text_structure.xml
34.3 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sprawozdanie stenograficzne z 79 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 28 lipca 1919 r.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 4 minut 40 po południu).</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#Przedstawicielerzadu">Minister Rolnictwa i Dóbr Państwowych Stanisław Janicki, Minister Poczt i Telegrafów Hubert Linde, Minister Kolei Żelaznych Julian Eberhardt, Minister Aprowizacji Antoni Minkiewicz, Minister Zdrowia Publicznego Tomasz Janiszewski, Prezes Najwyższej Izby Kontroli Państwa Józef Higersberger.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PodsekretarzeStanu">W Min. Skarbu Władysław Byrka, w Min, Aprów. Janusz Machnicki.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#Marszalek">Otwierani posiedzenie. Protokół 77 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 78 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają dziś posłowie: Putek i Sołtyk.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#Marszalek">Listę mówców prowadzi poseł Blik.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#Marszalek">Proszę Pana Sekretarza o odczytanie interpelacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja p. J. Putka i tow. do p. Ministra Sprawiedliwości oraz do p. Ministra Skarbu w sprawie udzielenia wyjaśnień o sposobie umarzania zagubionych asygnat skarbu polskiego.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja p. J. Putka do p. Ministra Komunikacji w sprawie niezatrzymania się pociągów osobowych na stacji Jawiszowice.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja d. J. Putka do p. Ministra Wyznań i Oświaty w sprawie częściowego zreformowania gimnazjum w Wadowicach przez wprowadzenie obok oddziałów klasycznych, paralelek z oddziałami realnymi.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja p. Tadeusza Seiba i tow. do p. Ministra Spraw Wojskowych z powodu niewypłacenia należytości za bydło, wykupione przez — „Centralę obrotu bydłem i trzodą chlewną („Pecus”).</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja pp. J. Matusza, T. Seiba i tow. do p. Ministra Robót Publicznych w sprawie uruchomienia tartaku w Starej Wsi (w Galicji).</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja p. A. Pączka i tow. do p. Ministra Zdrowia Publicznego w sprawie stosowania przez Okręgowy Urząd Zdrowia i lekarza powiatowego w Tarnobrzeskiem p. O. Lewickiego, okólnika b. Namiestnictwa Galicji z roku 1852, zabraniającego lekarzom, nie posiadającym dyplomów uczelni austriackich, odbywania praktyki na terenie b. Galicji.</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja p Dąbala, Marchuta, Sudoła i tow. do p. Ministra Robót Publicznych i Rolnictwa w sprawie zaopatrzenia biednej ludności powiatu Nisko w drzewo budulcowe i materiał tarty na odbudowę budynków, zniszczonych wskutek działań wojennych.</u>
<u xml:id="u-5.7" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja p. p. Dąbala, Marchuta, Sudoła i tow. do p. Ministra Robót Publicznych w sprawie naprawy zniszczonych wskutek działań wojennych, mostów w powiecie Nisko.</u>
<u xml:id="u-5.8" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja p. Dąbala i tow. do p. Ministra Sobót Publicznych w sprawie otwarcia nowych i uruchomienia już istniejących cegielni oraz fabryk wyrobów dachówek i betonów w obrębie powiatu Nisko dla celów odbudowy.</u>
<u xml:id="u-5.9" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja pp. Juliana Łabędy, i innych posłów Narodowo Chrześcijańskiego Klubu Robotniczego w sprawie jak naj prędszego zatwierdzenia nowo wybranej rady miejskiej m. Nowego Dworu pow. warszawskiego. Interpelacja p. ks. Wojtaszka i tow. do p. Ministra Spraw Wojskowych i Wewnętrznych w sprawie nadużyć, popełnionych przez ekspedycję karną w dn. 2— 6 lipca 1919 r. w Dzierzkowicach — Woli w pow. janowskim z. Lubelskiej.</u>
