text_structure.xml 145 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 15.)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Jan Dembowski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Protokół 1 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, ponieważ nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Proponuję następujący porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu:</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">„1. Sprawozdanie Komisji Mandatowej i powzięcie uchwały co do stwierdzenia ważności wyboru posłów i zastępców posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">2. Sprawozdanie Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu i uchwalenie regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">3. Wybór stałych komisji poselskich.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">4. Projekt ustawy o kontroli państwowej.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">5. Projekt ustawy o przysiędze wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">6. Zatwierdzenie dekretów wydanych przez Rząd po upływie kadencji Sejmu Ustawodawczego:</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">a) dekretu o obowiązkowych dostawach ziemniaków,</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">b) dekretu o prawie łowieckim,</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">c) dekretu o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia,</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">d) dekretu o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego,</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">e) dekretu o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz w schroniskach dla nieletnich,</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">f) dekretu o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">7. Powołanie Rządu”.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Czy jest kto przeciwny porządkowi dziennemu? Sprzeciwu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Uważam, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Mandatowej i powzięcie uchwały co do stwierdzenia ważności wyboru posłów i zastępców posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Kłosiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Obywatele Posłowie! Komisja Mandatowa, wykonując zlecone jej przez Sejm zadanie, zapoznała się szczegółowo ze sprawozdaniem z przebiegu wyborów oraz sprawdziła wszystkie materiały, przekazane Sejmowi przez Państwową Komisję Wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W szczególności Komisja Mandatowa sprawdziła wszystkie protokoły przyjęcia zgłoszonych list kandydatów na posłów i zastępców posłów oraz wszystkie protokoły głosowania okręgowych komisji wyborczych w ilości 67.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Na podstawie sprawozdania i przedstawionych przez Państwową Komisję Wyborczą materiałów Komisja Mandatowa stwierdziła, że wybory do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. odbyły się we wszystkich 67 okręgach wyborczych w pełnej zgodności z Konstytucją Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i ordynacją wyborczą do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ani do Państwowej Komisji Wyborczej, ani do okręgowych komisji wyborczych nie wpłynęły skargi lub zażalenia, które podawałyby w wątpliwość prawdziwość aktu wyborczego w jakimkolwiek okręgu czy obwodzie.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Kandydaci na posłów i zastępców posłów byli wysuwani na zebraniach w zakładach pracy, na zebraniach gromadzkich i powiatowych zjazdach chłopskich, na zebraniach członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych zgromadzeniach, a następnie zgłaszani do okręgowych komisji wyborczych, zgodnie z wymogami ordynacji wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wszyscy kandydaci na posłów i zastępców posłów, zgłoszeni na listach Frontu Narodowego, otrzymali wymaganą przez art. 69 ust. 2 ordynacji wyborczej większość głosów i wybrani zostali na posłów i zastępców posłów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wybory do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej odbyły się w atmosferze ogromnego entuzjazmu i niespotykanej dotychczas aktywności najszerszych warstw narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ilość obywateli, którzy wzięli udział w wyborach, wyniosła 15.495.815, tj. 95,03% ogólnej ilości uprawnionych do głosowania. Cyfry te są wyższą od osiągniętych kiedykolwiek przedtem w wyborach sejmowych w Polsce. Nigdy przedtem udział wyborców w wyborach do Sejmu nie był tak powszechny jak w tych wyborach.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wybory przyniosły zdecydowane i bezapelacyjne zwycięstwo liście Frontu Narodowego, na którą oddano 15.459.849 głosów, tj. 99,8% ogólnej ilości ważnych głosów. W ten sposób wybory do Sejmu stały się potężną manifestacją jedności narodu, skupionego wokół Frontu Narodowego, jedności, jakiej nie osiągnął naród polski na przestrzeni całej minionej swej historii.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wyniki wyborów świadczą o tym, że zrodzony z tych wyborów najwyższy organ władzy państwowej Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej będzie się opierał w swej działalności o najtrwalszą podstawę, o zaufanie całego narodu, skupionego w szeregach Frontu Narodowego, wokół swego wielkiego i umiłowanego przywódcy i nauczyciela — Pierwszego Budowniczego Polski Ludowej Bolesława Bieruta.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Obywatele Posłowie! Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wybrany w dniu 26 października br. liczy 425 posłów; 173 spośród nich jest pochodzenia robotniczego, 155 — chłopskiego, a pozostałych 97 wywodzi się w ogromnej większości z inteligencji pracującej. Zajętych w przemyśle jest 113 posłów, w tym 67 przy warsztatach — przodowników pracy. Wśród posłów reprezentowane są podstawowe oddziały klasy robotniczej, a mianowicie górnicy mają 16 posłów, hutnicy — 12, metalowcy — 23, włókniarze — 21, kolejarze — 14, chemicy — 7, budowlani — 5.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ilość posłów zatrudnionych w rolnictwie wynosi 65, w tym 34 chłopów indywidualnych, 26 członków spółdzielni produkcyjnych, 5 pracowników POM i PGR.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W Sejmie znalazła się szeroka reprezentacja inteligencji pracującej, licząca 94 posłów. Wśród nich jest 30 literatów, publicystów i artystów, 19 profesorów i naukowców, 20 pracowników inżynieryjno-technicznych, 17 nauczycieli i 8 lekarzy.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PosełKłosiewiczWiktor">80 posłów rekrutuje się spośród członków naczelnych organów władzy państwowej i działaczy rad narodowych.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PosełKłosiewiczWiktor">131 posłów pracuje w kierowniczych organach stronnictw politycznych, związków zawodowych, Związku Samopomocy Chłopskiej, Związku Młodzieży Polskiej, Ligi Kobiet i innych masowych organizacjach społecznych.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PosełKłosiewiczWiktor">273 posłów jest członkami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 90 należy do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, 25 do Stronnictwa Demokratycznego, bezpartyjnych jest 37 posłów.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ilość posłów członków PZPR jest wyrazem przodującej roli tej partii, świadczy ona zarazem o tym, że cały naród skupiony we Froncie Narodowym widzi w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej czołową siłę, której przewodnictwu zawdzięcza swe dotychczasowe historyczne osiągnięcia i która kieruje jego walką o zbudowanie socjalizmu, o szczęśliwą przyszłość Ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Znaczna ilość posłów do Sejmu to ludzie, którzy przebyli drogę pełną ofiarnej bohaterskiej walki i zmagań o władzę robotników i chłopów, brali aktywny udział i kierowali w rewolucyjnych walkach polskiej klasy robotniczej, w walkach chłopskich z caratem, z polską burżuazją i sanacją, z okupantem hitlerowskim. Przez carskie więzienia i kazamaty przeszło 6 posłów, w walce z polską burżuazją i sanacją brało udział 214, było więzionych w więzieniach i obozach sanacji 82, w podziemnej walce i ruchu oporu przeciw hitlerowskiemu okupantowi brało udział 170, z tego przez obozy koncentracyjne i kaźnie gestapo przeszło 65, 43 posłów przeszło bojowy szlak I i II Armii Wojska Polskiego. Znaczna część posłów wyrosła na działaczy już w warunkach Polski Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Po raz drugi w wyborach do Sejmu wzięli udział żołnierze Ludowego Wojska Polskiego, stojącego czujnie na straży niepodległości naszej Ludowej Ojczyzny i bezpieczeństwa jej granic.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W skład Sejmu wybrana została grupa przedstawicieli i dowódców Wojska Polskiego na czele z synem robotniczego ludu Warszawy — bohaterem Stalingradu — Marszałkiem Konstantym Rokossowskim.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ilość kobiet wybranych do Sejmu wynosi 74. W skład poprzedniego Sejmu wchodziło 26 kobiet. Jak widać z tych liczb ilość kobiet posłanek wzrosła prawie trzykrotnie. Wzrost ten jest odbiciem znacznego i stałego zwiększania się aktywności kobiet w naszym życiu politycznym, państwowym, społecznym, zawodowym i kulturalnym. Jest on wyrazem realizacji zagwarantowanego w Konstytucji równouprawnienia kobiet.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Przeważająca większość posłów, tj. 315, posiada odznaczenia państwowe, 6 posłów jest odznaczonych najwyższym odznaczeniem państwowym — Orderem Budowniczych Polski Ludowej, 46 posłów jest odznaczonych orderem Sztandaru Pracy I lub II klasy, 16 posłów jest laureatami nagród państwowych.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#PosełKłosiewiczWiktor">136 posłów posiada pełne wyższe wykształcenie, 12 posłów — niepełne, 81 — średnie ukończone, 27 — nieukończone średnie, 169 posiada wykształcenie w zakresie szkoły podstawowej.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Pod względem wieku skład Sejmu kształtuje się następująco: 7 posłów nie ukończyło 25 lat, 25 znajduje się w wieku do 30 lat, 112 liczy od 31 do 40 lat, 168 — od 41 do 50, 84 — od 51 do 60 i 29 powyżej 60 lat.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Obok posłów zostało wybranych 195 zastępców posłów. Wśród nich mamy 75 robotników od warsztatów — przodowników pracy, 62 chłopów i pracowników POM i PGR. 22 zastępców posłów rekrutuje się z szeregów inteligencji pracującej. Ilość kobiet wśród zastępców posłów wynosi 39.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Skład Sejmu jest widoczną ilustracją przemian, jakie się dokonały u nas od chwili ustanowienia ustroju demokracji ludowej. Nie ma w Sejmie przedstawicieli obszarników i kapitalistów, którzy zasiadali w sejmach przedwrześniowych i kierowali nimi, nie ma przedstawicieli wrogiej ludowi imperialistycznej agentury, którzy choć w znikomej mniejszości znaleźli się jeszcze w poprzednim Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Nowoobrany Sejm, nowoobrani posłowie to brew z krwi i kość z kości ludu polskiego, to przedstawiciele tych, co produkują, żywią i bronią, to prawdziwi reprezentanci narodu polskiego. Droga rozwojowa wielu z nich to normalna w naszym ustroju droga awansu społecznego, droga stojącą otworem w Polsce Ludowej dla wszystkich ludzi pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Obywatele Posłowie! Wyniki wyborów do Sejmu dowiodły, że naród polski jednomyślnie wypowiedział się za programem Frontu Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#PosełKłosiewiczWiktor">W akcie wyborczym, jak w zwierciadle, ukazało się prawdziwe oblicze narodu. Ujrzeliśmy zwarte szeregi Ludu Polskiego, który wysoko niesie sztandar wolności i pokoju, sztandar niezawisłości i suwerenności narodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Ujawnił się dalszy rozwój i wzrost jedności moralno-politycznej narodu, który w niełatwych warunkach dokonuje w tak krótkim czasie tylu głębokich przeobrażeń i przemian.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Nowoobrany Sejm został obdarzony najwyższym zaufaniem narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Głosując na kandydatów Frontu Narodowego, wyborcy wypowiedzieli się za polityką dalszego wzrostu uprzemysłowienia Polski, dalszych postępów budownictwa socjalizmu w mieście i na wsi, polityką prowadzącą do przekształcenia naszej Ojczyzny z kraju zacofanego, słabego i bezbronnego, jakim była dawniej Polska, w kraj żelaza, betonu i stali, w kraj przodującego przemysłu i rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Głosując za listą Frontu Narodowego, wyborcy wypowiedzieli się za kontynuowaniem polityki prowadzącej do rozkwitu kultury i nauki, do wzrostu dobrobytu ludzi pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Głosując za listą Frontu Narodowego, wyborcy wypowiedzieli się za kontynuowaniem polityki niewzruszonej przyjaźni z Wielkim Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej, polityki nieustępliwej walki o pokój na całym świecie, o umocnienie obozu pokoju, demokracji i socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Naród polski, zjednoczony we Froncie Narodowym walki o pokojowy rozwój i świetlaną przyszłość naszej Ojczyzny, kroczy naprzód pod wodzą swego wielkiego nauczyciela Bolesława Bieruta, aby zdecydowanie ofiarnym wysiłkiem i walką realizować program Frontu Narodowego, program umocnienia Zjednoczonej Ojczyzny, program rozkwitu i siły Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#PosełKłosiewiczWiktor">Wobec powyższego komisja wnosi:</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#PosełKłosiewiczWiktor">„Wysoki Sejm raczy powziąć następującą uchwałę:</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#PosełKłosiewiczWiktor">1) Sejm przyjmuje do zatwierdzającej wiadomości sprawozdanie Państwowej Komisji Wyborczej z wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r.,</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#PosełKłosiewiczWiktor">2) na podstawie art. 75 ustawy z dnia 1 sierpnia 1952 r. — Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Sejm stwierdza ważność wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. we wszystkich okręgach wyborczych i obwodach głosowania,</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#PosełKłosiewiczWiktor">3) na podstawie art. 16 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Sejm stwierdza ważność wyboru wszystkich posłów i zastępców posłów w wyborach do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wymienionych w obwieszczeniu Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 28 października 1952 r. w sprawie wyników wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. (Monitor Polski Nr A-91, poz. 1414)”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały, zamieszczonym w druku sejmowym nr 3.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu uchwały komisji, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę komisji jednomyślnie przyjął, a tym samym stwierdził ważność wyboru posłów i zastępców posłów na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu i uchwalenie regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca poseł Lange.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejmie! Wybrana w dniu wczorajszym Komisja dla opracowania regulaminu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej rozpatrzyła projekt regulaminu przedłożony Sejmowi przez zespół poselski m. st. Warszawy. Komisja postanowiła zalecić Sejmowi przyjęcie przedłożonego regulaminu z kilku poprawkami o charakterze przeważnie stylistycznym, o których wspomnę na końcu swego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełLangeOskar">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jest według Konstytucji „najwyższym organem władzy państwowej” oraz „najwyższym wyrazicielem woli ludu pracującego miast i wsi”. Regulamin Sejmu musi odpowiadać roli i zadaniom, jakie Sejmowi wyznacza Konstytucja, jak również formom, w jakich wola ludu pracującego miast i wsi przejawia się na obecnym etapie życia społecznego i politycznego naszego kraju, w szczególności zaś formom, w jakich wola ta przejawiła się w ostatnich zwycięskich wyborach przeprowadzonych pod sztandarem Frontu Narodowego. Regulamin musi być zgodny z duchem socjalistycznego demokratyzmu, który przenika całą strukturę ustrojową naszego Państwa Ludowego. Wreszcie regulamin musi ustalać formy pracy Sejmu w sposób jasny, prosty i przejrzysty, tak aby były one zrozumiałe nie tylko dla uczestników obrad Sejmu, ale także dla najszerszych mas pracujących, które z wielką uwagą śledzą i śledzić będą przebieg prac Sejmu. Regulamin powinien im ułatwiać zrozumienie treści i sensu prac przedstawicielstwa ludowego, które wybrali, a tym samym ułatwiać demokratyczną kontrolę nad pracą wybranych przez siebie posłów.