text_structure.xml
13.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełZbigniewGertych">W dniu 26 lutego 1982 r. Komisja ds. Samorządu Pracowniczego Przedsiębiorstw, obradująca pod przewodnictwem posła Mariana Żołnierczyka (PZPR), rozpatrzyła:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PosełZbigniewGertych">możliwości działania samorządów pracowniczych w warunkach stanu wojennego.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PosełZbigniewGertych">Wstępne uwagi na omawiany temat przedstawił ekspert Komisji docent Tadeusz Jaworski: Mocą dekretu o stanie wojennym została zawieszona działalność zarówno związków zawodowych jak i samorządów pracowniczych przedsiębiorstw. Inna jednak jest formuła zawieszania związków, inna samorządów. Wydaje się, że obecnie można by odwieszać samorząd tam, gdzie ministerstwa uznają to za właściwe i pożądane z punktu widzenia gospodarki narodowej. Odwieszenie samorządów jest w pewnym sensie warunkiem zaufania załóg pracowniczych. W warunkach stanu wojennego samorząd mógłby pełnić swoje funkcje konsultacyjne, opiniujące, motywujące. Bez tych elementów przeprowadzenie reformy gospodarczej jest niemożliwe. Przed wprowadzeniem stanu wojennego w procesie powstawania samorządów doszło do pewnych deformacji. Jednakże w samej ustawie są zawarte przepisy zapobiegające deformacji. Odwieszenie samorządów wpłynie dyscyplinująco na pracę załóg. Jeśli odwieszenia dokona się teraz, załogi będą miały czas na przystosowanie się do tej formy pracy, a to umożliwi bardziej płynne przejście po odwołaniu stanu wojennego.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PosełZbigniewGertych">Samorządy pracownicze przedsiębiorstw należałoby odwieszać stopniowo, nie jednocześnie. Ze względu na przepisy stanu wojennego, należałoby ograniczyć uprawnienia samorządów do powoływania i odwoływania dyrektorów.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PosełZbigniewGertych">Przedstawiciel biura pełnomocnika rządu ds. reformy gospodarczej Cezary Stypułkowski: Przed ogłoszeniem stanu wojennego większość samorządów albo była jeszcze nie zorganizowana, albo zorganizowana w sposób nieprawidłowy. Dlatego obecnie rząd chciałby przyjąć zasadę selektywnego przywracania samodzielności i odwieszania organów samorządu pracowniczego. W sensie prawnym ograniczeń w tym zakresie nie ma. Odwieszenie zależałoby od inicjatywy i wniosku dyrektora przedsiębiorstwa. Do rozstrzygnięcia sejmowej Komisji pozostają dwie dość zasadnicze sprawy: kto ma wnioskować o odwieszenie, a więc czy ma się ono dokonać z woli i inicjatywy dyrektora, czy automatycznie oraz kwestia uprawnień samorządów, a więc czy należy dokonać pod tym względem ograniczeń.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PosełZenonSzulc">Warunkami odwieszenia organu samorządu powinny być: porządek w przedsiębiorstwie, dyscyplina i prawidłowe wykonywanie zadań. Pod tymi warunkami działalność samorządu będzie wspomagała przedsiębiorstwo. Należy wystąpić z wnioskiem o odwieszanie samorządów, ale nie automatycznie w całym kraju, lecz stopniowo i jedynie po dokonaniu oceny stanu przedsiębiorstwa przez powołany do tego zespół. W skład tego zespołu powinny wchodzić przedstawiciele organizacji partyjnych, dyrektor zakładu, komisarz wojskowy. Pozytywna ocena zespołu powinna wystarczyć do odwieszenia samorządu. Odwieszenie nie może oznaczać, że minął dla przedsiębiorstwa stan wojenny i gdyby wystąpiły tendencje do anarchizowania, uprawnienie straciłoby moc. Taki sposób odwieszania samorządów byłby okazją do przystosowania się załóg do pracy w nowych warunkach.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełZbigniewZieliński">Popieram wniosek doc. J. Jaworskiego. Mam wątpliwości co do sposobu selektywnego uruchamiania samorządów. Taki sposób stwarza dużą dowolność oceny, który samorząd jest dobry, a który zły. Uważam, że nie należy obawiać się tendencji do anarchizowania. Stanowisko Sejmu musi być wiarygodne. Propozycja doc. Jaworskiego jest bardzo dobrze wyrażona i uważam, że dalej iść nie należy.