text_structure.xml 62.9 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 28 maja 1980 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod przewodnictwem posła Jerzego Jóźwiaka (SD), rozpatrzyła stan przygotowań handlu i gastronomii do letniego sezonu wczasowo-turystycznego.)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele:</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- sejmowej Komisji Zdrowia i Kultury Fizycznej - poseł Barbara Koziej-Żukowa;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">- Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług z wiceministrami Markiem Wieczorkiem i Tadeuszem Bielskim, Głównego Komitetu Turystyki z zastępcą przewodniczącego Edgarem Kaczmarkiem, CZRS „Samopomoc Chłopska” z I zastępcą prezesa Tadeuszem Kalińskim, CZSS „Społem” z wiceprezesem Franciszkiem Łosiem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Oświaty i Wychowania, Najwyższej Izby Kontroli, Centrali Turystycznej „Orbis”, przedstawiciele komisji zaopatrzenia ludności i usług wojewódzkich rad narodowych w Krośnie, Nowym Sączu, Olsztynie i Szczecinie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Sprawozdawca">Posłowie otrzymali na piśmie informację resortu. Mówi się tam, że w roku 1980, podobnie jak w latach poprzednich, koncentracja ruchu wczasowo-turystycznego wystąpi w 15 województwach: białostockim, bielskim, elbląskim, gdańskim, jeleniogórskim, kieleckim, koszalińskim, krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim, słupskim, suwalskim, szczecińskim, wałbrzyskim, zielonogórskim. Główny ciężar obsługi turystów i wczasowiczów w sezonie letnim spoczywa na terenowych władzach i organizacjach handlowych. Pozą ogólnymi przygotowaniami, szczególny nacisk położono na obsługę handlową kolonii i obozów młodzieżowych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Sprawozdawca">W zakresie artykułów żywnościowych, zaplanowano dostawy mięsa i przetworów na poziomie zbliżonym do ubiegłorocznych. Możliwe są niedobory, zwłaszcza droższych gatunków mięsa i wędlin. Niedobory mięsa winny być w znacznym stopniu łagodzone zwiększonymi dostawami ryb i przetworów (rynek otrzyma około 5% więcej tych produktów). Dostateczne będą dostawy tłuszczów zwierzęcych i roślinnych z wyjątkiem masła, którego może brakować zwłaszcza w mniejszych ośrodkach. Poprawie ulegnie zaopatrzenie w mleko i artykuły mleczarskie (dostawy wzrosną średnio od 4–6%). Podaż tzw. artykułów masowych będzie równoważona z popytem. Dostawy mąki, kaszy, płatków, makaronu, soli i ryżu będą wyższe od ubiegłorocznych. Wyższa będzie podaż bezalkoholowych napojów chłodzących, przede wszystkim napojów o niższej zawartości cukru i niesłodzone.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Sprawozdawca">W zakresie artykułów przemysłowych nastąpi dalsza poprawa zaopatrzenia rynku zarówno pod względem ilościowym jak i asortymentowym. Zostaną wprowadzone na rynek nowe rodzaje namiotów, tańsze śpiwory, nowe wzory obuwia turystycznego i wysokogórskiego, nowe typy rakiet tenisowych metalowych, bezciśnieniowe piłki tenisowe, nowe modele niewielkich jednostek pływających, różny sprzęt do ćwiczeń, gier i rekreacji. Zdaniem resortu, będzie w pełni zaspokojony popyt na śpiwory, większość rodzajów mebli turystycznych, silniki łodziowe oraz globalnie biorąc - na materace turystyczne, ubiory bawełniane i artykuły pamiątkarskie. Poprawi się zaopatrzenie w sprzęt wędkarski. W wyniku korzystnych przegrupowań asortymentowych nastąpi poprawa zaopatrzenia w poszukiwane przez nabywców namioty willowe oraz rowery turystyczne, sportowe i dziecięce. Natomiast nadal nie będzie zaspokojony popyt na: materace podwójne i typu „Atlas”, stoliki i huśtawki ogrodowe, ubiory kąpielowe a dzianin wełnopodobnych, butle gazowe (ok. 60% zaspokojenia potrzeb), haczyki wędkarskie i odbiorniki gazowe (kuchenki, promienniki, lampy).</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Sprawozdawca">We wszystkich województwach opracowano kompleksowe programy obsługi handlowej turystów w sezonie letnim, regulujące zadania odnośnych organizacji. Jak wynika z terenowych programów i prognozy towarowej, działania koncentrują się na pozyskaniu towarów niezbędnych do prawidłowego zaopatrzenia rynku w sezonie, operatywnym sterowaniu dostawami i zapasami towarów preferującym tereny o nasilonym ruchu turystycznym oraz przygotowaniu optymalnych warunków zakupów. Do obsługi włączonych będzie około 60% ogólnej liczby sklepów detalicznych oraz około 75% stałych zakładów gastronomicznych. Uzupełnieniem będzie większa liczba sezonowych punktów drobnodetalicznych i gastronomicznych oraz punkty sprzedaży obnośnej i obwoźnej. Rozwijany jest nowy typ bezalkoholowych placówek gastronomicznych specjalizujących się w produkcji i sprzedaży jednorodnych potraw. W 15 województwach wybitnie turystycznych funkcjonować będzie w sezonie, niezależnie od siebie stałej, ponad 4 tys. sezonowych punktów drobnodetalicznych (o 300 więcej niż w ub.r.), ok.1 tys. sezonowych zakładów gastronomicznych (ok. 82 tys. m.k. przyrostu w stosunku do roku ubiegłego) i ok. 1.500 punktów małej gastronomii (o 810 więcej niż w sezonie letnim ub. roku).</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Sprawozdawca">Rozszerzone zostaną usługi dla ludności o charakterze osobistym (fryzjerskie, pralnicze) i naprawczym (motoryzacyjne, naprawy sprzętu RTV, sprzętu turystyczno-sportowego, artykułów gospodarstwa domowego). W wymienionych 15 województwach, usługi osobiste i naprawcze świadczyć będzie około 33,5 tys. punktów usługowych, tj. o 2,6 tys. więcej niż w ub. roku.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Sprawozdawca">Prawidłowa obsługa konsumentów zależy w znacznym stopniu od sprawnego naboru sezonowych pracowników, których będzie trzeba ok. 28 tys. osób. Organizacje handlowe zawierają aktualnie umowy z absolwentami średnich i zasadniczych szkół zawodowych, młodzieżą pracującą w OHP oraz organizatorami praktyk wakacyjnych uczniów szkół handlowych i gastronomicznych. Ponadto w sezonie zwiększone zostanie zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy oraz dorywczo na zasadach umownych. Przewiduje się, że częściowe złagodzenie niedoboru kadrowego nastąpi przez przekazywanie sieci w agencję. Szacuje się, że w sezonie, w całym kraju na zasadach agencji działać będzie około 16 tys. punktów sprzedaży detalicznej oraz około 10 tys. zakładów i punktów gastronomicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Sprawozdawca">Przewidziane w programach wojewódzkich przygotowania do sezonu wczasowo-turystycznego przebiegają prawidłowo. Termin pełnej gotowości do obsługi w sezonie letnim ustalony został na dzień 2 maja 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Sprawozdawca">Jak poinformował przewodniczący Komisji poseł Jerzy Jóźwiak (SD), dwa zespoły poselskie wizytowały w pierwszej połowie maja 4 województwa: koszalińskie, słupskie, jeleniogórskie i wałbrzyskie. Przewodniczący zespołów zreferowali wyniki wizytacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełZenonKomender">Zespół wizytował województwo koszalińskie i słupskie. Odbyły się rozmowy w urzędach wojewódzkich, a także z przedstawicielami pionów i przedsiębiorstw handlu, gastronomii i turystyki.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełZenonKomender">Województwa koszalińskie i słupskie są rejonami typowo turystycznymi, o bardzo krótkim sezonie; szacuje się, że do woj. koszalińskiego przyjedzie około 4,5 mln wczasowiczów. Przygotowania do sezonu przebiegają na ogół właściwie; opracowano wojewódzkie programy przygotowania handlu, gastronomii i usług na sezon letni, oraz bilanse zaopatrzenia w podstawowe artykuły ważne dla turystów indywidualnych, ośrodków wczasowych, obozów i kolonii, w gminach odbyły się narady tematyczne, naczelnicy gmin i miast otrzymali szczegółowe wytyczne w sprawie przygotowań, zorganizowano szereg czynów społecznych, które wydatnie podniosły czystość i estetykę.