezpieczeniowych. W razie osiągnięcia oszczędności w budżecie wydatków ubezpieczeń społecznych CRZZ ma możność po uzgodnieniu z Prezydium Rządu przeznaczyć uzyskaną nadwyżkę na dodatkowe świadczenia dla mas pracujących. Nadwyżkę tę będzie można zużyć bądź na rozszerzenie świadczeń ubezpieczeniowych, bądź też na dodatkowe cele socjalne, jak np. kuchnie dietetyczne dla pracowników, półsanatoria itp.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#HenrykKorotyński">3. Związki zawodowe otrzymują prawo określania organizacji ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z dekretem określanie struktury organizacyjnej ubezpieczeń następuje na podstawie uchwały CRZZ w uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#HenrykKorotyński">Jak będzie wyglądać obecna organizacja ubezpieczeń społecznych?</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#HenrykKorotyński">Dekret znosi Zakład Ubezpieczeń Społecznych wraz z terenowymi jego komórkami. Trzeba dodać, że działalność ubezpieczeniową w zakresie rent i zaopatrzeń przejmuje Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej oraz terenowe rady narodowe.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#HenrykKorotyński">Dla wykonywania ubezpieczeń społecznych CRZZ powołuje Centralny Zarząd Ubezpieczeń Społecznych podległy sekretariatowi CRZZ, a w poszczególnych województwach — wojewódzkie zarządy ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#HenrykKorotyński">Zgodnie z obowiązującymi przepisami wypłata zasiłków w zakładach pracy zatrudniających co najmniej 5 pracowników odbywa się bezpośrednio w zakładach pracy. Stąd wynika, że do zadań rad zakładowych należy:</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#HenrykKorotyński">– udzielanie stałej i wszechstronnej pomocy wszystkim członkom załogi — niezależnie od tego czy są członkami związku czy też nie — w uzyskaniu świadczeń pieniężnych i leczniczych;</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#HenrykKorotyński">– wydawanie decyzji o każdorazowej wypłacie zasiłku z ubezpieczenia chorobowego w oparciu o orzeczenie lekarskie;</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#HenrykKorotyński">– zatwierdzanie list wypłat zasiłków rodzinnych — oraz analizowanie absencji chorobowej, prowadzenie walki z przyczynami zachorowań, walki z symulacją, kontrolowanie działalności przyzakładowych komórek służby zdrowia, organizowanie pomocy i opieki nad chorymi członkami załogi.</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#HenrykKorotyński">Poważne więc i niełatwe obowiązki spadają na rady zakładowe. Chodzi przecież o to, aby miliardowe sumy, które łoży nasze państwo na ubezpieczenia, trafiały do pracowników istotnie potrzebujących pomocy. Nie brakuje faktów świadczących o tym, że jeszcze przed wejściem w życie omawianego dekretu zdarzały się w zakładach pracy poważne nadużycia, polegające na przykład na bezpodstawnym wypłacaniu zasiłków. Aktyw związkowy powinien nie dopuszczać do powtarzania się tego rodzaju nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#HenrykKorotyński">Przed związkami zawodowymi, radami zakładowymi staje poważne zadanie niedopuszczenia do zbiurokratyzowania aparatu ubezpieczeniowego i usuwania wszelkich biurokratycznych schorzeń. Mam w pamięci przykład — skargę pewnego wykładowcy, nauczyciela, który zabiegał o pobyt sanatoryjno-zdrowotny poprzez Okręgowy Zarząd ZNP, potem przez Zarząd Główny. Nie doczekał się załatwienia sprawy, powiedziano mu krótko, że w planie wyjazdów Zarządu Głównego ZNP na jakiś tam miesiąc nie figuruje wyjazd do tego a tego uzdrowiska. W następstwie tego pracownik bardzo ciężko zachorował i w liście wyraża obawę, by związki zawodowe nie załatwiały tych spraw w ten sposób.</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#HenrykKorotyński">Inne zadanie to niedopuszczenie do nadużyć, doprowadzenie do tego, żeby te miliardowe sumy trafiały rzeczywiście do ludzi chorych, potrzebujących zasiłków, do ich rodzin oraz by troska o pracownika była naczelnym wskazaniem dla związków zawodowych i działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#HenrykKorotyński">W toku dyskusji na Komisji wyjaśniono, że przejmowanie ubezpieczeń społecznych przez związki zawodowe odbyło się sprawnie dzięki wcześniejszemu, bo już od grudnia podjęciu prac przygotowawczych. Świadczenia wypłacane są bez zakłóceń.</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#HenrykKorotyński">Omawiano również na Komisji sprawę rozstrzygania odwołań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Dekret przewiduje, że CRZZ określi tryb i sposób załatwiania odwołań.</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#HenrykKorotyński">Otóż Prezydium Centralnej Rady Związków Zawodowych podjęło tego rodzaju uchwalę w sprawie zasad i trybu rozstrzygania odwołań, która określa szczegółowo, kto i w jakim terminie rozstrzyga wszelkie odwołania obywateli od niesłusznych, zdaniem tych obywateli, orzeczeń; natomiast ani w dekrecie, ani w uchwale Centralnej Rady Związków Zawodowych nie ma mowy o sprawach zaległych, które były w toku. W czasie uchwalania dekretu i na Komisji naszej stwierdzono krytycznie, że z opóźnieniem są prowadzone rozmowy między Centralną Radą Związków Zawodowych a Ministerstwem Pracy i Opieki Społecznej co do załatwienia odwołań od orzeczeń w sprawach, które były w toku w czasie wprowadzenia w życie tego dekretu. Jest to bez wątpienia niedopatrzenie.</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#HenrykKorotyński">Kończąc referowanie tego dekretu, pragnę podkreślić mocno, że niewątpliwie przejęcie ubezpieczeń społecznych przez związki zawodowe zwiększa ich rolę i autorytet i jest wyrazem dążenia Partii i naszej władzy ludowej do silniejszego związania się z masami pracującymi i coraz większego udziału obywateli w rządzeniu krajem.</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#HenrykKorotyński">Następny z kolei dekret, również rozszerzający obowiązki i prawa związków zawodowych, mówi o przejęciu przez związki zawodowe zadań w dziedzinie wykonywania ustaw o ochronie, bezpieczeństwie i higienie pracy oraz o sprawowaniu inspekcji pracy. Jest to dekret z 10 listopada 1954 r., który wszedł w życie z dniem 1 grudnia 1954 r.</u>
          <u xml:id="u-7.35" who="#HenrykKorotyński">Dotychczasowa organizacja państwowej inspekcji pracy jako organu administracji państwowej, opartego w swej strukturze na podziale administracyjnym kraju i działającego w ramach terenowych organów jednolitej władzy państwowej, nie czyniła już zadość aktualnym potrzebom.</u>
