text_structure.xml 102 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min 15)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#RomanZambrowski">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#RomanZambrowski">Powołuję na sekretarzy posłów Helenę Jaworską i Karola Strzałkowskiego. Protokół i listę mówców prowadzi poseł Strzałkowski.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#RomanZambrowski">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#RomanZambrowski">Protokół 95 posiedzenia Sejmu jest wyłożony do przejrzenia w Kancelarii Sejmu Ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#RomanZambrowski">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu następujący posłowie: Czerwiński Marian, Grajek Czesław, Hochfeld Julian, Różański Józef, Stachnik Franciszek, Świętochowska Kazimiera, Wilanowski Jan.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#RomanZambrowski">Udzieliłem urlopu posłowi Bromboszczowi Henrykowi na 7 dni.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#RomanZambrowski">Proszą Wysoką Izbę o udzielenie urlopów zdrowotnych następujący posłowie: Brzeziński Stefan — do dn. 25 czerwca br., Garncarczykowa Stanisława — od dn. 22 maja do dn. 14 czerwca br., Garncarczyk Wilhelm — od dn. 20 maja do dn. 4 czerwca br., Smetański Józef — do dn. 15 czerwca br.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#RomanZambrowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Wysoka Izba zgadza się na udzielenie urlopów wymienionym posłom. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#RomanZambrowski">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 15 lutego 1951 r. umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polska a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o zamianie odcinków terytoriów państwowych (druki nr 949 i 954).</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#RomanZambrowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Juszkiewiczowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AleksanderJuszkiewicz">Wysoka Izbo! Przedłożony Sejmowi do ratyfikacji układ między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o za mianie pogranicznych odcinków dotyczy niewielkich przygranicznych terenów i z tego punktu widzenia zdawałoby się, że jest zwykłym przykładem regulowania spraw granicznych między dwoma sąsiadującymi państwami. Jednak bliższe zapoznanie się z treścią i przedmiotem układu mówi nam coś więcej. Mówi nam, że mamy tu do czynienia jeszcze z jednym przejawem braterstwa i przyjaźni między Polską a Związkiem Radzieckim.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#AleksanderJuszkiewicz">Z treści tego układu wynika, ze stanowi on przejaw nowego typu stosunków międzynarodowych, opartych na bezwzględnym poszanowaniu równości praw, a zatem i interesów w stosunkach między dwoma państwami bez względu na to, że jedno z nich jest o wiole większe i potężniejsze od drugiego.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#AleksanderJuszkiewicz">My, Polacy, wiemy dobrze, że stosunki nowego typu istnieć mogą tylko między dwoma państwami, między dwoma narodami, kroczącymi tą samą drogą — drogą pokoju i obrony praw narodów do wolności, drogą socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#AleksanderJuszkiewicz">W naszej tysiącletniej historii tego rodzaju stosunki braterstwa i przyjaźni z wielkim sąsiadem uzyskaliśmy po raz pierwszy, Nastąpiło to w pamiętnych miesiącach 1944 r. i 1945 r., kiedy zwycięski pochód Armii Radzieckiej oddał znowu w ręce narodu polskiego sprawę jego państwa. W tych pamiętnych czasach, kiedy w bojowym pochodzie spod Lenino za Wisłę i Odrę krzepło polsko-radzieckie braterstwo broni, jednocześnie za frontem między wyzwoloną Polską Ludową i Związkiem Radzieckim umacniały się stosunki braterstwa i przyjaźni. Były to właśnie stosunki nowego typu, jakich nie znały nigdy przed tym nasze dzieje.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#AleksanderJuszkiewicz">Nie sposób przy tej stosunkowo drobnej sprawie wyliczać wszystkich konkretnych przejawów polsko-radzieckiego braterstwa i przyjaźni, z którymi spotykaliśmy się stale od chwili wyzwolenia.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#AleksanderJuszkiewicz">Rzecz jasna, że w stosunkach z potęgami imperialistycznymi załatwienie tego rodzaju sprawy byłoby niemożliwe. Panujące w świecie imperialistycznym wilcze prawo wyzysku i przemocy nad słabszym przekreślałoby możliwość takiego załatwienia tego rodzaju sprawy.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#AleksanderJuszkiewicz">Rządowi R. P. chodziło o uzyskanie małej części terytorium drohobyckiego obwodu USRR, przylegającego do powiatu leskiego w woj. rzeszowskim, w celu uzyskania pewnej części tamtejszych źródeł naftowych, a także w celu rozwiązania trudności na tuty komunikacyjnej, ujemnie odbijających się na naszej gospodarce leśnej.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#AleksanderJuszkiewicz">Jako rekompensatę ofiarowaliśmy skrawek czysto rolniczego obszaru, żyznej gleby południowego cyplu Lubelszczyzny, dający Związkowi Radzieckiemu także poważne udogodnienia komunikacyjne.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#AleksanderJuszkiewicz">Zamiana zostaje dokonana na podstawie ścisłego parytetu. Jeśli chodzi o obszar, otrzymujemy 480 km2 i odstępujemy 480 km2. Ponieważ przy tym obecna ludność obu odcinków przenosi się — nasza w granicach Polski, a radziecka w granicach ZSRR — przeto obszar i ludność obydwu państw nie ulegają żadnej zmianie.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#AleksanderJuszkiewicz">Zgodnie z art. 1 i 3 protokołu załączonego do umowy, stanowiącego jej część, sprawa mienia załatwiona jest w ten sposób, że cały nieruchomy majątek państwowy, spółdzielczo-kołchozowy, spółdzielczy i wszelki majątek społeczny przechodzi na własność strony obejmującej. Wartość mienia nieruchomego, pozostawionego przez osoby przesiedlające się, nie podlega kompensacji ze strony państwa, na którego terytorium to miernie zostaje.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#AleksanderJuszkiewicz">Zgodnie z art. 5 protokołu, powołane będą Komisje Mieszane Polsko-Radzieckie o równej liczbie członków, jedna przewidziana umową dla delimitacji granicy i druga, o której mowa jest w protokole — dla spraw majątkowych. Wynikiem pracy pierwszej będzie wytyczenie granicy, wynikiem pracy drugiej będzie sporządzenie protokołu zdawczo-odbiorczego. Komisje dołożą wszelkich starań w kierunku pełnego zabezpieczenia interesów obywateli, zamieszkałych na omawianych terenach.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#AleksanderJuszkiewicz">Termin wykonania wszystkich czynności, związanych z wejściem w życie protokołu, ustała się na sześć miesięcy. Wszystko odbywa się drogą normalnej procedury w tego rodzaju sprawach między dwoma państwami, uwzględniając obopólne interesy i zabezpieczając je przez wykonanie umów, przy pomocy mieszanych organów o składzie parytetowym.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#AleksanderJuszkiewicz">Warto jednak rozważyć bliżej przedmiot umowy, gdyż to pozwoli nam właściwie ocenić ją jako nowy objaw braterstwa i przyjaźni między Polską a ZSRR.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#AleksanderJuszkiewicz">Przy dokonywanej zamianie obowiązuje zasada parytetu — kilometr za kilometr odnośnie terenu. Czy zasada ta dotyczy wszystkich innych elementów, które obok wielkości obszaru mają zasadnicze znaczenie dla interesów obu stron? Na to pytanie dają odpowiedź następujące fakty:</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#AleksanderJuszkiewicz">Obszar odstępowany przez nas wprawdzie ma dobrą glebę, lecz wyłącznie rolniczy, pozbawiony jest wszelkich bogactw naturalnych, a przez to i większych osiedli. Obszar, który uzyskujemy ma charakter przemysłowo-rolniczy. Są to tereny roponośne, na których istnieją źródła naftowe i gazu ziemnego. Ponadto teren ten posiada cenny drzewostan bukowy i znaczną liczbę urządzeń przemysłowych i transportowych do jego eksploatacji. Jednocześnie przez ten teren uzyskujemy znaczne ułatwienia komunikacyjne, ważne dla gospodarki leśnej w tej części rzeszowskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#AleksanderJuszkiewicz">Już to proste zestawienie unaocznia przewagę korzyści gospodarczych strony polskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#AleksanderJuszkiewicz">Jak wiadomo nasze dotychczasowe wydobycie ropy było niewielkie i dlatego uzyskanie dodatkowych źródeł nabiera Szczególnego znaczenia, zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę nasze rosnące potrzeby w dziedzinie płynnego paliwa w związku z szybko postępującą motoryzacją, choćby na odcinku motoryzacji procesów produkcyjnych w rolnictwie. O wzroście znaczenia każdej nowej możliwości w dziedzinie wydobycia ropy naftowej mówi choćby to, że na naszych połach pracuje już blisko 30 tys. traktorów, a liczba ich z roku na rok będzie wzrastać. A przecież jest to tylko jeden z odcinków rozwoju naszej motoryzacji. Nasze fabryki samochodów, np. Starachowice, które przeszły na produkcję taśmową, Żerań, który wkrótce zaczai e wypuszczać wozy seryjnej produkcji; nasza gęstsza niż w okresie między wojennym sieć komunikacji autobusowej między miejskiej i miejskiej; nasze zmechanizowane budownictwo, kopaczki i transportery; wreszcie stały wzrost potrzeb naszego wciąż, rosnącego przemysłu zarówno w dziedzinie płynnego paliwa, jak i wszelkich ubocznych produktów z ropy, smarów technicznych i surowców dla przemysłu chemicznego — oto są te wszystkie okoliczności, które podkreślają wielką korzyść, jaką nam przynosi zamiana obszaru wyłącznie rolniczego na teren roponośny.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#AleksanderJuszkiewicz">Zamieniamy teren rolniczy na przemysłowo-rolny, zamieniamy kilometr za kilometr, ale wartość tych kilometrów jest różna. Znajduje to także wyraz w fakcie, że gęstość zaludnienia na terenie, który odda jemy, jest znacznie mniejsza niż na terenie, który uzyskujemy.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#AleksanderJuszkiewicz">W świetle tego faktu oraz analizy właściwości ekonomicznych obu terenów szczególnej wagi nabiera przepis o pozostawieniu, całego mienia nieruchomego, budynków, urządzeń stałych przemysłowych, komunikacyjnych i socjalnych. Na obszarze przemysłowym, znacznie gęściej zaludnionym, z natury rzeczy tych wszystkich dóbr jest znacznie więcej, Przy większej gęstości zaludnienia wyposażenie terenu w budynki mieszkalne jest również niewątpliwie większe na terenie, który uzyskujemy, w porównaniu z terenem przeznaczonym na zamianę.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#AleksanderJuszkiewicz">Korzyści te są tym większe, że przejmujemy wszystkie te obiekty nie tylko w stanie nienaruszonym, ale jeśli chodzi o urządzenia wszelkiego rodzaju, zwłaszcza przemysłowe — wstanie umożliwiającym natychmiastową dalszą pracę.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#AleksanderJuszkiewicz">Nasze załogi robotników-nafciarzy przystąpią do pracy natychmiast, obejmując jakby następną zmianę po odchodzących załogach radzieckich, Wszelkie wmontowane maszyny, wszelkie urządzenia i instalacje pozostają w stanie zdolnym do natychmiastowej eksploatacji.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#AleksanderJuszkiewicz">Strona radziecka w zamian za to wszystko uzyskuje obszar o żyznej ziemi, a przede wszystkim odcinek linii kolejowej bardzo wygodnej dla komunikacji na obszarze radzieckim, który w naszych granicach nie mógł być w pełni eksploatowany, gdyż linia ta miała ślepe zakończenia na granicy.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#AleksanderJuszkiewicz">Takie są okoliczności wskazujące na to, że Rząd Radziecki potraktował inicjatywę Rządu R, P. o dokonanie zamiany odcinków pogranicznych po bratersku i w duchu tej przyjaźni, która ma dawne i piękne tradycje sięgające tych czasów, gdy przed 34 laty potężny i szlachetny głos dopiero co powstającej Republiki Rad przypomniał całej Europie, że naród polski ma nieprzedawnione prawa do wolności, do własnego suwerennego państwa. Ta sama idea ożywiała płomienne słowa wielkiego przyjaciela naszego narodu Józefa Stalina, który w czasach największych zmagań z hitlerowskim najazdem powiedział, że musi powstać Polska wolna, suwerenna, silna gospodarczo, kwitnąca dobrobytem i kulturą swojego ludu pracującego. Ta sama idea leżała u podstaw naszego braterstwa broni, przypieczętowanego krwią serdeczną żołnierzy polskich i radzieckich, uwieńczonego zwycięskim dobiciem wroga w jego gnieździć.