initial (d466e673) | Commits | summarization / pscapi

Browse Code »

Commit d466e673cb78c3b9485722bd4320b15094253c38

Authored by Mateusz Kopeć 10 years ago

0 parents

master

initial

Inline Side-by-side

Showing 20 changed files with 3043 additions and 0 deletions

.gitignore 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/.gitignore
	1	+/target/
	2	+.project
	3	+.classpath
	4	+.settings
...	...

pom.xml 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/pom.xml
	1	+<project xmlns="http://maven.apache.org/POM/4.0.0" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance"
	2	+ xsi:schemaLocation="http://maven.apache.org/POM/4.0.0 http://maven.apache.org/xsd/maven-4.0.0.xsd">
	3	+ <modelVersion>4.0.0</modelVersion>
	4	+ <groupId>mkopec.summ</groupId>
	5	+ <artifactId>pscapi</artifactId>
	6	+ <version>0.1-SNAPSHOT</version>
	7	+
	8	+ <properties>
	9	+ <project.build.sourceEncoding>UTF-8</project.build.sourceEncoding>
	10	+ <java.version.build>1.8</java.version.build>
	11	+ </properties>
	12	+
	13	+ <developers>
	14	+ <developer>
	15	+ <name>Mateusz Kopeć</name>
	16	+ <organization>ICS PAS</organization>
	17	+ <email>m.kopec@ipipan.waw.pl</email>
	18	+ </developer>
	19	+ </developers>
	20	+
	21	+ <dependencies>
	22	+ <dependency>
	23	+ <groupId>log4j</groupId>
	24	+ <artifactId>log4j</artifactId>
	25	+ <version>1.2.17</version>
	26	+ </dependency>
	27	+ <dependency>
	28	+ <groupId>junit</groupId>
	29	+ <artifactId>junit</artifactId>
	30	+ <version>4.8.1</version>
	31	+ </dependency>
	32	+ </dependencies>
	33	+ <build>
	34	+ <plugins>
	35	+ <plugin>
	36	+ <groupId>org.apache.maven.plugins</groupId>
	37	+ <artifactId>maven-compiler-plugin</artifactId>
	38	+ <version>3.1</version>
	39	+ <configuration>
	40	+ <source>${java.version.build}</source>
	41	+ <target>${java.version.build}</target>
	42	+ </configuration>
	43	+ </plugin>
	44	+ </plugins>
	45	+ </build>
	46	+</project>
0	47	\ No newline at end of file
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/io/PSCException.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/io/PSCException.java
	1	+package mkopec.summ.pscapi.io;
	2	+
	3	+public class PSCException extends Exception {
	4	+
	5	+ /**
	6	+ *
	7	+ */
	8	+ private static final long serialVersionUID = 7877876445568805049L;
	9	+
	10	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/io/PSC_IO.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/io/PSC_IO.java
	1	+package mkopec.summ.pscapi.io;
	2	+
	3	+import java.io.File;
	4	+import java.io.IOException;
	5	+
	6	+import javax.xml.bind.JAXBContext;
	7	+import javax.xml.bind.JAXBException;
	8	+import javax.xml.bind.Marshaller;
	9	+import javax.xml.bind.Unmarshaller;
	10	+
	11	+import mkopec.summ.pscapi.xml.Text;
	12	+
	13	+import org.apache.log4j.Logger;
	14	+
	15	+public class PSC_IO {
	16	+
	17	+ private final static Logger LOG = Logger.getLogger(PSC_IO.class);
	18	+
	19	+ public static Text readText(String testFilePath) throws IOException, JAXBException {
	20	+ return readText(new File(testFilePath));
	21	+ }
	22	+
	23	+ public static Text readText(File file) throws IOException, JAXBException {
	24	+ LOG.debug("Reading text from file: " + file);
	25	+ if (!file.isFile()) {
	26	+ LOG.error("Error reading text - file not found: " + file.getPath());
	27	+ throw new IOException("File not found: " + file.getPath());
	28	+ }
	29	+ JAXBContext jc = JAXBContext.newInstance(Text.class);
	30	+ Unmarshaller unmarshaller = jc.createUnmarshaller();
	31	+ Text text = (Text) unmarshaller.unmarshal(file);
	32	+
	33	+ return text;
	34	+ }
	35	+
	36	+ public static void saveText(Text text, String targetPath) throws JAXBException {
	37	+ LOG.debug("Saving text to file: " + targetPath);
	38	+
	39	+ JAXBContext jc = JAXBContext.newInstance(Text.class);
	40	+ Marshaller marshaller = jc.createMarshaller();
	41	+ marshaller.setProperty(Marshaller.JAXB_FORMATTED_OUTPUT, true);
	42	+ marshaller.marshal(text, new File(targetPath));
	43	+ }
	44	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Adapter1.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Adapter1.java
	1	+//
	2	+// This file was generated by the JavaTM Architecture for XML Binding(JAXB) Reference Implementation, v2.2.8-b130911.1802
	3	+// See <a href="http://java.sun.com/xml/jaxb">http://java.sun.com/xml/jaxb</a>
	4	+// Any modifications to this file will be lost upon recompilation of the source schema.
	5	+// Generated on: 2015.07.22 at 12:56:02 PM CEST
	6	+//
	7	+
	8	+
	9	+package mkopec.summ.pscapi.xml;
	10	+
	11	+import javax.xml.bind.annotation.adapters.XmlAdapter;
	12	+
	13	+public class Adapter1
	14	+ extends XmlAdapter<String, Integer>
	15	+{
	16	+
	17	+
	18	+ public Integer unmarshal(String value) {
	19	+ return new Integer(value);
	20	+ }
	21	+
	22	+ public String marshal(Integer value) {
	23	+ if (value == null) {
	24	+ return null;
	25	+ }
	26	+ return value.toString();
	27	+ }
	28	+
	29	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Adapter2.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Adapter2.java
	1	+//
	2	+// This file was generated by the JavaTM Architecture for XML Binding(JAXB) Reference Implementation, v2.2.8-b130911.1802
	3	+// See <a href="http://java.sun.com/xml/jaxb">http://java.sun.com/xml/jaxb</a>
	4	+// Any modifications to this file will be lost upon recompilation of the source schema.
	5	+// Generated on: 2015.07.22 at 12:56:02 PM CEST
	6	+//
	7	+
	8	+
	9	+package mkopec.summ.pscapi.xml;
	10	+
	11	+import javax.xml.bind.annotation.adapters.XmlAdapter;
	12	+
	13	+public class Adapter2
	14	+ extends XmlAdapter<String, Integer>
	15	+{
	16	+
	17	+
	18	+ public Integer unmarshal(String value) {
	19	+ return new Integer(value);
	20	+ }
	21	+
	22	+ public String marshal(Integer value) {
	23	+ if (value == null) {
	24	+ return null;
	25	+ }
	26	+ return value.toString();
	27	+ }
	28	+
	29	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/ObjectFactory.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/ObjectFactory.java
	1	+//
	2	+// This file was generated by the JavaTM Architecture for XML Binding(JAXB) Reference Implementation, v2.2.8-b130911.1802
	3	+// See <a href="http://java.sun.com/xml/jaxb">http://java.sun.com/xml/jaxb</a>
	4	+// Any modifications to this file will be lost upon recompilation of the source schema.
	5	+// Generated on: 2015.07.22 at 12:56:02 PM CEST
	6	+//
	7	+
	8	+
	9	+package mkopec.summ.pscapi.xml;
	10	+
	11	+import javax.xml.bind.annotation.XmlRegistry;
	12	+
	13	+
	14	+/**
	15	+ * This object contains factory methods for each
	16	+ * Java content interface and Java element interface
	17	+ * generated in the mkopec.summ.pscapi.xml package.
	18	+ * <p>An ObjectFactory allows you to programatically
	19	+ * construct new instances of the Java representation
	20	+ * for XML content. The Java representation of XML
	21	+ * content can consist of schema derived interfaces
	22	+ * and classes representing the binding of schema
	23	+ * type definitions, element declarations and model
	24	+ * groups. Factory methods for each of these are
	25	+ * provided in this class.
	26	+ *
	27	+ */
	28	+@XmlRegistry
	29	+public class ObjectFactory {
	30	+
	31	+
	32	+ /**
	33	+ * Create a new ObjectFactory that can be used to create new instances of schema derived classes for package: mkopec.summ.pscapi.xml
	34	+ *
	35	+ */
	36	+ public ObjectFactory() {
	37	+ }
	38	+
	39	+ /**
	40	+ * Create an instance of {@link Text }
	41	+ *
	42	+ */
	43	+ public Text createText() {
	44	+ return new Text();
	45	+ }
	46	+
	47	+ /**
	48	+ * Create an instance of {@link Summaries }
	49	+ *
	50	+ */
	51	+ public Summaries createSummaries() {
	52	+ return new Summaries();
	53	+ }
	54	+
	55	+ /**
	56	+ * Create an instance of {@link Summary }
	57	+ *
	58	+ */
	59	+ public Summary createSummary() {
	60	+ return new Summary();
	61	+ }
	62	+
	63	+ /**
	64	+ * Create an instance of {@link Span }
	65	+ *
	66	+ */
	67	+ public Span createSpan() {
	68	+ return new Span();
	69	+ }
	70	+
	71	+ /**
	72	+ * Create an instance of {@link Spans }
	73	+ *
	74	+ */
	75	+ public Spans createSpans() {
	76	+ return new Spans();
	77	+ }
	78	+
	79	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Span.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Span.java
	1	+//
	2	+// This file was generated by the JavaTM Architecture for XML Binding(JAXB) Reference Implementation, v2.2.8-b130911.1802
	3	+// See <a href="http://java.sun.com/xml/jaxb">http://java.sun.com/xml/jaxb</a>
	4	+// Any modifications to this file will be lost upon recompilation of the source schema.
	5	+// Generated on: 2015.07.22 at 12:56:02 PM CEST
	6	+//
	7	+
	8	+
	9	+package mkopec.summ.pscapi.xml;
	10	+
	11	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessType;
	12	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessorType;
	13	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAttribute;
	14	+import javax.xml.bind.annotation.XmlSchemaType;
	15	+import javax.xml.bind.annotation.XmlType;
	16	+import javax.xml.bind.annotation.XmlValue;
	17	+import javax.xml.bind.annotation.adapters.XmlJavaTypeAdapter;
	18	+
	19	+
	20	+/**
	21	+ * <p>Java class for Span complex type.
	22	+ *
	23	+ * <p>The following schema fragment specifies the expected content contained within this class.
	24	+ *
	25	+ * <pre>
	26	+ * <complexType name="Span">
	27	+ * <complexContent>
	28	+ * <restriction base="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}anyType">
	29	+ * <attribute name="start" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}integer" />
	30	+ * <attribute name="end" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}positiveInteger" />
	31	+ * </restriction>
	32	+ * </complexContent>
	33	+ * </complexType>
	34	+ * </pre>
	35	+ *
	36	+ *
	37	+ */
	38	+@XmlAccessorType(XmlAccessType.FIELD)
	39	+@XmlType(name = "Span", propOrder = {
	40	+ "content"
	41	+})
	42	+public class Span {
	43	+
	44	+ @XmlValue
	45	+ protected String content;
	46	+ @XmlAttribute(name = "start")
	47	+ @XmlJavaTypeAdapter(Adapter1 .class)
	48	+ @XmlSchemaType(name = "integer")
	49	+ protected Integer start;
	50	+ @XmlAttribute(name = "end")
	51	+ @XmlJavaTypeAdapter(Adapter2 .class)
	52	+ @XmlSchemaType(name = "positiveInteger")
	53	+ protected Integer end;
	54	+
	55	+ /**
	56	+ * Gets the value of the content property.
	57	+ *
	58	+ * @return
	59	+ * possible object is
	60	+ * {@link String }
	61	+ *
	62	+ */
	63	+ public String getContent() {
	64	+ return content;
	65	+ }
	66	+
	67	+ /**
	68	+ * Sets the value of the content property.
	69	+ *
	70	+ * @param value
	71	+ * allowed object is
	72	+ * {@link String }
	73	+ *
	74	+ */
	75	+ public void setContent(String value) {
	76	+ this.content = value;
	77	+ }
	78	+
	79	+ /**
	80	+ * Gets the value of the start property.
	81	+ *
	82	+ * @return
	83	+ * possible object is
	84	+ * {@link String }
	85	+ *
	86	+ */
	87	+ public Integer getStart() {
	88	+ return start;
	89	+ }
	90	+
	91	+ /**
	92	+ * Sets the value of the start property.
	93	+ *
	94	+ * @param value
	95	+ * allowed object is
	96	+ * {@link String }
	97	+ *
	98	+ */
	99	+ public void setStart(Integer value) {
	100	+ this.start = value;
	101	+ }
	102	+
	103	+ /**
	104	+ * Gets the value of the end property.
	105	+ *
	106	+ * @return
	107	+ * possible object is
	108	+ * {@link String }
	109	+ *
	110	+ */
	111	+ public Integer getEnd() {
	112	+ return end;
	113	+ }
	114	+
	115	+ /**
	116	+ * Sets the value of the end property.
	117	+ *
	118	+ * @param value
	119	+ * allowed object is
	120	+ * {@link String }
	121	+ *
	122	+ */
	123	+ public void setEnd(Integer value) {
	124	+ this.end = value;
	125	+ }
	126	+
	127	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/SpanType.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/SpanType.java
	1	+//
	2	+// This file was generated by the JavaTM Architecture for XML Binding(JAXB) Reference Implementation, v2.2.8-b130911.1802
	3	+// See <a href="http://java.sun.com/xml/jaxb">http://java.sun.com/xml/jaxb</a>
	4	+// Any modifications to this file will be lost upon recompilation of the source schema.
	5	+// Generated on: 2015.07.22 at 12:53:09 PM CEST
	6	+//
	7	+
	8	+
	9	+package mkopec.summ.pscapi.xml;
	10	+
	11	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessType;
	12	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessorType;
	13	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAttribute;
	14	+import javax.xml.bind.annotation.XmlSchemaType;
	15	+import javax.xml.bind.annotation.XmlType;
	16	+import javax.xml.bind.annotation.XmlValue;
	17	+import javax.xml.bind.annotation.adapters.XmlJavaTypeAdapter;
	18	+
	19	+
	20	+/**
	21	+ * <p>Java class for SpanType complex type.
	22	+ *
	23	+ * <p>The following schema fragment specifies the expected content contained within this class.
	24	+ *
	25	+ * <pre>
	26	+ * <complexType name="SpanType">
	27	+ * <complexContent>
	28	+ * <restriction base="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}anyType">
	29	+ * <attribute name="start" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}integer" />
	30	+ * <attribute name="end" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}positiveInteger" />
	31	+ * </restriction>
	32	+ * </complexContent>
	33	+ * </complexType>
	34	+ * </pre>
	35	+ *
	36	+ *
	37	+ */
	38	+@XmlAccessorType(XmlAccessType.FIELD)
	39	+@XmlType(name = "SpanType", propOrder = {
	40	+ "content"
	41	+})
	42	+public class SpanType {
	43	+
	44	+ @XmlValue
	45	+ protected String content;
	46	+ @XmlAttribute(name = "start")
	47	+ @XmlJavaTypeAdapter(Adapter1 .class)
	48	+ @XmlSchemaType(name = "integer")
	49	+ protected Integer start;
	50	+ @XmlAttribute(name = "end")
	51	+ @XmlJavaTypeAdapter(Adapter2 .class)
	52	+ @XmlSchemaType(name = "positiveInteger")
	53	+ protected Integer end;
	54	+
	55	+ /**
	56	+ * Gets the value of the content property.
	57	+ *
	58	+ * @return
	59	+ * possible object is
	60	+ * {@link String }
	61	+ *
	62	+ */
	63	+ public String getContent() {
	64	+ return content;
	65	+ }
	66	+
	67	+ /**
	68	+ * Sets the value of the content property.
	69	+ *
	70	+ * @param value
	71	+ * allowed object is
	72	+ * {@link String }
	73	+ *
	74	+ */
	75	+ public void setContent(String value) {
	76	+ this.content = value;
	77	+ }
	78	+
	79	+ /**
	80	+ * Gets the value of the start property.
	81	+ *
	82	+ * @return
	83	+ * possible object is
	84	+ * {@link String }
	85	+ *
	86	+ */
	87	+ public Integer getStart() {
	88	+ return start;
	89	+ }
	90	+
	91	+ /**
	92	+ * Sets the value of the start property.
	93	+ *
	94	+ * @param value
	95	+ * allowed object is
	96	+ * {@link String }
	97	+ *
	98	+ */
	99	+ public void setStart(Integer value) {
	100	+ this.start = value;
	101	+ }
	102	+
	103	+ /**
	104	+ * Gets the value of the end property.
	105	+ *
	106	+ * @return
	107	+ * possible object is
	108	+ * {@link String }
	109	+ *
	110	+ */
	111	+ public Integer getEnd() {
	112	+ return end;
	113	+ }
	114	+
	115	+ /**
	116	+ * Sets the value of the end property.
	117	+ *
	118	+ * @param value
	119	+ * allowed object is
	120	+ * {@link String }
	121	+ *
	122	+ */
	123	+ public void setEnd(Integer value) {
	124	+ this.end = value;
	125	+ }
	126	+
	127	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Spans.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Spans.java
	1	+//
	2	+// This file was generated by the JavaTM Architecture for XML Binding(JAXB) Reference Implementation, v2.2.8-b130911.1802
	3	+// See <a href="http://java.sun.com/xml/jaxb">http://java.sun.com/xml/jaxb</a>
	4	+// Any modifications to this file will be lost upon recompilation of the source schema.
	5	+// Generated on: 2015.07.22 at 12:56:02 PM CEST
	6	+//
	7	+
	8	+
	9	+package mkopec.summ.pscapi.xml;
	10	+
	11	+import java.util.ArrayList;
	12	+import java.util.List;
	13	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessType;
	14	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessorType;
	15	+import javax.xml.bind.annotation.XmlElement;
	16	+import javax.xml.bind.annotation.XmlType;
	17	+
	18	+
	19	+/**
	20	+ * <p>Java class for Spans complex type.
	21	+ *
	22	+ * <p>The following schema fragment specifies the expected content contained within this class.
	23	+ *
	24	+ * <pre>
	25	+ * <complexType name="Spans">
	26	+ * <complexContent>
	27	+ * <restriction base="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}anyType">
	28	+ * <sequence>
	29	+ * <element name="span" type="{}Span" maxOccurs="unbounded"/>
	30	+ * </sequence>
	31	+ * </restriction>
	32	+ * </complexContent>
	33	+ * </complexType>
	34	+ * </pre>
	35	+ *
	36	+ *
	37	+ */
	38	+@XmlAccessorType(XmlAccessType.FIELD)
	39	+@XmlType(name = "Spans", propOrder = {
	40	+ "span"
	41	+})
	42	+public class Spans {
	43	+
	44	+ @XmlElement(required = true)
	45	+ protected List<Span> span;
	46	+
	47	+ /**
	48	+ * Gets the value of the span property.
	49	+ *
	50	+ * <p>
	51	+ * This accessor method returns a reference to the live list,
	52	+ * not a snapshot. Therefore any modification you make to the
	53	+ * returned list will be present inside the JAXB object.
	54	+ * This is why there is not a <CODE>set</CODE> method for the span property.
	55	+ *
	56	+ * <p>
	57	+ * For example, to add a new item, do as follows:
	58	+ * <pre>
	59	+ * getSpan().add(newItem);
	60	+ * </pre>
	61	+ *
	62	+ *
	63	+ * <p>
	64	+ * Objects of the following type(s) are allowed in the list
	65	+ * {@link Span }
	66	+ *
	67	+ *
	68	+ */
	69	+ public List<Span> getSpan() {
	70	+ if (span == null) {
	71	+ span = new ArrayList<Span>();
	72	+ }
	73	+ return this.span;
	74	+ }
	75	+
	76	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Summaries.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Summaries.java
	1	+//
	2	+// This file was generated by the JavaTM Architecture for XML Binding(JAXB) Reference Implementation, v2.2.8-b130911.1802
	3	+// See <a href="http://java.sun.com/xml/jaxb">http://java.sun.com/xml/jaxb</a>
	4	+// Any modifications to this file will be lost upon recompilation of the source schema.
	5	+// Generated on: 2015.07.22 at 12:56:02 PM CEST
	6	+//
	7	+
	8	+
	9	+package mkopec.summ.pscapi.xml;
	10	+
	11	+import java.util.ArrayList;
	12	+import java.util.List;
	13	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessType;
	14	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessorType;
	15	+import javax.xml.bind.annotation.XmlType;
	16	+
	17	+
	18	+/**
	19	+ * <p>Java class for Summaries complex type.
	20	+ *
	21	+ * <p>The following schema fragment specifies the expected content contained within this class.
	22	+ *
	23	+ * <pre>
	24	+ * <complexType name="Summaries">
	25	+ * <complexContent>
	26	+ * <restriction base="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}anyType">
	27	+ * <sequence>
	28	+ * <element name="summary" type="{}Summary" maxOccurs="unbounded" minOccurs="0"/>
	29	+ * </sequence>
	30	+ * </restriction>
	31	+ * </complexContent>
	32	+ * </complexType>
	33	+ * </pre>
	34	+ *
	35	+ *
	36	+ */
	37	+@XmlAccessorType(XmlAccessType.FIELD)
	38	+@XmlType(name = "Summaries", propOrder = {
	39	+ "summary"
	40	+})
	41	+public class Summaries {
	42	+
	43	+ protected List<Summary> summary;
	44	+
	45	+ /**
	46	+ * Gets the value of the summary property.
	47	+ *
	48	+ * <p>
	49	+ * This accessor method returns a reference to the live list,
	50	+ * not a snapshot. Therefore any modification you make to the
	51	+ * returned list will be present inside the JAXB object.
	52	+ * This is why there is not a <CODE>set</CODE> method for the summary property.
	53	+ *
	54	+ * <p>
	55	+ * For example, to add a new item, do as follows:
	56	+ * <pre>
	57	+ * getSummary().add(newItem);
	58	+ * </pre>
	59	+ *
	60	+ *
	61	+ * <p>
	62	+ * Objects of the following type(s) are allowed in the list
	63	+ * {@link Summary }
	64	+ *
	65	+ *
	66	+ */
	67	+ public List<Summary> getSummary() {
	68	+ if (summary == null) {
	69	+ summary = new ArrayList<Summary>();
	70	+ }
	71	+ return this.summary;
	72	+ }
	73	+
	74	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Summary.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Summary.java
	1	+//
	2	+// This file was generated by the JavaTM Architecture for XML Binding(JAXB) Reference Implementation, v2.2.8-b130911.1802
	3	+// See <a href="http://java.sun.com/xml/jaxb">http://java.sun.com/xml/jaxb</a>
	4	+// Any modifications to this file will be lost upon recompilation of the source schema.
	5	+// Generated on: 2015.07.22 at 12:56:02 PM CEST
	6	+//
	7	+
	8	+
	9	+package mkopec.summ.pscapi.xml;
	10	+
	11	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessType;
	12	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessorType;
	13	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAttribute;
	14	+import javax.xml.bind.annotation.XmlElement;
	15	+import javax.xml.bind.annotation.XmlType;
	16	+import javax.xml.bind.annotation.adapters.XmlJavaTypeAdapter;
	17	+
	18	+
	19	+/**
	20	+ * <p>Java class for Summary complex type.
	21	+ *
	22	+ * <p>The following schema fragment specifies the expected content contained within this class.
	23	+ *
	24	+ * <pre>
	25	+ * <complexType name="Summary">
	26	+ * <complexContent>
	27	+ * <restriction base="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}anyType">
	28	+ * <sequence>
	29	+ * <element name="body" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}string"/>
	30	+ * <element name="spans" type="{}Spans" minOccurs="0"/>
	31	+ * </sequence>
	32	+ * <attribute name="ratio">
	33	+ * <simpleType>
	34	+ * <restriction base="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}positiveInteger">
	35	+ * <enumeration value="20"/>
	36	+ * <enumeration value="10"/>
	37	+ * <enumeration value="5"/>
	38	+ * </restriction>
	39	+ * </simpleType>
	40	+ * </attribute>
	41	+ * <attribute name="type">
	42	+ * <simpleType>
	43	+ * <restriction base="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}string">
	44	+ * <enumeration value="extract"/>
	45	+ * <enumeration value="abstract"/>
	46	+ * </restriction>
	47	+ * </simpleType>
	48	+ * </attribute>
	49	+ * <attribute name="author" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}string" />
	50	+ * </restriction>
	51	+ * </complexContent>
	52	+ * </complexType>
	53	+ * </pre>
	54	+ *
	55	+ *
	56	+ */
	57	+@XmlAccessorType(XmlAccessType.FIELD)
	58	+@XmlType(name = "Summary", propOrder = {
	59	+ "body",
	60	+ "spans"
	61	+})
	62	+public class Summary {
	63	+
	64	+ @XmlElement(required = true)
	65	+ protected String body;
	66	+ protected Spans spans;
	67	+ @XmlAttribute(name = "ratio")
	68	+ @XmlJavaTypeAdapter(Adapter2 .class)
	69	+ protected Integer ratio;
	70	+ @XmlAttribute(name = "type")
	71	+ protected String type;
	72	+ @XmlAttribute(name = "author")
	73	+ protected String author;
	74	+
	75	+ /**
	76	+ * Gets the value of the body property.
	77	+ *
	78	+ * @return
	79	+ * possible object is
	80	+ * {@link String }
	81	+ *
	82	+ */
	83	+ public String getBody() {
	84	+ return body;
	85	+ }
	86	+
	87	+ /**
	88	+ * Sets the value of the body property.
	89	+ *
	90	+ * @param value
	91	+ * allowed object is
	92	+ * {@link String }
	93	+ *
	94	+ */
	95	+ public void setBody(String value) {
	96	+ this.body = value;
	97	+ }
	98	+
	99	+ /**
	100	+ * Gets the value of the spans property.
	101	+ *
	102	+ * @return
	103	+ * possible object is
	104	+ * {@link Spans }
	105	+ *
	106	+ */
	107	+ public Spans getSpans() {
	108	+ return spans;
	109	+ }
	110	+
	111	+ /**
	112	+ * Sets the value of the spans property.
	113	+ *
	114	+ * @param value
	115	+ * allowed object is
	116	+ * {@link Spans }
	117	+ *
	118	+ */
	119	+ public void setSpans(Spans value) {
	120	+ this.spans = value;
	121	+ }
	122	+
	123	+ /**
	124	+ * Gets the value of the ratio property.
	125	+ *
	126	+ * @return
	127	+ * possible object is
	128	+ * {@link String }
	129	+ *
	130	+ */
	131	+ public Integer getRatio() {
	132	+ return ratio;
	133	+ }
	134	+
	135	+ /**
	136	+ * Sets the value of the ratio property.
	137	+ *
	138	+ * @param value
	139	+ * allowed object is
	140	+ * {@link String }
	141	+ *
	142	+ */
	143	+ public void setRatio(Integer value) {
	144	+ this.ratio = value;
	145	+ }
	146	+
	147	+ /**
	148	+ * Gets the value of the type property.
	149	+ *
	150	+ * @return
	151	+ * possible object is
	152	+ * {@link String }
	153	+ *
	154	+ */
	155	+ public String getType() {
	156	+ return type;
	157	+ }
	158	+
	159	+ /**
	160	+ * Sets the value of the type property.
	161	+ *
	162	+ * @param value
	163	+ * allowed object is
	164	+ * {@link String }
	165	+ *
	166	+ */
	167	+ public void setType(String value) {
	168	+ this.type = value;
	169	+ }
	170	+
	171	+ /**
	172	+ * Gets the value of the author property.
	173	+ *
	174	+ * @return
	175	+ * possible object is
	176	+ * {@link String }
	177	+ *
	178	+ */
	179	+ public String getAuthor() {
	180	+ return author;
	181	+ }
	182	+
	183	+ /**
	184	+ * Sets the value of the author property.
	185	+ *
	186	+ * @param value
	187	+ * allowed object is
	188	+ * {@link String }
	189	+ *
	190	+ */
	191	+ public void setAuthor(String value) {
	192	+ this.author = value;
	193	+ }
	194	+
	195	+}
...	...

src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Text.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/java/mkopec/summ/pscapi/xml/Text.java
	1	+//
	2	+// This file was generated by the JavaTM Architecture for XML Binding(JAXB) Reference Implementation, v2.2.8-b130911.1802
	3	+// See <a href="http://java.sun.com/xml/jaxb">http://java.sun.com/xml/jaxb</a>
	4	+// Any modifications to this file will be lost upon recompilation of the source schema.
	5	+// Generated on: 2015.07.22 at 12:56:02 PM CEST
	6	+//
	7	+
	8	+
	9	+package mkopec.summ.pscapi.xml;
	10	+
	11	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessType;
	12	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAccessorType;
	13	+import javax.xml.bind.annotation.XmlAttribute;
	14	+import javax.xml.bind.annotation.XmlElement;
	15	+import javax.xml.bind.annotation.XmlRootElement;
	16	+import javax.xml.bind.annotation.XmlSchemaType;
	17	+import javax.xml.bind.annotation.XmlType;
	18	+import javax.xml.datatype.XMLGregorianCalendar;
	19	+
	20	+
	21	+/**
	22	+ * <p>Java class for anonymous complex type.
	23	+ *
	24	+ * <p>The following schema fragment specifies the expected content contained within this class.
	25	+ *
	26	+ * <pre>
	27	+ * <complexType>
	28	+ * <complexContent>
	29	+ * <restriction base="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}anyType">
	30	+ * <sequence>
	31	+ * <element name="date" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}date"/>
	32	+ * <element name="title" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}string"/>
	33	+ * <element name="section">
	34	+ * <simpleType>
	35	+ * <restriction base="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}string">
	36	+ * <enumeration value="Ekonomia"/>
	37	+ * <enumeration value="Kraj"/>
	38	+ * <enumeration value="Kultura"/>
	39	+ * <enumeration value="Nauka i Technika"/>
	40	+ * <enumeration value="Prawo"/>
	41	+ * <enumeration value="Publicystyka, Opinie"/>
	42	+ * <enumeration value="Sport"/>
	43	+ * </restriction>
	44	+ * </simpleType>
	45	+ * </element>
	46	+ * <element name="authors" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}string"/>
	47	+ * <element name="body" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}string"/>
	48	+ * <element name="summaries" type="{}Summaries" minOccurs="0"/>
	49	+ * </sequence>
	50	+ * <attribute name="id" type="{http://www.w3.org/2001/XMLSchema}string" />
	51	+ * </restriction>
	52	+ * </complexContent>
	53	+ * </complexType>
	54	+ * </pre>
	55	+ *
	56	+ *
	57	+ */
	58	+@XmlAccessorType(XmlAccessType.FIELD)
	59	+@XmlType(name = "", propOrder = {
	60	+ "date",
	61	+ "title",
	62	+ "section",
	63	+ "authors",
	64	+ "body",
	65	+ "summaries"
	66	+})
	67	+@XmlRootElement(name = "text")
	68	+public class Text {
	69	+
	70	+ @XmlElement(required = true)
	71	+ @XmlSchemaType(name = "date")
	72	+ protected XMLGregorianCalendar date;
	73	+ @XmlElement(required = true)
	74	+ protected String title;
	75	+ @XmlElement(required = true)
	76	+ protected String section;
	77	+ @XmlElement(required = true)
	78	+ protected String authors;
	79	+ @XmlElement(required = true)
	80	+ protected String body;
	81	+ protected Summaries summaries;
	82	+ @XmlAttribute(name = "id")
	83	+ protected String id;
	84	+
	85	+ /**
	86	+ * Gets the value of the date property.
	87	+ *
	88	+ * @return
	89	+ * possible object is
	90	+ * {@link XMLGregorianCalendar }
	91	+ *
	92	+ */
	93	+ public XMLGregorianCalendar getDate() {
	94	+ return date;
	95	+ }
	96	+
	97	+ /**
	98	+ * Sets the value of the date property.
	99	+ *
	100	+ * @param value
	101	+ * allowed object is
	102	+ * {@link XMLGregorianCalendar }
	103	+ *
	104	+ */
	105	+ public void setDate(XMLGregorianCalendar value) {
	106	+ this.date = value;
	107	+ }
	108	+
	109	+ /**
	110	+ * Gets the value of the title property.
	111	+ *
	112	+ * @return
	113	+ * possible object is
	114	+ * {@link String }
	115	+ *
	116	+ */
	117	+ public String getTitle() {
	118	+ return title;
	119	+ }
	120	+
	121	+ /**
	122	+ * Sets the value of the title property.
	123	+ *
	124	+ * @param value
	125	+ * allowed object is
	126	+ * {@link String }
	127	+ *
	128	+ */
	129	+ public void setTitle(String value) {
	130	+ this.title = value;
	131	+ }
	132	+
	133	+ /**
	134	+ * Gets the value of the section property.
	135	+ *
	136	+ * @return
	137	+ * possible object is
	138	+ * {@link String }
	139	+ *
	140	+ */
	141	+ public String getSection() {
	142	+ return section;
	143	+ }
	144	+
	145	+ /**
	146	+ * Sets the value of the section property.
	147	+ *
	148	+ * @param value
	149	+ * allowed object is
	150	+ * {@link String }
	151	+ *
	152	+ */
	153	+ public void setSection(String value) {
	154	+ this.section = value;
	155	+ }
	156	+
	157	+ /**
	158	+ * Gets the value of the authors property.
	159	+ *
	160	+ * @return
	161	+ * possible object is
	162	+ * {@link String }
	163	+ *
	164	+ */
	165	+ public String getAuthors() {
	166	+ return authors;
	167	+ }
	168	+
	169	+ /**
	170	+ * Sets the value of the authors property.
	171	+ *
	172	+ * @param value
	173	+ * allowed object is
	174	+ * {@link String }
	175	+ *
	176	+ */
	177	+ public void setAuthors(String value) {
	178	+ this.authors = value;
	179	+ }
	180	+
	181	+ /**
	182	+ * Gets the value of the body property.
	183	+ *
	184	+ * @return
	185	+ * possible object is
	186	+ * {@link String }
	187	+ *
	188	+ */
	189	+ public String getBody() {
	190	+ return body;
	191	+ }
	192	+
	193	+ /**
	194	+ * Sets the value of the body property.
	195	+ *
	196	+ * @param value
	197	+ * allowed object is
	198	+ * {@link String }
	199	+ *
	200	+ */
	201	+ public void setBody(String value) {
	202	+ this.body = value;
	203	+ }
	204	+
	205	+ /**
	206	+ * Gets the value of the summaries property.
	207	+ *
	208	+ * @return
	209	+ * possible object is
	210	+ * {@link Summaries }
	211	+ *
	212	+ */
	213	+ public Summaries getSummaries() {
	214	+ return summaries;
	215	+ }
	216	+
	217	+ /**
	218	+ * Sets the value of the summaries property.
	219	+ *
	220	+ * @param value
	221	+ * allowed object is
	222	+ * {@link Summaries }
	223	+ *
	224	+ */
	225	+ public void setSummaries(Summaries value) {
	226	+ this.summaries = value;
	227	+ }
	228	+
	229	+ /**
	230	+ * Gets the value of the id property.
	231	+ *
	232	+ * @return
	233	+ * possible object is
	234	+ * {@link String }
	235	+ *
	236	+ */
	237	+ public String getId() {
	238	+ return id;
	239	+ }
	240	+
	241	+ /**
	242	+ * Sets the value of the id property.
	243	+ *
	244	+ * @param value
	245	+ * allowed object is
	246	+ * {@link String }
	247	+ *
	248	+ */
	249	+ public void setId(String value) {
	250	+ this.id = value;
	251	+ }
	252	+
	253	+}
...	...