          <u xml:id="u-7.36" who="#HenrykKorotyński">Rozwój życia gospodarczego naszego kraju, a w szczególności przemysłu w oparciu o nowoczesną technikę oraz związana z tym daleko idąca specjalizacja produkcji postawiły przed inspekcją pracy zadania przerastające jej możliwości z uwagi na terytorialną zasadę jej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-7.37" who="#HenrykKorotyński">Mianowicie terytorialna zasada organizacji uniemożliwiała oparcie nadzoru nad warunkami pracy na gruntownej, fachowej znajomości specyficznych warunków pracy, właściwych dla poszczególnych branż przemysłowych. Powodowało to w skutkach osłabienie wpływu inspekcji pracy na rzeczywistą poprawę tych warunków.</u>
          <u xml:id="u-7.38" who="#HenrykKorotyński">Nie sprzyjał również na obecnym etapie skutecznej realizacji zadań inspekcji pracy — brak należytego powiązania między działalnością państwowej a działalnością społecznej inspekcji pracy, które podlegały dwóm różnym ośrodkom dyspozycyjnym.</u>
          <u xml:id="u-7.39" who="#HenrykKorotyński">Dlatego też stało się celowe i konieczne:</u>
          <u xml:id="u-7.40" who="#HenrykKorotyński">1) przekazanie państwowej inspekcji pracy związkom zawodowym,</u>
          <u xml:id="u-7.41" who="#HenrykKorotyński">2) przekształcenie przekazanej związkom zawodowym terenowej inspekcji pracy w techniczną inspekcję pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.42" who="#HenrykKorotyński">Dekret stanowi, że techniczna inspekcja pracy będzie oparta na zasadzie branżowej i że będzie działać w pionach poszczególnych związków zawodowych, a zakres jej działania obejmie całość problematyki ochrony zdrowia i życia pracowników w zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.43" who="#HenrykKorotyński">Dekret określa szczegółowo zadania technicznego inspektora pracy oraz jego bardzo szerokie uprawnienia. Dla przykładu wymienię, że techniczny inspektor pracy ma prawo wydawania nakazów dotyczących wstrzymania robót w razie bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia pracowników zatrudnionych przy tych robotach; albo jeżeli z powodu nieuwzględnienia wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy dopuszczenie do eksploatacji wybudowanych lub przebudowanych zakładów pracy albo ich części może spowodować bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników, techniczny inspektor pracy odmawia zgody na uruchomienie tych zakładów lub ich części i przedstawia sprawę do decyzji właściwemu ministrowi. Minister podejmuje decyzję po porozumieniu z zarządem głównym właściwego związku zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-7.44" who="#HenrykKorotyński">Uprawnienia technicznego inspektora pracy są bardzo duże i wymagania w stosunku do jego osoby są również bardzo duże. Zostało określone, kto może być technicznym inspektorem pracy, jakie musi posiadać fachowe wykształcenie i przez jaki egzamin musi przejść.</u>
          <u xml:id="u-7.45" who="#HenrykKorotyński">Na Komisji zostało wyjaśnione w obecności przedstawiciela Centralnej Rady Związków Zawodowych, że przejęcie tych zadań przez związki zawodowe odbyło się całkowicie, że akcja egzaminacyjna została zakończona i inspektorzy techniczni przystępują do swojej odpowiedzialnej pracy. Natomiast Komisja stwierdziła z żalem, że obecny na posiedzeniu przedstawiciel Centralnej Rady Związków Zawodowych nie był przygotowany do udzielenia wyjaśnień Komisji w sprawie wypadków przy pracy, jak ta sprawa wygląda, czy jest tendencja zmniejszania się czy zwiększania liczby wypadków, jakie są podjęte środki w celu zmniejszenia liczby wypadków przy pracy. Niestety przedstawiciel Centralnej Rady Związków Zawodowych nie umiał odpowiedzieć na tę sprawę, dlatego nasza Komisja apeluje o lepsze przygotowanie przedstawicieli resortów i instytucji, którzy są obecni na posiedzeniach Komisji przy omawianiu dekretów.</u>
          <u xml:id="u-7.46" who="#HenrykKorotyński">Trzeci z kolei dekret, który mam zreferować, mówi o funduszu zakładowym.</u>
          <u xml:id="u-7.47" who="#HenrykKorotyński">Ustawa dotychczas obowiązująca z dnia 4 lutego 1950 r. o funduszu zakładowym określała przeznaczenie środków funduszu zakładowego, natomiast nie określała warunków, jakie przedsiębiorstwo powinno dopełnić, by uzyskać prawo do utworzenia funduszu zakładowego, jak również nie zawierała zasad obliczania tego funduszu. Wystąpiły dość powszechnie dysproporcje tego rodzaju, że uprzywilejowane były przedsiębiorstwa o wysokiej rentowności, a niekorzystne to było dla przedsiębiorstw o niskiej rentowności z powodów całkowicie od nich niezależnych. Na skutek tych przyczyn co rok maleje liczba przedsiębiorstw uprawnionych do tworzenia tego funduszu zakładowego, a przez to fundusz zakładowy nie odgrywa roli bodźca ekonomicznego, oddziałującego poprzez materialne zainteresowanie załogi na wykonywanie i przekraczanie planów narodowo-gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-7.48" who="#HenrykKorotyński">Z tego powodu wydany został dekret, w którym określono ściśle warunki potrzebne do uzyskiwania prawa korzystania z funduszu zakładowego oraz zmieniono dotychczasowe zasady obliczania odpisów na fundusz zakładowy, w celu wyeliminowania z obliczeń przypadkowości w zakresie rentowności poszczególnych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-7.49" who="#HenrykKorotyński">Dekret z dnia 2 lutego 1955 r. o zmianie ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o powszechnym obowiązku wojskowym mówi o następującej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-7.50" who="#HenrykKorotyński">Rodziny obywateli powołanych na przeszkolenie lub ćwiczenia wojskowe dotychczas otrzymywały 50% ich uposażenia. Ministerstwo Obrony Narodowej otrzymywało nieraz skargi od rodzin, w dużym stopniu uzasadnione, że połowa zarobku pracownika nie wystarcza na utrzymanie rodziny. Dekret przewiduje poprawienie sytuacji materialnej rodzin tych pracowników, którzy mają na utrzymaniu członków rodziny. Dotychczas było wypłacane 50% uposażenia, a dekret przewiduje wypłacanie 60% dla utrzymujących jednego członka rodziny niezdolnego do zarobkowania i 75% dla utrzymujących dwóch lub więcej członków rodziny niezdolnych do zarobkowania.</u>
          <u xml:id="u-7.51" who="#HenrykKorotyński">Przypuszczalny wzrost wydatków zakładów pracy z tego tytułu wyniesie w przybliżeniu 25 mln zł rocznie.</u>
          <u xml:id="u-7.52" who="#HenrykKorotyński">Jest to więc dekret poprawiający sytuację materialną tych obywateli, którzy odbywają służbę wojskową.</u>
          <u xml:id="u-7.53" who="#HenrykKorotyński">Z kolei omówię dekret z dnia 27 listopada 1954 r. w sprawie zmiany przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-7.54" who="#HenrykKorotyński">Zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 1 lipca 1954 r. pracownicy państwowi, których stosunek służbowy opierał się na mianowaniu, mieli prawo do emerytury po osiągnięciu 55 lat życia i 35 lat wysługi emerytalnej, albo po osiągnięciu 60 lat życia — przy istnieniu pozostałych ustawowych warunków do nabycia emerytury.</u>