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#AleksanderJuszkiewicz">Ta sama idea była źródłem niezłomnej obrony naszych praw do granicy na Odrze, Nysie i Bałtyku, których bronił osobiście Generalissimus Stalin w Poczdamie, granicy, która dziś stała się trwałym i nienaruszalnym fundamentem pokoju i przyjaznych stosunków Polski z Niemiecką Republiką Demokratyczną.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#AleksanderJuszkiewicz">Ta sama idea stalinowskiego braterstwa narodów leży u podstaw olbrzymiej pomocy, jakiej nam udzielał i udziela Wielki Kraj Radziecki w odpieraniu nikczemnych ataków na nasze granice — Byrnesów, Marshallów, Achesonów, Adenauerów i wszelkich innych uczestników nowego amerykańsko-hitlerowskiego spisku przeciw Europie i ludzkości, który chce się posłużyć hitlerowskim Wehrmachtem jako narzędziem mordu, a na pierwszą ofiarę upatruje Polskę.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#AleksanderJuszkiewicz">Ta idea stalinowskiego braterstwa narodów leży u podstaw naszej wspólnej walki o wolność i pokój, o siłę, szczęście i niepodległość naszej Ojczyzny, która zrzuciwszy pęta półkolonialnego wyzysku stała się wreszcie państwem, w którym suwerenem jest naród.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#AleksanderJuszkiewicz">Ta idea przejawia się w całokształcie stosunków Polski Ludowej ze Związkiem Radzieckim. Przejawia się na każdym odcinku tych stosunków — w sprawach wielkich i małych.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#AleksanderJuszkiewicz">Nasza obecna umowa, tak dla Polski korzystna, jest również jednym z jej przejawów.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#AleksanderJuszkiewicz">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę, by Wysoka izba zechciała przedłożony projekt polsko-radzieckiej umowy o zamianie pogranicznych odcinków terytoriów państwowych — ratyfikować.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#RomanZambrowski">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#RomanZambrowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy w brzmieniu nadanym mu przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#RomanZambrowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 15 lutego 1951 r. umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o zamianie odcinków terytoriów państwowych — jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#RomanZambrowski">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o poselskim projekcie ustawy — Ustawa Konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Polski Ludowej, zamieszczonym we wniosku posłów klubów poselskich: Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, Stronnictwa Demokratycznego i Katolicko-Społecznego (druki nr 948 i 953).</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#RomanZambrowski">Głos ma sprawozdawca poseł Jodłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JerzyJodłowski">Wysoka Izbo! Nazajutrz po wyzwoleniu przez bohaterską Armię Czerwoną i walczące u jej boku dywizje Wojska Polskiego pierwszego skrawka ziemi polskiej, w lipcu 1944 r., rozbrzmiały słowa Manifestu PKWN, które — dając wyraz woli, polskich mas ludowych, walczących jeszcze z hitlerowskim okupantem i rodzimą reakcją o wyzwolenie narodowe i społeczne — odmówiły mocy wiążącej bezprawnej konstytucji faszystowskiej z kwietnia 1935 r. Przyjmując za podstawę działalności Krajowej Rady Narodowej i Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego podstawowe założenia konstytucji marcowej z 1921 r., Manifest Lipcowy obwieścił zapowiedź zwołania Sejmu Ustawodawczego „który uchwali jako wyraziciel woli narodu nową Konstytucję”.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#JerzyJodłowski">Zapowiedź tę powtórzyła ustawa z 27 kwietnia 1946 r. o głosowaniu ludowym, uchwalona przez Krajową Radę Narodową „celem umożliwienia narodowa bezpośredniego wypowiedzenia się w sprawie zasad przyszłej Konstytucji”.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#JerzyJodłowski">Zapowiedź Manifestu Lipcowego została zrealizowana i w dniu 4 lutego 1947 r. rozpoczął swe prace Sejm Ustawodawczy, powołany w drodze powszechnych, demokratycznych wyborów.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#JerzyJodłowski">Pierwszym — po wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej — aktem, uchwalonym przez Sejm Ustawodawczy, była Ustawa Konstytucyjna z dnia 19 lutego 1947 r., która w oparciu o podstawowe założenia konstytucji marcowej, o zasady Manifestu Lipcowego, zasady ustawodawstwa o radach narodowych oraz reformy społeczne i ustrojowe potwierdzone przez naród w głosowaniu ludowym, określiła ustrój i zakres działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej „do czasu wejścia w życie nowej Konstytucji Rzeczypospolitej”. Art. 3 tej Ustawy Konstytucyjnej z 19 lutego 1947 r. stanowi, iż „zakres działania Sejmu Ustawodawczego obejmuje: a) uchwalenie konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej...”.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#JerzyJodłowski">W świetle Manifestu Lipcowego i wymienionych wyżej aktów uchwalenie Konstytucji Rzeczypospolitej jest zasadniczym, historycznym zadaniem Sejmu Ustawodawczego, zadaniem, które usprawiedliwia nadanie temu pierwszemu Sejmowi Polski Ludowej historycznej nazwy Sejmu Ustawodawczego, tj. nazwy, jaką nosiły w przeszłości sejmy, powołane do stanowienia konstytucji, a w szczególności sejmy, których wynikiem było uchwalenie konstytucji 3 Maja 1794 r. i 17 marca 1924 r.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#JerzyJodłowski">Ustawa, której projekt przypadłe mi w udziale referować Wysokiej Izbie, zmierza do realizacji tego podstawowego zadania Sejmu Ustawodawczego, jakim jest uchwalenie nowej Konstytucji. Ma ona na celu określenie trybu przygotowania i uchwalenia Konstytucji Polski Ludowej. Ustawa ta przewiduje utworzenie pod przewodnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej Komisji Konstytucyjnej spośród posłów i czołowych przedstawicieli organizacji politycznych, zawodowych i społecznych oraz przedstawicieli nauki, kultury i sztuki spoza grona Sejmu — celem przygotowania projektu Konstytucji Polski Ludowej. Ustawa przewiduje ogłoszenie projektu wstępnego Konstytucji przez komisję w celu przeprowadzenia ogólnonarodowej dyskusji, a następnie w oparciu o ten projekt wstępny — opracowanie na podstawie wniosków, poprawek i uwag, zgłoszonych przez obywateli, ostatecznego projektu Konstytucji, który ma być przedłożony Sejmowi Ustawodawczemu do końca 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#JerzyJodłowski">Uchwalenie tej ustawy oznaczać zatem będzie podjęcie doniosłych i na szeroką skalę zakrojonych prac przygotowawczych nad realizacją dzieła stworzenia Konstytucji Polski Ludowej. Zakreślenie terminu zakończenia tych prac, w związku z terminem końcowym kadencji Sejmu Ustawodawczego, stawia przed Sejmem zadanie uchwalenia Konstytucji z początkiem 1952 r. — trzeciego roku Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#JerzyJodłowski">W momencie, gdy wkraczamy w etap podstawowych prac nad Konstytucją Polski Ludowej, nasuwa się niewątpliwie pytanie, dlaczego zadanie stworzenia ustawowego fundamentu ustroju naszego Państwa Ludowego teraz właśnie zostaje podjęte, dlaczego nie zostało ono podjęte we wcześniejszej fazie prac Sejmu Ustawodawczego i dlaczego w lutym 1947 r. uchwalona została Ustawa Konstytucyjna o charakterze tymczasowym.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#JerzyJodłowski">Aby na to nasuwające się pytanie odpowiedzieć, należy sobie jasno zdać sprawę z tego, czym jest konstytucja i jaka jest jej istota.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#JerzyJodłowski">Konstytucja jest ustawą, tym się jednak różni od innych ustaw, iż jest ustawą zasadniczą. Takie określenie nosi w podtytule Konstytucja Stalinowska — ten wielki i doskonały wzór wszystkich prawdziwie demokratycznych konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#JerzyJodłowski">Jako ustawa zasadnicza, konstytucja ma normować w sposób fundamentalny strukturę ustroju państwowego oraz ustroju społeczno-gospodarczego państwa, a nadto określać podstawowe prawa i wolności obywatelskie. Istotę konstytucji określił najdobitniej Lenin, mówiąc, iż: „zasadnicze ustawy państwowe w ogóle i ustawy dotyczące prawa wyborczego do instytucji przedstawicielskich, ich kompetencji itd. wyrażają rzeczywisty stosunek sił w watce klasowej”.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#JerzyJodłowski">W państwach demokracji burżuazyjnej o ustroju kapitalistycznym ustawy konstytucyjne zajmują się głównie formalnymi instytucjami ustroju państwowego, spychając na dalszy plan zagadnienia społeczno-gospodarcze, o których traktują z reguły marginesowo; niechętnie i w minimalnym stopniu ujawniają one bazę ustroju kapitalistycznego, na jakiej wznosi się nadbudowa ustroju państwowego. W państwach burżuazyjnych przy tym, zagwarantowane przez konstytucję elementarne prawa i wolności obywatelskie istnieją w dużym stopniu na papierze, nie znajdując pokrycia w rzeczywistości. Ta rozbieżność pomiędzy deklaracyjną treścią konstytucji a praktyką, to najistotniejsza cecha konstytucji burżuazyjnych, decydująca w dużym stopniu o ich fikcyjności.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#JerzyJodłowski">W przeciwieństwie do konstytucji demokratyczno-burżuazyjnych konstytucja socjalistyczna jest odbiciem rzeczywistości, wyraża rzeczywisty stosunek sił klasowych. Konstytucja socjalistyczna normuje nie tylko urządzenia polityczno-państwowe, lecz przede wszystkim jasno stawia zagadnienie ustroju społeczno-gospodarczego, stanowiące bazę ustroju politycznego i określające klasowy charakter państwa.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#JerzyJodłowski">Referując projekt konstytucji Związku Radzieckiego w 1936 r. Stalin stwierdził, że „konstytucja jest rejestracją i ustawodawczym utrwaleniom tych zdobyczy, które już zostały osiągnięte i zabezpieczone” i że to właśnie stanowi o jej zasadniczym charakterze.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#JerzyJodłowski">Konstytucje krajów demokracji ludowej, krajów budujących socjalizm powinny odpowiadać tym samym założeniom, co konstytucja kraju zwycięskiego socjalizmu. Muszą więc one mieć charakter jak najbardziej rzeczywisty i powinny nie tylko normować urządzenia polityczno-państwowe, tj. strukturę organów władzy państwowej, ale także odzwierciedlać podstawowe założenia ustroju społeczno-gospodarczego; powinny wyrażać rzeczywisty stosunek i układ sił klasowych i być ustawodawczym utrwaleniem tych zdobyczy, które już zostały osiągnięte i zabezpieczone, a ponadto zabezpieczać warunki dalszego ich rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#JerzyJodłowski">Z tego punktu widzenia oceniając moment podjęcia zadania opracowania, nowej Konstytucji Polski Ludowej, trzeba stwierdzić, że pierwszy okres prac Sejmu Ustawodawczego nie sprzyjał wypełnieniu wyżej przedstawionych założeń. Warunki tego okresu nie uzasadniały uchwalenia już wówczas ustawy zasadniczej, jaką jest konstytucja; to usprawiedliwiło poprzestanie na tymczasowej Ustawie Konstytucyjnej, jaką była ustawa z 19 lutego 1947 r.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#JerzyJodłowski">Czym znamionował się ten pierwszy okres kadencji Sejmu Ustawodawczego?</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#JerzyJodłowski">Wybory do Sejmu, aczkolwiek przyniosły walne zwycięstwo Blokowi Demokratycznemu, reprezentującemu dążenia milionowych mas robotniczych i chłopskich, odbywały się w napięciu ostrej walki z obozem reakcji — walki z Mikołajczykiem, wspieranym przez podziemie. Okres następnych miesięcy był okresem walki obozu demokratycznego z mikołajczykowszczyzną w Sejmie i poza Sejmem — walki zakończonej zwycięstwem obozu demokratycznego i sromotną ucieczką Mikołajczyka oraz grupy jego popleczników za granicę, a w konsekwencji eliminacją wrogich ośrodków z naszego życia politycznego.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#JerzyJodłowski">Po zwycięskim zakończeniu walki politycznej nastąpił etap wzmożonej energicznej walki z wrogiem klasowym Polski Ludowej na terenie gospodarczym. Najważniejsze etapy tej walki to „bitwa o handel” i bitwa o zwycięskie wykonanie planu 3-letniego.