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełLangeOskar">Takie są założenia, na których opiera się przedłożony projekt regulaminu. Autorzy jego zwrócili szczególną uwagę na jego przejrzystość i zrozumiałość. Przejawia się to w strukturze regulaminu, który składa się z 5 działów, kolejno traktujących o organach Sejmu, o wyborze Rady Państwa i powołaniu Rządu, o postępowaniu w Sejmie, o posłach i o zmianie regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełLangeOskar">Nie będę tutaj wchodził w szczegółową analizę wszystkich przepisów regulaminu. Obywatele Posłowie niewątpliwie zdążyli już przestudiować tekst projektu, który wczoraj został rozdany. Jest przeto rzeczą zbyteczną szczegółowe jego streszczanie. Chcę natomiast podkreślić i uwypuklić najbardziej charakterystyczne cechy przedłożonego regulaminu, jak również to wszystko, co w regulaminie tym jest nowym, twórczym wyrazem działalności przedstawicielstwa ludu pracującego.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełLangeOskar">Nowe oblicze naszego Sejmu przejawia się w strukturze organów Sejmu. Zgodnie z zasadą, przenikającą całość struktury naszego Państwa Ludowego oraz naszego życia politycznego i społecznego, kierownictwo prac Sejmu spoczywa w rękach działającego na zasadzie kolegialności Prezydium składającego się z Marszałka i wicemarszałków. Pomocniczym organem Prezydium Sejmu, służącym do usprawnienia toku jego prac, jest Rada Seniorów, składająca się z przedstawicieli wojewódzkich zespołów poselskich.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełLangeOskar">Posłowie tworzą wojewódzkie zespoły poselskie. W skład wojewódzkiego zespołu wchodzą wszyscy posłowie wybrani na terenie danego województwa, niezależnie od ich miejsca zamieszkania, miejsca pracy zawodowej oraz przynależności partyjnej. Wojewódzkie zespoły poselskie wybierają ze swego grona prezydium, składające się z przewodniczącego, jego zastępcy i sekretarza, ponadto delegują swego przedstawiciela do Rady Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PosełLangeOskar">Utworzenie wojewódzkich zespołów poselskich, ustalenie ich struktury organizacyjnej przez regulamin Sejmu, wydelegowanie ich przedstawicieli do Rady Seniorów oraz powierzenie Radzie Seniorów rozpatrywania wytycznych dla pracy wojewódzkich zespołów poselskich oraz posłów i zastępców posłów w terenie — stanowi istotną nowość w formach działalności Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PosełLangeOskar">Owocna praca posłów w Sejmie i w terenie wymaga ich skupienia się w zespołach. Ponieważ Sejm nasz jest Sejmem kształtującego się narodu socjalistycznego, wyrazicielem woli klasy robotniczej, chłopstwa pracującego i inteligencji pracującej, między którymi nie ma antagonistycznych sprzeczności, ponieważ wyszedł z wielkiego historycznego zwycięstwa wyborczego wszystkich sił twórczych i patriotycznych narodu polskiego zjednoczonych we Froncie Narodowym — zespoły poselskie tworzą się na podstawie wspólnych zadań pracy, łączących posłów danego województwa. Obejmują one posłów wszystkich partii, jak również posłów bezpartyjnych.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PosełLangeOskar">Przewidziany w regulaminie system wojewódzkich zespołów poselskich jest wyrazem Frontu Narodowego na terenie Sejmu, jest narzędziem współpracy posłów należących do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, do Stronnictwa Demokratycznego, jak również tak licznych w tym Sejmie posłów bezpartyjnych.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PosełLangeOskar">Współpraca posłów należących do zespołu odbywać się będzie także w terenie. Przejawi się ona w formach takich, jak przyjmowanie interesantów, odwiedzanie rad narodowych, zakładów pracy, szkół, ośrodków zdrowia, gromad wiejskich itp., w wystąpieniach posłów informujących ludność o polityce władzy ludowej i składających sprawozdanie ze swej działalności. Zespoły poselskie będą zwracać szczególną uwagę na pracę terenowych organów władzy państwowej i pomagać im w usprawnieniu ich pracy.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PosełLangeOskar">Dalszym organem pomocniczym prac Sejmu są komisje, zarówno stałe jak i doraźne. Komisje służą jako organy pomocnicze do prac ustawodawczych Sejmu, a także jako organy, poprzez które Sejm może uświadamiać sobie potrzeby i życzenia ludności, Pierwszemu celowi służy przede wszystkim Komisja Prac Ustawodawczych, do której kierowana będzie większość projektów ustaw i wszystkie dekrety. Komisja Budżetowa oraz Komisja Spraw Zagranicznych zajmować się będą corocznym budżetem państwa oraz zagadnieniami międzynarodowymi. Komisja Obrotu Towarowego, Komisja Oświaty, Nauki i Kultury, Komisja Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej oraz Komisja Pracy i Zdrowia zajmować się będą zagadnieniami związanymi bezpośrednio z warunkami bytowymi i potrzebami kulturalnymi ludu pracującego. Dzięki nim potrzeby i życzenia mas pracujących będą skupiały szczególną uwagę Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PosełLangeOskar">Ponieważ Komisja Prac Ustawodawczych oraz Komisja Budżetowa mają szczególnie szeroki zakres działalności, regulamin przewiduje dla tych komisji możliwość tworzenia podkomisji dla poszczególnych dziedzin ich działalności, jak również możność powoływania do udziału w pracach podkomisji posłów nie wchodzących w skład komisji, ale posiadających szczególną znajomość lub wiedzę potrzebną dla omawiania określonych zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PosełLangeOskar">Komisje są wyraźnie organami pomocniczymi Sejmu, nie są one, jak to bywa w wielu parlamentach burżuazyjnych, małymi samodzielnymi sejmikami. Byłoby to sprzeczne z zasadą jedności naszego przedstawicielstwa ludowego, które jako całość jest najwyższym wyrazem woli mas pracujących miast i wsi. Dlatego też zakres pracy i tryb działania komisji ustala Prezydium Sejmu. Dlatego komisje składają sprawozdania ze swych obrad Prezydium Sejmu, które decyduje o trybie i zakresie przedkładania tych sprawozdań pod obrady Sejmu. Dlatego też przewodniczących komisji stałych i ich zastępców powołuje Sejm bezpośrednio równocześnie z wyborem komisji. Dlatego wreszcie Sejm nie jest obowiązany do odsyłania każdego projektu ustawy czy uchwały do właściwej komisji, ale może — jeśli uważa to za słuszne — rozpatrywać je bezpośrednio na posiedzeniu plenarnym. Natomiast dekrety przedłożone Sejmowi do zatwierdzenia przesyłane są wszystkie przez Prezydium Sejmu bezpośrednio do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#PosełLangeOskar">Ponieważ wybór Rady Państwa i powołanie Rządu jest jednym z podstawowych zadań Sejmu jako najwyższego organu władzy państwowej, przeto regulamin poświęca temu osobny dział. Dział ten powtarza odpowiednie przepisy Konstytucji dodając, że zarówno wybór Rady Państwa jak i powołanie i odwołanie Rządu wymaga zwykłej większości głosów przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Ustalenie takiego quorum jest potrzebne ze względu na podstawowe znaczenie polityczne tych aktów.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#PosełLangeOskar">Dział III regulaminu traktuje o postępowaniu w Sejmie. Zawiera on przepisy ogólne o przedmiocie obrad Sejmu, ustalaniu porządku obrad, zwoływaniu posiedzeń, o wnoszeniu i rozpatrywaniu projektów ustaw i uchwał, zatwierdzaniu dekretów, toku obrad i głosowaniu. Są to przepisy w dużej mierze porządkowe, podobne jak przepisy spotykane przy prowadzeniu obrad wszelkiego rodzaju zebrań i zgromadzeń. Dlatego nie będę wchodził w szczegóły. Ograniczę się tylko do podkreślenia kilku momentów zasługujących na uwagę czy to ze względu na swą wagę, czy też nowość.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#PosełLangeOskar">Zwrócić uwagę należy na przepis przewidujący, że Sejm ustala nie tylko porządek dzienny poszczególnych posiedzeń, ale również porządek obrad całej sesji Sejmu. Przepis ten pozwoli zarówno posłom jak i wyborcom, śledzącym przebieg naszych obrad, na lepsze zorientowanie się w całokształcie prac danej sesji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#PosełLangeOskar">Zgodnie z Konstytucją posiedzenia Sejmu są jawne. Sejm może jednak uchwalić tajność obrad, jeśli wymaga tego dobro państwa. Jawnym jest również głosowanie. Dla prawomocności uchwał Sejmu regulamin wymaga zwykłej większości głosów przy obecności przynajmniej 1/3 ogólnej liczby posłów. Zmiana Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej natomiast wymaga, zgodnie z art. 91 Konstytucji, większości co najmniej 2/3 głosów przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#PosełLangeOskar">Dział IV regulaminu traktuje o posłach. Ustala on tekst ślubowania poselskiego w brzmieniu uchwalonym na wczorajszym posiedzeniu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Dział ten poświęca szczególną uwagę udziałowi posłów w pracach Sejmu. Regulamin stwierdza wyraźnie, że posłowie obowiązani są do brania udziału w pracach Sejmu, a w szczególności do uczestniczenia w posiedzeniach Sejmu i komisji, do których zostali wybrani. Za naruszenie tego obowiązku przewiduje odpowiednie sankcje. Przyjmując taki przepis posłowie Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dadzą wyraz swojej gotowości poddania się dyscyplinie pracy, której przykładem przedstawicielstwo ludowe powinno świecić wszystkim obywatelom.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#PosełLangeOskar">Obok dyscypliny pracy posłów regulamin traktuje również o dyscyplinie obrad, udziela w tej dziedzinie Marszałkowi uprawnień porządkowych i dyscyplinarnych. Podobne uprawnienia porządkowe i dyscyplinarne przysługują przewodniczącym komisji.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#PosełLangeOskar">Regulamin zawiera także przepisy określające tryb składania przez posłów interpelacji. Prezydium Sejmu przesyła interpelacje bądź Prezesowi Rady Ministrów, bądź poszczególnym ministrom albo w porozumieniu z interpelantem innym organom państwowym.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#PosełLangeOskar">Szczególnie ważny jest przepis regulaminu stwierdzający, że Prezydium Sejmu czuwa nad wykonywaniem przez posłów obowiązków poselskich nałożonych na nich przez Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zwłaszcza zaś obowiązku zdawania sprawy wyborcom ze swojej pracy i z działalności Sejmu. Regulamin przewiduje również, że w przypadku jaskrawego naruszenia przez posła obowiązków poselskich Prezydium Sejmu może przedstawić sprawę do rozpatrzenia Sejmowi, a Sejm może uchwalić zwrócenie się do wyborców o odwołanie posła na podstawie art. 2 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W ten sposób regulamin wprowadza kontrolę nad wykonywaniem przez posłów ich obowiązków konstytucyjnych, co przyczyni się do utrzymywania ścisłego i żywego kontaktu między posłami a ich wyborcami, kontaktu, który stanowi podstawę autorytetu i powagi Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jako najwyższego wyraziciela woli ludu pracującego miast i wsi.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#PosełLangeOskar">W toku swych obrad Komisja dla opracowania regulaminu Sejmu wprowadziła poprawki do projektu regulaminu, które są podane w rozdanym Obywatelom Posłom druku. Poprawki do art. 13, 29, 42 i 48 mają charakter wyłącznie stylistyczny.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#PosełLangeOskar">Chciałbym zwrócić uwagę, że w tym druku nr 4 zakradł się błąd, mianowicie w art. 13 powinno się skreślić wyrazy „pracy poszczególnych”, a więc nie tylko wyraz — „poszczególnych”, ale i „pracy”.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#PosełLangeOskar">W art. 2 komisja proponuje wstawienie określenia liczby wicemarszałków, zgodnie z uchwałą Sejmu z dnia wczorajszego w sprawie wyboru wicemarszałków.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#PosełLangeOskar">Wysoki Sejmie! Regulamin, którego główne wytyczne przedstawiłem, jest regulaminem odpowiadającym potrzebom i charakterowi najwyższego organu naszego Państwa Ludowego, regulaminem odpowiadającym Sejmowi, który wyszedł z wielkiego zwycięstwa wyborczego Frontu Narodowego. Zapewni on Sejmowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej możliwość sprawnej pracy i sprawnego wypełniania jego obowiązków konstytucyjnych. Dlatego w imieniu Komisji dla opracowania regulaminu Sejmu wnoszę o uchwalenie przedłożonego projektu regulaminu wraz z poprawkami przyjętymi przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały komisji, zamieszczonym w druku nr 4.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu uchwały komisji, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę komisji jednomyślnie przyjął, a tym samym regulamin Sejmu uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: wybór stałych komisji poselskich.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#Marszałek">W myśl regulaminu Sejm wybiera ze swego grona siedem komisji stałych i ustala ich skład liczbowy i osobowy.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#Marszałek">Regulamin ustala następujące komisje stałe:</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#Marszałek">Komisję Spraw Ustawodawczych,</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#Marszałek">Komisję Budżetową,</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#Marszałek">Komisję Spraw Zagranicznych,</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#Marszałek">Komisję Oświaty, Nauki i Kultury,</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#Marszałek">Komisję Obrotu Towarowego,</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#Marszałek">Komisję Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej,</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#Marszałek">Komisję Pracy i Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do wyboru Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#Marszałek">Udzielam głosu posłowi Stachaczowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełStachaczStanisław">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Spraw Ustawodawczych:</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełStachaczStanisław">„Przewodniczący komisji:</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełStachaczStanisław">– poseł Jodłowski Jerzy.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełStachaczStanisław">Zastępcy przewodniczącego komisji:</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełStachaczStanisław">– poseł Kuligowski Antoni,</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełStachaczStanisław">– Schayer Wacław.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PosełStachaczStanisław">Członkowie komisji:</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PosełStachaczStanisław">– poseł Budzyńska Celina,</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#PosełStachaczStanisław">– Bugdoł Bernard,</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#PosełStachaczStanisław">– Chaba Józef,</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#PosełStachaczStanisław">– Dubowski Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#PosełStachaczStanisław">– Horodyński Dominik,</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#PosełStachaczStanisław">– Kalinowski Stefan,</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#PosełStachaczStanisław">– Kita Adolf,</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#PosełStachaczStanisław">– Korotyński Henryk,</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#PosełStachaczStanisław">– Morawski Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#PosełStachaczStanisław">– Motyka Lucjan,</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#PosełStachaczStanisław">– Musiałowa Alicja,</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#PosełStachaczStanisław">– Osmańczyk Edmund,</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#PosełStachaczStanisław">– Rozmiarek Aleksander,</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#PosełStachaczStanisław">– Spychalski Witold Władysław,</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#PosełStachaczStanisław">– Stelmach Jan,</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#PosełStachaczStanisław">– Szkop Jan,</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#PosełStachaczStanisław">– Świetlik Piotr,</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#PosełStachaczStanisław">– Toczek Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#PosełStachaczStanisław">– Wais Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#PosełStachaczStanisław">– Wasilkowska Zofia,</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#PosełStachaczStanisław">– Wieczorek Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#PosełStachaczStanisław">– Wojciechowski Grzegorz”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego projektu uchwały co do składu Komisji Spraw Ustawodawczych?