text_structure.xml 62.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 14 minut 00</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Kazimierz Wiatr</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Szanowni Państwo, otwieram posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Posiedzenie to jest poświęcone informacji ministra edukacji i nauki na temat planów Ministerstwa Edukacji i Nauki na rok 2021.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Pan minister, prof. Przemysław Czarnek, obiecał, że będzie z nami na tym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Jednocześnie informuję, że posiedzenie komisji jest transmitowane w internecie.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Państwa senatorów, którzy są obecni na sali, proszę o nieuruchamianie aplikacji do połączenia zdalnego.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Chciałbym sprawdzić, czy wszyscy senatorowie, którzy chcieli dzisiaj wziąć udział w posiedzeniu w sposób zdalny, zostali już włączeni do posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Zostali włączeni. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Wszystkich państwa senatorów obradujących zdalnie proszę o upewnienie się, czy urządzenia są podłączone do zasilania, a kamery w nich włączone. Proszę także o zapewnienie takiego położenia kamery, aby byli państwo widoczni podczas połączenia.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Zapisywanie się do głosu przez senatora obradującego zdalnie może nastąpić przez czat w aplikacji lub werbalnie. Sposób zgłaszania opisany jest w instrukcji, którą otrzymali państwo e-mailowo. Zabranie głosu będzie możliwe dopiero po jego udzieleniu przez przewodniczącego komisji. Przed zabraniem głosu proszę państwa o samodzielne włączanie mikrofonów. Po skończonej wypowiedzi proszę wyłączyć mikrofon.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Przypominam ponadto, że do dyspozycji senatorów obradujących zdalnie jest specjalny numer telefonu, pod którym możecie państwo dokonywać zgłoszeń problemów technicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Szanowni Państwo, teraz sprawdzamy kworum. Czy wszyscy senatorowie członkowie komisji biorący zdalny udział w posiedzeniu są połączeni? Bardzo proszę o ustalenie kworum. Ile mamy obecnych osób?</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Na sali jest 4 senatorów, a zdalnie 5, to jest razem 9 senatorów, na 11. Czyli mamy kworum.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Zatem przystępujemy do realizacji porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Pan prof. Przemysław Czarnek, minister edukacji i nauki – informacja na temat planów działań ministerstwa na rok 2021.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Panie Ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Panie Przewodniczący! Pani Przewodnicząca! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Wraz z panem senatorem Włodzimierzem Bernackim jesteśmy dziś do państwa dyspozycji.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Na tym pierwszym posiedzeniu chcielibyśmy porozmawiać i przekazać państwu informację na temat najważniejszych zamierzeń i planów Ministerstwa Edukacji i Nauki na najbliższy czas.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Nie mam najmniejszych wątpliwości, że to, co w tej chwili wszystkich najbardziej nurtuje, jak również spędza sen z powiek, to jest oczywiście kwestia trzeciej fali pandemii koronawirusa. Decyzja została zakomunikowana wczoraj przez pana ministra Niedzielskiego. Ja dzisiaj już podpisałem rozporządzenie w tej sprawie na najbliższe 3 tygodnie. I od poniedziałku dzieci z klas I–III wracają do nauki zdalnej, właśnie na okres do 9 kwietnia.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Czym to jest podyktowane, wszyscy dokładnie wiemy. Wczorajsze wyjaśnienia pana ministra Niedzielskiego były – ja ich również słuchałem – bardzo precyzyjne. Za trzecią falę pandemii koronawirusa odpowiada wariant brytyjski koronawirusa. I to jest główny powód, dla którego osiągamy taki poziom zachorowań.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Nie jest prawdą – i to chcę jednoznacznie podkreślić, i wszędzie to robię, również w czasie rozmów na posiedzeniach Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego – że do trzeciej fali pandemii koronawirusa przyczyniły się szkoły. Nasze statystyki są jednoznaczne, a robimy je od 18 stycznia. Jest również stały szczegółowy monitoring tego, co się dzieje w szkołach, w porozumieniu z Głównym Inspektoratem Sanitarnym. Według tych statystyk i danych, które otrzymujmy każdego dnia, w trybie stacjonarnym pracowało 95–99% szkół spośród tych 14 tysięcy 300 szkół, które funkcjonują jeszcze dziś i jutro w trybie stacjonarnym. Pozostałe 5% szkół to są szkoły, które najczęściej pracowały w hybrydzie, a niewielka część z tych 5% to są szkoły, które pracowały zdalnie z uwagi na to, że dyrektorzy wraz z powiatowymi stacjami sanepidu zdecydowali o wyłączeniu nauki stacjonarnej z racji sytuacji epidemiologicznej, jaka w danej szkole była. A zatem przytłaczająca większość szkół pracowała i pracuje stacjonarnie, oczywiście w klasach I–III.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Dodatkowa statystyka pokazuje, że w szkołach rzeczywiście jest bezpiecznie. Dyrektorzy szkół, organy prowadzące, nauczyciele rzeczywiście stoją tu na wysokości zadania. To jest kwestia frekwencji w tych szkołach, które pracują stacjonarnie. Ta frekwencja niezmiennie utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie, 85–90%. Jak porównaliśmy tę frekwencję z tą, która miała miejsce w lutym poprzedniego roku jeszcze przed pandemią, to okazało się, że ona w tym roku jest wyższa, niż była w zeszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Dlaczego to jest ważne? To jest ważne, dlatego że gdyby dzieci zarażały swoich rodziców, to rodzice byliby w izolacji, a dzieci byłyby w kwarantannie i nie byłoby ich w szkole. A skoro są w szkole, to znaczy, że nie zarażają, bo nie ma izolacji w domu, nie jest stwierdzony koronawirus. Nie są więc jakimiś wybitnymi transmiterami.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Dlaczego zatem zamykamy szkoły na 3 tygodnie? Dlatego że to jest ruch 1 miliona 200 tysięcy dzieci. Wraz z opiekunami i osobami, które obsługują ruch oświatowy, daje to kilka milionów osób w mobilności każdego dnia. I teraz z uwagi na te wskaźniki zachorowań, które państwo znacie i które rzeczywiście są już przerażające – bo dzisiaj mamy 27 tysięcy – wyłączenie na 3 tygodnie ruchu kilku milionów osób jest skuteczną metodą obniżania liczby zachorowań. Dlatego że ludzie przemieszczają się – rodzice, opiekunowie, dziadkowie, przedsiębiorcy, przewoźnicy, ale również dostawcy rozmaitych produktów do szkoły. To wszystko nazywamy ruchem oświatowym. I przy tej liczbie zachorowań trzeba było taką decyzję podjąć.