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#JerzyJodłowski">Ale okres, o jakim mowa, znamionował się nie tylko zwycięską walką z wrogiem klasowym i politycznym, z ośrodkami obcych agentur, walką, o której zwycięstwie zdecydowała postawa mas robotniczych i chłopskich. Okres ten znamionował się także — trzeba to stwierdzać — szeregiem wahań i błędów ideologicznych wewnątrz obozu demokratycznego. Cechował go brak sprecyzowanego poglądu na istotę państwa ludowego i fałszywe koncepcje demokracji ludowej, oparte m negacji dyktatury proletariatu i traktowaniu demokracji ludowej jako powiązania przeciwstawnych sobie ustrojów społecznych i trwałej mieszaniny zgodnie współżyjących elementów socjalistycznych i kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#JerzyJodłowski">Jasnym jest, że ten okres, który nie przyniósł jeszcze ani jasno wykrystalizowanej koncepcji państwa ludowego, ani dostatecznie uformowanej i rozbudowanej bazy ekonomicznej nowego ustroju, nie sprzyjał wypracowaniu nowej Konstytucji — tej ustawy zasadniczej Polski Ludowej, która by utrwalała „zdobycze już osiągnięte i zabezpieczone”.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#JerzyJodłowski">Czy okres obecny naszego rozwoju społecznego, gospodarczego i politycznego uzasadnia opracowanie i uchwalenie nowej Konstytucji? Niewątpliwie tak. Mamy za sobą zwycięską walkę z rodzimą reakcją i obcymi agenturami. Mamy za sobą przezwyciężone błędy, wahania i fałszywe koncepcje ideologiczne pierwszego okresu. Przed sobą mamy jasne perspektywy rozwojowe, jasno wytkniętą drogę w kierunku socjalizmu, którego podstawy wykuwa w codziennym wysiłku polski robotnik, chłop, inteligent pracujący i rzemieślnik. Mamy za sobą zwycięsko przedterminowo wykonany plan 3-letni i jeden rok Planu 6-letniego. Przed sobą mamy pewność zwycięskiego, pełnego wykonania planu budowy podstaw socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#JerzyJodłowski">W rezultacie socjalizacji i rozwoju przemysłu, rolnictwa, komunikacji, budownictwa i innych gałęzi produkcji materialnej Polska Ludowa zyskała i utrwaliła mocną i trwałą bazę ekonomiczną nowego ustroju. Udział gospodarki socjalistycznej w ogólnej wartości produkcji przemysłu i rzemiosła wzrósł — jak podał wicepremier H. Minc w referacie na VI Plenum KC PZPR — z 79% w 1946 r. do 94% w 1950 r.: w obrotach handlowych z 22% w 1948 r. do 80% w 1950 r.; w tworzeniu dochodu narodowego z 45,5% w 1946 r. do 70% w 1950 r. W ten sposób gospodarka socjalistyczna stała się decydującym elementem ekonomiki Państwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#JerzyJodłowski">Zjednoczenie klasy robotniczej przyniosło jasność koncepcji ustrojowej Polski Ludowej, uświadomiło całemu narodowi, że państwo demokracji ludowej jest nową formą władzy mas ludowych z klasą robotniczą na czele, że jest formą dyktatury proletariatu i spełnia jej funkcje, zapewniając budowę społeczeństwa socjalistycznego. Do wykrystalizowania tej koncepcji ustrojowej przyczyniło się sformułowane przez Prezydenta Bolesława Bieruta ujęcie istoty demokracji ludowej „jako formy wypiekania i stopniowej likwidacji elementów kapitalistycznych, a zarazem formy, rozwijania i umacniania podstaw przyszłej gospodarki socjalistycznej”.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#JerzyJodłowski">Zjednoczenie klasy robotniczej przyniosło zarazem jasną. świadomość, że historyczne cele klasy robotniczej są celami całego narodu i stworzyło warunki do tego, by autorytet klasy robotniczej stał się ośrodkiem, wokół którego grupują się wszystkie wartościowe elementy narodu. Dokonał się ostatnio w Polsce dynamiczny proces skupiania mas pracujących i wszystkich twórczych sił narodu dokoła zjednoczonego ruchu robotniczego, dokoła klasy robotniczej na płaszczyźnie walki o pokój i budowy podstaw socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#JerzyJodłowski">Następnym etapem konsolidacji obozu demokratycznego w Polsce było zjednoczenie ruchu ludowego, stanowiące podstawę do dalszego wzmocnienia sojuszu między klasą robotniczą a pracującym chłopstwem.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#JerzyJodłowski">Zjednoczenie klasy robotniczej, dokonane następnie zjednoczenie ruchu ludowego, zwycięskie wypieranie elementów kapitalistycznych, zwycięska walka o realizację narodowych planów gospodarczych pogłębiły proces przekształcania się narodu polskiego w naród socjalistyczny „o nowej strukturze gospodarczej, o nowym składzie klasowym i nowym obliczu moralno-politycznym”. W walce o pokój i rozwój gospodarczy Państwa Ludowego cementuje się i umacnia Front Narodowy, który według słów Prezydenta Bieruta oznacza „zwarcie szeregów narodu przekształcającego się w naród socjalistyczny pod przewodem klasy robotniczej — w walce o najważniejsze cele ogólnonarodowe, jakimi są pokój, zabezpieczenie niepodległości i realizacja Planu 6-letniego”.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#JerzyJodłowski">Oto najistotniejsze procesy rozwojowe, które znamionują okres, w jakim jesteśmy, i które uzasadniają podjęcie obecnie zadania opracowania i uchwalenia nowej Konstytucji Polski Ludowej, uzasadniają, by wielkie osiągnięcia i zdobycze ludu polskiego zostały utrwalone i podniesione do godności ustawy zasadniczej.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#JerzyJodłowski">Mogłoby z kolei zrodzić się dalsze pytanie, czy okres, w jakim się znajdujemy, okres demokracji ludowej i budowy podstaw socjalizmu, a zatem okres przejściowy, znamionujący się rozwojem do wyższych form ustrojowych społeczeństwa socjalistycznego, uzasadnia uchwalenie Konstytucji, która jako ustawa zasadnicza powinna być trwałym fundamentem ustroju państwowego. Wszak Stalin, mówiąc o konstytucji radzieckiej w 1936 r. wyraźnie stwierdził, że konstytucji nie można utożsamiać z programem i że gdy „program mówi o tym, czego jeszcze nie ma i co musi być dopiero osiągnięte i zdobyte, w przyszłości, to konstytucja wręcz przeciwnie powinna mówić o tym, co już jest osiągnięte i zdobyte obecnie w teraźniejszości”.</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#JerzyJodłowski">Nie może ulegać wątpliwości, że Konstytucja Polski Ludowej, Konstytucja Państwa budującego socjalizm powinna stworzyć ramy ustrojowe najbardziej dogodne dla budowy socjalizmu, powinna zabezpieczać kierunek rozwojowy naszego Państwa Ludowego. Czy uchwalenie Konstytucji tej nie jest zatem jeszcze przedwczesne, czy Konstytucja ta — o ile ma być uchwalona nie tylko na dziś, lecz i na jutro — nie będzie wbrew tezie Stalina programem dotyczącym przyszłości, zamiast rejestrować i utrwalać to, co już jest osiągnięte i zabezpieczone?</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#JerzyJodłowski">Takie podejście do zagadnienia byłoby niesłuszne, nie uwzględniałoby bowiem, że drogi i kierunki rozwojowe, prowadzące do budowy socjalizmu, są dziś dla nas nie tylko programem działania, nie tylko perspektywą wiodącą w daleką przyszłość że są one istotnym, dominującym elementem konkretnej rzeczywistości. Budowa podstaw socjalizmu — to przecież dla mas pracujących Polski Ludowej żywotna treść całej obecnej rzeczywistości, treść ich dzisiejszych wysiłków i zmagań. Podstawowym prawem rozwojowym demokracji ludowej jako formy dyktatury proletariatu jest rozwój w kierunku socjalizmu i to prawo nie tylko może, ale powinno znaleźć swoje utrwalenie w nowej Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#JerzyJodłowski">Bratnie nasze republiki ludowe Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, Rumunii i Węgier stworzyły już nowe konstytucje normujące podstawowe urządzenia nowego ustroju państwowego. Te konstytucje krajów demokracji ludowej w zależności od warunków specyficznych dla każdego kraju rejestrują i utrwalają w drodze ustawodawczej zdobycze osiągnięte w procesie przebudowy ustroju gospodarczo-społecznego i tworzą podstawę do dalszego rozwoju tych krajów na drodze do socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#JerzyJodłowski">Również nowa Konstytucja Polski Ludowej utrwali i podniesie do godności ustawy nasze zasadnicze i podstawowe polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturalne osiągnięcia i zdobycze, nada im znaczenie ustawodawcze a zarazem utrwali i umocni drogi i kierunki, których rozwój prowadzi do realizacji dzieła budowy socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#JerzyJodłowski">Dlatego nieuzasadnione byłyby wszelkie wątpliwości co do przedwczesności uchwalenia Konstytucji, nieuzasadnione byłyby obawy, że Konstytucja ta może mieć charakter programu na przyszłość, a nie utrwalenia rzeczywistości, wykuwanej wysiłkiem i walką polskich mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#JerzyJodłowski">Słusznym przeto będzie podjęcie dzieła wypracowania nowej Konstytucji i zrealizowanie zapowiedzi Manifestu Lipcowego PKWN właśnie dzisiaj, w okrasie budowy podstaw socjalizmu, w drugim roku Pilawu 6-letniego, w okresie konsolidacji wszystkich twórczych sił narodu we Froncie Narodowym.</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#JerzyJodłowski">Jak mamy przystąpić do pracy nad nową Konstytucją? Ustawa Konstytucyjna z 19 lutego 1947 r. nie określiła bliżej trybu jej opracowania i uchwalenia. Możliwe byłoby oczywiście zamknięcie prac nad Konstytucją w ramach Sejmu przez, powołanie ewentualnie nadzwyczajnej komisji poselskiej dla opracowania Konstytucji. Czy byłoby to słuszne? Konstytucja, która ma utrwalać osiągnięcia i zdobycze całego narodu, przekształcającego się w naród socjalistyczny, która dotyczy najważniejszych zagadnień ustrojowych, i stanowi o prawach i Obowiązkach obywateli, powinna być dziełem przedstawicieli możliwie najszerszych warstw społeczeństwa, powinna być poddana kontroli i ocenie całego narodu, wszystkich obywateli, Dlatego kluby poselskie, które zgłosiły referowany projekt ustawy, uznały, że w pracach nad Konstytucją Sejm nie może poprzestać na powołaniu własnej poselskiej, choćby nadzwyczajnej, komisji. Trzeba mieć na uwadze, że poza Sejmem w ciągu czterech lat jego kadencji, czterech lat rozwoju Polski Ludowej w kierunku socjalizmu, czterech lat przekształcania struktury klasowej narodu polskiego i jego przekształcania się w naród socjalistyczny — wyrośli w walce i codziennej pracy nowi ludzie, nowi budowniczowie Polski Socjalistycznej, którzy mogą i powinni reprezentować szerokie warstwy narodu w tak doniosłym dziele, jak praca nad nową Konstytucją. Dlatego projekt ustawy przewiduje powołanie do życia specjalnej Komisji Konstytucyjnej nie tylko spośród członków Sejmu, lecz i spoza Sejmu z przedstawicieli organizacji społecznych, politycznych i zawodowych, z przedstawicieli nauki, kultury i sztuki. Intencją referowanej ustawy jest, by projekt przyszłej Konstytucji Polski Ludowej wyszedł od możliwie szerokiego grona przedstawicieli wszystkich sfer społeczeństwa polskiego, wszystkich dziedzin życia społecznego, zawodowego i kulturalnego, od tych, którzy żyją w narodzie i są z nim związani.</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#JerzyJodłowski">Projekt ustawy przewiduje, że Komisja Konstytucyjna prowadzić będzie swe prace pod wysokim przewodnictwem pierwszego Obywatela Rzeczypospolitej — Prezydenta Bolesława Bieruta, z ust którego padły zasadnicze sformułowania dotyczące istoty demokracji ludowej, sformułowania wytyczające kierunek rozwojowy naszego ustroju i mające fundamentalne znaczenie dla przyszłej ustawy zasadniczej.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#JerzyJodłowski">Powołanie Komisji Konstytucyjnej z udziałem członków spoza składu Sejmu opiera się na suwerennych uprawnieniach Sejmu Ustawodawczego do stanowienia Konstytucji i nie oznacza przeniesienia tych uprawnień na komisję. Zadaniem komisji jest opracowanie projektu Konstytucji i przedstawienie go Sejmowi Ustawodawczemu, który jest i pozostaje wyłącznie uprawniony do jej uchwalenia, zgodnie z art. 3 „Małej Konstytucji”.</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#JerzyJodłowski">Ustawa nie poprzestaje jednak na powołaniu komisji i powierzeniu jej zadania opracowania projektu Konstytucji. Wychodząc z założeń wyżej przedstawionych, dotyczących ogólnonarodowego znaczenia konstytucji jako ustawy zasadniczej, ustawa przewiduje przeprowadzenie ogólnonarodowej dyskusji nad projektem Konstytucji oraz stwarza możliwość zgłoszenia wniosków, poprawek i uwag przez każdego obywatela.