          <u xml:id="u-7.55" who="#HenrykKorotyński">Nowy dekret z 25 czerwca 1954 r. przewiduje rentę starczą dla pracowników, którzy posiadają 25 lat zatrudnienia i 65 lat życia. Nowy dekret pogorszył więc sytuację wyżej wymienionych pracowników mianowanych, którzy mogli otrzymać emeryturę przed osiągnięciem 65 lat życia. Aby złagodzić skutki nowych warunków w odniesieniu do renty starczej dla tej grupy pracowników, dekret przewidział w art. 89, że w ciągu najbliższych pięciu lat ta grupa pracowników będzie mogła otrzymywać rentę na dawnych warunkach. W ten sposób, ponieważ rentę wolno kumulować z wynagrodzeniem za pracę, ta grupa pracowników — przy utrzymaniu art. 89 w dotychczasowym brzmieniu — otrzymywać będzie dodatek do wynagrodzenia w okresie pięcioletnim przed osiągnięciem wieku starczego. Przywileju tego ta grupa pracowników nie miała na podstawie przepisów, które obowiązywały przed dniem 1 lipca 1954 r. Słuszne natomiast jest przyznanie renty na starych warunkach tym pracownikom mianowanym, którzy przestali pracować.</u>
          <u xml:id="u-7.56" who="#HenrykKorotyński">Względy słuszności przemawiają więc za wprowadzeniem do art. 89 dekretu ustępu 2, który mówi, że przepis ten stosuje się w wypadku ustania zatrudnienia na skutek zwolnienia pracownika przez władze służbowe bądź na prośbę pracownika.</u>
          <u xml:id="u-7.57" who="#HenrykKorotyński">Dekret z dnia 23 grudnia 1954 r. o zmianie ustawy o zawodzie felczera ma charakter porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-7.58" who="#HenrykKorotyński">Chodzi o to, że w związku z reorganizacją szkolnictwa średniego powstała konieczność dostosowania typu szkoły felczerskiej do ogólnych zasad. Obecnie konieczna jest mniej krępująca forma przy załatwianiu tego rodzaju zagadnień, a mianowicie ustalenie uprawnienia dla Ministra Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-7.59" who="#HenrykKorotyński">Proponowana zmiana w dekrecie uprawnia Ministra Zdrowia do realizacji tych reorganizacyjnych zadań w zakresie typu szkoły felczerskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.60" who="#HenrykKorotyński">Ostatnim z dekretów referowanych przeze mnie jest dekret z dnia 11 marca 1955 r., zmieniający ustawę z dnia 28 października 1948 r. o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-7.61" who="#HenrykKorotyński">Przepis art. 34 ustęp 1 ustawy o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia stanowi, że w okresie przejściowym do dnia 1 stycznia 1955 r. w celu realizacji podstawowych zadań służby zdrowia lekarz może być obowiązany do pracy w określonym zakładzie społecznym służby zdrowia, położonym poza miejscem jego zamieszkania bądź wykonywania zawodu. Obowiązek ten powstaje z dniem doręczenia lekarzowi nakazu podjęcia pracy i nie może trwać dłużej niż dwa lata.</u>
          <u xml:id="u-7.62" who="#HenrykKorotyński">W porównaniu z przepisami ustawy z 1948 roku zaszła obecnie zmiana na lepsze w służbie zdrowia, a główny nacisk i wysiłek położono na zagadnienie specjalizacji lekarzy, tak ażeby wszystkie placówki służby zdrowia mogły być kierowane przez specjalistów II stopnia.</u>
          <u xml:id="u-7.63" who="#HenrykKorotyński">Wobec faktu, że nie posiadamy jeszcze takiej liczby specjalistów, aby móc obsadzić wszystkie placówki służby zdrowia, przewidujemy, że to będzie możliwe do przeprowadzenia na przestrzeni najbliższych kilku lat, tak aby każda placówka służby zdrowia była rzeczywiście ośrodkiem również i nauczania młodych lekarzy.</u>
          <u xml:id="u-7.64" who="#HenrykKorotyński">I właśnie w celu planowego i celowego obsadzenia przez specjalistów lekarzy II stopnia wszystkich placówek służby zdrowia zachodzi potrzeba przedłużenia mocy obowiązującej tamtego przepisu, który wygasł z dniem 1 stycznia br. na dalsze trzy lata, tj. do dnia 1 stycznia 1958 r. I to właśnie dekret przewiduje.</u>
          <u xml:id="u-7.65" who="#HenrykKorotyński">Dekret ten Komisja nasza uznała za w pełni uzasadniony i potrzebny, jedynie w toku dyskusji była zwrócona uwaga na niewłaściwe prolongowanie terminu, który już wygasł. Mianowicie dekret nosi datę 11 marca 1955 r., data poprzednia — końcowa — była 1 stycznia 1955 r. I teraz ten dekret obecnie zatwierdzany działa wstecz od 1 stycznia br. Na Komisji zwrócono uwagę na niewłaściwość tego rodzaju praktyki. Natomiast samo meritum sprawy jest słuszne i uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-7.66" who="#HenrykKorotyński">Komisja po rozważeniu dekretów, które zreferowałem na posiedzeniu w dniu 15 marca br., wnosi:</u>
          <u xml:id="u-7.67" who="#HenrykKorotyński">Wysoki Sejm raczy powziąć uchwałę zatwierdzającą te dekrety.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JanDembowski">Otwieram dyskusję nad sprawozdaniem Komisji.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JanDembowski">Czy kto pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jodłowski: Proszę o głos w sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JanDembowski">Głos ma poseł Jerzy Jodłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JerzyJodłowski">Chodzi mi o procedurę związaną z uchwałą o zatwierdzaniu dekretów.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JerzyJodłowski">Jak wiemy, dotychczasowa nasza praktyka polegała na tym, że każdy z dekretów był głosowany osobno, co wymagało zarządzania kolejnych głosowań nad kilkunastoma dekretami. W ten sposób na jednym tylko posiedzeniu odbywało się dwadzieścia kilka głosowań.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JerzyJodłowski">Regulamin obrad Sejmu nie przewiduje takiego trybu postępowania, wręcz przeciwnie, art. 34 postanawia, że Sejm podejmuje uchwałę w sprawie zatwierdzenia dekretów po wysłuchaniu referatu, a skoro referat może obejmować — zgodnie z art. 33 — jeden lub kilka dekretów, nie ma przeszkód regulaminowych do tego, aby dekrety były głosowane en błoć po wysłuchaniu referatu.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JerzyJodłowski">Komisja Spraw Ustawodawczych, która dotychczas praktykowała osobne głosowanie nad poszczególnymi dekretami, na ostatnim swoim posiedzeniu przyjęła wniosek o przedstawienie Sejmowi wniosku o zatwierdzenie dekretów en bloc po wysłuchaniu referatu ujmującego pewną grupę dekretów. Ponieważ w prywatnych rozmowach wysuwano dezyderat usprawnienia obrad na tym odcinku, jak również postulat ten wysuwany był od dawna przez wielu posłów, to fakty te dają mi asumpt do zgłoszenia w celu usprawnienia naszych obrad i zaoszczędzenia czasu oraz ułatwienia pracy zarówno Obywatelowi Marszałkowi, jak również nam wszystkim — wniosku formalnego o przegłosowanie zreferowanych tu dekretów en bloc, jak również przegłosowanie en bloc dekretów, które będą jeszcze referowane, o ile żaden z obywateli posłów nie zgłosi wniosku o zarządzenie oddzielnego głosowania nad każdym z dekretów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JanDembowski">Wpłynął wniosek o przegłosowanie zreferowanych dekretów en bloc.