text_structure.xml 34.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 18 listopada 1987 r. Komisja Spraw Samorządowych, obradująca pod przewodnictwem posła Stanisława Kani (PZPR), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- wnioski z VIII ogólnopolskiej parady przedstawicieli samorządów załóg przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli: przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli, Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej, Ministerstwa Finansów i Centrum Studiów Samorządowych przy Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">W dzisiejszym posiedzeniu naszej Komisji bierze udział 10. przedstawicieli komisji wnioskowej wyłonionej podczas ostatniej narady przedstawicieli samorządów załóg. Przedmiotem obrad jest rozpatrzenie projektu dokumentu precyzującego wnioski z narady. Materiał pisemny otrzymaliśmy przed rozpoczęciem posiedzenia. Rozpatrywanie wniosków z ogólnopolskich narad stało się już tradycją naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Sprawą najważniejszą jest jakość dokumentu, który mamy przyjąć. Nie musimy się spieszyć. Jeśli na dzisiejszym posiedzeniu będzie zgłoszonych dużo zastrzeżeń i uwag, to moglibyśmy odbyć jeszcze jedno posiedzenie dla ustalenia ostatecznej treści dokumentu wnioskowego. Na tym posiedzeniu moglibyśmy dyskutować również na temat sprawozdania z realizacji ustawy o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego, którą Jesteśmy zobowiązani przedłożyć Sejmowi, Trzeba w pełni spożytkować w sprawozdaniu wnioski z narady przedstawicieli samorządów załóg, przedstawić poważną ocenę realizacji ustawy o samorządzie oraz opinię o problemach samorządu w II etapie reformy gospodarczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełMaciejLubczyński">Wszyscy otrzymali dokument zatytułowany: „Wnioski z VIII ogólnopolskiej narady przedstawicieli samorządów załóg przedsiębiorstw państwowych”. Uczestniczyłem w obradach komisji wnioskowej, która jest autorem tego dokumentu. Jeszcze raz przeanalizowaliśmy stenogram z narady i na wczorajszym roboczym zebraniu zatwierdziliśmy projekt ostatecznej wersji tekstu przedłożonego posłom.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełMaciejLubczyński">Dokument składa się z 4. części. Pierwsza z nich zawiera informacje o charakterze organizacyjno-statystycznym, dotyczące narady. Precyzujemy co było przedmiotem obrad, ilu było uczestników i jacy goście zostali zaproszeni do udziału w naradzie. Informujemy ile osób zabrało głos, jak również jacy przedstawiciele władz państwowych, odpowiadali na uwagi i pytania reprezentantów samorządów.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełMaciejLubczyński">Druga część materiału zawiera ogólną charakterystykę stanu samorządu pracowniczego. Samorząd ten umocnił się, coraz szerzej podejmuje współdziałanie i współodpowiedzialność w rozwiązywaniu podstawowych spraw przedsiębiorstw i kraju. Podczas narady konkretnie i rzetelnie odnoszono się do spraw nurtujących nasze społeczeństwo. Działacze samorządu wyrazili generalne wsparcie dla referendum i rządowego projektu działań reformatorskich. W mniejszym stopniu niż na poprzednich naradach wyrażano niepokój o los samorządu i działaczy, natomiast szerzej odnoszono się do problemów II etapu reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełMaciejLubczyński">Trzecia część dokumentu zawiera wszystkie problemy, które były przedmiotem dyskusji na naradzie. Zebrano i usystematyzowano wszystkie sprawy dyskusyjne. Dokument specyfikuje 10 różnych grup zagadnień - od kwestii marginalnych aż po sprawy bardzo ważne dla samorządu i gospodarki. W tej części dokumentu znalazły się różne propozycje zgłaszane na naradzie, choć nie wszystkie zyskały aprobatę całej komisji wnioskowej. W dokumencie sygnalizujemy je jednak dla nakreślenia pełniejszego obrazu dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PosełMaciejLubczyński">Ostatnia część dokumentu zawiera wnioski do realizacji przez różne podmioty życia społecznego i gospodarczego. Adresatami tych wniosków mogą być: Sejm, administracja państwowa różnych szczebli oraz same