</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#JerzyJodłowski">To postanowienie ustawy posiada doniosłe znaczenie. Zmierza ono — wzorem doświadczeń związanych z uchwaleniem Konstytucji Związku Radzieckiego — do realizacji postulatu, by Konstytucja utrwalająca zdobycze całego narodu budującego socjalizm była dziełem całego narodu, by wypracowana i uchwalona została przy jego czynnym udziale, pod jego kontrolą i za jego aprobatą. Postanowienia ustawy o ogólnonarodowej dyskusji i o prawie zgłaszania wniosków i poprawek przez obywateli są dobitnym wyrazem tego, jak Państwo Ludowe docenia potężny oręż krytyki. Ustawa będzie doniosłym środkiem do aktywizacji najszerszych mas narodu i ściślejszego jeszcze związania ich z władzą ludową. Będzie ona jeszcze jednym krokiem w realizacji leninowskiej tezy o wciąganiu najszerszych mas pracujących do bezpośredniego udziału w rządzeniu państwem. Tym samym ustawa raz jeszcze w szczególnie silny sposób podkreśla, że w ustroju demokracji ludowej, w ustroju państwa zmierzającego do socjalizmu nie ma podziału na rządzących i rządzonych jak w państwach kapitalistycznych i że każdy obywatel Polski Ludowej może mieć głos w sprawach dotyczących najbardziej zasadniczych zagadnień państwowych.</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#JerzyJodłowski">Taki tryb opracowania i uchwalenia Konstytucja nie byłby oczywiście możliwy w krajach kapitalistycznych, w krajach, gdzie władza państwowa jest sprawowana w interesie nielicznych klas posiadających i wbrew olbrzymiej większości mas pracujących. W tych krajach kapitalistycznych, w których po wojnie doszło do uchwalenia nowych konstytucji — we Francji i we Włoszech — nowe konstytucje są rezultatem ostrej walki ścierających się obozów politycznych. Dlatego konstytucje te nie mogły być i nie są dziełem całego narodu i nie służą celom całego narodu, lecz celom klas panujących.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#JerzyJodłowski">W Polsce Ludowej, w Polsce Planu 6-letniego i budowy podstaw socjalizmu, po zwycięstwie obozu demokracji nad obozem rodzimej reakcji i obcymi agenturami, nie ma dziś ścierających się obozów politycznych. Naród polski, zjednoczony we Froncie Narodowym, krzepnie i cementuje się w walce o pokój, o utrwalenie niepodległości i realizację Planu 6-letniego. Dlatego Konstytucja, która w wyniku ogólnonarodowej dyskusji zostanie uchwalona, nie będzie wypadkową ścierających się wśród walki politycznej i ekonomicznej interesów, lecz będzie produktem pracy i myśli całego zjednoczonego narodu, Konstytucja ta stanie się kamieniem węgielnym naszego ustroju państwowego, utrwalając jego dotychczasowe podstawy społeczno-gospodarcze i zapewniając dalszy jego rozwój w kierunku socjalizmu, stanie się gwarancją wolności i swobód obywatelskich, stanie się wreszcie fundamentem naszej ludowej, rewolucyjnej praworządności.</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#JerzyJodłowski">Wstępne słowa ustawy głoszą, że Konstytucja będzie miała „doniosłe znaczenie dla umocnienia i rozwoju osiągnięć narodu polskiego, budującego socjalizm, dla dalszego zespolenia narodu uraz dla utrwalenia niepodległości i suwerenności Państwa”.</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#JerzyJodłowski">Wnoszę, aby Wysoka Izba — w pełnym przeświadczeniu o trafności i głębokim sensie tych słów oraz w zrozumieniu doniosłego znaczenia prac nad Konstytucją Polski Ludowej — uchwaliła projekt ustawy w brzmieniu wniosku poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#RomanZambrowski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#RomanZambrowski">Do uchwalenia powyższej ustawy — na podstawie art. 30 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. — wymagana jest większość dwóch trzecich ustawowej liczby posłów, tj. 296 głosów.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#RomanZambrowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#RomanZambrowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu Ustawy Konstytucyjnej o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Polski Ludowej zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#RomanZambrowski">Proszę Posłów Sekretarzy o przeliczenie głosów w celu ustalenia kwalifikowanej większości.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#komentarz">(Po przeliczeniu głosów.)</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#RomanZambrowski">Za projektem ustawy głosowało 316 posłów. W ten sposób osiągnięto kwalifikowaną większość.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#RomanZambrowski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#RomanZambrowski">Stwierdzam, że Sejm Ustawodawczy Ustawę Konstytucyjną o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Polski Ludowej — kwalifikowaną większością jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#RomanZambrowski">Na podstawie art. 17 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego proponuję, aby Wysoka Izba uchwaliła zmianę dzisiejszego porządku dziennego, uzupełniając go nowym punktem — z kolei trzecim, o brzmieniu następującym:</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#RomanZambrowski">3. Powołanie członków Komisji Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#RomanZambrowski">W związku z tym numeracja punktów doręczonego Obywatelom Posłom porządku dziennego ulegnie odpowiedniemu przesunięciu.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#RomanZambrowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba zgodziła się na moją propozycję. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#RomanZambrowski">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: powołanie członków Komisji Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#RomanZambrowski">W porozumieniu z klubami poselskimi proponuję powzięcie następującej uchwały. Proszę Obywatela Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełSekretarz">„Na podstawie art. 3 Ustawy Konstytucyjnej o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Polski Ludowej, Sejm Ustawodawczy R.P. powołuje na członków Komisji Konstytucyjnej następujących obywateli:</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełSekretarz">− z ramienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej:</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełSekretarz">1. Berman Jakub — poseł na Sejm Ustawodawczy — Podsekretarz Stanu w Prezydium Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełSekretarz">2. Chełchowski Hilary — poseł na Sejm Ustawodawczy — Wiceprezes Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełSekretarz">3. Cyrankiewicz Józef — poseł na Sejm Ustawodawczy — Prezes Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełSekretarz">4. Jóźwiak Franciszek –„Witold” — poseł na Sejm Ustawodawczy — Prezes Najwyższej Izby Kontroli;</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PosełSekretarz">5. Matuszewski Stefan — Pełnomocnik Rządu do Spraw Likwidacji Analfabetyzmu;</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PosełSekretarz">6. Mazur Franciszek — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#PosełSekretarz">7. Minc Hilary — poseł na Sejm Ustawodawczy — Wiceprezes Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#PosełSekretarz">8. Nowak Zenon — Sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej;</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#PosełSekretarz">9. Ochab Edward — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#PosełSekretarz">10. Radkiewicz Stanisław — poseł na Sejm Ustawodawczy — Minister Bezpieczeństwa Publicznego;</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#PosełSekretarz">11. Rapacki Adam — poseł na Sejm Ustawodawczy — Minister Szkół Wyższych i Nauki;</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#PosełSekretarz">12. Rokossowski Konstanty — Marszałek Polski — Minister Obrony Narodowej;</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#PosełSekretarz">13. Zambrowski Roman — Wicemarszałek Sejmu Ustawodawczego;</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#PosełSekretarz">14. Zawadzki Aleksander — poseł na Sejm Ustawodawczy — Wiceprezes Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#PosełSekretarz">15. Fiedler Franciszek — redaktor „Nowych Dróg” — Budowniczy Polski Ludowej;</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#PosełSekretarz">16. Jarosiński Witold — Minister Oświaty;</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#PosełSekretarz">17. Jędrychowski Stefan — poseł na Sejm Ustawodawczy — Zastępca Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego;</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#PosełSekretarz">18. Kasman Leon — redaktor naczelny „Trybuny Ludu”;</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#PosełSekretarz">19. Lange Oskar — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#PosełSekretarz">20. Modzelewski Zygmunt — poseł na Sejm Ustawodawczy — Rektor Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych;</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#PosełSekretarz">21. Rybicki Marian Minister — Szef Kancelarii Rady Państwa;</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#PosełSekretarz">22. Skrzeszewski Stanisław — Minister Spraw Zagranicznych;</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#PosełSekretarz">23. Szyr Eugeniusz — Zastępca Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego;</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#PosełSekretarz">24. Świątkowski Henryk — poseł na Sejm Ustawodawczy — Minister Sprawiedliwości;</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#PosełSekretarz">− z ramienia Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego:</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#PosełSekretarz">25. Kowalski Władysław — Marszałek Sejmu Ustawodawczego;</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#PosełSekretarz">26. Niećko Józef — członek Rady Państwa;</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#PosełSekretarz">27. Baranowski Wincenty — poseł na Sejm Ustawodawczy — Minister bez teki;</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#PosełSekretarz">28. Ignar Stefan — Wiceprzewodniczący Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju;</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#PosełSekretarz">29. Wycech Czesław — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#PosełSekretarz">30. Juszkiewicz Aleksander — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#PosełSekretarz">31. Stasiak Ludomir — Sekretarz Naczelnego Komitetu Wykonawczego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego;</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#PosełSekretarz">32. Dąb-Kocioł Jan — poseł na Sejm Ustawodawczy — Minister Rolnictwa i Reform Rolnych;</u>
          <u xml:id="u-7.35" who="#PosełSekretarz">33. Domański Jan — Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Przemysłu Rolnego i Spożywczego;</u>
          <u xml:id="u-7.36" who="#PosełSekretarz">34. Dachów Mikołaj — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.37" who="#PosełSekretarz">35. Szajer Wacław — redaktor;</u>
          <u xml:id="u-7.38" who="#PosełSekretarz">36. Szkop Jan — redaktor;</u>
          <u xml:id="u-7.39" who="#PosełSekretarz">37. Rataj Julian — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.40" who="#PosełSekretarz">38. Pietrzak Bolesław — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.41" who="#PosełSekretarz">39. Dumanowski Jan — Prezes Komitetu Wojewódzkiego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Kielcach;</u>
          <u xml:id="u-7.42" who="#PosełSekretarz">40. Gałaj Dyzma — prof. Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Olsztynie;</u>
          <u xml:id="u-7.43" who="#PosełSekretarz">41. Mazur Stanisław — Budowniczy Polski Ludowej;</u>
          <u xml:id="u-7.44" who="#PosełSekretarz">− z ramienia Stronnictwa Demokratycznego:</u>
          <u xml:id="u-7.45" who="#PosełSekretarz">42. Barcikowski Wacław — Wicemarszałek Sejmu Ustawodawczego;</u>
          <u xml:id="u-7.46" who="#PosełSekretarz">43. Chajn Leon — poseł na Sejm Ustawodawczy — Wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli;</u>
          <u xml:id="u-7.47" who="#PosełSekretarz">44. Jodłowski Jerzy — poseł na Sejm Ustawodawczy — Prezes Zrzeszenia Prawników Polskich;</u>
          <u xml:id="u-7.48" who="#PosełSekretarz">45. Krassowska Eugenia — posłanka na Sejm Ustawodawczy — Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Szkół Wyższych i Nauki;</u>
          <u xml:id="u-7.49" who="#PosełSekretarz">46. Kulczyński Stanisław — poseł na Sejm Ustawodawczy — Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego;</u>