</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Spraw Ustawodawczych w zaproponowanym składzie.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do wyboru Komisji Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#Marszałek">Udzielam głosu posłowi Wojasowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełWojasPaweł">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Budżetowej:</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełWojasPaweł">Przewodniczący komisji:</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełWojasPaweł">– poseł Lange Oskar.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełWojasPaweł">Zastępcy przewodniczącego komisji:</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosełWojasPaweł">– poseł Rabanowski Jan,</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PosełWojasPaweł">– Stasiak Ludomir.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PosełWojasPaweł">Członkowie komisji:</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PosełWojasPaweł">– poseł Adamowski Leon,</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PosełWojasPaweł">– Apryas Franciszek,</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PosełWojasPaweł">– Biernawski Witold,</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PosełWojasPaweł">– Chabura Wincenty,</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PosełWojasPaweł">– Cieślak Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PosełWojasPaweł">– Czerwiński Marian,</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PosełWojasPaweł">– Dumanowski Jan,</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#PosełWojasPaweł">– Gierek Edward,</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#PosełWojasPaweł">– Hochfeld Julian,</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#PosełWojasPaweł">– Jaworska Helena,</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#PosełWojasPaweł">– Jaworski Marian,</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#PosełWojasPaweł">– Kasman Leon,</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#PosełWojasPaweł">– Kieszczyński Józef,</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#PosełWojasPaweł">– Korzycki Antoni,</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#PosełWojasPaweł">– Kuligowski Antoni,</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#PosełWojasPaweł">– Łapot Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#PosełWojasPaweł">– Łubieński Konstanty,</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#PosełWojasPaweł">– Nahajowski Paweł,</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#PosełWojasPaweł">– Ozga-Michalski Józef,</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#PosełWojasPaweł">– Pszczółkowski Edmund,</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#PosełWojasPaweł">– Stachacz Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#PosełWojasPaweł">– Tatarkówna-Majkowska Michalina.</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#PosełWojasPaweł">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Wojasa projektu uchwały co do składu Komisji Budżetowej?</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#PosełWojasPaweł">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#PosełWojasPaweł">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-9.33" who="#PosełWojasPaweł">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.34" who="#PosełWojasPaweł">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-9.35" who="#PosełWojasPaweł">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Budżetową w zaproponowanym składzie.</u>
          <u xml:id="u-9.36" who="#PosełWojasPaweł">Przystępujemy do wyboru Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-9.37" who="#PosełWojasPaweł">Udzielam głosu posłowi Wysockiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełWysockiMieczysław">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Spraw Zagranicznych:</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełWysockiMieczysław">Przewodniczący komisji:</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PosełWysockiMieczysław">– poseł Kulczyński Stanisław.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PosełWysockiMieczysław">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PosełWysockiMieczysław">– poseł Dłuski Ostap.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PosełWysockiMieczysław">Członkowie komisji:</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#PosełWysockiMieczysław">– poseł Bigus Antoni,</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#PosełWysockiMieczysław">– Domańska Irena,</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#PosełWysockiMieczysław">– Juszkiewicz Aleksander,</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#PosełWysockiMieczysław">– Korzycki Antoni,</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#PosełWysockiMieczysław">– Matwin Władysław,</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#PosełWysockiMieczysław">– Olszewski Józef,</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#PosełWysockiMieczysław">– Osmańczyk Edmund,</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#PosełWysockiMieczysław">– Ozga-Michalski Józef,</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#PosełWysockiMieczysław">– Putrament Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#PosełWysockiMieczysław">– Reczek Włodzimierz,</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#PosełWysockiMieczysław">– Wągrowski Mieczysław,</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#PosełWysockiMieczysław">– Wende Jan Karol,</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#PosełWysockiMieczysław">– Wojtkowski Andrzej.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#PosełWysockiMieczysław">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Wysockiego projektu uchwały co do składu Komisji Spraw Zagranicznych?</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#PosełWysockiMieczysław">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#PosełWysockiMieczysław">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#PosełWysockiMieczysław">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#PosełWysockiMieczysław">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#PosełWysockiMieczysław">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Spraw Zagranicznych w zaproponowanym składzie.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#PosełWysockiMieczysław">Przystępujemy do wyboru Komisji Oświaty, Nauki i Kultury.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#PosełWysockiMieczysław">Udzielam głosu posłowi Jańczakowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełJańczakLeon">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Oświaty, Nauki i Kultury:</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełJańczakLeon">Przewodniczący komisji:</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełJańczakLeon">– poseł Kruczkowski Leon.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełJańczakLeon">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełJańczakLeon">– poseł Wycech Czesław.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełJańczakLeon">Członkowie komisji:</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełJańczakLeon">– poseł Balcerzak Janina,</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełJańczakLeon">– Fiedler Franciszek,</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełJańczakLeon">– Hoffman Paweł,</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#PosełJańczakLeon">– Horodyński Dominik,</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#PosełJańczakLeon">– Iwaszkiewicz Jarosław,</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#PosełJańczakLeon">– Jagusztyn Władysław,</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#PosełJańczakLeon">– Kaliszewski Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#PosełJańczakLeon">– Kłuszyńska Dorota,</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#PosełJańczakLeon">– Król Jan Aleksander,</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#PosełJańczakLeon">– Kuroczko Eustachy,</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#PosełJańczakLeon">– poseł Lekczyńska Jadwiga,</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#PosełJańczakLeon">– Lewińska Pelagia,</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#PosełJańczakLeon">– Mazur Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#PosełJańczakLeon">– Morcinek Gustaw,</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#PosełJańczakLeon">– Nałkowska Zofia,</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#PosełJańczakLeon">– Wyka Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#PosełJańczakLeon">– Żółkiewski Stefan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Jańczaka projektu uchwały co do składu Komisji Oświaty, Nauki i Kultury?</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Oświaty, Nauki i Kultury w zaproponowanym składzie.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#Marszałek">Przystępujemy obecnie do wyboru Komisji Obrotu Towarowego.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#Marszałek">Udzielam głosu posłowi Dechnikowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełDechnikJózef">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład komisji Obrotu Towarowego:</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełDechnikJózef">Przewodniczący komisji:</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PosełDechnikJózef">– poseł Ozga-Michalski Józef.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PosełDechnikJózef">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PosełDechnikJózef">– poseł Janczyk Tadeusz.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#PosełDechnikJózef">Członkowie komisji:</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#PosełDechnikJózef">– poseł Bieniek Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#PosełDechnikJózef">– Dachów Mikołaj,</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#PosełDechnikJózef">– Gabryl Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#PosełDechnikJózef">– Klecha Jan,</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#PosełDechnikJózef">– Koszutski Józef,</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#PosełDechnikJózef">– Łubieński Konstanty,</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#PosełDechnikJózef">– Marks Bronisław,</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#PosełDechnikJózef">– Nahajowski Paweł,</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#PosełDechnikJózef">– Owczarczyk Adolf,</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#PosełDechnikJózef">– Piskorski Józef,</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#PosełDechnikJózef">– Sendek Jan,</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#PosełDechnikJózef">– Staros Zofia,</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#PosełDechnikJózef">– Zwierzyna Olga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Dechnika projektu uchwały co do składu Komisji Obrotu Towarowego?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Obrotu Towarowego w proponowanym składzie.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do wyboru Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#Marszałek">Głos ma poseł Lamuzga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełLamuzgaJerzy">Proponuję następujący skład Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej:</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełLamuzgaJerzy">Przewodniczący komisji:</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PosełLamuzgaJerzy">– poseł Albrecht Jerzy.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PosełLamuzgaJerzy">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#PosełLamuzgaJerzy">– poseł Moskwa Zygmunt.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#PosełLamuzgaJerzy">Członkowie komisji:</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#PosełLamuzgaJerzy">– poseł Dobraczyński Jan,</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Drobner Bolesław,</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Furmaniak Eugenia,</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Horodecki Julian,</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Kiliś Józef,</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Lewecka Jadwiga,</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Malewski Juliusz,</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Marków Józef,</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Mrocheń Jan,</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Piwowarska Irena,</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Skibniewski Zygmunt,</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Teliga Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#PosełLamuzgaJerzy">– Tołwiński Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#PosełLamuzgaJerzy">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Lamuzgę projektu uchwały w sprawie składu Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej?</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#PosełLamuzgaJerzy">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#PosełLamuzgaJerzy">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#PosełLamuzgaJerzy">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#PosełLamuzgaJerzy">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#PosełLamuzgaJerzy">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w zaproponowanym składzie.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#PosełLamuzgaJerzy">Przystępujemy do wyboru Komisji Pracy i Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#PosełLamuzgaJerzy">Głos ma poseł Kieszczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Wysoki Sejmie! Proponuję następujący skład Komisji Pracy i Zdrowia:</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(czyta)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Przewodniczący komisji:</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– poseł Wojas Paweł.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Zastępca przewodniczącego komisji:</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– poseł Jaszczukowa Maria.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Członkowie komisji:</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– poseł Dechnik Józef,</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Doliński Adam,</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Fietko Bolesław,</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Frankowski Jan,</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Krzywański Zygmunt,</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Nawaduński Władysław,</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Nowocień Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Pacosz Piotr,</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Pragierowa Eugenia,</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Prawdzicowa Jadwiga,</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Sadowski Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Sztachelska Irena,</u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Titkow Walenty,</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#PosełKieszczyńskiJózef">– Tomczyk Zofia.</u>
          <u xml:id="u-16.21" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonego przez posła Kieszczyńskiego projektu uchwały co do składu Komisji Pracy i Zdrowia?</u>
          <u xml:id="u-16.22" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Nikt głosu nie zabiera. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.23" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Kto z Obywateli Posłów jest za tym projektem uchwały, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-16.24" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.25" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-16.26" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Stwierdzam, że Sejm uchwałę przyjął, a tym samym wybrał Komisję Pracy i Zdrowia w proponowanym składzie.</u>
          <u xml:id="u-16.27" who="#PosełKieszczyńskiJózef">W ten sposób Sejm dokonał wyboru wszystkich stałych komisji.</u>
          <u xml:id="u-16.28" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: projekt ustawy o kontroli państwowej.</u>