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JanDembowski">Kto jest za przyjęciem tego wniosku, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JanDembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JanDembowski">Stwierdzam, że wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#JanDembowski">Przystępujemy do głosowania nad następującymi dekretami:</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JanDembowski">1) z dnia 10 listopada 1954 r. o przejęciu przez związki zawodowe zadań w dziedzinie wykonywania ustaw o ochronie, bezpieczeństwie i higienie pracy oraz sprawowaniu inspekcji pracy,</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JanDembowski">2) z dnia 27 listopada 1954 r. w sprawie zmiany przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin,</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#JanDembowski">3) z dnia 23 grudnia 1954 r. o zmianie ustawy o zawodzie felczera,</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JanDembowski">4) z dnia 2 lutego 1955 r. o przekazaniu wykonywania ubezpieczeń społecznych związkom zawodowym, 5) z dnia 2 lutego 1955 r. o zmianie ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o powszechnym obowiązku wojskowym, 6) z dnia 18 lutego 1955 r. o funduszu zakładowym, 7) z dnia 11 marca 1955 r. zmieniającym ustawę o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JanDembowski">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem wszystkich wymienionych dekretów, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#JanDembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#JanDembowski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#JanDembowski">Kto się wstrzymuje? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#JanDembowski">Stwierdzam, że wszystkie wymienione dekrety zostały przez Sejm zatwierdzone en bloc.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#JanDembowski">Zarządzam 10-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min. 50 do godz. 13 min. 10.)</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#JanDembowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#JanDembowski">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekretach:</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#JanDembowski">a) z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 6, poz. 32),</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#JanDembowski">b) z dnia 2 lutego 1955 r. o nasiennictwie (Dz. U. Nr 6, poz. 33),</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#JanDembowski">c) z dnia 2 lutego 1955 r. o organizacji hodowli zwierząt zarodowych (Dz. U. Nr 6, poz. 34),</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#JanDembowski">d) z dnia 18 lutego 1955 r. o zmianie dekretu o podatku gruntowym (Dz. U. Nr 9, poz. 53),</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#JanDembowski">e) z dnia 11 marca 1955 r. o zmianie dekretu z dnia 12 września 1947 r. o pomocy sąsiedzkiej w rolnictwie (Dz. U. Nr 11, poz. 66) — (druk nr 53).</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#JanDembowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Janowi Szkopowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JanSzkop">Wysoki Sejmie! Komisja Spraw Ustawodawczych powierzyła mi zreferowanie grupy pięciu dekretów normujących niektóre ważne zagadnienia związane z dalszym rozwojem naszego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JanSzkop">Dekret z dnia 2 lutego 1955 r. o nasiennictwie stanowi dalszy krok do zaktywizowania nauki w służbie rolnictwa, wyprowadzenia nowych i ochraniania dotychczas istniejących odmian oraz unormowania i zabezpieczenia uprawnień autorów tych odmian i innych hodowców.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JanSzkop">W Polsce przedwojennej dziedzina nasiennictwa stanowiła przywilej obszarników i ich kułackiego zaplecza. Na ich zlecenie izby rolnicze zajmowały się oceną odmian i rejonizacją, a chłop siał wyrodzonym ziarnem.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#JanSzkop">W Polsce Ludowej od wielu lat prowadzi się pracę nad rejonizacją, pomyślnie rozwijają się badania w zakresie hodowli nowych odmian, lecz brak było dotychczas jednolitego systemu regulującego w jednym akcie prawnym poszczególne dziedziny nasiennictwa.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JanSzkop">Omawiany dekret normuje nie posiadające dotychczas ustawowego uregulowania zagadnienia wywierające bezpośredni wpływ na prawa i obowiązki obywateli.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#JanSzkop">Zagadnienia te dotyczą:</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#JanSzkop">— urzędowego sprawdzania wartości odmian, nakładając na hodowców obowiązek zgłaszania odmian celem ich zbadania w przepisowym trybie i czasie,</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#JanSzkop">— uprawnień dla hodowcy, który wytworzył odmianę i dalej ją ulepsza, w postaci premii, i zabezpieczenia jego uprawnień autorskich,</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#JanSzkop">— ochrony produkcji hodowlanej i nasiennej,</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#JanSzkop">— kwalifikowania materiału siewnego,</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#JanSzkop">— kontroli obrotu materiałem siewnym.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#JanSzkop">Zgłoszone odmiany po stwierdzeniu ich oryginalności wpisuje się do rejestru odmian oryginalnych, zaś odmiany selekcjonowane i miejscowe do spisu tych odmian.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#JanSzkop">Dla autora odmiany dekret przewiduje premie jednorazowe i coroczne. Oprócz premii autorskich dekret przewiduje również premie dla hodowców, którzy utrzymują odmianę oryginalną lub selekcjonowaną na osiągniętym poziomie wartości gospodarczej, albo odmianę tę udoskonalają, a także dla pracowników pomocniczo zatrudnionych przy hodowli tych odmian.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#JanSzkop">Dla umożliwienia kierowania ulepszaniem wytwarzanych odmian dekret przewiduje przejęcie przez państwo praw do. hodowli odmian oryginalnych na zasadzie odpłatności materiału hodowlanego.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#JanSzkop">Przepisy o rejonizacji umożliwiają Ministerstwu Rolnictwa racjonalne i gospodarczo uzasadnione rozmieszczenie produkcji i właściwy dobór odmian dla poszczególnych rejonów.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#JanSzkop">W zakresie obrotu materiałem siewnym dekret reguluje zasady jego prowadzenia, stwarzając podstawę do określenia instytucji uprawnionych do prowadzenia tego obrotu oraz sposobów przygotowania, przechowywania i znakowania materiału siewnego.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#JanSzkop">W zasadzie wprowadza się różne traktowanie odmian wyhodowanych przed i po 1946 r. z tego względu, że dopiero po tym terminie została wprowadzona ewidencja i badanie odrębności odmiany.