src/main/resources/log4j.properties 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/resources/log4j.properties
	1	+log4j.rootCategory=DEBUG, CONSOLE
	2	+
	3	+log4j.appender.CONSOLE=org.apache.log4j.ConsoleAppender
	4	+log4j.appender.CONSOLE.Threshold=DEBUG
	5	+log4j.appender.CONSOLE.layout=org.apache.log4j.PatternLayout
	6	+log4j.appender.CONSOLE.layout.ConversionPattern=[%-5p] %d{HH:mm:ss} %C{1}: %m%n
...	...

src/main/resources/schema/bindings.xjb 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/resources/schema/bindings.xjb
	1	+<jxb:bindings version="1.0" xmlns:jxb="http://java.sun.com/xml/ns/jaxb"
	2	+ xmlns:xs="http://www.w3.org/2001/XMLSchema" xmlns:xjc="http://java.sun.com/xml/ns/jaxb/xjc"
	3	+ jxb:extensionBindingPrefixes="xjc">
	4	+ <jxb:globalBindings>
	5	+ <jxb:javaType name="int" xmlType="xs:integer" />
	6	+ <jxb:javaType name="int" xmlType="xs:positiveInteger" />
	7	+ </jxb:globalBindings>
	8	+</jxb:bindings>
	9	+
0	10	\ No newline at end of file
...	...

src/main/resources/schema/schema.xsd 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/main/resources/schema/schema.xsd
	1	+<?xml version="1.0"?>
	2	+<xs:schema xmlns:xs="http://www.w3.org/2001/XMLSchema">
	3	+ <xs:element name='text'>
	4	+ <xs:complexType>
	5	+ <xs:sequence>
	6	+ <xs:element name='date' type='xs:date' minOccurs='1'
	7	+ maxOccurs='1' />
	8	+ <xs:element name='title' type='xs:string' minOccurs='1'
	9	+ maxOccurs='1' />
	10	+ <xs:element name='section' minOccurs='1' maxOccurs='1'>
	11	+ <xs:simpleType>
	12	+ <xs:restriction base="xs:string">
	13	+ <xs:enumeration value="Ekonomia" />
	14	+ <xs:enumeration value="Kraj" />
	15	+ <xs:enumeration value="Kultura" />
	16	+ <xs:enumeration value="Nauka i Technika" />
	17	+ <xs:enumeration value="Prawo" />
	18	+ <xs:enumeration value="Publicystyka, Opinie" />
	19	+ <xs:enumeration value="Sport" />
	20	+ </xs:restriction>
	21	+ </xs:simpleType>
	22	+ </xs:element>
	23	+ <xs:element name='authors' type='xs:string' minOccurs='1'
	24	+ maxOccurs='1' />
	25	+ <xs:element name='body' type='xs:string' minOccurs='1'
	26	+ maxOccurs='1' />
	27	+ <xs:element name='summaries' type='Summaries'
	28	+ minOccurs='0' maxOccurs='1' />
	29	+ </xs:sequence>
	30	+ <xs:attribute name='id' type='xs:string' />
	31	+ </xs:complexType>
	32	+ </xs:element>
	33	+
	34	+ <xs:complexType name="Summaries">
	35	+ <xs:sequence>
	36	+ <xs:element name="summary" type="Summary" minOccurs="0"
	37	+ maxOccurs="unbounded" />
	38	+ </xs:sequence>
	39	+ </xs:complexType>
	40	+
	41	+ <xs:complexType name="Summary">
	42	+ <xs:sequence>
	43	+ <xs:element name="body" type="xs:string" minOccurs="1"
	44	+ maxOccurs="1" />
	45	+ <xs:element name="spans" type="Spans" minOccurs="0"
	46	+ maxOccurs="1" />
	47	+ </xs:sequence>
	48	+ <xs:attribute name='ratio'>
	49	+ <xs:simpleType>
	50	+ <xs:restriction base="xs:positiveInteger">
	51	+ <xs:enumeration value="20" />
	52	+ <xs:enumeration value="10" />
	53	+ <xs:enumeration value="5" />
	54	+ </xs:restriction>
	55	+ </xs:simpleType>
	56	+ </xs:attribute>
	57	+ <xs:attribute name='type'>
	58	+ <xs:simpleType>
	59	+ <xs:restriction base="xs:string">
	60	+ <xs:enumeration value="extract" />
	61	+ <xs:enumeration value="abstract" />
	62	+ </xs:restriction>
	63	+ </xs:simpleType>
	64	+ </xs:attribute>
	65	+ <xs:attribute name='author' type='xs:string' />
	66	+ </xs:complexType>
	67	+
	68	+ <xs:complexType name="Spans">
	69	+ <xs:sequence>
	70	+ <xs:element name="span" type="Span" minOccurs="1"
	71	+ maxOccurs="unbounded" />
	72	+ </xs:sequence>
	73	+ </xs:complexType>
	74	+
	75	+ <xs:complexType name="Span" mixed="true">
	76	+ <xs:attribute name='start' type='xs:integer' />
	77	+ <xs:attribute name='end' type='xs:positiveInteger' />
	78	+ </xs:complexType>
	79	+</xs:schema>
	80	+
	81	+
...	...

src/test/java/mkopec/summ/pscapi/io/ReadTest.java 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/test/java/mkopec/summ/pscapi/io/ReadTest.java
	1	+package mkopec.summ.pscapi.io;
	2	+
	3	+import java.io.File;
	4	+import java.io.IOException;
	5	+
	6	+import javax.xml.bind.JAXBException;
	7	+
	8	+import org.junit.Rule;
	9	+import org.junit.Test;
	10	+import org.junit.rules.ExpectedException;
	11	+
	12	+public class ReadTest {
	13	+
	14	+ @Rule
	15	+ public ExpectedException thrown = ExpectedException.none();
	16	+
	17	+ private static final String TEST_FILE_PATH = ReadTest.class.getResource(
	18	+ new File("/sample_texts", "199704210011.xml").getPath()).getFile();
	19	+
	20	+ @Test
	21	+ public void testReadPath() throws IOException, JAXBException {
	22	+ PSC_IO.readText(TEST_FILE_PATH);
	23	+ }
	24	+
	25	+ @Test
	26	+ public void testReadFile() throws IOException, JAXBException {
	27	+ PSC_IO.readText(new File(TEST_FILE_PATH));
	28	+ }
	29	+
	30	+ @Test
	31	+ public void testReadInvalidFile() throws IOException, JAXBException {
	32	+ thrown.expect(IOException.class);
	33	+ PSC_IO.readText(new File(TEST_FILE_PATH + "xxx"));
	34	+ }
	35	+
	36	+ @Test
	37	+ public void testReadInvalidPath() throws IOException, JAXBException {
	38	+ thrown.expect(IOException.class);
	39	+ PSC_IO.readText(TEST_FILE_PATH + "xxx");
	40	+ }
	41	+}
...	...

src/test/resources/sample_texts/199704210011.xml 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/test/resources/sample_texts/199704210011.xml
	1	+<text id="199704210011">
	2	+ <date>1997.04.21</date>
	3	+ <title>Lidarowe oczy</title>
	4	+ <section>Nauka i Technika</section>
	5	+ <authors>Krystyna Forowicz</authors>
	6	+ <body>ROZMOWA
	7	+
	8	+Prof. Krzysztof Ernst, kierownik Zakładu Optyki Instytutu Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Warszawskiego
	9	+
	10	+Lidarowe oczy
	11	+
	12	+RYS. MAREK KONECKI
	13	+
	14	+Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?
	15	+
	16	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.
	17	+
	18	+Czy to kosztowne urządzenie będzie służyło tylko naukowcom?
	19	+
	20	+Tego typu lidar jest rzeczywiście drogi, kosztuje około miliona marek niemieckich. Jest to najnowsza generacja tego typu lidarów. DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, korzyść naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem, staramy się m.in. rozszerzyć jego zastosowanie także na inne substancje występujące w atmosferze. I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska. Nad lidarem pracują specjaliści od laserów i od komputerów. Współpracujemy z doskonałym laboratorium prof. Ludgera Wöste z Freie Universitat Berlin rozwijającym m.in. problematykę lidarową. Pakiet software'u wzbogacamy o nowe algorytmy, które potrafią lepiej i dokładniej rozszyfrowywać sygnał lidarowy, a w konsekwencji skażenia. Żeby przetworzyć tzw. sygnał lidarowy, czyli to co wraca po rozproszeniu światła do układu, i otrzymać rozsądne dane dotyczące rozkładu koncentracji - trzeba dokonać skomplikowanych operacji.
	21	+
	22	+Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, dzięki której ten lidar u nas zaistniał i dla której w ramach naszych zobowiązań wykonujemy pomiary zanieczyszczeń nad naszą wspólną granicą. Zasadniczy koszt jego budowy pokryła uzyskana od Fundacji dotacja. Część pieniędzy przekazał też Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Komitet Badań Naukowych.
	23	+
	24	+Czy wszystkie zanieczyszczenia będzie można wykryć za pomocą lidaru?
	25	+
	26	+Nie ma takiego jednostkowego urządzenia, które by wykrywało i mierzyło wszystkie szkodliwe gazy w atmosferze łącznie z dostarczeniem informacji o ich rozkładzie. Ale np. obecnie prowadzimy badania mające na celu rozszerzenie możliwości lidaru o taką substancję jak fosgen. Tym szkodliwym gazem może być skażone powietrze w miastach, w których zlokalizowane są zakłady chemiczne, np. w Bydgoszczy pewne ilości fosgenu emitują Zakłady Chemiczne Organika- Zachem.
	27	+
	28	+Lidar typu DIAL jest oparty na pomiarze absorbcji różnicowej, czyli muszą być zastosowane dwie wiązki laserowe o dwóch różnych długościach fali, z których jedna jest absorbowana, a druga nie jest absorbowana przez substancję, którą chcemy wykryć. Cząsteczki, które wykrywamy mają pasma absorbcji w bliskim nadfiolecie. Możemy np. badać zawartość ozonu w troposferze. Okazuje się bowiem, że o ile brak tego gazu w wysokich warstwach atmosfery powoduje groźny efekt cieplarniany, to jego nadmiar tuż nad Ziemią jest szkodliwy. Groźne są też substancje gazowe, jak np. tlenki azotu, będące następstwem spalin samochodowych. A samochodów przybywa.
	29	+
	30	+Czy stać nas będzie na prowadzenie pomiarów ozonu w miastach?
	31	+
	32	+Koszt jednego dnia kampanii pomiarowej firmy zachodnie szacują na kilka tysięcy DM. Potrzebne są pieniądze na utrzymanie lidaru, na prowadzenie badań. Nasze przedsięwzięcie nie ma charakteru komercyjnego. Koszt pomiarów będzie znacznie niższy. Chcemy np. mierzyć w Warszawie rozkłady koncentracji tlenków azotu, ich ewolucję czasową nad różnymi arteriami miasta. Chcielibyśmy rozwinąć tutaj współpracę z państwowymi i wojewódzkimi służbami ochrony środowiska. Tego typu badania były prowadzone np. w Lyonie. Okazało się, że najwięcej tlenków azotu występuje niekoniecznie tam gdzie są one produkowane, to znaczy nie przy najruchliwszych ulicach, jeśli są one dobrze wentylowane a gromadzą się one w małych uliczkach. Przede wszystkim jednak do końca tego roku zamierzamy zakończyć pomiary skażeń atmosferycznych nad granicą polsko-niemiecką. Koncentrujemy się głównie na Czarnym Trójkącie - obszarze u zbiegu trzech granic: Polski, Niemiec i Czech, do niedawna uważanym za najbardziej zdegradowany region w Europie. Prowadziliśmy pomiary w samym Turowie, gdzie elektrownia Turoszowska jest głównym źródłem emisji. W planie mamy Bogatynię, zagłębie miedziowe.
	33	+
	34	+W Czarnym Trójkącie istnieje wiele stacjonarnych stacji monitoringowych.
	35	+
	36	+Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe. Mierzy zanieczyszczenia nie tylko lokalnie, ale też ich rozkład w przestrzeni, z wysoką rozdzielczością przestrzenną i na odległość kilku kilometrów. Możemy zatem śledzić ewolucję rozprzestrzeniania się tych zanieczyszczeń, ich kierunek i zmiany spowodowane m.in. warunkami atmosferycznymi. Wyniki naszych pomiarów porównujemy z danymi uzyskanymi ze stacji monitoringowych.
	37	+
	38	+Jak wypadł Czarny Trójkąt?
	39	+
	40	+Kiedy występowaliśmy o finansowanie tego projektu do Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej zanieczyszczenie powietrza w Czarnym Trójkącie było dużo większe niż obecnie i wszystko wskazuje na to, że będzie dalej spadać. Obecnie stężenie dwutlenku siarki jest na granicy naszych możliwości pomiarowych. Dla regionu Turoszowskiego to dobra wiadomość i dla stosunków polsko-niemieckich też.
	41	+
	42	+Typów lidarów jest wiele
	43	+
	44	+Ten lidar pracuje w obszarze bliskiego nadfioletu i promieniowania widzialnego, które jest wynikiem wykorzystania drugiej lub trzeciej harmonicznej lasera szafirowego, pracującego na granicy czerwieni i podczerwieni. DIAL jest tym typem lidara, który dzisiaj ma zdecydowanie największe wzięcie w ochronie środowiska. Z lidarów korzysta meteorologia. W Stanach Zjednoczonych lidary umieszcza się na satelitach (program NASA). Określają na przestrzeni kilkudziesięciu kilometrów rozkłady temperatury, wilgotności, ciśnienia, a także prędkości wiatru. Wykrywają pojawianie się huraganów, a nawet mogą określać rozmiary oka tajfunu.
	45	+
	46	+Ile takich urządzeń jest w Europie?
	47	+
	48	+- W Europie takich lidarów jak nasz jest zaledwie kilka. Większość z nich mierzy ozon, dwutlenek siarki i tlenek azotu. Wykrywanie toluenu i benzenu jest oryginalnym rozwiązaniem. Długość fali dla benzenu jest już na skraju możliwości widmowych. Nasz lidar typu DIAL jest najnowocześniejszym w Polsce. Ponadto jest lidarem ruchomym, zainstalowanym na samochodzie. Ale historia lidarów w naszym kraju jest dłuższa i zaczęła się na początku lat 60. Pierwsze próby prowadzone były w stacji geofizycznej PAN w Belsku, niedługo po skonstruowaniu pierwszego w świecie lasera rubinowego. Potem powstał lidar stacjonarny, również typu DIAL, w Gdańsku, a w Krakowie sodary - urządzenia oparte na falach akustycznych, wygodne np. do pomiarów szybkości wiatru. Lidar umieszczony na samochodzie i zbudowany w latach 80 na Politechnice Poznańskiej w perspektywie miał być lidarem typu DIAL.
	49	+
	50	+Fizycy dotychczas nie zajmowali się ochroną środowiska?
	51	+
	52	+Taka specjalizacja powstala na Wydziale Fizyki UW dwa lata temu. Gwarancją sukcesu naszego programu dydaktyczno-badawczego jest udział w nim zakładów należących do Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW, Pracowni Przetwarzania Informacji (zdjęć satelitarnych) Instytutu Geofizyki i, co bardzo ważne, współpraca z Freie Universität Berlin. Mamy również na UW Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska i studentom przekazujemy informacje o lidarze i fizycznych metodach badania środowiska. Nasze działania dydaktyczne bardzo efektywnie wspiera NFOŚ.
	53	+
	54	+Rozmawiała Krystyna Forowicz</body>
	55	+ <summaries>
	56	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="I">
	57	+ <body>Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.Czy to kosztowne urządzenie będzie służyło tylko naukowcom? Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem. I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska. Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, dzięki której ten lidar u nas zaistniał i dla której w ramach naszych zobowiązań wykonujemy pomiary zanieczyszczeń nad naszą wspólną granicą.</body>
	58	+ <spans>
	59	+ <span start="153" end="244">Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?</span>
	60	+ <span start="247" end="396">PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.</span>
	61	+ <span start="398" end="457">Czy to kosztowne urządzenie będzie służyło tylko naukowcom?</span>
	62	+ <span start="760" end="866"> Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych,</span>
	63	+ <span start="875" end="922">naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem</span>
	64	+ <span start="1020" end="1021">.</span>
	65	+ <span start="1023" end="1102">I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</span>
	66	+ <span start="1631" end="1877">Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, dzięki której ten lidar u nas zaistniał i dla której w ramach naszych zobowiązań wykonujemy pomiary zanieczyszczeń nad naszą wspólną granicą.</span>
	67	+ </spans>
	68	+ </summary>
	69	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="I">
	70	+ <body>Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.Czy to kosztowne urządzenie będzie służyło tylko naukowcom? Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem. I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska. Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, dzięki której ten lidar u nas zaistniał i dla której w ramach naszych zobowiązań wykonujemy pomiary zanieczyszczeń nad naszą wspólną granicą. Czy wszystkie zanieczyszczenia będzie można wykryć za pomocą lidaru?Nie ma takiego jednostkowego urządzenia, które by wykrywało i mierzyło wszystkie szkodliwe gazy w atmosferze łącznie z dostarczeniem informacji o ich rozkładzie. Możemy np. badać zawartość ozonu w troposferze. W Europie takich lidarów jak nasz jest zaledwie kilka. Większość z nich mierzy ozon, dwutlenek siarki i tlenek azotu. Fizycy dotychczas nie zajmowali się ochroną środowiska?Taka specjalizacja powstala na Wydziale Fizyki UW dwa lata temu. Gwarancją sukcesu naszego programu dydaktyczno-badawczego jest udział w nim zakładów należących do Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW, Pracowni Przetwarzania Informacji Instytutu Geofizyki i współpraca z Freie Universität Berlin.</body>
	71	+ <spans>
	72	+ <span start="153" end="244">Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?</span>
	73	+ <span start="247" end="396">PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.</span>
	74	+ <span start="398" end="457">Czy to kosztowne urządzenie będzie służyło tylko naukowcom?</span>
	75	+ <span start="760" end="866"> Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych,</span>
	76	+ <span start="875" end="922">naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem</span>
	77	+ <span start="1020" end="1021">.</span>
	78	+ <span start="1023" end="1102">I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</span>
	79	+ <span start="1631" end="1877">Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, dzięki której ten lidar u nas zaistniał i dla której w ramach naszych zobowiązań wykonujemy pomiary zanieczyszczeń nad naszą wspólną granicą.</span>
	80	+ <span start="2064" end="2132">Czy wszystkie zanieczyszczenia będzie można wykryć za pomocą lidaru?</span>
	81	+ <span start="2134" end="2295">Nie ma takiego jednostkowego urządzenia, które by wykrywało i mierzyło wszystkie szkodliwe gazy w atmosferze łącznie z dostarczeniem informacji o ich rozkładzie.</span>
	82	+ <span start="2921" end="2968">Możemy np. badać zawartość ozonu w troposferze.</span>
	83	+ <span start="6108" end="6225">W Europie takich lidarów jak nasz jest zaledwie kilka. Większość z nich mierzy ozon, dwutlenek siarki i tlenek azotu.</span>
	84	+ <span start="6984" end="6984"></span>
	85	+ <span start="6992" end="7047">Fizycy dotychczas nie zajmowali się ochroną środowiska?</span>
	86	+ <span start="7049" end="7282">Taka specjalizacja powstala na Wydziale Fizyki UW dwa lata temu. Gwarancją sukcesu naszego programu dydaktyczno-badawczego jest udział w nim zakładów należących do Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW, Pracowni Przetwarzania Informacji</span>
	87	+ <span start="7304" end="7326"> Instytutu Geofizyki i</span>
	88	+ <span start="7344" end="7383"> współpraca z Freie Universität Berlin.</span>
	89	+ </spans>
	90	+ </summary>
	91	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="I">
	92	+ <body>Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym. Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, dzięki której ten lidar u nas zaistniał.</body>
	93	+ <spans>
	94	+ <span start="153" end="244">Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?</span>
	95	+ <span start="247" end="396">PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.</span>
	96	+ <span start="1102" end="1102"></span>
	97	+ <span start="1631" end="1774">Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, dzięki której ten lidar u nas zaistniał</span>
	98	+ <span start="1876" end="1877">.</span>
	99	+ </spans>
	100	+ </summary>
	101	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="C">
	102	+ <body>Jutro odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. lidar Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, naukową I dydaktyczną. Żeby przetworzyć sygnał lidarowy, czyli to co wraca po rozproszeniu światła do układu, i otrzymać dane dotyczące rozkładu koncentracji - trzeba dokonać skomplikowanych operacji. muszą być zastosowane dwie wiązki laserowe o dwóch różnych długościach fali, z których jedna jest absorbowana, a druga nie jest absorbowana przez substancję, którą chcemy wykryć.</body>
	103	+ <spans>
	104	+ <span start="153" end="158">Jutro</span>
	105	+ <span start="173" end="226">odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL.</span>
	106	+ <span start="238" end="243">lidar</span>
	107	+ <span start="270" end="359"> Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.</span>
	108	+ <span start="591" end="803">DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną,</span>
	109	+ <span start="875" end="882">naukową</span>
	110	+ <span start="1022" end="1024"> I</span>
	111	+ <span start="1033" end="1044">dydaktyczną</span>
	112	+ <span start="1101" end="1102">.</span>
	113	+ <span start="1437" end="1453">Żeby przetworzyć</span>
	114	+ <span start="1459" end="1539">sygnał lidarowy, czyli to co wraca po rozproszeniu światła do układu, i otrzymać</span>
	115	+ <span start="1549" end="1628">dane dotyczące rozkładu koncentracji - trzeba dokonać skomplikowanych operacji.</span>
	116	+ <span start="2670" end="2848">muszą być zastosowane dwie wiązki laserowe o dwóch różnych długościach fali, z których jedna jest absorbowana, a druga nie jest absorbowana przez substancję, którą chcemy wykryć.</span>
	117	+ </spans>
	118	+ </summary>
	119	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="C">
	120	+ <body>Jutro odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. lidar Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym. Jest to najnowsza generacja tego typu lidarów. DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, korzyść naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem. I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska. Żeby przetworzyć tzw. sygnał lidarowy, czyli to co wraca po rozproszeniu światła do układu, i otrzymać rozsądne dane dotyczące rozkładu koncentracji - trzeba dokonać skomplikowanych operacji. Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, dzięki której ten lidar u nas zaistniał i dla której w ramach naszych zobowiązań wykonujemy pomiary zanieczyszczeń nad naszą wspólną granicą. Zasadniczy koszt jego budowy pokryła uzyskana od Fundacji dotacja. Część pieniędzy przekazał też Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Komitet Badań Naukowych. Lidar typu DIAL jest oparty na pomiarze absorbcji różnicowej, czyli muszą być zastosowane dwie wiązki laserowe o dwóch różnych długościach fali, z których jedna jest absorbowana, a druga nie jest absorbowana przez substancję, którą chcemy wykryć.</body>
	121	+ <spans>
	122	+ <span start="153" end="158">Jutro</span>
	123	+ <span start="173" end="226">odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL.</span>
	124	+ <span start="238" end="243">lidar</span>
	125	+ <span start="270" end="396"> Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.</span>
	126	+ <span start="542" end="922"> Jest to najnowsza generacja tego typu lidarów. DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, korzyść naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem</span>
	127	+ <span start="1020" end="1102">. I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</span>
	128	+ <span start="1437" end="1628">Żeby przetworzyć tzw. sygnał lidarowy, czyli to co wraca po rozproszeniu światła do układu, i otrzymać rozsądne dane dotyczące rozkładu koncentracji - trzeba dokonać skomplikowanych operacji.</span>
	129	+ <span start="1631" end="2062">Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, dzięki której ten lidar u nas zaistniał i dla której w ramach naszych zobowiązań wykonujemy pomiary zanieczyszczeń nad naszą wspólną granicą. Zasadniczy koszt jego budowy pokryła uzyskana od Fundacji dotacja. Część pieniędzy przekazał też Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Komitet Badań Naukowych.</span>
	130	+ <span start="2581" end="2581"></span>
	131	+ <span start="2602" end="2848">Lidar typu DIAL jest oparty na pomiarze absorbcji różnicowej, czyli muszą być zastosowane dwie wiązki laserowe o dwóch różnych długościach fali, z których jedna jest absorbowana, a druga nie jest absorbowana przez substancję, którą chcemy wykryć.</span>
	132	+ </spans>
	133	+ </summary>
	134	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="C">
	135	+ <body>Jutro odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. lidar Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, naukową I dydaktyczną.</body>
	136	+ <spans>
	137	+ <span start="153" end="158">Jutro</span>
	138	+ <span start="173" end="226">odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL.</span>
	139	+ <span start="238" end="243">lidar</span>
	140	+ <span start="270" end="359"> Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.</span>
	141	+ <span start="591" end="803">DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną,</span>
	142	+ <span start="875" end="882">naukową</span>
	143	+ <span start="1022" end="1024"> I</span>
	144	+ <span start="1033" end="1044">dydaktyczną</span>
	145	+ <span start="1101" end="1102">.</span>
	146	+ </spans>
	147	+ </summary>
	148	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="K">
	149	+ <body>Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?
	150	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym. DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, korzyść naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe. Mierzy zanieczyszczenia nie tylko lokalnie, ale też ich rozkład w przestrzeni, z wysoką rozdzielczością przestrzenną i na odległość kilku kilometrów.</body>
	151	+ <spans>
	152	+ <span start="153" end="244">Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?</span>
	153	+ <span start="247" end="396">PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.</span>
	154	+ <span start="590" end="922"> DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, korzyść naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem</span>
	155	+ <span start="1022" end="1102"> I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</span>
	156	+ <span start="4555" end="4763">Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe. Mierzy zanieczyszczenia nie tylko lokalnie, ale też ich rozkład w przestrzeni, z wysoką rozdzielczością przestrzenną i na odległość kilku kilometrów.</span>
	157	+ </spans>
	158	+ </summary>
	159	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="K">
	160	+ <body>Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?
	161	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.Tego typu lidar jest drogi, kosztuje około miliona marek niemieckich. DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, korzyść naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem, staramy się m.in. rozszerzyć jego zastosowanie także na inne substancje występujące w atmosferze. I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.Lidar typu DIAL jest oparty na pomiarze absorbcji różnicowej, czyli muszą być zastosowane dwie wiązki laserowe o dwóch różnych długościach fali, z których jedna jest absorbowana, a druga nie jest absorbowana przez substancję, którą chcemy wykryć. Cząsteczki, które wykrywamy mają pasma absorbcji w bliskim nadfiolecie.Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe. Mierzy zanieczyszczenia nie tylko lokalnie, ale też ich rozkład w przestrzeni, z wysoką rozdzielczością przestrzenną i na odległość kilku kilometrów. Możemy zatem śledzić ewolucję rozprzestrzeniania się tych zanieczyszczeń, ich kierunek i zmiany spowodowane m.in. warunkami atmosferycznymi. Wyniki naszych pomiarów porównujemy z danymi uzyskanymi ze stacji monitoringowych.</body>
	162	+ <spans>
	163	+ <span start="153" end="244">Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?</span>
	164	+ <span start="247" end="396">PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Nazywane też jest radarem laserowym.</span>
	165	+ <span start="459" end="479">Tego typu lidar jest</span>
	166	+ <span start="493" end="542">drogi, kosztuje około miliona marek niemieckich.</span>
	167	+ <span start="590" end="1021"> DIAL - lidar absorbcji różnicowej jest urządzeniem inteligentnym, to znaczy potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, korzyść naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem, staramy się m.in. rozszerzyć jego zastosowanie także na inne substancje występujące w atmosferze.</span>
	168	+ <span start="1022" end="1102"> I korzyść dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</span>
	169	+ <span start="2602" end="2920">Lidar typu DIAL jest oparty na pomiarze absorbcji różnicowej, czyli muszą być zastosowane dwie wiązki laserowe o dwóch różnych długościach fali, z których jedna jest absorbowana, a druga nie jest absorbowana przez substancję, którą chcemy wykryć. Cząsteczki, które wykrywamy mają pasma absorbcji w bliskim nadfiolecie.</span>
	170	+ <span start="4555" end="4989">Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe. Mierzy zanieczyszczenia nie tylko lokalnie, ale też ich rozkład w przestrzeni, z wysoką rozdzielczością przestrzenną i na odległość kilku kilometrów. Możemy zatem śledzić ewolucję rozprzestrzeniania się tych zanieczyszczeń, ich kierunek i zmiany spowodowane m.in. warunkami atmosferycznymi. Wyniki naszych pomiarów porównujemy z danymi uzyskanymi ze stacji monitoringowych.</span>
	171	+ </spans>
	172	+ </summary>
	173	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="K">
	174	+ <body>Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?
	175	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, korzyść naukową i dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</body>
	176	+ <spans>
	177	+ <span start="153" end="244">Jutro w Instytucie odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?</span>
	178	+ <span start="247" end="359">PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.</span>
	179	+ <span start="625" end="625"></span>
	180	+ <span start="760" end="882"> Z lidara korzyść mamy potrójną: użyteczną, bo przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, korzyść naukową</span>
	181	+ <span start="919" end="920">i</span>
	182	+ <span start="1032" end="1102"> dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</span>
	183	+ </spans>
	184	+ </summary>
	185	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="G">
	186	+ <body>Jutro odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?
	187	+
	188	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.
	189	+to najnowsza generacja tego typu lidarów. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. korzyść mamy potrójną: użyteczną, przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, naukową - rozwijamy badania nad urządzeniem I dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.
	190	+Nasze przedsięwzięcie nie ma charakteru komercyjnego. Chcemy np. mierzyć w Warszawie rozkłady koncentracji tlenków azotu. Koncentrujemy się głównie na Czarnym Trójkącie - obszarze u zbiegu granic: Polski, Niemiec i Czech, do niedawna uważanym za najbardziej zdegradowany region w Europie.</body>
	191	+ <spans>
	192	+ <span start="153" end="158">Jutro</span>
	193	+ <span start="172" end="262"> odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?
	194	+
	195	+PROF. KRZYSZTOF</span>
	196	+ <span start="263" end="270"> ERNST:</span>
	197	+ <span start="279" end="359">urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.</span>
	198	+ <span start="396" end="396"></span>
	199	+ <span start="548" end="589">to najnowsza generacja tego typu lidarów.</span>
	200	+ <span start="699" end="760">Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen.</span>
	201	+ <span start="769" end="803"> korzyść mamy potrójną: użyteczną,</span>
	202	+ <span start="806" end="866"> przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych,</span>
	203	+ <span start="875" end="906">naukową - rozwijamy badania nad</span>
	204	+ <span start="911" end="922">urządzeniem</span>
	205	+ <span start="1022" end="1024"> I</span>
	206	+ <span start="1033" end="1102">dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</span>
	207	+ <span start="3310" end="3310"></span>
	208	+ <span start="3462" end="3515">Nasze przedsięwzięcie nie ma charakteru komercyjnego.</span>
	209	+ <span start="3556" end="3595">Chcemy np. mierzyć w Warszawie rozkłady</span>
	210	+ <span start="3596" end="3623"> koncentracji tlenków azotu</span>
	211	+ <span start="3674" end="3675">.</span>
	212	+ <span start="4158" end="4225"> Koncentrujemy się głównie na Czarnym Trójkącie - obszarze u zbiegu</span>
	213	+ <span start="4233" end="4332">granic: Polski, Niemiec i Czech, do niedawna uważanym za najbardziej zdegradowany region w Europie.</span>
	214	+ </spans>
	215	+ </summary>
	216	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="G">
	217	+ <body>Jutro odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?
	218	+
	219	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.
	220	+
	221	+to kosztowne urządzenie będzie służyło tylko naukowcom?
	222	+
	223	+lidar jest rzeczywiście drogi. to najnowsza generacja tego typu lidarów. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. korzyść mamy potrójną: użyteczną, przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem I dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.
	224	+
	225	+Czy wszystkie zanieczyszczenia będzie można wykryć za pomocą lidaru?
	226	+
	227	+Nie ma takiego jednostkowego urządzenia, które by wykrywało i mierzyło wszystkie szkodliwe gazy w atmosferze. Ale prowadzimy badania mające na celu rozszerzenie możliwości lidaru o taką substancję jak fosgen.
	228	+
	229	+stać nas będzie na prowadzenie pomiarów ozonu w miastach?
	230	+
	231	+Nasze przedsięwzięcie nie ma charakteru komercyjnego. Chcemy np. mierzyć w Warszawie rozkłady koncentracji tlenków azotu, ich ewolucję czasową nad różnymi arteriami miasta. Koncentrujemy się głównie na Czarnym Trójkącie - obszarze u zbiegu granic: Polski, Niemiec i Czech, do niedawna uważanym za najbardziej zdegradowany region w Europie. zanieczyszczenie było dużo większe niż obecnie i wszystko wskazuje na to, że będzie dalej spadać.
	232	+DIAL dzisiaj ma zdecydowanie największe wzięcie w ochronie środowiska.
	233	+
	234	+Fizycy dotychczas nie zajmowali się ochroną środowiska?
	235	+
	236	+Taka specjalizacja powstala na Wydziale Fizyki UW dwa lata temu.</body>
	237	+ <spans>
	238	+ <span start="153" end="158">Jutro</span>
	239	+ <span start="172" end="262"> odbędzie sie pokaz nowego polskiego lidara typu DIAL. Co to jest lidar?
	240	+
	241	+PROF. KRZYSZTOF</span>
	242	+ <span start="263" end="270"> ERNST:</span>
	243	+ <span start="279" end="359">urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.</span>
	244	+ <span start="396" end="396"></span>
	245	+ <span start="402" end="457">to kosztowne urządzenie będzie służyło tylko naukowcom?</span>
	246	+ <span start="469" end="498">lidar jest rzeczywiście drogi</span>
	247	+ <span start="541" end="542">.</span>
	248	+ <span start="548" end="589">to najnowsza generacja tego typu lidarów.</span>
	249	+ <span start="699" end="760">Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen.</span>
	250	+ <span start="769" end="803"> korzyść mamy potrójną: użyteczną,</span>
	251	+ <span start="806" end="866"> przy jego pomocy wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych,</span>
	252	+ <span start="875" end="922">naukową - rozwijamy badania nad tym urządzeniem</span>
	253	+ <span start="1022" end="1024"> I</span>
	254	+ <span start="1033" end="1102">dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</span>
	255	+ <span start="2062" end="2242">
	256	+
	257	+Czy wszystkie zanieczyszczenia będzie można wykryć za pomocą lidaru?
	258	+
	259	+Nie ma takiego jednostkowego urządzenia, które by wykrywało i mierzyło wszystkie szkodliwe gazy w atmosferze</span>
	260	+ <span start="2294" end="2299">. Ale</span>
	261	+ <span start="2312" end="2406">prowadzimy badania mające na celu rozszerzenie możliwości lidaru o taką substancję jak fosgen.</span>
	262	+ <span start="3245" end="3245"></span>
	263	+ <span start="3251" end="3308">stać nas będzie na prowadzenie pomiarów ozonu w miastach?</span>
	264	+ <span start="3462" end="3515">Nasze przedsięwzięcie nie ma charakteru komercyjnego.</span>
	265	+ <span start="3556" end="3595">Chcemy np. mierzyć w Warszawie rozkłady</span>
	266	+ <span start="3596" end="3675"> koncentracji tlenków azotu, ich ewolucję czasową nad różnymi arteriami miasta.</span>
	267	+ <span start="4158" end="4225"> Koncentrujemy się głównie na Czarnym Trójkącie - obszarze u zbiegu</span>
	268	+ <span start="4233" end="4332">granic: Polski, Niemiec i Czech, do niedawna uważanym za najbardziej zdegradowany region w Europie.</span>
	269	+ <span start="5114" end="5130">zanieczyszczenie</span>
	270	+ <span start="5160" end="5241"> było dużo większe niż obecnie i wszystko wskazuje na to, że będzie dalej spadać.</span>
	271	+ <span start="5438" end="5438"></span>
	272	+ <span start="5656" end="5660">DIAL</span>
	273	+ <span start="5690" end="5755">dzisiaj ma zdecydowanie największe wzięcie w ochronie środowiska.</span>
	274	+ <span start="6990" end="7113">
	275	+
	276	+Fizycy dotychczas nie zajmowali się ochroną środowiska?
	277	+
	278	+Taka specjalizacja powstala na Wydziale Fizyki UW dwa lata temu.</span>
	279	+ </spans>
	280	+ </summary>
	281	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="G">
	282	+ <body>Co to jest lidar?
	283	+
	284	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.
	285	+to najnowsza generacja tego typu lidarów. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. korzyść mamy potrójną: użyteczną, wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych, naukową - rozwijamy badania nad urządzeniem I dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</body>
	286	+ <spans>
	287	+ <span start="227" end="262">Co to jest lidar?
	288	+
	289	+PROF. KRZYSZTOF</span>
	290	+ <span start="263" end="270"> ERNST:</span>
	291	+ <span start="279" end="359">urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.</span>
	292	+ <span start="396" end="396"></span>
	293	+ <span start="548" end="589">to najnowsza generacja tego typu lidarów.</span>
	294	+ <span start="699" end="760">Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen.</span>
	295	+ <span start="769" end="803"> korzyść mamy potrójną: użyteczną,</span>
	296	+ <span start="806" end="806"></span>
	297	+ <span start="824" end="866">wykonujemy pomiary skażeń atmosferycznych,</span>
	298	+ <span start="875" end="906">naukową - rozwijamy badania nad</span>
	299	+ <span start="911" end="922">urządzeniem</span>
	300	+ <span start="1022" end="1024"> I</span>
	301	+ <span start="1033" end="1102">dydaktyczną - szkolimy studentów zainteresowanych ochroną środowiska.</span>
	302	+ </spans>
	303	+ </summary>
	304	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="J">
	305	+ <body>Co to jest lidar?
	306	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. staramy się rozszerzyć jego zastosowanie na inne substancje występujące w atmosferze. Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej. zamierzamy zakończyć pomiary skażeń atmosferycznych nad granicą polsko-niemiecką. Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe. Możemy śledzić ewolucję rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, ich kierunek i zmiany. Gwarancją sukcesu naszego programu dydaktyczno-badawczego jest udział w nim zakładów należących do Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW, Pracowni Przetwarzania Informacji Instytutu Geofizyki i współpraca z Freie Universität Berlin.</body>
	307	+ <spans>
	308	+ <span start="227" end="244">Co to jest lidar?</span>
	309	+ <span start="246" end="359">
	310	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.</span>
	311	+ <span start="699" end="760">Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen.</span>
	312	+ <span start="924" end="935">staramy się</span>
	313	+ <span start="942" end="970">rozszerzyć jego zastosowanie</span>
	314	+ <span start="977" end="1021">na inne substancje występujące w atmosferze.</span>
	315	+ <span start="1631" end="1733">Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej</span>
	316	+ <span start="1876" end="1877">.</span>
	317	+ <span start="4076" end="4158">zamierzamy zakończyć pomiary skażeń atmosferycznych nad granicą polsko-niemiecką.</span>
	318	+ <span start="4555" end="4613">Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe.</span>
	319	+ <span start="4765" end="4771">Możemy</span>
	320	+ <span start="4778" end="4817">śledzić ewolucję rozprzestrzeniania się</span>
	321	+ <span start="4823" end="4860">zanieczyszczeń, ich kierunek i zmiany</span>
	322	+ <span start="4904" end="4905">.</span>
	323	+ <span start="7114" end="7282">Gwarancją sukcesu naszego programu dydaktyczno-badawczego jest udział w nim zakładów należących do Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW, Pracowni Przetwarzania Informacji</span>
	324	+ <span start="7305" end="7326">Instytutu Geofizyki i</span>
	325	+ <span start="7344" end="7383"> współpraca z Freie Universität Berlin.</span>
	326	+ </spans>
	327	+ </summary>
	328	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="J">
	329	+ <body>Co to jest lidar?
	330	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. DIAL - lidar absorbcji różnicowej potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. staramy się rozszerzyć jego zastosowanie także na inne substancje występujące w atmosferze. Pakiet software'u wzbogacamy o nowe algorytmy, które potrafią dokładniej rozszyfrowywać sygnał lidarowy, a w konsekwencji skażenia. Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.
	331	+
	332	+Chcemy mierzyć w Warszawie rozkłady koncentracji tlenków azotu, ich ewolucję czasową nad różnymi arteriami miasta. zamierzamy zakończyć pomiary skażeń atmosferycznych nad granicą polsko-niemiecką. Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe. Możemy śledzić ewolucję rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, ich kierunek i zmiany spowodowane m.in. warunkami atmosferycznymi.
	333	+
	334	+DIAL jest tym typem lidara, który dzisiaj ma największe wzięcie w ochronie środowiska. Z lidarów korzysta meteorologia. W Europie takich lidarów jak nasz jest zaledwie kilka. Nasz lidar jest najnowocześniejszym w Polsce. Ponadto jest lidarem ruchomym, zainstalowanym na samochodzie.
	335	+
	336	+Fizycy dotychczas nie zajmowali się ochroną środowiska?
	337	+Taka specjalizacja powstala na Wydziale Fizyki UW dwa lata temu. Gwarancją sukcesu naszego programu dydaktyczno-badawczego jest udział w nim zakładów należących do Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW, Pracowni Przetwarzania Informacji Instytutu Geofizyki i współpraca z Freie Universität Berlin.</body>
	338	+ <spans>
	339	+ <span start="227" end="244">Co to jest lidar?</span>
	340	+ <span start="246" end="359">
	341	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: Jest to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.</span>
	342	+ <span start="591" end="624">DIAL - lidar absorbcji różnicowej</span>
	343	+ <span start="668" end="760">potrafi rozróżnić, co mierzy. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen.</span>
	344	+ <span start="924" end="935">staramy się</span>
	345	+ <span start="942" end="1021">rozszerzyć jego zastosowanie także na inne substancje występujące w atmosferze.</span>
	346	+ <span start="1293" end="1310">Pakiet software'u</span>
	347	+ <span start="1313" end="1356">wzbogacamy o nowe algorytmy, które potrafią</span>
	348	+ <span start="1366" end="1435">dokładniej rozszyfrowywać sygnał lidarowy, a w konsekwencji skażenia.</span>
	349	+ <span start="1631" end="1733">Badania, które prowadzimy, są zainicjowane i finansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej</span>
	350	+ <span start="1876" end="1877">.</span>
	351	+ <span start="3246" end="3246"></span>
	352	+ <span start="3310" end="3310"></span>
	353	+ <span start="3556" end="3562">Chcemy</span>
	354	+ <span start="3567" end="3675">mierzyć w Warszawie rozkłady koncentracji tlenków azotu, ich ewolucję czasową nad różnymi arteriami miasta.</span>
	355	+ <span start="4076" end="4158">zamierzamy zakończyć pomiary skażeń atmosferycznych nad granicą polsko-niemiecką.</span>
	356	+ <span start="4555" end="4613">Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe.</span>
	357	+ <span start="4765" end="4771">Możemy</span>
	358	+ <span start="4778" end="4817">śledzić ewolucję rozprzestrzeniania się</span>
	359	+ <span start="4823" end="4905">zanieczyszczeń, ich kierunek i zmiany spowodowane m.in. warunkami atmosferycznymi.</span>
	360	+ <span start="5409" end="5409"></span>
	361	+ <span start="5438" end="5438"></span>
	362	+ <span start="5656" end="5700">DIAL jest tym typem lidara, który dzisiaj ma</span>
	363	+ <span start="5714" end="5788">największe wzięcie w ochronie środowiska. Z lidarów korzysta meteorologia.</span>
	364	+ <span start="6108" end="6162">W Europie takich lidarów jak nasz jest zaledwie kilka.</span>
	365	+ <span start="6353" end="6363">Nasz lidar</span>
	366	+ <span start="6374" end="6470">jest najnowocześniejszym w Polsce. Ponadto jest lidarem ruchomym, zainstalowanym na samochodzie.</span>
	367	+ <span start="6990" end="7047">
	368	+
	369	+Fizycy dotychczas nie zajmowali się ochroną środowiska?</span>
	370	+ <span start="7049" end="7282">Taka specjalizacja powstala na Wydziale Fizyki UW dwa lata temu. Gwarancją sukcesu naszego programu dydaktyczno-badawczego jest udział w nim zakładów należących do Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW, Pracowni Przetwarzania Informacji</span>
	371	+ <span start="7305" end="7326">Instytutu Geofizyki i</span>
	372	+ <span start="7344" end="7383"> współpraca z Freie Universität Berlin.</span>
	373	+ </spans>
	374	+ </summary>
	375	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="J">
	376	+ <body>Co to jest lidar?
	377	+PROF. KRZYSZTOF ERNST: to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi. Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen. zamierzamy zakończyć pomiary skażeń atmosferycznych nad granicą polsko-niemiecką. Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe. Możemy śledzić ewolucję rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, ich kierunek i zmiany.</body>
	378	+ <spans>
	379	+ <span start="227" end="244">Co to jest lidar?</span>
	380	+ <span start="246" end="270">
	381	+PROF. KRZYSZTOF ERNST:</span>
	382	+ <span start="276" end="359">to urządzenie pozwalające wyznaczać zanieczyszczenia atmosfery metodami optycznymi.</span>
	383	+ <span start="699" end="760">Wykrywa ozon, dwutlenek siarki, tlenki azotu, benzen, toluen.</span>
	384	+ <span start="4076" end="4158">zamierzamy zakończyć pomiary skażeń atmosferycznych nad granicą polsko-niemiecką.</span>
	385	+ <span start="4555" end="4613">Nasz lidar ma większe możliwości niż stacje monitoringowe.</span>
	386	+ <span start="4765" end="4771">Możemy</span>
	387	+ <span start="4778" end="4817">śledzić ewolucję rozprzestrzeniania się</span>
	388	+ <span start="4823" end="4860">zanieczyszczeń, ich kierunek i zmiany</span>
	389	+ <span start="4904" end="4905">.</span>
	390	+ </spans>
	391	+ </summary>
	392	+ </summaries>
	393	+</text>
...	...

