PPC / ppc

Commit 5e1a4b168b3153b8f3fc5ff633db36bc51127e9f

Authored by Michał Rudolf
1 parent ed22d7c4
master

Use new header format in sejm 1928-1930

Inline Side-by-side
Showing 170 changed files with 55827 additions and 40944 deletions

Too many changes to show.
Reload with full diff Plain diff Email patch

To preserve performance only 11 of 170 files are displayed.

1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00002-01/header.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
2   -<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00002-01">
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00002-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu II RP (kadencja IV, posiedzenie plenarne 2)</title>
... ... @@ -24,63 +24,225 @@
24 24 </fileDesc>
25 25 <profileDesc>
26 26 <particDesc>
27   - <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
28   - <persName>Marszałek</persName>
29   - </person>
30   - <person xml:id="PCzetwertyński" role="speaker">
31   - <persName>P. Czetwertyński</persName>
32   - </person>
33   - <person xml:id="PDąbski" role="speaker">
34   - <persName>P. Dąbski</persName>
35   - </person>
36   - <person xml:id="PFijałkowski" role="speaker">
37   - <persName>P. Fijałkowski</persName>
38   - </person>
39   - <person xml:id="PGrecki" role="speaker">
40   - <persName>P. Grecki</persName>
41   - </person>
42   - <person xml:id="PKarau" role="speaker">
43   - <persName>P. Karau</persName>
44   - </person>
45   - <person xml:id="PKornecki" role="speaker">
46   - <persName>P. Kornecki</persName>
47   - </person>
48   - <person xml:id="PMarek" role="speaker">
49   - <persName>P. Marek</persName>
50   - </person>
51   - <person xml:id="PMichałkiewicz" role="speaker">
52   - <persName>P. Michałkiewicz</persName>
53   - </person>
54   - <person xml:id="PRataj" role="speaker">
55   - <persName>P. Rataj</persName>
56   - </person>
57   - <person xml:id="PRosmarin" role="speaker">
58   - <persName>P. Rosmarin</persName>
59   - </person>
60   - <person xml:id="PRóg" role="speaker">
61   - <persName>P. Róg</persName>
62   - </person>
63   - <person xml:id="PStaganowicz" role="speaker">
64   - <persName>P. Staganowicz</persName>
65   - </person>
66   - <person xml:id="PUrbański" role="speaker">
67   - <persName>P. Urbański</persName>
68   - </person>
69   - <person xml:id="PWoźnicki" role="speaker">
70   - <persName>P. Woźnicki</persName>
71   - </person>
72   - <person xml:id="PZahajkiewicz" role="speaker">
73   - <persName>P. Zahajkiewicz</persName>
74   - </person>
75   - <person xml:id="PŁadyka" role="speaker">
76   - <persName>P. Ładyka</persName>
77   - </person>
78   - <person xml:id="SekretarzpKosiba" role="speaker">
79   - <persName>Sekretarz p. Kosiba</persName>
80   - </person>
81   - <person xml:id="komentarz" role="commentator">
82   - <persName>Komentarz</persName>
83   - </person>
  27 + <listPerson>
  28 + <person xml:id="IgnacyDaszyński" role="regular">
  29 + <persName>
  30 + <roleName>Marszałek</roleName>
  31 + <forename>Ignacy</forename>
  32 + <surname>Daszyński</surname>
  33 + </persName>
  34 + <sex value="M" />
  35 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Daszy%C5%84ski</idno>
  36 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  37 + </person>
  38 + <person xml:id="SewerynCzetwertyński" role="regular">
  39 + <persName>
  40 + <roleName>Poseł</roleName>
  41 + <forename>Seweryn</forename>
  42 + <surname>Czetwertyński</surname>
  43 + </persName>
  44 + <sex value="M" />
  45 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Seweryn_Czetwerty%C5%84ski</idno>
  46 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekLudowoNarodowy" />
  47 + </person>
  48 + <person xml:id="JanDąbski" role="regular">
  49 + <persName>
  50 + <roleName>Poseł</roleName>
  51 + <forename>Jan</forename>
  52 + <surname>Dąbski</surname>
  53 + </persName>
  54 + <sex value="M" />
  55 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_D%C4%85bski</idno>
  56 + <affiliation role="member" ref="#StronnictwoChłopskie" />
  57 + </person>
  58 + <person xml:id="PFijałkowski" role="guest">
  59 + <persName>
  60 + <roleName>P.</roleName>
  61 + <surname>Fijałkowski</surname>
  62 + </persName>
  63 + </person>
  64 + <person xml:id="PGrecki" role="guest">
  65 + <persName>
  66 + <roleName>P.</roleName>
  67 + <surname>Grecki</surname>
  68 + </persName>
  69 + </person>
  70 + <person xml:id="JakobKarau" role="regular">
  71 + <persName>
  72 + <roleName>Poseł</roleName>
  73 + <forename>Jakob</forename>
  74 + <surname>Karau</surname>
  75 + </persName>
  76 + <sex value="M" />
  77 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jakob_Karau</idno>
  78 + <affiliation role="member" ref="#ZjednoczeniePosłówNiemieckich" />
  79 + </person>
  80 + <person xml:id="JanKornecki" role="regular">
  81 + <persName>
  82 + <roleName>Poseł</roleName>
  83 + <forename>Jan</forename>
  84 + <surname>Kornecki</surname>
  85 + </persName>
  86 + <sex value="M" />
  87 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Kornecki</idno>
  88 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekLudowoNarodowy" />
  89 + </person>
  90 + <person xml:id="ZygmuntMarek" role="regular">
  91 + <persName>
  92 + <roleName>Poseł</roleName>
  93 + <forename>Zygmunt</forename>
  94 + <surname>Marek</surname>
  95 + </persName>
  96 + <sex value="M" />
  97 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Marek</idno>
  98 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  99 + </person>
  100 + <person xml:id="MieczysławMichałkiewicz" role="regular">
  101 + <persName>
  102 + <roleName>Poseł</roleName>
  103 + <forename>Mieczysław</forename>
  104 + <surname>Michałkiewicz</surname>
  105 + </persName>
  106 + <sex value="M" />
  107 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" />
  108 + </person>
  109 + <person xml:id="MaciejRataj" role="regular">
  110 + <persName>
  111 + <roleName>Poseł</roleName>
  112 + <forename>Maciej</forename>
  113 + <surname>Rataj</surname>
  114 + </persName>
  115 + <sex value="M" />
  116 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Rataj</idno>
  117 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" />
  118 + </person>
  119 + <person xml:id="HenrykRosmarin" role="regular">
  120 + <persName>
  121 + <roleName>Poseł</roleName>
  122 + <forename>Henryk</forename>
  123 + <surname>Rosmarin</surname>
  124 + </persName>
  125 + <sex value="M" />
  126 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Rosmarin</idno>
  127 + <affiliation role="member" ref="#Kołożydowskie" />
  128 + </person>
  129 + <person xml:id="MichałRóg" role="regular">
  130 + <persName>
  131 + <roleName>Poseł</roleName>
  132 + <forename>Michał</forename>
  133 + <surname>Róg</surname>
  134 + </persName>
  135 + <sex value="M" />
  136 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_R%C3%B3g</idno>
  137 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" />
  138 + </person>
  139 + <person xml:id="AleksanderStahanowicz" role="regular">
  140 + <persName>
  141 + <roleName>Poseł</roleName>
  142 + <forename>Aleksander</forename>
  143 + <surname>Stahanowicz</surname>
  144 + </persName>
  145 + <sex value="M" />
  146 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Stahanowicz</idno>
  147 + <affiliation role="member" ref="#BiałoruskiKlubRobotniczoChłopski" />
  148 + </person>
  149 + <person xml:id="FranciszekUrbański" role="regular">
  150 + <persName>
  151 + <roleName>Poseł</roleName>
  152 + <forename>Franciszek</forename>
  153 + <surname>Urbański</surname>
  154 + </persName>
  155 + <sex value="M" />
  156 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Franciszek_Urba%C5%84ski</idno>
  157 + <affiliation role="member" ref="#NarodowoChrześcijańskieStronnictwoPracy" />
  158 + </person>
  159 + <person xml:id="JanWoźnicki" role="regular">
  160 + <persName>
  161 + <roleName>Poseł</roleName>
  162 + <forename>Jan</forename>
  163 + <surname>Woźnicki</surname>
  164 + </persName>
  165 + <sex value="M" />
  166 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Wo%C5%BAnicki</idno>
  167 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" />
  168 + </person>
  169 + <person xml:id="WłodzimierzZahajkiewicz" role="regular">
  170 + <persName>
  171 + <roleName>Poseł</roleName>
  172 + <forename>Włodzimierz</forename>
  173 + <surname>Zahajkiewicz</surname>
  174 + </persName>
  175 + <sex value="M" />
  176 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Wo%C5%82odymyr_Zahajkewycz</idno>
  177 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" />
  178 + </person>
  179 + <person xml:id="DmytroŁadyka" role="regular">
  180 + <persName>
  181 + <roleName>Poseł</roleName>
  182 + <forename>Dmytro</forename>
  183 + <surname>Ładyka</surname>
  184 + </persName>
  185 + <sex value="M" />
  186 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Dmytro_%C5%81adyka</idno>
  187 + <affiliation role="member" ref="#KlubUkraińskiejSocjalistycznoRadykalnejParlamentarnejReprezentacji" />
  188 + </person>
  189 + <person xml:id="PiotrKosiba" role="regular">
  190 + <persName>
  191 + <roleName>Sekretarz p.</roleName>
  192 + <forename>Piotr</forename>
  193 + <surname>Kosiba</surname>
  194 + </persName>
  195 + <sex value="M" />
  196 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  197 + </person>
  198 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  199 + <persName>komentarz</persName>
  200 + </person>
  201 + </listPerson>
  202 + <listOrg>
  203 + <org xml:id="ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" role="parliamentaryGroup">
  204 + <orgName full="yes">Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów</orgName>
  205 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Parlamentarny_Polskich_Socjalistów</idno>
  206 + </org>
  207 + <org xml:id="ZwiązekLudowoNarodowy" role="parliamentaryGroup">
  208 + <orgName full="yes">Związek Ludowo-Narodowy</orgName>
  209 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Ludowo-Narodowy</idno>
  210 + </org>
  211 + <org xml:id="StronnictwoChłopskie" role="parliamentaryGroup">
  212 + <orgName full="yes">Stronnictwo Chłopskie</orgName>
  213 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Stronnictwo_Chłopskie</idno>
  214 + </org>
  215 + <org xml:id="ZjednoczeniePosłówNiemieckich" role="parliamentaryGroup">
  216 + <orgName full="yes">Zjednoczenie Posłów Niemieckich</orgName>
  217 + </org>
  218 + <org xml:id="PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" role="parliamentaryGroup">
  219 + <orgName full="yes">Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” (1913–1931)</orgName>
  220 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Stronnictwo_Ludowe_„Piast”_(1913–1931)</idno>
  221 + </org>
  222 + <org xml:id="Kołożydowskie" role="parliamentaryGroup">
  223 + <orgName full="yes">Koło żydowskie</orgName>
  224 + </org>
  225 + <org xml:id="PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" role="parliamentaryGroup">
  226 + <orgName full="yes">Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”</orgName>
  227 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Stronnictwo_Ludowe_„Wyzwolenie”</idno>
  228 + </org>
  229 + <org xml:id="BiałoruskiKlubRobotniczoChłopski" role="parliamentaryGroup">
  230 + <orgName full="yes">Białoruski Klub Robotniczo-Chłopski</orgName>
  231 + </org>
  232 + <org xml:id="NarodowoChrześcijańskieStronnictwoPracy" role="parliamentaryGroup">
  233 + <orgName full="yes">Narodowo-Chrześcijańskie Stronnictwo Pracy</orgName>
  234 + </org>
  235 + <org xml:id="UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" role="parliamentaryGroup">
  236 + <orgName full="yes">Ukraińsko-Białoruski Klub Sejmowy</orgName>
  237 + </org>
  238 + <org xml:id="KlubUkraińskiejSocjalistycznoRadykalnejParlamentarnejReprezentacji" role="parliamentaryGroup">
  239 + <orgName full="yes">Klub Ukraińskiej Socjalistyczno-Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji</orgName>
  240 + </org>
  241 + <org xml:id="BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" role="parliamentaryGroup">
  242 + <orgName full="yes">Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem</orgName>
  243 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Bezpartyjny_Blok_Współpracy_z_Rządem</idno>
  244 + </org>
  245 + </listOrg>
84 246 </particDesc>
85 247 </profileDesc>
86 248 -</teiHeader>
  249 +</teiHeader>
87 250 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00002-01/text_structure.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 2 <teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
3   - <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  3 + <xi:include href="PPC_header.xml" />
4 4 <TEI>
5   - <xi:include href="header.xml"/>
  5 + <xi:include href="header.xml" />
6 6 <text>
7 7 <body>
8 8 <div xml:id="div-1">
9   - <u xml:id="u-1.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie. Protokół 1 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Kosiba i Praga. Listę mówców prowadzi p. Kosiba.</u>
10   - <u xml:id="u-1.1" who="#Marszałek">Do ślubowania zgłosili się posłowie: Grecki Jan Rataj Maciej i Staganowicz Aleksander.</u>
11   - <u xml:id="u-1.2" who="#Marszałek">Proszę p. Sekretarza o odczytanie roty ślubowania.</u>
  9 + <u xml:id="u-1.0" who="#IgnacyDaszyński">Otwieram posiedzenie. Protokół 1 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Kosiba i Praga. Listę mówców prowadzi p. Kosiba.</u>
  10 + <u xml:id="u-1.1" who="#IgnacyDaszyński">Do ślubowania zgłosili się posłowie: Grecki Jan Rataj Maciej i Staganowicz Aleksander.</u>
  11 + <u xml:id="u-1.2" who="#IgnacyDaszyński">Proszę p. Sekretarza o odczytanie roty ślubowania.</u>
12 12 </div>
13 13 <div xml:id="div-2">
14 14 <u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(czyta)</u>
15   - <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzpKosiba">„Ślubuję uroczyście, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, wedle najlepszego mego rozumienia i zgodnie z sumieniem, rzetelnie pracować wyłącznie dla dobra Państwa Polskiego, jako całości”. Marszałek:</u>
16   - <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzpKosiba">P. pos. Grecki powtórzy słowo „Ślubuję”.</u>
  15 + <u xml:id="u-2.1" who="#PiotrKosiba">„Ślubuję uroczyście, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, wedle najlepszego mego rozumienia i zgodnie z sumieniem, rzetelnie pracować wyłącznie dla dobra Państwa Polskiego, jako całości”. Marszałek:</u>
  16 + <u xml:id="u-2.2" who="#PiotrKosiba">P. pos. Grecki powtórzy słowo „Ślubuję”.</u>
17 17 </div>
18 18 <div xml:id="div-3">
19 19 <u xml:id="u-3.0" who="#PGrecki">Ślubuję.</u>
20 20 </div>
21 21 <div xml:id="div-4">
22   - <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">P. pos. Rataj.</u>
  22 + <u xml:id="u-4.0" who="#IgnacyDaszyński">P. pos. Rataj.</u>
23 23 </div>
24 24 <div xml:id="div-5">
25   - <u xml:id="u-5.0" who="#PRataj">Ślubuję.</u>
  25 + <u xml:id="u-5.0" who="#MaciejRataj">Ślubuję.</u>
26 26 </div>
27 27 <div xml:id="div-6">
28   - <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">P. pos. Staganowicz.</u>
  28 + <u xml:id="u-6.0" who="#IgnacyDaszyński">P. pos. Staganowicz.</u>
29 29 </div>
30 30 <div xml:id="div-7">
31   - <u xml:id="u-7.0" who="#PStaganowicz">Ślubuję.</u>
  31 + <u xml:id="u-7.0" who="#AleksanderStahanowicz">Ślubuję.</u>
32 32 </div>
33 33 <div xml:id="div-8">
34   - <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do porządku dziennego. Punkt 1: wybór wicemarszałków. Zarządzam w myśl regulaminu łączny wybór 5 pp. wicemarszałków. Skrutynjum będą prowadzić obaj panowie sekretarze przy pomocy p. posła Zaremby.</u>
35   - <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Głosowanie odbywać się będzie kartkami na 5 wicemarszałków łącznie.</u>
  34 + <u xml:id="u-8.0" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do porządku dziennego. Punkt 1: wybór wicemarszałków. Zarządzam w myśl regulaminu łączny wybór 5 pp. wicemarszałków. Skrutynjum będą prowadzić obaj panowie sekretarze przy pomocy p. posła Zaremby.</u>
  35 + <u xml:id="u-8.1" who="#IgnacyDaszyński">Głosowanie odbywać się będzie kartkami na 5 wicemarszałków łącznie.</u>
36 36 <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
37   - <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">Zamykam głosowanie i zapraszam pp. Skrutatorów do przeprowadzenia skrutynjum.</u>
38   - <u xml:id="u-8.4" who="#Marszałek">Zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
  37 + <u xml:id="u-8.3" who="#IgnacyDaszyński">Zamykam głosowanie i zapraszam pp. Skrutatorów do przeprowadzenia skrutynjum.</u>
  38 + <u xml:id="u-8.4" who="#IgnacyDaszyński">Zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
39 39 <u xml:id="u-8.5" who="#komentarz">(Po przerwie.)</u>
40   - <u xml:id="u-8.6" who="#Marszałek">Wznawiam przerwane posiedzenie Wynik głosowania następujący: głosowało posłów 404, białych i nieważnych kartek oddano 152, zatem ważnych kartek było 252, absolutna większość wynosi 127, Otrzymali głosów: pp. Woźnicki — 246, Marek — 239, Dąbski — 230, Czetwertyński — 214, Zahajkiewicz — 201, Thon — 14 i Dębski — 11. Reszta głosów była rozstrzelona.</u>
41   - <u xml:id="u-8.7" who="#Marszałek">Zatem posłowie Woźnicki, Marek, Dąbski, Czetwertyński i Zahajkiewicz zostali wybrani na wicemarszałków Sejmu.</u>
42   - <u xml:id="u-8.8" who="#Marszałek">Zapytuję p. Woźnickiego, czy przyjmuje wybór?</u>
  40 + <u xml:id="u-8.6" who="#IgnacyDaszyński">Wznawiam przerwane posiedzenie Wynik głosowania następujący: głosowało posłów 404, białych i nieważnych kartek oddano 152, zatem ważnych kartek było 252, absolutna większość wynosi 127, Otrzymali głosów: pp. Woźnicki — 246, Marek — 239, Dąbski — 230, Czetwertyński — 214, Zahajkiewicz — 201, Thon — 14 i Dębski — 11. Reszta głosów była rozstrzelona.</u>
  41 + <u xml:id="u-8.7" who="#IgnacyDaszyński">Zatem posłowie Woźnicki, Marek, Dąbski, Czetwertyński i Zahajkiewicz zostali wybrani na wicemarszałków Sejmu.</u>
  42 + <u xml:id="u-8.8" who="#IgnacyDaszyński">Zapytuję p. Woźnickiego, czy przyjmuje wybór?</u>
43 43 </div>
44 44 <div xml:id="div-9">
45   - <u xml:id="u-9.0" who="#PWoźnicki">Przyjmuję.</u>
  45 + <u xml:id="u-9.0" who="#JanWoźnicki">Przyjmuję.</u>
46 46 </div>
47 47 <div xml:id="div-10">
48   - <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Zapytuję p. Marka, czy przyjmuje wybór?</u>
  48 + <u xml:id="u-10.0" who="#IgnacyDaszyński">Zapytuję p. Marka, czy przyjmuje wybór?</u>
49 49 </div>
50 50 <div xml:id="div-11">
51   - <u xml:id="u-11.0" who="#PMarek">Przyjmuję.</u>
  51 + <u xml:id="u-11.0" who="#ZygmuntMarek">Przyjmuję.</u>
52 52 </div>
53 53 <div xml:id="div-12">
54   - <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Zapytuję p. Dąbskiego, czy wybór przyjmuje?</u>
  54 + <u xml:id="u-12.0" who="#IgnacyDaszyński">Zapytuję p. Dąbskiego, czy wybór przyjmuje?</u>
55 55 </div>
56 56 <div xml:id="div-13">
57   - <u xml:id="u-13.0" who="#PDąbski">Przyjmuję.</u>
  57 + <u xml:id="u-13.0" who="#JanDąbski">Przyjmuję.</u>
58 58 </div>
59 59 <div xml:id="div-14">
60   - <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Zapytuję p. Czetwertyńskiego, czy przyjmuje wybór?</u>
  60 + <u xml:id="u-14.0" who="#IgnacyDaszyński">Zapytuję p. Czetwertyńskiego, czy przyjmuje wybór?</u>
61 61 </div>
62 62 <div xml:id="div-15">
63   - <u xml:id="u-15.0" who="#PCzetwertyński">Przyjmuję.</u>
  63 + <u xml:id="u-15.0" who="#SewerynCzetwertyński">Przyjmuję.</u>
64 64 </div>
65 65 <div xml:id="div-16">
66   - <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Zapytuję p. Zahajkiewicza, czy przyjmuje wybór?</u>
  66 + <u xml:id="u-16.0" who="#IgnacyDaszyński">Zapytuję p. Zahajkiewicza, czy przyjmuje wybór?</u>
67 67 </div>
68 68 <div xml:id="div-17">
69   - <u xml:id="u-17.0" who="#PZahajkiewicz">Przyjmuję.</u>
  69 + <u xml:id="u-17.0" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Przyjmuję.</u>
70 70 </div>
71 71 <div xml:id="div-18">
72   - <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do drugiego punktu porządku dziennego: łączny wybór 9 sekretarzy. Zarządzam głosowanie łączne na 9 nazwisk przyszłych sekretarzy Sejmu. Proszę pp. Sekretarzy o zbieranie kartek.</u>
  72 + <u xml:id="u-18.0" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do drugiego punktu porządku dziennego: łączny wybór 9 sekretarzy. Zarządzam głosowanie łączne na 9 nazwisk przyszłych sekretarzy Sejmu. Proszę pp. Sekretarzy o zbieranie kartek.</u>
73 73 <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
74   - <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Czy wszyscy posłowie oddali kartki? Jeżeli tak, to zamykam głosowanie i zarządzam przerwę na 10 minut.</u>
  74 + <u xml:id="u-18.2" who="#IgnacyDaszyński">Czy wszyscy posłowie oddali kartki? Jeżeli tak, to zamykam głosowanie i zarządzam przerwę na 10 minut.</u>
75 75 <u xml:id="u-18.3" who="#komentarz">(Po przerwie.)</u>
76   - <u xml:id="u-18.4" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie. Rezultat głosowania jest następujący: głosowało posłów 400. Białych i nieważnych kartek oddano 131, zatem ważnych kartek oddano 269. Absolutna większość wynosi 135.</u>
77   - <u xml:id="u-18.5" who="#Marszałek">Otrzymali głosów: p. Michałkiewicz 260, p. Urbański 258, p. Piotrowski Zygmunt 251, p. Róg 249, p. Fijałkowski Władysław 247, p. Rosmarin 245, p. Kornecki 244, p. Ładyka 243, p. Karau 207, ponadto p. Milczyński 64, reszta rozstrzelona.</u>
78   - <u xml:id="u-18.6" who="#Marszałek">Zatem pierwszych 9 posłów zostało wybranych na sekretarzy Wysokiej Izby.</u>
79   - <u xml:id="u-18.7" who="#Marszałek">Czy Panowie Sekretarze, których nazwiska tu odczytałem przyjmują wybór? P. Michałkiewicz?</u>
  76 + <u xml:id="u-18.4" who="#IgnacyDaszyński">Wznawiam posiedzenie. Rezultat głosowania jest następujący: głosowało posłów 400. Białych i nieważnych kartek oddano 131, zatem ważnych kartek oddano 269. Absolutna większość wynosi 135.</u>
  77 + <u xml:id="u-18.5" who="#IgnacyDaszyński">Otrzymali głosów: p. Michałkiewicz 260, p. Urbański 258, p. Piotrowski Zygmunt 251, p. Róg 249, p. Fijałkowski Władysław 247, p. Rosmarin 245, p. Kornecki 244, p. Ładyka 243, p. Karau 207, ponadto p. Milczyński 64, reszta rozstrzelona.</u>
  78 + <u xml:id="u-18.6" who="#IgnacyDaszyński">Zatem pierwszych 9 posłów zostało wybranych na sekretarzy Wysokiej Izby.</u>
  79 + <u xml:id="u-18.7" who="#IgnacyDaszyński">Czy Panowie Sekretarze, których nazwiska tu odczytałem przyjmują wybór? P. Michałkiewicz?</u>
80 80 </div>
81 81 <div xml:id="div-19">
82   - <u xml:id="u-19.0" who="#PMichałkiewicz">Przyjmuję.</u>
  82 + <u xml:id="u-19.0" who="#MieczysławMichałkiewicz">Przyjmuję.</u>
83 83 </div>
84 84 <div xml:id="div-20">
85   - <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">P. Urbański?</u>
  85 + <u xml:id="u-20.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Urbański?</u>
86 86 </div>
87 87 <div xml:id="div-21">
88   - <u xml:id="u-21.0" who="#PUrbański">Przyjmuję.</u>
  88 + <u xml:id="u-21.0" who="#FranciszekUrbański">Przyjmuję.</u>
89 89 </div>
90 90 <div xml:id="div-22">
91   - <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">P. Róg?</u>
  91 + <u xml:id="u-22.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Róg?</u>
92 92 </div>
93 93 <div xml:id="div-23">
94   - <u xml:id="u-23.0" who="#PRóg">Przyjmuję.</u>
  94 + <u xml:id="u-23.0" who="#MichałRóg">Przyjmuję.</u>
95 95 </div>
96 96 <div xml:id="div-24">
97   - <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">P. Fijałkowski?</u>
  97 + <u xml:id="u-24.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Fijałkowski?</u>
98 98 </div>
99 99 <div xml:id="div-25">
100 100 <u xml:id="u-25.0" who="#PFijałkowski">Przyjmuję.</u>
101 101 </div>
102 102 <div xml:id="div-26">
103   - <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">P. Rosmarin?</u>
  103 + <u xml:id="u-26.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Rosmarin?</u>
104 104 </div>
105 105 <div xml:id="div-27">
106   - <u xml:id="u-27.0" who="#PRosmarin">Przyjmuję.</u>
  106 + <u xml:id="u-27.0" who="#HenrykRosmarin">Przyjmuję.</u>
107 107 </div>
108 108 <div xml:id="div-28">
109   - <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">P. Kornecki?</u>
  109 + <u xml:id="u-28.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Kornecki?</u>
110 110 </div>
111 111 <div xml:id="div-29">
112   - <u xml:id="u-29.0" who="#PKornecki">Przyjmuję.</u>
  112 + <u xml:id="u-29.0" who="#JanKornecki">Przyjmuję.</u>
113 113 </div>
114 114 <div xml:id="div-30">
115   - <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">P. Ładyka?</u>
  115 + <u xml:id="u-30.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Ładyka?</u>
116 116 </div>
117 117 <div xml:id="div-31">
118   - <u xml:id="u-31.0" who="#PŁadyka">Przyjmuję.</u>
  118 + <u xml:id="u-31.0" who="#DmytroŁadyka">Przyjmuję.</u>
119 119 </div>
120 120 <div xml:id="div-32">
121   - <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">P. Karau?</u>
  121 + <u xml:id="u-32.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Karau?</u>
122 122 </div>
123 123 <div xml:id="div-33">
124   - <u xml:id="u-33.0" who="#PKarau">Przyjmuję.</u>
125   - <u xml:id="u-33.1" who="#PKarau">Stwierdzam, że prezydjum Sejmu zostało ukonstytuowane. W ten sposób pierwszy i drugi punkt porządku dziennego zostały wyczerpane.</u>
126   - <u xml:id="u-33.2" who="#PKarau">Proszę pp. Sekretarzy Michałkiewicza i Urbańskiego, ażeby zajęli miejsca na trybunie prezydjalnej.</u>
127   - <u xml:id="u-33.3" who="#PKarau">Zanim zaproponuję porządek dzienny następnego posiedzenia, muszę zwrócić uwagę Wysokiej Izby, ażeby poszczególne stronnictwa i kluby w myśl art. 71 regulaminu desygnowały przedstawicieli swoich do komisyj, zawiadamiając o tem kancelarję Sejmu. Zwracam uwagę Panów na tę okoliczność, albowiem jeżeli dzisiaj Panowie nie dacie kancelarji znać, to jutro nie będzie mogła odbyć się Komisja Budżetowa, gdyż niepodobna będzie dokonać rozdziału mandatów komisyjnych między poszczególne kluby.</u>
128   - <u xml:id="u-33.4" who="#PKarau">Następne posiedzenie zamierzam zwołać na jutro, na godzinę 11 rano z następującym porządkiem dziennym:</u>
129   - <u xml:id="u-33.5" who="#PKarau">1) Pierwsze czytanie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem za okres od 1 kwietnia do 30 czerwca 1928 r. (druk nr. 1).</u>
130   - <u xml:id="u-33.6" who="#PKarau">2) Pierwsze czytanie projektu ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr. 2).</u>
131   - <u xml:id="u-33.7" who="#PKarau">3) Pierwsze czytanie preliminarza budżetowego na okres od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r.</u>
132   - <u xml:id="u-33.8" who="#PKarau">Zwracam uwagę Wysokiej Izby, że do dnia 1 kwietnia zostało nam zaledwie 3 dni, że zatem musimy dokonać wytężonej pracy, aby spełnić swój obowiązek wobec Państwa przez uchwalenie lub odrzucenie prowizorjum budżetowego. W tym celu Komisja Budżetowa musi już jutro wieczorem odbyć posiedzenie tak, ażeby w piątek po południu mogła dokonać drugiego czytania, ewentualnie i trzeciego czytania prowizorjum budżetowego, a również ewentualnie ustawy o inwestycjach. Jeżeliby trzecie czytanie nie mogło się odbyć w piątek, w takim razie będziemy musieli zwołać na sobotę rano na g. 10 posiedzenie Wysokiej Izby, ażeby Senat mógł jeszcze w sobotę ukończyć obrady nad prowizorjum budżetowem, i aby już 31 marca preliminarz budżetowy przez obie Wysokie Izby został uchwalony.</u>
133   - <u xml:id="u-33.9" who="#PKarau">Czy jest jaka propozycja co do porządku dziennego posiedzenia w dniu jutrzejszym? Nie słyszę żadnej propozycji. Porządek dzienny uważam za przyjęty.</u>
134   - <u xml:id="u-33.10" who="#PKarau">Wpłynął wniosek Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów w sprawie udzielenia amnestji zupełnej dla przestępstw politycznych — odsyłam go do Komisji Prawniczej. Następnie wpłynął wniosek Klubu Ukraińsko-Białoruskiego w sprawie nadużyć wyborczych.</u>
  124 + <u xml:id="u-33.0" who="#JakobKarau">Przyjmuję.</u>
  125 + <u xml:id="u-33.1" who="#JakobKarau">Stwierdzam, że prezydjum Sejmu zostało ukonstytuowane. W ten sposób pierwszy i drugi punkt porządku dziennego zostały wyczerpane.</u>
  126 + <u xml:id="u-33.2" who="#JakobKarau">Proszę pp. Sekretarzy Michałkiewicza i Urbańskiego, ażeby zajęli miejsca na trybunie prezydjalnej.</u>
  127 + <u xml:id="u-33.3" who="#JakobKarau">Zanim zaproponuję porządek dzienny następnego posiedzenia, muszę zwrócić uwagę Wysokiej Izby, ażeby poszczególne stronnictwa i kluby w myśl art. 71 regulaminu desygnowały przedstawicieli swoich do komisyj, zawiadamiając o tem kancelarję Sejmu. Zwracam uwagę Panów na tę okoliczność, albowiem jeżeli dzisiaj Panowie nie dacie kancelarji znać, to jutro nie będzie mogła odbyć się Komisja Budżetowa, gdyż niepodobna będzie dokonać rozdziału mandatów komisyjnych między poszczególne kluby.</u>
  128 + <u xml:id="u-33.4" who="#JakobKarau">Następne posiedzenie zamierzam zwołać na jutro, na godzinę 11 rano z następującym porządkiem dziennym:</u>
  129 + <u xml:id="u-33.5" who="#JakobKarau">1) Pierwsze czytanie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem za okres od 1 kwietnia do 30 czerwca 1928 r. (druk nr. 1).</u>
  130 + <u xml:id="u-33.6" who="#JakobKarau">2) Pierwsze czytanie projektu ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr. 2).</u>
  131 + <u xml:id="u-33.7" who="#JakobKarau">3) Pierwsze czytanie preliminarza budżetowego na okres od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r.</u>
  132 + <u xml:id="u-33.8" who="#JakobKarau">Zwracam uwagę Wysokiej Izby, że do dnia 1 kwietnia zostało nam zaledwie 3 dni, że zatem musimy dokonać wytężonej pracy, aby spełnić swój obowiązek wobec Państwa przez uchwalenie lub odrzucenie prowizorjum budżetowego. W tym celu Komisja Budżetowa musi już jutro wieczorem odbyć posiedzenie tak, ażeby w piątek po południu mogła dokonać drugiego czytania, ewentualnie i trzeciego czytania prowizorjum budżetowego, a również ewentualnie ustawy o inwestycjach. Jeżeliby trzecie czytanie nie mogło się odbyć w piątek, w takim razie będziemy musieli zwołać na sobotę rano na g. 10 posiedzenie Wysokiej Izby, ażeby Senat mógł jeszcze w sobotę ukończyć obrady nad prowizorjum budżetowem, i aby już 31 marca preliminarz budżetowy przez obie Wysokie Izby został uchwalony.</u>
  133 + <u xml:id="u-33.9" who="#JakobKarau">Czy jest jaka propozycja co do porządku dziennego posiedzenia w dniu jutrzejszym? Nie słyszę żadnej propozycji. Porządek dzienny uważam za przyjęty.</u>
  134 + <u xml:id="u-33.10" who="#JakobKarau">Wpłynął wniosek Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów w sprawie udzielenia amnestji zupełnej dla przestępstw politycznych — odsyłam go do Komisji Prawniczej. Następnie wpłynął wniosek Klubu Ukraińsko-Białoruskiego w sprawie nadużyć wyborczych.</u>
135 135 <u xml:id="u-33.11" who="#komentarz">(P. Chrucki: Proszę o uchwalenie nagłości tego wniosku.)</u>
136   - <u xml:id="u-33.12" who="#PKarau">Czy Wysoka Izba godzi się na uchwalenie nagłości? Kto jest za nagłością, proszę o powstanie. Proszę pp. Sekretarzy o przeliczenie głosów.</u>
  136 + <u xml:id="u-33.12" who="#JakobKarau">Czy Wysoka Izba godzi się na uchwalenie nagłości? Kto jest za nagłością, proszę o powstanie. Proszę pp. Sekretarzy o przeliczenie głosów.</u>
137 137 <u xml:id="u-33.13" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów.)</u>
138   - <u xml:id="u-33.14" who="#PKarau">Wynik głosowania jest następujący: za nagłością wniosku głosowało posłów 187, przeciw nagłości wniosku głosowało posłów 195. Wniosek ten zatem jako zwyczajny prześlę do mającej się zebrać Komisji Administracyjnej.</u>
139   - <u xml:id="u-33.15" who="#PKarau">Zamykam posiedzenie.</u>
  138 + <u xml:id="u-33.14" who="#JakobKarau">Wynik głosowania jest następujący: za nagłością wniosku głosowało posłów 187, przeciw nagłości wniosku głosowało posłów 195. Wniosek ten zatem jako zwyczajny prześlę do mającej się zebrać Komisji Administracyjnej.</u>
  139 + <u xml:id="u-33.15" who="#JakobKarau">Zamykam posiedzenie.</u>
140 140 </div>
141 141 </body>
142 142 </text>
143 143 </TEI>
144 144 -</teiCorpus>
  145 +</teiCorpus>
145 146 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00003-01/header.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
2   -<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00003-01">
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00003-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu II RP (kadencja IV, posiedzenie plenarne 3)</title>
... ... @@ -24,42 +24,131 @@
24 24 </fileDesc>
25 25 <profileDesc>
26 26 <particDesc>
27   - <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
28   - <persName>Marszałek</persName>
29   - </person>
30   - <person xml:id="MinisterSkarbuCzechowicz" role="speaker">
31   - <persName>Minister Skarbu Czechowicz</persName>
32   - </person>
33   - <person xml:id="PBirschel" role="speaker">
34   - <persName>P. Birschel</persName>
35   - </person>
36   - <person xml:id="PGrunbaum" role="speaker">
37   - <persName>P. Grunbaum</persName>
38   - </person>
39   - <person xml:id="PJuchniewicz" role="speaker">
40   - <persName>P. Juchniewicz</persName>
41   - </person>
42   - <person xml:id="PKirschbraun" role="speaker">
43   - <persName>P. Kirschbraun</persName>
44   - </person>
45   - <person xml:id="PLewicki" role="speaker">
46   - <persName>P. Lewicki</persName>
47   - </person>
48   - <person xml:id="PMarek" role="speaker">
49   - <persName>P. Marek</persName>
50   - </person>
51   - <person xml:id="PRybarski" role="speaker">
52   - <persName>P. Rybarski</persName>
53   - </person>
54   - <person xml:id="SekretarzpKornecki" role="speaker">
55   - <persName>Sekretarz p. Kornecki</persName>
56   - </person>
57   - <person xml:id="WiceprezesRadyMinistrówBartel" role="speaker">
58   - <persName>Wiceprezes Rady Ministrów Bartel</persName>
59   - </person>
60   - <person xml:id="komentarz" role="commentator">
61   - <persName>Komentarz</persName>
62   - </person>
  27 + <listPerson>
  28 + <person xml:id="IgnacyDaszyński" role="regular">
  29 + <persName>
  30 + <roleName>Marszałek</roleName>
  31 + <forename>Ignacy</forename>
  32 + <surname>Daszyński</surname>
  33 + </persName>
  34 + <sex value="M" />
  35 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Daszy%C5%84ski</idno>
  36 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  37 + </person>
  38 + <person xml:id="MinisterSkarbuCzechowicz" role="guest">
  39 + <persName>
  40 + <roleName>Minister Skarbu</roleName>
  41 + <surname>Czechowicz</surname>
  42 + </persName>
  43 + </person>
  44 + <person xml:id="WalterBirschel" role="regular">
  45 + <persName>
  46 + <roleName>Poseł</roleName>
  47 + <forename>Walter</forename>
  48 + <surname>Birschel</surname>
  49 + </persName>
  50 + <sex value="M" />
  51 + <affiliation role="member" ref="#NiemieckiKlubParlamentarny" />
  52 + </person>
  53 + <person xml:id="IzaakGrünbaum" role="regular">
  54 + <persName>
  55 + <roleName>Poseł</roleName>
  56 + <forename>Izaak</forename>
  57 + <surname>Grünbaum</surname>
  58 + </persName>
  59 + <sex value="M" />
  60 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Izaak_Gr%C3%BCnbaum</idno>
  61 + <affiliation role="member" ref="#Kołożydowskie" />
  62 + </person>
  63 + <person xml:id="KanstancinJuchniewicz" role="regular">
  64 + <persName>
  65 + <roleName>Poseł</roleName>
  66 + <forename>Kanstancin</forename>
  67 + <surname>Juchniewicz</surname>
  68 + </persName>
  69 + <sex value="M" />
  70 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Kastu%C5%9B_Juchniewicz</idno>
  71 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" />
  72 + </person>
  73 + <person xml:id="EliaszKirszbraun" role="regular">
  74 + <persName>
  75 + <roleName>Poseł</roleName>
  76 + <forename>Eliasz</forename>
  77 + <surname>Kirszbraun</surname>
  78 + </persName>
  79 + <sex value="M" />
  80 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Eliahu_Kirszbraun</idno>
  81 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  82 + </person>
  83 + <person xml:id="PLewicki" role="guest">
  84 + <persName>
  85 + <roleName>P.</roleName>
  86 + <surname>Lewicki</surname>
  87 + </persName>
  88 + </person>
  89 + <person xml:id="ZygmuntMarek" role="regular">
  90 + <persName>
  91 + <roleName>Poseł</roleName>
  92 + <forename>Zygmunt</forename>
  93 + <surname>Marek</surname>
  94 + </persName>
  95 + <sex value="M" />
  96 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Marek</idno>
  97 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  98 + </person>
  99 + <person xml:id="RomanRybarski" role="regular">
  100 + <persName>
  101 + <roleName>Poseł</roleName>
  102 + <forename>Roman</forename>
  103 + <surname>Rybarski</surname>
  104 + </persName>
  105 + <sex value="M" />
  106 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Roman_Rybarski</idno>
  107 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekLudowoNarodowy" />
  108 + </person>
  109 + <person xml:id="JanKornecki" role="regular">
  110 + <persName>
  111 + <roleName>Sekretarz p.</roleName>
  112 + <forename>Jan</forename>
  113 + <surname>Kornecki</surname>
  114 + </persName>
  115 + <sex value="M" />
  116 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Kornecki</idno>
  117 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekLudowoNarodowy" />
  118 + </person>
  119 + <person xml:id="WiceprezesRadyMinistrówBartel" role="guest">
  120 + <persName>
  121 + <roleName>Wiceprezes Rady Ministrów</roleName>
  122 + <surname>Bartel</surname>
  123 + </persName>
  124 + </person>
  125 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  126 + <persName>komentarz</persName>
  127 + </person>
  128 + </listPerson>
  129 + <listOrg>
  130 + <org xml:id="ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" role="parliamentaryGroup">
  131 + <orgName full="yes">Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów</orgName>
  132 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Parlamentarny_Polskich_Socjalistów</idno>
  133 + </org>
  134 + <org xml:id="NiemieckiKlubParlamentarny" role="parliamentaryGroup">
  135 + <orgName full="yes">Niemiecki Klub Parlamentarny</orgName>
  136 + </org>
  137 + <org xml:id="Kołożydowskie" role="parliamentaryGroup">
  138 + <orgName full="yes">Koło żydowskie</orgName>
  139 + </org>
  140 + <org xml:id="UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" role="parliamentaryGroup">
  141 + <orgName full="yes">Ukraińsko-Białoruski Klub Sejmowy</orgName>
  142 + </org>
  143 + <org xml:id="BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" role="parliamentaryGroup">
  144 + <orgName full="yes">Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem</orgName>
  145 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Bezpartyjny_Blok_Współpracy_z_Rządem</idno>
  146 + </org>
  147 + <org xml:id="ZwiązekLudowoNarodowy" role="parliamentaryGroup">
  148 + <orgName full="yes">Związek Ludowo-Narodowy</orgName>
  149 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Ludowo-Narodowy</idno>
  150 + </org>
  151 + </listOrg>
63 152 </particDesc>
64 153 </profileDesc>
65 154 -</teiHeader>
  155 +</teiHeader>
66 156 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00003-01/text_structure.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 2 <teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
3   - <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  3 + <xi:include href="PPC_header.xml" />