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełZenonKomender">Realizacja zadań inwestycyjno-remontowych przebiegała w wyjątkowo niesprzyjających warunkach atmosferycznych, przy ograniczonych limitach, braku możliwości wykonawczych oraz trudnościach materiałowych. Spowodowało to wiele opóźnień terminów zakończenie budowy nowych obiektów i remontów. Prace remontowe trzeba było ograniczyć do minimum, niemniej jednak w woj. koszalińskim w planie remontów ujęto ponad 1000 placówek handlowych i gastronomicznych. Do 10 maja zrealizowano tam ok. 80% zamierzeń, a remonty ok. 15% obiektów były w toku. W woj. słupskim prace remontowe i modernizacyjne objęły 600 obiektów. Wykonanie zadań nie jest pełne. Szereg obiektów nie będzie oddanych w terminie, niektóre mają być gotowe dopiero pod koniec IV kwartału, co w ogóle mija się z celem.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełZenonKomender">Nasuwa się wniosek, iż należy zapewnić zaopatrzenie techniczno-materiałowe w terminach umożliwiających pełne przygotowanie do sezonu oraz tak planować te prace, by zakończyć je przed sezonem.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełZenonKomender">Jeżeli chodzi o sprawy zaopatrzenia, najwięcej troski budzą dostawy artykułów mięsnych i mleczarskich. Ażeby poprawić zaopatrzenie w ryby, w rejonach nadmorskich uruchomi się szereg sezonowych smażalni. Dodatni wpływ na zaopatrzenie w sezonie turystycznym i wzmożonych prac polowych będą miały nowo uruchomione zakłady: garmażeryjny w Słupsku oraz piekarnia pieczywa cukierniczego w Człuchowie. Wszystkie przedsiębiorstwa zaplanowały uruchomienie w sezonie dodatkowych zmian w zakładach produkcyjnych, głównie w piekarniach i ciastkarniach.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PosełZenonKomender">W gospodarce mięsem preferencje będą miały domy wczasowe, kolonie i obozy. Duże zakłady pracy starają się zaopatrywać swoje obiekty wczasowe we własnym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PosełZenonKomender">Bilanse zaopatrzenia obu województw, uwzględniają przede wszystkim pieczywo, napoje chłodzące oraz warzywa i owoce. Podczas wizytacji sygnalizowano posłom, że brakować będzie takich artykułów jak kakao, śledzie solone, lepsze gatunki ryb słodkowodnych, proszek jajowy i mleczny, żelatyna, przetwory owocowo-warzywne, konserwy mięsne, soki wysoko-słodzone itp. Poważny deficyt butelek i kapsli w znacznym stopniu ogranicza lokalną produkcję napojów gazowanych.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PosełZenonKomender">W obu województwach zgromadzono zapasy typowo sezonowych artykułów przemysłowych, będą jednak braki obuwia plażowego i sportowego, butli gazowych, kuchenek, namiotów i śpiworów, ubiorów treningowych i kąpielowych. Wystąpi też niedobór farb, pasty do obuwia i kosmetyków. Wynika stąd, że konieczne jest bardziej wnikliwe rozpatrywanie wniosków władz wojewódzkich w sprawie korekty niektórych przydziałów tak by uwzględniać potrzeby sezonu turystycznego w województwach nadmorskich. Należy w szczególności rozszerzyć dostawy napojów gazowanych, pieczywa, wyrobów cukierniczych (wymaga to zapewnienia surowców i opakowań). Należy rozpatrzyć możliwość zasilenia przedsiębiorstw w województwach nadmorskich taborem samochodowym z innych województw, a także zapewnić im pierwszeństwo w dostawach części zamiennych.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PosełZenonKomender">Sprawność obsługi ruchu turystycznego i ośrodków kolonijnych warunkują kadry. Obowiązujący system płac powoduje ucieczkę z niektórych branży. Brak jest możliwości zwiększenia zatrudnienia na niepełnych etatach. Dodatkowe potrzeby w jednym tylko woj. koszalińskim wynoszą 1000 osób. Planuje się zatrudnienie junaków z OHP. Różne posunięcia organizacyjne prowadzą jednak najczęściej do wydłużenia czasu pracy, co oznacza łamanie prawa pracy. Wielu pracowników etatowych przechodzi w sezonie z obiektów wczasowo-turystycznych do przedsiębiorców prywatnych i ajentów, lub też do lepiej płatnych prac polowych. Problemy te wymagają rozwiązania. W woj. koszalińskim największy deficyt występuje w Kołobrzegu, a w woj. słupskim - w Ustce; brak jest zwłaszcza kucharzy, garmażerów i piekarzy. Pewnym uzupełnieniem sieci uspołecznionej w woj. koszalińskim jest system ajencyjny: czynnych będzie ponad 190 takich placówek gastronomicznych i 156 handlowych.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PosełZenonKomender">Nasuwa się wniosek, iż należy dążyć do poprawy płac w odpowiednich grupach zawodowych, likwidować bariery w zatrudnianiu na niepełnych etatach, w tym m.in. emerytów - byłych pracowników handlu.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PosełZenonKomender">Wielokrotnie powracał również w czasie ostatniej wizytacji, problem braku nakryć stołowych i kuchennych. Należałoby zwiększyć przydziały artykułów niezbędnych do wyposażenia domów wczasowych i obiektów kolonijnych. Placówki te szukają różnych wybiegów, by kupować z puli przeznaczonej dla ludności.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PosełZenonKomender">Zgodnie z zaleceniami centralnymi, liczne ośrodki wypoczynkowe wydłużają działalność i adaptują swe obiekty do pracy przez cały rok. Rodzi to potrzebę zwiększenia przydziałów opału.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PosełZenonKomender">Dobrze wyposażone obiekty wczasowe nie prowadzą obsługi gastronomicznej turystów niezorganizowanych, tłumacząc się trudnościami z zaopatrzeniem oraz tym, iż są nastawione na działalność zamkniętą. Problemy te należałoby rozwiązywać przy zatwierdzaniu planów budowy takich obiektów.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PosełZenonKomender">Ogólnie rzecz biorąc ocena stanu przygotowań jest pozytywna, mimo trudności w realizowaniu pilnych zadań i potrzeb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełCzesławSłowek">Zespół wizytował województwo jeleniogórskie i wałbrzyskie. W obydwóch województwach są dwa sezony: zimowy i letni. Wywołuje to napięcia we właściwym i terminowym przygotowaniu bazy stałej, tak handlowo-gastronomicznej jak i turystycznej. Według prognozy ruchu turystycznego w województwie jeleniogórskim w tym roku przebywać będzie około 8 mln osób i 100 tys. dzieci i młodzieży, a w woj. wałbrzyskim około 8,5 mln osób i ponad 85 tys. dzieci i młodzieży. Przy ogólnym wzroście ruchu wczasowo-turystycznego, zaznacza się pewien spadek turystyki z krajów socjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełCzesławSłowek">W trakcie wizytacji posłowie stwierdzili, że stan handlu i gastronomii, poziom zaopatrzenia rynku oraz planowane przedsięwzięcia zapewniają niezbędne potrzeby sezonu letniego, w badanych województwach. Wysiłek władz i organizacji handlowych w przygotowanie sezonu, nie jest jednak w stanie rozwiązać występujących od dawna dysproporcji w rozwoju i rozmieszczeniu bazy materialno-technicznej i niewystarczającego wyposażenia w urządzenia, sprzęt oraz materiały. Nadal występują trudności w uzyskaniu planowanego zatrudnienia, przede wszystkim - jako rezultat niższego poziomu płac w handlu i dużej konkurencji przemysłu oraz kurczących się zasobów siły roboczej.