text_structure.xml 108 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 15 min. 10.)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Jan Dembowski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Protokoły 30 i 31 posiedzeń Sejmu uważam za przyjęte, gdyż nie wniesiono przeciw nim zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Dzisiejsze posiedzenie Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej odbywa się w dniu, który narody Związku Radzieckiego i cała postępowa ludzkość obchodzą jako dzień Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">39 lat temu rosyjska klasa robotnicza obaliła panowanie burżuazji i obszarników oraz pod kierownictwem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego rozpoczęła budowanie nowego życia, opartego na jedynie słusznych i jedynie sprawiedliwych zasadach socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Od tego dnia coraz liczniejsze są zastępy bojowników, które walczą o pokój i socjalizm, o wolność i demokrację, o nowe lepsze życie oparte na niewzruszonych zasadach równości i sprawiedliwości między ludźmi, o pokojową współpracę i poszanowanie niepodległości i suwerenności między narodami.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Myślę, że będę wyrazicielem uczuć całej Izby, jeżeli w tym uroczystym dniu pozdrowię z tej trybuny narody Związku Radzieckiego i tych wszystkich, którzy na całym świecie walczą o realizację wzniosłych, leninowskich idei Rewolucji Październikowej.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Rada Seniorów proponuje, aby uzupełnić porządek obrad X sesji Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pięcioma wniesionymi przez Rząd nowymi projektami ustaw, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">1) o odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone przez pracowników państwowych,</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">2) o zmianie imion i nazwisk,</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">3) o zmianie organizacji współpracy kulturalnej z zagranicą,</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">4) o zmianie ustawy o ustroju adwokatury,</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">5) o utworzeniu przy Radzie Ministrów Komisji Planowania i o zniesieniu Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Czy są jakieś uwagi w sprawie tych propozycji?</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Ponieważ nie słyszę sprzeciwów, uważam, że Sejm proponowane uzupełnienie porządku obrad Sesji przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Ustalony przez Prezydium Sejmu porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia obejmuje omówienie projektu ustawy o 5-letnim Planie Rozwoju Gospodarki Narodowej w latach 1956–1960 (druk nr 115).</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Głos zabierze Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego ob. Stefan Jędrychowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Wysoki Sejmie! Przedkładając w imieniu Rządu projekt Planu 5-letniego, chciałbym na wstępie wyrazić zgodę na propozycję Komisji Finansowo-Budżetowej, aby Sejm zaakceptował ten projekt w chwili obecnej jako wytyczną działania i podstawę do opracowania Planu na rok 1957, z tym, że nowo wybrany Sejm następnej kadencji zatwierdzi ostatecznie ustawę o Planie 5-letnim. Uważam to za konieczne z tego względu, że Plan przesądzi generalne linie polityki gospodarczej państwa na okres, który będzie jednocześnie okresem kadencji przyszłego Sejmu. Jest to pożądane także ze względu na to, że w rezultacie decyzji powziętych na VIII Plenum KC PZPR przeprowadza się obecnie rewizję szeregu założeń, uważanych dotychczas za nienaruszalne, zwłaszcza w zakresie polityki rolnej. Okres pozostający do terminu zwołania nowego Sejmu zostanie wykorzystany dla dokonania koniecznych zmian w inwestycjach rolniczych i innych elementach planu rozwoju rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jednocześnie będziemy się starali wykorzystać ten okres dla dalszego doskonalenia Planu, dla dodatkowego rozpatrzenia pewnych elementów, a w szczególności dla rozwiązania problemu niedoborów, jakie się ujawniły w bilansie handlowym i płatniczym.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Chciałbym poinformować Obywateli Posłów, że przy PKPG działa obecnie specjalnie wyłoniony zespół ekonomistów, który bada poszczególne problemy Planu 5-letniego, jak np. problem efektywności ekonomicznej inwestycji, opłacalności eksportu itp. z punktu widzenia udoskonalenia Planu i zrównoważenia bilansu handlowego.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Chciałbym jednak z tej trybuny bronić samej zasady Planu 5-letniego oraz podstawowych proporcji Planu.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Spotykaliśmy się ostatnio z głosami w prasie, aby zrezygnować z uchwalenia planu 5-letniego na rzecz planu 2-letniego. W praktyce rezygnacja taka oznaczałaby rezygnację z programu uprzemysłowienia kraju lub zatrzymanie realizacji tego programu, co — jak postaram się za chwilę wykazać — jest niemożliwe i musiałoby doprowadzić do zjawisk niepożądanych z punktu widzenia interesów całego narodu. Cykl projektowania i budowy zakładów przemysłowych wymaga co najmniej 5-letniego okresu planowania, a słuszne są raczej te głosy krytyczne, które widzą słabości naszego planowania w braku wieloletniej, obliczonej na 15–20 lat perspektywy, niż w zbyt długim okresie planowym. Oczywiście to nie kwestionuje potrzeby i celowości opracowania 2-letniego programu doraźnych środków polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">O ile chodzi o podstawowe proporcje Planu, to w dyskusji na komisjach sejmowych i w prasie wyrażone były wątpliwości co do założonych w projekcie Planu liczb procentowego wzrostu produkcji przemysłowej, a także wzajemnego stosunku wzrostu produkcji przemysłowej środków wytwórczości i produkcji przemysłowej przedmiotów konsumpcji.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Przede wszystkim kilka słów o tempie wzrostu globalnej produkcji przemysłu socjalistycznego. Wzrost ten wynosi w obecnym projekcie 53,2%. Jest to wzrost znacznie niższy, biorąc procentowo, niż faktycznie osiągnięty wzrost w ciągu ostatnich 5 lat (1951–1955), który wyniósł 118%. Jest to jednak wzrost wysoki, jeżeli się zważy, że rozpoczyna się on od znacznie wyższego poziomu wyjściowego. Absolutny roczny przyrost produkcji będzie nie mniejszy niż w okresie sześciolecia.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Chciałbym przede wszystkim stwierdzić, że wysokie tempo wzrostu produkcji przemysłowej, uprzemysłowienia naszego kraju jest absolutną koniecznością, wynikającą między innymi z wysokiego tempa przyrostu naturalnego ludności polskiej. Jak wiadomo, roczny przyrost naturalny wynosi u nas ponad 19 na tysiąc mieszkańców. Pod tym względem w Europie nie wyprzedza nas nikt, a na całym świecie niewielka tylko liczba krajów.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, przy mniejszej stopie przyrostu naturalnego niż obecnie, z ziem polskich corocznie emigrowały za granicę setki tysięcy małorolnych i bezrolnych chłopów w poszukiwaniu chleba i pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Do samych Stanów Zjednoczonych emigrowało z Polski przed pierwszą wojną światową rocznie około 200 tys. osób. Polska emigracja zarobkowa w Niemczech zachodnich już w 1913 roku wynosiła 400 tys. osób. Emigrowano masowo do Ameryki Południowej, Francji i Belgii. Na sezonowe roboty do wschodnich i północnych Niemiec wyjeżdżało corocznie 300–400 tys. osób. Gdy po pierwszej wojnie światowej możliwości emigracyjne zostały znacznie ograniczone, a następnie w czasie kryzysu lat trzydziestych prawie całkowicie zamknięte, w miastach Polski zwiększyło się bezrobocie, a we wsiach zakumulowało się tzw. przeludnienie agrarne. Liczbę zbędnych ludzi w rolnictwie szacowali ekonomiści na około 8 milionów. To względne przeludnienie agrarne zostało zlikwidowane w Polsce Ludowej dzięki reformie rolnej, osadnictwu na Ziemiach Odzyskanych oraz dzięki procesowi uprzemysłowienia kraju, jaki nastąpił w okresie ostatnich 7 lat.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Na komisjach sejmowych niektórzy posłowie wyrażali obawy, że założone w projekcie Planu 5-letniego możliwości wzrostu zatrudnienia mogą spowodować ponowne narastanie problemu przeludnienia wsi.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">O ile nie podzielam tych obaw w stosunku do okresu Planu 5-letniego, to muszę przyznać, że w dalszej perspektywie takie niebezpieczeństwo istnieje ze względu na wejście do produkcji roczników urodzonych po wojnie, i dla zażegnania go trzeba będzie w następnym pięcioleciu zwiększyć ilość uruchamianych zakładów przemysłowych, rozwinąć znacznie niektóre bardziej pracochłonne kierunki budownictwa, np. budownictwo wodne lub drogowe. Trzeba będzie także w większym stopniu rozwijać średni i precyzyjny przemysł maszynowy. Stanie także przed nami w ciągu najbliższych lat zagadnienie skracania czasu pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W każdym razie jakieś dalej idące zmniejszenie tempa wzrostu produkcji przemysłowej w bieżącym pięcioleciu musiałoby odrodzić problem bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Eksportować ludzi, jak to robiła dawniej burżuazja i obszarnicy, nie możemy i nie chcemy. Rozwijajmy więc przemysł i eksportujmy jego wytwory, intensyfikujmy rolnictwo — oto jedyne wyjście.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Powstaje pytanie, czy wobec tego zaplanowane tempo wzrostu produkcji przemysłowej nie jest za niskie? Chciałbym na to odpowiedzieć, że cyfra wzrostu produkcji przemysłowej, przewidzianego w projekcie Planu, nie jest oparta wyłącznie na jakimś ustalonym z góry, w oderwaniu od rzeczywistości przyjętym założeniu. Jest to ocena wzrostu produkcji przemysłowej na podstawie analizy szczegółowej przy takim poziomie nakładów inwestycyjnych, jakie gospodarka narodowa może wydzielić na rozwój przemysłu uwzględniając przewidziany poziom dochodu narodowego, dopuszczalny udział akumulacji, a w tej liczbie i inwestycji, w dochodzie narodowym oraz podział inwestycji na inwestycje produkcyjne i nieprodukcyjne — uwarunkowany m. in. koniecznością znacznego zwiększenia nakładów na budownictwo mieszkaniowe, komunalne, szkolne i ochrony zdrowia — a także podział inwestycji produkcyjnych pomiędzy poszczególne gałęzie gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W rezultacie analizy wzajemnego stosunku wielkości produkcji i wielkości inwestycji w Planie 5-letnim dwukrotnie w ciągu ostatnich kilku miesięcy ograniczano rozmiary nakładów inwestycyjnych i w ślad za tym również rozmiary wzrostu produkcji przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Doświadczenie ubiegłych lat wskazuje, że udział akumulacji w dochodzie narodowym, przekraczający 25%, powoduje nadmierne napięcie w gospodarce narodowej i niemożność wykonania zadań w zakresie wzrostu stopy życiowej mas pracujących. Również analiza konkretnych możliwości inwestycyjnych, wynikających z bilansów maszyn i urządzeń, a przede wszystkim z bilansów materiałów budowlanych, wskazuje na to, że przyjęty poziom nakładów inwestycyjnych stanowi górną granicę, której nie można przekroczyć w jakikolwiek znaczniejszy sposób. Dlatego Rząd mógł zgodzić się tylko z częścią zgłoszonych na komisjach sejmowych i zespołach poselskich poprawek, zmierzających do uwzględnienia w projekcie Planu dodatkowych inwestycji, z tym, że większość z nich będzie pokryta w drodze przesunięć z innych pozycji Planu.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Struktura wewnętrzna nakładów inwestycyjnych uległa poważnej zmianie w porównaniu z ostatnim pięcioleciem. Udział nakładów na przemysł został obniżony z 46,8% na 43,4%, nakłady na transport spadły z 12,9% do 10,0% ogółu nakładów, natomiast wzrosły nakłady na rolnictwo z 7,6% do 11,9%, na budownictwo mieszkaniowe z 11,6% do 14,4%, na gospodarkę komunalną z 2,5% do 3,2%, na rozbudowę urządzeń socjalnych i kulturalnych z 4,8% do 6,4%. W tej ostatniej grupie szczególnie silnie wzrastają nakłady na budownictwo szkolne i szpitalne.