          <u xml:id="u-7.50" who="#PosełSekretarz">47. Lukrec Henryk — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.51" who="#PosełSekretarz">48. Michejda Tadeusz — poseł na Sejm Ustawodawczy — Minister bez teki;</u>
          <u xml:id="u-7.52" who="#PosełSekretarz">49. Moskwa Zygmunt — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.53" who="#PosełSekretarz">50. Rabanowski Jan — poseł na Sejm Ustawodawczy — Minister Kolei;</u>
          <u xml:id="u-7.54" who="#PosełSekretarz">51. Wende Jan Karol — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.55" who="#PosełSekretarz">− z ramienia Klubu Katolicko-Społecznego:</u>
          <u xml:id="u-7.56" who="#PosełSekretarz">52. Frankowski Jan — poseł na Sejm Ustawodawczy — Wiceprezes „Caritasu”;</u>
          <u xml:id="u-7.57" who="#PosełSekretarz">53. Bocheński Aleksander — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.58" who="#PosełSekretarz">− działacze wojewódzkich rad narodowych:</u>
          <u xml:id="u-7.59" who="#PosełSekretarz">54. Albrecht Jerzy — poseł na Sejm Ustawodawczy — Przewodniczący Prezydium Stołecznej Rady Narodowej;</u>
          <u xml:id="u-7.60" who="#PosełSekretarz">55. Babczyk Jan — Sekretarz Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach;</u>
          <u xml:id="u-7.61" who="#PosełSekretarz">56. Bigus Antoni — poseł na Sejm Ustawodawczy — Wiceprzewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku;</u>
          <u xml:id="u-7.62" who="#PosełSekretarz">57. Horodecki Julian — Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku;</u>
          <u xml:id="u-7.63" who="#PosełSekretarz">58. Klimaszewski Ignacy — Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach;</u>
          <u xml:id="u-7.64" who="#PosełSekretarz">59. Krajewski Michał — Wiceprzewodniczący Prezydium Stołecznej Rady Narodowej — Budowniczy Polski Ludowej;</u>
          <u xml:id="u-7.65" who="#PosełSekretarz">60. Malewski Juliusz — Wiceprzewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie;</u>
          <u xml:id="u-7.66" who="#PosełSekretarz">61. Migoń Włodzimierz — Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu;</u>
          <u xml:id="u-7.67" who="#PosełSekretarz">62. Minor Marian — poseł na Sejm Ustawodawczy — Przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Łodzi;</u>
          <u xml:id="u-7.68" who="#PosełSekretarz">63. Mrocheń Jan — poseł na Sejm Ustawodawczy — Wiceprzewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu;</u>
          <u xml:id="u-7.69" who="#PosełSekretarz">64. Musiał Jan — Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie;</u>
          <u xml:id="u-7.70" who="#PosełSekretarz">65. Pająk Tadeusz — Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie;</u>
          <u xml:id="u-7.71" who="#PosełSekretarz">66. Patrzylas Julia — Wiceprzewodnicząca Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie;</u>
          <u xml:id="u-7.72" who="#PosełSekretarz">− z ramienia Centralnej Rady Związków Zawodowych:</u>
          <u xml:id="u-7.73" who="#PosełSekretarz">67. Kłosiewicz Wiktor — poseł na Sejm Ustawodawczy — Przewodniczący Centralnej Rady Związków Zawodowych;</u>
          <u xml:id="u-7.74" who="#PosełSekretarz">68. Piwowarska Irena — posłanka na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.75" who="#PosełSekretarz">69. Czerwiński Marian — poseł na Sejm Ustawodawczy — Przewodniczący Zarządu Głównego Związku Zawodowego Górników;</u>
          <u xml:id="u-7.76" who="#PosełSekretarz">70. Bień Józef poseł na Sejm Ustawodawczy — Przewodniczący Zarządu Głównego Związku Zawodowego Metalowców;</u>
          <u xml:id="u-7.77" who="#PosełSekretarz">71. Krzywański Zygmunt — Przewodniczący Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Włókienniczego;</u>
          <u xml:id="u-7.78" who="#PosełSekretarz">72. Stachacz Stanisław — Przewodniczący Zarządu Głównego Związku Zawodowego Kolejarzy;</u>
          <u xml:id="u-7.79" who="#PosełSekretarz">73. Kuroczko Eustachy — poseł na Sejm Ustawodawczy — Przewodniczący Zarządu Głównego Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskiego;</u>
          <u xml:id="u-7.80" who="#PosełSekretarz">74. Dechnik Józef —poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.81" who="#PosełSekretarz">− z ramienia Związku Młodzieży Polskiej:</u>
          <u xml:id="u-7.82" who="#PosełSekretarz">75. Matwin Władysław — Przewodniczący Zarządu Głównego Związku Młodzieży Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-7.83" who="#PosełSekretarz">76. Marzec Mieczysław — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.84" who="#PosełSekretarz">77. Jaworska Helena — posłanka na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.85" who="#PosełSekretarz">78. Jańczak Leon — Sekretarz Zarządu Głównego Związku Młodzieży Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-7.86" who="#PosełSekretarz">− z ramienia Związku Samopomocy Chłopskiej:</u>
          <u xml:id="u-7.87" who="#PosełSekretarz">79. Ozga-Michalski Józef — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.88" who="#PosełSekretarz">80. Jaworski Marian — poseł na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.89" who="#PosełSekretarz">− z ramienia spółdzielczości:</u>
          <u xml:id="u-7.90" who="#PosełSekretarz">81. Kołodziejski Henryk — poseł na Sejm Ustawodawczy — Prezes Naczelnej Rady Spółdzielczej — członek Rady Państwa;</u>
          <u xml:id="u-7.91" who="#PosełSekretarz">82. Bieniek Stanisław — poseł na Sejm Ustawodawczy — Prezes Centralnego Związku Spółdzielczego;</u>
          <u xml:id="u-7.92" who="#PosełSekretarz">− z ramienia Ligi Kobiet:</u>
          <u xml:id="u-7.93" who="#PosełSekretarz">83. Sztachelska Irena — posłanka na Sejm Ustawodawczy — Honorowa Przewodnicząca Ligi Kobiet;</u>
          <u xml:id="u-7.94" who="#PosełSekretarz">84. Musiałowa Alicja — Przewodnicząca Ligi Kobiet;</u>
          <u xml:id="u-7.95" who="#PosełSekretarz">85. Orłowska Edwarda — posłanka na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.96" who="#PosełSekretarz">86. Kłuszyńska Dorota — posłanka na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.97" who="#PosełSekretarz">87. Jaszczukowa Maria — posłanka na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.98" who="#PosełSekretarz">88. Tomczyk Zofia — posłanka na Sejm Ustawodawczy;</u>
          <u xml:id="u-7.99" who="#PosełSekretarz">− przedstawiciele nauki:</u>
          <u xml:id="u-7.100" who="#PosełSekretarz">89. Chałasiński Józef — Rektor Uniwersytetu Łódzkiego;</u>
          <u xml:id="u-7.101" who="#PosełSekretarz">90. Dembowski Jan — prof. Uniwersytetu Łódzkiego — Przewodniczący Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju;</u>
          <u xml:id="u-7.102" who="#PosełSekretarz">91. Halban Leon — prof. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie;</u>
          <u xml:id="u-7.103" who="#PosełSekretarz">92. Jabłoński Henryk — poseł na Sejm Ustawodawczy — prof. Uniwersytetu Warszawskiego — Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Oświaty;</u>
          <u xml:id="u-7.104" who="#PosełSekretarz">93. Marchlewski Teodor — Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego;</u>
          <u xml:id="u-7.105" who="#PosełSekretarz">94. Mazur Stanisław — poseł na Sejm Ustawodawczy — prof. Uniwersytetu Warszawskiego;</u>
          <u xml:id="u-7.106" who="#PosełSekretarz">95. Nitsch Kazimierz — prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego — Prezes Polskiej Akademii Umiejętności;</u>
          <u xml:id="u-7.107" who="#PosełSekretarz">96. Rozmaryn Stefan — prof. Uniwersytetu Warszawskiego;</u>
          <u xml:id="u-7.108" who="#PosełSekretarz">97. Wasilkowski Jan — Rektor Uniwersytetu Warszawskiego;</u>
          <u xml:id="u-7.109" who="#PosełSekretarz">98. Wojciechowski Zygmunt — prof. Uniwersytetu Poznańskiego;</u>
          <u xml:id="u-7.110" who="#PosełSekretarz">− przedstawiciele kultury i sztuki:</u>
          <u xml:id="u-7.111" who="#PosełSekretarz">99. Kruczkowski Leon — poseł na Sejm Ustawodawczy — Prezes Związku Literatów;</u>
          <u xml:id="u-7.112" who="#PosełSekretarz">100. Łubieński Konstanty — publicysta;</u>
          <u xml:id="u-7.113" who="#PosełSekretarz">101. Nałkowska Zofia — posłanka na Sejm Ustawodawczy, pisarka;</u>
          <u xml:id="u-7.114" who="#PosełSekretarz">102. Putrament Jerzy — Sekretarz Generalny Związku Literatów;</u>
          <u xml:id="u-7.115" who="#PosełSekretarz">103. Żółkiewski Stefan — poseł na Sejm Ustawodawczy.”</u>
          <u xml:id="u-7.116" who="#PosełSekretarz">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-7.117" who="#PosełSekretarz">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem odczytanej uchwały, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-7.118" who="#PosełSekretarz">Stwierdzam, że uchwała w sprawie powołania członków Komisji Konstytucyjnej została jednomyślnie przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-7.119" who="#PosełSekretarz">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Finansowo-Skarbowej o rządowym projekcie ustawy o likwidacji ochrony skarbowej (druki nr 946 i 955).</u>
          <u xml:id="u-7.120" who="#PosełSekretarz">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Sobolowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WacławSobol">Przedmiotem projektu ustawy, który mam zreferować przed Wysokim Sejmem, jest zniesienie ochrony skarbowej, organu powołanego do życia dekretem z dnia 11 kwietnia 1945 r. o ustroju władz administracji skarbowej oraz skarbowych organów wykonawczych w postaci inspektoratów karno-skarbowych przekształconych następnie dekretem z dnia 27 czerwca 1946 r. na ochronę skarbową.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WacławSobol">Organowi ochrona skarbowa wyznaczono jako główne zadanie zwalczanie przestępstw skarbowych według zasad i w granicach uprawnień określonych w prawie karnym skarbowym i wydanych na jego podstawie przepisach wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WacławSobol">Organizację i zakres działania organu ochrona skarbowa określiło szczegółowo rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 5 sierpnia 1947 r.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WacławSobol">Powołania do życia omawianego organu dokonano więc we wczesnym okresie powojennym, kiedy to wystąpiło duże nasilenie przestępstw skarbowych. Obok nagminnych przestępstw celnych, zaznaczyły się wtedy szczególnie silnie — tak ilościowo jak jakościowo — przestępstwa wobec monopoli tytoniowego i spirytusowego. Obok tego występować poczęły przestępstwa wobec całego szeregu podatków bezpośrednich, utrzymując się w dużym natężeniu niemal do połowy roku 1950, Istnienie więc ochrony skarbowej jako organu wykonawczego władz skarbowych było uzasadnione przez cały ten okres, natomiast traciło ono stopniowo swą zasadność jako organu odrębnego w miarę dokonywania się zmian ustrojowo-gospodarczych i w miarę coraz szerszego obejmowania ścigania przestępstw skarbowych przez organy M. O. Jako odrębny organ skarbowy przestawała ochrona skarbowa odpowiadać charakterowi resortu, przekształconego na Ministerstwo Finansów, Z monopoli przy Ministerstwie Finansów pozostaje jedynie monopol loteryjny, monopole zaś, wobec których przestępstwa występują najbardziej typowo, jak monopol tytoniowy i monopol spirytusowy, przeszły do resortu Ministra Przemysłu Rolnego i Spożywczego. Podobnie aparat celny wraz ze sprawami karnymi celnymi przechodzi do kompetencji Ministra Handlu Zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WacławSobol">Gdy idzie o dziedzinę podatków, to decydującą masę we wpływach podatkowych stanowi wpływ podatkowy z gospodarki uspołecznionej, który zostaje poddany kontroli aparatu kontrolno-rewizyjnego. Gdy idzie więc o przestępstwa podatkowe, to ściganie ich dokonywane ma być na odcinku działania wydziałów finansowych prezydiów rad narodowych przez odpowiednie komórki podatkowe i karno-skarbowe.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WacławSobol">Komisja Finansowo-Skarbowa dokonała na posiedzeniu w dniu 25 bm. przeglądu wszystkich momentów, uzasadniających projekt ustawy i uwzględniając, że ściganie przestępstw skarbowych będzie dokonywane odcinkowo oraz podnosząc konieczność, aby z dawna wyszkolony personel ochrony skarbowej został odpowiednio do tych zadań rozpartycypowany, opowiedziała się jednogłośnie za projektem ustawy, zgłaszając doń jednocześnie poprawki następujące:</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WacławSobol">1) W art. 1 — dodanie po słowach „znosi się” wyrazu „odrębne”.