samorządy załóg. Podkreślam, że komisja wnioskowa nie określała adresatów wniosków, anionie stworzyła szczegółowego harmonogramu realizacyjnego. Mam nadzieję uściślenie tych spraw nastąpi w trakcie dzisiejszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PosełMaciejLubczyński">Wydaje mi się, że część wniosków skierowana do samorządów załóg powinna być publicznie ogłoszona. Zobaczymy jak odniosą się do tych wniosków środowiska samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PosełMaciejLubczyński">Poseł S. Kania nawoływał do szczegółowego rozpatrywania wniosków. Mówił nawet, że można by poświęcić na ten cel dodatkowe posiedzenie. Jest to propozycja słuszna. Na początku grudnia br. nasza Komisja odbędzie wspólne posiedzenie z Komisją Prac Ustawodawczych oraz Komisją Planu Gospodarczego, Budżetu i finansów. W tym samym dniu moglibyśmy zebrać się na krótkim posiedzeniu, poświęconym zatwierdzeniu ostatecznej wersji wniosków z ogólnopolskiej narady samorządowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełStanisławKania">Należy ściśle sprecyzować adresatów wszystkich wniosków, bo bez tego nie ma Możliwości kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełMaciejLubczyński">Pragnę uzupełnić moje wystąpienie uwagami dotyczącymi dyskusji w łonie komisji wnioskowej. Krótka relacja pozwoli na lepsze zorientowanie posłów w procesie tworzenia projektu dokumentu. W dyskusji najaktywniejsi byli przedstawiciele samorządów załóg. Poruszali oni przede wszystkim sprawy systemu podatkowego. Postulowano pozostawienie większych środków finansowych w przedsiębiorstwach. Dotyczyło to amortyzacji, która - co podkreślano wielokrotnie - powinna być w całości pozostawiona w zakładzie pracy. Tylko stworzenie warunków do samofinansowania się przedsiębiorstw może pozwolić na zatrzymanie dekapitalizacji majątku trwałego i stopniową odbudowę infrastruktury technicznej. Piszemy o tych sprawach w pkt.5 na str.4 dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełMaciejLubczyński">Wiele czasu poświęcono w komisji wnioskowej problemom polityki kadrowej. Przedstawiciele samorządu sygnalizowali wiele niedoskonałości w trybie organizowania i odbywania konkursów na stanowiska kierownicze. O sprawach kadrowych piszemy w pkt. 6 i pkt. 7 dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełMaciejLubczyński">Warto podkreślić, że samorząd jest odpowiedzialny za politykę kadrową w przedsiębiorstwie na równi z organem założycielskim i innymi organizacjami społeczno-politycznymi. Samorządy mają szerokie pole do działania, zwłaszcza na etapie przygotowań do konkursu. Samorządy załóg muszą być bardziej aktywne w sprawach kadrowych.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełMaciejLubczyński">Na posiedzeniu komisji wnioskowej kilka osób mówiło o realizacji zasady samorządności w takich organizacjach gospodarczych, jak spółki, wspólnoty i koncerny. Te formy organizacyjne upowszechnią się w II etapie reformy.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełMaciejLubczyński">W czwartej części dokumentu stwierdziliśmy, że w pracach nad tworzeniem nowych struktur gospodarczych, np. wspólnot, spółek itp. należy respektować prawo organów samorządy załogi do współdecydowania o przystąpieniu przedsiębiorstwa do nowej struktury gospodarczej. Struktury z udziałem kapitału zagranicznego mogą być natomiast potraktowane odrębnie. Ta ostatnia sprawa wzbudziła liczne wątpliwości. Uważamy jednak, że partner zagraniczny może mieć własne zdanie dotyczące możliwości istnienia samorządu w jego przedsiębiorstwie. Musimy respektować jego punkt widzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PosełMaciejLubczyński">W pkt.3 ostatniej części dokumentu zawarliśmy zapis dotyczący nowej funkcji ministra przemysłu. Minister przemysłu będący organem założycielskim dla dużej liczby przedsiębiorstw powinien poruszać się w ramach określonej formuły współdziałania z radami pracowniczymi. Taką formułę trzeba stworzyć.