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełCzesławSłowek">W woj. jeleniogórskim oddano do użytku w tym roku 3 pawilony handlowe oraz 29 placówek gastronomicznych, a w woj. wałbrzyskim - 7 obiektów handlowych i 7 placówek gastronomicznych. W województwie jeleniogórskim, do 30 kwietnia wyremontowano 221 sklepów i 119 zakładów gastronomicznych, co stanowi ponad 2/3 sklepów i 3/4 zakładów przewidzianych programem do remontu. W woj. wałbrzyskim remonty zakończono w 65% sklepów ujętych w programie oraz w 180 placówkach gastronomicznych.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełCzesławSłowek">Na podkreślenie zasługuje kompleksowa modernizacja sieci handlowej i jej wykorzystanie w Jeleniej Górze, co w warunkach zabytkowej zabudowy stanowi nie lada trudność.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełCzesławSłowek">W woj. jeleniogórskim sieć detaliczna jest gorzej rozwinięta w porównaniu ze średnimi wskaźnikami w kraju, natomiast nieco lepsza jest sytuacja gastronomii. Województwo wałbrzyskie posiada na ogół dobrze rozwiniętą bazę, z wyjątkiem usług dla ludności, ale trzeba uwzględniać, że duża część, to sieć rozdrobniona, przestarzała. W tej sytuacji rozpatrzenia wymagają wnioski, a żeby ująć w planie realizacyjnym zakupione i posiadane konstrukcje stalowe (6 w pionie „Społem” i 5 w pionie WZSR w jeleniogórskim i 2 w woj. wałbrzyskim). Rozpoczęte inwestycje, na skutek wstrzymania środków, zostały przerwane.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PosełCzesławSłowek">W obydwu województwa handel ratuję się siecią drobno-detaliczną i małej gastronomii, jak np. kioski, stragany, punkty sprzedaży lodów, bitej śmietany, pijalni napojów, rożen, smażalni ryb, placków ziemniaczanych, frytek itp. Sieć ta wypełnia dobrze swoje zadania. Natomiast baza magazynowa hurtu przedstawia się źle.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PosełCzesławSłowek">Z satysfakcją posłowie odnotowali postęp i wzorowe utrzymanie wizytowanej bazy turystyczno-handlowej prowadzonej przez PTTK na terenie woj. jeleniogórskiego, oraz przez Woj. Przeds. Gosp. Tur. „Snieżnik” w woj. wałbrzyskim.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#PosełCzesławSłowek">Wyposażenie sieci handlowej i gastronomicznej w podstawowe urządzenia i sprzęt w obydwu województwach jest znacznie zróżnicowane. Na ogół dobre w woj. wałbrzyskim i niezadowalające w woj. jeleniogórskim. Braki dotyczą urządzeń chłodniczych, robotów wieloczynnościowych, młynków do kawy w gastronomii, odkurzaczy przemysłowych, maszyn do mycia naczyń i odbierania jarzyn, a w hurcie wózków wysokiego podnoszenia. Godnym odnotowania jest fakt, że we wszystkich badanych placówkach urządzenia chłodnicze były sprawne, czynne, należycie konserwowane.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#PosełCzesławSłowek">W obydwóch województwach są duże trudności z utrzymaniem planowanego zatrudnienia w handlu. W województwie wałbrzyskim (z wyjątkiem Kłodzka, gdzie problemy zatrudnienia rozwiązuje Zespół Szkół Zawodowych) do pełnego zatrudnienia brakuje 600 osób, w handlu i 550 w usługach. Nieco korzystniej przedstawia się sytuacja w handlu detalicznym woj. jeleniogórskiego. Przedsiębiorstwa handlowe wykazały dużo troski o zwiększenie zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, ale dodatkowe zatrudnienie w szczytach handlowych jest utrudnione przede wszystkim z uwagi na obowiązującą odpowiedzialność materialną. Pomogłoby szybsze przejście na nowy system odpowiedzialności do winy udowodnionej, w sklepach które mają do tego warunki.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#PosełCzesławSłowek">Województwo jeleniogórskie i wałbrzyskie należy do grupy tych województw, które dobrze realizują rozwój form ajencyjnych. Panuje tam jednak opinia, że sklepy ajencyjne - z wyjątkiem warzywno-owocowych - nie spełniają podstawowego warunku wzbogacania rynku w masę towarową.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#PosełCzesławSłowek">Wizytacją sklepów potwierdza ocenę miejscowych władz, że dostawy podstawowych artykułów żywnościowych pozwalają utrzymać ciągłość sprzedaży i na ogół równoważą popyt. Miejscowości o największym ruchu turystyczno-wczasowym otrzymały preferencje. Najbardziej newralgicznym segmentem rynku jest mięso i jego przetwory; dostawy osiągają w zasadzie poziom ub. roku.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#PosełCzesławSłowek">W województwie jeleniogórskim stwierdzono niższe dostawy drobiu niż to wynika z sytuacji ogólnokrajowej. Znacznie gorsze w tym województwie niż średnio w kraju jest zaopatrzenie w mrożonki, zarówno mączne jak i warzywno-owocowe. Wynika to ze złego traktowania woj. jeleniogórskiego przez chłodnie składowe we Wrocławiu, Legnicy i Wałbrzychu. Niedostateczne jest również zaopatrzenie w wyroby garmażeryjne, przede wszystkim z uwagi na brak zakładu garmażeryjnego. W niektórych sklepach stwierdzono mały wybór kompotów i soków.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#PosełCzesławSłowek">W województwie wałbrzyskim w dniach wizytacji poziom zaopatrzenia był na ogół wyrównany. Poza złą jakością pieczywa w Kłodzku, gdzie produkuje się tylko jeden gatunek chleba, słabym wyborem soków i niedostatecznym postępem w sprzedaży śmietany w niektórych sklepach, którą sprzedaje się luzem, stwierdzono względnie dobre zaopatrzenie sklepów w masło, sery tłuste, wyroby garmażeryjne, mrożonki i nowalijki oraz pełne nasycenie popytu na wyroby ciastkarskie i cukiernicze i wody gazowane.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#PosełCzesławSłowek">Województwo wałbrzyskie deklaruje podwojenie produkcji wód mineralnych na potrzeby kraju, pod warunkiem dostawy linii produkcyjnej i przydziału transportu.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#PosełCzesławSłowek">W sezonowych artykułach nieżywnościowych, w obydwóch województwach występują niedobory butli turystycznych, niektórych namiotów, materaców 2-osobowych, rowerów składanych, a także szerszego asortymentu kosmetyków i środków do opalania.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#PosełCzesławSłowek">Ze spraw generalniejszych, na uwagę zasługuje pogorszenie dostaw towarów na osi przemysł - hurt. Przemysł zwleka z dostawami i w ten sposób wymusza bezpośredni odbiór towarów własnym transportem przez handel. W woj. jeleniogórskim około 80% dostaw, musi organizować handel za przemysł. Przemysł wymusza też na handlu paczkowanie towarów masowych, a ostatnio rozlew artykułów płynnych, np. oleju. Wobec braku linii do mechanicznego paczkowania, odbywa się to poprzez sypanie cukru, mąki czy soli łopatką do torebek, jak to ma miejsce w pionie WZSR w Jeleniej Górze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#Sprawozdawca">Na zakończenie poseł Cz. Słowek przedstawił szereg wniosków dotyczących m.in. przyspieszenia remontów i modernizacji sieci handlowo-gastronomicznej przede wszystkim w głównych miejscowościach, turystyczno-wypoczynkowych, wystąpienia z dezyderatem do Komisji Planowania przy Radzie Ministrów o włączenie do planu realizacyjnego już posiadanych konstrukcji stalowych, przyspieszenie wprowadzenia nowego systemu odpowiedzialności materialnej w sklepach, które posiadają ku temu odpowiednie warunki oraz wzrostu zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Sprawozdawca">Poseł Lidia Wołowiec (PZPR) wyraziła poparcie dla postulatów przedstawionych przez posłów koreferentów. W koszalińskim i Słupskiem władze lokalne solidnie przygotowały się do sezonu letniego, lecz natrafiają na trudności związane z ogólną sytuacją zaopatrzeniową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełLidiaWołowiec">Terminy gotowości do sezonu powinny dla poszczególnych regionów ustalać władze lokalne uwzględniając m.in. miejscowy klimat i tradycje. Pozwoliłoby to uniknąć zbyt wczesnego lub zbyt późnego rozpoczynania wzmożonej pracy handlu.