src/test/resources/sample_texts/199704210012.xml 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/test/resources/sample_texts/199704210012.xml
	1	+<text id="199704210012">
	2	+ <date>1997.04.21</date>
	3	+ <title>Demokracji nie wolno deptać bezkarnie</title>
	4	+ <section>Publicystyka, Opinie</section>
	5	+ <authors>Teresa Stylińska</authors>
	6	+ <body>GRECJA
	7	+
	8	+21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wojskowych obaliła rząd, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień
	9	+
	10	+Demokracji nie wolno deptać bezkarnie
	11	+
	12	+TERESA STYLIŃSKA
	13	+
	14	+- Rządy pułkowników nigdy nie cieszyły się sympatią społeczeństwa. Dyktatura opierała się wyłącznie na wojsku, no i miała też za sobą poparcie USA i NATO - opowiada Jeorjos Aleksandros Mangakis, niegdyś członek ruchu oporu i więzień polityczny, dziś deputowany socjalistycznej partii PASOK.
	15	+
	16	+21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Ponurym symbolem reżimu - który wprawdzie istniał tylko siedem lat, ale w świadomości i mentalności Greków pozostawił ślady widoczne do dziś - stały się obozy na wyspach Jaros i Leros. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym, a Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.
	17	+
	18	+Winy nie zostały darowane
	19	+
	20	+Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym, a wielkoduszne przebaczenie przyniosło więcej szkody niż pożytku. Dla społeczeństwa - podkreślają - sytuacja musi być jasna i klarowna: to jest dobre, a tamto jest złe. Pułkownicy podeptali przecież demokrację, ich sumienie obciążają cierpienia i śmierć tysięcy ludzi.
	21	+
	22	+- Lepiej ukarać winnych, niż na zawsze żyć z tą nieszczęsną spuścizną - mówi Michalis Papakonstantinu, jeden z przywódców konserwatywnej partii Nowa Demokracja.
	23	+
	24	+W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu, m.in. dwaj bracia Papadopulos - Jeorjos, szef junty, oraz Kostas. Są starzy, ich zdrowie szwankuje. Zwolnienie uzyskał jedynie bardzo chory pułkownik Stelios Pattakos. Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych, a przynajmniej zwolnienia ich z więzienia z przyczyn humanitarnych, zawsze jednak wniosek jest odrzucany. Jak powiedział niegdyś sędziwy Konstantinos Karamanlis, eks-premier i prezydent, człowiek, który przeprowadził Grecję od dyktatury do demokracji: "Jak dożywocie - to dożywocie".
	25	+
	26	+Jeorjos Mangakis, wysoki, szczupły, elegancki pan, przed 1967 rokiem był profesorem prawa i kryminologii na uniwersytecie w Atenach, występował też w sądzie jako obrońca. Gdy pułkownicy przejęli władzę, nie tylko nie krył, co myśli o łamaniu demokracji, ale na domiar złego regularnie spotykał się z dziennikarzami zagranicznymi. To się nie mogło podobać. Kazano mu przestać.
	27	+
	28	+- Gdy się o tym dowiedziałem, poszedłem na uniwersytet na swój ostatni wykład. W sali było bardzo dużo studentów. Mówiłem o obowiązkach prawnika. Mówiłem, że jego zadaniem jest obrona instytucji demokratycznych, w przeciwnym bowiem razie staje się on tylko urzędnikiem.
	29	+
	30	+Wkrótce potem Jeorjos Mangakis został aresztowany, nie na długo jednak, i gdy wyszedł, na dobre zaangażował się w działalność opozycyjną.
	31	+
	32	+- Teraz, z perspektywy lat, widać, jak dobrze prowadzono walkę. Przede wszystkim musieliśmy pokazać światu, że reżim jest całkowicie osamotniony, a społeczeństwo go nie akceptuje. Dlatego, gdy tylko się dało, działaliśmy otwarcie: gazety szukały furtek, pisarze i artyści przestali publikować i wystawiać, aktorzy, którzy występowali w telewizji, byli bojkotowani, a wielu dziennikarzy wyemigrowało i za granicą mówiło prawdę o Grecji. To wszystko było jednak za mało. Tak powstała Obrona Demokracji - duża organizacja podziemna, która jako jedyna zalecała walkę zbrojną.
	33	+
	34	+Obrona stanowiła prawdziwy przekrój społeczeństwa. Należeli do niej profesorowie wyższych uczelni, adwokaci, sędziowie, dziennikarze, pisarze, robotnicy, a nawet emerytowani oficerowie. W tym gronie znajdował się również obecny premier Kostas Simitis.
	35	+
	36	+Policja wpadła na trop Obrony i w kwietniu 1970 roku w Atenach 34 członków organizacji stanęło przed sądem. Proces opozycjonistów stał się oskarżeniem reżimu. Aresztowani, którzy, umieszczeni w jednym pawilonie więziennym, byli ze sobą w stałym kontakcie, postanowili: trzeba głośno mówić o torturach, trzeba oskarżyć reżim pułkowników przed światem.
	37	+
	38	+Przywódca grupy, profesor ekonomii Karajolas otrzymał najwyższy wyrok: dożywocie. Najlżejszy wyrok to 4 lata. Mangakis został skazany na 18 lat więzienia, z których odsiedział trzy. Gdy zaczął mieć problemy z oczami, został przeniesiony do więziennego szpitala, a później zwolniony. Wtedy uciekł do Niemiec.
	39	+
	40	+Zabrakło poparcia
	41	+
	42	+Jak to się stało, że dyktatura upadła?
	43	+
	44	+Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji. Pułkownicy, przy wszystkich popełnianych okrucieństwach, nigdy nie przekroczyli progu, poza którym wszelki opór przestaje istnieć. Z drugiej strony, nie zdołali kupić społeczeństwa sukcesami. Grecja pod ich rządami nie stała się krajem rozkwitu i dostatku, pracy dla wszystkich i powszechnego dobrobytu.
	45	+
	46	+Michalis Papakonstantinu uważa, że sprawą zasadniczą był brak poparcia społecznego. Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku. A skoro tak, to coraz silniejszy ferment w armii kruszył samą podstawę władzy. W roku 1972 grupa oficerów marynarki planowała obalenie pułkowników i przejęcie władzy. Spisek wykryto, nastąpiły aresztowania, kierujący spiskowcami kapitan Pappas w ostatniej chwili statkiem uciekł do Włoch, ale to był początek końca. - Utrata kontroli nad armią oznaczała utratę kontroli nad krajem - mówi Papakonstantinu, który sam spędził parę lat w więzieniu.
	47	+
	48	+Słabnący reżim próbował ratować się nasilaniem represji. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Ta masakra stała się symbolem, ale zarazem punktem zwrotnym.
	49	+
	50	+- Od paru dni - opowiada znajomy Grek - na politechnice trwały strajki, protesty i manifestacje. Mieszkałem naprzeciwko, na własne oczy widziałem, co się tam działo. Widziałem, jak ulicą nadjechały czołgi. Zaczęto strzelać. Ktoś został przejechany, leżał na bruku zalany krwią. Potem tajna policja zaczęła zabierać ludzi.
	51	+
	52	+Na politechnice nic nie przypomina tamtych tragicznych dni. Długi, niski, szary budynek, otoczony plątaniną ruchliwych uliczek centrum Aten. Tylko od frontu ciągnie się szeroka aleja, jakby stworzona dla kolumny czołgów... Ile osób zginęło, nigdy dokładnie nie ujawniono. Mówi się o około dziesięciu, może kilkunastu zabitych. Ale kto tak naprawdę wie, co działo się później w czasie przesłuchań?
	53	+
	54	+- Po wydarzeniach na politechnice poczuliśmy, że koniec jest już blisko - opowiada Jeorjos Mangakis. - Junta też to wiedziała. Wtedy pułkownicy zaczęli udawać demokrację.
	55	+
	56	+Wkrótce nastąpił "pucz w puczu": pułkownik Ioannidis odsunął znienawidzonego Papadopulosa, a prezydentem został Fedon Gizikis. Ale były to tylko zmiany kosmetyczne.
	57	+
	58	+Jeśli istnieje coś, co jest w stanie zjednoczyć wszystkich Greków, niezależnie od tego, kim są i jakie wyznają poglądy, to jest to bez wątpienia problem Cypru. Pułkownicy postanowili to wykorzystać i trzeba przyznać, że ich rachuby nie były całkiem pozbawione sensu: gdyby udało im się obalić arcybiskupa Makariosa, ówczesnego prezydenta, i dokonać "enosis", czyli przyłączyć Cypr do Grecji, mogliby sobie zaskarbić choć cień sympatii społeczeństwa. Kto mógł przewidzieć, że nie tylko zamachowcy przegrają, ale na domiar złego do gry włączy się Turcja, odwieczny wróg, który zajmie całą północ wyspy?
	59	+
	60	+To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza po prostu się rozsypała. Gdy stało się jasne, że to już koniec, prezydent Gizikis wezwał Konstantinosa Karamanlisa, jednego z czołowych polityków, który przebywał na emigracji w Paryżu. W dwa dni później Karamanlis był już w Grecji. Ale w Atenach nie było bezpiecznie, na wszelki więc wypadek główną kwaterę zorganizował sobie na statku w Pireusie i stamtąd przez miesiąc kierował krajem.
	61	+
	62	+- Dyktatura nie została obalona przez społeczeństwo czy ruch oporu, lecz sama się załamała - uważa Gerassimos Notaras, były przewodniczący stowarzyszenia więźniów politycznych. - Zamach na Cyprze podziałał tylko jak katalizator.
	63	+
	64	+Wielki proces
	65	+
	66	+Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy, bez walk, rozlewu krwi i ofiar. Panował niebywały entuzjazm i z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty - tym bardziej że oni sami woleli zejść ludziom z oczu. Ale ten problem z czasem musiał się pojawić. Już po paru miesiącach przywódców reżimu aresztowano i osadzono w ateńskim więzieniu Korydallos.
	67	+
	68	+Sprawę ich odpowiedzialności uregulował uchwalony wkrótce Akt Konstytucyjny: przed trybunałem specjalnym muszą odpowiadać wszyscy ci, którzy zaplanowali i zorganizowali zamach na demokrację, a także ci, którzy do junty przyłączyli się później, ale odgrywali decydującą rolę we wcielaniu jej decyzji w życie. Pozostali mieli być sądzeni przez zwykłe sądy i tylko wówczas, gdy osobiście dopuścili się zbrodni.
	69	+
	70	+Już na początku roku 1975 rozpoczął się wielki proces przywódców junty. Przed sądem postawiono około 20 osób i byli to sami wojskowi. Pięciu z nich - m.in. Jeorjos Papadopulos, szef junty, Nikos Makarezos, odpowiedzialny za gospodarkę, i Stelios Pattakos, któremu podlegały sprawy bezpieczeństwa - otrzymało karę śmierci.
	71	+
	72	+- Wyrok - opowiada Gerassimos Notaras - zapadł o godzinie 16.00. W kwadrans później Karamanlis wydał oświadczenie, że egzekucji nie będzie. Sądzę, że za pośrednictwem Amerykanów zawarł z członkami junty porozumienie, iż nie będzie odwetu. Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.
	73	+
	74	+Czy słusznie ukarano pułkowników? - Sądzę, że tak naprawdę ukarania nie było - mówi Notaras. - Zrobiono absolutne minimum, tylko to, co konieczne, by uniknąć nieprzychylnej reakcji społeczeństwa. Skazano w sumie mniej niż 50 osób. Powinno się zrobić znacznie więcej - ukarać ministrów, ludzi winnych torturowania więźniów. Wszyscy jednak wiedzą, że odejście junty było skutkiem kompromisu i że przez to Karamanlis nie był w stanie dokonać katharsis. Dlatego wielu nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość.
	75	+
	76	+Warunek przebaczenia
	77	+
	78	+Gerassimos Notaras pracuje dziś w jednym z największych greckich banków. Jeorjos Mangakis jest deputowanym, a w latach 80. był ministrem w rządzie socjalistycznym - najpierw sprawiedliwości, a potem spraw europejskich. Michalis Papakonstantinu w rządzie konserwatywnym doszedł do stanowiska ministra spraw zagranicznych. Żaden z nich nie pragnie odwetu, ale w jednym wszyscy są zgodni: warunkiem przebaczenia jest skrucha i żal. - Mogą wrócić do domów, ale nie jako ludzie dumni i zadowoleni z siebie. Sami muszą prosić o łaskę - uważa Mangakis.
	79	+
	80	+Tymczasem skazani stawiają sprawę inaczej: to państwo powinno zaoferować im zwolnienie. Prawdopodobnie więc pozostaną w więzieniu.
	81	+
	82	+A skutki rządów junty? Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE. Grecy są też zadowoleni ze zniesienia monarchii - co w roku 1973 uczynili pułkownicy i co później potwierdzono. Król Konstantyn, który nie chciał czy nie umiał stanąć na czele walki z reżimem, stracił doszczętnie sympatię narodu.
	83	+
	84	+Wielu ludzi uważa jednak, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości. - Zniknęły wszelkie hamulce - mówi dziennikarz z poważnego dziennika"Kathimerini". - Ludzie uważają, że wszystko im wolno. Nie ma już rzeczy niedozwolonych.
	85	+
	86	+- W dyktaturze - zauważa Jeorjos Mangakis - jest odwrotnie niż w naturze: osad nie opada, lecz idzie do góry.</body>
	87	+ <summaries>
	88	+ <summary ratio="10%" type="abstract" author="J">
	89	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych przejęła rządy w Grecji. Okrutny reżim łamiący prawa człowieka nie zdobył poparcia społecznego. Wielu Greków zaangażowało się w działalność opozycyjną, wielu weszło do organizacji o nazwie Obrona Demokracji, której celem była walka zbrojna. Upadek junty rozpoczął się od utraty kontroli nad armią - w 1972 r. miał miejsce spisek grupy oficerów marynarki. Słabnący reżim próbował ratować się nasilaniem represji. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Katalizatorem załamania się władzy pułkowników był nieudany zamach na Cyprze. W lipcu 1974 r. prezydent Gizikis przekazał władzę Konstantinosowi Karamanlisowi, jednemu z czołowych polityków, który przebywał na emigracji. W procesie rozpoczętym w 1975 r. pięciu przywódców junty otrzymało karę śmierci, którą jednak później zamieniono na dożywocie. Wniosek o ułaskawienie skazanych jest ciągle odrzucany. Czas dyktatury był bolesny dla społeczeństwa i gospodarki greckiej, miał jednak, paradoksalnie, jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.</body>
	90	+ </summary>
	91	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="I">
	92	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.
	93	+Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym. W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu.
	94	+Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy, bez walk, rozlewu krwi i ofiar. z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty. Sprawę ich odpowiedzialności uregulował uchwalony wkrótce Akt Konstytucyjny. Już na początku roku 1975 rozpoczął się wielki proces przywódców junty. Pięciu z nich otrzymało karę śmierci. Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE.</body>
	95	+ <spans>
	96	+ <span start="499" end="705">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.</span>
	97	+ <span start="961" end="1031">Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.</span>
	98	+ <span start="1060" end="1169">Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym</span>
	99	+ <span start="1235" end="1236">.</span>
	100	+ <span start="1606" end="1667">W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu</span>
	101	+ <span start="1733" end="1734">.</span>
	102	+ <span start="3533" end="3533"></span>
	103	+ <span start="8163" end="8256">Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy, bez walk, rozlewu krwi i ofiar.</span>
	104	+ <span start="8287" end="8364">z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty</span>
	105	+ <span start="8464" end="8465">.</span>
	106	+ <span start="8564" end="8639">Sprawę ich odpowiedzialności uregulował uchwalony wkrótce Akt Konstytucyjny</span>
	107	+ <span start="8870" end="8871">.</span>
	108	+ <span start="8973" end="9045">Już na początku roku 1975 rozpoczął się wielki proces przywódców junty.</span>
	109	+ <span start="9108" end="9121">Pięciu z nich</span>
	110	+ <span start="9271" end="9295"> otrzymało karę śmierci.</span>
	111	+ <span start="9363" end="9363"></span>
	112	+ <span start="9538" end="9582">Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.</span>
	113	+ <span start="10827" end="11156">Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE.</span>
	114	+ </spans>
	115	+ </summary>
	116	+ <summary ratio="20%" type="abstract" author="J">
	117	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Junta nie potrafiła zdobyć poparcia społecznego. Grecja pod rządami pułkowników nie stała się krajem rozkwitu i dostatku, pracy dla wszystkich i powszechnego dobrobytu.
	118	+Wielu Greków zaangażowało się w działalność opozycyjną - starali się pokazać światu, że reżim nie jest akceptowany przez społeczeństwo. Następnie powstała Obrona Demokracji - duża organizacja podziemna, której celem była walka zbrojna. Organizacja została wykryta, ale proces 34 opozycjonistów w 1970 r. stał się oskarżeniem reżimu na arenie międzynarodowej. Upadek junty rozpoczął się od utraty kontroli nad armią - w 1972 r. grupa oficerów marynarki planowała obalenie pułkowników i przejęcie władzy. Spisek wykryto, ale pułkownicy nie mogli już liczyć na bezwzględne poparcie wojska. Słabnący reżim próbował ratować się nasilaniem represji. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Pułkownicy liczyli też na to, że popularność w społeczeństwie zdobędą dzięki przyłączeniu Cypru do Grecji. Jednakże zamach na Cyprze nie powiódł się, a na dodatek do gry włączyła się Turcja, która zajęła całą północ wyspy. Władza junty załamała się w lipcu 1974 r. Prezydent Fedon Gizikis, widząc, że nie utrzyma dłużej władzy, przekazał ją Konstantinosowi Karamanlisowi, jednemu z czołowych polityków, który przebywał na emigracji w Paryżu. W 1975 r. rozpoczął się proces przywódców junty. Przed sądem postawiono około 20 osób. Pięć z nich otrzymało karę śmierci, którą jednak później zamieniono na dożywocie. Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych, a przynajmniej zwolnienia ich z więzienia z przyczyn humanitarnych, zawsze jednak wniosek jest odrzucany. Grecy uważają, że darowanie win sprawcom tylu nieszczęść byłoby czymś z gruntu niemoralnym. Skutki dyktatury są odczuwalne do dziś - najbardziej fatalna spuścizna rządów pułkowników to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości. Czas dyktatury miał jednak, paradoksalnie, jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swoim poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.</body>
	119	+ </summary>
	120	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="I">
	121	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Ponurym symbolem reżimu - który wprawdzie istniał tylko siedem lat, ale w świadomości i mentalności Greków pozostawił ślady widoczne do dziś - stały się obozy na wyspach Jaros i Leros. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym, a Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.
	122	+Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym. W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu.
	123	+Jak to się stało, że dyktatura upadła?Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji. Grecja pod ich rządami nie stała się krajem rozkwitu i dostatku, pracy dla wszystkich i powszechnego dobrobytu.
	124	+Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy, bez walk, rozlewu krwi i ofiar. z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty - tym bardziej że oni sami woleli zejść ludziom z oczu. Ale ten problem z czasem musiał się pojawić. Sprawę ich odpowiedzialności uregulował uchwalony wkrótce Akt Konstytucyjny: przed trybunałem specjalnym muszą odpowiadać wszyscy ci, którzy zaplanowali i zorganizowali zamach na demokrację, a także ci, którzy do junty przyłączyli się później, ale odgrywali decydującą rolę we wcielaniu jej decyzji w życie.
	125	+Już na początku roku 1975 rozpoczął się wielki proces przywódców junty. Pięciu z nich otrzymało karę śmierci. W kwadrans później Karamanlis wydał oświadczenie, że egzekucji nie będzie. za pośrednictwem Amerykanów zawarł z członkami junty porozumienie, iż nie będzie odwetu. Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.
	126	+Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE.</body>
	127	+ <spans>
	128	+ <span start="499" end="1031">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Ponurym symbolem reżimu - który wprawdzie istniał tylko siedem lat, ale w świadomości i mentalności Greków pozostawił ślady widoczne do dziś - stały się obozy na wyspach Jaros i Leros. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym, a Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.</span>
	129	+ <span start="1060" end="1169">Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym</span>
	130	+ <span start="1235" end="1236">.</span>
	131	+ <span start="1606" end="1667">W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu</span>
	132	+ <span start="1733" end="1734">.</span>
	133	+ <span start="3533" end="3533"></span>
	134	+ <span start="4470" end="4508">Jak to się stało, że dyktatura upadła?</span>
	135	+ <span start="4510" end="4720">Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji.</span>
	136	+ <span start="4913" end="5024">Grecja pod ich rządami nie stała się krajem rozkwitu i dostatku, pracy dla wszystkich i powszechnego dobrobytu.</span>
	137	+ <span start="8161" end="8161"></span>
	138	+ <span start="8163" end="8256">Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy, bez walk, rozlewu krwi i ofiar.</span>
	139	+ <span start="8287" end="8465">z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty - tym bardziej że oni sami woleli zejść ludziom z oczu. Ale ten problem z czasem musiał się pojawić.</span>
	140	+ <span start="8564" end="8871">Sprawę ich odpowiedzialności uregulował uchwalony wkrótce Akt Konstytucyjny: przed trybunałem specjalnym muszą odpowiadać wszyscy ci, którzy zaplanowali i zorganizowali zamach na demokrację, a także ci, którzy do junty przyłączyli się później, ale odgrywali decydującą rolę we wcielaniu jej decyzji w życie.</span>
	141	+ <span start="8971" end="8971"></span>
	142	+ <span start="8973" end="9045">Już na początku roku 1975 rozpoczął się wielki proces przywódców junty.</span>
	143	+ <span start="9108" end="9121">Pięciu z nich</span>
	144	+ <span start="9271" end="9295"> otrzymało karę śmierci.</span>
	145	+ <span start="9363" end="9438"> W kwadrans później Karamanlis wydał oświadczenie, że egzekucji nie będzie.</span>
	146	+ <span start="9449" end="9582">za pośrednictwem Amerykanów zawarł z członkami junty porozumienie, iż nie będzie odwetu. Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.</span>
	147	+ <span start="10827" end="11156">Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE.</span>
	148	+ </spans>
	149	+ </summary>
	150	+ <summary ratio="5%" type="abstract" author="J">
	151	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych przejęła rządy w Grecji. Okrutny reżim łamiący prawa człowieka nie zdobył poparcia społecznego, a stopniowo zaczął także tracić popularność w armii. Katalizatorem załamania się władzy pułkowników był nieudany zamach na Cyprze. W lipcu 1974 r. nastąpiło bezkrwawe przejście Grecji od dyktatury do demokracji. Pułkownicy zostali postawieni przed sądem, wielu Greków uważa jednak, że kary, które otrzymali, są zbyt niskie. Prawdopodobnie nie dojdzie więc do ułaskawienia przywódców junty, którzy odsiadują dożywocie.</body>
	152	+ </summary>
	153	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="I">
	154	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wojskowych obaliła rząd Grecji, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym. W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu. Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE.</body>
	155	+ <spans>
	156	+ <span start="499" end="541">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa</span>
	157	+ <span start="557" end="588">wojskowych obaliła rząd Grecji,</span>
	158	+ <span start="634" end="705">wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.</span>
	159	+ <span start="1060" end="1169">Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym</span>
	160	+ <span start="1235" end="1236">.</span>
	161	+ <span start="1606" end="1667">W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu</span>
	162	+ <span start="1733" end="1734">.</span>
	163	+ <span start="10827" end="10874">Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień,</span>
	164	+ <span start="10908" end="11156">ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE.</span>
	165	+ </spans>
	166	+ </summary>
	167	+ <summary ratio="10%" type="abstract" author="I">
	168	+ <body>Dwudziestego pierwszego kwietnia mija 30 lat od chwili, gdy w Grecji grupa wojskowych obaliła rząd, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy i wtrąciła do więzień tysiące przeciwników. Podczas trwania rządów dyktatury powstała organizacja podziemna Obrona Demokracji, która zalecała walkę zbrojną. Należeli do niej przedstawiciele różnych warstw społeczeństwa. Reżim nie był w stanie zdobyć uznania i poparcia społecznego, nie był też na tyle silny, by mógł długo opierać się na represji. Ratował się nasilaniem represji - w 1973 roku krwawo stłumiono rych studentów politechniki ateńskiej, co okazało się punktem zwrotnym. Pułkownicy starali się jeszcze zjednoczyć naród poprzez bezskuteczną próbę przyłączenia do Grecji Cypru. W lipcu 1974 roku władza junty się rozsypała. Po paru miesiącach przywódców reżimu aresztowano. Procesy rozpoczęły się na początku roku 1975. Kilku przywódców otrzymało wyroki śmierci, jednak później zmieniono je na dożywocie.
	169	+Dyktatura przyniosła Grekom wiele cierpień, jednak paradoksalnie miała jeden dobry skutek - Grecji potrzebne było ugruntowanie świeżej demokracji, dlatego mimo niskiego poziomu gospodarczego mogła wstąpić do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Wielu uważa jednak, że spuścizną dyktatury jest przede wszystkim rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości w narodzie.</body>
	170	+ </summary>
	171	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="F">
	172	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym, a Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód. Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji. Utrata kontroli nad armią oznaczała utratę kontroli nad krajem. W lipcu 1974 rokuwładza po prostu się rozsypała. Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE. Grecy są też zadowoleni ze zniesienia monarchii. Wielu ludzi uważa jednak, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</body>
	173	+ <spans>
	174	+ <span start="499" end="705">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.</span>
	175	+ <span start="892" end="1031">Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym, a Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.</span>
	176	+ <span start="3948" end="3948"></span>
	177	+ <span start="4510" end="4720">Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji.</span>
	178	+ <span start="5478" end="5513">Utrata kontroli nad armią oznaczała</span>
	179	+ <span start="5514" end="5541"> utratę kontroli nad krajem</span>
	180	+ <span start="5604" end="5605">.</span>
	181	+ <span start="7498" end="7516"> W lipcu 1974 roku</span>
	182	+ <span start="7521" end="7552">władza po prostu się rozsypała.</span>
	183	+ <span start="10827" end="11204">Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE. Grecy są też zadowoleni ze zniesienia monarchii</span>
	184	+ <span start="11267" end="11268">.</span>
	185	+ <span start="11388" end="11517">Wielu ludzi uważa jednak, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</span>
	186	+ </spans>
	187	+ </summary>
	188	+ <summary ratio="20%" type="abstract" author="I">
	189	+ <body>Dwudziestego pierwszego kwietnia mija 30 lat od chwili, gdy w Grecji grupa wojskowych obaliła rząd, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy i wtrąciła do więzień tysiące przeciwników. Grecja stała się symbolem ucisku i dławienia swobód.
	190	+Podczas trwania rządów dyktatury społeczeństwo greckie poprzez protesty i bojkoty starało się pokazać, że nie akceptuje reżimu. Powstała organizacja podziemna Obrona Demokracji, która zalecała walkę zbrojną. Należeli do niej przedstawiciele różnych warstw społeczeństwa, był wśród nich także obecny premier Kostas Simitis. Policja wykryła działania Obrony i w kwietniu 1970 roku jej 34 członków stanęło przed sądem. Aresztowani byli ze sobą w stałym kontakcie i postanowili demaskować brutalne metody reżimu.