          <u xml:id="u-16.29" who="#PosełKieszczyńskiJózef">Głos ma Prezes Najwyższej Izby Kontroli poseł Franciszek Jóźwiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Wysoki Sejmie! Pod obrady Sejmu wniesiony został w wyniku wspólnej inicjatywy Rady Państwa i Rządu projekt ustawy o kontroli państwowej.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Osiem lat istnienia naszej ludowej kontroli, zmiany, jakie zachodziły w strukturze organizacyjnej i w uprawnieniach kontroli, są jakby przeglądem jakościowego wzrostu form pracy naszych organów państwowych. Jednocześnie zaś są wyrazem rozumnej polityki naszego Rządu Ludowego i Partii w kierunku demokratyzacji struktury organów władzy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Gdy osiem lat temu dzięki rozgromieniu faszyzmu hitlerowskiego przez Związek Radziecki polska klasa robotnicza w sojuszu z pracującym chłopstwem brała władzę, do najważniejszych zadań należała demokratyzacja aparatu państwowego, wychowanie nowych kadr dla Państwa Ludowego. Brak nam było wtedy doświadczenia w kierowaniu państwem, brak wyszkolonych ludzi. W tych warunkach rodziła się i młoda kontrola naszego Państwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Na przestrzeni minionych ośmiu lat okrzepł aparat państwowy. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uchwalona 22 Iipca 1952 r., będąca podsumowaniem doniosłych przemian społecznych i politycznych, głęboko zreformowała strukturę organów władzy państwowej w kierunku większego jej wzajemnego powiązania i w duchu jej większej demokratyzacji. Nasza Konstytucja ostatecznie usunęła przeżytki burżuazyjne w poprzedniej strukturze władz państwowych, nadała organom władzy jednolity charakter.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Na ustawie o Najwyższej Izbie Kontroli z dnia 9 marca 1949 r. bardziej może niż na innych naszych ustawach ciążyły poważne wciąż przeżytki burżuazyjne, że przytoczę tu chociażby art. 2 stwierdzający, że Najwyższa Izba Kontroli jest organem od Rządu niezależnym. Wniesiony obecnie projekt ustawy ma na celu dalsze usprawnienie kontroli państwowej, stworzenie z organu kontroli państwowej integralnej części składowej ludowego aparatu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa w Państwie Ludowym powołana jest do operatywnej działalności w zakresie ochrony mienia socjalistycznego, do walki z nadużyciami, walki o polepszenie pracy aparatu państwowego, o wzmocnienie nadzoru, ze szczególnym naciskiem na kontrolę wykonania uchwał Rządu. Chodzi o ciągłe podnoszenie dyscypliny państwowej, gospodarczej i finansowej, aby w ten sposób przyczynić się do zwycięstwa naszego budownictwa socjalistycznego.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tak pojęta rola kontroli państwowej czyni kontrolę częścią składową wielostronnych funkcji zarządu państwowego, stanowiąc bowiem część składową aparatu kierowniczo-zarządzającego państwa, a nie w izolacji od niego, może skutecznie wykonywać swe zadania. Dlatego koncepcja „niezależności” kontroli państwowej od Rządu stała się czynnikiem hamującym w prawidłowym realizowaniu doniosłych zadań kontroli państwowej.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Przedłożony Wysokiemu Sejmowi do rozpatrzenia i uchwalenia projekt ustawy o kontroli państwowej stanowi wyraz zmiany i wzrostu roli kontroli państwowej nierozdzielnie związanej ze zmianami, jakie zaszły we wszystkich dziedzinach życia naszego kraju w ciągu 3 1/2-letniego okresu od czasu uchwalenia ustawy z dnia 9 marca 1949 r.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Projekt ustawy stawia na czele kontroli państwowej Ministra Kontroli Państwowej, wchodzącego w skład Rządu, Rządowi podległego i składającego Rządowi sprawozdania, spostrzeżenia oparte na ważniejszych wynikach kontroli i przedstawiającego Rządowi uwagi do sprawozdań o wykonaniu budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Ze względu na wyjątkowe znaczenie planów w dziedzinie rozwoju naszej ekonomiki, kultury, sztuki i obrony naszego kraju kontrola państwowa ma szczególne zadanie w wykonywaniu kontroli nad realizacją narodowych planów gospodarczych, czemu daje wyraz projektowana ustawa we wstępie do niej.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Podkreślić należy, że mimo różnych przeżytków i naleciałości nasza kontrola państwowa od pierwszych dni swego powstania różniła się w sposób zasadniczy od kontroli burżuazyjnej.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa w państwie burżuazyjnym stanowi część składową burżuazyjnego aparatu ucisku, chroniącego interesy kapitalistów i obszarników, gnębiącego robotników i chłopów. Zadanie tej kontroli ogranicza się do kontroli finansowej, do kontroli wykonania budżetu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Z charakteru swego jest ona organem biurokratycznym, działającym w interesie garstki wyzyskiwaczy przeciwko olbrzymiej większości wyzyskiwanych.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Nasza kontrola od pierwszej chwili swego istnienia stanowi składową część naszego mechanizmu państwowego, chroniącego interesy mas pracujących. Kontrola państwowa to potężny instrument w ręku Państwa Ludowego, wyrażającego interesy mas pracujących miast i wsi i kontrolującego, czy wytyczne i uchwały władzy ludowej są realizowane słusznie, prawidłowo i zgodnie z wolą mas.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Oto w czym tkwi istotna różnica między kontrolą państwową w państwie burżuazyjnym a kontrolą w państwie ludowo-demokratycznym.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W ustroju kapitalistycznym kontrola zmierza do usprawnienia aparatu przemocy i gwałtu, u nas, w ustroju demokracji ludowej, kontrola dąży do usprawnienia aparatu władzy ludowej, aparatu budownictwa socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Klasowa istota naszej kontroli państwowej wyrażona jest także w art. 9 projektu ustawy, stwierdzającym, że kontrola państwowa w pracy swej opiera się na czynnym współdziałaniu mas pracujących, że współdziała z kontrolą społeczną rad narodowych.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Ta wytyczna w ustawie o kontroli państwowej winna się stać i niewątpliwie stanie się jednym z podstawowych wskazań dla aparatu kontroli państwowej.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W duchu głębokiej więzi z masami winien być wychowany dobry pracownik kontroli państwowej. Tylko bowiem ścisłe współdziałanie z masami pracującymi, z kontrolą społeczną rad narodowych daje rękojmię, że aparat kontroli państwowej nigdy nie przerodzi się w aparat biurokratyczny, że prace jego cechować będzie głębokie poczucie odpowiedzialności, ścisła łączność z życiem i pracą kontrolowanych jednostek, należyte zrozumienie swoich obowiązków — obowiązków tych, którzy stoją na straży należytego wykonywania uchwał naszego Rządu Ludowego, na straży nienaruszalności własności społecznej, na straży wzmocnienia ludowego aparatu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W myśl projektu zakres działania kontroli państwowej obejmuje ministerstwa i inne organy naczelne administracji państwowej, podległe im urzędy, jak również wszelkie państwowe i spółdzielcze przedsiębiorstwa i organizacje gospodarcze tudzież organizacje i instytucje korzystające z pomocy państwa albo wykonujące czynności zlecone przez państwo (art. 3 projektu ustawy).</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Podstawowym zadaniem kontroli państwowej w okresie budowy podstaw socjalizmu jest, jak ustala art. 5 ustawy, czuwanie nad ochroną własności społecznej, przestrzeganie legalności, gospodarności, rzetelności i celowości w całokształcie działalności kontrolowanych jednostek oraz walka z przerostami aparatu administracyjnego i biurokratyzmem.</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W okresie budownictwa socjalizmu wszechstronna ochrona własności społecznej i wychowywanie zarówno zespołów w instytucjach jak i jednostek w duchu nienaruszalności własności społecznej jest jednym z podstawowych warunków realizacji budownictwa socjalistycznego. Doskonalenie pracy aparatu państwowego i administracyjnego to wzmocnienie jego autorytetu, a więc wzmocnienie władzy ludowej. Doskonalenie aparatu gospodarczego to podstawa możliwości realizacji naszych poważnych, trudnych, ale realnych zadań Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Przestrzeganie legalności to podstawa, bez której nie może funkcjonować normalnie żaden organ władzy państwowej. Walka z biurokratyzmem to gwarancja szybkiego i należytego wykonywania swych zadań przez wszystkie organy władzy państwowej, przez cały aparat państwowy, administracyjny i gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tak więc zadania nałożone w art. 5 na kontrolę państwową można by określić jednym zdaniem jako zadania walki o nieustanne doskonalenie pracy całego aparatu państwowego oraz podnoszenie dyscypliny państwowej we wszystkich jego ogniwach.</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Obok tego najważniejsze zadanie nałożone na kontrolę państwową — to zadanie kontroli działalności produkcyjnej, gospodarczej, finansowej i organizacyjno-administracyjnej kontrolowanych jednostek, a w szczególności ewidencjonowania, przechowywania i rozchodowania środków pieniężnych i materiałowych oraz gospodarowania nimi, określonych w art. 4 pkt. 1) wniesionego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Przez realizowanie tych zadań kontrola państwowa dąży do nieustannego doskonalenia pracy aparatu państwowego i organizacji gospodarczej, do podnoszenia dyscypliny państwowej, gospodarczej i finansowej, w szczególności do wdrażania do oszczędnego gospodarowania, umiejętnego wykorzystywania rezerw; tępić będzie nadużycia, niegospodarność, zamrażanie środków pieniężnych, obniżanie wydajności i inne niedomagania, które utrudniają nasze budownictwo.</u>
          <u xml:id="u-17.26" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">W okresie budownictwa fundamentów socjalizmu jednym z podstawowych elementów, warunkujących realizację tego budownictwa, jest wzmocnienie ekonomiki socjalistycznej, ulepszenie pracy organizacyjno-administracyjnej przedsiębiorstw państwowych, wykonywanie planów produkcyjnych, ostry reżim oszczędności środków pieniężnych i materiałowych.</u>
          <u xml:id="u-17.27" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Ogromny rozmach naszego budownictwa, burzliwy wzrost coraz to nowych gałęzi przemysłu, rozwój techniki — te wszystkie sukcesy 8 lat naszej niepodległości nakładają na władzę ludową poważny obowiązek stałego, systematycznego i wnikliwego kontrolowania celowości, gospodarności i rzetelności pracy przedsiębiorstw państwowych, spółdzielczych itp.</u>
          <u xml:id="u-17.28" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa ma więc za zadanie ścisłe kontrolowanie, jak w tej mierze wykonywane są uchwały Rządu i wytyczne Partii, ujawnianie braków i trudności, wskazywanie środków dla ich usunięcia, wychowywanie drogą kontroli aparatu gospodarczego w duchu dyscypliny gospodarczo-finansowej, wreszcie wyciąganie dyscyplinarnych i karnych wniosków w wypadkach koniecznych.</u>
          <u xml:id="u-17.29" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Na XIX zjeździe Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) tow. Stalin stwierdził:</u>
          <u xml:id="u-17.30" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">„Dobrze postawiona kontrola wykonania to reflektor, który pomaga w każdej chwili oświetlić stan pracy aparatu i wyciągnąć na światło dzienne biurokratów i formalistów. Można z całą pewnością powiedzieć że 9/10 naszych luk i wyrw jest wynikiem braku należycie postawionej kontroli wykonania”.</u>
          <u xml:id="u-17.31" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tow. Bierut wielokrotnie na VI i VII Plenum KC PZPR wskazywał na wielką i decydującą często rolę kontroli wykonania.</u>
          <u xml:id="u-17.32" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Te nauki i wskazania legły u podstaw naszego projektu ustawy o kontroli państwowej.</u>
          <u xml:id="u-17.33" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa nie może ograniczać się jednak tylko do stwierdzenia uchybień, naruszeń względnie nadużyć. Głównym i podstawowym celem socjalistycznej kontroli jest głęboka analiza stwierdzonych uchybień, ustalenie źródeł i przyczyn ich istnienia, aby w ten sposób pomóc w usprawnieniu działalności kontrolowanej jednostki.</u>
          <u xml:id="u-17.34" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tow. Stalin na otwarciu I wszechrosyjskiej narady odpowiedzialnych pracowników inspekcji robotniczo-chłopskiej 15 października 1920 r. powiedział m.in.:</u>
          <u xml:id="u-17.35" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">„W dawnych przedrewolucyjnych czasach kontrola stała poza instytucjami państwowymi, była zewnętrzną siłą, która dokonując rewizji instytucji starała się łapać winnych, łapać przestępców i do tego się ograniczała. Jest to metoda, powiedziałbym, policyjna, metoda wyłamywania przestępców, metoda sensacyjnych demaskowań po to, aby cała prasa mogła o tym trąbić. Nie jest to metoda inspekcji robotniczo-chłopskiej. Nasza inspekcja powinna patrzeć na instytucje, które rewiduje, nie jak na obce, ale jak na swe własne instytucje, które trzeba uczyć, które trzeba doskonalić”.</u>
          <u xml:id="u-17.36" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">I ta głęboka nauka stała się myślą przewodnią naszej ustawy o kontroli państwowej. Celowi ujawnienia źródeł braków i pomocy w usuwaniu tych braków służy m. in. zagwarantowane przez ustawę w art. 19 ust. 5 prawo uczestniczenia pracowników kontroli państwowej w naradach kolegiów ministerstw, komisji i komitetów sprawujących funkcję naczelnych organów administracji państwowej, w naradach wytwórczych i zebraniach zwoływanych przez przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielcze itd.</u>
          <u xml:id="u-17.37" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Temu też celowi służy wyszczególnione w art. 19 pkt. 10 i 11 prawo wydawania postanowień zobowiązujących kierownika jednostki kontrolowanej do usunięcia stwierdzonych naruszeń i uchybień. Możliwość uczestniczenia w naradach kolegiów, komisji, komitetów, a zwłaszcza możliwość uczestniczenia w naradach wytwórczych przedsiębiorstw państwowych zbliża aparat kontrolny do życia kontrolowanej jednostki, pozwala mu nie zza biurka patrzeć na pracę tej jednostki, a bezpośrednio zbliża go do codziennej pracy instytucji czy przedsiębiorstwa, umożliwia usłyszenie nie tylko z ust kierowników, ale i z ust robotników zatrudnionych bezpośrednio w procesie produkcji cennych często uwag, dotyczących źródeł braków i niedomagań i dróg do ich naprawienia. Pozwala to realizować w praktyce zasadę opierania kontroli na czynnym współdziałaniu mas pracujących. Ministerstwu Kontroli Państwowej jako organowi zarządu państwowego, posiadającemu specyficzne pełnomocnictwa do usuwania uchybień w działalności innych organów zarządu państwowego, ustawa nadaje w związku z tym prawo stosowania środków administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-17.38" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Administracyjne środki oddziaływania w naszym Państwie Ludowym mają na celu ochronę interesów państwa i są skierowane przeciw osobom naruszającym jego interes. Ważnym więc pełnomocnictwem administracyjnym kontroli państwowej jest prawo zobowiązywania jednostek kontrolowanych do usunięcia stwierdzonych przez kontrolę uchybień, prawo do wydawania postanowień o usunięciu stwierdzonych naruszeń przepisów finansowych i zarządzeń właściwych władz w sprawach gospodarczych oraz wydawania orzeczeń zobowiązujących winnych popełnienia tych naruszeń do pokrycia szkody w granicach ich trzymiesięcznego uposażenia.</u>
          <u xml:id="u-17.39" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa ma do spełnienia odpowiedzialne zadanie wychowania kadr w atmosferze wysokich wymagań, w poczuciu odpowiedzialności za własną pracę i pracę innych; ujawniając osiągnięcia, błędy i niedomagania służy sprawie uczenia i wychowywania kadr.</u>
          <u xml:id="u-17.40" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Nie ulega wątpliwości, że brak kontroli wykonania uchwał Rządu, brak kontroli finansowej, kontroli ewidencjonowania, przychodowania i rozchodowania środków pieniężnych i materiałowych, brak kontroli nad należytym gospodarowaniem tymi środkami i rezerwami materiałowymi powoduje niekiedy zanik poczucia odpowiedzialności u cennych skądinąd kierowników, sprzyja rozluźnieniu dyscypliny, niewypełnianiu zadań i dyrektyw Rządu i Partii, rodzi atmosferę beztroski a nawet braku poszanowania dla dyrektyw i wytycznych Partii i Rządu. Brak kontroli, brak krytycznego spojrzenia na pracę podległego sobie aparatu powoduje u cennych nawet kierowników brak samokrytycznego spojrzenia na własną pracę.</u>
          <u xml:id="u-17.41" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa winna więc dla kierowników instytucji, przedsiębiorstw być tym dodatkowym czujnym okiem ujawniającym braki w pracy i źródła tych braków, nie pozwalając wpadać w stan samouspokojenia, budzić stały zdrowy niepokój o dobro pracy podległej jednostki.</u>
