text_structure.xml
36.9 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 23 maja 1983 r. Komisja Handlu Zagranicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Stanisława Gębali (PZPR), rozpatrzyła: raport o wdrażaniu i skutkach reformy gospodarczej w 1982 r. w dziedzinie handlu zagranicznego.)</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(W posiedzeniu udział wzięli: minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Głównego Urzędu Ceł, Urzędu Rady Ministrów, Wydziału Ekonomicznego KC PZPR.)</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">(Informację przedstawił minister Tadeusz Nestorowicz.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">W 1982 r. zahamowany został spadek eksportu, a nawet obserwowało się tendencję wzrostową. Nastąpiło to dzięki zwiększeniu produkcji w przemyśle wydobywczym oraz przemyśle przetwórczym, w tym elektromaszynowym. W 1982 r. eksport liczony w cenach bieżących wzrósł w stosunku do 1981 r. o 12,4%, z czego do krajów I obszaru płatniczego o 20,7% oraz II obszaru o 5,5%.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Plan na rok bieżący zakłada kontynuację tendencji wzrostowej w eksporcie ogółem i w imporcie z I obszaru oraz zahamowanie spadku importu z II obszaru. Wg założeń plan eksportu ogółem winien wzrosnąć o 4,2%, w tym do II obszaru płatniczego o 4,8%, import zaś o 11%, w tym z II obszaru o 10,4%. Na tle ogólnie korzystnej dynamiki eksportu w okresie 4 miesięcy bieżącego roku do krajów zachodnich we wszystkich podstawowych grupach (paliwa i energia, wyroby przemysłu metalurgicznego oraz przemysłu chemicznego) niepokojąco przedstawiają się wyniki eksportu wyrobów przemysłu elektromaszynowego, mimo wzrostu produkcji sprzedanej ogółem w tej grupie wyrobów.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Rok 1983 jest drugim z kolei rokiem działania reformy gospodarczej. Funkcjonujący aktualnie system w handlu zagranicznym miał niewątpliwie wpływ na wzrost eksportu w roku ubiegłym. Został on pozytywnie oceniony na poprzednim posiedzeniu komisji.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">W latach 1984–1985 musimy uzyskać dalszy wzrost obrotów w handlu zagranicznym, a szczególnie w eksporcie. Wyniki 4 miesięcy bieżącego roku świadczą o tym, że będzie to zadanie trudne. W związku z tym modyfikacje rozwiązań systemowych reformy gospodarczej w handlu zagranicznym powinny być dokonywane z punktu widzenia podstawowego celu, jakim jest wzrost eksportu. Wysuwane postulaty zaostrzenia kryteriów efektywnościowych należy w związku z tym wprowadzać z rozwagą, aby nie spowodować zahamowania eksportu, tym bardziej że obecnie przemysł nie ma możliwości znacznego rozwijania produkcji bardziej efektywnej, aby nią zastępować mniej efektywny eksport.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Propozycje Ministerstwa Handlu Zagranicznego uwzględniające powyższe uwarunkowania zostały przedstawione w nadesłanych materiałach. Obejmują one m.in. zasady rozliczeń handlu zagranicznego z partnerami krajowymi, które naszym zdaniem, nie wymagają poważniejszych zmian. Już obecnie powinna być zrealizowana zasada płacenia cen transakcyjnych producentom towarów eksportowych, aby producenci zawsze znali poziom cen zagranicznych na swoje wyroby i poziom ewentualnych dopłat.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">W zakresie importu proponuje się zawężenie stosowania cen urzędowych do środków produkcji. Jednocześnie należy utrzymać zasady stosowania obciążeń w imporcie, gdy ceny płacone w imporcie są niższe od cen stosowanych w obrocie na analogiczne lub podobne towary produkcji krajowej. Podejmowana jest również sprawa weryfikacji taryfy celnej w obrocie handlowym w celu dostosowania cen w obrocie z zagranicą do ogólnego poziomu cen krajowych.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Powinien być utrzymany rachunek wyrównawczy ministra handlu zagranicznego. W miarę urealniania kursów walutowych i cen rola tego rachunku w rozliczeniach dostawców i odbiorców krajowych z handlem zagranicznym będzie maleć.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Nadal występuje proces wzrostu kosztów produkcji w kraju. Utrzymanie dopłat na dotychczasowym poziomie będzie faktycznie zaostrzeniem kryteriów efektywnościowych, gdyż rosną ceny surowców i inne składniki kosztów.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Kontynuowany będzie proces stopniowego przesuwania najmniej efektywnego eksportu do transakcji wiązanych z importem towarów dających bardzo wysoką akumulację.