	191	+Reżim nie był w stanie zdobyć uznania i poparcia społecznego, nie był też na tyle silny, by mógł długo opierać się na represji. Upadający reżim ratował się nasilaniem represji - w 1973 roku krwawo stłumiono rych studentów politechniki ateńskiej, co okazało się punktem zwrotnym. Pułkownicy starali się jeszcze zjednoczyć naród poprzez podjęcie ważnej dla Greków kwestii Cypru - usiłowali obalić prezydenta Cypru i przyłączyć Cypr do Grecji. Jednak nie tylko się to im nie udało, ale do gry włączyła się jeszcze Turcja, odwieczny wróg Grecji, i zajęła północ wyspy. W lipcu 1974 roku władza junty się rozsypała. W Grecji zapanował entuzjazm, na początku nie zajmowano się kwestią ukarania junty. Po paru miesiącach przywódców reżimu jednak aresztowano. Uchwalono Akt Konstytucyjny, według którego przed trybunałem specjalnym musieli stanąć wszyscy, którzy planowali o organizowali zamach na demokrację lub odgrywali znaczącą rolę we wcielaniu decyzji junty w życie. Pozostali mieli być sądzeni za osobiście dokonane zbrodnie przed zwykłymi sądami. Procesy rozpoczęły się na początku roku 1975. Kilku przywódców otrzymało wyroki śmierci, jednak później zmieniono je na dożywocie.
	192	+Dyktatura przyniosła Grekom wiele cierpień, jednak paradoksalnie miała jeden dobry skutek - Grecji potrzebne było ugruntowanie świeżej demokracji, dlatego mimo niskiego poziomu gospodarczego mogła wstąpić do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Grecy cieszą się też ze zniesienia monarchii, które nastąpiło w 1973 roku. Wielu uważa jednak, że spuścizną dyktatury jest przede wszystkim rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości w narodzie.</body>
	193	+ </summary>
	194	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="F">
	195	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym, a Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.
	196	+ Przede wszystkim musieliśmy pokazać światu, że reżim jest całkowicie osamotniony, a społeczeństwo go nie akceptuje. Tak powstała Obrona Demokracji - duża organizacja podziemna, która jako jedyna zalecała walkę zbrojną.Obrona stanowiła prawdziwy przekrój społeczeństwa. Policja wpadła na trop Obrony i w kwietniu 1970 roku w Atenach 34 członków organizacji stanęło przed sądem. Proces opozycjonistów stał się oskarżeniem reżimu. Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji. Utrata kontroli nad armią oznaczała utratę kontroli nad krajem.Słabnący reżim próbował ratować się nasilaniem represji. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Ta masakra stała się symbolem, ale zarazem punktem zwrotnym.
	197	+Wtedy pułkownicy zaczęli udawać demokrację. Ale były to tylko zmiany kosmetyczne.Jeśli istnieje coś, co jest w stanie zjednoczyć wszystkich Greków, to jest to bez wątpienia problem Cypru. Pułkownicy postanowili to wykorzystać. Kto mógł przewidzieć, że nie tylko zamachowcy przegrają, ale na domiar złego do gry włączy się Turcja, odwieczny wróg, który zajmie całą północ wyspy?To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza po prostu się rozsypała. Już po paru miesiącach przywódców reżimu aresztowano i osadzono w ateńskim więzieniu Korydallos. Zrobiono tylko to, co konieczne, by uniknąć nieprzychylnej reakcji społeczeństwa. Skazano w sumie mniej niż 50 osób. Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE. Grecy są też zadowoleni ze zniesienia monarchii. Wielu ludzi uważa jednak, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</body>
	198	+ <spans>
	199	+ <span start="499" end="705">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.</span>
	200	+ <span start="892" end="1031">Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym, a Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.</span>
	201	+ <span start="3025" end="3141"> Przede wszystkim musieliśmy pokazać światu, że reżim jest całkowicie osamotniony, a społeczeństwo go nie akceptuje.</span>
	202	+ <span start="3431" end="3533">Tak powstała Obrona Demokracji - duża organizacja podziemna, która jako jedyna zalecała walkę zbrojną.</span>
	203	+ <span start="3535" end="3585">Obrona stanowiła prawdziwy przekrój społeczeństwa.</span>
	204	+ <span start="3789" end="3948">Policja wpadła na trop Obrony i w kwietniu 1970 roku w Atenach 34 członków organizacji stanęło przed sądem. Proces opozycjonistów stał się oskarżeniem reżimu.</span>
	205	+ <span start="4510" end="4720">Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji.</span>
	206	+ <span start="5478" end="5513">Utrata kontroli nad armią oznaczała</span>
	207	+ <span start="5514" end="5541"> utratę kontroli nad krajem</span>
	208	+ <span start="5604" end="5605">.</span>
	209	+ <span start="5607" end="5804">Słabnący reżim próbował ratować się nasilaniem represji. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Ta masakra stała się symbolem, ale zarazem punktem zwrotnym.</span>
	210	+ <span start="6656" end="6699">Wtedy pułkownicy zaczęli udawać demokrację.</span>
	211	+ <span start="6827" end="6865"> Ale były to tylko zmiany kosmetyczne.</span>
	212	+ <span start="6867" end="6933">Jeśli istnieje coś, co jest w stanie zjednoczyć wszystkich Greków,</span>
	213	+ <span start="6986" end="7064"> to jest to bez wątpienia problem Cypru. Pułkownicy postanowili to wykorzystać</span>
	214	+ <span start="7315" end="7467">. Kto mógł przewidzieć, że nie tylko zamachowcy przegrają, ale na domiar złego do gry włączy się Turcja, odwieczny wróg, który zajmie całą północ wyspy?</span>
	215	+ <span start="7469" end="7552">To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza po prostu się rozsypała.</span>
	216	+ <span start="8466" end="8562">Już po paru miesiącach przywódców reżimu aresztowano i osadzono w ateńskim więzieniu Korydallos.</span>
	217	+ <span start="9678" end="9687"> Zrobiono</span>
	218	+ <span start="9707" end="9814">tylko to, co konieczne, by uniknąć nieprzychylnej reakcji społeczeństwa. Skazano w sumie mniej niż 50 osób.</span>
	219	+ <span start="10827" end="11204">Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak wówczas nazywała się UE. Grecy są też zadowoleni ze zniesienia monarchii</span>
	220	+ <span start="11267" end="11268">.</span>
	221	+ <span start="11388" end="11517">Wielu ludzi uważa jednak, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</span>
	222	+ </spans>
	223	+ </summary>
	224	+ <summary ratio="5%" type="abstract" author="I">
	225	+ <body>Dwudziestego pierwszego kwietnia mija 30 lat od chwili, gdy w Grecji grupa wojskowych obaliła rząd i wtrąciła do więzień tysiące przeciwników. Reżim nie był w stanie zdobyć uznania i poparcia społecznego, nie był też na tyle silny, by długo opierać się na represji. Punktem zwrotnym był listopad 1973 roku, gdy krwawo stłumiono studentów politechniki ateńskiej. W 1974 roku władza junty się rozsypała. Rozpoczęły się procesy jej członków, kilkoro otrzymało wyroki śmierci, które później zmieniono na dożywocie. Wielu uważa, że spuścizną dyktatury jest przede wszystkim rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości w narodzie.</body>
	226	+ </summary>
	227	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="F">
	228	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji. Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód. Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji. Utrata kontroli nad armią oznaczała utratę kontroli nad krajem. Wielu uważa, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</body>
	229	+ <spans>
	230	+ <span start="499" end="587">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji</span>
	231	+ <span start="704" end="705">.</span>
	232	+ <span start="961" end="1031">Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.</span>
	233	+ <span start="3948" end="3948"></span>
	234	+ <span start="4510" end="4720">Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji.</span>
	235	+ <span start="5478" end="5513">Utrata kontroli nad armią oznaczała</span>
	236	+ <span start="5514" end="5541"> utratę kontroli nad krajem</span>
	237	+ <span start="5604" end="5605">.</span>
	238	+ <span start="11268" end="11268"></span>
	239	+ <span start="11388" end="11393">Wielu</span>
	240	+ <span start="11400" end="11405">uważa</span>
	241	+ <span start="11412" end="11459">, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to</span>
	242	+ <span start="11473" end="11517">rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</span>
	243	+ </spans>
	244	+ </summary>
	245	+ <summary ratio="10%" type="abstract" author="H">
	246	+ <body>30 lat temu grupa wojskowych obaliła rząd w Grecji i na 7 lat wprowadziła stan wyjątkowy. Reżim podeptał demokrację. Jego przywódcy zostali skazani na dożywocie. Profesor Jeorjos Mangakis mówi o tym, jak Grecy dawali do zrozumienia światu, że nie akceptują sytuacji w kraju. Powstała Obrona Demokracji - organizacja podziemna zrzeszająca przedstawicieli wszystkich warstw społecznych. Dyktetura pułkowników nie była zbyt silna, bo nie miała uznania społecznego. Z czasem pułkownicy utracili kontrolę nad armią, nasilili reżim, krwawo stłumili ruch studentów w Atenach. To był punkt zwrotny. Pułkownicy starali się zyskać poparcie, postanowili przyłączyć Cypr do Grecji. Zamach nie udał się, a władza dyktatorów z czasem zupełnie się rozsypała się. W Grecji panował entuzjazm. Po kilku miesiącach przywódców reżimu osadzono w więzieniu. Przed specjalnym trybunałem stanęli przywódcy i najważniejsi uczestnicy zamachu na demokrację. Wielu Greków ma poczucie, że należało skazać więcej osób. Nie chcą jednak odwetu. Okres dyktatury zahamował grecką gospodarkę, ale miał też pozytywny skutek: potrzeba umocnienia odzyskanej demokracji umożliwiła Grekom wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.</body>
	247	+ </summary>
	248	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="E">
	249	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym.
	250	+W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu. Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych jednak wniosek jest odrzucany. sprawą zasadniczą był brak poparcia społecznego. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Pułkownicy postanowili przyłączyć Cypr do Grecji. Kto mógł przewidzieć, że nie tylko zamachowcy przegrają, al do gry włączy się Turcja, wróg, który zajmie całą północ wyspy?
	251	+To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza się rozsypała. z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty. Sprawę odpowiedzialności uregulował Akt Konstytucyjny. na początku roku 1975 rozpoczął się proces przywódców junty. Pięciu z nich otrzymało karę śmierci. Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie. Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował rozwój gospodarki, ale gdyby nie potrzeba ugruntowania demokracji, Grecja miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.</body>
	252	+ <spans>
	253	+ <span start="499" end="541">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa</span>
	254	+ <span start="557" end="705">wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.</span>
	255	+ <span start="891" end="957"> Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym</span>
	256	+ <span start="1030" end="1031">.</span>
	257	+ <span start="1059" end="1059"></span>
	258	+ <span start="1606" end="1667">W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu</span>
	259	+ <span start="1767" end="1768">.</span>
	260	+ <span start="1837" end="1888">Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych</span>
	261	+ <span start="1957" end="1957"></span>
	262	+ <span start="1965" end="1995">jednak wniosek jest odrzucany.</span>
	263	+ <span start="5061" end="5109">sprawą zasadniczą był brak poparcia społecznego.</span>
	264	+ <span start="5664" end="5743">W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej.</span>
	265	+ <span start="7027" end="7049">Pułkownicy postanowili</span>
	266	+ <span start="7232" end="7257">przyłączyć Cypr do Grecji</span>
	267	+ <span start="7315" end="7376">. Kto mógł przewidzieć, że nie tylko zamachowcy przegrają, al</span>
	268	+ <span start="7393" end="7419"> do gry włączy się Turcja,</span>
	269	+ <span start="7430" end="7467">wróg, który zajmie całą północ wyspy?</span>
	270	+ <span start="7468" end="7527">
	271	+To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza</span>
	272	+ <span start="7538" end="7552">się rozsypała.</span>
	273	+ <span start="8286" end="8364"> z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty</span>
	274	+ <span start="8419" end="8420">.</span>
	275	+ <span start="8564" end="8570">Sprawę</span>
	276	+ <span start="8575" end="8603">odpowiedzialności uregulował</span>
	277	+ <span start="8621" end="8639"> Akt Konstytucyjny</span>
	278	+ <span start="8970" end="8971">.</span>
	279	+ <span start="8976" end="9013"> na początku roku 1975 rozpoczął się</span>
	280	+ <span start="9020" end="9045"> proces przywódców junty.</span>
	281	+ <span start="9108" end="9121">Pięciu z nich</span>
	282	+ <span start="9272" end="9295">otrzymało karę śmierci.</span>
	283	+ <span start="9538" end="9582">Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.</span>
	284	+ <span start="10826" end="10884"> Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował</span>
	285	+ <span start="10889" end="10911">rozwój gospodarki, ale</span>
	286	+ <span start="10936" end="10936"></span>
	287	+ <span start="10961" end="10992">gdyby nie potrzeba ugruntowania</span>
	288	+ <span start="11001" end="11019">demokracji, Grecja</span>
	289	+ <span start="11053" end="11126"> miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej</span>
	290	+ <span start="11155" end="11156">.</span>
	291	+ </spans>
	292	+ </summary>
	293	+ <summary ratio="20%" type="abstract" author="H">
	294	+ <body>30 lat temu grupa wojskowych obaliła rząd w Grecji, wprowadziła stan wyjątkowy i wtrąciła przeciwników do więzień. Reżim, prześladowania i tortury trwały 7 lat. Pułkownicy podeptali demokrację, mieli na sumieniu śmierć tysiąca ludzi. Zostali za to skazani na dożywotnie więzienie. Kolejne wnioski o zwolnienie ich z przyczyn humanitarnych są odrzucane. Profesor Jeorjos Mangakis był aresztowany za sprzeciw wobec dyktatury i kontaktowanie się z zagranicznymi dziennikarzami. Mówi o tym, jak Grecy dawali do zrozumienia światu, że nie akceptują sytuacji w kraju. Powstała Obrona Demokracji - organizacja podziemna, do której należeli przedstawiciele wszystkich warstw społecznych. Kilkudziesięciu członków organizacji stanęło przed sądem - ich proces oskarżał sam reżim. Przywódcy zostali skazani na karę więzienia (od 4 lat do dożywocia). Dyktetura pułkowników nie miała uznania społecznego i nie była na tyle silna, aby się utrzymać. Grecja pod ich rządami nie odniosła sukcesu, nie stała się krajem dobrobytu. Z czasem pułkownicy utracili kontrolę nad armią, nasilili reżim, krwawo stłumili ruch studentów w Atenach. Nigdy nie ujawniono liczby zabitych osób. To masakryczne wydarzenie było punktem zwrotnym. Rozpoczęły się protesty i manifestacje. Pułkownicy dokonali kilku zmian na stanowiskach. Postanowili obalić arcybiskupa Makariosa, przyłączyć Cypr do Grecji i zaskarbić sobie sympatię społeczeństwa. Zamach na Cyprze nie udał się, a dodatkowo Turcja zajęła północną część wyspy. Władza dyktatorów rozsypała się, nie została obalona przez społeczeństwo, załamała się sama. Do kraju wrócił Karamanlis, czołowy polityk na emigracji. W Grecji panował entuzjazm i nikt nie zastanawiał się, jak ukarać pułkowników. Po kilku miesiącach przywódców reżimu osadzono w więzieniu. Postanowieniem Aktu Konstytucyjnego przed specjalnym trybunałem stanęli ci, którzy zorganizowali zamach na demokrację, oraz ci, którzy dołączyli do reżimu później. Pięciu przywódców zostało skazanych na śmierć, ale później wyrok zmieniono na dożywocie. Wielu Greków ma poczucie, że należało skazać więcej osób. Nie chcą jednak odwetu, chcą, aby skazani okazali skruchę i żal. Okres dyktatury zahamował grecką gospodarkę, ale miał też pozytywny skutek: potrzeba umocnienia odzyskanej demokracji umożliwiła Grekom wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Grecy są także zadowoleni z obalenia monarchii przez pułkowników.</body>
	295	+ </summary>
	296	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="E">
	297	+ <body>
	298	+21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym.
	299	+Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym. W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu. Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych zawsze jednak wniosek jest odrzucany. Jeorjos Mangakis Gdy pułkownicy przejęli władzę, nie krył, co myśli o łamaniu demokracji. został aresztowany, i gdy wyszedł, na dobre zaangażował się w działalność opozycyjną.- musieliśmy pokazać światu, że reżim jest całkowicie osamotniony, a społeczeństwo go nie akceptuje. powstała Obrona Demokracji - organizacja podziemna. w kwietniu 1970 roku 34 członków organizacji stanęło przed sądem. Proces opozycjonistów stał się oskarżeniem reżimu. Pułkownicy nigdy nie przekroczyli progu, poza którym wszelki opór przestaje istnieć. nie zdołali kupić społeczeństwa sukcesami. sprawą zasadniczą był brak poparcia społecznego. Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. masakra stała się symbolem, ale zarazem punktem zwrotnym. nastąpił "pucz w puczu". Ale były to tylko zmiany kosmetyczne. Pułkownicy postanowili przyłączyć Cypr do Grecji. Kto mógł przewidzieć, że nie tylko zamachowcy przegrają, al do gry włączy się Turcja, wróg, który zajmie całą północ wyspy?
	300	+To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza się rozsypała. z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty. Sprawę odpowiedzialności uregulował Akt Konstytucyjny: przed trybunałem specjalnym muszą odpowiadać ci, którzy zaplanowali i zorganizowali zamach na demokrację, ci, którzy do junty przyłączyli się później, ale odgrywali decydującą rolę we wcielaniu jej decyzji w życie. Pozostali mieli być sądzeni przez zwykłe sąd. na początku roku 1975 rozpoczął się proces przywódców junty. Pięciu z nich otrzymało karę śmierci. Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie. wielu nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość. Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.</body>
	301	+ <spans>
	302	+ <span start="146" end="146"></span>
	303	+ <span start="499" end="541">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa</span>
	304	+ <span start="557" end="705">wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.</span>
	305	+ <span start="891" end="957"> Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym</span>
	306	+ <span start="1030" end="1031">.</span>
	307	+ <span start="1059" end="1169">
	308	+Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym</span>
	309	+ <span start="1235" end="1236">.</span>
	310	+ <span start="1606" end="1667">W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu</span>
	311	+ <span start="1767" end="1768">.</span>
	312	+ <span start="1837" end="1888">Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych</span>
	313	+ <span start="1957" end="1995"> zawsze jednak wniosek jest odrzucany.</span>
	314	+ <span start="2175" end="2191">Jeorjos Mangakis</span>
	315	+ <span start="2243" end="2243"></span>
	316	+ <span start="2345" end="2377"> Gdy pułkownicy przejęli władzę,</span>
	317	+ <span start="2388" end="2427">nie krył, co myśli o łamaniu demokracji</span>
	318	+ <span start="2503" end="2504">.</span>
	319	+ <span start="2854" end="2873">został aresztowany,</span>
	320	+ <span start="2894" end="2960"> i gdy wyszedł, na dobre zaangażował się w działalność opozycyjną.</span>
	321	+ <span start="2962" end="2963">-</span>
	322	+ <span start="3043" end="3141">musieliśmy pokazać światu, że reżim jest całkowicie osamotniony, a społeczeństwo go nie akceptuje.</span>
	323	+ <span start="3435" end="3463">powstała Obrona Demokracji -</span>
	324	+ <span start="3469" end="3490">organizacja podziemna</span>
	325	+ <span start="3532" end="3533">.</span>
	326	+ <span start="3821" end="3842"> w kwietniu 1970 roku</span>
	327	+ <span start="3853" end="3948">34 członków organizacji stanęło przed sądem. Proces opozycjonistów stał się oskarżeniem reżimu.</span>
	328	+ <span start="4720" end="4731"> Pułkownicy</span>
	329	+ <span start="4777" end="4851"> nigdy nie przekroczyli progu, poza którym wszelki opór przestaje istnieć.</span>
	330	+ <span start="4869" end="4912"> nie zdołali kupić społeczeństwa sukcesami.</span>
	331	+ <span start="5061" end="5157">sprawą zasadniczą był brak poparcia społecznego. Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku.</span>
	332	+ <span start="5663" end="5743"> W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej.</span>
	333	+ <span start="5747" end="5804">masakra stała się symbolem, ale zarazem punktem zwrotnym.</span>
	334	+ <span start="6708" end="6732"> nastąpił "pucz w puczu"</span>
	335	+ <span start="6826" end="6865">. Ale były to tylko zmiany kosmetyczne.</span>
	336	+ <span start="7026" end="7049"> Pułkownicy postanowili</span>
	337	+ <span start="7232" end="7257">przyłączyć Cypr do Grecji</span>
	338	+ <span start="7315" end="7376">. Kto mógł przewidzieć, że nie tylko zamachowcy przegrają, al</span>
	339	+ <span start="7393" end="7419"> do gry włączy się Turcja,</span>
	340	+ <span start="7430" end="7467">wróg, który zajmie całą północ wyspy?</span>
	341	+ <span start="7468" end="7527">
	342	+To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza</span>
	343	+ <span start="7538" end="7552">się rozsypała.</span>
	344	+ <span start="8286" end="8364"> z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty</span>
	345	+ <span start="8419" end="8420">.</span>
	346	+ <span start="8564" end="8570">Sprawę</span>
	347	+ <span start="8575" end="8603">odpowiedzialności uregulował</span>
	348	+ <span start="8621" end="8685"> Akt Konstytucyjny: przed trybunałem specjalnym muszą odpowiadać</span>
	349	+ <span start="8694" end="8754">ci, którzy zaplanowali i zorganizowali zamach na demokrację,</span>
	350	+ <span start="8763" end="8916">ci, którzy do junty przyłączyli się później, ale odgrywali decydującą rolę we wcielaniu jej decyzji w życie. Pozostali mieli być sądzeni przez zwykłe sąd</span>
	351	+ <span start="8970" end="8971">.</span>
	352	+ <span start="8976" end="9013"> na początku roku 1975 rozpoczął się</span>
	353	+ <span start="9020" end="9045"> proces przywódców junty.</span>
	354	+ <span start="9108" end="9121">Pięciu z nich</span>
	355	+ <span start="9272" end="9295">otrzymało karę śmierci.</span>
	356	+ <span start="9538" end="9582">Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.</span>
	357	+ <span start="10041" end="10101"> wielu nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość.</span>
	358	+ <span start="10826" end="10911"> Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale</span>
	359	+ <span start="10936" end="10936"></span>
	360	+ <span start="10961" end="11019">gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja</span>
	361	+ <span start="11053" end="11126"> miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej</span>
	362	+ <span start="11155" end="11156">.</span>
	363	+ </spans>
	364	+ </summary>
	365	+ <summary ratio="5%" type="abstract" author="H">
	366	+ <body>30 lat temu grupa wojskowych obaliła rząd w Grecji i na 7 lat wprowadziła stan wyjątkowy. Grecy dawali do zrozumienia, że nie akceptują sytuacji w kraju. Dyktetura pułkowników nie była zbyt silna, nie miała uznania społecznego. Z czasem wojskowi utracili kontrolę nad armią i nasilili reżim. Po nieudanej próbie przyłączenia Cypru do Grecji władza dyktatorów zupełnie się rozsypała. Przywódców skazano na dożywocie. Niektórzy Grecy mają poczucie niedosytu, ale nie chcą odwetu. Pozytywnym skutkiem dyktatury było umocnienie odzyskanej demokracji, co umożliwiło Grekom wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.</body>
	367	+ </summary>
	368	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="E">
	369	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. W więzieniu do dziś przebywa czołówka sprawców zamachu. Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych jednak wniosek jest odrzucany. na początku roku 1975 rozpoczął się proces przywódców junty. Pięciu z nich otrzymało karę śmierci. wyrok na dożywocie.Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, ale gdyby nie potrzeba ugruntowania demokracji, Grecja miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.</body>
	370	+ <spans>
	371	+ <span start="499" end="541">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa</span>
	372	+ <span start="557" end="705">wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.</span>
	373	+ <span start="891" end="891"></span>
	374	+ <span start="1606" end="1634">W więzieniu do dziś przebywa</span>
	375	+ <span start="1642" end="1667">czołówka sprawców zamachu</span>
	376	+ <span start="1767" end="1768">.</span>
	377	+ <span start="1837" end="1888">Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych</span>
	378	+ <span start="1957" end="1957"></span>
	379	+ <span start="1965" end="1995">jednak wniosek jest odrzucany.</span>
	380	+ <span start="8977" end="9013">na początku roku 1975 rozpoczął się</span>
	381	+ <span start="9020" end="9045"> proces przywódców junty.</span>
	382	+ <span start="9108" end="9121">Pięciu z nich</span>
	383	+ <span start="9272" end="9295">otrzymało karę śmierci.</span>
	384	+ <span start="9563" end="9582">wyrok na dożywocie.</span>
	385	+ <span start="10827" end="10874">Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień,</span>
	386	+ <span start="10908" end="10911">ale</span>
	387	+ <span start="10936" end="10936"></span>
	388	+ <span start="10961" end="10992">gdyby nie potrzeba ugruntowania</span>
	389	+ <span start="11001" end="11019">demokracji, Grecja</span>
	390	+ <span start="11053" end="11126"> miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej</span>
	391	+ <span start="11155" end="11156">.</span>
	392	+ </spans>
	393	+ </summary>
	394	+ <summary ratio="10%" type="abstract" author="G">
	395	+ <body>W 1967 drogą puczu władzę w Grecji przejęła junta czarnych pułkowników. Ich dyktatura, depcząca tradycje demokracji, była głęboko znienawidzona przez Greków. Po trzydziestu latach od tego wydarzenia wydaje się, że społeczeństwo nie jest usatysfakcjonowane karami, jakie spotkały sprawców puczu. W procesie, który odbył się niedługo po upadku reżimu, tylko kilku z nich usłyszało wyrok kary śmierci, która i tak została zamieniona na dożywocie. Nie została więc postawiona wyraźna granica pomiędzy zmianą panujących rządów. Boli to Greków dotkliwie, ponieważ nie mogą zapomnieć o okolicznościach, w których doszło do upadku pułkowników. Nie były to strajki niezadowolonych Greków ani ich próby walki zbrojnej o wolność, lecz powolne rozpadanie się dyktatury opartej wyłącznie na wojsku, przypieczętowane niepowodzeniami przyłączenia Cypru do Grecji. Grekom pozostają wspomnienia o ruchu podziemnym, który co prawda nie zdobył się na radykalne kroki, ale stanowił podwalinę pod zbudowanie nowej demokracji. Wielu opozycjonistów w trakcie reżimu nawiązywało kontakty z Zachodem, aby informować świat o tragediach dziejących się w Grecji. Część członków ruchu oporu dziś aktywnie uczestniczy w życiu politycznym kraju.</body>
	396	+ </summary>
	397	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="J">
	398	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.
	399	+Pułkownicy nigdy nie przekroczyli progu, poza którym wszelki opór przestaje istnieć. Z drugiej strony, nie zdołali kupić społeczeństwa sukcesami. Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku.W roku 1972 grupa oficerów marynarki planowała obalenie pułkowników i przejęcie władzy. Spisek wykryto, ale to był początek końca. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Ta masakra stała się punktem zwrotnym.
	400	+W lipcu 1974 roku prezydent Gizikis wezwał Konstantinosa Karamanlisa, jednego z czołowych polityków, który przebywał na emigracji w Paryżu.
