text_structure.xml 58.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PosełIrenaSroczyńska">Dnia 27 marca 1984 r. Komisja Pracy i Spraw Socjalnych, obradująca pod przewodnictwem posła Ireny Sroczyńskiej (PZPR), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PosełIrenaSroczyńska">realizację ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PosełIrenaSroczyńska">W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dyrektorem generalnym Jerzym Pacho, prezes ZUS Ireneusz Sekuła, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli oraz Związku Emerytów i Rencistów.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PosełIrenaSroczyńska">Prezes ZUS Ireneusz Sekuła: W informacji przygotowanej przez Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych zawarte zostały uwagi merytoryczne dotyczące realizacji ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Nie będę do tych spraw wracał, chciałbym natomiast przedstawić kilka informacji dotyczących aktualnej działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PosełIrenaSroczyńska">Od wielu miesięcy Zakład Ubezpieczeń Społecznych znajduje się w centrum zainteresowania opinii publicznej. Z trzech zadań podstawowych nałożonych na ZUS zadanie pierwsze, tzn. drugi etap rewaloryzacji świadczeń, zostało w styczniu zakończone. Muszę przy tym dodać, że nie byliśmy w stanie ustrzec się pewnego marginesu błędów. Obecnie w toku realizacji znajduje się etap trzeci, który zbliża się już do końca. W trakcie realizacji jest wypłata jednorazowego świadczenia oraz reforma zasiłków. Etap ten zakończymy przed 30 czerwca br., a być może nawet wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PosełIrenaSroczyńska">O tym, że sytuacja w ZUS powoli się normalizuje świadczy fakt, iż oddziały dbają o to, aby wypłaty kwietniowe, które przypadają na 25 kwietnia, mogły być dokonane jeszcze przed świętami.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PosełIrenaSroczyńska">Największe trudności występują w I i II Oddziale ZUS w Warszawie oraz w oddziałach ZUS w Gdańsku i Częstochowie.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#PosełIrenaSroczyńska">Zakład Ubezpieczeń Społecznych podejmować będzie w najbliższej przyszłości 4 rodzaje podstawowych działań:</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#PosełIrenaSroczyńska">1) sformułowanie indeksu przedsięwzięć,</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#PosełIrenaSroczyńska">2) opracowanie zadań szczegółowych (jest ich 12) na lata 1984–1985,</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#PosełIrenaSroczyńska">3) opracowanie programu i harmonogramu modernizacji ZUS - propozycja w tej sprawie została już zaaprobowana przez Prezydium Rządu,</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#PosełIrenaSroczyńska">4) opracowanie planu komputeryzacji Zakładu. Zadanie to realizujemy rozsądnie korzystając z negatywnych doświadczeń warszawskich.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#PosełIrenaSroczyńska">Aktualnie wprowadzamy nowe urządzenia, pamiętając o tym, aby uruchomienie systemu nie zagroziło bieżącej realizacji zadań. Odbioru systemów dokonamy na przełomie lata i jesieni 1984 r. Jeśli odebrane systemy okażą się skuteczne, to zostaną one powielone w poszczególnych oddziałach.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#PosełIrenaSroczyńska">Ważną sprawą jest opracowanie modelowej struktury ZUS i jego oddziałów. Struktura ta musi być dostosowana do nowych zadań i do możliwości realizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#PosełIrenaSroczyńska">Prowadzimy działania polegające na dobraniu odpowiedniej kadry pracowniczej do zadań i struktury ZUS. Nastąpiły już i następują nadal zmiany na stanowiskach dyrektorów. Wspólnie z Najwyższą Izbą Kontroli przygotowujemy dalsze zmiany kadrowe.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#PosełIrenaSroczyńska">Obecnie podstawowymi dla ZUS sprawami są:</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#PosełIrenaSroczyńska">- konsekwentna realizacja programu modernizacji ZUS. Dotyczy to przede wszystkim spraw lokalowych. ZUS jest instytucją, która pełni równocześnie funkcje banku, centrum przetwarzania danych, instytucji usługowej, składnicy akt oraz biura. Aby te funkcje sprawnie realizować, trzeba odpowiedniej bazy lokalowej. Wymaga to wprowadzenia inwestycji i remontów. W Warszawie niezbędne będzie również otwarcie nowych oddziałów ZUS, gdyż dwa istniejące obecnie nie są w stanie wypełniać wszystkich postawionych przed nimi zadań (dwa oddziały warszawskie obsługują tę samą liczbę osób, co 6 oddziałów katowickich);</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#PosełIrenaSroczyńska">- wyposażenie w środki pracy;</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#PosełIrenaSroczyńska">- problemy kadrowe (dotyczy to systemu płac, szkolenia, zachęcania do pracy w ZUS);</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#PosełIrenaSroczyńska">- organizacja pracy, zarządzanie i wydajność pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#PosełIrenaSroczyńska">Przy pełnieniu naszych funkcji zwracamy się o pomoc do komisji i środków masowego przekazu. Uważamy, że mnożenie informacji negatywnych nie jest korzystne. Będziemy wdzięczni za informację merytoryczną o ZUS i jego problemach, w tym również, ale nie wyłącznie, o informację krytyczną.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#PosełIrenaSroczyńska">Zamierzamy jeszcze przed wakacjami uporać się z wszystkimi zaległościami. Problem jest trudny z tego względu, że ZUS niezależnie od realizacji przedsięwzięć dodatkowych jest instytucją, która prowadzi działalność bieżącą. Każdego dnia wypłaca się 200 tys. świadczeń na kwotę ok. 3 mld zł. Codziennie przeprowadzanych jest kilkadziesiąt tysięcy operacji. Ponieważ wszystkie te sprawy mają ogromne znaczenie społeczne, najmniejsze nawet zakłócenia w naszej pracy dają bardzo silne echo. Chciałbym dodać, że korekta systemu, która będzie wprowadzana w 1985 r. musi odbywać się z odpowiednim wyprzedzeniem. Kierunek naszych prac jest, jak sądzę, prawidłowy. Mam nadzieję, że w przyszłości w informacji zawrzeć będzie można więcej elementów optymistycznych.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#PosełIrenaSroczyńska">Wicedyrektor Zespołu NIK Edward Macierzyński: Jest sprawą nie podlegającą dyskusji, że odpowiednie, tzn. sprawne działanie ZUS ma wpływ na realizację ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. W informacji uwypukliliśmy głównie zjawiska negatywne. Trudności w pracy ZUS, zwłaszcza w oddziałach warszawskich, narastały od kilku lat. Obecnie zostały one złagodzone, m.in. dzięki pomocy komisji (mam na myśli dezyderat skierowany do prezesa Rady Ministrów w 1982 r. w sprawie działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych). Muszę stwierdzić, że większość zadań ZUS została wykonana prawidłowo. Błędem, który rzutował na realizację zadań, było wdrożenie niesprawdzonego systemu komputerowego.