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Kursy walutowe powinny być korygowaną w ten sposób, aby odpowiadały zasadom ustalonym w uchwale Rady Ministrów 1981 r. Dotychczasowa stabilizacja kursu, przy wzroście cen wewnętrznych, powoduje deprecjację tego instrumentu w sterowaniu obrotami handlu zagranicznego.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Ulgi podatkowe dla producentów powinny być zróżnicowane w zależności od efektywności eksportu. Przygotowywany jest projekt uchwały Rady Ministrów, który zakłada, że ulgi podatkowe maleją wraz ze wzrostem stawek dopłat do eksportu danego wyrobu.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">System odpisów dewizowych stanowi obecnie najsilniejszą zachętę eksportową i powinien być utrzymany z pewnymi modyfikacjami również na lata 1984–1985. Rozważa się m.in. wprowadzenie zasady, że każde przedsiębiorstwo nabywa środki dewizowe po koszcie odpowiadającym kosztowi uzyskania jednostki dewizowej w swoim eksporcie. Jest to efektywnościowe oddziaływanie poprzez system odpisów. Przedsiębiorstwa eksportujące opłacalnie nabywałyby dewizy po kursie obowiązującym. Proponuje się również drożność przepływu środków pomiędzy rachunkami różnych jednostek oraz określenie przypadków, w których przepływ taki może mieć miejsce. Należałoby również zapewnić kontrole przelewów pomiędzy rachunkami, jak też możliwość ich blokowania w przypadkach naruszenia przyjętych zasad.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Przewiduje się utrzymanie funduszu nagród ministra handlu zagranicznego za realizację szczególnie ważnych zadań. Fundusz ten wykorzystany będzie w ramach umów zadaniowych zawieranych przez przedsiębiorstwa handlu zagranicznego z producentami oraz w trybie automatycznego naliczania nagród za przyrost eksportu.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#MinisterTadeuszNestorowicz">Przedstawiłem tylko podstawowe tezy dotyczące modyfikacji systemu sterowania handlem zagranicznym w okresie najbliższych 3 lat. Wyniki dzisiejszej dyskusji wykorzystamy dla ostatecznego ukształtowania zasad tego systemu. Chcielibyśmy, ażeby ustalone w najbliższym czasie zasady systemowe w handlu zagranicznym obowiązywały przez dłuższy czas, tego bowiem domagają się nasi kontrahenci.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełIgnacyWall">Dlaczego minister handlu zagranicznego nie skorygował dotychczas kursów walut?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełMieczysławZiętek">Kiedy zostanie zakończone dostosowywanie struktur organizacyjnych przedsiębiorstw handlu zagranicznego do zasad reformy gospodarczej?</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PosełMieczysławZiętek">W wielu przedsiębiorstwach obserwuje się ciągłe zmiany struktur organizacyjnych, co nie może sprzyjać podnoszeniu efektywności ich pracy. Jednym z takich przedsiębiorstw jest „Centromor”.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PosełMieczysławZiętek">Nie nastąpiło dotychczas zapowiadane powiązanie cen krajowych surowców i materiałów z cenami światowymi. Dlaczego nadal występuje to zróżnicowanie?</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#PosełMieczysławZiętek">Jedynie w przypadku 10% kontraktów dopłaty do eksportu są ustalane na podstawie kalkulacji wyników ekonomicznych tych kontraktów. W pozostałych 90% dopłaty opierają się na kosztach przewidywanych. W rezultacie stosowania dopłat do eksportu koszt uzyskania jednostki dewizowej wielokrotnie przekracza ustalony kurs danej dewizy. Dlaczego tak się dzieje?</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełJadwigaŁokkaj">Należy opowiedzieć się za utrzymaniem odpisów dewizowych, które są jednym z podstawowych stymulatorów naszego eksportu. W chwili obecnej przedsiębiorstwa handlu zagranicznego i producenci - eksporterzy uczą się korzystania z odpisów i wypracowują sposoby ich zagospodarowania. Mamy w kraju eksport bardzo opłacalny, średnio opłacalny i eksport do którego dopłacamy, zwany eksportem rządowym lub na zamówienie rządowe. Czy producenci, którzy otrzymują dopłaty do eksportu mają pomniejszane odpisy dewizowe o wartość tych dopłat? Po jakiej cenie producenci ci nabywają dewizy w ramach odpisów?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełStanisławTrojanowski">Czy przewiduje się wprowadzenie odpisów rublowych dla przedsiębiorstw, które mogą aktywizować eksport do krajów socjalistycznych?