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PosełMaciejLubczyński">Podczas posiedzenia komisji wnioskowej dyskutowano również na temat pierwszej części dokumentu. Zawiera ona informacje ogólne. Dochodzono kto mówił o możliwości utworzenia izby samorządowej przy Sejmie. Zastanawiano się, czy w dokumencie umieścić zapis o powołaniu Towarzystwa Popierania Samorządu. Ponieważ taki postulat powtarza się od pewnego czasu więc poddaliśmy go wnikliwej analizie. Postanowiliśmy nie mówić o tym Towarzystwie w naszym dokumencie.- Pewne zapisy są nieprecyzyjne. Kto miałby się znaleźć w Towarzystwie? Mówi się o „byłych działaczach samorządu”; czy chodzi o emerytów, czy też o czynnych pracowników zakładu, którzy byli w organach samorządu, a po upływie kadencji nadal pracują? Propozycje są więc nieprecyzyjne i dlatego umieszczenie zapisu w tej sprawie we wnioskach z narady uznaliśmy za przedwczesne.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#PosełMaciejLubczyński">Kilka głosów akcentowało potrzebę bardziej skutecznej ochrony działaczy, samorządów. Chodzi zwłaszcza o osoby, które kończą kadencję w radzie pracowniczej. Prasa sygnalizowała przypadki dyskryminowania tych osób przez dyrekcje zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#PosełMaciejLubczyński">W trakcie dyskusji w komisji wnioskowej zastanawiano się, czy nie zawrzeć zapisu na temat sytuacji PLL „Lot”. O dramatycznej sytuacji tego przedsiębiorstwa mówił na naradzie przedstawiciel samorządu. Uznaliśmy Jednak, że odpowiedź premiera Z. Messnera była wszechstronna i wystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#PosełMaciejLubczyński">Zastanawialiśmy się też, czy nie zaakcentować - tak jak. to robiono podczas narady - konieczności wzrostu eksportu myśli technicznej. Doszliśmy Jednak do wniosku, że trzeba naprzód rozwinąć wynalazczość i ruch racjonalizatorski, a dopiero potem eksportować produkty postępu naukowo-technicznego.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełStanisławKania">Dziękuję za dodatkowe wyjaśnienia dotyczące przebiegu prac komisji wnioskowej.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełStanisławKania">Była to już ósma narada przedstawicieli samorządów załóg. Po każdej naradzie opracowywujemy wnioski. Ż punktu widzenia łatwości pisania wniosków były Już narady wdzięczne i niewdzięczne. Przykładem narady bardzo czytelnej i konkretnej było spotkanie w październiku ub.r. po ogłoszeniu rządowych propozycji zmian niektórych ustaw. Uznano to powszechnie za propozycję chybioną, ograniczającą samorządność pracowniczą. Uczestnicy ubiegłorocznej narady zgodnym chórem krytykowali nowe propozycje rządowe. Zespół redagujący wnioski miał więc stosunkowo łatwe zadanie.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełStanisławKania">Co można powiedzieć o ostatniej naradzie? Wydaje mi się, że propozycje związane z II etapem reformy gospodarczej rozwiały podejrzenia dotyczące „odwrotu od samorządu”, stopniowego ograniczania samorządności itp. Ludzie niechętni zmianom muszą się liczyć z opinią społeczeństwa. Przyrost uprawnień samorządów pracowniczych jest faktem. Musi to rzutować na oceny II etapu reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełStanisławKania">Ostatnia narada pełniej ujawniła zmiany roli i znaczenia samorządów pracowniczych. Stały się one inicjatorami załatwiania wielu problemów w skali zakładu pracy. Samorządy nie tylko aprobują decyzje administracyjne, lecz również egzekwują swe prawa, czują się współgospodarzami zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełStanisławKania">Narada zademonstrowała również to, co ogranicza samorządność na co dzień. Nie są to rzeczy stwarzające zagrożenie strategiczne idei samorządności, lecz sprawy choć drobne to bolesne. Przykładem takich spraw są: niestabilne przepisy podatkowe, 12% próg wzrostu funduszu płac wolnego od opodatkowania itp. Na naradzie zasygnalizowano całą listę spraw drobnych, które wymagają szybkiego załatwienia. Świadczy to o nasileniu gospodarskiego spojrzenia organów Samorządu na problemy zakładu pracy.