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Tego rodzaju zmiany w strukturze nakładów inwestycyjnych oznaczają zmniejszenie udziału nakładów na inwestycje produkcyjne i zwiększenie udziału nakładów na inwestycje nieprodukcyjne. Może to być traktowane jedynie jako przejściowa konieczność, wywołana wyjątkowym układem struktury ludnościowej w okresie najbliższego pięciolecia, w którym wielkość przyrostu ludności w wieku zdolności do pracy jest niewspółmiernie mała w stosunku do wielkości przyrostu naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Według szacunków ludność wzrośnie w okresie najbliższego pięciolecia o 2,5 mln osób, podczas gdy ludność w wieku zdolności do pracy wzrośnie tylko o 350 tys. osób. Jest to rezultat tzw. szczerby wojennej, to znaczy niższej liczebności tych roczników, które będą wchodzić obecnie w okres zdolności do pracy. Stwarza to możliwość i konieczność pewnego przejściowego przesunięcia w strukturze nakładów inwestycyjnych z, budownictwa przemysłowego na budownictwo mieszkaniowo-komunalne, szkolne, szpitalne itp. Pozwoli to, co prawda z trudem, na zaspokojenie najpilniejszych, szybko wzrastających potrzeb w tych dziedzinach.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Chciałbym podkreślić, że wprowadzenie samorządu robotniczego będzie wymagało dalszego usamodzielnienia przedsiębiorstw w ich działalności inwestycyjnej. Dotyczy to głównie tej części inwestycji, która przeznaczona jest na modernizację i rozbudowę czynnych przedsiębiorstw i która powinna być finansowana w zasadzie z odpisów amortyzacyjnych. Szczegóły tych dalszych kroków w dziedzinie decentralizacji planowania i realizacji inwestycji muszą być jeszcze przedyskutowane z udziałem przedstawicieli nauki, tak jak i podnoszony przez część ekonomistów problem oprocentowania nakładów inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W każdym razie reforma w tym kierunku nie zmieni zasadniczych proporcji podziału nakładów inwestycyjnych. Przeprowadzona ona będzie w ramach tych proporcji.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jeżeli wolno wrócić teraz od struktury nakładów inwestycyjnych do proporcji wzrostu produkcji przemysłowej — wymaga kilku słów omówienia proporcja między wzrostem produkcji środków wytwórczości (tzw. grupa A) i produkcji przedmiotów spożycia (tzw. grupa B). Według obecnego projektu planu, produkcja środków wytwórczości wzrośnie w ciągu pięciolecia o 57,3%, a produkcja przedmiotów spożycia o 48,7%. Nie są to bynajmniej także proporcje z góry założone. Są one oparte na analizie możliwości wzrostu produkcji zarówno drogą lepszego wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych, jak i w oparciu o przewidywane inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Rozpiętość między tempem wzrostu obu działów przemysłu socjalistycznego wynosi 8,6 punktów. Jest to najmniejsza rozpiętość spośród wszystkich krajów obozu socjalistycznego. Tak np. w Związku Radzieckim w bieżącym planie rozpiętość ta wynosi 10 punktów, w Czechosłowacji 17 punktów, a w Rumunii i Niemieckiej Republice Demokratycznej 20 punktów. Jeżeli uwzględnić nie sam tylko przemysł socjalistyczny, ale również produkcję rzemiosła i drobnego przemysłu prywatnego, to wobec przewidzianego dwukrotnego wzrostu tej produkcji wskaźnik wzrostu produkcji przedmiotów spożycia wzrośnie do 53–54%. Ten wzrost produkcji przedmiotów spożycia wraz ze wzrostem produkcji rolnej wystarcza na pokrycie przewidzianego w Planie wzrostu płac realnych i realnych dochodów pracujących chłopów o 30% — co stanowi podstawowe i najważniejsze zadanie Planu — oraz na pokrycie wzrostu spożycia wynikającego ze wzrostu liczby ludności rolniczej i ze wzrostu zatrudnienia w innych gałęziach poza rolnictwem. Trzeba uwzględnić także, że w ciągu pięciolecia nastąpi wzrost eksportu środków wytwórczości i wzrost importu przedmiotów konsumpcji i surowców dla przemysłu konsumpcyjnego.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Dalsze zwiększenie produkcji przemysłu lekkiego i spożywczego jest niemożliwe ze względu na ograniczoność krajowej bazy surowcowej tego przemysłu i ograniczone możliwości wzrostu importu surowców.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W przemyśle lekkim i spożywczym obok ilościowego wzrostu produkcji istotnym zadaniem Planu 5-letniego jest znaczne wzbogacenie asortymentu produkowanych towarów, lepsze dostosowanie tego asortymentu do potrzeb i wymagań ludności, podniesienie jakości, wartości użytkowej i estetycznego wykończenia produkowanych artykułów. Przyrost zdolności produkcyjnej w tych przemysłach w mniejszym stopniu będzie się odbywał w drodze budowy nowych zakładów, a w większym stopniu w drodze rozbudowy, rekonstrukcji, modernizacji i wyposażenia w maszyny istniejących zakładów, lub w drodze uruchomienia zakładów nieczynnych. Szczególne znaczenie będzie miała wymiana parku maszynowego w przemyśle włókienniczym, która odbywać się będzie zarówno w ramach planu inwestycyjnego, jak i w ramach kapitalnych remontów lub inwestycji pozalimitowych, finansowanych w drodze kredytów bankowych.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Ponieważ rozwój przemysłu ciężkiego budzi najwięcej zainteresowania i dyskusji, uważam za celowe poświęcić trochę uwagi problematyce rozwoju niektórych choćby gałęzi tego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W Polsce bezsprzecznie jednym z najpoważniejszych problemów jest problem rozwoju górnictwa węglowego. Węgiel ma kluczowe znaczenie dla uprzemysłowienia kraju, jako podstawowe paliwo w przemyśle, a w szczególności w energetyce i transporcie, oraz w naszym handlu zagranicznym, jako podstawowy przedmiot eksportu. Jeszcze w 1955 r. węgiel i koks stanowiły 45% wartości naszego eksportu.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Istotne znaczenie posiadają następujące fakty. Przemysł węglowy w Polsce opiera się na ogromnych zasobach surowcowych, wynoszących, licząc tylko do głębokości 1.000 metrów, około 80 miliardów ton. Zasoby te są jednak niedostatecznie szczegółowo rozpoznane, a ich wykorzystanie wymaga ogromnych nakładów, dających efekt po dłuższym okresie czasu. Nasza gospodarka narodowa nie była i nie jest w stanie ponieść takich nakładów inwestycyjnych na rozwój górnictwa węglowego, które by mogły zapewnić wzrost tej produkcji proporcjonalny do wzrostu całej produkcji przemysłowej. W dodatku rozwój ten natrafia na olbrzymie trudności, ponieważ większa część zasobów węglowych znajduje się na terenie nadmiernie uprzemysłowionym, gęsto zabudowanym — przy równoczesnym braku siły roboczej — i zwiększenie nakładów na przemysł węglowy wymaga jednoczesnego poważnego zwiększenia nakładów towarzyszących na budownictwo mieszkaniowe i komunalne, na doprowadzenie wody do zagłębia węglowego, na rozwój komunikacji kolejowej i drogowej, na dalszą rozbudowę energetyki, na rozbudowę zaplecza budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W okresie planu 6-letniego inwestowaliśmy w górnictwo węgla kamiennego około 13,6 miliardów zł, licząc w cenach 1956 r. W tym okresie uzyskaliśmy przyrost produkcji o 20,4 milionów ton węgla kamiennego. Jednak tylko część tego przyrostu uzyskano w rezultacie nowych inwestycji, część zaś była rezultatem wprowadzenia, jako systemu, pracy niedzielnej i przedłużania czasu pracy w dni normalne. Przez ten cały czas przemysł węglowy nie mógł rozwiązać problemu stabilizacji załóg i korzystał z pracy załóg niestałych, jak np. początkowo jeńców wojennych przed 1949 r., a potem więźniów, „Służby Polsce” oraz Wojskowego Korpusu Górniczego.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Obecnie stawiamy sobie za zadanie ścisłe przestrzeganie 8-godzinnego dnia pracy, co w przemyśle praktycznie jest już wprowadzone. Praca w niedzielę będzie ograniczona do połowy w 1957 r., a zniesiona całkowicie w 1958 r. Stopniowo będziemy wymieniali pracowników niestałych na stałe załogi. Między 1955 a 1960 r. przewidziany jest przyrost produkcji węgla kamiennego o 15,5 mln ton, a więc o 24% mniejszy niż w ciągu sześciolecia, z tym jednak, że wydobycie na dzień roboczy wzrośnie z 283 tys. ton w 1955 r. do 360 tys. ton w 1960 r.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jednocześnie inwestycje w przemyśle węgla kamiennego wyniosą 18,7 miliardów zł, a więc o 37,5% więcej niż w ciągu sześciolecia. Ten poziom nakładów zabezpiecza wzrost produkcji, planowany na rok 1960, jednak nie wystarczy na znaczniejsze zaawansowanie nakładów potrzebnych dla dalszego wzrostu produkcji po 1960 r. Ponieważ jednocześnie rośnie silnie zapotrzebowanie kraju na potrzeby przemysłu i transportu, a także dla celów opałowych, eksport węgla nie wzrośnie, a zmniejszy się z 24,3 mln ton w 1955 r. do 19,5 mln w 1960 r. Jeszcze głębsze zmniejszenie eksportu węgla nastąpi w najbliższych latach. Już w 1956 r. zmuszeni byliśmy znacznie zmniejszyć eksport węgla w porównaniu z planem w celu lepszego zaopatrzenia kraju. W najbliższych latach w związku z normalizacją czasu pracy w górnictwie wzrost produkcji węgla będzie mniejszy, niż planowano początkowo. Ze względu na ten fakt, jak i na konieczność lepszego zaopatrzenia kraju w węgiel, zmuszeni byliśmy zmniejszyć eksport węgla w ciągu najbliższych 4 lat o 21 mln ton w stosunku do poprzednich ustaleń, co głównie spowodowało poważną wyrwę w naszym bilansie handlowym.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Przyjęty w projekcie planu poziom inwestycji w naszym przemyśle węglowym należy uważać w zasadzie za górną granicę naszych własnych możliwości. Dalszy wzrost tych inwestycji mógłby nastąpić w ramach współpracy międzynarodowej w założeniu całkowitego, kompleksowego finansowania nakładów przez kraje zainteresowane w zwiększeniu importu węgla z Polski w latach następnej pięciolatki.</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Projekt Planu 5-letniego zakłada dalszy poważny wzrost hutnictwa żelaza. Produkcja stali wzrośnie w ciągu pięciolecia o 63%, osiągając w 1960 r. poziom 7.200 tys. ton. Oznacza to, że produkcja stali na 1 mieszkańca w 1960 r. wzrośnie do 240 kg wobec 163 kg w 1955 r. Dla porównania warto podać cyfry produkcji stali na głowę mieszkańca w najbardziej uprzemysłowionych krajach. W 1955 r. w Belgii wynosiła ona 665 kg, w Stanach Zjednoczonych 643, w Niemczech Zachodnich 427, w Wielkiej Brytanii 396, w Czechosłowacji 347, we Francji 291.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Tu i ówdzie rozlegają się głosy wątpliwości, czy powinniśmy rozwijać na taką skalę nasze hutnictwo żelaza. Powołują się przy tym na to, że Polska ma rzekomo niedostateczną bazę surowcową dla rozwoju hutnictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Trzeba jednak stwierdzić, że na świecie mało jest krajów o rozwiniętym hutnictwie, które byłyby całkowicie samowystarczalne pod względem i zaopatrzenia w surowce hutnicze. Szereg wysoce uprzemysłowionych krajów kapitalistycznych importuje poważne ilości wysokowartościowej rudy żelaznej z zagranicy wykorzystując równocześnie uboższe rudy krajowe. Tak np. Anglia importuje ok. 16 mln ton rudy, Niemcy Zachodnie ok. 15 mln ton rudy. W podobnej sytuacji jest i Czechosłowacja, która obecnie na jednego mieszkańca produkuje przeszło dwa razy więcej stali niż Polska, a mimo to nadal rozwija swój przemysł hutniczy w szybkim tempie. Decydujące znaczenie dla rozwoju własnego hutnictwa ma fakt posiadania zasobów węgla koksującego i możliwość zaopatrzenia hutnictwa we własny koks metalurgiczny, a te możliwości Polska posiada.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Co do rudy żelaza Polska rzeczywiście nie posiada takich bogatych złóż, jak np. Szwecja czy Związek Radziecki, jednak nasze ubogie rudy żelaza z powodzeniem są zużywane z bogatymi rudami importowanymi, a ostatnie badania geologiczne doprowadziły do odkrycia nowego łęczyckiego zagłębia rud żelaza, które jest w każdym razie znacznie korzystniejsze w eksploatacji od starego zagłębia kieleckiego.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Należy wnosić, że w sprawie rudy żelaza geologowie nie powiedzieli jeszcze swego ostatniego słowa. Dzięki przewidzianemu w Planie rozwojowi wydobycia rud żelaza udział rud krajowych w pokryciu zapotrzebowania hutnictwa wzrośnie z 13% w 1955 r. do 19% w 1960 r. Posiadamy także obfite złoża kamienia wapiennego, używanego jako topnik. Niemałe znaczenie ma także fakt, że Polska posiada stare, doświadczone kadry hutników — robotników i inżynierów, dzięki czemu proces uruchomienia nowych obiektów produkcyjnych i opanowania nowej techniki przebiega sprawniej niż często w innych gałęziach przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Tyle o warunkach rozwoju hutnictwa w Polsce. Decydujące znaczenie mają jednak potrzeby gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jeżeli prawdą jest, że od rozwoju i polepszenia pracy przemysłu maszynowego w Polsce zależy pomyślny rozwój całej gospodarki narodowej, a w tej liczbie i rolnictwa, jeżeli prawdą jest, że na to, aby żyć i rozwijać się, musimy z każdym rokiem mniej importować, a z każdym rokiem więcej eksportować maszyn i urządzeń, a to jest prawdą — to trzeba także stwierdzić, że rozwój i należyte wykorzystanie przemysłu maszynowego hamowane jest przez brak materiałów hutniczych.