text_structure.xml
20.9 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 12 września 1973 r. Komisje: Oświaty i Wychowania oraz Nauki i Postępu Technicznego, obradujące pod przewodnictwem posła Jaremy Maciszewskiego (PZPR), rozpatrzyły przebieg dyskusji o stanie oświaty w PRL.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli:</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">— wicemarszałek Sejmu — Andrzej Werblan,</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">— sekretarze wojewódzkich zespołów poselskich,</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">— przedstawiciele Ministerstwa Oświaty i Wychowania z ministrem Jerzym Kuberskim, Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z wiceministrem Leszkiem Kasprzykiem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, w przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli z wiceprezesem Bolesławem Szlęzakiem,</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">— prezes ZG Związku Nauczycielstwa Polskiego — Bolesław Grześ,</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">— naczelnik ZHP — Stanisław Bohdanowicz.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">Informację o przebiegu dyskusji nad raportem Komitetu Ekspertów o stanie oświaty w Polsce przedstawił minister oświaty i wychowania — Jerzy Kuberski. (Streszczenie informacji zamieszczamy na kartkach z numeracją rzymską)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PosełEwelinaSzyszko">W dyskusji udział wzięli: Mieczysław Klimowicz (bezp.), Wacław Auleytner (bezp. „Znak”), Halina Kiliś (SD), Ewelina Szyszko (SD), Władysław Szczepański (PZPR), Aleksandra Jarnecka (PZPR), Anna Kochanowska (SD), Andrzej Zydek (ZSL), Teresa Skubana (SD); dodatkowych wyjaśnień udzielił minister oświaty i wychowania — Jerzy Kuberski.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PosełEwelinaSzyszko">Posłowie odnieśli się z aprobatą do wniosków wyciągniętych przez resort oświaty i wychowania z szerokiej, ogólnospołecznej dyskusji nad raportem Komitetu Ekspertów o stanie oświaty w PRL.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PosełEwelinaSzyszko">Równocześnie poruszono szereg problemów wymagających rozwiązania w toku prowadzonych przez resort konkretnych prac nad kształtem reformy i systemem upowszechnienia szkoły średniej. Wśród problemów tych znalazły się takie, jak: przygotowanie z odpowiednim wyprzedzeniem bazy dydaktycznej i materialnej szkolnictwa średniego (pos. A. Jarnecka, T. Skubała); system przygotowania kadr robotników kwalifikowanych dla potrzeb gospodarki narodowej oraz system szkolenia w zawodzie rolniczym na bazie szkoły gminnej (pos. W. Szczepański, A. Zydek); doskonalenie metod początkowego nauczania w klasach I–IV (pos. E. Szyszko); zasady kwalifikowania młodzieży na studia wyższe (pos. W. Auleytner), przepływ kadr dydaktycznych między szkolnictwem wyższym a średnim (pos. A. Kochanowska), formy dokształcania pracujących (pos. H. Kiliś).</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PosełEwelinaSzyszko">Wiele uwagi poświęcono również problemom szkolnictwa wyższego; wskazywano, że wyższe uczelnie powinny szerzej wdrażać studentów do udziału w pracach badawczo-wdrożeniowych (pos. M. Klimowicz).</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Komisje: Oświaty i Wychowania oraz Nauki i Postępu Technicznego już po raz trzeci wspólnie rozpatrują problemy związane z reorganizacją i przeobrażeniem naszego modelu oświaty. Uświadomić musimy sobie i społeczeństwu, że podejmowana reforma szkolnictwa stanowi jakościowy skok, który w swym historycznym znaczeniu porównywany może być tylko z dokonaniami Komisji Edukacji Narodowej przed 200 laty. Radykalna przemiana wypływać będzie z faktu, iż całemu młodemu pokoleniu dane będzie wykształcenie średnie jako wykształcenie podstawowe. Pozwoli to wyeliminować szkodliwe w skutkach społecznych różnice jakie się czyni między pracą fizyczną a umysłową. Dla młodego człowieka o średnim wykształceniu, obsługującego skomplikowaną aparaturę w zakładzie przemysłowym, nie będzie odtąd w odczuciu społecznym awansem przejście do pracy biurowej. Poziom wykształcenia staje się także samoistną wartością społeczną - oto jest cel, jaki sobie stawiamy.