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełStanisławKania">Wszystkie powyższe fakty każą wysoko ocenić ostatnią naradę samorządową. Pozytywnie ocenia ją również I sekretarz KC PZPR tow. W. Jaruzelski. Uczestniczyłem niedawno w wojewódzkich naradach samorządowych w Gdańsku i w Płocku. Na sali panował ten sam duch, jak na naradzie ogólnopolskiej. Zależy nam wszystkim, by wysoka ocena ostatnich narad samorządowych została przekazana społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PosełStanisławKania">Dokument dziś rozpatrywany sygnalizuje o różnych postulatach i uwagach krytycznych. Powstaje pytanie, czy uwagi proponowanych rozwiązań przyszłościowych, czy też - dotychczasowej wadliwej praktyki gospodarczej? Przykładem mogą być postulaty dotycząca ograniczenia uprawnień organów założycielskich oraz zmniejszenia liczby przedsiębiorstw, w których dyrektora powołuje nie samorząd a organ założycielski. Czy cieszymy się ze zmniejszenia tej liczby, czy też ubolewamy, że jest ona nadal wysoka? W dokumencie zgłaszamy postulat „stworzenia warunków do wydajnej, dobrze opłacanej pracy”. Do kogo ten postulat ma być skierowany - do administracji zakładowej, do ministra, czy też do nas samych?</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PosełStanisławKania">Jaką przyjąć metodę stworzenia tego dokumentu? Myślę, że powinniśmy zaakcentować te sprawy, które trzeba „wziąć na siebie”. Niebawem zbierze się Sejm PRL, który przesądzi o generalnych decyzjach II etapu reformy, ale wiele spraw szczegółowych pozostanie do załatwienia. Nasza Komisja będzie miała duże pole do działania. Musimy wziąć na warsztat wszystkie sprawy wymagające załatwienia. Jaki jest nasz stosunek do zgłaszanych na naradzie propozycji nowelizacji ustawy o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego? Bardzo ważną i drażliwą społecznie sprawą jest ochrona prawna działaczy samorządu. Odpowiedzmy sobie na pytanie - na ile jest to kwestia wadliwej praktyki - a na ile wadliwej konstrukcji systemu prawnego. Zmiany przepisów prawnych trwają długo i nie mogą być dokonywane zbyt często. Sygnały ilustrujące niesprawiedliwość wobec działaczy samorządowych są raczej związane ze złym stosowaniem prawa. Trzeba się przyjrzeć temu problemowi.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PosełStanisławKania">Są też przejawy wykorzystywania samorządności pracowniczej i zasad ochrony działaczy samorządu do politycznego jątrzenia w zakładach. Są to przypadki marginalne, ale jednak są. Musimy poznać te przypadki, nie przechodzić obok nich obojętnie. Tolerancja wobec takich działań godzi w autorytet i skuteczność działania samorządu.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PosełStanisławKania">Ostatnie zmiany funkcji i struktury centrum stawiają przed nami ważne zadania. Musimy stworzyć spójny i skuteczny system pracy nad samorządem i mądrej inspiracji organów samorządowych. Centrum się zreformowało i ministrowie mają dziś nowe zadania. Oczekiwanie, że wszystko załatwi za nas „góra” nie ma dłużej racji bytu. Być może potrzebna będzie zmiana formuły organizacyjnej naszych działań.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PosełStanisławKania">Trzeba się też odnieść do organizacji obradowania na naradach. Trzeba też dać okazję do zaprezentowania poglądów jak największej liczbie przedstawicieli samorządów załóg. Dotychczasowe narady miały formę plenarną. Zbieraliśmy 500 osób, a zabierało głos 30 osób. Być może przyszedł czas, by zmienić formułę organizacyjną narad. Może należałoby wprowadzić narady w zespołach roboczych, jak to już proponowano. Pomyślmy kiedy to ma sens. Czy nie należałoby przeprowadzać wśród przedstawicieli samorządów pisemnych ankiet dotyczących konkretnych proponowanych rozwiązań? Musimy rozstrzygnąć tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PosełStanisławKania">Adresatem kilku wniosków jest Centrum Studiów Samorządowych przy Radzie Państwa. W dokumencie opracowującym wnioski z narady stwierdza się, że „Centrum Studiów Samorządowych powinno inspirować i organizować szkolenie działaczy samorządów załóg ze szczególnym zwróceniem uwagi na przekształcenie mechanizmów ekonomicznych i reguł prawnych II etapu reformy gospodarczej”. Może należałoby zacząć od szkoleń na tematy elementarne? Uważam, te brakuje nam spójnej koncepcji szkolenia działaczy samorządowych. Dużo się o