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Wszyscy pamiętamy, jak deficytowym artykułem przez cały okres planu 6-letniego były blachy. Obecnie po uruchomieniu w Hucie im. Lenina walcowni gorącej nie przewiduje się trudności zaopatrzenia w blachy grube, z wyjątkiem blach okrętowych i niektórych specjalnych — kotłowych, które będą jeszcze musiały być importowane.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Po uruchomieniu od 1958 r. walcowni blach na zimno w Hucie im. Lenina wydatnie poprawi się zaopatrzenie kraju w blachy cienkie.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Wprawdzie będziemy musieli jeszcze importować szereg asortymentów wyrobów walcowanych, w sumie jednak dodatnie saldo z wymiany z zagranicą tychże wyrobów zwiększy się z 26 mln rubli walutowych w 1955 r. do 256 mln rubli walutowych w 1960 r. Co prawda jednocześnie wzrośnie import rud żelaza, manganu, chromu i wolframu.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jeżeli jednak uwzględnić łączne saldo wymiany zagranicznej w dziedzinie rud, wyrobów walcowanych oraz maszyn i urządzeń, saldo to, które w 1955 r. przedstawiało wartość ujemną około 870 mln rubli walutowych, zmniejszy się do pozycji ujemnej — 34 mln rubli.</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Zaopatrzenie przemysłu w wyroby walcowane wzrośnie o 57,8% w stosunku do 1955 r., a budownictwa o 45%. Gdybyśmy chcieli utrzymać założone tempo wzrostu produkcji przemysłowej i budowlanej, nie rozwijając naszego hutnictwa, lub rozwijając je w znacznie słabszym tempie, musielibyśmy importować poważną ilość wyrobów walcowanych.</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Trzeba także stwierdzić, że inwestycje w przemyśle hutniczym w pięcioleciu zmieniają swój charakter, będą one bardziej efektywne, gdyż są obliczone na lepsze i bardziej równomierne wykorzystanie tych nakładów, które w okresie sześciolecia zostały włożone w budowę nowych zakładów — zwłaszcza Huty im. Lenina i huty stali szlachetnej w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W sześcioleciu 1950–1955 włożyliśmy w rozwój hutnictwa żelaza i kopalnictwa rud żelaznych 16,7 mld zł według cen z 1956 r. Stanowi to 16% nakładów inwestycyjnych na cały przemysł. W pięcioleciu 1956–1960 planowane nakłady na rozwój hutnictwa żelaza i wydobycia rud żelaza — wynoszą 13,6 mld zł, co stanowi 11,3% nakładów na rozwój przemysłu. Jednocześnie przyrost wartości produkcji tych gałęzi przemysłu, który w minionym sześcioleciu wyniósł w cenach niezmiennych, a więc zbliżonych do przedwojennych, 2,4 mld zł, w pięcioleciu 1956–1960 wyniesie prawie to samo, a więc efekt produkcyjny, który przyniesie każda złotówka inwestycyjna w hutnictwie, będzie w tym planie o 18% większy niż w okresie sześciolecia.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Lepiej jeszcze zilustrują to cyfry przyrostu produkcji wyrażone w jednostkach naturalnych. Tak np. przyrost produkcji rud żelaza w minionym sześcioleciu wyniósł 997 tys. ton, w bieżącym pięcioleciu wyniesie 1.454 tys. ton, przyrost produkcji surówki przeliczeniowej wyniósł 1.714 tys. ton, w pięcioleciu wyniesie 2.009 tys. ton.</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Odpowiednie cyfry dla stali surowej wyniosą 1.891 tys. ton i 2.560 tys. ton i dla wyrobów walcowanych 1.426 tys. ton i 1.949 tys. ton. A więc przy mniejszych nakładach inwestycyjnych uzyskamy większe przyrosty produkcji, jako rezultat lepszego wykorzystania inwestycji bieżącego pięciolecia, jak również ogromnych nakładów poniesionych poprzednio.</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jak zaznaczyłem, jednym z centralnych zagadnień w Planie 5-letnim jest wzrost produkcji i podniesienie na wyższy poziom pracy przemysłu maszynowego. Mimo że w okresie Planu 6-letniego wartość produkcji tego przemysłu wzrosła 3 1/2-krotnie, a w porównaniu z r. 1938 — 10-krotnie, polski przemysł maszynowy cechuje nadal niedorozwój. Nie zabezpiecza on jeszcze szeregu ważnych potrzeb gospodarki narodowej; rezultatem tego jest nadmierny import maszyn i urządzeń. O niedorozwoju przemysłu maszynowego w Polsce świadczy jego udział procentowy w produkcji całego przemysłu w porównaniu z innymi krajami. Udział ten wyniósł w Polsce w 1955 r. — 16,1%, podczas gdy w Czechosłowacji osiągnął 30% w 1954 r., na Węgrzech — 18%. Hamulcem w rozwoju produkcji przemysłu maszynowego był brak dostatecznej bazy surowców i półfabrykatów, a zwłaszcza wyrobów walcowanych, oraz niedostateczny rozwój produkcji odlewów, zwłaszcza staliwnych i z żelaza ciągliwego, oraz odkuwek. Struktura samego przemysłu maszynowego wykazuje wewnętrzne dysproporcje. Zdolności produkcyjne wydziałów montażowych, a często również wydziałów mechanicznych, znacznie przewyższają zdolności produkcyjne wydziałów przygotowawczych, odlewni i kuźni. Brak zdolności produkcyjnych występuje w takich gałęziach przemysłu maszynowego, jak produkcja łożysk, kabli, silników spalinowych, materiałów instalacyjnych dla budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Na rozwój niektórych gałęzi przemysłu maszynowego hamująco wpłynęła w okresie planu 6-letniego forsowna rozbudowa przemysłu obronnego, która pochłaniała uwagę kierownictwa i wymagała skierowania do tej gałęzi, przemysłu najlepszych kadr technicznych i zaopatrzenia go na zasadzie priorytetu w najcenniejsze i najbardziej deficytowe surowce.</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Trzeba stwierdzić, że wiele gałęzi przemysłu maszynowego cechuje niedostateczny postęp techniczny, niedostateczne przygotowanie nowych postępowych konstrukcji i opóźnienie w związku z tym uruchomienia produkcji nowych maszyn i modernizacji już produkowanych. Odnosi się to m. in. w bardzo wysokim stopniu do przemysłu maszyn rolniczych, od którego poziomu zależy m. in. szybsze podniesienie poziomu produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Według projektu planu 5-letniego produkcja przemysłu maszynowego wzrośnie w 1960 r. w porównaniu z 1955 r. 2-krotnie, przy czym przewidziany jest więcej niż 2-krotny wzrost w przemyśle teletechnicznym, lampowym, samochodowym, maszyn rolniczych, okrętowym oraz maszyn elektrycznych, aparatów elektrycznych i ogólnego budownictwa maszyn.</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Warunkiem osiągnięcia takiego wzrostu produkcji, rozszerzenia asortymentu produkowanych maszyn i urządzeń oraz poprawy jakości produkcji jest właściwe organizacyjne i kadrowe przygotowanie nowych konstrukcji maszyn i modernizowanie już produkowanych oraz wdrażanie nowej techniki w produkcji maszyn.</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W okresie Planu 5-letniego zbudujemy niewielką tylko ilość nowych zakładów przemysłu maszynowego (przewidziana jest budowa 5 nowych zakładów, a 11 zakładów będzie poważnie rozbudowanych).</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Przeważającą część przyrostu produkcji przemysł maszynowy powinien więc osiągnąć w drodze lepszego wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych oraz w drodze modernizacji zakładów. Poważną rolę będzie odgrywało przestawienie części przemysłu obronnego na produkcję wyrobów masowego spożycia, jak lodówki, pralki, motocykle, rowery i sprzęt gospodarstwa domowego. Powszechnie wiadomo, że w szeregu gałęzi przemysłu maszynowego istnieją nie wykorzystane maszyny i siła robocza — nie wykorzystane ze względu na niedostateczne zaopatrzenie i wadliwie funkcjonującą kooperację. Nakłada to szczególny obowiązek na Państwową Komisję Planowania Gospodarczego w jej zakresie działania i na ministerstwa zaopatrujące przemysł maszynowy, a w pierwszym rzędzie Ministerstwo Hutnictwa — niezwykle troskliwego podejścia do sprawy zaopatrzenia przemysłu maszynowego w niezbędne surowce i materiały.</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Ponieważ część materiałów, a w szczególności pręty cienkie ze stali zwykłej i jakościowej, taśmę zimnowalcowaną, rury precyzyjne, blachę transformatorową, blachy okrętowe i kotłowe, pręty ciągnione przemysł maszynowy będzie musiał otrzymywać częściowo z importu, na Ministerstwo Handlu Zagranicznego spada obowiązek dokładnego i terminowego wykonywania zamówień przemysłu maszynowego.</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Z drugiej strony na przemyśle maszynowym ciążą poważne zadania eksportowe. Eksport maszyn i urządzeń ma wzrosnąć z 412 milionów rubli walutowych w 1955 r. do około 900 milionów rubli w 1960 r., co wymaga wnikliwego i troskliwego rozwiązania wszystkich zagadnień związanych z produkcją eksportową.</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Kilka słów o przemyśle chemicznym. Przemysł ten ma w Polsce szczególnie pomyślne warunki rozwoju ze względu na bogate krajowe zasoby takich surowców, jak węgiel kamienny i brunatny, kamień wapienny, sól, siarka, anhydryt, baryt i inne. Produkcja przemysłu chemicznego według projektu Planu wzrośnie przeszło dwukrotnie, a więc wzrośnie ona jako jedna z najbardziej rozwijających się gałęzi przemysłu. Szczególnie wzrośnie przemysł syntezy chemicznej, którego wskaźnik wzrostu wynosi 264%, tworzyw sztucznych, który wzrośnie 2,5 raza, przemysł organiczny i farmaceutyczny.</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Wzrost produkcji nawozów azotowych osiągnie wskaźnik 211%, a fosforowych — 218%. Uruchomiona zostanie produkcja kauczuku syntetycznego, która w 1960 r. wyniesie 24 tys. ton i pokryje w 27,8% zapotrzebowanie kraju. Rozwój produkcji ogumienia pozwoli na ograniczenie w 1960 r. importu opon i dętek do niewielkiej ilości potrzebnej dla pojazdów nietypowych. Jeżeli chodzi o masy plastyczne, to produkcja półfabrykatów i produkcja masy plastycznej, polichlorku winylu uruchomiona zostanie w r. 1957, a w 1960 r. przemysł chemiczny wyprodukuje m. in. 15 tys. ton polichlorku winylu i 2 tys. ton polistyrenu — półfabrykatów dla produkcji mas plastycznych.</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Pozwoli to na zastąpienie produkcji wielu artykułów technicznych i przedmiotów masowego spożycia, metali nieżelaznych, stali kwaso- i ługoodpornych, drewna i skóry.</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Ważne jest uruchomienie produkcji płyt podłogowych z tworzyw sztucznych i gumy. Produkcja włókien sztucznych i syntetycznych (bez wipolanu) wzrośnie w 1960 r. do 76,9 tys. ton, co pozwoli na zwiększenie udziału sztucznych surowców krajowych w pokryciu po trzeb surowcowych przemysłu włókienniczego z 30,5% na 35,8%.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Ten wielki rozwój przemysłu chemicznego jest słusznie uważany przez wielu za niedostateczny. Istotnie jest on jeszcze niedostateczny z punktu widzenia potrzeb kraju, możliwości jego bazy surowcowej, a także z punktu widzenia porównania z osiągnięciami najbardziej uprzemysłowionych krajów. Dalszy rozwój przemysłu chemicznego może odegrać ogromną rolę w odciążeniu bilansu handlowego od nadmiernego importu, stworzeniu nowych możliwości eksportowych, rozszerzeniu bazy surowcowej przemysłu lekkiego i spożywczego oraz podniesieniu produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-3.63" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Dotyczy to zwłaszcza przemysłu włókien sztucznych, mas plastycznych, tłuszczy syntetycznych, kauczuku syntetycznego, nawozów sztucznych.</u>
          <u xml:id="u-3.64" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jednak rozmiary potrzebnych nakładów inwestycyjnych, a także stan przygotowania projektowego inwestycji i poziom wykonywania inwestycji przemysłu chemicznego nie pozwala na znaczniejsze zwiększenie tempa rozwoju tej gałęzi przemysłu w tym pięcioleciu. Tym ważniejsze jest przygotowanie w tym pięcioleciu szybszego rozwoju przemysłu chemicznego w następnym pięcioleciu, np. przygotowanie do budowy i uruchomienia nowej fabryki jedwabiu sztucznego, do uruchomienia produkcji nowych rodzajów włókien syntetycznych typu „terylen” i „dynel” oraz nowych rodzajów mas plastycznych, jak polietylen i acetyloceluloza.</u>