	401	+na początku roku 1975 rozpoczął się proces przywódców junty. Przed sądem postawiono około 20 osób. Pięciu z nich otrzymało karę śmierci. Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie. wielu nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość.
	402	+Czas dyktatury, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.</body>
	403	+ <spans>
	404	+ <span start="499" end="587">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji</span>
	405	+ <span start="632" end="705">, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.</span>
	406	+ <span start="4469" end="4469"></span>
	407	+ <span start="4721" end="4731">Pułkownicy</span>
	408	+ <span start="4777" end="4912"> nigdy nie przekroczyli progu, poza którym wszelki opór przestaje istnieć. Z drugiej strony, nie zdołali kupić społeczeństwa sukcesami.</span>
	409	+ <span start="5110" end="5157">Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku.</span>
	410	+ <span start="5237" end="5342">W roku 1972 grupa oficerów marynarki planowała obalenie pułkowników i przejęcie władzy. Spisek wykryto,</span>
	411	+ <span start="5449" end="5475">ale to był początek końca.</span>
	412	+ <span start="5664" end="5764">W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Ta masakra stała się</span>
	413	+ <span start="5787" end="5804">punktem zwrotnym.</span>
	414	+ <span start="6866" end="6866"></span>
	415	+ <span start="7499" end="7516">W lipcu 1974 roku</span>
	416	+ <span start="7592" end="7713">prezydent Gizikis wezwał Konstantinosa Karamanlisa, jednego z czołowych polityków, który przebywał na emigracji w Paryżu.</span>
	417	+ <span start="8147" end="8147"></span>
	418	+ <span start="8977" end="9013">na początku roku 1975 rozpoczął się</span>
	419	+ <span start="9021" end="9082">proces przywódców junty. Przed sądem postawiono około 20 osób</span>
	420	+ <span start="9106" end="9121">. Pięciu z nich</span>
	421	+ <span start="9271" end="9295"> otrzymało karę śmierci.</span>
	422	+ <span start="9538" end="9582">Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.</span>
	423	+ <span start="10041" end="10101"> wielu nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość.</span>
	424	+ <span start="10803" end="10803"></span>
	425	+ <span start="10827" end="10841">Czas dyktatury</span>
	426	+ <span start="10911" end="11126">, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej</span>
	427	+ <span start="11155" end="11156">.</span>
	428	+ </spans>
	429	+ </summary>
	430	+ <summary ratio="20%" type="abstract" author="G">
	431	+ <body>30 lat mija od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Dyktatura wojskowa trwała w Grecji siedem lat. Prężnie działający ruch oporu przez cały ten okres starał się pokazać światu, że społeczeństwo nie akceptuje dyktatury, starano się działać otwarcie w ramach państwa: artyści przestali publikować, aktorzy, którzy występowali w telewizji, byli bojkotowani, w gazetach starano się przemycać idee demokratyczne. Wielu dziennikarzy wyemigrowało i za granicą mówiło prawdę o Grecji. Powstała też Obrona Demokracji - duża organizacja podziemna, która jako jedyna zalecała walkę zbrojną. Organizacja ta została szybko wykryta i wielu jej członków osądzono na karę więzienia. Ale to nie ruch oporu miał kluczowe znaczenie w upadku reżimu - rządy pułkowników upadły samoistnie. Powolna utrata kontroli nad armią oznaczała utratę kontroli nad krajem. Zabrakło dyscypliny, poparcia społecznego, propagandy sukcesu. Próbowano ratować się zwiększeniem represji (symbolem stał się krwawo stłumiony ruch studentów politechniki ateńskiej w listopadzie 1973 roku), później wprowadzeniem pozorów demokracji. Gwoździem do trumny junty okazała się nieudana próba przyłączenia Cypru do Grecji. W lipcu 1974 roku jej władza po prostu się rozsypała, a nie została obalona przez społeczeństwo. Pułkownicy zostali ukarani w procesie, który odbył się niedługo po upadku reżimu, ale tylko kilkunastu z nich usłyszało wyrok kary śmierci, który i tak został zamieniony na dożywocie. Dlatego wydaje się, że społeczeństwo nie jest usatysfakcjonowane karami, jakie spotkały sprawców puczu. W więzieniu do dziś przebywa kilku z nich, m.in. dwaj bracia Papadopulos. Starzy, schorowani, zatwardziali w nieprzyznaniu się do win wciąż stanowią rysę na zbiorowej świadomości Greków. Nie ma jednak litości: jak powiedział niegdyś sędziwy Konstantinos Karamanli, człowiek, który przeprowadził Grecję od dyktatury do demokracji: "Jak dożywocie - to dożywocie". Czas dyktatury przyniósł Grekom wiele cierpień, zahamował też rozwój gospodarki, ale, paradoksalnie, szybki rozwój po upadku pozwolił wejść Grecji do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Za najgorszy skutek reżimu uważa się powszechne rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości. Ludzie uważają, że wszystko im wolno. Nie ma już rzeczy niedozwolonych.</body>
	432	+ </summary>
	433	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="J">
	434	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym.
	435	+
	436	+Obrona Demokracji - duża organizacja podziemna, która jako jedyna zalecała walkę zbrojną stanowiła prawdziwy przekrój społeczeństwa. Policja wpadła na trop Obrony i w kwietniu 1970 roku w Atenach 34 członków organizacji stanęło przed sądem. Proces opozycjonistów stał się oskarżeniem reżimu.
	437	+
	438	+Jak to się stało, że dyktatura upadła? Pułkownicy nigdy nie przekroczyli progu, poza którym wszelki opór przestaje istnieć. Z drugiej strony, nie zdołali kupić społeczeństwa sukcesami. Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku. W roku 1972 grupa oficerów marynarki planowała obalenie pułkowników i przejęcie władzy. Spisek wykryto, ale to był początek końca. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Ta masakra stała się punktem zwrotnym.
	439	+
	440	+Jeśli istnieje coś, co jest w stanie zjednoczyć wszystkich Greków, to jest to bez wątpienia problem Cypru. Pułkownicy postanowili to wykorzystać: gdyby udało im się obalić arcybiskupa Makariosa, ówczesnego prezydenta, i przyłączyć Cypr do Grecji, mogliby sobie zaskarbić choć cień sympatii społeczeństwa. Kto mógł przewidzieć, że nie tylko zamachowcy przegrają, ale na domiar złego do gry włączy się Turcja?
	441	+To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku prezydent Gizikis wezwał Konstantinosa Karamanlisa, jednego z czołowych polityków, który przebywał na emigracji w Paryżu.
	442	+
	443	+Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy. Już na początku roku 1975 rozpoczął się wielki proces przywódców junty. Przed sądem postawiono około 20 osób i byli to sami wojskowi. Pięciu z nich otrzymało karę śmierci. Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie. wielu nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość.
	444	+
	445	+Czas dyktatury, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Wielu ludzi uważa jednak, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</body>
	446	+ <spans>
	447	+ <span start="499" end="705">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień.</span>
	448	+ <span start="1060" end="1169">Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym</span>
	449	+ <span start="1235" end="1236">.</span>
	450	+ <span start="2822" end="2822"></span>
	451	+ <span start="2961" end="2961"></span>
	452	+ <span start="3444" end="3532">Obrona Demokracji - duża organizacja podziemna, która jako jedyna zalecała walkę zbrojną</span>
	453	+ <span start="3541" end="3585"> stanowiła prawdziwy przekrój społeczeństwa.</span>
	454	+ <span start="3789" end="3948">Policja wpadła na trop Obrony i w kwietniu 1970 roku w Atenach 34 członków organizacji stanęło przed sądem. Proces opozycjonistów stał się oskarżeniem reżimu.</span>
	455	+ <span start="4450" end="4450"></span>
	456	+ <span start="4469" end="4508">
	457	+Jak to się stało, że dyktatura upadła?</span>
	458	+ <span start="4720" end="4731"> Pułkownicy</span>
	459	+ <span start="4777" end="4912"> nigdy nie przekroczyli progu, poza którym wszelki opór przestaje istnieć. Z drugiej strony, nie zdołali kupić społeczeństwa sukcesami.</span>
	460	+ <span start="5110" end="5157">Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku.</span>
	461	+ <span start="5237" end="5342">W roku 1972 grupa oficerów marynarki planowała obalenie pułkowników i przejęcie władzy. Spisek wykryto,</span>
	462	+ <span start="5449" end="5475">ale to był początek końca.</span>
	463	+ <span start="5664" end="5764">W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Ta masakra stała się</span>
	464	+ <span start="5787" end="5804">punktem zwrotnym.</span>
	465	+ <span start="6866" end="6933">
	466	+Jeśli istnieje coś, co jest w stanie zjednoczyć wszystkich Greków,</span>
	467	+ <span start="6987" end="7064">to jest to bez wątpienia problem Cypru. Pułkownicy postanowili to wykorzystać</span>
	468	+ <span start="7132" end="7207">: gdyby udało im się obalić arcybiskupa Makariosa, ówczesnego prezydenta, i</span>
	469	+ <span start="7232" end="7418">przyłączyć Cypr do Grecji, mogliby sobie zaskarbić choć cień sympatii społeczeństwa. Kto mógł przewidzieć, że nie tylko zamachowcy przegrają, ale na domiar złego do gry włączy się Turcja</span>
	470	+ <span start="7466" end="7467">?</span>
	471	+ <span start="7468" end="7516">
	472	+To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku</span>
	473	+ <span start="7592" end="7713">prezydent Gizikis wezwał Konstantinosa Karamanlisa, jednego z czołowych polityków, który przebywał na emigracji w Paryżu.</span>
	474	+ <span start="8147" end="8147"></span>
	475	+ <span start="8162" end="8223">
	476	+Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy</span>
	477	+ <span start="8255" end="8256">.</span>
	478	+ <span start="8973" end="9121">Już na początku roku 1975 rozpoczął się wielki proces przywódców junty. Przed sądem postawiono około 20 osób i byli to sami wojskowi. Pięciu z nich</span>
	479	+ <span start="9271" end="9295"> otrzymało karę śmierci.</span>
	480	+ <span start="9538" end="9582">Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.</span>
	481	+ <span start="10041" end="10101"> wielu nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość.</span>
	482	+ <span start="10671" end="10671"></span>
	483	+ <span start="10803" end="10803"></span>
	484	+ <span start="10827" end="10841">Czas dyktatury</span>
	485	+ <span start="10911" end="11126">, paradoksalnie, miał też jeden skutek pozytywny: gdyby nie potrzeba ugruntowania świeżej demokracji, Grecja, przy swym poziomie gospodarczym, miałaby znikome szanse na wejście do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej</span>
	486	+ <span start="11155" end="11156">.</span>
	487	+ <span start="11388" end="11517">Wielu ludzi uważa jednak, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</span>
	488	+ </spans>
	489	+ </summary>
	490	+ <summary ratio="5%" type="abstract" author="G">
	491	+ <body>W 1967 drogą puczu władzę w Grecji przejęła junta czarnych pułkowników. Ich dyktatura, depcząca tradycje demokracji, była głęboko znienawidzona przez Greków, jednak po siedmiu latach władza rozpadła się sama, nie odbyły się żadne strajki czy walki o wolność. Pułkownicy nie radzili sobie z utrzymaniem ładu wojskowego, gwoździem do trumny okazała się zaś interwencja na Cyprze. Do dziś rozliczenie się z tą kartą greckiej historii wydaje się być niedokończone, wiele osób ma poczucie niedosytu związane ze zbyt łagodnymi karami dla sprawców narodowego niewolenia.</body>
	492	+ </summary>
	493	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="J">
	494	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji. Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku. W 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Ta masakra stała się punktem zwrotnym.W 1974 roku prezydent Gizikis wezwał Konstantinosa Karamanlisa, jednego z czołowych polityków, który przebywał na emigracji.
	495	+na początku roku 1975 rozpoczął się proces przywódców junty. Pięciu z nich otrzymało karę śmierci. Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie. wielu nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość.</body>
	496	+ <spans>
	497	+ <span start="499" end="587">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji</span>
	498	+ <span start="704" end="705">.</span>
	499	+ <span start="5110" end="5157">Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku.</span>
	500	+ <span start="5475" end="5475"></span>
	501	+ <span start="5664" end="5665">W</span>
	502	+ <span start="5678" end="5764">1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. Ta masakra stała się</span>
	503	+ <span start="5787" end="5804">punktem zwrotnym.</span>
	504	+ <span start="7499" end="7500">W</span>
	505	+ <span start="7507" end="7516">1974 roku</span>
	506	+ <span start="7592" end="7703">prezydent Gizikis wezwał Konstantinosa Karamanlisa, jednego z czołowych polityków, który przebywał na emigracji</span>
	507	+ <span start="7712" end="7713">.</span>
	508	+ <span start="8147" end="8147"></span>
	509	+ <span start="8977" end="9013">na początku roku 1975 rozpoczął się</span>
	510	+ <span start="9021" end="9045">proces przywódców junty.</span>
	511	+ <span start="9108" end="9121">Pięciu z nich</span>
	512	+ <span start="9271" end="9295"> otrzymało karę śmierci.</span>
	513	+ <span start="9538" end="9582">Całej piątce zamieniono wyrok na dożywocie.</span>
	514	+ <span start="10041" end="10101"> wielu nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość.</span>
	515	+ </spans>
	516	+ </summary>
	517	+ <summary ratio="10%" type="abstract" author="E">
	518	+ <body>Niebawem mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Reżim istniał tylko 7 lat, ale zostawił ślady w świadomości i mentalności Greków. Członkowie junty zostali ukarani. Jedną z organizacji opozycyjnych była Obrona Demokracji. Jej członkowie zostali aresztowani, a ich proces stał się okazją do głośnego oskarżenia reżimu. Junta upadła z braku poparcia społecznego. Co prawda pułkownicy nigdy nie przekroczyli granicy za którą nie ma oporu, ale też nie kupili społeczeństwa sukcesem. Upadająca junta krwawo stłumiła protesty studentów w 1973 roku. Do reszty pogrążyła juntę nieudana próba zajęcia Cypru. Grecy uwolnili się od dyktatury bezkrwawo. Przywódców junty postawiono przed sądem, pięciu skazano na karę śmierci, zmienioną szybko na dożywocie. Wielu Greków nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość. Poszkodowani przez juntę nie pragną odwetu, ale uważają, że warunkiem przebaczenia jest skrucha i żal. Oprócz cierpień dyktatura przyniosła pozytywy: zniesienie monarchi i ugruntowanie świeżej demokracji, co umożliwiło wejście do EWG.</body>
	519	+ </summary>
	520	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="G">
	521	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Ponurym symbolem reżimu - który wprawdzie istniał tylko siedem lat, ale w świadomości i mentalności Greków pozostawił ślady widoczne do dziś - stały się obozy na wyspach Jaros i Leros. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym.
	522	+Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani.Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji. problem Cypru Pułkownicy postanowili wykorzystać: gdyby udało im się przyłączyć Cypr, mogliby sobie zaskarbić choć cień sympatii społeczeństwa. Kto mógł przewidzieć, że przegrają?
	523	+To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza po prostu się rozsypała.
	524	+Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy. Wielu ludzi uważa, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</body>
	525	+ <spans>
	526	+ <span start="499" end="957">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Ponurym symbolem reżimu - który wprawdzie istniał tylko siedem lat, ale w świadomości i mentalności Greków pozostawił ślady widoczne do dziś - stały się obozy na wyspach Jaros i Leros. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym</span>
	527	+ <span start="1030" end="1031">.</span>
	528	+ <span start="1059" end="1100">
	529	+Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani.</span>
	530	+ <span start="4510" end="4720">Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji.</span>
	531	+ <span start="7012" end="7025">problem Cypru</span>
	532	+ <span start="7026" end="7049"> Pułkownicy postanowili</span>
	533	+ <span start="7052" end="7064"> wykorzystać</span>
	534	+ <span start="7132" end="7152">: gdyby udało im się</span>
	535	+ <span start="7231" end="7247"> przyłączyć Cypr</span>
	536	+ <span start="7257" end="7341">, mogliby sobie zaskarbić choć cień sympatii społeczeństwa. Kto mógł przewidzieć, że</span>
	537	+ <span start="7362" end="7372"> przegrają</span>
	538	+ <span start="7466" end="7467">?</span>
	539	+ <span start="7469" end="7552">To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza po prostu się rozsypała.</span>
	540	+ <span start="8162" end="8223">
	541	+Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy</span>
	542	+ <span start="8255" end="8256">.</span>
	543	+ <span start="11388" end="11405">Wielu ludzi uważa</span>
	544	+ <span start="11412" end="11517">, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</span>
	545	+ </spans>
	546	+ </summary>
	547	+ <summary ratio="20%" type="abstract" author="E">
	548	+ <body>Rządy pułkowników nigdy nie cieszyły się sympatią społeczeństwa. Dyktatura opierała się wyłącznie na wojsku, no i miała też za sobą poparcie USA i NATO - opowiada Jeorjos Aleksandros Mangakis, niegdyś członek ruchu oporu i więzień polityczny, dziś deputowany socjalistycznej partii PASOK. Niebawem mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Reżim istniał tylko 7 lat, ale zostawił ślady w świadomości i mentalności Greków. W więzieniu do dziś przebywają wiekowi sprawcy zamachów, a wnioski o ich zwolnienie ze względów humanitarnych, są odrzucane. Grecy uważają, że darowanie win byłoby niemoralne, pułkownicy podeptali demokrację, ich sumienia obciążają cierpienia i śmierć tysięcy ludzi. Jeorjos Mangakis, profesor prawa i kryminologii, został aresztowany za krytykę reżimu. Po wyjściu zaangażował się w działalność opozycyjną. Opozycja działała otwarcie, pokazując, że reżim jest osamotniony. Gdy to okazało się niewystarczające, powstała Obrona Demokracji - organizacja podziemna, zalecająca walkę zbrojną. Członkowie Obrony stanęli przed sądem w 1970 roku, a ich proces stał się okazją do głośnego oskarżenia reżimu. Mangakis odsiedziawszy 3 lata, uciekł do Niemiec. Zasadniczą przyczyną upadku dyktatury był brak poparcia społecznego i oparcie się tylko na wojsku. Pułkownicy nigdy nie przekroczyli granicy za którą nie ma oporu, ale jednocześnie nie kupili społeczeństwa sukcesem. Upadająca junta, próbowała przyłączyć Cypr. Problem Cypru zawsze jednoczy wszystkich Greków. Junta nie tylko jednak przegrała, ale umożliwiła zajęcie Turcji północną część wyspy. To pogrążyło do końca juntę, która w 1974 upadła. Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy. W 1975 rozpoczął się wielki proces przywódców junty. Pięciu z nich otrzymało karę śmierci, ale zmieniono wyrok na dożywocie. Wielu Greków nie ma poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość. Poszkodowani przez juntę pracują dziś często na eksponowanych stanowiskach, nie pragną odwetu, ale uważają, że warunkiem przebaczenia jest skrucha i żal. Oprócz cierpień dyktatura przyniosła pozytywy: zniesienie monarchi, ugruntowanie świeżej demokracji, co umożliwiło wejście do EWG. Najgorszą spuściznę dyktatury stanowi rozlużnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</body>
	549	+ </summary>
	550	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="G">
	551	+ <body>21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Ponurym symbolem reżimu - który wprawdzie istniał tylko siedem lat, ale w świadomości i mentalności Greków pozostawił ślady widoczne do dziś - stały się obozy na wyspach Jaros i Leros. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym, a Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.
	552	+Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym.
	553	+W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu, m.in. dwaj bracia Papadopulos. Są starzy, ich zdrowie szwankuje.Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych, zawsze jednak wniosek jest odrzucany. Gdy pułkownicy przejęli władzę, powstała Obrona Demokracji - duża organizacja podziemna, która jako jedyna zalecała walkę zbrojną.
	554	+Obrona stanowiła prawdziwy przekrój społeczeństwa. Należeli do niej profesorowie wyższych uczelni, adwokaci, sędziowie, dziennikarze, pisarze, robotnicy, a nawet emerytowani oficerowie. Policja wpadła na trop Obrony i w kwietniu 1970 roku 34 członków organizacji stanęło przed sądem. Proces opozycjonistów stał się oskarżeniem reżimu.
	555	+Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji. sprawą zasadniczą był brak poparcia społecznego. Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku. Słabnący reżim próbował ratować się nasilaniem represji. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej. problem Cypru Pułkownicy postanowili wykorzystać i trzeba przyznać, że ich rachuby nie były całkiem pozbawione sensu: gdyby udało im się przyłączyć Cypr do Grecji, mogliby sobie zaskarbić choć cień sympatii społeczeństwa. Kto mógł przewidzieć, że przegrają?
	556	+To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza po prostu się rozsypała.
	557	+Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy. Panował niebywały entuzjazm i z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty. warunkiem przebaczenia jest skrucha i żal.
	558	+Wielu ludzi uważa, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</body>
	559	+ <spans>
	560	+ <span start="499" end="1031">21 kwietnia mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Ponurym symbolem reżimu - który wprawdzie istniał tylko siedem lat, ale w świadomości i mentalności Greków pozostawił ślady widoczne do dziś - stały się obozy na wyspach Jaros i Leros. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym, a Grecja dla całej Europy stała się synonimem ucisku i dławienia swobód.</span>
	561	+ <span start="1059" end="1169">
	562	+Sprawcy tych nieszczęść zostali ukarani. Grecy uważają, że darowanie im win byłoby czymś z gruntu niemoralnym</span>
	563	+ <span start="1235" end="1236">.</span>
	564	+ <span start="1605" end="1698">
	565	+W więzieniu do dziś przebywa ścisła czołówka sprawców zamachu, m.in. dwaj bracia Papadopulos</span>
	566	+ <span start="1733" end="1768">. Są starzy, ich zdrowie szwankuje.</span>
	567	+ <span start="1837" end="1889">Co jakiś czas powraca sprawa ułaskawienia skazanych,</span>
	568	+ <span start="1958" end="1995">zawsze jednak wniosek jest odrzucany.</span>
	569	+ <span start="2345" end="2377"> Gdy pułkownicy przejęli władzę,</span>
	570	+ <span start="3434" end="3533"> powstała Obrona Demokracji - duża organizacja podziemna, która jako jedyna zalecała walkę zbrojną.</span>
	571	+ <span start="3534" end="3720">
	572	+Obrona stanowiła prawdziwy przekrój społeczeństwa. Należeli do niej profesorowie wyższych uczelni, adwokaci, sędziowie, dziennikarze, pisarze, robotnicy, a nawet emerytowani oficerowie.</span>
	573	+ <span start="3789" end="3842">Policja wpadła na trop Obrony i w kwietniu 1970 roku</span>
	574	+ <span start="3853" end="3948">34 członków organizacji stanęło przed sądem. Proces opozycjonistów stał się oskarżeniem reżimu.</span>
	575	+ <span start="4140" end="4140"></span>
	576	+ <span start="4510" end="4720">Z reżimem pułkowników stało się to, co dzieje się z władzą, która nie potrafi zdobyć uznania i poparcia społecznego, a jednocześnie nie jest na tyle silna, by przez dłuższy czas mogła trzymać się siłą represji.</span>
	577	+ <span start="5061" end="5157">sprawą zasadniczą był brak poparcia społecznego. Rządy pułkowników opierały się tylko na wojsku.</span>
	578	+ <span start="5607" end="5743">Słabnący reżim próbował ratować się nasilaniem represji. W listopadzie 1973 roku krwawo stłumiono ruch studentów politechniki ateńskiej.</span>
	579	+ <span start="7011" end="7025"> problem Cypru</span>
	580	+ <span start="7026" end="7049"> Pułkownicy postanowili</span>
	581	+ <span start="7052" end="7152"> wykorzystać i trzeba przyznać, że ich rachuby nie były całkiem pozbawione sensu: gdyby udało im się</span>
	582	+ <span start="7231" end="7341"> przyłączyć Cypr do Grecji, mogliby sobie zaskarbić choć cień sympatii społeczeństwa. Kto mógł przewidzieć, że</span>
	583	+ <span start="7362" end="7372"> przegrają</span>
	584	+ <span start="7466" end="7467">?</span>
	585	+ <span start="7469" end="7552">To do reszty pogrążyło juntę. W lipcu 1974 roku jej władza po prostu się rozsypała.</span>
	586	+ <span start="8162" end="8223">
	587	+Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy</span>
	588	+ <span start="8255" end="8364">. Panował niebywały entuzjazm i z początku nikt nie zaprzątał sobie głowy pytaniem, jak ukarać członków junty</span>
	589	+ <span start="8419" end="8420">.</span>
	590	+ <span start="10510" end="10553"> warunkiem przebaczenia jest skrucha i żal.</span>
	591	+ <span start="11387" end="11405">
	592	+Wielu ludzi uważa</span>
	593	+ <span start="11412" end="11517">, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to daleko idące rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</span>
	594	+ </spans>
	595	+ </summary>
	596	+ <summary ratio="5%" type="abstract" author="E">
	597	+ <body>Niebawem mija 30 lat od dnia, gdy grupa wojskowych obaliła rząd Grecji. Reżim istniał tylko 7 lat, ale zostawił ślady w świadomości i mentalności Greków. Jedną z organizacji opozycyjnych była Obrona Demokracji. Grecy uwolnili się od dyktatury bezkrwawo. Przywódców junty postawiono przed sądem, skazując ostatecznie na dożywocie. Jednak Grecy nie mają poczucia, że sprawiedliwości stało się zadość. Oprócz cierpień dyktatura przyniosła pozytywy: zniesienie monarchi i ugruntowanie świeżej demokracji, co umożliwiło wejście do EWG. Najgorszą spuścizną dyktatury jest rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</body>
	598	+ </summary>
	599	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="G">
	600	+ <body>mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Ponurym symbolem reżimu - który istniał tylko siedem lat, ale w świadomości Greków pozostawił ślady widoczne do dziś - stały się obozy na wyspach Jaros i Leros. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym.Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy. Wielu ludzi uważa, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</body>
	601	+ <spans>
	602	+ <span start="511" end="738">mija 30 lat od dnia, gdy grupa wysokich rangą wojskowych obaliła rząd Grecji, zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, wprowadziła stan wyjątkowy, a tysiące przeciwników wtrąciła do więzień. Ponurym symbolem reżimu - który</span>
	603	+ <span start="749" end="792">istniał tylko siedem lat, ale w świadomości</span>
	604	+ <span start="807" end="957">Greków pozostawił ślady widoczne do dziś - stały się obozy na wyspach Jaros i Leros. Prześladowania, tortury, znikanie ludzi były na porządku dziennym</span>
	605	+ <span start="1030" end="1031">.</span>
	606	+ <span start="8163" end="8223">Grecy od dyktatury do demokracji przeszli w sposób bezkrwawy</span>
	607	+ <span start="8255" end="8256">.</span>
	608	+ <span start="11388" end="11405">Wielu ludzi uważa</span>
	609	+ <span start="11412" end="11459">, że najbardziej fatalna spuścizna dyktatury to</span>
	610	+ <span start="11473" end="11517">rozluźnienie zasad i zniszczenie uczciwości.</span>
	611	+ </spans>
	612	+ </summary>
	613	+ </summaries>
	614	+</text>
...	...