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#JanSzkop">Należy przy tym stwierdzić, że materiał elitarny produkuje się w ilości przewidzianej planem, lecz potykamy się o jego reprodukcję. Oddany bez należytej opieki agrotechnicznej nieraz marnuje się on. Nie są wykorzystywane w należytym stopniu PGR-y i spółdzielnie produkcyjne jako gospodarstwa nasienne. Szczególnie PGR-y wiele mają do usprawnienia w tej dziedzinie. Agitujemy, obiecujemy, zachęcamy chłopów do wymiany ziarna siewnego, a później często go brak, co pociąga za sobą duże trudności w realizacji planu rotacji. Przy odpowiednim instruktarzu i pomocy agrotechnicznej w zakresie reprodukcji materiału siewnego odegrać mogą także znaczną rolę mało i średniorolne gospodarstwa chłopskie.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#JanSzkop">Wykonanie dekretu wymaga równoczesnego dopilnowania realizacji uchwały Komitetu Centralnego PZPR i Rządu w sprawie nasiennictwa.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#JanSzkop">Następny z kolei dekret z dnia 2 lutego 1955 r. o organizacji hodowli zwierząt zarodowych, ściśle związany z poprzednim, zmierza do ustalenia zasad prowadzenia hodowli zwierząt zarodowych, dostosowanych do wymagań socjalistycznego rolnictwa, z uwzględnieniem istniejącej indywidualnej gospodarki chłopskiej.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#JanSzkop">Zaletą jego jest to, że w jednym akcie prawnym wprowadza organizację hodowli zwierząt zarodowych, rejonizację hodowli zwierząt gospodarskich, ustala założenia i metody ich doskonalenia zgodnie z zasadami nowoczesnej biologii oraz wprowadza w tej dziedzinie koncepcję ośrodków hodowlanych niezbędnych do upowszechnienia hodowli zwierząt zarodowych i zwierząt wyróżniających się wysoką wartością użytkową.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#JanSzkop">Wprowadzenie rejestru zwierząt o wysokiej wartości użytkowej winno przyczynić się do rozszerzenia stosowania prawidłowej selekcji. Przepisy dekretu regulują zakaz uboju zwierząt wpisanych do ksiąg zwierząt zarodowych i rejestrów, ich przychówku oraz rozpłodników uznanych.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#JanSzkop">Nowością w stosunku do stanu prawnego poprzednio istniejącego jest ustalenie form opieki państwa nad hodowlą zwierząt zarodowych oraz ustalenie zasad, organizacji i trybu prowadzenia stacji sztucznego unasiennienia.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#JanSzkop">Realizacja dekretu nie zmienia dotychczasowych zasad finansowania hodowli.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#JanSzkop">Należyte wykonanie dekretu przyczyni się do dalszego rozwoju hodowli koni, bydła, trzody chlewnej oraz kóz, zwierząt futerkowych i drobiu przez uzyskanie cennego materiału zarodowego, który jednak nie zawsze jeszcze dotąd jest otoczony należytą opieką ze strony służby agrotechnicznej, zootechnicznej i weterynaryjnej.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#JanSzkop">Realizacja dekretu o hodowli przyczyni się do wykonania wytycznych II Zjazdu PZPR i uchwały Sejmu z 17 grudnia 1953 r. w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#JanSzkop">Obecnie przechodzę do dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków, który dotyczy ważnego w całokształcie naszej gospodarki zagadnienia. Pilną koniecznością państwową, umożliwiającą prawidłowy przebieg realizacji naszych narodowych planów gospodarczych, jest zebranie dokładnych danych o powierzchni użytków rolnych i klasach gruntów oraz o ich użytkownikach, jako jedynie miarodajnych materiałów służących za podstawę planowania produkcji rolnej, poboru podatków i świadczeń oraz wielu innych potrzeb gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#JanSzkop">Dotychczasowe dane ewidencyjne i wymiarowe opierały się na zdezaktualizowanych w znacznym stopniu podkładach mapowych, których pokrycie wynosi około 70% dla terenów objętych katastrem i 85% dla pozostałych terenów, oraz na zestawieniach powierzchni użytków rolnych i innych gruntów sporządzonych na dzień 1 stycznia 1952 r. przez Komisję Główną przy b. Urzędzie Pomiarów Kraju, bądź też na kompilacji jednych i drugich z zastosowaniem tzw. klasyfikacji szacunkowej. Taka różnorodność nieścisłych zresztą materiałów źródłowych zbieranych przez różne komórki państwowe pod kątem widzenia ich potrzeb i powstały w wyniku tego brak ścisłej ewidencji gruntów powodowały szereg trudności, umożliwiały nadużycia i dowolność w wymiarach podatku i dostaw, co rodziło niezadowolenie wśród obywateli. Należy dodać, że różnica pomiędzy mapami a ziemią objętą ewidencją wynosi co najmniej kilkaset tysięcy ukrytych hektarów, nie objętych podatkami i świadczeniami szczególnie na Ziemiach Zachodnich. Jednolita ewidencja zapewni wzmocnienie praworządności dzięki odpadnięciu różnych podstaw opodatkowania i świadczeń powodujących wiele skarg, szczególnie w zakresie obowiązkowych dostaw. Zniknie często jeszcze spotykane zjawisko dziko uprawianych gruntów. Łatwiej będzie spisać odłogi i przystąpić do ich całkowitej likwidacji. Sprawa własności ziemi uzyska mocniejszą, konkretną podstawę do wykonywania wpisów do ksiąg wieczystych. Ułatwiona zostanie ścisła klasyfikacja ziemi.</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#JanSzkop">Nowa ewidencja zakładana będzie w oparciu o mapy, których oprowadzenie wraz z nowymi rejestrami odbywać się będzie sukcesywnie w miarę dokonywania pomiarów. Ewidencję prowadzą prezydia powiatowych i miejskich rad narodowych, przy czym na obszarach wiejskich realizacja dekretu następować będzie w ramach rocznych planów robót geodezyjno-urządzeniowych przy przebudowie ustroju rolnego, zaś na obszarach miast wydzielonych powyższe prace będą wykonywały przede wszystkim przedsiębiorstwa geodezyjne gospodarki komunalnej.</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#JanSzkop">W ten sposób z chwilą wydania omawianego dekretu stracił moc prawną obowiązujący poprzednio dekret z 24 września 1947 r., który w zasadzie nie był wprowadzony w życie, gdyż postanawiał, że kataster będzie zakładany wyłącznie w oparciu o mapy, z zaznaczeniem, że cały aparat ewidencji gruntów, a więc i mapy są jawne, co nie odpowiada obecnym potrzebom.</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#JanSzkop">Czwarty z kolei dekret z dnia 18 lutego 1955 r. o zmianie dekretu o podatku gruntowym wprowadza podwyższenie z 10% do 12% stawek od przychodów z czynności furmańskich wykonywanych przez rolników. Celem jego jest zrównanie obciążenia podatkowego rolników-furmanów z obciążeniem podatkowym furmanów nie posiadających gospodarstwa rolnego a zrzeszonych w pomocniczych spółdzielniach przewozowych, opłacających podatki obrotowy i dochodowy w formie ryczałtu w wysokości 12%.