          <u xml:id="u-3.65" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Spośród gałęzi przemysłu, których rozwój ma najważniejsze znaczenie dla wykonania Planu 5-letniego, wymienić należy przemysł materiałów budowlanych. Niedostateczny rozwój tego przemysłu w okresie planu 6-letniego stał się poważnym hamulcem w rozwoju budownictwa w mieście i na wsi. Sprawa zaopatrzenia w materiały budowlane ma podstawowe znaczenie dla wykonania programu budownictwa mieszkaniowego w miastach i osiedlach typu miejskiego w ilości ok. 1.200 tys. izb, dla poprawy zaopatrzenia wsi, dla wykonania programu remontów kapitalnych budynków mieszkalnych, rosnącego dwukrotnie, oraz remontów bieżących, które wzrastają trzykrotnie.</u>
          <u xml:id="u-3.66" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W ciągu ostatniego półrocza od czasu narady budowlanej dokonano dużego wysiłku dla poprawy sytuacji w tej dziedzinie. Po przeanalizowaniu wstępnych bilansów materiałów budowlanych powiększono program inwestycyjny materiałów budowlanych wraz z materiałami zastępującymi drewno o 2 miliardy zł mimo ogólnej redukcji inwestycji. Skonkretyzowano plan rozwoju przemysłu cementowego i wapienniczo-gipsowego i zawarto umowy na projektowanie i dostawy z zagranicy urządzeń dla podstawowych zakładów. Skonkretyzowano program budowy nowych wytwórni cegły wapienno-piaskowej. Rozszerzono do czterech nowych zakładów program rozbudowy produkcji gazo-betonów. Opracowano wytyczne dla produkcji różnego rodzaju nowych materiałów podłogowych.</u>
          <u xml:id="u-3.67" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Przeanalizowano po raz pierwszy w skali centralnej zapotrzebowanie budownictwa na materiały instalacyjne i ustalono zadania w zakresie produkcji i importu tych materiałów.</u>
          <u xml:id="u-3.68" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Na komisjach sejmowych słusznie wyrażano troskę o to, czy aktualne. bilanse materiałów budowlanych zabezpieczą dostatecznie zapotrzebowanie budownictwa na materiały budowlane. Niepokój w tej sprawie jest wyolbrzymiony pod wpływem wyjątkowo złych doświadczeń tego roku, kiedy to przemysł ceramiki budowlanej ze względu na szczególnie trudne warunki atmosferyczne ubiegłej zimy wykona plan na poziomie 97,6%, a produkcja materiałów instalacyjnych na ogół w tym roku nie był bilansowana.</u>
          <u xml:id="u-3.69" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W okresie Planu 5-letniego powinna nastąpić poprawa zaopatrzenia w podstawowe materiały budowlane, ponieważ produkcja budowlano-montażowa jednostek gospodarki uspołecznionej rośnie o 56%, a planowane zaopatrzenie budownictwa w cement — o 81%, w cegłę i prefabrykaty — o 77%. Większy wzrost zaopatrzenia w podstawowe materiały budowlane wynika jednak ze zwiększenia udziału budownictwa mieszkaniowego, bardziej materiałochłonnego. Przewidziany planem wzrost produkcji cementu zabezpiecza nawet z pewną nadwyżką potrzeby budownictwa, przy znacznym zwiększeniu dostaw cementu na rynek. Również w wyrobach walcowanych potrzeby budownictwa są w zasadzie zabezpieczone.</u>
          <u xml:id="u-3.70" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Poważny problem stanowi zaopatrzenie w drewno, ponieważ ze względu na konieczność oszczędzania tego surowca, aby utrzymać wyrąb lasów w granicach nie za wiele odchylających się od norm dopuszczalnych, budownictwo musi obniżyć zużycie tarcicy iglastej na 1 milion zł przerobu o ok. 40% w 1960 r. w stosunku do 1956 r., a w budownictwie miejskim i przemysłowym prawie o połowę. Wymaga to realizacji szeregu zamierzeń techniczno-organizacyjnych w zakresie oszczędności drewna i wyprodukowania niezbędnej ilości materiałów zastępczych.</u>
          <u xml:id="u-3.71" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W bilansie materiałów ściennych istnieje niedobór w latach 1957 i 1958 po 160 mln jednostek ceramicznych. Niedobór ten jednak może i powinien być zlikwidowany przez dodatkową produkcję elementów prefabrykowanych w zakładach stacjonarnych i na placach budów oraz przez zorganizowanie dodatkowej polowej produkcji żużlobloków na pustaczarkach, które będą importowane z NRD.</u>
          <u xml:id="u-3.72" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Spośród pozostałych materiałów przewiduje się trudności w zaopatrzeniu budownictwa w płytki ścienne i podłogowe, których zużycie powinno być ograniczone do najbardziej istotnych potrzeb. Zbilansowanie materiałów dekarskich będzie wymagało rewizji założeń architektonicznych w kierunku rozszerzenia stosowania dachów płaskich. Pokrycie potrzeb w materiałach podłogowych wymaga natychmiastowego uruchomienia produkcji i zastosowania parkietów i podłóg oszczędnościowych oraz szerszego zastosowania posadzek z materiałów zastępczych.</u>
          <u xml:id="u-3.73" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Zaopatrzenie budownictwa w materiały instalacyjne zostało w zasadzie zbilansowane w oparciu o produkcję krajową, z wyjątkiem niektórych asortymentów, które będą wymagały uzupełnienia z importu. Przemysł maszynowy i przemysł terenowy musi jednak zapewnić szczególną opiekę i kontrolę produkcji materiałów instalacyjnych dla budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.74" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Niezależnie od zaplanowanego wzrostu produkcji materiałów budowlanych w przemyśle planowanym, centralnie i w przemyśle terenowym, należy wykorzystać wszystkie możliwe rezerwy, aby zwiększyć produkcję materiałów budowlanych dla lepszego zaspokojenia potrzeb budownictwa indywidualnego w mieście i na wsi. W tym celu zostaną stworzone warunki, aby przedsiębiorstwa innych gałęzi przemysłu mogły rozwinąć uboczną produkcję materiałów budowlanych dla sprzedaży własnym pracownikom lub na rynek. Zostaną stworzone bodźce ekonomiczne, które zachęcą terenowe rady narodowe do rozwoju ponadplanowej produkcji materiałów budowlanych. Rzemiosło, zespoły chłopskie lub drobne przedsiębiorstwa prywatne zostaną zachęcone do uruchomienia nieczynnych wapienników, cegielni itp. oraz polowej produkcji materiałów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-3.75" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jednym z najważniejszych zadań naszego Planu 5-letniego jest podniesienie produkcji rolniczej. Wzrost tej produkcji decyduje o możliwości zaspokojenia wzrastających potrzeb ludności w zakresie środków żywności oraz o polepszeniu zaopatrzenia w surowce niektórych gałęzi przemysłu lekkiego i rolno-spożywczego. Tempo rozwoju rolnictwa z natury rzeczy nie może być tak szybkie jak tempo rozwoju przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-3.76" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Doświadczenia minionego okresu wskazują, że nierealne jest przyjmowanie zbyt wysokiego tempa wzrostu w tej gałęzi gospodarki. W sześcioleciu planowano wzrost o 50%, a osiągnięto tylko 19%. W świetle doświadczeń ostatnich lat zakładany w projekcie Planu 5-letniego wzrost produkcji rolnej o 25% jest realny pod warunkiem, że rolnictwu okazana zostanie wszechstronna pomoc, a polityka ekonomiczna w stosunku do wsi będzie sprzyjała podnoszeniu produkcji, tak jak w ostatnich dwóch latach.</u>
          <u xml:id="u-3.77" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Rozwój produkcji rolnej w Polsce może następować tylko na drodze intensyfikacji, ponieważ nie mamy zbyt wielkich możliwości powiększania powierzchni uprawowej.</u>
          <u xml:id="u-3.78" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jak wielkie są możliwości podniesienia produkcji rolnej drogą intensyfikacji w naszych warunkach, świadczy porównanie osiąganych przez nas wyników z wynikami bratnich sąsiednich krajów — Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Czechosłowacji.</u>
          <u xml:id="u-3.79" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Gdy np. w Polsce w 1955 r. osiągnęliśmy plony 4 zbóż w wysokości 14,2 q z hektara, w Czechosłowacji plony te wyniosły 21,2 q, a w Niemieckiej Republice Demokratycznej — 26,4 q. Plony buraka cukrowego wyniosły u nas przeciętnie 186 q z hektara, w Niemieckiej Republice Demokratycznej — 256 q, a w Czechosłowacji — co prawda przy wyjątkowo dobrym urodzaju — 324 q. Plony ziemniaków u obu naszych sąsiadów są o połowę wyższe niż w Polsce. Pogłowie bydła osiągnęło w Polsce 38,8 sztuk na 100 ha użytków rolnych, podczas gdy w Czechosłowacji i Niemieckiej Republice Demokratycznej przekracza 53 sztuki. Pogłowie trzody chlewnej u nas wynosi 53,4 sztuki na 100 ha, w Czechosłowacji — 81,8, a-w Niemieckiej Republice Demokratycznej — 139,4.</u>
          <u xml:id="u-3.80" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Rzecz oczywista, że nie jesteśmy w stanie w ciągu kilku lat osiągnąć poziomu naszych sąsiadów. Mają oni za sobą dziesięciolecia pracy nad podniesieniem kultury rolnej, nad zaopatrzeniem rolnictwa w środki produkcji — nowoczesne maszyny rolnicze i nawozy sztuczne.</u>
          <u xml:id="u-3.81" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Tak np. w 1955 r. zaopatrzenie rolnictwa w nawozy sztuczne w przeliczeniu na czysty składnik wyniosło w Polsce 35 kg na hektar gruntów ornych, gdy w Czechosłowacji — 64 kg, a w Niemieckiej Republice Demokratycznej — 149 kg. W 1960 r. osiągniemy prawie dokładnie poziom czechosłowacki z r. 1955, jeżeli chodzi o zaopatrzenie rolnictwa w nawozy sztuczne. Daleko nam jednak będzie jeszcze do obecnego poziomu niemieckiego. Zrozumiałe są wysuwane żądania, aby jeszcze bardziej przyśpieszyć postęp w tej dziedzinie, jednak granice możliwości inwestycyjnych nie pozwalają w tej chwili na większe przyśpieszenie rozwoju przemysłu nawozów sztucznych, którego produkcja wzrasta w okresie pięciolecia o 106%.</u>
          <u xml:id="u-3.82" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Na komisjach sejmowych padały głosy, aby import nawozów sztucznych na potrzeby rolnictwa powiększyć kosztem importu zboża. Niestety nie jest to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-3.83" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Import zboża jest konieczny dla wyrównania bieżącego bilansu zbożowego, a ewentualny dodatkowy import nawozów sztucznych mógłby wpłynąć na podniesienie zbiorów zbóż dopiero w następnym okresie. Jest natomiast do przyjęcia założenie, że gdy w którymś roku pomyślny urodzaj pozwoli nam na zmniejszenie rozmiarów importu zboża, zaoszczędzone w ten sposób środki zostaną przeznaczone na dodatkowy import nawozów sztucznych.</u>
          <u xml:id="u-3.84" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Obywatele Posłowie! VIII Plenum KC PZPR rzuciło nowe światło na naszą politykę przebudowy struktury rolnej kraju. Ulegają zmianie metody rozwoju rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Należy liczyć się z faktem, że pewna ilość słabych spółdzielni produkcyjnych rozwiąże się, podczas gdy te, które są w stanie rozwijać się na zdrowych podstawach ekonomicznych, będą się wzmacniały i dalej rozwijały.</u>
          <u xml:id="u-3.85" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Zmieniają się poglądy na rolę państwowych ośrodków maszynowych. Ulegają likwidacji gminne ośrodki maszynowe, a maszyny zostaną odstąpione zespołom chłopskim i spółkom maszynowym.</u>
          <u xml:id="u-3.86" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Te wszystkie zmiany nie mogą pozostać bez wpływu zwłaszcza na kierunek inwestycji w rolnictwie, na sposób wydatkowania ogromnych środków, jakie państwo przeznacza na rozwój tej gałęzi gospodarki narodowej. W związku z tym plan inwestycyjny rolnictwa zostanie przebudowany w okresie pomiędzy obecną sesją Sejmu a ostatecznym zatwierdzeniem Planu przez nowo wybrany Sejm.</u>
          <u xml:id="u-3.87" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Sądzę także, że kierunki nakładów inwestycyjnych w państwowych gospodarstwach rolnych wymagają dodatkowego sprawdzenia z punktu widzenia efektywności łożonych przez państwo środków.</u>
          <u xml:id="u-3.88" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Pomyślny rozwój produkcji będzie zależał w dużej mierze od pokrywania zaopatrzenia rolnictwa w środki produkcji, a przede wszystkim w maszyny rolnicze, nawozy sztuczne i materiały budowlane.</u>