src/test/resources/sample_texts/199704210013.xml 0 → 100644

View file @d466e67

	1	+++ a/src/test/resources/sample_texts/199704210013.xml
	1	+<text id="199704210013">
	2	+ <date>1997.04.21</date>
	3	+ <title>Laboratorium polityczne</title>
	4	+ <section>Publicystyka, Opinie</section>
	5	+ <authors>Ryszard Malik</authors>
	6	+ <body>ROZMOWA
	7	+
	8	+Ryszard Kapuściński, reporter i podróżnik, o sytuacji w Zairze i w innych państwach Afryki
	9	+
	10	+Laboratorium polityczne
	11	+
	12	+Czy wydarzenia rozgrywające się w Zairze rzeczywiście są takie ważne? Nagle Afryka jest znowu na pierwszych stronach gazet, wszyscy analizują sytuację...
	13	+
	14	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Niewątpliwie tak. Jest to ważne wydarzenie z kilku względów. Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Okres zimnej wojny na tym kontynencie przebiegał bardzo dramatycznie. Dziś to, co sobie wówczas wyobrażano, wydaje się dziwne. Ale w okresie dekolonizacji, walki o niepodległość, nie znając dobrze Afryki, zakładano, że procesy tam zachodzące mogą stać się zalążkiem wielkiego konfliktu między mocarstwami, że może wybuchnąć tam trzecia wojna światowa. Pamiętam, że kiedy w 1960 roku po raz pierwszy jechałem do Konga (dziś Zairu), w ówczesnej prasie światowej pisano o wielkim niebezpieczeństwie, jakie może wiązać się z konfliktem w tym państwie. Panowała nerwowa atmosfera, do akcji włączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych. Obawiano się najgorszego. Afryka kojarzyła się z czymś niebezpiecznym i niepewnym. W sumie spowodowało to, że w ten wiszący w powietrzu konflikt włączyły się Stany Zjednoczone i Związek Radziecki, a nawet Chiny.
	15	+
	16	+I właśnie na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu. Był on właściwie nikomu nie znanym człowiekiem, wcześniej był sierżantem armii kolonialnej (do 1960 roku Kongo było kolonią belgijską). Kiedy Patrice Lumumba (pierwszy premier) ogłosił niepodległość Konga i wystąpił z bardzo radykalnymi hasłami, kiedy dał się poznać jako człowiek bardzo zapalczywy, ambitny, który mówi, że pójdzie dalej - a na dodatek w Kongu pojawia się wielu Rosjan - Amerykanie zaczynają szukać swego człowieka. Mają powody. Nie wiedzą, jak dalej potoczą się losy Konga, państwa doskonale położonego strategicznie, dysponującego wieloma bogactwami naturalnymi, trzeciego pod względem obszaru kraju Afryki. Zachód boi się zdecydowanego na wszystko Lumumby. Politycy zachodni szukają kogoś, na kim można by się oprzeć. Najpierw pojawia się niejaki Adula, ale jest to tylko urzędnik, biurokrata, którego ta rola przerasta. W takiej sytuacji jak zwykle sięga się po armię. Jednym z liderów wojska jest Joseph Mobutu. Człowiek, jak już mówiłem, który z sierżanta awansował na generała. W armii kongijskiej nie było oficerów, wcześniej stanowiska te obsadzali Belgowie, ale oni po ogłoszeniu niepodległości opuścili ten kraj. Ludzie robili wtedy błyskawiczne kariery. Przykładem jednej z nich jest sukces Mobutu.
	17	+
	18	+W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Zachód zachowuje się wobec Afryki, wobec Zairu dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką. I mamy przez prawie 30 lat do czynienia ze stanem trudnym do zdefiniowania. Właściwie martwym okresem, kiedy właściwie nic się dzieje. Jest zastój. Wszyscy na coś czekają.
	19	+
	20	+Czyli, że zmiany, jakie dziś obserwujemy w Afryce, są związane z zakończeniem zimnej wojny. Amerykanie po uregulowaniu swoich problemów z Rosją, po zakończeniu budowania nowych struktur bezpieczeństwa w Europie teraz dopiero zabierają się do porządkowania Afryki, do wypełniania tej czarnej dziury, jaką był ten kontynent w polityce globalnej...
	21	+
	22	+Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny, wraz z wycofaniem się z Afryki Rosjan, wraz ze zniknięciem z tego kontynentu wszystkich podziałów wynikłych z rywalizacji mocarstw. Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne, rządy stały się otwarte na zmiany. Poza tym w Afryce doszła do władzy zupełnie nowa generacja polityków. Następują zmiany w elitach politycznych. Ludzie związani z okresem zimnej wojny ustępują pola młodszym, kształconym na uniwersytetach afrykańskich, rozumiejących lepiej swoje afrykańskie korzenie, w przeciwieństwie do poprzedników, którzy uczyli się w wyższych szkołach na Zachodzie, w Paryżu, Londynie, Rzymie. W tej chwili poza Mobutu nie ma właściwie polityka u władzy z tamtej epoki. Albo umarli, jak prezydent Wybrzeża Kości Słoniowej, albo się wycofali, jak Julius Nyerere z Tanzanii, czy zostali odsunięci od władzy, jak Siad Barre w Somalii. W tej sytuacji dziwolągiem nie z tej epoki jest Mobutu.
	23	+
	24	+Ale nadal jest u władzy...
	25	+
	26	+To tylko kwestia czasu. Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej - końca zimnej wojny - to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, nie tylko w Zairze, kryzysu państwa narodowego. W wielu państwach świata można dziś dostrzec, że tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi bardzo silny kryzys. Nawet w Europie szereg państw się rozpadło: Czechosłowacja, Jugosławia, Związek Radziecki. Problemy tego typu mają Włochy, Belgia, Hiszpania. Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega jednak w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji, bo trwało niespełna 30 - 40 lat. Rozpadła się Somalia, Liberia, bliski rozpadu jest Czad, słabymi państwami są Angola, Mozambik. Takich państw w Afryce jest więcej. Ten proces się nasila. Od dawna także i ten kryzys trawił Zair. Państwo to istniało sztucznie, bez komunikacji, bez łączności. Na tym wielkim obszarze w rzeczywistości istniały struktury federalne, oparte albo na silnej grupie etnicznej, albo terytorium. Teraz ten kryzys państwa postkolonialnego uwidocznił się tym bardziej.
	27	+
	28	+To chyba nie jest dobre dla całej Afryki, taki właśnie przykład...
	29	+
	30	+Tego na razie nie wiemy. Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji - która na tym kontynencie toczy się od 100 lat - między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. To jest stara rywalizacja. Ponad sto lat temu doszło do zbrojnego starcia
	31	+
	32	+francusko-angielskiego w Faszodzie. Francja musiała wtedy ustąpić. Ale obie strony przejawiały w swych poczynaniach chęć przeprowadzenia przez całą Afrykę korytarza swoich posiadłości. I tak Anglicy zawsze dążyli, aby oś ich kolonii biegła od Kairu do Kapsztadu, Francuzi zaś widzieli ją od Dakaru do Madagaskaru. Te ambicje obu państw, ich interesy zawsze się krzyżowały. Skończyło się to podziałem Afryki na słynnym kongresie w Berlinie, ale mimo wszystko ta konkurencja nigdy się nie skończyła. I paradoksalnie ścieranie się interesów trwa pod dziś dzień. Szczególnie dotyczy to Francji, gdzie rozbudowana biurokracja kolonialna jeszcze dziś ma swoje interesy w Afryce. Mit francuskiej Afryki był i jest nadal podtrzymywany przez władze w Paryżu. Do ponownego starcia doszło w Zairze. Tym razem jest to konfrontacja na linii Paryż - Waszyngton.
	33	+
	34	+Prasa francuska, co ciekawe, widzi jeszcze, że rzecz dotyczy nie tylko różnic w interesach, ale także walki na polu kulturowym i językowym. Dlatego, że przywódca powstańców Laurent-Desire Kabila jest związany silnymi więziami personalnymi z prezydentem Ugandy Yoveri Musevenim, jak i z wiceprezydentem Rwandy gen. Paulem Kagame. Mówi w kraju frankofońskim po angielsku i skończył amerykańską akademię wojskową. Do tego kręgu ludzi, preferujących język i kulturę anglosaską, należy Kabila. Oni się dobrze znają od dawna, zawsze współpracowali ze sobą. Dziś to, co się dzieje, jest ich tryumfem. Z tą różnicą, że miejsce Anglii, która jest zajęta swoimi wewnętrznymi problemami i w sprawy afrykańskie się nie angażuje, zajęły Stany Zjednoczone. Jest to fenomen, dlatego, że do tej pory obecność amerykańska nigdy nie była tak widoczna w Afryce jak teraz. Ameryka przez długi czas trzymała się z daleka od spraw afrykańskich.
	35	+
	36	+Dlaczego robi to teraz?
	37	+
	38	+Po wycofaniu się Rosjan, całkowitym braku zainteresowania ze strony Wielkiej Brytanii w Afryce wytworzyła się pustka. Amerykanie, którzy załatwili gdzie indziej swoje sprawy, wchodzą dziś do Afryki. Robią to na kilku szczeblach. Politycznie odpowiada za to Departament Stanu, ale bardzo aktywne są tzw. organizacje pozarządowe, których w Afryce jest mnóstwo. Są wreszcie różne odmiany ruchów religijnych, sekt chrześcijańskich, też niesłychanie prężnych. Sporo dobrego robi Korpus Pokoju, w którym pracuje ochotniczo wielu młodych Amerykanów. Razem daje to znaczącą obecność. Do tego dochodzi jeszcze zainteresowanie ekonomiczne. Amerykańskie firmy odkrywają Afrykę. Nie mówię o interesach naftowych, w Nigerii czy w Angoli, ale o ostatniej umowie zawartej między powstańcami Kabili a amerykańskim koncernem American Mineral Fields w Lubumbaszi. Jest ona warta miliard dolarów. To nie jest tylko symboliczne opowiedzenie się za Kabilą, ale uznanie go za gwaranta stabilizacji w Zairze.
	39	+
	40	+To jest coś nowego dla Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. To wszystko oznacza, że wchodzimy w erę postpostkolonialną.
	41	+
	42	+Czy to oznacza, że wchodzimy pozytywnie ?
	43	+
	44	+Po pierwsze pozytywne jest to, że nie ma już zimnej wojny. Po drugie jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje i bez którego nie ma możliwości wyjścia z kryzysu. Jedynymi instytucjami, które choćby w części mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański. To jest dziś ważne, bo młoda burżuazja afrykańska rozumie, że w jej interesie należy związanie się z tymi instytucjami. Wie też, że stare mocarstwa kolonialne - Francja, Wielka Brytania czy Belgia - nie mają pieniędzy, bo same mają problemy, i że z tej strony nie ma już czego oczekiwać. Młoda burżuazja wiąże swoją przyszłość z Bankiem Światowym i MFW, które symbolizują USA.
	45	+
	46	+Czy dobrze rozumiem, że nastąpiła zbieżność interesów a zarazem przesunięcie zainteresowania nowych elit afrykańskich w kierunku Ameryki?
	47	+
	48	+W zeszłym roku, kiedy jeździłem po Afryce Zachodniej, dawnych koloniach Francji, zauważyłem wielką zmianę. Dwadzieścia lat temu każdy urzędnik, student, uczeń mówił po francusku, to było naturalne. Teraz równie biegle mówią po angielsku. Pytałem, dlaczego się uczycie angielskiego. Odpowiadali bez zażenowania - dwadzieścia lat temu panami byli Francuzi, dziś panem jest Bank Światowy, a tam mówi się po angielsku. To jest przykład wielkiej zmiany, jaka dokonuje się wśród średniej klasy afrykańskiej. Ona orientuje się, że kapitał międzynarodowy jest w rękach amerykańskich i dobrze jest znać język, w którym mówią bankierzy.
	49	+
	50	+Jeszcze coś istotnego, gdy idzie o Zair i nie tylko. Wskutek braku łączności, komunikacji wytworzyła się regionalna czy federalna struktura władzy. Państwa afrykańskie, takie jak Zair, mogą i chcą korzystać w tej mierze z rozwiązań prawnych i praktyki amerykańskiej. Afrykańskim warunkom geograficznym, historycznym i komunikacyjnym doskonale odpowiadają luźne federalne struktury. Szczególnie w Zairze, gdzie jest ponad 200 grup etnicznych. Z tych względów myślę, że cały ten proces, który obserwujemy w Zairze, jest niesłychanie ważny dla całej Afryki.
	51	+
	52	+Istotną rolę - co chcę podkreślić - po raz pierwszy od wielu lat na kontynencie odgrywa prezydent RPA Nelson Mandela. Jego osoba budzi powszechny szacunek. Jest on największym obecnie przywódcą w Afryce. Kiedyś - wracając do przeszłości - takim uznaniem cieszył się cesarz Etiopii Hajle Selasje. Świadczy to także o roli, jaką zaczyna odgrywać Republika Południowej Afryki.
	53	+
	54	+Między USA i RPA są jednak różnice interesów?
	55	+
	56	+Zapewne tak, ale gdy chodzi o Zair, oba państwa mają taki sam interes: doprowadzanie do stabilizacji kontynentu, usunięcie pozostałości, gdziekolwiek one są, zimnej wojny. Wtedy dopiero będzie można korzystać z bogactw kontynentu, co leży zarówno w interesie ludzi biznesu z RPA, jak i z USA.
	57	+
	58	+Jednak są między nimi spory, chodzi o ostatni kontrakt. Kabila wypędził z prowincji Szaba (Katanga) znany koncern De Beers, a zaakceptował Amerykanów.
	59	+
	60	+W tej grze bierze udział wielu aktorów, są i będą konflikty. Jednak, co istotne, to fakt, że wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować, ożywić jej gospodarkę, tchnąć w nią nowe życie. Włączyć ją do organizmu światowej ekonomii. Aby tak się stało, w Afryce musi być zapewniona stabilizacja. Pokojowa rola Mandeli akurat w tym momencie jest zgodna z interesem Waszyngtonu. Oba państwa mają taki sam cel: zamknąć zły rozdział w historii Afryki i otworzyć nowy, pomyślny.
	61	+
	62	+Jeśli dobrze pana rozumiem, trwa pewien proces, Zair jest w środku tych wydarzeń. Jaki będzie finał?
	63	+
	64	+Zair zawsze był na pierwszej stronie. O losy Lumumby martwił się cały świat. Potem były tu liczne rebelie i secesje. Zawsze się coś działo. Zair był i jest laboratorium politycznym. Rozgrywały się tu wydarzenia ważne dla całego kontynentu. Tak jest i teraz. Kończy się wielka epoka Mobutu, zaczyna się nowa Kabili.
	65	+
	66	+Jaka jest przyszłość tego kontynentu, nadal wlokącego się z tyłu za wszystkimi?
	67	+
	68	+Trudno odpowiedzieć. W Afryce są 52 państwa, ponad 800 mln ludzi, setki narodów i języków, żyją wyznawcy wielu religii. Różne są też poziomy życia, inne drogi rozwojowe. Jest to kontynent bardzo zróżnicowany. Na pewno nie będzie też jednej formuły rozwiązań. Z procesu, jaki obserwujemy, wynika, że będzie mniej konfliktów, więcej stabilizacji i demokracji. Nie zabraknie trudności ekonomicznych. Aby ożywić gospodarkę Afryce są potrzebne pieniądze. Tam ich nie ma. Jeśli coś drgnie w jednym miejscu, niech to będzie Zair czy inny kraj; pojawi się szansa, że za nimi pójdą inne państwa. Afryka stanie na nogi, kiedy dostanie pieniądze z zewnątrz. Jeśli mówimy o ekonomii, to konkurentem dla USA będą Chiny.
	69	+
	70	+Dlaczego Chiny?
	71	+
	72	+Zalewają rynek tanim towarem. Zeszyty, T-shirty, tenisówki, latarki kosztują grosze. Wypierają firmy zachodnioeuropejskie, których produkty są za drogie na kieszeń Afrykańczyka. W przyszłości może dojść do powtórzenia się sytuacji sprzed kolonizacji Afryki przez Europejczyków, kiedy Afryka była silnie związana z Azją. Obok chińskich produktów w Afryce można też spotkać malezyjskie, tajwańskie, tajlandzkie i z innych krajów.
	73	+
	74	+A jaka jest pozycja Afryki Północnej?
	75	+
	76	+Ten region swoją aktywność kieruje w dwie strony. Bardzo silnie państwa Afryki Północnej są zaangażowane w basenie Morza Śródziemnego, gdzie szukają swego miejsca w związkach ekonomicznych z Europą. Kontynuują jednocześnie swoje związki sprzed wieków: handlowe, a zwłaszcza religijne z czarną Afryką. Islam jest nadal bardzo obecny w wielu krajach Afryki, a nawet się umacnia. Firmy handlowe z Egiptu, Libii, Maroka można spotkać na całym kontynencie.
	77	+
	78	+Czy można powiedzieć, że coraz mniej do powiedzenia w Afryce ma Europa, że jest wypierana przez innych, że zajęta swoimi problemami wypadła z gry?
	79	+
	80	+Niewątpliwie Europa, szczególnie b. państwa kolonialne, jak Francja, Belgia czy Anglia, mają wewnętrzne problemy i nie angażują się, nie mając środków, Afryce. Wielkim przegranym, moim zdaniem, jest Francja, która próbowała budować mit francusko-parysko-afrykański; wiele złego zrobiła polityka b. prezydenta Francoisa Mitterranda.
	81	+
	82	+Dlaczego?
	83	+
	84	+Był to człowiek, który za wszelką cenę chciał stworzyć idylliczny obraz współpracy Paryża z b. koloniami francuskimi. Francja popierała najgorsze dyktatury, ludzi mających wiele złego na sumieniu. A jedyną polityką było wysłanie spadochroniarzy w celu ratowania zagrożonego dyktatora. Taka polityka musiała się skończyć tak, jak się kończy dziś w Zairze. Paryż nie ma koncepcji. Francja po śmierci dyktatora Burundi w 1994 roku zaczęła tracić wpływy w całym regionie Wielkich Jezior. Teraz, jeśli straci Zair - a wszystko na to wskazuje - utraci cały region. Politycy francuscy zdają sobie z tego sprawę i to jest bardzo trudno Francuzom zaakceptować. Oskarżają o wszystko co złe Amerykanów. W Zairze, popierając do końca Mobutu, stawiają się z góry na przegranej pozycji. To, co dziś obserwujemy, jest początkiem końca pewnej epoki w polityce afrykańskiej Paryża, po przegranej Mobutu nic już nie będzie takie jak przedtem.
	85	+
	86	+Wracając do generalnej tendencji, afrykańscy politycy, młoda generacja, podobnie jak biznesmeni, rozumieją, że minął czas starych kolonialnych powiązań, że odchodzi w przeszłość model współpracy, np. z Francją metropolią kolonialną, która w razie potrzeby ratowała dyktatora, albo przysyłając mu oddziały interwencyjne, albo pieniądze. Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany Zjednoczone i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity. Nastąpiła zatem zbieżność interesów. Co to oznacza dla przyszłości Afryki?
	87	+
	88	+Jest to pozytywne zjawisko. Amerykanie proponują bowiem demokratyczne rozwiązania, wolny rynek, swobodny przepływ kapitału. Zresztą jest to moda obowiązująca w całym świecie. Nikt nie przyzna się dziś, że jest przeciw demokracji. W Afryce wydarzenia w Zairze oznaczają rozstanie się z starym modelem. Na pewno będą jeszcze konflikty, walki wewnętrzne. Ale nowi politycy, Kabila czy Etienne Tshisekedi, są politykami nowej generacji, mający bardzo afrykańskie podejście, widzący potrzebę zmian. Są przeciwieństwem Mobutu, złego, brutalnego dyktatora, niereformowalnego. Przykładami przywódców godnych naśladowania w Afryce są dziś Mandela i Museveni. Są to ludzie reprezentujący interesy swoje kraju, o czystych rękach, mający wizję przyszłości. A oni obaj popierają zmiany w Zairze.
	89	+
	90	+Czy w czasie jednej ze swych afrykańskich wypraw spotkał pan Kabilę?
	91	+
	92	+Kto wie. Może w Kisangani w 1961 roku, może w Dar es Saalam, czy w Nairobii, Kigali, czy Kampali. Żartuję sobie, ale być może nasze drogi się skrzyżowały, natomiast osobiście nigdy z nim nie rozmawiałem.
	93	+
	94	+Rozmawiał Ryszard Malik</body>
	95	+ <summaries>
	96	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="A">
	97	+ <body>Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej - końca zimnej wojny - to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, kryzysu państwa narodowego. Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.
	98	+Amerykanie wchodzą dziś do Afryki. To jest coś nowego dla Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. Państwa afrykańskie, takie jak Zair, mogą i chcą korzystać w tej mierze z rozwiązań prawnych i praktyki amerykańskiej.
	99	+Istotną rolę po raz pierwszy od wielu lat na kontynencie odgrywa prezydent RPA Nelson Mandela. Jego osoba budzi powszechny szacunek. Jest on największym obecnie przywódcą w Afryce. Świadczy to także o roli, jaką zaczyna odgrywać Republika Południowej Afryki.
	100	+Zair zawsze był na pierwszej stronie. Zair był i jest laboratorium politycznym. Rozgrywały się tu wydarzenia ważne dla całego kontynentu. Tak jest i teraz.
	101	+Jaka jest przyszłość tego kontynentu, nadal wlokącego się z tyłu za wszystkimi?Trudno odpowiedzieć. Z procesu, jaki obserwujemy, wynika, że będzie mniej konfliktów, więcej stabilizacji i demokracji. Nie zabraknie trudności ekonomicznych. Afryka stanie na nogi, kiedy dostanie pieniądze z zewnątrz. Jeśli mówimy o ekonomii, to konkurentem dla USA będą Chiny. Niewątpliwie Europa, szczególnie b. państwa kolonialne, mają wewnętrzne problemy i nie angażują się, nie mając środków, Afryce. Wielkim przegranym jest Francja,</body>
	102	+ <spans>
	103	+ <span start="365" end="514">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	104	+ <span start="4540" end="4688">Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej - końca zimnej wojny - to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie,</span>
	105	+ <span start="4708" end="4736"> kryzysu państwa narodowego.</span>
	106	+ <span start="5716" end="5813">Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji</span>
	107	+ <span start="5863" end="5912"> między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.</span>
	108	+ <span start="7787" end="7787"></span>
	109	+ <span start="7906" end="7916">Amerykanie</span>
	110	+ <span start="7962" end="7986"> wchodzą dziś do Afryki.</span>
	111	+ <span start="8775" end="9022">To jest coś nowego dla Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent.</span>
	112	+ <span start="10791" end="10911">Państwa afrykańskie, takie jak Zair, mogą i chcą korzystać w tej mierze z rozwiązań prawnych i praktyki amerykańskiej.</span>
	113	+ <span start="11200" end="11213">
	114	+Istotną rolę</span>
	115	+ <span start="11236" end="11405"> po raz pierwszy od wielu lat na kontynencie odgrywa prezydent RPA Nelson Mandela. Jego osoba budzi powszechny szacunek. Jest on największym obecnie przywódcą w Afryce.</span>
	116	+ <span start="11498" end="11575">Świadczy to także o roli, jaką zaczyna odgrywać Republika Południowej Afryki.</span>
	117	+ <span start="12660" end="12697">Zair zawsze był na pierwszej stronie.</span>
	118	+ <span start="12800" end="12917">Zair był i jest laboratorium politycznym. Rozgrywały się tu wydarzenia ważne dla całego kontynentu. Tak jest i teraz.</span>
	119	+ <span start="12975" end="13055">
	120	+Jaka jest przyszłość tego kontynentu, nadal wlokącego się z tyłu za wszystkimi?</span>
	121	+ <span start="13057" end="13077">Trudno odpowiedzieć.</span>
	122	+ <span start="13316" end="13453">Z procesu, jaki obserwujemy, wynika, że będzie mniej konfliktów, więcej stabilizacji i demokracji. Nie zabraknie trudności ekonomicznych.</span>
	123	+ <span start="13644" end="13763">Afryka stanie na nogi, kiedy dostanie pieniądze z zewnątrz. Jeśli mówimy o ekonomii, to konkurentem dla USA będą Chiny.</span>
	124	+ <span start="13773" end="13773"></span>
	125	+ <span start="14854" end="14909">Niewątpliwie Europa, szczególnie b. państwa kolonialne,</span>
	126	+ <span start="14941" end="15032"> mają wewnętrzne problemy i nie angażują się, nie mając środków, Afryce. Wielkim przegranym</span>
	127	+ <span start="15047" end="15061"> jest Francja,</span>
	128	+ </spans>
	129	+ </summary>
	130	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="A">
	131	+ <body>Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Zachód zachowuje się wobec Afryki, wobec Zairu dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką. Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny, wraz z wycofaniem się z Afryki Rosjan, wraz ze zniknięciem z tego kontynentu wszystkich podziałów wynikłych z rywalizacji mocarstw.
	132	+Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej - końca zimnej wojny - to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, nie tylko w Zairze, kryzysu państwa narodowego. Od dawna także i ten kryzys trawił Zair. Państwo to istniało sztucznie, bez komunikacji, bez łączności. Na tym wielkim obszarze w rzeczywistości istniały struktury federalne, oparte albo na silnej grupie etnicznej, albo terytorium.
	133	+Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. To jest stara rywalizacja. Tym razem jest to konfrontacja na linii Paryż - Waszyngton. przywódca powstańców Laurent-Desire Kabila jest związany silnymi więziami personalnymi z prezydentem Ugandy Yoveri Musevenim, jak i z wiceprezydentem Rwandy gen. Paulem Kagame. Mówi w kraju frankofońskim po angielsku i skończył amerykańską akademię wojskową.
	134	+Po wycofaniu się Rosjan, całkowitym braku zainteresowania ze strony Wielkiej Brytanii w Afryce wytworzyła się pustka. Amerykanie wchodzą dziś do Afryki. To jest coś nowego dla Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. Jeszcze coś istotnego, gdy idzie o Zair i nie tylko. Państwa afrykańskie, takie jak Zair, mogą i chcą korzystać w tej mierze z rozwiązań prawnych i praktyki amerykańskiej. Afrykańskim warunkom geograficznym, historycznym i komunikacyjnym doskonale odpowiadają luźne federalne struktury.
	135	+Istotną rolę po raz pierwszy od wielu lat na kontynencie odgrywa prezydent RPA Nelson Mandela. Jego osoba budzi powszechny szacunek. Jest on największym obecnie przywódcą w Afryce. Świadczy to także o roli, jaką zaczyna odgrywać Republika Południowej Afryki.
	136	+Zair zawsze był na pierwszej stronie. Zair był i jest laboratorium politycznym. Rozgrywały się tu wydarzenia ważne dla całego kontynentu. Tak jest i teraz.
	137	+Jaka jest przyszłość tego kontynentu, nadal wlokącego się z tyłu za wszystkimi?Trudno odpowiedzieć. Z procesu, jaki obserwujemy, wynika, że będzie mniej konfliktów, więcej stabilizacji i demokracji. Nie zabraknie trudności ekonomicznych. Afryka stanie na nogi, kiedy dostanie pieniądze z zewnątrz. Jeśli mówimy o ekonomii, to konkurentem dla USA będą Chiny. Niewątpliwie Europa, szczególnie b. państwa kolonialne, mają wewnętrzne problemy i nie angażują się, nie mając środków, Afryce. Wielkim przegranym jest Francja,która próbowała budować mit francusko-parysko-afrykański; wiele złego zrobiła polityka b. prezydenta Francoisa Mitterranda.
	138	+afrykańscy politycy, młoda generacja, podobnie jak biznesmeni, rozumieją, że minął czas starych kolonialnych powiązań, że odchodzi w przeszłość model współpracy, np. z Francją metropolią kolonialną. Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany Zjednoczone i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity. Nastąpiła zatem zbieżność interesów.</body>
	139	+ <spans>
	140	+ <span start="365" end="514">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	141	+ <span start="2640" end="2938">W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Zachód zachowuje się wobec Afryki, wobec Zairu dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką.</span>
	142	+ <span start="3459" end="3642">Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny, wraz z wycofaniem się z Afryki Rosjan, wraz ze zniknięciem z tego kontynentu wszystkich podziałów wynikłych z rywalizacji mocarstw.</span>
	143	+ <span start="4515" end="4515"></span>
	144	+ <span start="4540" end="4736">Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej - końca zimnej wojny - to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, nie tylko w Zairze, kryzysu państwa narodowego.</span>
	145	+ <span start="5319" end="5550">Od dawna także i ten kryzys trawił Zair. Państwo to istniało sztucznie, bez komunikacji, bez łączności. Na tym wielkim obszarze w rzeczywistości istniały struktury federalne, oparte albo na silnej grupie etnicznej, albo terytorium.</span>
	146	+ <span start="5690" end="5690"></span>
	147	+ <span start="5716" end="5813">Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji</span>
	148	+ <span start="5863" end="5939"> między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. To jest stara rywalizacja.</span>
	149	+ <span start="6777" end="6836">Tym razem jest to konfrontacja na linii Paryż - Waszyngton.</span>
	150	+ <span start="6989" end="7248"> przywódca powstańców Laurent-Desire Kabila jest związany silnymi więziami personalnymi z prezydentem Ugandy Yoveri Musevenim, jak i z wiceprezydentem Rwandy gen. Paulem Kagame. Mówi w kraju frankofońskim po angielsku i skończył amerykańską akademię wojskową.</span>
	151	+ <span start="7787" end="7916">
	152	+Po wycofaniu się Rosjan, całkowitym braku zainteresowania ze strony Wielkiej Brytanii w Afryce wytworzyła się pustka. Amerykanie</span>
	153	+ <span start="7962" end="7986"> wchodzą dziś do Afryki.</span>
	154	+ <span start="8775" end="9022">To jest coś nowego dla Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent.</span>
	155	+ <span start="10643" end="10695">Jeszcze coś istotnego, gdy idzie o Zair i nie tylko.</span>
	156	+ <span start="10791" end="11026">Państwa afrykańskie, takie jak Zair, mogą i chcą korzystać w tej mierze z rozwiązań prawnych i praktyki amerykańskiej. Afrykańskim warunkom geograficznym, historycznym i komunikacyjnym doskonale odpowiadają luźne federalne struktury.</span>
	157	+ <span start="11200" end="11213">
	158	+Istotną rolę</span>
	159	+ <span start="11236" end="11405"> po raz pierwszy od wielu lat na kontynencie odgrywa prezydent RPA Nelson Mandela. Jego osoba budzi powszechny szacunek. Jest on największym obecnie przywódcą w Afryce.</span>
	160	+ <span start="11498" end="11575">Świadczy to także o roli, jaką zaczyna odgrywać Republika Południowej Afryki.</span>
	161	+ <span start="12660" end="12697">Zair zawsze był na pierwszej stronie.</span>
	162	+ <span start="12800" end="12917">Zair był i jest laboratorium politycznym. Rozgrywały się tu wydarzenia ważne dla całego kontynentu. Tak jest i teraz.</span>
	163	+ <span start="12975" end="13055">
	164	+Jaka jest przyszłość tego kontynentu, nadal wlokącego się z tyłu za wszystkimi?</span>
	165	+ <span start="13057" end="13077">Trudno odpowiedzieć.</span>
	166	+ <span start="13316" end="13453">Z procesu, jaki obserwujemy, wynika, że będzie mniej konfliktów, więcej stabilizacji i demokracji. Nie zabraknie trudności ekonomicznych.</span>
	167	+ <span start="13644" end="13763">Afryka stanie na nogi, kiedy dostanie pieniądze z zewnątrz. Jeśli mówimy o ekonomii, to konkurentem dla USA będą Chiny.</span>
	168	+ <span start="13773" end="13773"></span>
	169	+ <span start="14854" end="14909">Niewątpliwie Europa, szczególnie b. państwa kolonialne,</span>
	170	+ <span start="14941" end="15032"> mają wewnętrzne problemy i nie angażują się, nie mając środków, Afryce. Wielkim przegranym</span>
	171	+ <span start="15047" end="15061"> jest Francja,</span>
	172	+ <span start="15062" end="15185">która próbowała budować mit francusko-parysko-afrykański; wiele złego zrobiła polityka b. prezydenta Francoisa Mitterranda.</span>
	173	+ <span start="15196" end="15196"></span>
	174	+ <span start="16160" end="16357">afrykańscy politycy, młoda generacja, podobnie jak biznesmeni, rozumieją, że minął czas starych kolonialnych powiązań, że odchodzi w przeszłość model współpracy, np. z Francją metropolią kolonialną</span>
	175	+ <span start="16460" end="16612">. Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany Zjednoczone i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity. Nastąpiła zatem zbieżność interesów.</span>
	176	+ </spans>
	177	+ </summary>
	178	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="A">
	179	+ <body>Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej - końca zimnej wojny - to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, kryzysu państwa narodowego. Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.
	180	+Amerykanie wchodzą dziś do Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent.
	181	+Zair zawsze był na pierwszej stronie. Zair był i jest laboratorium politycznym. Rozgrywały się tu wydarzenia ważne dla całego kontynentu. Tak jest i teraz.</body>
	182	+ <spans>
	183	+ <span start="365" end="514">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	184	+ <span start="4540" end="4688">Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej - końca zimnej wojny - to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie,</span>
	185	+ <span start="4708" end="4736"> kryzysu państwa narodowego.</span>
	186	+ <span start="5716" end="5813">Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji</span>
	187	+ <span start="5863" end="5912"> między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.</span>
	188	+ <span start="7787" end="7787"></span>
	189	+ <span start="7906" end="7916">Amerykanie</span>
	190	+ <span start="7962" end="7986"> wchodzą dziś do Afryki.</span>
	191	+ <span start="8806" end="9022">Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent.</span>
	192	+ <span start="11200" end="11200"></span>
	193	+ <span start="12660" end="12697">Zair zawsze był na pierwszej stronie.</span>
	194	+ <span start="12800" end="12917">Zair był i jest laboratorium politycznym. Rozgrywały się tu wydarzenia ważne dla całego kontynentu. Tak jest i teraz.</span>
	195	+ </spans>
	196	+ </summary>
	197	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="G">
	198	+ <body>wydarzenia rozgrywające się w Zairze są ważne?
	199	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.
	200	+Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne.
	201	+Wydarzenia w Zairze to przykład kryzysu państwa narodowego. tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi kryzys. powodem, dla którego to, co dzieje się w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. ambicje obu państw zawsze się krzyżowały. Skończyło się to podziałem Afryki. Do ponownego starcia doszło w Zairze.Tym razem jest to konfrontacja Paryż - Waszyngton.
	202	+rzecz dotyczy nie tylko różnic w interesach, ale także walki na polu kulturowym i językowym.
	203	+Po wycofaniu się Rosjan, Wielkiej Brytanii Amerykanie wchodzą do Afryki. odpowiada za to Departament Stanu, ale bardzo aktywne są organizacje pozarządowe. Są różne odmiany ruchów religijnych.
	204	+Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam środki, ludzi i ruszyć wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. wchodzimy w erę postpostkolonialną.
	205	+jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje. Jedynymi instytucjami, które choćby w części mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański.
	206	+wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować, ożywić jej gospodarkę. Włączyć do organizmu światowej ekonomii.
	207	+
	208	+jaka jest pozycja Afryki Północnej?
	209	+
	210	+Ten region aktywność kieruje w dwie strony. silnie państwa Afryki Północnej są zaangażowane w basenie Morza Śródziemnego, gdzie szukają miejsca w związkach ekonomicznych z Europą. Kontynuują jednocześnie związki handlowe, a zwłaszcza religijne z czarną Afryką.