</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#JanSzkop">W związku z tym zaszła potrzeba zwolnienia od podatku gruntowego przychodów osiąganych z wywozu drewna z lasów państwowych, wykonywanego osobiście lub z udziałem członków najbliższej rodziny, oraz z czynności furmańskich spełnianych dorywczo na zlecenie prezydiów rad narodowych.</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#JanSzkop">Ostatnim z referowanych przeze mnie jest dekret z dnia 11 marca 1955 r. o zmianie dekretu z dnia 12 września 1947 r. o pomocy sąsiedzkiej w rolnictwie, który wygasł z dniem 31 grudnia 1954 r.</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#JanSzkop">Zaostrzająca się na wsi walka klasowa i usiłowania ze strony elementów kułackich uprawiania wyzysku w stosunku do chłopów nie posiadających własnej siły pociągowej i maszyn oraz potrzeba przyjścia im z pomocą w tym zakresie przemawiają za dalszym utrzymaniem mocy obowiązującej tego dekretu na czas nieograniczony. Pomimo różnych braków w jego realizacji dekret o pomocy sąsiedzkiej spełnił pozytywną rolę jako instrument w walce klasowej i dopomógł do wykonania planów państwowych w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-11.34" who="#JanSzkop">Dla zobrazowania jego konieczności pragnę przytoczyć, że w woj. krakowskim pomocy sąsiedzkiej w sprzężaju i maszynach potrzebuje około 250 tys. gospodarstw, w tym 110 tys. bezkonnych gospodarstw o obszarze do 2 ha. W woj. kieleckim grupa gospodarstw bezkonnych sięga cyfry 100 tys., zaś w woj. rzeszowskim znacznie ją przekracza.</u>
          <u xml:id="u-11.35" who="#JanSzkop">Nowe formy odpłat i podwyższone stawki za pomoc sąsiedzką powinny stać się bodźcem do bardziej rzetelnego jej wykonywania niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-11.36" who="#JanSzkop">W imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych wnoszę, aby Wysoki Sejm zatwierdził omawiane dekrety.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JanDembowski">Kto z Obywateli Posłów chce zabrać głos w sprawie zreferowanych dekretów?</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JanDembowski">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JanDembowski">Głosujemy nad dekretami:</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JanDembowski">1) z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków,</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#JanDembowski">2) z dnia 2 lutego 1955 r. o nasiennictwie,</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#JanDembowski">3) z dnia 2 lutego 1955 r. o organizacji hodowli zwierząt zarodowych,</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#JanDembowski">4) z dnia 18 lutego 1955 r. o zmianie dekretu o podatku gruntowym,</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#JanDembowski">5) z dnia 11 marca 1955 r. o zmianie dekretu z dnia 12 września 1947 r. o pomocy sąsiedzkiej w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#JanDembowski">Proszę Obywateli Posłów, którzy są za zatwierdzeniem tych dekretów przedstawionych przez Komisję Spraw Ustawodawczych, aby wstali.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#JanDembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#JanDembowski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#JanDembowski">Kto się wstrzymał? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#JanDembowski">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził wszystkie pięć wymienionych dekretów.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#JanDembowski">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Ustawodawczych o dekretach:</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#JanDembowski">a) z dnia 7 grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. Nr 54, poz. 269),</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#JanDembowski">b) z dnia 23 grudnia 1954 r. o zniesieniu Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (Dz. U. Nr 57, poz. 282),</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#JanDembowski">c) z dnia 23 grudnia 1954 r. o zmianie niektórych przepisów o ochronie własności społecznej (Dz. U. Nr 57, poz. 283) — (druk nr 54).</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#JanDembowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Zenonowi Wróblewskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#ZenonWróblewski">Obywatele Posłowie! Dekret o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego powierza kierownictwo administracji spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego odrębnym organom — Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Komitetowi do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego przy Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#ZenonWróblewski">Zakres działania Ministra Spraw Wewnętrznych obejmuje:</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#ZenonWróblewski">— kierownictwo działalnością MO, KBW i WOP;</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#ZenonWróblewski">— nadzór nad prowadzeniem akt stanu cywilnego i innych spraw z dziedziny administracji wewnętrznej, sprawy ewidencji ludności i paszportowe, nadzór nad orzecznictwem karno-administracyjnym;</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#ZenonWróblewski">— ochronę przeciwpożarową i terenową obronę przeciwlotniczą;</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#ZenonWróblewski">— więziennictwo.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#ZenonWróblewski">Komitet do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego jest organem powołanym do ochrony ustroju ludowo-demokratycznego, prowadzi na podstawie obowiązujących praw walkę z wszelką działalnością wymierzoną przeciw naszemu ustrojowi. Komitet działa na zasadach kolegialności, posiada swe ogniwa terenowe i podlega Radzie Ministrów. Przewodniczącego Komitetu powołuje i odwołuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów Sejm lub Rada Państwa, zastępców i członków — Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#ZenonWróblewski">Dekretu o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego nie należy rozpatrywać jako posunięcia natury li tylko administracyjnej, albowiem potrzeba reorganizacji administracji w tych dziedzinach wynikła z dążenia do dalszej demokratyzacji naszego państwa i zwiększenia udziału mas w rządzeniu państwem, jak również z troski o usprawnienie działalności organów bezpieczeństwa publicznego i dalsze umocnienie praworządności.