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#PosełIrenaSroczyńska">Na naradzie pokontrolnej, która odbyła się w Ministerstwie Pracy, Płac i Spraw Socjalnych przyjęto wnioski, które miały na celu uproszczenie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym. Zagadnieniem o ogromnym znaczeniu jest wybór optymalnego wariantu systemu komputerowego, gdyż od komputeryzacji nie ma odwrotu. Należy wykorzystać tutaj dotychczasowe doświadczenia. Należy zapobiec temu, aby w przyszłości przyczyną niepowodzeń komputeryzacji był brak dobrego programu komputerowego.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#PosełIrenaSroczyńska">Konieczne jest uporządkowanie systemu załatwiania skarg, gdyż dotychczasowy nie był właściwy.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#PosełIrenaSroczyńska">Zgłoszono także wniosek w sprawie zwiększenia dyscypliny w ZUS oraz lepszego zagospodarowania sprzętu, zwłaszcza komputerowego.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#PosełIrenaSroczyńska">Otwartym problemem jest rozliczenie i odzyskanie nadpłat dokonanych przez ZUS w przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#PosełIrenaSroczyńska">NIK sygnalizowała również we wnioskach niewłaściwe działanie rad nadzorczych, jak też wskazywała na konieczność wzmocnienia nadzoru nad Zakładem Ubezpieczeń Społecznych sprawowanego przez ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#PosełIrenaSroczyńska">Realizacja wniosków pokontrolnych pozwoli na wyeliminowanie nieprawidłowości w działaniu ZUS.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#PosełIrenaSroczyńska">W imieniu podkomisji koreferat przedstawiła poseł Janina Łęgowska (PZPR): Podkomisja w toku pracy wykorzystała analizę opracowaną przez sejmową Komisję Skarg i Wniosków (Komisja Skarg i Wniosków poświęciła tej sprawie specjalne posiedzenie), uwagi nadesłane przez wojewódzkie zespoły poselskie w Warszawie, Łodzi i Krakowie. Ponadto uwagi nadesłały: Klub seniorów z zakładów petrochemicznych w Płocku, Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz związki zawodowe i instancje partyjne, jak też obywatele.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#PosełIrenaSroczyńska">W materiałach tych najczęściej podnoszono następujące sprawy: podział rewaloryzacji emerytur na 3 etapy, odległy termin wprowadzenia bieżącej rewaloryzacji oraz ograniczenie wysokości emerytur limitem w przypadku zbiegu uprawnień do dodatków. Ta ostatnia sprawa szczególnie mocno występowała we wnioskach zgłaszanych przez te środowiska, w których występuje zbieg uprawnień do podwyżki emerytury z tytułu dodatku zawodowego i odznaczeń, np. u górników.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#PosełIrenaSroczyńska">Bardzo interesujący materiał nadesłał także resort komunikacji na temat realizacji rent i emerytur kolejowych. Uwagi w nim zawarte są bardzo celne i podkomisja podzieliła je.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#PosełIrenaSroczyńska">W materiale tym stwierdza się, że akcją rewaloryzacji świadczeń kolejowych objęto 300 tys. kolejowych emerytów i rencistów. Akcja ta, mimo określonego w ustawie niespełna czteromiesięcznego okresu jej realizacji oraz skomplikowanego charakteru przeliczeń, została zrealizowana w terminie, co było możliwe tylko dzięki szczególnemu wysiłkowi pracowników kolejowego pionu rentowego, tym bardziej że przypadła ona na okres nasilonych urlopów. Przeciętna docelowa podwyżka jednego świadczenia wyniosła 2.736 zł. Skutki finansowe łącznie we wszystkich etapach podwyżek wynoszą 9,8 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#PosełIrenaSroczyńska">Wejście w życie ustawy spowodowało masowy wpływ odwołań od decyzji rentowych w przeważającej mierze prawidłowych oraz zapytań i wątpliwości dotyczących nowych przepisów emerytalnych. Spowodowało to nienotowane dotąd spiętrzenie prac w organach rentowych. W wystąpieniach emerytów postulowano m.in. podwyższenie najniższych emerytur i rent, objęcie rewaloryzacją świadczeń w zależności od roku, z którego przyjęto zarobki do podstawy wymiaru, a nie od roku przyznania świadczenia oraz zniesienia granic maksymalnych kwot podwyżek wynikających z rewaloryzacji. W wystąpieniach tych nie podnoszono w zasadzie zarzutów do terminowości przeprowadzenia akcji rewaloryzacji kolejowych świadczeń rentowych.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#PosełIrenaSroczyńska">W wyniku realizacji ustawy o przyśpieszeniu terminu wypłaty ostatniej raty podwyżki emerytur z dnia 26.01.1984 r. wypłacono podwyższone emerytury dla 200 tys. emerytów. Jakkolwiek termin realizacji tej decyzji ustalony został na dzień 30.06.1984 r. to kolejowy pion rentowy akcję tę już całkowicie zakończył.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#PosełIrenaSroczyńska">Wciąż nie rozwiązany jest ważny społecznie problem ustanowienia renty socjalnej dla osób niepełnosprawnych i kalekich od urodzenia.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#PosełIrenaSroczyńska">Występują obecnie dwie duże grupy rencistów i emerytów, których poczucie krzywdy wydaje się szczególnie uzasadnione. Dotyczy to tych osób, które przeszły na emeryturę w latach 1979–1981 oraz 1982–1983. Otrzymujemy od nich listy, w których porównują oni swoje emerytury z zarobkami osób pracujących dzisiaj na stanowiskach zbliżonych do tych, które oni niegdyś zajmowali. Szczególnie drastycznie widać to w listach górników, którzy piszą do nas: „parę lat temu odszedłem ze stanowiska sztygara, mam dziś 12 tys. emerytury, a mój kolega, który pracuje na tym samym stanowisku zarabia teraz 46,800 zł”. Generalnie trzeba oczywiście stwierdzić, że nigdy nie będziemy w stanie przyznać emerytowi emerytury równej zarobkom osoby pracującej na jego dawnym stanowisku. Niemniej obecna skala tych rozbieżności musi budzić poczucie krzywdy, tym bardziej że w tym samym okresie bardzo poważnie wzrosły koszty utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#PosełIrenaSroczyńska">Zdaniem podkomisji uchwalona przed dwoma laty ustawa jest dobra i zawiera wiele długofalowych rozwiązań. Na jej realizacji zaciążył jednak fakt, że ze względu na trudną sytuację w kraju rewaloryzację rent i emerytur rozłożono na trzy raty, a w związku z tym przyjęto bardzo odległy termin rozpoczęcia bieżącej waloryzacji rent i emerytur. Dodatkowe obciążenie mechanizmu rewaloryzacji już na jego starcie spowodował fakt przyjęcia w ustawie jako podstawy do pierwszego etapu rewaloryzacji średniej płacy z pierwszej połowy 1981 r. wynoszącej wówczas 8.424 zł. Szybki i nieprzewidziany wzrost płac w późniejszym okresie i związany z nim wzrost kosztów utrzymania spowodowały, że emerytury te szybko stały się ponownie nieproporcjonalnie niskie. W rezultacie nie zostały osiągnięte cele jakie były stawiane przed rewaloryzacją. Zwłaszcza wypłata I raty podwyżki nie przyniosła oczekiwanych skutków.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#PosełIrenaSroczyńska">Ocena nasza nie może być inna niezależnie od sytuacji finansowej kraju. Rząd się wypowie co do możliwości, my jednak postulujemy przyśpieszenie bieżącej rewaloryzacji oraz podniesienie najniższych emerytur.