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełLidiaWołowiec">Trudno wymagać, aby niezbędne wyposażenie i części zamienne dla domów wczasowych np. dużych śląskich zakładów pracy było dowożone każdorazowo do Kołobrzegu ze Śląska. Konieczne jest powiększenie przydziałów tych środków dla województw nadmorskich, gdyż obecnie władze zmuszone są zgadzać się na zakupy mebli i środków wyposażenia z puli przeznaczonej dla ludności.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełLidiaWołowiec">Nie najlepiej przedstawia się w wizytowanym regionie stan barów mlecznych. Nie ma takiego baru Mielno, w Koszalinie oba bary są w remoncie. Władze miejscowe liczą na handel ajencyjny, trzeba jednak zadbać, aby handel ten i gastronomia obejmowały również mleko i przetwory mleczne, a nie tylko towary dające wysoki dochód.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełLidiaWołowiec">Obserwuje się poważny brak kadr w regionie. Np. w Mielnie w ogóle nie ma szewca, a przecież w sezonie wypoczywa tam kilkadziesiąt tysięcy ludzi.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełLidiaWołowiec">Obydwa województwa nagromadziły zapasy artykułów trwałych i surowców, brak jednak magazynów. Część zapasów magazynuje się więc pod folią, co zwiększa ryzyko strat nadzwyczajnych.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełLidiaWołowiec">Od 1975 r. nie wzrastają przydziały mięsa dla województw choć np. liczba mieszkańców w Kołobrzegu wzrosła w tym czasie z 33 do 38 tys. Zmorą regionu są „dzikie” wycieczki i obozy. Ich organizatorzy zwracają się z nagła do władz o przydziały środków żywnościowych, powodują dezorganizację zaopatrzenia i liczne nieporozumienia. Władze nie mogą się godzić na to, by przebywająca na „dzikich” obozach młodzież nic nie jadła, ale jej zaopatrzenie odbywa się kosztem zmniejszania przydziałów dla rynku.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PosełLidiaWołowiec">Corocznie występują trudności z owocami i warzywami. Dają tu znać o sobie sztuczne bariery między wojewódzkie, a przecież żadne województwo nie jest w stanie samodzielnie wyżywić milionowych rzesz gości. W koszalińskim rozwiązano sprawę truskawek tworząc własne plantacje, ale nie wszystkie owoce można tam uzyskać. Brak mrożonek i półfabrykatów oraz wysokie ich ceny przyczyniają się do pogłębienia kłopotów kadrowych w sezonie. Z drugiej strony, stawki żywieniowe dla turystów zagranicznych są stosunkowo wysokie, nie można ich jednak wykorzystać z braku surowca odpowiedniej jakości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Sprawozdawca">Poseł Jan Mełgieś (ZSL) poruszył sprawę zaopatrzenia wsi w okresie żniw. W związku z sezonem turystycznym zmniejszany bywa w tym okresie przydział żywności dla wsi a przecież każda para rąk w czasie robót polowych decyduje o tym, co będziemy jedli w następnym roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełWładysławaObidoska">Zgadzam się z wnioskami obu referentów. Przychylam się do wniosku o zmianę rozdzielników. W miejscowościach turystycznych permanentnie brak środków czyszczących, przed rozpoczęciem roku szkolnego przyjezdni wykupują artykuły przemysłowe i konfekcję, po czym dla miejscowej ludności niewiele zostaje, wbrew rozdzielnikom.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełWładysławaObidoska">Osobnym problemem jest zła jakość kapsli do butelek, brak również butelek, co powoduje, że na miejscu nie można przygotować wystarczających zapasów napojów chłodzących. Młodzież ze szkół gastronomicznych i handlowych zatrudniana w sezonie w regionach nadmorskich w ramach OHP kończy szkołę zbyt późno i można ją zatrudnić dopiero od 1 lipca. Brak czasu nawet na minimalne przeszkolenie. Ministerstwo Oświaty i Wychowania powinno zgodzić się na kwaterowanie tej młodzieży w obiektach szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełWładysławaObidoska">Brak koszyków metalowych i plastikowych do pieczywa potęguje kłopoty spowodowane przez zbyt słaby potencjał produkcyjny piekarnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełEdwardWiśniewski">Trzeba potwierdzić główną tezę zawartą w materiałach ministerialnych, że podstawowy ciężar przy gotowań do sezonu spoczywa na władzach terenowych. Nasza wizytacja potwierdziła niedobory wielu niezbędnych środków.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełEdwardWiśniewski">Wiadomo, że w lecie wzrasta spożycie artykułów produkowanych z cukru. Czy wiadomo już, jak wzrosną ich ceny w związku ze wzrostem cen cukru?</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełEdwardWiśniewski">Potrzebne są trwałe powiązania kadry sezonowej z ośrodkami turystycznymi, aby nie trzeba było co roku przygotowywać do pracy nowych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PosełEdwardWiśniewski">Nie może brakować dla kolonii, wczasów i obozów środków czystości i higieny osobistej. Nie może to być traktowane jako sprzedaż pozarynkowa. Trzeba dążyć do tego, by części zamienne dla środków transportu były dostarczane do województw nadmorskich przed rozpoczęciem sezonu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosłankaBarbaraKoziejŻukowa">Można wyróżnić 3 rodzaje turystyki: długie pobyty we wsiach letniskowych, okresowe 2-tygodniowe pobyty na wczasach oraz krótkie pobyty sobotnio-niedzielne i związane z turystyką wędrowną. Trzeba dbać o zaopatrzenie wszystkich rodzajów turystów. Pierwszym kierunkiem działania powinno być przesunięcie masy towarowej z dużych skupisk w rejony, gdzie występuje nasilenie turystów. Trzeba tak działać, aby turystyka nie była przez stałych mieszkańców tych okolic odczuwana jak społeczna dolegliwość. Niezależnie od masy towarowej, trzeba zadbać o dostosowanie for sprzedaży do potrzeb ludności. W tzw. zajazdach serwowane są obecnie najczęściej jedynie wyszukane potrawy o jeszcze bardziej wyszukanych cenach. Trzeba spowodować, aby wszystkie jednostki gastronomii serwowały również proste i tanie potrawy. Trzeba zwrócić baczną uwagę na sprzedaż piwa i innych napojów alkoholowych. Często piwo kupowane jest i spożywane zamiast napojów chłodzących.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosłankaBarbaraKoziejŻukowa">Byłoby celowe, aby wytwórcy zwiększyli wysiłki w produkcji bielizny pościelowej jednorazowego użytku. Pościel podawana w hotelach budzi wątpliwości, czy nie jest jedynie przeprasowana. Większą uwagę trzeba zwrócić też na stan sanitariatów.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosłankaBarbaraKoziejŻukowa">Powinniśmy zwrócić uwagę na możliwość zatrudnienia w sezonie nie tylko młodzieży szkolnej ale i studentów. Uważam, że praktyki robotnicze na kierunkach takich jak technologia rolno-spożywcza, handel wewnętrzny lub turystyka powinny odbywać się właśnie w tej formie. Potrzebne jest intensywne rozwijanie handlu obwoźnego. W wielu miejscowościach ruch turystyczny nasila się jedynie w pogodnie dni świąteczne. W takich wypadkach nieopłacalne jest uruchamianie nawet sezonowych, stałych punktów handlowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełJózefWojtala">Opóźnia się przygotowanie wielu miejscowości do obsługi małej turystyki sobotnio-niedzielnej. Przykładem może być rejon Zalewu Sulejowskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełJózefWojtala">Brak butli gazowych oraz możliwości ich napełnienia bardzo utrudnia korzystanie przez turystów z własnych zapasów żywnościowych. Z drugiej strony warto zwrócić uwagę, że korzystanie przez turystów niedzielnych z własnych zapasów na ogół wiąże się z nieefektywnym wykorzystaniem żywności.