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#WacławSobol">Poprawka ta zgłoszona komisji przez Kancelarię Sejmu ma na celu silniejsze podkreślenie, że w projekcie ustawy idzie jedynie o zniesienie organu ochrony skarbowej, przy zachowaniu w potrzebnym rozmiarze czynności ścigania przestępstw skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#WacławSobol">2) W art. 2 — zamianę słowa „określi” na „określa”. Słowo „określi” jest właściwe dla czynności przyszłych, natomiast czynności zniesienia organu ochrony skarbowej zostały — z uwagi na specjalny charakter tego organu — wszczęte już wcześniej na zasadzie decyzji Prezydium Rządu z marca br. oraz następnie zarządzenia Ministerstwa Finansów z kwietnia br. Od dnia 30 kwietnia istnieją praktycznie jedynie niewielkie komórki likwidacyjne w inspektoratach ochrony skarbowej. Tym właśnie tłumaczy się brzmienie art. 5, nadające ustawie moc od dnia 1 maja 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#WacławSobol">3) W art. 5 — komisja wnosi o skreślenie słowa „obowiązującą”.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#WacławSobol">W imieniu Komisji Finansowo-Skarbowej wnoszę o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 946 z poprawkami komisji według druku sejmowego nr 955.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#RomanZambrowski">Czy w sprawie tej pragnie, kto zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#RomanZambrowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego, projektu ustawy w brzmieniu nadanym mu przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#RomanZambrowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o likwidacji ochrony skarbowej jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#RomanZambrowski">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o medalu „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (druki nr 950 i 951).</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#RomanZambrowski">Głos ma sprawozdawca poseł Ozga-Michalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefOzgaMichalski">Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Obrony Narodowej wnoszę do rozpatrzenia i przyjęcia projekt ustawy o ustanowieniu medalu „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”. Medal ten będzie nadawany żołnierzom, wyróżniającym się długoletnią służbą w naszych Siłach Zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefOzgaMichalski">Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” dzieli się na trzy stopnie: brązowy, srebrny i złoty. Będą nim odznaczani żołnierze w czynnej służbie wojskowej, którzy nienagannie przesłużyli w Ludowym Wojsku Polskim 5–10 względnie 15 lat.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefOzgaMichalski">Art. 4 projektu ustawy przewiduje, że to wysokie i zaszczytne odznaczenie będzie nadawał żołnierzom, wybijającym się w przykładnej służbie, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Ministra Obrony Narodowej, a żołnierzom wojsk wewnętrznych — na wniosek Ministra Bezpieczeństwa Publicznego.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefOzgaMichalski">Osoba odznaczona tym medalem może go utracić w wypadku utraty praw publicznych i obywatelskich praw honorowych. Medal może być odznaczonemu żołnierzowi odjęty przez Prezydenta R.P., jeżeli odznaczony zachowuje się w sposób nielicujący z godnością żołnierza Ludowego Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#JózefOzgaMichalski">Art. 6 projektowanej ustawy wskazuje, że szczegółowe przepisy, określające zasady nadawania medalu i przedstawiania wniosków o ich nadanie, określi statut medalu, który zostanie wprowadzony w życie rozporządzeniem Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JózefOzgaMichalski">Komisja Obrony Narodowej wnosi dziś przyjęty przez nią jednomyślnie projekt przedstawionej tu ustawy, która jest wyrazem troski i miłości, jaką cały naród otacza Siły Zbrojne Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JózefOzgaMichalski">Każdy wie, że nasze wojsko, wychowane w duchu patriotyzmu, stoi na straży niepodległości Ojczyzny, na straży twórczej, pokojowej pracy wszystkich jej obywateli. Nasze Siły Zbrojne zrodziły się w walce z faszystowskim najeźdźcą, a ludzie wyrośli w tej walce przeszli wspaniałą szkołę żołnierską. Brali oni udział w sprawiedliwej, wyzwoleńczej wojnie przeciwko hitlerowskim ujarzmicielom Europy przy boku Armii Radzieckiej, toczyli oni zwycięski bój o życie narodu, o jego wolność i piękniejszą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#JózefOzgaMichalski">O żołnierzach, którzy szli w owym czasie do pierwszych rozpraw, potyczek i wreszcie do regularnej frontowej ofensywy, możemy śmiało powiedzieć: „Im ciemniejsza zalegała noc — tym jaśniej świecili. Im większe mieli przeciwności — tym śmielej nacierali. Im wróg bezczelniej raził kłamstwem i żelazem — tym ofiarniej służyli sprawie, wierząc, że ich trud to droga do sprawiedliwego, pokojowego życia naszego narodu”. W historii naszej mamy wiele przykładów bohaterskich, masowych zrywów ludu polskiego, podejmowanych w obronie zagrożonej wolności i sprawiedliwego życia. Każdy z nich jest dokumentem odwagi, siły i niespożytej wiary narodu w lepszą, godniejszą jego przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JózefOzgaMichalski">Wzory żołnierskiego życia czołowych przywódców i bohaterów tych walk: Czarneckich, Kościuszków, Dąbrowskich i Świerczewskich i ich obywatelskie i żołnierskie cnoty są żywym przykładem dla młodych, szkolących się dzisiaj kadr odrodzonego Wojska Polskiego. Te niezagasłe i niezatarte wzory bohaterskich czynów oręża polskiego wzbogaca i będzie wzbogacać nasze ludowe wojsko, stojąc na straży pokojowego, socjalistycznego budownictwa narodu, zabezpieczając jego polityczne, gospodarcze i kulturalne zdobycze.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefOzgaMichalski">Wojsko nasze opiera się na niewzruszonym braterstwie broni z Armią Radziecką — braterstwie spojonym wspólnie przelaną krwią.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#JózefOzgaMichalski">W codziennym trudzie Armia nasza podnosi nieustannie swoją wiedzę wojskową, swoją bojową gotowość, aby tym lepiej strzec i chronić granic naszej Ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#JózefOzgaMichalski">Ustanowienie medalu „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” jest żywym dowodem i manifestacją miłości i troski narodu otaczającego tą troską wszystkich żołnierzy, którzy swoją wzorową pracą, swoim przodownictwem w wykonaniu stawianych im zadań przyczyniają się do wzmożenia siły i obronności naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#JózefOzgaMichalski">W imieniu Komisji Obrony Narodowej wnoszę o uchwalenie tej ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#RomanZambrowski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#RomanZambrowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy w brzmieniu przyjętym przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#RomanZambrowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o medalu „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” — jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#RomanZambrowski">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Reform Rolnych o rządowym projekcie ustawy o organizacji władz naczelnych w dziedzinie rolnictwa (druki nr 947 i 956).</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#RomanZambrowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Knothe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JerzyKnothe">Wysoki Sejmie! Rządowy projekt ustawy o organizacji władz naczelnych w dziedzinie rolnictwa jest niewątpliwie wyrazem dużego znaczenia, jakie przywiązuje Rząd do państwowej gospodarki rolnej, co wyraża się w projekcie w przewidywaniu utworzenia dla tych spraw odrębnego resortu; projekt ustawy wpłynął pod obrady Sejmu w tym samym czasie, kiedy rozpoczęła się w całym kraju ważna politycznie i gospodarczo praca przenoszenia w teren, do zespołów, do robotników i pracowników Państwowych Gospodarstw Rolnych zasad i warunków nowego układu zbiorowego.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JerzyKnothe">Nowy układ zbiorowy stworzyć ma odpowiednie warunki do podniesienia wydajności pracy, podniesienia produkcji roślinnej i hodowlanej, obniżenia kosztów własnych. Przez wprowadzenie jako zasady akordowego systemu płac we wszystkich gałęziach produkcji, wprowadzenie premiowania za osiągnięcia produkcyjne, organizację pracy opartą na brygadach polowych i hodowlanych — realizacja nowego układu pozwoli podnieść na wyższy poziom walkę o plan w Państwowych Gospodarstwach Rolnych. Stwarzając odpowiednie warunki dźwignięcia wydajności pracy nowy układ jednocześnie — zrywając z dotychczas stosowanym systemem płacy dniówkowej — daje duże możliwości podniesienia zarobków robotniczych, podniesienia stopy życiowej wydajnie pracujących robotników rolnych.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JerzyKnothe">Reorganizacja władz naczelnych nie jest więc tylko oderwanym ulepszeniem organizacyjnym, rozwiązaniem takich czy innych strukturalnych trudności. Reorganizacja ta jest ściśle powiązana z tym całokształtem wysiłków, na który składają się i wprowadzenie nowego układu zbiorowego i pójście w kierunku nadania większej samodzielności jednostkom produkcyjnym, gospodarstwom i zespołom, wysiłków, które mają poziom gospodarki PGR postawić na wysokości zadań, jakie przed nimi stoją. Niewątpliwie dla dokonania tego konieczna jest głęboka praca polityczna wśród robotników i pracowników PGR, konieczne też jest zainteresowanie zagadnieniami PGR szerokich mas społeczeństwa, organów władz terenowych i organizacji partyjnej.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JerzyKnothe">Państwowe gospodarstwa mają do. odegrania poważną role; w zaopatrzeniu przemysłu i ludności miast w produkty rolne.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#JerzyKnothe">W Planie 6-letnim produkcja towarowa PGR wzrasta: w żywcu wołowym o 306%, w żywcu wieprzowym o 364%, w mleku o 693%, w wełnie o 454%, w rybach o 224%, w warzywach o 201%, w owocach o 76%, Udział PGR w produkcji towarowej rolnictwa wzrośnie z 7,9% w roku 1949 do 15,9% w roku 1955. Szczególnie wysoko wzrośnie towarowa produkcja zbożowa PGR, która w 1955 r. stanowić będzie prawie 1/4 całej produkcji towarowej w kraju.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#JerzyKnothe">Co oznaczają te cyfry? Znaczą one, że na skutek rozszerzenia produkcji towarowej PGR Państwo Pudowe będzie mogło coraz mocniej wpływać na rynek. Produkcja towarową PGR to potężny instrument regulacji rynku w rękach Państwa. Jeśli zaś zważyć, że właśnie w wymianę produktów rolnych: zboża, mięsa, mleka, jaj najmocniej uderza wróg — kułak i spekulant, jeśli zważyć, że dezorganizacja dostaw produktów rolnych bije bezpośrednio w zaopatrzenie ludności miast, powoduje rozgoryczenie i niepokój, jasnym się staje, jak wielkie znaczenie w naszych warunkach ma możliwość dostarczenia interwencyjnego towarów wtedy, kiedy wróg próbuje ich dostawę zakłócać.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#JerzyKnothe">Obok zadania wzrostu masy towarowej w PGR-ach niezmiernie ważną funkcję mają one do spełnienia w całokształcie produkcji wsi. Produkcja ta to przede wszystkim produkcja indywidualnych gospodarstw chłopskich, które w swej masie decydują o jej rozmiarze i rozwoju, Założony w Planie 6-letnim stały rozwój produkcji gospodarstw chłopskich uzależniony jest w dużej mierze od pomocy Państwa Ludowego. Obok wzrostu ilości dostarczonych wsi maszyn, nawozów sztucznych, obok pomocy agrotechnicznej i maszynowej, pierwszorzędne znaczenie ma dostarczenie kwalifikowanych materiałów siewnych i materiału zarodowego w hodowli.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#JerzyKnothe">Zależy to przede wszystkim od rozwinięcia tych dziedzin produkcji w PGR-ach — toteż nip produkcja kwalifikowanych zbóż w PGR-ach wzrośnie w pszenicy i życie o 173%, w jęczmieniu o 386% i w owsie o 157%.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#JerzyKnothe">Obok, wzrostu ilościowego stoi tu ostro zagadnienie jakości, gdyż tylko wysoka jakość kwalifikowanych materiałów siewnych gwarantuje wzrost plonów i zachęca chłopa do ich stosowania. Korzystanie zaś z ulepszonego materiału siewnego i materiału zarodowego oznacza:</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#JerzyKnothe">1) postęp w produkcji gospodarki chłopskiej, decydującej w swej masie o produkcji rolnictwa;</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#JerzyKnothe">2) związanie z gospodarką państwową gospodarstwa chłopskiego, a więc rozszerzenie tej spójni, która jest podstawą sojuszu robotniczo-chłopskiego;</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#JerzyKnothe">3) wytworzenie w świadomości mało i średniorolnego chłopa obrazu produkcji socjalistycznej, zespołowej, jako przykładu postępu i techniki, jako produkcji wyższego typu.