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#PosełIrenaSroczyńska">Dodatkowych kłopotów i negatywnych opinii dostarczył sposób realizacji ustawy. Należy przy tym podkreślić, że w tym okresie, niezależnie od bieżących prac, oddziały ZUS musiały równolegle przeprowadzać 19 różnych akcji związanych z przeliczaniem świadczeń. Z zadania tego większość pracowników i oddziałów. ZUS wywiązała się zadowalająco pracując bardzo ciężko w trudnych warunkach. Powstałe jednak w kilku oddziałach, w tym przede wszystkim w Warszawie, Gdańsku i Częstochowie, opóźnienia spowodowały wytworzenie się wokół całej tej instytucji bardzo złej atmosfery, która rzutowała na opinię o pracy także pozostałych oddziałów i spowodowała zrozumiałą zwiększoną nerwowość emerytów.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#PosełIrenaSroczyńska">Sprawa oddziałów warszawskich jest szczególnie bolesna, gdyż na usprawnienie ich pracy przeznaczono bardzo duże środki, które jednak nie przyniosły wyników. Trzeba było bardzo długo czekać na względną choćby poprawę.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#PosełIrenaSroczyńska">Trudno również nie wspomnieć o tym, że choć ZUS modernizuje się już od wielu lat, a samo wprowadzanie komputeryzacji trwa już ponad 10 lat, to jednak brak efektów tej działalności nie jest w głównej mierze winą samego ZUS. Na realizację bowiem tej akcji przemożny wpływ miały decyzje rządowe, które były ze sobą nieraz sprzeczne. Wielokrotnie w zależności od bieżącej polityki przyznawano i cofano środki na ten cel, nakazywano przyśpieszać modernizację lub wycofywać się z niej. Sprawy tej nie można pomijać przy ocenie działalności ZUS. Powinniśmy więc skierować do rządu wniosek o prowadzenie stabilnej i konsekwentnej polityki wobec tej instytucji, o ochronę jej przed akcyjnymi działaniami.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#PosełIrenaSroczyńska">W przedstawionych nam materiałach NIK zawartych jest wiele wniosków, które powinny być wykorzystane nie tylko w dwóch kontrolowanych oddziałach warszawskich, ale w pracy całej centrali ZUS. Najważniejszą sprawą z tego zakresu jest sposób załatwiania listów od obywateli, który - zdaniem NIK oraz podkomisji - wciąż nie jest właściwy. Problem ten wielokrotnie był podnoszony przez Sejm i zespoły poselskie.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#PosełIrenaSroczyńska">Zdajemy sobie sprawę, że w obecnej sytuacji naszego kraju trudno jest występować o rozszerzenie zakresu działania ustawy, choć oczywiście w przyszłości trzeba będzie zapewne rozwiązać wiele problemów, które się w międzyczasie ujawnią. Dlatego zdziwił mnie artykuł prof. A. Tymowskiego zamieszczony przed dwoma dniami w „Rzeczypospolitej”. Autor został tam przedstawiony jako ekspert sejmowy streszczający wnioski Zespołu Doradców Sejmowych, który opracował dokument o polityce społecznej. Uważam, że musimy koniecznie poprosić o udostępnienie nam tego opracowania oraz wystąpić do Prezydium Sejmu z generalnym postulatem, aby opracowania Zespołu Doradców Sejmowych nie były prezentowane publicznie w jego imieniu, zanim nie będzie miał okazji zapoznać się z nimi Sejm i odpowiednia komisja. Tymczasem - o ile mi wiadomo - nasza komisja nie zwracała się do ekspertów o opracowanie tej opinii, ani nie została z nią zapoznana. Nie mieliśmy więc żadnych szans ustosunkować się do tego zagadnienia i wyrazić nasze stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#PosełIrenaSroczyńska">Nawiasem mówiąc postulaty ekspertów nie zawsze są trafne. W czasie prac nad ustawą emerytalną otrzymałam obszerny list od prof. Czesława Bobrowskiego, przewodniczącego rządowej Konsultacyjnej Rady Gospodarczej, który postulował znacznie dalej idące postulaty w zakresie rozszerzania uprawnień emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#PosełIrenaSroczyńska">Na zakończenie chciałabym się zwrócić z apelem do przedstawicieli prasy, aby po opublikowaniu sprawozdania z naszych obrad zechcieli wstrzymać się na okres około pół roku z krytykowaniem pracy ZUS. Instytucja ta powinna otrzymać przynajmniej jedno lato oddechu. Pomijam tu oczywiście konieczność zamieszczania interwencyjnych materiałów w sprawach wyjątkowo skandalicznych. Mówię tak dlatego, gdyż uważam, że zawarte w opracowanym przez podkomisję projekcie opinii, wnioski na temat realizacji ustawy są daleko idące. Z dalszymi ocenami można zaczekać do chwili, gdy znane będą skutki jakie przyniesie realizacja wniosków wynikających z opinii.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#PosełIrenaSroczyńska">Podkomisja w projekcie opinii nie wnioskuje żadnych konkretnych przyszłych rozwiązań ustawowych, gdyż zależeć one będą od możliwości i od wyników gospodarczych kraju.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#PosełIrenaSroczyńska">Dyskusja:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#KazimierzRokoszewski">Dobrze, że komisja wzięła na warsztat swoich prac realizację ustawy emerytalnej. Przedstawiony projekt opinii odzwierciedla nastroje panujące wśród rencistów i emerytów, ich odczucia i skutki ekonomiczne ustawy emerytalnej. Oddaje również nastroje klasy robotniczej, która świadczy na cele socjalne.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#KazimierzRokoszewski">Emeryci płacą najwyższą cenę inflacji. Są jednak granice tej pauperyzacji i trzeba to widzieć i przeciwdziałać temu.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#KazimierzRokoszewski">Zbyt szybko sprawdziły się przewidywania podkomisji, która pracowała nad projektem ustawy emerytalnej, sygnalizowane w toku prac nad ustawą. Czy rząd wówczas nie dostrzegał tych wszystkich zagrożeń?</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#KazimierzRokoszewski">Po uchwaleniu ustawy ogarnęła nas euforia. Zaczęły ukazywać się w prasie optymistyczne komentarze, wywiady. Twierdzono, że nie będzie już starego portfela. Ustawa jest dobra na dobre czasy, ale nie na okres trudny, na okres postępującej inflacji Musimy być świadomi, że jest to zjawisko trwałe. Obecnie toczymy walkę o to, ażeby możliwie opanowywać skutki inflacji, nie zawsze się to jednak udaje. Już obecnie dostrzega się zagrożenia, które mogą spowodować, że planowane 15% inflacji będzie przekroczone.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#KazimierzRokoszewski">Przychylam się do oceny przedstawionej w koreferacie poseł J. Łęgowskiej. Wnioski zawarte w projekcie opinii zmierzają w kierunku złagodzenia skutków inflacji w stosunku do emerytów i przybliżenia rozwiązań ustawowych do rzeczywistości. Sytuacja jest bowiem nadzwyczajna i trzeba podejmować nadzwyczajne środki.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#KazimierzRokoszewski">Wszystkie wnioski zawarte w opinii należy uznać za słuszne, trzeba liczyć się z realiami i możliwościami ekonomicznymi państwa. Słabością opinii jest właśnie to, że nie możemy wskazać źródeł pokrycia wydatków, o które występujemy.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#KazimierzRokoszewski">Wzrost kosztów utrzymania postępuje szybciej od wzrostu emerytur. Trzeba w opinii zwrócić uwagę, że już obecnie przekroczona została planowana średnia płaca i że nie wynosi ona 14 tys., a 16 tys. zł. Należy też wystąpić z wnioskiem, ażeby waloryzację rent rozpoczęto od 1985 r.