4 4 <TEI>
5   - <xi:include href="header.xml"/>
  5 + <xi:include href="header.xml" />
6 6 <text>
7 7 <body>
8 8 <div xml:id="div-1">
9   - <u xml:id="u-1.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie. Protokół 1 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 2 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Kornecki i Karau. Listę mówców prowadzi p. Karau.</u>
10   - <u xml:id="u-1.1" who="#Marszałek">Udzieliłem urlopu pp. Kostrubale i Rychlikowi na 2 dni, Chądzyńskiemu na 4 dni, Okuliczowi na 5 dni, Lwowi Baczyńskiemu i Moszyńskiemu na tydzień.</u>
11   - <u xml:id="u-1.2" who="#Marszałek">Do ślubowania zgłosili się pp. Juchniewicz i Birschel. Proszę p. Sekretarza o odczytanie roty ślubowania.</u>
12   - <u xml:id="u-1.3" who="#Marszałek">Sekretarz p. Kornecki [czyta]:</u>
13   - <u xml:id="u-1.4" who="#Marszałek">„Ślubuję uroczyście, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, wedle najlepszego mego rozumienia i zgodnie z sumieniem, rzetelnie pracować wyłącznie dla dobra Państwa Polskiego, jako całości”.</u>
  9 + <u xml:id="u-1.0" who="#IgnacyDaszyński">Otwieram posiedzenie. Protokół 1 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 2 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Kornecki i Karau. Listę mówców prowadzi p. Karau.</u>
  10 + <u xml:id="u-1.1" who="#IgnacyDaszyński">Udzieliłem urlopu pp. Kostrubale i Rychlikowi na 2 dni, Chądzyńskiemu na 4 dni, Okuliczowi na 5 dni, Lwowi Baczyńskiemu i Moszyńskiemu na tydzień.</u>
  11 + <u xml:id="u-1.2" who="#IgnacyDaszyński">Do ślubowania zgłosili się pp. Juchniewicz i Birschel. Proszę p. Sekretarza o odczytanie roty ślubowania.</u>
  12 + <u xml:id="u-1.3" who="#IgnacyDaszyński">Sekretarz p. Kornecki [czyta]:</u>
  13 + <u xml:id="u-1.4" who="#IgnacyDaszyński">„Ślubuję uroczyście, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, wedle najlepszego mego rozumienia i zgodnie z sumieniem, rzetelnie pracować wyłącznie dla dobra Państwa Polskiego, jako całości”.</u>
14 14 </div>
15 15 <div xml:id="div-2">
16   - <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">P. Juchniewicz zechce powtórzyć słowo „ślubuję”.</u>
  16 + <u xml:id="u-2.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Juchniewicz zechce powtórzyć słowo „ślubuję”.</u>
17 17 </div>
18 18 <div xml:id="div-3">
19   - <u xml:id="u-3.0" who="#PJuchniewicz">Ślubuję.</u>
  19 + <u xml:id="u-3.0" who="#KanstancinJuchniewicz">Ślubuję.</u>
20 20 </div>
21 21 <div xml:id="div-4">
22   - <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">P. Birschel powtórzy słowo „ślubuję”.</u>
  22 + <u xml:id="u-4.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Birschel powtórzy słowo „ślubuję”.</u>
23 23 </div>
24 24 <div xml:id="div-5">
25   - <u xml:id="u-5.0" who="#PBirschel">Ślubuję.</u>
  25 + <u xml:id="u-5.0" who="#WalterBirschel">Ślubuję.</u>
26 26 </div>
27 27 <div xml:id="div-6">
28   - <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: pierwsze czytanie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca J928 r. (druk nr 1).</u>
29   - <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Głos ma p. Wiceprezes Rady Ministrów.</u>
  28 + <u xml:id="u-6.0" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: pierwsze czytanie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca J928 r. (druk nr 1).</u>
  29 + <u xml:id="u-6.1" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Wiceprezes Rady Ministrów.</u>
30 30 </div>
31 31 <div xml:id="div-7">
32 32 <u xml:id="u-7.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówBartel">Wysoki Sejmie! Zgodnie z art. 25 Konstytucji Rząd przedłożył Izbom ustawodawczym prowizorjum budżetowe na pierwszy kwartał roku budżetowego 1928/29. Równocześnie Rząd oddaje pod obrady Sejmu preliminarz budżetowy na rok 1928/29, a także i projekt ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych. Zarówno prowizorjum budżetowe, jak i sprawa kredytów na nadzwyczajne inwestycje państwowe, domagają się szybkiego uchwalenia przez obie Izby. Projekt robót inwestycyjnych obraca się w granicach 88.160.000 zł., których źródłem są rezerwy Skarbu.</u>
... ... @@ -38,77 +38,77 @@
38 38 <u xml:id="u-7.6" who="#komentarz">(Oklaski w centrum.)</u>
39 39 </div>
40 40 <div xml:id="div-8">
41   - <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Marek.</u>
  41 + <u xml:id="u-8.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Marek.</u>
42 42 </div>
43 43 <div xml:id="div-9">
44   - <u xml:id="u-9.0" who="#PMarek">Wysoka Izbo! Przedłożone przez Rząd prowizorjum budżetowe na II kwartał r. b. jest niewątpliwie koniecznością państwową. Równocześnie z tem przedłożeniem Rząd złożył także preliminarz budżetowy pełny, tedy zastrzegamy sobie prawo krytyki dotychczasowej polityki Rządu, jak i jego zamierzeń, wyrażonych w preliminarzu budżetowem, na później. Już w tym momencie jednak musimy zaznaczyć swoje stanowisko co do politycznych momentów, związanych także z prowizorium budżetowem.</u>
45   - <u xml:id="u-9.1" who="#PMarek">W sierpniu 1926 r. Rząd otrzymał daleko idące uprawnienia. Uprawnienia te były dwojakie: uprawnienia natury konstytucyjnej, które przełamały dotychczasowy system biernej roli Prezydenta i dały mu największe prawo, jakie może mieć wobec Izby, prawo rozwiązywania Sejmu; po wtóre zaś — pełnomocnictwa, na których podstawie Rząd mógł sam regulować cały system administracji państwowej w zakreślonych tą ustawą granicach.</u>
46   - <u xml:id="u-9.2" who="#PMarek">Niestety, rozpatrując ze stanowiska naszego obiektywnie wszystkie posunięcia Rządu, musimy powiedzieć, że oczekiwania kraju zostały zawiedzione w zupełności. Rząd miał prawo rozwiązać Sejm, Sejm stary, któremu wypowiedział bezwzględną walkę. Na tym punkcie byliśmy jednego zdania z Rządem, bo jeszcze przed sierpniem 1926 r. stwierdzaliśmy, że nastąpił zupełny rozbrat między opinią szerokich mas społeczeństwa, a składem ówczesnego Sejmu. Jedynem wyjściem z tego stanu rzeczy było rozwiązanie Sejmu ówczesnego i rozpisanie wyborów. Rząd nie skorzystał z tego swojego uprawnienia, które gdyby zostało wykonane i zrealizowane, niewątpliwie oszczędziłoby walk niepotrzebnych na terenie całego Państwa Polskiego, a przede wszystkiem nie osłabiłoby zaufania w demokrację i w możność zgodnego współżycia wszystkich mas społecznych i współpracy ich dla dobra Państwa. Rozpoczęła się walka podjazdowa. A jeżeli się toczy taka walka między dwiema władzami państwowemi, to nie kończy się ona jedynie upadkiem lub poniżeniem jednej z tych władz, ale upadkiem powagi państwa i wielkich interesów państwowych.</u>
  44 + <u xml:id="u-9.0" who="#ZygmuntMarek">Wysoka Izbo! Przedłożone przez Rząd prowizorjum budżetowe na II kwartał r. b. jest niewątpliwie koniecznością państwową. Równocześnie z tem przedłożeniem Rząd złożył także preliminarz budżetowy pełny, tedy zastrzegamy sobie prawo krytyki dotychczasowej polityki Rządu, jak i jego zamierzeń, wyrażonych w preliminarzu budżetowem, na później. Już w tym momencie jednak musimy zaznaczyć swoje stanowisko co do politycznych momentów, związanych także z prowizorium budżetowem.</u>
  45 + <u xml:id="u-9.1" who="#ZygmuntMarek">W sierpniu 1926 r. Rząd otrzymał daleko idące uprawnienia. Uprawnienia te były dwojakie: uprawnienia natury konstytucyjnej, które przełamały dotychczasowy system biernej roli Prezydenta i dały mu największe prawo, jakie może mieć wobec Izby, prawo rozwiązywania Sejmu; po wtóre zaś — pełnomocnictwa, na których podstawie Rząd mógł sam regulować cały system administracji państwowej w zakreślonych tą ustawą granicach.</u>
  46 + <u xml:id="u-9.2" who="#ZygmuntMarek">Niestety, rozpatrując ze stanowiska naszego obiektywnie wszystkie posunięcia Rządu, musimy powiedzieć, że oczekiwania kraju zostały zawiedzione w zupełności. Rząd miał prawo rozwiązać Sejm, Sejm stary, któremu wypowiedział bezwzględną walkę. Na tym punkcie byliśmy jednego zdania z Rządem, bo jeszcze przed sierpniem 1926 r. stwierdzaliśmy, że nastąpił zupełny rozbrat między opinią szerokich mas społeczeństwa, a składem ówczesnego Sejmu. Jedynem wyjściem z tego stanu rzeczy było rozwiązanie Sejmu ówczesnego i rozpisanie wyborów. Rząd nie skorzystał z tego swojego uprawnienia, które gdyby zostało wykonane i zrealizowane, niewątpliwie oszczędziłoby walk niepotrzebnych na terenie całego Państwa Polskiego, a przede wszystkiem nie osłabiłoby zaufania w demokrację i w możność zgodnego współżycia wszystkich mas społecznych i współpracy ich dla dobra Państwa. Rozpoczęła się walka podjazdowa. A jeżeli się toczy taka walka między dwiema władzami państwowemi, to nie kończy się ona jedynie upadkiem lub poniżeniem jednej z tych władz, ale upadkiem powagi państwa i wielkich interesów państwowych.</u>
47 47 <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(P. Woźnicki: Słusznie. Oklaski na ławach P. P. S.)</u>
48   - <u xml:id="u-9.4" who="#PMarek">Dlatego my, którzy reprezentujemy demokrację, którzy w parlamentarnej demokracji widzimy gwarancję całości i nienaruszalności naszego Państwa większą niż wszelkie inne gwarancje, musimy z żalem stwierdzić, że zabawa, która trwała przez 2 lata, była policzkiem, wymierzonym demokracji polskiej, osłabieniem parlamentarnego ustroju państwowego, który niewątpliwie nigdy się nie zmieni, bo gdyby upadł, upadek ten decydowałby o całości i o końcu może tego państwa.</u>
  48 + <u xml:id="u-9.4" who="#ZygmuntMarek">Dlatego my, którzy reprezentujemy demokrację, którzy w parlamentarnej demokracji widzimy gwarancję całości i nienaruszalności naszego Państwa większą niż wszelkie inne gwarancje, musimy z żalem stwierdzić, że zabawa, która trwała przez 2 lata, była policzkiem, wymierzonym demokracji polskiej, osłabieniem parlamentarnego ustroju państwowego, który niewątpliwie nigdy się nie zmieni, bo gdyby upadł, upadek ten decydowałby o całości i o końcu może tego państwa.</u>
49 49 <u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(Oklaski na ławach P. P. S.)</u>
50   - <u xml:id="u-9.6" who="#PMarek">W dziedzinie specjalnych pełnomocnictw, które Rząd otrzymał na podstawie ustawy z 2 sierpnia 1926, musimy stwierdzić, że nastąpiło również w wysokim stopniu zawiedzenie wszelkich oczekiwań. Pełnomocnictwa zostały dane Rządowi, aby usprawnił administracje państwowa: musimy jednak stwierdzić, że jeżeli idzie o życie wewnętrzne Państwa, to to wszystko, co w tej dziedzinie ze stanowiska, że się tak wyrażę, ustrojowego dokonane zostało, przyczyniło się do wytworzenia niepewności prawnej, do podważenia obowiązującej Konstytucji, do podważenia tych wszystkich zasad, na których się ona opiera.</u>
51   - <u xml:id="u-9.7" who="#PMarek">W dziedzinie wewnętrznej wspomnę tylko przykładowo o zniesieniu Tymczasowego Wydziału Samorządowego, które zdaniem naszem było przekroczeniem ustawy o pełnomocnictwach, albowiem zakres ustaw samorządowych z pełnomocnictw był zupełnie wyłączony. Wspomnę o dekrecie prasowym, o dekrecie regulującym administrację państwową, o prawach wojewodów i ministra, które wykluczają bezpieczeństwo prawne dla całej masy pracowników państwowych i urzędników, wydając ich na łup administracji państwowej, zatracając w zupełności ich obiektywizm. Wskażę Panom dekret o ustroju sądów powszechnych, który był pogwałceniem zasad Konstytucji, dotyczących niezależności sądownictwa i kto wie, czy ten dekret, już wówczas wydany, nie odbił się echem na posiedzeniu Najwyższego Sadu, na którem sprawa ważności dekretów prasowych była rozpatrywana.</u>
52   - <u xml:id="u-9.8" who="#PMarek">W dziedzinie polityki, która miała także refleks zagranicą, muszę wspomnieć o tem, że Rząd wydał dekret o wypuszczeniu obligacji emisji inwestycyjnej. który nie uzyskał zatwierdzenia Komisji Kontroli Długów Państwa, a mimo to potem wydane zostało rozporządzenie wykonawcze do tego dekretu. Zajścia te mają wielkie znaczenie, bo jeżeli zapasy państwowe wystarczyły na to. aby Rząd w parę dni później w końcu lutego wniósł przedłożenie rządowe o inwestycjach nadzwyczajnych, na które z zapasów państwowych przeznaczył 70 z górą milionów, to w takim razie można się było nie spieszyć z wydaniem wbrew Komisji Kontroli Długów rozporządzenia wykonawczego i pokazać, że instytucja, powołana do regulowania stosunków prawnych Państwa i decydowania w sprawach państwowych, nie znajduje posłuchu u Rządu wtedy, kiedy jemu się to nie podoba.</u>
53   - <u xml:id="u-9.9" who="#PMarek">Rząd wypowiedział walkę partyjnictwu i pod hasłem tej walki z partyjnictwem i ze stronnictwami przystąpił do rozpisania wyborów. Ale stwierdzę przede wszystkiem cyfrowo, że nie 1/3, ale zaledwie trochę więcej niż 1/4 Rząd uzyskał w tym t. zw. Bloku Bezpartyjnym. Zamiar Rządu, aby zniszczyć wszelkie stronnictwa i part je, które są wynikiem życia publicznego, ścierania się poglądów i interesów, nie ziścił się wcale. Od lewicy poczynając, aż do prawicy, z wyjątkiem łaskawych Panów, którzy stanowicie blok bezpartyjnej współpracy z Rządem, wszystkie ugrupowania w tej Wysokiej Izbie reprezentują interesy żywotne, interesy nurtujące w społeczeństwie, które nie dadzą się usunąć żadnemi frazesami. A trzeba dodać, że ta opozycja, do której nas dotychczasowe stanowisko Rządu zmusiło, ta opozycja musi się utrwalić wobec tych metod wyborczych, które stosowano przy obecnych wyborach.</u>
  50 + <u xml:id="u-9.6" who="#ZygmuntMarek">W dziedzinie specjalnych pełnomocnictw, które Rząd otrzymał na podstawie ustawy z 2 sierpnia 1926, musimy stwierdzić, że nastąpiło również w wysokim stopniu zawiedzenie wszelkich oczekiwań. Pełnomocnictwa zostały dane Rządowi, aby usprawnił administracje państwowa: musimy jednak stwierdzić, że jeżeli idzie o życie wewnętrzne Państwa, to to wszystko, co w tej dziedzinie ze stanowiska, że się tak wyrażę, ustrojowego dokonane zostało, przyczyniło się do wytworzenia niepewności prawnej, do podważenia obowiązującej Konstytucji, do podważenia tych wszystkich zasad, na których się ona opiera.</u>
  51 + <u xml:id="u-9.7" who="#ZygmuntMarek">W dziedzinie wewnętrznej wspomnę tylko przykładowo o zniesieniu Tymczasowego Wydziału Samorządowego, które zdaniem naszem było przekroczeniem ustawy o pełnomocnictwach, albowiem zakres ustaw samorządowych z pełnomocnictw był zupełnie wyłączony. Wspomnę o dekrecie prasowym, o dekrecie regulującym administrację państwową, o prawach wojewodów i ministra, które wykluczają bezpieczeństwo prawne dla całej masy pracowników państwowych i urzędników, wydając ich na łup administracji państwowej, zatracając w zupełności ich obiektywizm. Wskażę Panom dekret o ustroju sądów powszechnych, który był pogwałceniem zasad Konstytucji, dotyczących niezależności sądownictwa i kto wie, czy ten dekret, już wówczas wydany, nie odbił się echem na posiedzeniu Najwyższego Sadu, na którem sprawa ważności dekretów prasowych była rozpatrywana.</u>
  52 + <u xml:id="u-9.8" who="#ZygmuntMarek">W dziedzinie polityki, która miała także refleks zagranicą, muszę wspomnieć o tem, że Rząd wydał dekret o wypuszczeniu obligacji emisji inwestycyjnej. który nie uzyskał zatwierdzenia Komisji Kontroli Długów Państwa, a mimo to potem wydane zostało rozporządzenie wykonawcze do tego dekretu. Zajścia te mają wielkie znaczenie, bo jeżeli zapasy państwowe wystarczyły na to. aby Rząd w parę dni później w końcu lutego wniósł przedłożenie rządowe o inwestycjach nadzwyczajnych, na które z zapasów państwowych przeznaczył 70 z górą milionów, to w takim razie można się było nie spieszyć z wydaniem wbrew Komisji Kontroli Długów rozporządzenia wykonawczego i pokazać, że instytucja, powołana do regulowania stosunków prawnych Państwa i decydowania w sprawach państwowych, nie znajduje posłuchu u Rządu wtedy, kiedy jemu się to nie podoba.</u>
  53 + <u xml:id="u-9.9" who="#ZygmuntMarek">Rząd wypowiedział walkę partyjnictwu i pod hasłem tej walki z partyjnictwem i ze stronnictwami przystąpił do rozpisania wyborów. Ale stwierdzę przede wszystkiem cyfrowo, że nie 1/3, ale zaledwie trochę więcej niż 1/4 Rząd uzyskał w tym t. zw. Bloku Bezpartyjnym. Zamiar Rządu, aby zniszczyć wszelkie stronnictwa i part je, które są wynikiem życia publicznego, ścierania się poglądów i interesów, nie ziścił się wcale. Od lewicy poczynając, aż do prawicy, z wyjątkiem łaskawych Panów, którzy stanowicie blok bezpartyjnej współpracy z Rządem, wszystkie ugrupowania w tej Wysokiej Izbie reprezentują interesy żywotne, interesy nurtujące w społeczeństwie, które nie dadzą się usunąć żadnemi frazesami. A trzeba dodać, że ta opozycja, do której nas dotychczasowe stanowisko Rządu zmusiło, ta opozycja musi się utrwalić wobec tych metod wyborczych, które stosowano przy obecnych wyborach.</u>
54 54 <u xml:id="u-9.10" who="#komentarz">(P. Sławek: Dość tego kłamstwa.)</u>
55   - <u xml:id="u-9.11" who="#PMarek">Administracja poszła na usługi…</u>
  55 + <u xml:id="u-9.11" who="#ZygmuntMarek">Administracja poszła na usługi…</u>
56 56 <u xml:id="u-9.12" who="#komentarz">(Wrzawa na ławach Bloku Bezpartyjnego i lewicy.)</u>
57   - <u xml:id="u-9.13" who="#PMarek">Obiektywny dotychczas urzędnik państwowy stał się wyrazem jednego poglądu politycznego, przestał być sługą całego społeczeństwa i wszystkich jego odłamów, a poszedł wyłącznie na usługi jawnego stronnictwa.</u>
58   - <u xml:id="u-9.14" who="#PMarek">Ustawa o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca b. r.</u>
59   - <u xml:id="u-9.15" who="#PMarek">Postawimy w swoim czasie wniosek o wybranie nadzwyczajnej komisji dla zbadania nadużyć wyborczych.</u>
  57 + <u xml:id="u-9.13" who="#ZygmuntMarek">Obiektywny dotychczas urzędnik państwowy stał się wyrazem jednego poglądu politycznego, przestał być sługą całego społeczeństwa i wszystkich jego odłamów, a poszedł wyłącznie na usługi jawnego stronnictwa.</u>
  58 + <u xml:id="u-9.14" who="#ZygmuntMarek">Ustawa o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca b. r.</u>
  59 + <u xml:id="u-9.15" who="#ZygmuntMarek">Postawimy w swoim czasie wniosek o wybranie nadzwyczajnej komisji dla zbadania nadużyć wyborczych.</u>
60 60 <u xml:id="u-9.16" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy)</u>
61   - <u xml:id="u-9.17" who="#PMarek">Będzie wtedy możność zajęcia się całokształtem tego zagadnienia. Będzie można dojść, czy w istocie Rząd nie popełnił żadnych nadużyć, z aktów, których Rząd udzieli Wysokiej Izbie, pokaże się co z tych zarzutów jest prawdą, a co nie.</u>
  61 + <u xml:id="u-9.17" who="#ZygmuntMarek">Będzie wtedy możność zajęcia się całokształtem tego zagadnienia. Będzie można dojść, czy w istocie Rząd nie popełnił żadnych nadużyć, z aktów, których Rząd udzieli Wysokiej Izbie, pokaże się co z tych zarzutów jest prawdą, a co nie.</u>
62 62 <u xml:id="u-9.18" who="#komentarz">(Wrzawa)</u>
63   - <u xml:id="u-9.19" who="#PMarek">Niech Panowie będą łaskawi jednak troszeczkę swoje wzburzenie — mówię o Panach z t. z w. Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem — opanować. Niech Panowie nie żądają ode mnie, żebym już dziś przykłady przytaczał.</u>
  63 + <u xml:id="u-9.19" who="#ZygmuntMarek">Niech Panowie będą łaskawi jednak troszeczkę swoje wzburzenie — mówię o Panach z t. z w. Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem — opanować. Niech Panowie nie żądają ode mnie, żebym już dziś przykłady przytaczał.</u>
64 64 <u xml:id="u-9.20" who="#komentarz">(Głos: Nie żądamy.)</u>
65   - <u xml:id="u-9.21" who="#PMarek">Zapowiadam tedy, że te wszystkie kwestie będą poruszone ewentualnie w Komisji Budżetowej, gdyby się zdarzyło, czego nie przypuszczam, że Wysoka Izba tej nadzwyczajnej komisji nie powoła.</u>
66   - <u xml:id="u-9.22" who="#PMarek">Proszę Panów, świeże zdarzenia w Sejmie, a mianowicie to co się działo w dzień pierwszy otwarcia Sejmu, niestety utrwaliło nas jeszcze więcej w tem stanowisku opozycyjnem, jakie zajmujemy wobec Rządu. Po raz pierwszy zdarzyło się w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej, że policja wkroczyła na salę obrad.</u>
  65 + <u xml:id="u-9.21" who="#ZygmuntMarek">Zapowiadam tedy, że te wszystkie kwestie będą poruszone ewentualnie w Komisji Budżetowej, gdyby się zdarzyło, czego nie przypuszczam, że Wysoka Izba tej nadzwyczajnej komisji nie powoła.</u>
  66 + <u xml:id="u-9.22" who="#ZygmuntMarek">Proszę Panów, świeże zdarzenia w Sejmie, a mianowicie to co się działo w dzień pierwszy otwarcia Sejmu, niestety utrwaliło nas jeszcze więcej w tem stanowisku opozycyjnem, jakie zajmujemy wobec Rządu. Po raz pierwszy zdarzyło się w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej, że policja wkroczyła na salę obrad.</u>
67 67 <u xml:id="u-9.23" who="#komentarz">(Wrzawa, okrzyki)</u>
68   - <u xml:id="u-9.24" who="#PMarek">Nie mam wcale zamiaru bronić posłów z klubu komunistycznego. Oprócz nich jednak został także wyprowadzony przez policję z sali poseł Smoła, poseł Lew Baczyński — przedstawiciel chłopów polskich i przedstawiciel chłopów ukraińskich. Jeżeli Panowie pojmujecie parlamentarne prawa w ten sposób, że każdy, kto na podstawie ordynacji wyborczej wszedł do tego Sejmu, ma być pozbawiony najkardynalniejszego prawa, prawa wolności osobistej, to mam wrażenie, że się z Panami tak prędko nie porozumiemy.</u>
  68 + <u xml:id="u-9.24" who="#ZygmuntMarek">Nie mam wcale zamiaru bronić posłów z klubu komunistycznego. Oprócz nich jednak został także wyprowadzony przez policję z sali poseł Smoła, poseł Lew Baczyński — przedstawiciel chłopów polskich i przedstawiciel chłopów ukraińskich. Jeżeli Panowie pojmujecie parlamentarne prawa w ten sposób, że każdy, kto na podstawie ordynacji wyborczej wszedł do tego Sejmu, ma być pozbawiony najkardynalniejszego prawa, prawa wolności osobistej, to mam wrażenie, że się z Panami tak prędko nie porozumiemy.</u>
69 69 <u xml:id="u-9.25" who="#komentarz">(Głos na ławach Bloku Bezpartyjnego: Ale z endekami jużeście się porozumieli)</u>
70   - <u xml:id="u-9.26" who="#PMarek">Drugiem zajściem, które w pierwszym dniu otwarcia Sejmu niezmiernie dotknąć musiało tych wszystkich, którym leży na sercu dobro i interes Państwa, było stanowisko panów z Bloku Bezpartyjnego i stanowisko Wysokiego Rządu podczas wyboru marszałka. Zasadą demokracji parlamentarnej jest większość.</u>
  70 + <u xml:id="u-9.26" who="#ZygmuntMarek">Drugiem zajściem, które w pierwszym dniu otwarcia Sejmu niezmiernie dotknąć musiało tych wszystkich, którym leży na sercu dobro i interes Państwa, było stanowisko panów z Bloku Bezpartyjnego i stanowisko Wysokiego Rządu podczas wyboru marszałka. Zasadą demokracji parlamentarnej jest większość.</u>
71 71 <u xml:id="u-9.27" who="#komentarz">(Głos w centrum: Solidarność wszystkich partii przeciw interesowi Państwa.)</u>
72   - <u xml:id="u-9.28" who="#PMarek">Większość ta powołała na stanowisko marszałka Sejmu p. Ignacego Daszyńskiego. Przed tą większością należało się ukorzyć.</u>
  72 + <u xml:id="u-9.28" who="#ZygmuntMarek">Większość ta powołała na stanowisko marszałka Sejmu p. Ignacego Daszyńskiego. Przed tą większością należało się ukorzyć.</u>
73 73 <u xml:id="u-9.29" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy)</u>
74   - <u xml:id="u-9.30" who="#PMarek">Panowie ostentacyjnie opuścili tę salę, za Panami poszedł Rząd. Przypominam Panom wypadki z r. 1922. W grudniu 1922 r. większością całej lewicy polskiej, mniejszości narodowych i żydów powołany został na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nie żyjący już, wielkiej i nieodżałowanej pamięci Narutowicz. Z tej strony Izby, która nie jest naszymi przyjaciółmi, podniósł się okrzyk…</u>
  74 + <u xml:id="u-9.30" who="#ZygmuntMarek">Panowie ostentacyjnie opuścili tę salę, za Panami poszedł Rząd. Przypominam Panom wypadki z r. 1922. W grudniu 1922 r. większością całej lewicy polskiej, mniejszości narodowych i żydów powołany został na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nie żyjący już, wielkiej i nieodżałowanej pamięci Narutowicz. Z tej strony Izby, która nie jest naszymi przyjaciółmi, podniósł się okrzyk…</u>
75 75 <u xml:id="u-9.31" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
76   - <u xml:id="u-9.32" who="#PMarek">Z drugiej strony Izby, ze strony dawnego Związku Ludowo - Narodowego, Chrześcijańskiej Demokracji i Chrześcijańsko - Narodowego Klubu podniósł się okrzyk protestu. Kluby te wydały wspólną deklarację, gdzie wybór Prezydenta Narutowicza uważają za obelgę wymierzoną. Narodowi Polskiemu i zapowiadają bezwzględną walkę przeciw temu wyborowi. W ślad zatem poszły artykuły o „zaporze” i „zawadzie” i następnie ta krytyka stosunków, która doprowadziła do zamordowania ś. p. Prezydenta Narutowicza. Nie czekaliśmy długo, w przeciągu 5 lat nastąpiła kara za ten czyn. Dziś stosunki są zupełnie analogiczne, głosy całej lewicy polskiej i mniejszości narodowych powołały na marszałka Sejmu p. Daszyńskiego, który w razie wakansu, reprezentuje także Prezydenta Rzeczypospolitej, i Panowie zajmujecie takie same stanowisko jak wówczas Panowie ze Związku Ludowo-Narodowego.</u>
77   - <u xml:id="u-9.33" who="#PMarek">Każdy polityk żyjący w okresie od powstania Państwa Polskiego powinien wyciągnąć naukę z tych wszystkich dotychczasowych faktów. Niestety Panowie tej nauki nie wyciągnęli. Panowie sądzicie, że Sejm jest instytucją klubu myśliwskiego...</u>
  76 + <u xml:id="u-9.32" who="#ZygmuntMarek">Z drugiej strony Izby, ze strony dawnego Związku Ludowo - Narodowego, Chrześcijańskiej Demokracji i Chrześcijańsko - Narodowego Klubu podniósł się okrzyk protestu. Kluby te wydały wspólną deklarację, gdzie wybór Prezydenta Narutowicza uważają za obelgę wymierzoną. Narodowi Polskiemu i zapowiadają bezwzględną walkę przeciw temu wyborowi. W ślad zatem poszły artykuły o „zaporze” i „zawadzie” i następnie ta krytyka stosunków, która doprowadziła do zamordowania ś. p. Prezydenta Narutowicza. Nie czekaliśmy długo, w przeciągu 5 lat nastąpiła kara za ten czyn. Dziś stosunki są zupełnie analogiczne, głosy całej lewicy polskiej i mniejszości narodowych powołały na marszałka Sejmu p. Daszyńskiego, który w razie wakansu, reprezentuje także Prezydenta Rzeczypospolitej, i Panowie zajmujecie takie same stanowisko jak wówczas Panowie ze Związku Ludowo-Narodowego.</u>
  77 + <u xml:id="u-9.33" who="#ZygmuntMarek">Każdy polityk żyjący w okresie od powstania Państwa Polskiego powinien wyciągnąć naukę z tych wszystkich dotychczasowych faktów. Niestety Panowie tej nauki nie wyciągnęli. Panowie sądzicie, że Sejm jest instytucją klubu myśliwskiego...</u>
78 78 <u xml:id="u-9.34" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy)</u>
79   - <u xml:id="u-9.35" who="#PMarek">...gdzie można sabotować prace państwowe, gdzie można odmawiać udziału w prezydium, odmawiać udziału w pracach tego Sejmu i komisji.</u>
  79 + <u xml:id="u-9.35" who="#ZygmuntMarek">...gdzie można sabotować prace państwowe, gdzie można odmawiać udziału w prezydium, odmawiać udziału w pracach tego Sejmu i komisji.</u>
80 80 <u xml:id="u-9.36" who="#komentarz">(P. Radziwiłł: Niech Pan poczeka.)</u>
81   - <u xml:id="u-9.37" who="#PMarek">Panowie sądzicie, że macie tu decydujące słowo i że Wy macie o wszystkiem decydować. Demokracja parlamentarna — a musicie Panowie jej hołdować, gdy weszliście do tego Sejmu — polega na uznaniu większości. Uznania większości Panowie nie objawili, czy nastąpi w tem zmiana — niewiadomo.</u>
82   - <u xml:id="u-9.38" who="#PMarek">System swoisty dotychczasowych rządów, który Panowie popieracie, jest dla Państwa Polskiego w wysokim stopniu niebezpieczny.</u>
  81 + <u xml:id="u-9.37" who="#ZygmuntMarek">Panowie sądzicie, że macie tu decydujące słowo i że Wy macie o wszystkiem decydować. Demokracja parlamentarna — a musicie Panowie jej hołdować, gdy weszliście do tego Sejmu — polega na uznaniu większości. Uznania większości Panowie nie objawili, czy nastąpi w tem zmiana — niewiadomo.</u>
  82 + <u xml:id="u-9.38" who="#ZygmuntMarek">System swoisty dotychczasowych rządów, który Panowie popieracie, jest dla Państwa Polskiego w wysokim stopniu niebezpieczny.</u>
83 83 <u xml:id="u-9.39" who="#komentarz">(Wrzawa na ławach Bloku Bezpartyjnego. P. Radziwiłł: Jest jego ratunkiem)</u>
84   - <u xml:id="u-9.40" who="#PMarek">Czy Panowie zbyt długo utrzymają się w tej bezwzględnej solidarności bezpartyjnej — nie wiemy. Są pewne rzeczy, które same przez się ośmieszają.</u>
  84 + <u xml:id="u-9.40" who="#ZygmuntMarek">Czy Panowie zbyt długo utrzymają się w tej bezwzględnej solidarności bezpartyjnej — nie wiemy. Są pewne rzeczy, które same przez się ośmieszają.</u>
85 85 <u xml:id="u-9.41" who="#komentarz">(Głos z centrum: Niech Pan się nie martwi.)</u>
86   - <u xml:id="u-9.42" who="#PMarek">Są takie rozbieżności pomiędzy programem Panów, że…</u>
  86 + <u xml:id="u-9.42" who="#ZygmuntMarek">Są takie rozbieżności pomiędzy programem Panów, że…</u>
87 87 <u xml:id="u-9.43" who="#komentarz">(Wrzawa na ławach Bloku Bezpartyjnego)</u>
88   - <u xml:id="u-9.44" who="#PMarek">… że, gdy przyjdzie do rzeczywistej pracy, to te różnice wyjdą w całej pełni.</u>
  88 + <u xml:id="u-9.44" who="#ZygmuntMarek">… że, gdy przyjdzie do rzeczywistej pracy, to te różnice wyjdą w całej pełni.</u>
89 89 <u xml:id="u-9.45" who="#komentarz">(P. Radziwiłł: Niech Pan trochę poczeka.)</u>
90   - <u xml:id="u-9.46" who="#PMarek">Tylko rozwinięcie wszystkich sił narodu polskiego, tylko przywiązanie wszelkiemi nićmi mniejszości narodowych do tego państwa da możność kontynuowania spokojnego życia naszego państwowego w Europie. Wszystkie inne systemy, polegające na wprowadzeniu czynników z demokracją parlamentarną nie mających nic wspólnego, są groźne i niebezpieczne.</u>
91   - <u xml:id="u-9.47" who="#PMarek">Mówicie Panowie, że chcecie dobra dla państwa. Kto chce dla państwa dobrze...</u>
  90 + <u xml:id="u-9.46" who="#ZygmuntMarek">Tylko rozwinięcie wszystkich sił narodu polskiego, tylko przywiązanie wszelkiemi nićmi mniejszości narodowych do tego państwa da możność kontynuowania spokojnego życia naszego państwowego w Europie. Wszystkie inne systemy, polegające na wprowadzeniu czynników z demokracją parlamentarną nie mających nic wspólnego, są groźne i niebezpieczne.</u>
  91 + <u xml:id="u-9.47" who="#ZygmuntMarek">Mówicie Panowie, że chcecie dobra dla państwa. Kto chce dla państwa dobrze...</u>
92 92 <u xml:id="u-9.48" who="#komentarz">(Głos na ławach Bloku Bezpartyjnego: Dla Was źle.)</u>
93   - <u xml:id="u-9.49" who="#PMarek">...ten ma dwie drogi do przeprowadzenia swego celu. Może pójść albo drogą współpracy...</u>
  93 + <u xml:id="u-9.49" who="#ZygmuntMarek">...ten ma dwie drogi do przeprowadzenia swego celu. Może pójść albo drogą współpracy...</u>
94 94 <u xml:id="u-9.50" who="#komentarz">(Głos na ławach Bloku Bezpartyjnego: Z komunistami!)</u>
95   - <u xml:id="u-9.51" who="#PMarek">...na terenie Sejmu, współpracy lojalnej z wszystkiemi stronnictwami, współpracy całego Sejmu z Rządem i Rządu z Sejmem, siłą argumentacji, przekonywań i dyskusji, podczas które? dobre cele stronnictw się ujawnią. Albo zechcą Panowie iść drogą drugą, drogą siły. Jeżeli pójdziecie drogą pierwszą, spotkacie na niej wszystkich uczciwych ludzi, bo niema tak wielkiej przeciwległości przekonań i stronnictw, która nie pozwoliłaby ludziom uczciwvm dążyć do dobra — wspólnego celu.</u>
  95 + <u xml:id="u-9.51" who="#ZygmuntMarek">...na terenie Sejmu, współpracy lojalnej z wszystkiemi stronnictwami, współpracy całego Sejmu z Rządem i Rządu z Sejmem, siłą argumentacji, przekonywań i dyskusji, podczas które? dobre cele stronnictw się ujawnią. Albo zechcą Panowie iść drogą drugą, drogą siły. Jeżeli pójdziecie drogą pierwszą, spotkacie na niej wszystkich uczciwych ludzi, bo niema tak wielkiej przeciwległości przekonań i stronnictw, która nie pozwoliłaby ludziom uczciwvm dążyć do dobra — wspólnego celu.</u>
96 96 <u xml:id="u-9.52" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy)</u>
97   - <u xml:id="u-9.53" who="#PMarek">Jeśli pójdziecie drogą siły, jeśli na tej Ustawa o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca b. r. drodze spotkacie także poparcie Rządu, to spotkacie się z siłą przeciw sile.</u>
  97 + <u xml:id="u-9.53" who="#ZygmuntMarek">Jeśli pójdziecie drogą siły, jeśli na tej Ustawa o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca b. r. drodze spotkacie także poparcie Rządu, to spotkacie się z siłą przeciw sile.</u>
98 98 <u xml:id="u-9.54" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy)</u>
99   - <u xml:id="u-9.55" who="#PMarek">Opozycja nasza przeciw obecnemu Rządowi wynika z jego polityki z miesięcy minionych, z jego zachowania się w dniu pierwszym otwarcia tego Sejmu. Co Rząd zrobi później, nie wiemy, ale my, którzy jesteśmy zwolennikami demokracji i parlamentu, którzy chcemy utrzymania tej instytucji państwowej, przystępujemy w tym nowym Sejmie do pracy w imię interesów całego Państwa i w imię interesów szerokich mas ludowych.</u>
  99 + <u xml:id="u-9.55" who="#ZygmuntMarek">Opozycja nasza przeciw obecnemu Rządowi wynika z jego polityki z miesięcy minionych, z jego zachowania się w dniu pierwszym otwarcia tego Sejmu. Co Rząd zrobi później, nie wiemy, ale my, którzy jesteśmy zwolennikami demokracji i parlamentu, którzy chcemy utrzymania tej instytucji państwowej, przystępujemy w tym nowym Sejmie do pracy w imię interesów całego Państwa i w imię interesów szerokich mas ludowych.</u>
100 100 <u xml:id="u-9.56" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy.)</u>
101 101 </div>
102 102 <div xml:id="div-10">
103   - <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Minister Skarbu.</u>
  103 + <u xml:id="u-10.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Minister Skarbu.</u>
104 104 <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Oklaski na ławach Bloku Bezpartyjnego)</u>
105 105 </div>
106 106 <div xml:id="div-11">
107 107 <u xml:id="u-11.0" who="#MinisterSkarbuCzechowicz">Wysoka Izbo! Muszę sprostować pewne wiadomości, które przed chwilą zostały przytoczone przez pana posła Marka. Dekretem p. Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 lutego została zarządzona pożyczka inwestycyjna na kwotę 50 milionów złotych. Pożyczka ta miała być przeznaczona wyłącznie w myśl intencji Rządu na akcję budowy, na budowę domów dla bezdomnej inteligencji i dla robotników. Dziwi mię mocno stanowisko przedstawiciela P. P. S. Parlamentarna Komisja Długów Państwowych, która nie odmawiała nam podpisu dla innych pożyczek, dla tej pożyczki podpisu swego odmówiła. W związku z tem Rząd żadnego rozporządzenia wykonawczego nie wydał do tego dekretu, wstrzymał emisję pożyczki, licząc na to, że nowa komisja parlamentarna, którą Wysoki Sejm wyłoni, będzie miała zrozumienie tych potrzeb i udzieli nam podpisu dla tych pożyczek.</u>
108 108 </div>
109 109 <div xml:id="div-12">
110   - <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Muszę prosić Wysoką Izbę o umiarkowanie swoich wybuchów zadowolenia lub niezadowolenia. Obecny nasz Sejm jest jeszcze młody i musimy się jakoś zżyć, musimy mieć dla siebie trochę tolerancji wzajemnej.</u>
111   - <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Głos ma p. Lewicki.</u>
  110 + <u xml:id="u-12.0" who="#IgnacyDaszyński">Muszę prosić Wysoką Izbę o umiarkowanie swoich wybuchów zadowolenia lub niezadowolenia. Obecny nasz Sejm jest jeszcze młody i musimy się jakoś zżyć, musimy mieć dla siebie trochę tolerancji wzajemnej.</u>
  111 + <u xml:id="u-12.1" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Lewicki.</u>
112 112 </div>
113 113 <div xml:id="div-13">
114 114 <u xml:id="u-13.0" who="#PLewicki">Wysoka Izbo! Jest zwyczajem wszystkich parlamentów, że w dyskusji budżetowej omawia się całokształt stosunków danej narodowości. Dlatego mam zaszczyt Wysokiej Izbie złożyć następujące oświadczenie:</u>
... ... @@ -127,104 +127,104 @@
127 127 <u xml:id="u-13.13" who="#PLewicki">W myśl tej deklaracji będziemy głosowali przeciw budżetowi.</u>
128 128 </div>
129 129 <div xml:id="div-14">
130   - <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Rybarski.</u>
  130 + <u xml:id="u-14.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Rybarski.</u>
131 131 </div>
132 132 <div xml:id="div-15">
133   - <u xml:id="u-15.0" who="#PRybarski">W imieniu klubu, któremu mam zaszczyt przewodniczyć, oświadczam, że uważamy dyskusję w pierwszem czytaniu prowizorjum budżetowego za niewskazaną. Jesteśmy zdania, że o wszystkich zagadnieniach tu poruszonych będziemy mieli sposobność wypowiedzieć się wtedy, gdy po rozpatrzeniu wniosku o prowizorjum budżetowem będzie sposobność do określenia naszego stosunku do Rządu.</u>
  133 + <u xml:id="u-15.0" who="#RomanRybarski">W imieniu klubu, któremu mam zaszczyt przewodniczyć, oświadczam, że uważamy dyskusję w pierwszem czytaniu prowizorjum budżetowego za niewskazaną. Jesteśmy zdania, że o wszystkich zagadnieniach tu poruszonych będziemy mieli sposobność wypowiedzieć się wtedy, gdy po rozpatrzeniu wniosku o prowizorjum budżetowem będzie sposobność do określenia naszego stosunku do Rządu.</u>
134 134 </div>
135 135 <div xml:id="div-16">
136   - <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Grunbaum.</u>
  136 + <u xml:id="u-16.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Grunbaum.</u>
137 137 </div>
138 138 <div xml:id="div-17">
139   - <u xml:id="u-17.0" who="#PGrunbaum">Wysoki Sejmie! W imieniu Koła Żydowskiego mam zaszczyt oświadczyć, że głosować będziemy za odesłaniem prowizorjum do Komisji. W ten sposób chcemy zaznaczyć, że stosunek nasz do Rządu pomimo wszystko pozostaje rzeczowym.</u>
  139 + <u xml:id="u-17.0" who="#IzaakGrünbaum">Wysoki Sejmie! W imieniu Koła Żydowskiego mam zaszczyt oświadczyć, że głosować będziemy za odesłaniem prowizorjum do Komisji. W ten sposób chcemy zaznaczyć, że stosunek nasz do Rządu pomimo wszystko pozostaje rzeczowym.</u>
140 140 <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Głos na ławach Bloku Bezpartyjnego: Jak się da to się zrobi.)</u>
141   - <u xml:id="u-17.2" who="#PGrunbaum">Upoważnienia, które Rząd otrzymał i za któremi w swoim czasie głosowaliśmy z pewnemi dość poważnemi zastrzeżeniami, które stanowiły o sile Sejmu — upoważnienia te przez Rząd nie zostały wyzyskane w sposób odpowiadający potrzebom ogółu obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, zwłaszcza zaś narodu żydowskiego w Rzeczypospolitej Polskiej zamieszkującego.</u>
142   - <u xml:id="u-17.3" who="#PGrunbaum">Mieliśmy zapowiedzi ówczesnego premjera p. Bartla, który wziął na siebie zobowiązania, o których po raz pierwszy z tej Wysokiej Trybuny głośno oświadczył.</u>
  141 + <u xml:id="u-17.2" who="#IzaakGrünbaum">Upoważnienia, które Rząd otrzymał i za któremi w swoim czasie głosowaliśmy z pewnemi dość poważnemi zastrzeżeniami, które stanowiły o sile Sejmu — upoważnienia te przez Rząd nie zostały wyzyskane w sposób odpowiadający potrzebom ogółu obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, zwłaszcza zaś narodu żydowskiego w Rzeczypospolitej Polskiej zamieszkującego.</u>
  142 + <u xml:id="u-17.3" who="#IzaakGrünbaum">Mieliśmy zapowiedzi ówczesnego premjera p. Bartla, który wziął na siebie zobowiązania, o których po raz pierwszy z tej Wysokiej Trybuny głośno oświadczył.</u>
143 143 <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Głos: Ciekawe!)</u>
144   - <u xml:id="u-17.5" who="#PGrunbaum">Zobowiązania te nie zostały wykonane.</u>
  144 + <u xml:id="u-17.5" who="#IzaakGrünbaum">Zobowiązania te nie zostały wykonane.</u>
145 145 <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Głos: Jakie?)</u>
146   - <u xml:id="u-17.7" who="#PGrunbaum">Zobowiązania te nie były oparte na tej maksymie, która tutaj została rzucona: jak się da, to się zrobi.</u>
  146 + <u xml:id="u-17.7" who="#IzaakGrünbaum">Zobowiązania te nie były oparte na tej maksymie, która tutaj została rzucona: jak się da, to się zrobi.</u>