tym mówi, a efektów wciąż brak. Może nie tylko Centrum Studiów Samorządowych powinno prowadzić szkolenie centralne? Co powinno należeć do ministrów? Czy nie należałoby organizować szkoleń na szczeblach wojewódzkich? Te sprawy wymagają naszego rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PosełStanisławKania">Adresatem wniosków z narady jak zawsze jest rząd. Wnioski skierowane do rządu muszą być czytelne, a nie - ogólne i ogólnikowe. Wszyscy muszą wiedzieć o co chodzi bez uciekania się do pomocy ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#PosełStanisławKania">Podczas narady zgłoszono wiele spraw szczegółowych ale ważnych dla załóg. Nie możemy o nich zapomnieć. Są to sprawy prawnej ochrony działaczy samorządu, więzi posłów ze środowiskiem samorządowym, ostrego opodatkowania wzrostu funduszu płac, prawnego stosunku pracy dyrektora. Mechanizm ekonomiczno-finansowy powinien sprzyjać samodzielności, oszczędności i premiować najbardziej przedsiębiorczych. Dlaczego utrzymywana Jest absurdalna zasada finansowego karania przedsiębiorstw za oszczędzanie paliw. Na uwagę zasługuje też postulat, by odsetki od kredytów na zapasy były wliczane w zysk przedsiębiorstwa, a nie w koszty działalności. Powinno to sprzyjać przeciwdziałaniu tworzenia nadmiernych zapasów towarowych.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#PosełStanisławKania">Trzeba pomyśleć Jak lepiej wykorzystać możliwości prasy dla spraw samorządu. Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na „Tygodnik Robotniczy”. Jeśli Jednak ma to być pismo upowszechniające dobre doświadczenie i poglądy działaczy samorządowych, to musi być dostępne wszędzie. Trzeba przemyśleć co zrobić dla upowszechnienia czytelnictwa tej gazety.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełWładysławKlimczak">Na naradzie, która odbyła się wczoraj w woj. wrocławskim sformułowano podobne wnioski, Jak w trakcie omawianej przez nas narady.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełWładysławKlimczak">Po pierwsze, zastanawiano się nad odpowiednikiem rady pracowniczej w jednostkach badawczo-rozwojowych. Rozważano możliwość rozszerzenia kompetencji samorządu w tych jednostkach.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełWładysławKlimczak">Po drugie, dyskutowano nt. wznowienia punktów konsultacyjnych przy wojewódzkich radach narodowych i wojewódzkich zespołach poselskich. Postulowano podjęcie szkolenia działaczy terenowych. Szkolenie to objęłoby nie tylko poradnictwo prawne, ale także dotyczyłoby bieżącej problematyki.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełWładysławKlimczak">Ponieważ wnioski z obu narad były zbliżone, mogę powiedzieć, że o wiele lepsza była narada w klubie samorządu przy Polskim Towarzystwie Ekonomicznym.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PosełWładysławKlimczak">Zastanawiam się, jaka powinna być formuła spotkań terenowych. Należy raczej ograniczyć liczbę rad pracowniczych biorących udział w takich spotkaniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełZbigniewPruszkowski">VIII ogólnopolska narada przedstawicieli samorządów załóg, której obrady toczyły się w dniach 28–29 października br., odbyła się w ważnym momencie, znajdujemy się bowiem w okresie, w którym zaakceptowane zostały publicznie założenia i kierunki działań II etapu reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełZbigniewPruszkowski">Uwzględniając opracowanie wniosków można już powiedzieć, że zniknęły resztki obaw dotyczące oblicza samorządu i wątpliwości czy samorząd w Ogóle się utrzyma. VIII narada definitywnie odpowiedziała na te wątpliwości. Można mieć natomiast zastrzeżenia dotyczące zakłóceń w działalności samorządowej. Sądzę więc, że obecna sytuacja pozwoli skierować wysiłki na stworzenie lepszej formy działań samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełZbigniewPruszkowski">Chciałbym zwrócić uwagę na § 6 ustawy o samorządzie załogi, w którym jest mowa o ochronie działaczy samorządowych. Jestem przekonany, że nasza Komisja powinna znać zasięg nieprzestrzegania tego artykułu przez administrację. Do Komisji powinny także docierać informacje na temat niewłaściwych postaw w samorządzie. Powinniśmy zdecydowanie przeciwdziałać skutkom wypływającym z nieprawidłowego działania samorządu.