          <u xml:id="u-3.89" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">O nawozach sztucznych już była mowa. Co się tyczy maszyn rolniczych przemysł ten ma zwiększyć swą produkcję w okresie pięciolecia o 249%. Ma on opanować produkcję około 40 nowych typów maszyn rolniczych. O powodzeniu będzie decydowała szybkość i sprawność w opracowywaniu i przeszczepianiu na nasz grunt nowych konstrukcji, umiejętne dostosowywanie asortymentu produkowanych maszyn rolniczych do potrzeb wsi, podniesienie jakości wykonania, a przede wszystkim rozszerzenie ilości i asortymentu maszyn przydatnych dla indywidualnych gospodarstw chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-3.90" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Duży wysiłek musi być dokonany dla polepszenia zaopatrzenia wsi w materiały budowlane. W 1957 r. przeznaczone zostaną dla sprzedaży ludności chłopskiej następujące ilości materiałów: cementu — 766 tysięcy ton, tarcicy — 806 tys. metrów, materiałów ściennych — 463 mln jednostek ceramicznych, wapna budowlanego — 390 tys. ton. Oznacza to zwiększenie dostaw w porównaniu do roku 1955: cementu o 79%, tarcicy o 95%, materiałów ściennych o 18%, wapna budowalnego o 20%.</u>
          <u xml:id="u-3.91" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W następnych latach nastąpi dalszy wzrost dostaw materiałów budowlanych dla wsi.</u>
          <u xml:id="u-3.92" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">W świetle potrzeb budownictwa wiejskiego i zdolności nabywczej chłopów należy uznać te dotychczasowe ustalenia za niewystarczające. Należy poszukać dalszych możliwości zmniejszenia planu inwestycyjnego na rok 1957, aby móc przeznaczyć na sprzedaż dla ludności wiejskiej dodatkowe ilości materiałów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-3.93" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Kilka słów chcę poświęcić zagadnieniom naszej gospodarki morskiej, dyskutowanym z tak głęboką troską przez społeczeństwo Wybrzeża i na łamach prasy.</u>
          <u xml:id="u-3.94" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Projekt Planu 5-letniego przewiduje, że w 1960 r. około 25% obrotów polskich portów będzie mogło być obsłużone przez polską flotę handlową. W tym celu należy stan naszej floty handlowej doprowadzić do około 650 tys. DWT. Statki krajowej produkcji przeznaczone na cele powiększenia naszej floty pozwolą — z uwzględnieniem konieczności wycofania niektórych starych jednostek — na zwiększenie tonażu floty handlowej do 520 tys. DWT.</u>
          <u xml:id="u-3.95" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Pozostały tonaż w ilości ok. 130 tys. DWT powinien być importowany. Aby zagwarantować wyodrębnienie przeznaczonych na ten cel środków dewizowych z ogólnych zasobów dewizowych państwa proponuje się utworzenie funduszu rozbudowy floty. Na ten fundusz wpływałyby środki uzyskane ze sprzedaży nierentownych statków, m. in. pasażerskich, wpływy z odszkodowań asekuracyjnych, nadwyżki dewizowe z eksploatacji 7 dziesięciotysiączników krajowej produkcji, część nadwyżek dewizowych Polskiego Ratownictwa Okrętowego, jak również nadwyżki dewizowe z eksploatacji statków zakupionych z funduszu rozbudowy floty. Fundusz winien też otrzymać uprawnienia do zaciągania pożyczek dewizowych, które umożliwiłyby przyspieszenie zakupu statków.</u>
          <u xml:id="u-3.96" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Nie można natomiast przyjąć sugestii o zaniechaniu eksportu statków. Eksport statków stanowi już dziś poważna pozycję bilansu handlowego, stanowi on w części wyrównanie za konieczny import materiałów i wyposażenia do produkcji statków, a ponadto kontakt z rynkami eksportowymi wpływa dodatnio na podniesienie poziomu pracy przemysłu okrętowego.</u>
          <u xml:id="u-3.97" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jak wiadomo, mamy trudności w zrównoważeniu bilansu handlowego i płatniczego w trzech najbliższych latach. Jak już zaznaczyłem, trudności te powstały głównie w związku ze zmniejszeniem planowanego wydobycia węgla oraz z przesunięciami w ramach bilansu węglowego z eksportu na rzecz spożycia krajowego.</u>
          <u xml:id="u-3.98" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Konieczne jest zarówno w dalszych pracach nad projektem Planu 5-letniego przed ostatecznym zatwierdzeniem ustawy, jak i w toku prac nad rocznymi planami dokonanie koniecznych wysiłków, aby powiększyć eksport i ograniczyć import do absolutnie niezbędnych rozmiarów.</u>
          <u xml:id="u-3.99" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Obok tego rodzaju zabiegów dla zrównoważenia bilansu handlowego i płatniczego Rząd uważa za celowe i pożądane uzyskanie na normalnych warunkach kredytów zagranicznych, co pozwoliłoby także na poprawę zapasów i rezerw, gwarantujących niezakłócony przebieg wykonania planu, oraz na zwiększenie masy towarów rynkowych przeznaczonych na sprzedaż dla ludności. Prace w tym kierunku będą prowadzone.</u>
          <u xml:id="u-3.100" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Kilka słów o zagadnieniach oświaty.</u>
          <u xml:id="u-3.101" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Plan 5-letni będzie okresem poważnego wzrostu oświaty i kultury w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-3.102" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Wyjątkowo trudne zadania stoją przed szkolnictwem powszechnym. W związku z wejściem do szkół roczników urodzonych po wojnie liczba uczniów w szkołach podstawowych wzrośnie o 1,3 mln. Będzie to wymagało przyrostu izb lekcyjnych o 17,8 tys. Przyrost ten będzie zapewniony przez bardzo znaczny wzrost nakładów inwestycyjnych w Ministerstwie Oświaty — z 642 mln zł w roku bieżącym do 1.503 mln zł w 1960 r.</u>
          <u xml:id="u-3.103" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jeśli idzie o szkolnictwo zawodowe, nowością będą zasadnicze szkoły zawodowe rolnicze. Pierwsi absolwenci winni opuścić te nowe szkoły w 1959 r. W dwu ostatnich latach Planu 5-letniego winno opuścić zasadnicze szkoły rolnicze 2 tys. absolwentów. Wydaje się, że plan szkolenia zawodowego winien być w tym zakresie poprawiany w kierunku przyśpieszenia uruchomienia tych szkół oraz zwiększenia liczby uczniów i absolwentów. W okresie Planu 5-letniego będzie miał miejsce, zresztą jednocześnie, bardzo znaczny wzrost liczby absolwentów techników rolniczych — z 2,3 tys. w 1955 r. do 5,3 tys. w 1960 r.</u>
          <u xml:id="u-3.104" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Obywatele Posłowie!</u>
          <u xml:id="u-3.105" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Rozpatrywanie przez Sejm projektu Planu 5-letniego zbiega się w czasie z przeprowadzeniem doniosłych reform w naszym systemie planowania i zarządzania gospodarką narodową, proklamowanych przez VII i VIII Plenum KC PZPR, z wprowadzeniem instytucji samorządu robotniczego w zakładach produkcyjnych, z przedsięwzięciami idącymi w kierunku usamodzielnienia przedsiębiorstw i rozszerzenia pola działania prawa wartości w naszej rzeczywistości gospodarczej. Te przemiany w kierunku decentralizacji i demokratyzacji będą miały ogromny wpływ na ukształtowanie się wykonania Planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.106" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jestem głęboko przekonany, że Plan zawiera wielkie wewnętrzne rezerwy.</u>
          <u xml:id="u-3.107" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Ujmowanie i wydobycie tych rezerw nie było w pełni możliwe w dotychczasowym systemie zarządzania i planowania. A jednak ujawnienie i uruchomienie tych rezerw jest w interesie całego społeczeństwa, a w pierwszym rzędzie klasy robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-3.108" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jest rzeczą niezmiernie ważną, aby wysiłek nad usprawnieniem naszej gospodarki, aby eksperymenty szły w kierunku lepszego wykorzystania zdolności produkcyjnej, powiększenia produkcji, zwiększenia wydajności pracy, obniżenia kosztów własnych, a zwłaszcza materiałowych, wygospodarowania dodatkowej akumulacji na rzecz państwa i na rzecz funduszu zakładowego do dyspozycji samorządów robotniczych.</u>
          <u xml:id="u-3.109" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Konieczne jest podkreślenie tego, gdyż w pierwszym okresie usamodzielnienia przedsiębiorstw mogą pojawić się tu i ówdzie tendencje do poprawy sytuacji poszczególnych zakładów kosztem interesów całego społeczeństwa, np. w drodze podnoszenia cen wyrobów lub zmiany podziału zysku planowego na rzecz przedsiębiorstwa bez wypracowania dodatkowej akumulacji. Tego rodzaju tendencje mogą zjawić się zwłaszcza w okresie przejściowym, dopóki nie zacznie działać precyzyjny i przemyślany system bodźców ekonomicznych, ściśle wiążących interes grupowy robotników i pracowników poszczególnych zakładów z interesem ogólnospołecznym.</u>
          <u xml:id="u-3.110" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Nie ulega wątpliwości, że inicjatywy załóg kierować się będą dążeniem do tego, aby powiązać poprawę sytuacji załóg z ogólnym interesem gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.111" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Głębokie przekształcenia systemu zarządzania gospodarką narodową wymagają także przeprowadzenia zmian w organizacji i metodach planowania. Zewnętrznym wyrazem tego będzie reorganizacja Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego na Komisję Planowania Rady Ministrów, która nie będzie obarczona funkcjami zarządzania gospodarką narodową, jakie w poprzednim okresie skupiła w swoich rękach PKPG. Rząd przedstawi Sejmowi odpowiedni projekt ustawy, wobec tego nie będę się w tej chwili zatrzymywał na tym temacie.</u>
          <u xml:id="u-3.112" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Zmiany w systemie planowania i reorganizacja PKPG nie oznaczają wyrzeczenia się centralnego planowania. Centralne planowanie jest niezbędną koniecznością naszego społeczeństwa budującego socjalizm. Chodzi o umiejętne połączenie zasady i praktyki centralnego planowania z daleko posunięta samodzielnością przedsiębiorstw i szerokim polem działania dla inicjatywy załóg robotniczych, działających poprzez samorząd w zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.113" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjiPlanowaniaGospodarczegoStefanJędrychowski">Jestem głęboko przekonany, że wykorzystanie zasobów inicjatywy i aktywności klasy robotniczej, jej demokratycznej kontroli nad działalnością administracji gospodarczej przyczyni się do udoskonalenia Planu w toku jego wykonania, do wydobycia na światło dzienne wielu rezerw, do przezwyciężenia dysproporcji i bardziej harmonijnego rozwoju całej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.114" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min. 30 do godz. 16 min. 55.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#Marszałek">Dla wygłoszenia sprawozdania Komisji Finansowo-Budżetowej o projekcie ustawy o Pięcioletnim Planie Rozwoju Gospodarki Narodowej w latach 1956–1960 — udzielam głosu sprawozdawcy generalnemu posłowi Oskarowi Lange.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejmie! Komisja Finansowo-Budżetowa rozpatrzyła przedłożony przez Rząd projekt Planu 5-letniego, czyli ustawy o planie rozwoju gospodarczego w latach 1956–1960.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełLangeOskar">W rozpatrzeniu projektu wzięły udział poszczególne komisje sejmowe, jak również specjalnie utworzona podkomisja dla rozwoju gospodarczego województw. Podkomisja ta rozpatrywała wnioski przedstawione przez poszczególne wojewódzkie zespoły poselskie.