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełEdwardZgłobicki">Popieram propozycje posła Z. Szulca. W uzupełnieniu chcę zwrócić uwagę na kwestię inicjatywy w sprawie odwieszania samorządu. To nie powinno być zadanie dla dyrektora, ale decyzja oparta na opinii płynącej od dołu.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełKazimierzJezierski">Czy takie same zasady odwieszania samorządów będą obowiązywać w jednostkach zmilitaryzowanych?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#DocTadeuszJaworski">Przepisy nie różnicują przedsiębiorstw: jeśli minister podejmie decyzję, samorząd może być odwieszony w każdym przedsiębiorstwie. Ograniczające znaczenie mają przepisy stanu wojennego. Znaczenie odwieszenia samorządów jest jednakowo ważne zarówno w zakładach zmilitaryzowanych jak i we wszystkich innych.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełEdwardBajda">Do sprawy odwieszania trzeba podchodzić bardzo indywidualnie i tak, by same zakłady pracy miały możność wydania swojej opinii na ten temat.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełJanKonieczny">Znając sytuację w kopalniach mogę stwierdzić, że załogi są obecnie zdezorientowane. Nie twórzmy faktów, które mogą doprowadzić do dalszego zamieszania. Żeby w efekcie nie stało się tak, że dyrektor będzie sobie ustawiał samorząd jak chce. Przykład komisji socjalnych uczy do jakich wypaczeń celów może doprowadzić praktyczne działanie.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PosełJanKonieczny">Poseł Zofia Kalisz (ZSL) : Nie zapominajmy, że żyjemy w określonych realiach. Do sprawy samorządów należy podchodzić z dużą ostrożnością. Nie można ich odwieszać generalnie. Każdy samorząd należy traktować indywidualnie i podejmować decyzje na podstawie pogłębionej analizy sytuacji w przedsiębiorstwie, w trakcie której wyjdzie także sprawa doboru ludzi, którzy zostali do samorządu wybrani.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#CezaryStypułkowski">Odwieszanie samorządów należy traktować bardzo indywidualnie. Nie wiadomo, czy się w ogóle da stosować jednakowe kryteria. Odwieszenia nie można dokonywać na zasadzie jednoosobowej decyzji dyrektora, Poważną trudność stanowią te przedsiębiorstwa, w których samorządy powołano przed ogłoszeniem stanu wojennego na mocy ustawy i w zgodzie z nią. Także tam trzeba podtrzymać zasadę indywidualności. Trzeba się bowiem liczyć z taką ewentualnością, że samorząd może się stać legalną formą działania opozycji politycznej. System ekonomiczny w ramach reformy gospodarczej jest taki, że może się obejść bez samorządu, ale nasz system społeczny samorządności wymaga.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#CezaryStypułkowski">Chcę zwrócić uwagę na realne niebezpieczeństwo jakie niesie ze sobą sprawa odwieszania samorządów. Stan wojenny jest przez społeczeństwo odbierany różnie. Trzeba pamiętać, że stan wojenny jest stanem uspokojenia i dyscypliny, ale nie jest stanem demokracji. Dlatego odwieszanie samorządu w stanie wojennym może się tu i ówdzie spotkać ze sprzeciwem załogi.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#CezaryStypułkowski">Czy można uruchomić samorząd w przedsiębiorstwach zmilitaryzowanych? Formalnie tak, ale istota zmilitaryzowania kłóci się z istotą samorządności.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#CezaryStypułkowski">Należy pamiętać jeszcze o jednym: dyrektorowi będzie zawsze wygodniej działać bez samorządu. Argumenty za przywracaniem samorządności są zasadne, ale należy wnikliwie zbadać realne niebezpieczeństwo, przewidzieć ewentualność frontu odmowy, działać tak, żeby nie kompromitować instytucji ustawy. I jeszcze jedna wątpliwość; dość trudna może się okazać sytuacja samorządów powołanych zgodnie z ustawą, ale co do których dyrektor ma negatywną opinię.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełZenonSzulc">Poprzednio przedstawiłem coś w rodzaju opinii. Z wypowiedzi posłów wynika pełniejsze rozpoznanie sytuacji i dlatego proponuję zgłoszone w dyskusji uwagi dołączyć do mojej opinii.