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#KazimierzRokoszewski">W zakończeniu opinii natomiast należy zawrzeć stwierdzenie, że planowane podwyżki i waloryzacja rent powinny być ujęte przy opracowaniu budżetu państwa na 1985 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJadwigaGiżyckaKoprowska">Przy omawianiu realizacji ustawy emerytalnej nie możemy pominąć przepisów wykonawczych. Do dziś dnia niektóre z nich nie zostały jeszcze wydane. I tak np. Rada Ministrów nie wydała zarządzenia, które ma określić zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń rentowych. Powoduje to w niektórych przypadkach określone trudności.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełJadwigaGiżyckaKoprowska">Nie opracowano wykazu prac o szczególnym zagrożeniu dla zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełJadwigaGiżyckaKoprowska">Nie dostarczono ZUS druków nowych decyzji. Jest to sprawa tylko pozornie błaha. Niektóre oddziały wydają dziennie po kilkadziesiąt, a nawet kilkaset decyzji, brak druków jest więc wielkim utrudnieniem. Opinia społeczna ocenia tylko końcowe efekty i całe odium spada przede wszystkim na ZUS, a nie na tych, którzy mają spełniać funkcje usługowe wobec ZUS.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełJadwigaGiżyckaKoprowska">Ustawa emerytalna ustala - moim zdaniem - zbyt nisko próg degresji. Do 3 tys. zł zarobków ustala się 10-procentowe świadczenia emerytalne. Przy obecnej wysokości zarobków i postępującej inflacji jest to kwota zbyt niska.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełJadwigaGiżyckaKoprowska">Duże niedoskonałości ustawy tkwią w zrównaniu uprawnień emerytów z rentami inwalidzkimi I i II grupy. Jeżeli chcemy zachęcać ludzi do podejmowania pracy, to świadczenia za 30-letnią pracę powinny być znacznie wyższe niż świadczenia inwalidzkie, które niejednokrotnie uzyskuje się po 5 latach pracy. W Oddziale ZUS w Słupsku na 39 tys. wypłacanych rent i emerytur tylko 14 tys. stanowią świadczenia emerytalne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełKarolGruber">Narzekamy na pracę ZUS, ale nie zawsze obiektywnie oceniamy warunki pracy tej instytucji. Konieczne jest przyspieszenie mechanizacji najbardziej pracochłonnych prac. Komputeryzacja jest tutaj nieunikniona. Trzeba również zwrócić uwagę na poprawę warunków lokalowych poszczególnych oddziałów. Są one bardzo ciężkie, nie zawsze w sposób odpowiedni magazynowane są dokumenty, co utrudnia do nich dostęp.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełKarolGruber">Duże są również niedobory kadrowe w poszczególnych oddziałach, a tam, gdzie nawet obsada jest pełna, jakość tych kadr pozostawia wiele do życzenia. Pracownicy ZUS poza wysokimi kwalifikacjami zawodowymi powinni być przygotowani do pracy z ludźmi starymi, uczuleni na ich problemy.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełKarolGruber">Nadal wiele jest skarg na niewłaściwe wyliczanie świadczeń rentowych. Nie zawsze uwzględniane są dodatki za uciążliwą pracę za pracę powyżej 20 lat w Polsce Ludowej. Ten ostatni dodatek wypłaca się z reguły tylko w wysokości 10%, a jeśli ktoś pracował dłużej musi dopiero toczyć batalię o wypłacenie dodatkowych procentów. Przecież dokumenty każdego rencisty i emeryta są złożone w ZUS i trzeba je tylko dokładnie analizować.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełKarolGruber">W czasie spotkań z wyborcami zgłaszano również wiele uwag krytycznych co do terminowości wypłacania rent. Szczególnie występuje to wtedy, jeżeli ktoś po okresie dłuższej choroby przechodzi na rentę inwalidzką. Wstrzymuje mu się wypłatę zasiłku chorobowego, a renta inwalidzka wypłacana jest z opóźnieniem. Występuje zatem luka pomiędzy wypłatą ostatniego zasiłku a wypłatą pierwszej renty. Konieczna jest bardziej aktywna współpraca pomiędzy zakładem pracy i ZUS. Spotkałem się z przypadkiem, że po przyznaniu renty inwalidzkiej rencista nie otrzymywał żadnego zaopatrzenia przez 7 miesięcy od daty wypłaty ostatniego zasiłku chorobowego.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełKarolGruber">Wypłata dodatków opiekuńczych przysługujących emerytom po ukończeniu 75 roku życia powinna następować z urzędu, rencista nie powinien czynić w tym kierunku żadnych dodatkowych wysiłków ani starań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełFelicjannaLesińska">Wszyscy jesteśmy świadomi trudnej sytuacji ekonomicznej w kraju. Nacisk zatrudnionych w przemyśle na podwyższanie płac jest nieustanny. Mówię o tym dlatego, ażeby sprawy, które są przedmiotem dzisiejszych rozważań nie znalazły się tylko na liście żądań. Ktoś z członków rządu powiedział, że lista tych żądań jest tak wielka, że gdybyśmy chcieli ją w pełni zrealizować musielibyśmy ogłosić upadłość państwa. My jednak występujemy w interesie grupy ludzi, których inflacja dotyka w sposób najcięższy i którzy są bezbronni wobec tej sytuacji. W zakładach pracy uruchamia się różnego rodzaju mechanizmy, które pozwalają ludziom pracującym zwiększać swoje zarobki, chociażby przez podejmowanie pracy w różnego rodzaju zespołach roboczych itp.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełFelicjannaLesińska">Ci, co żyją tylko z renty, zwłaszcza tej najniższej, nie mogą się z niej utrzymać przy postępującej inflacji. Trzeba zatem pomyśleć o podwyższeniu tych najniższych rent. Może właśnie w stosunku do tej grupy rencistów można by podwyższyć próg i wypłacać rentę 100-procentową od kwoty wyższej niż 3 tys. zł. Dla tych ludzi bowiem sytuacja pogarsza się z każdym miesiącem. Z informacji prasowych wynika, że w okresie pierwszych 2 miesięcy br. wzrost płac zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej był znowu wyższy od planowanego, a więc i waloryzacja rent musi być wyższa.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełFelicjannaLesińska">Zgadzam się z postulatami zawartymi w opinii. Nowelizacja ustawy emerytalnej powinna dotyczyć przede wszystkim tych, którzy otrzymują najniższe renty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełStanisławRostworowski">Jak już wskazywano w dyskusji ustawa emerytalna ma wiele zamierzonych i niezamierzonych niedoskonałości.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełStanisławRostworowski">Do tych niezamierzonych zaliczyć należy to, że rewaloryzacja rent następuje od roku, w którym została przyznana renta. Spotkałem się z przypadkiem, że ktoś, kto miał przyznaną rentę inwalidzką potem pracował przez pewien czas na pół etatu, znowu przeszedł na rentę inwalidzką przyznaną mu już we wcześniejszym okresie. Rewaloryzacji dokonano dopiero od okresu wznowienia renty.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełStanisławRostworowski">Ci, którzy otrzymują płacę z góry, po przejściu na rentę mają lukę miesięczną, a czasem dłuższą pomiędzy wypłatą emerytury a otrzymaniem ostatniego uposażenia.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełStanisławRostworowski">Słusznie podkreślano w dyskusji, że próg ustalony na 3 tys. zł dla wypłaty 100% świadczeń rentowych jest zbyt niski. Czas idzie naprzód, zmieniła się sytuacja ekonomiczna i trzeba ten próg podwyższyć.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PosełStanisławRostworowski">Wśród osób, którym przyznaje się prawo przejścia na wcześniejsze emerytury powinny znaleźć się spikerzy radiowi. Mówiłem na ten temat przy rozpatrywaniu projektu ustawy emerytalnej.