<u xml:id="u-5.10" who="#SekretarzpSoltyk">Interpelacja pp. Krempy, Dąbala i tow. do pp. Ministrów Robót Publicznych, Rolnictwa i Spraw Wewnętrznych w sprawie wyjątkowego traktowania włościan przy sprzedaży traw, na wałach, obok rzek w b. Galicji przez Wydział Krajowy na korzyść obszarników.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#Marszalek">Interpelacje te odeślę Panu Prezydentowi Ministrów na drodze regulaminem przepisanej.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#Marszalek">Ponieważ druki dodatkowe do N-ru pierwszego i 2-go porządku dziennego jeszcze nie nadeszły, przeto zaczniemy od numeru trzeciego:</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(czyta).</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#Marszalek">Sprawozdanie Komisji Wojskowej w przedmiocie rządowego projektu ustawy o powołaniu aptekarzy do czynnej służby wojskowej, zgłoszonego przez Ministra Spraw Wojskowych (druk N-r 894 i 694).</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca poseł Dąbrowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PDabrowski">Wysoka Izbo! Przez wydanie ustawy o powołaniu dyplomowanych lekarzy do czynnej służby wojskowej Wysoka Izba upoważniła Ministerstwo Spraw Wojskowych do powołania tych lekarzy. Przed niedawnym czasem Ministerstwo Spraw Wojskowych wniosło projekt rządowy o powołaniu do czynnej służby wojskowej aptekarzy, a to celem rozszerzenia, uzupełnienia tej pomocy sanitarnej, jakiej domaga się w obecnej chwili nasz żołnierz.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PDabrowski">Ja pozwolę sobie przeczytać Wysokiej Izbie i prosić o zatwierdzenie bez dyskusji ustawy o powołaniu aptekarzy, ponieważ ta ustawa w Komisji Wojskowej była już odpowiednio przedyskutowana i jednogłośnie przyjęta. Ustawa brzmi jak następuje:</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(czyta projekt ustawy z druku N-r 884).</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt się nie zgłosił. Przystępujemy do głosowania. Przypuszczam, o ile nikt nie zaprotestuje, że ustawa o powołaniu aptekarzy do służby czynnej wojskowej jest przyjęta' en bloc. Nie słyszę protestu, a zatem ustawa w drugiem czytaniu przyjęta. Proponuję, ażeby przystąpić zaraz do 3-go czytania. Nie słyszę protestu. Przypuszczam. że bez głosowania ustawa w 3-iem czytaniu została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#Marszalek">Ponieważ druk Nr. 925 już jest rozdany, przystępujemy do 1 punktu porządku dziennego</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Czyta):</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#Marszalek">Sprawozdanie komisji skarbowo-budżetowej w sprawie przyznania funkcjonariuszom państwowym nadzwyczajnego dodatku drożyźnianego (druk N-r 925, 855 i 773).</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca p. Godek.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PGodek">Wysoki Sejmie! Na podstawie uchwały sejmu z dnia 25 b. m. rozpatrywała Komisja Skarbowo-Budżetowa wnioski przekazane jej w sprawie specjalnego dodatku drożyźnianego dla funkcjonariuszy państwowych. Po rozpatrzeniu materiałów i uwzględnieniu wniosków', które zostały Komisji Skarbowo-Budżetowej przedłożone, komisja wyłoniła sub-komitet, który się przychylił do życzeń wyrażonych na ostatnim posiedzeniu i przyjął za zasadę, że należy przyznać dodatki drożyźniane również nauczycielom i profesorom zakładów teologicznych, uwzględniając przy przyznaniu dodatków drożyźnianych jeszcze stan rodzinny, i że te wszystkie dodatki, jakieby z tego tytułu miały być poniesione, muszą się zamykać w ramach tego kredytu jaki był pierwotnie przyznany przy poprzedniem określeniu dodatków drożyźnianych.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PGodek">Sub-komitet ustalił skalę dodatków drożyźnianych odrębnie dla Małopolski odrębnie dla Królestwa. Dla Małopolski przyjął zasadę, jaka już w systemie austriackim była, natomiast Królestwo, ażeby ułatwić technikę przeprowadzenia tej sprawy, podzielono na 3 klasy, uwzględniając liczbę członków rodziny.