          <u xml:id="u-17.42" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Pomocą w wychowywaniu kadr w atmosferze wysokich wymagań i w poczuciu odpowiedzialności za własną pracę i pracę innych jest przyznana przez ustawę w art. 20 i 22 Ministrowi Kontroli Państwowej możność nakładania kar dyscyplinarnych za zgodą Prezesa Rady Ministrów lub rzeczowo właściwego Wiceprezesa Rady Ministrów na tych pracowników kontrolowanych jednostek, którzy dopuścili się jaskrawego naruszenia dyscypliny finansowej lub wprowadzili w błąd kontrolę państwową. Dyscyplinarne kary obejmują: upomnienie, naganę z ostrzeżeniem, a nawet usunięcie z zajmowanego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-17.43" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Fakt, że kary dyscyplinarne orzeczone przez Ministra Kontroli Państwowej uwidoczniane są w aktach osobowych ukaranego, że Minister Kontroli Państwowej może za zgodą Prezesa Rady Ministrów zarządzić ogłoszenie kary w prasie, jest poważnym wychowawczym instrumentem w ręku Rządu Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-17.44" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Kontrola państwowa w toku wypełniania swych obowiązków spełnia jednocześnie rolę czułego instrumentu, przy pomocy którego poznaje się kadry, ich zalety i wady, ich przydatność do danej pracy, ich dojrzałość do kierowania powierzonymi im jednostkami. Nałożone na kontrolę państwową zadanie kontrolowania działalności produkcyjnej, gospodarczej i finansowej, o którym mowa w art. 4 projektu ustawy, kontrola wykonania uchwał Rządu — to przede wszystkim kontrola tego, jak ludzie odpowiedzialni za dany dział pracy wykonują swoje obowiązki. Socjalistyczna kontrola państwowa — to nie tylko kontrola dokumentacji, to jednocześnie kontrola, jak pracuje człowiek, to jednocześnie ujawnianie biurokratów, nierobów, nieuków, brakorobów, to jednocześnie obowiązek przekazywania w ręce Generalnej Prokuratury szkodników, złodziei grosza publicznego, sabotażystów. Zadania te powierzone kontroli państwowej wypływają z art. 19 przedłożonego Sejmowi projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-17.45" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Ujawnione w czasie kontroli niedomagania mogą często powstawać niekoniecznie na tle niewłaściwego wykonywania zadań przez funkcjonariuszy państwowych, ale i na tle braków organizacyjnych samego aparatu.</u>
          <u xml:id="u-17.46" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Zadaniem więc kontroli państwowej jest ujawnianie tych braków i — jak wskazuje art. 4 pkt 4) projektu ustawy — przedstawianie ich Rządowi wraz ze swoimi wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-17.47" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Jednym z naczelnych zadań kontroli państwowej jest czuwanie nad przestrzeganiem legalności w całokształcie działalności kontrolowanych jednostek. Legalność — działanie zgodne z ustawami i dekretami władzy ludowej to zasada, bez której nie może normalnie funkcjonować żaden organ władzy państwowej, żadna instytucja czy przedsiębiorstwo państwowe lub spółdzielcze.</u>
          <u xml:id="u-17.48" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Zadaniem kontroli państwowej jest stała walka o legalność socjalistyczną, o terminowe i dokładne realizowanie uchwał Rządu, walka z beztroskim i formalnym stosunkiem do ustaw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-17.49" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Tow. Malenkow w swym referacie sprawozdawczym na XIX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, który stał się dla nas niewyczerpanym źródłem nauk i wskazań ideologicznych i praktycznych, stwierdził między innymi, że należy nieubłaganie wykorzeniać i położyć kres naruszeniom dyscypliny partyjnej i państwowej, przejawom braku odpowiedzialności, formalnego stosunku do uchwał Partii i Rządu.</u>
          <u xml:id="u-17.50" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">„...Czas już — powiedział tow. Malenkow — zrozumieć, że ustawy radzieckie jednakowo obowiązują wszystkich ludzi radzieckich, wielkich i małych. Kierownicy winni nieuczciwego stosunku do wykonywania uchwał Partii i Rządu, dopuszczający się bezprawia i samowoli, nie mogą liczyć na żadne względy z tytułu ich stanowiska. Nieustanna troska o interesy naszej Ojczyzny, aktywna i nieustanna walka o wykonywanie uchwał Partii i Rządu — oto pierwszy obowiązek każdego pracownika partyjnego i państwowego.” Wskazania te winny stać się i staną się własnością każdego pracownika kontroli państwowej w jego codziennej pracy.</u>
          <u xml:id="u-17.51" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Wysoka Izbo! Przedłożony Sejmowi do uchwalenia projekt ustawy o kontroli państwowej jest dalszym wkładem do naszej walki o usprawnienie i stałe podnoszenie na coraz wyższy poziom pracy organów państwowych. Ustawa o kontroli państwowej stwarza wszelkie możliwości uczynienia z naszej kontroli państwowej wzorowej, socjalistycznej kontroli wykonania ustaw, wytycznych i uchwał Rządu i Partii. O słusznej — oczywiście — linii pracy kontroli państwowej zadecyduje przede wszystkim należyte wypełnienie wszystkich zadań i należyte wykorzystanie w praktyce wszystkich uprawnień, o jakich mowa jest w ustawie, przy doborze najlepszych ludzi w kontroli państwowej:</u>
          <u xml:id="u-17.52" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Przystępujemy wszyscy do pracy w poczuciu wielkiej odpowiedzialności, jaką nakłada na nas pełne zaufanie mas do władzy ludowej, zaufanie wyrażone w dniu 26 października rb. do polityki naszego Rządu Ludowego, do marksistowsko-leninowskiego kierownictwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, do mądrego kierownictwa tow. Bieruta.</u>
          <u xml:id="u-17.53" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-17.54" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Wybory do Sejmu stały się potężną manifestacją narodu polskiego, który oddając swój głos na listę Frontu Narodowego zadokumentował jednocześnie swą gotowość walki o realizację programu Frontu Narodowego, swą gotowość walki o siłę gospodarczą i obronną naszej Ojczyzny, o szczęście narodu polskiego, o socjalizm i pokój.</u>
          <u xml:id="u-17.55" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-17.56" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliFranciszekJóźwiak">Nie jest to walka łatwa. Wymaga wiele ofiarności, trudów, a nierzadko i wyrzeczeń. Ale jest to walka z pełną perspektywą zwycięstwa. Niech nasza ustawa o kontroli państwowej, niech rzetelna praca pracowników kontroli państwowej staną się jednym z elementów, który ułatwi i przyśpieszy to wielkie zwycięstwo, zwycięstwo socjalizmu i pokoju.</u>
          <u xml:id="u-17.57" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Proponuję projekt ustawy o kontroli państwowej odesłać do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję moją przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Projekt ustawy przekażę Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: projekt ustawy o przysiędze wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#Marszałek">Komunikuję, że w dniu 19 bm. wpłynął rządowy projekt ustawy o przysiędze wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#Marszałek">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#Marszałek">Proponuję projekt ustawy odesłać do Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję moją przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#Marszałek">Projekt ustawy przekażę Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: zatwierdzenie dekretów wydanych przez Rząd po upływie kadencji Sejmu Ustawodawczego:</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#Marszałek">a) dekretu o obowiązkowych dostawach ziemniaków,</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#Marszałek">b) dekretu o prawie łowieckim,</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#Marszałek">c) dekretu o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia,</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#Marszałek">d) dekretu o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego,</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#Marszałek">e) dekretu o stosunkach służbowych nauczycieli szkół podstawowych i wychowawców w zakładach poprawczych oraz W schroniskach dla nieletnich,</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#Marszałek">f) dekretu o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz urzędu Ministra Przemysłu Drzewnego i Papierniczego.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#Marszałek">Komunikuję, że stosownie do art. 4 ust. 2 Przepisów wprowadzających Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Rząd przedstawił w dniach 15 i 18 listopada br. Sejmowi do zatwierdzenia dekrety ogłoszone w Dzienniku Ustaw Nr 37, 44 i 45, których tytuły przed chwilą odczytałem.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#Marszałek">Dekrety te będą przekazane Komisji Spraw Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: powołanie Rządu.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#Marszałek">Komunikuję, że od Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta otrzymałem pismo treści następującej:</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#Marszałek">„Warszawa, dnia 21 listopada 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#Marszałek">Zgodnie z powierzonym mi przez Sejm zadaniem przedstawienia wniosków co do składu Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, proponuję następujący skład Rady Ministrów:</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Cyrankiewicz Józef,</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Dworakowski Władysław,</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Gede Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Jaroszewicz Piotr,</u>
          <u xml:id="u-18.26" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Jędrychowski Stefan,</u>
          <u xml:id="u-18.27" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów i Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego — Minc Hilary,</u>
          <u xml:id="u-18.28" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów — Nowak Zenon,</u>
          <u xml:id="u-18.29" who="#Marszałek">– Wiceprezes Rady Ministrów i Minister Obrony Narodowej — Rokossowski Konstanty, Marszałek Polski,</u>
          <u xml:id="u-18.30" who="#Marszałek">Ministrowie:</u>
          <u xml:id="u-18.31" who="#Marszałek">– Minister Bezpieczeństwa Publicznego — Radkiewicz Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-18.32" who="#Marszałek">– Minister Budownictwa Miast i Osiedli — Piotrowski Roman,</u>
          <u xml:id="u-18.33" who="#Marszałek">– Minister Budownictwa Przemysłowego — Bąbiński Czesław,</u>
          <u xml:id="u-18.34" who="#Marszałek">– Minister Energetyki — Jaszczuk Bolesław,</u>
          <u xml:id="u-18.35" who="#Marszałek">– Minister Finansów — Dietrich Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-18.36" who="#Marszałek">– Minister Gospodarki Komunalnej — Baranowski Feliks,</u>
          <u xml:id="u-18.37" who="#Marszałek">– Minister Górnictwa — Nieszporek Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-18.38" who="#Marszałek">– Minister Handlu Wewnętrznego — Minor Marian,</u>
          <u xml:id="u-18.39" who="#Marszałek">– Minister Handlu Zagranicznego — Dąbrowski Konstanty,</u>
          <u xml:id="u-18.40" who="#Marszałek">– Minister Hutnictwa — Żemaitis Kiejstut,</u>
          <u xml:id="u-18.41" who="#Marszałek">– Minister Kolei — Strzelecki Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-18.42" who="#Marszałek">– Minister Kontroli Państwowej — Jóźwiak (Witold) Franciszek,</u>
          <u xml:id="u-18.43" who="#Marszałek">– Minister Kultury i Sztuki — Sokorski Włodzimierz,</u>
          <u xml:id="u-18.44" who="#Marszałek">– Minister Leśnictwa — Podedworny Bolesław,</u>
          <u xml:id="u-18.45" who="#Marszałek">– Minister Oświaty — Jarosiński Witold,</u>
          <u xml:id="u-18.46" who="#Marszałek">– Minister Państwowych Gospodarstw Rolnych — Chełchowski Hilary,</u>
          <u xml:id="u-18.47" who="#Marszałek">– Minister Poczt i Telegrafów — Szymanowski Wacław,</u>
          <u xml:id="u-18.48" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Chemicznego — Rumiński Bolesław,</u>
          <u xml:id="u-18.49" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Drobnego i Rzemiosła — Żebrowski Adam,</u>
          <u xml:id="u-18.50" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Lekkiego — Stawiński Eugeniusz,</u>
          <u xml:id="u-18.51" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Maszynowego — Tokarski Julian,</u>
          <u xml:id="u-18.52" who="#Marszałek">– Minister Przemysłu Rolnego i Spożywczego — Hoffmann Mieczysław,</u>
          <u xml:id="u-18.53" who="#Marszałek">– Minister Rolnictwa — Dąb Kocioł Jan,</u>
          <u xml:id="u-18.54" who="#Marszałek">– Minister Sprawiedliwości — Świątkowski Henryk,</u>
          <u xml:id="u-18.55" who="#Marszałek">– Minister Spraw Zagranicznych — Skrzeszewski Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-18.56" who="#Marszałek">– Minister Szkolnictwa Wyższego — Rapacki Adam,</u>
          <u xml:id="u-18.57" who="#Marszałek">– Minister Transportu Drogowego i Lotniczego — Rustecki Jan,</u>
          <u xml:id="u-18.58" who="#Marszałek">– Minister Zdrowia — Sztachelski Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-18.59" who="#Marszałek">– Minister Żeglugi — Popiel Mieczysław,</u>
          <u xml:id="u-18.60" who="#Marszałek">– Minister — Szef Urzędu Rady Ministrów — Mijał Kazimierz.</u>
          <u xml:id="u-18.61" who="#Marszałek">Ministrów Przemysłu Mięsnego i Mleczarskiego oraz Pracy i Opieki Społecznej proponuję powołać w trybie art. 29 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Aż do podjęcia uchwały przez Radę Państwa kierownictwo tymi ministerstwami będą sprawować wyznaczeni wiceministrowie.</u>
          <u xml:id="u-18.62" who="#Marszałek">Prezes Rady Ministrów</u>
          <u xml:id="u-18.63" who="#Marszałek">(—) Bolesław Bierut”.</u>
          <u xml:id="u-18.64" who="#Marszałek">Odczytany przeze mnie skład Rady Ministrów zostanie Obywatelom Posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-18.65" who="#Marszałek">Komunikuję, że posiedzenie Komisji Spraw Ustawodawczych odbędzie się w 15 minut po zarządzeniu przerwy w obradach, w sali nr 118 nowego gmachu.</u>
          <u xml:id="u-18.66" who="#Marszałek">Zarządzam przerwę do godziny 17.</u>
          <u xml:id="u-18.67" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min. 35 do godz. 17 min. 5.)</u>