</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PosełStanisławTrojanowski">Minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz: Od dłuższego czasu stoimy przed dylematem, czy w istniejących warunkach płatniczych naszego kraju należy kierować całą uwagę na rozwój systemów sprzyjających dalszemu wzrostowi eksportu, czy też należy dokonywać selekcji eksportu ze względu na jego efektywność. Resort stoi na stanowisku, że z ekonomicznego punktu widzenia, w sytuacji gdy przemysł wykorzystuje swoje zdolności produkcyjne w 70%, wprowadzenie elementów proefektywnościowych, tj. eliminacja eksportu nieefektywnego, przyniesie większe szkody niż czynią to dopłaty do eksportu.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PosełStanisławTrojanowski">Zmiana kursów walut należy do kompetencji prezesa Narodowego Banku Polskiego, działającego w porozumieniu z ministrem finansów i ministrem handlu zagranicznego. Nasze dotychczasowe opracowania dotyczące tej sprawy spotkały się z zarzutem, że wyższy kurs spowoduje wzrost cen detalicznych w kraju. Tak więc, w sytuacji gdy rząd podejmuje działania, mające na celu walkę z inflacją, byłoby to działanie proinflacyjne. I tak jest w rzeczywistości, bo zmiana kursu oznacza dewaluację złotówki. A wiadomo, że dewaluacja każdej waluty wywołuje spiralę cen. Po przeprowadzeniu badań wewnętrznych staramy się udowodnić, że podwyżka kursów spowoduje podwyżkę cen detalicznych nieprzekraczającą 5–6%. Dzieje się tak, gdyż dotychczasowe rozwiązania systemowe obowiązujące w handlu zagranicznym zdołają, naszym zdaniem, przejąć na budżet państwa pewne konsekwencje wynikające z podwyżki kursów. Druga teza przeciwników podwyżki kursów głosiła, że podwyżka ta sankcjonowałaby nieefektywną gospodarkę w zakładach produkcyjnych. Jest w tym część prawdy, ale musimy brać rzeczywistość taką jaka ona jest. Musimy pamiętać o naszych zobowiązaniach Wobec wierzycieli zagranicznych. Nadmierne rozdmuchanie systemu dopłat mogłoby zostać w określonej sytuacji wykorzystane przez zagranicę. Z tych wyjaśnień widać, że zwłoka w wydaniu decyzji o podwyżce kursów wynikła nie ze względów administracyjnych, lecz ekonomicznych - potrzeba było czasu, abyśmy się nawzajem przekonali o tym, co będzie lepsze dla gospodarki narodowej. Na marginesie pragnę poinformować, że w roku bieżącym Węgrzy dokonali już dwukrotnie nieznacznej dewaluacji forinta.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#PosełStanisławTrojanowski">W programach antyinflacyjnym i oszczędnościowym rząd przewiduje trzyletni okres na wyrównanie poziomu cen zaopatrzeniowych w kraju do poziomu tych cen w handlu światowym. Zbyt szybkie dokonanie zmian w tym względzie mogłoby wywołać tendencje inflacyjne. Niektórzy ekonomiści krytykują tę decyzję twierdząc, że jest to okres zbyt długi i że utrzymywanie dotychczasowego stanu rzeczy deformuje rachunek ekonomiczny. Dyskusje na ten temat prowadziliśmy również na posiedzeniu Komisji sejmowych. Pamiętamy, że ustaliliśmy wówczas, iż dostosowanie np. cen węgla do cen światowych musiałoby spowodować zmianę wszystkich rachunków kosztowych. Obecnie 1 tona węgla kosztuje 2700 zł, podczas gdy w handlu światowym cena wynosi 60 dolarów. Stosując obecnie obowiązujący kurs tj. 80 zł za dolar, cena 1 tony węgla powinna wynosić 4800 zł, co zbliżyłoby ją do kosztów wydobycia. Jest oczywiste, że wszystkie rachunki kosztowe zostałyby zdruzgotane wprowadzeniem tak drastycznej podwyżki ceny węgla. Rząd stoi na stanowisku, że proces dostosowywania cen krajowych ma charakter nieodwracalny, ale powinien być rozłożony w czasie. Warto dodać, że proces ten obserwuje się we wszystkich krajach socjalistycznych.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#PosełStanisławTrojanowski">Odpisy dewizowe są nowym instrumentem wprowadzonym w ramach reformy. Zarzuca się nam, że odpisy te mają działanie proimportowe, gdyż ich wysokość została ustalona na podstawie wielkości dotychczasowego eksportu i importu danego towaru. W pierwszej fazie proponowano, aby odpisy eksportowe mogły być wykorzystywane jedynie do zaopatrywania produkcji eksportowej. W drugiej fazie Sejm zadecydował, aby mogły być one swobodnie wykorzystywane przez producentów. Dotychczasowe doświadczenie dowodzi, że przyznawane odpisy są raczej za małe, ale że instrument ten dobrze funkcjonuje. Obecnie pracujemy nad wykorzystaniem go do zwiększenia efektywności produkcji. Proponowano, aby zrewidować wysokość odpisów, wiążąc je z efektywnością eksportu. Oznaczałoby to weryfikację wszystkich kursów. Resort odrzucił ten postulat uważając, że spowodowałby on negatywne konsekwencje u eksporterów, zmniejszając zainteresowanie eksportem. Proponujemy ze swej strony, aby w przypadku gdy w wyniku eksportu koszt uzyskania 1 dolara wynosi 130 zł, tj. gdy 50 zł stanowi dopłatę z rachunku wyrównawczego, eksporter taki powinien kupować dolary w ramach odpisów również po 130 zł. Takie rozwiązanie nie narusza środków dewizowych państwa i skłania producentów do obniżania kosztów eksportu.