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PGodek">Jak z przedłożonego Wysokiemu Sejmowi projektu się okazuje, skala dodatku drożyźnianego waha się:</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#PGodek">[tabela]</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#PGodek">Co się tyczy stojących poza kategoriami płac, to przyznane zostały te same normy, a więc dla pracowników stanu wolnego przyznano dodatek miesięcznie 120 mk. dla żonatych, do 3 dzieci 160 mk., a wyżej 200 mk. Uwzględnieni zostali również i gońcy, i tym, o ile są żonaci, przyznano dodatek 100 mk. miesięcznie. Dla profesorów zakładów teologicznych przyznany został dodatek przypadający funkcjonariuszom państwowym w VI kategorii plac.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#PGodek">Sub-komitet przyjął ten projekt jednomyślnie, a i Komisja Skarbowo-Budżetowa uchwaliła go również jednomyślnie.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#PGodek">Postanowienie objęcia niniejszą ustawą również nauczycieli szkół powszechnych, jakoteż profesorów zakładów teologicznych — i uchwała Sejmu nakazująca nie przekraczać pierwotnie na przyznanie dodatku drożyźnianego wyznaczonego kredytu zmusiły do zmniejszenia pierwotnie proponowanych dodatków. Zmniejszenia te zastosowano do funkcjonariuszów stanu wolnego i o mniejszej liczbie członków rodziny, co wyniesie około 40 milionów oszczędności w okresie półrocznym.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#PGodek">Suma dodatków jakaby w przecięciu wypadła dla obdzielenia nauczycieli wynosi około 38 milionów. Doliczając do tego dodatek dla profesorów zakładów teologicznych, w wysokości około 150.000 Mk. wyniesie przypuszczalny półroczny wydatek około 39.000.000 Mk.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#PGodek">Pokrzywdzenia, którego wskutek tego doznają kategorie o mniejszym stanie rodziny, nie można uniknąć dlatego, ażeby umożliwić właśnie szerokim masom nauczycielstwa ludowego ten dodatek drożyźniany, jak również i z tego względu, ażeby nie wywoływać rozgoryczenia i nie stwarzać separatyzmu między stanem urzędniczym a stanem nauczycielskim.</u>
<u xml:id="u-9.9" who="#PGodek">W Komisji wyrażono również zapatrywanie, że wysokość dodatku dla funkcjonariuszy państwowych powinna znaleźć swoje granice. Ja jestem tego zdania, że stoimy na punkcie zwrotnym i że w miarę powrotu stosunków do normalnego stanu te dodatki będzie można później redukować. Tak długo jednak dopóki istnieje stan nienormalny, będzie trzeba przyznać funkcjonariuszom państwowym to, czego koniecznie potrzebują. I dlatego też Komisja zgodziła się chętnie na dodatek drożyźniany w tem przekonaniu, że umożliwiwszy byt funkcjonariuszom państwowym przyczyni się do podniesienia poziomu etyki i do sumiennego pełnienia przez nich obowiązków.</u>
<u xml:id="u-9.10" who="#PGodek">Kończąc na tem, proszę o przyjęcie nowego projektu ustawy i załączonych do niej rezolucji.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt się nie zapisał.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania. Proszę zatem tych Posłów, którzy są za przyjęciem w drugiem czytaniu całej ustawy en bloc, ażeby powstali z miejsca.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Większość)</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#Marszalek">W drugiem czytaniu ta ustawa przyjęta.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#komentarz">(Głosy: Prosimy o trzecie czytanie)</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#Marszalek">Proponuję, ażeby przystąpić zaraz do trzeciego czytania. Nie słyszę protestu, do głosu nikt się nie zgłosił, mogę zatem przypuścić bez głosowania, że i w trzeciem czytaniu ta ustawa została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#Marszalek">Przechodzimy do rezolucji, a więc najpierw do rezolucji posła ks. d-ra Kotuli</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">(czyta).</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#Marszalek">Sejm wzywa Rząd, aby zwrócił należne pobory tym funkcjonariuszom lub pracownikom państwowym, którzy byli w niewoli nieprzyjacielskiej i za ten czas poborów służbowych nie pobierali.</u>
