text_structure.xml 40.6 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 17 grudnia 1986 r. Komisja Spraw Samorządowych, obradująca pod przewodnictwem posła Stanisława Kani (PZPR), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- sprawozdanie Komisji o działalności samorządu załóg przedsiębiorstw oraz - wysłuchała informacji o zamierzeniach Centrum Studiów Samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Rady Państwa, Najwyższej Izby Kontroli oraz eksperci.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Informacje o Centrum Studiów Samorządowych przy Radzie Państwa przedstawił członek Rady Państwa Sylwester Zawadzki: Powołanie Centrum Studiów Samorządowych wynika z potrzeb rozwoju i umacniania reformy gospodarczej oraz wszystkich form samorządności pracowniczej. Zasada „trzech S” dotyczy przede wszystkim rozwoju i pogłębiania działalności samorządów pracowniczych przedsiębiorstw państwowych. Toczy się walka o rangę i efektywność działania samorządowego w przedsiębiorstwach i w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Istnieje pilna potrzeba wszechstronnego wspierania działań samorządowych i udzielania pomocy w podnoszeniu kwalifikacji członków samorządu - działaczy społecznych i partnerów administracji gospodarczej. Nie wystarczają już dobre chęci i zaangażowanie, aby prawidłowo wykonywać funkcje i korzystać z uprawnień przyznanych samorządowi pracowniczemu. Konieczne jest pogłębienie znajomości prawa i umiejętności korzystania z przepisów i ustaleń dotyczących samorządu pracowniczego i jego coraz szerszych kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Działacze samorządowi napotykają wiele trudnością zwłaszcza w interpretacji przepisów prawnych, dlatego niezbędna jest szersza i skuteczniejsza pomoc w tej dziedzinie. Upowszechnianie doświadczeń działalności samorządowej wykazuje wiele braków. Nie wystarcza już okresowe zwoływanie narad przedstawicieli samorządów załóg. Istnieje potrzeba rozwinięcia badań naukowych nad działalnością samorządów, przeprowadzania analiz: zarówno barier, jak i stymulatorów pracy samorządów pracowniczych. Bez takich prac i badań nie można dokonać wnikliwej oceny działań samorządowych. Istnieje wreszcie konieczność wspierania działalności samorządów odpowiednią działalnością wydawniczą.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Powołanie Centrum Studiów Samorządowych jest spełnieniem postulatów społecznych, jak również postulatów zgłoszonych przez sejmową Komisję Spraw Samorządowych, Wydział Społeczno-Zawodowy KC PZPR i Sekretariat KC PZPR. Odpowiedzią na to zapotrzebowanie jest uchwała Rady Państwa z 10 lipca br. powołująca do życia Centrum Studiów Samorządowych. Jego utworzenie jest m.in. wynikiem postanowień X Zjazdu PZPR, podczas którego szeroko omawiane były problemy samorządności pracowniczej.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Powołane Centrum Studiów Samorządowych ma również przyjść z pomocą radom narodowym, przyczyniając się do wprowadzenia ich współdziałania z samorządem załóg przedsiębiorstw państwowych. Pierwszy paragraf tej uchwały stwierdza, że do zadań Centrum należy szkolenie lektorów oraz przygotowywanie materiałów szkoleniowych dla potrzeb samorządów pracowniczych, inspirowanie działalności szkoleniowej prowadzonej przez wyspecjalizowane instytucje i organizacje, udzielanie pomocy metodycznej i orzecznictwa w sprawach interpretacji przepisów prawnych dotyczących samorządu pracowniczego załóg, organizowanie poradnictwa prawnego dla organów samorządu pracowniczego, organizowanie studiów nad problemami samorządności pracowniczej, inspirowanie działalności wydawniczej mówiącej o funkcjonowaniu samorządów w przedsiębiorstwach państwowych.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Rada Państwa podjęła uchwałę w sprawie Centrum Studiów Samorządowych, przyjęła statut tej placówki oraz powołała jej dyrektora i radę programową w konsultacji z przewodniczącym sejmowej Komisji Spraw Samorządowych. Konsultowany był skład rady programowej przy Centrum, jak również kierunkowe zadania i plan jej działań. W składzie rady programowej znaleźli się przedstawiciele sejmowej Komisji Spraw Samorządowych oraz eksperci, znani pracownicy naukowi. Połowę składu rady stanowią działacze samorządowi i przewodniczący rad pracowniczych. W radzie reprezentowane są instytuty naukowe zajmujące się problematyką samorządową.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Przewiduje się powołanie 4 komisji roboczych rady programowej, w skład których wejdzie ok. 80 działaczy społecznych. Centrum Studiów Samorządowych dysponować będzie niewielką liczbą etatów. Przewiduje się zatrudnienie 14 pracowników o wysokich kwalifikacjach oraz zaangażowanych społecznie w działalności samorządowej. Na dyrektora Centrum powołano dr. Kazimierza Mrzyka, który kierował uprzednio Centrum Studiów Związkowych.