text_structure.xml 33.9 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 19 marca 1974 r. Komisja Pracy i Spraw Socjalnych, obradująca pod przewodnictwem posła Ireny Sroczyńskiej (PZPR), rozpatrywała problem warunków pracy kobiet.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z wiceministrem Wiktorem Kłosiewiczem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów i Ministerstwa Finansów, główny inspektor pracy CRZZ — Henryk Kowalski, przewodnicząca Krajowej Rady Kobiet Polskich — poseł Maria Milczarek, dyrektor Zespołu NIK — Eugeniusz Polakowski.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">W toku przygotowań do posiedzenia 4 zespoły poselskie przeprowadziły wizytacje zakładów pracy na terenie województw: bydgoskiego, poznańskiego, warszawskiego i wrocławskiego.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">Informację o warunkach pracy kobiet przedstawi wiceminister pracy, płac i spraw socjalnych — Wiktor Kłosiewicz (streszczenie informacji podajemy na kartkach z numeracją rzymską).</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">Główny inspektor pracy CRZZ — Henryk Kowalski wyraził opinię, że mniejsza wśród pracujących zawodowo kobiet, niż wśród mężczyzn wypadkowość wynika z bardziej uważnej i ostrożnej pracy kobiet przy obsłudze maszyn i urządzeń. Kontrole przeprowadzone przez inspekcje pracy w 17 resortach wykazały jednak, że ilość wypadków przy pracy, którym ulegają kobiety wzrasta szybciej niż ich zatrudnienie. Szczególnie duży wzrost ilości wypadków notuje się w handlu i przemyśle spożywczym. Wynika to z ciasnoty pomieszczeń oraz z niskiego stopnia mechanizacji i prac. Przeciwdziałanie zagrożeniom wypadkom w tych dwóch działach gospodarki narodowej jest zadaniem, które inspekcja pracy postawiła przed resortami i kontroluje jego realizacji. Bardzo trudne warunki mają również kobiety zatrudnione w spółdzielczości pracy, zwłaszcza w prący nakładczej, gdzie często nie przestrzega się podstawowych przepisów bhp. Powoduje to zagrożenie chorobami zawodowymi nie tylko pracujących, lecz także ich rodzin. Inspekcja pracy podjęła kroki przeciwdziałające temu stanowi rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">W związku z postępem technicznym i modernizacją obserwuje się tendencje do zrewidowania wykazu prac wzbronionych dla kobiet i szerszego dopuszczania kobiet do prący na stanowiskach obsadzanych dotychczas wyłącznie przez mężczyzn, wynika to zarówno z niedoboru męskiej siły roboczej, jak też z postulatów samych kobiet, która poszukują pracy lepiej płatnej. Wydaje się, że rozszerzenie wykazu prac dostępnych dla kobiet następować może tylko w drodze ich mechanizacji i usprawniania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#DyrektorZespołuNIKEugeniuszPolakowski">Przeprowadzone przez NIK kontrole wykazały niedostateczną troskę resortów, zjednoczeń, jak również programów zatrudnienia o prawidłową i pełną realizację uchwał Rady Ministrów w sprawie zatrudniania kobiet w niepełnym wymiarze godzin oraz w systemie pracy nakładczej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#DyrektorZespołuNIKEugeniuszPolakowski">Zdarzały się wypadki zatrudniania kobiet w systemie prący nakładczej z pominięciem wydziału zatrudnienia; pracę taką otrzymywały niejednokrotnie kobiety z rodzin dobrze sytuowanych, podczas gdy będące w trudnych warunkach materialnych bezskutecznie oczekiwały na skierowania do pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJadwigaGrześkowiak">Z wizytacji przeprowadzonych przez zespół poselski na terenie Dolnego Śląska wynika, że jeśli w mieście Wrocławiu było pod koniec 1970 r. ponad 1000 wolnych to miejsc pracy dla kobiet, w woj. wrocławskim wydziały zatrudnienia nie dysponowały miejscami pracy dla 2/3 zarejestrowanych kobiet; szczególny brak miejsc pracy dla kobiet występuje w powiatach: Lublin Legnicki, Wałbrzych, Lwówek i Milicz.