147 147 <u xml:id="u-17.8" who="#komentarz">(Głos: To dobre wyrażenie.)</u>
148   - <u xml:id="u-17.9" who="#PGrunbaum">P. premjer Bartel mówił wówczas, że Rząd przyjmuje na siebie zobowiązania względem Żydów, dlatego, że uważa, iż należy wszystko zrobić, aby uczynić zadość usprawiedliwionym żądaniom żydowskim. Pomimo to jednak zobowiązania te nie zostały wykonane. Nasz stan prawny w Państwie Polskiem nie o wiele się zmienił. Jeżeli zaszły pewne zmiany, to dotyczą one kwestji podrzędnych, które nie stanowią o położeniu żydostwa w Polsce. Po staremu ciążą nad nami ograniczenia prawne, po staremu otrzymujemy pisma, które świadczą o tem, że carskie i inne ograniczenia dotychczas jeszcze istnieją u nas, że nie ma równouprawnienia obywatelskiego w Polsce. Nie chcę być gołosłownym i odczytuję następujący dokument:</u>
  148 + <u xml:id="u-17.9" who="#IzaakGrünbaum">P. premjer Bartel mówił wówczas, że Rząd przyjmuje na siebie zobowiązania względem Żydów, dlatego, że uważa, iż należy wszystko zrobić, aby uczynić zadość usprawiedliwionym żądaniom żydowskim. Pomimo to jednak zobowiązania te nie zostały wykonane. Nasz stan prawny w Państwie Polskiem nie o wiele się zmienił. Jeżeli zaszły pewne zmiany, to dotyczą one kwestji podrzędnych, które nie stanowią o położeniu żydostwa w Polsce. Po staremu ciążą nad nami ograniczenia prawne, po staremu otrzymujemy pisma, które świadczą o tem, że carskie i inne ograniczenia dotychczas jeszcze istnieją u nas, że nie ma równouprawnienia obywatelskiego w Polsce. Nie chcę być gołosłownym i odczytuję następujący dokument:</u>
149 149 <u xml:id="u-17.10" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
150   - <u xml:id="u-17.11" who="#PGrunbaum">„Ministerstwo Rolnictwa, Powiatowy Urząd Ziemski w Warszawie. Dnia 26 stycznia 1928 r. L. 2321/27.</u>
151   - <u xml:id="u-17.12" who="#PGrunbaum">Do Pana Jankla Szarfszechtera w Falenicy.</u>
152   - <u xml:id="u-17.13" who="#PGrunbaum">Powiatowy Urząd Ziemski zawiadamia Pana, że zgodnie z obowiązującemi przepisami z roku 1891” (a wiec carskiemi przepisami), „mocą których osoby wyznania mojżeszowego nie mogą nabywać gruntów ukazowych (t. zw. włościańskich) zezwolenie na nabycie gruntu od Marcina Jarosiewicza z Zagoździa nie może być Panu udzielone.</u>
153   - <u xml:id="u-17.14" who="#PGrunbaum">Komisarz Ziemski” podpis nieczytelny.</u>
  150 + <u xml:id="u-17.11" who="#IzaakGrünbaum">„Ministerstwo Rolnictwa, Powiatowy Urząd Ziemski w Warszawie. Dnia 26 stycznia 1928 r. L. 2321/27.</u>
  151 + <u xml:id="u-17.12" who="#IzaakGrünbaum">Do Pana Jankla Szarfszechtera w Falenicy.</u>
  152 + <u xml:id="u-17.13" who="#IzaakGrünbaum">Powiatowy Urząd Ziemski zawiadamia Pana, że zgodnie z obowiązującemi przepisami z roku 1891” (a wiec carskiemi przepisami), „mocą których osoby wyznania mojżeszowego nie mogą nabywać gruntów ukazowych (t. zw. włościańskich) zezwolenie na nabycie gruntu od Marcina Jarosiewicza z Zagoździa nie może być Panu udzielone.</u>
  153 + <u xml:id="u-17.14" who="#IzaakGrünbaum">Komisarz Ziemski” podpis nieczytelny.</u>
154 154 </div>
155 155 <div xml:id="div-18">
156   - <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Panie pośle, to jest pierwsze czytanie, proszę nie wchodzić w szczegóły.</u>
  156 + <u xml:id="u-18.0" who="#IgnacyDaszyński">Panie pośle, to jest pierwsze czytanie, proszę nie wchodzić w szczegóły.</u>
157 157 </div>
158 158 <div xml:id="div-19">
159   - <u xml:id="u-19.0" who="#PGrunbaum">Nie mam zamiaru wchodzić w szczegóły, ale podałem Panom tę ilustrację, która świadczy o stanie prawnym Żydów w Polsce.</u>
160   - <u xml:id="u-19.1" who="#PGrunbaum">Jeżeli Rząd zdobywa się na to, żeby te lub inne żądania żydowskie spełnić, to robi to, że tak powiem, ze ściśniętą dłonią, albo prawicą dając coś, a lewicą odbierając.</u>
161   - <u xml:id="u-19.2" who="#PGrunbaum">Jeżeli rozszerzył ustawę o gminach na całą przestrzeń Rzeczypospolitej, to pozostawił w tej ustawie żółtą łatę — nominałów. Rząd ma prawo, jeżeli mu się nie będzie podobał ten lub inny zarząd gminy, mianować swoich popleczników, żeby neutralizować, żeby przeszkadzać zarządowi wybranemu przez ludność żydowską.</u>
162   - <u xml:id="u-19.3" who="#PGrunbaum">Nie dziw tedy, że gdyśmy przystąpili do wyborów, to chcieliśmy dać wyraz naszemu niezadowoleniu; nie mogliśmy pójść po tej linii, po której chciały pójść i poszły pewne ugrupowania żydowskie. Tak jak w 1922 r., poszliśmy z mniejszościami narodowemi, z któremi łączy nas wspólny interes, wspólna walka przeciw, uciskowi narodowemu, a zarazem wspólna konieczność obronienia naszych praw do reprezentowania naszych ludów w tej Wysokiej Izbie. Panom Ustawa o prowizoriom budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca b. r.</u>
163   - <u xml:id="u-19.4" who="#PGrunbaum">Ustawa o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych.</u>
164   - <u xml:id="u-19.5" who="#PGrunbaum">Sprostowanie.</u>
165   - <u xml:id="u-19.6" who="#PGrunbaum">Wiadomo, że ordynacja wyborcza stawia nas w lakiem położeniu, że nie możemy nawet mieć nadziei ani szans na otrzymanie takiego przedstawicielstwa w Izbie jakie nam się należy. Uważano ten nasz krok jako wrogi wobec Państwa Polskiego.</u>
  159 + <u xml:id="u-19.0" who="#IzaakGrünbaum">Nie mam zamiaru wchodzić w szczegóły, ale podałem Panom tę ilustrację, która świadczy o stanie prawnym Żydów w Polsce.</u>
  160 + <u xml:id="u-19.1" who="#IzaakGrünbaum">Jeżeli Rząd zdobywa się na to, żeby te lub inne żądania żydowskie spełnić, to robi to, że tak powiem, ze ściśniętą dłonią, albo prawicą dając coś, a lewicą odbierając.</u>
  161 + <u xml:id="u-19.2" who="#IzaakGrünbaum">Jeżeli rozszerzył ustawę o gminach na całą przestrzeń Rzeczypospolitej, to pozostawił w tej ustawie żółtą łatę — nominałów. Rząd ma prawo, jeżeli mu się nie będzie podobał ten lub inny zarząd gminy, mianować swoich popleczników, żeby neutralizować, żeby przeszkadzać zarządowi wybranemu przez ludność żydowską.</u>
  162 + <u xml:id="u-19.3" who="#IzaakGrünbaum">Nie dziw tedy, że gdyśmy przystąpili do wyborów, to chcieliśmy dać wyraz naszemu niezadowoleniu; nie mogliśmy pójść po tej linii, po której chciały pójść i poszły pewne ugrupowania żydowskie. Tak jak w 1922 r., poszliśmy z mniejszościami narodowemi, z któremi łączy nas wspólny interes, wspólna walka przeciw, uciskowi narodowemu, a zarazem wspólna konieczność obronienia naszych praw do reprezentowania naszych ludów w tej Wysokiej Izbie. Panom Ustawa o prowizoriom budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca b. r.</u>
  163 + <u xml:id="u-19.4" who="#IzaakGrünbaum">Ustawa o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych.</u>
  164 + <u xml:id="u-19.5" who="#IzaakGrünbaum">Sprostowanie.</u>
  165 + <u xml:id="u-19.6" who="#IzaakGrünbaum">Wiadomo, że ordynacja wyborcza stawia nas w lakiem położeniu, że nie możemy nawet mieć nadziei ani szans na otrzymanie takiego przedstawicielstwa w Izbie jakie nam się należy. Uważano ten nasz krok jako wrogi wobec Państwa Polskiego.</u>
166 166 <u xml:id="u-19.7" who="#komentarz">(Głos: Słusznie.)</u>
167   - <u xml:id="u-19.8" who="#PGrunbaum">Proszę Panów, tak nie jest. Połączenie się obywateli, wolnych obywateli wolnej Rzeczypospolitej, dla legalnych czynów, nie może być przez nikogo uważane za wrogi krok przeciw Państwu.</u>
  167 + <u xml:id="u-19.8" who="#IzaakGrünbaum">Proszę Panów, tak nie jest. Połączenie się obywateli, wolnych obywateli wolnej Rzeczypospolitej, dla legalnych czynów, nie może być przez nikogo uważane za wrogi krok przeciw Państwu.</u>
168 168 <u xml:id="u-19.9" who="#komentarz">(Głos: Ale jaki cel?)</u>
169   - <u xml:id="u-19.10" who="#PGrunbaum">Cel? — otrzymanie odpowiedniej reprezentacji. Na to odpowiedziano nam naciskiem wszelkich organów władzy, naciskiem władzy administracyjnej, naciskiem władzy skarbowej. Nacisk ten miał na celu zdemoralizowanie, zdezorganizowanie opinji publicznej żydowskiej.</u>
170   - <u xml:id="u-19.11" who="#PGrunbaum">Niestety znalazły się takie ugrupowania, które poszły na rękę władzy, które nie licząc się z wolą żydostwa, chciały wyzyskać sytuację i przy pomocy organów tejże dojść do zaszczytu i prawa reprezentowania żydostwa. Proszę Panów, żydostwo na to odpowiedziało stanowczo a dobitnie. Tam, gdzie przedstawiciele tych ugrupowań winni byli dojść do tego zaszczytu o własnych siłach, ani jeden z nich nie doszedł, a jeżeli pomiędzy wami siedzą tacy panowie, to wyłącznie z łaski panów z B. B...</u>
  169 + <u xml:id="u-19.10" who="#IzaakGrünbaum">Cel? — otrzymanie odpowiedniej reprezentacji. Na to odpowiedziano nam naciskiem wszelkich organów władzy, naciskiem władzy administracyjnej, naciskiem władzy skarbowej. Nacisk ten miał na celu zdemoralizowanie, zdezorganizowanie opinji publicznej żydowskiej.</u>
  170 + <u xml:id="u-19.11" who="#IzaakGrünbaum">Niestety znalazły się takie ugrupowania, które poszły na rękę władzy, które nie licząc się z wolą żydostwa, chciały wyzyskać sytuację i przy pomocy organów tejże dojść do zaszczytu i prawa reprezentowania żydostwa. Proszę Panów, żydostwo na to odpowiedziało stanowczo a dobitnie. Tam, gdzie przedstawiciele tych ugrupowań winni byli dojść do tego zaszczytu o własnych siłach, ani jeden z nich nie doszedł, a jeżeli pomiędzy wami siedzą tacy panowie, to wyłącznie z łaski panów z B. B...</u>
171 171 <u xml:id="u-19.12" who="#komentarz">(Wesołość na ławach Bloku Bezpartyjnego)</u>
172   - <u xml:id="u-19.13" who="#PGrunbaum">...i dlatego nie mają najmniejszego prawa reprezentowania żydowstwa.</u>
  172 + <u xml:id="u-19.13" who="#IzaakGrünbaum">...i dlatego nie mają najmniejszego prawa reprezentowania żydowstwa.</u>
173 173 <u xml:id="u-19.14" who="#komentarz">(Głos: Z łaski wyborców, którzy są za Rządem)</u>
174   - <u xml:id="u-19.15" who="#PGrunbaum">Dali się oni użyć za narzędzie przeciwko nam, przeciwko żydowstwu.</u>
175   - <u xml:id="u-19.16" who="#PGrunbaum">Rząd w walce z nami używa wszelkich sposobów, wszelkiego rodzaju nacisku, i gdzie mu się to udało, zdziesiątkował nas. Wróciliśmy do tego Sejmu w liczbie o wiele zmniejszonej nie z winy społeczeństwa żydowskiego, nie z winy narodu żydowskiego. Naród żydowski obdarzył nas zaufaniem, wypowiedział się za nami. Jeżeli jest nas tu mało, to tylko dlatego, że odebrano nam siłą te mandaty, które nam się należały. Wyniki wyborów świadczą o tem, że ci, którzy budowali na nacisku, omylili się. Powiedział ktoś i słusznie powiedział, że taki nacisk miałby sens, gdybyście Panowie otrzymali przytłaczającą większość w tym Sejmie. Te goście Panowie nie uzyskali i Panowie wczoraj i onegdaj mieliście dowody, że przeciwstawiacie się woli przytłaczającej większości Sejmu.</u>
176   - <u xml:id="u-19.17" who="#PGrunbaum">Rząd obecny dąży do naprawy Konstytucji, do naprawy administracji państwowej. Jeżeli chodzi o to ostatnie, to zdaje się, że wybory przeprowadzone w sposób, o jakim mówiłem, mogły tylko administrację ostatecznie zdemoralizować. O żadnej naprawie administracji chyba mowy być nie może, bo administracja otrzymała możność robienia podczas wyborów wszystkiego, co tylko mogło dać wyniki, które nie odpowiadają ogólnym nastrojom społeczeństwa, wszystkich narodów Polski, ich dążeniom i ich woli.</u>
177   - <u xml:id="u-19.18" who="#PGrunbaum">Proszę Panów! Jeżeli chodzi o konstytucyjne zamierzenia Rządu, to musimy się zastrzec, że będziemy ze wszystkich sił bronić prawa kontroli Sejmu nad Rządem, z całej naszej mocy razem z tymi, którzy dzisiaj stoją na straży demokracji parlamentarnej, bronić będziemy odpowiedzialności Rządu przed Sejmem.</u>
  174 + <u xml:id="u-19.15" who="#IzaakGrünbaum">Dali się oni użyć za narzędzie przeciwko nam, przeciwko żydowstwu.</u>
  175 + <u xml:id="u-19.16" who="#IzaakGrünbaum">Rząd w walce z nami używa wszelkich sposobów, wszelkiego rodzaju nacisku, i gdzie mu się to udało, zdziesiątkował nas. Wróciliśmy do tego Sejmu w liczbie o wiele zmniejszonej nie z winy społeczeństwa żydowskiego, nie z winy narodu żydowskiego. Naród żydowski obdarzył nas zaufaniem, wypowiedział się za nami. Jeżeli jest nas tu mało, to tylko dlatego, że odebrano nam siłą te mandaty, które nam się należały. Wyniki wyborów świadczą o tem, że ci, którzy budowali na nacisku, omylili się. Powiedział ktoś i słusznie powiedział, że taki nacisk miałby sens, gdybyście Panowie otrzymali przytłaczającą większość w tym Sejmie. Te goście Panowie nie uzyskali i Panowie wczoraj i onegdaj mieliście dowody, że przeciwstawiacie się woli przytłaczającej większości Sejmu.</u>
  176 + <u xml:id="u-19.17" who="#IzaakGrünbaum">Rząd obecny dąży do naprawy Konstytucji, do naprawy administracji państwowej. Jeżeli chodzi o to ostatnie, to zdaje się, że wybory przeprowadzone w sposób, o jakim mówiłem, mogły tylko administrację ostatecznie zdemoralizować. O żadnej naprawie administracji chyba mowy być nie może, bo administracja otrzymała możność robienia podczas wyborów wszystkiego, co tylko mogło dać wyniki, które nie odpowiadają ogólnym nastrojom społeczeństwa, wszystkich narodów Polski, ich dążeniom i ich woli.</u>
  177 + <u xml:id="u-19.18" who="#IzaakGrünbaum">Proszę Panów! Jeżeli chodzi o konstytucyjne zamierzenia Rządu, to musimy się zastrzec, że będziemy ze wszystkich sił bronić prawa kontroli Sejmu nad Rządem, z całej naszej mocy razem z tymi, którzy dzisiaj stoją na straży demokracji parlamentarnej, bronić będziemy odpowiedzialności Rządu przed Sejmem.</u>
178 178 <u xml:id="u-19.19" who="#komentarz">(Wrzawa)</u>
179   - <u xml:id="u-19.20" who="#PGrunbaum">Nie chcemy jednak zaostrzenia sytuacji, która się obecnie wytworzyła, nie chcemy jeszcze wyprowadzać ostatecznych wniosków, nasuwających się z tej sytuacji, zwłaszcza dla nas.</u>
180   - <u xml:id="u-19.21" who="#PGrunbaum">Jak powiedziałem głosować będziemy za odesłaniem prowizorjum do Komisji i stosunek nasz do Rządu będzie rzeczowy, ale mamy prawo żądać i to nasze żądanie wypowiadamy z całym naciskiem, że stosunek Rządu do nas musi być taki sam. Stosunek Rządu do nas musi być również stosunkiem rzeczowym. Nasze bolączki muszą być traktowane na równi z bolączkami wszystkich obywateli Państwa Polskiego. Od tego też uzależniamy stosunek nasz do Rządu.</u>
  179 + <u xml:id="u-19.20" who="#IzaakGrünbaum">Nie chcemy jednak zaostrzenia sytuacji, która się obecnie wytworzyła, nie chcemy jeszcze wyprowadzać ostatecznych wniosków, nasuwających się z tej sytuacji, zwłaszcza dla nas.</u>
  180 + <u xml:id="u-19.21" who="#IzaakGrünbaum">Jak powiedziałem głosować będziemy za odesłaniem prowizorjum do Komisji i stosunek nasz do Rządu będzie rzeczowy, ale mamy prawo żądać i to nasze żądanie wypowiadamy z całym naciskiem, że stosunek Rządu do nas musi być taki sam. Stosunek Rządu do nas musi być również stosunkiem rzeczowym. Nasze bolączki muszą być traktowane na równi z bolączkami wszystkich obywateli Państwa Polskiego. Od tego też uzależniamy stosunek nasz do Rządu.</u>
181 181 </div>
182 182 <div xml:id="div-20">
183   - <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">P. pos. Chaciński stawia wniosek formalny o przerwanie dyskusji i przystąpienie do punktu 2 porządku dziennego. Proszę pp. Posłów, którzy są za przerwaniem dyskusji o powstanie. Prezydjum jest zgodne, że stoi większość. Projekt ustawy idzie zatem do Komisji Budżetowej.</u>
184   - <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: pierwsze czytanie projektu ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr. 2). Do drugiego punktu nie zapisał się żaden z pp. posłów. I ten projekt ustawy odsyłam do Komisji Budżetowej. Oba pierwsze punkty zostały zatem załatwione.</u>
185   - <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">Ponieważ na punkcie 3. jest pierwsze czytanie preliminarza budżetowego, więc naturalnie dziś do niego nie przystąpimy. Chodzi teraz o zebranie się Komisji Budżetowej. Biuro Sejmu zakomunikowało klubom liczby ich stosunkowego udziału w Komisji Budżetowej i Administracyjnej. Reprezentanci klubów będą łaskawi zebrać się dziś o godz. 6 w lokalu Komisji Budżetowej i tam ukonstytuować się, oczywiście nie na podstawie klucza, bo narazie nie ma jeszcze klucza, lecz tylko w drodze prowizorycznej.</u>
  183 + <u xml:id="u-20.0" who="#IgnacyDaszyński">P. pos. Chaciński stawia wniosek formalny o przerwanie dyskusji i przystąpienie do punktu 2 porządku dziennego. Proszę pp. Posłów, którzy są za przerwaniem dyskusji o powstanie. Prezydjum jest zgodne, że stoi większość. Projekt ustawy idzie zatem do Komisji Budżetowej.</u>
  184 + <u xml:id="u-20.1" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: pierwsze czytanie projektu ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr. 2). Do drugiego punktu nie zapisał się żaden z pp. posłów. I ten projekt ustawy odsyłam do Komisji Budżetowej. Oba pierwsze punkty zostały zatem załatwione.</u>
  185 + <u xml:id="u-20.2" who="#IgnacyDaszyński">Ponieważ na punkcie 3. jest pierwsze czytanie preliminarza budżetowego, więc naturalnie dziś do niego nie przystąpimy. Chodzi teraz o zebranie się Komisji Budżetowej. Biuro Sejmu zakomunikowało klubom liczby ich stosunkowego udziału w Komisji Budżetowej i Administracyjnej. Reprezentanci klubów będą łaskawi zebrać się dziś o godz. 6 w lokalu Komisji Budżetowej i tam ukonstytuować się, oczywiście nie na podstawie klucza, bo narazie nie ma jeszcze klucza, lecz tylko w drodze prowizorycznej.</u>
186 186 <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(P. Polakiewicz: Panie Marszałku, może trochę wcześniej, może o godz. 5.)</u>
187   - <u xml:id="u-20.4" who="#Marszałek">Wcześniej nie wiem, czy Panom będzie wygodnie. Lepiej już o godz. 6 i cały wieczór możemy pracować.</u>
188   - <u xml:id="u-20.5" who="#Marszałek">Spodziewam się, że Komisja Budżetowa przyjdzie jutro ze sprawozdaniem o jednym i o drugim punkcie porządku dziennego i dlatego zwołuję najbliższe posiedzenie Sejmu, tak jak już zapowiedziałem wczoraj, na jutro o g. 4. po południu celem przeprowadzenia drugiego czytania.</u>
189   - <u xml:id="u-20.6" who="#Marszałek">Zanim przystąpimy do zakończenia posiedzenia celem sprostowania głos ma p. Kirschbraun.</u>
  187 + <u xml:id="u-20.4" who="#IgnacyDaszyński">Wcześniej nie wiem, czy Panom będzie wygodnie. Lepiej już o godz. 6 i cały wieczór możemy pracować.</u>
  188 + <u xml:id="u-20.5" who="#IgnacyDaszyński">Spodziewam się, że Komisja Budżetowa przyjdzie jutro ze sprawozdaniem o jednym i o drugim punkcie porządku dziennego i dlatego zwołuję najbliższe posiedzenie Sejmu, tak jak już zapowiedziałem wczoraj, na jutro o g. 4. po południu celem przeprowadzenia drugiego czytania.</u>
  189 + <u xml:id="u-20.6" who="#IgnacyDaszyński">Zanim przystąpimy do zakończenia posiedzenia celem sprostowania głos ma p. Kirschbraun.</u>
190 190 </div>
191 191 <div xml:id="div-21">
192   - <u xml:id="u-21.0" who="#PKirschbraun">Uzyskałem głos wyłącznie dla złożenia oświadczenia w związku z przemówieniem p. Grunbauma.</u>
193   - <u xml:id="u-21.1" who="#PKirschbraun">Sprostowanie.</u>
194   - <u xml:id="u-21.2" who="#PKirschbraun">Wnioski pp. Klubu Chrz. Dem., Langera, KL. Ukraińsko-Białoruskiego, Wacława Bitnera i Putka.</u>
195   - <u xml:id="u-21.3" who="#PKirschbraun">Interpelacje.</u>
196   - <u xml:id="u-21.4" who="#PKirschbraun">Otóż nie należę do tych ludzi, dla których polemika z takiemi osobami, jak p. Grunbaum, jest miła. To pierwsze. Po drugie uważam go za demagoga i z jego argumentami absolutnie żaden zdrowo myślący człowiek nie liczy się i żaden zdrowo myślący żyd nie liczy się.</u>
  192 + <u xml:id="u-21.0" who="#EliaszKirszbraun">Uzyskałem głos wyłącznie dla złożenia oświadczenia w związku z przemówieniem p. Grunbauma.</u>
  193 + <u xml:id="u-21.1" who="#EliaszKirszbraun">Sprostowanie.</u>
  194 + <u xml:id="u-21.2" who="#EliaszKirszbraun">Wnioski pp. Klubu Chrz. Dem., Langera, KL. Ukraińsko-Białoruskiego, Wacława Bitnera i Putka.</u>
  195 + <u xml:id="u-21.3" who="#EliaszKirszbraun">Interpelacje.</u>
  196 + <u xml:id="u-21.4" who="#EliaszKirszbraun">Otóż nie należę do tych ludzi, dla których polemika z takiemi osobami, jak p. Grunbaum, jest miła. To pierwsze. Po drugie uważam go za demagoga i z jego argumentami absolutnie żaden zdrowo myślący człowiek nie liczy się i żaden zdrowo myślący żyd nie liczy się.</u>
197 197 <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Oklaski na ławach Bloku Bezpartyjnego)</u>
198   - <u xml:id="u-21.6" who="#PKirschbraun">Niestety jestem zmuszony zwrócić uwagę na jeden szczegół który p. Grunbaum przedstawił w fałszywem świetle.</u>
  198 + <u xml:id="u-21.6" who="#EliaszKirszbraun">Niestety jestem zmuszony zwrócić uwagę na jeden szczegół który p. Grunbaum przedstawił w fałszywem świetle.</u>
199 199 <u xml:id="u-21.7" who="#komentarz">(P. Grunbaum: Panie Marszałku, p. Kirschbraun bezkarnie mnie osobiście obraża)</u>
200   - <u xml:id="u-21.8" who="#PKirschbraun">Szaleniec, awanturnik polityczny z Pana jest.</u>
  200 + <u xml:id="u-21.8" who="#EliaszKirszbraun">Szaleniec, awanturnik polityczny z Pana jest.</u>
201 201 <u xml:id="u-21.9" who="#komentarz">(Oklaski w centrum i na fotelach Żydów)</u>
202   - <u xml:id="u-21.10" who="#PKirschbraun">Szczegół ten już na wstępie musi być sprostowany i odparowany.</u>
  202 + <u xml:id="u-21.10" who="#EliaszKirszbraun">Szczegół ten już na wstępie musi być sprostowany i odparowany.</u>
203 203 <u xml:id="u-21.11" who="#komentarz">(P. Grunbaum przerywa.)</u>
204   - <u xml:id="u-21.12" who="#PKirschbraun">Sługus z Pana. P. Grunbaum w swoim zapędzie oświadczył, że nikomu innemu w imieniu Żydów nie wolno przemawiać. Przeciw temu stanowczo protestuję i w imieniu centralnej organizacji ortodoksów w Polsce, Agudas Israel, której przedstawicielem jestem i która uzyskała w Polsce 215.000 głosów, oświadczam, że w imieniu tej silnej organizacji ortodoksów nikt nie ma prawa z tej trybuny prócz mnie, legalnie wybranego, przemawiać.</u>
  204 + <u xml:id="u-21.12" who="#EliaszKirszbraun">Sługus z Pana. P. Grunbaum w swoim zapędzie oświadczył, że nikomu innemu w imieniu Żydów nie wolno przemawiać. Przeciw temu stanowczo protestuję i w imieniu centralnej organizacji ortodoksów w Polsce, Agudas Israel, której przedstawicielem jestem i która uzyskała w Polsce 215.000 głosów, oświadczam, że w imieniu tej silnej organizacji ortodoksów nikt nie ma prawa z tej trybuny prócz mnie, legalnie wybranego, przemawiać.</u>
205 205 <u xml:id="u-21.13" who="#komentarz">(Oklaski w' centrum, wrzawa na fotelach Żydów)</u>
206 206 </div>
207 207 <div xml:id="div-22">
208   - <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Wpłynęły następujące wnioski:</u>
209   - <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Wniosek posłów z klubu Chrześcijańskiej Demokracji w przedmiocie rozpoczęcia robót publicznych i budowlanych — odsyłam do Komisji Robót Publicznych.</u>
210   - <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Wniosek p. Langera i tow. z Klubu „Wyzwolenie” w sprawie wydania rozporządzenia o ponownem przedłużeniu terminu przerachowania i konwersji zobowiązań Skarbu Państwa z tytułu pożyczek państwowych z lat 1918 i 1920 r. — odsyłam do Komisji Skarbowej.</u>
211   - <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Wniosek posłów z klubu Chrześcijańskiej Demokracji w przedmiocie ubezpieczenia na starość — odsyłam do Komisji Ochrony Pracy.</u>
212   - <u xml:id="u-22.4" who="#Marszałek">Wniosek posłów z Klubu Ukraińsko-Białoruskiego w sprawie zmiany regulaminu obrad Sejmu — odsyłam do Komisji Regulaminowej.</u>
213   - <u xml:id="u-22.5" who="#Marszałek">Wniosek p. Wacława Bitnera i innych o unieważnienie mandatu p; Henryka Bitnera — do Komisji Regulaminowej.</u>
214   - <u xml:id="u-22.6" who="#Marszałek">Wniosek p. Putka i tow. z klubu „Wyzwolenie w sprawie zakwestionowanych mandatów poselskich — do Komisji Regulaminowej.</u>
215   - <u xml:id="u-22.7" who="#Marszałek">Proszę p. Sekretarza o odczytanie interpelacyj.</u>
  208 + <u xml:id="u-22.0" who="#IgnacyDaszyński">Wpłynęły następujące wnioski:</u>
  209 + <u xml:id="u-22.1" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów z klubu Chrześcijańskiej Demokracji w przedmiocie rozpoczęcia robót publicznych i budowlanych — odsyłam do Komisji Robót Publicznych.</u>
  210 + <u xml:id="u-22.2" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Langera i tow. z Klubu „Wyzwolenie” w sprawie wydania rozporządzenia o ponownem przedłużeniu terminu przerachowania i konwersji zobowiązań Skarbu Państwa z tytułu pożyczek państwowych z lat 1918 i 1920 r. — odsyłam do Komisji Skarbowej.</u>
  211 + <u xml:id="u-22.3" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów z klubu Chrześcijańskiej Demokracji w przedmiocie ubezpieczenia na starość — odsyłam do Komisji Ochrony Pracy.</u>
  212 + <u xml:id="u-22.4" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów z Klubu Ukraińsko-Białoruskiego w sprawie zmiany regulaminu obrad Sejmu — odsyłam do Komisji Regulaminowej.</u>
  213 + <u xml:id="u-22.5" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Wacława Bitnera i innych o unieważnienie mandatu p; Henryka Bitnera — do Komisji Regulaminowej.</u>
  214 + <u xml:id="u-22.6" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Putka i tow. z klubu „Wyzwolenie w sprawie zakwestionowanych mandatów poselskich — do Komisji Regulaminowej.</u>
  215 + <u xml:id="u-22.7" who="#IgnacyDaszyński">Proszę p. Sekretarza o odczytanie interpelacyj.</u>
216 216 </div>
217 217 <div xml:id="div-23">
218 218 <u xml:id="u-23.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
219   - <u xml:id="u-23.1" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Czapińskiego i tow. ze Z. P. P. S. do p. Prezesa Rady Ministrów i p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie teroru politycznego kleru, zaś w szczególności orędzia ks. biskupa Łukomskiego.</u>
220   - <u xml:id="u-23.2" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja ta zostanie przesłana p. Prezesowi Rady Ministrów.</u>
221   - <u xml:id="u-23.3" who="#SekretarzpKornecki">Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się jutro o 4 po poł. z następującym porządkiem dziennym:</u>
222   - <u xml:id="u-23.4" who="#SekretarzpKornecki">1) Sprawozdanie Komisji Budżetowej o projekcie ustawy o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca 1928 r. (druk nr 1).</u>
223   - <u xml:id="u-23.5" who="#SekretarzpKornecki">2) Sprawozdanie Komisji Budżetowej o projekcie ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr 2).</u>
224   - <u xml:id="u-23.6" who="#SekretarzpKornecki">3) Pierwsze czytanie preliminarza budżetowego na okres od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r.</u>
225   - <u xml:id="u-23.7" who="#SekretarzpKornecki">Nie słyszę sprzeciwu, porządek dzienny uważam za przyjęty, zamykam posiedzenie.</u>
  219 + <u xml:id="u-23.1" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Czapińskiego i tow. ze Z. P. P. S. do p. Prezesa Rady Ministrów i p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie teroru politycznego kleru, zaś w szczególności orędzia ks. biskupa Łukomskiego.</u>
  220 + <u xml:id="u-23.2" who="#JanKornecki">Interpelacja ta zostanie przesłana p. Prezesowi Rady Ministrów.</u>
  221 + <u xml:id="u-23.3" who="#JanKornecki">Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się jutro o 4 po poł. z następującym porządkiem dziennym:</u>
  222 + <u xml:id="u-23.4" who="#JanKornecki">1) Sprawozdanie Komisji Budżetowej o projekcie ustawy o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca 1928 r. (druk nr 1).</u>
  223 + <u xml:id="u-23.5" who="#JanKornecki">2) Sprawozdanie Komisji Budżetowej o projekcie ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr 2).</u>
  224 + <u xml:id="u-23.6" who="#JanKornecki">3) Pierwsze czytanie preliminarza budżetowego na okres od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r.</u>
  225 + <u xml:id="u-23.7" who="#JanKornecki">Nie słyszę sprzeciwu, porządek dzienny uważam za przyjęty, zamykam posiedzenie.</u>
226 226 </div>
227 227 </body>
228 228 </text>
229 229 </TEI>
230 230 -</teiCorpus>
  231 +</teiCorpus>
231 232 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00004-01/header.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
2   -<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00004-01">
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00004-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu II RP (kadencja IV, posiedzenie plenarne 4)</title>
... ... @@ -24,93 +24,294 @@
24 24 </fileDesc>
25 25 <profileDesc>
26 26 <particDesc>
27   - <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
28   - <persName>Marszałek</persName>
29   - </person>
30   - <person xml:id="PBagiński" role="speaker">
31   - <persName>P. Bagiński</persName>
32   - </person>
33   - <person xml:id="PBaran" role="speaker">
34   - <persName>P. Baran</persName>
35   - </person>
36   - <person xml:id="PBilak" role="speaker">
37   - <persName>P. Bilak</persName>
38   - </person>
39   - <person xml:id="PChądzyński" role="speaker">
40   - <persName>P. Chądzyński</persName>
41   - </person>
42   - <person xml:id="PDąbski" role="speaker">
43   - <persName>P. Dąbski</persName>
44   - </person>
45   - <person xml:id="PJeremicz" role="speaker">
46   - <persName>P. Jeremicz</persName>
47   - </person>
48   - <person xml:id="PKrzyżanowski" role="speaker">
49   - <persName>P. Krzyżanowski</persName>
50   - </person>
51   - <person xml:id="PMichałkiewicz" role="speaker">
52   - <persName>P. Michałkiewicz</persName>
53   - </person>
54   - <person xml:id="PPragier" role="speaker">
55   - <persName>P. Pragier</persName>
56   - </person>
57   - <person xml:id="PRybarski" role="speaker">
58   - <persName>P. Rybarski</persName>
59   - </person>
60   - <person xml:id="PStaniszkis" role="speaker">
61   - <persName>P. Staniszkis</persName>
62   - </person>
63   - <person xml:id="PStankiewicz" role="speaker">
64   - <persName>P. Stankiewicz</persName>
65   - </person>
66   - <person xml:id="PStolarski" role="speaker">
67   - <persName>P. Stolarski</persName>
68   - </person>
69   - <person xml:id="PSzydłowski" role="speaker">
70   - <persName>P. Szydłowski</persName>
71   - </person>
72   - <person xml:id="PWBitner" role="speaker">
73   - <persName>P. W. Bitner</persName>
74   - </person>
75   - <person xml:id="PWacławBitner" role="speaker">
76   - <persName>P. Wacław Bitner</persName>
77   - </person>
78   - <person xml:id="PWarszawski" role="speaker">
79   - <persName>P. Warszawski</persName>
80   - </person>
81   - <person xml:id="PWyrzykowski" role="speaker">
82   - <persName>P. Wyrzykowski</persName>
83   - </person>
84   - <person xml:id="PZahajkiewicz" role="speaker">
85   - <persName>P. Zahajkiewicz</persName>
86   - </person>
87   - <person xml:id="PZaremba" role="speaker">
88   - <persName>P. Zaremba</persName>
89   - </person>
90   - <person xml:id="PŁadyka" role="speaker">
91   - <persName>P. Ładyka</persName>
92   - </person>
93   - <person xml:id="SekretarzpKornecki" role="speaker">
94   - <persName>Sekretarz p. Kornecki</persName>
95   - </person>
96   - <person xml:id="SekretarzpUrbański" role="speaker">
97   - <persName>Sekretarz p. Urbański</persName>
98   - </person>
99   - <person xml:id="WicemarszałekDąbski" role="speaker">
100   - <persName>Wicemarszałek Dąbski</persName>
101   - </person>
102   - <person xml:id="WicemarszałekWoźnicki" role="speaker">
103   - <persName>Wicemarszałek Woźnicki</persName>
104   - </person>
105   - <person xml:id="WicemarszałekZahajkiewicz" role="speaker">
106   - <persName>Wicemarszałek Zahajkiewicz</persName>
107   - </person>
108   - <person xml:id="WiceprezesRadyMinistrówBartek" role="speaker">
109   - <persName>Wiceprezes Rady Ministrów Bartek</persName>
110   - </person>
111   - <person xml:id="komentarz" role="commentator">
112   - <persName>Komentarz</persName>
113   - </person>
  27 + <listPerson>
  28 + <person xml:id="IgnacyDaszyński" role="regular">
  29 + <persName>
  30 + <roleName>Marszałek</roleName>
  31 + <forename>Ignacy</forename>
  32 + <surname>Daszyński</surname>
  33 + </persName>
  34 + <sex value="M" />
  35 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Daszy%C5%84ski</idno>
  36 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  37 + </person>
  38 + <person xml:id="KazimierzBagiński" role="regular">
  39 + <persName>
  40 + <roleName>Poseł</roleName>
  41 + <forename>Kazimierz</forename>
  42 + <surname>Bagiński</surname>
  43 + </persName>
  44 + <sex value="M" />
  45 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Bagi%C5%84ski</idno>
  46 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" />
  47 + </person>
  48 + <person xml:id="StepanBaran" role="regular">
  49 + <persName>
  50 + <roleName>Poseł</roleName>
  51 + <forename>Stepan</forename>
  52 + <surname>Baran</surname>
  53 + </persName>
  54 + <sex value="M" />
  55 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Stepan_Baran</idno>
  56 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" />
  57 + </person>
  58 + <person xml:id="StepanBilak" role="regular">
  59 + <persName>
  60 + <roleName>Poseł</roleName>
  61 + <forename>Stepan</forename>
  62 + <surname>Bilak</surname>
  63 + </persName>
  64 + <sex value="M" />
  65 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Stepan_Bilak</idno>
  66 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" />
  67 + </person>
  68 + <person xml:id="AdamChądzyński" role="regular">
  69 + <persName>
  70 + <roleName>Poseł</roleName>
  71 + <forename>Adam</forename>
  72 + <surname>Chądzyński</surname>
  73 + </persName>
  74 + <sex value="M" />
  75 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Ch%C4%85dzy%C5%84ski</idno>
  76 + <affiliation role="member" ref="#NarodowaPartiaRobotnicza" />
  77 + </person>
  78 + <person xml:id="JanDąbski" role="regular">
  79 + <persName>
  80 + <roleName>Poseł</roleName>
  81 + <forename>Jan</forename>
  82 + <surname>Dąbski</surname>
  83 + </persName>
  84 + <sex value="M" />
  85 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_D%C4%85bski</idno>
  86 + <affiliation role="member" ref="#StronnictwoChłopskie" />
  87 + </person>
  88 + <person xml:id="FabijanJeremicz" role="regular">
  89 + <persName>
  90 + <roleName>Poseł</roleName>
  91 + <forename>Fabijan</forename>
  92 + <surname>Jeremicz</surname>
  93 + </persName>
  94 + <sex value="M" />
  95 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Fabian_Jeremicz</idno>
  96 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" />
  97 + </person>
  98 + <person xml:id="AdamKrzyżanowski" role="regular">
  99 + <persName>
  100 + <roleName>Poseł</roleName>
  101 + <forename>Adam</forename>
  102 + <surname>Krzyżanowski</surname>
  103 + </persName>
  104 + <sex value="M" />
  105 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Krzy%C5%BCanowski_(ekonomista)</idno>
  106 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  107 + </person>
  108 + <person xml:id="MieczysławMichałkiewicz" role="regular">
  109 + <persName>
  110 + <roleName>Poseł</roleName>
  111 + <forename>Mieczysław</forename>
  112 + <surname>Michałkiewicz</surname>
  113 + </persName>
  114 + <sex value="M" />
  115 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" />
  116 + </person>
  117 + <person xml:id="AdamPragier" role="regular">
  118 + <persName>
  119 + <roleName>Poseł</roleName>
  120 + <forename>Adam</forename>
  121 + <surname>Pragier</surname>
  122 + </persName>
  123 + <sex value="M" />
  124 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Pragier</idno>
  125 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  126 + </person>
  127 + <person xml:id="RomanRybarski" role="regular">
  128 + <persName>
  129 + <roleName>Poseł</roleName>
  130 + <forename>Roman</forename>
  131 + <surname>Rybarski</surname>
  132 + </persName>
  133 + <sex value="M" />
  134 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Roman_Rybarski</idno>
  135 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekLudowoNarodowy" />
  136 + </person>
  137 + <person xml:id="WitoldTeofilStaniszkis" role="regular">
  138 + <persName>
  139 + <roleName>Poseł</roleName>
  140 + <forename>Witold</forename>
  141 + <forename>Teofil</forename>
  142 + <surname>Staniszkis</surname>
  143 + </persName>
  144 + <sex value="M" />
  145 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Teofil_Staniszkis</idno>
  146 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekLudowoNarodowy" />
  147 + </person>
  148 + <person xml:id="PStankiewicz" role="guest">
  149 + <persName>
  150 + <roleName>P.</roleName>
  151 + <surname>Stankiewicz</surname>
  152 + </persName>
  153 + </person>
  154 + <person xml:id="BłażejStolarski" role="regular">
  155 + <persName>
  156 + <roleName>Poseł</roleName>
  157 + <forename>Błażej</forename>
  158 + <surname>Stolarski</surname>
  159 + </persName>
  160 + <sex value="M" />
  161 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/B%C5%82a%C5%BCej_Stolarski</idno>
  162 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" />
  163 + </person>
  164 + <person xml:id="MarianSzydłowski" role="regular">
  165 + <persName>
  166 + <roleName>Poseł</roleName>
  167 + <forename>Marian</forename>
  168 + <surname>Szydłowski</surname>
  169 + </persName>
  170 + <sex value="M" />
  171 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Marian_Szyd%C5%82owski</idno>
  172 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" />
  173 + </person>
  174 + <person xml:id="WBitner" role="regular">
  175 + <persName>
  176 + <roleName>Poseł</roleName>
  177 + <forename>W.</forename>
  178 + <surname>Bitner</surname>
  179 + </persName>
  180 + <sex value="M" />
  181 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Wac%C5%82aw_Bitner</idno>
  182 + <affiliation role="member" ref="#NarodowoChrześcijańskieStronnictwoPracy" />
  183 + </person>
  184 + <person xml:id="WacławBitner" role="regular">
  185 + <persName>
  186 + <roleName>Poseł</roleName>
  187 + <forename>Wacław</forename>
  188 + <surname>Bitner</surname>
  189 + </persName>
  190 + <sex value="M" />
  191 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Wac%C5%82aw_Bitner</idno>
  192 + <affiliation role="member" ref="#NarodowoChrześcijańskieStronnictwoPracy" />
  193 + </person>
  194 + <person xml:id="PWarszawski" role="guest">
  195 + <persName>
  196 + <roleName>P.</roleName>
  197 + <surname>Warszawski</surname>
  198 + </persName>
  199 + </person>
  200 + <person xml:id="PWyrzykowski" role="guest">
  201 + <persName>
  202 + <roleName>P.</roleName>
  203 + <surname>Wyrzykowski</surname>
  204 + </persName>
  205 + </person>
  206 + <person xml:id="WłodzimierzZahajkiewicz" role="regular">
  207 + <persName>
  208 + <roleName>Poseł</roleName>
  209 + <forename>Włodzimierz</forename>
  210 + <surname>Zahajkiewicz</surname>
  211 + </persName>
  212 + <sex value="M" />
  213 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Wo%C5%82odymyr_Zahajkewycz</idno>
  214 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" />
  215 + </person>
  216 + <person xml:id="ZygmuntZaremba" role="regular">
  217 + <persName>
  218 + <roleName>Poseł</roleName>
  219 + <forename>Zygmunt</forename>
  220 + <surname>Zaremba</surname>
  221 + </persName>
  222 + <sex value="M" />
  223 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Zaremba</idno>
  224 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  225 + </person>
  226 + <person xml:id="DmytroŁadyka" role="regular">
  227 + <persName>
  228 + <roleName>Poseł</roleName>
  229 + <forename>Dmytro</forename>
  230 + <surname>Ładyka</surname>
  231 + </persName>
  232 + <sex value="M" />