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Podjęto już pewne wspólne przedsięwzięcia Komisji ds. Samorządu Rady Państwa i Centrum Studiów Samorządowych. W styczniu 1987 r. odbędzie się narada przewodniczących komisji wojewódzkich rad narodowych ds. samorządów pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Uchwała, którą podejmie Sejm, na wniosek Komisji Spraw Samorządowych w sprawie umacniania działalności samorządu załóg przedsiębiorstw państwowych, będzie miała decydujący wpływ na ukierunkowanie działalności Centrum Studiów Samorządowych. Generalną ideą jego powstania jest rozwinięcie działań wspierających samorząd pracowniczy w jego stosunkach z administracją państwową, uogólnianie pozytywnych doświadczeń samorządowych oraz przeciwstawianie się wszelkim zjawiskom negatywnym, osłabiającym jego skuteczność. Chodzi tu m.in. o dotarcie z zasadami reformy gospodarczej - poprzez organa samorządowe - do ogółu członków załóg pracowniczych, a także o zwiększenie efektywności działań samorządowych na rzecz realizacji II etapu reformy gospodarczej, głównie podnoszenia poziomu wydajności pracy oraz ilościowego i jakościowego zwiększania produkcji. Istotne znaczenie będzie miało wprowadzanie i umacnianie brygadowego systemu pracy. Ta forma organizacji pracy daje możliwości pogłębienia poczucia samorządności i odpowiedzialności pracowników i prowadzi do osiągania lepszych efektów zarówno ekonomicznych, jak i społecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#DyrektorCentrumStudiówSamorządowychKazimierzMrzyk">Centrum nie rozpoczęło jeszcze działalności merytorycznej, ale zaawansowane są już prace koncepcyjne i organizatorskie. Zorganizowano już wspólnie z Akademią Nauk Społecznych seminarium nt. brygadowego systemu pracy. Kierunki działania Centrum wymagają zatwierdzenia przez radę programową, co nastąpi w styczniu 1987 r. po jej ukonstytuowaniu się.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#DyrektorCentrumStudiówSamorządowychKazimierzMrzyk">Głównymi zadaniami Centrum Studiów Samorządowych będzie szkolenie działaczy samorządu pracowniczego, prowadzenie studiów nad samorządem załóg, poradnictwo prawne w zakresie interpretacji przepisów dotyczących samorządu oraz upowszechnianie doświadczeń samorządowych. Przewiduje się podjęcie różnych form szkolenia działaczy i aktywu samorządowego, w tym przede wszystkim przewodniczących rad pracowniczych. Przewidziane jest skoordynowanie badań nad tą problematyką prowadzonych przez wiele instytucji i placówek naukowych. Syntetyczne opracowania analityczno-badawcze przedstawiane będą Radzie Państwa i sejmowej Komisji Spraw Samorządowych. Rozwinięte zostanie poradnictwo prawne, uruchomiona zostanie biblioteczka wydawnictw poświęconych interpretacji ustaw i przepisów dotyczących samorządu. Zamierza się upowszechniać - w różnych formach - doświadczenia samorządowe i włączyć do tej akcji środki masowego przekazu. Wydawany będzie biuletyn informacyjny Centrum dla działaczy samorządowych. Centrum wspierać będzie powoływanie przy radach narodowych punktów konsultacyjnych dla samorządów pracowniczych załóg.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#DyrektorCentrumStudiówSamorządowychKazimierzMrzyk">Poseł Jan Czapiewski (ZSL) Wszyscy w pełni popieramy ideę samorządności. Popieramy również powołanie Centrum Studiów Samorządowych. Korzystając z okazji, chcę zapytać o niedawne rozbieżności między działaniami Rady Państwa i rządu. Tendencję, które znalazły wyraz w niedawnych propozycjach zmian niektórych regulacji prawnych, dotyczących m.in, samorządności, zostały skutecznie zahamowane. Była to jednak gra, niezgodna z założeniami reformy. Proszę o skomentowanie moich wątpliwości i poinformowanie, czy w przyszłości podobne zachowania nie powtórzą się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełStanisławDerda">Wysłuchałem interesującego wystąpienia, związanego z funkcjonowaniem Centrum Studiów Samorządowych i zgłaszam dwie sprawy natury ogólniejszej. Na spotkaniach z wyborcami spotykamy się często z odmiennym stawianiem spraw, niż są one prezentowane w sposób oficjalny. Do tej kategorii należy kwestia struktur organizacyjnych samorządu, rozumianych jako, porozumienia poziome. Słyszałem, że niedawno w środowisku lubelskim poruszono sprawę tzw. Izb Samorządowych, które są klasyczną strukturą poziomą. Ciekawe stanowisko zajmuje też załoga zakładów w Nysie, która zgłosiła propozycję nowych regulacji w zakresie obrotu samochodami. Pragnę zapytać, jaki jest stosunek Centrum do tego problemu? Czy Centrum Studiów Samorządowych zamierza takie informacje zbierać i je przetwarzać?