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełJózefWojtala">Ostatnio stało się modne przeznaczanie nieużytków w sąsiedztwie dużych miast na tzw. tereny rekreacyjne. Jest to cenne źródło zaopatrzenia w owoce. Zagospodarowania tych działek bywa jednak nieekonomiczne, często każdy właściciel kopie swoją własną studnię choć taniej byłoby doprowadzić wódę z odległego nawet o parę kilometrów wodociągu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełJózefaOrłowska">Bardzo słabe jest zaopatrzenie województw nadmorskich w pieczywo w sezonie wypoczynkowym. Doraźnie korzysta się z piekarni wojskowych, ale nie można zamieniać tego półśrodka w stały zwyczaj.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełJózefaOrłowska">Są kłopoty z wywozem ryb w szczycie sezonu połowowego, brakuje magazynów i transportu specjalistycznego, co powoduje, że nawet województwa nadmorskie nie mogą być należycie zaopatrzone w ryby. Często gotowe konserwy leżą prawie rok z braku etykiet. Produkujemy konserwy w zależności od aktualnych możliwości surowcowych, natomiast etykiety musimy zamawiać na rok z góry.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełBernardKus">Wizytacja stanowiła okazję do poznania atrakcyjności turystycznej rejonu sudeckiego. Oprócz obywateli polskich spotyka się tam sporo turystów zachodnich, głównie przejeżdżających przez nasz kraj. Walory naturalne tego regionu mogą być pokaźnym źródłem dewiz. Mimo ograniczonych obecnie możliwości inwestycyjnych istniejąca baza mogłaby być wykorzystywana w większym stopniu niż dotychczas z tym, że warunki pobytu powinny zachęcać do ponownego przyjazdu. Tymczasem w najbardziej renomowanym hotelu przez 2 dni, kiedy odbyła się wizytacja poselska, nie było ciepłej wody.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełBernardKus">Region sudecki produkuje dużo wód mineralnych; warto pomyśleć o tym, aby gościom hotelowym podawać te wody. Nie kosztuje to wiele wysiłku, a daje korzyści nie tylko materialne, lecz również reklamowe. Obszerna jest natomiast oferta dań garmażeryjnych i gastronomicznych.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełBernardKus">Zrozumiały trend do podejmowania modernizacji i remontów zakładów gastronomicznych w miejscowościach turystycznych wiąże się niestety, prawie zawsze z podnoszeniem kategorii lokalu. W rezultacie w wielu odremontowanych lokalach są pustki: stało się tam po prostu za drogo dla przeciętnego konsumenta. Należałoby zahamować tę niezdrową tendencję nieuzasadnionego podnoszenia kategorii. W pobliżu hoteli powinny znajdować się tańsze zakłady gastronomiczne; gdyż w restauracji hotelowej ceny skromnych dań zbliżają się do 100 zł.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PosełBernardKus">Należałoby rozwijać możliwości spędzania w tym regionie wczasów typu „pod gruszą”; jest wielu chętnych, którzy korzystaliby z tej formy wypoczynku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełAlojzyBryl">Dotkliwą jest sprawą zamykanie kąpielisk nadmorskich przez sanepid. Dotyczy to zwłaszcza wschodniego i środkowego odcinka Wybrzeża Gdańskiego. Np. w Jantarze zamknięto w ub. roku kąpielisko na pewien okres, przy czym nie wszyscy stosowali się do tego zarządzenia. Kąpiel w takich miejscach zagraża zdrowiu. Jeżeli już więc mamy zamknąć kąpielisko, trzeba taką decyzję solidnie uzasadnić i ostrzec, najlepiej przez prasę, by ci, którzy pragną wypoczywać w danej miejscowości ewentualnie zmienili plany wypoczynku.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełAlojzyBryl">Wiele jest zaniedbań czystości ośrodków wypoczynkowych. Zaniedbania wpływają na samopoczucie wypoczywających, psują estetykę tych miejsc, a także stanowią złą wizytówkę dla turystów zagranicznych. Oprócz wysiłków władz miejscowych potrzebny jest sprzęt mechaniczny do tych prac. Faktem jest, za część zaniedbań winę ponoszą użytkownicy. Trzeba ukrócić wandalizm. Przydałoby się współdziałanie społeczne ze służbami zawodowymi odpowiedzialnymi za czystość w ośrodkach.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełAlojzyBryl">Dla turystów zmotoryzowanych potrzebna jest nie tylko sieć placówek pogotowia drogowego, ale także szersza informacja przydrożna o tych placówkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełOlgaRewińska">Padło tu szereg słusznych wniosków dotyczących zaopatrzenia, które byłoby do zrealizowania, gdyby rynek był zrównoważony, a handel miał odpowiednie zapasy towarowe. W istniejącej sytuacji trzeba skoncentrować się na jak najlepszym zaopatrzeniu ośrodków wczasów zorganizowanych i kolonii letnich w artykuły spożywcze, a także na zaopatrzenie turystów indywidualnych w podstawowe artykuły. Coraz poważniejszym problemem - obok artykułów żywnościowych - stają się środki do utrzymywania obiektów wczasowych i kolonijnych w czystości.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PosełOlgaRewińska">Słuszne są postulaty dotyczące zaopatrzenia w spożywcze i przemysłowe artykuły uzupełniające, jak kosmetyki, czapki piłki itp.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PosełOlgaRewińska">Należy zwrócić uwagę na ceny żądane przez niektórych ajentów. Handel ajencyjny jest niezbędny, ale ceny tam stosowane często wymykają się spod kontroli.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PosełOlgaRewińska">Referenci mówili o trudnościach kadrowych. Handel zakłada uruchomienie drugiej zmiany w zakładach produkcyjnych, ma zapewnić dyżury w hurtowniach. Ale ma się to odbywać często drogą wydłużenia czasu pracy, a przecież powinniśmy robić wszystko dla ograniczenia godzin nadliczbowych. Pracownicy etatowi handlu i usług w miejscowościach turystycznych mają wstrzymane urlopy. Trzeba się liczyć z tym, że będzie to wpływało na poziom kultury obsługi.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PosełOlgaRewińska">Przy rozwiązywaniu trudnej sytuacji kadrowej dużej pomocy mogliby udzielać emeryci i renciści. Należy poprzeć wnioski o podniesienie dla nich górnego pułapu zarobków bez zawieszania emerytury lub renty; przedsiębiorstwa występują z wnioskami, by emeryci i renciści mogli zarabiać do 3 tys. zł miesięcznie. Sporo jest też takich, którzy przeszli na emeryturę wcześniejszą, ale Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych nie zezwala na to, by pracowali oni zarobkowo. Należałoby ponownie podjąć starania o wyrażenie takiej zgody choćby w drodze wyjątku, na sezon wypoczynkowy w województwach o szczególnym nasileniu ruchu turystycznego.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PosełOlgaRewińska">Warto zbadać, czy nie dałoby się skorzystać z doświadczeń węgierskich w dziedzinie przygotowywania gotowych dań mrożonych. W domach wczasowych nad Balatonem w sezonie jesienno-zimowym produkuje się kilkanaście gatunków zup i dań drugich na cały sezon turystyczny. Może udałoby się i u nas wykorzystać w tym celu w przyszłości domy wczasowe z odpowiednimi kuchniami i instalacjami chłodniczymi?</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PosełOlgaRewińska">Przewodniczący komisji zaopatrzenia ludności i usług Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krośnie Zygmunt Stram:</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#PosełOlgaRewińska">Przydziały artykułów spożywczych zwłaszcza mięsa są mniejsze niż w roku ubiegłym. Apelujemy o ponowne zbadanie możliwości dostosowania przydziałów do potrzeb. W Bieszczadach jest dużo placówek ajencyjnych, które mogą przygotowywać śniadania i kolacje, ale potrzebują odpowiedniej ilości wędlin. W praktyce w całym regionie nie można kupić masła, galanterii czekoladowej i owoców.