  233 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Dmytro_%C5%81adyka</idno>
  234 + <affiliation role="member" ref="#KlubUkraińskiejSocjalistycznoRadykalnejParlamentarnejReprezentacji" />
  235 + </person>
  236 + <person xml:id="JanKornecki" role="regular">
  237 + <persName>
  238 + <roleName>Sekretarz p.</roleName>
  239 + <forename>Jan</forename>
  240 + <surname>Kornecki</surname>
  241 + </persName>
  242 + <sex value="M" />
  243 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Kornecki</idno>
  244 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekLudowoNarodowy" />
  245 + </person>
  246 + <person xml:id="FranciszekUrbański" role="regular">
  247 + <persName>
  248 + <roleName>Sekretarz p.</roleName>
  249 + <forename>Franciszek</forename>
  250 + <surname>Urbański</surname>
  251 + </persName>
  252 + <sex value="M" />
  253 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Franciszek_Urba%C5%84ski</idno>
  254 + <affiliation role="member" ref="#NarodowoChrześcijańskieStronnictwoPracy" />
  255 + </person>
  256 + <person xml:id="JanWoźnicki" role="regular">
  257 + <persName>
  258 + <roleName>Wicemarszałek</roleName>
  259 + <forename>Jan</forename>
  260 + <surname>Woźnicki</surname>
  261 + </persName>
  262 + <sex value="M" />
  263 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Wo%C5%BAnicki</idno>
  264 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" />
  265 + </person>
  266 + <person xml:id="WiceprezesRadyMinistrówBartek" role="guest">
  267 + <persName>
  268 + <roleName>Wiceprezes Rady Ministrów</roleName>
  269 + <surname>Bartel</surname>
  270 + </persName>
  271 + </person>
  272 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  273 + <persName>komentarz</persName>
  274 + </person>
  275 + </listPerson>
  276 + <listOrg>
  277 + <org xml:id="ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" role="parliamentaryGroup">
  278 + <orgName full="yes">Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów</orgName>
  279 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Parlamentarny_Polskich_Socjalistów</idno>
  280 + </org>
  281 + <org xml:id="PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" role="parliamentaryGroup">
  282 + <orgName full="yes">Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”</orgName>
  283 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Stronnictwo_Ludowe_„Wyzwolenie”</idno>
  284 + </org>
  285 + <org xml:id="UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" role="parliamentaryGroup">
  286 + <orgName full="yes">Ukraińsko-Białoruski Klub Sejmowy</orgName>
  287 + </org>
  288 + <org xml:id="NarodowaPartiaRobotnicza" role="parliamentaryGroup">
  289 + <orgName full="yes">Narodowa Partia Robotnicza</orgName>
  290 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowa_Partia_Robotnicza</idno>
  291 + </org>
  292 + <org xml:id="StronnictwoChłopskie" role="parliamentaryGroup">
  293 + <orgName full="yes">Stronnictwo Chłopskie</orgName>
  294 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Stronnictwo_Chłopskie</idno>
  295 + </org>
  296 + <org xml:id="BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" role="parliamentaryGroup">
  297 + <orgName full="yes">Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem</orgName>
  298 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Bezpartyjny_Blok_Współpracy_z_Rządem</idno>
  299 + </org>
  300 + <org xml:id="PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" role="parliamentaryGroup">
  301 + <orgName full="yes">Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” (1913–1931)</orgName>
  302 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Stronnictwo_Ludowe_„Piast”_(1913–1931)</idno>
  303 + </org>
  304 + <org xml:id="ZwiązekLudowoNarodowy" role="parliamentaryGroup">
  305 + <orgName full="yes">Związek Ludowo-Narodowy</orgName>
  306 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Ludowo-Narodowy</idno>
  307 + </org>
  308 + <org xml:id="NarodowoChrześcijańskieStronnictwoPracy" role="parliamentaryGroup">
  309 + <orgName full="yes">Narodowo-Chrześcijańskie Stronnictwo Pracy</orgName>
  310 + </org>
  311 + <org xml:id="KlubUkraińskiejSocjalistycznoRadykalnejParlamentarnejReprezentacji" role="parliamentaryGroup">
  312 + <orgName full="yes">Klub Ukraińskiej Socjalistyczno-Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji</orgName>
  313 + </org>
  314 + </listOrg>
114 315 </particDesc>
115 316 </profileDesc>
116 317 -</teiHeader>
  318 +</teiHeader>
117 319 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00004-01/text_structure.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 2 <teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
3   - <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  3 + <xi:include href="PPC_header.xml" />
4 4 <TEI>
5   - <xi:include href="header.xml"/>
  5 + <xi:include href="header.xml" />
6 6 <text>
7 7 <body>
8 8 <div xml:id="div-1">
9   - <u xml:id="u-1.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie. Protokół 2 posiedzenie uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 3 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Urbański i Ładyka. Listę mówców prowadzi p. Ładyka.</u>
10   - <u xml:id="u-1.1" who="#Marszałek">Udzieliłem urlopu pp.: Kirshbraunowi i Lewandowskiemu na 2 dni.</u>
11   - <u xml:id="u-1.2" who="#Marszałek">Do ślubowania zgłosił się p. Chądzyński.</u>
12   - <u xml:id="u-1.3" who="#Marszałek">Proszę p. Sekretarza o odczytanie roty ślubowania.</u>
  9 + <u xml:id="u-1.0" who="#IgnacyDaszyński">Otwieram posiedzenie. Protokół 2 posiedzenie uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 3 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Urbański i Ładyka. Listę mówców prowadzi p. Ładyka.</u>
  10 + <u xml:id="u-1.1" who="#IgnacyDaszyński">Udzieliłem urlopu pp.: Kirshbraunowi i Lewandowskiemu na 2 dni.</u>
  11 + <u xml:id="u-1.2" who="#IgnacyDaszyński">Do ślubowania zgłosił się p. Chądzyński.</u>
  12 + <u xml:id="u-1.3" who="#IgnacyDaszyński">Proszę p. Sekretarza o odczytanie roty ślubowania.</u>
13 13 </div>
14 14 <div xml:id="div-2">
15 15 <u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
16   - <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzpUrbański">„Ślubuję uroczyście, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, wedle najlepszego mego rozumienia i zgodnie z sumieniem, rzetelnie pracować wyłącznie dla dobra Państwa Polskiego, jako całości”.</u>
  16 + <u xml:id="u-2.1" who="#FranciszekUrbański">„Ślubuję uroczyście, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, wedle najlepszego mego rozumienia i zgodnie z sumieniem, rzetelnie pracować wyłącznie dla dobra Państwa Polskiego, jako całości”.</u>
17 17 </div>
18 18 <div xml:id="div-3">
19   - <u xml:id="u-3.0" who="#PChądzyński">Ślubuję.</u>
  19 + <u xml:id="u-3.0" who="#AdamChądzyński">Ślubuję.</u>
20 20 </div>
21 21 <div xml:id="div-4">
22   - <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Przed przystąpieniem do porządku dziennego proszę Komisję Budżetową, aby zebrała się o godzinie 4 min. 45, celem dokończenia obrad nad p. 2 porządku dziennego. Zwracam uwagę Panów, że zamierzam po jutrzejszem posiedzeniu ogłosić ferje wielkanocne, że zatem nie byłoby pożądane, żebyśmy się z powodu opóźnienia prac Komisji Budżetowej nad punktem 2 porządku dziennego musieli się zbierać jeszcze raz w poniedziałek. Dlatego w interesie samej sprawy i w interesie Sejmu proszę Komisję Budżetową, żeby zeszła się w sali Komisji Budżetowej na godz. 4 min. 45 i przygotowała sprawozdanie do punktu 2. Jeżeliby przyszło do głosowania, dałbym zawczasu znać, żeby członkowie komisji mogli być obecni podczas głosowania. Postępowanie takie jest zgodne z utartym zwyczajem w tej Wysokiej Izbie.</u>
23   - <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Budżetowej o projekcie usta wy w przedmiocie prowizorjum budżetowego na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca 1928 r. (druk. nr. 1). Głos ma referent p. Krzyżanowski.</u>
  22 + <u xml:id="u-4.0" who="#IgnacyDaszyński">Przed przystąpieniem do porządku dziennego proszę Komisję Budżetową, aby zebrała się o godzinie 4 min. 45, celem dokończenia obrad nad p. 2 porządku dziennego. Zwracam uwagę Panów, że zamierzam po jutrzejszem posiedzeniu ogłosić ferje wielkanocne, że zatem nie byłoby pożądane, żebyśmy się z powodu opóźnienia prac Komisji Budżetowej nad punktem 2 porządku dziennego musieli się zbierać jeszcze raz w poniedziałek. Dlatego w interesie samej sprawy i w interesie Sejmu proszę Komisję Budżetową, żeby zeszła się w sali Komisji Budżetowej na godz. 4 min. 45 i przygotowała sprawozdanie do punktu 2. Jeżeliby przyszło do głosowania, dałbym zawczasu znać, żeby członkowie komisji mogli być obecni podczas głosowania. Postępowanie takie jest zgodne z utartym zwyczajem w tej Wysokiej Izbie.</u>
  23 + <u xml:id="u-4.1" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Budżetowej o projekcie usta wy w przedmiocie prowizorjum budżetowego na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca 1928 r. (druk. nr. 1). Głos ma referent p. Krzyżanowski.</u>
24 24 </div>
25 25 <div xml:id="div-5">
26   - <u xml:id="u-5.0" who="#PKrzyżanowski">Wysoka Izbo! Sprawozdanie moje jest wydrukowane i zostało doręczone dopiero przed chwilą Szanownym Panom, dlatego Panowie pozwolą, że uzupełnię je kilku krótkiemi ustnemi uwagami, które zresztą w znacznej mierze będą powtórzeniem tego, co jest wydrukowane.</u>
27   - <u xml:id="u-5.1" who="#PKrzyżanowski">Chciałbym z naciskiem zaznaczyć, że zebraliśmy się dziś dla obrad nad prowizorjum budżetowem w chwili pod względem finansowym wyjątkowo dla Państwa korzystnej. Od czasu odzyskania niepodległości nigdy jeszcze stan waluty, ani stan Skarbu nie był tak pomyślny, jak obecnie. Rządowi udało się przeprowadzić stabilizację waluty i równowagę budżetu, przez co oddał usługę interesowi Państwa, w ogólności oddał znaczną usługę wszystkim warstwom społecznym, a w szczególności usługę programowi demokratycznemu, który obejmuje podniesienie dobrobytu warstw najszerszych.</u>
28   - <u xml:id="u-5.2" who="#PKrzyżanowski">To pomyślne położenie finansowe jednak ma swe niebezpieczeństwo. Tkwi ono w tem, że może łatwo doprowadzić do zbyt hojnego szafowania groszem publicznym; możemy łatwo zejść na manowce w przekonaniu, że stan Skarbu jest pomyślniejszy, niż jest w rzeczywistości. Położenie finansowe niewątpliwie nigdy nie było tak dobre, jak obecnie, ale z drugiej strony, oczywista rzecz, nie pozwala nam zadość uczynić wszystkim uzasadnionym postulatom zarówno rzeczowym, jak i osobistym.</u>
29   - <u xml:id="u-5.3" who="#PKrzyżanowski">Musimy, mimo tego pomyślnego stanu finansowego, celem zachowania go nadal, trzymać się zasad ostrożności w uchwalaniu nowych wydatków. Z tego powodu Komisja Budżetowa uznała, że nie nadszedł jeszcze czas ostatecznego uregulowania kwestji urzędniczej.</u>
30   - <u xml:id="u-5.4" who="#PKrzyżanowski">Komisja Budżetowa, jak wynika ze sprawozdania, była zdania, że w interesie urzędników możemy pójść o krok dalej, niż poszedł Rząd, że nie możemy jednak uchwalać ostatecznej regulacji płac. Dlatego komisja w uzupełnieniu projektu rządowego wnosi o tymczasowe załatwienie tej sprawy, mianowicie proponuje, ażeby w I kwartale nowego roku budżetowego, który jest II kwartałem bieżącego roku kalendarzowego, wypłacić taki, sam jednorazowy zasiłek, jaki był wypłacony w I kwartale. Byliśmy zdania, że dalej idące wnioski nie są wskazane, i dlatego na komisji przeciw dalej idącym wnioskom głosowałem. Nie jest także wskazane definitywne przesądzenie sprawy. Uchwaliliśmy jednorazowy zasiłek na II kwartał nie w tej myśli, żeby na III kwartał tę uchwałę ponowić. Rząd stanął na stanowisku, że przyznanie na kwartał od 1 lipca tego samego zasiłku czyni zależnem od uchwalenia w najbliższym czasie nowych projektów podatkowych. Sądzę, że to stanowisko Rządu niewątpliwie jest w zasadzie słuszne, a nasza uchwała obejmuje tylko podniesienie wydatków na I kwartał nowego roku budżetowego, czyli na II kwartał bieżącego roku kalendarzowego.</u>
31   - <u xml:id="u-5.5" who="#PKrzyżanowski">Wydatek ten wyniesie kwotę 31.600.000 zł. i znajdzie swoje pokrycie w nadwyżce budżetowej, preliminowanej na kwotę 42,000.000 zł. W ten sposób specjalnego pokrycia dla tego wydatku zdaniem naszem nie potrzeba.</u>
32   - <u xml:id="u-5.6" who="#PKrzyżanowski">Z drugiej strony, żeby salwować równowagę budżetową, komisja wyraziła w swojem sprawozdaniu zasadę, że kładzie specjalny nacisk na unikanie przekroczeń budżetowych w najbliższym roku budżetowym, że przekroczenia budżetowe w poprzednim roku budżetowym były bardzo znaczne, ale były uzasadnione wyjątkową sytuacją i nie powinny się powtarzać w roku bieżącym, gdyż te przekroczenia naraziłyby na niebezpieczeństwa finansowe i gospodarcze. To też komisja przyjęła i proponuje ów dodatek, o którym wspomniałem, wyraziła zarazem w sprawozdaniu swojem zasadę i nadzieję, że Rząd będzie przekroczeń budżetu w bieżącym roku budżetowym unikał.</u>
33   - <u xml:id="u-5.7" who="#PKrzyżanowski">W komisji największą debatę wywołała kwest ja oparcia prowizorjum budżetowego o dawny czy o nowy budżet. Otóż komisja stanęła w większości swojej na stanowisku, że należy proponować pełnej Izbie uchwalenie prowizorjum jako czwartej części nowego preliminarza budżetowego.</u>
34   - <u xml:id="u-5.8" who="#PKrzyżanowski">Chcę parę słów powiedzieć w uzasadnieniu tego naszego stanowiska, Proszę Panów, uznajemy w pełni, że to posunięcie ma charakter wyjątkowy, że jest złem koniecznem, ale imperatywnie jako konieczność państwowa dyktowanem nam sytuacją obecną. Budżet nasz wygasa w sobotę; w interesie praworządności leży, ażeby ten budżet jak najrychlej był uchwalony i żeby dla gospodarki skarbowej już od soboty utworzyć nowe podstawy prawne, ażeby ta gospodarka w rozpoczynającym się roku budżetowym nie poszła po linji stanu zwanego ex lex; ażeby tego stanu uniknąć, trzeba to prowizorjum uchwalić do soboty.</u>
35   - <u xml:id="u-5.9" who="#PKrzyżanowski">Otóż nie można wziąć za podstawę starego budżetu, bo przestał być realnym. Stary budżet przewidywał miesięczne wydatki w kwocie 150.000.000, dzisiaj te wydatki doszły do 200.000,000, i musimy nawiązać uregulowanie prawne naszego budżetu do ostatecznego faktycznego stanu rzeczy, polegającego na tem, że te wydatki miesięczne wynoszą już powyżej 200.000.000. Z tego powodu komisja sądzi, że należy obecnie wyjątkowo pójść drogą znaną już w praktyce innych państw, a także w praktyce Polski, oparcia prowizorjum na nowym preliminarzu budżetowym. W przeciwnym razie Rząd byłby zmuszony do znacznych przekroczeń budżetu, a ten stan rzeczy także z punktu widzenia praworządności nie byłby wskazany.</u>
36   - <u xml:id="u-5.10" who="#PKrzyżanowski">W tej myśli proszę uprzejmie o przyjęcie wniosków Komisji Budżetowej, i raz jeszcze powtarzam, że sytuacja budżetowa jest dobra, ale może się zmienić na gorszą, jeżeli w uchwałach naszych pójdziemy poza granice, wskazane po prostu zdrowym rozsądkiem.</u>
  26 + <u xml:id="u-5.0" who="#AdamKrzyżanowski">Wysoka Izbo! Sprawozdanie moje jest wydrukowane i zostało doręczone dopiero przed chwilą Szanownym Panom, dlatego Panowie pozwolą, że uzupełnię je kilku krótkiemi ustnemi uwagami, które zresztą w znacznej mierze będą powtórzeniem tego, co jest wydrukowane.</u>
  27 + <u xml:id="u-5.1" who="#AdamKrzyżanowski">Chciałbym z naciskiem zaznaczyć, że zebraliśmy się dziś dla obrad nad prowizorjum budżetowem w chwili pod względem finansowym wyjątkowo dla Państwa korzystnej. Od czasu odzyskania niepodległości nigdy jeszcze stan waluty, ani stan Skarbu nie był tak pomyślny, jak obecnie. Rządowi udało się przeprowadzić stabilizację waluty i równowagę budżetu, przez co oddał usługę interesowi Państwa, w ogólności oddał znaczną usługę wszystkim warstwom społecznym, a w szczególności usługę programowi demokratycznemu, który obejmuje podniesienie dobrobytu warstw najszerszych.</u>
  28 + <u xml:id="u-5.2" who="#AdamKrzyżanowski">To pomyślne położenie finansowe jednak ma swe niebezpieczeństwo. Tkwi ono w tem, że może łatwo doprowadzić do zbyt hojnego szafowania groszem publicznym; możemy łatwo zejść na manowce w przekonaniu, że stan Skarbu jest pomyślniejszy, niż jest w rzeczywistości. Położenie finansowe niewątpliwie nigdy nie było tak dobre, jak obecnie, ale z drugiej strony, oczywista rzecz, nie pozwala nam zadość uczynić wszystkim uzasadnionym postulatom zarówno rzeczowym, jak i osobistym.</u>
  29 + <u xml:id="u-5.3" who="#AdamKrzyżanowski">Musimy, mimo tego pomyślnego stanu finansowego, celem zachowania go nadal, trzymać się zasad ostrożności w uchwalaniu nowych wydatków. Z tego powodu Komisja Budżetowa uznała, że nie nadszedł jeszcze czas ostatecznego uregulowania kwestji urzędniczej.</u>
  30 + <u xml:id="u-5.4" who="#AdamKrzyżanowski">Komisja Budżetowa, jak wynika ze sprawozdania, była zdania, że w interesie urzędników możemy pójść o krok dalej, niż poszedł Rząd, że nie możemy jednak uchwalać ostatecznej regulacji płac. Dlatego komisja w uzupełnieniu projektu rządowego wnosi o tymczasowe załatwienie tej sprawy, mianowicie proponuje, ażeby w I kwartale nowego roku budżetowego, który jest II kwartałem bieżącego roku kalendarzowego, wypłacić taki, sam jednorazowy zasiłek, jaki był wypłacony w I kwartale. Byliśmy zdania, że dalej idące wnioski nie są wskazane, i dlatego na komisji przeciw dalej idącym wnioskom głosowałem. Nie jest także wskazane definitywne przesądzenie sprawy. Uchwaliliśmy jednorazowy zasiłek na II kwartał nie w tej myśli, żeby na III kwartał tę uchwałę ponowić. Rząd stanął na stanowisku, że przyznanie na kwartał od 1 lipca tego samego zasiłku czyni zależnem od uchwalenia w najbliższym czasie nowych projektów podatkowych. Sądzę, że to stanowisko Rządu niewątpliwie jest w zasadzie słuszne, a nasza uchwała obejmuje tylko podniesienie wydatków na I kwartał nowego roku budżetowego, czyli na II kwartał bieżącego roku kalendarzowego.</u>
  31 + <u xml:id="u-5.5" who="#AdamKrzyżanowski">Wydatek ten wyniesie kwotę 31.600.000 zł. i znajdzie swoje pokrycie w nadwyżce budżetowej, preliminowanej na kwotę 42,000.000 zł. W ten sposób specjalnego pokrycia dla tego wydatku zdaniem naszem nie potrzeba.</u>
  32 + <u xml:id="u-5.6" who="#AdamKrzyżanowski">Z drugiej strony, żeby salwować równowagę budżetową, komisja wyraziła w swojem sprawozdaniu zasadę, że kładzie specjalny nacisk na unikanie przekroczeń budżetowych w najbliższym roku budżetowym, że przekroczenia budżetowe w poprzednim roku budżetowym były bardzo znaczne, ale były uzasadnione wyjątkową sytuacją i nie powinny się powtarzać w roku bieżącym, gdyż te przekroczenia naraziłyby na niebezpieczeństwa finansowe i gospodarcze. To też komisja przyjęła i proponuje ów dodatek, o którym wspomniałem, wyraziła zarazem w sprawozdaniu swojem zasadę i nadzieję, że Rząd będzie przekroczeń budżetu w bieżącym roku budżetowym unikał.</u>
  33 + <u xml:id="u-5.7" who="#AdamKrzyżanowski">W komisji największą debatę wywołała kwest ja oparcia prowizorjum budżetowego o dawny czy o nowy budżet. Otóż komisja stanęła w większości swojej na stanowisku, że należy proponować pełnej Izbie uchwalenie prowizorjum jako czwartej części nowego preliminarza budżetowego.</u>
  34 + <u xml:id="u-5.8" who="#AdamKrzyżanowski">Chcę parę słów powiedzieć w uzasadnieniu tego naszego stanowiska, Proszę Panów, uznajemy w pełni, że to posunięcie ma charakter wyjątkowy, że jest złem koniecznem, ale imperatywnie jako konieczność państwowa dyktowanem nam sytuacją obecną. Budżet nasz wygasa w sobotę; w interesie praworządności leży, ażeby ten budżet jak najrychlej był uchwalony i żeby dla gospodarki skarbowej już od soboty utworzyć nowe podstawy prawne, ażeby ta gospodarka w rozpoczynającym się roku budżetowym nie poszła po linji stanu zwanego ex lex; ażeby tego stanu uniknąć, trzeba to prowizorjum uchwalić do soboty.</u>
  35 + <u xml:id="u-5.9" who="#AdamKrzyżanowski">Otóż nie można wziąć za podstawę starego budżetu, bo przestał być realnym. Stary budżet przewidywał miesięczne wydatki w kwocie 150.000.000, dzisiaj te wydatki doszły do 200.000,000, i musimy nawiązać uregulowanie prawne naszego budżetu do ostatecznego faktycznego stanu rzeczy, polegającego na tem, że te wydatki miesięczne wynoszą już powyżej 200.000.000. Z tego powodu komisja sądzi, że należy obecnie wyjątkowo pójść drogą znaną już w praktyce innych państw, a także w praktyce Polski, oparcia prowizorjum na nowym preliminarzu budżetowym. W przeciwnym razie Rząd byłby zmuszony do znacznych przekroczeń budżetu, a ten stan rzeczy także z punktu widzenia praworządności nie byłby wskazany.</u>
  36 + <u xml:id="u-5.10" who="#AdamKrzyżanowski">W tej myśli proszę uprzejmie o przyjęcie wniosków Komisji Budżetowej, i raz jeszcze powtarzam, że sytuacja budżetowa jest dobra, ale może się zmienić na gorszą, jeżeli w uchwałach naszych pójdziemy poza granice, wskazane po prostu zdrowym rozsądkiem.</u>
37 37 </div>
38 38 <div xml:id="div-6">
39   - <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Rybarski.</u>
  39 + <u xml:id="u-6.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Rybarski.</u>
40 40 </div>
41 41 <div xml:id="div-7">
42   - <u xml:id="u-7.0" who="#PRybarski">Wysoka Izbo! Na wczorajszem posiedzeniu Komisji Budżetowej postawiliśmy wniosek, by prowizorjum budżetowe było oparte na ustawie skarbowej, której moc obowiązująca w tych dniach wygasa, a nie na preliminarzu budżetowym na rok 1928/29. który został doręczony dopiero onegdaj Wysokiemu Sejmowi.</u>
43   - <u xml:id="u-7.1" who="#PRybarski">Wniosek nasz obecnie na plenum Sejmu podtrzymujemy. Wychodzimy z tego założenia, że proponowane prowizorjum budżetowe nie jest prowizorjum we właściwem tego wyrazu znaczeniu, lecz oznacza ono przyjęcie nowego preliminarza budżetowego na jeden kwartał w błyskawicznie szybkiem tempie. Oznacza ono pewnego rodzaju pełnomocnictwa budżetowe, za które trudno jest nam wziąć odpowiedzialność.</u>
44   - <u xml:id="u-7.2" who="#PRybarski">Prowizorjum budżetowe jest zawsze złem koniecznem. Ale jeżeli z niem mamy do czynienia, chodzi o to, aby to było zło jak najmniejsze. Prowizorjum budżetowe jest zawsze pewnem skrępowaniem i ograniczeniem praw Izby poselskiej. Jeżeli jednak zachodzi konieczność uchwalenia prowizorjum, jak to jest w tej chwili, należy, naszem zdaniem, oprzeć się na tym gruncie, który już ma za sobą uchwałę parlamentarną, t. zn. na budżecie obecnie jeszcze obowiązującym. Tak jest pojmowane prowizorjum budżetowe w innych krajach, tak, mojem zdaniem, powinniśmy je i u nas pojmować.</u>
45   - <u xml:id="u-7.3" who="#PRybarski">Obrońcy propozycji rządowej wysunęli na Komisji Budżetowej argument, że dzisiejszy budżet, jeszcze w tej chwili obowiązujący, nie jest budżetem realnym, że zachodzi rozbieżność między faktycznemi potrzebami obecnie poczynającego się roku budżetowego, a uchwałami poprzedniemi. Otóż na Komisji Budżetowej wyrażono pełną gotowość zaakceptowania tych wszystkich zmian, które byłyby wskazane temi koniecznościami, z tem jednakże, by zasadniczym punktem wyjścia przy uchwalaniu prowizorium był budżet, który przeszedł przez uchwałę Wysokiej Izby.</u>
46   - <u xml:id="u-7.4" who="#PRybarski">Rząd zażądał przyjęcia swego projektu bez zmian. Na to nie mogliśmy się zgodzić nie tylko z powodów prawnych, ale także i względy natury gospodarczo - finansowej nakazały nam takie stanowisko Albowiem różnica, która zachodzi między budżetem poprzednio uchwalonym, a preliminarzem budżetowym, jest bardzo wielka. Nowy preliminarz budżetowy przewiduje zwyżkę wydatków państwowych o 500 miljonów złotych Gdy dodamy jeszcze do tego wydatki na inwestycje, nad któremi w tej chwili obraduje Komis ja Budżetowa, gdy dodamy konieczne, nie dające się już dłużej odkładać, wydatki na regulacje płac urzędniczych, otrzymamy zwyżkę w porównaniu z rokiem poprzednim, dochodząca do 800 milionów złotych Bylibyśmy zdania, że przyjmowanie tego rodzaju zwiększenia budżetu państwowego bez dokładniejszej analizy nie tylko samego budżetu, bo na to nie było czasu, ale także i bez dokładnej analizy sytuacji gospodarczej, nie było rzeczą wskazaną.</u>
47   - <u xml:id="u-7.5" who="#PRybarski">P. Minister Skarbu powołał się na to, że w kończącym się obecnie roku budżetowym osiągnięto nadwyżkę, dochodzącą do dwustu kilkudziesięciu milionów złotych. To prawda. Wszyscy cieszymy się z tej nadwyżki; ale zarazem zaznaczył p. Minister Skarbu, że nadwyżkę tę zawdzięczamy wyjątkowo pomyślnej konjunkturze gospodarczej i sam uwydatnił pewne momenty, które by wskazywały na pogarszanie się tej konjunktury.</u>
48   - <u xml:id="u-7.6" who="#PRybarski">Następnie p. Minister Skarbu przyznał, że ta nadwyżka pochodzi z oszczędności zrobionych na niedostatecznych płacach urzędniczych. I jest rzeczą zrozumiałą, że wydatek na zwiększenie płac urzędniczych jest konieczny; następnie, że przyjęcie nowych projektów podatkowych, jak już można było wnioskować z obrad wczorajszych Komisji Budżetowej, nie będzie tak łatwem — tak, że Stoimy przed perspektywami, które nakazują jak największą ostrożność w powiększaniu budżetu państwowego, które każą unikać wszelkich kroków lekkomyślnych.</u>
49   - <u xml:id="u-7.7" who="#PRybarski">Tę ostrożność nakazuje także analiza naszej obecnej sytuacji gospodarczej. Komisja Budżetowa nie obradowała nad tem obszernie, ale przemówienie p. Ministra Skarbu zawierało jej obraz, i pozwolą Państwo, że w krótkich słowach dotknę także i tych zagadnień.</u>
50   - <u xml:id="u-7.8" who="#PRybarski">Otóż musimy wyjść z tego założenia, że są trzy podstawy pomyślności gospodarczej Państwa: równowaga budżetu, stałość pieniądza i równowaga bilansu handlowego, względnie płatniczego. Jeżeli jeden z tych czynników jest niepewny, nie można można mówić o pełnej stabilizacji życia gospodarczego. Pod tym względem mogę powołać się na pierwszy dziś w świecie praktyczny autorytet finansowy, na słowa francuskiego prezesa ministrów Poincare'go, który powiedział: żadna stabilizacja, czy faktyczna czy prawna, żadna stabilizacja waluty nie jest trwała, jeżeli bilans handlowy jest bierny. O tem musimy pamiętać, a także o tem, żeby przez nadmierne rozdęcie budżetu państwowego nie wpłynąć ujemnie na nasz bilans handlowy.</u>
51   - <u xml:id="u-7.9" who="#PRybarski">Jak się przedstawia kwest ja naszego bilansu handlowego? Otóż użyto tu wyrażenia, że jest równowaga naszego bilansu płatniczego. Ja bym się z tem nie zgodził. Nie ma równowagi, jest deficyt, deficyt pokrywany pożyczkami zagranicznemi.</u>
52   - <u xml:id="u-7.10" who="#PRybarski">Otóż należy, uznając w pełni potrzebę dopływu kapitału zagranicznego do kraju, bardzo być ostrożnym w opieraniu produkcji krajowej i waluty na trwałym dopływie kapitałów zagranicznych, gdyż są to rzeczy bardzo chwiejne, zwłaszcza w dzisiejszych warunkach gospodarczych świata. Następnie pamiętajmy o tem, że każda nowa pożyczka pociąga za sobą oprocentowanie i amortyzację. Pożyczka stabilizacyjna przyniosła około 570 miljonów złotych, ale już w tym budżecie na jej amortyzację i oprocentowanie musimy wydać sześćdziesiąt kilka miljonów złotych. Każda nowa pożyczka dla naszego bilansu płatniczego pociąga za sobą nowe obciążenia. Otóż chodzi o to, czy my, kraj który potrzebuje dopływu obcego kapitału, będziemy w możności wyprodukować i wywieźć tyle, by w pełni ten kapitał spłacić, bo tylko przez spłacanie obcych pożyczek każdy kraj utrzymać może niezależność gospodarczą; w przeciwnym razie staje się kolonją obcego kapitału. Nasz bilans handlowy jest bierny, ale podkreśla się bardzo często, że przywóz do kraju jest korzystny, ponieważ więcej przywozimy surowców, więcej narzędzi. To prawda, ale z punktu widzenia równowagi bilansu handlowego nie sam fakt, że się przywozi więcej surowców, jest korzystny, ale okoliczność, że się z tego kraju wywozi więcej na zapłatę długów zagranicznych. W tej chwili przywozimy więcej surowców i narzędzi, ale przywozimy też więcej gotowych produktów. Otóż w tej chwili musimy sobie powiedzieć: przy wielkiej bierności bilansu handlowego można usunąć ten brak nie ograniczeniem importu do kraju, ale znacznem, wydatnem wzmożeniem eksportu. Nasz import do kraju zasadniczo nie jest zbyt wielki; próby ograniczenia go drogą sztuczną, to broń obosieczna, bo zawsze wywołuje reakcję. Na długo zabiegi nie wystarczą. Główną rzeczą jest wzmożenie produkcji, a niema wzmożenia produkcji bez przyśpieszenia tempa przyrostu kapitału w kraju, niema wzmożenia produkcji bez bezpieczeństwa dla tego kapitału, bez uporządkowania stosunków prawnych i sprzyjania rozwojowi produkcji we wszystkich j ej kierunkach. Musimy także pamiętać o tem, że nadmierne obciążenie podatkowe może odbić się ujemnie na naszej zdolności wywozowej. Jest faktem, że nasz system podatkowy złożony z części rozmaitych — powstawał on bowiem w różnych czasach — nie jest jeszcze pełnym systemem, w którym by zasady sprawiedliwości i równomierności opodatkowania były przeprowadzone. Musimy stwierdzić, że istnieje szereg podatków, które nie sprzyjają przyrostowi kapitałów i które wymagają gruntownej reformy. Wskażę na jeden przykład, wskażę na podatek dochodowy, który obciąża towarzystwa akcyjne nie według ich rentowności, ale progresja idzie w górę zależnie od sumy wykazanego dochodu, czyli w Polsce według tego podatku najwyższe opodatkowanie przypadłoby na Bank Polski, który ma zgórą 100.000 akcjonarjuszy. To oczywiście nie sprzyja gromadzeniu kapitałów. Reforma jest konieczna. Konieczna jest również reforma tak zwanego podatku obrotowego, w którym połączone są w niezgrabną całość pierwiastki opodatkowania bezpośredniego i pośredniego, w którym często warstwy uboższe są opodatkowane podatkiem bezpośredniem, a przedsiębiorstwa większe mają formę podatków pośrednich. Słowem mamy do czynienia z koniecznością złagodzenia tych stawek, co oczywiście nakazuje nam prowadzić wielką ostrożność w preliminowaniu budżetu.</u>
53   - <u xml:id="u-7.11" who="#PRybarski">Jeżeli tak wielki budżet nie może się spotkać z naszą zgodą, to występujemy nie tylko przeciwko temu w imię interesów gospodarczych kraju, ale także przy tej sposobności chcemy wystąpić w obronie praw parlamentu przy załatwianiu budżetu. Nie należymy do tych, którzy by pragnęli powrotu do dawnego przerostu parlamentaryzmu, ale jesteśmy zdania, że kontrola nad wydatkami i dochodami Państwa przez reprezentację ludności, stanowi najbardziej niezbędną funkcję tej reprezentacji. Bez niej nie ma przedstawicielstwa ludności, może być tylko parlamentarna dekoracja rządów absolutnych. Spory o to zagadnienie nie byłyby tak silne, gdyby nasz ustrój państwowy był już skonsolidowany, gdybyśmy wiedzieli w jakim ustroju żyjemy. Przeżywamy kryzys ustroju państwowego, kryzys dość ciężki. Istnieje niezgodność między prawem pisanem a rzeczywistością.</u>
54   - <u xml:id="u-7.12" who="#PRybarski">Słyszeliśmy przed paru dniami w orędziu Pana Prezydenta Rzeczypospolitej następujące słowa:</u>
55   - <u xml:id="u-7.13" who="#PRybarski">„Życzę Panom, byście czas umieli wyzyskać dla poprawienia powszechnie odczuwanych wad naszego ustroju państwowego, bez którego siły z żadnemi trudnościami uporać się nie będziemy w stanie”.</u>
56   - <u xml:id="u-7.14" who="#PRybarski">Równocześnie, a raczej wkrótce potem, przedstawiciel P. P. S. stanął bezwzględnie na gruncie demokracji parlamentarnej, powiedział nawet, że ten ustrój nigdy się nie zmieni, bo gdyby się zmienił, to zdecydowałoby to o całości i może o końcu tego Państwa. Jestem zdania, że nie podobna jest całości Państwa wiązać ze sprawą tego lub innego ustroju. Jestem zdania, że ustrój może się zmienić w miarę, jak naród się rozwija, jak szuka sobie innych form organizacyjnych, a tem bardziej raz na zawsze nie możemy szukać naszej formy ustrojowej w ustroju, który jest naśladownictwem obcych wzorów, naśladownictwem biernem, nie zawsze zgodnem z naszemi potrzebami.</u>
  42 + <u xml:id="u-7.0" who="#RomanRybarski">Wysoka Izbo! Na wczorajszem posiedzeniu Komisji Budżetowej postawiliśmy wniosek, by prowizorjum budżetowe było oparte na ustawie skarbowej, której moc obowiązująca w tych dniach wygasa, a nie na preliminarzu budżetowym na rok 1928/29. który został doręczony dopiero onegdaj Wysokiemu Sejmowi.</u>
  43 + <u xml:id="u-7.1" who="#RomanRybarski">Wniosek nasz obecnie na plenum Sejmu podtrzymujemy. Wychodzimy z tego założenia, że proponowane prowizorjum budżetowe nie jest prowizorjum we właściwem tego wyrazu znaczeniu, lecz oznacza ono przyjęcie nowego preliminarza budżetowego na jeden kwartał w błyskawicznie szybkiem tempie. Oznacza ono pewnego rodzaju pełnomocnictwa budżetowe, za które trudno jest nam wziąć odpowiedzialność.</u>
  44 + <u xml:id="u-7.2" who="#RomanRybarski">Prowizorjum budżetowe jest zawsze złem koniecznem. Ale jeżeli z niem mamy do czynienia, chodzi o to, aby to było zło jak najmniejsze. Prowizorjum budżetowe jest zawsze pewnem skrępowaniem i ograniczeniem praw Izby poselskiej. Jeżeli jednak zachodzi konieczność uchwalenia prowizorjum, jak to jest w tej chwili, należy, naszem zdaniem, oprzeć się na tym gruncie, który już ma za sobą uchwałę parlamentarną, t. zn. na budżecie obecnie jeszcze obowiązującym. Tak jest pojmowane prowizorjum budżetowe w innych krajach, tak, mojem zdaniem, powinniśmy je i u nas pojmować.</u>
  45 + <u xml:id="u-7.3" who="#RomanRybarski">Obrońcy propozycji rządowej wysunęli na Komisji Budżetowej argument, że dzisiejszy budżet, jeszcze w tej chwili obowiązujący, nie jest budżetem realnym, że zachodzi rozbieżność między faktycznemi potrzebami obecnie poczynającego się roku budżetowego, a uchwałami poprzedniemi. Otóż na Komisji Budżetowej wyrażono pełną gotowość zaakceptowania tych wszystkich zmian, które byłyby wskazane temi koniecznościami, z tem jednakże, by zasadniczym punktem wyjścia przy uchwalaniu prowizorium był budżet, który przeszedł przez uchwałę Wysokiej Izby.</u>
  46 + <u xml:id="u-7.4" who="#RomanRybarski">Rząd zażądał przyjęcia swego projektu bez zmian. Na to nie mogliśmy się zgodzić nie tylko z powodów prawnych, ale także i względy natury gospodarczo - finansowej nakazały nam takie stanowisko Albowiem różnica, która zachodzi między budżetem poprzednio uchwalonym, a preliminarzem budżetowym, jest bardzo wielka. Nowy preliminarz budżetowy przewiduje zwyżkę wydatków państwowych o 500 miljonów złotych Gdy dodamy jeszcze do tego wydatki na inwestycje, nad któremi w tej chwili obraduje Komis ja Budżetowa, gdy dodamy konieczne, nie dające się już dłużej odkładać, wydatki na regulacje płac urzędniczych, otrzymamy zwyżkę w porównaniu z rokiem poprzednim, dochodząca do 800 milionów złotych Bylibyśmy zdania, że przyjmowanie tego rodzaju zwiększenia budżetu państwowego bez dokładniejszej analizy nie tylko samego budżetu, bo na to nie było czasu, ale także i bez dokładnej analizy sytuacji gospodarczej, nie było rzeczą wskazaną.</u>
  47 + <u xml:id="u-7.5" who="#RomanRybarski">P. Minister Skarbu powołał się na to, że w kończącym się obecnie roku budżetowym osiągnięto nadwyżkę, dochodzącą do dwustu kilkudziesięciu milionów złotych. To prawda. Wszyscy cieszymy się z tej nadwyżki; ale zarazem zaznaczył p. Minister Skarbu, że nadwyżkę tę zawdzięczamy wyjątkowo pomyślnej konjunkturze gospodarczej i sam uwydatnił pewne momenty, które by wskazywały na pogarszanie się tej konjunktury.</u>
  48 + <u xml:id="u-7.6" who="#RomanRybarski">Następnie p. Minister Skarbu przyznał, że ta nadwyżka pochodzi z oszczędności zrobionych na niedostatecznych płacach urzędniczych. I jest rzeczą zrozumiałą, że wydatek na zwiększenie płac urzędniczych jest konieczny; następnie, że przyjęcie nowych projektów podatkowych, jak już można było wnioskować z obrad wczorajszych Komisji Budżetowej, nie będzie tak łatwem — tak, że Stoimy przed perspektywami, które nakazują jak największą ostrożność w powiększaniu budżetu państwowego, które każą unikać wszelkich kroków lekkomyślnych.</u>
  49 + <u xml:id="u-7.7" who="#RomanRybarski">Tę ostrożność nakazuje także analiza naszej obecnej sytuacji gospodarczej. Komisja Budżetowa nie obradowała nad tem obszernie, ale przemówienie p. Ministra Skarbu zawierało jej obraz, i pozwolą Państwo, że w krótkich słowach dotknę także i tych zagadnień.</u>
  50 + <u xml:id="u-7.8" who="#RomanRybarski">Otóż musimy wyjść z tego założenia, że są trzy podstawy pomyślności gospodarczej Państwa: równowaga budżetu, stałość pieniądza i równowaga bilansu handlowego, względnie płatniczego. Jeżeli jeden z tych czynników jest niepewny, nie można można mówić o pełnej stabilizacji życia gospodarczego. Pod tym względem mogę powołać się na pierwszy dziś w świecie praktyczny autorytet finansowy, na słowa francuskiego prezesa ministrów Poincare'go, który powiedział: żadna stabilizacja, czy faktyczna czy prawna, żadna stabilizacja waluty nie jest trwała, jeżeli bilans handlowy jest bierny. O tem musimy pamiętać, a także o tem, żeby przez nadmierne rozdęcie budżetu państwowego nie wpłynąć ujemnie na nasz bilans handlowy.</u>
  51 + <u xml:id="u-7.9" who="#RomanRybarski">Jak się przedstawia kwest ja naszego bilansu handlowego? Otóż użyto tu wyrażenia, że jest równowaga naszego bilansu płatniczego. Ja bym się z tem nie zgodził. Nie ma równowagi, jest deficyt, deficyt pokrywany pożyczkami zagranicznemi.</u>
  52 + <u xml:id="u-7.10" who="#RomanRybarski">Otóż należy, uznając w pełni potrzebę dopływu kapitału zagranicznego do kraju, bardzo być ostrożnym w opieraniu produkcji krajowej i waluty na trwałym dopływie kapitałów zagranicznych, gdyż są to rzeczy bardzo chwiejne, zwłaszcza w dzisiejszych warunkach gospodarczych świata. Następnie pamiętajmy o tem, że każda nowa pożyczka pociąga za sobą oprocentowanie i amortyzację. Pożyczka stabilizacyjna przyniosła około 570 miljonów złotych, ale już w tym budżecie na jej amortyzację i oprocentowanie musimy wydać sześćdziesiąt kilka miljonów złotych. Każda nowa pożyczka dla naszego bilansu płatniczego pociąga za sobą nowe obciążenia. Otóż chodzi o to, czy my, kraj który potrzebuje dopływu obcego kapitału, będziemy w możności wyprodukować i wywieźć tyle, by w pełni ten kapitał spłacić, bo tylko przez spłacanie obcych pożyczek każdy kraj utrzymać może niezależność gospodarczą; w przeciwnym razie staje się kolonją obcego kapitału. Nasz bilans handlowy jest bierny, ale podkreśla się bardzo często, że przywóz do kraju jest korzystny, ponieważ więcej przywozimy surowców, więcej narzędzi. To prawda, ale z punktu widzenia równowagi bilansu handlowego nie sam fakt, że się przywozi więcej surowców, jest korzystny, ale okoliczność, że się z tego kraju wywozi więcej na zapłatę długów zagranicznych. W tej chwili przywozimy więcej surowców i narzędzi, ale przywozimy też więcej gotowych produktów. Otóż w tej chwili musimy sobie powiedzieć: przy wielkiej bierności bilansu handlowego można usunąć ten brak nie ograniczeniem importu do kraju, ale znacznem, wydatnem wzmożeniem eksportu. Nasz import do kraju zasadniczo nie jest zbyt wielki; próby ograniczenia go drogą sztuczną, to broń obosieczna, bo zawsze wywołuje reakcję. Na długo zabiegi nie wystarczą. Główną rzeczą jest wzmożenie produkcji, a niema wzmożenia produkcji bez przyśpieszenia tempa przyrostu kapitału w kraju, niema wzmożenia produkcji bez bezpieczeństwa dla tego kapitału, bez uporządkowania stosunków prawnych i sprzyjania rozwojowi produkcji we wszystkich j ej kierunkach. Musimy także pamiętać o tem, że nadmierne obciążenie podatkowe może odbić się ujemnie na naszej zdolności wywozowej. Jest faktem, że nasz system podatkowy złożony z części rozmaitych — powstawał on bowiem w różnych czasach — nie jest jeszcze pełnym systemem, w którym by zasady sprawiedliwości i równomierności opodatkowania były przeprowadzone. Musimy stwierdzić, że istnieje szereg podatków, które nie sprzyjają przyrostowi kapitałów i które wymagają gruntownej reformy. Wskażę na jeden przykład, wskażę na podatek dochodowy, który obciąża towarzystwa akcyjne nie według ich rentowności, ale progresja idzie w górę zależnie od sumy wykazanego dochodu, czyli w Polsce według tego podatku najwyższe opodatkowanie przypadłoby na Bank Polski, który ma zgórą 100.000 akcjonarjuszy. To oczywiście nie sprzyja gromadzeniu kapitałów. Reforma jest konieczna. Konieczna jest również reforma tak zwanego podatku obrotowego, w którym połączone są w niezgrabną całość pierwiastki opodatkowania bezpośredniego i pośredniego, w którym często warstwy uboższe są opodatkowane podatkiem bezpośredniem, a przedsiębiorstwa większe mają formę podatków pośrednich. Słowem mamy do czynienia z koniecznością złagodzenia tych stawek, co oczywiście nakazuje nam prowadzić wielką ostrożność w preliminowaniu budżetu.</u>