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełJadwigaGrześkowiak">W większości wizytowanych zakładów produkcyjnych, jak również w zakładach handlowo-usługowych stwierdzono ciasnotę pomieszczeń oraz brak względnie niedostosowanie do potrzeb pomieszczeń socjalnych, W wizytowany zakładach produkcyjnych zatrudniających znaczoną ilość kobiet stwierdzono ponadto niedostateczną wentylację pomieszczeń.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełJadwigaGrześkowiak">Większość pracownio handlu ma wydłużony czas pracy; nie rozwiązuje tej sprawy wprowadzona w wielu placówkach handlowych 2-godzinna przerwa, która nie starcza na dojazd do domu i spożycie posiłku. Powszechnym zjawiskiem jest dźwiganie przez pracownice handlu ciężkich opakowań z towarami, co, przy pracy w pozycji stojącej powoduje występowanie choroby żylakowej. Należałoby rozważyć możliwość uznania tego schorzenia u pracowników handlu za chorobę zawodową.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełJadwigaGrześkowiak">Spółdzielczość pracy zatrudnia znaczną ilość kobiet w systemie pracy nakładczej; zatrudnione w tym systemie pracownice nie korzystają z wszystkich uprawnień pracowniczych; dotyczy to zwłaszcza uprawnień urlopowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełKazimierzRaszkowski">W woj. bydgoskim podobnie jak w latach poprzednich występuje niedobór męskiej siły roboczej. Wzmogła się aktywizacja zawodowa kobiet. Istnieją jednak jeszcze dość duże rezerwy kobiecej siły roboczej, które można byłoby wykorzystać dla sprostania zwiększonym planom produkcji i usług.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełKazimierzRaszkowski">W związku z tym niezbędne jest m.in.:</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełKazimierzRaszkowski">— przyspieszenie budowy urządzeń socjalnych, głównie żłobków i przedszkoli,</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełKazimierzRaszkowski">— przystosowanie godzin otwarcia sklepów do pracy na zmiany,</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełKazimierzRaszkowski">— usprawnienia gospodarki nakładczej, umożliwienia chałupniczkom nabycia maszyn wieloczynnościowych, rozwinięcia prac chałupniczych w ramach kooperacji z dużymi zakładami pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PosełKazimierzRaszkowski">Ponadto istnieje potrzeba:</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PosełKazimierzRaszkowski">— wydzielenia w zakładach stanowisk lub wydziałów pracy chronionej; ze stanowisk tych korzystałyby kobiety w ciąży, a także w przypadku zaleceń lekarskich do podjęcia lżejszej pracy ze względu na stan zdrowia;</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#PosełKazimierzRaszkowski">— zapewnienia zatrudnionym kobietom niezbędnych pomieszczeń higieniczno-sanitarnych (szatnie, umywalnie, natryski); resorty powinny przeanalizować potrzeby w tym zakresie i uzupełnić istniejące niedobory; to samo dotyczy zaplecza socjalnego (jadalnie, bufety);</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#PosełKazimierzRaszkowski">— zabezpieczenia pełnego zaopatrzenia kobiet w odpowiednią odzież roboczą, w sprzęt ochrony osobistej i obuwie robocze;</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#PosełKazimierzRaszkowski">— poprawy komunikacji miejskiej (dokuczliwy niedobór środków komunikacji, znacznie wydłużający czas dojazdu i powrotu do domu po zakończonej pracy),</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#PosełKazimierzRaszkowski">— zwiększenia zainteresowania ze strony jednostek nadrzędnych poprawą warunków pracy kobiet.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełCzesławaKotarska">Praca w handlu jest trudna i odpowiedzialna, połączona z dużym wysiłkiem fizycznym dla kobiet. Dziewczęta niechętnie podejmują tę pracę; w woj. katowickim dotkliwie odczuwa się brak sprzedawczyń. Jest więc sprawą pilną podjęcie środków zaradczych. Należałoby m.in, w hurtowniach stosować mniejsze opakowania, w sklepach wprowadzić proste urządzenia jak wózki, podnośniki itp.