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#PosełStanisławTrojanowski">Sprawa odpisów rublowych jest niewątpliwie dyskusyjna. 30 maja radzić będzie na ten temat zespół VIII Komisji ds. Reformy Gospodarczej. Należy sądzić, że opowie się on za wprowadzeniem takich odpisów. Trzeba jednak pamiętać, że nikt nie ma w Polsce problemów z nabyciem rubli przeznaczanych na import z I obszaru płatniczego. Odwrotnie - mamy trudności z otrzymaniem wystarczającej liczby zamówień na ruble przeznaczane na taki import. Być może wprowadzenie odpisów rublowych stanowić będzie bodziec psychologiczny sprzyjający zwiększeniu zainteresowania importem z krajów socjalistycznych.</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#PosełStanisławTrojanowski">Przyjmowanie wstępnego rachunku kalkulacyjnego jako podstawy przyznawania dopłat do eksportu jest koniecznością. Producent nie może bowiem zawrzeć kontraktu przed uzyskaniem zapewnienia resortu o przyznaniu dopłaty. Obowiązuje procedura, zgodnie z którą producent najpierw występuje o dopłatę, a dopiero po jej uzyskaniu składa ofertę i prowadzi negocjacje. 10% kontraktów, w przypadku których dopłaty zostały przyznane w oparciu o rzeczywiste koszty, dotyczy prawdopodobnie transakcji powielanych.</u>
<u xml:id="u-6.7" who="#PosełStanisławTrojanowski">Resort zamierza konsekwentnie wprowadzać, tam gdzie jest to niezbędne, nowe rozwiązania organizacyjne w przedsiębiorstwach handlu zagranicznego. Trudno obecnie ustalić, jaki przyrost eksportu został uzyskany w wyniku wprowadzenia zmian organizacyjnych. Nie wywieramy żadnego nacisku na przyznawanie koncesji. Musi to zawsze wynikać z rachunku ekonomicznego. Zdarza się, że zakład występuje o przyznanie koncesji, a potem z niej rezygnuje. Jest to proces trudny, kontrowersyjny, a często o wystąpieniu o koncesję decydują ambicje. Nie będzie jednak odwrotu od przyjętych ustaleń.</u>
<u xml:id="u-6.8" who="#PosełStanisławTrojanowski">Szczególnie trudną sprawą jest wewnętrzna organizacja spółek i przedsiębiorstw handlu zagranicznego. Mogę zapewnić, że rady nadzorcze spółek działają bardzo konsekwentnie. Szukamy kryteriów, które pozwolą wyłapać transakcje zależne całkowicie od pracy spółki lub przedsiębiorstwa, a nie od decyzji zewnętrznych. Wkrótce problem ten zostanie rozwiązany, co pozwoli na pełne zastosowanie rachunku ekonomicznego także w tej sferze. Wprowadzenie zasad reformy spowodowało znaczny wzrost pracochłonności w handlu zagranicznym, gdyż trzeba obecnie szukać klienta zarówno w kraju jak i za granicą.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełZygmuntJędrzejewski">Jak wynika z materiałów, dopłaty do eksportu do II obszaru płatniczego skór zwierząt futerkowych produkowanych przez indywidualnych hodowców wyniosły w ub. r. 460 mln zł. Dopłaty do eksportu cebuli uprawianej przez indywidualnych plantatorów wyniosły w 1982 r. i I kwartale br. 823 mln zł. Co jest powodem stosowania tak wysokich dopłat?</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PosełZygmuntJędrzejewski">Minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz: Eksport zwierząt futerkowych przynosi nam ok. 30 mln dolarów rocznie. Wzrost ceny mączki rybnej i krajowych cen pasz spowodował wzrost kosztów tego eksportu. Mogliśmy albo zrezygnować z 30 mln dolarów, albo dać dopłaty. Ich przyznanie spowodowało zresztą zastosowanie odpowiednich instrumentów podatkowych przez ministra finansów.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#PosełZygmuntJędrzejewski">Wpływy uzyskane z tego eksportu zostały odprowadzone na specjalne konto i przeznaczone na zakup kawy, w przypadku której współczynnik jednego dolara wynosi ok. 2 tys. zł. Dotyczy to także cebuli. Trzeba dodać, że skórki zwierząt futerkowych sprzedawane są na aukcjach w Londynie, Lipsku i Leningradzie i w ub. r. wystąpił spadek cen o 30–40% . Mogą zapewnić, że dopłaty zostaną odzyskane przez budżet państwa poprzez import wysoko akumulatywnych towarów.