  53 + <u xml:id="u-7.11" who="#RomanRybarski">Jeżeli tak wielki budżet nie może się spotkać z naszą zgodą, to występujemy nie tylko przeciwko temu w imię interesów gospodarczych kraju, ale także przy tej sposobności chcemy wystąpić w obronie praw parlamentu przy załatwianiu budżetu. Nie należymy do tych, którzy by pragnęli powrotu do dawnego przerostu parlamentaryzmu, ale jesteśmy zdania, że kontrola nad wydatkami i dochodami Państwa przez reprezentację ludności, stanowi najbardziej niezbędną funkcję tej reprezentacji. Bez niej nie ma przedstawicielstwa ludności, może być tylko parlamentarna dekoracja rządów absolutnych. Spory o to zagadnienie nie byłyby tak silne, gdyby nasz ustrój państwowy był już skonsolidowany, gdybyśmy wiedzieli w jakim ustroju żyjemy. Przeżywamy kryzys ustroju państwowego, kryzys dość ciężki. Istnieje niezgodność między prawem pisanem a rzeczywistością.</u>
  54 + <u xml:id="u-7.12" who="#RomanRybarski">Słyszeliśmy przed paru dniami w orędziu Pana Prezydenta Rzeczypospolitej następujące słowa:</u>
  55 + <u xml:id="u-7.13" who="#RomanRybarski">„Życzę Panom, byście czas umieli wyzyskać dla poprawienia powszechnie odczuwanych wad naszego ustroju państwowego, bez którego siły z żadnemi trudnościami uporać się nie będziemy w stanie”.</u>
  56 + <u xml:id="u-7.14" who="#RomanRybarski">Równocześnie, a raczej wkrótce potem, przedstawiciel P. P. S. stanął bezwzględnie na gruncie demokracji parlamentarnej, powiedział nawet, że ten ustrój nigdy się nie zmieni, bo gdyby się zmienił, to zdecydowałoby to o całości i może o końcu tego Państwa. Jestem zdania, że nie podobna jest całości Państwa wiązać ze sprawą tego lub innego ustroju. Jestem zdania, że ustrój może się zmienić w miarę, jak naród się rozwija, jak szuka sobie innych form organizacyjnych, a tem bardziej raz na zawsze nie możemy szukać naszej formy ustrojowej w ustroju, który jest naśladownictwem obcych wzorów, naśladownictwem biernem, nie zawsze zgodnem z naszemi potrzebami.</u>
57 57 <u xml:id="u-7.15" who="#komentarz">(Protesty. Głosy w centrum: Bardzo słusznie.)</u>
58   - <u xml:id="u-7.16" who="#PRybarski">Jeżeli chodzi o obronę demokracji parlamentarnej, to pragnąłbym stwierdzić, że ze strony przyjaciół politycznych p. posła Marka ta demokracja parlamentarna była najmocniej podkopywana, bo wytaczanie ulicy przeciw większości parlamentarnej, jakąkolwiek by ona była, jest to metoda, która podkopuje demokrację parlamentarną.</u>
  58 + <u xml:id="u-7.16" who="#RomanRybarski">Jeżeli chodzi o obronę demokracji parlamentarnej, to pragnąłbym stwierdzić, że ze strony przyjaciół politycznych p. posła Marka ta demokracja parlamentarna była najmocniej podkopywana, bo wytaczanie ulicy przeciw większości parlamentarnej, jakąkolwiek by ona była, jest to metoda, która podkopuje demokrację parlamentarną.</u>
59 59 <u xml:id="u-7.17" who="#komentarz">(Wrzawa na lewicy.)</u>
60   - <u xml:id="u-7.18" who="#PRybarski">Następnie chciałbym stwierdzić, że jeżeli jest mowa o ciężkich stratach demokracji parlamentarnej, to najcięższym dla niej ciosem był maj 1926 r., w którym uczestniczyliście Panowie z lewej strony Izby.</u>
61   - <u xml:id="u-7.19" who="#PRybarski">Nikt nie posądzi nas jednak o to, że pochwalamy to, co się dzieje dzisiaj w Polsce. Słyszymy zapowiedzi zmian, nie wiemy, w jakim one mają pójść kierunku. Na razie mamy do czynienia w zakresie spraw Ustrojowych z negacją, z niszczeniem, z podkopywaniem poczucia prawnego w społeczeństwie, a nie z twórczym wysiłkiem, zmierzającym do naprawy naszego ustroju. Dla nas podstawą prawidłowego ustroju państwowego jest pełna równowaga władz: ustawodawczej, wykonawczej i sądowej. Nie ma rządu naprawdę silnego, gdy nie ma tej równowagi, gdy ten rząd nie będzie pozostawał pod kontrolą wybranego przedstawicielstwa ludności. Nie będzie równowagi, gdy zasada niezależności sądownictwa będzie podkopana, a to się stało w dekrecie Pana Prezydenta, dotyczącym organizacji sądownictwa.</u>
62   - <u xml:id="u-7.20" who="#PRybarski">Widzimy tendencję, by działalność prawną wszystkich instytucji państwowych ograniczyć i uzależnić od władzy administracyjnej. Dotyczy to sądownictwa, szkolnictwa i innych dziedzin naszego życia. Otóż naszem zdaniem, nie w tem wyraża się siła Rządu. Siła Rządu wyraża się przede wszystkiem w szanowaniu prawa, w ścisłem przestrzeganiu prawa. Siła administracji wyraża się przede wszystkiem w tem, że ta administracja jest bezstronna, że wszystkich obywateli traktuje jednakowo i że nie spełnia tych funkcji, do których przez ustawy nie została powołana.</u>
  60 + <u xml:id="u-7.18" who="#RomanRybarski">Następnie chciałbym stwierdzić, że jeżeli jest mowa o ciężkich stratach demokracji parlamentarnej, to najcięższym dla niej ciosem był maj 1926 r., w którym uczestniczyliście Panowie z lewej strony Izby.</u>
  61 + <u xml:id="u-7.19" who="#RomanRybarski">Nikt nie posądzi nas jednak o to, że pochwalamy to, co się dzieje dzisiaj w Polsce. Słyszymy zapowiedzi zmian, nie wiemy, w jakim one mają pójść kierunku. Na razie mamy do czynienia w zakresie spraw Ustrojowych z negacją, z niszczeniem, z podkopywaniem poczucia prawnego w społeczeństwie, a nie z twórczym wysiłkiem, zmierzającym do naprawy naszego ustroju. Dla nas podstawą prawidłowego ustroju państwowego jest pełna równowaga władz: ustawodawczej, wykonawczej i sądowej. Nie ma rządu naprawdę silnego, gdy nie ma tej równowagi, gdy ten rząd nie będzie pozostawał pod kontrolą wybranego przedstawicielstwa ludności. Nie będzie równowagi, gdy zasada niezależności sądownictwa będzie podkopana, a to się stało w dekrecie Pana Prezydenta, dotyczącym organizacji sądownictwa.</u>
  62 + <u xml:id="u-7.20" who="#RomanRybarski">Widzimy tendencję, by działalność prawną wszystkich instytucji państwowych ograniczyć i uzależnić od władzy administracyjnej. Dotyczy to sądownictwa, szkolnictwa i innych dziedzin naszego życia. Otóż naszem zdaniem, nie w tem wyraża się siła Rządu. Siła Rządu wyraża się przede wszystkiem w szanowaniu prawa, w ścisłem przestrzeganiu prawa. Siła administracji wyraża się przede wszystkiem w tem, że ta administracja jest bezstronna, że wszystkich obywateli traktuje jednakowo i że nie spełnia tych funkcji, do których przez ustawy nie została powołana.</u>
63 63 <u xml:id="u-7.21" who="#komentarz">(Oklaski na prawicy.)</u>
64   - <u xml:id="u-7.22" who="#PRybarski">Ostatnie wybory są najlepszem świadectwem tego faktu, że nie mamy tu do czynienia z silną administracją, ale z nadużyciem administracji do rzeczy, które jej powagę w Państwie podkopują, które zarazem osłabiają autorytet władzy, autorytet, który powinien stać bardzo wysoko.</u>
  64 + <u xml:id="u-7.22" who="#RomanRybarski">Ostatnie wybory są najlepszem świadectwem tego faktu, że nie mamy tu do czynienia z silną administracją, ale z nadużyciem administracji do rzeczy, które jej powagę w Państwie podkopują, które zarazem osłabiają autorytet władzy, autorytet, który powinien stać bardzo wysoko.</u>
65 65 <u xml:id="u-7.23" who="#komentarz">(Oklaski na prawicy.)</u>
66   - <u xml:id="u-7.24" who="#PRybarski">Niemniej jednak musimy stwierdzić, że zagadnienia naprawy naszego ustroju nie mogą być rozpatrywane pod kątem tej lub innej konjunktury politycznej. Zagadnienia naszego ustroju są to zagadnienia państwowe. W tej dziedzinie, jeżeli dojdą do nas wnioski, które będą zgodne z naszemi zasadami, z całą siłą te wnioski poprzemy, bo chodzi tu nie o walkę z tym lub innym czynnikiem, nie o rzecz zmienną, przelotną, ale o siłę Państwa; aby Państwo było silne, nasz ustrój musi ulec gruntownej naprawie. To stanowisko będziemy zajmowali w każdej innej kwestji. Nie będziemy się pytali o to, kto wniosek stawia, kto za nim głosuje, ale jaki jest ten wniosek; będziemy zachowywali się tak w każdej sprawie, będziemy oceniali tę sprawę z punktu widzenia naszego programu, nie ustępując od niego ani na krok.</u>
67   - <u xml:id="u-7.25" who="#PRybarski">Tą myślą kierowani, chcieliśmy w Komisji Budżetowej przeprowadzić poprawkę, którą w tej chwili podtrzymujemy, by zachować prawa reprezentacji ludności przy uchwalaniu prowizorjum budżetowego. Jeżeli ta poprawka przejdzie, będziemy głosowali za prowizorjum, jeżeli ta poprawka nie przejdzie, nie będziemy głosowali przeciw prowizorjum z tego powodu, że nie ma już w tej chwili możności innego załatwienia tej sprawy z uwagi na zbliżający się termin 1 kwietnia, ale głosów swoich za tem prowizorjum nie oddamy.</u>
  66 + <u xml:id="u-7.24" who="#RomanRybarski">Niemniej jednak musimy stwierdzić, że zagadnienia naprawy naszego ustroju nie mogą być rozpatrywane pod kątem tej lub innej konjunktury politycznej. Zagadnienia naszego ustroju są to zagadnienia państwowe. W tej dziedzinie, jeżeli dojdą do nas wnioski, które będą zgodne z naszemi zasadami, z całą siłą te wnioski poprzemy, bo chodzi tu nie o walkę z tym lub innym czynnikiem, nie o rzecz zmienną, przelotną, ale o siłę Państwa; aby Państwo było silne, nasz ustrój musi ulec gruntownej naprawie. To stanowisko będziemy zajmowali w każdej innej kwestji. Nie będziemy się pytali o to, kto wniosek stawia, kto za nim głosuje, ale jaki jest ten wniosek; będziemy zachowywali się tak w każdej sprawie, będziemy oceniali tę sprawę z punktu widzenia naszego programu, nie ustępując od niego ani na krok.</u>
  67 + <u xml:id="u-7.25" who="#RomanRybarski">Tą myślą kierowani, chcieliśmy w Komisji Budżetowej przeprowadzić poprawkę, którą w tej chwili podtrzymujemy, by zachować prawa reprezentacji ludności przy uchwalaniu prowizorjum budżetowego. Jeżeli ta poprawka przejdzie, będziemy głosowali za prowizorjum, jeżeli ta poprawka nie przejdzie, nie będziemy głosowali przeciw prowizorjum z tego powodu, że nie ma już w tej chwili możności innego załatwienia tej sprawy z uwagi na zbliżający się termin 1 kwietnia, ale głosów swoich za tem prowizorjum nie oddamy.</u>
68 68 </div>
69 69 <div xml:id="div-8">
70   - <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Zaremba.</u>
  70 + <u xml:id="u-8.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Zaremba.</u>
71 71 </div>
72 72 <div xml:id="div-9">
73   - <u xml:id="u-9.0" who="#PZaremba">Wysoka Izbo! Wytworzyła się sytuacja dość groteskowa: trzy dni temu otrzymaliśmy tekst preliminarza budżetowego na rok 1928/29, a dziś mamy uchwalić jego mechaniczną czwartą część jako prowizorjum budżetowe na najbliższy kwartał. Nikt nie przypuszcza, ażeby było możliwem w ciągu kilku dni zanalizować, przeprowadzić wszystkie konieczne studja, związane z zapoznaniem się z budżetem prawie 3-miljardowym. A więc wszyscy bez wyjątku, i ci, co będą głosować za tem prowizorjum, i ci, którzy za niem głosować nie będą, stoją wobec przedłożenia niezrozumiałego, niezanalizowanego, wobec przedłożenia, w stosunku do którego ciało parlamentarne nie może spełnić swojego obowiązku, nakazanego przez art. 25 Konstytucji, obowiązku kontroli wydatków i uchwalania budżetu, bez świadomości bowiem uchwały powziąć nie można.</u>
74   - <u xml:id="u-9.1" who="#PZaremba">Chcieliśmy traktować sprawę prowizorjum budżetowego wyłącznie rzeczowo, jako konieczność, jako konieczność spowodowaną niemożliwością pozostawania Państwa poza prawem, poza ustawą. Rząd przez swój upór przy błędzie w sformułowaniu prowizorjum budżetowego zmusza nas do traktowania sprawy politycznie, i do zajrzenia już dziś w ten splot gospodarczych stosunków, jakie siłą rzeczy dla każdego z nas łączą się z przedłożeniem budżetowem. Dlatego też, nie wchodząc zbyt daleko w szczegóły, które będziemy omawiali przy pełnym budżecie, muszę jednak zaznaczyć stanowisko nasze, jako opozycji, jako przedstawicieli klasy robotniczej — stanowisko wobec gospodarczej polityki Rządu.</u>
75   - <u xml:id="u-9.2" who="#PZaremba">Przede wszystkiem więc sprawy podatkowe. Ta sprawa dla nas, dla przedstawicieli ludu pracy, jest sprawą ogromnie bolącą. Polityka podatkowa liczy się wyłącznie z interesami klas posiadających. Pod tym względem Rząd obecny poszedł śladem swojego poprzednika Zdziechowskiego i bardzo skutecznie i bardzo konsekwentnie przeprowadza politykę łupienia szerokich Warstw pracujących, co uwidacznia się doskonale chociażby w sprawozdaniu za ostatnie trzy kwartały budżetowe. Proszę rzucić okiem na cyfry zawarte choćby w ostatnich „Wiadomościach Statystycznych”, a zobaczą Panowie, że jeżeli chodzi o podatki pośrednie, o jedną grupę tylko podatków pośrednich, podatki spożywcze, o tych parę artykułów obłożonych bezpośrednio temi podatkami, to zobaczymy, że ściągnięto ich 94% zamiast 75% jako 3/4 okresu budżetowego. Jeśli zaś chodzi -o jeden klasyczny podatek, wymierzony przeciw klasom posiadającym, a właściwie nie przeciw nim, bo uchwalono wśród entuzjazmu w Wysokim Sejmie, podatek majątkowy, to ten Rząd, który przyszedł po Zdziechowskim, wywalonym z Ministerstwa Skarbu właśnie dlatego, że nie chciał podatku majątkowego ściągać, ten Rząd ściągnął zaledwie 41% w tym okresie. 97% podatków bezpośrednich ściągnął lekką ręką, ale ręka ta zawahała się, gdy miała sięgnąć do kieszeni różnych książąt, hrabiów i innych obszarników.</u>
  73 + <u xml:id="u-9.0" who="#ZygmuntZaremba">Wysoka Izbo! Wytworzyła się sytuacja dość groteskowa: trzy dni temu otrzymaliśmy tekst preliminarza budżetowego na rok 1928/29, a dziś mamy uchwalić jego mechaniczną czwartą część jako prowizorjum budżetowe na najbliższy kwartał. Nikt nie przypuszcza, ażeby było możliwem w ciągu kilku dni zanalizować, przeprowadzić wszystkie konieczne studja, związane z zapoznaniem się z budżetem prawie 3-miljardowym. A więc wszyscy bez wyjątku, i ci, co będą głosować za tem prowizorjum, i ci, którzy za niem głosować nie będą, stoją wobec przedłożenia niezrozumiałego, niezanalizowanego, wobec przedłożenia, w stosunku do którego ciało parlamentarne nie może spełnić swojego obowiązku, nakazanego przez art. 25 Konstytucji, obowiązku kontroli wydatków i uchwalania budżetu, bez świadomości bowiem uchwały powziąć nie można.</u>
  74 + <u xml:id="u-9.1" who="#ZygmuntZaremba">Chcieliśmy traktować sprawę prowizorjum budżetowego wyłącznie rzeczowo, jako konieczność, jako konieczność spowodowaną niemożliwością pozostawania Państwa poza prawem, poza ustawą. Rząd przez swój upór przy błędzie w sformułowaniu prowizorjum budżetowego zmusza nas do traktowania sprawy politycznie, i do zajrzenia już dziś w ten splot gospodarczych stosunków, jakie siłą rzeczy dla każdego z nas łączą się z przedłożeniem budżetowem. Dlatego też, nie wchodząc zbyt daleko w szczegóły, które będziemy omawiali przy pełnym budżecie, muszę jednak zaznaczyć stanowisko nasze, jako opozycji, jako przedstawicieli klasy robotniczej — stanowisko wobec gospodarczej polityki Rządu.</u>
  75 + <u xml:id="u-9.2" who="#ZygmuntZaremba">Przede wszystkiem więc sprawy podatkowe. Ta sprawa dla nas, dla przedstawicieli ludu pracy, jest sprawą ogromnie bolącą. Polityka podatkowa liczy się wyłącznie z interesami klas posiadających. Pod tym względem Rząd obecny poszedł śladem swojego poprzednika Zdziechowskiego i bardzo skutecznie i bardzo konsekwentnie przeprowadza politykę łupienia szerokich Warstw pracujących, co uwidacznia się doskonale chociażby w sprawozdaniu za ostatnie trzy kwartały budżetowe. Proszę rzucić okiem na cyfry zawarte choćby w ostatnich „Wiadomościach Statystycznych”, a zobaczą Panowie, że jeżeli chodzi o podatki pośrednie, o jedną grupę tylko podatków pośrednich, podatki spożywcze, o tych parę artykułów obłożonych bezpośrednio temi podatkami, to zobaczymy, że ściągnięto ich 94% zamiast 75% jako 3/4 okresu budżetowego. Jeśli zaś chodzi -o jeden klasyczny podatek, wymierzony przeciw klasom posiadającym, a właściwie nie przeciw nim, bo uchwalono wśród entuzjazmu w Wysokim Sejmie, podatek majątkowy, to ten Rząd, który przyszedł po Zdziechowskim, wywalonym z Ministerstwa Skarbu właśnie dlatego, że nie chciał podatku majątkowego ściągać, ten Rząd ściągnął zaledwie 41% w tym okresie. 97% podatków bezpośrednich ściągnął lekką ręką, ale ręka ta zawahała się, gdy miała sięgnąć do kieszeni różnych książąt, hrabiów i innych obszarników.</u>
76 76 <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy)</u>
77   - <u xml:id="u-9.4" who="#PZaremba">Ale i w rozwoju swoim, w swojej linji postępowej, waga podatków bezpośrednich, nie tylko nie maleje, ale i stale rośnie. Widzimy stały postęp procentowy odsetek podatków pośrednich w całokształcie dochodów państwowych. Nasz budżet po stronie dochodowej jest coraz bardziej opierany o podatki od szerokich mas konsumentów, o podatki pobierane od najuboższych warstw.</u>
78   - <u xml:id="u-9.5" who="#PZaremba">Ale i w bezpośrednich podatkach Panowie znajdą tę samą tendencję. Jeżeli Panowie rzucą okiem na sprawozdanie z podatku dochodowego, spostrzegą Panowie, jak niepomiernie wysoką jest cyfra wpływów z podatków od uposażeń, od pracy najemnej w porównaniu z cyfrą podatku dochodowego od zysków i kapitałów. Ta sama tendencja klasowa w polityce podatkowej, jaką obrazowałem przy podatkach pośrednich i bezpośrednich, uwidocznia się i w samej grupie podatków bezpośrednich.</u>
79   - <u xml:id="u-9.6" who="#PZaremba">Bodaj klasycznym przykładem tego, Wysoka Izbo, jest los podatku majątkowego. Ściągano go w sposób bezwzględny w pewnym okresie czasu. Ściągało się go i ściąga się od pewnych grup i obecnie, ale robi się to w stosunku do najniższych pod względem majątkowym grup społecznych. Od chłopów, od drobnych rolników podatek ten został ściągnięty wielokrotnie przewyższając pierwotny szacunek. Od wielkich obszarników, od fabrykantów, kapitalistów ten podatek jest zaległy, a dzisiaj zapowiada Rząd obecny zmianę systemu — przekształcenie podatku majątkowego na stały podatek i przekreślenie tych zaległości podatku, który tak szumnie był reklamowany jako danina na ratowanie Skarbu Państwa, przekreślenie i zastąpienie tego podatku stałym podatkiem, którego losy będą te same, jak losy podatku dochodowego ozy innego, że warstwy najuboższe, warstwy najsłabsze będą najbardziej tym podatkiem dotknięte.</u>
80   - <u xml:id="u-9.7" who="#PZaremba">Ta linja, ten kierunek polityki podatkowej jest częścią ogólniejszego zjawiska w naszej polityce gospodarczej, bowiem mamy do czynienia z pewną zupełnie określoną tendencją w ujmowaniu życia gospodarczego Państwa wyłącznie z punktu widzenia interesów klas posiadających.</u>
81   - <u xml:id="u-9.8" who="#PZaremba">Nie będę tutaj powoływał się na ilustrację, bardzo może drastyczną, zaległości podatkowych od wielkich firm, niemożności wydobycia tych podatków, ujawniania od czasu do czasu w tej czy innej grupie ogromnych sum zaległych podatków, ale zwrócę uwagę na bardziej zasadniczą sprawę: na kwestię stosunku Rządu do dziś dominujących w całym świecie zagadnień konsumpcji.</u>
82   - <u xml:id="u-9.9" who="#PZaremba">Ideologowie obecnego Rządu ukuli już pewien termin, że jest to polityka czystego kapitalizmu. W tych czasach, kiedy jeszcze zamiast p. Hołyńskiego z „Jedynki”, zasiadał tutaj p. Wierzbicki z Narodowej Demokracji, tę ideologję czystego kapitalizmu słyszeliśmy i widzieliśmy tutaj na trybunie sejmowej bardzo często.</u>
83   - <u xml:id="u-9.10" who="#PZaremba">Reprezentował on ją godnie i szeroko rozwijał przed nami, jakie dobrodziejstwa na wszystkie warstwy spadną, jeżeli będzie zrealizowaną polityka czystego kapitału (P, Radziwiłł: Pan Hołyński także to zrobi.) P. Hołyński zrobi to w waszem imieniu równie dobrze, bo będzie miał jeszcze poparcie praktyki swojej, poparcie Rządu i jego aparatu, który tę politykę czystego kapitalizmu realizuje w całej rozciągłości.</u>
84   - <u xml:id="u-9.11" who="#PZaremba">A przejawy tej polityki zasługują na głęboką uwagę, bo weźmy choćby zagadnienie płacy pracowników państwowych. Nie jest to tylko kwest ja płacy tych kilkudziesięciu tysięcy najemników państwowych, jest to zagadnienie całego świata pracy najemnej, to jest zagadnienie zarówno urzędników państwowych, jak i prywatnych, zarówno robotników pracujących w warsztacie państwowym, jak i robotników pracujących w warsztacie prywatnym. I dlatego jest tak trudno ruszyć sprawę pracowników państwowych z miejsca, gdyż jest ona zazębiona z całem zagadnieniem polityki płacy. Gdy zostaną płace pracowników podniesione w resorcie państwowym, muszą być automatycznie podniesione płace w życiu prywatnem.</u>
85   - <u xml:id="u-9.12" who="#PZaremba">Rząd w stosunku do pracowników państwowych uczynił już pewien postęp.</u>
86   - <u xml:id="u-9.13" who="#PZaremba">Do niedawna zadawalano się obiecankami - bartlankami — określano terminy — tych terminów się nie dotrzymywało i jakoś ten pokorny urzędnik spokojnie znosił swój los.</u>
  77 + <u xml:id="u-9.4" who="#ZygmuntZaremba">Ale i w rozwoju swoim, w swojej linji postępowej, waga podatków bezpośrednich, nie tylko nie maleje, ale i stale rośnie. Widzimy stały postęp procentowy odsetek podatków pośrednich w całokształcie dochodów państwowych. Nasz budżet po stronie dochodowej jest coraz bardziej opierany o podatki od szerokich mas konsumentów, o podatki pobierane od najuboższych warstw.</u>
  78 + <u xml:id="u-9.5" who="#ZygmuntZaremba">Ale i w bezpośrednich podatkach Panowie znajdą tę samą tendencję. Jeżeli Panowie rzucą okiem na sprawozdanie z podatku dochodowego, spostrzegą Panowie, jak niepomiernie wysoką jest cyfra wpływów z podatków od uposażeń, od pracy najemnej w porównaniu z cyfrą podatku dochodowego od zysków i kapitałów. Ta sama tendencja klasowa w polityce podatkowej, jaką obrazowałem przy podatkach pośrednich i bezpośrednich, uwidocznia się i w samej grupie podatków bezpośrednich.</u>
  79 + <u xml:id="u-9.6" who="#ZygmuntZaremba">Bodaj klasycznym przykładem tego, Wysoka Izbo, jest los podatku majątkowego. Ściągano go w sposób bezwzględny w pewnym okresie czasu. Ściągało się go i ściąga się od pewnych grup i obecnie, ale robi się to w stosunku do najniższych pod względem majątkowym grup społecznych. Od chłopów, od drobnych rolników podatek ten został ściągnięty wielokrotnie przewyższając pierwotny szacunek. Od wielkich obszarników, od fabrykantów, kapitalistów ten podatek jest zaległy, a dzisiaj zapowiada Rząd obecny zmianę systemu — przekształcenie podatku majątkowego na stały podatek i przekreślenie tych zaległości podatku, który tak szumnie był reklamowany jako danina na ratowanie Skarbu Państwa, przekreślenie i zastąpienie tego podatku stałym podatkiem, którego losy będą te same, jak losy podatku dochodowego ozy innego, że warstwy najuboższe, warstwy najsłabsze będą najbardziej tym podatkiem dotknięte.</u>
  80 + <u xml:id="u-9.7" who="#ZygmuntZaremba">Ta linja, ten kierunek polityki podatkowej jest częścią ogólniejszego zjawiska w naszej polityce gospodarczej, bowiem mamy do czynienia z pewną zupełnie określoną tendencją w ujmowaniu życia gospodarczego Państwa wyłącznie z punktu widzenia interesów klas posiadających.</u>
  81 + <u xml:id="u-9.8" who="#ZygmuntZaremba">Nie będę tutaj powoływał się na ilustrację, bardzo może drastyczną, zaległości podatkowych od wielkich firm, niemożności wydobycia tych podatków, ujawniania od czasu do czasu w tej czy innej grupie ogromnych sum zaległych podatków, ale zwrócę uwagę na bardziej zasadniczą sprawę: na kwestię stosunku Rządu do dziś dominujących w całym świecie zagadnień konsumpcji.</u>
  82 + <u xml:id="u-9.9" who="#ZygmuntZaremba">Ideologowie obecnego Rządu ukuli już pewien termin, że jest to polityka czystego kapitalizmu. W tych czasach, kiedy jeszcze zamiast p. Hołyńskiego z „Jedynki”, zasiadał tutaj p. Wierzbicki z Narodowej Demokracji, tę ideologję czystego kapitalizmu słyszeliśmy i widzieliśmy tutaj na trybunie sejmowej bardzo często.</u>
  83 + <u xml:id="u-9.10" who="#ZygmuntZaremba">Reprezentował on ją godnie i szeroko rozwijał przed nami, jakie dobrodziejstwa na wszystkie warstwy spadną, jeżeli będzie zrealizowaną polityka czystego kapitału (P, Radziwiłł: Pan Hołyński także to zrobi.) P. Hołyński zrobi to w waszem imieniu równie dobrze, bo będzie miał jeszcze poparcie praktyki swojej, poparcie Rządu i jego aparatu, który tę politykę czystego kapitalizmu realizuje w całej rozciągłości.</u>
  84 + <u xml:id="u-9.11" who="#ZygmuntZaremba">A przejawy tej polityki zasługują na głęboką uwagę, bo weźmy choćby zagadnienie płacy pracowników państwowych. Nie jest to tylko kwest ja płacy tych kilkudziesięciu tysięcy najemników państwowych, jest to zagadnienie całego świata pracy najemnej, to jest zagadnienie zarówno urzędników państwowych, jak i prywatnych, zarówno robotników pracujących w warsztacie państwowym, jak i robotników pracujących w warsztacie prywatnym. I dlatego jest tak trudno ruszyć sprawę pracowników państwowych z miejsca, gdyż jest ona zazębiona z całem zagadnieniem polityki płacy. Gdy zostaną płace pracowników podniesione w resorcie państwowym, muszą być automatycznie podniesione płace w życiu prywatnem.</u>
  85 + <u xml:id="u-9.12" who="#ZygmuntZaremba">Rząd w stosunku do pracowników państwowych uczynił już pewien postęp.</u>
  86 + <u xml:id="u-9.13" who="#ZygmuntZaremba">Do niedawna zadawalano się obiecankami - bartlankami — określano terminy — tych terminów się nie dotrzymywało i jakoś ten pokorny urzędnik spokojnie znosił swój los.</u>
87 87 <u xml:id="u-9.14" who="#komentarz">(Przerywania)</u>
88   - <u xml:id="u-9.15" who="#PZaremba">Dziś mamy pewien postęp, bowiem p. Czechowicz w komisji sam przyznał, że jeśli istnieją duże rezerwy kasowe, to źródła tych rezerw leżą w niewypłaconych pensjach pracowników państwowych, w redukcji tych pensji; to źródłem tych rezerw kasowych — jest krzywda pracowników państwowych. Ale, gdy się zrobiło ten jeden krok, krok pierwszy, trzeba zrobić i krok dalszy. Jeśli się stwierdza już dzisiaj publicznie, że pewne rezerwy są i pochodzą właśnie z tego a nie innego źródła, trzeba wyciągnąć ż tego wniosek, by krzywdę naprawić i to zatrzymanie, tę petryfikację płac na poziomie nędzy, na poziomie tej szczerby, wywołanej przez drożyznę, znieść i płace uruchomić łącznie z ruchem wskaźnika statystycznego.</u>
89   - <u xml:id="u-9.16" who="#PZaremba">Obecnie konkretnie proponujemy w tej sprawie podniesienie płac pracowników państwowych o 22%, to jest ta różnica, jaka przez oficjalne statystyki została zatwierdzona w postępie drożyzny w ostatnich dwóch latach. Zamiast tego w ustawie, którą dziś mamy przyjąć, znajdujemy znowu starą metodę zaliczek. Znowu jałmużna, znowu dobrodziejstwo w stosunku do pracowników państwowych, tam, gdzie powinien być wypełniony obowiązek Rządu wobec swoich najmitów, gdzie powinien być wypełniony elementarny obowiązek tego, który najemną pracą chce się posługiwać.</u>
90   - <u xml:id="u-9.17" who="#PZaremba">Płace zarobkowe i ceny to są dwie podstawy, na których opiera się całe zagadnienie wewnętrznej konsumcji w Państwie. Jeśli nieraz ubolewamy nad niskim poziomem konsumcji, jeżeli wskazujemy rażąco niskie pozycje w poszczególnych artykułach konsumowanych w kraju, to winniśmy sobie zdawać sprawę, że jeżeli z jednej strony wynika to z niskiego poziomu materjalnego szerokich mas, uwarunkowanego niskiemi płacami, to z drugiej strony opiera się to o politykę cen, konsekwentnie prowadzoną przez Rząd. Rząd obecnie zdobył sobie już przydomek Rządu drożyzny, bo jest Rządem, który świadomie i konsekwentnie przeprowadził akcję, zmierzającą do podniesienia poziomu cen na rynku.</u>
91   - <u xml:id="u-9.18" who="#PZaremba">Proszę sobie przypomnieć, że w r. 1925 i 1926 ceny rolnicze i przemysłowe były w pewnej dysproporcji. Określa się to popularnie, że nożyce cen zostały rozwarte, artykuły rolne stały niżej od artykułów przemysłowych. Trzeźwa myśl gospodarcza, reprezentowana nie tylko w obozie warstw pracujących, ale nawet i dalej poza nim, wskazywała, że jedyną drogą dla polityki gospodarczej Państwa w tym okresie było zamknięcie nożyc przez obniżenie cen artykułów przemysłowych, przez przywrócenie równowagi cen artykułów przemysłowych i rolnych. Rząd poszedł drogą odwrotną, Rząd podniósł ceny artykułów rolnych do poziomu cen artykułów przemysłowych i rozpoczął przez to dalszy wyścig cen naprzód. P. Niezabytowski pod względem konsekwencji, pod względem uporu w przeprowadzaniu programu obszarników polskich, jest klasycznem zjawiskiem, jest dziś bohaterem szerokich sfer obszarniczych.</u>
  88 + <u xml:id="u-9.15" who="#ZygmuntZaremba">Dziś mamy pewien postęp, bowiem p. Czechowicz w komisji sam przyznał, że jeśli istnieją duże rezerwy kasowe, to źródła tych rezerw leżą w niewypłaconych pensjach pracowników państwowych, w redukcji tych pensji; to źródłem tych rezerw kasowych — jest krzywda pracowników państwowych. Ale, gdy się zrobiło ten jeden krok, krok pierwszy, trzeba zrobić i krok dalszy. Jeśli się stwierdza już dzisiaj publicznie, że pewne rezerwy są i pochodzą właśnie z tego a nie innego źródła, trzeba wyciągnąć ż tego wniosek, by krzywdę naprawić i to zatrzymanie, tę petryfikację płac na poziomie nędzy, na poziomie tej szczerby, wywołanej przez drożyznę, znieść i płace uruchomić łącznie z ruchem wskaźnika statystycznego.</u>
  89 + <u xml:id="u-9.16" who="#ZygmuntZaremba">Obecnie konkretnie proponujemy w tej sprawie podniesienie płac pracowników państwowych o 22%, to jest ta różnica, jaka przez oficjalne statystyki została zatwierdzona w postępie drożyzny w ostatnich dwóch latach. Zamiast tego w ustawie, którą dziś mamy przyjąć, znajdujemy znowu starą metodę zaliczek. Znowu jałmużna, znowu dobrodziejstwo w stosunku do pracowników państwowych, tam, gdzie powinien być wypełniony obowiązek Rządu wobec swoich najmitów, gdzie powinien być wypełniony elementarny obowiązek tego, który najemną pracą chce się posługiwać.</u>
  90 + <u xml:id="u-9.17" who="#ZygmuntZaremba">Płace zarobkowe i ceny to są dwie podstawy, na których opiera się całe zagadnienie wewnętrznej konsumcji w Państwie. Jeśli nieraz ubolewamy nad niskim poziomem konsumcji, jeżeli wskazujemy rażąco niskie pozycje w poszczególnych artykułach konsumowanych w kraju, to winniśmy sobie zdawać sprawę, że jeżeli z jednej strony wynika to z niskiego poziomu materjalnego szerokich mas, uwarunkowanego niskiemi płacami, to z drugiej strony opiera się to o politykę cen, konsekwentnie prowadzoną przez Rząd. Rząd obecnie zdobył sobie już przydomek Rządu drożyzny, bo jest Rządem, który świadomie i konsekwentnie przeprowadził akcję, zmierzającą do podniesienia poziomu cen na rynku.</u>
  91 + <u xml:id="u-9.18" who="#ZygmuntZaremba">Proszę sobie przypomnieć, że w r. 1925 i 1926 ceny rolnicze i przemysłowe były w pewnej dysproporcji. Określa się to popularnie, że nożyce cen zostały rozwarte, artykuły rolne stały niżej od artykułów przemysłowych. Trzeźwa myśl gospodarcza, reprezentowana nie tylko w obozie warstw pracujących, ale nawet i dalej poza nim, wskazywała, że jedyną drogą dla polityki gospodarczej Państwa w tym okresie było zamknięcie nożyc przez obniżenie cen artykułów przemysłowych, przez przywrócenie równowagi cen artykułów przemysłowych i rolnych. Rząd poszedł drogą odwrotną, Rząd podniósł ceny artykułów rolnych do poziomu cen artykułów przemysłowych i rozpoczął przez to dalszy wyścig cen naprzód. P. Niezabytowski pod względem konsekwencji, pod względem uporu w przeprowadzaniu programu obszarników polskich, jest klasycznem zjawiskiem, jest dziś bohaterem szerokich sfer obszarniczych.</u>
92 92 <u xml:id="u-9.19" who="#komentarz">(Głos na ławach B. B.: A chłopi nic nie dostali? Inny głos: Dostają po buzi i kary policyjne)</u>
93   - <u xml:id="u-9.20" who="#PZaremba">Będę zaraz mówił o chłopach. Ale polityka ta w szerokich warstwach po pierwszych złudzeniach, jakie chłopi mieli i jakie jeszcze może ktoś żywi, znalazła należytą ocenę. Mówiono o podniesieniu konsumcji rolników, ale pamiętano tylko o tych rolnikach, którzy mieszkają w Warszawie; mówiono o tych rolnikach, którzy reprezentują rolnictwo w różnych klubach, podczas gdy dzierżawcy lub najemnicy gospodarują na ich obszarach. Wieś polska, wieś małorolna znajduje się w takiem położeniu, że ogromna większość chłopów nie posiada zboża na sprzedaż, że na przednówku musi to zboże kupować, a cała polityka Rządu szła ku temu, żeby spichlerze wymieść, i doprowadzić do zwiększenia się popytu przy zmniejszonej podaży na rynku. Ta polityka spowodowała drożyznę, spowodowała wzrost cen ponad poziom światowy, wzrost cen uwarunkowanych naszem fatalnem geograficznem położeniem i sąsiedztwem z Niemcami, które są najdroższym rynkiem zbożowym w Europie i zmuszone są posiłkować się zbożem amerykańskiem. Ale nasi obszarnicy postawili sobie za cel taką politykę, żeby poziom cen w Polsce był uwarunkowany poziomem cen zboża w Niemczech. Kiedy ktoś jest skazany na nieszczęście, jak Niemcy, to my, którzy mamy być tym, który wywozi zboże, polityki tej podzielać nie możemy.</u>
94   - <u xml:id="u-9.21" who="#PZaremba">Polityka ta przyniosła zwiększenie konsumcji, ale tylko wśród sfer posiadających, przyniosła zwiększenie konsumcji win, zagranicznych owoców, kosmetyków i pachnideł, ale nie konsumcji szerokich mas ludowych. Masy ludowe, robotnicze i małorolne chłopstwo, pozostało przy swoim dawnym nędznym poziomie życia. I, proszę Panów, zdawałoby się, że dzisiaj są to już truizmy, których nie potrzeba powtarzać, a jednak chociażby z relacji prasowych widać, że o tych prawdach elementarnych trzeba długo jeszcze mówić, by one zwyciężyły, pewne, powiedzmy delikatnie, zaśniedziałości, istniejące wśród naszych warstw posiadających i ich miłych przyjaciół. Polityka płac, określana przez Rząd, nie zawiera się tylko w polityce w stosunku do pracowników państwowych, Rząd ma możność oddziaływania na ruch płac w przemyśle prywatnym.</u>
95   - <u xml:id="u-9.22" who="#PZaremba">Pod tym względem wielokrotnie, tak w zatargu w przemyśle włókienniczym, jak w zatargach w przemyśle górniczym, wykazał także swoją kapitalistyczną stronniczość, swoją wierność klasom posiadającym. Z naszego punktu widzenia moglibyśmy obserwować tylko tę klasowość polityki gospodarczej Rządu. Ilustracje powyższe dość wyraźnie zdaje się na to wskazują.</u>
96   - <u xml:id="u-9.23" who="#PZaremba">Może ktoś podniesie, że w obecnym budżecie znajdujemy parę pozycyj zatytułowanych: poparcie produkcji małorolnych chłopów, obliczonych na wzmożenie ruchu budowlanego i t. d. Te pozycje witamy z radością, ale one są traktowane przez Rząd w pewien specyficzny sposób. Mają one być cukierkiem dla ludu, który zrezygnuje ze swoich podstawowych potrzeb. Mają być tym jednakowym miesięcznym kredytem na drzewo, który był podczas wyborów tak szeroko stosowany, mają być temi kredytami dla rzemieślników, któremi tak zasypywał Rząd towarzystwa rzemieślnicze podczas akcji wyborczej. Ale czy Panowie myślicie, że lud pozwoli na sprzedanie swojego pierworództwa w tem Państwie? Lud nie zrezygnuje ze swoich potrzeb i ze swoich praw. Stare hasło demokracji polskiej: Polska dla ludu przez lud zdobyta, jest żywe, przez nas reprezentowane i realizowane. Panowie cukierkami położenia społecznego i gospodarczego ludu nie załatwicie. My je witamy, jako zapowiedź tego, że widząc siłę warstw ludowych, ich podniesienie się, ich buntowniczy charakter, ich poszukiwania lepszego życia, mimo cały nacisk administracji i różnych środeczków, Panowie muszą ustępować i to dawać. To nie jest rzeczą dobrowolnej zgody, ale wynikiem układu sił klasowych społeczeństwa. A te siły klasowe będą się rozwijać i będą szły coraz dalej. Dziś Stoimy wobec bardzo aktualnego zjawiska podniesienia cen węgla o 10%, choć Komisja Ankietowa wykazała, jak słychać, że nie ma żadnych podstaw do podwyższenia cen węgla i choć wykazano na niej, że w r. 1926 mieliśmy ogromne zyski w kopalniach węgla. Mimo to wszystko daję się około 45.000.000 w podarunku dla naszych właścicieli kopalń. Cała klasa robotnicza i warstwy ludowe muszą przeciw temu protestować, a zarazem wskazywać, że istotna przyczyna stosunków, w jakich obecnie żyjemy, nie tkwi w tem, że jest ten czy inny Rząd, ale w tem, że szerokie rzesze ludowe są zbyt mało zorganizowane, by mogły obalić klasy posiadające i ich sprzymierzeńców. Póki mamy te stosunki określone nieświeską ugodą i flirtem z Lewiatanem, które Rząd wziął za podstawę swojej polityki, póki istnieją te podstawy, na których Rząd się opiera i z niemi się tylko liczy, dopóki ma ręce zakute przez posiadaczy wielkich obszarów i posiadaczy wielkich kapitałów, dopóty dola warstwy pracującej radykalnie nie może się poprawić. I dziś, kiedy mowa o prowizorjum budżetowem, musimy wskazać zupełnie jasno, że prawdziwe wyzwolenie klasy pracującej jest tylko na drodze walki klasowej i bezwzględnej ze swoim przeciwnikiem klasowym.</u>
97   - <u xml:id="u-9.24" who="#PZaremba">A chwila dzisiejsza jest taka, że zakłopotanie Rządu wobec rzeczywistości Uwidacznia się w każdym calu. Proszę Panów, którzy byli na Komisji Budżetowej, zwrócić uwagę, że już minął okres reklamowego krzyku o powodzeniach. No, i nic dziwnego. Niemiecki instytut konjunkturalny stwierdza, że już 4 miesiące temu minął okres najwyższej korzystnej konjunktury i zaczynamy spadać, zaczynamy wchodzić w okres zniżenia konjunktury. Gdyśmy mówili o płynięciu na konjunkturze przez Rząd, wówczas mówiono nam, że jesteśmy defetystami. Dziś defetystą okazuje się Minister Czechowicz, bo wczoraj na Komisji Budżetowej stwierdził, że jesteśmy u schyłku dobrej konjunktury i należy się spodziewać jej pogorszenia.</u>
98   - <u xml:id="u-9.25" who="#PZaremba">Ale czy okres konjunktury został wyzyskany? Okres ten został wyzyskany tylko przez klasy posiadające, którym został pozostawiony do swobodnego zwiększenia swoich majątków do wzbogacenia się, ale o Państwie, o jego podstawach przyszłościowych Rząd zupełnie nie pamiętał. Czy kwestja kontroli produkcji, będąca jedyną drogą prześwietlenia stosunków gospodarczych, została przez Rząd postawiona? Mimo tysiącznych nawoływań na konieczność postawienia tej sprawy, nie została postawiona, bo to by się nie podobało lewiatańczykom. Czy kwest ja ograniczenia zysków, wypływających z konjunktury dla celów produkcyjnych została przez Rząd przeprowadzona? Nie. Zostało jedynie uwidocznione dopiero później po długiem zasłanianiu sobie oczu, że ta koniunktura dała w rezultacie podniesienie się luksusowego spożycia i odbiła się wśród innych przyczyn na bilansie deficytowym handlowym, o którym dzisiaj p. Minister Czechowicz mówił już, że go zatrważa, że nie może ukryć niepokoju związanego z tym deficytem handlowym. Ale jakie środki na ten niepokój? Waloryzacja częściowa ceł? Sam p. Czechowicz przyznał, że to są środki bardzo niepewne i nie załatwią sprawy. Dały one swój efekt polityczny i gospodarczy, stały się bodźcem dla nowego wzrostu drożyzny, stały się czynnikiem pogorszenia stosunków politycznych polskich, ale żeby miały oddziaływać na zatrzymanie deficytu bilansu handlowego, w to nie wierzy sam p. Minister Czechowicz. I Rząd stoi bezradny, musi stać bezradny, jeżeli nie śmie i nie może, bo jest związany całem istnieniem z klasami posiadającemi, zadrzeć z temi klasami.</u>