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełCzesławaKotarska">W przemyśle włókienniczym niektóre zakładowe przedszkola zaczynają pracę później aniżeli pierwsza zmiana. Trzeba synchronizować czas ich pracy, aby nie sprawiać kłopotu pracującym matkom.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełCzesławaKotarska">Nie jest jeszcze należycie rozwiązana sprawa odzieży ochronnej i roboczej dla kobiet pracujących w rolnictwie. Nawet zwykłe, przydatne do pracy w polu i gospodarstwie spodnie dla kobiet nie są dostępne w handlu wiejskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełMariaGajecka">Podjęto w ostatnim okresie szereg ważnych decyzji zmierzających do ułatwienia życia kobietom pracującym. W ramach poszczególnych resortów jest jeszcze wiele do zrobienia. Przemysł na ogół szybciej niż handel rozwiązuje problemy poprawy warunków pracy kobiet. Ale i w przemyśle jest niemało mankamentów; np. mimo dość szerokiego asortymentu odzieży ochronnej i roboczej, zakłady pobierają te wyroby z hurtowni bez uwzględnienia potrzebnych rodzajów i rozmiarów.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełMariaGajecka">Zatrudnione w handlu kobiety w większości wykonują ciężką pracę. Pozą datami towarowymi dysponującymi zapleczem socjalnym, warunki pracy w jednoizbowych sklepach są trudne, a godziny pracy bywają siłą rzeczy przedłużane. Toteż tam, gdzie to możliwe, kobiety przechodzą do pracy w przemyśle. Więcej uwagi poświęcić należy sprawom socjalnym w handlu, szybciej wprowadzać urządzenia ułatwiające pracę w sklepach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełJózefRojek">Warunki socjalne w zakładach pracy w woj. poznańskim uległy ostatnio znacznej poprawie. Przybyło wiele urządzeń socjalnych - szatni, umywalni, pokoi higienicznych? te ostatnie nie zawsze są odpowiednio urządzone i dlatego bywają nie wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełJózefRojek">Jednym z głównych problemów jest wyciszenie hałasu w halach produkcyjnych. W zakładach zatrudniających większą liczbę kobiet zapewnić trzeba opiekę lekarza-ginekologa. Pamiętać należy o systematycznym stosowaniu gimnastyki ruchowej dla kobiet pracujących stale w jednej pozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełDanielaLiberadzka">Zespół posłów wizytował kilka zakładów w Warszawie i woj. warszawskim. Załogi przyjęły z uznaniem odwiedziny posłów, interesujących się warunkami pracy. Przeciętnie w wizytowanych zakładach kobiety stanowią ponad 70 proc. załogi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełDanielaLiberadzka">Z poczynionych przez posłów obserwacji wynika, że w poszczególnych zakładach, np. w wizytowanych dwóch spółdzielniach pracy w Węgrowie i Siedlcach, stan urządzeń socjalnych i stosunek do problemu poprawy warunków pracy kobiet są nader zróżnicowane.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PosełDanielaLiberadzka">Opieszałość w działaniu na rzecz tej poprawy jest przyczyną fluktuacji, absencji i narzekań, odnoszących się zwłaszcza do natężenia hałasu, zapylenia powietrza, niedostatków odzieży ochronnej. Przykładem pozytywnym jest zatrudniające dużą liczbę kobiet Naukowo-Produkcyjne Centrum Półprzewodników w Warszawie („Tewa”); panuje tam czystość, ład i porządek, istnieje realizowany konsekwentnie program poprawy warunków socjalnych, zawczasu przygotowuje się lżejsze stanowiska pracy dla kobiet narażonych na uszczerbek w zdrowiu przy specyficznych wykonywanych w tym zakładzie zajęciach.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PosełDanielaLiberadzka">Wizytacja nasunęła m.in. wnioski dotyczące: koniecznej poprawy warunków technicznych i warunków pracy w zakładach stworzonych na zasadzie tzw. tanich miejsc pracy dla kobiet tam, gdzie niezbędne było wchłonięcie nadwyżek kobiecej siły roboczej; spowodowania, by w produkcji odzieży ochronnej i roboczej uwzględniane były potrzeby wynikające ze specyfiki poszczególnych rodzajów pracy, nadania właściwej rangi systemowi pracy nakładczej oraz prawnego zabezpieczenia warunków pracy w tym systemie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełSabinaBoroń">Warunki pracy kobiet w odlewni FSC w Starachowicach polepszają się; widoczna jest dbałość kierownictwa zakładu o sprawy socjalne. Konieczne jest usunięcie pewnych dokuczliwych mankamentów; robotnice otrzymują buty robocze męskie, twarde i ciężkie, zdzierające naskórek: interwencja u producenta - zakłady w Chełmku - nie dała rezultatu. Odzież ochronna dla kobiet powinna nie tylko odpowiadać swemu przeznaczeniu, lecz również spełniać minimalne choćby wymogi estetyki.