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PosełStanisławRostworowski">Niektóre osoby ubezpieczają się w PZU na wypadek śmierci. Jeżeli zdarzy się, że chociażby jedna składka nie zostanie wpłacona, całość ubezpieczenia przepada. Jest to niesprawiedliwe. Osoby starsze przenoszą się często z jednego miejsca na drugie, zlecają wpłatę składki swoim dzieciom, które nie zawsze wykonują ich zlecenia. Umowa powinna uwzględniać takie nieprzewidziane okoliczności i odszkodowanie należy wypłacać w odpowiedniej relacji do wpłaconych składek.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PosełStanisławRostworowski">W swojej pracy poselskiej spotykałem się często z narzekaniami na pracę Oddziału ZUS w Częstochowie. Na przesyłane pisma do tego oddziału z reguły nie otrzymuje się żadnych odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#PosełStanisławRostworowski">Z uznaniem należy podkreślić ocenę pracy ZUS przedstawioną w opracowaniu Najwyższej Izby Kontroli. Okazuje się, że zastosowanie komputerów w niektórych oddziałach ZUS obnażyło wszystkie słabości funkcjonowania naszego systemu organizacyjnego. Wprowadza się system komputerowy, który nie jest sprawdzony przez projektującego ten system. W tych warunkach zastępowanie pracy żywej urządzeniami mechanicznymi jest zjawiskiem bezskutecznym. Trzeba mówić o tym w prasie, ale nie tylko w odniesieniu do ZUS, ale w stosunku do całego systemu organizacyjnego naszej gospodarki. Cofamy się do systemu pracy żywej, a mechanizacja staje się klęską. Jesteśmy prawie w okresie rewolucji angielskiej, gdzie broniono się przed wszelkiego rodzaju postępem technicznym.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#PosełStanisławRostworowski">Wyrażam uznanie dla przedstawionego nam opracowania ZUS. Ukazane tam niedociągnięcia dotyczą szerszego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełBernardWidera">Warunki pracy w ZUS są bardzo trudne. Uważam, że pracownicy ZUS nie mogą być odpowiedzialni za wszystkie nieprawidłowości występujące w działalności tej instytucji. Negatywne opinie o ZUS nie zawsze są uzasadnione, a tym bardziej potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełBernardWidera">Musimy pamiętać o tym, że klientami ZUS są ludzie, którzy bardzo często nie są w stanie pilnować swoich praw i wobec tego oczekują pomocy od ZUS. Proponuję, zatem, aby opracować dla zainteresowanych szerszą informację o działalności ZUS, jak też o przepisach prawnych. Konieczne jest organizowanie poradnictwa i udzielanie w szerszym niż dotąd zakresie pomocy w konkretnych sprawach. Na różnego rodzaju spotkaniach bardzo często padają pod moim adresem pytania o przepisy ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym. Niewiedza społeczeństwa wynika z braku komórki, która informowałaby zainteresowanych o poszczególnych rozwiązaniach.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełBernardWidera">Z komputeryzacją nie jest u nas dobrze, co nie dotyczy zresztą tylko ZUS. Obecnie przechodzimy z „Odry” na system „Riad”. Nie wiadomo jakie komputery będziemy w przyszłości stosowali. Takiej koncepcji na razie nie opracowano. Nie wiadomo również jaki będzie efekt komputeryzacji za 2–3 lata. Komputer jest urządzeniem, które przyśpiesza wykonanie zadań, ale które lubi proste rozwiązania. Dążyć trzeba w związku z tym do maksymalnego upraszczania problemów. Równocześnie pamiętać musimy o tym, że posługiwanie się systemem komputerowym wymaga odpowiednio wykwalifikowanej kadry. Dotychczasowe doświadczenia wskazywałyby raczej na to, że wprowadzenie systemu komputerowego utrudniło, a nie ułatwiło pracę.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełBernardWidera">Sprawą o dużym znaczeniu jest przeprowadzenie bieżącej waloryzacji świadczeń, tak aby emerytura była związana z aktualnymi płacami, dochodami i cenami.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełBernardWidera">Należy wystąpić do związków zawodowych o to, aby w większym zakresie zajęły się problemami emerytów. Organy kierownicze związków zawodowych składają się w większości z ludzi młodych, którzy zapominają o emerytach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełOlgaRewińska">Ustawę emerytalną ocenić należy pozytywnie, pamiętając o ograniczeniach w jej treści, które wynikają z aktualnej sytuacji ekonomicznej kraju. Nie oznacza to oczywiście, że nie dostrzegamy w niej mankamentów. Pamiętać jednak trzeba, że ustawa funkcjonuje dopiero jeden rok. Każda nowelizacja niesie ze sobą niebezpieczeństwo polegające na tym, że poprawiając jedne przepisy, możemy pogorszyć inne. Z tego powodu nie powinniśmy wnioskować zmiany ustawy. Nie można przy tym zapominać, że konstrukcja ustawy i jej zasady odpowiadają ustabilizowanym lub też poprawiającym się warunkom ekonomicznym, a taka sytuacja jeszcze nie występuje.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełOlgaRewińska">Podkreślić chciałabym, że dużą wagę mają wnioski, które proponowaliśmy w zakresie ograniczenia inflacji.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PosełOlgaRewińska">Ocena sytuacji materialnej emerytów i rencistów jest zadaniem skomplikowanym i niełatwym. Średnia wysokość świadczenia w 1983 r. wynosiła 6.553 zł. Z informacji, którymi dysponuję wynika, że podwyżki świadczeń były mniejsze niż mówią o tym dane urzędowe. Pragnę także przypomnieć, że w Polsce mamy mniej emerytów niż osób, które utrzymują się z renty inwalidzkiej i rodzinnej. Postuluję zatem przeprowadzenie rozdziału pomiędzy emerytami, rencistami z tytułu inwalidztwa i rencistami otrzymującymi renty rodzinne i odrębne rozpatrywanie tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PosełOlgaRewińska">Należy wreszcie zastanowić się nad rencistami III grupy. W rzeczywistości nie wszystkie te osoby są faktycznie inwalidami, część z nich np. ma dostatecznie dobry stan zdrowia, aby zajmować się spekulacją. Konieczne jest wprowadzenie okresowych badań lekarskich inwalidów III grupy.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PosełOlgaRewińska">Na zakończenie chciałbym zwrócić uwagę na problem legitymacji dla emerytów. W kraju mamy 1.800 tys. emerytów, a ZUS wszystkim tym osobom wydaje legitymację rencisty. Brak jest legitymacji emeryta, co wywołuje sprzeciw części osób należącej do tej grupy społecznej. Należałoby wprowadzić legitymacje stanowiące, obok dowodu osobistego, jedyny dokument dla emeryta, zróżnicować legitymacje emerytów i rencistów oraz poprawić ich szatę graficzną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJadwigaBecelewska">W województwie leszczyńskim, które reprezentuję, średnia podwyżka świadczeń wyniosła około 680 zł. Ze świadczeń jednorazowych skorzystało 60,5% emerytów i rencistów. Średnia emerytura wynosiła 7.440 zł. Wiele osób zwracało się do mnie ze sprawą rent socjalnych. Renty takie zostały uchwalone ustawą, ale brak jest jeszcze odpowiednich przepisów wykonawczych. Są młodzi inwalidzi, którzy nie otrzymują renty socjalnej. Czy sprawa ta znajduje się w centrum uwagi rządu i czy będzie rozwiązana?