          <u xml:id="u-18.68" who="#komentarz">(Na salę wchodzi Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut i zajmuje miejsce na ławach poselskich. Wszyscy obecni wstają i witają Prezesa Rady Ministrów Bolesława Bieruta długotrwałymi, hucznymi oklaskami.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionego przez Prezesa Rady Ministrów składu Rządu?</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Poseł Ochab Edward: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#Marszałek">Głos ma poseł Edward Ochab.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełOchabEdward">Wysoki Sejmie! Zgłoszona Sejmowi lista członków Rządu na czele z wielkim Budowniczym Zjednoczonej Polski Ludowej Prezesem Rady Ministrów Bolesławem Bierutem spotyka się z gorącą aprobatą nie tylko tej Wysokiej Izby, ale również całego narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PosełOchabEdward">Rząd Premiera Bolesława Bieruta stanowi w rozwoju kolejnych rządów Polski Ludowej: PKWN, Rządu Tymczasowego, Rządu Jedności Narodowej, Rządu powołanego przez Sejm Ustawodawczy w 1947 roku — dalszy krok naprzód, stanowi nowy, wyższy etap w rozwoju naszej władzy ludowej coraz to potężniejszej, coraz to bardziej związanej z milionowymi masami ludzi pracy.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PosełOchabEdward">Nie według klucza partyjnego, ale według kwalifikacji politycznych, fachowych i moralnych dobierano wybitnych i zasłużonych działaczy państwowych jako kandydatów na trudne i odpowiedzialne posterunki wicepremierów i ministrów.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PosełOchabEdward">Posłowie z ramienia PZPR z radością stwierdzają, że członkowie Rządu reprezentują najbardziej doświadczone kadry działaczy państwowych, kadry zahartowane w długoletniej walce klasowej, wierne narodowi i zdolne do skutecznej walki o realizację wielkiego programu Frontu Narodowego, programu będącego wytyczną działania zarówno dla Rządu jak i Sejmu, jak i całego narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PosełOchabEdward">Ze szczególną radością witamy fakt, że u steru naszej nawy państwowej staje wielki przywódca polskiego ludu pracującego, wierny uczeń Lenina i Stalina, niestrudzony Budowniczy Polski Ludowej Towarzysz Bolesław Bierut.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#komentarz">(Długotrwale i huczne oklaski. Posłowie wstają.)</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PosełOchabEdward">Pod Jego kierownictwem rodziła się i krzepła w walce, wskazując narodowi jedyną drogę wiodącą ku wolności, Krajowa Rada Narodowa, pierwsza w historii reprezentacja zwycięskiego, wyzwolonego ludu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#PosełOchabEdward">Pod Jego kierownictwem naród polski dźwignął z ruin swą Ojczyznę bestialsko spustoszoną przez faszystów, zagospodarował Ziemie Odzyskane, zacieśnił więź serdecznej braterskiej przyjaźni z naszym wyzwolicielem — Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej, wkroczył na szeroką drogę twórczego budownictwa socjalistycznego, stał się wolnym, silnym i suwerennym.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#PosełOchabEdward">Pod Jego kierownictwem rozgromiliśmy faszystowskie bandy zbrojne oraz bandy mikołajczykowskie, WRN-owskie i gomułkowskie agentury imperializmu, zjednoczyliśmy wszystkie żywe i twórcze siły naszego społeczeństwa wokół klasy robotniczej, w szeregach potężnego Frontu Narodowego, w walce o pokój i utrwalenie niepodległości, o wszechstronny rozwój i rozkwit naszej Ojczyzny, o socjalizm.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#PosełOchabEdward">Pod Jego kierownictwem wykuliśmy wielką kartę praw wyzwolonego narodu polskiego — Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i pod sztandarami Frontu Narodowego, jednoczącego wszystkich patriotów polskich, odnieśliśmy wielkie zwycięstwo w wyborach do Sejmu w dniu 26 października br.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#PosełOchabEdward">Naród polski darzy serdeczną miłością i najgłębszym zaufaniem Towarzysza Bolesława Bieruta i wierzy niezłomnie, że pod Jego mądrym kierownictwem Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej będzie konsekwentnie rozwijać nasze dotychczasowe sukcesy, będzie nieugięcie prowadzić politykę pokojową, nieustannie zacieśniać braterską przyjaźń i sojusz ze Związkiem Radzieckim, z Chińską Republiką Ludową, z Czechosłowacją, z Niemiecką Republiką Demokratyczną, Węgrami, Rumunią, Bułgarią, Albanią, z bohaterską Koreą, z Mongolską Republiką Ludową, z walczącym o swą wolność Vietnamem, będzie — w oparciu o walkę ludów przeciw podżegaczom wojennym — skutecznie krzyżować nikczemne imperialistyczne zakusy na nasze granice i naszą suwerenność, będzie wytrwale umacniać potencjał obronny Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#PosełOchabEdward">Wraz z całym narodem wierzymy, że Rząd nasz będzie nieustannie rozwijać gospodarkę narodową, wzmacniając coraz bardziej nasz socjalistyczny przemysł, spółdzielczość produkcyjną i państwowe gospodarstwa rolne, będzie usprawniać uspołeczniony handel i administrację publiczną, wszechstronnie rozbudowywać szkolnictwo wszystkich szczebli, instytucje kulturalne i naukowe, będzie się troszczyć o systematyczny rozwój służby zdrowia, otoczy szczególną opieką rzesze młodzieży, będzie wyzwalać twórczą energię i talenty naszego ludu pracującego w walce o pełną realizację szlachetnych celów Frontu Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#PosełOchabEdward">Posłowie z ramienia PZPR głosować będą z całym zaufaniem za zatwierdzeniem pełnej listy członków Rządu Premiera Bolesława Bieruta i okażą Rządowi wszelką pomoc w jego trudnej pracy dla dobra Polski Ludowej, dla dalszego podniesienia stopy życiowej mas pracujących, dalszego rozwoju kultury polskiej, dalszego zwiększenia naszego narodowego wkładu w wielkie międzynarodowe dzieło pokoju i postępu.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#komentarz">(Długotrwałe, huczne oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#PosełOchabEdward">Jesteśmy niezłomnie przekonani, że wraz z Sejmem okażą naszemu Rządowi najaktywniejsze poparcie wielomilionowe masy polskiego ludu pracującego, który głęboko kocha Towarzysza Bieruta, bezgranicznie mu ufa i wie, że pod przewodem tego wielkiego syna klasy robotniczej, wielkiego nauczyciela naszego narodu pójdziemy ku nowym, jeszcze wspanialszym zwycięstwom, ku słonecznemu socjalistycznemu jutru.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#komentarz">(Długotrwałe, huczne oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#Marszałek">Do głosu zapisany jest poseł Józef Ozga-Michalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wysoki Sejmie! Masy chłopskie wzięły powszechny udział w wyborach i głosowały z całym zaufaniem na kandydatów Frontu Narodowego, albowiem są one świadome swej roli w Państwie Ludowym.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Rośnie w nich poczucie odpowiedzialności za losy Ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Rośnie przekonanie, że aby Polskę umacniać, konieczna jest coraz lepsza i wydajniejsza praca na roli oraz jak najrzetelniejsze wywiązywanie się ze swoich obowiązków wobec państwa.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Świadczy o tej patriotycznej postawie przebieg skupu zboża, świadczy o tym fakt podjęcia zobowiązań produkcyjnych przez 24.000 gromad w kraju, świadczy rozwój szlachetnego współzawodnictwa w terminowej dostawie płodów rolnych dla klasy robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Chłopi wiedzą dobrze, co im przyniosła władza ludowa.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przyniosła im 6 milionów hektarów ziemi.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Zdjęła z mas chłopskich ciężar długów wynoszących przed wojną 1.200 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przyniosła im maszyny rolnicze i pomoc gminnych ośrodków maszynowych.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przyniosła ponad 10 tysięcy zelektryfikowanych wsi.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Władza ludowa przyniosła wsi możność pracy w stale rozwijającym się przemyśle.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Zostały stworzone warunki dla coraz liczniej powstających spółdzielni produkcyjnych, które skupiają coraz szersze rzesze pracującej ludności wiejskiej.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Władza ludowa przyniosła wsi tysiące szkół i zapewniła młodzieży wiejskiej dostęp do szkół średnich, do uniwersytetów, politechnik i innych wyższych uczelni.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Przyniosła rosnącą stale sieć ośrodków zdrowia na wsi, możność leczenia się w szpitalach i uzdrowiskach szerokim rzeszom chłopskim.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wszystko to mogło być dokonane dzięki polityce władzy ludowej, która od historycznych dni Manifestu Lipcowego pod przewodem Bolesława Bieruta realizowała z żelazną konsekwencją niewzruszone zasady robotniczo-chłopskiego sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Polityka władzy ludowej — jak stwierdza program Frontu Narodowego — to umacnianie spójni między miastem i wsią.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Ta polityka odpowiada wspólnym interesom klasy robotniczej i pracujących chłopów. Polityka ta prowadzi do coraz wyższego poziomu produkcji, do coraz lepszego zaopatrzenia naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Front Narodowy, jedność narodu opiera się na sojuszu robotniczo-chłopskim, który jest źródłem naszych wszystkich osiągnięć, naszego rozwoju i rosnącej potęgi. Dlatego też mikołajczykowskie i obszarniczo-kapitalistyczne niedobitki, agenci wysługujący się amerykańskim wojennym podżegaczom oraz hitlerowscy odwetowcy pragnęliby rozbicia naszego narodu i pomniejszenia naszej siły.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Ale oto byliśmy wszyscy świadkami i uczestnikami wspaniałego zwycięstwa narodu. Zwyciężyła miłość Ojczyzny i pragnienie pokoju ożywiające serca Polaków.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Polskiemu chłopu nie przesłoniły oczu przejściowe trudności i bolączki — wybrał Polskę i pokój.</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">My pamiętamy słowa hr. Studnickiego, siedzącego dziś na służbie Amerykanów, który przed wojną pisał: „Chłopi nie mogą brać udziału w rządach, choćby tylko dlatego, że przodkowie ich brali baty od szlachty. Nie mogą więc mieć poczucia honoru i możliwości psychicznych do wzięcia odpowiedzialności za władzę”. Tak rozumowali Piłsudscy, Składkowscy, Studniccy.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Ale przyszła chwila, że wystarczyło kołka z dworskiego płota, aby pomierzyć ich magnackie fortuny i uczynić zadość sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Godność chłopa pracującego, deptanego i poniewieranego przez kapitalistów i obszarników, podniesiona została do godności najwyższej, do godności współgospodarza kraju.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Stu pięćdziesięciu pięciu posłów zasiadających w naszym Sejmie wywodzi się z chłopskiego zagona. Są wśród nich ludowcy, są członkowie partii robotniczej, są bezpartyjni.</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Zostali powołani przez lud, aby z honorem i godnością brać udział w rządzeniu krajem, brać odpowiedzialność za władzę.</u>
          <u xml:id="u-22.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-22.25" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Chłopi, głosując na kandydatów Frontu Narodowego, głosowali za jednością, za pogłębieniem sojuszu robotniczo-chłopskiego. Wypowiedzieli się za dalszym wzrostem uprzemysłowienia Polski, za polityką prowadzącą do przekształcenia naszej Ojczyzny z kraju ubogiego i zacofanego, jakim zostawiła go niegdyś burżuazją, w kraj żelaza, nawozów sztucznych i maszyn rolniczych, w kraj przodującego przemysłu i rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-22.26" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Chłopi, oddając swe głosy do urn wyborczych, wypowiedzieli się za prowadzeniem polityki przyjaźni z Wielkim Związkiem Radzieckim i krajami demokracji ludowej od demokratycznych Chin do Niemieckiej Republiki Demokratycznej, wypowiedzieli się za polityką nieustępliwej walki o pokój na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-22.27" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wysoki Sejmie! Kiedy naród opowiedział się za Konstytucją, a Sejm ją uroczyście uchwalił jako ustawę zasadniczą, którą wszystkie organy władzy ludu polskiego winny się kierować, aby umacniać Państwo Ludowe, przyśpieszać rozwój polityczny, gospodarczy i kulturalny Ojczyzny i pomnażać jej siły, aby pogłębiać uczucia patriotyczne, jedność i zwartość narodu w dążeniu do zachowania i utrwalenia pokoju — wtedy naród cały wybornie rozumiał, kto jest jego niezawodnym, wypróbowanym przywódcą, godnym realizować wielkie i trudne zadania epoki.</u>
          <u xml:id="u-22.28" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Lud kocha ludzi odważnych i mocnych, których serce biję razem z narodem, ludzi, których umysł rozgryzie najtwardszy orzech i wyłuska ziarno prawdy, ludzi zrodzonych z najpiękniejszych tradycji narodu, śmiało budujących nowe życie.</u>
          <u xml:id="u-22.29" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Pamiętamy 200-tysięczną rzeszę młodzieży na Placu Konstytucji, składającą ślubowanie Ojczyźnie. Nową młodzież, na nowym dziedzińcu wiodącą turniej o palmę pierwszeństwa w wydobyciu węgla, żelaza i tkanin, zboża, mięsa i mleka; młodzież szturmującą twierdzę nauki. Ci młodzi ludzie, odważni i ofiarni, głosowali na rusztowaniach budowli, kopalni, przy pługu, kosie i traktorze za pierwszym kandydatem narodu Bolesławem Bierutem.</u>
          <u xml:id="u-22.30" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-22.31" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Głosowali za prawdą, a prawdą jest znojna, ale jakże zaszczytna praca dla Polski Ludowej, prawdą jest trudna, ale zawsze uwieńczona zwycięstwem walka, prowadzona pod wodzą Wielkiego Nauczyciela Narodu Bolesława Bieruta.</u>
          <u xml:id="u-22.32" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Pamiętamy wspaniałą manifestację dożynkową chłopów polskich między murami starego Krakowa i Nową Hutą. Ileż w tej manifestacji zawarło się historycznej wymowy.</u>
          <u xml:id="u-22.33" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Snopy pszenicy Sandomierzan i Wrocławian, zjednoczonych na nowo ziem polskich, snopy chłopów racławickich kładziono w jeden sąsiek pod Wawelem.</u>
          <u xml:id="u-22.34" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby dłonie robotników mogły kuć nowy stalowy pancerz Rzeczypospolitej — Nową Hutę.</u>
          <u xml:id="u-22.35" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby nowe tysiące żniwiarek i traktorów mogły wyjechać w pole.</u>
          <u xml:id="u-22.36" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Od Opola wspartego na piastowskich basztach, od Wrocławia, skąd wyfrunął na świat gołąb pokoju, od żyznych ziem Lublina, od ziemi mazowieckiej, od szeroko otwartych bram morskich Szczecina i Gdańska płynęły meldunki chłopów, którzy w toku kampanii przedwyborczej składali Pierwszemu Gospodarzowi Polski Ludowej rachunek swoich sił użytych dla umocnienia potęgi ojczystej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-22.37" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">W chłopach urosło przekonanie zrodzone z doświadczeń historii i z praktyki sojuszu robotniczo-chłopskiego, z doświadczeń budownictwa Polski Ludowej, że zjednoczeni we Froncie Narodowym w walce o przyszłość Ojczyzny będą dalej kroczyć do coraz nowych zwycięstw pod wodzą umiłowanego nauczyciela, wielkiego przywódcy ludu polskiego Bolesława Bieruta.</u>
          <u xml:id="u-22.38" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-22.39" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">I będą razem z Rządem, którym On pokieruje, pracować ze wszystkich sił nad umocnieniem zjednoczonej Ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-22.40" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, reprezentujące szeroki aktyw chłopski, będzie we Froncie Narodowym realizować przy boku klasy robotniczej zadania Planu 6-letniego i następnego planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-22.41" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby podnieść dziesięciokrotnie poziom przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-22.42" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby zwiększać z każdym rokiem urodzaje, przebudowując wieś na coraz doskonalszą, uspółdzielczoną i socjalistyczną.</u>
          <u xml:id="u-22.43" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Aby doprowadzić światło elektryczne do wszystkich zakątków kraju.</u>
          <u xml:id="u-22.44" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Czeka nas praca nad uregulowaniem Wisły i budowa rozległej sieci kanałów. Połączymy w jeden system wodno-energetyczny nasze prastare rzeki Bug, Odrę i Nysę. Mamy osuszyć tysiące hektarów łąk i nawodnić te ziemie, które trawi posucha.</u>
          <u xml:id="u-22.45" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Wierzymy, że Rząd Bolesława Bieruta będzie temu wielkiemu dziełu budownictwa zwycięsko przewodził.</u>
          <u xml:id="u-22.46" who="#PosełOzgaMichalskiJózef">Dlatego wszyscy chłopi — ludowcy i ich reprezentanci w Sejmie obdarzają go swoim największym zaufaniem i poparciem i oddadzą swoje głosy za tym Rządem.</u>