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełSabinaBoroń">Życiowym problemem dla kobiet pracujących po 20–25 lat w odlewni jest możliwość przejścia na emeryturę w młodszym wieku niż przewidują przepisy emerytalne. Po tak długim okresie pracy sprawność jest już słabsza, a przekwalifikowanie się — utrudnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczącaKrajowejRadyKobietposełMariaMilczarekPZPR">Komisja podjęła problematykę warunków pracy kobiet w innym niż poprzednio klimacie. Dokonany został bowiem ogromny krok naprzód w rozwiązywaniu problemów poprawy sytuacji kobiet pracujących, Zarysowana jest perspektywa dalszej poprawy warunków trasy kobiet i sytuacji rodzin. Zrozumiałe, że dyskusja koncentruje się na sprawach nie w pełni jeszcze rozwiązanych, nie wszędzie należycie docenianych, o czym świadczą podawane w dyskusji przykłady różnego podejścia do zagadnień socjalnych kobiet w różnych zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczącaKrajowejRadyKobietposełMariaMilczarekPZPR">Jedną z ważniejszych naszych zasad ustrojowych jest zasada równej płacy za równą pracę. Wydawałoby się, że przestrzeganie tej zasady jest rzeczą samo przez się zrozumiałą. Tymczasem badania przeprowadzone z inicjatywy Komitetu Łódzkiego PZPR w kilku dużych zakładach pracy wykazały, że istnieją przypadki dużych rozbieżności w płacach mężczyzn i kobiet zajmujących takie same stanowiska. Istniejącą sytuacją zaskoczeni byli nawet kierownicy zakładów, w których problem ten był badany. Przykłady te nie mogą być uogólnione, ale wskazują na konieczność bacznego śledzenia, czy nie ma częstszych przypadków łamania wspomnianej kardynalnej zasady równości.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PrzewodniczącaKrajowejRadyKobietposełMariaMilczarekPZPR">Z problemem tym wiąże się pośrednio sytuacja jedynych żywicie leki rodzin. Należy tworzyć warunki sprzyjające przyswojeniu im kwalifikacji zawodowych i podnoszeniu tą drogą ich zarobków, czyli zapewnieniu im trwałych podstaw egzystencji zamiast zapomogi, pełni uzasadniona jest krytyczna ocena funkcjonowania systemu pracy nakładczej. Jest to praca niezbędna ze względów społecznych, mająca zarazem ten walor ekonomiczny, że umożliwia tworzenie nowych miejsc pracy o wiele tańszym kosztem.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PrzewodniczącaKrajowejRadyKobietposełMariaMilczarekPZPR">Trzeba energicznie zwalczać wszelkie przejawy nieprawidłowość i [nieczytelne] przydzielania pracy nakładczej.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PrzewodniczącaKrajowejRadyKobietposełMariaMilczarekPZPR">Trzeba zapewnić ochronę prawną tej pracy. Projektowane w tej mierze rozporządzenie wykonawcza do Kodeksu pracy powinno być szczególnie uważnie przeanalizowane przez zainteresowane komisje sejmowa.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PrzewodniczącaKrajowejRadyKobietposełMariaMilczarekPZPR">Najcięższa jest sytuacja kobiet pracujących w handlu artykułami spożywczymi, a stanowią one aż 98 proc. zatrudnionych w tym dziale. Obroty artykułami spożywczymi stale wzrastają, nie zwiększa się natomiast ani obsada kadrowa, ani powierzchnia sklepów. Wskutek czego pogarszają się warunki pracy. Handel spożywczy musi uzyskać preferencję zarówno w dziedzinie obsady kadrowej jak i wyposażenia technicznego sklepów oraz tworzenia zaplecza socjalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W placówkach