</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełJadwigaBecelewska">W placówkach ZUS na moim terenie brak jest druków. Proszę kierownictwo ZUS o przyjście z pomocą w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełJadwigaBecelewska">Wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Związku Emerytów i Rencistów Jadwiga Nowicka: W naszej opinii przedstawiliśmy ocenę ustawy i jej realizacji. W ocenie tej zawarte były uwagi osób bezpośrednio tą sprawą zainteresowanych. Uważam, że właściwa realizacja ustawy jest trudnym problemem. Związek nasz oceniając trzeźwo możliwości przeprowadzenia rewaloryzacji świadczeń uważa, że należy wykorzystać wszystkie istniejące możliwości. Postulujemy nie tylko przeprowadzenie bieżącej rewaloryzacji, ale także opracowanie pełnego systemu waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełJadwigaBecelewska">Chciałabym zgłosić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dezyderat o szacunkowe określenie podziału emerytur i rent pod względem ich wysokości. Nie wynika to z ciekawości, ale z potrzeby obalenia pewnego mitu. Mit ten polega na zbyt częstym wyrażaniu opinii, że bardzo wielu emerytów otrzymuje wysokie świadczenia. Opracowanie takich danych byłoby pożyteczne dla prowadzenia dalszych prac w zakresie zaopatrzenia emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełJadwigaBecelewska">Polski Związek Emerytów i Rencistów wydaje kwartalny biuletyn, którego łamy są otwarte dla wszelkich informacji dotyczących problematyki emerytur i rent.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełHenrykPiotrowski">Przygotowując ustawę liczyliśmy się z tym, że wiele proponowanych przez nią rozwiązań może nie zdać w pełni egzaminu.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełHenrykPiotrowski">Należą do nich zbyt skromnie zaplanowany system waloryzacji, który ma wejść w życie dopiero od 1986 r. oraz, jak się okazało, zbyt skomplikowane w stosunku do możliwości obliczanie emerytur.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełHenrykPiotrowski">Na tym tle pojawia się problem co robić z tymi osobami, które otrzymały wypłaty zbyt wysokie. Osoby te oczywiście nie protestowały, jednak na obecnym etapie porządkowania zaległości przypadki te są wykrywane. Spraw tych jednak nie można rozwiązywać w taki sposób, że emerytowi jednorazowo potrąca się z wypłaty kilka tysięcy poprzednio nadpłaconych kwot. Tego typu należności trzeba również rozkładać na raty. W przeciwnym razie powstanie kolejna grupa niezadowolonych i wnoszących skargi.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PosełHenrykPiotrowski">W oddziałach ZUS daje się zauważyć rażący brak informacji dla rencistów na temat obowiązujących zasad obliczania emerytur. Widoczna jest potrzeba wydania informatora, czy przewodnika, z którego każdy emeryt mógłby dowiedzieć się na jakich zasadach obliczona jest jego emerytura. Ludziom powinno się jak najszerzej udostępnić podstawowe informacje, co znakomicie zmniejszyłoby liczbę skarg i nieporozumień. Ponadto potrzebny jest system przystępnego wyjaśniania tych spraw przez kompetentnych pracowników ZUS.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PosełHenrykPiotrowski">Dyrektor I Oddziału ZUS w Warszawie Lech Milewicz: Na wstępie chciałbym gorąco podziękować posłance Janinie Łęgowskiej za okazywane nam od 5 miesięcy, a więc od objęcia przeze mnie obecnego stanowiska, życzliwe zainteresowanie i opiekę. Pani poseł systematycznie kontaktowała się z nami i z taktem oraz życzliwością egzekwowała od nas nasze zobowiązania.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PosełHenrykPiotrowski">Sytuacja, w której pracuje nasz oddział jest nadal bardzo trudna, choć już nie tragiczna. Nadal nie mamy pełnej obsady kadrowej - brakuje nam obecnie około 50 pracowników.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PosełHenrykPiotrowski">Wciąż pracujemy pod ogromną presją społeczną. Sytuacja naszego oddziału jest o tyle specyficzna, że w promieniu 20 km od siedziby oddziału, w zasięgu komunikacji miejskiej, mieszka około 250 tys. naszych emerytów i rencistów, którzy z każdą sprawą i wątpliwością przyjeżdżają osobiście interweniować w oddziale. Mamy więc wyjątkowo dużo interesantów. W ostatnim okresie liczba interesantów się zmniejszyła, co wskazuje na poprawę pracy oddziału.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#PosełHenrykPiotrowski">Nasz oddział załatwia codziennie około 1200 nowych spraw, niezależnie od systematycznego zmniejszania liczby spraw zaległych. Liczba tych spraw zmniejszyła się z około 70 tys. w listopadzie ub.r. do około 7–8 tys. obecnie. Równolegle na bieżąco i bez żadnych opóźnień przeprowadzamy II etap rewaloryzacji. Ilość błędów w sprawach bieżących nie przekracza 2%, a więc poziomu typowego dla innych oddziałów. Nawet te 2% w skali naszego oddziału oznacza jednak około 6 tys. niezadowolonych.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#PosełHenrykPiotrowski">Zmniejszają się też interwencyjne wypłaty kasowe. W listopadzie ub.r. wypłacaliśmy w tym trybie gotówką około 6 mln zł dziennie, niezależnie od zasiłków pogrzebowych z założenia wypłacanych w tym właśnie systemie. Dziś wypłaty kasowe nie przekraczają 2 mln zł, a połowę z tego stanowią zasiłki pogrzebowe. Naszą ambicją jest całkowite ograniczenie tego typu wypłat.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#PosełHenrykPiotrowski">Nie ustajemy w pracach zmierzających do całkowitej likwidacji wszystkich zaległości, przy czym obecnie za zaległości uważamy te sprawy, które leżą w naszym oddziale dłużej niż kilka dni. Należy podkreślić, że nie notujemy obecnie żadnych opóźnień w realizacji III etapu podwyżki emerytur i wypłatach jednorazowych świadczeń, a równolegle na bieżąco prowadzimy weryfikację dodatków rodzinnych. Niezależnie od tego prowadzimy akcję przeliczania rent rzemieślniczych i wypłat dla twórców. Obie te grupy, które w innych oddziałach obejmują pojedyncze sprawy, u nas liczą po kilka tysięcy osób.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#PosełHenrykPiotrowski">Ciągle oczywiście odczuwamy następstwa nieudanego eksperymentu z komputeryzacją. W najbliższym czasie czeka nas obliczenie liczby nadpłat i wypłat podwójnych, które powstały w czasie eksperymentu oraz oszacowanie nadpłaconych z tego tytułu kwot. Po zakończeniu tych wyliczeń będziemy musieli opracować jakiś godziwy system potrącania tych kwot, przy równoczesnej pełnej informacji z jakiego tytułu powstały nadpłaty i dlaczego konieczne jest potrącenie.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#PosełHenrykPiotrowski">Za najważniejsze swoje zadanie uważamy jednak obecnie sprawną realizację III etapu rewaloryzacji emerytur. Świadczenia jednorazowe w naszym oddziale otrzyma około 47% naszych rencistów, a więc nieco mniej niż w innych oddziałach. Obecnie zakończyliśmy już wypłacanie emerytur w docelowej wysokości osobom otrzymującym świadczenia 30 każdego miesiąca. W dalszej kolejności obejmiemy tymi wypłatami osoby otrzymujące emerytury z dniem 15 każdego miesiąca. Z naszych założeń wynika, że powinniśmy zakończyć tę akcję 15 maja, a więc na półtora miesiąca przed terminem ustawowym. Będzie więc czas na sprostowanie ewentualnych pomyłek i błędów. W praktyce czynimy jednak wszystko, aby zakończyć wypłaty jednorazowych świadczeń jeszcze wcześniej, bo już z początkiem maja. Dlatego potrzebna nam jest obecnie krytyczna, ale sprawiedliwa ocena tego co zostało zrobione.