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PosełZenonSzulc">Trzeba rozstrzygnąć, na jakiej podstawie minister będzie podejmował decyzje o odwieszeniu samorządu. Opierać się on powinien na opinii dyrekcji, organizacji politycznych i społecznych oraz komisarza wojskowego. Ten kolektyw zaopiniuje czy są warunki dla wznowienia działalności samorządu. Każda decyzja musi mieć charakter jednostkowy - dotyczyć indywidualnego przypadku.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PosełZenonSzulc">Stan wojenny i wymienione przez posła J. Koniecznego okoliczności uzasadniają jego obawy i wnioski m.in. ten, że jeżeli samorząd w obecnym składzie gwarantuje dobrą współpracę to należy go reaktywować, ale jeżeli nie, to trzeba go na nowo wybrać.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełZbigniewZieliński">Zgadzam się z opinią pana C. Stypułkowskiego. Dyrektorowi przedsiębiorstwa powinno zależeć na tym, aby działał samorząd, mimo stanu wojennego. Nie wolno natomiast mieć relatywnego podejścia do prawa. Jeśli samorząd był powołany legalnie, to na jakiej podstawie mamy go odwoływać? Musimy szanować prawo.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełJanMełgieś">Wszyscy mamy świadomość, że działanie samorządu jest potrzebne, podjęte w tej sprawie postanowienia muszą symbolizować wyciągniętą rękę do zgody, do pogodzenia narodowego. Uważam, że powinniśmy stworzyć warunki dla działania samorządu we wszystkich przedsiębiorstwach uspołecznionych i spółdzielczości wiejskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PosełJanKonieczny">Jestem przeciwny pochopnemu podejmowaniu decyzji o powszechnym reaktywowaniu samorządu. Trzeba, zgodnie z prawem wojennym, dokładnie badać sytuację, każdą z osobna, czy są, czy też nie ma warunków do takiej decyzji.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#DocTadeuszJaworski">Moim zdaniem, trzeba indywidualizować decyzje o odwieszeniu samorządu, dociekliwie badać czy istnieją po temu warunki, jak o tym mówił pan C. Stypułkowski. Wydaje się, że jeśli przedłużać będziemy stan zawieszenia, to może wzrosnąć niebezpieczeństwo wytworzenia się stanu odmowy. Odwieszenie nie może być jednak powszechne, lecz tylko w wyniku indywidualnych decyzji.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#DocTadeuszJaworski">Tam, gdzie wybory do samorządu nie zostały przeprowadzone w sposób legalny, trzeba przeprowadzić nowe wybory.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PosełTadeuszUrbański">Nie budzi wątpliwości wniosek o celowości wznowienia działania samorządów przedsiębiorstw, tam gdzie został on już wybrany i gdzie nie istnieją zagrożenia dla jego działania. Natomiast otwartą sprawą jest sytuacja w tych przedsiębiorstwach, gdzie samorząd nie został jeszcze powołany i gdzie nie wiadomo czy istnieją warunki dla dokonania wyborów, czy zostaną do niego powołani właściwi ludzie, albo też czy wybory nie zostaną zbojkotowane.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PosełTadeuszUrbański">Poseł Stanisław Czerniej (ZSL) : Kto, jaki kolektyw ma podjąć opinię o istnieniu warunków do wznowienia działania samorządów? Moim zdaniem do tego kolektywu powinna wejść dyrekcja, komisarz wojskowy, organizacje społeczne. Tam gdzie nie było wybranego samorządu nie należy dokonywać wyborów. Wybory takie mogą być źle komentowane lub nawet zbojkotowane.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełWalerianPasternak">Zdecydowana większość głosów w dyskusji jest zbieżna z wnioskiem posła Z. Szulca i dlatego proponuję przegłosować ten wniosek.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#PosełWalerianPasternak">Przewodniczący obrad poseł Marian Żołnierczyk (PZPR): Dzisiejsze posiedzenie ma charakter informacyjny. Prezydium Komisji proponuje, ażeby posłowie dokonali szczegółowego rozpoznania w terenie, w poszczególnych zakładach pracy. Zebrane opinie należy przesłać w formie notatki do sekretarza Komisji. W połowie marca nasza Komisja przeprowadzi ponowną dyskusję na ten temat i podejmie ostateczne wnioski.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#PosełWalerianPasternak">Powyższa propozycja została przyjęta przez Komisję.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>