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Ale jesteśmy przekonani, że szczepienia nauczycieli, które w swej zasadniczej fazie w zasadzie się zakończyły… Ci nauczyciele, którzy nie zostali jeszcze zaszczepieni, czekają w kolejce, a to są również ci, którzy poprzekładali sobie szczepienia z uwagi na stan zdrowia bądź inne okoliczności powodujące, że nie pasował im pierwotny termin. A więc szczepienia nauczycieli, ale również przewidywana wizja opanowania trzeciej fali powodują, że przygotowujemy się w Ministerstwa Edukacji i Nauki do tego, ażeby jeszcze w kwietniu – jeśli to będzie możliwe, a mam wraz z panem ministrem Bernackim wielką nadzieję, że tak rzeczywiście będzie – po pierwsze, wrócili do nauki stacjonarnej uczniowie klas I–III, bo to jest dla nich szczególnie ważne, ale po drugie, wrócili również do nauki stacjonarnej, a przynajmniej w formie hybrydowej, uczniowie klas IV–VIII, zaś w kolejnym miesiącu uczniowie szkól ponadpodstawowych. Takie są przewidywania i trwają prace w ministerstwie, żeby do tego doprowadzić. Jest to niezwykle ważne.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Dziś słyszałem wypowiedź przewodniczącego Związku Nauczycielstwa Polskiego, z którą się absolutnie nie zgadzam. Zakładanie już dzisiaj, że do końca roku uczmy się zdalnie, to jest niepoważne podejście. Każdy dzień nauki stacjonarnej, jeśli tylko da się do niej wrócić, jest wielokrotnie lepszy niż dzień nauki zdalnej. To, że dzieci w klasach I–III chodziły do szkoły przez ostanie 2 miesiące i chodzą jeszcze do końca tego tygodnia w trybie stacjonarnym, to jest dla nich szczególnie ważne. I jak tylko będzie to możliwe, będziemy tę naukę stacjonarną przywracać.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">A wraz z przywracaniem nauki stacjonarnej chcemy od razu przystąpić do realizacji wszystkich tych programów, które opracowaliśmy w ministerstwie w celu pomocy dzieciom i młodzieży po nauce zdalnej. Te programy są w 4 obszarach.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Wraz z akademiami wychowania fizycznego przygotowaliśmy program „Aktywny powrót do szkoły”. Chodzi o to, żeby te 4 godziny WF-u, które są w siatce godzin, były wykorzystane jak najbardziej efektywnie. I w tym celu specjaliści z akademii wychowania fizycznego z całej Polski rozpoczynają szkolenia dla nauczycieli WF-u, ale również dla nauczycieli wychowania wczesnoszkolnego – po to żeby te zajęcia wychowania fizycznego były bardzo efektywne. Ale też w ślad za tym pójdzie uruchamianie sportklubów, czyli dodatkowych zajęć. To będzie jeszcze coś innego niż SKS-y, bo SKS-y są finansowane z ministerstwa sportu, a my przeznaczamy środki na sportkluby, czyli dodatkowe zajęcia z aktywności fizycznej, profesjonalnie przygotowane właśnie przez specjalistów z akademii wychowania fizycznego i prowadzone przez nauczycieli WF-u, którzy te szkolenia za chwilkę będą pobierać. To pierwszy obszar.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Drugi obszar, to jest obszar psychologiczny. Ja chcę powiedzieć i przypomnieć państwu, że na opiekę psychologiczną w Polsce przeznaczamy 1 miliard 580 milionów zł w tym roku, głównie na działalność poradni psychologiczno-pedagogicznych. Przygotowujemy się jednak również do tego, żeby w najbliższej przyszłości w każdej szkole był gabinet psychologiczny. W każdym razie na ten moment to jest 1 miliard 580 milionów, czyli więcej o 20 milionów niż w zeszłym roku. A do tego dokładamy program wspomagający. A zatem po powrocie do nauki stacjonarnej będzie dodatkowa diagnoza na próbie losowo wybranych 1 tysiąca 200 szkół, opracowanie modelu wsparcia i oczywiście dotarcie z kolejnymi tysiącami godzin opieki psychologicznej do uczniów, którzy tego wsparcia będą najbardziej potrzebować.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Ale to, z czym też od razu ruszymy, jeśli państwo nam na to pozwolicie, głosując za tym w Senacie… Od razu chcielibyśmy też ruszyć z lekcjami wspomagającymi. Nie mamy najmniejszych wątpliwości, że nauka zdalna, choć wygląda dużo lepiej niż na wiosnę 2020 r., nigdy nie zastąpi nauki stacjonarnej. Niestety, te ubytki w wiedzy są – i to wcale niemałe – spowodowane właśnie nauką zdalną. A więc jak tylko dzieci i młodzież wrócą do szkół w klasach IV–VIII i do szkół ponadpodstawowych, to ruszymy z dodatkowymi – nieobowiązkowymi oczywiście – zajęciami. Na posiedzeniu Rady Ministrów przedwczoraj przyjęliśmy projekt ustawy, która zwiększa 0,4% rezerwy części oświatowej subwencji o 187 milionów zł. Te 187 milionów zł wystarczy na początek na 3 miesiące takiej pracy. Zakładamy, że ruszymy z tym jeszcze w maju, jak już dzieci wrócą do szkól. Chodzi o to, żeby każda klasa miała 1 godzinę tygodniowo lekcji nieobowiązkowych. To dyrektorzy i nauczyciele będą decydować, z jakiego zakresu na tych lekcjach będzie im przekazywana wiedza. Oni najlepiej wiedzą, co jest dla uczniów z danej szkoły najważniejsze. Planowaliśmy 3 godziny – i do tego poziomu dojdziemy, jak będzie taka konieczność – ale też uznaliśmy, że już sam powrót do nauki stacjonarnej dla dzieci będzie nowością, bo od dawna mają naukę zdalną. A więc gdyby jeszcze dołożyć im od razu 3 godziny lekcji każdego tygodnia, to mogłoby to być za dużo. Tak więc startujemy z 1 godziną dla każdej klasy przez 3 miesiące, a później będziemy oczywiście obserwować i słuchać środowiska nauczycielskiego, co dalej z tym zrobić.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Tak więc bardzo byśmy prosili o przyjęcie tego projektu ustawy zwiększającego rezerwę o kwotę 187 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">I w ten sposób mamy nadzieję powrócić do normalności w oświacie w szkolnictwie podstawowym i w szkołach ponadpodstawowych.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">No coś, co oczywiście jest zadaniem, nad którym pracujemy i które jest też niezwykle ważne, to są tegoroczne majowe egzaminy maturalne. Jak państwo wiecie, 16 grudnia zostało wydane rozporządzenie, które dostosowało wymogi egzaminacyjne do tego, co mogą przedstawić jako swoją wiedzę tegoroczni ósmoklasiści i maturzyści z uwagi na splot nieszczęśliwych dla nich okoliczności. Pandemia koronawirusa, a wcześniej strajk nauczycieli, zwłaszcza w wielkich miastach, spowodowały, że tej edukacji brakowało w niektórych obszarach. Stąd ograniczyliśmy wymogi egzaminacyjne mniej więcej o 20%, jeśli chodzi o zakres materiału, ale również jeśli chodzi o uproszczenie egzaminu maturalnego poprzez rezygnację z egzaminu ustnego jako obowiązkowego i również z tzw. rozszerzenia jako egzaminu obowiązkowego. Wydaje się, że nie będzie najmniejszych problemów z tym, żeby egzaminy maturalne i ósmoklasistów odbyły się w terminie w normalnych warunkach stacjonarnych. Na ten moment nie ma żadnych przesłanek, żeby twierdzić inaczej. Uczniowie się przygotowują.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Chcę również powiedzieć, że w związku z powrotem dzieci do nauczania stacjonarnego 18 stycznia od tego dnia wprowadziliśmy możliwość konsultacji grupowych i indywidualnych dla maturzystów i dla ósmoklasistów, a także przeprowadzenia sprawdzianów, testów sprawdzających wiedzę i stan przygotowania uczniów. W wielu miejscach w Polsce z tego nauczyciele i dyrektorzy korzystali.