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełZbigniewPruszkowski">W naszych naradach na dalszy plan zeszła podstawowa kwestia, dla której w ogolę zorganizowano narady, tzn. ocena działalności samorządów w zakładach pracy.Reforma gospodarcza jest sprawą ważną, ale niemniej ważna jest działalność samorządowa w zakładach pracy. Należy podkreślić, że nie wszyscy są zwolennikami samorządu. Niektórzy są zmuszeni pogodzić się z jego istnieniem, ale zachowują niechęć dla idei samorządu. Nie należy mieć w tej sprawie żadnych złudzeń. Najlepszą odpowiedzią jest ukazanie wyników pracy w samorządzie.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełZbigniewPruszkowski">Na naradach powinno się zwracać uwagę na styl pracy i osiągnięcia organów samorządowych. Czuję w tym zakresie pewien niedosyt, gdyż wyniki działania rad pracowniczych i styl tego działania schodzą na plan dalszy.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełZbigniewPruszkowski">W moim przekonaniu przedstawiony materiał oddaje w pełni to, co działo się na naradzie. Należy zaznaczyć, ze samorządy popierają założenia 11 etapu reformy gospodarczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełAlfredWawrzyniak">Tematem naszego posiedzenia są nie tylko problemy, które przewijały się w trakcie narady, mamy na celu przede wszystkim całościowe spojrzenie na funkcjonowanie samorządu.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełAlfredWawrzyniak">Uczestniczyłem w pracach komisji wnioskowej i zgadzam się z zaprezentowanymi wnioskami. Dostrzegamy konieczność łącznego traktowania dwóch nurtów życia społeczno-gospodarczego, tzn. reformy gospodarczej i demokratyzacji życia, zwracamy uwagę na spójność obu tych spraw. Samorząd jest klasycznym przykładem podmiotu, który ogniskuje w sobie oba te problemy.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PosełAlfredWawrzyniak">Mamy za sobą okres umacniania się samorządu, w którym koncentrowano uwagę na aspekcie prawnym jego działalność, tzn. rozważano zakres kompetencji samorządu i wychwytywano próby omijania przepisów. Obecnie wchodzimy w okres, w którym coraz, pełniej przejawia się rola samorządu jako współgospodarza zakładu pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PosełAlfredWawrzyniak">Nastąpiły przekształcenia w świadomości członków samorządu; są oni bardziej związani z obecną rzeczywistością, pełniej włączają się w sprawy reformy gospodarczej. Należy dodać, że nowa faza reformy gospodarczej przynosi nowe mechanizmy sprzyjające rozwojowi gospodarki. Trzeba też dostrzegać równoczesność działań w płaszczyźnie organizacyjnej, ekonomicznej i społecznej (dotyczącej stosunków międzyludzkich).</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PosełAlfredWawrzyniak">Wracając do problematyki II etapu reformy gospodarczej Chciałbym podkreślić, że mówimy o samorządzie w kategoriach ustrojowych i sprawnościowych. W moim przekonaniu, zadania sprawnościowe mogą być spełnione w przedsiębiorstwie państwowym wówczas, gdy zachowane są podstawowe wymogi racjonalności działania. Do tych wymogów zaliczam np. zapewnienie członkom samorządu odpowiedniej wiedzy i możliwość! udziału w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Istotny problem stanowi także wpływ na zasadnicze decyzje. Bardzo ważne jest również zapewnienie organizacjom samorządowym możliwości obserwowania skutków własnych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PosełAlfredWawrzyniak">W założeniach II etapu reformy zaprogramowano m.in.: analizę modelu stosunków załoga - dyrektor, wzorcowe formy rozwiązań dotyczących rozrachunku gospodarczego, rozwiązania dotyczące organizacji prący, ocenę doświadczeń krajowych i zagranicznych, przygotowanie rozwiązań umożliwiających realizację zasady samorządności. Uważam, że brakuje przedsięwzięć zmierzających do. wypracowania formy samorządności w jednostkach gospodarki uspołecznionej poza przedsiębiorstwami państwowymi i spółdzielniami. Mam na myśli sytuację w spółkach.