<u xml:id="u-10.9" who="#Marszalek">Proszę tych Posłów, którzy są za tą rezolucją, ażeby powstali z miejsc. (</u>
<u xml:id="u-10.10" who="#komentarz">Większość).</u>
<u xml:id="u-10.11" who="#Marszalek">Rezolucja przyjęta.</u>
<u xml:id="u-10.12" who="#Marszalek">Druga rezolucja także posła ks. d-ra Kotuli brzmi:</u>
<u xml:id="u-10.13" who="#komentarz">(czyta)</u>
<u xml:id="u-10.14" who="#Marszalek">„Sejm wzywa Rząd, ażeby zmniejszył liczbę pracowników państwowych do koniecznej potrzeby, a natomiast starał sięzwiększyć wydatność ich pracy i w tym celu by obsadzał urzędy tylko osobami kwalifikowanemi”.</u>
<u xml:id="u-10.15" who="#Marszalek">Proszę tych Posłów, którzy są za tą rezolucją, ażeby powstali z miejsc. (</u>
<u xml:id="u-10.16" who="#komentarz">Większość).</u>
<u xml:id="u-10.17" who="#Marszalek">Rezolucja przyjęta.</u>
<u xml:id="u-10.18" who="#Marszalek">Dalej rezolucja posła Arcyszewskiego</u>
<u xml:id="u-10.19" who="#komentarz">(czyta):</u>
<u xml:id="u-10.20" who="#Marszalek">„Sejm wzywa Rząd, aby ci niżsi funkcjonariusze państwowi, którzy, będąc starszymi gońcami, pełnią funkcję woźnych, szczególniej ci, którzy są obarczeni rodziną, byli natychmiast przeniesieni do kategorii woźnych”.</u>
<u xml:id="u-10.21" who="#Marszalek">Proszę tych Posłów, którzy są za tą rezolucją, ażeby powstali z miejsc. Stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
<u xml:id="u-10.22" who="#Marszalek">Proszę pana Sekretarza przeczytać dalsze rezolucje.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#SekretarzpSoltyk">(czyta): P. posła Ciekota:</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#SekretarzpSoltyk">„Sejm wzywa Rząd, aby sędziom pokoju, zamieszkałym na prowincji, a nie posiadającym własnego majątku, uregulował płace według ich rang i kategorii i aby był im wypłacany dodatek drożyźniany”.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#Marszalek">Proszę tych Posłów, którzy są za tą rezolucją, ażeby powstali z miejsc. Stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#Marszalek">Następnie zostaje rezolucja posła Godka.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#SekretarzpSoltyk">(czyta):</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#SekretarzpSoltyk">„Celem zapobieżenia dalszemu gwałtownemu zubożeniu całego stanu urzędniczego, co bez nadzwyczajnego obciążenia Skarbu Państwa nie da się osiągnąć jedynie w drodze podwyższania poborów służbowych, wzywa się Rząd, 1)aby unormował należytości komisyjne z tytułu djet i kosztów podróży odpowiednio bez obecnych stosunków;</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#SekretarzpSoltyk">2)aby ponosił koszta wynikłe z przeniesienia urzędnika na inne miejsce służbowe czy to ze względów służbowych, czy z okazji awansu;</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#SekretarzpSoltyk">3)aby, uwzględniając wyjątkowo bardzo ciężkie materialne położenie funkcjonariuszów i stałych robotników państwowych, pozostających w czasie od listopada 1918 r. pod rządami ukraińskiemi, a którzy nie złożyli przyrzeczenia władzom ukraińskim — przyznał im dodatkowo dodatek okupacyjny w wysokości jednomiesięcznych poborów służbowych łącznie z dodatkami drożyźnianemi;</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#SekretarzpSoltyk">4)aby podjął szereg akcji zmierzających do stworzenia dla funkcjonariuszów państwowych korzystniejszych warunków gospodarczych, a w szczególności:</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#SekretarzpSoltyk">a)akcję do zorganizowania i finansowego popierania zakładów aprowizacyjnych dla pracowników państwowych;</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#SekretarzpSoltyk">b)akcję budowy kolonii urzędniczych względnie stworzenia funduszu kredytowego, umożliwiającego funkcjonariuszom państwowym budowę własnych domów;</u>
<u xml:id="u-13.7" who="#SekretarzpSoltyk">c) akcję zmierzającą do uprzystępnienia urzędnikom korzystania z instytucji kas chorych;</u>