          <u xml:id="u-22.47" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł Stanisław Kulczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wysoki Sejmie! Dokonuje się dzisiaj w naszym życiu politycznym akt o niezwykłej doniosłości.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wybrany wolą całego narodu, powołuje w dniu dzisiejszym Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Rząd Frontu Narodowego. Na czele tego Rządu staje Pierwszy Budowniczy Polski Ludowej, ukochany przywódca naszego narodu — Bolesław Bierut.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Bolesław Bierut był niestrudzonym bojownikiem sprawy narodowej i społecznej w latach walki z polskim faszyzmem i reakcją, w latach walki z hitlerowskim najeźdźcą, w ciężkich latach odbudowy zniszczonej przez faszyzm Ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Pod Jego dalekowzrocznym kierownictwem naród polski zagospodarował swój kraj i buduje lepsze jutro. Wokół Jego osoby skupił się z imponującą jednomyślnością cały naród polski we Froncie Narodowym.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Bolesław Bierut zdobył miłość całego narodu — robotników, chłopów i inteligencji polskiej, której wskazał miejsce w budownictwie naszego ustroju, której nie szczędził nigdy wskazań, nauk, zachęty do pracy i którą obdarza zaufaniem. Inteligencja polska daje coraz więcej dowodów, że zaufania tego nie zawiedzie.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Bolesław Bierut wskazał inteligencji i rzemiosłu drogę do umacniania więzi z przodującą siłą naszego narodu — klasą robotniczą; wyprowadził inteligencję i rzemiosło z poniżającej pozycji kapitalistycznego klienta do roli obywateli współodpowiedzialnych za losy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Przed powołanym dziś Rządem stoją historyczne zadania realizacji programu Frontu Narodowego, programu umocnienia niepodległości i bezpieczeństwa zjednoczonej Ojczyzny, utrwalenia pokoju, wzrostu dobrobytu i lepszej przyszłości ludzi pracy, umocnienia siły Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wokół tych zadań, wyrażających najgłębsze dążenia narodu, umacnia się w Polsce nieznana dotąd i niespotykana w naszych dziejach jedność wszystkich uczciwych Polaków bez względu na środowisko, przekonania i światopogląd.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wyrazem tej wspaniałej jedności i zwartości narodu był zarówno powszechny udział obywateli Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w wyborach, jak i oddanie prawie wszystkich głosów na kandydatów Frontu Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wzrastająca jedność narodu, której wymownym sprawdzianem stały się wyniki wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, oparta jest na naszych sukcesach i zdobyczach uzyskanych w ciągu ośmiu lat władzy ludowej i na zrozumieniu, że nasze narodowe interesy są nierozerwalnie związane z siłami pokoju i sprawiedliwości społecznej, skupionymi wokół Związku Radzieckiego.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wszyscy uczciwi Polacy bez względu na ich poglądy i zapatrywania, jakie mieli w przeszłości, widzą, jak wielką drogę przebyliśmy od roku 1944, w którym rozpoczęliśmy odbudowę naszej Ojczyzny, nie tylko z ruin i zgliszcz pozostawionych przez najazd hitlerowski, ale i z wiekowego zacofania — tragicznej spuścizny rządów polskiej burżuazji.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wszyscy uczciwi Polacy zdają sobie sprawę z tego, że bezpowrotnie minęły lata zacofania i słabości politycznej, zasłanianej „mocarstwową” frazeologią.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Wszyscy uczciwi Polacy widzą, jak wysiłkiem całego narodu został zlikwidowany w Polsce Ludowej analfabetyzm, jak szeroko został otwarty dostęp do nauki i oświaty, jak wielkie budownictwo socjalistyczne usunęło raz na zawsze widmo bezrobocia i nędzy, jak znikł wyzysk kapitalistyczny; widzą, jak prymitywizm gospodarki lat międzywojennych ustępuje miejsca nowoczesnej technice; jak skłócona ze wszystkimi sąsiadami, słaba kapitalistyczna Polska, będąca igraszką w rękach międzynarodowej burżuazji — stała się silnym państwem, otoczonym przyjaciółmi i sojusznikami, państwem posiadającym szacunek, znaczenie i autorytet na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Program Frontu Narodowego zabezpiecza żywotne interesy narodu i państwa, kreśli realne perspektywy przekształcenia Polski w ciągu bieżącego dziesięciolecia „w kraj potężnego, nowoczesnego przemysłu, w kraj rozwijającego się postępowego rolnictwa, w kraj wysokiej kultury”, daje pełną gwarancję stale rosnącego dobrobytu i rozwoju wszystkich ludzi pracy, a wśród nich inteligencji i rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Inteligencja znalazła i znajdować będzie — w miarę rozwoju budownictwa socjalistycznego — coraz szersze możliwości rozwoju i zastosowania swych zdolności, stając się niezbędną i cieszącą się szacunkiem częścią składową wielkiej armii budowniczych nowej Polski.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej tworzy w ramach narodowych planów gospodarczych coraz szersze możliwości rozwojowe dla rzemiosła, które przechodzi do nowych, wyższych form gospodarki uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Pod kierownictwem Przewodniczącego Frontu Narodowego Bolesława Bieruta — Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej realizować będzie program Frontu Narodowego, zakończy zwycięsko Plan 6-letni i podejmie realizację nowego 5-letniego planu budownictwa socjalizmu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Pokolenie nasze z ufnością i dumą kontynuować będzie pod Jego kierownictwem zadania, prowadzące do wielkości i potęgi naszej Ludowej Ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#PosełKulczyńskiStanisław">Z dumą i ufnością, z wiarą, płynącą z dotychczasowych zdobyczy i sukcesów, inteligencja polska i rzemiosło — członkowie Stronnictwa Demokratycznego walczyć będą o pełne urzeczywistnienie programu Frontu Narodowego w najgłębszym rozumieniu tego, że „od nas samych, od naszej świadomości, ofiarności i aktywności zależą postępy naszego budownictwa” — wielkość Ojczyzny i szczęście jej obywateli.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#PosełKulczyńskiStanisław">W imieniu Stronnictwa Demokratycznego oświadczam, że inteligencja i rzemiosło z ofiarnością i oddaniem realizować będą program Frontu Narodowego, że z ufnością i wiarą w zwycięstwo pójdziemy drogą, którą prowadzi nas wielki nauczyciel i wychowawca — Premier Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Bolesław Bierut.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł Dominik Horodyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełHorodyńskiDominik">Wysoki Sejmie! W imieniu grupy tych posłów, którzy weszli do pierwszego Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z listy Frontu Narodowego jako działacze katoliccy, chciałbym określić stosunek do składu Rządu zaproponowanego przez Prezesa Rady Ministrów. Wraz z całym Sejmem głosowaliśmy za kandydaturą Bolesława Bieruta na najodpowiedzialniejsze stanowisko w państwie, jakim w myśl nowej Konstytucji jest urząd Prezesa Rady Ministrów. Entuzjazm, z jakim ta sala witała objęcie przez Bolesława Bieruta Jego nowej, wysokiej funkcji, jest miarą uczuć ogromnego zaufania i szacunku, jakimi cały naród polski darzy osobę Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PosełHorodyńskiDominik">Bohaterska, pełna osiągnięć i sukcesów droga naszego narodu od chwili objęcia w Polsce rządów przez władzę ludową, wszystkie trudy i zwycięstwa ludzi pracy, wielkie rewolucyjne zmiany dokonane w kraju, cała historia Polski Ludowej, wszystko, co w życiu naszej Ojczyzny nowe i lepsze — nierozerwalnie i raz na zawsze związane jest z nazwiskiem Bolesława Bieruta.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PosełHorodyńskiDominik">„Przypomnijmy sobie Polskę sprzed ośmiu lat...”, „Spójrzmy na ogrom pracy, jakiej dokonał nasz naród...” — te słowa, które czytaliśmy w programie wyborczym Frontu Narodowego, są codziennymi, potocznymi zwrotami w rozmowach wszystkich Polaków, gdy z uzasadnioną dumą spoglądają wstecz na dokonane dzieło. Zagospodarowanie i scalenie z macierzą Ziem Odzyskanych, odbudowa Warszawy, rozwój przemysłu radykalnie zmieniający strukturę gospodarczą kraju, stopniowa mechanizacja rolnictwa i elektryfikacja wsi, szeroki rozwój oświaty i nauki — to kamienie milowe znaczące wyniki wielkiej pracy całego narodu. Kierownicza rola w państwie klasy robotniczej, otwarcie drogi do awansu społecznego i stworzenie warunków godnego ludzi życia dla mas pracujących miast i wsi, gnębionych, walczących i wegetujących w nieludzkich warunkach od wieków — to rewolucyjne i historyczne osiągnięcia Polski Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PosełHorodyńskiDominik">Niezmiernie trudne było kierownictwo tą ogromną falą przemian. Wymagało ono dojrzałości, wielkiego rozumu, mądrego serca i oddania sprawie całego siebie. Całego siebie dał Bolesław Bierut, obecny był przy wszystkich pracach, wszędzie tam, gdzie trzeba było podejmować decyzję i osobistą odpowiedzialność. Naród polski o tym wie.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PosełHorodyńskiDominik">I wolę narodu wypełnił Sejm, powierzając Bolesławowi Bierutowi urząd Prezesa Rady Ministrów Rządu, który zobowiązany jest zrealizować program wyborczy Frontu Narodowego, program, który przekształci Polskę w kraj, o jakim marzyli i o jaki walczyli najlepsi synowie Ojczyzny, Nie w sielankowych warunkach podjęliśmy się w przeciągu najbliższych 8 lat przekształcić Polskę w jeden z przodujących krajów Europy, w którym życie będzie godne i szczęśliwsze. Stary świat, świat pieniądza, zysku i wyzysku, świat wojen kolonialnych i wojen zaborczych grozi nam najazdem, grozi zburzeniem dokonanego już dzieła, zniweczeniem planów i zamienieniem Polski z powrotem w ziemię mogił i gruzów, w ziemię na przetarg dla dolarowych możnowładców. Nie potrzebujemy się lękać gróźb miotanych z Waszyngtonu i Bonn. Potęga obozu pokoju, którego jesteśmy ogniwem, stale rośnie. Rośnie potęga Związku Radzieckiego, Chin Ludowych, krajów demokracji ludowej i NRD — podobnie jak rośnie siła naszego państwa. Wzrastają z dniem każdym szeregi bojowników o pokój w krajach kapitalistycznych. Ale musimy pamiętać o zagrożeniu, musimy być gotowi odeprzeć każdy zamach zwycięsko, musimy stale czuwać nad bezpieczeństwem wewnętrznym, które raz po raz starają się zakłócić poczynania wrogów. Jedność narodu jest najlepszą odpowiedzią na zamierzenia nieprzyjaciół pokoju.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PosełHorodyńskiDominik">W myśl tego naczelnego hasła jedności narodu działacze katoliccy, których mam zaszczyt tu reprezentować, znaleźli drogę do Bolesława Bieruta już dawno, przed laty, gdy przyjęci w Belwederze mieli możność szerokiego omówienia z nim zasad społecznej działalności katolików w nowych warunkach życia kraju. W ostatnich latach to hasło jedności przyświecało w pracy niejednemu środowisku katolickiemu, wielu duchownym i świeckim działaczom. I gdy we Froncie Narodowym skupił się cały naród, mieli w nim pełny udział katolicy polscy.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#PosełHorodyńskiDominik">Krzepnięcie jedności moralno-politycznej narodu polskiego jest faktem. Z całą pewnością żadne przejściowe trudności lub takie czy inne nieporozumienia nie mogą zahamować tego zdrowego, historycznego procesu. Wiemy, uczy nas tego również doświadczenie, że niezależnie od różnic w poglądach wierzący i niewierzący mogą, a nawet więcej — muszą we wzajemnym szacunku i zaufaniu budować wspólnie dom ojczysty i wspólnie bronić go od wrogów.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#PosełHorodyńskiDominik">Dlatego obecni na tej sali działacze katoliccy zgodnie z programem Frontu Narodowego, strzegąc zasad wolności sumienia i wyznania, zagwarantowanych przez Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, będą zabiegać o interesy instytucji katolickich i potrzeby wiernych, przeciwstawiając się równocześnie wszelkim próbom ze strony reakcji nadużywania uczuć religijnych dla szerzenia waśni wśród Polaków.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#PosełHorodyńskiDominik">Dlatego też będziemy głosować za składem Rządu zaproponowanym przez Prezesa Rady Ministrów, gdyż w Rządzie tym obok przywódcy narodu polskiego Bolesława Bieruta widzimy ludzi, którzy życiem swym dali dowód wielkiego hartu i ofiarności w pracy i w walce o lepszą Polskę.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł Edmund Osmańczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełOsmańczykEdmund">Wysocy Przedstawiciele władzy ludowej! Pragnę zabrać głos jako jeden z wielu bezpartyjnych posłów, zasiadających w pierwszym Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz — czynię to ze szczególnym wzruszeniem — jako jeden z tych posłów obecnego Sejmu, którzy urodzeni i żyjący długie lata pod zaborem pruskim na ziemiach polskich nad Odrą i Nysą Łużycką, w ujściu Wisły czy nad Łyną, swoją obecnością tutaj podkreślają raz jeszcze historyczny fakt zjednoczenia na zawsze ziem nadodrzańskich i nadwiślańskich, odwiecznych ziem narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PosełOsmańczykEdmund">Wywalczona ofiarną krwią żołnierzy radzieckich i polskich jedność naszych ziem to był początek niełatwej drogi Polski Ludowej, drogi, która dzięki ofiarności naszej klasy robotniczej, naszego przodującego chłopstwa i naszej patriotycznej inteligencji zjednoczyła z kolei naród.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PosełOsmańczykEdmund">W ciężkiej pracy i walce zrodzona jedność narodu znalazła w ostatnim okresie swój potężny wyraz w powstaniu ogólnopolskiego Frontu Narodowego, następnie w wyborach, a wreszcie w jednomyślnych uchwałach naszego Sejmu dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PosełOsmańczykEdmund">Jest rzeczą niewątpliwą, że w pracy nad odbudową zniszczonego kraju, a z kolei przy wznoszeniu wielkich budowli socjalizmu każdy uczciwy Polak odczuwać musiał nie tylko ogrom zadań, jakie stanęły przed wolnym wreszcie narodem, ale i ogrom odpowiedzialności, jaka spadła na nasze pokolenie, któremu dana została jedyna szansa zmienienia polskich pobojowisk i rumowisk — jakże czcigodnych i jakże tragicznych — w kraj pokoju, kraj dobrobytu, kraj sprawiedliwości społecznej, kraj rozkwitu nauki oświaty i kultury.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PosełOsmańczykEdmund">Odpowiedzialność ta wzrosła wielokrotnie z chwilą, kiedy faszyści, tym razem amerykańscy, rozpoczęli jawne przygotowania do nowej wyprawy wojennej na Polskę z udziałem starych hitlerowskich generałów.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PosełOsmańczykEdmund">Odpowiedzialności tej nie umniejszał fakt, że wojenne przygotowania czynione są daleko nad Renem, a nie jak w roku 1939 nad Odrą i Bałtykiem. Było to zasługą przede wszystkim ludzi radzieckich, którzy zepchnęli siły wojenne za Łabę, a także zasługą ludu niemieckiego, który stworzył między Łabą a Odrą przyjazną nam Niemiecką Republikę Demokratyczną.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#PosełOsmańczykEdmund">Odpowiedzialności naszej nie umniejszał również fakt, że wojenne przygotowania Amerykanów Ridgwaya i Eisenhowera nad Renem były, są i będą paraliżowane przez mądrą, dalekowzroczną politykę pokojową, przez potęgę gospodarczą i militarną Związku Radzieckiego, naszego niezwyciężonego sojusznika oraz przez bohaterską klasę robotniczą Francji, Włoch i Niemiec i przez setki milionów bojowników o pokój w całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PosełOsmańczykEdmund">Rzecz prosta, że w tej sytuacji każdy uczciwy Polak musiał odczuwać konieczność wzmożenia naszej pracy dla pokoju i naszej walki o pokój.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#PosełOsmańczykEdmund">Ludzie, którzy pracują i walczą razem dla jednego celu, muszą się dobrze wzajemnie rozumieć, jeśli chcą usprawnić i spotęgować swoje wspólne wysiłki. A zatem — mówiąc najprościej — potrzebny był nam wspólny język, który by oddawał najpełniej myśli, uczucia i dążenia narodu.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#PosełOsmańczykEdmund">Język ten istniał. Pamiętaliśmy go z pism Frycza Modrzewskiego i Kościuszki, Mickiewicza i Waryńskiego. W Polsce Ludowej język ten odnaleźliśmy w przemówieniach Bolesława Bieruta do narodu. I Jemu, jako wyrazicielowi myśli i uczuć przodującej klasy, klasy robotniczej, zawdzięczamy, że język ten stawał się z każdym rokiem powszechniejszy i dziś jest językiem całego narodu, zjednoczonego we Froncie Narodowym.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#PosełOsmańczykEdmund">W krajach kapitalistycznych burżuazyjni intelektualiści rozpaczają, że język ich przestał być środkiem porozumiewania się, bowiem słowa straciły swoją jednoznaczną treść lub zmieniły się w liczmany, a każde pojęcie daje się ugniatać do woli, jak amerykańska guma do żucia. Nawet najnaturalniejsze pojęcie miłości ojczyzny uznali ci panowie za przebrzmiały, pusty dźwięk.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#PosełOsmańczykEdmund">W naszym natomiast kraju język, wolny wreszcie od kapitalistycznych, kosmopolitycznych deformacji, stał się środkiem porozumienia narodu, a stał się tym przez swą rzetelną — niech mi wolno będzie powiedzieć — proletariacką jednoznaczność.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#PosełOsmańczykEdmund">Każde słowo, każde pojęcie związane z życiem narodu stało się dzięki ustrojowi, który budujemy, w pełni prawdziwe, więcej — w pełni sprawdzalne.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#PosełOsmańczykEdmund">Podstawą jedności działania Polaków we Froncie Narodowym jest miłość Ojczyzny, wyrażana nie szumnymi deklaracjami, lecz ciężką, odpowiedzialną, codzienną pracą każdego uczciwego obywatela Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#PosełOsmańczykEdmund">I tak jak miłość Ojczyzny stała się pojęciem dalekim od odświętnego patosu przez swą sprawdzalność w codziennej pracy każdego obywatela, podobnie i nienawiść nasza do wrogów oraz uczucie braterstwa dla przyjaciół naszych posiadają dziś wagę codziennego trudu wszystkich ludzi pracy w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#PosełOsmańczykEdmund">Język, którym dziś mówimy, my, ludzie pracy i walki, obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, partyjni i bezpartyjni, wierzący i niewierzący, jest językiem Placu Konstytucji i Nowej Huty, Szczecińskiego Portu i Kędzierzyna, Żerania i Lublina, Wałbrzycha i Katowic, Białegostoku i Gdańska. Język ten jest obcy i wrogi dla emigracyjnych szubrawczyków i ich bońskich, waszyngtońskich i watykańskich protektorów. Ale język ten jest zrozumiały i bliski dla co najmniej miliarda ludzi w świecie, czynnie dziś walczących o pokój.