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełLangeOskar">Komisje oraz wymieniona podkomisja przedstawiały swoje wnioski Komisji Finansowo-Budżetowej, która po wysłuchaniu Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego ustosunkowała się do tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełLangeOskar">W jakim kierunku szły wnioski poszczególnych komisji oraz podkomisji dla rozwoju gospodarczego województw? Znaczna część wniosków komisji dotyczyła pracy poszczególnych resortów Rządu oraz położenia poszczególnych gałęzi gospodarki narodowej. Kierownicy i inni przedstawiciele resortów składali komisjom sprawozdania, a komisje uchwaliły szereg wniosków i dezyderatów pod adresem Rządu. Wnioskami i dezyderatami tymi nie będę się zajmował, komisje kierują je bezpośrednio do Rządu. Zajmę się natomiast tymi wnioskami, które proponują dokonanie zmian w przedłożonym projekcie Planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PosełLangeOskar">Są wśród nich wnioski o skreślenie pewnych pozycji z Planu, pozycji, które nie przyczyniają się do rozwoju gospodarki narodowej, a obciążają plan inwestycyjny. W sumie zmniejsza to nakłady inwestycyjne o 319 mln zł. Większość wniosków jednak zmierza do wydatnego zwiększenia wydatków inwestycyjnych. Propozycje Komisji Komunikacji i Łączności, Komisji Oświaty Nauki i Kultury oraz Komisji Pracy i Zdrowia oznaczają łącznie zwiększenie nakładów inwestycyjnych o 1.207,5 mln zł. Do tego dochodzą jeszcze dezyderaty Komisji Pracy i Zdrowia w wysokości 562 mln zł oraz dezyderaty Komisji Rolnictwa w wysokości 500 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PosełLangeOskar">Zespoły poselskie przedstawiły wnioski o zwiększenie terenowego planu inwestycyjnego o 10.033 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PosełLangeOskar">Na tej podstawie, po dokonaniu selekcji, podkomisja dla rozwoju gospodarczego województw zaproponowała zwiększenie wydatków inwestycyjnych o 6.227 mln zł. Z tego 1.209,5 mln zł stanowią postulaty, które należy wprowadzić do Planu. 1.259,5 mln zł to pozycje zmierzające do urealnienia i dofinansowania Planu. Reszta, a mianowicie 3.758,3 mln zł — to dezyderaty do zrealizowania w miarę możliwości.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#PosełLangeOskar">Wszystkie te propozycje świadczą o jednym: o ogromnym niedoinwestowaniu naszego kraju, o ogromnej rozpiętości istniejącej między potrzebami socjalnymi i kulturalnymi ludności, między potrzebami w dziedzinie komunikacji i łączności — budowy dróg, mostów, kolei żelaznych itp. — a środkami ich zaspokojenia. Świadczą one również o tym, że w okresie planu 6-letniego, który był przede wszystkim nastawiony na budowę przemysłu ciężkiego, środki te wzrosły w słabym tylko stopniu. Wymownym jest również fakt, że wśród postulatów, które podkomisja do spraw rozwoju gospodarczego województw proponowała wprowadzić do Planu, 268 mln zł, czyli blisko 1/4 — to kapitalne remonty.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#PosełLangeOskar">Nie ulega wątpliwości, że wszystkie propozycje poszczególnych komisji i podkomisji dla rozwoju gospodarczego województw są uzasadnione. Wiemy jednak wszyscy dobrze, że sytuacja gospodarcza kraju oraz podstawowe zadania, jakie stawia sobie Plan 5-letni — a o tych sprawach będę jeszcze mówił — wymagają ograniczenia inwestycji. Dlatego Komisja Finansowo-Budżetowa musiała dokonać ścisłej selekcji proponowanych dodatkowych nakładów inwestycyjnych. W rezultacie komisja proponuje zwiększenie nakładów o 724,7 mln zł. Dodatkowe te nakłady mogą być pokryte przez skreślenie innych pozycji w wysokości 319 mln zł, przez dokonanie przesunięć w planach w wysokości 169 mln zł oraz przez dofinansowanie z rezerw założonych w Planie w wysokości 236,7 mln zł. W ten sposób globalna kwota nakładów inwestycyjnych, przewidzianych w Planie 5-letnim, pozostanie bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#PosełLangeOskar">Niektóre komisje przedstawiły również propozycje w sprawie zmian w brzmieniu poszczególnych artykułów ustawy o Planie. Propozycje te idą w kierunku pełniejszego uwzględnienia rozwoju spółdzielczości zaopatrzenia i zbytu, spółdzielczości pracy, rzemiosła i chałupnictwa, zarówno indywidualnego jak i spółdzielczego, spółdzielczości kredytowej oraz wszelkich innych form spółdzielczego współdziałania między ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#PosełLangeOskar">Inne propozycje idą w kierunku usprawnienia i podniesienia gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, a w szczególności budownictwa mieszkaniowego, jak również w kierunku rewindykacji obiektów takich, jak szpitale, szkoły i inne zakłady pomocy społecznej, które obecnie są używane na cele niezgodne z ich pierwotnym przeznaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#PosełLangeOskar">Komisja Finansowo-Budżetowa akceptuje wszystkie te propozycje i wnosi o dokonanie odpowiednich poprawek w tekście ustawy o Planie 5-letnim.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#PosełLangeOskar">Wszystkie proponowane zmiany, zarówno w poszczególnych pozycjach nakładów inwestycyjnych, jak też zmiany w brzmieniu niektórych artykułów ustawy są wymienione w druku sejmowym, który znajduje się w rękach Obywateli Posłów. Jest to druk nr 115. Nie będę ich szczegółowo referował, po prostu wnoszę w imieniu Komisji Finansowo-Budżetowej o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#PosełLangeOskar">Zajmę się teraz szeregiem zagadnień podstawowych, mianowicie zagadnieniem, w jaki sposób Sejm powinien ustosunkować się do całości przedłożonego projektu ustawy o Planie 5-letnim, zagadnieniem, jakie są podstawowe i zasadnicze niedociągnięcia w przedłożonym projekcie Planu, które wymagają zmian w samej strukturze Planu, wreszcie też sprawą doraźnych zagadnień gospodarczych oraz problemów organizacji gospodarki narodowej, których szybkie rozwiązanie jest warunkiem pomyślnego wykonania wszelkiego wieloletniego planu rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#PosełLangeOskar">Kadencja obecnego Sejmu ma się ku końcowi, kończy się ona za niecałe dwa tygodnie. Większa część okresu Planu 5-letniego, mianowicie 4 lata tego planu, wypadnie na okres kadencji nowego Sejmu, który zostanie wybrany w styczniu przyszłego roku. Nowy Sejm tedy będzie czuwał nad wykonaniem Planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#PosełLangeOskar">Rola Sejmu w stosunku do narodowych planów gospodarczych nie może ograniczać się do uchwalania ustaw. W myśl Konstytucji bowiem i zasad naszego ludowo-demokratycznego ustroju Sejm jest nie tylko organem ustawodawczym. Jest on najwyższym organem władzy państwowej i władzę tę spełniać musi we wszystkich zakresach. Szczególnie zaś ważnym atrybutem władzy państwowej jest stała kontrola działalności Rządu. Sejm nie tylko uchwala ustawy, ale także kontroluje bieg ich wykonania. Szczególnie ważne jest to w sprawach dotyczących życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#PosełLangeOskar">Z tych względów Komisja Finansowo-Budżetowa uważa, że ustawę o Planie Rozwoju Gospodarki Narodowej na okres do roku 1960 włącznie uchwalić powinien przyszły Sejm. Na nim też będzie spoczywała odpowiedzialność czuwania nad wykonaniem ustawy. Powinien tedy mieć możność ostatecznego ustosunkowania się do projektu ustawy o Planie 5-letnim.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#PosełLangeOskar">W ostatnim okresie dokonały się wielkie przemiany w życiu politycznym naszego kraju. Są to zmiany głębokie i sięgające daleko. Dotykają one również wielu podstawowych założeń polityki gospodarczej oraz metod zarządzania gospodarką narodową. Zmierzają one do pełnego wyzwolenia socjalistycznego charakteru podstaw naszej gospodarki narodowej, skrępowanego i wypaczonego w ubiegłym okresie przez biurokratyczny centralizm. Zmierzają one do rzeczywistego poddania gospodarki narodowej władzy ludu pracującego i do efektywnego podporządkowania jej potrzebom społeczeństwa. Wynikają stąd konsekwencje dla zadań Planu 5-letniego. W nadchodzących wyborach do Sejmu naród wypowie swoją wolę, niewątpliwie wypowie także swoją wolę na temat podstawowych zagadnień rozwoju gospodarki narodowej. Wola ta powinna znaleźć wyraz w Planie 5-letnim. Dlatego ostateczne uchwalenie tego Planu powinno być dokonane przez nowy Sejm.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#PosełLangeOskar">Przekazując nowemu Sejmowi uchwalenie ostatecznego tekstu projektu ustawy o Planie 5-letnim obecny Sejm jednak może i powinien ustosunkować się do tego projektu. Jest to potrzebne dlatego, że społeczeństwo oczekuje takiego ustosunkowania się i że wobec tego Sejm ma obowiązek wyrażenia swojej opinii. Ponadto Sejm musi dać Rządowi dyrektywy działania na czas aż do uchwalenia ustawy przez nowy Sejm. Życie gospodarcze nie może stanąć w miejscu, potrzebne są decyzje, zwłaszcza w dziedzinie inwestycyjnej, których skutki sięgają daleko w przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#PosełLangeOskar">Dlatego Komisja Finansowo - Budżetowa wnosi, aby Sejm, po uwzględnieniu poprawek uchwalonych przez Komisję, przyjął w zasadzie przedstawiony projekt Planu 5-letniego jako wytyczną kierunków rozwoju gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#PosełLangeOskar">Równocześnie Komisja wnosi, aby Sejm upoważnił Rząd do uchwalenia Narodowego Planu Gospodarczego na rok 1957 na podstawie wytycznych zawartych w przedłożonym projekcie Planu 5-letniego oraz w poprawkach uchwalonych przez Komisję Finansowo-Budżetową. Plan na rok 1957 powinien być przedłożony Sejmowi do zatwierdzenia.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#PosełLangeOskar">Według Konstytucji roczne narodowe plany gospodarcze nie wymagają zatwierdzenia przez Sejm. Uchwala je Rząd w ramach kilkuletniego planu gospodarczego, który ma charakter ustawy uchwalonej przez Sejm. Ponieważ Sejm obecny nie uchwala ustawy o Planie 5-letnim, przeto Rząd jest pozbawiony podstawy prawnej dla uchwalenia planu na rok 1957. Potrzebne jest więc specjalne upoważnienie Rządu przez Sejm do uchwalenia tego planu.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#PosełLangeOskar">Komisja Finansowo-Budżetowa jest jednak zdania, że przewidziane w Konstytucji ograniczenie prawa Sejmu do uchwalania kilkuletnich narodowych planów gospodarczych nie odpowiada potrzebom zachodzącego w naszym kraju procesu demokratyzacji. Ogranicza to Sejm do roli wyłącznie ustawodawczej, pozbawia go efektywnej kontroli nad biegiem wykonywania planów nawet wieloletnich. Mieliśmy tego przykład, kiedy po roku 1952, w postaci nie uchwalanych więcej przez Sejm rocznych planów gospodarczych, planów w dodatku jeszcze tajnych, nastąpiło zasadnicze przeobrażenie założeń uchwalonego przez Sejm planu 6-letniego, przeobrażenie, które doprowadziło do zwichnięcia podstawowych proporcji planu 6-letniego i do wynikłych stąd głębokich zaburzeń w gospodarce narodowej.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#PosełLangeOskar">Ograniczenie Sejmu do roli wyłącznie ustawodawczej odpowiada w gruncie rzeczy idei burżuazyjnego parlamentaryzmu opartego na doktrynie podziału władz, gdzie parlamentowi przeciwstawiona jest inna władza, która ogranicza władzę pochodzącego z wyborów parlamentu. Nie takie są założenia parlamentu w ustroju demokracji ludowej. Sejm reprezentuje suwerenną władzę ludu pracującego miast i wsi, władzę pełną i niepodzielną, a nie częściową i ograniczoną jak w burżuazyjnej demokracji. Tego nas uczyła już Komuna Paryska, tego nas uczył Lenin.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#PosełLangeOskar">Aby mieć efektywną możność kontrolowania wykonania kilkuletnich planów gospodarczych, Sejm musi mieć prawo uchwalania również rocznych planów gospodarczych. Bez tego, jak nas nauczyło przykre doświadczenie, nie ma gwarancji, że wola Sejmu wyrażona w ustawach o wieloletnich planach gospodarczych nie zostanie w toku wykonywania tych planów wypaczona. Dlatego przyszły Sejm powinien zmienić odpowiednie przepisy Konstytucji i wprowadzić zasadę, że nie tylko kilkuletnie, ale również roczne narodowe plany gospodarcze są uchwalane przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#PosełLangeOskar">Komisja Finansowo-Budżetowa uważa jednak, że nie należy czekać, aż nastąpi zmiana odpowiednich przepisów Konstytucji. Proponuje, ażeby Sejm już teraz zobowiązał Rząd do przedstawienia przyszłemu Sejmowi do zatwierdzenia projektu Narodowego Planu Gospodarczego na rok 1957.</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#PosełLangeOskar">Rząd powinien także złożyć Sejmowi — oczywiście już przyszłemu Sejmowi — sprawozdanie z wykonania Narodowego Planu Gospodarczego za rok 1956. Ponieważ Sejm nie uchwalił jeszcze ustawy o Planie 5-letnim, a także nie upoważnił Rządu do uchwalenia planu, na rok 1956, Rząd działał tu bez podstawy prawnej. Musiał tak działać, gdyż życie gospodarcze nie może stać w miejscu. Powstały stąd defekt prawny będzie usunięty, jeżeli Sejm zatwierdzi sprawozdanie Rządu o wykonaniu planu za rok 1956. Ponadto sprawozdanie takie jest potrzebne jako podstawa dla uchwalenia ustawy o Planie Rozwoju Gospodarczego do roku 1960 włącznie. Ostateczne bowiem brzmienie wielu punktów tej ustawy zależeć będzie od wyników gospodarczych osiągniętych w obecnym roku, to jest w roku 1956.