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PosełOlgaRewińska">Baza wypoczynkowa jest przygotowana odpowiednio, mimo kłopotów z odnawianiem pomieszczeń (brak farb, lakierów i innych artykułów).</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#PosełOlgaRewińska">Z powodu braku zaopatrzenia, w kilku gminach bieszczadzkich zlikwidowano 95% pensjonatów prywatnych, które w poprzednich latach prowadziły bardzo dobrą działalność. Jeszcze w ub. roku właściciele tych pensjonatów przywozili artykuły spożywcze z innych województw, ale teraz i to źródło zawodzi. Pogarsza to zaopatrzenie turystów indywidualnych; ośrodki zakładowe jakoś sobie radzą.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#PosełOlgaRewińska">Przewodniczący komisji zaopatrzenia ludności i usług Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie Jan Bojarski:</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#PosełOlgaRewińska">Opracowany w województwie program przygotowania handlu, gastronomii i usług do sezonu określa zadania wszystkich organizacji państwowych i spółdzielczych oraz usług prywatnych. Do największych trudności zaliczyć należy ograniczone możliwości renowacji i remontów, które planowano przeprowadzić w kilkuset obiektach; Brak jest lakierów, farb i materiałów budowlanych; przydziały zaspokajają 50% potrzeb. Nie będzie więc możliwe dokonanie remontów chociażby w takiej skali jak w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#PosełOlgaRewińska">W zaopatrzeniu zaczyna zarysowywać się niedobór cukru, wód mineralnych (dostawy z Kołobrzegu), tłuszczów i konserw. Zapowiada się także dość znaczny deficyt środków piorących i czyszczących.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#PosełOlgaRewińska">Analiza wykazała, że co do liczby miejsc w zakładach gastronomicznych olsztyńskie jest w gorszej sytuacji niż inne województwa o dużym ruchu turystycznym.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#PosełOlgaRewińska">W skali wojewódzkiej trzeba przyjąć do pracy w sezonie ok. 1300 osób. Mamy wieloletnie porozumienia ze szkołami. Nie przewidujemy większych trudności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącykomisjizaopatrzenialudnościiusługWojewódzkiejRadyNarodowejwNowymSączuTadeuszZapiórkowski">W woj. nowosądeckim podejmowane są różnorodne starania, by ten atrakcyjny teren jak najlepiej przygotować do sezonu, z myślą o turystach krajowych i zagranicznych. Obserwuje się dalszy wzrost zainteresowania wielu atrakcyjnymi miejscowościami Podtatrza, Pienin, Gorców itd. Urząd Wojewódzki włącza do planowanych przedsięwzięć jednostki, które mogą zapewnić skuteczne działanie, czyni też wysiłki w celu zapewnienia niezbędnej masy towarowej. Komisja zaopatrzenia ludności i usług WRN odbywa wizytacje w terenie i kontroluje realizację programu wojewódzkiego. Urząd Wojewódzki przekazuje odpowiednie wnioski zainteresowanym resortom. Zwracam się do Komisji Sejmowej z prośbą, by sprawy te włączyła do swych działań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełIrenaPasternak">Wykraczając pozą tematykę posiedzenia pragnę zasygnalizować sprawy, z którymi zetknęłam się w czasie dyżuru poselskiego. Oto emeryt otrzymujący (z tzw. starego portfela) 1842 zł i który do niedawna prowadził zakład szewski, chciałby kontynuować tę pracę poza własnym mieszkaniem. Pociągnęłoby to za sobą zawieszenie emerytury. Inny emeryt, kowal, chciałby nadal pracować, ale uniemożliwiają mu to przepisy (obowiązek pracy emeryta we własnym mieszkaniu). Czy przewiduje się możliwość uzupełnienia rent prywatną działalnością usługową przez ludzi starych, którzy ze względu na stan zdrowia nie mogą poddawać się dyscyplinie pracy w zakładzie uspołecznionym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WiceministerMarekWieczorek">Termin gotowości do sezonu wczasowo-turystycznego ustalony był na 2 maja. W kwietniu oceniano stan przygotowań. Informacje resortu pokrywają się z oceną posłów koreferentów. Prawie we wszystkich województwach nie dotrzymano terminów przygotowania, szczególnie lokali gastronomicznych. Prace remontowe przeciągają się wskutek trudności materiałowych i innych.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WiceministerMarekWieczorek">Nasilenie ruchu turystycznego dotyczy przede wszystkim 15 województw nadmorskich i na Podkarpaciu oraz 23 aglomeracji miejskich; 60% sieci detalicznej i 75% zakładów gastronomicznych uczestniczy w obsłudze ruchu turystycznego.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#WiceministerMarekWieczorek">Mamy w kraju 14,5 tys. zakładów gastronomicznych z ogólną liczbą 1,250 tys. miejsc konsumenckich. Daje to 36 miejsc na 1000 mieszkańców, podczas gdy w CSRS przypada 105 miejsc, w NRD 95, na Węgrzech 92, a w Bułgarii 74. Sieć tę uzupełnia ok. 3 tys. zakładów sezonowych (ok. 250 tys. miejsc), 7 tys. punktów małej gastronomii, 3 tys. ogródków i tarasów.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#WiceministerMarekWieczorek">Większość budowanych obecnie nowych zakładów gastronomicznych oddana będzie do użytku po tegorocznym letnim sezonie tury stycznym. Działa też blisko 4 tys. prywatnych zakładów gastronomicznych. Mimo obowiązujących zarządzeń, liczne domy wczasowe nie chcą udostępniać swych obiektów turystom niezorganizowanym; powołują się na trudności w zaopatrzeniu oraz na to, że prowadzą działalność zamkniętą. Resort stara się, by gastronomia zwiększyła w tym roku wydawanie posiłków na wynos (z bonifikatą), posiłków abonamentowych i obiadów popularnych. Państwowa Inspekcja Handlowa otrzymała zalecenia, by w okresie sezonu kontrolować ceny posiłków w zajazdach i innych placówkach prywatnej gastronomii. Wymagać się będzie, ażeby stale były dostępne posiłki popularne w cenie 30 zł w II kat. i 35 zł w I kategorii.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#WiceministerMarekWieczorek">Ażeby przezwyciężyć trudności w dziedzinie zatrudnienia, stosowane będą w okresie letnim premie i wyższe zaszeregowania. Umowy przewidują zatrudnienie w tym sezonie 25 tys. junaków. Pewną pomocą będą praktyki wakacyjne młodzieży. Z rejonów o mniejszym nasileniu ruchu turystycznego oddelegowuje się piekarzy, kucharzy, masaży do rejonów o dużym nasileniu ruchu.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#WiceministerMarekWieczorek">Przedsiębiorstwa transportowe regionów turystycznych wzmacnia się taborem z innych terenów. Nagminne jednak stało się ostatnio wyręczania zakładów przemysłowych przez handel, którego tabor przewiózł w roku ub. blisko 4 mln ton towarów zastępując przemysł. Podobnie przedstawia się sprawa paczkowania. Stwarza się przymusowe sytuacje, że otrzymanie towarów zależy od przejęcia go luzem i paczkowania przez sam handel.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#WiceministerMarekWieczorek">Resort dysponuje środkami na zatrudnienie w systemie półetatowym, stosownie do potrzeb przedsiębiorstw handlowych. Brak jest natomiast zgody na pracę zarobkową tych osób, które wcześniej przeszły na emeryturę. Wystąpimy o nią ponownie. Ograniczenie zarobków dla emerytów i rencistów do 2 tys. zł miesięcznie obowiązuje nadal.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#WiceministerMarekWieczorek">Działalność usługowa emerytów możliwa jest tylko w zamieszkaniu lub w domu klienta. Zasady tej musimy przestrzegać. Nie zezwala się, żeby zakład działał nadal po przejściu właściciela na emeryturę. Być może w wyjątkowych przypadkach ZUS wyrazi na to zgodę.