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#PosełHenrykPiotrowski">Mimo występujących nadal trudności nie jestem już pesymistą. Twierdzę, że już w najbliższym czasie uda nam się całkowicie usunąć zaległości i że nie będziemy musieli korzystać z pomocy innych oddziałów.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#PosełHenrykPiotrowski">Na zakończenie chciałbym jeszcze ustosunkować się do padających w dyskusji głosów na temat wysokości emerytur. W naszym oddziale na ponad 500 tys. rent i emerytur zaledwie 5 tys. przekracza 20 tys. zł, a jest to przecież teren specjalny, obejmujący centrum Warszawy i emerytów pracujących w instytucjach centralnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełHelenaKurnatowska">Gorąco popieram wniosek o przyśpieszenie rewaloryzacji rent i emerytur o rok i wprowadzenie jej jako bieżącego systemu począwszy od 1985 r.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełHelenaKurnatowska">Czy informacja zawarta w materiale Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych w sprawie skutków finansowych trzech dotychczasowych etapów rewaloryzacji łącznie (oceniona na 100 lub 110 mld zł rocznie) uwzględnia, że wraz z wprowadzeniem pierwszego etapu podwyżki emerytur włączono do emerytur rekompensaty? Przecież gdyby rekompensaty były nadal wypłacane, wówczas trzeba byłoby na ten cel przeznaczyć co najmniej 50 mld zł rocznie. Po uwzględnieniu tego faktu łączne skutki finansowe podwyżek stają się o połowę niższe.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełHelenaKurnatowska">Wnioskując o przyśpieszenie waloryzacji bieżącej o rok mam równocześnie świadomość, że każda podwyżka przeciętnej emerytury o 100 zł oznacza zwiększenie wypłat z tego tytułu o około 5 mld zł rocznie. Dlatego pragnę się zapytać jakie przedstawiciele rządu widzą możliwości w tym zakresie, o jakie kwoty możemy występować, aby ich uwzględnienie było realne już w projekcie budżetu na 1985 r.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełHelenaKurnatowska">Spotykamy się bowiem obecnie z powszechną wiarą w to, że wprowadzenie mechanizmu bieżącej waloryzacji rozwiąże wszystkie kłopoty rencistów. Tymczasem podwyżka przeciętnych świadczeń o 1000 zł wymagać będzie ponad 50 mld zł rocznie, a więc kwotę, której znalezienie w budżecie może okazać się niemożliwe. Konieczne jest też uświadomienie społeczeństwu, że po waloryzacji nie można się spodziewać cudów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełStanisławRostworowski">Kto ma pokrywać koszty w sytuacji, w której niektóre świadczenia emerytalne przekraczają wartość płacy będącej podstawą ich wymiaru? W jaki sposób można tolerować sytuację, w której niektóre emerytury są wyższe od płac?</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełStanisławRostworowski">Czy resort rozważał ewentualność objęcia systemem emerytur dla twórców także autorów książek naukowych i popularnonaukowych? Obecnie bowiem emerytury te obejmują wyłącznie literatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełStanisławKopera">Przeglądając informacje Najwyższej Izby Kontroli doszedłem do wniosku, że najgorzej pracują obecnie I i II Oddział. ZUS w Warszawie. Nie mieści mi się to w głowie, jak można było dopuścić do powstania takich zaległości.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełStanisławKopera">Uważam, że nie można nikogo krytykować za złą robotę, jeśli nie stworzyliśmy mu właściwych warunków do pracy. Z drugiej jednak strony trudno nie dostrzegać, że np. oddział ZUS w Radomiu, a więc w moim obwodzie poselskim pracuje bardzo dobrze, mimo tragicznych warunków lokalowych, wszystkie zadania wykonywane są terminowo.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełStanisławKopera">Uważam za niedopuszczalną sytuację, w której niektóre renty inwalidzkie są wyższe od emerytur. Znam osobę, która przepracowała w Polsce Ludowej 30 lat i ma obecnie 6 tys. emerytury. Tymczasem inni pracują 7 lat i przechodzą na rentę chorobową wynoszącą nieraz powyżej 10 tys. zł. Przecież wysokość świadczenia powinna być związana tylko i wyłącznie z pracą, a nie z innymi względami.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PosełStanisławKopera">Popieram wniosek, aby za podstawę waloryzacji przyjmować nie rok przyznania świadczenia, lecz rok, z którego wzięto podstawę do obliczenia emerytury. Obecny system krzywdzi wielu ludzi.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PosełStanisławKopera">Popieram również przedstawiony nam projekt opinii.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PosełStanisławKopera">Dyrektor generalny w Ministerstwie Pracy, Płac i Spraw Socjalnych Jerzy Pacho: Dzisiejsze posiedzenie jest zakończeniem pewnego etapu prac nad wprowadzeniem ustawy emerytalnej. Ostateczny termin jej wprowadzenia upływa w czerwcu br.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#PosełStanisławKopera">Wszystkie uwagi zawarte w opinii na zgłoszone w toku obrad przez posłów, będą rozważone.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#PosełStanisławKopera">Chciałbym wyjaśnić niektóre problemy dotyczące m.in. struktury świadczeń emerytalno-rentowych. Tworzą się pewne mity i wyobrażenia nie poparte głębszą analizą. Jeżeli zsumować wszystkie świadczenia rentowe i emerytalne poza rolnictwem, to odnosi się wrażenie, że jesteśmy społeczeństwem inwalidów i rencistów. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że ponad 800 tys. rent stanowią renty rodzinne (wdowie i sieroce), 160 tys. to renty kombatanckie i ponad 100 tys. - to renty zagraniczne. 2 mln stanowią emerytury, a 2,7 mln to różnego rodzaju renty. Same renty inwalidzkie wynoszą 1,7 mln.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#PosełStanisławKopera">Świadczenia na renty i emerytury wynoszą u nas 16% wydatków budżetowych, podczas gdy w Bułgarii 22%, na Węgrzech 19%. Dopuszczalna granica obciążeń rentowych wynosi 29%. Wysoka liczba rent wynika u nas m.in. z dużej umieralności mężczyzn, która powoduje stały przyrost wdów i sierot. Przyczynami zgonów są głównie zawały serca i wylewy, ale również zatrucia przemysłowe, wypadki drogowe, schorzenia przewodu pokarmowego, schorzenia reumatyczne i in. Z medycznego punktu widzenia liczba rent inwalidzkich jest uzasadniona. Na pewno jest pewien margines przyznanych rent inwalidzkich, który nie znajduje w pełni uzasadnienia medycznego, takie zjawisko jest trudne do uniknięcia.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#PosełStanisławKopera">Jestem zobowiązany przedstawić posłom te wyjaśnienia, ażeby nie odnieśli wrażenia, że większość inwalidów otrzymuje renty niesłusznie. Często zdarza się, że ten inwalida, którego widzimy w kolejce, czy też pod budką z piwem jest człowiekiem ciężko chorym, o dużym zagrożeniu nie tylko zdrowia, ale i życia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełOlgaRewińska">Uznanie inwalidztwa, jako warunku do wcześniejszej renty, jest często nadużywane.