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełIgnacyWall">Trudno zrozumieć dlaczego zmiana kursów miałaby sprzyjać inflacji, skoro stosowanie dopłat ma także charakter proinflacyjny. Kursy powinny być elastyczne a nie - jak dotąd - sztywne. Od dawna powinna być stosowana zasada, zgodnie z którą, jeżeli koszt 1 dolara w eksporcie wynosi 130 zł, to za taką samą sumę powinien być on kupowany w ramach odpisów. W wyniku stosowania dotychczasowych zasad obserwuje się tendencje do sprowadzania wszystkiego z zagranicy. Przykładem może być sprowadzanie ziół z RFN, co stało się opłacalne, gdyż wzrósł koszt pracy ręcznej w kraju.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PosełIgnacyWall">W ub.r. był wyjątkowy urodzaj na cebulę. Wystąpiły więc trudności z jej eksportem. Trzeba było stosować dopłaty, aby utrzymać nasze tradycyjne rynki.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#PosełIgnacyWall">Mówimy, że kraj nasz może sam się wyżywić, jednak nie oznacza to, że musimy sami wszystko produkować. Nasze ogrodnictwo ma duże możliwości eksportowe, jednak pod warunkiem zwiększenia kursu dolara. Należałoby stosować odrębny kurs dla kopalin i odrębny dla np. produktów ogrodniczych. Mogę przy tym zapewnić, że eksport warzyw, owoców i kwiatów z pewnością nie ogołoci rynku wewnętrznego.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#PosełIgnacyWall">W br. zapowiada się bardzo dobry urodzaj. Prawdopodobnie wystąpią kłopoty z wczesnymi ziemniakami, z którymi nie będzie co zrobić między 25 lipca i 25 sierpnia, kiedy to nie nadają się one do przeróbki przemysłowej, ze względu na niską zawartość skrobi. Trzeba będzie umożliwić eksport tych ziemniaków. Przewiduje się też dobry urodzaj w sadownictwie. Chciałbym uczulić resort na konieczność stworzenia możliwości eksportu dużych ilości świeżych truskawek.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#PosełIgnacyWall">W materiałach NIK podano, że eksportujemy naczepy ciągnikowe, uzyskując 1 rubel za 419 zł. Należy zaprzestać tego nieopłacalnego eksportu i jeśli nie ma krajowego zapotrzebowania na naczepy, to przestać je produkować.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełJadwigaŁokkaj">Po raz drugi dotykamy poważnego problemu: jak szybko - poprzez zastosowanie instrumentów ekonomicznych - można wyprowadzić kraj z kryzysu i jak można ten okres łatwiej przeżyć. Przez wiele lat przyzwyczailiśmy się do pewnego systemu i teraz pragniemy, aby zmiana natychmiast spowodowała znaczne rezultaty. Tymczasem każda zmiana może mieć dwa skutki: albo bardzo pozytywne, albo wysoce negatywne. Dużą niecierpliwość wykazują zwłaszcza środki masowego przekazu. Ja zaczynam się już buntować przeciwko takiemu nasyceniu tematami o reformie. Jednocześnie bywa i tak, że wprawdzie w kilku gazetach podejmowany jest ten sam temat, ale opinie bywają sprzeczne.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosełJadwigaŁokkaj">Z tego co mówił minister i z dostarczonych informacji wynika, że nie tylko wprowadzono zasadnicze zmiany w metodach pracy, ale że to wszystko jest pod bieżącą kontrolą i stale analizowane. Z dużym zadowoleniem - mimo kontrowersyjnej dyskusji na temat zmiany kursu walutowego - odnotowałam, że do tej zmiany dochodzi. Zdecydowanie opowiadam się za utrzymaniem odpisów dewizowych, mimo że funkcjonują one krótko i skutki nie są jeszcze dostatecznie sprawdzone. Na podstawie skrajnych przypadków nie można jednak oceniać całej instytucji odpisów.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PosełJadwigaŁokkaj">Wątpliwości budzi stosowanie ulg podatkowych w przedsiębiorstwach polonijnych. Ulgi zaczynają być kością niezgody.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#PosełJadwigaŁokkaj">Przedstawione nam propozycje modyfikacyjne zasługują na poparcie. I to stanowisko powinniśmy zaprezentować Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów. Podkreślić też należy, że zasady ustalone nie mogą być ciągle zmieniane. Można w nich robić tylko drobne retusze doskonalące je.