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Jeśli chodzi o dalsze plany i działania w obszarze szkół podstawowych i ponadpodstawowych, to jest skierowany do prac Rady Ministrów projekt ustawy dotyczący uprawnień kuratora w zakresie nadzoru pedagogicznego. Pracujemy m.in. nad kwestią ograniczenia biurokracji w pracy nauczycieli. Rozmawiamy z związkami zawodowymi – tymi, które chcą rozmawiać i zgłaszają taką chęć, bo zawsze z każdym chętnie rozmawiamy – na temat systemowego podejścia do kwestii wynagrodzeń nauczycieli i powiązania ich ze średnią krajową bądź z minimalnym wynagrodzeniem, po to żeby to było już zakotwiczone i żeby regulacja płac nauczycielskich była już automatyczna, w miarę polepszania się sytuacji. Ale to oczywiście są na razie rozmowy.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Z kolei w obszarze szkolnictwa wyższego mamy, proszę państwa, specyficzny rok, ostatni rok, który jest przed ewaluacją. Zajmuję się tą sprawą pan senator prof. Włodzimierz Bernacki. Rozmawiamy na ten temat z różnymi środowiskami i tę ewaluację przeprowadzimy, nie będziemy jej odraczać o kolejny rok z uwagi na COVID. Trzeba zakończyć tę sprawę i doprowadzić do oceny uczelni, ale też takiej oceny, która by nie spowodowała strat po stronie tych, którzy wykazują się aktywnością i rozwojem swoich placówek akademickich. Mówię oczywiście o stratach, jeśli chodzi o uprawnienia, bo to zawsze jest bardzo poważny problem. W tym obszarze mamy 2 projekty ustaw skierowane do prac Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Jeden, znany państwu, Pakiet Wolności Akademickiej. Jestem przekonany, że wszyscy państwo też go poprzecie, wszak jest przede wszystkim wykonaniem w praktyce tego, co jest zapisane w konstytucji, czyli prawa do swobodnego wyrażania swoich przekonań światopoglądowych, filozoficznych i religijnych. Każdemu gwarantuje to konstytucja, a więc również naukowcowi. To, co się dzieje na niektórych uczelniach, to są incydenty. Nie ma tutaj jakiejś szczególnej masowości, ale w kilkudziesięciu przypadkach to się dzieje. Czyli w postępowaniu dyscyplinarnym ocenianie wypowiedzi światopoglądowych czy filozoficznych nauczycieli akademickich jest po prostu czymś, co kompletnie nie pasuje do wolnego świata i do wolnej nauki. I trzeba po prostu to ukrócić. Chcę państwa zapewnić, że obserwujemy to, co się dzieje na niektórych uczelniach. Moi obserwatorzy byli w ostatnim czasie m.in. na Uniwersytecie Śląskim na rozprawie dotyczącej jednej z pań profesor tego uniwersytetu i raport, który otrzymałem z tej rozprawy, po prostu przeraża. Tak nie powinni się zachowywać pracownicy dzisiejszych uczelni w wolnym świecie akademickim. I w ogóle uczelnia nie powinna się zajmować tego rodzaju rzeczami. I Pakiet Wolności Akademickiej z tego powodu, jako wykonanie postanowień konstytucyjnych, jest tutaj absolutnie konieczny.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Drugi projekt ustawy, który znajduje się w pracach Rady Ministrów, to jest projekt ustawy wzmacniającej państwowe wyższe szkoły zawodowe i w ogóle szkolnictwo zawodowe wyższe poprzez możliwość zmiany nazwy tych szkól na szkoły akademickie i akademie praktyczne, ale też w ślad za tym przekazanie uprawnień do nauczania, do kształcenia pedagogicznego, które w pewnym momencie zostało w przypadku tych szkół ograniczone. Tam są jeszcze inne, pomniejsze kwestie, np. zmiana nazwy Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy na Politechnikę Bydgoską. Ale to wszystko będzie trafiało do państwa pod obrady i na bieżąco będziemy państwa o tym wszystkim informować.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Jak państwo wiecie, zrobiliśmy również pierwszy ruch, ale to nie jest ostatni ruch – pracuje nad tym pan prof. Bernacki – dotyczący czasopism i punktacji czasopism. Ruch ten wywołał zupełnie niezrozumiałe emocje. Nikomu punktów nie zabraliśmy, dołożyliśmy punkty tysiącu czasopism w obszarze nauk humanistycznych, społecznych, teologicznych, ale także medycznych na prośbę środowisk akademickich. Chcę wyraźnie podkreślić: od samego początku, od kiedy jestem ministrem, mówiłem, że ten ruch będzie wykonany. Spłynęły do nas z poszczególnych ośrodków akademickich setki umotywowanych, uzasadnionych wniosków o podniesienie punktów poszczególnym czasopismom. To jest ten obszar, w którym tzw. Konstytucja dla Nauki wykazuje rzeczywiście mankamenty. Sama Konstytucja dla Nauki ma kierunek, który co do zasady jest słuszny, ale na etapie wdrażania te mankamenty się ujawniają. I punktacja czasopism jest właśnie takim miejscem.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Chcę państwa poinformować, że państwo polskie płaci 100 milionów zł tylko i wyłącznie za publikowanie w czasopismach. 100 milionów zł to jest budżet średniej wielkości uniwersytetu. Nie za badania naukowe, nie za wynagrodzenia naukowców itd. To jest 100 milionów zł tylko za to, że czasopisma przyjmują do publikacji artykuły polskich naukowców. To, że polscy naukowcy mają publikować w czasopismach zagranicznych, to jest zupełnie oczywiste, to, że umiędzynarodowienie naszej nauki musi następować, to jest zupełnie oczywiste, ale nie może być celem samym w sobie i nie może prowadzić do takich patologii, jak te 100 milionów zł. I nie może też prowadzić do takiej sytuacji, że później musimy płacić za odczytywanie tych artykułów kolejne 255 milionów. Razem płacimy 350 milionów zł rocznie. To już jest budżet wielkiego uniwersytetu. Jeszcze raz powtarzam: nie płacimy tego za badania naukowe, tylko za samą publikację i możliwość odczytywania tych publikacji.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">To, że ułożyliśmy punktację w ten sposób, że zapomnieliśmy, że jest zasadnicza różnica pomiędzy naukami ścisłymi a humanistycznymi czy społecznymi, to jest nasza wina. I dlatego w wielu obszarach trzeba będzie dalej podnosić punktację czasopism. Nad tym cały czas pracujemy. Spływają kolejne wnioski od środowisk akademickich. I w miarę możliwości będziemy do tych wniosków się przychylać. To jest konieczność, bo na tym polega rozwój nauki, żeby publikować swoje badania naukowe. Jeśli naukowcy nie mają możliwości publikowania wyników swoich badań naukowych, to w zasadzie możemy powiedzieć, że zamykamy ranking. I po części tak to się, niestety, stało.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Zespół pana prof. Waldemara Parucha, który pracuje od kilku miesięcy, przygotował z kolei rekomendację w wielu innych obszarach. Te rekomendacje oczywiście są w tej chwili analizowane, również przez pana prof. Włodzimierza Bernackiego. To są rekomendacje dotyczące samego statusu pracownika uniwersyteckiego, jak również awansu naukowego. Chcę państwa uspokoić: nie ma tam żadnych rewolucji, tam są pewne propozycje, które mają spowodować, że cały ten proces będzie zdecydowanie bardziej transparentny. Zresztą bardzo często są to propozycje pokrywające się z propozycjami, które przyszły do nas choćby od Rady Doskonałości Naukowej. Bo są pewne nieścisłości w obszarze awansów naukowych i te nieścisłości po prostu trzeba eliminować. Pracujemy nad tym. Kiedy będzie już ku temu sposobność i będzie to na tyle dopracowane, żeby to przelać na karty projektu ustawy, to też będziemy państwa o tym informować.