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełOlgaRewińska">Dyrektor generalny w Ministerstwie Pracy, Płac i Spraw Socjalnych Jerzy Pacho: Ostatnio zaostrzyliśmy kryteria przyznawania III grupy inwalidzkiej. Trzeba również mieć na uwadze, że pewna liczba rent inwalidzkich przyznawana jest okresowo. Obowiązuje u nas system weryfikacji rent inwalidzkich.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełOlgaRewińska">Konieczne jest podjęcie badań nad faktycznym poziomem życia rencistów i emerytów. Rozpoczniemy je po zakończeniu prac związanych z realizacją ustawy emerytalnej. Trzeba bowiem zdawać sobie sprawę, że emerytura nie zawsze decyduje o poziomie życia emeryta.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PosełOlgaRewińska">Struktura świadczeń emerytalnych, właśnie ta duża liczba rent wdowich i sierocych, powoduje obniżenie wysokości średniego świadczenia emerytalnego i rentowego. Renty wdowie i sieroce oraz wypłacane inwalidom III grupy pobiera 1,5 mln rencistów. Ostatnio obserwujemy wyraźny wzrost wysokości nowo przyznawanych rent. I tak np. jeżeli średnia renta w 1985 r. wynosiła 9.500 zł, to w III kwartale 1985 r. już 10.900 zł, a w IV kwartale 12.109 zł. Nowo przyznawane renty odzwierciedlają bardziej prawidłowe relacje pomiędzy przyznawaną rentą a średnią płacą w gospodarce uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PosełOlgaRewińska">Emerytura nie może być wyższa od płacy, nie jest to możliwe i taka zasada nie obowiązuje w żadnym kraju. W innych krajach emerytura nie może osiągać nawet 100% pobieranej poprzednio płacy. W krajach skandynawskich i w RFN wynosi np. 60% uposażenia.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PosełOlgaRewińska">Jeżeli chodzi o szczegółowe sprawy rentowe dotyczące pisarzy, które poruszył poseł S. Rostworowski, to proponuję, ażebyśmy rozpatrzyli je w indywidualnej rozmowie. W zasadzie chcielibyśmy załatwić pozytywnie postulaty omawianej grupy pisarzy, ale z ich strony nie ma zgody na ponoszenie świadczeń na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PosełOlgaRewińska">Obecnie przeznaczamy na wypłatę rent i emerytur ponad 560 mld zł. Pierwszy rok waloryzacji rent spowoduje podwyższenie tej kwoty o 80 mld zł, a w 1990 r. przy permanentnej waloryzacji fundusz ten potroi się. Tak więc kwoty na wypłatę rent i emerytur będą wzrastały, ale równocześnie wzrastać będą wpłaty na fundusz emerytalny. Problem leży tylko w tym, ażeby wzrost produkcji i wydajności pracy był taki wysoki, abyśmy mogli zapewnić wzrost wypłat z tytułu świadczeń emerytalno-rentowych.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PosełOlgaRewińska">Sprawa renty socjalnej zostanie wyjaśniona w oddzielnej informacji, którą prześlemy komisji na piśmie. Tylko u nas i w Bułgarii istnieje pojęcie renty socjalnej. W innych krajach jest to renta państwowa. Wszyscy, którzy otrzymują renty socjalne są zarejestrowani przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej. Ok. 100 tys. osób ma przyznaną stałą rentę socjalną w wysokości najniższej emerytury. Trudno byłoby teraz ustosunkować się do tego, czy jest to mało czy dużo. Nie jest to świadczenie obligatoryjne. Dzieci są zabezpieczone poprzez system zasiłków rodzinnych, które przysługują im do 16 roku życia, a jeśli się uczą, to do 25 roku.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#PosełOlgaRewińska">Wykaz stanowisk, na których przysługuje dodatek za szkodliwe warunki pracy jest już opracowany.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#PosełOlgaRewińska">Nie opracowano jeszcze zasad obliczania podstawy wymiaru renty. Prace nad tym dokumentem są już na ukończeniu.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#PosełOlgaRewińska">Nie możemy iść na to, ażeby każdy wybierał sobie dowolnie datę waloryzacji renty. Ustalona jest jedna zasada, że rentę waloryzuje się od daty przyznania świadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełKarolGruber">Wszystkie zespoły poselskie powinny w planach pracy uwzględnić spotkania z rencistami i emerytami.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełKarolGruber">Uzyskamy dzięki temu głębszą znajomość tematu i istniejących braków. Uważam, że konieczne są także spotkania z pracownikami oddziałów ZUS.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełKarolGruber">Prezes ZUS Ireneusz Sekuła: Mówiliśmy o istniejącej luce pomiędzy ostatnim otrzymanym wynagrodzeniem a wypłatą pierwszej emerytury. Aby likwidować taką lukę zakład pracy powinien zatrudniać pracownika do czasu załatwienia wszystkich formalności emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PosełKarolGruber">W najbliższym czasie rozpatrzymy problem legitymacji dla emerytów.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PosełKarolGruber">Rzeczywiście w placówkach ZUS brak często druków. Druki te jednak powinny spełniać wymagania przepisów i dlatego też nie możemy ich wydawać dopóki nie rozstrzygnie się wszystkich spraw. Rozwiążemy tę sprawę w ten sposób, że większe oddziały ZUS wyposażone będą lub też już zostały wyposażone w nowoczesny sprzęt poligraficzny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełIrenaSroczyńska">Projekt opinii obiektywnie ocenia poziom realizacji ustawy i formułuje uwagi dotyczące pracy ZUS i potrzeby stworzenia tej instytucji odpowiednich warunków do realizacji rosnących zadań.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PosełIrenaSroczyńska">Ustawa słuszna i postępowa w założeniu uległa dewaluacji, głównie wskutek szybko rosnących kosztów utrzymania, czego nie rekompensowały poszczególne raty podwyżek rent i emerytur - stąd bardzo uzasadniony był nasz dezyderat dotyczący przyspieszenia III raty podwyżki.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PosełIrenaSroczyńska">Ustawa wymagać będzie pewnej nowelizacji zgodnie z potrzebami społecznymi i możliwościami państwa. Dziś formułujemy w opinii propozycje kierunków ewentualnych zmian. Na pewno do najpilniejszych spraw należy zaliczyć podniesienie poziomu najniższych świadczeń emerytalno-rentowych i przyspieszenie waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PosełIrenaSroczyńska">Przebieg realizacji ustawy przez ZUS odkrył jaskrawo wieloletnie zaniedbania i zacofanie techniczne tej instytucji. Przypadek kłopotów oddziałów warszawskich, czy gdańskiego nie może rzutować na generalnie dobrą i ofiarną pracę ogromnej większości pracowników ZUS, którzy w ciągu ostatnich 2 lat prowadzili obok bieżących zadań 18 nowych, różnych akcji. Dlatego nie pomaga jednostronna i nieobiektywna krytyka pracy ZUS. Widząc i nie zacierając braków w pracy tej instytucji, nie można abstrahować od wyjątkowo trudnych warunków w jakich ta praca była wykonywana.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PosełIrenaSroczyńska">Proszę podziękować prasie, która aktywnie towarzyszyła wszystkim wielkim zadaniom, jakie miał realizować ZUS w ostatnim okresie. Większość informacji była obiektywna. Teraz chodzi o to, aby stwarzać atmosferę do szybkiego wyprowadzenia powstałych zaległości. Jest to ogromnie ważne i pilne zadanie stojące obecnie przed kierownictwem i aparatem ZUS wszystkich szczebli.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PosełIrenaSroczyńska">Komisja przyjęła opinię.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>