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#ZenonWróblewski">Wyrazem procesu pogłębiania się demokratyzmu naszej władzy ludowej, ściślejszego jeszcze powiązania jej aparatu z masami pracującymi są te postanowienia dekretu, które rozszerzają zakres działania rad narodowych na te dziedziny, jakie dotychczas były wyłączone spod ich bezpośredniego nadzoru i kontroli. Dlatego szczególnie doniosłe znaczenie ma powierzenie radom narodowym i ich prezydiom nadzoru i kontroli nad działalnością Milicji Obywatelskiej w całokształcie jej działalności dotyczącej ochrony ładu i porządku publicznego. Dekret zobowiązuje MO do wykonywania uchwał i postanowień rad narodowych i ich prezydiów w realizacji wyżej wymienionych zadań, powierza radom nadzór i kontrolę w zakresie skarg i zażaleń na działalność funkcjonariuszów MO, zobowiązuje je do opiniowania pracy wojewódzkich i powiatowych komendantów MO oraz daje im prawo żądania ich odwołania. Przyczyni się to niewątpliwie do szybszego usprawnienia pracy milicji, do skuteczniejszego zwalczania przestępstw przeciw porządkowi publicznemu w mieście i na wsi, przeciw interesom społeczeństwa i dobru obywateli i bezsprzecznie umocni i rozszerzy również współdziałanie i pomoc społeczeństwa w niełatwej pracy milicji.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#ZenonWróblewski">Obywatele Posłowie! Władza ludowa powstawała, utrwalała się w ostrej walce klasowej, od pierwszej chwili stykając się z oporem wroga klasowego. Do walki z łamaniem tego oporu, do walki z reakcyjnymi siłami, dywersją, szpiegostwem i agenturami imperializmu zostały powołane organa bezpieczeństwa publicznego w naszym państwie. Zdruzgotaliśmy okupacyjny aparat ucisku, rozbiliśmy zbrodnicze próby emigracyjnych bankrutów, którzy usiłowali przywrócić władzę kapitalistów i obszarników, zdruzgotaliśmy reakcyjne podziemie, złamaliśmy terror reakcyjnych band, wyzwoliliśmy niemało ludzi z sytuacji, którą starał się wykorzystać wróg żerując na ich dawnej przynależności do ugrupowań związanych z burżuazją i pchnąć na haniebną drogę zdrady własnej Ojczyzny, ukróciliśmy macki niejednego wywiadu likwidując siatki szpiegowskie. W tej walce ogromne usługi oddały organa bezpieczeństwa publicznego, wysunięte zawsze na najbardziej zagrożone i niebezpieczne posterunki, setki i tysiące ofiarnych pracowników służby bezpieczeństwa nie szczędzących swego życia w ofierze, by sparaliżować knowania wroga i obronić zdobycze ludu pracującego, które przyniosła mu władza ludowa. Organa bezpieczeństwa i pracownicy tych organów zyskali sobie uznanie i szacunek, zaskarbili zaufanie mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#ZenonWróblewski">W pierwszym okresie władzy ludowej, gdy reakcja usiłowała rozpętać wojnę domową, z natury rzeczy w kompetencji organów bezpieczeństwa dla skuteczniejszej walki z wrogiem musiało skupić się kierownictwo wszystkimi agendami ładu i porządku, gdyż sytuacja wymagała jego jednolitości. Skupiło się też wiele agend natury ewidencyjnej i kontrolnej.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#ZenonWróblewski">Dziś, gdy sytuacja jest inna, aparat bezpieczeństwa był niepotrzebnie obciążony wieloma funkcjami trudnymi do kontrolowania, a w toku pracy bezpieczeństwa powstały nawet wręcz szkodliwe przerosty, wystąpiły objawy pewnych schorzeń i wypaczeń, na które wskazało III Plenum KC PZPR. W stosunku do winnych zostały wyciągnięte konsekwencje, przedsięwzięte środki do usprawnienia pracy aparatu bezpieczeństwa i surowego przestrzegania zasad praworządności. Jednym z takich środków jest również dekret, który — przekazując poważną część agend, będących dotychczas w gestii organów bezpieczeństwa, Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i wprowadzając na miejsce dawnego Ministerstwa Komitet do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego, działający na zasadach kolegialności zapewniających wszechstronne rozważanie ważniejszych decyzji — pozwoli na usprawnienie pracy służby bezpieczeństwa, skupi jej uwagę na zagadnieniach obrony państwa przed robotą wroga, co jest jej naczelnym zadaniem. Fiasko bowiem prób stworzenia masowego, zorganizowanego reakcyjnego podziemia nie oznacza bynajmniej osłabienia walki klasowej, stępienia prób penetracji ze strony wywiadów imperialistycznych, które przecież nie na próżno zasilane są rokrocznie poważną sumą 100 mln dolarów z oficjalnego budżetu państwowego USA na szpiegowską i dywersyjną robotę w krajach socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#ZenonWróblewski">Siła naszej władzy ludowej i całego obozu pokoju przekreśla raz na zawsze możliwość powrotu wyzyskiwaczy do władzy w Polsce i zmniejsza bazę „rekrutacyjną” imperialistycznych agentur w naszym społeczeństwie do najbardziej zajadłych i zagorzałych przeciwników naszego ustroju, do najbardziej zdegenerowanych elementów, które stają się narzędziem wszystkich antypolskich sił, wspólnikami Dullesa i Adenauera, jak to pokazały już nieraz procesy sądowe. Nie oznacza to jednak, że wróg zaprzestanie swych niecnych prób, choć zmuszony jest do jeszcze głębszego wejścia w podziemie, bardziej umiejętnego maskowania się, do zmiany form i metod działania.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#ZenonWróblewski">Dlatego tym bardziej skomplikowana i trudna staje się walka z wrogiem, dlatego wymaga ona ze strony organów naszego bezpieczeństwa tym większej wnikliwości i energii, by wroga nadal bić celnie i słusznie.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#ZenonWróblewski">Sądzę, że będę wyrazicielem myśli całego Sejmu, jeżeli wyrażę przekonanie, że Komitet do Spraw Bezpieczeństwa i jego terenowe ogniwa uwolnione od zadań ubocznych, opierające swą działalność na niewzruszonych zasadach ideologii i moralności socjalistycznej, działające w ramach obowiązujących praw będą mogły skupić całą uwagę na zadaniach walki ze zbrodniczymi knowaniami reakcji i krecią robotą agentur imperialistycznych, ze szpiegostwem, dywersją, sabotażem oraz wszelkim innym szkodnictwem i w walce tej spotkają się z gorącym poparciem i współdziałaniem każdego patriotycznie myślącego obywatela, całego naszego społeczeństwa. Bo aparat służby bezpieczeństwa to oręż mas ludowych w walce o bezpieczeństwo naszego państwa, w walce o obronę osiągniętych w tym państwie zdobyczy.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#ZenonWróblewski">Drugi dekret z dnia 23 grudnia 1954 r. o zmianie niektórych przepisów o ochronie własności społecznej wprowadza pewne zmiany do dekretów z dnia 4 marca 1953 r. o wzmożeniu ochrony własności społecznej i o ochronie własności społecznej przed drobnymi kradzieżami.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#ZenonWróblewski">Zmiany te idą w kierunku rozluźnienia sztywnych dotychczas przepisów, które przewidywały w każdym wypadku zagarnięcia mienia społecznego, z wyjątkiem kradzieży mienia wartości poniżej 300 zł, obowiązkowe stosowanie aresztu tymczasowego podejrzanych, nie dawały sądowi możności zawieszania wykonania kary oraz ustalały dolną granicę kary więzienia od roku, a przy drobnych kradzieżach od 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#ZenonWróblewski">Te sztywne dość normy prawne, aczkolwiek wychodzące ze słusznej troski o wzmożoną ochronę mienia społecznego, w praktycznym stosowaniu stwarzały sytuacje, w których sąd musiał stosować tymczasowy areszt podejrzanych, mimo że nie było to celowe, nie mógł warunkowo zawiesić wykonania orzeczonej kary, mimo że z powodu indywidualnej sytuacji sprawcy jak i ogólnych zadań prewencyjno-wychowawczych było to pożądane. W wymiarze kary w zależności od stopnia winy i wagi czynu przestępczego krępowany był określonymi w dekrecie dolnymi granicami kary. Dlatego też wprowadzone przez dekret zmiany znoszą właśnie przepisy o obowiązkowym stosowaniu tymczasowego aresztu, dają możność stosowania przez sąd w wypadkach wyjątkowych warunkowego zawieszenia orzeczonej kary oraz znoszą sztywną dolną granicę kary więzienia, nie obniżając górnej.