</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#PosełLangeOskar">Teraz przechodzę do merytorycznego ustosunkowania się do treści przedłożonego projektu ustawy o Planie 5-letnim. Szczegółowe ustosunkowanie się musiałoby się oprzeć na analizie wyniku wykonania planu 6-letniego i płynących stąd doświadczeń. Takiej analizy Komisja Finansowo-Budżetowa nie dokonała. Jedną z przyczyn był brak dostatecznego materiału. Na poszczególnych komisjach przedstawiciele Rządu dawali ocenę wyników planu 6-letniego w zakresie poszczególnych resortów. Sprawy te były dyskutowane na komisjach, ale brak nam było dostatecznego materiału dla dokonania oceny całości, oceny syntetycznej. Statystyczne wskaźniki wykonania planu 6-letniego zostały udostępnione Komisji Finansowo-Budżetowej. Ale to nie wystarcza.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#PosełLangeOskar">Dane statystyczne dać mogą jedynie obraz ilościowych zmian zaszłych w gospodarce narodowej. Dla pełnej oceny wyników planu 6-letniego potrzebne jest także zbadanie zmian o charakterze jakościowym w strukturze gospodarki narodowej, jak również zmian w sprawach takich, jak jakość produkcji, stosunek asortymentu do potrzeb, stosunek kosztów i wydajności do poziomu w zasadzie możliwego do osiągnięcia, istnienie ukrytych rezerw, sposób działania bodźców ekonomicznych itd. Tych zmian nie można wywnioskować z samych tylko cyfr statystycznych, potrzebne by tu były badania jakiejś specjalnej komisji ankietowej, która by od strony jakościowej oświetliła stan gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#PosełLangeOskar">Komisja Finansowo-Budżetowa nie miała możliwości przeprowadzenia takich szczegółowych badań, zbyt ograniczony był jej czas i zbyt ograniczone są środki. Wolała tedy skoncentrować się na sprawach Planu 5-letniego. Jeżeli zaś chodzi o doświadczenia i wnioski płynące z wykonania planu 6-letniego, Komisja opiera się na ocenie dokonanej przez VII Plenum Komitetu Centralnego Partii oraz na krytycznych zaostrzeniach tej oceny, które znalazły wyraz na VIII Plenum Komitetu Centralnego. Wystarczy to dla zasadniczego ustosunkowania się do podstawowych zagadnień Planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#PosełLangeOskar">Słusznym jest podstawowe założenie przedłożonego projektu Planu 5-letniego, a mianowicie że podstawowym zadaniem Planu 5-letniego jest zapewnienie, w oparciu o dalszy wszechstronny rozwój produkcji — możliwie wydatnej i szybkiej poprawy stopy życiowej ludności. Temu zadaniu winny być podporządkowane wszystkie proporcje Planu, a zwłaszcza plan inwestycyjny. Oznacza to ograniczenie planu inwestycyjnego, pilnowanie, aby w toku wykonania nie przekroczył przewidzianej w założeniach Planu maksymalnej granicy 18% dochodu narodowego. Znaczy to także, że struktura inwestycji musi być przystosowana do zadań związanych z szybkim podniesieniem stopy życiowej ludności.</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#PosełLangeOskar">W związku z tym zachodzi potrzeba ustalenia priorytetów poszczególnych zadań Planu. W planie 6-letnim najwyższy priorytet posiadały inwestycje w dziedzinie budowy przemysłu ciężkiego. Ponieważ koszt tych inwestycji był oszacowany zbyt nisko, a potem doszły jeszcze dodatkowe inwestycje związane z budową przemysłu zbrojeniowego, udział akumulacji w dochodzie narodowym (obliczony w cenach z 1950 roku) podskoczył, wbrew pierwotnym założeniom planu, w roku 1953 do 47,7% dochodu narodowego, a w latach 1954 i 1955 wynosił jeszcze ponad 45%. Konsekwencje tego wystąpiły w stopie życiowej.</u>
          <u xml:id="u-6.32" who="#PosełLangeOskar">Dlatego VII Plenum Komitetu Centralnego Partii zaproponowało wprowadzenie zasady, że gdyby w toku wykonywania Planu, a zwłaszcza przy ustalaniu planów rocznych lub przeprowadzaniu poważniejszych korekt w planach rocznych, wystąpiła sprzeczność między założonym wzrostem stopy życiowej a innymi wskaźnikami Planu, należy dostosować inne wskaźniki do założonego wzrostu stopy życiowej. Ten priorytet powinien być ściśle przestrzegany. Nie jest on wyraźnie stwierdzony w przedłożonym projekcie ustawy. Takie stwierdzenie trzeba koniecznie wprowadzić, stanowi ono bowiem naczelną dyrektywę dla wykonawców Planu.</u>
          <u xml:id="u-6.33" who="#PosełLangeOskar">Kluczem do podniesienia stopy życiowej jest zwiększenie masy towarowej oraz wzrost budownictwa mieszkaniowego zarówno w mieście, jak i na wsi. W tej dziedzinie projekt Planu 5-letniego wymaga jeszcze pewnej przebudowy. Dotyczy to w pierwszym rzędzie rolnictwa. Wiemy dzisiaj wszyscy, że na skutek zasadniczych błędów w naszej polityce rolnej siły wytwórcze rolnictwa nie są w pełni wykorzystane. Zostały one skrępowane przez fałszywą politykę, która wypaczała sens sojuszu robotniczo-chłopskiego i która środkami sztucznymi, środkami pozaekonomicznego przymusu starała się dokonać przebudowy ustroju rolne go. Celu swego ta polityka nie osiągnęła, natomiast zahamowała, a często wręcz cofnęła rozwój sił wytwórczych w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-6.34" who="#PosełLangeOskar">Plan 5-letni zakłada wzrost produkcji rolnej o 25%. Na pozór nie jest to wzrost bardzo wielki. Jeżeli jednak uprzytomnimy sobie, że w ciągu pięciolecia 1950–1955 produkcja rolna wzrosła tylko o 8%, to zrozumiemy, że zadanie postawione jest poważne i niełatwe do wykonania. Będzie to wymagało skupienia wielkich wysiłków w dziedzinie rolnictwa, a w szczególności rozwinięcia pomocy dla indywidualnej gospodarki chłopskiej, która dostarcza blisko 84% globalnej produkcji rolnej. Wymaga to również ponownego rozpatrzenia możliwości zwiększenia produkcji i importu nawozów sztucznych, sprawy jakości i typów maszyn rolniczych, sprawy działania państwowych ośrodków maszynowych oraz możliwości większego udostępnienia dla wsi materiałów budowlanych. Wymaga to ponownego rozpatrzenia kierunków inwestycji planowanych w rolnictwie i w działach gospodarki narodowej — związanych z rolnictwem i ze wsią.</u>
          <u xml:id="u-6.35" who="#PosełLangeOskar">Materiały budowlane stanowią dzisiaj największe i najpoważniejsze wąskie gardło w gospodarce narodowej. Są one potrzebne dla pełnej realizacji programu budownictwa mieszkaniowego w mieście oraz budownictwa wiejskiego. Obok wielkiego wysiłku w kierunku zwiększenia produkcji potrzebne też będzie, zwłaszcza w planie na rok 1957, uzyskanie rezerwy materiałów budowlanych drogą ograniczenia robót budowlanych w przemyśle. Mówi o tym uchwała VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR.</u>
          <u xml:id="u-6.36" who="#PosełLangeOskar">Industrializacja dokonana w okresie planu 6-letniego odznacza się dużą nierównomiernością. Powstały w wielkiej liczbie nowe zakłady przemysłowe, wielkie nowe moce produkcyjne przy jednoczesnym braku surowców i półfabrykatów potrzebnych do ich pełnego wykorzystania. Stąd znane dysproporcje w naszej gospodarce narodowej, których przezwyciężenie wymaga wyszukania wszystkich nie ujawnionych dotychczas rezerw produkcyjnych w dziedzinie surowców i półfabrykatów. Rezerwy takie istnieją, istnieją one również w dziedzinie produkcji materiałów budowlanych. Przy opracowaniu ostatecznego tekstu Planu 5-letniego rezerwy te powinny być wykryte i wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-6.37" who="#PosełLangeOskar">Rezerwy dla zwiększenia produkcji wyrobów szerokiego spożycia oraz możliwości zwiększenia zapasów surowców i półfabrykatów dla produkcji cywilnej — mogą być również uzyskane drogą przestawienia części specjalnego przemysłu maszynowego i chemicznego na produkcję cywilną.</u>
          <u xml:id="u-6.38" who="#PosełLangeOskar">W dziedzinie gospodarki mieszkaniowej i budownictwa mieszkaniowego istnieją również możliwości uruchomienia nie wykorzystanych jeszcze w pełni rezerw. Jest to możliwe drogą reformy zasad gospodarki mieszkaniowej oraz stworzenia warunków sprzyjających pełnemu wykorzystaniu możliwości indywidualnego i spółdzielczego budownictwa, opartego na specjalnie na ten cel przeznaczonym systemie oszczędności ze strony ludności.</u>
          <u xml:id="u-6.39" who="#PosełLangeOskar">Jednym z przejawów nierównomierności naszej industrializacji jest również istnienie licznych dziedzin, które w ostatnim okresie zostały zaniedbane, a w których nastąpiła dekapitalizacja majątku narodowego. Był to jeden z dodatkowych kosztów naszej industrializacji, który nie znajduje jeszcze pełnego wyrazu w ocenach wyników planu 6-letniego. Naprawa tej sytuacji nie jest rzeczą łatwą, wymaga wielkich nakładów w dziedzinie remontów kapitalnych, odbudowy zabudowań, odnowienia parku maszynowego itp. Sprawy te muszą być podporządkowane podstawowemu zadaniu Planu 5-letniego. Wydaje się jednak, że pewne kroki w tym kierunku mogą i muszą być podjęte i powinny znaleźć uwzględnienie w ostatecznym tekście Planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-6.40" who="#PosełLangeOskar">Na szczególną uwagę zasługuje sprawa usunięcia powstałych w okresie planu 6-letniego dysproporcji między rozwojem gospodarczym poszczególnych terytoriów, na skutek których pewne województwa, jak np. białostockie, olsztyńskie, koszalińskie i zielonogórskie nie uczestniczą, albo tylko słabo uczestniczą w ogólnym rozwoju gospodarczym kraju. Dysproporcje te trzeba usuwać przez, aktywizację gospodarczą takich województw.</u>
          <u xml:id="u-6.41" who="#PosełLangeOskar">W związku z tą sprawą Komisja Finansowo-Budżetowa postanowiła zwrócić się do Rządu o podjęcie nadzwyczajnych środków w celu zapobieżenia dalszej dewastacji mniejszych miast i miasteczek oraz ich aktywizacji w zakresie przemysłu, handlu i rzemiosła, zwłaszcza na terenie Ziem Odzyskanych. Ponadto Komisja zwróciła się o rozwinięcie na terenach szczególnie zaniedbanych akcji osadniczej, o wyrównanie szkód wyrządzonych miejscowej ludności oraz o stworzenie jej lepszych warunków zagospodarowania i wszechstronnego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-6.42" who="#PosełLangeOskar">Wymienione kroki, jak również przezwyciężenie istniejących dysproporcji między mocami produkcyjnymi a bazą surowcowo-materiałową oraz produkcją półfabrykatów, której niedociągnięcia hamują normalną kooperację między zakładami, są niezbędne dla wyrównania frontu naszej industrializacji. Wyrównanie takie zaś jest potrzebne dla pełnego wyzyskania efektów niewątpliwych wielkich osiągnięć planu 6-letniego, dla stworzenia mocnych fundamentów umożliwiających w przyszłości dalszy pomyślny rozwój industrializacji naszego kraju, która przecież nie jest procesem zakończonym, ale w której to dziedzinie dopiero zrobiliśmy pierwsze a zarazem i wielkie kroki.</u>
          <u xml:id="u-6.43" who="#PosełLangeOskar">Mówiąc o perspektywach dalszych postępów industrializacji Polski należy zatrzymać się nad zagadnieniem postępu technicznego. W Plan 5-letni wchodzimy ze znacznym, że tak powiem, „remanentem” nie zakończonych inwestycji, których wartość przekracza 26 miliardów zł w cenach ubiegłego roku. Przy czym nie są tutaj wliczone inwestycje w dziedzinie kolejnictwa. Ponieważ inwestycje te są już w stadium bardzo zaawansowanym, przeto możliwe będzie szybkie osiągnięcie znacznych przyrostów produkcji w hutnictwie, chemii i przemyśle maszynowym za pomocą stosunkowo małych dodatkowych nakładów, potrzebnych do ich zakończenia.</u>
          <u xml:id="u-6.44" who="#PosełLangeOskar">Efektywność inwestycji w toku Planu 5-letniego będzie więc wysoka. Nie jest przewidziane na większą skalę budownictwo nowych obiektów przemysłowych. Umożliwi to skoncentrowanie wysiłków na wyrównaniu frontu industrializacji, o którym mówiłem, i umożliwi szybsze podniesienie stopy życiowej. W ten sposób rzeczywiście powiedzieć można, że szybsze podniesienie stopy życiowej, założone w Planie 5-letnim, staje się zadaniem wykonalnym na skutek inwestycji dokonanych lub rozpoczętych w okresie planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-6.45" who="#PosełLangeOskar">Sytuacja ta, niewątpliwie korzystna z punktu widzenia doraźnego efektu, stwarza jednak pewne problemy, jeżeli chodzi o przyszły rozwój po roku 1960. Dotyczy to zwłaszcza sprawy poziomu techniki. Technika wymienionych obiektów inwestycyjnych odpowiadała stanowi techniki w okresie kiedy je rozpoczynano, a w wielu wypadkach, jak wiemy, była przestarzała i w stosunku do tego stanu. Znaczy to, że po roku 1960 obok wielkiego wysiłku inwestycyjnego, który będzie potrzebny zarówno dla zwiększenia produkcji, jak i zapewnienia zatrudnienia dla wzrastającej liczebnie ludności, będzie musiał nastąpić także wielki proces odnowy technicznej.</u>