</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełStanisławDerda">W wystąpieniu prof. S. Zawadzkiego nie słyszałem ani słowa o samorządach wiejskich. Chodzi mi konkretnie o tzw. Rady Sołeckie. Samorząd wiejski ma obecnie wielkie znaczenie i dysponuje znacznymi środkami materialnymi. Odpisy podatkowe, uchwalone niedawnymi regulacjami prawnymi stwarzają samorządowi wiejskiemu duże możliwości działania. Uważam, że powinniśmy zająć się pomocą merytoryczną dla samorządu wiejskiego. Czy Centrum Studiów Samorządowych zamierza podjąć takie działania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełRyszardCzyż">Z zadowoleniem odnoszę się do inicjatywy powołania Centrum Studiów Samorządowych, która świadczy o poważnym potraktowaniu tematu przez władze administracyjne i polityczne. Ten kierunek myślenia jest prawidłowy i związany z reformą gospodarczą. Ma także związek z umacnianiem ludowładztwa w naszym państwie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełRyszardCzyż">Studium zamierza zajmować się wieloma tematami. Twierdzę, że w początkowym okresie pracy powinna nastąpić koncentracja na zadaniach najważniejszych. Zastanawiam się, jakie tematy najeży ująć wśród najpilniejszych. Wydaje mi się, że chodzi tu o trzy kierunki działań. Najważniejszym z nich jest pilna potrzeba rozwinięcia różnych form poradnictwa prawnego, związanego z funkcjonowaniem organów samorządowych. Musi to być system spójny, dostarczający w szybkim tempie aktualnych i niezbędnych informacji.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełRyszardCzyż">Bardzo ważną sprawą jest utworzenie biblioteczki samorządowej, jako przykładu wydawnictwa, przeznaczonego dla aktywu samorządowego. Podkreślam, że jest to działalność stała i systematyczna, pozwalająca na bieżące dokształcanie się działaczy samorządowych. Stosowane dotychczas różnorakie kursy i szkolenia mają charakter akcyjny i szybko ulegają zapomnieniu.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełRyszardCzyż">Za niezwykle ważną sprawę uważam stworzenie systemu informacji o działalności Centrum. Informacje takie powinny być przekazywane nie tylko osobom zainteresowanym, ale także posłom i innym osobom związanym z kształtowaniem regulacji prawnych działalności ogniw samorządowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełAlfredWawrzyniak">Po wysłuchaniu dotychczasowej dyskusji nasuwa mi się refleksja o charakterze ogólnym. Powstanie Centrum Studiów Samorządowych należy traktować Jako ważny fakt społeczny, gospodarczy, a także - polityczny. Podkreśla to polityczną wolę władz państwowych pójścia w określonym kierunku rozwoju społeczno-gospodarczego. Z drugiej strony, o konkretnej efektywności działań Centrum zadecydują takie czynniki, Jak organizacja pracy i stan kadr, będących w posiadaniu tej Jednostki.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełAlfredWawrzyniak">W ostatnim czasie mieliśmy do czynienia z szeroką, wielowątkową dyskusją nt. idei samorządności i form jej realizacji w naszej gospodarce. Dyskusja doprowadziła do ożywienia społeczeństwa. Siły społeczne zmobilizowały się przede wszystkim wokół ochrony dotychczasowych aktów prawnych, regulujących pracę ogniw samorządowych. Była to więc akcja na rzecz ochrony dotychczasowych praw samorządu. Pragnę podkreślić, że samorząd ma w naszym kraju nie tylko prawa, ale również obowiązki. Dobrze byłoby, gdyby aktywizacja środowiska odbywała się nie tylko wokół obrony praw, lecz także wokół wypełniania obowiązków samorządu. Zdajemy sobie sprawę, że ten tok myślenia jest niepopularny i że jest go w dalszym ciągu zbyt mało. Życzyłbym Centrum, by zechciało działać skutecznie na rzecz pobudzenia opinii publicznej i zaktywizowania jej do dyskusji, dotyczącej wypełniania powinności i obowiązków ogniw samorządowych. Centrum powinno dotrzeć z tą sprawą do najszerszych kręgów opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełAlfredWawrzyniak">W dzisiejszej dyskusji musimy nawiązać do kwestii ustrojowego charakteru samorządu pracowniczego. Nie zapominajmy, że wszystko to, co dzieje się w zakładach pracy ma znacznie szersze znaczenie. Dyskusja o sprawach przedsiębiorstwa Jest istotnym elementem kształtowania postaw społecznych. Upatruję znaczenia Centrum w podjęciu działań na rzecz kojarzenia interesu społecznego z interesami przedsiębiorstw. Ta sfera naszego życia społeczno-gospodarczego nie Jest dotychczas dobrze rozpoznana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełZbigniewPruszkowski">Dzisiejsze posiedzenie Jest w moim przekonaniu podsumowaniem pewnego etapu działania naszej Komisji. Przez całą ubiegłą kadencję Komisja ta wysuwała wiele postulatów, wyrażających stanowisko działaczy samorządowych. W obecnej kadencji przejęliśmy ten nurt myślenia, wzbogacając go o nowe elementy, mające źródło w zmieniających się warunkach gospodarowania. Powołanie Centrum Studiów Samorządowych stanowi podsumowanie całego nurtu działalności, skierowanej na to, by samorząd korzystał ze swych kompetencji i praw oraz by wypełniał obowiązki, jakie na niego nałożono.