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#JerzyKnothe">Niewątpliwie w okresie, w którym część wsi wchodzi na drogę socjalistycznego rozwoju, tworząc spółdzielnie produkcyjne, obok przykładu istniejących spółdzielni ważną rolę odgrywa przykład Państwowych Gospodarstw Rolnych — przykład państwowej socjalistycznej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#JerzyKnothe">Państwowe Gospodarstwa Rolne — obok bezpośredniej braterskiej rady i pomocy, udzielanej młodym spółdzielniom produkcyjnym i pośrednio przez działanie swojego własnego przykładu — mogą pomóc wsi w przejściu na socjalistyczną drogę rozwoju, Czy obecny poziom organizacji i produkcji Państwowych Gospodarstw Rolnych daje gwarancję wykonania w pełni tych szerokich zadań?</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#JerzyKnothe">Organizacja pracy i dyscyplina pracy w wielu PGR-ach stoi jeszcze na niskim poziomie. Nie są doprowadzane do wielu gospodarstw plany produkcyjne, robotnicy i kierownicy gospodarstw często nie znają swoich zadań produkcyjnych; system płacy oparty był w zbyt małym zakresie na zasadzie akordu — nie zachęcało to robotnika do wyższej wydajności, prowadziło często do uprzywilejowania tych, którzy pracują najmniej wydajnie; nie wprowadzono określonej ściśle odpowiedzialności za środki produkcji i wyniki produkcji — kto inny zadaje bydłu paszę, kto inny doi je itp.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#JerzyKnothe">W warunkach takich nie może być szerokiej, skutecznej walki o koszta własne produkcji. Koszta te są wysokie, często niczym nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#JerzyKnothe">Podstawowe ogniwa produkcyjne posiadają małą samodzielność, a w związku z tym może szerzyć się biurokracja, funkcjonalizm i brak sprężystości w operatywnym działaniu.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#JerzyKnothe">Pomimo tych błędów PGR-y mają już poważne osiągnięcia produkcyjne. Dzięki wysiłkowi najbardziej świadomych robotników, dzięki wysiłkowi najbardziej oddanej władzy ludowej części fachowej inteligencji, wiele zespołów i gospodarstw PGR-owskich uzyskało zaszczytne wyniki gospodarcze. Jednakże porównanie zadań i obecnego poziomu pracy uwydatnia jasno konieczność dalszego szybkiego postępu.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#JerzyKnothe">Zarówno rozmiary Państwowych Gospodarstw Rolnych — w ich posiadaniu znajduje się 11% ziemi, zatrudniają one ok. 300.000 robotników — jak i ich ogromne zadania w Planie 6-letnim powodują konieczność zmiany tego stanu rzeczy, że olbrzymią problematyką Państwowych Gospodarstw Rolnych zajmował się resort, w którym ta problematyka stała obok ogromnych, politycznie ważnych zagadnień gospodarki chłopskiej, obok coraz to nowych zagadnień tworzącej się spółdzielczości produkcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#JerzyKnothe">Zgłoszony projekt ustawy o wyodrębnieniu specjalnego resortu, obejmującego gospodarkę Państwowych Gospodarstw Rolnych, ułatwi w poważnym stopniu dźwignięcie na wyższy poziom rolnej gospodarki państwowej, ułatwi również pracę Ministerstwu Rolnictwa, W imieniu Komisji Rolnictwa wnoszę, by Wysoki Sejm uchwalić raczył projekt, ustawy o organizacji władz naczelnych w dziedzinie rolnictwa w brzmieniu przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#RomanZambrowski">Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#RomanZambrowski">Udzielam głosu posłowi Mieczysławowi Wysockiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MieczysławWysocki">Wysoka Izbo! Zanim ustosunkuję się w imieniu klubu ZSL do projektu ustawy w kwestii powołania urzędu Ministra Państwowych Gospodarstw Rolnych, pozwolę sobie na zilustrowanie zagadnienia państwowej gospodarki rolnej w Polsce sanacyjnej, po wyzwoleniu i obecnie.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MieczysławWysocki">Otóż doskonale pamiętamy, że w czasach polskich rządów burżuazyjnych istniała stosunkowo pokaźna ilość gospodarstw państwowych, przeważne ośrodków i folwarków, zajmujących blisko 1% użytków rolnych w Państwie, ale z drugiej znów strony pamiętamy bardzo dobrze, jaką one spełniały rolę i komu służyły.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MieczysławWysocki">Obok ok. 30% ogólnego areału gruntów w Polsce użytkowanych rolniczo przez ziemian i obszarników wyłącznie dla swoich wygód z ogromnym wyzyskiem służby folwarcznej — ten blisko 1%, czyli ok., 300.000 ha państwowych majątków rolnych, stanowił żer dla różnego rodzaju ustosunkowanych dygnitarzy państwowych również z wielką krzywdą dla robotników rolnych.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#MieczysławWysocki">Wiemy przecież doskonale, że sens gospodarstw państwowych oceniano nie pod kątem bazy gospodarczej dla Państwa, lecz wyłącznie pod kątem potrzeb i interesów dygnitarzy z poszczególnych ministerstw, którzy po przehulaniu własnych folwarków musieli zaspokajać tęsknoty do wiejskiego powietrza, folwarcznego nabiału, pańskiego polowanka i rasowego kłusaka, czego znów wymagał szyk burżuazyjnego kawalerzysty.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#MieczysławWysocki">Nikogo to już nie obchodziło, że gospodarstwo państwowe administrowane lub poddzierżawione przez podstawioną specjalnie jakąś osobę — często niefachową — niszczeje i dewastuje się nie przynosząc Państwu żadnej korzyści. Przeciwnie, to należało do ogólnie przyjętego i pożądanego zjawiska, które aż nadto wyraźnie i krzycząco miało udowadniać, iż gospodarstwo państwowe jest rzekomo formą niezdrowej, nieopłacalnej gospodarki i dlatego musi być deficytowe.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#MieczysławWysocki">Niesłychanie prymitywne warunki życia i mieszkania służby robotniczej miały udowadniać — ku zadowoleniu ziemian — że tego rodzaju gospodarka państwowa wcale od prywatnej wyżej nie stoi i stać nie może.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#MieczysławWysocki">Majątki państwowe w owych niesławnych czasach najczęściej stanowiły wylęgarnię złodziejstwa, korupcji i wyzysku, Dziwna rzecz, iż zaraz po wyzwoleniu w 1944 i 1945 r. zamaskowani dziedzice lub ich sługusy raptem stali się „ideowymi”, „z przekonania” zwolennikami państwowych majątków, chcąc wyłączyć spod parcelacji jak największą ilość folwarków.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#MieczysławWysocki">Pamiętamy przecież ich zabiegi w Lublinie, kiedy np. w momencie ruszenia do akcji pierwszych grup parcelacyjnych starali się wyłączyć z parcelacji większość majątków ziemskich, uzasadniając to koniecznością ochronienia wyższych kultur nasiennych, hodowlanych i plantacji rolnych. A tymczasem, dziedzice i ich krewni, zamieniwszy swoje pozycje, z boczku oczekiwali już na powrót do tych majątków w charakterze administratorów i innych specjalistów.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#MieczysławWysocki">Władza ludowa, od początku orientując się w tego rodzaju sztuczkach dziedziców, z miejsca sparaliżowała ich konszachty z kułakiem Witosem, pozwalając mało i średniorolnym, chłopom zająć maksymalną ilość ziemi dla siebie. Nie zapomniano przy tym wyłączyć spod parcelacji potrzebnych kultur rolnych.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#MieczysławWysocki">Sojusznikiem akcji parcelacyjnej obok działalności Związku Samopomocy Chłopskiej była wtedy akcja oświaty rolniczej, dążąca do przejęcia dużej ilości resztówek z zabudowaniami, które z miejsca były w miarę możności zabezpieczane przed zniszczeniem i dewastacją.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#MieczysławWysocki">Po zakończeniu parcelacji pozostała pokaźna ilość Państwowych Gospodarstw Rolnych, obejmująca — jak wiemy — ok. 10% użytków rolnych.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#MieczysławWysocki">Jak początkowo wyglądała gospodarka na tym odcinku?</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#MieczysławWysocki">Również doskonałe pamiętamy, że rolnicza inteligencja fachowa, nierzadko z dziedzicami spokrewniona, często nadużywała dobrej woli władzy ludowej podczas wykorzystywania jej na odcinkach gospodarczych. A więc pamiętamy cały łańcuch wypadków nadużyć, sabotaży, złodziejstwa i wyzysku ze strony tych panów, uwieńczonych głośną aferą Maringeʼa i s-ki. Panowie ci znów chcieli udowadniać przez celową obniżkę urodzajów, gnojenie stert, niszczenie inwentarza żywego i martwego, a przede wszystkim przez stwarzanie nieznośnych warunków życia i pracy dla robotników rolnych, że tego rodzaju forma gospodarki — nieprywatna, odpowiadająca sowchozom radzieckim, jest rzekomo niesłuszna, nieopłacalna, nierozwojowa.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#MieczysławWysocki">Panom tym śniła się widocznie wymarzona przez nich kontrrewolucja. Panowie ci byli posłusznymi pachołkami dywersji mikołajczykowskiej, która wkrótce została przez klasę robotniczą zgnieciona. W danym wypadku władza ludowa znów wykazała swą czujność, unieszkodliwiając akty sabotaży.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#MieczysławWysocki">Ale to nie wszystko, bo władza ludowa, spodziewając się różnych wrogich aktów, niemal od samego początku przystąpiła do przeszkalania nowych, robotniczo-chłopskich kadr administracyjnych w rolnictwie. W 1946 r. wyszła pierwsza ideowo i fachowo wyszkolona na kursach ZSCh liczna ludowa kadra administracji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#MieczysławWysocki">Od tej pory drogą masowego szkolenia nowych ludowych kadr rolniczych i drogą awansu społecznego zaczęli coraz częściej obejmować kierownictwo poszczególnych gospodarstw i zespołów robotnicy i chłopi. Rozwój Państwowych Gospodarstw Rolnych nabierał coraz większego rozmachu, a nawet ten i ów do niedawna niechętnie do władzy ludowej ustosunkowany fachowiec opamiętał się i stawał się pożytecznym i sumiennym pracownikiem. Odtąd Państwowe Gospodarstwa Rolne naprawdę stają się potężnymi bazami gospodarczymi. Ponadto gospodarstwa te przyjmują na siebie przodowniczą rolę w produkcji specjalnej, stają się coraz silniejszymi bazami postępowej hodowli zwierząt i roślin, pracującymi dla podniesienia jakości pogłowia zwierzęcego i szlachetnych odmian roślin na odcinku gospodarstw indywidualnych i spółdzielń produkcyjnych, aż staną się praktyczną szkołą nowoczesnej uprawy roli i roślin metodą Williamsa, Miczurina, Łysienki, zapewniającą wysoki poziom kultury rolnej. A przy tym wszystkim z każdym rokiem polepszają się warunki życia i pracy robotników rolnych. Kto był w PGR-ach kilka lat temu i dziś, sprawiedliwie musi stwierdzić, że stan pól, obór, chlewni nie da się w niczym porównać ze stanem dawnym. Każdy przy tym musi przyznać, iż wyrobienie społeczno-polityczne tych dawnych zabiedzonych, zahukanych i otumanionych fornali jest już naprawdę na znacznie wyższym poziomie. PGR dziś stają się również dość często ośrodkami coraz wyższych form pracy społeczno-kulturalnej wśród pracowników.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#MieczysławWysocki">Nie znaczy to, że już zrobiono wszystko na wszystkich odcinkach, że już nie ma grubszych niedociągnięć, niedbalstwa, marnotrawstwa, a nawet sabotaży. Lecz przy stale wzrastającej sile zdrowej politycznie kadry i wzmacnianej tężyźnie i sprawności organizacyjnej całego aparatu PGR-ów, szczególnie po wprowadzeniu projektowanej organizacji władz, istnieje pewność stałego, właściwego i coraz szybszego rozwoju tego odcinka.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#MieczysławWysocki">Dla tych też względów klub poselski Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego popiera projekt ustawy o organizacji władz naczelnych w dziedzinie rolnictwa i będzie głosował za jego przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#RomanZambrowski">Głos ma poseł Dechnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefDechnik">Wysoki Sejmie! Zasadniczym trzonem naszej gospodarki rolnej dotychczas jest drobnotowarowa gospodarka chłopska, obejmująca do 90% użytków rolnych.