          <u xml:id="u-6.46" who="#PosełLangeOskar">Należałoby już teraz, w ciągu obecnego Planu 5-letniego, przygotować dobrze przemyślany program modernizacji dla wszystkich gałęzi produkcji i dla poszczególnych zakładów. Mówi o tym przedłożony projekt o Planie 5-letnim. Mówi o pracach wstępnych w dziedzinie automatyzacji, elektroniki oraz pokojowego wykorzystania energii atomowej, mówi też o pracach technicznych w dziedzinie rozszerzenia i lepszego wykorzystania naszej bazy surowcowej i energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-6.47" who="#PosełLangeOskar">Chciałbym jednak z tej wysokiej trybuny podkreślić wielką wagę tego zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-6.48" who="#PosełLangeOskar">Najsłabszą stroną przedłożonego projektu Planu 5-letniego jest brak zapewnienia równowagi w bilansie obrotów zagranicznych. Plan bilansu płatniczego z zagranicą jest niewyrównany, pomimo pożyczki i moratorium ze Związku Radzieckiego. Ponadto plan bilansu płatniczego zakłada blisko dwukrotny wzrost eksportu inwestycyjnego. Powodzenie jego w poważnym stopniu zależy od sytuacji na rynku światowym, w tym także na rynku światowym kapitalistycznym. Sytuacja ta jest w znacznym stopniu od nas niezależna. W eksporcie tym napotykamy poważne trudności, częściowo spowodowane także tym, że nasz eksport artykułów inwestycyjnych często nie odpowiada najnowocześniejszym wymogom techniki. Dlatego nie wiadomo, w jakim stopniu założenia planu eksportu będą wykonane.</u>
          <u xml:id="u-6.49" who="#PosełLangeOskar">Podstawową rolę w naszym eksporcie odgrywa jak wiadomo, węgiel, którego plan produkcyjny jest bardzo napięty. Niepełne wykonanie planu w tej dziedzinie uderzyłoby również w równowagę naszego bilansu obrotów z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-6.50" who="#PosełLangeOskar">Dlatego Komisja Finansowo-Budżetowa uważa, że Sejm powinien wezwać Rząd do podjęcia szczególnego wysiłku, zmierzającego do poprawy sytuacji w dziedzinie obrotów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-6.51" who="#PosełLangeOskar">Komisja proponuje też stworzenie specjalnego funduszu rozbudowy morskiej floty handlowej. Do funduszu tego wpłynęłyby kwoty uzyskane ze sprzedaży nierentownych statków pasażerskich, zyski ratownictwa okrętowego, nadwyżki z wpływów naszych statków oraz pieniądze z asekuracji statków. Fundusz ten miałby prawo uzyskiwania pożyczek zagranicznych. Uzasadnieniem tej propozycji jest fakt, że wszelkie inwestycje w dziedzinie budowy czy kupna statków handlowych rentują się bardzo wysoko — na ogół amortyzują się w ciągu trzech lat, przy czym zyski osiągane są w dewizach.</u>
          <u xml:id="u-6.52" who="#PosełLangeOskar">Takie są zasadnicze uwagi, dotyczące przedłożonego projektu Planu 5-letniego. Komisja prosi Rząd, aby uwagi te uwzględnił zarówno przy redagowaniu ostatecznego tekstu ustawy, która będzie przedłożona przyszłemu Sejmowi, jak też w swojej bieżącej działalności.</u>
          <u xml:id="u-6.53" who="#PosełLangeOskar">Plan 5-letni nie wyczerpuje ważnych zagadnień, przed którymi stoi nasza gospodarka narodowa. Stoi przed nami wielkie zagadnienie zmiany metod planowania i zarządzania gospodarką narodową, które w poprzednim okresie, a zwłaszcza w ostatnich kilku latach, nie zdały egzaminu. Stoi przed nami również zadanie doraźnego uporządkowania gospodarki narodowej, usunięcia licznych zakłóceń przejawiających się w gospodarce narodowej, hamujących bieg jej sprawnego funkcjonowania i dotkliwie dających się we znaki w życiu codziennym ludności.</u>
          <u xml:id="u-6.54" who="#PosełLangeOskar">W dużej mierze są to zakłócenia, których pełne usunięcie wymaga wieloletniego wysiłku, które zatem musi być przedmiotem Planu 5-letniego. Ale jest i wiele takich, które usunąć trzeba szybko, doraźnie, gdyż szybkie ich usunięcie jest warunkiem pomyślnego wykonania jakiegokolwiek wieloletniego planu. Zachodzi potrzeba przedsięwzięcia doraźnych środków celem przygotowania warunków umożliwiających pomyślne wykonanie Planu 5-letniego. Jest to zespół środków, który można określić mianem „uporządkowania gospodarki narodowej”.</u>
          <u xml:id="u-6.55" who="#PosełLangeOskar">W związku z tym Komisja sejmowa uważa, że Rząd powinien przedstawić nowo obranemu Sejmowi w najkrótszym czasie program polityki gospodarczej, zmierzający do wprowadzenia w życie wymienionych zmian w metodach planowania i zarządzania gospodarką narodową, oraz do uporządkowania dających się szybko usunąć zakłóceń w gospodarce narodowej.</u>
          <u xml:id="u-6.56" who="#PosełLangeOskar">Program zmian w metodach planowania i zarządzania gospodarką narodową powinien prowadzić do uproszczenia i decentralizacji planowania, zmniejszenia ilości objętych planowaniem wskaźników, zwiększenia roli rad narodowych, większej samodzielności socjalistycznych przedsiębiorstw, szerokiego samorządu robotniczego w zakładach pracy, należytego wykorzystania bodźców materialnego zainteresowania pracujących w wynikach pracy.</u>
          <u xml:id="u-6.57" who="#PosełLangeOskar">Kroki te nie osłabią planowego kierownictwa gospodarką narodową, przeciwnie, wzmocnią je przez odciążenie centralnych organów planowania od zbytnich szczegółów, przez umożliwienie im skoncentrowania się na sprawach zasadniczych, istotnych dla wyznaczenia kierunków rozwoju gospodarki narodowej. Równocześnie kroki te wyposażą wykonanie narodowych planów gospodarczych w skuteczne instrumenty realizacji, instrumenty oparte na uruchomieniu sprawnie działających bodźców ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-6.58" who="#PosełLangeOskar">Są to zmiany strukturalno-organizacyjne w gospodarce narodowej, których domaga się społeczeństwo. Domaga się ich klasa robotnicza, cały lud pracujący, który nie chcę więcej, aby rządzono za niego i w jego imieniu, ale który chcę rządzić sam, chcę stać się rzeczywistym gospodarzem zakładów pracy i kraju.</u>
          <u xml:id="u-6.59" who="#PosełLangeOskar">Wymienione zmiany strukturalno-organizacyjne zmierzać powinny do zastąpienia biurokratyczno-administracyjnego systemu zarządzania gospodarką narodową przez system zarządzania posługujący się właściwymi bodźcami ekonomicznymi i oparty na wykorzystaniu obiektywnych praw ekonomicznych działających w gospodarce narodowej, a zwłaszcza prawa wartości. Winny one też zmierzać do pełnego poddania gospodarki narodowej i poszczególnych jej części demokratycznej kontroli mas pracujących, do pełnego wyzwolenia i wykorzystania w gospodarce narodowej bogatych źródeł inicjatywy społecznej i inicjatywy pracowniczej, którą dotychczasowy system biurokratycznego centralizmu hamował. Trzeba wyzwolić z biurokratycznych pęt twórczą energię mas pracujących. W ten sposób zostanie też wyzwolona w pełni socjalistyczna treść społecznej własności środków produkcji, która uległa wypaczeniu na skutek centralistyczno-biurokratycznych sposobów zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-6.60" who="#PosełLangeOskar">Program środków doraźnych, program uporządkowania gospodarki narodowej powinien zająć się sprawą jak najszybszego przezwyciężenia wąskich gardeł, które hamują normalny bieg mechanizmu naszej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-6.61" who="#PosełLangeOskar">Takiego programu od dawna domaga się społeczeństwo, takiego programu również domaga się Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, która w uchwałach VII Plenum swego Komitetu Centralnego umieściła osobny rozdział o doraźnych środkach usprawnienia gospodarki i usunięcia najjaskrawszych bolączek.</u>
          <u xml:id="u-6.62" who="#PosełLangeOskar">Wiemy, że środki w tych dziedzinach, i to nawet daleko idące, są podejmowane względnie przygotowywane przez Rząd. Po VII Plenum Komitetu Centralnego powstał szereg komisji partyjno-rządowych, których zadaniem jest szczegółowe opracowanie doraźnych środków, o których mówią uchwały Plenum. Pewne środki są już wprowadzane w życie, inne wkrótce będą przedstawione w postaci odpowiednich aktów ustawodawczych. Potrzebny jednak jest obraz, w jaki sposób środki te składają się w systematyczny program działania, program jasny i przemyślany. Dlatego potrzeba, aby Rząd program taki w jak najkrótszym czasie przedstawił nowemu Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-6.63" who="#PosełLangeOskar">Wymieniony program, rzecz jasna, nie może być namiastką wieloletniego planu gospodarczego, obejmującego okres do 1960 r. włącznie, nie może więc on zastąpić Planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-6.64" who="#PosełLangeOskar">W toczących się obecnie dyskusjach nad polityką gospodarczą wysuwany jest pogląd, że nie należy uchwalać Planu 5-letniego, natomiast należy ograniczyć się do planu 2-letniego, którego treść odpowiadałaby wyżej wymienionemu programowi polityki gospodarczej. Pogląd ten nie uwzględnia jednak faktu, że podstawowe inwestycje, o których się obecnie decyduje, posiadają cykl dojrzewania znacznie dłuższy; obejmuje on 3 do 5 lat, a często i więcej. Gdybyśmy więc nie mieli Planu 5-letniego, to Rząd musiałby dokonać tych inwestycji bez uchwały Sejmu i wykonać je bez kontroli Sejmu. Byłoby to sprzeczne z zasadami demokracji, z zasadami pełnej kontroli Sejmu nad działalnością Rządu, o którą dzisiaj walczymy.</u>
          <u xml:id="u-6.65" who="#PosełLangeOskar">Dlatego potrzebny nam jest Plan 5-letni. Ale potrzebny jest również w ramach tego Planu doraźny, przemyślany i konsekwentny program polityki gospodarczej. Musi on objąć całokształt spraw, które muszą być rozwiązane w ciągu najbliższych, powiedzmy, dwóch lat. Narodowy Plan Gospodarczy na rok 1957 powinien być jednym — choć nie jedynym — z instrumentów realizacji tego programu.</u>
          <u xml:id="u-6.66" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejmie! Przedstawiłem dość obszernie uwagi Komisji Finansowo-Budżetowej do przedłożonego projektu ustawy o Planie Rozwoju Gospodarczego w latach 1956–1960. Wnioski Komisji są zawarte w projekcie uchwały, który Obywatelom Posłom został rozdany. Tekstu tej uchwały nie będę teraz odczytywał, gdyż Obywatele Posłowie na pewno się z nim już zapoznali.</u>
          <u xml:id="u-6.67" who="#PosełLangeOskar">W imieniu Komisji Finansowo-Budżetowej wnoszę, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył przedstawiony mu przez Komisję projekt uchwały.</u>
          <u xml:id="u-6.68" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#Marszałek">Obecnie poseł Ryszard Nieszporek chciałby skierować pod adresem Rządu jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#Marszałek">Proszę Obywatela Posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełNieszporekRyszard">Wysoka Izbo! Ludność naszego województwa — i prawdopodobnie innych województw przemysłowych — jest bardzo zaniepokojona niedostatecznym zaopatrzeniem ludności w ziemniaki jadalne na zimę. Mimo wielokrotnych moich monitów i pism od Ministra Skupu i Wicepremiera Gedego, zapewniających nas, że dostawy ziemniaków zostaną ukończone do dnia 5 listopada, zgodnie z uchwałą Rządu w tej sprawie — z przykrością muszę stwierdzić, że na zapotrzebowane 328 tys. ton otrzymaliśmy do dzisiejszego dnia tylko 258 tys. ton, w tym 20 tys. ton ziemniaków zmarzniętych i nie nadających się do spożywania.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełNieszporekRyszard">Biorąc pod uwagę to, że nasze województwo jest w całej gospodarce narodowej sercem przemysłu krajowego i że zaopatruje ono kraj przez naszych dzielnych górników w węgiel, a przez hutników w stal — pragnąłbym, jako przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach i jako poseł na Sejm, jak również w imieniu Zespołu Poselskiego woj. katowickiego zapytać Rząd, czy klasa robotnicza naszego województwa zostanie całkowicie zaopatrzona w jadalne ziemniaki i w jakim terminie?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#Marszałek">Na tym kończymy dzisiejsze obrady.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#Marszałek">Dyskusję nad projektem Planu 5-letniego rozpoczniemy jutro.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#Marszałek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#Marszałek">Następne posiedzenie odbędzie się jutro, 8 listopada, o godz. 10.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 17 min. 50.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>