99   - <u xml:id="u-9.26" who="#PZaremba">Swoim wnioskiem, który zgłosiliśmy jako wniosek mniejszości, daliśmy możność Sejmowi zapobieżenia tym błędom, w jakie chce wprowadzić Izbę Rząd i większość referująca ten budżet. Chcemy oprzeć prowizorjum budżetowe na jedynej podstawie, jaką jest r. 1927/28 ustawowo określony co do budżetu. A z drugiej strony wprowadzamy swoim wnioskiem wszystkie te, zdaniem naszem, najważniejsze, najbardziej podstawowe zmiany, jakie w budżecie są niezbędne wobec zmienionych stosunków. Wprowadzamy więc przede wszystkiem pozycję 68 miljonów dla wyrównania 22% płac pracowników państwowych. Wprowadzamy i proponujemy Panom do przyjęcia te wszystkie pozycje w Ministerstwie Robót Publicznych, czy w Ministerstwie Reform Rolnych, czy w Ministerstwie Rolnictwa, które mają na celu podniesienie aparatu gospodarczego, polepszenie stosunków gospodarczych w Państwie. Dajemy Panom możność załagodzenia krzywdy, zrobionej pracownikom państwowym i pchnięcia polityki państwowej na nowe, korzystniejsze dla Państwa tory, na tory rzeczywistego zwiększenia konsumcji.</u>
  93 + <u xml:id="u-9.20" who="#ZygmuntZaremba">Będę zaraz mówił o chłopach. Ale polityka ta w szerokich warstwach po pierwszych złudzeniach, jakie chłopi mieli i jakie jeszcze może ktoś żywi, znalazła należytą ocenę. Mówiono o podniesieniu konsumcji rolników, ale pamiętano tylko o tych rolnikach, którzy mieszkają w Warszawie; mówiono o tych rolnikach, którzy reprezentują rolnictwo w różnych klubach, podczas gdy dzierżawcy lub najemnicy gospodarują na ich obszarach. Wieś polska, wieś małorolna znajduje się w takiem położeniu, że ogromna większość chłopów nie posiada zboża na sprzedaż, że na przednówku musi to zboże kupować, a cała polityka Rządu szła ku temu, żeby spichlerze wymieść, i doprowadzić do zwiększenia się popytu przy zmniejszonej podaży na rynku. Ta polityka spowodowała drożyznę, spowodowała wzrost cen ponad poziom światowy, wzrost cen uwarunkowanych naszem fatalnem geograficznem położeniem i sąsiedztwem z Niemcami, które są najdroższym rynkiem zbożowym w Europie i zmuszone są posiłkować się zbożem amerykańskiem. Ale nasi obszarnicy postawili sobie za cel taką politykę, żeby poziom cen w Polsce był uwarunkowany poziomem cen zboża w Niemczech. Kiedy ktoś jest skazany na nieszczęście, jak Niemcy, to my, którzy mamy być tym, który wywozi zboże, polityki tej podzielać nie możemy.</u>
  94 + <u xml:id="u-9.21" who="#ZygmuntZaremba">Polityka ta przyniosła zwiększenie konsumcji, ale tylko wśród sfer posiadających, przyniosła zwiększenie konsumcji win, zagranicznych owoców, kosmetyków i pachnideł, ale nie konsumcji szerokich mas ludowych. Masy ludowe, robotnicze i małorolne chłopstwo, pozostało przy swoim dawnym nędznym poziomie życia. I, proszę Panów, zdawałoby się, że dzisiaj są to już truizmy, których nie potrzeba powtarzać, a jednak chociażby z relacji prasowych widać, że o tych prawdach elementarnych trzeba długo jeszcze mówić, by one zwyciężyły, pewne, powiedzmy delikatnie, zaśniedziałości, istniejące wśród naszych warstw posiadających i ich miłych przyjaciół. Polityka płac, określana przez Rząd, nie zawiera się tylko w polityce w stosunku do pracowników państwowych, Rząd ma możność oddziaływania na ruch płac w przemyśle prywatnym.</u>
  95 + <u xml:id="u-9.22" who="#ZygmuntZaremba">Pod tym względem wielokrotnie, tak w zatargu w przemyśle włókienniczym, jak w zatargach w przemyśle górniczym, wykazał także swoją kapitalistyczną stronniczość, swoją wierność klasom posiadającym. Z naszego punktu widzenia moglibyśmy obserwować tylko tę klasowość polityki gospodarczej Rządu. Ilustracje powyższe dość wyraźnie zdaje się na to wskazują.</u>
  96 + <u xml:id="u-9.23" who="#ZygmuntZaremba">Może ktoś podniesie, że w obecnym budżecie znajdujemy parę pozycyj zatytułowanych: poparcie produkcji małorolnych chłopów, obliczonych na wzmożenie ruchu budowlanego i t. d. Te pozycje witamy z radością, ale one są traktowane przez Rząd w pewien specyficzny sposób. Mają one być cukierkiem dla ludu, który zrezygnuje ze swoich podstawowych potrzeb. Mają być tym jednakowym miesięcznym kredytem na drzewo, który był podczas wyborów tak szeroko stosowany, mają być temi kredytami dla rzemieślników, któremi tak zasypywał Rząd towarzystwa rzemieślnicze podczas akcji wyborczej. Ale czy Panowie myślicie, że lud pozwoli na sprzedanie swojego pierworództwa w tem Państwie? Lud nie zrezygnuje ze swoich potrzeb i ze swoich praw. Stare hasło demokracji polskiej: Polska dla ludu przez lud zdobyta, jest żywe, przez nas reprezentowane i realizowane. Panowie cukierkami położenia społecznego i gospodarczego ludu nie załatwicie. My je witamy, jako zapowiedź tego, że widząc siłę warstw ludowych, ich podniesienie się, ich buntowniczy charakter, ich poszukiwania lepszego życia, mimo cały nacisk administracji i różnych środeczków, Panowie muszą ustępować i to dawać. To nie jest rzeczą dobrowolnej zgody, ale wynikiem układu sił klasowych społeczeństwa. A te siły klasowe będą się rozwijać i będą szły coraz dalej. Dziś Stoimy wobec bardzo aktualnego zjawiska podniesienia cen węgla o 10%, choć Komisja Ankietowa wykazała, jak słychać, że nie ma żadnych podstaw do podwyższenia cen węgla i choć wykazano na niej, że w r. 1926 mieliśmy ogromne zyski w kopalniach węgla. Mimo to wszystko daję się około 45.000.000 w podarunku dla naszych właścicieli kopalń. Cała klasa robotnicza i warstwy ludowe muszą przeciw temu protestować, a zarazem wskazywać, że istotna przyczyna stosunków, w jakich obecnie żyjemy, nie tkwi w tem, że jest ten czy inny Rząd, ale w tem, że szerokie rzesze ludowe są zbyt mało zorganizowane, by mogły obalić klasy posiadające i ich sprzymierzeńców. Póki mamy te stosunki określone nieświeską ugodą i flirtem z Lewiatanem, które Rząd wziął za podstawę swojej polityki, póki istnieją te podstawy, na których Rząd się opiera i z niemi się tylko liczy, dopóki ma ręce zakute przez posiadaczy wielkich obszarów i posiadaczy wielkich kapitałów, dopóty dola warstwy pracującej radykalnie nie może się poprawić. I dziś, kiedy mowa o prowizorjum budżetowem, musimy wskazać zupełnie jasno, że prawdziwe wyzwolenie klasy pracującej jest tylko na drodze walki klasowej i bezwzględnej ze swoim przeciwnikiem klasowym.</u>
  97 + <u xml:id="u-9.24" who="#ZygmuntZaremba">A chwila dzisiejsza jest taka, że zakłopotanie Rządu wobec rzeczywistości Uwidacznia się w każdym calu. Proszę Panów, którzy byli na Komisji Budżetowej, zwrócić uwagę, że już minął okres reklamowego krzyku o powodzeniach. No, i nic dziwnego. Niemiecki instytut konjunkturalny stwierdza, że już 4 miesiące temu minął okres najwyższej korzystnej konjunktury i zaczynamy spadać, zaczynamy wchodzić w okres zniżenia konjunktury. Gdyśmy mówili o płynięciu na konjunkturze przez Rząd, wówczas mówiono nam, że jesteśmy defetystami. Dziś defetystą okazuje się Minister Czechowicz, bo wczoraj na Komisji Budżetowej stwierdził, że jesteśmy u schyłku dobrej konjunktury i należy się spodziewać jej pogorszenia.</u>
  98 + <u xml:id="u-9.25" who="#ZygmuntZaremba">Ale czy okres konjunktury został wyzyskany? Okres ten został wyzyskany tylko przez klasy posiadające, którym został pozostawiony do swobodnego zwiększenia swoich majątków do wzbogacenia się, ale o Państwie, o jego podstawach przyszłościowych Rząd zupełnie nie pamiętał. Czy kwestja kontroli produkcji, będąca jedyną drogą prześwietlenia stosunków gospodarczych, została przez Rząd postawiona? Mimo tysiącznych nawoływań na konieczność postawienia tej sprawy, nie została postawiona, bo to by się nie podobało lewiatańczykom. Czy kwest ja ograniczenia zysków, wypływających z konjunktury dla celów produkcyjnych została przez Rząd przeprowadzona? Nie. Zostało jedynie uwidocznione dopiero później po długiem zasłanianiu sobie oczu, że ta koniunktura dała w rezultacie podniesienie się luksusowego spożycia i odbiła się wśród innych przyczyn na bilansie deficytowym handlowym, o którym dzisiaj p. Minister Czechowicz mówił już, że go zatrważa, że nie może ukryć niepokoju związanego z tym deficytem handlowym. Ale jakie środki na ten niepokój? Waloryzacja częściowa ceł? Sam p. Czechowicz przyznał, że to są środki bardzo niepewne i nie załatwią sprawy. Dały one swój efekt polityczny i gospodarczy, stały się bodźcem dla nowego wzrostu drożyzny, stały się czynnikiem pogorszenia stosunków politycznych polskich, ale żeby miały oddziaływać na zatrzymanie deficytu bilansu handlowego, w to nie wierzy sam p. Minister Czechowicz. I Rząd stoi bezradny, musi stać bezradny, jeżeli nie śmie i nie może, bo jest związany całem istnieniem z klasami posiadającemi, zadrzeć z temi klasami.</u>
  99 + <u xml:id="u-9.26" who="#ZygmuntZaremba">Swoim wnioskiem, który zgłosiliśmy jako wniosek mniejszości, daliśmy możność Sejmowi zapobieżenia tym błędom, w jakie chce wprowadzić Izbę Rząd i większość referująca ten budżet. Chcemy oprzeć prowizorjum budżetowe na jedynej podstawie, jaką jest r. 1927/28 ustawowo określony co do budżetu. A z drugiej strony wprowadzamy swoim wnioskiem wszystkie te, zdaniem naszem, najważniejsze, najbardziej podstawowe zmiany, jakie w budżecie są niezbędne wobec zmienionych stosunków. Wprowadzamy więc przede wszystkiem pozycję 68 miljonów dla wyrównania 22% płac pracowników państwowych. Wprowadzamy i proponujemy Panom do przyjęcia te wszystkie pozycje w Ministerstwie Robót Publicznych, czy w Ministerstwie Reform Rolnych, czy w Ministerstwie Rolnictwa, które mają na celu podniesienie aparatu gospodarczego, polepszenie stosunków gospodarczych w Państwie. Dajemy Panom możność załagodzenia krzywdy, zrobionej pracownikom państwowym i pchnięcia polityki państwowej na nowe, korzystniejsze dla Państwa tory, na tory rzeczywistego zwiększenia konsumcji.</u>
100 100 <u xml:id="u-9.27" who="#komentarz">(Głos na ławach B. B.: A pokrycie jest?)</u>
101   - <u xml:id="u-9.28" who="#PZaremba">Pokrycie jest nawet większe niż trzeba, bo nasz wniosek wynosi w sumie 600 miljonów na kwartał, wówczas gdy wniosek Panów wynosi 620 miljonów. Wiemy jednak, że stosunki między klasami nie są załatwiane drogą głosowań. Jeżeli dziś formułujemy nasze postulaty, to czynimy to z obowiązku, gdyż reprezentujemy tu te warstwy, dla których te postulaty są kwestją życia i normalnego rozwoju, ale rozumiemy, że ich całkowita realizacja leży na drodze solidarności świata pracy wsi i miast zarówno w tym Sejmie, jak i przede wszystkiem poza jego murami.</u>
  101 + <u xml:id="u-9.28" who="#ZygmuntZaremba">Pokrycie jest nawet większe niż trzeba, bo nasz wniosek wynosi w sumie 600 miljonów na kwartał, wówczas gdy wniosek Panów wynosi 620 miljonów. Wiemy jednak, że stosunki między klasami nie są załatwiane drogą głosowań. Jeżeli dziś formułujemy nasze postulaty, to czynimy to z obowiązku, gdyż reprezentujemy tu te warstwy, dla których te postulaty są kwestją życia i normalnego rozwoju, ale rozumiemy, że ich całkowita realizacja leży na drodze solidarności świata pracy wsi i miast zarówno w tym Sejmie, jak i przede wszystkiem poza jego murami.</u>
102 102 </div>
103 103 <div xml:id="div-10">
104   - <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Wyrzykowski.</u>
  104 + <u xml:id="u-10.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Wyrzykowski.</u>
105 105 </div>
106 106 <div xml:id="div-11">
107 107 <u xml:id="u-11.0" who="#PWyrzykowski">Proszę Wysokiej Izby! Krótkie oświadczenie w imieniu mojego klubu. Niestety, za prowizorjum budżetowem w tej formie, w jakiej ono zostało przez Rząd przedłożone, głosować nie będziemy mogli, a to ze względów czysto rzeczowych, nie politycznych. Stoimy na tem stanowisku, że głosowanie za prowizorjum budżetowem w tej formie, jest to dawanie pełnego zaufania na kredyt Rządowi, zaufania co do gospodarowania sumami, o których nie mamy najmniejszego pojęcia, jak one zostaną zużyte. Niepodobieństwem było zapoznać się z preliminarzem budżetowym na rok 1928/9, gdyż został on rozdany w ostatniej niemal chwili i nawet bardziej doświadczeni posłowie, którzy w tej liczbie są drugą a nawet trzecią kadencją, nie mogli bliżej i gruntowniej się z nim zapoznać.</u>
... ... @@ -112,186 +112,186 @@
112 112 <u xml:id="u-11.5" who="#PWyrzykowski">Wice marszałek Dąbski obejmuje przewodnictwo.</u>
113 113 </div>
114 114 <div xml:id="div-12">
115   - <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekDąbski">Głos ma p. Wacław Bitner.</u>
  115 + <u xml:id="u-12.0" who="#JanDąbski">Głos ma p. Wacław Bitner.</u>
116 116 </div>
117 117 <div xml:id="div-13">
118   - <u xml:id="u-13.0" who="#PWacławBitner">Wysoka Izbo! Budżet Państwa i prowizorjum budżetowe są niewątpliwie koniecznością państwową, musimy je tedy uchwalić i musimy uchwalić nie na papierze, musimy uchwalić tak, aby Państwu dać możność realnie pokryć te wszystkie potrzeby, jakie w tej chwili ono posiada. Już z tego punktu widzenia muszę stwierdzić, że prowizorjum budżetowe, któreby było dostosowane do wydatków z r. 1927/1928, nie byłoby prowizorjum realnem, nie odpowiadałoby obecnym potrzebom Państwa i dlatego co do tych wniosków, które zmierzają do tego, aby prowizorjum budżetowe ograniczyć do sumy z r. 1927/8, musimy zająć stanowisko negatywne. Nie możemy tem bardziej brać podstawy z 1927/8 r., skoro już mamy zakomunikowane przez p. Ministra Skarbu, że Rząd zmuszony był przekroczyć budżet poprzednio uchwalony o 300 miljonów zł., jest to najlepszy dowód, że tamten budżet przestał być realny.</u>
119   - <u xml:id="u-13.1" who="#PWacławBitner">Jednakże idąc na uchwalenie prowizorjum w granicach, jakie nam przedkłada Rząd, nie możemy nie zwrócić uwagi, że motywacja tego przedłożenia nas nie zadowala. P. Minister Skarbu w swem przemówieniu, motywując konieczność uchwalenia tego prowizorjum budżetowego, wypowiedział się nader optymistycznie o sytuacji Państwa. My p. Ministrowi Skarbu przyznajemy wielkie zasługi, przyznajemy, że istotnie jako skrzętny gospodarz zebrał b. wielkie sumy i b. wielkimi funduszami obecnie dysponuje. Przyznajemy, że działalność p. Ministra Skarbu była dla Skarbu dodatnia, ale nie możemy nie uznać, że jednak budżet Państwa, oglądany z wysokiej trybuny rządowej i z wysokiego miejsca p. Ministra Skarbu, inaczej wygląda, niż oglądany z dołu przez płatnika. Jeżeli się przyjrzymy temu budżetowi z dołu, nie z punktu widzenia p. Ministra Skarbu, lecz z punktu widzenia płatnika, to musimy powiedzieć, że jednak sytuacja jest nieco inna. Nasz podatnik jest przeciążony podatkami. Wezmę przykład realny, przykład podatku przemysłowego. Jest on obliczany przez nasze urzędy skarbowe, w 3-, 4-, a czasem i 5-krotnych normach wyżej, niż to, co jest przewidziane przez ustawę. I dzieje się to w sposób bardzo prosty. Urzędy skarbowe bowiem nie zgadzają się na zeznania, jakie składają płatnicy, przekreślają zeznania samowolnie i dochodzą do tego, że wymierzają podatek nie 2%, jak jest przewidziane w ustawie, tylko 5–6% pobierają. Dam Panom przykład; całe powiaty, np. powiat grójecki, zwracały się i zwracają ze skargami na pobieranie podatków. To samo słyszałem na Komisji Budżetowej od innych posłów, iż dzieje się podobnie w innych miejscowościach Państwa. Jeżeli weźmiemy to pod uwagę, to musimy powiedzieć, że dochody, jakie zostały uzyskane w tym roku, wprawdzie zapewne bez okólników p. Ministra Skarbu, bo temu wiary nie daję, są uzyskane jednak za pomocą niesłychanego nacisku niższych urzędników, zwłaszcza inspektorów podatkowych, naczelników powiatów, w stopniu znacznie wyższym, aniżeli na to pozwala i ustawa i siła płatnicza ludności. Pozwolę sobie dwa przykłady z tegoż powiatu grójeckiego przytoczyć. Jeżeli drobny rzemieślnik, jakiś drobny piekarz w powiatowej dziurze ma określony podatek obrotowy na 100 tysięcy zł. i jeżeli w poprzednich latach ten sam płatnik miał zaledwie 20–25 tysięcy zł., jeżeli tedy obrót jego został obliczony pięciokrotnie, lub czterokrotnie wyżej, aniżeli w latach poprzednich, jeżeli to się dzieje nie tylko co do jednego płatnika, lecz jak powiedziałem, dla całego powiatu, — były zebrania, które się odbywały z tego powodu w rozmaitych miejscach w lipcu i sierpniu ub. r. — to stwierdza to, że Minister Skarbu jest wprowadzony w błąd przez swych urzędników i że tego rodzaju obrotów, o których mówią, faktycznie nie ma. Jeżeli weźmiemy również na uwagę ściąganie innych podatków zupełnie niezgodnie z zeznaniami ludności, jeżeli weźmiemy na uwagę, że przy składaniu zeznań urzędy skarbowe podnoszą wymiar podatku w 50, 60, 70 a czasem 90%, to musimy stwierdzić, że nie jest tak dobrze z naszemi obrotami i gospodarstwem narodowem, jak nam przedstawił p. Minister Skarbu.</u>
120   - <u xml:id="u-13.2" who="#PWacławBitner">Jeżeli znowu dalej weźmiemy pod uwagę, że bilans handlowy mamy ujemny, że na razie przynajmniej nie oświadczył nam p. Minister Skarbu, w jaki sposób doprowadzimy do zmniejszenia ujemności bilansu handlowego; jeżeli weźmiemy pod uwagę, że bardzo znaczny procent oziminy w kraju został zaorany, że grozi nam nieurodzaj, to stąd musimy wyprowadzić wniosek, że nie powinniśmy się zgodzić na budżet tak wysoki, jak nam p. Minister Skarbu zaproponował. Bo budżet ten wynosi nie 2 miljardy 400 miljonów złotych, lecz znacznie więcej, około 3 miljardów zł. Jeżeli doliczymy wydatki na urzędników, jeżeli doliczymy wydatki przewidziane inwestycyjne, to się okaże, że p. Minister Skarbu w tym roku wyda prawie o mil jard więcej, niż w latach poprzednich. Ten tak szybki skok, to tak wielkie odchylenie od uprzednich norm budżetowych, wydaje nam się niedostatecznie usprawiedliwione i uzasadnione i dlatego przed tak wielkim budżetem mamy obawę. Mamy obawę, tem większą, że p. Minister Skarbu przewiduje konieczność jeszcze uchwalenia nowych podatków: podniesienia podatku gruntowego, stałego podatku majątkowego i innych, co już świadczy, że prawdopodobnie razem z poprzedniemi podatkami możność płatnicza ludności będzie zbytnio nadszarpnięta. A przecież takie podatki, jak stały podatek majątkowy, również w teorji, jak i w praktyce zawsze wzbudzają jak największe zastrzeżenia.</u>
121   - <u xml:id="u-13.3" who="#PWacławBitner">Stąd w zasadzie jesteśmy przeciwni tak wysokiej normie preliminarza budżetowego, jak to przewiduje p. Minister Skarbu. W tym celu, ażeby zaznaczyć nasze stanowisko, zgłosiliśmy wniosek, w którym domagamy się, aby Wysoki Sejm uchwalić raczy upoważnienie dla p. Ministra Skarbu do zastosowania kompresji wydatków aż do norm, przewidzianych w ustawie budżetowej dla IV kwartału 1927 r., a jednocześnie zgłosiliśmy rezolucję, domagającą się, aby Minister Skarbu tę kompresję wydatnie zastosował.</u>
122   - <u xml:id="u-13.4" who="#PWacławBitner">Jeżeli mimo tego, że stwierdzamy, iż tak wysokie prowizorjum budżetowe, naszem zdaniem, jest jeszcze przedwczesne i niebezpieczne, idziemy na uchwalenie prowizorjum budżetowego, to powodują nami, stawiamy tę rzecz wyraźnie, nie tyle względy gospodarcze, ile względy polityczne. P. Prezydent Rzeczypospolitej. w swem orędziu zwrócił się do tej Wysokiej Izby, stwierdzając, że pragnie, aby ten parlament umożliwił harmonijną pracę między władzą wykonawczą a ustawodawczą. To orędzie p. Prezydenta Rzeczypospolitej cenimy sobie wysoce, bo uważamy, że stosunki, jakie zapanowały w Państwie, są wysoce nienormalne. Uważamy, że przerost którejkolwiek z władz, czy to władzy wykonawczej czy władzy ustawodawczej, jest niebezpieczny. Uważamy, że rządzenie i oparcie rządów w Państwie jedynie na przemocy, sile i gwałcie, jakkolwiek to znajduje w tej Izbie poklask, tak daleko idący, że jeden z posłów, siedzących w pierwszym rzędzie tej Wysokiej Izby wypowiedział się w swem odezwaniu za faszyzmem, my, nie będąc zwolennikami gwałtu i siły…</u>
  118 + <u xml:id="u-13.0" who="#WacławBitner">Wysoka Izbo! Budżet Państwa i prowizorjum budżetowe są niewątpliwie koniecznością państwową, musimy je tedy uchwalić i musimy uchwalić nie na papierze, musimy uchwalić tak, aby Państwu dać możność realnie pokryć te wszystkie potrzeby, jakie w tej chwili ono posiada. Już z tego punktu widzenia muszę stwierdzić, że prowizorjum budżetowe, któreby było dostosowane do wydatków z r. 1927/1928, nie byłoby prowizorjum realnem, nie odpowiadałoby obecnym potrzebom Państwa i dlatego co do tych wniosków, które zmierzają do tego, aby prowizorjum budżetowe ograniczyć do sumy z r. 1927/8, musimy zająć stanowisko negatywne. Nie możemy tem bardziej brać podstawy z 1927/8 r., skoro już mamy zakomunikowane przez p. Ministra Skarbu, że Rząd zmuszony był przekroczyć budżet poprzednio uchwalony o 300 miljonów zł., jest to najlepszy dowód, że tamten budżet przestał być realny.</u>
  119 + <u xml:id="u-13.1" who="#WacławBitner">Jednakże idąc na uchwalenie prowizorjum w granicach, jakie nam przedkłada Rząd, nie możemy nie zwrócić uwagi, że motywacja tego przedłożenia nas nie zadowala. P. Minister Skarbu w swem przemówieniu, motywując konieczność uchwalenia tego prowizorjum budżetowego, wypowiedział się nader optymistycznie o sytuacji Państwa. My p. Ministrowi Skarbu przyznajemy wielkie zasługi, przyznajemy, że istotnie jako skrzętny gospodarz zebrał b. wielkie sumy i b. wielkimi funduszami obecnie dysponuje. Przyznajemy, że działalność p. Ministra Skarbu była dla Skarbu dodatnia, ale nie możemy nie uznać, że jednak budżet Państwa, oglądany z wysokiej trybuny rządowej i z wysokiego miejsca p. Ministra Skarbu, inaczej wygląda, niż oglądany z dołu przez płatnika. Jeżeli się przyjrzymy temu budżetowi z dołu, nie z punktu widzenia p. Ministra Skarbu, lecz z punktu widzenia płatnika, to musimy powiedzieć, że jednak sytuacja jest nieco inna. Nasz podatnik jest przeciążony podatkami. Wezmę przykład realny, przykład podatku przemysłowego. Jest on obliczany przez nasze urzędy skarbowe, w 3-, 4-, a czasem i 5-krotnych normach wyżej, niż to, co jest przewidziane przez ustawę. I dzieje się to w sposób bardzo prosty. Urzędy skarbowe bowiem nie zgadzają się na zeznania, jakie składają płatnicy, przekreślają zeznania samowolnie i dochodzą do tego, że wymierzają podatek nie 2%, jak jest przewidziane w ustawie, tylko 5–6% pobierają. Dam Panom przykład; całe powiaty, np. powiat grójecki, zwracały się i zwracają ze skargami na pobieranie podatków. To samo słyszałem na Komisji Budżetowej od innych posłów, iż dzieje się podobnie w innych miejscowościach Państwa. Jeżeli weźmiemy to pod uwagę, to musimy powiedzieć, że dochody, jakie zostały uzyskane w tym roku, wprawdzie zapewne bez okólników p. Ministra Skarbu, bo temu wiary nie daję, są uzyskane jednak za pomocą niesłychanego nacisku niższych urzędników, zwłaszcza inspektorów podatkowych, naczelników powiatów, w stopniu znacznie wyższym, aniżeli na to pozwala i ustawa i siła płatnicza ludności. Pozwolę sobie dwa przykłady z tegoż powiatu grójeckiego przytoczyć. Jeżeli drobny rzemieślnik, jakiś drobny piekarz w powiatowej dziurze ma określony podatek obrotowy na 100 tysięcy zł. i jeżeli w poprzednich latach ten sam płatnik miał zaledwie 20–25 tysięcy zł., jeżeli tedy obrót jego został obliczony pięciokrotnie, lub czterokrotnie wyżej, aniżeli w latach poprzednich, jeżeli to się dzieje nie tylko co do jednego płatnika, lecz jak powiedziałem, dla całego powiatu, — były zebrania, które się odbywały z tego powodu w rozmaitych miejscach w lipcu i sierpniu ub. r. — to stwierdza to, że Minister Skarbu jest wprowadzony w błąd przez swych urzędników i że tego rodzaju obrotów, o których mówią, faktycznie nie ma. Jeżeli weźmiemy również na uwagę ściąganie innych podatków zupełnie niezgodnie z zeznaniami ludności, jeżeli weźmiemy na uwagę, że przy składaniu zeznań urzędy skarbowe podnoszą wymiar podatku w 50, 60, 70 a czasem 90%, to musimy stwierdzić, że nie jest tak dobrze z naszemi obrotami i gospodarstwem narodowem, jak nam przedstawił p. Minister Skarbu.</u>
  120 + <u xml:id="u-13.2" who="#WacławBitner">Jeżeli znowu dalej weźmiemy pod uwagę, że bilans handlowy mamy ujemny, że na razie przynajmniej nie oświadczył nam p. Minister Skarbu, w jaki sposób doprowadzimy do zmniejszenia ujemności bilansu handlowego; jeżeli weźmiemy pod uwagę, że bardzo znaczny procent oziminy w kraju został zaorany, że grozi nam nieurodzaj, to stąd musimy wyprowadzić wniosek, że nie powinniśmy się zgodzić na budżet tak wysoki, jak nam p. Minister Skarbu zaproponował. Bo budżet ten wynosi nie 2 miljardy 400 miljonów złotych, lecz znacznie więcej, około 3 miljardów zł. Jeżeli doliczymy wydatki na urzędników, jeżeli doliczymy wydatki przewidziane inwestycyjne, to się okaże, że p. Minister Skarbu w tym roku wyda prawie o mil jard więcej, niż w latach poprzednich. Ten tak szybki skok, to tak wielkie odchylenie od uprzednich norm budżetowych, wydaje nam się niedostatecznie usprawiedliwione i uzasadnione i dlatego przed tak wielkim budżetem mamy obawę. Mamy obawę, tem większą, że p. Minister Skarbu przewiduje konieczność jeszcze uchwalenia nowych podatków: podniesienia podatku gruntowego, stałego podatku majątkowego i innych, co już świadczy, że prawdopodobnie razem z poprzedniemi podatkami możność płatnicza ludności będzie zbytnio nadszarpnięta. A przecież takie podatki, jak stały podatek majątkowy, również w teorji, jak i w praktyce zawsze wzbudzają jak największe zastrzeżenia.</u>
  121 + <u xml:id="u-13.3" who="#WacławBitner">Stąd w zasadzie jesteśmy przeciwni tak wysokiej normie preliminarza budżetowego, jak to przewiduje p. Minister Skarbu. W tym celu, ażeby zaznaczyć nasze stanowisko, zgłosiliśmy wniosek, w którym domagamy się, aby Wysoki Sejm uchwalić raczy upoważnienie dla p. Ministra Skarbu do zastosowania kompresji wydatków aż do norm, przewidzianych w ustawie budżetowej dla IV kwartału 1927 r., a jednocześnie zgłosiliśmy rezolucję, domagającą się, aby Minister Skarbu tę kompresję wydatnie zastosował.</u>
  122 + <u xml:id="u-13.4" who="#WacławBitner">Jeżeli mimo tego, że stwierdzamy, iż tak wysokie prowizorjum budżetowe, naszem zdaniem, jest jeszcze przedwczesne i niebezpieczne, idziemy na uchwalenie prowizorjum budżetowego, to powodują nami, stawiamy tę rzecz wyraźnie, nie tyle względy gospodarcze, ile względy polityczne. P. Prezydent Rzeczypospolitej. w swem orędziu zwrócił się do tej Wysokiej Izby, stwierdzając, że pragnie, aby ten parlament umożliwił harmonijną pracę między władzą wykonawczą a ustawodawczą. To orędzie p. Prezydenta Rzeczypospolitej cenimy sobie wysoce, bo uważamy, że stosunki, jakie zapanowały w Państwie, są wysoce nienormalne. Uważamy, że przerost którejkolwiek z władz, czy to władzy wykonawczej czy władzy ustawodawczej, jest niebezpieczny. Uważamy, że rządzenie i oparcie rządów w Państwie jedynie na przemocy, sile i gwałcie, jakkolwiek to znajduje w tej Izbie poklask, tak daleko idący, że jeden z posłów, siedzących w pierwszym rzędzie tej Wysokiej Izby wypowiedział się w swem odezwaniu za faszyzmem, my, nie będąc zwolennikami gwałtu i siły…</u>
123 123 <u xml:id="u-13.5" who="#komentarz">(P. Radziwił: Pan nie zrozumiał, ja mówiłem, że to wyście przed majem chcieli faszyzm zaprowadzić.)</u>
124   - <u xml:id="u-13.6" who="#PWacławBitner">My jako Chrześcijańska Demokracja jesteśmy w ogóle przeciwnikami metod gwałtów.</u>
  124 + <u xml:id="u-13.6" who="#WacławBitner">My jako Chrześcijańska Demokracja jesteśmy w ogóle przeciwnikami metod gwałtów.</u>
125 125 <u xml:id="u-13.7" who="#komentarz">(Głos na lewicy: A jak to było w r. 1922?)</u>
126   - <u xml:id="u-13.8" who="#PWacławBitner">To się do nas nie stosuje.</u>
  126 + <u xml:id="u-13.8" who="#WacławBitner">To się do nas nie stosuje.</u>
127 127 <u xml:id="u-13.9" who="#komentarz">(Głos: A jak było w Częstochowie?)</u>
128   - <u xml:id="u-13.10" who="#PWacławBitner">W Częstochowie wyście gwałt w stosunku do nas zastosowali.</u>
  128 + <u xml:id="u-13.10" who="#WacławBitner">W Częstochowie wyście gwałt w stosunku do nas zastosowali.</u>
129 129 <u xml:id="u-13.11" who="#komentarz">(Głos: P. Dymowski stał na czele tego ruchu.)</u>
130   - <u xml:id="u-13.12" who="#PWacławBitner">P. Dymowski udziału w tem nie brał, a zresztą naszym kolegą dziś nie jest i jest człowiekiem, za którego całe stronnictwo nie odpowiada.</u>
131   - <u xml:id="u-13.13" who="#PWacławBitner">Otóż jeżeli chodzi o nasze zasadnicze stanowisko, uważamy, że skoro z tak wysokiego miejsca w Państwie, skoro Głowa Państwa oświadcza nam, że chce tej harmonijnej pracy, a tem samem chce tego, czego my przede wszystkiem pragniemy, mianowicie równowagi władz w Państwie, skoro mamy takie oświadczenie, to wzgląd ten każę nam głosować za prowizorjum budżetowem. Nie dlatego, żebyśmy uważali to prowizorjum za dobrze i ostrożnie wymierzone, lecz dlatego, że chcemy dać dowód, że w pierwszych krokach działalności parlamentu pragniemy realizować wskazania, zawarte w orędziu p. Prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
  130 + <u xml:id="u-13.12" who="#WacławBitner">P. Dymowski udziału w tem nie brał, a zresztą naszym kolegą dziś nie jest i jest człowiekiem, za którego całe stronnictwo nie odpowiada.</u>
  131 + <u xml:id="u-13.13" who="#WacławBitner">Otóż jeżeli chodzi o nasze zasadnicze stanowisko, uważamy, że skoro z tak wysokiego miejsca w Państwie, skoro Głowa Państwa oświadcza nam, że chce tej harmonijnej pracy, a tem samem chce tego, czego my przede wszystkiem pragniemy, mianowicie równowagi władz w Państwie, skoro mamy takie oświadczenie, to wzgląd ten każę nam głosować za prowizorjum budżetowem. Nie dlatego, żebyśmy uważali to prowizorjum za dobrze i ostrożnie wymierzone, lecz dlatego, że chcemy dać dowód, że w pierwszych krokach działalności parlamentu pragniemy realizować wskazania, zawarte w orędziu p. Prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
132 132 <u xml:id="u-13.14" who="#komentarz">(Głos z ław P. P. S.: Oferta Wasza nie będzie przyjęta.)</u>
133   - <u xml:id="u-13.15" who="#PWacławBitner">Nie stosujemy tej oferty do Rządu, lecz dajemy odpowiedź na wezwanie p. Prezydentowi Rzeczypospolitej. I oto z tej zasady, ponieważ z zasadą równowagi, przywrócenia równowagi władz szliśmy do wyborów, ponieważ jest to elementarna i najważniejsza zasada naszego programu, uważamy, że możemy z czystem sumieniem głosować z tych względów politycznych za prowizorjum budżetowem. Nie bierzemy jednak odpowiedzialności za jego wysokość. Przez naszą rezolucję, przez nasz wniosek podkreślamy wyraźnie w stosunku do Rządu, że za to prowizorjum i za te sumy, których domaga się od Sejmu, bierze Rząd na siebie całkowitą odpowiedzialność. Uważam, że to prowizorjum legnie zbyt ciężkiem brzemieniem na ludność i Rząd sam będzie musiał odpowiadać za te wysokie normy, jakich w tej chwili domaga się od kraju.</u>
134   - <u xml:id="u-13.16" who="#PWacławBitner">Wobec tych moich wywodów zgłaszam rezolucję i wniosek i oświadczam, że za prowizorjum budżetowem głosować będziemy.</u>
  133 + <u xml:id="u-13.15" who="#WacławBitner">Nie stosujemy tej oferty do Rządu, lecz dajemy odpowiedź na wezwanie p. Prezydentowi Rzeczypospolitej. I oto z tej zasady, ponieważ z zasadą równowagi, przywrócenia równowagi władz szliśmy do wyborów, ponieważ jest to elementarna i najważniejsza zasada naszego programu, uważamy, że możemy z czystem sumieniem głosować z tych względów politycznych za prowizorjum budżetowem. Nie bierzemy jednak odpowiedzialności za jego wysokość. Przez naszą rezolucję, przez nasz wniosek podkreślamy wyraźnie w stosunku do Rządu, że za to prowizorjum i za te sumy, których domaga się od Sejmu, bierze Rząd na siebie całkowitą odpowiedzialność. Uważam, że to prowizorjum legnie zbyt ciężkiem brzemieniem na ludność i Rząd sam będzie musiał odpowiadać za te wysokie normy, jakich w tej chwili domaga się od kraju.</u>
  134 + <u xml:id="u-13.16" who="#WacławBitner">Wobec tych moich wywodów zgłaszam rezolucję i wniosek i oświadczam, że za prowizorjum budżetowem głosować będziemy.</u>
135 135 <u xml:id="u-13.17" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
136 136 </div>
137 137 <div xml:id="div-14">
138   - <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekDąbski">Głos ma p. Ładyka.</u>
  138 + <u xml:id="u-14.0" who="#JanDąbski">Głos ma p. Ładyka.</u>
139 139 </div>
140 140 <div xml:id="div-15">
141   - <u xml:id="u-15.0" who="#PŁadyka">Wysoki Sejmie! Ukraińska Socjalistyczna Radykalna Partja, założona przed 38 laty przez Mychajła Drahomanowa, najwybitniejszego polityka ukraińskiego, przez genjalnego Iwana Frankę i niestrudzonego bojownika o prawa człowieka Mychajła Pawłyka, poraź pierwszy wstępuj e przez wybrańców ukraińskiego pracującego ludu do tego Sejmu. Budżetową debatę uważam za pierwszą sposobność do wyjaśnienia naszego stanowiska do Państwa Polskiego, jego rządów i przedłożenia, będącego przedmiotem obrad dzisiejszych.</u>
142   - <u xml:id="u-15.1" who="#PŁadyka">Partja nasza jest ukraińska i dlatego uważamy za swój obowiązek walczyć o niezadawnione prawa naszego narodu, być gospodarzem na swojej ziemi, uznając równouprawnienie innych narodów, na tej ziemi zamieszkałych. Nasza partja jest socjalistyczna, bo chce zapewnić pracującym pełnię władzy w Państwie. Znalazłszy się w granicach obcego Państwa, nigdy nie zrzekniemy się praw do własnej państwowości...</u>
  141 + <u xml:id="u-15.0" who="#DmytroŁadyka">Wysoki Sejmie! Ukraińska Socjalistyczna Radykalna Partja, założona przed 38 laty przez Mychajła Drahomanowa, najwybitniejszego polityka ukraińskiego, przez genjalnego Iwana Frankę i niestrudzonego bojownika o prawa człowieka Mychajła Pawłyka, poraź pierwszy wstępuj e przez wybrańców ukraińskiego pracującego ludu do tego Sejmu. Budżetową debatę uważam za pierwszą sposobność do wyjaśnienia naszego stanowiska do Państwa Polskiego, jego rządów i przedłożenia, będącego przedmiotem obrad dzisiejszych.</u>
  142 + <u xml:id="u-15.1" who="#DmytroŁadyka">Partja nasza jest ukraińska i dlatego uważamy za swój obowiązek walczyć o niezadawnione prawa naszego narodu, być gospodarzem na swojej ziemi, uznając równouprawnienie innych narodów, na tej ziemi zamieszkałych. Nasza partja jest socjalistyczna, bo chce zapewnić pracującym pełnię władzy w Państwie. Znalazłszy się w granicach obcego Państwa, nigdy nie zrzekniemy się praw do własnej państwowości...</u>
143 143 <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Wrzawa. Głos: A ślubowanie?)</u>
144   - <u xml:id="u-15.3" who="#PŁadyka">...a w Państwie Polskiem będziemy walczyć o pełne równouprawnienie narodu ukraińskiego z narodem polskim, o odzyskanie już teraz bardzo ograniczonych i nadal poważnie zagrożonych swobód obywatelskich i praw narodowych na polu szkolnictwa, jako też o wyzwolenie pracującego naszego narodu z ekonomicznej niewoli.</u>
145   - <u xml:id="u-15.4" who="#PŁadyka">Do rządów polskich, bez względu na to, kto na ich czele stać będzie, zajmiemy stanowisko opozycyjne i każdy rząd będziemy zwalczać...</u>
  144 + <u xml:id="u-15.3" who="#DmytroŁadyka">...a w Państwie Polskiem będziemy walczyć o pełne równouprawnienie narodu ukraińskiego z narodem polskim, o odzyskanie już teraz bardzo ograniczonych i nadal poważnie zagrożonych swobód obywatelskich i praw narodowych na polu szkolnictwa, jako też o wyzwolenie pracującego naszego narodu z ekonomicznej niewoli.</u>
  145 + <u xml:id="u-15.4" who="#DmytroŁadyka">Do rządów polskich, bez względu na to, kto na ich czele stać będzie, zajmiemy stanowisko opozycyjne i każdy rząd będziemy zwalczać...</u>
146 146 <u xml:id="u-15.5" who="#komentarz">(Protesty)</u>
147   - <u xml:id="u-15.6" who="#PŁadyka">...dopóki nie uzna on praw naszego narodu do samostanowienia o sobie. Rząd obecny nie tylko w niczem nie zmienił stanowiska poprzednich rządów do narodu ukraińskiego i innych, t. zw. mniejszości narodowych...</u>
  147 + <u xml:id="u-15.6" who="#DmytroŁadyka">...dopóki nie uzna on praw naszego narodu do samostanowienia o sobie. Rząd obecny nie tylko w niczem nie zmienił stanowiska poprzednich rządów do narodu ukraińskiego i innych, t. zw. mniejszości narodowych...</u>
148 148 <u xml:id="u-15.7" who="#komentarz">(Wrzawa. Głos: To nie odpowiada prawdzie)</u>
149   - <u xml:id="u-15.8" who="#PŁadyka">...zaznaczonego niejednokrotnie chęcią wynarodowienia ujarzmionych narodów, lecz nadto niekonstytucyjnem usunięciem ostatków krajowego samorządu przez zniesienie Tymczasowego Wydziału Samorządowego, przez nadużycia i jawne fałszerstwa w ostatnich wyborach do Sejmu na niekorzyść ukraińskiego narodu, a w końcu przez wprowadzenie policji do tego Wysokiego Sejmu, aresztowanie i dotkliwe pobicie członków tego Sejmu, udowodnił, że zmierza do zupełnego ujarzmienia naszego narodu. Przeciw tym zakusom walczyć będziemy całą siłą i spodziewamy się, że w walce tej znajdziemy na ławach lewicy poparcie.</u>
150   - <u xml:id="u-15.9" who="#PŁadyka">W imieniu mojego Klubu mam zaszczyt złożyć następujące oświadczenie:</u>
151   - <u xml:id="u-15.10" who="#PŁadyka">„I. Wielki ukraiński naród już od początków swej historji żył własnem życiem państwowem i przez szereg stuleci bronił swej niepodległości przed wschodniem barbarzyństwem, a uległszy przemocy Polski i Moskwy, prowadził z ich imperjalizmem uciążliwą i długotrwałą krwawą walkę o odzyskanie swej państwowości.</u>
152   - <u xml:id="u-15.11" who="#PŁadyka">Podczas ostatniej rewolucji naród ukraiński wywalczył niepodległość rzeczywiście i krwią swych najlepszych synów, jako też uchwałami najwyższych swych konstytucyjnych organów „Centralnej Rady Ukraińskiej Narodnej Republiki”, „Ukraińskiej Nacjonalnej Rady” i „Wszechukraińskiego Kongresu Trudowego” w Kijowie zaświadczył przed całym światem swą niezłomną wolę zasiąść jako równouprawniony czynnik w kole wolnych narodów.</u>
153   - <u xml:id="u-15.12" who="#PŁadyka">II. Ukraiński lud pracujący uważa, że obecna przemoc imperjalizmu i rozbiór ukraińskich ziem przez Polskę, Moskwę, Rumunję i Czechosłowację są tylko chwilowe. On nie uznał i nigdy nie uzna, t. zw. „podstaw prawnych” tego rozbioru, mieszczących się w różnych traktatach, jak Wersalski, Saint Germain'ski, Ryski i Paryski, jako zawartych bez jego zgody i wbrew jego woli i będących w sprzeczności z powszechnie uznanem w świecie kulturalnym prawem narodów samostanowienia o sobie.</u>
154   - <u xml:id="u-15.13" who="#PŁadyka">Ukraiński lud pracujący, zdążając do pełnego równouprawnienia z innemi narodami świata cywilizowanego, będzie nieustannie walczyć o całkowite usunięcie panowania nad nim kolonjalnych ośrodków szlachecko - burżuazyjnych Bukaresztu, Pragi i Warszawy...</u>
  149 + <u xml:id="u-15.8" who="#DmytroŁadyka">...zaznaczonego niejednokrotnie chęcią wynarodowienia ujarzmionych narodów, lecz nadto niekonstytucyjnem usunięciem ostatków krajowego samorządu przez zniesienie Tymczasowego Wydziału Samorządowego, przez nadużycia i jawne fałszerstwa w ostatnich wyborach do Sejmu na niekorzyść ukraińskiego narodu, a w końcu przez wprowadzenie policji do tego Wysokiego Sejmu, aresztowanie i dotkliwe pobicie członków tego Sejmu, udowodnił, że zmierza do zupełnego ujarzmienia naszego narodu. Przeciw tym zakusom walczyć będziemy całą siłą i spodziewamy się, że w walce tej znajdziemy na ławach lewicy poparcie.</u>
  150 + <u xml:id="u-15.9" who="#DmytroŁadyka">W imieniu mojego Klubu mam zaszczyt złożyć następujące oświadczenie:</u>
  151 + <u xml:id="u-15.10" who="#DmytroŁadyka">„I. Wielki ukraiński naród już od początków swej historji żył własnem życiem państwowem i przez szereg stuleci bronił swej niepodległości przed wschodniem barbarzyństwem, a uległszy przemocy Polski i Moskwy, prowadził z ich imperjalizmem uciążliwą i długotrwałą krwawą walkę o odzyskanie swej państwowości.</u>