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełZbigniewPruszkowski">Wśród wielokrotnie powtarzanych postulatów wspomnieć należy kwestię poradnictwa prawnego, problem ujednolicenia form, metod i zakresu szkolenia działaczy samorządowych, a także - rozszerzenie działalności wydawniczej, służącej aktywowi samorządowemu. W minionym okresie spotykaliśmy się z różnymi opiniami o samorządzie załogi. Mówiono często, że część samorządów stara się działać poza swymi uprawnieniami, stwierdzono, że aktywność samorządu, jest mała itp. Zawsze postulowaliśmy, by badać jak te zjawiska kształtują się w rzeczywistości. Z tego względu powołanie Centrum Studiów Samorządowych spełnia nasze dawne postulaty.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełZbigniewPruszkowski">Z tego, co dzisiaj mówiono nt. planowanej działalności Centrum wynika Jednak, że nasze życzenia i postulaty zostały spełnione tylko po części. Centrum Studiów Samorządowych powinno działać w dwóch głównych kierunkach. Po pierwsze, powinniśmy otrzymać w wyniku Jego działania pełny obraz samorządowej rzeczywistości w naszym kraju. Musi to być obraz pełny, nie zaniedbujący żadnego nurtu zainteresowania samorządu. Po drugie, Centrum powinno wyodrębnić i zbadać te elementy działalności samorządu, które rozwijają się najsłabiej. Powinno też zidentyfikować największe przeszkody, na Jakie napotyka samorząd. Wszystko to, co nie sprzyja, rozwojowi samorządu musi zostać ujawnione i poddane krytyce. Eliminacja zjawisk niepożądanych powinna mieć miejsce nawet wówczas, jeśli ich przyczyny znajdują się poza bezpośrednim zasięgiem działaczy samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełZbigniewPruszkowski">Na dziś mogę więc - jako stary działacz samorządowy - być zadowolony z faktu powołania Centrum. Należy życzyć mu pomyślnej działalności i zdawać sobie sprawę, że przechodzimy ad fazy planowania do fazy konkretnej działalności realizacyjnej. Mniej zależy więc dzisiaj od koncepcji i idei, a więcej od praktyki funkcjonowania Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#DocTadeuszJaworski">Utworzenie Centrum Studiów Samorządowych jest bardzo ważnym faktem, a jego znaczenie odzwierciedla się przede wszystkim w praktyce gospodarczej. Ta właśnie dzisiejsza rzeczywistość działania samorządu powoduje potrzebę kompleksowego szkolenia aktywu i sprawnej koordynacji prowadzonych działań. Działalności Centrum towarzyszyć zatem będzie zainteresowanie i duże zapotrzebowanie społeczne.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#DocTadeuszJaworski">Możemy spierać się co do zakresu działania Centrum. Uważam, że zakres ten powinien być jak najszerszy. Musi nastąpić koncentracja na dwóch grupach problemów: na sprawach systemu samorządu terytorialnego i na sprawach systemu samorządu załogi.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#DocTadeuszJaworski">W moim przekonaniu jedną z najważniejszych kwestii musi być wypełnianie tzw. białych plam, tzn. obszarów, na których samorząd nie rozwinął dotychczas swej aktywności. Taką sprawą jest na pewno kwestia współdziałania organów samorządowych z gospodarzami terenów. Na temat współdziałania samorządów z radami narodowymi niewiele się dotychczas mówi i nie zrobiono nic konkretnego, by problem ten rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#DocTadeuszJaworski">Mówiono wiele o potrzebie rozwoju działalności szkoleniowej. To, co usłyszeliśmy świadczy o poważnym podejściu do spraw szkoleniowych. Zwracam uwagę, że sprawy szkoleniowe będą zawsze aktualne, bowiem kadra działaczy samorządowych ulega ciągłej rotacji w następstwie przyjętych założeń, związanych z okresem kadencji organów samorządowych. Zwracam uwagę na konieczność koncentracji wysiłków na rzecz przeszkolenia osób, które będą następnie organizowały działalność szkoleniową w terenie. Powinniśmy się zainteresować sprawą jakości Obecnego systemu szkolenia. Z doświadczeń wiadomo. te stosowane są różne formy, metody i środki szkoleniowe. Różny jest także poziom organizowanych kursów, seminariów i szkoleń. Utworzone niedawno Centrum musi zainteresować się diagnozą obecnego stanu szkolenia aktywu samorządowego. Proces szkolenia rozumieć należy przy tym szeroko, bowiem chodzi nie tylko o treść zajęć dydaktycznych, lecz także o zapewnienie odpowiednich pomocy dydaktycznych, środków szkoleniowych itp.