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełZdzisławMalicki">Przyłączam się do głosu posła J. Łokkajowej dotyczącego utrzymania odpisów dewizowych. Jedną z najbardziej deficytowych pozycji w gospodarce narodowej są dewizy. W postaci odpisów dewizowych znaleźliśmy rozwiązanie daleko idące w stosunku do rozdzielnictwa, którym objęte są przecież różne materiały i surowce. I to właśnie rozwiązanie spotyka się z krytyką. Dotyczy ona przede wszystkim tego, że odpisy mają mieć nastawienie proeksportowe. Ale te dewizy mogą być wydane tylko na cele produkcyjne. Większość uważa, że jest to zachęta dla eksportu i traktuje odpisy jako instrument, który trzeba wykorzystać. Wielkim nieporozumieniem wydają mi się propozycje uzależnienia odpisów od efektywności eksportu. Obawiam się, że praktyczny skutek byłby niewielki. Na poprawę efektywności trzeba oddziaływać metodami złotówkowymi. Trudności z dewizami mogą bowiem zniechęcać eksporterów. Jeżeli eksport jakichś artykułów jest nieefektywny, to można cofnąć dopłaty, ulgi czy w ogóle zakazać eksportu.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PosełZdzisławMalicki">Sprawa rozliczeń między przedsiębiorstwami handlu zagranicznego a przedsiębiorstwami jest jednym z najbardziej istotnych problemów w reformie w handlu zagranicznym. Nie można uważać, że są to wyłącznie sprawy poszczególnych PHZ-ów. Trzeba to potraktować systemowo.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PosełZdzisławMalicki">Chciałbym przestrzec przed koncepcją zaostrzenia zasad przyznawania dopłat wyrównawczych. Wydaje mi się, że większe znaczenie miałoby ich zamrożenie. Powinniśmy bowiem walczyć o obniżkę kosztów.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#PosełZdzisławMalicki">Na poprzednim posiedzeniu analizowaliśmy sprawę eksportu do II obszaru płatniczego. Uznaliśmy, że zadania są bardzo trudne do zrealizowania. Problemem pozostaje nastawienie gospodarki na eksport do II obszaru płatniczego. Wymaga to sterowania produkcją określonych asortymentów towarów, stosowania pewnych metod, których jednak w ostatnich 2 latach nie wypracowaliśmy. Moim zdaniem, nie ma zorganizowanego działania w tym zakresie.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#PosełZdzisławMalicki">Podczas poselskiego wyjazdu spotkaliśmy się ze sprawą koncesji eksportowych dla przedsiębiorstw budowlanych. Zdarza się, że na jednym rynku konkuruje kilka naszych firm budowlanych. Uważam, że w przypadku, gdy składa ofertę firma nie będąca wyłącznym eksporterem, to powinna być ona rejestrowana w biurze radcy handlowego. Gdy wpłyną np. 3 oferty, to można przeprowadzić licytację między tymi przedsiębiorstwami. Niech one konkurują wobec siebie, a nie wobec zagranicznego partnera.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#PosełZdzisławMalicki">Problemem bardzo istotnym są kursy walutowe. Oczywiście dostosowywać je trzeba do wartości złotówki i do cen światowych. Uchwała Rady Ministrów określiła, że 85% eksportu musi być opłacalne. Uważam to za błąd. Nie wiem skąd się akurat taka liczba wzięła. Należy się liczyć, że co roku kursy będą zmieniane, ale te zmiany powinny być dokonywane według jakiegoś systemu. Najpierw trzeba postawić pytanie czy ukształtowana średnia jest optymalna. Na kurs rzutuje to jak jest rozłożone obciążenie i ten fakt należy również uwzględniać. Ustalanie kursów walutowych nie może być robione schematycznie. Kurs to jest polityka.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#PosełZdzisławMalicki">Zgadzam się z opiniami, że MHZ wprowadza konsekwentnie reformę.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełWitoldLipski">Wydaje się, że słusznie podjęliśmy dyskusję nad warunkami wdrażania zasad reformy gospodarczej. Zarówno na poprzednim posiedzeniu, jak i na dzisiejszym wyrażano pogląd, że mimo pewnych zastrzeżeń, wdrażanie zasad reformy gospodarczej w handlu zagranicznym jest najbardziej zaawansowane.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PosełWitoldLipski">Resort musi podejmować dalsze wysiłki na rzecz zwiększenia eksportu, starać się o rozszerzenie oferty eksportowej. Możliwości przezwyciężania kryzysu leżą przede wszystkim w dalszym zwiększaniu produkcji.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PosełWitoldLipski">Sprawą podstawową jest zapewnienie stabilności rozwiązań systemowych. Będą one przestrzegane, jeżeli nie będzie się ich zmieniać przez kilka lat, trzeba je tylko doskonalić.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PosełWitoldLipski">Urealnienie kursów walutowych jest podstawowym instrumentem rozwoju handlu zagranicznego. Minister handlu zagranicznego poinformował jak bardzo jest to skomplikowana operacja: dokonanie jej w sposób nieprzemyślany może wpłynąć na zahamowanie produkcji eksportowej.