<u xml:id="u-13.8" who="#SekretarzpSoltyk">d)akcję zakładania po miastach, gdzie są szkoły średnie i wyższe, państwowych burs i pensjonatów, co ułatwiłoby funkcjonariuszom państwowym, pozostającym w miejscowościach, gdzie takich szkół niema — utrzymywanie dzieci w szkołach; wreszcie e)aby podjął prace przygotowawcze, mające na celu przeprowadzenie oddłużenia stanu urzędniczego”.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#Marszalek">Czy niema wniosku o rozdzielenie tej długiej rezolucji wedle punktów?</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PMaslanka">Proszę o glos.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#Marszalek">Głos ma p. Maślanka.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PMaslanka">Do paragrafu 4-go pod literą d) stawiam poprawkę, która to poprawka była przyjęta na Komisji Budżetowej, mianowicie, by po słowach: — „Co ułatwiłoby” wstawić słowo: — „także”.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#PMaslanka">Chodzi o to, żeby nie byli uprzywilejowani tylko urzędnicy państwowi, ale żeby wszyscy byli dopuszczeni do burs, a także, żeby były do nich dopuszczone dzieci funkcjonariuszów państwowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PGlabinski">Tę poprawkę można uważać za drukarską omyłkę.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#Marszalek">Przeciwko tej poprawce nie słyszę protestu, uważam ją za przyjętą. Obecnie stawiam całą rezolucję pod głosowanie.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#Marszalek">Proszę tych Posłów, którzy są za całą rezolucją p. Godka, ażeby powstali z miejsc.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Większość).</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#Marszalek">Rezolucja przyjęta.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#Marszalek">Wreszcie stawiam pod głosowanie rezolucję posła Smulikowskiego</u>
<u xml:id="u-19.5" who="#komentarz">(czyta).</u>
<u xml:id="u-19.6" who="#Marszalek">Sejm wzywa Rząd, aby w art. 2 lit. d) uwzględniono nauczycieli niewykwalifikowanych, pobierających płacę w § 9 art. 23 ustawy z dn. 27 maja 1919 r.</u>
<u xml:id="u-19.7" who="#Marszalek">Głos ma poseł Smulikowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PSmulikowski">Ta poprawka jest postawiona w myśl intencji Komisji, przez wypuszczenie je] została pominięta jedna kategoria nauczycielstwa, która nie została podporządkowana pod żadną rangę. Dlatego ta rezolucja ma zastąpić poprawkę, której nie mogłem wnieść, gdyż przypadkowo nie zostałem dopuszczony do głosu.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#Marszalek">Nikt się więcej do głosu nie zgłosił. Proszę tych Posłów, którzy są za rezolucją posła Smulikowskiego, ażeby powstali z miejsc. Stoi większość, poprawka przyjęta.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do Nr. 2 porządku dziennego;</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Czyta)</u>
<u xml:id="u-21.3" who="#Marszalek">Sprawozdanie komisji skarbowo budżetowej o wniosku nagłym posłów Smulikowskiego, Skupia, Sołtyka, Rataja, Pietrzyka i tow. w sprawie przyznania nauczycielstwu szkół średnich prywatnych i społecznych oraz seminariów nauczycielskich dodatku drożyźnianego (druk Nr. 853 i 519).</u>
<u xml:id="u-21.4" who="#Marszalek">Głos ma P. Sołtyk.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PSoltyk">Wniosek nagły posłów Smulikowskiego i tow. był spowodowany nadzwyczajnie ciężkim położeniem materialnym, w jakim się znalazło nauczycielstwo szkół średnich prywatnych.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#PSoltyk">Wiadomo, że podczas wojny, a szczególnie po wojnie cały ciężar niesienia oświaty w szkołach średnich prywatnych wzięło na siebie nauczycielstwo.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#PSoltyk">Na 424 szkół średnich, dziś istniejących, jest państwowych szkól zaledwie około 150. Z tego zestawienia liczbowego widać, że olbrzymią większość ciężarów, jakie powinno ponosić państwo, niosą na sobie szkoły średnie prywatne.</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#PSoltyk">Wskutek tego, że w szkołach średnich prywatnych umowy z nauczycielami zawiera się w kwietniu kończącego się roku szkolnego, umowy na, rok bieżący zawierane były w kwietniu 1918 r.</u>