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#DocTadeuszJaworski">Podkreśla się wagę problemu interpretacji przepisów prawnych, związanych z działalnością samorządu. Uważam, że nie należy używać tego pojęcia dla określenia istoty problemu. Chodzi chyba o poradnictwo prawne, a nie tylko o wypracowanie konkretnej interpretacji przepisów. Jest jednak sprawa szersza, wymagająca poruszenia. Moim zdaniem chodzi bardziej o poradnictwo metodologiczne niż o poradnictwo prawne. Regulacje prawne, związane z kompetencjami samorządów są powszechnie uświadamiane w społeczeństwie. Nikt jednak nie interesuje się problemem metod działania samorządu. Nawet najlepsze rozwiązania prawne nie będą pozytywnie ocenione, jeśli nie posiadamy zespołu metod działania, pozwalających na wypełnienie treścią formalnych zapisów prawnych. Jest to obecnie najpilniejsza potrzeba struktur samorządowych w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#DocTadeuszJaworski">Jestem zadowolony, że nowo powołane Centrum zamierza zająć się sprawami badań naukowych, których tematem jest samorządność. W ostatnich latach prowadzi się wiele takich badań i wyraźnie brakuje koordynatora procesów badawczych, jak również syntetycznej informacji o samych badaniach. Rola Centrum powinna być dwojaka: powinno ono uogólniać wyniki badań cząstkowych, prowadzonych obecnie przez różne ośrodki badawcze, a także - powinno stymulować i inicjować podejmowanie prac badawczych w zakresie wybranych problemów.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#DocTadeuszJaworski">Jednym z głównych problemów badawczych, związanych z samorządnością jest kwestia relacji między funkcjonowaniem samorządu a efektywnością ekonomiczną działalności gospodarczej. Ten nurt zainteresowania dominuje ostatnio w Związku Radzieckim. Traktuje się tam samorząd jako urzeczywistnianie idei ludowładztwa, ale z drugiej strony bada się wpływ samorządu na efektywność gospodarowania. Ten nurt zainteresowania powinniśmy przenieść na nasze warunki.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#DocTadeuszJaworski">Zastanawiam się, czy nie byłoby celowe powiązanie działalności Centrum z niektórymi aspektami funkcjonowania NIK. Instytucja ta przeprowadza wiele kontroli, sprawując społeczny nadzór nad przebiegiem procesów gospodarczych. Nie chodzi mi tylko o rozwiązanie formalne, np. o obecność przedstawiciela NIK na obradach Centrum Studiów Samorządowych, lecz o ukształtowanie mechanizmu operatywnej współpracy między tymi dwiema instytucjami. Bieżąca współpraca musi posiadać wypracowaną procedurę i formy.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#DocTadeuszJaworski">Zastanawiam się, czy i do kogo zwrócimy się z ostatecznymi wynikami badań samorządowych. Kto może być odbiorcą takiej problematyki? Dziś nie ma takiego adresata, bowiem nie istnieje żaden organ na szczeblu centralnym, zajmujący się koordynacją badań samorządowych. Może należałoby przemyśleć kwestię powołania takiego ciała, które zresztą istniało w ubiegłych latach. Jeśli chcemy przekształcić doraźne i akcyjne traktowanie spraw samorządowych w działanie o charakterze stałym, to ktoś musi się tym zajmować. Istnieje pogląd, że administracja centralna nie angażuje się w sprawy działania samorządu, ponieważ władza nie powinna ingerować w działanie organów samorządowych. Przedstawiciele władz motywują wstrzemięźliwość w tym zakresie przekonaniem, że ingerencja zewnętrzna mogłaby popsuć wiele oddolnych procesów i inicjatyw. Uważam, że władze mają pomagać w rozwoju idei samorządności, a nie tylko - stać z boku i nie przeszkadzać. Utworzenie ciała, które zajmowałoby się dzisiejszą rzeczywistością samorządu byłoby wyrazem takiego traktowania sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełSylwesterZawadzki">Ponieważ zabierałem głos na początku dzisiejszych obrad, pragnę obecnie ustosunkować się do niektórych spraw, podnoszonych w dyskusji. Pytano np. o to, jak nasze Centrum zamierza zbierać wnioski i informacje, płynące z wielu różnych ogniw samorządowych. Poruszono przy tym problem reakcji Centrum na inicjatywy i sprawy, podnoszone w nieco innym duchu, niż stanowisko oficjalnych władz. Muszę stwierdzić, że nie mamy jeszcze wypracowanego poglądu w tej kwestii. Jesteśmy jednostką, która została niedawno powołana i nie wypracowaliśmy jeszcze stałych procedur metod i technik zbierania informacji. Będzie to możliwe dopiero po zgromadzeniu pewnych doświadczeń i upływie pewnego czasu. Wówczas będzie można wrócić do tego pytania, odpowiadając na nie w sposób konkretny i wyczerpujący.