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Cel ten osiągniemy, jeśli reformę potraktujemy jako system komplementarny, który wcielać w życie trzeba będzie przy udziale i zakładów pracy, i samorządu mieszkańców, i całego społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Projektowana reforma nasuwa oczywiście szereg problemów, które rozwiązywać będziemy stopniowo przez pewien okres czasu. Już dzisiaj jednak należy i można przesądzić sprawy tak bezsporne, jak konieczność zwiększenia bazy materialnej, zaopatrzenia w podręczniki i pomoce dydaktyczne, a przede wszystkim zapewnienie kadry nauczycielskiej na wysokim poziomie.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Podkreślić należy, że już w tym roku 23 tys. nauczycieli podjęło studia w szkołach wyższych w celu podniebienia swoich kwalifikacji. Jest to ogromny wysiłek ze strony tych nauczycieli, a także ze strony całego szkolnictwa, które w związku z tym nie może uniknąć pewnych perturbacji w rytmie swojej pracy. Sprawa jednak ma ogromne znaczenie i wymaga zmobilizowania wokół niej opinii społecznej, aby w pełni móc docenić tę wielką szansę, jaką stwarza nauczycielom i szkolnictwu możliwość uzyskania wysokich kwalifikacji.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Poważne zadania stają przed zapleczem naukowym szkolnictwa średniego i wyższego w dziedzinie opracowania podręczników i pomocy dydaktycznych na odpowiednim poziomie. Istnieje też wielki problem zaplanowania właściwych inwestycji szkolnych w następnej 5-latce. Aby można było podjąć prace wyprzedzające w obu tych dziedzinach niezbędne jest przesądzenie przyszłego modelu oświaty po odpowiednim jego przygotowaniu również w drodze prób i doświadczeń.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Aprobując ogólne kierunki reformy, można pozostawić pewien margines czasu dla potwierdzenia w praktyce niektórych założeń szczegółowych.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Przykład akademii medycznych dowodzi, że możliwe jest łączenie na wyższych uczelniach wiedzy teoretycznej i badań naukowych z praktyką. Może to stanowić pewien wzór dla rozwiązań systemowych w innych wyższych uczelniach, których aktualny model pracy, mimo wielu istotnych osiągnięć uznać trzeba za przestarzały.</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Szczegółowe kwestie powinny być rozwiązywane w drodze doświadczeń i prób, niemniej jednak w przyszłości całokształt procesu kształcenia powinien być ujęty w ramy jednego aktu normatywnego.</u>
<u xml:id="u-3.8" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Projekt uchwały Sejmu o kierunkach rozwoju socjalistycznej edukacji narodowej wpłynie do Sejmu; jest w stadium opracowania w ścisłej współpracy wybranej w czerwcu br. podkomisji z rządem. W skład tej podkomisji Komisje powołały posła Jana Szczepańskiego (bezp.).</u>
<u xml:id="u-3.9" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Komisja Oświaty i Wychowania rozpatrzyła i przyjęła odpowiedź na dezyderat uchwalony na posiedzeniu w dniu 3 lipca br. (por. BPS nr 344/VI kad.) w sprawie poprawy wyposażenia warsztatów szkół zawodowych w maszyny i urządzenia.</u>