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Tak pokrótce wyglądają sytuacja, plany i zamierzenia na najbliższy czas.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Co do uniwersytetów i nauki na uniwersytetach to, jak państwo wiecie, rozporządzenie jest inne niż w przypadku szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego. Daje ono rektorom bardzo duży zakres decyzyjności co do tego, czy nauka odbywa się w trybie stacjonarnym, czy też w trybie zdalnym. Są kierunki, na których nie da się uczyć w trybie zdalnym, i rektorzy słusznie podejmują decyzję o kształceniu w trybie stacjonarnym. Głównie chodzi tu o kierunki ścisłe, jak również przedmioty laboratoryjne. One się odbywają w trybie stacjonarnym. W większości jednak nauczanie odbywa się w trybie zdalnym. Chcemy również i w tym przypadku, jeśli tylko uda się powstrzymać trzecią falę pandemii koronawirusa, wracać do nauczania stacjonarnego na szerszą skalę. Wracać na szerszą skalę, to znaczy, nie zmuszać jeszcze w tym semestrze, dlatego że tu jest też pewna organizacja pracy. Studenci wiedząc, że jest nauczanie zdalne, bardzo często zrezygnowali z wynajmowania akademików czy mieszkań w miastach, do których udali się, by studiować. Są w miejscach swojego zamieszkania i często też podejmują tam pracę. A więc wracanie teraz do nauczania stacjonarnego np. na miesiąc na szeroką skalę wydaje się tutaj akurat zbyt daleko idącym działaniem. Ale powrót choćby do hybrydowego nauczania, to znaczy, że ci, co mogą, będą uczyć się stacjonarnie, a ci, co będą musieli być w miejscu swojego zamieszkania, dalej będą korzystali właśnie ze zdalnej możliwości porozumiewania się czy uczestniczenia w zajęciach… W ten sposób będziemy do tego podchodzić. Ale na pewno chcemy, żeby sesja egzaminacyjna odbyła się w trybie stacjonarnym, bo zimowa sesja egzaminacyjna w trybie zdalnym niestety miarodajna nie była. To jest zupełnie oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Są jeszcze 2 obszary, w których trwają intensywne prace, ale to już w porozumieniu z Ministerstwem Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Mamy, proszę państwa, potężny problem, który wygenerowaliśmy jako państwo polskie na przestrzeni ostatnich 30 lat, z rynkiem lekarskim. Brakuje nam w systemie kilkudziesięciu tysięcy lekarzy. I to jest fakt. Dlatego absolutną koniecznością jest to, żebyśmy podnosili maksymalnie limity przyjęć na studia lekarskie wszędzie tam, gdzie one się odbywają, a odbywają się także na uczelniach niemedycznych podlegających ministrowi edukacji i nauki. W 9 miejscach mamy kierunki lekarskie. A zatem wszędzie chcemy podnieść ten limit radykalnie, ale też chcemy bardziej otworzyć możliwość tworzenia kierunków lekarskich na kolejnych nowych uczelniach. Oczywiście z zachowaniem wszystkich najwyższych standardów, jakie są konieczne. I dzisiaj stoimy jako państwo polskie przed takim właśnie zadaniem. My musimy w ciągu następnych 10 lat radykalnie zwiększyć liczbę absolwentów studiów medycznych, lekarskich, bo tego potrzebuje polski rynek, na którym tych lekarzy po prostu brakuje.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">To pokrótce tyle. Jeśli państwo będziecie mieli sugestie czy uwagi, to ich z chęcią wysłuchamy. Odpowiemy również na pytania. Jeśli na jakieś nie będziemy mogli odpowiedzieć, to z chęcią odpowiemy pisemnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo dziękuję, Panie Ministrze, za tę wypowiedź i za to, że mogliśmy się spotkać. Nasze spotkanie było planowane już parę tygodni temu, ale się nie udało. Dzisiaj cieszymy się, że możemy rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Nie ma wątpliwości, że edukacja i nauka mają ogromną rolę cywilizacyjną – niezwykły dynamizm rozwoju cywilizacyjnego, budowa społeczeństwa informacyjnego, niezwykle innowacyjna gospodarka…</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Wiemy, że od paru miesięcy cały ten ciąg edukacyjny – od szkoły podstawowej, poprzez szkołę średnią, aż po uczelnie i całą działalność badawczą uczelni i instytutów naukowych – jest w jurysdykcji pana ministra. Dlatego z uwagą wysłuchaliśmy wypowiedzi na temat wyzwań, które są przed nami. Bardzo za to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Ktoś się zgłasza?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Pan senator.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo proszę, pan senator Bury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#SenatorJacekBury">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#SenatorJacekBury">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#SenatorJacekBury">Nie jest tajemnicą to, że pandemia – powiem tak trochę kolokwialnie – przeorała nam system edukacji i szkolnictwa. Mamy potężne problemy z młodzieżą, z dziećmi, nie tylko z ich nauką, przyswajaniem wiedzy, ale też problemy związane z ich stanem psychicznym.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#SenatorJacekBury">I tutaj chciałbym zapytać o niektóre rzeczy związane właśnie z tą sytuacją. Ministerstwo chyba 2 albo 3 tygodnie temu zaproponowało system wsparcia psychologicznego dla młodzieży, ale gdy popatrzymy na twarde dane, to, mam wrażenie, wynika z nich, że ten system wsparcia jest taką kroplówką albo, można powiedzieć, plasterkiem na rozdarte tętnice, dlatego że jest tego zdecydowanie za mało. Proszę mnie poprawić, jeżeli jestem w błędzie, ale wydaje mi się, że mamy ok. 20 tysięcy szkół, w których uczy się dzieci i młodzież, a ministerstwo proponuje w tym momencie w ramach tego wsparcia liczbę, która brzmi bardzo ambitnie – to jest 100 tysięcy godzin wsparcia psychologicznego – ale gdy te 100 tysięcy podzielimy na 20 tysięcy to wyjdzie nam 5 godzin na szkołę.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#SenatorJacekBury">Proszę państwa, czy to nie jest za mało? Czy to nie jest śmieszne? Czy to nie jest ten plasterek na naprawdę potężną ranę, którą mamy w tej chwili?</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#SenatorJacekBury">I tu trzeba byłoby się zastanowić, czy nie powinniśmy młodzieży pomóc bardziej systemowo. Młodzież i nie tylko młodzież, bo i mnóstwo stowarzyszeń oraz były rzecznik praw dziecka lobbują w tej chwili za tym, aby ministerstwo przygotowało – zresztą oni sami też przygotowali – ustawę, która zobowiązuje szkoły do tego, żeby w każdej szkole obowiązkowo był psycholog. W tej chwili są zbierane podpisy, aby to był projekt obywatelski. Ale wiadomo, że pandemia utrudnia te wszystkie działania.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#SenatorJacekBury">Tu pytanie do pana ministra: czy ministerstwo nie powinno: pochylić się nad tym, faktycznie przejąć tej ustawy poniekąd i zobowiązać się do tego, że dzieci będą miały wsparcie psychologiczne w szkołach, że to będzie obligatoryjne?