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełSylwesterZawadzki">Cieszy mnie bardzo dostrzeganie roli i wagi samorządu wiejskiego w naszym kraju. Byłem pionierem walki o powołanie takiego ogniwa samorządu jak tzw. rady sołeckie. Z satysfakcją odnotowuję, że obecnie jest to jedno z najaktywniejszych ogniw samorządu w kraju, Wystarczy spojrzeć na wartość wykonanych czynów społecznych na rzecz środowiska wiejskiego, by uświadomić sobie dzisiejsze znaczenie samorządu wiejskiego. Jako osoba, związana blisko z nowo powołanym Centrum uważam, że jest wiele pilniejszych zadań, niż szerokie zajmowanie się tymi odcinkami pracy, gdzie sytuacja jest dobra. Dlatego też Chciałbym skupić się na tych sprawach, które będą wymagały szybkiej interwencji Centrum. Kto wie, czy nie postąpimy najlepiej zostawiając przez pewien czas rady sołeckie w spokoju i dokonując oceny ich funkcjonowania dopiero po dłuższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PosełSylwesterZawadzki">Wiele kwestii w dzisiejszej dyskusji łączyło się ze sprawą pozycji samorządu w naszej gospodarce. Często słyszy się skargi na to, że rozwój samorządu przebiega opornie, że istnieje wiele ograniczeń o charakterze obiektywnym i subiektywnym. Wskazuje się, że plany były bardziej optymistyczne, natomiast rzeczywistość kształtuje się poniżej oczekiwań. Powinniśmy jednak patrzeć na sprawę rozwoju samorządności w sposób realistyczny. Samorządność rozwija się w pewnych realnych warunkach gospodarczych i społecznych. Rozwój samorządności to nie spacer po Newskim Prospekcie, Jest wiele konfliktów, różnić zdań, odmiennych opinii 1 sprzeczności. Często przeciwstawia się samorządność - efektywności działania. Mówi się, że samorządność osłabia tzw, menedżerskie podejście do zarządzania przedsiębiorstwem. Moim zdaniem, problem ten jest ukazywany w fałszywym świetle.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PosełSylwesterZawadzki">Jedynym wyjściem z dylematu samorząd - efektywność, jest bardziej gruntowne ukazywanie współzależności tych dwóch zjawisk społecznych. Zdecydowaliśmy się na reformę gospodarczą, mającą za zadanie podwyższenie efektywności przy równoczesnym rozwoju samorządu, Założyliśmy więc, że równoległe rozwijanie obu tych tendencji jest możliwe i korzystne społecznie. Takie stanowisko znajdzie swój wyraz w praktyce działania naszego Centrum. Zamierzamy wskazywać na wysoką rangę samorządności, nie zapominając przy tym o konieczności efektywnego gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PosełSylwesterZawadzki">Spore poruszenie społeczne wywołuje zawsze sprawa zmian w strukturach organizacyjnych. W zakresie samorządności problem ten ma już swoją historię i ogniskuje się wokół kwestii tzw. nadbudowy samorządu. Kiedy uchwalano ustawę o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego nie precyzowano kształtu struktur ponadzakładowych. Na obecnym etapie rozwoju probierni nabiera innego znaczenia. Pojawiają się postulaty powoływania ponadzakładowych struktur samorządowych, jak chociażby tzw. Izby Samorządowej. Mój stosunek do sprawy jest realistyczny i wyważony. Z mojej analizy wynika, że źródłem dzisiejszej słabości samorządu, nie jest brak nadbudowy organizacyjnej, lecz brak bezpośredniego kontaktu z pracownikami zakładów. Samorząd nie dotarł jeszcze do każdego pracownika zakładu pracy i stąd bierze się jego dzisiejsza słabość. Bez mocnego samorządu na szczeblu przedsiębiorstwa, struktury pozazakładowe byłyby jak słoń bez nóg. Dlatego też proponuję, by zająć się sprawą nadbudowy organizacyjnej dopiero po wzmocnieniu organów samorządowych na szczeblu przedsiębiorstwa. Proszę o zrozumienie i akceptację tego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PosełSylwesterZawadzki">W związku z postulowanym wzmocnieniem i zacieśnieniem kontaktów z Najwyższą Izbą Kontroli stwierdzam, że w składzie rady programowej naszego Centrum znajduje się przedstawiciel tej instytucji. Nie oznacza to, że sprawa jest rozwiązana, lecz stanowi podstawę wypracowania metod i forty współpracy.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#PosełSylwesterZawadzki">Odpowiadając na postulaty rozszerzenia informacji o działalności naszego Centrum pragnę poinformować, że duże nadzieje wiążemy z powołaniem własnego wydawnictwa, jakim będzie tzw. Biuletyn Centrum. Dążymy do szybkiego jego powołania.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#PosełSylwesterZawadzki">Pragnę poruszyć sprawę działalności samorządów w zakładach, w których funkcjonuje brygadowy system organizacji pracy. System taki zmienia sposób funkcjonowania przedsiębiorstwa i zmusza samorząd do zmiany form swej pracy. Jesteśmy świadomi szczególnej odpowiedzialności samorządu pracowniczego za rozwój systemu brygadowego. Nasze Centrum będzie działało na rzecz wypracowania konkretnych rozwiązań w tym zakresie. Będziemy starali się tak działać, by zapewnić członkom Komisji dużo satysfakcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławKania">Z dzisiejszej dyskusji wynika, że potrzeba powołania Centrum Studiów Samorządowych nie budzi wątpliwości. Można więc formułować pogląd, że powołanie Centrum jest powszechnie akceptowane i łączy się z nim wiele nadziei. Wydaje się także, że zadania Centrum zostały określone trafnie i oddają złożoność problematyki samorządowej na obecnym etapie rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławKania">Musimy jednak uważać, ponieważ poruszamy się w obrębie spraw, gdzie potrzebne jest duże wyczucie i ostrożność. Powołane Centrum nie powstało przecież