kulturalno-oświatowych kobiety stanowią około 90 proc. ogółu zatrudnionych. O ile mówić można o przypadkach nieprzestrzegania norm zatrudnienia, pracy i urządzeń socjalnych.w innych działach gospodarki narodowej, to w placówkach podległych resortowi kultury i sztuki szereg problemów pozostaje nie rozstrzygniętych w zakresie samych norm. Trudne warunki socjalne w placówkach kulturalno-oświatowych spowodowały, iż sejmowa Komisja Kultury i Sztuki powołała specjalną podkomisję dla zbadania sytuacji i inspirowania rozwiązań w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Dopiero obecnie resort kultury czyni pewne kroki zmierzające do poprawy sytuacji; zaczyna się np. rozważać problem odzieży ochronnej dla pracowników przemysłu poligraficznego. Niemniej jednak uwaga resortu nie koncentruję się jeszcze na sprawach najważniejszych; np. jedno z zarządzeń resortu określa komu w czasie pracy przysługuje prawo do herbaty.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Szereg niedociągnięć z dziedziny warunków pracy dochodzi do wiadomości dopiero wówczas, kiedy np. zamyka się kina ze względu na bezpieczeństwo publiczne. Restrykcje te podejmowane są dla dobra widzów, a przecież w okresie poprzedzającym te decyzje ludzie zatrudnieni w tych placówkach pracują niekiedy długo w warunkach sprzecznych z przepisami bezpieczeństwu i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Nienależyte warunki pracy panują w bibliotekach, gdzie pracują prawie wyłącznie kobiety. W księgarstwie stanowią one większość zatrudnionych; muszą one dźwigać ciężary, wspinać się po drabinach po ciężkie przecież książki.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">Niezbędne jest, aby problemami warunków w placówkach kulturalno-oświatowych zajął się resort pracy. Większą uwagę na to zagadnienie powinny zwrócić CRZZ i NIK.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W przemyśle włókienniczym istnieje jeszcze sporo niedomagań w zakresie warunków pracy, niedomagań powodujących niejednokrotnie uszczerbek w sprawności fizycznej zatrudnionych tam kobiet. Lekarze zalecają w takich przypadkach przenoszenie się do lżejszej pracy, a takimi stanowiskami zakłady nie dysponują. W zakładach włókienniczych w Białostockiem zdarza się, że tkaczkom, po 25 latach pracy zawodowej, proponuje się funkcje sprzątaczek, co słusznie traktują one jako degradację. Należałoby zobowiązać dyrekcje zakładów, aby wzorem warszawskiej „Tewy” zawczasu przygotowywały miejsca pracy dla wysłużonych pracownic, które nie są już w pełni fizycznie sprawne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełAleksandraFoch">Pracownice kiosków spożywczych zatrudnione na zasadach umów ajencyjnych uważają się za pokrzywdzone z powodu braku uprawnień pracowniczych. Mają one niewątpliwie trudniejsze warunki pracy, niż kobiety, zatrudnione w innych placówkach handlowych. Wrażają one nawet gotowość świadczenia na rzecz funduszu emerytalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełMariaGrzelka">Kobiety stanowią dużą większość zatrudnionych w przemyśle lekkim, w którym plagą jest hałas, zapylenie i 3-zmianowa praca. Od 1971 r. nastąpiły zasadnicze zmiany w tym od lat niedoinwestowanym przemyśle. Zrobiono bardzo wiele, zaległości są jednak tak duże, że nie można ich odrobić w krótkim czasie. Modernizacja niesie niekiedy z sobą nowe utrudnienia warunków pracy. Nowoczesne krosna np. powodują większy hałas niż stare, a próby usunięcia skutków hałasu przez stosowanie nauszników czy szwedzkiej waty okazały się niewypałem. Prace nad tym problemem, prowadzone przez instytuty naukowe, trwają.