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#PosełWitoldLipski">Zdajemy sobie sprawę, że całość naszego eksportu nie może być opłacalna przy stosowaniu ustalonego przelicznika dewizowego. Musi być specjalizacja produkcji eksportowej. Resort natomiast powinien kształtować strategię rozwoju produkcji eksportowej, mając na uwadze eliminowanie produkcji nieopłacalnej.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#PosełWitoldLipski">Popieram wniosek, ażeby Ministerstwo Handlu Zagranicznego w dalszym ciągu dysponowało funduszem nagród.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełStanisławTrojanowski">Reforma gospodarcza wpłynęła na zwiększenie liczby placówek handlu zagranicznego. W niektórych przypadkach centrale handlu zagranicznego rozdzieliły się na kilka mniejszych, co przez naszych zagranicznych kontrahentów oceniane jest negatywnie. Występuje niekorzystne zjawisko konkurencyjności, o czym mówił w swoim wystąpieniu poseł Z. Malicki. Partnerzy zagraniczni wykorzystują to zjawisko, składają oferty u kilku kontrahentów i wybierają tego, który oferuje najniższą cenę.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PosełStanisławTrojanowski">Nastąpiło pewne rozluźnienie dyscypliny pracy placówek handlu zagranicznego na rynkach zagranicznych. Zdarza się, że delegacje przebywające za granicą nie informują naszego biura radcy handlowego o wynikach rozmów. Należałoby zaostrzyć kontrole w tyra zakresie i wyciągać konsekwencje.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#PosełStanisławTrojanowski">Źle pojęte zjawisko samodzielności przedsiębiorstw powoduje, że nasze delegacje wyjeżdżające na pertraktacje za granicę są coraz liczniejsze. Każde przedsiębiorstwo domaga się, ażeby jego przedstawiciel wchodził w skład delegacji.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#PosełStanisławTrojanowski">Niektóre publikacje prasowe zawierają niedokładne informacje o osiągnięciach handlu zagranicznego. Takie informacje pojawiają się również w prasie zagranicznej. Podam dla przykładu chociażby sprawę błękitka, którego u nas wycofano ze sprzedaży, a na Węgrzech był on konsumowany.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#PosełStanisławTrojanowski">Musimy zaostrzyć kontrolę wydatkowania dewiz uzyskiwanych z odpisów dewizowych. Podobno kopalnia Lublin importuje z Zachodu ługi polsufitowe, które możemy zakupić w CSRS.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#PosełStanisławTrojanowski">Konieczne jest zapewnienie większej spójności działań w całej gospodarce. W roku ub. wystąpił w rolnictwie duży niedobór lemieszy. Wobec tego zwiększono produkcję krajową, zakupiono pewne ilości w ZSRR i dalej szukamy możliwości zakupu u innych kontrahentów w obozie socjalistycznym. Czy nie dojdzie do tego, że będziemy mieli ich za dużo?</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#PosełStanisławTrojanowski">Popieram wszystkie przedstawione przez resort wnioski zmierzające do dalszego usprawnienia działań w ramach reformy gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-12.7" who="#PosełStanisławTrojanowski">Minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz: Jeżeli chodzi o dane dotyczące opłacalności eksportu naczep ciągnikowych podane w materiałach Najwyższej Izby Kontroli, to jest tam błąd maszynowy: zamiast 419 powinno być 41,9.</u>
<u xml:id="u-12.8" who="#PosełStanisławTrojanowski">Mamy opracowany program stopniowego eliminowania nieopłacalnego eksportu do krajów socjalistycznych. Czasem jednak nie jest to możliwe z uwagi na zawieranie transakcji wiązanych.</u>
<u xml:id="u-12.9" who="#PosełStanisławTrojanowski">Negatywne zjawiska, o których mówił poseł S. Trojanowski, są nam znane. Uważamy, że jest społeczna cena, którą płacimy za wprowadzenie nowego systemu gospodarowania.</u>
<u xml:id="u-12.10" who="#PosełStanisławTrojanowski">Staramy się likwidować zjawiska konkurencyjności naszych przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych. Dochodziło bowiem czasem do tego, że zaczynali nas godzić kontrahenci zagraniczni. Dajemy pierwszeństwo nowo zorganizowanym przedsiębiorstwom.</u>
<u xml:id="u-12.11" who="#PosełStanisławTrojanowski">Nie rozszerzamy koncesji na kraje socjalistyczne, z którymi obowiązuje nas inny proces negocjowania, chyba że mamy do czynienia z monopolistą.</u>