<u xml:id="u-22.4" who="#PSoltyk">Płace, wyznaczone w kwietniu 1918r. były nadzwyczaj niskie. Średnia płaca w średnich zakładach naukowych wynosiła od godziny nie więcej niż 200 marek. Wskutek tego nauczyciel, mający wykładowych godzin 30, mógł zarobić 6 tysięcy marek, czyli 500 marek miesięcznie. Jeśli weźmiemy pod uwagę dodatki drożyźniane, które Wysoka Izba przed chwilą przyjęła, które dla odpowiedniej rangi urzędników państwowych wyznaczono mniej więcej około 300 marek miesięcznie, a następnie jeżeli weźmie się pod uwagę średnią płacę 500 marek miesięcznie dla nauczyciela średnich zakładów naukowych, to z tego Wysoka Izba może nabrać przekonania, jak niskie i niewystarczające dla zaspokojenia pierwszych potrzeb były wynagrodzenia nauczycieli w średnich zakładach naukowych.</u>
<u xml:id="u-22.5" who="#PSoltyk">Wskutek tego wniosek pp. Smulikowskiego i tow. rozpatrywano na komisji skarbowo-budżetowej na trzech posiedzeniach, i komisja skarbowo budżetowa, rozważywszy wszystkie dane za i przeciw, postanowiła przyznać zasiłek dla nauczycieli średnich zakładów naukowych męskich i żeńskich w wysokości jednomiesięcznej pensji. Po tych kilku słowach wyjaśnienia proszę Wysoką Izbę imieniem komisji o uchwalenie następującego wniosku:</u>
<u xml:id="u-22.6" who="#komentarz">(Czyta)</u>
<u xml:id="u-22.7" who="#PSoltyk">„Wzywa się Rząd, by wypłacił do 15 sierpnia r. b. nauczycielstwu szkół średnich prywatnych i społecznych ogólnokształcących i zawodowych oraz seminariów nauczycielskich w b. Kongresówce drugi dodatek drożyźniany w wysokości 1-miesięcznej pensji i asygnował na ten cel do rozporządzenia Ministerstwa W. R. i O. P. sumę 2,400,000 mk.”</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt się nie zapisał. Ponieważ poprawek również nie zgłoszono, mogę przypuszczać, że wniosek komisji bez głosowania został</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#Marszalek">P Przechodzimy teraz do Nr. porządku dziennego:</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#Marszalek">Sprawozdanie komisji rolnej o wniosku posłów Kiernika, Bardla i tow. imieniem Klubu P. S. L.</u>
<u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Piastowców)</u>
<u xml:id="u-23.4" who="#Marszalek">w sprawie zmiany art. 9-go ustawy tymczasowej z dnia 8 marca 1919 r. w przedmiocie wydzierżawienia niezagospodarowanych użytków rolnych.(Dzien. Praw N-r 23 roku 1919 poz. 235) (druk. N-r 872).</u>
<u xml:id="u-23.5" who="#Marszalek">Głos ma sprawozdawca p. Kiernik.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PKiernik">Wysoki Sejmie! Tymczasowa ustawa z dnia 11 -go marca 1919 r., która przewiduje dzierżawę niezagospodarowanych gruntów, ogranicza czasowo tę dzierżawę na przeciąg dwóch lat, mianowicie ma się ona kończyć 1-go września 1920r. o ile chodzi o grunta obsiane zbożem, a 1 listopada 1920 r. o ile chodzi o grunta, obsiane okopowiznami. Ponieważ ustawa ta wyszła w marcu, a rozporządzenia wykonawcze, instrukcja i odezwa Ministerstwa Rolnictwa zostały ogłoszone w połowie kwietnia, więc przymusowi dzierżawcy dopiero około połowy czerwca mogliby wejść w posiadanie swoich gruntów. W tym stanie rzeczy dzierżawcy byliby ograniczeni tylko do zbioru jednorocznego, to jest do roku 1920 i zrozumiałem jest, że wobec konieczności dla rolników poczynienia wkładów dla uprawy gruntów byłoby niemożliwe, ażeby dzierżawa, trwająca rok, mogła odpowiadać zadaniom i intencjom ustawy, jak i interesom rolnika. Dlatego posłowie wymienieni we wniosku przedłożonym Sejmowi wnoszą, ażeby rozszerzyć czas trwania dzierżawy najmniej na 1 rok, mianowicie do 1-go lipca 1921 roku, względnie do 1-go listopada tegoż roku Komisja rolna w uznaniu uzasadnionych motywów, jakimi się powodowali wnioskodawcy, przyjęła proponowaną przez nich ustawę, a tylko licząc się z tem, że ewentualnie dzierżawy te mogą wejść w drogę przeprowadzeniu reformy agrarnej, zastrzegła, że postanowienia powyższe nie mają zastosowania do tych gruntów, któreby w tym okresie podlegały parcelacji.