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełMariaGrzelka">Gorącym pragnieniem kobiet włókniarek jest likwidacja 3-zmianowej pracy, jednakże zadania przemysłu lekkiego produkującego na potrzeby rynku są coraz większe i nie sposób wykonać ich pracując tylko na 2 zmiany. Nawet wprowadzanie 12 wolnych od pracy sobót na II zmianie, bywa często niemożliwe ze względu na konieczność pełnej realizacji zadań produkcyjnych. Droga do rozwiązania tego problemu - to postęp techniczny, który pozwoli na produkowanie coraz większej masy towarów w krótszym czasie. Idzie przy tym o to, aby postęp techniczny wprowadzać kompleksowo we wszystkich działach, na wszystkich etapach procesu produkcyjnego. Wtedy nie będzie wąskich gardeł, wtedy będzie można również znaleźć odpowiednią ilość stanowisk pracy lżejszej dla kobiet, które na takich stanowiskach pracować powinny ze względu na stan zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełFranciszekKrengelewski">Niedomagania w zaopatrzeniu załóg w odpowiednią pod względem rozmiaru i asortymentu odzież roboczą i ochronną są zależne nie tylko od pracy zaopatrzeniowców; winę ponoszą częstokroć hurtownie, nie dysponujące odpowiednim asortymentem i rozmiarem tej odzieży; brak powszechnie dostępnych katalogów dla zajmujący się zaopatrzeniem w tę odzież.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełFranciszekKrengelewski">Zapewnienie stanowisk pracy lekkiej dla kobiet, które utraciły pełną sprawność nie może być tylko obowiązkiem kierownictw zakładów. Również jednostki nadrzędne powinny zająć się tym zagadnieniem i energiczniej niż dotychczas egzekwować od zakładu poprawę warunków pracy i warunków socjalnych załóg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełMarianMatera">Wzrost ilości wypadków wśród kobiet jest niewątpliwie skutkiem wzrostu zatrudnienia kobiet, dokładniejsze zaznajamianie z przepisami bhp i egzekwowanie ich przestrzegania może tą sytuację poprawić.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełMarianMatera">Zatrudniając kobiety na stanowiskach pracy dotychczas przeznaczonych dla mężczyzn, należałoby przeanalizować warunki pracy na tych stanowiskach, ich uzbrojenie techniczne i dopiero po dostosowaniu do możliwości psychofizycznych kobiet - zatrudniać je na tych stanowiskach.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełMarianMatera">Urzędy zatrudnienia powinny egzekwować od takich zakładów pracy jak PKS, PKP czy poczta, zatrudniania kobiet w niepełnym wymiarze godzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełZofiaŁadyńska">Należałoby sporządzić branżowy wykaz stanowisk pracy lekkiej dla kobiet, które na takich stanowiskach pracować powinny z uwagi na stan zdrowia. Obecnie bowiem ustalenie, jakie stanowisko kwalifikuje się jako odpowiednie dla tych kobiet, zależy często od widzimisię kierownictwa zakładu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełStanisławRostworowski">Należałoby postulować organizację przedszkoli pracujących w godzinach popołudniowych z przeznaczeniem głównie dla dzieci pracownic handlu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Rozpatrywany problem warunków pracy kobiet ma wielką wagę społeczną i ekonomiczną. Materiał informacyjny zawarty w wystąpieniach przedstawiciela resortu, inspekcji pracy i zespołów poselskich podkomisji zatrudnienia i płac oraz ożywiona dyskusja pozwoliły wyrobić sobie pogląd na aktualną sytuację w omawianej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Jest rzeczą stwierdzoną, że ostatnie lata cechuje szybkie tempo poprawy warunków pracy i warunków socjalno-bytowych kobiecych załóg pracowniczych. Opracowywane cd roku w zakładach pracy programy dalszej poprawy sprzyjają mobilizacji wysiłków w tym kierunku, koncentracji uwagi na najistotniejszych problemach. Ogromne znaczenie dla poprawy sytuacji kobiet i rodziny mają ostatnie decyzje rządu w sprawach socjalnych i płacowych.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Przytoczone w dyskusji wiele przykładów istotnych osiągnięć w zakresie poprawy warunków pracy kobiet. W dyskusji koncentrowano się jednak słusznie wokół negatywnych zjawisk, zwłaszcza takich, których likwidacja nie wymaga dodatkowych środków, lecz zależy od inwencji i aktywności kierownictw zakładów pracy i samorządu robotniczego. Słusznie stwierdzano, że konieczne jest systematyczne, codzienne działanie na rzecz poprawy warunków pracy kobiet.