<u xml:id="u-3.10" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Jak wynika z odpowiedzi, w planie na rok 1974 przewiduje się przydzielanie warsztatom szkolnym większej ilości maszyn i urządzeń rozdzielanych centralnie, umożliwienie szkołom zawodowym zatrzymania na własne potrzeby części maszyn i urządzeń produkowanych przez warsztaty szkolne; rozszerzeniu ulegnie również akcja przekazywania tym warsztatom przez zakłady przemysłowe maszyn i urządzeń zwolnionych przez modernizujący się przemysł.</u>
<u xml:id="u-3.11" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">O PRZEBIEGU DYSKUSJI NAD RAPORTEM KOMITETU EKSPERTÓW.</u>
<u xml:id="u-3.12" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">O STANIE OŚWIATY W POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ.</u>
<u xml:id="u-3.13" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Streszczenie informacji złożonej przez Ministra Oświaty i Wychowania - Jerzego Kuberskiego na wspólnym posiedzeniu Komisji: Nauki i Postępu Technicznego oraz Oświaty i Wychowania w dniu 12 września 1973 r.</u>
<u xml:id="u-3.14" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Ogólnopolska dyskusja nad raportem Komitetu Ekspertów o stanie oświaty w PRL oraz nad opracowanym przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania programem stopniowego upowszechniania wykształcenia średniego stanowiła kolejny etap konsekwentnych przygotowań do planowanej reformy systemu szkolnego oraz do modernizacji i intensyfikacji procesu dydaktycznego i wychowawczego we wszystkich placówkach oświatowo-wychowawczych.</u>
<u xml:id="u-3.15" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Uchwały i decyzje polityczne, ekonomiczne i oświatowe najwyższych władz partyjnych, Sejmu i rządu, stworzyły podstawy do podjęcia prac nad modernizacją całego systemu oświatowego i dostosowania go do aktualnych i perspektywicznych potrzeb rozwoju kraju.</u>
<u xml:id="u-3.16" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Produktem finalnym intensywnych prac naukowych nad aktualnym i przyszłościowym modelem oświaty był raport Komitetu Ekspertów oraz opracowane przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania prognoza rozwoju oświaty i wychowania oraz program upowszechniania szkoły średniej. Te dokumenty poddane zostały pod ogólnospołeczną dyskusję, która pozwoliła wydatnie wzbogacić wiedzę o polskim szkolnictwie i ujawnić stanowisko szerokich kręgów społecznych w sprawie perspektywicznego modelu oświaty.</u>
<u xml:id="u-3.17" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Spośród ogółu uczestników zebrań dyskusyjnych, w których brał udział prawie cały stan nauczycielski, działacze partyjni, związkowi, dziennikarze, pracownicy nauki, rodzice, wypowiedziało się ponad 200 tys. osób. Ukazało się w prasie, radio i telewizji tysiące artykułów, informacji i wypowiedzi. W okresie poprzedzającym dyskusje odbyły się wojewódzkie narady aktywu oświatowego z udziałem inspektorów szkolnych, członków zarządów oddziałów ZNP, sekretarzy komitetów powiatowych PZPR, dyrektorów szkół, działaczy związkowych i rodziców.</u>
<u xml:id="u-3.18" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">We wszystkich środowiskach dyskusja była niezwykle żywa, rzeczowa i konstruktywna. Koncentrowała się ona na problematyce doskonalenia obecnego systemu szkolnego i propozycjach Komitetu Ekspertów w sprawie nowego modelu szkoły i przyszłościowego systemu oświaty. Z uznaniem odnoszono się do pracy Komitetu Ekspertów. W toku dyskusji wypowiadano różne opinie i propozycje, jednakże sama potrzeba stopniowego upowszechniania wykształcenia średniego nie była kwestionowana i znalazła pełne poparcie w dyskusji. Podkreślano przy tym, że wprowadzenie jednolitego systemu kształcenia na poziomie średnim wymaga wyrównania poziomu pracy szkół, podniesienia efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej.</u>
<u xml:id="u-3.19" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Realizacji idei wyrównanie poziomu pracy szkół służyć ma, podjęta przez resort oświaty, decyzja o tworzeniu zbiorczej szkoły gminnej. Od nowego roku szkolnego uruchomiono 707 takich szkół. Dysponują one dobrą bazą materialną i właściwą kadrą nauczycielską.</u>