na pustym obszarze, lecz stanowi dopełnienie znacznego dorobku teoretycznego i praktycznego, związanego z rozwojem samorządu. Dlatego też Centrum musi podsumować i skoordynować dotychczasowe działania, jak również zainicjować niektóre nowe kierunki funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławKania">Właściwie w każdej dziedzinie aktywności samorządowej mamy pewien dorobek. Mamy początki systemu szkolenia, systemu poradnictwa itp. Działają punkty szkoleniowe, a także punkty konsultacyjne w terenie. Rozpoczęto z rozmachem działalność wydawniczą, przeznaczoną dla aktywu samorządowego. Należy powiedzieć, że została ona podjęta przede wszystkim z inspiracji Komisji Spraw Samorządowych ubiegłej i obecnej kadencji. We wszystkich tych dziedzinach, posiadając znaczny dorobek, nie możemy mówić o wielopłaszczyznowym systemie działania. Brak koordynacji, spójności itp. Na tym polu nowo powołane Centrum musi znaleźć konkretne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławKania">Problematyką samorządową zajmuje się wiele instytucji naukowych, robiąc to w różny sposób i z różną częstotliwością. Bałbym się jednak stwierdzenia, że Centrum weźmie na siebie funkcje centralnego koordynatora prowadzonych badań. Obawiam się, że dla dobrego koordynowania badań potrzebny byłby wielki aparat biurokratyczno-analityczny. Uważam, że Centrum może nie udźwignąć tej roli i dlatego nie powinno zajmować się bezpośrednio tą problematyką. Postulowałbym raczej korzystanie z usług wybranych, przodujących jednostek naukowo-badawczych, mających warunki i dorobek teoretyczny w zakresie określonych problemów. Takie Jednostki badawcze mogą i powinny koordynować badania nad problematyką samorządową, dostarczając wszechstronnych analiz decydentom gospodarczym i aktywowi samorządowemu. Nasze Centrum powinno wypracować formy współpracy z takimi placówkami naukowo-badawczymi.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławKania">Wiele mówiono dzisiaj o relacji między obowiązkami i prawami samorządów. Zgadzam się ze stwierdzeniem, że dyskusja społeczna w ostatnim czasie zmobilizowała opinię publiczną wokół obrony prac samorządu, a nie wokół właściwego wykorzystywania kompetencji samorządowych. Z drugiej jednak strony, to właśnie Sejm ma prawo stawiać określone wymagania pod adresem organów samorządowych. Poruszać się przy tym powinniśmy w ramach już istniejących rozwiązań prawnych. Są zresztą pierwsze przykłady takiego traktowania sprawy.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławKania">Niedawno skonkretyzowano problemy poradnictwa dla samorządów załogi. W oparciu o ustawę o samorządzie załogi przyjęto zasadę lokalizowania punktów poradnictwa samorządowego w terenie przy wojewódzkich zespołach poselskich i prezydiach rad narodowych. Tak zlokalizowane poradnictwo ma szanse wypracowania właściwej procedury w procesie interpretacji aktów prawnych. Miarą trafności poradnictwa powinien być właśnie proces dochodzenia do optymalnych interpretacji przepisów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławKania">Kilka słów należy poświęcić niedawnym projektom znowelizowania niektórych ustaw. W dyskusji określono to zjawisko jako pewne nieporozumienia między koncepcją Rady Państwa i koncepcją Rady Ministrów. Powinniśmy wszyscy pamiętać, że istotnym źródłem niedawnych propozycji było wysokie ciśnienie sytuacji ekonomicznej, jakiemu podlega Rada Ministrów. Wszystkim zależy przecież na zwiększeniu efektywności funkcjonowania naszej gospodarki. Trudno jednak nazwać zgłoszone propozycje szczęśliwymi. Nie chodzi tylko o to, że zmobilizowały one opinię społeczną do walki przeciw ograniczaniu kompetencji samorządu, ale o to, że efektywność tych zamiarów była wątpliwa. Preferowały one poza tym krótkookresowy punkt widzenia, podczas gdy w procesie rozwoju samorządności ważna jest stabilność rozwiązań prawnych i rozwiązania długofalowe. Optymizmem napawa jednak fakt, że reakcja na takie postulaty była szybka, przemyślana i doprowadziła do wycofania niektórych propozycji rządowych.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławKania">Podsumowując chcę stwierdzić, że Radzie Państwa należy się uznanie za powołanie Centrum Studiów Samorządowych, które narodziło się w sposób może nierychliwy, lecz przemyślany i dojrzały. Deklarujemy pełne wsparcie dla działań Centrum, zarówno tych Jut zapoczątkowanych, Jak również i pionierskich, na rzecz rozwoju idei samorządności w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławKania">W kolejnym punkcie obrad Komisja rozpatrzyła sprawozdanie o działalności samorządu załóg pracowniczych przedsiębiorstw państwowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełStanisławKania">Sprawozdanie będzie przedstawione na plenarnym posiedzeniu Sejmu i zostało opracowane na podstawie materiałów i dyskusji zarówno na