	211	+b. państwa kolonialne nie angażują się w Afryce. Wielkim przegranym jest Francja.</body>
	212	+ <spans>
	213	+ <span start="131" end="167">wydarzenia rozgrywające się w Zairze</span>
	214	+ <span start="181" end="183">są</span>
	215	+ <span start="190" end="196">ważne?</span>
	216	+ <span start="281" end="302">
	217	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI:</span>
	218	+ <span start="365" end="434">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie.</span>
	219	+ <span start="467" end="514">jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	220	+ <span start="3457" end="3457"></span>
	221	+ <span start="3643" end="3773">Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne</span>
	222	+ <span start="3808" end="3809">.</span>
	223	+ <span start="4515" end="4515"></span>
	224	+ <span start="4540" end="4562">Wydarzenia w Zairze to</span>
	225	+ <span start="4634" end="4642">przykład</span>
	226	+ <span start="4709" end="4736">kryzysu państwa narodowego.</span>
	227	+ <span start="4785" end="4847"> tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi</span>
	228	+ <span start="4861" end="4868">kryzys.</span>
	229	+ <span start="5715" end="5715"></span>
	230	+ <span start="5724" end="5762">powodem, dla którego to, co dzieje się</span>
	231	+ <span start="5768" end="5813">w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji</span>
	232	+ <span start="5864" end="5912">między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.</span>
	233	+ <span start="6305" end="6324"> ambicje obu państw</span>
	234	+ <span start="6338" end="6395"> zawsze się krzyżowały. Skończyło się to podziałem Afryki</span>
	235	+ <span start="6485" end="6486">.</span>
	236	+ <span start="6738" end="6776"> Do ponownego starcia doszło w Zairze.</span>
	237	+ <span start="6777" end="6807">Tym razem jest to konfrontacja</span>
	238	+ <span start="6817" end="6836">Paryż - Waszyngton.</span>
	239	+ <span start="6837" end="6837"></span>
	240	+ <span start="6885" end="6977">rzecz dotyczy nie tylko różnic w interesach, ale także walki na polu kulturowym i językowym.</span>
	241	+ <span start="7787" end="7812">
	242	+Po wycofaniu się Rosjan,</span>
	243	+ <span start="7856" end="7873">Wielkiej Brytanii</span>
	244	+ <span start="7905" end="7916"> Amerykanie</span>
	245	+ <span start="7962" end="7970"> wchodzą</span>
	246	+ <span start="7976" end="7986">do Afryki.</span>
	247	+ <span start="8028" end="8085"> odpowiada za to Departament Stanu, ale bardzo aktywne są</span>
	248	+ <span start="8090" end="8114"> organizacje pozarządowe</span>
	249	+ <span start="8145" end="8149">. Są</span>
	250	+ <span start="8159" end="8191">różne odmiany ruchów religijnych</span>
	251	+ <span start="8241" end="8242">.</span>
	252	+ <span start="8774" end="8774"></span>
	253	+ <span start="8806" end="8884">Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony</span>
	254	+ <span start="8898" end="8943"> mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam</span>
	255	+ <span start="8950" end="8972">środki, ludzi i ruszyć</span>
	256	+ <span start="8977" end="9022">wyłączony z życia międzynarodowego kontynent.</span>
	257	+ <span start="9046" end="9082"> wchodzimy w erę postpostkolonialną.</span>
	258	+ <span start="9126" end="9126"></span>
	259	+ <span start="9196" end="9272">jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje</span>
	260	+ <span start="9322" end="9496">. Jedynymi instytucjami, które choćby w części mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański.</span>
	261	+ <span start="12070" end="12070"></span>
	262	+ <span start="12164" end="12246">wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować, ożywić jej gospodarkę</span>
	263	+ <span start="12271" end="12280">. Włączyć</span>
	264	+ <span start="12283" end="12316"> do organizmu światowej ekonomii.</span>
	265	+ <span start="14210" end="14210"></span>
	266	+ <span start="14214" end="14261">jaka jest pozycja Afryki Północnej?
	267	+
	268	+Ten region</span>
	269	+ <span start="14268" end="14300">aktywność kieruje w dwie strony.</span>
	270	+ <span start="14308" end="14400">silnie państwa Afryki Północnej są zaangażowane w basenie Morza Śródziemnego, gdzie szukają</span>
	271	+ <span start="14407" end="14474">miejsca w związkach ekonomicznych z Europą. Kontynuują jednocześnie</span>
	272	+ <span start="14481" end="14488">związki</span>
	273	+ <span start="14504" end="14552">handlowe, a zwłaszcza religijne z czarną Afryką.</span>
	274	+ <span start="14853" end="14853"></span>
	275	+ <span start="14887" end="14908">b. państwa kolonialne</span>
	276	+ <span start="14968" end="14985"> nie angażują się</span>
	277	+ <span start="14986" end="14986"></span>
	278	+ <span start="15003" end="15004">w</span>
	279	+ <span start="15005" end="15032"> Afryce. Wielkim przegranym</span>
	280	+ <span start="15047" end="15060"> jest Francja</span>
	281	+ <span start="15184" end="15185">.</span>
	282	+ </spans>
	283	+ </summary>
	284	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="G">
	285	+ <body>wydarzenia rozgrywające się w Zairze są ważne?
	286	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. w okresie dekolonizacji, walki o niepodległość, nie znając dobrze Afryki, zakładano, że procesy tam zachodzące mogą stać się zalążkiem wielkiego konfliktu między mocarstwami. Panowała nerwowa atmosfera. na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu. wcześniej był sierżantem armii kolonialnej. Kiedy Patrice Lumumba (pierwszy premier) ogłosił niepodległość Konga i wystąpił z bardzo radykalnymi hasłami, Amerykanie zaczynają szukać swego człowieka.
	287	+W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem.
	288	+
	289	+wraz z końcem zimnej wojny Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne.
	290	+Wydarzenia w Zairze to przykład kryzysu państwa narodowego. tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi kryzys. Od dawna trawił Zair. Państwo istniało sztucznie, bez komunikacji. Na tym wielkim obszarze istniały struktury federalne, oparte na silnej grupie etnicznej albo terytorium. Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. ambicje obu państw zawsze się krzyżowały. Skończyło się to podziałem Afryki. Do ponownego starcia doszło w Zairze.Tym razem jest to konfrontacja Paryż - Waszyngton.
	291	+
	292	+rzecz dotyczy nie tylko różnic w interesach, ale także walki na polu kulturowym i językowym.
	293	+Po wycofaniu się Rosjan, Wielkiej Brytanii Amerykanie wchodzą do Afryki. odpowiada za to Departament Stanu, ale bardzo aktywne są organizacje pozarządowe. Są różne odmiany ruchów religijnych. Sporo dobrego robi Korpus Pokoju.
	294	+
	295	+Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam środki, ludzi i ruszyć wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. wchodzimy w erę postpostkolonialną.
	296	+nie ma już zimnej wojny. Po drugie jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje. Jedynymi instytucjami, które choćby w części mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański.
	297	+Istotną rolę po raz pierwszy od wielu lat na kontynencie odgrywa prezydent RPA Nelson Mandela. Jest największym obecnie przywódcą w Afryce.
	298	+USA i RPA mają taki sam interes: doprowadzanie do stabilizacji kontynentu. Wtedy dopiero będzie można korzystać z bogactw kontynentu.
	299	+wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować, ożywić jej gospodarkę. Włączyć do organizmu światowej ekonomii.
	300	+Zair jest w środku wydarzeń. Jaki będzie finał?
	301	+Zair był i jest laboratorium politycznym. Rozgrywały się tu wydarzenia ważne dla całego kontynentu. W Afryce są 52 państwa, ponad 800 mln ludzi, setki narodów i języków, religii. Różne są też poziomy życia, inne drogi rozwojowe. będzie mniej konfliktów, więcej stabilizacji i demokracji. Nie zabraknie trudności ekonomicznych.
	302	+
	303	+jaka jest pozycja Afryki Północnej?
	304	+
	305	+Ten region swoją aktywność kieruje w dwie strony. Bardzo silnie państwa Afryki Północnej są zaangażowane w basenie Morza Śródziemnego, gdzie szukają miejsca w związkach ekonomicznych z Europą. Kontynuują jednocześnie związki handlowe, a zwłaszcza religijne z czarną Afryką.
	306	+Europa, szczególnie b. państwa kolonialne, nie angażują się w Afryce. Wielkim przegranym jest Francja. popierała najgorsze dyktatury. po śmierci dyktatora Burundi w 1994 roku zaczęła tracić wpływy w całym regionie Wielkich Jezior. Teraz, jeśli straci Zair utraci cały region.
	307	+
	308	+Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany Zjednoczone i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity.
	309	+Amerykanie proponują demokratyczne rozwiązania, wolny rynek, swobodny przepływ kapitału.</body>
	310	+ <spans>
	311	+ <span start="131" end="167">wydarzenia rozgrywające się w Zairze</span>
	312	+ <span start="181" end="183">są</span>
	313	+ <span start="190" end="196">ważne?</span>
	314	+ <span start="281" end="302">
	315	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI:</span>
	316	+ <span start="365" end="434">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie.</span>
	317	+ <span start="467" end="514">jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	318	+ <span start="645" end="819"> w okresie dekolonizacji, walki o niepodległość, nie znając dobrze Afryki, zakładano, że procesy tam zachodzące mogą stać się zalążkiem wielkiego konfliktu między mocarstwami</span>
	319	+ <span start="865" end="866">.</span>
	320	+ <span start="1063" end="1090"> Panowała nerwowa atmosfera</span>
	321	+ <span start="1173" end="1174">.</span>
	322	+ <span start="1372" end="1409"> na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu.</span>
	323	+ <span start="1457" end="1500"> wcześniej był sierżantem armii kolonialnej</span>
	324	+ <span start="1544" end="1655">. Kiedy Patrice Lumumba (pierwszy premier) ogłosił niepodległość Konga i wystąpił z bardzo radykalnymi hasłami,</span>
	325	+ <span start="1798" end="1842">Amerykanie zaczynają szukać swego człowieka.</span>
	326	+ <span start="2639" end="2746">
	327	+W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem.</span>
	328	+ <span start="3110" end="3110"></span>
	329	+ <span start="3457" end="3457"></span>
	330	+ <span start="3483" end="3509">wraz z końcem zimnej wojny</span>
	331	+ <span start="3642" end="3773"> Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne</span>
	332	+ <span start="3808" end="3809">.</span>
	333	+ <span start="4515" end="4515"></span>
	334	+ <span start="4540" end="4562">Wydarzenia w Zairze to</span>
	335	+ <span start="4634" end="4642">przykład</span>
	336	+ <span start="4709" end="4736">kryzysu państwa narodowego.</span>
	337	+ <span start="4785" end="4847"> tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi</span>
	338	+ <span start="4861" end="4868">kryzys.</span>
	339	+ <span start="5318" end="5327"> Od dawna</span>
	340	+ <span start="5347" end="5367">trawił Zair. Państwo</span>
	341	+ <span start="5371" end="5406">istniało sztucznie, bez komunikacji</span>
	342	+ <span start="5421" end="5446">. Na tym wielkim obszarze</span>
	343	+ <span start="5464" end="5500">istniały struktury federalne, oparte</span>
	344	+ <span start="5506" end="5532">na silnej grupie etnicznej</span>
	345	+ <span start="5533" end="5550"> albo terytorium.</span>
	346	+ <span start="5715" end="5762"> Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się</span>
	347	+ <span start="5768" end="5813">w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji</span>
	348	+ <span start="5864" end="5912">między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.</span>
	349	+ <span start="6305" end="6324"> ambicje obu państw</span>
	350	+ <span start="6338" end="6395"> zawsze się krzyżowały. Skończyło się to podziałem Afryki</span>
	351	+ <span start="6485" end="6486">.</span>
	352	+ <span start="6738" end="6776"> Do ponownego starcia doszło w Zairze.</span>
	353	+ <span start="6777" end="6807">Tym razem jest to konfrontacja</span>
	354	+ <span start="6817" end="6836">Paryż - Waszyngton.</span>
	355	+ <span start="6885" end="6977">rzecz dotyczy nie tylko różnic w interesach, ale także walki na polu kulturowym i językowym.</span>
	356	+ <span start="7787" end="7812">
	357	+Po wycofaniu się Rosjan,</span>
	358	+ <span start="7856" end="7873">Wielkiej Brytanii</span>
	359	+ <span start="7905" end="7916"> Amerykanie</span>
	360	+ <span start="7962" end="7970"> wchodzą</span>
	361	+ <span start="7976" end="7986">do Afryki.</span>
	362	+ <span start="8028" end="8085"> odpowiada za to Departament Stanu, ale bardzo aktywne są</span>
	363	+ <span start="8090" end="8114"> organizacje pozarządowe</span>
	364	+ <span start="8145" end="8149">. Są</span>
	365	+ <span start="8159" end="8191">różne odmiany ruchów religijnych</span>
	366	+ <span start="8241" end="8275">. Sporo dobrego robi Korpus Pokoju</span>
	367	+ <span start="8329" end="8330">.</span>
	368	+ <span start="8773" end="8773"></span>
	369	+ <span start="8806" end="8884">Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony</span>
	370	+ <span start="8898" end="8943"> mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam</span>
	371	+ <span start="8950" end="8972">środki, ludzi i ruszyć</span>
	372	+ <span start="8977" end="9022">wyłączony z życia międzynarodowego kontynent.</span>
	373	+ <span start="9046" end="9082"> wchodzimy w erę postpostkolonialną.</span>
	374	+ <span start="9126" end="9126"></span>
	375	+ <span start="9161" end="9272">nie ma już zimnej wojny. Po drugie jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje</span>
	376	+ <span start="9322" end="9496">. Jedynymi instytucjami, które choćby w części mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański.</span>
	377	+ <span start="11200" end="11213">
	378	+Istotną rolę</span>
	379	+ <span start="11237" end="11318">po raz pierwszy od wielu lat na kontynencie odgrywa prezydent RPA Nelson Mandela.</span>
	380	+ <span start="11356" end="11361"> Jest</span>
	381	+ <span start="11365" end="11396">największym obecnie przywódcą w</span>
	382	+ <span start="11397" end="11405"> Afryce.</span>
	383	+ <span start="11576" end="11576"></span>
	384	+ <span start="11584" end="11593">USA i RPA</span>
	385	+ <span start="11671" end="11735"> mają taki sam interes: doprowadzanie do stabilizacji kontynentu</span>
	386	+ <span start="11794" end="11853">. Wtedy dopiero będzie można korzystać z bogactw kontynentu</span>
	387	+ <span start="11915" end="11916">.</span>
	388	+ <span start="12070" end="12070"></span>
	389	+ <span start="12164" end="12246">wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować, ożywić jej gospodarkę</span>
	390	+ <span start="12271" end="12280">. Włączyć</span>
	391	+ <span start="12283" end="12316"> do organizmu światowej ekonomii.</span>
	392	+ <span start="12557" end="12557"></span>
	393	+ <span start="12606" end="12624">Zair jest w środku</span>
	394	+ <span start="12630" end="12658">wydarzeń. Jaki będzie finał?</span>
	395	+ <span start="12659" end="12659"></span>
	396	+ <span start="12800" end="12899">Zair był i jest laboratorium politycznym. Rozgrywały się tu wydarzenia ważne dla całego kontynentu.</span>
	397	+ <span start="13077" end="13147"> W Afryce są 52 państwa, ponad 800 mln ludzi, setki narodów i języków,</span>
	398	+ <span start="13168" end="13226">religii. Różne są też poziomy życia, inne drogi rozwojowe.</span>
	399	+ <span start="13265" end="13265"></span>
	400	+ <span start="13356" end="13453">będzie mniej konfliktów, więcej stabilizacji i demokracji. Nie zabraknie trudności ekonomicznych.</span>
	401	+ <span start="14210" end="14210"></span>
	402	+ <span start="14214" end="14400">jaka jest pozycja Afryki Północnej?
	403	+
	404	+Ten region swoją aktywność kieruje w dwie strony. Bardzo silnie państwa Afryki Północnej są zaangażowane w basenie Morza Śródziemnego, gdzie szukają</span>
	405	+ <span start="14407" end="14474">miejsca w związkach ekonomicznych z Europą. Kontynuują jednocześnie</span>
	406	+ <span start="14481" end="14488">związki</span>
	407	+ <span start="14504" end="14552">handlowe, a zwłaszcza religijne z czarną Afryką.</span>
	408	+ <span start="14853" end="14853"></span>
	409	+ <span start="14867" end="14909">Europa, szczególnie b. państwa kolonialne,</span>
	410	+ <span start="14968" end="14985"> nie angażują się</span>
	411	+ <span start="14986" end="14986"></span>
	412	+ <span start="15003" end="15004">w</span>
	413	+ <span start="15005" end="15032"> Afryce. Wielkim przegranym</span>
	414	+ <span start="15047" end="15060"> jest Francja</span>
	415	+ <span start="15184" end="15185">.</span>
	416	+ <span start="15323" end="15353"> popierała najgorsze dyktatury</span>
	417	+ <span start="15575" end="15576">.</span>
	418	+ <span start="15585" end="15620">po śmierci dyktatora Burundi w 1994</span>
	419	+ <span start="15621" end="15708"> roku zaczęła tracić wpływy w całym regionie Wielkich Jezior. Teraz, jeśli straci Zair</span>
	420	+ <span start="15739" end="15758">utraci cały region.</span>
	421	+ <span start="16124" end="16124"></span>
	422	+ <span start="16462" end="16575">Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany Zjednoczone i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity.</span>
	423	+ <span start="16651" end="16651"></span>
	424	+ <span start="16680" end="16700">Amerykanie proponują</span>
	425	+ <span start="16708" end="16775">demokratyczne rozwiązania, wolny rynek, swobodny przepływ kapitału.</span>
	426	+ </spans>
	427	+ </summary>
	428	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="G">
	429	+ <body>wydarzenia rozgrywające się w Zairze są ważne?
	430	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.to przykład kryzysu państwa narodowego. tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi kryzys. to przejaw konfrontacji między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.
	431	+rzecz dotyczy nie tylko różnic w interesach, ale także walki na polu kulturowym i językowym.
	432	+Po wycofaniu się Rosjan, Wielkiej Brytanii Amerykanie wchodzą do Afryki.
	433	+Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam środki, ludzi i ruszyć wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. wchodzimy w erę postpostkolonialną. Jedynymi instytucjami, które choćby w części mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański.
	434	+b. państwa kolonialne nie angażują się w Afryce. Wielkim przegranym jest Francja.</body>
	435	+ <spans>
	436	+ <span start="131" end="167">wydarzenia rozgrywające się w Zairze</span>
	437	+ <span start="181" end="183">są</span>
	438	+ <span start="190" end="196">ważne?</span>
	439	+ <span start="281" end="302">
	440	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI:</span>
	441	+ <span start="365" end="434">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie.</span>
	442	+ <span start="467" end="514">jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	443	+ <span start="4560" end="4562">to</span>
	444	+ <span start="4634" end="4642">przykład</span>
	445	+ <span start="4709" end="4736">kryzysu państwa narodowego.</span>
	446	+ <span start="4785" end="4847"> tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi</span>
	447	+ <span start="4861" end="4868">kryzys.</span>
	448	+ <span start="5715" end="5715"></span>
	449	+ <span start="5790" end="5813">to przejaw konfrontacji</span>
	450	+ <span start="5864" end="5912">między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.</span>
	451	+ <span start="6837" end="6837"></span>
	452	+ <span start="6885" end="6977">rzecz dotyczy nie tylko różnic w interesach, ale także walki na polu kulturowym i językowym.</span>
	453	+ <span start="7787" end="7812">
	454	+Po wycofaniu się Rosjan,</span>
	455	+ <span start="7856" end="7873">Wielkiej Brytanii</span>
	456	+ <span start="7905" end="7916"> Amerykanie</span>
	457	+ <span start="7962" end="7970"> wchodzą</span>
	458	+ <span start="7976" end="7986">do Afryki.</span>
	459	+ <span start="8774" end="8774"></span>
	460	+ <span start="8806" end="8874">Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania</span>
	461	+ <span start="8899" end="8943">mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam</span>
	462	+ <span start="8950" end="8972">środki, ludzi i ruszyć</span>
	463	+ <span start="8977" end="9022">wyłączony z życia międzynarodowego kontynent.</span>
	464	+ <span start="9046" end="9082"> wchodzimy w erę postpostkolonialną.</span>
	465	+ <span start="9323" end="9496"> Jedynymi instytucjami, które choćby w części mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański.</span>
	466	+ <span start="14853" end="14853"></span>
	467	+ <span start="14887" end="14908">b. państwa kolonialne</span>
	468	+ <span start="14968" end="14985"> nie angażują się</span>
	469	+ <span start="14986" end="14986"></span>
	470	+ <span start="15003" end="15004">w</span>
	471	+ <span start="15005" end="15032"> Afryce. Wielkim przegranym</span>
	472	+ <span start="15047" end="15060"> jest Francja</span>
	473	+ <span start="15184" end="15185">.</span>
	474	+ </spans>
	475	+ </summary>
	476	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="F">
	477	+ <body>Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Okres zimnej wojny na tym kontynencie przebiegał bardzo dramatycznie. Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny. Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne, rządy stały się otwarte na zmiany. Następują zmiany w elitach politycznych. W tej sytuacji dziwolągiem nie z tej epoki jest Mobutu. Wydarzenia w Zairze to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, nie tylko w Zairze, kryzysu państwa narodowego. Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega jednak w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji. Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji - która na tym kontynencie toczy się od 100 lat - między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. miejsce Anglii, która jest zajęta swoimi wewnętrznymi problemami i w sprawy afrykańskie się nie angażuje, zajęły Stany Zjednoczone. To jest coś nowego dla Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. To wszystko oznacza, że wchodzimy w erę postpostkolonialną. jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje i bez którego nie ma możliwości wyjścia z kryzysu. Młoda burżuazja wiąże swoją przyszłość z Bankiem Światowym i MFW, które symbolizują USA. W tej grze bierze udział wielu aktorów, są i będą konflikty. Jednak, co istotne, to fakt, że wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować, ożywić jej gospodarkę, tchnąć w nią nowe życie.</body>
	478	+ <spans>
	479	+ <span start="365" end="434">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie.</span>
	480	+ <span start="515" end="584">Okres zimnej wojny na tym kontynencie przebiegał bardzo dramatycznie.</span>
	481	+ <span start="3459" end="3509">Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny</span>
	482	+ <span start="3641" end="3809">. Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne, rządy stały się otwarte na zmiany.</span>
	483	+ <span start="3880" end="3920">Następują zmiany w elitach politycznych.</span>
	484	+ <span start="4430" end="4485">W tej sytuacji dziwolągiem nie z tej epoki jest Mobutu.</span>
	485	+ <span start="4540" end="4562">Wydarzenia w Zairze to</span>
	486	+ <span start="4634" end="4736">przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, nie tylko w Zairze, kryzysu państwa narodowego.</span>
	487	+ <span start="5011" end="5129">Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega jednak w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji</span>
	488	+ <span start="5162" end="5163">.</span>
	489	+ <span start="5716" end="5912">Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji - która na tym kontynencie toczy się od 100 lat - między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.</span>
	490	+ <span start="7449" end="7580">miejsce Anglii, która jest zajęta swoimi wewnętrznymi problemami i w sprawy afrykańskie się nie angażuje, zajęły Stany Zjednoczone.</span>
	491	+ <span start="8775" end="9082">To jest coś nowego dla Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. To wszystko oznacza, że wchodzimy w erę postpostkolonialną.</span>
	492	+ <span start="9195" end="9323"> jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje i bez którego nie ma możliwości wyjścia z kryzysu.</span>
	493	+ <span start="9786" end="9874">Młoda burżuazja wiąże swoją przyszłość z Bankiem Światowym i MFW, które symbolizują USA.</span>
	494	+ <span start="11318" end="11318"></span>
	495	+ <span start="12071" end="12272">W tej grze bierze udział wielu aktorów, są i będą konflikty. Jednak, co istotne, to fakt, że wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować, ożywić jej gospodarkę, tchnąć w nią nowe życie.</span>
	496	+ </spans>
	497	+ </summary>
	498	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="F">
	499	+ <body>Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Okres zimnej wojny na tym kontynencie przebiegał bardzo dramatycznie. Politycy zachodni szukają kogoś, na kim można by się oprzeć. W takiej sytuacji jak zwykle sięga się po armię. Jednym z liderów wojska jest Joseph Mobutu. Człowiek, jak już mówiłem, który z sierżanta awansował na generała. W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Zachód zachowuje się wobec Afryki, wobec Zairu dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką. I mamy przez prawie 30 lat do czynienia ze stanem trudnym do zdefiniowania. Jest zastój. Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny. Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne, rządy stały się otwarte na zmiany. Następują zmiany w elitach politycznych. W tej sytuacji dziwolągiem nie z tej epoki jest Mobutu.
	500	+Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej - końca zimnej wojny - to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, nie tylko w Zairze, kryzysu państwa narodowego. Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega jednak w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji. Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji - która na tym kontynencie toczy się od 100 lat - między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. Prasa francuska, co ciekawe, widzi jeszcze, że rzecz dotyczy nie tylko różnic w interesach, ale także walki na polu kulturowym i językowym. miejsce Anglii, która jest zajęta swoimi wewnętrznymi problemami i w sprawy afrykańskie się nie angażuje, zajęły Stany Zjednoczone. To jest coś nowego dla Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. To wszystko oznacza, że wchodzimy w erę postpostkolonialną.Po pierwsze pozytywne jest to, że nie ma już zimnej wojny. Po drugie jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje i bez którego nie ma możliwości wyjścia z kryzysu. Młoda burżuazja wiąże swoją przyszłość z Bankiem Światowym i MFW, które symbolizują USA.Wskutek braku łączności, komunikacji wytworzyła się regionalna czy federalna struktura władzy. Państwa afrykańskie, takie jak Zair, mogą i chcą korzystać w tej mierze z rozwiązań prawnych i praktyki amerykańskiej. Afrykańskim warunkom geograficznym, historycznym i komunikacyjnym doskonale odpowiadają luźne federalne struktury. Szczególnie w Zairze, gdzie jest ponad 200 grup etnicznych. Istotną rolę - co chcę podkreślić - po raz pierwszy od wielu lat na kontynencie odgrywa prezydent RPA Nelson Mandela. W tej grze bierze udział wielu aktorów, są i będą konflikty. Jednak, co istotne, to fakt, że wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować, ożywić jej gospodarkę, tchnąć w nią nowe życie. Włączyć ją do organizmu światowej ekonomii. Kończy się wielka epoka Mobutu, zaczyna się nowa Kabili. Jest to kontynent bardzo zróżnicowany. Na pewno nie będzie też jednej formuły rozwiązań.</body>
	501	+ <spans>
	502	+ <span start="365" end="584">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Okres zimnej wojny na tym kontynencie przebiegał bardzo dramatycznie.</span>
	503	+ <span start="2087" end="2147">Politycy zachodni szukają kogoś, na kim można by się oprzeć.</span>
	504	+ <span start="2251" end="2411">W takiej sytuacji jak zwykle sięga się po armię. Jednym z liderów wojska jest Joseph Mobutu. Człowiek, jak już mówiłem, który z sierżanta awansował na generała.</span>
	505	+ <span start="2640" end="3014">W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Zachód zachowuje się wobec Afryki, wobec Zairu dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką. I mamy przez prawie 30 lat do czynienia ze stanem trudnym do zdefiniowania.</span>
	506	+ <span start="3074" end="3086">Jest zastój.</span>
	507	+ <span start="3459" end="3509">Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny</span>
	508	+ <span start="3641" end="3809">. Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne, rządy stały się otwarte na zmiany.</span>
	509	+ <span start="3880" end="3920">Następują zmiany w elitach politycznych.</span>
	510	+ <span start="4430" end="4485">W tej sytuacji dziwolągiem nie z tej epoki jest Mobutu.</span>
	511	+ <span start="4540" end="4736">Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej - końca zimnej wojny - to przykład innego zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, nie tylko w Zairze, kryzysu państwa narodowego.</span>
	512	+ <span start="5011" end="5129">Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega jednak w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji</span>
	513	+ <span start="5162" end="5163">.</span>
	514	+ <span start="5716" end="5912">Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji - która na tym kontynencie toczy się od 100 lat - między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.</span>
	515	+ <span start="6838" end="6977">Prasa francuska, co ciekawe, widzi jeszcze, że rzecz dotyczy nie tylko różnic w interesach, ale także walki na polu kulturowym i językowym.</span>
	516	+ <span start="7449" end="7580">miejsce Anglii, która jest zajęta swoimi wewnętrznymi problemami i w sprawy afrykańskie się nie angażuje, zajęły Stany Zjednoczone.</span>
	517	+ <span start="8775" end="9082">To jest coś nowego dla Afryki. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent. To wszystko oznacza, że wchodzimy w erę postpostkolonialną.</span>
	518	+ <span start="9127" end="9323">Po pierwsze pozytywne jest to, że nie ma już zimnej wojny. Po drugie jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje i bez którego nie ma możliwości wyjścia z kryzysu.</span>
	519	+ <span start="9786" end="9874">Młoda burżuazja wiąże swoją przyszłość z Bankiem Światowym i MFW, które symbolizują USA.</span>
	520	+ <span start="10696" end="10894">Wskutek braku łączności, komunikacji wytworzyła się regionalna czy federalna struktura władzy. Państwa afrykańskie, takie jak Zair, mogą i chcą korzystać w tej mierze z rozwiązań prawnych i praktyki</span>
	521	+ <span start="10897" end="11086">amerykańskiej. Afrykańskim warunkom geograficznym, historycznym i komunikacyjnym doskonale odpowiadają luźne federalne struktury. Szczególnie w Zairze, gdzie jest ponad 200 grup etnicznych.</span>
	522	+ <span start="11201" end="11318">Istotną rolę - co chcę podkreślić - po raz pierwszy od wielu lat na kontynencie odgrywa prezydent RPA Nelson Mandela.</span>
	523	+ <span start="12071" end="12316">W tej grze bierze udział wielu aktorów, są i będą konflikty. Jednak, co istotne, to fakt, że wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować, ożywić jej gospodarkę, tchnąć w nią nowe życie. Włączyć ją do organizmu światowej ekonomii.</span>
	524	+ <span start="12918" end="12974">Kończy się wielka epoka Mobutu, zaczyna się nowa Kabili.</span>
	525	+ <span start="13226" end="13315"> Jest to kontynent bardzo zróżnicowany. Na pewno nie będzie też jednej formuły rozwiązań.</span>
	526	+ </spans>
	527	+ </summary>
	528	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="F">
	529	+ <body>Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. wraz z końcem zimnej wojny Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, rządy stały się otwarte na zmiany. Następują zmiany w elitach politycznych. W tej sytuacji dziwolągiem nie z tej epoki jest Mobutu. Wydarzenia w Zairze to przykład kryzysu państwa narodowego. to, co dzieje się dziś w Zairze, to przejaw konfrontacji - która na tym kontynencie toczy się od 100 lat - między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. miejsce Anglii, która jest zajęta swoimi wewnętrznymi problemami i w sprawy afrykańskie się nie angażuje, zajęły Stany Zjednoczone. Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent.</body>
	530	+ <spans>
	531	+ <span start="365" end="434">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie.</span>
	532	+ <span start="3483" end="3509">wraz z końcem zimnej wojny</span>
	533	+ <span start="3642" end="3750"> Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje,</span>
	534	+ <span start="3775" end="3809">rządy stały się otwarte na zmiany.</span>
	535	+ <span start="3880" end="3920">Następują zmiany w elitach politycznych.</span>
	536	+ <span start="4430" end="4485">W tej sytuacji dziwolągiem nie z tej epoki jest Mobutu.</span>
	537	+ <span start="4540" end="4562">Wydarzenia w Zairze to</span>
	538	+ <span start="4634" end="4642">przykład</span>
	539	+ <span start="4709" end="4736">kryzysu państwa narodowego.</span>
	540	+ <span start="5745" end="5777">to, co dzieje się dziś w Zairze,</span>
	541	+ <span start="5790" end="5912">to przejaw konfrontacji - która na tym kontynencie toczy się od 100 lat - między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.</span>