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Dyskusyjny problem aktualizacji wykazu stanowisk pracy zabronionych dla kobiet należałoby chyba rozstrzygnąć w ten sposób, że aktualizacja jest potrzebna, lecz nie z punktu widzenia sytuacji na rynku pracy, ale w aspekcie postępu technicznego. Nie zawsze przy tym postęp techniczny stwarza możliwość pracy kobiet, czasem np. w przypadku chemizacji niektórych procesów produkcyjnych prace dotychczas dostępne dla kobiet stają się dla nich szkodliwe.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Postulowane w dyskusji wprowadzenie do wykazu chorób zawodowych, choroby żylakowej było wielokrotnie postulowane przez CRZZ. Specjaliści medycyny pracy twierdzą jednak, że warunki pracy w handlu nie powodują tej choroby, lecz tylko jej sprzyjają? dlatego - zdaniem tych specjalistów - żylaków nie można uznać za chorobą zawodową. Na chorobę tę zapadają często osoby nawet w ogóle nie pracujące.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Komisja zleciła podkomisji do spraw zatrudnienia i płac opracowanie projektu wniosków wypływających z przebiegu obrad.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">O WARUNKACH ZATRUDNIENIA KOBIET.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Streszczenie informacji złożonej przez wiceministra pracy, płac i spraw socjalnych — Wiktora Kłosiewicza na posiedzenia Komisji Pracy i Spraw Socjalnych w dniu 19 marca 1974 r.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Według danych z czerwca 1973 r. w gospodarce uspołecznionej pracuje 4.572 tys. kobiet, tj. 41,6 proc. ogółu zatrudnionych. Przy ogólnym tempie wzrostu zatrudnienia o 3,6 proc., wzrost zatrudnienia kobiet wyniósł 5,9 proc. wobec pogłębiającego się deficytu siły roboczej należy oczekiwać, że nadal utrzymywać się będzie szybsze tempo wzrostu zatrudnienia kobiet niż mężczyzn wychodzą temu naprzeciw m. in. decyzje dotyczące zatrudnienia kobiet w niepełnym wymiarze czasu pracy.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">W związku z wysokim udziałem zatrudnienia kobiet w gospodarce, trudno mówić o warunkach pracy kobiet w oderwaniu od ogólnej oceny warunków pracy w zakładach. Można jedynie rozważyć warunki pracy na konkretnych stanowiskach pracy oraz w tych branżach i resortach, które zatrudniają głównie kobiety: np. „Społem” - ponad 71 proc., zakłady Ministerstwa Przemysłu Lekkiego oraz Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług - ponad 60 proc. ogółu zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Szereg nowych, pozytywnych elementów wnosi do kwestii warunków pracy i życia kobiet rządowy program realizacji postanowień I Krajowej Konferencji Mele uwagi tym zagadnieniom poświęca również będący przedmiotem prac Komisji sejmowych projekt kodeksu pracy.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">W ubiegłym roku ponad 3-krotnie niższa była częstotliwość wypadków przy pracy wśród kobiet, aniżeli wśród mężczyzn. Jest to zrozumiałe, jako że kobiety nie są zatrudniane na szczególnie zagrożonych stanowiskach pracy. Ilość wypadków przy pracy wśród kobiet wzrasta jednak szybciej aniżeli ich zatrudnienia. Największą częstotliwość wypadków notuje się w zakładach przemysłu spożywczego, co wiąże się ze stanem technicznym niektórych branż tego przemysłu. Przyczyny zagrożeń są w tym przemyśle systematycznie usuwane. Ponadto znaczna częstotliwość wypadków występowała w zakładach podległych resortom rolnictwa, leśnictwa i przemysłu drzewnego, łączności.