</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#SenatorJacekBury">Nie przygotowujmy dla młodzieży tego plasterka, który będzie kosztował, jak rozumiem… Bo tutaj mówimy, że będzie zwiększenie wydatków o 15 czy 20 milionów na ten program. Ale, proszę państwa, 15 czy 20 milionów zł na ten program też brzmi imponująco, dopóki nie zestawimy tego z innymi faktami. TVP dostaje 2 miliardy wsparcia, to jest ponad 5 milionów dziennie wsparcia dla TVP. A my tu mówimy o 15 czy 20 milionach. Czyli rozumiem, że nasza młodzież jest warta tyle w tym programie, co 3 czy 4 dni wsparcia dla TVP?</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Panie Senatorze, może o telewizji nie rozmawiajmy, bo tu rozmawiamy o oświacie.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#SenatorJacekBury">Tak że pytanie… Dobrze. A pytanie jest takie… Bo ja chcę po prostu pokazać skalę i to, że ta skala jest za mała.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Tak, ale to możemy porównywać w ogóle skalę budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#SenatorJacekBury">Czy ministerstwo rozważa możliwość przejęcia tej ustawy, która jest w tej chwili jako ustawa obywatelska przez młodzież podpisywana, i wprowadzenia jej pod obrady Sejmu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Proszę państwa, chciałbym, żebyśmy trzymali się blisko tematu. Jesteśmy na posiedzeniu Komisji Nauki, Edukacji i Sportu i jest pan minister edukacji i nauki.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Panie Senatorze, bardzo proszę. A potem pana ministra poprosimy o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#SenatorWojciechKonieczny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#SenatorWojciechKonieczny">Panie Ministrze! Proszę państwa!</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#SenatorWojciechKonieczny">Mam pytanie dotyczące tego, o czym pan minister mówił, to znaczy zwiększenia liczby studentów wydziałów lekarskich w kontekście miasta, z którego pochodzę, czyli Częstochowy.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#SenatorWojciechKonieczny">W Częstochowie uniwersytet humanistyczny, który niedawno powstał czyni starania o powstanie wydziału lekarskiego. I wiem, że te starania są wielokierunkowe. Trwają już, tak jak powiedziałem, jakieś 3 czy 4 lata. Na ostatnim spotkaniu, na którym pan minister Gowin reprezentował ministerstwo, ok. rok temu, padł taki głos, że ministerstwo jest dość sceptycznie nastawione do otwierania nowych kierunków lekarskich, gdyż nie zawsze się to udawało, nie zawsze te powstające wydziały miały odpowiedni poziom itd.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#SenatorWojciechKonieczny">Czy pan minister widzi taką możliwość? Czy są jednak prace zmierzające w kierunku powstania nowych wydziałów lekarskich? W tym właśnie na Uniwersytecie im. Jana Długosza w Częstochowie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Poproszę teraz pana ministra o odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Jednocześnie chciałbym przeprosić, ale też usprawiedliwić swoją interwencję, ponieważ, proszę państwa, od lat zabiegam o to, żeby posiedzenia Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Najjaśniejszej Rzeczypospolitej nie były takimi mityngami politycznymi, żebyśmy rozmawiali o meritum. A naprawdę jest o czym rozmawiać. Mamy dzisiaj 3 posiedzenia i wiele spraw merytorycznych. Tak że oczywiście pan senator pytał o słuszne rzeczy, ale tam otarł się niepotrzebnie o takie wątki, które troszkę bardziej przypominają mityng polityczny. Dlatego pozwoliłem sobie… Proszę o zrozumienie też mojej roli.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Panie Ministrze, oddaję głos. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Po kolei… Jeśli chodzi o pytanie pana senatora Jacka Burego… Zresztą ja o tym mówiłem – o jednej i o drugiej rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Nie jest tak, że 15 milionów zł przeznaczamy na pomoc psychologiczną. 15 milionów zł to my przeznaczamy na akcję o podbudowie naukowej, prowadzoną przez specjalistów z UKSW i z lubelskiej WSEI, którą pan również zna, a do której dołącza również Fundacja Polskiej Akademii Nauk. Akcję, która ma zdiagnozować sytuację i pomóc opracować model dodatkowego wsparcia. I to kosztuje 15 milionów zł, a nie 15 milionów zł jako całość wsparcia psychologicznego. Na całość wsparcia psychologicznego – powtórzę to raz jeszcze – państwo polskie przeznacza rocznie 1 miliard 580 milionów zł. Gdyby pan to z kolei podzielił przez liczbę szkół itd., to da panu troszeczkę inny obraz.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Ale ja się z panem zgadzam w stu procentach i nie chcę w żaden sposób kwestionować słuszności pana wypowiedzi co do tego, że rzeczywiście problemy psychologiczne narastają w związku z nauką zdalną, w związku z zamknięciem dzieci w domach, w związku z brakiem tej wspólnoty. I tę wspólnotę trzeba będzie odbudowywać w związku z utratą tego rytmu życia codziennego i oczywiście w związku z tym – i to jest największy problem – że dzieci mają dzisiaj nieograniczony, niekontrolowany, ogromny dostęp do internetu, a to rzeczywiście rodzi bardzo poważne problemy, wcześniej niespotykane.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Stąd też ci naukowcy muszą się nad tym dodatkowo pochylić. Oczywiście są prowadzone badania, są wnioski badawcze stawiane przez naukowców już dzisiaj, ale chcemy do tego podejść jeszcze bardziej systemowo.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Ale całość wsparcia psychologicznego to nie jest 15 milionów zł, całość wsparcia to jest 1 miliard 580 milionów.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Co do ustawy, o której pan mówił, to ja też powiedziałem w swojej wypowiedzi – oczywiście idziemy w tym samym kierunku – że musi powstać gabinet psychologiczny w każdej szkole i to będzie zrobione, inaczej nie będziemy mogli stawić czoła tym problemom, które dzisiaj młodzież i dzieci mają. To tyle jeśli chodzi o wsparcie psychologiczne.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Jeśli chodzi o drugie pytanie, dotyczące Częstochowy i kierunków lekarskich… Ja wiem, że takie było nastawienie w ministerstwie kiedyś. Dość sceptycznie podchodzono do otwierania tych nowych kierunków. A jednak zostały one otworzone. W ciągu ostatnich 10 lat kilka uniwersytetów i uczelni prowadzi kierunki lekarskie. Jeszcze raz powtarzam: brak w systemie kilkudziesięciu tysięcy lekarzy nie został wygenerowany w pierwszej kolejności emigracją lekarzy – emigracja jest faktem, ale nie na taką skalę, żeby wygenerować aż taki problem – on został wygenerowany przede wszystkim faktem, że za mało wykształciliśmy przez ostanie 30 lat lekarzy. I dlatego musimy zwiększać limity przyjęć na studia lekarskie i musimy zwiększać również, jeśli jest taka możliwość, liczbę tych ośrodków akademickich, które będą mogły prowadzić kształcenie lekarskie – oczywiście po spełnieniu wszystkich wymagań, które muszą być spełnione. Ale nastawienie w tej kwestii się zmieniło. Częstochowa także ma szansę na to, żeby stać się ośrodkiem akademickim, na którym będzie oferowany kierunek lekarski.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#SenatorWojciechKonieczny">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze. Z radością przekażę to pani rektor. I będziemy czynić starania, by tak się stało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Pan senator Bury. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#SenatorJacekBury">Panie Ministrze, ja sobie zdaje sprawę, że ten 1 miliard 500 milionów jest wydawane na wsparcie psychologiczne, bo liczba szkół generuje takie koszty, aczkolwiek w tej chwili mamy chyba tylko ok. 50% szkół, w których taki psycholog funkcjonuje. A więc de facto potrzebujemy pomnożyć liczbę tych gabinetów psychologicznych. To będzie potężnym wyzwaniem i wielkim kosztem. Ja sobie zdaję sprawę z tego, że to nie będzie łatwe. Ale jak mówiłem o tych 15 milionach… Było powiedziane, że to będzie na te 100 tysięcy godzin dodatkowych wsparcia dla uczniów – tak przynajmniej głosiły publikacje, jeżeli chodzi o ten program wsparcia psychologicznego.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#SenatorJacekBury">Jeżeli to będzie systemowo dobrze zrobione, to ja się cieszę, ale naszym celem jest to, żebyśmy zatroszczyli się o młodzież, żeby rosło nam w miarę zdrowe psychicznie pokolenie – chociaż to nie będzie łatwe w tej pandemii. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Czy pani senator chciałaby teraz… Tak?</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Proszę bardzo… Zgłasza się też pani poseł Szumilas, ale ja z rezerwą do tego podchodzę, bo państwo posłowie mają dostęp do pana ministra na każdym posiedzeniu Sejmu, a dla nas to jest duże święto, więc tutaj… Ale do tego dojdziemy.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#SenatorAgnieszkaKolaczLeszczynska">Jeśli mogę jeszcze przed oddaniem głosu pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#SenatorAgnieszkaKolaczLeszczynska">Panie Ministrze, ja niejako kontynuuję ten wątek. Mówił pan właśnie o przygotowaniu gabinetów psychologicznych w każdej szkole, o tysiącach godzin wsparcia. Ja bym chciała znać jakieś konkrety. Jaki jest plan? W jakiej perspektywie czasowej się to odbędzie? Niestety, przepraszam, ale muszę. To nie polityczne, tylko merytoryczne pytania.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#SenatorAgnieszkaKolaczLeszczynska">Pamiętamy obietnice dotyczące gabinetów stomatologicznych w każdej szkole. Ja przyznam z dumą, że w moim mieście tak się wydarzyło i mamy gabinety stomatologiczne – może nie w każdej szkole, ale ta sieć gabinetów rzeczywiście została utworzona. Stało się to wysiłkiem samorządu. Założyliśmy sobie taki plan i zostało to zrealizowane. Ale dentobusy, które miały jeździć i wspierać szkoły, jak wiem, jeszcze nie zostały uruchomione bądź, jeśli tak, to na niewielką skalę.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#SenatorAgnieszkaKolaczLeszczynska">Dlatego jeśli mówimy o tym przygotowaniu gabinetów psychologicznych w każdej szkole, to chciałabym znać szczegóły. Chciałabym znać jakąś docelową perspektywę czasową. I te tysiące godzin wsparcia… Jak to będzie wyglądało? Krótko i obrazowo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#SenatorAgnieszkaKolaczLeszczynska">Ale również chciałabym zapytać o informację dotyczącą przygotowanych rozwiązań i zapisów co do uprawnień kuratorów. W jakim zakresie one są przygotowywane? I jakie uprawnienia? I jak zostaną one zmienione? Bo rozumiem, że pewnie zostaną te uprawnienia rozszerzone. Ja wspomnę tylko o dotychczasowych uprawieniach kuratorów, którzy mają wpływ np. na to, jak wygląda siatka szkół w samorządach. Ale niestety obciąża to w dużym stopniu samorządy i nie zawsze idzie w parze z decyzjami, które podejmują kuratorzy.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#SenatorAgnieszkaKolaczLeszczynska">Odpowiedź na te 2 pytania, jeśli mogę… Bardzo krótko, bo pewnie będzie jeszcze mnóstwo pytań i wątpliwości. A więc bardzo bym prosiła o odpowiedź na te pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Może pani poseł teraz jeszcze powie.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Tylko, Pani Poseł, proszę bardzo krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselKrystynaSzumilas">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PoselKrystynaSzumilas">To nie jest tak, że my na posiedzeniach komisji edukacji w Sejmie mamy możliwość częstego goszczenia pana ministra, bo na ogół są zastępcy, więc ja też korzystam z okazji.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PoselKrystynaSzumilas">I zapraszamy państwa senatorów również na nasze, poselskie posiedzenia komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PoselKrystynaSzumilas">Ja może zacznę od pomocy psychologiczno-pedagogicznej, bo myślę, że warto, przynajmniej w komisji senackiej, mieć świadomość tego, o czym mówimy. Otóż 1 miliard 580 milionów, o których mówił pan minister, to są pieniądze, które są w systemie od lat. Bo to są pieniądze w subwencji oświatowej. No samorządy muszą utrzymywać poradnie psychologiczno-pedagogiczne, muszą płacić już zatrudnionym psychologom i pedagogom w szkołach. A więc proszę nie mówić, że ten 1 miliard 580 milionów zł to są jakieś dodatkowe pieniądze na pomoc psychologiczno-pedagogiczną. To są pieniądze, które są dzisiaj wykorzystywane i były wykorzystywane: rok temu, 5 lat temu, 10 lat temu. I jeżeli one wzrosły, to wzrosły tylko i wyłącznie dlatego, że wzrosły wynagrodzenia nauczycieli i trzeba było dofinansować płace pedagogów i psychologów zatrudnionych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i w szkołach.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PoselKrystynaSzumilas">Jeżeli to jest tak, że dzisiaj, po roku pandemii, mamy 15 milionów na badania… Bo ja przypomnę, że organizacje pozarządowe przygotowały różne badania na temat tego, co się dzieje w szkołach. My już jesienią apelowaliśmy do pana ministra o pomoc psychologiczno-pedagogiczną dla dzieci. Jeżeli dopiero teraz, po roku, ministerstwo zaczyna badania, to moim zdaniem jest tu coś nie tak. Dzisiaj trzeba by było ruszyć z pomocą już. A temat miał być zbadany. Pandemia trwa rok i dzieci borykają się z różnymi problemami. Te 15 milionów to jest niecałe 3 zł na 1 dziecko. Tak więc może lepiej byłoby je wykorzystać na bezpośrednią pomoc. A badania trzeba było zrobić co najmniej pół roku temu.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#PoselKrystynaSzumilas">Ale, zostawiając temat poradni psychologiczno-pedagogicznych, chciałabym zapytać o istotne dzisiaj z punktu widzenia edukacji problemy. To znaczy, pan minister mówił o 1 dodatkowej godzinie na klasę od momentu, kiedy dzieci wrócą do szkoły, a my apelujemy już od bardzo dawna, żeby zmienić przeładowaną podstawę programową. No przecież ta podstawa programowa była przeładowana w momencie przygotowania jej przez panią minister Zalewską!</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#PoselKrystynaSzumilas">Czy ministerstwo przegląda podstawę programową? Ale nie pod kątem ideologizacji czy sprawdzenia tego, czego jest w tej podstawie więcej, a czego mniej właśnie pod kątem wyznawanego przez pana ministra światopoglądu, tylko pod kątem przydatności tych treści…</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Ale proszę już finalizować…</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Panie Przewodniczący, bardzo proszę… Bo pani poseł jest gościem na posiedzeniu tej komisji, a zaczyna nam robić wycieczki ad personam. A więc rozmawiamy merytorycznie czy uprawiamy tego rodzaju politykierstwo, z jakiego znana jest pani minister Krystyna Szumilas?