	542	+ <span start="7449" end="7580">miejsce Anglii, która jest zajęta swoimi wewnętrznymi problemami i w sprawy afrykańskie się nie angażuje, zajęły Stany Zjednoczone.</span>
	543	+ <span start="8806" end="9022">Opuszczony, zadłużony kontynent stał się przedmiotem zainteresowania ze strony jedynego dziś mocarstwa, które jest gotowe zaangażować tam swoje środki, ludzi i ruszyć ten wyłączony z życia międzynarodowego kontynent.</span>
	544	+ </spans>
	545	+ </summary>
	546	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="C">
	547	+ <body>Czy wydarzenia rozgrywające się w Zairze rzeczywiście są takie ważne?
	548	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Niewątpliwie tak. z kilku względów. Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Okres zimnej wojny na tym kontynencie przebiegał bardzo dramatycznie. w okresie dekolonizacji, walki o niepodległość, nie znając dobrze Afryki, zakładano, że procesy tam zachodzące mogą stać się zalążkiem wielkiego konfliktu między mocarstwami, że może wybuchnąć tam trzecia wojna światowa. do akcji włączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych. Obawiano się najgorszego. Afryka kojarzyła się z czymś niebezpiecznym i niepewnym. W sumie spowodowało to, że w ten wiszący w powietrzu konflikt włączyły się Stany Zjednoczone i Związek Radziecki, a nawet Chiny. I właśnie na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu. Był on nikomu nie znanym sierżantem armii kolonialnej. Amerykanie zaczynają szukać swego człowieka. Nie wiedzą, jak dalej potoczą się losy Konga, państwa doskonale położonego strategicznie, dysponującego wieloma bogactwami naturalnymi, trzeciego pod względem obszaru kraju Afryki. W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Zachód zachowuje się wobec Afryki dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką. Wydarzenia w Zairze to przykład zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, kryzysu państwa narodowego. tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi bardzo silny kryzys. Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega jednak w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji, bo trwało niespełna 30 - 40 lat.</body>
	549	+ <spans>
	550	+ <span start="127" end="196">Czy wydarzenia rozgrywające się w Zairze rzeczywiście są takie ważne?</span>
	551	+ <span start="281" end="321">
	552	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Niewątpliwie tak.</span>
	553	+ <span start="347" end="584">z kilku względów. Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Okres zimnej wojny na tym kontynencie przebiegał bardzo dramatycznie.</span>
	554	+ <span start="646" end="866">w okresie dekolonizacji, walki o niepodległość, nie znając dobrze Afryki, zakładano, że procesy tam zachodzące mogą stać się zalążkiem wielkiego konfliktu między mocarstwami, że może wybuchnąć tam trzecia wojna światowa.</span>
	555	+ <span start="1092" end="1360">do akcji włączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych. Obawiano się najgorszego. Afryka kojarzyła się z czymś niebezpiecznym i niepewnym. W sumie spowodowało to, że w ten wiszący w powietrzu konflikt włączyły się Stany Zjednoczone i Związek Radziecki, a nawet Chiny.</span>
	556	+ <span start="1363" end="1416">I właśnie na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu. Był on</span>
	557	+ <span start="1427" end="1444">nikomu nie znanym</span>
	558	+ <span start="1472" end="1500">sierżantem armii kolonialnej</span>
	559	+ <span start="1544" end="1545">.</span>
	560	+ <span start="1798" end="1842">Amerykanie zaczynają szukać swego człowieka.</span>
	561	+ <span start="1856" end="2036">Nie wiedzą, jak dalej potoczą się losy Konga, państwa doskonale położonego strategicznie, dysponującego wieloma bogactwami naturalnymi, trzeciego pod względem obszaru kraju Afryki.</span>
	562	+ <span start="2640" end="2780">W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Zachód zachowuje się wobec Afryki</span>
	563	+ <span start="2793" end="2938"> dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką.</span>
	564	+ <span start="4540" end="4562">Wydarzenia w Zairze to</span>
	565	+ <span start="4634" end="4642">przykład</span>
	566	+ <span start="4650" end="4688">zjawiska, jakie obserwujemy w świecie,</span>
	567	+ <span start="4709" end="4736">kryzysu państwa narodowego.</span>
	568	+ <span start="4786" end="4868">tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi bardzo silny kryzys.</span>
	569	+ <span start="5011" end="5163">Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega jednak w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji, bo trwało niespełna 30 - 40 lat.</span>
	570	+ </spans>
	571	+ </summary>
	572	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="C">
	573	+ <body>Czy wydarzenia rozgrywające się w Zairze rzeczywiście są takie ważne?
	574	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Niewątpliwie tak. z kilku względów. Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Okres zimnej wojny na tym kontynencie przebiegał bardzo dramatycznie. w okresie dekolonizacji, walki o niepodległość, nie znając dobrze Afryki, zakładano, że procesy tam zachodzące mogą stać się zalążkiem wielkiego konfliktu między mocarstwami, że może wybuchnąć tam trzecia wojna światowa. kiedy w 1960 roku po raz pierwszy jechałem do Konga (dziś Zairu), w ówczesnej prasie światowej pisano o wielkim niebezpieczeństwie, jakie może wiązać się z konfliktem w tym państwie. Panowała nerwowa atmosfera, do akcji włączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych. Obawiano się najgorszego. Afryka kojarzyła się z czymś niebezpiecznym i niepewnym. W sumie spowodowało to, że w ten wiszący w powietrzu konflikt włączyły się Stany Zjednoczone i Związek Radziecki, a nawet Chiny.
	575	+I właśnie na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu. Był on nikomu nie znanym sierżantem armii kolonialnej. Kiedy Patrice Lumumba (pierwszy premier) ogłosił niepodległość Konga i wystąpił z bardzo radykalnymi hasłami, kiedy dał się poznać jako człowiek bardzo zapalczywy, ambitny, który mówi, że pójdzie dalej - a na dodatek w Kongu pojawia się wielu Rosjan - Amerykanie zaczynają szukać swego człowieka. Mają powody. Nie wiedzą, jak dalej potoczą się losy Konga, państwa doskonale położonego strategicznie, dysponującego wieloma bogactwami naturalnymi, trzeciego pod względem obszaru kraju Afryki. Zachód boi się zdecydowanego na wszystko Lumumby. Politycy zachodni szukają kogoś, na kim można by się oprzeć. Jednym z liderów wojska jest Joseph Mobutu. Człowiek, który z sierżanta awansował na generała. W armii kongijskiej nie było oficerów, wcześniej stanowiska te obsadzali Belgowie, ale oni po ogłoszeniu niepodległości opuścili ten kraj. W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Zachód zachowuje się wobec Afryki dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką.
	576	+Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny, wraz z wycofaniem się z Afryki Rosjan, wraz ze zniknięciem z tego kontynentu wszystkich podziałów wynikłych z rywalizacji mocarstw. Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne, rządy stały się otwarte na zmiany. Poza tym w Afryce doszła do władzy zupełnie nowa generacja polityków. Ludzie związani z okresem zimnej wojny ustępują pola młodszym, kształconym na uniwersytetach afrykańskich, rozumiejących lepiej swoje afrykańskie korzenie. W tej chwili poza Mobutu nie ma właściwie polityka u władzy z tamtej epoki. To tylko kwestia czasu. Wydarzenia w Zairze to przykład zjawiska, jakie obserwujemy w świecie, kryzysu państwa narodowego. W wielu państwach świata można dziś dostrzec, że tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi bardzo silny kryzys. Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega jednak w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji, bo trwało niespełna 30 - 40 lat. Od dawna także i ten kryzys trawił Zair. Państwo to istniało sztucznie, bez komunikacji, bez łączności. Na tym wielkim obszarze w rzeczywistości istniały struktury federalne, oparte albo na silnej grupie etnicznej, albo terytorium.</body>
	577	+ <spans>
	578	+ <span start="127" end="196">Czy wydarzenia rozgrywające się w Zairze rzeczywiście są takie ważne?</span>
	579	+ <span start="281" end="321">
	580	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Niewątpliwie tak.</span>
	581	+ <span start="347" end="584">z kilku względów. Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Okres zimnej wojny na tym kontynencie przebiegał bardzo dramatycznie.</span>
	582	+ <span start="646" end="866">w okresie dekolonizacji, walki o niepodległość, nie znając dobrze Afryki, zakładano, że procesy tam zachodzące mogą stać się zalążkiem wielkiego konfliktu między mocarstwami, że może wybuchnąć tam trzecia wojna światowa.</span>
	583	+ <span start="880" end="1360">kiedy w 1960 roku po raz pierwszy jechałem do Konga (dziś Zairu), w ówczesnej prasie światowej pisano o wielkim niebezpieczeństwie, jakie może wiązać się z konfliktem w tym państwie. Panowała nerwowa atmosfera, do akcji włączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych. Obawiano się najgorszego. Afryka kojarzyła się z czymś niebezpiecznym i niepewnym. W sumie spowodowało to, że w ten wiszący w powietrzu konflikt włączyły się Stany Zjednoczone i Związek Radziecki, a nawet Chiny.</span>
	584	+ <span start="1362" end="1416">
	585	+I właśnie na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu. Był on</span>
	586	+ <span start="1427" end="1444">nikomu nie znanym</span>
	587	+ <span start="1472" end="1500">sierżantem armii kolonialnej</span>
	588	+ <span start="1544" end="2147">. Kiedy Patrice Lumumba (pierwszy premier) ogłosił niepodległość Konga i wystąpił z bardzo radykalnymi hasłami, kiedy dał się poznać jako człowiek bardzo zapalczywy, ambitny, który mówi, że pójdzie dalej - a na dodatek w Kongu pojawia się wielu Rosjan - Amerykanie zaczynają szukać swego człowieka. Mają powody. Nie wiedzą, jak dalej potoczą się losy Konga, państwa doskonale położonego strategicznie, dysponującego wieloma bogactwami naturalnymi, trzeciego pod względem obszaru kraju Afryki. Zachód boi się zdecydowanego na wszystko Lumumby. Politycy zachodni szukają kogoś, na kim można by się oprzeć.</span>
	589	+ <span start="2300" end="2353">Jednym z liderów wojska jest Joseph Mobutu. Człowiek,</span>
	590	+ <span start="2371" end="2550">który z sierżanta awansował na generała. W armii kongijskiej nie było oficerów, wcześniej stanowiska te obsadzali Belgowie, ale oni po ogłoszeniu niepodległości opuścili ten kraj.</span>
	591	+ <span start="2640" end="2780">W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Zachód zachowuje się wobec Afryki</span>
	592	+ <span start="2793" end="2938"> dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką.</span>
	593	+ <span start="3458" end="3879">
	594	+Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny, wraz z wycofaniem się z Afryki Rosjan, wraz ze zniknięciem z tego kontynentu wszystkich podziałów wynikłych z rywalizacji mocarstw. Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów, wprowadzono nowe konstytucje, bardziej demokratyczne, rządy stały się otwarte na zmiany. Poza tym w Afryce doszła do władzy zupełnie nowa generacja polityków.</span>
	595	+ <span start="3921" end="4075">Ludzie związani z okresem zimnej wojny ustępują pola młodszym, kształconym na uniwersytetach afrykańskich, rozumiejących lepiej swoje afrykańskie korzenie</span>
	596	+ <span start="4190" end="4267">. W tej chwili poza Mobutu nie ma właściwie polityka u władzy z tamtej epoki.</span>
	597	+ <span start="4516" end="4562">To tylko kwestia czasu. Wydarzenia w Zairze to</span>
	598	+ <span start="4634" end="4642">przykład</span>
	599	+ <span start="4650" end="4688">zjawiska, jakie obserwujemy w świecie,</span>
	600	+ <span start="4709" end="4868">kryzysu państwa narodowego. W wielu państwach świata można dziś dostrzec, że tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi bardzo silny kryzys.</span>
	601	+ <span start="5011" end="5163">Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega jednak w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji, bo trwało niespełna 30 - 40 lat.</span>
	602	+ <span start="5319" end="5550">Od dawna także i ten kryzys trawił Zair. Państwo to istniało sztucznie, bez komunikacji, bez łączności. Na tym wielkim obszarze w rzeczywistości istniały struktury federalne, oparte albo na silnej grupie etnicznej, albo terytorium.</span>
	603	+ </spans>
	604	+ </summary>
	605	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="C">
	606	+ <body>Czy wydarzenia rozgrywające się w Zairze rzeczywiście są takie ważne?
	607	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Niewątpliwie tak. Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. w okresie dekolonizacji, walki o niepodległość, nie znając dobrze Afryki, zakładano, że procesy tam zachodzące mogą stać się zalążkiem wielkiego konfliktu między mocarstwami, że może wybuchnąć tam trzecia wojna światowa. właśnie na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu. W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem. Wydarzenia w Zairze to przykład kryzysu państwa narodowego. tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi bardzo silny kryzys. Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji.</body>
	608	+ <spans>
	609	+ <span start="127" end="196">Czy wydarzenia rozgrywające się w Zairze rzeczywiście są takie ważne?</span>
	610	+ <span start="281" end="321">
	611	+RYSZARD KAPUŚCIŃSKI: Niewątpliwie tak.</span>
	612	+ <span start="365" end="514">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	613	+ <span start="646" end="866">w okresie dekolonizacji, walki o niepodległość, nie znając dobrze Afryki, zakładano, że procesy tam zachodzące mogą stać się zalążkiem wielkiego konfliktu między mocarstwami, że może wybuchnąć tam trzecia wojna światowa.</span>
	614	+ <span start="1365" end="1409">właśnie na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu.</span>
	615	+ <span start="2640" end="2746">W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę w państwie i formalnie do dziś jest dyktatorem.</span>
	616	+ <span start="4540" end="4562">Wydarzenia w Zairze to</span>
	617	+ <span start="4634" end="4642">przykład</span>
	618	+ <span start="4709" end="4736">kryzysu państwa narodowego.</span>
	619	+ <span start="4786" end="4868">tradycyjna koncepcja państwa centralnie rządzonego przechodzi bardzo silny kryzys.</span>
	620	+ <span start="5011" end="5057">Ze szczególnym nasileniem ten kryzys przebiega</span>
	621	+ <span start="5065" end="5129">w Afryce, gdzie państwo zawsze było słabe, bo nie miało tradycji</span>
	622	+ <span start="5162" end="5163">.</span>
	623	+ </spans>
	624	+ </summary>
	625	+ <summary ratio="10%" type="extract" author="B">
	626	+ <body>Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. w 1960 pisano o wielkim niebezpieczeństwie, jakie może wiązać się z konfliktem w tym państwie. do akcji włączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych. na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu. Mobutu nadal jest u władzy...To tylko kwestia czasu. Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej to przykład kryzysu państwa narodowego. Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. To jest stara rywalizacja. Tym razem jest to konfrontacja na linii Paryż - Waszyngton.
	627	+
	628	+Amerykanie wchodzą dziś do Afryki. Robią to na kilku szczeblach. Politycznie odpowiada za to Departament Stanu, ale bardzo aktywne są tzw. organizacje pozarządowe. Do tego dochodzi zainteresowanie ekonomiczne. jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje. Jedynymi instytucjami, które mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański. USA i Zair mają taki sam interes: doprowadzanie do stabilizacji kontynentu, usunięcie pozostałości zimnej wojny.
	629	+
	630	+Niewątpliwie b. państwa kolonialne mają wewnętrzne problemy i nie angażują się Afryce. Wielkim przegranym, moim zdaniem, jest Francja, która próbowała budować mit francusko-parysko-afrykański; wiele złego zrobiła polityka b. prezydenta Mitterranda. Francja popierała najgorsze dyktatury.
	631	+
	632	+Wracając do generalnej tendencji, afrykańscy politycy, młoda generacja rozumieją, że minął czas starych kolonialnych powiązań. Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity. Nastąpiła zatem zbieżność interesów. W Afryce wydarzenia w Zairze oznaczają rozstanie się z starym modelem.</body>
	633	+ <spans>
	634	+ <span start="365" end="514">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	635	+ <span start="886" end="892">w 1960</span>
	636	+ <span start="975" end="1063">pisano o wielkim niebezpieczeństwie, jakie może wiązać się z konfliktem w tym państwie.</span>
	637	+ <span start="1092" end="1148">do akcji włączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych.</span>
	638	+ <span start="1373" end="1409">na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu.</span>
	639	+ <span start="4478" end="4484">Mobutu</span>
	640	+ <span start="4485" end="4485"></span>
	641	+ <span start="4492" end="4514">nadal jest u władzy...</span>
	642	+ <span start="4516" end="4607">To tylko kwestia czasu. Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej</span>
	643	+ <span start="4631" end="4642">to przykład</span>
	644	+ <span start="4709" end="4736">kryzysu państwa narodowego.</span>
	645	+ <span start="5716" end="5813">Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji</span>
	646	+ <span start="5864" end="5939">między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. To jest stara rywalizacja.</span>
	647	+ <span start="6777" end="6836">Tym razem jest to konfrontacja na linii Paryż - Waszyngton.</span>
	648	+ <span start="7786" end="7786"></span>
	649	+ <span start="7906" end="7916">Amerykanie</span>
	650	+ <span start="7962" end="8114"> wchodzą dziś do Afryki. Robią to na kilku szczeblach. Politycznie odpowiada za to Departament Stanu, ale bardzo aktywne są tzw. organizacje pozarządowe</span>
	651	+ <span start="8145" end="8146">.</span>
	652	+ <span start="8364" end="8380">Do tego dochodzi</span>
	653	+ <span start="8389" end="8417">zainteresowanie ekonomiczne.</span>
	654	+ <span start="9196" end="9272">jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje</span>
	655	+ <span start="9322" end="9352">. Jedynymi instytucjami, które</span>
	656	+ <span start="9369" end="9496">mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański.</span>
	657	+ <span start="11584" end="11589">USA i</span>
	658	+ <span start="11654" end="11658">Zair</span>
	659	+ <span start="11671" end="11759"> mają taki sam interes: doprowadzanie do stabilizacji kontynentu, usunięcie pozostałości</span>
	660	+ <span start="11781" end="11795"> zimnej wojny.</span>
	661	+ <span start="14852" end="14866">
	662	+
	663	+Niewątpliwie</span>
	664	+ <span start="14887" end="14908">b. państwa kolonialne</span>
	665	+ <span start="14941" end="14985"> mają wewnętrzne problemy i nie angażują się</span>
	666	+ <span start="15005" end="15162"> Afryce. Wielkim przegranym, moim zdaniem, jest Francja, która próbowała budować mit francusko-parysko-afrykański; wiele złego zrobiła polityka b. prezydenta</span>
	667	+ <span start="15173" end="15185">Mitterranda.</span>
	668	+ <span start="15315" end="15353"> Francja popierała najgorsze dyktatury</span>
	669	+ <span start="15393" end="15394">.</span>
	670	+ <span start="16124" end="16196">
	671	+
	672	+Wracając do generalnej tendencji, afrykańscy politycy, młoda generacja</span>
	673	+ <span start="16222" end="16277"> rozumieją, że minął czas starych kolonialnych powiązań</span>
	674	+ <span start="16460" end="16501">. Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany</span>
	675	+ <span start="16514" end="16612">i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity. Nastąpiła zatem zbieżność interesów.</span>
	676	+ <span start="16882" end="16952">W Afryce wydarzenia w Zairze oznaczają rozstanie się z starym modelem.</span>
	677	+ </spans>
	678	+ </summary>
	679	+ <summary ratio="20%" type="extract" author="B">
	680	+ <body>Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. kiedy w 1960 roku jechałem do Konga, w ówczesnej prasie światowej pisano o wielkim niebezpieczeństwie, jakie może wiązać się z konfliktem w tym państwie. do akcji włączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych. na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu. W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę. Zachód zachowuje się wobec Zairu dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką.
	681	+
	682	+Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny, wraz ze zniknięciem z tego kontynentu podziałów wynikłych z rywalizacji mocarstw. Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów. doszła do władzy nowa generacja polityków. dziwolągiem nie z tej epoki jest Mobutu. nadal jest u władzy...To tylko kwestia czasu. Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej to przykład kryzysu państwa narodowego.
	683	+
	684	+Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. To jest stara rywalizacja. Ponad sto lat temu doszło do zbrojnego starcia francusko-angielskiego w Faszodzie. Francja musiała wtedy ustąpić. Do ponownego starcia doszło w Zairze. Tym razem jest to konfrontacja na linii Paryż - Waszyngton.
	685	+
	686	+Po wycofaniu się Rosjan, braku zainteresowania ze strony Wielkiej Brytanii w Afryce wytworzyła się pustka. Amerykanie wchodzą dziś do Afryki. Robią to na kilku szczeblach. Politycznie odpowiada za to Departament Stanu, ale bardzo aktywne są tzw. organizacje pozarządowe. Do tego dochodzi zainteresowanie ekonomiczne.
	687	+
	688	+pozytywne jest to, że nie ma już zimnej wojny. jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje. Jedynymi instytucjami, które mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański. Dwadzieścia lat temu każdy urzędnik, student mówił po francusku. Teraz równie biegle mówią po angielsku. dwadzieścia lat temu panami byli Francuzi, dziś panem jest Bank Światowy. To jest przykład wielkiej zmiany, jaka dokonuje się wśród średniej klasy afrykańskiej.
	689	+
	690	+USA i Zair mają taki sam interes: doprowadzanie do stabilizacji kontynentu, usunięcie pozostałości zimnej wojny. W tej grze bierze udział wielu aktorów, są i będą konflikty. Jednak, co istotne, to fakt, że wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować. Włączyć ją do organizmu światowej ekonomii.
	691	+
	692	+Jaka jest przyszłość tego kontynentu?Trudno odpowiedzieć. Jest to kontynent zróżnicowany. Na pewno nie będzie też jednej formuły rozwiązań. Afryka stanie na nogi, kiedy dostanie pieniądze z zewnątrz.
	693	+
	694	+Niewątpliwie b. państwa kolonialne mają wewnętrzne problemy i nie angażują się Afryce. Wielkim przegranym, moim zdaniem, jest Francja, która próbowała budować mit francusko-parysko-afrykański; wiele złego zrobiła polityka b. prezydenta Mitterranda.Był to człowiek, który za wszelką cenę chciał stworzyć idylliczny obraz współpracy Paryża z b. koloniami francuskimi. Francja popierała najgorsze dyktatury. A jedyną polityką było wysłanie spadochroniarzy w celu ratowania zagrożonego dyktatora. Taka polityka musiała się skończyć tak, jak się kończy dziś w Zairze. Francja zaczęła tracić wpływy w regionie Wielkich Jezior.
	695	+
	696	+Wracając do generalnej tendencji, afrykańscy politycy, młoda generacja rozumieją, że minął czas starych kolonialnych powiązań. Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity. Nastąpiła zatem zbieżność interesów. Jest to pozytywne zjawisko. Amerykanie proponują bowiem demokratyczne rozwiązania, wolny rynek, swobodny przepływ kapitału. W Afryce wydarzenia w Zairze oznaczają rozstanie się z starym modelem.</body>
	697	+ <spans>
	698	+ <span start="365" end="514">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	699	+ <span start="880" end="897">kiedy w 1960 roku</span>
	700	+ <span start="914" end="931">jechałem do Konga</span>
	701	+ <span start="944" end="1063">, w ówczesnej prasie światowej pisano o wielkim niebezpieczeństwie, jakie może wiązać się z konfliktem w tym państwie.</span>
	702	+ <span start="1092" end="1148">do akcji włączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych.</span>
	703	+ <span start="1373" end="1409">na tej fali niepokoju wyrósł Mobutu.</span>
	704	+ <span start="2640" end="2698">W 1965 roku w wyniku zamachu stanu Mobutu przejmuje władzę</span>
	705	+ <span start="2745" end="2773">. Zachód zachowuje się wobec</span>
	706	+ <span start="2788" end="2938">Zairu dwuznacznie. Z jednej strony chce mieć kontrolę nad tym, co się dzieje na tym kontynencie, z drugiej nie ma żadnej koncepcji, co robić z Afryką.</span>
	707	+ <span start="3457" end="3510">
	708	+
	709	+Proces zmian zaczął się wraz z końcem zimnej wojny,</span>
	710	+ <span start="3550" end="3587">wraz ze zniknięciem z tego kontynentu</span>
	711	+ <span start="3599" end="3719">podziałów wynikłych z rywalizacji mocarstw. Zaczęły się pozytywne procesy, zaczęto odchodzić od jednopartyjnych systemów</span>
	712	+ <span start="3808" end="3809">.</span>
	713	+ <span start="3828" end="3844">doszła do władzy</span>
	714	+ <span start="3854" end="3879">nowa generacja polityków.</span>
	715	+ <span start="4445" end="4485">dziwolągiem nie z tej epoki jest Mobutu.</span>
	716	+ <span start="4492" end="4514">nadal jest u władzy...</span>
	717	+ <span start="4516" end="4607">To tylko kwestia czasu. Wydarzenia w Zairze to nie tylko wyznaczenie pewnej cezury czasowej</span>
	718	+ <span start="4631" end="4642">to przykład</span>
	719	+ <span start="4709" end="4736">kryzysu państwa narodowego.</span>
	720	+ <span start="5689" end="5689"></span>
	721	+ <span start="5716" end="5813">Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji</span>
	722	+ <span start="5864" end="5986">między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. To jest stara rywalizacja. Ponad sto lat temu doszło do zbrojnego starcia</span>
	723	+ <span start="5989" end="6055">francusko-angielskiego w Faszodzie. Francja musiała wtedy ustąpić.</span>
	724	+ <span start="6739" end="6836">Do ponownego starcia doszło w Zairze. Tym razem jest to konfrontacja na linii Paryż - Waszyngton.</span>
	725	+ <span start="7786" end="7812">
	726	+
	727	+Po wycofaniu się Rosjan,</span>
	728	+ <span start="7824" end="7916">braku zainteresowania ze strony Wielkiej Brytanii w Afryce wytworzyła się pustka. Amerykanie</span>
	729	+ <span start="7962" end="8114"> wchodzą dziś do Afryki. Robią to na kilku szczeblach. Politycznie odpowiada za to Departament Stanu, ale bardzo aktywne są tzw. organizacje pozarządowe</span>
	730	+ <span start="8145" end="8146">.</span>
	731	+ <span start="8364" end="8380">Do tego dochodzi</span>
	732	+ <span start="8389" end="8417">zainteresowanie ekonomiczne.</span>
	733	+ <span start="9125" end="9125"></span>
	734	+ <span start="9139" end="9185">pozytywne jest to, że nie ma już zimnej wojny.</span>
	735	+ <span start="9196" end="9272">jest pewna szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje</span>
	736	+ <span start="9322" end="9352">. Jedynymi instytucjami, które</span>
	737	+ <span start="9369" end="9496">mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański.</span>
	738	+ <span start="10122" end="10166">Dwadzieścia lat temu każdy urzędnik, student</span>
	739	+ <span start="10173" end="10192"> mówił po francusku</span>
	740	+ <span start="10211" end="10252">. Teraz równie biegle mówią po angielsku.</span>
	741	+ <span start="10327" end="10399">dwadzieścia lat temu panami byli Francuzi, dziś panem jest Bank Światowy</span>
	742	+ <span start="10428" end="10516">. To jest przykład wielkiej zmiany, jaka dokonuje się wśród średniej klasy afrykańskiej.</span>
	743	+ <span start="11575" end="11575"></span>
	744	+ <span start="11584" end="11589">USA i</span>
	745	+ <span start="11654" end="11658">Zair</span>
	746	+ <span start="11671" end="11759"> mają taki sam interes: doprowadzanie do stabilizacji kontynentu, usunięcie pozostałości</span>
	747	+ <span start="11781" end="11795"> zimnej wojny.</span>
	748	+ <span start="12071" end="12223">W tej grze bierze udział wielu aktorów, są i będą konflikty. Jednak, co istotne, to fakt, że wielkie koncerny są zgodne, że Afrykę należy zagospodarować</span>
	749	+ <span start="12271" end="12316">. Włączyć ją do organizmu światowej ekonomii.</span>
	750	+ <span start="12974" end="13012">
	751	+
	752	+Jaka jest przyszłość tego kontynentu</span>
	753	+ <span start="13054" end="13055">?</span>
	754	+ <span start="13057" end="13077">Trudno odpowiedzieć.</span>
	755	+ <span start="13227" end="13244">Jest to kontynent</span>
	756	+ <span start="13252" end="13315">zróżnicowany. Na pewno nie będzie też jednej formuły rozwiązań.</span>
	757	+ <span start="13644" end="13703">Afryka stanie na nogi, kiedy dostanie pieniądze z zewnątrz.</span>
	758	+ <span start="14852" end="14866">
	759	+
	760	+Niewątpliwie</span>
	761	+ <span start="14887" end="14908">b. państwa kolonialne</span>
	762	+ <span start="14941" end="14985"> mają wewnętrzne problemy i nie angażują się</span>
	763	+ <span start="15005" end="15162"> Afryce. Wielkim przegranym, moim zdaniem, jest Francja, która próbowała budować mit francusko-parysko-afrykański; wiele złego zrobiła polityka b. prezydenta</span>
	764	+ <span start="15173" end="15185">Mitterranda.</span>
	765	+ <span start="15198" end="15353">Był to człowiek, który za wszelką cenę chciał stworzyć idylliczny obraz współpracy Paryża z b. koloniami francuskimi. Francja popierała najgorsze dyktatury</span>
	766	+ <span start="15393" end="15552">. A jedyną polityką było wysłanie spadochroniarzy w celu ratowania zagrożonego dyktatora. Taka polityka musiała się skończyć tak, jak się kończy dziś w Zairze.</span>
	767	+ <span start="15577" end="15584">Francja</span>
	768	+ <span start="15627" end="15650">zaczęła tracić wpływy w</span>
	769	+ <span start="15658" end="15683">regionie Wielkich Jezior.</span>
	770	+ <span start="16124" end="16196">
	771	+
	772	+Wracając do generalnej tendencji, afrykańscy politycy, młoda generacja</span>
	773	+ <span start="16222" end="16277"> rozumieją, że minął czas starych kolonialnych powiązań</span>
	774	+ <span start="16460" end="16501">. Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany</span>
	775	+ <span start="16514" end="16612">i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity. Nastąpiła zatem zbieżność interesów.</span>
	776	+ <span start="16652" end="16775">Jest to pozytywne zjawisko. Amerykanie proponują bowiem demokratyczne rozwiązania, wolny rynek, swobodny przepływ kapitału.</span>
	777	+ <span start="16882" end="16952">W Afryce wydarzenia w Zairze oznaczają rozstanie się z starym modelem.</span>
	778	+ </spans>
	779	+ </summary>
	780	+ <summary ratio="5%" type="extract" author="B">
	781	+ <body>Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny. Wydarzenia to przykład kryzysu państwa narodowego. Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym. Amerykanie wchodzą dziś do Afryki. jest szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje. Jedynymi instytucjami, które mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański. Niewątpliwie b. państwa kolonialne mają wewnętrzne problemy i nie angażują się Afryce. Wielkim przegranym, moim zdaniem, jest Francja, która próbowała budować mit francusko-parysko-afrykański. Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity. W Afryce wydarzenia w Zairze oznaczają rozstanie się z starym modelem.</body>
	782	+ <spans>
	783	+ <span start="365" end="514">Konflikt w Zairze jest dziś jednym z największych na naszej planecie. Ale jeśli chodzi o samą Afrykę, jest to wyraźne zakończenie epoki zimnej wojny.</span>
	784	+ <span start="4540" end="4550">Wydarzenia</span>
	785	+ <span start="4631" end="4642">to przykład</span>
	786	+ <span start="4709" end="4736">kryzysu państwa narodowego.</span>
	787	+ <span start="5716" end="5813">Trzecim powodem, dla którego to, co dzieje się dziś w Zairze, jest ważne, to przejaw konfrontacji</span>
	788	+ <span start="5864" end="5912">między światem anglojęzycznym i frankojęzycznym.</span>
	789	+ <span start="7906" end="7916">Amerykanie</span>
	790	+ <span start="7962" end="7986"> wchodzą dziś do Afryki.</span>
	791	+ <span start="9196" end="9200">jest</span>
	792	+ <span start="9207" end="9272">szansa udzielenie wsparcia finansowego, którego Afryka potrzebuje</span>
	793	+ <span start="9322" end="9352">. Jedynymi instytucjami, które</span>
	794	+ <span start="9369" end="9496">mogą te oczekiwania zaspokoić, są Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, obie kontrolowane przez kapitał amerykański.</span>
	795	+ <span start="14854" end="14866">Niewątpliwie</span>
	796	+ <span start="14887" end="14908">b. państwa kolonialne</span>
	797	+ <span start="14941" end="14985"> mają wewnętrzne problemy i nie angażują się</span>
	798	+ <span start="15005" end="15118"> Afryce. Wielkim przegranym, moim zdaniem, jest Francja, która próbowała budować mit francusko-parysko-afrykański</span>
	799	+ <span start="15393" end="15394">.</span>
	800	+ <span start="16462" end="16501">Swoje miejsce w Afryce dostrzegły Stany</span>
	801	+ <span start="16514" end="16575">i ich polityka została zaakceptowana przez afrykańskie elity.</span>
	802	+ <span start="16882" end="16952">W Afryce wydarzenia w Zairze oznaczają rozstanie się z starym modelem.</span>
	803	+ </spans>
	804	+ </summary>
	805	+ </summaries>
	806	+</text>
...	...