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#ZenonWróblewski">Podobny sens ma również potraktowanie w wyodrębnionym artykule dekretu naruszenia własności społecznej przez wyrąb lub kradzież drzewa z lasu stanowiącego mienie społeczne. Artykuł ten przewiduje między innymi w wypadku nieznacznej szkody, wynikłej z wyrębu lub zagarnięcia drzewa, stosowanie tylko orzecznictwa karno-administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#ZenonWróblewski">Referowany dekret wprowadza wreszcie nowe przepisy o karaniu za paserstwo przy drobnych kradzieżach.</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#ZenonWróblewski">Ostatni z referowanych dekretów, również z 23 grudnia 1954 r., znosi Komisję Specjalną do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym oraz jej delegatury.</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#ZenonWróblewski">Komisja Specjalna została powołana w listopadzie 1945 r. do rozpoznawania spraw o przestępstwa godzące w interesy życia gospodarczego lub społecznego państwa, a zwłaszcza o przywłaszczenie mienia społecznego, korupcję, łapownictwo, spekulację i powodowanie paniki w celu szkodzenia interesom mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#ZenonWróblewski">Komisja orzekała również w wypadkach, gdy działanie sprawcy pozostawało w związku ze wstrętem do pracy albo stwarzało niebezpieczeństwo popełnienia nadużyć lub dopuszczenia się szkodnictwa gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#ZenonWróblewski">Komisja Specjalna była skutecznym narzędziem ochrony interesów mas pracujących i spełniła postawione przed nią zadania. Postępujący wciąż naprzód proces demokratyzacji naszego życia państwowego, osiągnięcia w dziedzinie życia społeczno-gospodarczego i zmniejszenie się ilości przestępstw, do walki z którymi powołana była Komisja — są to momenty, które przemawiają za zniesieniem Komisji Specjalnej jako organu wyjątkowego i skoncentrowaniem walki z przestępczością w rękach prokuratury i sądów.</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#ZenonWróblewski">Dlatego dekret ustala, że sprawy dotychczas rozpatrywane przez Komisję Specjalną będą obecnie rozpatrywane przez sądy. Dekret postanawia, że Komisja Specjalna i jej delegatury sprawy nie zakończone wydaniem orzeczenia przekazują właściwym prokuratorom, na których nakłada się obowiązek wykonania orzeczeń Komisji, dając im możność przedterminowego zwalniania osadzonych w obozie pracy po odbyciu jednej trzeciej części orzeczonego okresu kary, jak też odraczania i udzielania przerw w wykonaniu kary.</u>
          <u xml:id="u-13.25" who="#ZenonWróblewski">Jeżeli chodzi o uprawnienia Komisji Specjalnej do zmiany orzeczeń w trybie nadzoru, to przechodzą one na sądy wojewódzkie i Sąd Najwyższy. Sądy wojewódzkie również rozpatrują sprawy o zatarcie skazania orzeczonego przez Komisję Specjalną i jej delegatury.</u>
          <u xml:id="u-13.26" who="#ZenonWróblewski">Dekret ustanawia termin przekazania spraw do 31 marca br.</u>
          <u xml:id="u-13.27" who="#ZenonWróblewski">W imieniu Komisji Spraw Ustawodawczych wnoszę o zatwierdzenie zreferowanych trzech dekretów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JanDembowski">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zreferowanych dekretów?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JanDembowski">Ponieważ nikt głosu nie zabiera, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JanDembowski">Mamy do zatwierdzenia trzy dekrety:</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JanDembowski">1) z dnia 7 grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego,</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JanDembowski">2) z dnia 23 grudnia 1954 r. o zniesieniu Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym,</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JanDembowski">3) z dnia 23 grudnia 1954 r. o zmianie niektórych przepisów o ochronie własności społecznej.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#JanDembowski">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem tych trzech dekretów, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#JanDembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#JanDembowski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#JanDembowski">Kto się wstrzymał? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#JanDembowski">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził zreferowane trzy dekrety.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#JanDembowski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#JanDembowski">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Prac Sejmowych Kancelarii Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#JanDembowski">O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia Sejmu zostaną Obywatele Posłowie zawiadomieni.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#JanDembowski">Ogłaszam komunikat:</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#JanDembowski">Posiedzenia komisji sejmowych odbędą się w salach Domu Poselskiego według następującego planu:</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#JanDembowski">1) w dniu dzisiejszym, tj. 17 marca br., o godz. 18 Komisja Budżetowa; na porządku dziennym sprawa ustalenia planu pracy Komisji Budżetowej nad projektem budżetu na rok 1955;</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#JanDembowski">2) w dniu dzisiejszym Komisja Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej — zaraz po zakończeniu posiedzenia Sejmu;</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#JanDembowski">3) w piątek dnia 18 marca br. o godz. 10 Komisja Obrotu Towarowego;</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#JanDembowski">4) w poniedziałek dnia 21 marca br. o godz. 11 Komisja Pracy i Zdrowia;</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#JanDembowski">5) w środę dnia 23 marca br. o godz. 10 Komisja Oświaty, Nauki i Kultury.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#JanDembowski">Wobec wyczerpania porządku dziennego dziękuję Kolegom Posłom i zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 13 min. 45.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>