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#PKiernik">Dzierżawcy więc musieliby w takim razie ustąpić, a ustawa zastrzega im prawo do odszkodowania. Z tych powodów na podstawie jednomyślnego wniosku komisji rolnej proszę, ażeby Wysoki Sejm zechciał przedłożoną sobie ustawę uchwalić.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#Marszalek">Nikt się do głosu nie zgłosił. Poprawek również nie zgłoszono. Mogę więc przypuścić bez głosowania, że Ustawa w przedmiocie zmiany art. 9 ustawy z dnia 8 marca 1919 r. (Nr. 23 Dz. Praw z dnia 11 marca 1919 r. poz. 235) o wydzierżawieniu niezagospodarowanych użytków rolnych w drugiem czytaniu została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#Marszalek">Nie słyszę protestu. Proponuję, by przystąpić zaraz do trzeciego czytania. Nie słyszę sprzeciwu, do głosu nikt się nie zgłosił, przypuszczam i tu bez głosowania, że ustawa i w trzecim czytaniu została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#Marszalek">Przechodzimy do Nr. 5-go porządku dziennego:</u>
<u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Czyta)</u>
<u xml:id="u-25.4" who="#Marszalek">Sprawozdanie komisji oświatowej w przedmiocie wniosku posła Jachowicza oraz petycji miasta Leżajska, o upaństwowienie miejskiego gimnazjum realnego w Leżajsku (druk N-r 758 i 230).</u>
<u xml:id="u-25.5" who="#Marszalek">Głos ma w zastępstwie nieobecnego sprawozdawcy, p. Smulikowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PSmulikowski">W zastępstwie referenta kolegi Chudego chcę postawić wniosek, ażeby sprawę tę ponownie odesłać do komisji oświatowej, ponieważ rzecz ta będzie traktowana łącznie z innemi gimnazjami, które również żądają upaństwowienia.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt się nie zgłosił. Ponieważ referent wnosi o odesłanie sprawy do komisji oświatowej, przypuszczam bez głosowania, że wniosek referenta przyjęty. Nie słyszę sprzeciwu.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do Nr. 6 porządku dziennego.</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#komentarz">(Czyta)</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#Marszalek">Sprawozdanie komisji oświatowej o wniosku posła Dąbala i tow. w sprawie założenia szkoły kołodziejsko-kowalskiej w Rudniku nad Sanem (druk N-r 762 i 188).</u>
<u xml:id="u-27.4" who="#Marszalek">Głos ma p. Smulikowski w zastępstwie nieobecnego referenta p. Chudego.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PSmulikowski">W załatwieniu wniosku posła Dąbala i tow. w sprawie założenia szkoły kołodziejsko-kowalskiej w Rudniku nad Sanem Komisja Oświatowa wnosi: (Czyta) „Wzywa się Rząd, aby w bieżącym roku szkolnym 1919/20, — istniejące w Rudniku nad Sanem warsztaty kołodziejsko-kowalskie przeorganizował na państwową szkołę przemysłową — już od 1 września 1919 r.^”^</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#PSmulikowski">Ponieważ jak przedstawiły najrozmaitsze sprawozdania i jak wykazały badania na miejscu, miejscowość ta istotnie nadaje się do stworzenia tego typu szkoły, Komisja Oświatowa wnosi o uchwalenie przeczytanej rezolucji.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#Marszalek">Do głosu nikt się nie zgłosił. Przypuszczam bez głosowania, że wniosek komisji z druku Nr. 762 o założeniu szkoły kołodziejsko-kowalskiej w Rudnikach nad Sanem został przyjęty. Nie słyszę protestu.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#Marszalek">Ponieważ Komisje Aprowizacyjna i Rolna przyszły do kompromisu rychlej niż tego spodziewaliśmy się, proponuję, ażeby w drodze wyjątku, z powodu nadzwyczajnej nagłości sprawy, jako ostatni numer porządku dziennego wziąć sprawozdanie połączonych Komisji Aprowizacyjnej i Rolnej z druku Nr. 786 i świeżo rozdzielonego załącznika 5-tego do tego N-ru.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PPoniatowski">Proszę o głos.