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#PosełAlfredWawrzyniak">Do istotnych spraw, wywierających pośrednio wpływ na samorządność, zaliczam też ustawowe zwiększenie samodzielności przedsiębiorstw, zmniejszenie listy przedsiębiorstw o podstawowym znaczenia dla gospodarki narodowej oraz likwidację zrzeszeń obligatoryjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełRyszardCzyż">Brałem udział w pracach komisji wnioskowej. Zastanawialiśmy się, ozy istnieje jeszcze tyle zagrożeń w działalności samorządu, że trzeba te sprawy eksponować. Uczestnicy prac komisji stwierdzili, że nie ma potrzeby eksponowania zagrożeń, należy natomiast skoncentrować się na tym co powinien robić samorząd w czasie reformy gospodarczej. Zagrożenia dla działalności samorządu są dziś niewielkie. Podstawowe znaczenie ma rola samorządu i jego stanowisko wobec problemów II etapu reformy gospodarczej oraz oceny jak ten samorząd działa i jak powinien działać w II etapie.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełRyszardCzyż">Trzeba, określić na jakie główne problemy samorząd pracowniczy powinien zwrócić szczególną uwagę. Nie chodzi tylko o podniesienie roli samorządu, ale również o zwrócenie uwagi na znaczenie problemów, którymi się on zajmuje. Na ile samorząd poradzi sobie z tymi zadaniami - zależy od niego samego. Uważam, że dzisiejszy samorząd jest zdolny do realizacji postawionych przed nim zadań. Dobrze byłoby, gdyby ta świadomość dotarła do wszystkich samorządów w przedsiębiorstwach, gdyż nie wszystkie jeszcze zrozumiały ten problem.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełRyszardCzyż">Samorząd ma również do odegrania rolę w zakresie zmiany struktury produkcji, gdyż nie może wobec tej sprawy przejść obojętnie. Inny problem to polityka kadrowa, na którą samorząd powinien aktywnie wpływać.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełRyszardCzyż">Samorząd ma do spełnienia dużą rolę w dziedzinie ochrony działaczy. Należy wykorzystywać byłych działaczy samorządowych w pracach komisji, w przeprowadzaniu ekspertyz itd.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełRyszardCzyż">W sytuacji, gdy byłych członków samorządu spotyka krzywda, opieka nad nimi powinna być prawem i obowiązkiem obecnego samorządu.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosełRyszardCzyż">Popieram wnioski opracowane przez komisję. Po modyfikacji powinny zostać przesłane do rządu, a zwłaszcza do osób odpowiedzialnych za opracowanie kierunków II etapu reformy gospodarczej. Jestem przekonany, że komisja wnioskowa spełniła swoje zadania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełCzesławaBurcon">Chcę podkreślić problem współpracy samorządu pracowniczego z samorządem terytorialnym. Byłam obecna na kilku spotkaniach w terenie, gdzie sygnalizowano, że sprawy te trzeba jakoś załatwić. Miejmy to na uwadze, gdy będziemy rozpatrywać plan pracy i harmonogram posiedzeń naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełCzesławaBurcon">Stwierdzono dzisiaj, że ostatnia narada samorządowa była spokojna. W moim odczuciu dobrze się stało, że narada miała poważny i spokojny przebieg. Samorządy mają być współgospodarzami zakładów pracy, a współdecydowanie wymaga powagi, spokoju i odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełCzesławaBurcon">Różnica poglądów pomiędzy dyrekcją a samorządem zawsze była, jest i będzie. Ważne jest jednak stopniowe dochodzenie do kompromisowych rozwiązań. Sposób osiągania kompromisu jest miarą kultury politycznej. Ostatnia narada wykazała, że jesteśmy dojrzalsi, co pozwala żywić nadzieję, że kultura polityczna zagości na stałe w przedsiębiorstwach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełStanisławKania">Zgodni jesteśmy z tym, że należy gruntownie przemyśleć wszystkie zgłoszone wnioski. Musimy też zająć stanowisko w sprawie programu realizacyjnego II etapu reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełStanisławKania">Mamy wiele przemyśleń dotyczących pozycji samorządu, które należy prezentować. Konieczne jest np. stworzenie podstaw prawnych do działania samorządu w PKP, przedsiębiorstwach dróg