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#WiceministerMarekWieczorek">Trudności zaopatrzeniowe dotyczą wyższych gatunków mięsa i wędlin. W grupie tłuszczów przede wszystkim może być trudnym utrzymanie w ciągłości zaopatrzenia w masło. Poprawie ulegają dostawy mleka i artykułów mleczarskich. Skup mleka przebiega prawidłowo i wykazuje tendencję wzrostu. Dobre jest zaopatrzenie w kasze, mąkę i makarony. Większe niż w roku ub. zaopatrzenie w koncentraty i konserwy warzywno-mięsne. Plan przewiduje wzrost dostaw napojów bezalkoholowych o 7%, ale niedobór coca-coli i wód mineralnych w niektórych województwach dochodzą do 50%. Organizacje handlowe przygotowują rezerwy tych napojów na okres letni.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#WiceministerMarekWieczorek">W zakresie wielu artykułów przemysłowych jest wzrost podaży w porównaniu z rokiem ubiegłym, tylko w 2 pozycjach turystycznych plan jest niższy. Jednakże tam, gdzie dostawy zwiększają się, nie zawsze zapotrzebowanie będzie w pełni pokryte. Charakterystyczna jest sprawa butli gazowych: dostawy tegoroczne będą o 28% większe niż przed rokiem, a jednak pokryje to - jak się ocenia - zaledwie połowę potrzeb. Są sygnały, że butle turystyczne stosuje się także w gospodarstwach domowych. Jest to przy tym towar dobrej jakości, poszukiwany również za granicą. Obliczono, że produkcji szeregu lat powinniśmy mieć w kraju ok. 8 mln takich butli, a jednak deficyt trwa nadal.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#WiceministerMarekWieczorek">Ogólnie biorąc, resort ocenia stan przygotowań do sezonu letniego jako dobry i podkreśla duży wkład władz terenowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WiceministerTadeuszBielski">Dopracowaliśmy się w ostatnich latach wskaźników określających ile danego towaru powinien otrzymać dany region w zależności od liczby mieszkańców stałych oraz odwiedzających go turystów i będziemy przestrzegać wielkości wynikających z tych wskaźników. Nie zawsze jednak jest to w pełni możliwe, gdyż w praktyce w rozdzielnikach manewrować możemy tylko przyrostami, bowiem żaden region nie dopuści do zmniejszenia już raz przyznanych przydziałów. Czyni się wiele dla zmniejszenia niedoborów. Np. butli turystycznych w 1978 r. przemysł wyprodukował 300 tys. szt., w 1979 r. 500 tys. szt., a w tym roku wyprodukuje 600 tys. szt. Większość tych dostaw trafi na rynek przed sezonem.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WiceministerTadeuszBielski">Zgadzam się z posłanką B. Koziej-Żukową, że bielizna pościelowa jednorazowego użytku byłaby przydatna, lecz przy ostrym deficycie papieru nie ma o czym mówić.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WiceministerTadeuszBielski">Dążymy do poprawy rytmiczności dostaw, prowadzimy także przegląd zapasów w organizacjach handlowych by likwidować sytuację, że w jednych województwach są nadwyżki, w innych braki tego samego towaru. Dążymy do pełnego egzekwowania zasady „co w magazynie to w witrynie”. Współdziałamy z przemysłem drobnym, co umożliwia wzbogacenie rynków lokalnych. Uruchamiamy produkcję atrakcyjnych wzorów odzieży w krótkich seriach w warsztatach przyszkolnych szkół odzieżowych.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#WiceministerTadeuszBielski">Obywatele posłowie mówili o wyposażeniu ośrodków wypoczynkowych i związanym z tym problemie sprzedaży pozarynkowej. Uważam, że kierownictwa ośrodków zbyt późno biorą się za zakupy. Ponadto nie chcą oni nabywać towarów w miejscu, w którym znajduje się macierzysty zakład. Dochodzi więc do pogłębienia deficytu w miejscowościach, w których położone są ośrodki i do ogałacania rynku. Potrzeby ośrodków nieraz są przesadzone. Kierownictwa muszą nauczyć się korzystać z mniej atrakcyjnych towarów; np. wszyscy chcą kupować firanki szerokie, gdy tymczasem są zapasy firanek wąskich.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#WiceministerTadeuszBielski">Mówiono dużo o kadrach dla regionów turystycznych, ale trzeba nadmienić, że pod tym względem cały handel jest poniżej założeń planowych. Dążymy obecnie do podwyższenia maksymalnych stawek płacowych jakie może uzyskać starszy sprzedawca. Dziś maksymalne zarobki sprzedawcy wynoszą 2.800 zł.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#WiceministerTadeuszBielski">W kwestii remontów: resort będzie starać się by sklepy remontowano rzadziej, ale za to lepiej, gruntowniej, nawet jeśli byłoby to nieco droższe. Musimy niestety polegać tylko na własnych brygadach remontowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PierwszyzastępcaPrezesaCentralnegoZwiązkuSpółdzielniRolniczejSamopomocChłopskaTadeuszKaliński">Skup mleka w tym roku będzie zapewne wyższy o 2 do 3% niż w ub. roku ale jednak mniejszy niż założono w planie. Chcemy bardziej racjonalnie gospodarować mlekiem. Produkcja masła wzrośnie z 236 tys. ton do 248 tys. ton czyli o 8%, nie zaspokoi to jednak potrzeb. Import bardzo drożeje w związku ze zniesieniem przez EWG dopłat dla eksporterów. Produkcja serów dojrzewających wzrosła z 74 do 80 tys. ton, mleka pełnego w proszku o 24%, mleka zagęszczonego o ok. 30%, z tym, że mleko dostarczane będzie wyłącznie w puszkach, gdyż brak środków na import tub. Dostawy serów twardych wzrosną o 15%, mleka spożywczego o 4%, a śmietany o 3%. Głównym problemem staje się brak opakowań, Znaczne ilości folii importujemy, brak jednak również butelek (w roku bież. 45 mln szt.).</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PierwszyzastępcaPrezesaCentralnegoZwiązkuSpółdzielniRolniczejSamopomocChłopskaTadeuszKaliński">W ogrodnictwie dotychczas większych szkód nie zanotowaliśmy, ale opóźniona wiosna z pewnością wpłynie na zmniejszenie zbiorów miodu. Truskawki będą najwolniej na przełomie czerwca i lipca ze szczytem w połowie lipca. Sytuacja obecna nie daje podstaw do pesymizmu, ale przedwczesny byłby także zbytni optymizm co do zbiorów płodów ogrodniczych.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PierwszyzastępcaPrezesaCentralnegoZwiązkuSpółdzielniRolniczejSamopomocChłopskaTadeuszKaliński">Zajmiemy się sprawą barier międzywojewódzkich, którą sygnalizował Słupsk. Muszę podkreślić, że wielokrotnie zakazywaliśmy tworzenia tego typu ograniczeń.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PierwszyzastępcaPrezesaCentralnegoZwiązkuSpółdzielniRolniczejSamopomocChłopskaTadeuszKaliński">Bardzo niedobra sytuacja powstaje w transporcie dostawczym. W niektórych województwach pieczywo rozwozi się co dwa dni i nie ma nadziei na poprawę. Nasza organizacja nie otrzymała w tym roku z Komisji Planowania ani jednej Nysy. Mamy wiele potrzeb, o których wiadomo, że są uzasadnione, niemniej musimy zdawać sobie sprawę, że pula cementu dla rolnictwa została w tym roku po raz kolejny znacznie zmniejszona; trzeba więc spośród spraw pilnych wybierać najpilniejsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WiceprezesCZSSSpołemFranciszekŁoś">Uwzględniamy w rozdzielnikach przemieszczenia ludności latem nad morze i w góry. Wojewódzkie spółdzielnie już od zimy zobowiązywane były do gromadzenia zapasów towarów, które można przechowywać. Zapasy te gromadzono często pod gołym niebem. Ograniczamy do minimum remonty środków transportu w czasie trwania sezonu.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WiceprezesCZSSSpołemFranciszekŁoś">W okresie sezonu potrzebujemy dodatkowo 35 tys. pracowników. Zgadzam się z posłami, że powinniśmy wykorzystywać ludzi związanych z nami w sposób trwały. Krokiem w tym kierunku jest np. zatrudnienie załóg stołówek studenckich w czasie wakacji w miejscowościach atrakcyjnych turystycznie.