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#Marszalek">Głos ma p. Poniatowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#PPoniatowski">Proponuję odłożyć tę sprawę na jutro.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#Marszalek">Wskutek tego o dzień później rozpoczną się ferie. Ja myślę, że jeżeli Komisje się zgodziły to byłoby możliwe dzisiaj to skończyć.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#PPoniatowski">Ja jednak proponuję, ażeby odłożyć.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#Marszalek">W tym wypadku jeden głos protestu wystarczy. Ponieważ niema tej sprawy na porządku dziennym, więc jeżeli poseł Poniatowski nie cofnie wniosku — to sprawa ta będzie odłożona do jutra.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#PPoniatowski">Nie cofam, Panie Marszałku.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#Marszalek">W takim razie musimy odroczyć sprawę do jutra. Porządek dzienny na dziś wyczerpany. Donoszę, że nadszedł wniosek nagły pp. Witosa, Babicza, Nawróckiego, Narcyza Potoczka i tow. P. S. L. Piastowców w sprawie niezwłocznego uruchomienia wytwórni materiałów budowlanych i wypłacania zapomóg na odbudowę.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#Marszalek">Wniosek ten odsyłam do Komisji Odbudowy Kraju.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#Marszalek">Dalej nadszedł wniosek Ministerstwa Rolnictwa w przedmiocie przyznania kredytu w wysokości 5o milionów koron na pomoc rolną dla Galicji Wschodniej z prośbą o wniesienie tego na najbliższe posiedzenie Sejmu. Według zwyczaju dotychczasowego proponuję, ażeby w pierwszym czytaniu bez dyskusji sprawę odesłać do Komisji Skarbowo Budżetowej, z prośbą o załatwienie w ciągu 24 godzin, Dalej nadszedł wniosek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w sprawie organizacji zarządu b. zaboru pruskiego.</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#Marszalek">Wniosek ten proponuje w pierwszym czytaniu bez dyskusji odesłać do Komisji Administracyjnej. Na dziś porządek dzienny wyczerpany. Proponuję odbyć posiedzenie jutro o godz. 3-ej po pół. z następującym porządkiem dziennym</u>
<u xml:id="u-37.4" who="#komentarz">(Czyta)</u>
<u xml:id="u-37.5" who="#Marszalek">Sprawozdanie połączonych Komisji</u>
<u xml:id="u-37.6" who="#Marszalek">Aprowizacyjnej i Rolnej w przedmiocie planu gospodarki zbożowej na okres gospodarczy 1919/20 (druk N-r 876).</u>
<u xml:id="u-37.7" who="#Marszalek">Ustne sprawozdanie Komisji Regulaminowej o wniosku p. Łakoty w sprawie naruszenia nietykalności p. Jana Szyszkowskiego (druk N-r 744).</u>
<u xml:id="u-37.8" who="#Marszalek">Sprawozdanie Komisji Prawniczej w przedmiocie wniosku p. J. Poniatowskiego i tow. w sprawie zabezpieczenia prawa własności dla nabywców parcel gruntowych przez umowy i akty formalnie niezakończone z powodu wojny (druk N-r 878 i 698).</u>
<u xml:id="u-37.9" who="#Marszalek">Sprawozdanie Komisji Skarbowo Budżetowej o wniosku nagłym p. Osieckiego i tow. w sprawie przyznania Polskiemu Tow. Czerwonego Krzyża zapomogi (druk N-r 874 i 824).</u>
<u xml:id="u-37.10" who="#Marszalek">Sprawozdanie Komisji Prawniczej o dekrecie, zawierającym ustawę o tymczasowej organizacji sądowej wojska polskiego druk N-r 923).</u>
<u xml:id="u-37.11" who="#Marszalek">Sprawozdanie Komisji Prawniczej w sprawie przedłożonego przez Rząd projektu ustawy o odpowiedzialności osób wojskowych za przestępstwa przeciwko własności skarbu wojskowego i łapownictwo (druk N-r 910 i 812).</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#PksPospiech">Prosimy o umieszczenie sprawy ratyfikacji traktatu na pierwszym punkcie jutrzejszego porządku dziennego.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#Marszalek">Jest wniosek, aby porządek dzienny uzupełnić sprawą traktatu i to na pierwszem miejscu. Zresztą porządek dzienny pozostaje bez zmian.</u>
<u xml:id="u-39.1" who="#Marszalek">Nie słyszę protestu. Uważam porządek dzienny za przyjęty.</u>
<u xml:id="u-39.2" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 5 min. 10 wieczorem).</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>