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Wzrost ilości wypadków przy pracy wiąże się z aktywizacją zawodową kobiet, które nie mają kwalifikacji zawodowych oraz nawyków bezpiecznego postępowania, zwłaszcza przy obsłudze sprzętu mechanicznego. Dlatego zakłady przyjmujące do pracy kobiety niewykwalifikowane powinny nasilić szkolenie wstępne oraz nadzór w okresie adaptacji, a organy nadzoru przeciwdziałać dopuszczaniu kobiet do pracy tam, gdzie nie stworzono bezpiecznych warunków i gdzie nie zapewnia się odpowiedniego szkolenia i nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Notuje się wzrost ilości zachorowań kobiet na choroby zawodowe, jednak częstotliwość występowania tych chorób jest wśród kobiet mniejsza, aniżeli wśród mężczyzn. Notowany wzrost ilości chorób zawodowych wśród kobiet wynika głównie ze skuteczniejszej i szybszej wykrywalności schorzeń. Niemniej jednak dalszej poprawy wymaga opieka lekarska, zwłaszcza w małych zakładach, w których przeważają kobiety wśród zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">W jednym z największych skupisk zatrudnienia kobiet - w przemyśle lekkim - podjęto wielokierunkowe działania zmierzające do poprawy warunków pracy; dotyczy to przede wszystkim poprawy klimatyzacji, zmniejszenia hałasu i unowocześnienia transportu wewnątrzzakładowego. Do poprawy warunków pracy zatrudnionych w przemyśle lekkim kobiet przyczynia się uruchamianie coraz większej ilości nowych obiektów, przy równoczesnym likwidowaniu zakładów starych, w których warunki pracy są najcięższe.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Znaczną uciążliwość w pracy kobiet stwarza szeroko stosowany w przemyśle lekkim system pracy 3-zmianowej. W 1967 r. zniesiona została praca na 3 zmianie w soboty, a w 1972 r. wprowadzono 12 wolnych od pracy na drugiej zmianie sobót — pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej dynamiki wzrostu produkcji i wydajności pracy. W ostatnim okresie ilość zakładów korzystających z tych możliwości zmniejsza się. Tłumaczy się to potrzebą wykonywania dodatkowej produkcji rynkowej. Stwierdzić Jednak trzeba, że administracja niektórych zakładów pracy nie stwarza należytych warunków techniczno-organizacyjnych dla wykonywanie tych zadań w skróconym czasie. Poważne trudności notuje się w przemyśle lekkim przy zalecanym przez lekarzy przenoszeniu kobiet do lżejszej pracy.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Uciążliwe są również warunki pracy w handlu, w którym kobiety stanowią 95 proc. ogółu sprzedawców. Uciążliwości te wynikają z małego stopnia mechanizacji pracy, ze złych warunków lokalowych, Z konieczności dźwigania towarów, z pracy w niedogodnych dla kobiet godzinach. Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług zmierza do osiągnięcia poprawy tych warunków m.in. przez dodatkowe zatrudnienie pracowników na niepełnych etatach w okresach wzmożonego ruchu, nieprzedłużenie czasu pracy sprzedawczyń, poza formalnie obowiązujące godziny pracy, przestrzeganie wykorzystania urlopów wypoczynkowych, rozwiązywanie problemów transportu wewnętrznego i odciążenie tą drogą kobiet od dźwigania ciężarów.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Ponad 80 proc. ogółu zatrudnionych w systemie nakładczym to kobiety. Nie wszędzie Jeszcze realizowane są postanowienia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy kobiet zatrudnionych w tym systemie. Podjęcie kroków zmierzających do poprawy warunków pracy chałupników przewidują projekty aktów wykonawczych do projektu Kodeksu pracy.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">W zakresie odzieży ochronnej, roboczej i sprzętu ochrony osobistej kobiet osiągnięto w ciągu ostatnich 2 lat istotną poprawę. Zaopatrzenie w odzież i sprzęt nie nasuwałoby tylu zastrzeżeń, gdyby lepiej wypełniały swe zadania służby zaopatrzenia w zakładach pracy oraz aparat handlu. Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych opowiada się za utworzeniem jednej wyspecjalizowanej centrali handlowej, której działalność mogłaby się przyczynić do usprawnienia dystrybucji w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#PrzewodniczącaKomisjiposełIrenaSroczyńska">Zasadnicza znaczenie dla postępu w tej mierze mieć będzie realizacja opracowanego przez Instytut Ochrony Pracy jakości i rozszerzenia asortymentu ochron osobistych, czym poważny udział ma odzież i sprzęt dla kobiet.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>