  152 + <u xml:id="u-15.11" who="#DmytroŁadyka">Podczas ostatniej rewolucji naród ukraiński wywalczył niepodległość rzeczywiście i krwią swych najlepszych synów, jako też uchwałami najwyższych swych konstytucyjnych organów „Centralnej Rady Ukraińskiej Narodnej Republiki”, „Ukraińskiej Nacjonalnej Rady” i „Wszechukraińskiego Kongresu Trudowego” w Kijowie zaświadczył przed całym światem swą niezłomną wolę zasiąść jako równouprawniony czynnik w kole wolnych narodów.</u>
  153 + <u xml:id="u-15.12" who="#DmytroŁadyka">II. Ukraiński lud pracujący uważa, że obecna przemoc imperjalizmu i rozbiór ukraińskich ziem przez Polskę, Moskwę, Rumunję i Czechosłowację są tylko chwilowe. On nie uznał i nigdy nie uzna, t. zw. „podstaw prawnych” tego rozbioru, mieszczących się w różnych traktatach, jak Wersalski, Saint Germain'ski, Ryski i Paryski, jako zawartych bez jego zgody i wbrew jego woli i będących w sprzeczności z powszechnie uznanem w świecie kulturalnym prawem narodów samostanowienia o sobie.</u>
  154 + <u xml:id="u-15.13" who="#DmytroŁadyka">Ukraiński lud pracujący, zdążając do pełnego równouprawnienia z innemi narodami świata cywilizowanego, będzie nieustannie walczyć o całkowite usunięcie panowania nad nim kolonjalnych ośrodków szlachecko - burżuazyjnych Bukaresztu, Pragi i Warszawy...</u>
155 155 <u xml:id="u-15.14" who="#komentarz">(Głos: i Moskwy.)</u>
156   - <u xml:id="u-15.15" who="#PŁadyka">...i państwowo - kapitalistycznej Moskwy i o stworzenie Zjednoczonej Suwerennej Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki.</u>
  156 + <u xml:id="u-15.15" who="#DmytroŁadyka">...i państwowo - kapitalistycznej Moskwy i o stworzenie Zjednoczonej Suwerennej Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki.</u>
157 157 <u xml:id="u-15.16" who="#komentarz">(Oklaski na ławach mniejszości.)</u>
158   - <u xml:id="u-15.17" who="#PŁadyka">W tych swoich dążeniach do pełnego narodowo-politycznego i socjalno-ekonomicznego wyzwolenia naród ukraiński gotów jest wejść z innemi narodami nie tylko w pokojowe, lecz nawet w braterskie stosunki, jeśli tylko narody te zsolidaryzują się z jego dążeniami i zaniechają myśli interwencji zbrojnej na ziemiach ukraińskich”.</u>
159   - <u xml:id="u-15.18" who="#PŁadyka">Naturalną jest rzeczą, że głosować będziemy przeciw prowizorjum.</u>
  158 + <u xml:id="u-15.17" who="#DmytroŁadyka">W tych swoich dążeniach do pełnego narodowo-politycznego i socjalno-ekonomicznego wyzwolenia naród ukraiński gotów jest wejść z innemi narodami nie tylko w pokojowe, lecz nawet w braterskie stosunki, jeśli tylko narody te zsolidaryzują się z jego dążeniami i zaniechają myśli interwencji zbrojnej na ziemiach ukraińskich”.</u>
  159 + <u xml:id="u-15.18" who="#DmytroŁadyka">Naturalną jest rzeczą, że głosować będziemy przeciw prowizorjum.</u>
160 160 </div>
161 161 <div xml:id="div-16">
162   - <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekDąbski">Głos ma p. Szydłowski.</u>
  162 + <u xml:id="u-16.0" who="#JanDąbski">Głos ma p. Szydłowski.</u>
163 163 </div>
164 164 <div xml:id="div-17">
165   - <u xml:id="u-17.0" who="#PSzydłowski">Wysoka Izbo! Rząd przedłożył prowizorjum budżetowe na podstawie dochodów z roku 1927/28. Zasadom budżetowania, zdawałoby się, że stało się zadość. Muszę jednak przy tej sposobności zwrócić uwagę na pewne objawy, które nas zmuszają do daleko idących oszczędności w budżecie na rok 1928/29.</u>
166   - <u xml:id="u-17.1" who="#PSzydłowski">Rok 1927 był rokiem wyjątkowej konjunktury, nie tylko konjunktury europejskiej, ale i konjunktury polskiej. Spowodowały tę konjunkturę konjunktura ogólnoeuropejska, równowaga budżetu w Polsce, strajk angielski...</u>
  165 + <u xml:id="u-17.0" who="#MarianSzydłowski">Wysoka Izbo! Rząd przedłożył prowizorjum budżetowe na podstawie dochodów z roku 1927/28. Zasadom budżetowania, zdawałoby się, że stało się zadość. Muszę jednak przy tej sposobności zwrócić uwagę na pewne objawy, które nas zmuszają do daleko idących oszczędności w budżecie na rok 1928/29.</u>
  166 + <u xml:id="u-17.1" who="#MarianSzydłowski">Rok 1927 był rokiem wyjątkowej konjunktury, nie tylko konjunktury europejskiej, ale i konjunktury polskiej. Spowodowały tę konjunkturę konjunktura ogólnoeuropejska, równowaga budżetu w Polsce, strajk angielski...</u>
167 167 <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Głos: Dawno się już skończył)</u>
168   - <u xml:id="u-17.3" who="#PSzydłowski">...oraz pożyczka stabilizacyjna. Jeżeli przejdę perspektywy na rok 1928, to muszę powiedzieć, że konjunktura ogólno europejska nie zaznała wprawdzie jeszcze załamania, ale jest w okresie pewnej stabilizacji, a stabilizacja w konjunkturze, to cofanie się. Mówi się głośno o załamaniu konjunktury w Niemczech. W jednem z ostatnich przemówień mówił Mussolini o kryzysie gospodarczym we Włoszech. Ponieważ Polska jest ściśle związana z krajami zachodnio europejskiemi, a zwłaszcza z Niemcami, możnaby na podstawie tej stabilizacji konjunktury, oraz pogorszenia się jej stwierdzić, że u nas konjunktura osiągnęła również najwyższy punkt w roku 1927. Strajk angielski się skończył; jeżeli chodzi o Polskę, był dla niej bardzo dodatni w rezultatach, głównie, jeżeli chodzi o bilans handlowy. Obecnie odbywa się bardzo silna walka, wytoczona przez przemysł angielski przemysłowi węglowemu polskiemu, walka, w której idzie o utrzymanie rynków węglowych, zwłaszcza północnych, walka, w której idzie o utrzymanie eksportu w ilości pół miljona ton miesięcznie, Walkę tę, która została nam narzucona, musimy bezwzględnie wygrać, ponosząc nawet ofiary kosztem kraju i kosztem konsumenta.</u>
169   - <u xml:id="u-17.4" who="#PSzydłowski">Aczkolwiek mieliśmy nadzieję, że po żniwach bilans handlowy będzie aktywny, to jednak analiza bilansu handlowego wykazuje, że aktywność jego w danym momencie jest nie do osiągnięcia. Analizując bliżej bilans handlowy, można stwierdzić, że przywóz nasz jest zdrowy, gdyż dotyczy głównie surowców i półproduktów, a jest ile możności jak najmniej konsumpcyjny, jednak w wyniku ostatecznym mamy bilans handlowy ujemny.</u>
170   - <u xml:id="u-17.5" who="#PSzydłowski">Wiemy wszyscy dobrze, że w Polsce bilans handlowy i jego równowaga zależy głównie od urodzaju, a urodzaj na rok obecny nie zapowiada się zbyt dobrze. Oziminy przedstawiają się bardzo średnio i musimy obawiać się dość poważnej konieczności importu zboża do Polski.</u>
171   - <u xml:id="u-17.6" who="#PSzydłowski">Dalszym niepokojącym objawem jest drożyzna. Drożyzna w ciągu ostatniego półtora roku wzrosła o 35%. Jakkolwiek nasze wskaźniki drożyźniane, wskaźniki cen hurtowych są nadal poniżej wskaźników europejskich o około 40%, — muszę to twierdzić — to u nas jest objawem, którego nie da się powstrzymać. Muszę zaznaczyć, że ten Rząd, gdzie może wytoczyć walkę, ruchowi zwyżkowemu cen, walkę prowadzi środkami bardzo energicznemi, a dotyczy to artykułów, które są skartelowane, zsyndykalizowane, ale nie może prowadzić co do artykułów, których zwyżkę cen uznać za potrzebną. Mimo to drożyzna idzie naprzód i według mego zdania osiągnie ona dalsze postępy w obecnym roku. Trudno, artykuły przemysłowe muszą drożeć, a drożeją w znacznej mierze wskutek tego, że ze względu na drożyznę środków utrzymania robotnik musi mieć poprawioną płacę robotniczą. W tem miejscu muszę zaznaczyć, że płace robotnicze w ostatnim okresie raczej wyprzedziły drożyznę, zostały w niektórych przemysłach podniesione więcej, niż wykazywał wzrost kosztów utrzymania.</u>
172   - <u xml:id="u-17.7" who="#PSzydłowski">Budżet opiera się na dochodach z r. 1927/8, a te składają się w głównej części z dochodów z danin publicznych i z monopoli. Daniny publiczne, to podatki pośrednie, bezpośrednie i cła. Podatki pośrednie są ściśle związane z siłą konsumpcyjną ludności. Pamiętam okres strajku angielskiego na Górnym Śląsku, gdzie wskutek tego, że robotnicy pracowali pełny tydzień, siła konsumpcyjna ich rosła z dnia na dzień. Jednak obawiam się, że wskutek ogólnego psucia się konjunktury gospodarczej siła konsumpcyjna ludności, a zwłaszcza ludności wiejskiej znacznie się osłabi i że podatki pośrednie nie dadzą nam tego w tym roku, co w roku zeszłym.</u>
173   - <u xml:id="u-17.8" who="#PSzydłowski">To samo można powiedzieć o monopolach. Dochód z monopoli jest ściśle związany z siłą konsumpcyjną ludności. Im większy jest obrót artykułami monopolowemi, tem jest większa możność osiągnięcia wyższych dochodów.</u>
174   - <u xml:id="u-17.9" who="#PSzydłowski">Cła. Cła zwaloryzowane wykażą prawdopodobnie niższą pozycję dochodową.</u>
  168 + <u xml:id="u-17.3" who="#MarianSzydłowski">...oraz pożyczka stabilizacyjna. Jeżeli przejdę perspektywy na rok 1928, to muszę powiedzieć, że konjunktura ogólno europejska nie zaznała wprawdzie jeszcze załamania, ale jest w okresie pewnej stabilizacji, a stabilizacja w konjunkturze, to cofanie się. Mówi się głośno o załamaniu konjunktury w Niemczech. W jednem z ostatnich przemówień mówił Mussolini o kryzysie gospodarczym we Włoszech. Ponieważ Polska jest ściśle związana z krajami zachodnio europejskiemi, a zwłaszcza z Niemcami, możnaby na podstawie tej stabilizacji konjunktury, oraz pogorszenia się jej stwierdzić, że u nas konjunktura osiągnęła również najwyższy punkt w roku 1927. Strajk angielski się skończył; jeżeli chodzi o Polskę, był dla niej bardzo dodatni w rezultatach, głównie, jeżeli chodzi o bilans handlowy. Obecnie odbywa się bardzo silna walka, wytoczona przez przemysł angielski przemysłowi węglowemu polskiemu, walka, w której idzie o utrzymanie rynków węglowych, zwłaszcza północnych, walka, w której idzie o utrzymanie eksportu w ilości pół miljona ton miesięcznie, Walkę tę, która została nam narzucona, musimy bezwzględnie wygrać, ponosząc nawet ofiary kosztem kraju i kosztem konsumenta.</u>
  169 + <u xml:id="u-17.4" who="#MarianSzydłowski">Aczkolwiek mieliśmy nadzieję, że po żniwach bilans handlowy będzie aktywny, to jednak analiza bilansu handlowego wykazuje, że aktywność jego w danym momencie jest nie do osiągnięcia. Analizując bliżej bilans handlowy, można stwierdzić, że przywóz nasz jest zdrowy, gdyż dotyczy głównie surowców i półproduktów, a jest ile możności jak najmniej konsumpcyjny, jednak w wyniku ostatecznym mamy bilans handlowy ujemny.</u>
  170 + <u xml:id="u-17.5" who="#MarianSzydłowski">Wiemy wszyscy dobrze, że w Polsce bilans handlowy i jego równowaga zależy głównie od urodzaju, a urodzaj na rok obecny nie zapowiada się zbyt dobrze. Oziminy przedstawiają się bardzo średnio i musimy obawiać się dość poważnej konieczności importu zboża do Polski.</u>
  171 + <u xml:id="u-17.6" who="#MarianSzydłowski">Dalszym niepokojącym objawem jest drożyzna. Drożyzna w ciągu ostatniego półtora roku wzrosła o 35%. Jakkolwiek nasze wskaźniki drożyźniane, wskaźniki cen hurtowych są nadal poniżej wskaźników europejskich o około 40%, — muszę to twierdzić — to u nas jest objawem, którego nie da się powstrzymać. Muszę zaznaczyć, że ten Rząd, gdzie może wytoczyć walkę, ruchowi zwyżkowemu cen, walkę prowadzi środkami bardzo energicznemi, a dotyczy to artykułów, które są skartelowane, zsyndykalizowane, ale nie może prowadzić co do artykułów, których zwyżkę cen uznać za potrzebną. Mimo to drożyzna idzie naprzód i według mego zdania osiągnie ona dalsze postępy w obecnym roku. Trudno, artykuły przemysłowe muszą drożeć, a drożeją w znacznej mierze wskutek tego, że ze względu na drożyznę środków utrzymania robotnik musi mieć poprawioną płacę robotniczą. W tem miejscu muszę zaznaczyć, że płace robotnicze w ostatnim okresie raczej wyprzedziły drożyznę, zostały w niektórych przemysłach podniesione więcej, niż wykazywał wzrost kosztów utrzymania.</u>
  172 + <u xml:id="u-17.7" who="#MarianSzydłowski">Budżet opiera się na dochodach z r. 1927/8, a te składają się w głównej części z dochodów z danin publicznych i z monopoli. Daniny publiczne, to podatki pośrednie, bezpośrednie i cła. Podatki pośrednie są ściśle związane z siłą konsumpcyjną ludności. Pamiętam okres strajku angielskiego na Górnym Śląsku, gdzie wskutek tego, że robotnicy pracowali pełny tydzień, siła konsumpcyjna ich rosła z dnia na dzień. Jednak obawiam się, że wskutek ogólnego psucia się konjunktury gospodarczej siła konsumpcyjna ludności, a zwłaszcza ludności wiejskiej znacznie się osłabi i że podatki pośrednie nie dadzą nam tego w tym roku, co w roku zeszłym.</u>
  173 + <u xml:id="u-17.8" who="#MarianSzydłowski">To samo można powiedzieć o monopolach. Dochód z monopoli jest ściśle związany z siłą konsumpcyjną ludności. Im większy jest obrót artykułami monopolowemi, tem jest większa możność osiągnięcia wyższych dochodów.</u>
  174 + <u xml:id="u-17.9" who="#MarianSzydłowski">Cła. Cła zwaloryzowane wykażą prawdopodobnie niższą pozycję dochodową.</u>
175 175 <u xml:id="u-17.10" who="#komentarz">(Waloryzacja była zrobiona w celu zatamowania importu do Polski, zwłaszcza importu niepotrzebnego.)</u>
176   - <u xml:id="u-17.11" who="#PSzydłowski">Bilans handlowy wskutek waloryzacji ceł może ulec bardzo nieznacznej poprawie.</u>
177   - <u xml:id="u-17.12" who="#PSzydłowski">Dlatego też, reasumując moje przemówienie, muszę w imieniu mego stronnictwa wzywać do jak najdalej idącej oszczędności.</u>
178   - <u xml:id="u-17.13" who="#PSzydłowski">Przy pobieżnem przeglądnięciu budżetu za rok 1927/28 zauważamy jedną pozycję, która specjalnie stronnictwo, które reprezentuję, niepokoi. Jest to budżet Ministerstwa Rolnictwa. Proszę Panów, w Państwie, w którem Rząd powiada, że cały jego program opiera się na wzroście produkcji, a zwłaszcza na produkcji rolniczej, budżet Ministerstwa Rolnictwa wynosi zaledwie niecałe 2% sum budżetowych. Jeżeli obserwujemy wszystkie budżety, to te bardzo znacznie wzrosły, wzrosły o 30–35%, a budżet Ministerstwa Rolnictwa, który już i poprzednio był bardzo mały — ale to było za rządów, które nie wszystkie dbały o rolnika, a ten Rząd na każdym kroku podkreśla, że przede wszystkiem interes rolnika ma na oku, — budżet Ministerstwa Rolnictwa, który wynosił 37 miljonów z ułamkiem, został podniesiony tylko na 46 miljonów zł. Dlatego też specjalnie tę pozycję, odnoszącą się do budżetu Ministerstwa Rolnictwa, w dyskusji nad Ministerstwem Rolnictwa, będziemy bardzo skrupulatnie badali i będziemy się domagali znacznej jej zwyżki.</u>
179   - <u xml:id="u-17.14" who="#PSzydłowski">Poza tem w budżecie obserwujemy pewną ilość pozycji, które uważamy za bezcelowe i co do których w dyskusji budżetowej będziemy również żądali skreślenia ewentualnie obniżenia. Do takich pozycji zaliczamy fundusze dyspozycyjne, a przede wszystkiem fundusz dyspozycyjny Ministra Spraw Wewnętrznych, niewiadomo z jakich przyczyn podwyższony z 1 miljona na 6 miljonów. Tak znacznej zwyżki nie widzimy w funduszu dyspozycyjnym Ministra Spraw Zagranicznych i Ministra Spraw Wojskowych.</u>
180   - <u xml:id="u-17.15" who="#PSzydłowski">Z temi zastrzeżeniami oświadczam w imieniu stronnictwa Piast, że głosować będziemy za prowizorjum budżetowem według preliminarza, przedstawionego przez Rząd.</u>
  176 + <u xml:id="u-17.11" who="#MarianSzydłowski">Bilans handlowy wskutek waloryzacji ceł może ulec bardzo nieznacznej poprawie.</u>
  177 + <u xml:id="u-17.12" who="#MarianSzydłowski">Dlatego też, reasumując moje przemówienie, muszę w imieniu mego stronnictwa wzywać do jak najdalej idącej oszczędności.</u>
  178 + <u xml:id="u-17.13" who="#MarianSzydłowski">Przy pobieżnem przeglądnięciu budżetu za rok 1927/28 zauważamy jedną pozycję, która specjalnie stronnictwo, które reprezentuję, niepokoi. Jest to budżet Ministerstwa Rolnictwa. Proszę Panów, w Państwie, w którem Rząd powiada, że cały jego program opiera się na wzroście produkcji, a zwłaszcza na produkcji rolniczej, budżet Ministerstwa Rolnictwa wynosi zaledwie niecałe 2% sum budżetowych. Jeżeli obserwujemy wszystkie budżety, to te bardzo znacznie wzrosły, wzrosły o 30–35%, a budżet Ministerstwa Rolnictwa, który już i poprzednio był bardzo mały — ale to było za rządów, które nie wszystkie dbały o rolnika, a ten Rząd na każdym kroku podkreśla, że przede wszystkiem interes rolnika ma na oku, — budżet Ministerstwa Rolnictwa, który wynosił 37 miljonów z ułamkiem, został podniesiony tylko na 46 miljonów zł. Dlatego też specjalnie tę pozycję, odnoszącą się do budżetu Ministerstwa Rolnictwa, w dyskusji nad Ministerstwem Rolnictwa, będziemy bardzo skrupulatnie badali i będziemy się domagali znacznej jej zwyżki.</u>
  179 + <u xml:id="u-17.14" who="#MarianSzydłowski">Poza tem w budżecie obserwujemy pewną ilość pozycji, które uważamy za bezcelowe i co do których w dyskusji budżetowej będziemy również żądali skreślenia ewentualnie obniżenia. Do takich pozycji zaliczamy fundusze dyspozycyjne, a przede wszystkiem fundusz dyspozycyjny Ministra Spraw Wewnętrznych, niewiadomo z jakich przyczyn podwyższony z 1 miljona na 6 miljonów. Tak znacznej zwyżki nie widzimy w funduszu dyspozycyjnym Ministra Spraw Zagranicznych i Ministra Spraw Wojskowych.</u>
  180 + <u xml:id="u-17.15" who="#MarianSzydłowski">Z temi zastrzeżeniami oświadczam w imieniu stronnictwa Piast, że głosować będziemy za prowizorjum budżetowem według preliminarza, przedstawionego przez Rząd.</u>
181 181 <u xml:id="u-17.16" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
182 182 </div>
183 183 <div xml:id="div-18">
184   - <u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekDąbski">Głos ma p. Baran.</u>
  184 + <u xml:id="u-18.0" who="#JanDąbski">Głos ma p. Baran.</u>
185 185 </div>
186 186 <div xml:id="div-19">
187   - <u xml:id="u-19.0" who="#PBaran">Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Ukraińskiego poselskiego oświadczam, że głosować będziemy przeciw przedłożonej ustawie o prowizorjum budżetowem z przyczyn zasadniczych.</u>
188   - <u xml:id="u-19.1" who="#PBaran">Rząd obecny, t. zw. Rząd pomajowy wobec narodu ukraińskiego podtrzymuje zupełnie tę samą taktykę, co rządy przedmajowe.</u>
  187 + <u xml:id="u-19.0" who="#StepanBaran">Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Ukraińskiego poselskiego oświadczam, że głosować będziemy przeciw przedłożonej ustawie o prowizorjum budżetowem z przyczyn zasadniczych.</u>
  188 + <u xml:id="u-19.1" who="#StepanBaran">Rząd obecny, t. zw. Rząd pomajowy wobec narodu ukraińskiego podtrzymuje zupełnie tę samą taktykę, co rządy przedmajowe.</u>
189 189 <u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje Wicemarszałek Woźnicki)</u>
190   - <u xml:id="u-19.3" who="#PBaran">Stosunek Rządu obecnego do narodu ukraińskiego nie uległ żadnej zmianie. Co więcej, stwierdzić tu muszę, że obecny Rząd pomajowy odnosi się w dziedzinie kulturalnej, gospodarczej, politycznej daleko gorzej, niż rządy przedmajowe.</u>
191   - <u xml:id="u-19.4" who="#PBaran">Zwracam uwagę Panów przede wszystkiem na sferę polityczną. W sferze politycznej zaszły za czasów rządów pomajowych takie stosunki, które do gruntu zmieniły to, co było stworzone przez życie polityczne dawne, co nawet szanowały rządy domajowe. Przede wszystkiem Rząd pomajowy, Rząd obecny, wbrew ustawie o pełnomocnictwach i wbrew Konstytucji zniósł zupełnie i zlikwidował namiastkę, jaką był Tymczasowy Wydział Samorządowy; obecnie Wydział Samorządowy jest w likwidacji i przeciw temu zaprotestowali nie tylko reprezentanci narodu ukraińskiego, ale zwracam uwagę Panów, że protest był jednogłośny. Tymczasowy Wydział Samorządowy jeszcze przed kilku miesiącami zwrócił się osobnym memorjałem do Rządu centralnego w Warszawie, przedkładając, że w interesie ludności kraju leży, aby ten Wydział Samorządowy dalej istniał aż do chwili stworzenia ciała samorządowego wyższego rzędu. Rząd obecny jednak z tem się nie liczył i nie mając do tego pełnomocnictw, bo pełnomocnictwa wykluczały zupełnie jakiekolwiek zmiany w ustawach samorządowych, zniósł zupełnie Wydział Samorządowy, równocześnie przekazując władzę w samorządach wojewódzkich wojewodom, a w powiatach starostom. W Galicji, w tej części kraju, która przez pół wieku niemal żyła samoistnem życiem samorządowem, do życia samorządowego przyzwyczaiła się i szanowała to życie, chociaż ten samorząd nie odpowiadał już obecnym normom i chociaż był starej daty, jednakowoż szanując samą ideę samorządu, byliśmy zatem, żeby ten samorząd nawet w tej lichej formie, wydany jeszcze w połowie wieku XIX, w r. 1866, istniał nadal. Rząd obecny, nie licząc się z wolą całej ludności, z tego miejsca stwierdzam, ludności tak ukraińskiej, jak polskiej i żydowskiej, w ogóle ludności całego kraju, wbrew interesom tej ludności zlikwidował Wydział Samorządowy i przystąpił do likwidacji drugiej części samorządu, wydziałów powiatowych. I obecnie samorząd w Galicji nie istnieje. Obecnie p. wojewoda i p. starosta.stoją na czele samorządu, względnie cała władza, sprawowana przez Wydział Samorządowy i wydziały poprzednio powiatowe, znajduje się w rękach pp. wojewodów i starostów. Jest to wielki cios, zadany w sferze politycznej narodowi ukraińskiemu i w ogóle ludności tej części kraju od Sanu po Zbrucz.</u>
192   - <u xml:id="u-19.5" who="#PBaran">Tak samo w sferze politycznej byliśmy świadkami, że Rząd pomajowy zwlekał czas długi, jakkolwiek oświadczył, że jak tylko stosunki pozwolą, zreaktywuje samorząd gminny, który swego czasu był reaktywowany rozporządzeniem ówczesnego ministra spraw wewnętrznych p. Kiernika przed czterema laty. Dopiero na wiosnę zeszłego roku zdecydował się Rząd przeprowadzić wybory do samorządów gminnych i przeprowadził je tak, że dziś większość gmin Galicji Wschodniej tego samorządu nie ma, bo tam, gdzie rady gminne zostały wybrane zgodnie z wolą ludności, nie mogą się one ukonstytuować i zwierzchności gminne nie urzędują.</u>
  190 + <u xml:id="u-19.3" who="#StepanBaran">Stosunek Rządu obecnego do narodu ukraińskiego nie uległ żadnej zmianie. Co więcej, stwierdzić tu muszę, że obecny Rząd pomajowy odnosi się w dziedzinie kulturalnej, gospodarczej, politycznej daleko gorzej, niż rządy przedmajowe.</u>
  191 + <u xml:id="u-19.4" who="#StepanBaran">Zwracam uwagę Panów przede wszystkiem na sferę polityczną. W sferze politycznej zaszły za czasów rządów pomajowych takie stosunki, które do gruntu zmieniły to, co było stworzone przez życie polityczne dawne, co nawet szanowały rządy domajowe. Przede wszystkiem Rząd pomajowy, Rząd obecny, wbrew ustawie o pełnomocnictwach i wbrew Konstytucji zniósł zupełnie i zlikwidował namiastkę, jaką był Tymczasowy Wydział Samorządowy; obecnie Wydział Samorządowy jest w likwidacji i przeciw temu zaprotestowali nie tylko reprezentanci narodu ukraińskiego, ale zwracam uwagę Panów, że protest był jednogłośny. Tymczasowy Wydział Samorządowy jeszcze przed kilku miesiącami zwrócił się osobnym memorjałem do Rządu centralnego w Warszawie, przedkładając, że w interesie ludności kraju leży, aby ten Wydział Samorządowy dalej istniał aż do chwili stworzenia ciała samorządowego wyższego rzędu. Rząd obecny jednak z tem się nie liczył i nie mając do tego pełnomocnictw, bo pełnomocnictwa wykluczały zupełnie jakiekolwiek zmiany w ustawach samorządowych, zniósł zupełnie Wydział Samorządowy, równocześnie przekazując władzę w samorządach wojewódzkich wojewodom, a w powiatach starostom. W Galicji, w tej części kraju, która przez pół wieku niemal żyła samoistnem życiem samorządowem, do życia samorządowego przyzwyczaiła się i szanowała to życie, chociaż ten samorząd nie odpowiadał już obecnym normom i chociaż był starej daty, jednakowoż szanując samą ideę samorządu, byliśmy zatem, żeby ten samorząd nawet w tej lichej formie, wydany jeszcze w połowie wieku XIX, w r. 1866, istniał nadal. Rząd obecny, nie licząc się z wolą całej ludności, z tego miejsca stwierdzam, ludności tak ukraińskiej, jak polskiej i żydowskiej, w ogóle ludności całego kraju, wbrew interesom tej ludności zlikwidował Wydział Samorządowy i przystąpił do likwidacji drugiej części samorządu, wydziałów powiatowych. I obecnie samorząd w Galicji nie istnieje. Obecnie p. wojewoda i p. starosta.stoją na czele samorządu, względnie cała władza, sprawowana przez Wydział Samorządowy i wydziały poprzednio powiatowe, znajduje się w rękach pp. wojewodów i starostów. Jest to wielki cios, zadany w sferze politycznej narodowi ukraińskiemu i w ogóle ludności tej części kraju od Sanu po Zbrucz.</u>
  192 + <u xml:id="u-19.5" who="#StepanBaran">Tak samo w sferze politycznej byliśmy świadkami, że Rząd pomajowy zwlekał czas długi, jakkolwiek oświadczył, że jak tylko stosunki pozwolą, zreaktywuje samorząd gminny, który swego czasu był reaktywowany rozporządzeniem ówczesnego ministra spraw wewnętrznych p. Kiernika przed czterema laty. Dopiero na wiosnę zeszłego roku zdecydował się Rząd przeprowadzić wybory do samorządów gminnych i przeprowadził je tak, że dziś większość gmin Galicji Wschodniej tego samorządu nie ma, bo tam, gdzie rady gminne zostały wybrane zgodnie z wolą ludności, nie mogą się one ukonstytuować i zwierzchności gminne nie urzędują.</u>
193 193 <u xml:id="u-19.6" who="#komentarz">(Głos: Nieprawda.)</u>
194   - <u xml:id="u-19.7" who="#PBaran">To było podyktowane wyłącznie polityką Rządu obecnego, który nie chciał dopuścić do tego, by nawet ta najniższa sfera samorządu, ta najniższa sfera lokalnej polityki znalazła się w rękach ludności ukraińskiej.</u>
195   - <u xml:id="u-19.8" who="#PBaran">Dalej zwracam uwagę, że Rząd pomajowy w sferze polityki ogólnej dekretem prasowym nałożył kaganiec na nasze usta. Specjalnie my ukraińcy ten dekret odczuwamy najboleśniej, nam związano ręce i ten dekret, który znalazł potępienie tej Wysokiej Izby w zeszłej kadencji, istnieje wbrew Konstytucji dotychczas.</u>
196   - <u xml:id="u-19.9" who="#PBaran">Tak samo w sferze organizacji władz administracyjnych i sądowych Rząd również stał na tem stanowisku, że wojewoda i starosta mają być panami absolutnymi na swem terytorjum. To oczywiście odbija się ujemnie na życiu politycznem, a specjalnie na życiu politycznem ludności ukraińskiej.</u>
197   - <u xml:id="u-19.10" who="#PBaran">Organizacja władz sądowych została sformowana i dekret odnośny wyszedł nieoczekiwanie, bo sprawa jest tak ważna, że przede wszystkiem ciała ustawodawcze powinne mieć w niej głos decydujący. Rząd obecny, nie czekając na głos Wysokiej Izby, chociaż ta sprawa nie była aktualną, palącą, uprzedził zamiar Wysokiej Izby i zadekretował sprawę, która wrzyna się bardzo głęboko w życie społeczne, w życie kulturalne i w ogóle w całe życie ludności.</u>
198   - <u xml:id="u-19.11" who="#PBaran">Zwracam uwagę jeszcze w sferze politycznej na bardzo ciekawe stanowisko obecnego Rządu.</u>
199   - <u xml:id="u-19.12" who="#PBaran">Rząd obecny, rozpisując wybory, postawił sobie za zadanie zniszczyć narodowości, t. zw. mniejszości narodowe.</u>
  194 + <u xml:id="u-19.7" who="#StepanBaran">To było podyktowane wyłącznie polityką Rządu obecnego, który nie chciał dopuścić do tego, by nawet ta najniższa sfera samorządu, ta najniższa sfera lokalnej polityki znalazła się w rękach ludności ukraińskiej.</u>
  195 + <u xml:id="u-19.8" who="#StepanBaran">Dalej zwracam uwagę, że Rząd pomajowy w sferze polityki ogólnej dekretem prasowym nałożył kaganiec na nasze usta. Specjalnie my ukraińcy ten dekret odczuwamy najboleśniej, nam związano ręce i ten dekret, który znalazł potępienie tej Wysokiej Izby w zeszłej kadencji, istnieje wbrew Konstytucji dotychczas.</u>
  196 + <u xml:id="u-19.9" who="#StepanBaran">Tak samo w sferze organizacji władz administracyjnych i sądowych Rząd również stał na tem stanowisku, że wojewoda i starosta mają być panami absolutnymi na swem terytorjum. To oczywiście odbija się ujemnie na życiu politycznem, a specjalnie na życiu politycznem ludności ukraińskiej.</u>
  197 + <u xml:id="u-19.10" who="#StepanBaran">Organizacja władz sądowych została sformowana i dekret odnośny wyszedł nieoczekiwanie, bo sprawa jest tak ważna, że przede wszystkiem ciała ustawodawcze powinne mieć w niej głos decydujący. Rząd obecny, nie czekając na głos Wysokiej Izby, chociaż ta sprawa nie była aktualną, palącą, uprzedził zamiar Wysokiej Izby i zadekretował sprawę, która wrzyna się bardzo głęboko w życie społeczne, w życie kulturalne i w ogóle w całe życie ludności.</u>
  198 + <u xml:id="u-19.11" who="#StepanBaran">Zwracam uwagę jeszcze w sferze politycznej na bardzo ciekawe stanowisko obecnego Rządu.</u>
  199 + <u xml:id="u-19.12" who="#StepanBaran">Rząd obecny, rozpisując wybory, postawił sobie za zadanie zniszczyć narodowości, t. zw. mniejszości narodowe.</u>
200 200 <u xml:id="u-19.13" who="#komentarz">(Sprzeciwy na ławach B. B.)</u>
201   - <u xml:id="u-19.14" who="#PBaran">Specjalnie stwierdzam z tego miejsca, że cała polityka panów wojewodów i centralnego Rządu warszawskiego co do nas była charakteru negatywnego. Jeżeli wczoraj p. poseł dr. Marek z tego miejsca stwierdził...</u>
  201 + <u xml:id="u-19.14" who="#StepanBaran">Specjalnie stwierdzam z tego miejsca, że cała polityka panów wojewodów i centralnego Rządu warszawskiego co do nas była charakteru negatywnego. Jeżeli wczoraj p. poseł dr. Marek z tego miejsca stwierdził...</u>
202 202 <u xml:id="u-19.15" who="#komentarz">(Przerywania)</u>
203   - <u xml:id="u-19.16" who="#PBaran">...zupełnie słusznie, że Rząd wydał rozkaz wojewodom, starostom, posterunkom policji i szeregowi instytucji państwowych pracować wyłącznie dla Panów, że tu z tego miejsca, z ław lewicy, a nawet z ław skrajnej prawicy padały zarzuty, że Rząd obecny podczas wyborów pogwałcił prawo elementarne, nie dopuścił do tego, żeby wola ludności znalazła swój wyraz w wyborze posłów takich, jakich chce ludność, a tu z tego miejsca stwierdzam, że wojewodowie, starostowie razem z policją nadużyli swego stanowiska, aktywnie pracowali, jak zwyczajni agitatorzy tej części Izby, która chce odgrywać rolę lejbgwardji obecnego Rządu; jeżeli więc odczuła to prawica i lewica, to my reprezentanci ludności ujarzmionej jeszcze więcej to odczuwamy. Wybory przeprowadzono w sposób niesłychany i niemożliwy w innem państwie kulturalnem. Byłem świadkiem wyborów przedwojennych za czasów Austrji i tam wówczas działy się nadużycia, ale w takiej mierze i w takiej formie, jak tu przed miesiącem, czy przed dwoma miesiącami w czasie ostatniej kampanji wyborczej, takich machinacji wyborczych tam nie było, może kiedyś w państwie węgierskiem.</u>
204   - <u xml:id="u-19.17" who="#PBaran">Tak samo Rząd obecny w dziedzinie polityki kulturalnej zajął stanowisko takie samo, a nawet i gorsze, niż zajmowały rządy przedmajowe. Rząd obecny likwiduje nasze szkolnictwo ukraińskie.</u>
  203 + <u xml:id="u-19.16" who="#StepanBaran">...zupełnie słusznie, że Rząd wydał rozkaz wojewodom, starostom, posterunkom policji i szeregowi instytucji państwowych pracować wyłącznie dla Panów, że tu z tego miejsca, z ław lewicy, a nawet z ław skrajnej prawicy padały zarzuty, że Rząd obecny podczas wyborów pogwałcił prawo elementarne, nie dopuścił do tego, żeby wola ludności znalazła swój wyraz w wyborze posłów takich, jakich chce ludność, a tu z tego miejsca stwierdzam, że wojewodowie, starostowie razem z policją nadużyli swego stanowiska, aktywnie pracowali, jak zwyczajni agitatorzy tej części Izby, która chce odgrywać rolę lejbgwardji obecnego Rządu; jeżeli więc odczuła to prawica i lewica, to my reprezentanci ludności ujarzmionej jeszcze więcej to odczuwamy. Wybory przeprowadzono w sposób niesłychany i niemożliwy w innem państwie kulturalnem. Byłem świadkiem wyborów przedwojennych za czasów Austrji i tam wówczas działy się nadużycia, ale w takiej mierze i w takiej formie, jak tu przed miesiącem, czy przed dwoma miesiącami w czasie ostatniej kampanji wyborczej, takich machinacji wyborczych tam nie było, może kiedyś w państwie węgierskiem.</u>
  204 + <u xml:id="u-19.17" who="#StepanBaran">Tak samo Rząd obecny w dziedzinie polityki kulturalnej zajął stanowisko takie samo, a nawet i gorsze, niż zajmowały rządy przedmajowe. Rząd obecny likwiduje nasze szkolnictwo ukraińskie.</u>
205 205 <u xml:id="u-19.18" who="#komentarz">(Głos: Gdzie?)</u>
206   - <u xml:id="u-19.19" who="#PBaran">Rząd stosuje represje wobec stowarzyszeń oświatowych. Zwracam uwagę Wysokiego Sejmu, że przed kilku tygodniami zlikwidowano w kilku powiatach w woj. wołyńskiem czytelnie oświatowe Proświty. To samo stosuje się i w Galicji.</u>
207   - <u xml:id="u-19.20" who="#PBaran">Tak samo w dziedzinie gospodarczej Rząd obecny zupełnie nie dba o interesy ludności tych obszarów, które zamieszkuje naród ukraiński.</u>
208   - <u xml:id="u-19.21" who="#PBaran">Co się zaś tyczy polityki kolonizacji i osadnictwa...</u>
  206 + <u xml:id="u-19.19" who="#StepanBaran">Rząd stosuje represje wobec stowarzyszeń oświatowych. Zwracam uwagę Wysokiego Sejmu, że przed kilku tygodniami zlikwidowano w kilku powiatach w woj. wołyńskiem czytelnie oświatowe Proświty. To samo stosuje się i w Galicji.</u>
  207 + <u xml:id="u-19.20" who="#StepanBaran">Tak samo w dziedzinie gospodarczej Rząd obecny zupełnie nie dba o interesy ludności tych obszarów, które zamieszkuje naród ukraiński.</u>
  208 + <u xml:id="u-19.21" who="#StepanBaran">Co się zaś tyczy polityki kolonizacji i osadnictwa...</u>
209 209 <u xml:id="u-19.22" who="#komentarz">(Wrzawa w centrum)</u>
210   - <u xml:id="u-19.23" who="#PBaran">...to Rząd nie daję pomocy instytucjom gospodarczym i to wszystko, co się dzieje, może dzieje się w innej formie, niż przed przewrotem majowym, forma może zdaje się być łagodniejszą, delikatniejszą, sama istota rzeczy została ta sama, a stwierdzam, nie tylko ta sama, stała się gorsza. I tu z tego miejsca rzucam słowo j'accuse, oskarżam ten Rząd za te wszystkie gwałty, których on w ciągu dwóch lat ostatnich dopuścił się na narodzie ukraińskim.</u>
  210 + <u xml:id="u-19.23" who="#StepanBaran">...to Rząd nie daję pomocy instytucjom gospodarczym i to wszystko, co się dzieje, może dzieje się w innej formie, niż przed przewrotem majowym, forma może zdaje się być łagodniejszą, delikatniejszą, sama istota rzeczy została ta sama, a stwierdzam, nie tylko ta sama, stała się gorsza. I tu z tego miejsca rzucam słowo j'accuse, oskarżam ten Rząd za te wszystkie gwałty, których on w ciągu dwóch lat ostatnich dopuścił się na narodzie ukraińskim.</u>
211 211 <u xml:id="u-19.24" who="#komentarz">(Głos: Jakie gwałty, co Pan opowiada?)</u>
212   - <u xml:id="u-19.25" who="#PBaran">Wobec tego stanowiska, niegodnego rządu kulturalnego, stanowiska, które idzie nawet w rozbrat z temi ustawami, które wydało samo Państwo Polskie, my przedstawiciele narodu ukraińskiego nie możemy zająć innego stanowiska, jak zupełnie negatywne, dlatego, że Rząd wobec ludności i narodu ukraińskiego, wobec jego dążeń, wobec jego elementarnych potrzeb zajmuje w całości stanowisko negatywne.</u>
  212 + <u xml:id="u-19.25" who="#StepanBaran">Wobec tego stanowiska, niegodnego rządu kulturalnego, stanowiska, które idzie nawet w rozbrat z temi ustawami, które wydało samo Państwo Polskie, my przedstawiciele narodu ukraińskiego nie możemy zająć innego stanowiska, jak zupełnie negatywne, dlatego, że Rząd wobec ludności i narodu ukraińskiego, wobec jego dążeń, wobec jego elementarnych potrzeb zajmuje w całości stanowisko negatywne.</u>
213 213 <u xml:id="u-19.26" who="#komentarz">(Głos: Nieprawda.)</u>
214   - <u xml:id="u-19.27" who="#PBaran">Z tych powodów, my, Klub Ukraiński, głosować będziemy przeciw ustawie o prowizorjum budżetowem.</u>
  214 + <u xml:id="u-19.27" who="#StepanBaran">Z tych powodów, my, Klub Ukraiński, głosować będziemy przeciw ustawie o prowizorjum budżetowem.</u>
215 215 <u xml:id="u-19.28" who="#komentarz">(Oklaski na ławach mniejszości narodowych.)</u>
216 216 </div>
217 217 <div xml:id="div-20">
218   - <u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Głos ma p. Dąbski.</u>
  218 + <u xml:id="u-20.0" who="#JanWoźnicki">Głos ma p. Dąbski.</u>
219 219 </div>
220 220 <div xml:id="div-21">
221   - <u xml:id="u-21.0" who="#PDąbski">Wysoki Sejmie! Ze względu na to, że chcemy uniknąć stanu ex lex, gotowi jesteśmy w chwili obecnej prowizorjum budżetowe traktować jako konieczność państwową i uchwalić je w ramach budżetu z roku 1927/28. Innego stanowiska w tej sprawie zająć nie możemy.</u>
222   - <u xml:id="u-21.1" who="#PDąbski">To przedłożenie, które Wysokiej Izbie przedstawił Rząd, nie jest ani prowizorjum budżetowem, ani też nowym budżetem. Bo prowizorjum budżetowe może się opierać tylko na cyfrach już przez Wysoką Izbę przyjętych; a budżet polega na wyspecyfikowaniu pozycji. Wobec tego to przedłożenie, które nam przedstawił Rząd, możemy nazwać tylko funduszem dyspozycyjnym, do swobodnego rozporządzenia Rządu. Na takie traktowanie budżetu stanowczo zgodzić się nie możemy. Ten fundusz dyspozycyjny wynosi na jeden kwartał 631 miljonów zł., a jeżeli dodamy do tego 31 miljonów zł. na zasiłki dla urzędników, to ogółem prowizorjum budżetowe na pierwszy kwartał wynosi 662 mil jony. Podwyżka zatem w stosunku do budżetu w r. 1927 wynosi 162 miljony na kwartał, czyli 648 miljonów na rok. Skok od budżetu, wynoszącego niespełna 2 miljardy zł., na 2.648 miljonów jest olbrzymi. Jest to sprawa, nad którą się warto zastanowić i nie galopować. Myśmy widzieli już tu takie galopowanie w podwyższaniu wydatków i wiemy, jaką katastrofą i gospodarczą i polityczną to wszystko się skończyło.</u>
223   - <u xml:id="u-21.2" who="#PDąbski">Budżet obecny będzie wyższy nie o 648 miljonów zł., bo w nim jest doliczonych tylko 31 miljonów zł. na I kwartał na zasiłki dla urzędników. Jeżeli uwzględnimy jeszcze trzy kwartały, to budżet wynosi około 3 miljardów zł., czyli o miljard więcej, niż budżet zeszłoroczny.</u>
224   - <u xml:id="u-21.3" who="#PDąbski">Tak sobie, Szanowni Panowie, wytrząść z rękawa miljard złotych na naszą mizerję gospodarczą, to mojem zdaniem, rzecz ogromnie ryzykowna. I ta galopada, którą stosowano najpierw na Komisji Budżetowej, a następnie, którą się tu w tej Wysokiej Izbie stosuje, jest bardzo niewskazaną. Bo łatwo bardzo zaangażować się w wydatkach, ale te wydatki bardzo trudno potem cofnąć. Ale Wysoki Rząd sam już po części tę kwestję rozstrzygnął. Ze zdumieniem dowiedzieliśmy się od generalnego referenta, a następnie z jego sprawozdania, że budżet zeszłoroczny, uchwalony w kwocie około 2 mil jardów zł., został w ciągu jednego roku przekroczony o 380 miljonów. To na Komisji Budżetowej nie zrobiło na nikim żadnego wrażenia, 380 miljonów złotych ponad ustawę budżetową, to taka drobnostka, której nie warto poświęcać uwagi. Ale przecież ustawa skarbowa i budżetowa, to taka sama ustawa, jak ustawa o kodeksie cywilnym albo karnym. Jeżeli zwyczajny obywatel przekroczy jaką ustawę, to zostaje pociągnięty za to do odpowiedzialności. Rząd, który przekroczył ustawę, legalnie uchwaloną, o 380 miljonów złotych, kiedy tę kwestię poruszałem, uśmiechał się, że w ogóle takie rzeczy się wytyka. Mam wrażenie, że to najgorsza niepraworządność, jaką tylko można popełnić i że jest to uczenie obywateli niepraworządności. Jeżeli zwyczajny chłop czy robotnik, czy w ogóle ktośkolwiek, widzi, że ustawę przekracza Rząd, to oczywista rzecz, on sam uczy się przekraczania ustaw.</u>
225   - <u xml:id="u-21.4" who="#PDąbski">I dlatego też my tu, jako przedstawiciele ludności, która gros wszystkich podatków płaci, musimy przeciw tego rodzaju metodom jak najkategoryczniej zaprotestować. Jestem przekonany o tem, że gdybyśmy żyli w warunkach normalnych, a wiadomo w jakich warunkach żyjemy, toby ze strony większości tej Wysokiej Izby podniosła się burza przeciw Ministrowi Skarbu, któryby przyszedł z przekroczeniem budżetu o 380 miljonów zł. A to, że nikt tej sprawy nie podnosi, to dowodzi minorowego nastroju tej Wysokiej Izby i bo jaźni, która podszeptuje: tuszujmy rzeczy szkodliwe, bo inaczej to i dla Izby i dla posłów źle się może skończyć. Mam odwagę podnieść to, albowiem uważam, iż jest to elementarny obowiązek posła zwrócić na tego rodzaju rzeczy uwagę.</u>
226   - <u xml:id="u-21.5" who="#PDąbski">P. Minister Skarbu, jeden z najsympatyczniejszych zresztą ludzi, jakich znam...</u>