posiedzeniach Komisji, jak i na VI ogólnopolskiej naradzie przedstawicieli samorządu załóg. Będzie to zarazem uzupełnienie projektu uchwały Sejmu w sprawie samorządu załóg, który był szczegółowo rozpatrywany przez Konwent Seniorów oraz naszą Komisję, uzyskując dobrą ocenę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełZbigniewWyszkowski">Sprawozdanie obejmuje całą problematykę samorządu pracowniczego, prezentując oceny pozytywne i negatywne nt. dotychczasowej działalności organów samorządowych w przedsiębiorstwach państwowych. Sprawozdanie Jest zgodne z naszymi uwagami i wnioskami formułowanymi na forum Komisji. Znajduje w nim także wyraźne odbicie treść VI ogólnopolskiej narady przedstawicieli załóg pracowniczych. Systematycznie ujęte zostały wszystkie najważniejsze propozycje umacniania samorządności pracowniczej w zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełZbigniewWyszkowski">Zwrócić należy większą uwagę na kwestie współdziałania samorządu pracowniczego z organami kontroli zewnętrznej. Jest to bardzo istotna sprawa. W większości przypadków i w większości kontrolowanych zakładów taka współpraca Jeszcze nie istnieje. Organa kontroli zewnętrznej nie wchodzą w kontakt z ogniwami samorządu pracowniczego, a taka współpraca Jest konieczna, ponieważ może wspomagać działania kontrolne, a zarazem prowadzić do uaktywnienia działań samorządowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełRyszardCzyż">W sprawozdaniu ujęto praktycznie wszystko to, co dzieje się w samorządzie i z samorządem. Materiał jest dostatecznie przejrzysty i będzie pomocny w dalszych działaniach samorządowych. Sejm dokumentuje w nim, jak i w uchwale o samorządzie pracowniczym, swoje żywe zainteresowanie dla tej formy samorządności i wskazuje jednocześnie, na jakie zagadnienia powinien zwrócić baczniejszą uwagę samorząd pracowniczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełStanisławKania">Zawarte w sprawozdaniu oceny i opinie są obiektywne i inspirujące. Wskazują na potrzebę nie tylko umacniania uprawnień samorządowych, ale i dają wykładnię tego, czego się od samorządu wymaga. Wskazuje się na stosunki kształtowane w przedsiębiorstwach między organami samorządowymi, społecznymi i administracyjnymi. Ani klimat, ani stan tych stosunków nie jest jeszcze w pełni zadowalający. Odnosi się to m.in, do współdziałania związków zawodowych i samorządów pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełStanisławKania">W sprawozdaniu podjęto próbę zdefiniowania charakteru i formy pomocy udzielanej samorządom. Wskazano na potrzebę prawidłowego przestrzegania zasad współpracy samorządów z organami założycielskimi. Samorząd działa już w 95% przedsiębiorstw, w których samorząd może być powoływany. Po 5 latach działalności samorządu przypominamy, że socjalistycznie przedsiębiorstwo to takie, którego wyróżniającą cechą jest istnienie w nim samorządu pracowniczego.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełStanisławKania">Sprawozdanie odnosi się do nurtów dyskusyjnych i obaw, co dalej z samorządem? Właściwie zostało zinterpretowane to chwilowe zakłócenie, które miało miejsce z chwilą zgłoszenia propozycji zmian, w ustawach regulujących gospodarkę jednostek uspołecznionych, a które w pewnym stopniu dotyczyły działalności samorządowej i kompetencji samorządu. Zostało to wyjaśnione.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PosełStanisławKania">Komisja przyjęła tekst sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PosełStanisławKania">Przyjęto również odpowiedź premiera Z. Messnera na.dezyderat Komisji z 23 września br. W dezyderacie informowano premiera o zwołaniu VI ogólnopolskiej narady przedstawicieli samorządu załóg i postulowano, aby podobne narady zorganizowano w układzie resortowym i wojewódzkim. Komisja z zadowoleniem przyjęła do wiadomości stanowisko premiera, że zgodnie z sugestią Komisji polecił centralnym i wojewódzkim organom administracji państwowej przeprowadzenia do końca br. narad z przedstawicielami rad pracowniczych. Na tych naradach przedstawione będą warunki realizacji planów centralnych dla poszczególnych brani i regionów gospodarczych oraz informacje o instrumentach ekonomiczno-finansowych.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PosełStanisławKania">Komisja przyjęła dezyderat do prezesa Rady Ministrów w sprawie wyników i wniosków VI ogólnopolskiej narady przedstawicieli samorządy pracowniczego. W dezyderacie Komisja zwróciła się do premiera o utworzenie przy Prezydium Rządu instytucji współdziałania z organami samorządu pracowniczego oraz o podjęcie odpowiednich decyzji w sprawie rozpatrzenia wszystkich wniosków, uwag krytycznych i sygnałów interwencyjnych, zgłoszonych przez uczestników narady oraz poinformowania ich o stanowisku organów rządowych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>