i mostów oraz w leśnictwie. Rozważyć też należy sytuację samorządu w jednostkach badawczo-rozwojowych. Istnienie samorządu jest prawem załóg, które nie może być dowolnie wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełStanisławKania">Sprawy, o których dotychczas mówiłem dotyczą rozwoju samorządu „wszerz”. Kolejną sprawą jest więc rozwój samorządu „w głąb”. Potrzebna jest jasna formuła, wyraźniejsza od tej, która jest zawarta w uchwale Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełStanisławKania">Należy odpowiedzieć na pytanie, czy zmianom w rządowym centrum gospodarczym nie będzie towarzyszyć powołanie zastępczych ponad zakładowych struktur w gospodarce. Trzeba konsekwentnie egzekwować przeciwdziałanie monopolizacji gospodarki narodowej. W naszych materiałach powinniśmy skrócić część opisową i poświęcić więcej uwagi wnioskom.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełStanisławKania">Następna kwestia dotyczy oceny narady. Odzwierciedliło się na niej lepsze samopoczucie samorządu. Nie istnieją żadne zagrożenia programowe, wynika to z dokumentów IX i X Zjazdu PZPR. Nie można jednak wykluczyć skutków zagrożenia praktycznego. Samorząd bowiem jest instytucją nową, która została wyposażona w kompetencje władcze kosztem innych podmiotów. Niektórym te kompetencje organu społecznego mogą przeszkadzać. Można przykładowo powiedzieć, że nie każdemu podobają się uprawnienia samorządu w odniesieniu do decyzji kadrowych.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełStanisławKania">W praktyce mogą pojawiać się różne kłopoty w rozwoju samorządu. Często można spotkać się z poglądem, iż sytuacja byłaby lepsza, gdyby dyrektor nie był krępowany przez samorząd. Niektórzy uważają, że w takich warunkach dyrektor mógłby szybko i prawidłowo rozstrzygać wątpliwe kwestie. Tego typu stanowisko można dostrzec w wypowiedziach niektórych dyrektorów.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełStanisławKania">Uważam, że zasygnalizowany przeze mnie powyżej problem będzie z czasem tracił na znaczeniu. Jego waga będzie tym mniejsza, im pomocniejszy będzie samorząd. Nadal jednak musimy pamiętać o zagrożeniach tego typu.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełStanisławKania">Powinniśmy się zdecydować, jakie działania podejmujemy w związku z realizacją niektórych wniosków zgłoszonych na naradzie. Wiele mówiono np. o konieczności oszczędzania surowców i materiałów. Dużo czasu poświęcono również problemowi współpracy załogi samorządu z organami władzy terenowej, zwłaszcza z wojewódzkimi radami narodowymi.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełStanisławKania">Trzeba dokonać głębszych badań sondażowych w związku z propozycją powołania izb.gospodarczych. Zwracaliśmy się w tej sprawie do uczestników narady, ale sondaż powinien być pogłębiony. Powstaje pytanie, czy izby gospodarcze mają mieć charakter dobrowolny, czy obowiązkowy, makroregionalny czy wojewódzki, czy przedsiębiorstwa mają być reprezentowane w izbach gospodarczych tylko przez dyrektora, czy też obowiązkowo i przez samorząd.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełStanisławKania">Proponuję powołać dwa zespoły poselskie, które miałyby za zadanie przygotowanie projektu naszego stanowiska w dwóch sprawach. Chodzi o ochronę prawną działaczy samorządu pracowniczego oraz o stanowisko w sprawie ewentualnej nowelizacji ustawy o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#PosełStanisławKania">Wydaje ml się, że ostateczny kształt dokumentu zawierającego wnioski z ogólnopolskiej narady samorządowej powinien zostać zatwierdzony na wstępnym posiedzeniu. Możemy się także zająć opracowaniem informacji dotyczącej II etapu reformy gospodarczej. Przypominam, że dokument taki musimy przedstawić Sejmowi PRL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełMaciejLubczyński">Dziękuję dyskutantom za spostrzeżenia i wnioski. Dzisiejsza dyskusja wzbogaci wnioski z ostatniej narady samorządowej. Część uwag wykorzystamy również podczas prac nad przygotowaniem stanowiska w sprawie II etapu reformy gospodarczej.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>