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefDechnik">Obok tej gospodarki poważny dział stanowią Państwowe Gospodarstwa Rolne, obejmujące ponad 2 miliony ha areału ziemi. Przed tym działem naszej gospodarki rolnej stoją dziś wielkie zadania do spełnienia.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JózefDechnik">W związku z rozbudową miast i rozwojem przemysłu wzrasta stale i wzrastać będzie nadal zapotrzebowanie na artykuły spożywcze i surowce pochodzenia rolnego. Stąd pierwszym zadaniem PGR-ów jest stałe zwiększanie masy towarowej, tak produkcji zbożowej jak i hodowlanej oraz warzywniczej. Nienadążanie produkcji roślinnej i zwierzęcej naszej wsi za produkcją przemysłową, a zwłaszcza mała ich towarowość, stawia przed PGR jako gospodarstwami socjalistycznymi drugie ważne zadanie — zaopatrzenia wsi indywidualnej w dobry materiał nasienny i hodowlany celem podniesienia kultury rolnej tychże gospodarstw, podniesienia produkcji rolnej, a tym samym poziomu życiowego wsi. Zadaniem PGR jest niesienie pomocy agronomicznej gospodarstwom mało i średniorolnym. Wykazywanie wyższości wielkiej gospodarki socjalistycznej nad drobnotowarową pozwoli szybciej zrozumieć mało i średniorolnym chłopom konieczność przejścia do gospodarki zespołowej.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JózefDechnik">Spółdzielnie produkcyjne winny otrzymywać od PGR wszechstronną i stałą pomoc w rozwiązywaniu trudności, zwłaszcza w początkowym okresie ich powstawania i rozwoju. Zadania te PGR będą mogły wykonać wówczas, gdy ich własna organizacja pracy zostanie postawiona na należytym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#JózefDechnik">Wprawdzie osiągnięcia PGR w podniesieniu gospodarki rolnej na wyższy poziom są poważne, czy to na odcinku likwidacji i zagospodarowania odłogów, w produkcji zbożowej, hodowlanej, czy to w zaopatrzeniu wsi w nasiona kwalifikowane i materiał rozpłodowy hodowli. Dotychczas jednak walka o zwiększenie produkcji w PGR-ach nie szła w parze z walką o obniżenie kosztów własnych, co jest, żelazną zasadą socjalistycznej produkcji na każdym odcinku. Walka o obniżenie kosztów własnych może być skutecznie prowadzona wówczas, kiedy z coraz większą siłą prowadzić będziemy walkę o podniesienie wydajności pracy, walkę z marnotrawstwem, walkę o racjonalną gospodarkę materiałami.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#JózefDechnik">Jednym z poważnych problemów dotychczas nierozwiązanym w PGR-ach jest nierównomierne zaopatrzenie gospodarstw w siłę roboczą. Podczas gdy na ziemiach starych mamy niejednokrotnie nadmiar siły roboczej, co powoduje jej częste marnotrawstwo i przekroczenie funduszu płac, to na ziemiach odzyskanych brak siły roboczej powoduje duże niedomagania, a nawet straty gospodarcze, Wobec tego stoi przed nami zadanie szerokiego popularyzowania ziem odzyskanych, szczególnie wśród robotników rolnych i małorolnych chłopów w województwach centralnych, w celu zachęcenia ich do wyjazdu na ziemie odzyskane. Państwowe Gospodarstwa Rolne na tych ziemiach mają wielkie perspektywy rozwoju, dobre warunki mieszkaniowe; ich dużym niedomaganiem jest brak rąk do pracy fizycznej i kadr administracyjno-technicznych, Poważnym utrudnieniem w pracy PGR jest dotychczas płynność kadr. Walka o stałe kadry, o zahamowanie ich płynności, o ich szkolenie, wychowanie, należyte zabezpieczenie im warunków bytowych, to jedno z podstawowych zadań stojących przed administracją, organizacjami partyjnymi i związkowymi.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#JózefDechnik">Kadry administracyjne w PGR zaśmiecone są dotychczas jeszcze obcym nam klasowo elementem. Walka z wrogimi elementami w PGR nie ma nic wspólnego z tzw. — „specożerstwem”. Walcząc z niepożądanym wrogim elementem musimy unikać przegięć w jedną lub drugą stronę. Często bowiem pod miano wrogów podciąga się uczciwych pracowników specjalistów rolnych, ze szkodą dla PGR i dla całości gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#JózefDechnik">Nowy układ zbiorowy pracy wprowadza do PGR socjalistyczną zasadę jednakowej płacy za jednakową pracę. Zasadniczym zadaniem nowego układu zbiorowego jest zainteresowanie robotnika produkcją, pobudzenie jego inicjatywy twórczej w podnoszeniu produkcji, a tym samym zarobków i stopy życiowej robotników i pracowników umysłowych.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#JózefDechnik">Wprowadzana organizacja brygad polowych i hodowlanych, przydzielenie im na stałe pewnego odcinka produkcji wzbudzi niewątpliwie u robotników poczucie odpowiedzialności za ten odcinek, przyczyni się do podniesienia wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#JózefDechnik">Nowy układ zbiorowy znacznie rozszerza zakres prac normowanych i akordowych, co będzie wymagać zwiększonej i bardziej wnikliwej pracy kalkulatorów i innych pracowników administracji. Stąd wypływa konieczność szkolenia personelu administracyjnego na kursach i w szkołach, jak również organizowania kursów na miejscu pracy, nie odrywając pracowników od zajęć.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#JózefDechnik">Do braków pracy w PGR należy również nadmierna centralizacja kierownictwa w okręgowych zarządach PGR, mała samodzielność zespołów, przerosty biurokratyczne, funkcjonalizm, ciągłe bezplanowe kontrole, które w małym stopniu przyczyniały się do usprawnienia pracy, a czasem nawet ją utrudniały.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#JózefDechnik">Układ zbiorowy pracy przewidywał już na rok 1950–51 wprowadzenie częściowo prac normowanych, akordowych, w większości jednak gospodarstw utrzymała się praca na dniówkę, która nie stwarza bodźców do podniesienia wydajności pracy; hamowało to również rozwój współzawodnictwa pracy w PGR.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#JózefDechnik">Za małe były wysiłki tak ze strony administracji PGR jak i ze strony Związku Zawodowego Pracowników Rolnych nad mobilizacją robotników i pracowników do wykonywania zadań produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#JózefDechnik">Brak należytej sprawozdawczości nie pozwalał kierownictwu PGR na właściwą i szybką ocenę pracy gospodarstw i w odpowiednim czasie wyciąganie należytych wniosków, Za mało korzystano w PGR z bogatych doświadczeń radzieckich sowchozów tak w dziedzinie fachowo-rolnej, jak i w dziedzinie organizacji pracy.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#JózefDechnik">Rezultatem powyższych braków jest niedostateczne tempo wzrostu produkcji PGR, zbyt wysokie koszta własne, a nawet nierentowność niektórych zespołów, mała towarowość, marnotrawstwo, nie zawsze racjonalne zużycie materiałów i pasz, Przed nowym Ministerstwem PGR staną poważne zadania: podniesienia produkcji, podniesienia wydajności pracy, obniżenia kosztów własnych, podniesienia dyscypliny finansowej, wyprowadzenia na bieżąco rachunkowości itp.</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#JózefDechnik">Plan 6-letni stawia przed PGR poważne zadania. Produkcja rolna w 1955 r. w PGR powinna przekroczyć o 163% poziom z roku 1919. W tym przewiduje się wzrost produkcji roślinnej o 123%, zwierzęcej o 353%.</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#JózefDechnik">Przewiduje się, że PGR dostarczą gospodarce narodowej w 1955 r. powyżej 800.000 ton zbóż, około 1.800.000 ton buraków cukrowych, 87.000 ton, oleistych, powyżej 90.000 ton żywca wieprzowego, 820 milionów litrów mleka, 1.200 ton wełny i około 20.000 ton ryb słodkowodnych.</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#JózefDechnik">Państwowe Gospodarstwa Rolne znajdą w nowym ministerstwie odpowiednie kierownictwo i pomoc w wykonywaniu tych zadań.</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#JózefDechnik">Wniesiony przez Rząd projekt ustawy o organizacji władz naczelnych w dziedzinie rolnictwa dotyczący utworzenia urzędu Ministra Państwowych Gospodarstw Rolnych, usprawni naszą gospodarkę rolną. To oddzielenie gospodarki PGR od Ministerstwa Rolnictwa pozwoli na lepsze niż dotychczas rozwiązywanie braków i trudności na tym tak ważnym odcinku naszej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#JózefDechnik">Doceniając wagę reorganizacji władz naczelnych w dziedzinie rolnictwa, rolę i zadania nowego Ministerstwa PGR, klub poselski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej głosować będzie za projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#RomanZambrowski">Do głosu nikt więcej nie jest zapisany. Zamykam rozprawę. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#RomanZambrowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem omawianego projektu ustawy w brzmieniu nadanym mu przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#RomanZambrowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o organizacji władz naczelnych w dziedzinie rolnictwa - jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#RomanZambrowski">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o rządowym projekcie ustawy o upoważnieniu Rządu do wydawania dekretów z mocą ustawy (druki nr 944 i 945).</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#RomanZambrowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Morawskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JerzyMorawski">Wysoka Izbo! W związku z tym, że wiosenna sesja sejmowa dobiega końca i w pracach Sejmu nastąpi przerwa do czasu zwołania sesji jesiennej, Rząd zwrócił się o udzielenie mu upoważnienia do wydawania dekretów z mocą ustawy w okresie między sesjami Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JerzyMorawski">Na podstawie Ustawy Konstytucyjnej z 19 lutego 1947 r. Sejm już kilkakrotnie udzielał. Rządowi, takiego upoważnieniu w poprzednich okresach. Okazało się to właściwą i skuteczną formą zabezpieczenia ciągłości piać ustawodawczych i prawidłowego funkcjonowania aparatu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JerzyMorawski">W okresie obecnym, kiedy naród nasz swoją jednomyślnie wyrażoną w Plebiscycie Narodowym wolę obrony pokoju przekuwa w czyn twórczych prac nad podnoszeniem siły gospodarczej, kulturalnej i obronnej Polski Ludowej, zapewnienie ciągłości prac ustawodawczych jest rzeczą tym bardziej uzasadnioną i potrzebną.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JerzyMorawski">Udzielenie Rządowi tego upoważnienia będzie wyrazem naszego zaufania do Rządu ludowego, zaufania do polityki, jaką prowadzi nasz Rząd w walce o pokój i realizację wielkich zadań narodowych drugiego roku Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JerzyMorawski">Z tych założeń wychodząc Komisja Prawnicza i Regulaminowa jednomyślnie postanowiła wystąpić na plenum Sejmu z wnioskiem o przyjęcie ustawy o upoważnieniu Rządu do wydawania dekretów z mocą ustawy — bez poprawek, w brzmieniu przedłożenia rządowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#RomanZambrowski">Czy w tej sprawie pragnie kto zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#RomanZambrowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy w brzmieniu projektu rządowego, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#RomanZambrowski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o upoważnieniu Rządu do wydawania dekretów z mocą ustawy jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#RomanZambrowski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#RomanZambrowski">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Kancelarii Sejmu Ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#RomanZambrowski">Od ob. Szefa Kancelarii Cywilnej Prezydenta R. P. otrzymałem przy piśmie z dnia 25 maja 1951 r. następujące zarządzenie Ob. Prezydenta Rzeczypospolitej:</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#RomanZambrowski">„Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23 maja 1951 r. w sprawie zamknięcia, zwyczajnej sesji, wiosennej Sejmu Ustawodawczego, zwołanej w dniu 27 kwietnia 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#RomanZambrowski">Na podstawie art. 7 ust, 1 i 3 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej — zamykam z dniem 28 maja 1951 u zwyczajną sesję wiosenną Sejmu Ustawodawczego, otwartą w dniu 27 kwietnia 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#RomanZambrowski">Prezydent Rzeczypospolitej (—) Bolesław Bierut,</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#RomanZambrowski">Prezes Rady Ministrów (—) Józef Cyrankiewicz”.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#RomanZambrowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 12 min. 10.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>