</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#PoselKrystynaSzumilas">Już finalizuję swoją wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#PoselKrystynaSzumilas">Chciałabym zapytać pana ministra, czy przejrzał treści nauczania w podstawie programowej pod kątem tego, żeby zmienić tę podstawę tak, żeby ten rok nauki zdalnej w jakiś sposób skompensować. Bo zmiana wymagań egzaminacyjnych na 4 miesiące przed egzaminem z punktu widzenia procesu edukacyjnego – każdy pedagog to powie – jest tylko fikcją. Wyrzuciliście państwo tylko te tematy, których dzieci nie przerobiły. I to jest poważna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#PoselKrystynaSzumilas">Następne pytanie dotyczy egzaminu…</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Pani Poseł, ale pani już mówi 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#PoselKrystynaSzumilas">…w 2022 r., ponieważ wtedy ma być dodatkowy egzamin, egzamin z przedmiotu dodatkowego. Uczeń ma wybrać historię albo geografię, albo biologię, albo chemię…</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#PoselKrystynaSzumilas">Czy państwo rozważacie wycofanie się z tego dodatkowego egzaminu właśnie ze względu na to, że jednak ten czas pandemii nie sprzyjał edukacji?</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#PoselKrystynaSzumilas">Mam pytanie od rodziców będących lekarzami. Wczoraj…</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Pani Poseł, bo nam kończy się posiedzenie. Pani nam tutaj zagada całe posiedzenie…</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#PoselKrystynaSzumilas">To bardzo ważne pytanie od lekarzy i ludzi pracujących w służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#PoselKrystynaSzumilas">Do tej pory było tak, że uczniowie klas I–III, jeżeli ich rodzice pracowali w służbie zdrowia i nie mieli opieki dla dzieci, mogli korzystać ze świetlic. Wczoraj państwo ogłosiliście zamknięcie szkół i nie było informacji. I ci rodzicie teraz dzwonią i pytają, czy będzie tak, jak było do tej pory, że ich dzieci będą mogły korzystać ze świetlicy, czy oni będą musieli sami tym dzieciom pomagać. To jest niezwykle ważne pytanie. Nie można prowadzić polityki tylko na podstawie konferencji prasowych. A rozporządzenia jeszcze nie ma.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#PoselKrystynaSzumilas">I ostatnie pytanie: co się zadziało w czasie tego roku pandemii w zakresie wychowania fizycznego? Dlaczego państwo badania dotyczące tego, jak prowadzić wychowanie fizyczne czy jak pomóc dzieciom w czasie pandemii, zaczynacie dopiero teraz? Dlaczego nie zrobiliście tego rok wcześniej? Obawiam się, że przesunięcie realizacji godzin w szkole na wrzesień niewiele da tym dzieciom, które już dzisiaj potrzebują pomocy.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#PoselKrystynaSzumilas">Przepraszam, Panie Przewodniczący, ale edukacja jest tematem bardzo szerokim i tych pytań mogłabym tutaj zadać jeszcze dużo, dużo więcej…</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">No tak, Pani Poseł, ale…</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#PoselKrystynaSzumilas">…bo mówimy o przyszłości edukacji.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#PoselKrystynaSzumilas">A więc bardzo dziękuję za umożliwienie mi zabrania głosu. Mam nadzieję, że pan minister odpowie wyczerpująco. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Dziękuję, Pani Poseł, za te słowa. To było ponad 7 minut, a nas tu jest wielu… Jednak ten czas był długi.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Ja tylko chciałbym powiedzieć, że jednak słusznie pan minister zareagował na ten taki personalny wątek. No, nie przystoi, żebyśmy w parlamencie w ten sposób ze sobą dyskutowali.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Poza tym apelowanie do pana ministra, żeby rok temu rozpoczął badania – a rok temu jeszcze nie było pandemii – jest trochę nietrafione. Nie mówię już o tym, że pół roku temu pan minister nie był ministrem. Ale ja rozumiem, że tu pan minister sam…</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselKrystynaSzumilas">Rok temu pandemia już była.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Proszę pani…</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#Gloszsali">Dopiero się zaczęła.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">…o czym pani mówi?</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Proszę naprawdę popatrzeć w kalendarz…</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PoselKrystynaSzumilas">Szkoły były już zamknięte.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Ale to w Chinach mieliśmy badać tę pandemię? Przepraszam, w Chinach mieliśmy badać?</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#PoselKrystynaSzumilas">Nie, u nas już były szkoły zamknięte. Przepraszam, to tylko dla ścisłości.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Którego dnia? Którego dnia, Pani Poseł? Proszę podać datę.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Panie Ministrze, oddaję głos…</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#PoselKrystynaSzumilas">W marcu ubiegłego roku szkoły były zamknięte.</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">W marcu tak, ale dzisiaj mamy, dzięki Bogu, osiemnastego. I proszę sprawdzić sobie dokładnie daty.</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#PoselKrystynaSzumilas">Marzec.</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Bardzo dziękuję również pani poseł, pani minister Szumilas za w większej części bardzo merytoryczną wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Chcę państwa zapewnić, że wypowiedzi pani minister dzisiaj i te, które są na posiedzeniach komisji edukacji w Sejmie, różnią się znacząco – zdecydowanie na korzyść dzisiejszej.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Bardzo dziękuję za poruszenie bardzo ważnych wątków, Pani Minister, bo one są szczególnie ważne.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Jeśli chodzi o świetlice, to ma pani 100-procentową rację. Rozporządzenie podpisałem dzisiaj z samego rama i za chwilkę będzie opublikowane. Oczywiście świetlice będą dostępne dla dzieci pracowników służby zdrowia i wszystkich tych, którzy znajdują się na pierwszej linii frontu walki z koronawirusem. Nic się nie zmienia w stosunku do tego, co było w grudniu. W zasadzie – najkrócej rzecz ujmując – mamy powtórkę grudnia, ze wszystkimi wyjątkami i rozwiązaniami, które wówczas funkcjonowały, także w zakresie świetlic dla służby zdrowia i osób, które znajdują się na pierwszej linii frontu walki z koronawirusem.