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#PosełOsmańczykEdmund">Ten wspólny język, którym mówimy dziś — wszyscy patrioci w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uprawnia mnie, bezpartyjnego posła ziemi szczecińskiej na Sejm, któremu przewodniczy bezpartyjny poseł miasta Warszawy, do oświadczenia w dniu tak uroczystym, jak dzisiejszy, co następuje:</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#PosełOsmańczykEdmund">Obywatelu Prezesie Rady Ministrów! Prowadźcie nas dalej tą drogą, która wzmaga nasze siły, utrwala pokój i zdobywa nam przyjaźń i szacunek setek milionów ludzi w świecie. Naród jest z Wami!</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#komentarz">(Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#Marszałek">Nikt więcej do głosu nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#Marszałek">Proponuję, aby wnioski Obywatela Prezesa Rady Ministrów co do składu Rządu były przegłosowane łącznie. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#Marszałek">Przegłosujemy zatem proponowany skład Rządu łącznie.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#Marszałek">Kto z Obywateli Posłów jest za przedstawionymi wnioskami Obywatela Prezesa Rady Ministrów co do składu Rządu, zechce wstać.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny tym wnioskom, zechce wstać. Nikt.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm jednomyślną uchwałą powołał Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w składzie zaproponowanym przez Obywatela Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#komentarz">(Wszyscy wstają. Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#komentarz">(Głos: Prezes Rady Ministrów, nasz ukochany nauczyciel i przywódca ludu polskiego, Bolesław Bierut, niech nam żyje! Posłowie wstają, powtarzając trzykrotnie okrzyk: Niech żyje!)</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#Marszałek">Proszę Obywatela Prezesa Rady Ministrów i Członków Rządu o zajęcie miejsc w ławach rządowych.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#komentarz">(Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut wraz z członkami Rządu wśród niemilknących oklasków zajmują miejsca na ławach rządowych.)</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#komentarz">(Głos: Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i ukochany przez cały naród Towarzysz Bolesław Bierut niech żyje! Posłowie wznoszą trzykrotny okrzyk: Niech żyje!)</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#Marszałek">Udzielam głosu Obywatelowi Prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#komentarz">(Prezes Rady Ministrów Bolesław Bierut wchodzi na trybunę, witany hucznymi oklaskami.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Wysoki Sejmie! Pragnę w imieniu wybranego przez Was, Obywatele Posłowie, Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej złożyć gorące podziękowanie za to jednomyślne i zaszczytne zaufanie, którym obdarzają ten Rząd uchwały Sejmu i wypowiedzi przedstawicieli zespołów poselskich. Nakłada to szczególny obowiązek i szczególną odpowiedzialność na Radę Ministrów, na każdego z członków Rządu, na podległy kierownictwu tego Rządu aparat państwowy. Chciałbym zapewnić Wysoki Sejm i cały naród polski, że Rząd, któremu mam zaszczyt przewodniczyć, w pełni zdaje sobie sprawę z wagi obowiązków włożonych nań mocą uchwały Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Po raz pierwszy powołany do kierowania państwem Rząd otrzymuje tak jednomyślne i wszechstronne poparcie całego Sejmu jako najwyższego organu władzy państwowej i wyraziciela woli narodu. Jest to dobitnym wyrazem nowej sytuacji, nowego układu stosunków społecznych i politycznych w naszym kraju. Wybory w dniu 26 października, w których wyniku rozpoczyna swą działalność Sejm obecny oraz wyłonione z jego woli naczelne organy władzy i administracji państwowej, były niezwykłym, przełomowym wydarzeniem dla życia i rozwoju naszego narodu. Naród polski wypowiedział w tych wyborach swoją wolę w sposób tak zdecydowany, powszechny i jednolity jak nigdy w poprzednich okresach swej historii. Oczywiście, nigdy przedtem nie było warunków, które by dawały narodowi naszemu możność takiego wyrażenia swych uczuć, swej siły wewnętrznej, swej jedności moralno-politycznej, swej postawy wobec najdonioślejszych spraw i zagadnień bytu narodowego. Jasne jest jednak, że ta potężna i doniosła manifestacja niezłomnej jedności i solidarności naszego narodu stwarza nową sytuację społeczno-polityczną, a zatem stawia przed powołanym dziś przez Sejm Rządem nowe zadania, nakłada nań szczególną odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Jak wyrazić główną treść tych zadań? Sądzę, że najsłuszniej będzie sformułować te zadania jako realizację programu Frontu Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Podstawą ideologiczną wyborów październikowych, sztandarem, który zdołał skupić i zjednoczyć cały naród, był program Frontu Narodowego. Sejm obecny jest wyrazem całkowitego i powszechnego zwycięstwa idei Frontu Narodowego. Wyłoniony przez Sejm Frontu Narodowego Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej winien być zatem rządem realizacji programu Frontu Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Przypomnijmy w skrócie naczelne wytyczne tego programu.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Walczymy o szybkie uprzemysłowienie naszego kraju na bazie nowoczesnej techniki. Jest to jedyny i niezawodny sposób likwidacji wiekowego zacofania naszej gospodarki, warunek stałego podnoszenia wzwyż naszej siły, naszego dobrobytu, naszej kultury. Szybkie uprzemysłowienie kraju w oparciu o nową technikę to podstawowy warunek nieustannego wzrostu sił naszego Państwa Ludowego, zaś umacnianie sił państwa — to niezawodna rękojmia umacniania niepodległości i suwerenności Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, to stałe podnoszenie jej roli, jej znaczenia, jej wkładu w ogólnoświatowe dzieło walki o pokój.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Żyjemy w okresie pogłębiającego się w całym świecie rozkładu starego systemu gospodarki kapitalistycznej. Klasy pasożytnicze w pogoni za najwyższym zyskiem same zaostrzają i przyśpieszają kryzys tego systemu. Grabiąc bezlitośnie podporządkowane sobie narody, imperialiści rozpętują gorączkę zbrojeń, organizują bloki wojenne, szerzą zbrodniczą psychikę masowego ludobójstwa, odbudowują rozbite szczątki hitlerowskiego Wehrmachtu w celu podszczuwania do nowych napaści m. in. i na nasz kraj. Ale naród polski nie jest dziś izolowany i bezbronny, jak przed wrześniem 1939 roku. Naród polski jest dziś czynnym współtwórcą nowej epoki wielkich przeobrażeń społecznych, które ogarnęły już trzecią część globu i oddziałują na cały świat, pobudzając do walki wyzwoleńczej uciśnione narody. Naród polski jest dziś czynnym współuczestnikiem najpotężniejszego ruchu postępowego w dziejach ludzkich — wielkiego ruchu obrońców pokoju, który ogarnia swym zasięgiem olbrzymią większość ludzkości. Naród polski szczyci się dziś niezłomnym przymierzem i przyjaźnią z narodami Wielkiego Związku Radzieckiego i krajów demokracji ludowej. Nigdy w swych dziejach Ojczyzna nasza nie była tak jak dziś potężnie i niezawodnie sprzymierzona z najbardziej postępowymi siłami świata, broniącymi nowych zasad pokojowego współżycia międzynarodowego, szczerej współpracy, całkowitego równouprawnienia, wzajemnego poszanowania i braterskiej pomocy. Dzięki przymierzu i przyjaźni z narodami ZSRR Polska Rzeczpospolita Ludowa czuje się nie tylko bardziej niż kiedykolwiek zabezpieczoną przed napaścią imperialistów neohitlerowców i ich amerykańskich patronów, ale korzysta z wielkiej, bezinteresownej, serdecznej pomocy Wielkiego Kraju Rad w rozwoju swego przemysłu, swej gospodarki, w przyswajaniu sobie wspaniałych osiągnięć nauki i techniki radzieckiej. Szczególnym, braterskim i niezrównanym wyrazem pomocy narodów radzieckich, przepięknym przejawem serdecznej troski Wielkiego Przyjaciela Polski Józefa Stalina o szybszą rozbudowę naszej stolicy jest wspaniałomyślny i szlachetny dar Rządu Radzieckiego dla Warszawy — budowa wielkiego Pałacu Kultury i Nauki.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Niech mi więc będzie wolno z tej trybuny naszego Sejmu przesłać narodom radzieckim i ich Wielkiemu Wodzowi gorące uczucia wdzięczności i braterskiego pozdrowienia w imieniu naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#komentarz">(Huczne, długotrwałe oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Realizacja programu Frontu Narodowego wysuwa przed Rządem jako czołowe zadanie nieustanne pogłębianie przyjaźni i współpracy z narodami państwa socjalistycznego i krajów wyzwolonych z jarzma kapitalizmu — jako najważniejszej rękojmi zwycięstwa w walce o utrwalenie pokoju i zabezpieczenie niepodległości Polski Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Stojąc na straży historycznych interesów narodu, jego bezpieczeństwa i suwerenności, uważamy równocześnie za swój najświętszy obowiązek czynić wszystko, co jest w naszej mocy, aby podnosiła się stopa życiowa człowieka pracy, aby jego potrzeby materialne i kulturalne były zaspokojone coraz pełniej.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Od czego zależy tempo naszych osiągnięć w tym kierunku?</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Zależy ono od czynnego poparcia przez cały naród wysiłków Rządu zmierzających do uruchomienia wielkich rezerw tkwiących w naszej gospodarce, w naszym życiu.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Szybki rozwój przemysłu jest, główną dźwignią rozwoju wszystkich dziedzin gospodarki narodowej i zwłaszcza rolnictwa, które odziedziczyliśmy po dawnym ustroju kapitalistyczno-obszarniczym w stanie szczególnie zacofanym. Podnoszenie poziomu sił wytwórczych we wszystkich dziedzinach gospodarki narodowej — to warunek szybkiego wzrostu dobrobytu materialnego i kultury całego społeczeństwa. Praktycznym zadaniem prowadzącym do tego celu jest:</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– stałe podnoszenie wydajności pracy zarówno w przemyśle jak w rolnictwie i innych działach gospodarki narodowej;</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– rozwój współzawodnictwa socjalistycznego i przodownictwa w pracy, umacnianie ofiarności i odpowiedzialności całej załogi zakładów przemysłowych za terminowe wykonanie planów produkcyjnych;</u>
          <u xml:id="u-30.17" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– pogłębianie ruchu racjonalizatorów i wynalazców, najlepszego wykorzystania urządzeń przemysłowych i nowej techniki;</u>
          <u xml:id="u-30.18" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– walka z marnotrawstwem surowców, materiałów, paliw i energii;</u>
          <u xml:id="u-30.19" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– walka z brakoróbstwem i o coraz lepszą jakość wytworów produkcji;</u>
          <u xml:id="u-30.20" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– szybki wzrost mechanizacji i wyższej techniki w rolnictwie przez rozwój spółdzielni produkcyjnych i państwowych ośrodków maszynowych;</u>
          <u xml:id="u-30.21" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– umacnianie spójni między miastem i wsią;</u>
          <u xml:id="u-30.22" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– walka ze spekulacją i wszelkimi pozostałościami wyzysku mas pracujących;</u>
          <u xml:id="u-30.23" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">– walka o zwycięskie wykonanie wielkich historycznych zadań naszego Planu 6-letniego.</u>
          <u xml:id="u-30.24" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Droga, którą kroczyć będzie powołany dziś Rząd, będzie drogą codziennej troski o człowieka pracy, będzie drogą nieubłaganej walki ze szkodnictwem i wszelką wrogą działalnością, będzie drogą stanowczego tępienia bezmyślności i. tępoty, bezduszności i biurokratyzmu, które wciąż jeszcze tyle szkód powodują w naszym życiu.</u>
          <u xml:id="u-30.25" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Prowadzić będziemy nieubłaganą walkę z wszelkimi agenturami, które usiłują podkopywać siłę i zwartość naszego Państwa Ludowego, ze wszelkimi ekspozyturami wrogich ośrodków imperialistycznych: amerykańskich czy watykańskich, winowskich czy wuerenowskich, trockistowsko-titowskich czy syjonistycznych.</u>
          <u xml:id="u-30.26" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Naszym niezawodnym oparciem we wszystkich wysiłkach na tej drodze jest rosnąca wciąż aktywność społeczna milionowych mas pracujących. Coraz powszechniejszy czynny udział milionów Polaków w twórczym życiu i rozwoju naszego kraju, w umacnianiu naszego państwa, w kształtowaniu naszej przyszłości — to największa zdobycz i najpotężniejsze źródło sił naszego narodu. Masy ludowe coraz liczniej skupiają się pod sztandarami walki o całkowite zlikwidowanie wielowiekowych krzywd społecznych, walki o nowy, lepszy i sprawiedliwy ustrój społeczny, pod sztandarami budownictwa socjalistycznego. Rośnie świadomość polityczna milionów Polaków — dawniej gnębionych i okradanych z elementarnych praw obywatelskich. Wzmaga się coraz bardziej świadomy i czynny udział najszerszych mas w rządzeniu swoim państwem, państwem ludu pracującego. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stała się już niewzruszoną ostoją i natchnieniem wielkiej mobilizacji mas obywateli w ich dążeniu do utrwalenia i rozszerzenia zdobyczy ludu pracującego. Bezspornymi i wspaniałymi przykładami tej mobilizacji jest udział wielomilionowych mas naszego narodu w wielkich plebiscytach na rzecz sprawy pokoju, w szerokiej, powszechnej niemal dyskusji ogólnonarodowej nad Konstytucją, wreszcie w potężnym swą niezrównaną wymową wyniku wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na platformie Frontu Narodowego. W tym powszechnym wzroście aktywności społecznej, w rosnącej zdolności mobilizacyjnej mas, w pogłębiającej się jedności narodu — tkwi niezwyciężona siła naszego ustroju, siła naszego Państwa Ludowego. Coraz liczniejsze miliony obywateli naszego kraju łączą się w dążeniu do budowy coraz bardziej dostatniego, kulturalnego, pełnego godności i dumy życia człowieka pracy w naszej umiłowanej Ojczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-30.27" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Pogłębiać tę rosnącą jedność i aktywność milionów Polaków, umacniać ze wszech miar ich czynny i świadomy współudział w budowie nowego życia — oto wielkie i naczelne zadanie polityczne powołanego dziś przez Sejm Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Z potężnych i niewyczerpanych źródeł rosnącej energii społecznej mas Rząd ten czerpać będzie siły w swej codziennej pracy.</u>
          <u xml:id="u-30.28" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Pragnę zapewnić Was, Obywatele Posłowie, że powołany przez Was Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej czynić będzie wszystko, aby nie zawieść Waszego zaufania, aby oprzeć swoją pracę na poparciu całego narodu.</u>
          <u xml:id="u-30.29" who="#PrezesRadyMinistrówBolesławBierut">Wspólnie z milionami robotników i chłopów pracujących, w oparciu o rosnącą aktywność tych mas, o współudział w życiu naszego państwa milionów mężczyzn i kobiet, w oparciu o wspaniały entuzjazm twórczy milionów młodych budowniczych Polski Ludowej, w oparciu o pogłębiającą się wciąż jedność moralno-polityczną naszego narodu — czynić będziemy wszystko, aby wytrwałą, ofiarną pracą dla Ojczyzny umacniać wciąż jej siły, budować wspólnym porywem naszych gorących dla niej uczuć i codziennego dla niej wysiłku szczęście i wielkość Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-30.30" who="#komentarz">(Posłowie wstają. Długotrwałe, huczne oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#Marszałek">Porządek dzienny posiedzenia Sejmu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#Marszałek">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Parlamentarnym Kancelarii Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#Marszałek">Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się jutro, dnia 22 listopada o godz. 10.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godz. 18 min. 15.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>