<u xml:id="u-12.12" who="#PosełStanisławTrojanowski">Konieczność zakupu ługu podsufitowego w strefie dolarowej spowodowana została tym, że nasi kontrahenci z krajów socjalistycznych nie przestrzegali zasady rytmiczności dostaw, ług ten jest niezbędny do produkcji miedzi. Sprawa ta jest przedmiotem szczegółowego badania. Rozważa się możliwość uruchomienia produkcji tego ługu w kraju. CSRS dostarczała nam ług w cysternach dzierżawionych od krajów kapitalistycznych. Ostatnio odmówiono nam dostaw w cysternach i żądano, ażebyśmy zapewnili cysterny do przewozu. Nie mieliśmy takiej możliwości.</u>
<u xml:id="u-12.13" who="#PosełStanisławTrojanowski">Staramy się eliminować wszystkie ujemne zjawiska, które występują w związku ze zmianą struktur organizacyjnych w handlu zagranicznym. Jest to jednak kwestia czasu.</u>
<u xml:id="u-12.14" who="#PosełStanisławTrojanowski">Wykonanie zadań handlu zagranicznego w pierwszych miesiącach bieżącego roku przebiega prawidłowo. Obserwujemy wzrost eksportu do krajów socjalistycznych oraz przyśpieszenie importu z krajów II obszaru płatniczego. W strukturze eksportu obserwujemy dalszy przyrost eksportu surowców oraz znacznie wolniejszy wyrobów elektromaszynowych. Spowodowane to jest tym, że musieliśmy szukać nowych kontrahentów na wyroby przemysłu elektromaszynowego eksportowano poprzednio do Stanów Zjednoczonych. Pomyślnie natomiast rozwija się eksport całej polskiej energetyki oraz niektórych narzędzi i maszyn górniczych.</u>
<u xml:id="u-12.15" who="#PosełStanisławTrojanowski">Chciałem podkreślić, że do stanowiska komisji przywiązujemy dużą wagę, często powołujemy się na opinię posłów podczas prezentowania naszych propozycji na forum Rady Ministrów.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławGębala">Raport pełnomocnika rządu ds. reformy gospodarczej przedstawiający proces wdrażania i skutki reformy w 1982 r. obrazuje prawidłowo wszystkie uwarunkowania, które towarzyszyły wdrażaniu nowego systemu. W handlu zagranicznym nowe rozwiązania zdają egzamin.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławGębala">Na podstawie dzisiejszej dyskusji wysunąć można 3 wnioski. Pierwszy dotyczy konieczności zapewnienia stabilności podstawowych zasad reformy. Drugi — to zapewnienie w jednakowym stopniu wzrostu produkcji eksportowej, jak i jej efektywności. I wreszcie 3 wniosek - umocnienie roli koordynacyjnej ministerstwa Handlu Zagranicznego, które reprezentuje interesy państwa.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławGębala">W dyskusji zwracano uwagę na konieczność doskonalenia niektórych rozwiązań systemowych w handlu zagranicznym. Jestem zdania, że resort prawidłowo inicjuje modyfikacja niektórych zasad, chociaż nie jest to sprawa prosta i wymaga przemyśleń. Nadal powinny obowiązywać niektóre przejściowe rozwiązania dotyczące np. odprowadzania funduszu amortyzacyjnego, rachunku wyrównawczego, zaopatrzenia w surowce. Przedłużyć należy zasadę odprowadzania części funduszu postępu technicznego na rzecz przedsiębiorstw podejmujących produkcję eksportową.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławGębala">Rozwiązania wprowadzane w ramach programu antyinflacyjnego i programu oszczędnościowego muszą korespondować z zasadami reformy gospodarczej. Takie jest stanowisko Rady Ministrów. W dokumentach z narad i konferencji, jakie odbyły się w związku z tymi programami silnie jest akcentowany problem systemów motywacyjnych. Wszystkie przedsiębiorstwa muszą wypracować własne systemy motywacyjne, uzależniające płacę od wydajności pracy.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławGębala">W nawiązaniu do wypowiedzi poseł J. Łokkaj, trzeba stwierdzić, że Komisja wielokrotnie podkreślała konieczność rzetelnej, stałej i jednolitej wykładni propagandowej reformy gospodarczej. Wniosek ten trzeba skierować do pełnomocnika rządu ds. reformy, który powinien bardziej konsekwentnie sterować tą sferą propagandy. Obecnie ludzie mogą odnieść wrażenie, że w wyniku reformy w gospodarce panuje zamęt, co jest skutkiem niekompetencji osób piszących na ten temat. Efekt jest taki, że ludzie zniechęcają się i uprzedzają do reformy. Wdrażanie reformy jest procesem trudnym i jego powodzenie zależy od zaangażowania całego społeczeństwa. Nieodpowiedzialne dyskusje z pewnością nie przysparzają nam zwolenników reformy.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełStanisławGębala">Dyskusja na posiedzeniu obfitowała we wnioski, które będą zawarte w stanowisku Komisji, które przekażemy sejmowej Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>