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Ja jeszcze raz powtórzę to, co powiedziałem, jeśli chodzi o środki finansowe na pomoc psychologiczną: to nie jest tak, że to są dodatkowe środki, ale 1 miliard 580 milionów zł jest. Państwo polskie prowadzi opiekę psychologiczną za 1 miliard 580 milionów zł. Zaś 15 milionów zł jest po to, żeby naukowcy opracowali dodatkowy model efektywnego wsparcia i przeszkolili nauczycieli w szkołach, bo gabinety psychologiczne w każdej szkole to jest kierunek, który będzie realizowany. Nie jestem teraz w stanie powiedzieć pani senator dokładnie daty, kiedy one powstaną. One będą powstawały już w tym roku i w roku kolejnym, jednak precyzyjnie pani w tym momencie nie odpowiem. Ale musimy docierać do uczniów również poprzez przeszkolonych specjalistów, którzy pracują już dzisiaj w szkołach, i poprzez nauczycieli, którzy pracują dzisiaj w szkołach. Stąd właśnie ten program.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">To nie jest kwestia badania tego, jakie są problemy poszczególnych dzieci, bo tak naprawdę obraz wielkich problemów psychologicznych poznamy po powrocie do nauki stacjonarnej. Dzisiaj mamy przecież bardzo ograniczony dostęp do dzieci i młodzieży, bo one są w zdecydowanej większości w domach. Kiedy wrócą do nauki stacjonarnej, rzeczywiście będzie można to ocenić już w większej skali. Ale też jest tak, że te oceny są dokonywane przez specjalistów na podstawie badań, które prowadzą. I my z tych analiz też korzystamy. A więc to nie jest tak, że my przeznaczamy 15 milionów zł na badania. My chcemy opracować na podstawie diagnozy model dodatkowego wsparcia również po to, żeby przeszkolić nauczycieli i specjalistów pracujących w szkołach.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Jeśli chodzi o kuratorów, o których pani senator, pytała… Tak, my chcemy doprecyzować zakres uprawnień kuratorów oświaty, jeśli chodzi o nadzór pedagogiczny, który sprawują w szkołach. I w ślad za tym chcemy uregulować ostatecznie i precyzyjnie kompetencje kuratorów dotyczące właśnie tego nadzoru pedagogicznego po to, żeby nie dochodziło do takich sytuacji – są to incydentalne przypadki, ale chcemy, żeby nawet tych incydentalnych przypadków nie było – że w szkołach dzieją się rzeczy niezgodne z prawem oświatowym, a kurator ma związane ręce i nie ma żadnych kompetencji w tym zakresie, żeby stanąć, że tak powiem, w poprzek i powstrzymać te działania.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">To jest uregulowane w tym projekcie ustawy, który będzie przedmiotem konsultacji. To jest rządowy projekt ustawy. Żaden z tych projektów, o których państwu mówiłem, nie jest poselskim projektem ustawy. To są wszystko rządowe projekty ustaw, które będą podlegały pełnym konsultacjom, przejdą pełny tryb legislacyjny. Wszystko będzie transparentne i będziemy wspólnie, mam nadzieję, nad tym wszystkim pracować. Jesteśmy też całkowicie otwarci na państwa sugestie.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Zarzut, że na posiedzeniach komisji sejmowych są zastępcy… No, jak widać, są to osoby wybitne, tak jak pan prof. Włodzimierz Bernacki, który świetnie reprezentuje ministerstwo edukacji także na posiedzeniach komisji sejmowych. Tak więc ja nie sądzę, żeby to był jakiś szczególny problem.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">I wydaje mi się, że w ten sposób mogę podejść do tych wszystkich zagadnień, które zostały poruszone.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Jeszcze raz zwracam uwagę na to wsparcie psychologiczne. Nie dzielcie państwo 15 milionów przez liczbę uczniów, bo nie o to chodzi w tym programie, całkowicie nie o to chodzi w tym programie.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Jeśli chodzi o wsparcie dotyczące kondycji fizycznej, to my też nie badamy… To nie jest tak, Pani Poseł i Szanowni Państwo, że będziemy teraz robić badania. Badania zrobili… Po to mamy rektorów akademii wychowania fizycznego, którzy zawiadują znakomitą kadrą akademicką w tych akademiach wychowania fizycznego w kilku miejscach w Polsce – i to są rzeczywiście uczelnie na bardzo wysokim, europejskim poziomie, z wielkimi osiągnięciami – żeby wykorzystać ich potencjał. Oni już przebadali dzieci i młodzież w ciągu ostatnich kilku lat, nie tylko w okresie pandemii. Jeszcze raz powtarzam: teraz mamy ograniczony dostęp do dzieci i młodzieży, bo one przebywają w domach. Oni badali je już wcześniej i dokładnie wiedzą, jakie należy zastosować metody kształcenia w ramach godzin, które są w siatce godzin wychowania fizycznego, i jakie z kolei zaproponować zajęcia sportowe w ramach zajęć pozalekcyjnych, w ramach tych sportklubów, żeby wyjść naprzeciw problemowi kondycji fizycznej. Nikt nie bada, bo to jest przebadane, Pani Poseł.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">Teraz przystępujemy do kształcenia, do szkolenia nauczycieli WF, a zwłaszcza nauczycieli wychowania wczesnoszkolnego. Oni oczywiście mają przygotowanie w tym zakresie, ale to nie jest przygotowanie na takim poziomie, że można by skutecznie wyjść naprzeciw problemowi utraty kondycji fizycznej i otyłości, niestety, wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#MinisterEdukacjiiNaukiPrzemyslawCzarnek">To tyle jeśli chodzi o pytania, które zanotowałem i na które mogę w tym momencie udzielić odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Panie Ministrze, bardzo, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Chciałbym powiedzieć, że dzisiejsze nasze spotkanie, które już dobiega końca, zdominowały tematy edukacji, oświaty. I taki mamy ten dzień dzisiejszy, bo o godzinie 15.00 będziemy mieć kolejne posiedzenie komisji, na temat projektu „Edukacja dla wszystkich”, a o 16.00 będziemy mieć ustawę dotyczącą badania karier absolwentów szkół średnich.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Myślę, że za parę miesięcy uda nam się spotkać po raz kolejny, żeby porozmawiać o nauce i o powiązaniu nauki z innowacyjną gospodarką. Mamy w naszej komisji znamienitych senatorów. Jest pan prof. Michał Seweryński, przecież wieloletni rektor Uniwersytetu Łódzkiego. Jest pan prof. Józef Zając, też rektor, Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie, przez wiele lat. Ja co prawda nie jestem rektorem, ale jestem aktywnym profesorem na Akademii Górniczo-Hutniczej. Tak więc tych tematów jest wiele.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Ja bardzo dziękuję za dzisiejsze spotkanie, za odpowiedzi. Dziękuję państwu za pytania.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">I życzę przede wszystkim zdrowia, bo mamy taki trudny czas, narażamy się tutaj wszyscy, ale czynimy to w dobrej wierze.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo wszystkim dziękuję – panu ministrowi prof. Przemysławowi Czarnkowi, panu prof. Włodzimierzowi Bernackiemu, paniom i panom senatorom, pani poseł. Nie widzę wszystkich zdalnie uczestniczących, tylko tych, którzy aktywnie uczestniczyli, ale wszystkim bardzo, bardzo dziękuję. Również pani sekretarz i obsłudze.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Zamykam posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PrzewodniczacyKazimierzWiatr">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 14 minut 59</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>