<u xml:id="u-3.20" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Wiele wysiłku włożono w doskonalenie działalności wychowawczej i opiekuńczej szkół. Wyraża się to m.in. w lepszym wyposażeniu szkół w podręczniki i pomoce dydaktyczne, w racjonalnym i bardziej ekonomicznym systemie promowania, w zmodyfikowanej, ze względów wychowawczych, ocenie ze sprawowania, w położeniu większego nacisku na wychowanie przez pracę, w przygotowaniu uczniów do życia w rodzinie poprzez wprowadzenie nowego przedmiotu „wychowanie w rodzinie”.</u>
<u xml:id="u-3.21" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">W ogólnospołecznej dyskusji wystąpiły zróżnicowane stanowiska, a szczególnej uwagi i przestudiowania wymagają propozycje i opinie zgłoszone przez ludzi kompetentnych, doświadczonych, dowodzących rzeczowo, że przyszła szkoła średnia powinna zapewnić gruntowne, na miarę społecznych potrzeb, wykształcenie i wychowanie. Dyskutujący koncentrowali swoją uwagę na celach, treściach i formach wychowania, które rozpatrywali w szerokim powiązaniu pracy szkoły z instytucjami społecznymi; na celach, treściach i metodach kształcenia, które ukazywali w ścisłym powiązaniu z programami nauczania, podręcznikami szkolnymi, stanem i wyposażeniem obiektów szkolnych; na kształceniu i doskonaleniu nauczycieli; wreszcie na doskonaleniu systemu zarządzania oświatą.</u>
<u xml:id="u-3.22" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Wskazywano przy tym, że współczesna szkoła powinna być twórczym ośrodkiem życia społecznego, środowiskiem wychowawczym organizującym różnorodną działalność wychowawczą pozwalającą na kształtowanie u młodzieży nawyku pracy społecznej, na utrwalanie poglądów i urabianie postaw właściwych człowiekowi epoki socjalizmu. Akcentowano potrzebę kształtowania u uczniów umiejętności korzystania z dóbr kulturalnych, pielęgnowania tradycji narodowej, szerszego i bardziej czynnego uczestnictwa w tworzeniu dorobku kulturalnego narodu. Postulowano, aby otoczyć wnikliwą opieką wychowawczą młodzież społecznie zaniedbaną, pozbawioną opieki rodzicielskiej i tę część uczniów, która nie ma właściwych warunków rozwoju intelektualnego, sportu, rekreacji i wypoczynku w domu. Z dużą częstotliwością powtarzał się postulat doskonalenia systemu wychowawczego na różnych poziomach kształcenia oraz sugestie o potrzebie zintegrowania wysiłków wychowawczych szkoły, rodziny, organizacji młodzieżowych, środowiska pozaszkolnego, środków masowej informacji.</u>
<u xml:id="u-3.23" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Wychodząc naprzeciw tym słusznym postulatom, Ministerstwo Oświaty i Wychowania podjęło szereg działań na rzecz wprowadzenia w życie nowego programu wychowawczego. M.in. rozpoczęto pracę nad koncepcją szkoły środowiskowej dla zwiększenia funkcji opiekuńczo wychowawczych szkoły, opracowano nowy regulamin dla komitetów rodzicielskich, który preferuje szerszy udział rodziców w pracy wszystkich placówek oświatowych, położono wreszcie większy nacisk na właściwe wykorzystanie walorów wychowawczych uroczystości szkolnych, rocznic i świąt państwowych.</u>
<u xml:id="u-3.24" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Wypowiadający się w dyskusji nauczyciele i działacze społeczni wskazywali na konieczność podnoszenia pozioma kultury pedagogicznej zarówno nauczycieli, jak i całego społeczeństwa. Potrzebne są - ich zdaniem - odpowiednie materiały naukowo metodyczne, dostosowane do poszczególnych szczebli kształcenia, programy wychowania i poradniki dla nauczycieli i wychowawców. Ten kompleks spraw doczeka się wkrótce rozwiązania po uruchomieniu Nauczycielskiego Uniwersytetu Radiowo-Telewizyjnego od początku nowego roku kalendarzowego. Opracowana przez Instytut Kształcenia Nauczycieli koncepcja programowa uwzględnia istotne potrzeby społeczne i będzie realizowana we współpracy z wyższymi uczelniami.</u>