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WiceprezesCZSSSpołemFranciszekŁoś">Drób i cukier w Jeleniej Górze: jeśli chodzi o drób, to nasze dane potwierdzają że województwo to było ostatnio upośledzone i postaramy się sytuację naprawić. Dziwi nas tylko, że miejscowe władze nie interweniowały bezpośrednio u nas. Jeśli chodzi natomiast o cukier, to sytuacja jest bardzo trudna. Będzie dobrze, jeśli dotrwamy do nowej kampanii cukrowniczej z niewielkimi tylko trudnościami. Nasze dane wskazują, że władze jeleniogórskie zbyt rozrzutnie gospodarzyły cukrem w pierwszej części roku. W skali kraju mamy stuprocentowe pokrycie zapotrzebowania na mrożonki. Pewne kłopoty występują jedynie z opakowaniami, które są importowane i z transportem.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#WiceprezesCZSSSpołemFranciszekŁoś">Obserwujemy głęboki deficyt mydła toaletowego. Brakuje również środków utrzymania czystości i higieny. W ok. 50% pokrywane jest zapotrzebowanie na farby i lakiery.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#WiceprezesCZSSSpołemFranciszekŁoś">Ogólnokrajowe ograniczenia inwestycyjne odbijają się również na handlu. Nie możemy rozwinąć programu budowy małych piekarni osiedlowych, choć bardzo ich brak. Brak także magazynów, zdarzały się przypadki składowania soli pod gołym niebem.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#WiceprezesCZSSSpołemFranciszekŁoś">Barów mlecznych jest niewiele, gdyż wymagają one lokali o dużej powierzchni. W tym roku uruchomimy 60 nowych barów. Nie jest to mało, gdyż ze względu na ograniczenia inwestycyjne rozpoczynamy w tym roku budowę tylko jednej nowej restauracji. W całym kraju 80% naszych środków inwestycyjnych pochłania budowa piekarń, a pozostałe 20% magazyny.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#WiceprezesCZSSSpołemFranciszekŁoś">Wszystkie zakłady wyższej kategorii od godzin rannych powinny serwować tanie śniadania, we wszystkich nakładach gastronomicznych będziemy prowadzić sprzedaż wyrobów mlecznych i pół porcji.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#WiceprezesCZSSSpołemFranciszekŁoś">Jeśli chodzi o wzrost cen towarów opartych na cukrze, to nie mogę podać żadnych informacji. Widać jednak, że pierwsze podwyżki już nastąpiły: prasa podała o podwyższeniu cen coca-coli i pepsi-coli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyJóźwiakSD">O ile dobrze zrozumiałem, pytanie było konkretne i dotyczyło zmian cen wyrobów Zjednoczenia Gastronomii, podlegającego „Społem”, spowodowanych zmianami cen cukru.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WiceprezesCZSSSpołemFranciszekŁoś">Niestety nie mogę udzielić odpowiedzi. Gdy zapadną odpowiednie decyzje poinformujemy o nich Komisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#DyrektorZespołuwNajwyższejIzbieKontroliStanisławPawłowski">Corocznie prowadzimy kontrolę przygotowania bazy do sezonu turystycznego i wykorzystania w okresie sezonu oraz stanu w jakim znajduje się ona po sezonie.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#DyrektorZespołuwNajwyższejIzbieKontroliStanisławPawłowski">Mamy poważne zastrzeżenia do liczb, jakimi operuje się przy określaniu ruchu turystycznego. Podawane tutaj dane: W woj. jeleniogórskim 8 mln turystów, woj. wałbrzyskie - 8,5 mln, woj. krośnieńskie - 6 mln, muszą budzić wątpliwości. Kto bowiem w tym czasie pracuje? Liczby te są wynikiem księżycowych metod obliczania wskaźników stosowanych w naszej statystyce.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#DyrektorZespołuwNajwyższejIzbieKontroliStanisławPawłowski">Prowadzimy obecnie kontrolę przemieszczania artykułów spożywczych, śledząc ich drogę do klienta. Stwierdzamy, że olbrzymie ilości artykułów spożywczych - nie chcą podawać liczb, by nie wprawiać Komisji w osłupienie - przetrzymywane są w magazynach. Wiele z nich jest dawno przeterminowanych, np. zapasy zepsutych krakersów sięgają setek ton. Konserwy, koncentraty, mleko w proszku, wyroby mleczarskie nieraz wielokrotnie podróżują z magazynu do magazynu zanim trafią do sklepu.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#DyrektorZespołuwNajwyższejIzbieKontroliStanisławPawłowski">Wciąż jeszcze zbyt często towary przeznaczone na zaopatrzenie rynku wyprawiane są w zbędne podróże. Wydawałoby się, że Lublin powinien być zaopatrywany w cukier z lokalnych cukrowni. Nic podobnego, cukier do Lublina wożony jest spod Szczecina i Wrocławia, Werbkowice tymczasem zaopatrują w cukier Polskę Północną. Wędrówki te są podobno zasługą systemu komputerowego, trudno jednak uwierzyć, aby nowoczesna technika była winowajcą takich sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#DyrektorZespołuwNajwyższejIzbieKontroliStanisławPawłowski">Jak to się dzieje, że jeden minister ma środki na sprowadzanie mydła i proszku do prania z importu, a drugi nie ma środków na sprowadzanie komponentów do produkcji tych wyrobów?</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#DyrektorZespołuwNajwyższejIzbieKontroliStanisławPawłowski">W ubiegłym roku poszliśmy do województw turystycznych z kontrolą po sezonie, by zobaczyć jak organizatorzy handlu i gastronomii opuszczają wykorzystywaną sezonowo bazę. Przestaliśmy się dziwić, że co roku powtarza się kampania przygotowywania bazy do sezonu, gdyż po sezonie pozostaje ona na zimę niezabezpieczona, brudna, często z resztkami nie zużytych wyrobów spożywczych, walających się po zapleczach. Gdybyśmy więcej sprzątali i konserwowali po sezonie, mniej byłoby roboty przed kolejnym sezonem.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#DyrektorZespołuwNajwyższejIzbieKontroliStanisławPawłowski">Umacniamy wspólnie z PIH-em, kontrolę społeczną i kontrolę wewnętrzną „Społem” kontrolę w ajencyjnych zakładach gastronomicznych, które nagminnie pobierają zbyt wysokie ceny. Dotyczy to także niestety uspołecznionych zakładów, które zbyt lekką ręką przekwalifikowuje się do wyższej kategorii, co powoduje że wykorzystanie miejsc spada z dnia na dzień o 70–80%.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyJóźwiak">Przygotowanie do sezonu turystycznego jest tradycyjnym tematem prac naszej Komisji. Na jesieni ocenimy jak zaowocowały podjęte działania. Trzeba skoncentrować wysiłki, by wszystkie remontowane i nowobudowane obiekty oddać do użytku jeszcze przed sezonem.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyJóźwiak">Mówiliśmy tutaj o wielu cennych inicjatywach zmierzających do zapewnienia handlowi kadr, np. o zatrudnianiu młodzieży szkolnej. Inicjatywy te spotykają się z naszym poparciem.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyJóźwiak">W trakcie dyskusji padło wiele uwag na temat stanu zaopatrzenia w środki czystości oraz bazy magazynowo-technicznej. Uważam, że w obu sprawach niezbędne są bardziej stanowcze wystąpienia Komisji.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyJóźwiak">Jeśli chodzi o zaopatrzenie, to uważam, że w zasadzie jest słuszna polityka dystrybucji towarów centralnie rozdzielanych, lecz wciąż słabo wygląda sprawa lokalnych inicjatyw zmierzających do poprawy zaopatrzenia własnego rynku. Cenne jest działanie województw nadmorskich polegające na wykorzystaniu sieci „Ruchu” do sprzedaży pewnych wyrobów przemysłowych i nie psujących się wyrobów spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyJóźwiak">Musi być w skali ogólnopolskiej rozwiązana sprawa napojów chłodzących. Nie mówiono też nic o problemie lodów. Posiadam informacje, że brak proszku do ich produkcji.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyJóźwiak">Ważnym społecznie problemem jest poziom cen. Trzeba rozwijać kontrolę społeczną i dbać o to, by ruch cen nie wyprzedzał wzrostu kosztów surowca i robocizny.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyJóźwiak">Będziemy postulować zmianę przepisów dotyczących zatrudnienia emerytowanych rzemieślników w miejscowościach turystycznych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>