<u xml:id="u-3.25" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">W dyskusji akcentowano, że treści kształcenia winny być tak wybierane i grupowane, by pozwalały poznać podstawowe elementy struktury danej dyscypliny naukowej i jej związki z innymi gałęziami wiedzy. Podkreślano potrzebę integrowania wiedzy, konieczność eliminowania treści drugorzędnych i eksponowania tego, co może być potrzebne dla życia w społeczeństwie socjalistycznym, do uczestnictwa w życiu gospodarczym, społecznym i kulturalnym w dobie rewolucji naukowo-technicznej. Zdaniem dyskutujących, celu tego nie osiągnie się jedynie w ramach szkoły. Szkoła może przygotować ucznia do dalszego uczenia się. Edukację szkolną należy więc traktować jako wprowadzenie i niezbędną podstawę do intensywnego nauczania i uczenia się przez całe życie. Nowy system kształcenia ustawicznego pozwoli skracać cykl nauki szkolnej i znosić ostre jeszcze dzisiaj granice między szkołą podstawową i średnią oraz między szkołą średnią i wyższą.</u>
<u xml:id="u-3.26" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Eksponowano znaczenie opieki przedszkolnej i jej ogromną rolę dla wyrównania startu dzieci wywodzących się z różnych środowisk.</u>
<u xml:id="u-3.27" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Wiele miejsce w dyskusji zajmowała problematyka kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli. Zdecydowanie przeważała opinia, że wszyscy nauczyciele powinni posiadać wykształcenie wyższe. Z pełną aprobatą spotkały się propozycje nowego systemu kształcenia i dokształcania nauczycieli na studiach podyplomowych i kursach przedmiotów medycznych pozwalających na pogłębienie i aktualizację wiedzy.</u>
<u xml:id="u-3.28" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">W dyskusji nad doskonaleniem systemu zarządzania oświatą wysunięto problem ujednolicenia zarządzania, podnoszenia kwalifikacji kadr kierowniczych oświaty i administracji szkolnej; szczególnie wiele uwagi poświęcono roli i funkcji kierowniczej dyrektora szkoły.</u>
<u xml:id="u-3.29" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Niektóre z omawianych problemów będą rozwiązane przez resort w ramach prac naukowo badawczych instytutów naukowych Ministerstwa Oświaty i Wychowania. Usprawnieniu systemu zarządzania oświatą służyć będzie także projektowana reorganizacja kuratoriów oraz utworzona już wcześniej nowa struktura organizacyjna ministerstwa. Ważna rola w systemie doskonalenia pracy szkoły przypadnie wreszcie powołanym niedawno wizytatorom - metodykom przedmiotowym.</u>
<u xml:id="u-3.30" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">W szerokiej, ogólnospołecznej dyskusji podkreślano osiągnięcia polskiego szkolnictwa, zwracano uwagę na jego dynamiczny rozwój i umasowienie oświaty, na systematyczne podnoszenie poziomu kształcenia, wreszcie na olbrzymi postęp w budownictwie szkolnym. Wskazywano, że zaszły autentyczne zmiany w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych nauczycieli, że włożono wiele wysiłku w modernizację programów i podręczników; z aprobatą odniesiono się do nowo uruchamianych różnych form doskonalenia zawodowego, studiów podyplomowych, kursów śródrocznych i wakacyjnych poświęconych aktualizacji wiedzy i stanowiących istotną pomoc w realizacji programów nauczenia.</u>
<u xml:id="u-3.31" who="#PrzewodniczącyKomisjiOświatyiWychowaniaposełJaremaMaciszewskiPZPR">Raport Komitetu Ekspertów wywołał powszechną ogólnospołeczną dyskusję, która potwierdziła wielkie zainteresowanie społeczeństwa doskonaleniem systemu oświaty i wychowania.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>