  221 + <u xml:id="u-21.0" who="#JanDąbski">Wysoki Sejmie! Ze względu na to, że chcemy uniknąć stanu ex lex, gotowi jesteśmy w chwili obecnej prowizorjum budżetowe traktować jako konieczność państwową i uchwalić je w ramach budżetu z roku 1927/28. Innego stanowiska w tej sprawie zająć nie możemy.</u>
  222 + <u xml:id="u-21.1" who="#JanDąbski">To przedłożenie, które Wysokiej Izbie przedstawił Rząd, nie jest ani prowizorjum budżetowem, ani też nowym budżetem. Bo prowizorjum budżetowe może się opierać tylko na cyfrach już przez Wysoką Izbę przyjętych; a budżet polega na wyspecyfikowaniu pozycji. Wobec tego to przedłożenie, które nam przedstawił Rząd, możemy nazwać tylko funduszem dyspozycyjnym, do swobodnego rozporządzenia Rządu. Na takie traktowanie budżetu stanowczo zgodzić się nie możemy. Ten fundusz dyspozycyjny wynosi na jeden kwartał 631 miljonów zł., a jeżeli dodamy do tego 31 miljonów zł. na zasiłki dla urzędników, to ogółem prowizorjum budżetowe na pierwszy kwartał wynosi 662 mil jony. Podwyżka zatem w stosunku do budżetu w r. 1927 wynosi 162 miljony na kwartał, czyli 648 miljonów na rok. Skok od budżetu, wynoszącego niespełna 2 miljardy zł., na 2.648 miljonów jest olbrzymi. Jest to sprawa, nad którą się warto zastanowić i nie galopować. Myśmy widzieli już tu takie galopowanie w podwyższaniu wydatków i wiemy, jaką katastrofą i gospodarczą i polityczną to wszystko się skończyło.</u>
  223 + <u xml:id="u-21.2" who="#JanDąbski">Budżet obecny będzie wyższy nie o 648 miljonów zł., bo w nim jest doliczonych tylko 31 miljonów zł. na I kwartał na zasiłki dla urzędników. Jeżeli uwzględnimy jeszcze trzy kwartały, to budżet wynosi około 3 miljardów zł., czyli o miljard więcej, niż budżet zeszłoroczny.</u>
  224 + <u xml:id="u-21.3" who="#JanDąbski">Tak sobie, Szanowni Panowie, wytrząść z rękawa miljard złotych na naszą mizerję gospodarczą, to mojem zdaniem, rzecz ogromnie ryzykowna. I ta galopada, którą stosowano najpierw na Komisji Budżetowej, a następnie, którą się tu w tej Wysokiej Izbie stosuje, jest bardzo niewskazaną. Bo łatwo bardzo zaangażować się w wydatkach, ale te wydatki bardzo trudno potem cofnąć. Ale Wysoki Rząd sam już po części tę kwestję rozstrzygnął. Ze zdumieniem dowiedzieliśmy się od generalnego referenta, a następnie z jego sprawozdania, że budżet zeszłoroczny, uchwalony w kwocie około 2 mil jardów zł., został w ciągu jednego roku przekroczony o 380 miljonów. To na Komisji Budżetowej nie zrobiło na nikim żadnego wrażenia, 380 miljonów złotych ponad ustawę budżetową, to taka drobnostka, której nie warto poświęcać uwagi. Ale przecież ustawa skarbowa i budżetowa, to taka sama ustawa, jak ustawa o kodeksie cywilnym albo karnym. Jeżeli zwyczajny obywatel przekroczy jaką ustawę, to zostaje pociągnięty za to do odpowiedzialności. Rząd, który przekroczył ustawę, legalnie uchwaloną, o 380 miljonów złotych, kiedy tę kwestię poruszałem, uśmiechał się, że w ogóle takie rzeczy się wytyka. Mam wrażenie, że to najgorsza niepraworządność, jaką tylko można popełnić i że jest to uczenie obywateli niepraworządności. Jeżeli zwyczajny chłop czy robotnik, czy w ogóle ktośkolwiek, widzi, że ustawę przekracza Rząd, to oczywista rzecz, on sam uczy się przekraczania ustaw.</u>
  225 + <u xml:id="u-21.4" who="#JanDąbski">I dlatego też my tu, jako przedstawiciele ludności, która gros wszystkich podatków płaci, musimy przeciw tego rodzaju metodom jak najkategoryczniej zaprotestować. Jestem przekonany o tem, że gdybyśmy żyli w warunkach normalnych, a wiadomo w jakich warunkach żyjemy, toby ze strony większości tej Wysokiej Izby podniosła się burza przeciw Ministrowi Skarbu, któryby przyszedł z przekroczeniem budżetu o 380 miljonów zł. A to, że nikt tej sprawy nie podnosi, to dowodzi minorowego nastroju tej Wysokiej Izby i bo jaźni, która podszeptuje: tuszujmy rzeczy szkodliwe, bo inaczej to i dla Izby i dla posłów źle się może skończyć. Mam odwagę podnieść to, albowiem uważam, iż jest to elementarny obowiązek posła zwrócić na tego rodzaju rzeczy uwagę.</u>
  226 + <u xml:id="u-21.5" who="#JanDąbski">P. Minister Skarbu, jeden z najsympatyczniejszych zresztą ludzi, jakich znam...</u>
227 227 <u xml:id="u-21.6" who="#komentarz">(Wesołość. Głosy na ławach B. B.: Bo ma gotówkę.)</u>
228   - <u xml:id="u-21.7" who="#PDąbski">...przedstawił nam wczoraj na Komisji Budżetowej, że stan naszego gospodarstwa i stan naszego Skarbu jest świetny, że dochody w tym roku dochodzą do wysokości 2.700.000.000 zł.</u>
  228 + <u xml:id="u-21.7" who="#JanDąbski">...przedstawił nam wczoraj na Komisji Budżetowej, że stan naszego gospodarstwa i stan naszego Skarbu jest świetny, że dochody w tym roku dochodzą do wysokości 2.700.000.000 zł.</u>
229 229 <u xml:id="u-21.8" who="#komentarz">(P. Minister Skarbu wchodzi na salą.)</u>
230   - <u xml:id="u-21.9" who="#PDąbski">Pozwoliłem sobie, Panie Ministrze, zrobić Panu komplement podczas pańskiej nieobecności. Czy naprawdę stan naszego gospodarstwa narodowego jest w obecnej chwili tak świetny? Nie chcę zupełnie pomniejszać zasług obecnego Rządu, które niewątpliwie są, bo jeżeli porównamy stan naszej gospodarki obecnej z tem, co się kilka lat temu działo, to nie ulega najmniejszej wątpliwości, że postępy są ogromne.</u>
  230 + <u xml:id="u-21.9" who="#JanDąbski">Pozwoliłem sobie, Panie Ministrze, zrobić Panu komplement podczas pańskiej nieobecności. Czy naprawdę stan naszego gospodarstwa narodowego jest w obecnej chwili tak świetny? Nie chcę zupełnie pomniejszać zasług obecnego Rządu, które niewątpliwie są, bo jeżeli porównamy stan naszej gospodarki obecnej z tem, co się kilka lat temu działo, to nie ulega najmniejszej wątpliwości, że postępy są ogromne.</u>
231 231 <u xml:id="u-21.10" who="#komentarz">(Brawa w centrum.)</u>
232   - <u xml:id="u-21.11" who="#PDąbski">Mam odwagę to stwierdzić, a jeżeli chodzi o stosunek do tych sfer, które mam zaszczyt reprezentować, to stosunek tego Rządu był życzliwszy, niż rządów dawniejszych.</u>
233   - <u xml:id="u-21.12" who="#PDąbski">Dlatego też, stwierdzając to, co jest słuszne, mam odwagę jednak postawić pod znakiem zapytania horoskopy p. Ministra Skarbu o świetnym stanie naszej obecnej gospodarki. Od czego zależy stan ogólny gospodarstwa krajowego, jeżeli chodzi o Polskę? Przede wszystkiem od urodzaju. Atmosfera, słońce, ciepło i Pan Bóg, to czynniki, które są podstawą naszej gospodarki krajowej. Nie wiem, czy p. Minister Skarbu ma zapewnienie od tych czynników, które wymieniłem, że stan będzie taki świetny. Szanowny p. Wicepremjer zapewniał, że już jest w kontakcie z sferami niebieskiemi...</u>
  232 + <u xml:id="u-21.11" who="#JanDąbski">Mam odwagę to stwierdzić, a jeżeli chodzi o stosunek do tych sfer, które mam zaszczyt reprezentować, to stosunek tego Rządu był życzliwszy, niż rządów dawniejszych.</u>
  233 + <u xml:id="u-21.12" who="#JanDąbski">Dlatego też, stwierdzając to, co jest słuszne, mam odwagę jednak postawić pod znakiem zapytania horoskopy p. Ministra Skarbu o świetnym stanie naszej obecnej gospodarki. Od czego zależy stan ogólny gospodarstwa krajowego, jeżeli chodzi o Polskę? Przede wszystkiem od urodzaju. Atmosfera, słońce, ciepło i Pan Bóg, to czynniki, które są podstawą naszej gospodarki krajowej. Nie wiem, czy p. Minister Skarbu ma zapewnienie od tych czynników, które wymieniłem, że stan będzie taki świetny. Szanowny p. Wicepremjer zapewniał, że już jest w kontakcie z sferami niebieskiemi...</u>
234 234 <u xml:id="u-21.13" who="#komentarz">(Wesołość)</u>
235   - <u xml:id="u-21.14" who="#PDąbski">...ale ja takiej stuprocentowej pewności nie mam i nawet pod tym względem do stuprocentowej pewności w dziedzinie gospodarcze) u panów Ministrów odnoszę się na podstawie doświadczenia bardzo sceptycznie.</u>
236   - <u xml:id="u-21.15" who="#PDąbski">Przeciwnie, dochodzą wieści ze sfer rolniczych, ze mrozy tegoroczne bardzo zaszkodziły oziminie, ze urodzaju należy oczekiwać gorszego, niż był nawet zeszłego roku. To jeden czynnik.</u>
237   - <u xml:id="u-21.16" who="#PDąbski">Drugi czynnik, to bilans handlowy, który stoi pod znakiem groźnego deficytu, czemu nawę wczoraj ni przeczył p. Minister Skarbu, a na którego polepszenie nie mamy w obecnym czasie objektywnych warunków. Wiadomą jest rzeczą, że mamy wojnę celną z Niemcami, a przynajmniej sprawy handlowe z Niemcami nie są uregulowane, mamy nadwerężone stosunki z Czechami, że swoboda naszego eksportu za granicę tych artykułów, które stanowią podstawę naszego bilansu handlowego, jest w wysokim stopniu w obecnej chwili zatamowana i że artykuły rolnicze, jeżeli chodzi przede wszystkiem o warstwę włościańską, znajdują coraz gorszy zbyt zagranicą, a są one podstawą naszego czynnego bilansu handlowego. Następnie, presja podatkowa, którą się stosuje do małych rolników, i mała ofiarność, jeżeli chodzi o źródła kredytowe, powoduje to, że nasza produkcja rolnicza nie rozwija się w takim stopniu w jakim rozwijać się powinna.</u>
238   - <u xml:id="u-21.17" who="#PDąbski">Trzecim czynnikiem, bardzo groźnym, który się dopiero zarysowuje i którego całej grozy jeszcze w obecnej chwili nie odczuwamy, ale którą odczujemy, jest kwest ja rosnących cen, które są dowodem naszego niezdrowia gospodarczego, które są dowodem, że nasze stosunki kredytowe znajdują się w bardzo ciężkich warunkach, wskutek czego nie możemy konkurować z zagranicą.</u>
239   - <u xml:id="u-21.18" who="#PDąbski">Wszystkie więc czynniki, które wymieniłem, są w wysokim stopniu niepokojące i komu jak komu, ale p. Ministrowi Skarbu powinny dać dużo do myślenia, przestrzec go, ażeby nie dociągał wydatków do tej granicy Optymistycznej, do której chce dochody doprowadzić. Ja bym w każdym razie z tem wzmożeniem wydatków radził zaczekać rok albo dwa, aż przekonamy się, że nasze stosunki są rzeczywiście ustabilizowane. Zaczekajmy jeszcze rok albo dwa, a gdy będziemy mieli ustalone dochody, wówczas będziemy mogli pozwolić sobie na wyższe wydatki. Ale, gdy tylko dzięki wyjątkowej konjunkturze — bo to wszyscy ogólnie przyznają i p. Minister również przyznał — mamy pewną nadwyżkę dochodów i zapasy skarbowe, to wszystkiego nie rozpraszajmy i nie wydawajmy, bo nawet parę setek miljonów zł., które zostaną przy ujemnym bilansie handlowvm, to nic. Widzieliśmy przecież, ile zjadł p. Grabski i z jaką szaloną szybkością to postępowało. Więc nie wypracowawszy mocnych podstaw naszego życia gospodarczego nie angażujmy się w zbyt wysokie wydatki, nie dajmy się unieść popędliwości w wydawaniu, na czem w przeszłych latach naszego parlamentaryzmu wyszliśmy już bardzo źle. I dlatego też radziłbym ze zwiększonemi wydatkami zaczekać, aż nabierzemy wszyscy pewności, że rzeczywiście nasz stan gospodarczy jest tego rodzaju, że trwałe nadwyżki zniesie.</u>
240   - <u xml:id="u-21.19" who="#PDąbski">Z tego wyciągamy wniosek, że budżet, który nam proponuje p. Minister Skarbu w formie zresztą niewinnej, bo w formie prowizorjum, chcąc nas w tak wysoki budżet zaangażować, jest na nasze stosunki gospodarcze za wysoki. My tego budżetu na dłuższą me te nie będziemy w stanie wytrzymać i Panowie się przekonają za pół roku, albo za rok, że mieli rację ci, którzy tę sprawę chcieli traktować ostrożnie.</u>
241   - <u xml:id="u-21.20" who="#PDąbski">Dalszą ujemną stroną tego budżetu, który nam został przedłożony, jest to, że ten budżet jest w dalszym ciągu konsumpcyjny, tak samo konsumpcyjny, jak nasze dotychczasowe budżety. 80% naszego budżetu to są wydatki wegetacyjne, wydatki na ludzi. Funkcjonariusze państwowi zjadają nasz budżet: urzędnicy, wojsko, policja, administracja. Chłopi, którzy mają zdrowy rozum powiadają, że Państwo Polskie zjadają urzędnicy. Nie jestem wrogiem urzędników, żadne państwo bez urzędników obejść się nie może, nie jestem tak lekkomyślny, żebym urzędnikom chciał dawać głodowe pensje. Urzędnik, który ma głodową pensję, musi robić nadużycia, musi brać łapówki, a z pewnością urzędnik od chłopa łapówek brać nie będzie, bo chłopi nie mają pieniędzy; łapówki mogą dawać ludzie bogaci, panowie dziedzice, kapitaliści, bankierzy i t. d. i oni to umieją doskonale robić. Że nasz budżet jest wegetacyjny, to wiadomo. Ale, że i wszystkie podwyżki, które zostały zaproponowane, są kontynuowaniem zasad budżetu konsumpcyjnego, na to szanownym Panom przytoczę kilka przykładów: Budżet Ministerstwa Spraw Zagranicznych, budżet typowo konsumpcyjny, został podwyższony o 13 miljonów; budżet Ministerstwa Spraw wojskowych, olbrzymi już, bo wynoszący w zeszłym roku 610 miljonów, został podwyższony na 745 miljonów, to znaczy o 134 miliony w jednym roku; budżet Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 187 miljonów został podwyższony na 223 miljony o 36 miljonów; z tego na samą policję o 11 miljonów zł. Na miłość Boską, czyż tej policji nie mamy dosyć? Na dawnej Komisji Budżetowej odzywały się ciągle głosy: „Za dużo urzędników, za dużo policji!” Były nawet uchwalone wnioski o redukcji. Zamiast redukcji, mamy podniesienie policji. Ludzie są zgorszeni tem, że na miejscu, gdzie w czasach rosyjskich, podczas politycznej okupacji, było 3 albo 4 policjantów, dziś jest tych policjantów 12. To budzi zgorszenie. I mamy dziś na wsi stosunki tego rodzaju, że są tam organa, które ludzi prowadzą do nieba i które ludzi prowadzą do kryminału, tylko nie mamy organów, któreby ludzi uczyły, w jaki sposób należy uprawiać zboże i hodować bydło, tj. w jaki sposób stwarzać bogactwo narodowe. Dlatego też produkcja nasza nie podnosi się i podnosić się nie będzie, skoro takie olbrzymie sumy wydawać będziemy na bezpieczeństwo. Żaden organizm na świecie nie potrafi się utrzymać, jeżeli gros swojej siły wkładać będzie w organa bezpieczeństwa. Nie wpłynie to na jego żywotność i nie doda siły. My niestety tego rodzaju gospodarkę prowadzimy.</u>
242   - <u xml:id="u-21.21" who="#PDąbski">Bo w tym budżecie konsumpcyjnym policyjno-biurokratycznym jak wygląda budżet rolnictwa, tej podstawowej gałęzi naszej produkcji? Cały budżet rolnictwa wynosił 37 miljonów w r. 1927, a teraz został podwyższony na 46 miljonów, a więc o 9 miljonów, a zatem o dwa miljony mniej, niż na policję w jednym roku. Budżet Ministerstwa Reform Rolnych z 36 miljonów podwyższono na 47 miljonów zł. t. j. o 11 miljonów, czyli akurat tyle, ile na policję. Czy to nie wstyd, tażeby w kraju, w którym 64% stanowią rolnicy-chłopi, budżet rolnictwa a więc budżet produkcyjny wynosił taką śmiesznie małą kwotę? Bo budżet rolnictwa, to 1/5 część budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Czy może się rozwijać taki kraj? Czy taki naród może mieć przyszłość, gdzie podstawową gałąź produkcji tak się traktuje?</u>
243   - <u xml:id="u-21.22" who="#PDąbski">Panowie mówią o świetnym rozwoju Polski. Przedłożono nam budżet inwestycyjny, aby budować wspaniałe gmachy, między innemi, aby budować gmach Województwa warszawskiego, na którego budowę preliminowano 2 mil jony zł. Mamy piękny gmach Województwa warszawskiego przy Al. Ujazdowskiej ładnie urządzony, z pokojami reprezentacyjnemi. I 2 miljony mamy dać na to, aby budować nowy gmach. Ma się budować szereg nowych gmachów na starostwa, na sądy i t. d. Naturalnie, nasza stolica wygląda pięknie, nazywani jesteśmy „Francuzami północy”, bo wszystko ładnie wygląda. Ale zajrzyjmy o 50 km. od Warszawy i zobaczymy, jak tam ludzie żyją? Zobaczmy sposób życia naszego chłopa, jego poziom cywilizacji i jego kulturę i to, co on Państwu daję, a co on od Państwa dostaje. Bo kultura narodu i jego stopień cywilizacji nie mierzy się według pałaców. Wspaniały pałac Maharadży, a obok niego namioty z koczownikami bez koszuli, to kultura Wschodu! Ten właśnie Wschód się odznacza, że obok wspaniałego pałacu mieszczą się jaskiniowe mieszkania poddanych. Kultura Zachodu polega na tem, że skarby cywilizacji i dobrobyt są równomiernie rozłożone i że najgorszemu parjasowi jest dane prawo używania kultury, cywilizacji i lepszego bytu. U nas jest Wschód, bo przywiązuje się wagę tylko do stolicy, do reprezentacji, do parady, a to, że 3/4 narodu gnije po prostu w błocie i gnoju, w smrodzie i niedostatku, to nikogo nie grzeje ani ziębi.</u>
244   - <u xml:id="u-21.23" who="#PDąbski">A te 3/4 ludności, to przecież podstawa narodu, podstawa siły, i dobrobytu całego Państwa, jego bezpieczeństwa, jego siły militarnej i gospodarczej. Jednak właśnie na te szerokie warstwy społeczne chce się nałożyć nowe podatki. P. Minister Skarbu podał nam wczoraj sensacyjną wiadomość, że na regulację pensji urzędniczych mają dać pieniądze chłopi, bo nam zapowiedział kilka nowych podatków, a w tem stały podatek majątkowy. Kto go zapłaci?</u>
  235 + <u xml:id="u-21.14" who="#JanDąbski">...ale ja takiej stuprocentowej pewności nie mam i nawet pod tym względem do stuprocentowej pewności w dziedzinie gospodarcze) u panów Ministrów odnoszę się na podstawie doświadczenia bardzo sceptycznie.</u>
  236 + <u xml:id="u-21.15" who="#JanDąbski">Przeciwnie, dochodzą wieści ze sfer rolniczych, ze mrozy tegoroczne bardzo zaszkodziły oziminie, ze urodzaju należy oczekiwać gorszego, niż był nawet zeszłego roku. To jeden czynnik.</u>
  237 + <u xml:id="u-21.16" who="#JanDąbski">Drugi czynnik, to bilans handlowy, który stoi pod znakiem groźnego deficytu, czemu nawę wczoraj ni przeczył p. Minister Skarbu, a na którego polepszenie nie mamy w obecnym czasie objektywnych warunków. Wiadomą jest rzeczą, że mamy wojnę celną z Niemcami, a przynajmniej sprawy handlowe z Niemcami nie są uregulowane, mamy nadwerężone stosunki z Czechami, że swoboda naszego eksportu za granicę tych artykułów, które stanowią podstawę naszego bilansu handlowego, jest w wysokim stopniu w obecnej chwili zatamowana i że artykuły rolnicze, jeżeli chodzi przede wszystkiem o warstwę włościańską, znajdują coraz gorszy zbyt zagranicą, a są one podstawą naszego czynnego bilansu handlowego. Następnie, presja podatkowa, którą się stosuje do małych rolników, i mała ofiarność, jeżeli chodzi o źródła kredytowe, powoduje to, że nasza produkcja rolnicza nie rozwija się w takim stopniu w jakim rozwijać się powinna.</u>
  238 + <u xml:id="u-21.17" who="#JanDąbski">Trzecim czynnikiem, bardzo groźnym, który się dopiero zarysowuje i którego całej grozy jeszcze w obecnej chwili nie odczuwamy, ale którą odczujemy, jest kwest ja rosnących cen, które są dowodem naszego niezdrowia gospodarczego, które są dowodem, że nasze stosunki kredytowe znajdują się w bardzo ciężkich warunkach, wskutek czego nie możemy konkurować z zagranicą.</u>
  239 + <u xml:id="u-21.18" who="#JanDąbski">Wszystkie więc czynniki, które wymieniłem, są w wysokim stopniu niepokojące i komu jak komu, ale p. Ministrowi Skarbu powinny dać dużo do myślenia, przestrzec go, ażeby nie dociągał wydatków do tej granicy Optymistycznej, do której chce dochody doprowadzić. Ja bym w każdym razie z tem wzmożeniem wydatków radził zaczekać rok albo dwa, aż przekonamy się, że nasze stosunki są rzeczywiście ustabilizowane. Zaczekajmy jeszcze rok albo dwa, a gdy będziemy mieli ustalone dochody, wówczas będziemy mogli pozwolić sobie na wyższe wydatki. Ale, gdy tylko dzięki wyjątkowej konjunkturze — bo to wszyscy ogólnie przyznają i p. Minister również przyznał — mamy pewną nadwyżkę dochodów i zapasy skarbowe, to wszystkiego nie rozpraszajmy i nie wydawajmy, bo nawet parę setek miljonów zł., które zostaną przy ujemnym bilansie handlowvm, to nic. Widzieliśmy przecież, ile zjadł p. Grabski i z jaką szaloną szybkością to postępowało. Więc nie wypracowawszy mocnych podstaw naszego życia gospodarczego nie angażujmy się w zbyt wysokie wydatki, nie dajmy się unieść popędliwości w wydawaniu, na czem w przeszłych latach naszego parlamentaryzmu wyszliśmy już bardzo źle. I dlatego też radziłbym ze zwiększonemi wydatkami zaczekać, aż nabierzemy wszyscy pewności, że rzeczywiście nasz stan gospodarczy jest tego rodzaju, że trwałe nadwyżki zniesie.</u>
  240 + <u xml:id="u-21.19" who="#JanDąbski">Z tego wyciągamy wniosek, że budżet, który nam proponuje p. Minister Skarbu w formie zresztą niewinnej, bo w formie prowizorjum, chcąc nas w tak wysoki budżet zaangażować, jest na nasze stosunki gospodarcze za wysoki. My tego budżetu na dłuższą me te nie będziemy w stanie wytrzymać i Panowie się przekonają za pół roku, albo za rok, że mieli rację ci, którzy tę sprawę chcieli traktować ostrożnie.</u>
  241 + <u xml:id="u-21.20" who="#JanDąbski">Dalszą ujemną stroną tego budżetu, który nam został przedłożony, jest to, że ten budżet jest w dalszym ciągu konsumpcyjny, tak samo konsumpcyjny, jak nasze dotychczasowe budżety. 80% naszego budżetu to są wydatki wegetacyjne, wydatki na ludzi. Funkcjonariusze państwowi zjadają nasz budżet: urzędnicy, wojsko, policja, administracja. Chłopi, którzy mają zdrowy rozum powiadają, że Państwo Polskie zjadają urzędnicy. Nie jestem wrogiem urzędników, żadne państwo bez urzędników obejść się nie może, nie jestem tak lekkomyślny, żebym urzędnikom chciał dawać głodowe pensje. Urzędnik, który ma głodową pensję, musi robić nadużycia, musi brać łapówki, a z pewnością urzędnik od chłopa łapówek brać nie będzie, bo chłopi nie mają pieniędzy; łapówki mogą dawać ludzie bogaci, panowie dziedzice, kapitaliści, bankierzy i t. d. i oni to umieją doskonale robić. Że nasz budżet jest wegetacyjny, to wiadomo. Ale, że i wszystkie podwyżki, które zostały zaproponowane, są kontynuowaniem zasad budżetu konsumpcyjnego, na to szanownym Panom przytoczę kilka przykładów: Budżet Ministerstwa Spraw Zagranicznych, budżet typowo konsumpcyjny, został podwyższony o 13 miljonów; budżet Ministerstwa Spraw wojskowych, olbrzymi już, bo wynoszący w zeszłym roku 610 miljonów, został podwyższony na 745 miljonów, to znaczy o 134 miliony w jednym roku; budżet Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 187 miljonów został podwyższony na 223 miljony o 36 miljonów; z tego na samą policję o 11 miljonów zł. Na miłość Boską, czyż tej policji nie mamy dosyć? Na dawnej Komisji Budżetowej odzywały się ciągle głosy: „Za dużo urzędników, za dużo policji!” Były nawet uchwalone wnioski o redukcji. Zamiast redukcji, mamy podniesienie policji. Ludzie są zgorszeni tem, że na miejscu, gdzie w czasach rosyjskich, podczas politycznej okupacji, było 3 albo 4 policjantów, dziś jest tych policjantów 12. To budzi zgorszenie. I mamy dziś na wsi stosunki tego rodzaju, że są tam organa, które ludzi prowadzą do nieba i które ludzi prowadzą do kryminału, tylko nie mamy organów, któreby ludzi uczyły, w jaki sposób należy uprawiać zboże i hodować bydło, tj. w jaki sposób stwarzać bogactwo narodowe. Dlatego też produkcja nasza nie podnosi się i podnosić się nie będzie, skoro takie olbrzymie sumy wydawać będziemy na bezpieczeństwo. Żaden organizm na świecie nie potrafi się utrzymać, jeżeli gros swojej siły wkładać będzie w organa bezpieczeństwa. Nie wpłynie to na jego żywotność i nie doda siły. My niestety tego rodzaju gospodarkę prowadzimy.</u>
  242 + <u xml:id="u-21.21" who="#JanDąbski">Bo w tym budżecie konsumpcyjnym policyjno-biurokratycznym jak wygląda budżet rolnictwa, tej podstawowej gałęzi naszej produkcji? Cały budżet rolnictwa wynosił 37 miljonów w r. 1927, a teraz został podwyższony na 46 miljonów, a więc o 9 miljonów, a zatem o dwa miljony mniej, niż na policję w jednym roku. Budżet Ministerstwa Reform Rolnych z 36 miljonów podwyższono na 47 miljonów zł. t. j. o 11 miljonów, czyli akurat tyle, ile na policję. Czy to nie wstyd, tażeby w kraju, w którym 64% stanowią rolnicy-chłopi, budżet rolnictwa a więc budżet produkcyjny wynosił taką śmiesznie małą kwotę? Bo budżet rolnictwa, to 1/5 część budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Czy może się rozwijać taki kraj? Czy taki naród może mieć przyszłość, gdzie podstawową gałąź produkcji tak się traktuje?</u>
  243 + <u xml:id="u-21.22" who="#JanDąbski">Panowie mówią o świetnym rozwoju Polski. Przedłożono nam budżet inwestycyjny, aby budować wspaniałe gmachy, między innemi, aby budować gmach Województwa warszawskiego, na którego budowę preliminowano 2 mil jony zł. Mamy piękny gmach Województwa warszawskiego przy Al. Ujazdowskiej ładnie urządzony, z pokojami reprezentacyjnemi. I 2 miljony mamy dać na to, aby budować nowy gmach. Ma się budować szereg nowych gmachów na starostwa, na sądy i t. d. Naturalnie, nasza stolica wygląda pięknie, nazywani jesteśmy „Francuzami północy”, bo wszystko ładnie wygląda. Ale zajrzyjmy o 50 km. od Warszawy i zobaczymy, jak tam ludzie żyją? Zobaczmy sposób życia naszego chłopa, jego poziom cywilizacji i jego kulturę i to, co on Państwu daję, a co on od Państwa dostaje. Bo kultura narodu i jego stopień cywilizacji nie mierzy się według pałaców. Wspaniały pałac Maharadży, a obok niego namioty z koczownikami bez koszuli, to kultura Wschodu! Ten właśnie Wschód się odznacza, że obok wspaniałego pałacu mieszczą się jaskiniowe mieszkania poddanych. Kultura Zachodu polega na tem, że skarby cywilizacji i dobrobyt są równomiernie rozłożone i że najgorszemu parjasowi jest dane prawo używania kultury, cywilizacji i lepszego bytu. U nas jest Wschód, bo przywiązuje się wagę tylko do stolicy, do reprezentacji, do parady, a to, że 3/4 narodu gnije po prostu w błocie i gnoju, w smrodzie i niedostatku, to nikogo nie grzeje ani ziębi.</u>
  244 + <u xml:id="u-21.23" who="#JanDąbski">A te 3/4 ludności, to przecież podstawa narodu, podstawa siły, i dobrobytu całego Państwa, jego bezpieczeństwa, jego siły militarnej i gospodarczej. Jednak właśnie na te szerokie warstwy społeczne chce się nałożyć nowe podatki. P. Minister Skarbu podał nam wczoraj sensacyjną wiadomość, że na regulację pensji urzędniczych mają dać pieniądze chłopi, bo nam zapowiedział kilka nowych podatków, a w tem stały podatek majątkowy. Kto go zapłaci?</u>
245 245 <u xml:id="u-21.24" who="#komentarz">(Głos: Radziwiłłowie (nie zapłacą.)</u>
246   - <u xml:id="u-21.25" who="#PDąbski">Zapłacą ci, którzy mają majątek, to znaczy zapłacą chłopi! Pytam się Pana, szanowny Panie Ministrze Skarbu, czy dawny podatek majątkowy został zapłacony? Czy Panowie ściągnęli ten podatek z pp. Zamoyskich, Radziwiłłów i innych?</u>
  246 + <u xml:id="u-21.25" who="#JanDąbski">Zapłacą ci, którzy mają majątek, to znaczy zapłacą chłopi! Pytam się Pana, szanowny Panie Ministrze Skarbu, czy dawny podatek majątkowy został zapłacony? Czy Panowie ściągnęli ten podatek z pp. Zamoyskich, Radziwiłłów i innych?</u>
247 247 <u xml:id="u-21.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
248   - <u xml:id="u-21.27" who="#PDąbski">Amnestja podatkowa prawdopodobnie będzie uchwalona i tym magnatom ziemskim i innym zaległe podatki się daruje. Za to nałoży się stały podatek majątkowy i inne podatki na chłopów! Zapowiedziano nam bowiem jeszcze nowy podatek gruntowy, oraz podatek budynkowy. Myśmy przeklęty podatek podymny ledwo z ciężkim trudem zlikwidowali, a on wraca tylnemi drzwiami, tylko pod inną nazwą. Szkoda, żeście Panowie, tworząc „jedynkę, nie zapowiedzieli tego wszystkiego przed wyborami.</u>
  248 + <u xml:id="u-21.27" who="#JanDąbski">Amnestja podatkowa prawdopodobnie będzie uchwalona i tym magnatom ziemskim i innym zaległe podatki się daruje. Za to nałoży się stały podatek majątkowy i inne podatki na chłopów! Zapowiedziano nam bowiem jeszcze nowy podatek gruntowy, oraz podatek budynkowy. Myśmy przeklęty podatek podymny ledwo z ciężkim trudem zlikwidowali, a on wraca tylnemi drzwiami, tylko pod inną nazwą. Szkoda, żeście Panowie, tworząc „jedynkę, nie zapowiedzieli tego wszystkiego przed wyborami.</u>
249 249 <u xml:id="u-21.28" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy. P. Krzyżanowski: Jest to zapowiedziane w mojej mowie programowej.)</u>
250   - <u xml:id="u-21.29" who="#PDąbski">Ja się nie dziwię, że p. Minister Skarbu, jako kandydat, nawet mój kontrkandydat w okręgu, nie wygłosił ani jednej mowy programowej o tem, że będzie zaprowadzony stały podatek majątkowy, podatek gruntowy i podatek budynkowy. I powiadają, że „jedynka” nie ma programu! Ona miała program, tylko on dopiero zjawił się tutaj.</u>
  250 + <u xml:id="u-21.29" who="#JanDąbski">Ja się nie dziwię, że p. Minister Skarbu, jako kandydat, nawet mój kontrkandydat w okręgu, nie wygłosił ani jednej mowy programowej o tem, że będzie zaprowadzony stały podatek majątkowy, podatek gruntowy i podatek budynkowy. I powiadają, że „jedynka” nie ma programu! Ona miała program, tylko on dopiero zjawił się tutaj.</u>
251 251 <u xml:id="u-21.30" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy. Wesołość.)</u>
252   - <u xml:id="u-21.31" who="#PDąbski">Ale szanowni Panowie, ja Was z góry przestrzegam, że choć warstwa chłopska jest bardzo cierpliwa i dużo rzeczy uniesie na swych barkach, ale ona z tego wszystkiego wyciągnie konsekwencje.</u>
  252 + <u xml:id="u-21.31" who="#JanDąbski">Ale szanowni Panowie, ja Was z góry przestrzegam, że choć warstwa chłopska jest bardzo cierpliwa i dużo rzeczy uniesie na swych barkach, ale ona z tego wszystkiego wyciągnie konsekwencje.</u>
253 253 <u xml:id="u-21.32" who="#komentarz">(Głos: Bez gróźb. P. Radziwiłł: Ona przede wszystkiem ma dość demagogji.)</u>
254   - <u xml:id="u-21.33" who="#PDąbski">Ona będzie miała niezadługo dość hrabiów i książąt. Panowie zobaczycie, że taka sztuka przy pomocy metod policyjnych uda się tylko raz, ale dwa razy się nie uda.</u>
  254 + <u xml:id="u-21.33" who="#JanDąbski">Ona będzie miała niezadługo dość hrabiów i książąt. Panowie zobaczycie, że taka sztuka przy pomocy metod policyjnych uda się tylko raz, ale dwa razy się nie uda.</u>
255 255 <u xml:id="u-21.34" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy.)</u>
256   - <u xml:id="u-21.35" who="#PDąbski">Bo, szanowni Panowie, ta warstwa społeczna, którą chcecie obarczyć nowemi podatkami państwowemi, poza tem płaci wielkie podatki samorządowe, które są nieraz cięższe, niż podatki państwowe, ona pokrywa gros monopoli, tej najpewniejszej podstawy naszego Skarbu, ona płaci szereg podatków pośrednich i opłat stemplowych; ona płaci kary administracyjne i wiele innych wydatków. A wy chcecie wtłoczyć na nią jeszcze trzy nowe podatki, ażeby podwyższyć pensje urzędnicze. Jestem za podwyższeniem pensji urzędnikom, ale pod jednym warunkiem, że się ich zredukuje do takiej liczby, jaka jest konieczna do administrowania Państwem.</u>
  256 + <u xml:id="u-21.35" who="#JanDąbski">Bo, szanowni Panowie, ta warstwa społeczna, którą chcecie obarczyć nowemi podatkami państwowemi, poza tem płaci wielkie podatki samorządowe, które są nieraz cięższe, niż podatki państwowe, ona pokrywa gros monopoli, tej najpewniejszej podstawy naszego Skarbu, ona płaci szereg podatków pośrednich i opłat stemplowych; ona płaci kary administracyjne i wiele innych wydatków. A wy chcecie wtłoczyć na nią jeszcze trzy nowe podatki, ażeby podwyższyć pensje urzędnicze. Jestem za podwyższeniem pensji urzędnikom, ale pod jednym warunkiem, że się ich zredukuje do takiej liczby, jaka jest konieczna do administrowania Państwem.</u>
257 257 <u xml:id="u-21.36" who="#komentarz">(Brawa.)</u>
258   - <u xml:id="u-21.37" who="#PDąbski">Owszem podwyższymy im pensje, ale najpierw przystąpmy do redukcji, bo Polska takiej olbrzymiej masy urzędniczej nie jest w stanie wytrzymać. Nie jest to żadna nienawiść do urzędników, jest to stwierdzenie faktu. My słabo rozwijamy się gospodarczo, bo nie jesteśmy w stanie trzymać takiej ilości urzędników, 'bo oni powoli zjadają Państwo.</u>
  258 + <u xml:id="u-21.37" who="#JanDąbski">Owszem podwyższymy im pensje, ale najpierw przystąpmy do redukcji, bo Polska takiej olbrzymiej masy urzędniczej nie jest w stanie wytrzymać. Nie jest to żadna nienawiść do urzędników, jest to stwierdzenie faktu. My słabo rozwijamy się gospodarczo, bo nie jesteśmy w stanie trzymać takiej ilości urzędników, 'bo oni powoli zjadają Państwo.</u>
259 259 <u xml:id="u-21.38" who="#komentarz">(Głos: A bezrobotni?)</u>
260   - <u xml:id="u-21.39" who="#PDąbski">Prócz tego warstwa chłopska pokrywa całą drożyznę artykułów przemysłowych, drożyznę drzewa, żelaza, odzieży, węgla, który podskoczył o 10% itd. itd. Biorąc to wszystko pod uwagę, twierdzę, że ten chwilowy przypływ gotówki do kas państwowych, zresztą wyciśnięty ciężką śrubą podatkową z ludności, nie będzie trwały i w krótkim czasie się obniży. Ale zapytuję się p. Ministra Skarbu, czy on, podwyższywszy pensje i zaangażowawszy się w nowe wydatki, czy to wszystko potem potrafi cofnąć? Nie, nie będzie w stanie tego zrobić, bo lawina wydatków pójdzie naprzód i ta lawina może zasypać jego samego.</u>
261   - <u xml:id="u-21.40" who="#PDąbski">Dlatego podnoszę publiczny głos przestrogi przed zbyt gwałtownem angażowaniem się w nowe wydatki i z czystem sumieniem twierdzę, że Polska jest w stanie utrzymać taki budżet, jaki był na rok 1927/28 z pewnemi podwyżkami, które są konieczne, ale takiego budżetu, jaki p. Minister Skarbu nam przedstawił, nie wytrzyma, bo jest to budżet dla niej za wysoki.</u>
262   - <u xml:id="u-21.41" who="#PDąbski">To są motywy, dlaczego będziemy głosowali za prowizorjum, ale na podstawie budżetu za r. 1927/28.</u>
  260 + <u xml:id="u-21.39" who="#JanDąbski">Prócz tego warstwa chłopska pokrywa całą drożyznę artykułów przemysłowych, drożyznę drzewa, żelaza, odzieży, węgla, który podskoczył o 10% itd. itd. Biorąc to wszystko pod uwagę, twierdzę, że ten chwilowy przypływ gotówki do kas państwowych, zresztą wyciśnięty ciężką śrubą podatkową z ludności, nie będzie trwały i w krótkim czasie się obniży. Ale zapytuję się p. Ministra Skarbu, czy on, podwyższywszy pensje i zaangażowawszy się w nowe wydatki, czy to wszystko potem potrafi cofnąć? Nie, nie będzie w stanie tego zrobić, bo lawina wydatków pójdzie naprzód i ta lawina może zasypać jego samego.</u>
  261 + <u xml:id="u-21.40" who="#JanDąbski">Dlatego podnoszę publiczny głos przestrogi przed zbyt gwałtownem angażowaniem się w nowe wydatki i z czystem sumieniem twierdzę, że Polska jest w stanie utrzymać taki budżet, jaki był na rok 1927/28 z pewnemi podwyżkami, które są konieczne, ale takiego budżetu, jaki p. Minister Skarbu nam przedstawił, nie wytrzyma, bo jest to budżet dla niej za wysoki.</u>
  262 + <u xml:id="u-21.41" who="#JanDąbski">To są motywy, dlaczego będziemy głosowali za prowizorjum, ale na podstawie budżetu za r. 1927/28.</u>
263 263 <u xml:id="u-21.42" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
264 264 </div>
265 265 <div xml:id="div-22">
266   - <u xml:id="u-22.0" who="#PJeremicz">Wysoka Izbo! Mamy dziś uchwalić prowizorjum budżetowe. Rząd przedstawił nam budżet na rok 1928/29, ale dużo większy, niż w r. 1927/28. Bacznie przyglądałem się temu budżetowi i chciałem chociaż jedną pozycję zauważyć, gdzieby była wyasygnowana kwota dla narodu białoruskiego. Takiej pozycji nie zauważyłem, ale o tem będę mówił wtedy, kiedy będzie rozprawa o całokształcie budżetu. Gdy po dniach majowych powstał Rząd obecny, który głosu, że dlatego powstał, że w Polsce jest bardzo wiele nieprawości, to było dużo Białorusinów, którzy myśleli, że nareszcie może zmniejszą się choć trochę nieprawości i w stosunku do narodu białoruskiego, a tych nieprawości było bardzo a bardzo wiele, jednak choć od dnia powstania Rządu pomajowego minęło dwa lata, my zmiany w stosunku do narodu białoruskiego w polityce obecnego Rządu nie widzimy. Zmieniły się niektóre personae gratae, pozmieniali się niektórzy kacykowie na t z. Kresach Wschodnich, ale system został ten sam, a system ten polegał na tem, ażeby wszystko to, co jest białoruskiego, niszczyć, polonizować i kolonizować. System ten do dzisiejszego dnia jest uprawiany. Co prawda Rząd obecny bardzo intensywnie prowadził w tym kierunku prace, które polegały na t. zw. po rosyjsku „wyławliwanju dusz”, czyli przekupywaniu i divide et impera. Otóż Rząd obecny, stosując ten sam system poprzedniego rządu Chjeno-Piasta, bardzo intensywnie zaczął pracować wśród Białorusinów. Zamiast t. zw. ugodowych grup, zamiast jednego Pawlukiewicza, który był na żołdzie Rządu, powstało kilkudziesięciu Pawlukiewiczów, Umiastowskich, Hurynów, Stankiewiczów, Mitkiewiczów etc. Na to Rządowi pieniędzy nie brakło, ale nie starczyło Rządowi na to, ażeby zbudować jedną szkołę białoruską. Kiedy instytut białoruski gospodarki i kultury zwrócił się do Ministerstwa Oświaty, prosząc tylko o 40.000 zł. na otwarcie dwóch początkowych klas seminaryjnych, a resztę miał ściągnąć ze społeczeństwa białoruskiego, to Rząd do dzisiejszego dnia nie dał na to odpowiedzi.</u>
267   - <u xml:id="u-22.1" who="#PJeremicz">Czy nie jest nonsensem, gdy Rząd sam przyznał według statystyki z 1921 roku, która jest absolutnie niesprawiedliwa, że w Państwie Polskiem jest około 1 1/2 miljona Białorusinów, gdy de facto jest 2 1/2 miljona, że nie ma ani jednej szkoły białoruskiej i jeżeli Rząd wydaje ustawę o szkolnictwie, o sądownictwie, o prawie używania języka ojczystego, a nie stosuje ich? Otóż choć Rząd bardzo wiele mówił o reformach gospodarczych, o pacyfikacji stosunków, ale rozpoczął „Spierwa uspokojenie, a patom reformy”. Otóż rok temu, gdy likwidowano Hromadę, z trybuny sejmowej powiedziałem Panu Premjerowi Bartlowi: Cóż, Pan Minister po wyrwaniu kramoły dziś spoczywa na laurach, a dalej co? Dalej pustka. Na to z ław ministerjalnych odpowiedział Pan Premjer Bartel: Niech się Pan nie obawia, pustki nie będzie. Oczywiście, Pan Premjer wykonał to, co mówił, bo przez niespełna 2 lata wszystko wyrywano, kramołę” a nie myśli o reformie, wszystko uspokaja. Bo dziś proszę Panów, już jest przynajmniej 75% Białorusinów świadomych, którzy przeszli etap w więzieniu, i 75% Białorusinów świadomych już jest notowanych jako niebłagonadiożnych w policji i tam są ich fotograf je. I rzeczywiście p. Premjer Bartel w tym 'kierunku bardzo daleko się posunął, dalej nawet niż rządy poprzednie. Dziś widzimy, że Rząd przychodzi z wnioskiem o powiększenie budżetu, ale na co? na policję. I chłop białoruski powinien płacić podatki dlatego, aby było więcej policji, aby więcej wtrącano do więzień. A z czego ten chłop białoruski ma płacić, czy została przeprowadzona reforma rolna? Nie.</u>
268   - <u xml:id="u-22.2" who="#PJeremicz">Jeżeli przejdę do ostatnich wvpadków w ub. roku, to kraj białoruski był nawiedzony klęską, bo prawie całe woj. nowogródzkie i część białostockiego było zniszczone gradobiciem, ale w Woj. białostockiem wydano gospodarzom tylko po 50 zł. pożyczki. Ale za to musieli zapłacić 3 zł. i wpisać się do skrytego rządowego bloku. Jeżeli Panowie mówią, że nie było partyjnictwa, to stwierdzam, że na koszt Skarbu robiło się tę partyjną robotę.</u>
269   - <u xml:id="u-22.3" who="#PJeremicz">Przy wyborach Rząd zastosował na terenach białoruskich w stosunku do narodu białoruskiego niesłychany teror. Naród białoruski był atakowany z 3 stron. Ja się nie dziwię, że obszarnicy polscy porozumieli się z obszarnikami czarnosecińskimi moskiewskimi. Przy współudziale administracji wypuszczono całą armję moskiewskiej czarnej sotni, aby rozbijać ruch białoruski, bo te czarne sotnie marzą o tym „siewierozapadnym” kraju.</u>
  266 + <u xml:id="u-22.0" who="#FabijanJeremicz">Wysoka Izbo! Mamy dziś uchwalić prowizorjum budżetowe. Rząd przedstawił nam budżet na rok 1928/29, ale dużo większy, niż w r. 1927/28. Bacznie przyglądałem się temu budżetowi i chciałem chociaż jedną pozycję zauważyć, gdzieby była wyasygnowana kwota dla narodu białoruskiego. Takiej pozycji nie zauważyłem, ale o tem będę mówił wtedy, kiedy będzie rozprawa o całokształcie budżetu. Gdy po dniach majowych powstał Rząd obecny, który głosu, że dlatego powstał, że w Polsce jest bardzo wiele nieprawości, to było dużo Białorusinów, którzy myśleli, że nareszcie może zmniejszą się choć trochę nieprawości i w stosunku do narodu białoruskiego, a tych nieprawości było bardzo a bardzo wiele, jednak choć od dnia powstania Rządu pomajowego minęło dwa lata, my zmiany w stosunku do narodu białoruskiego w polityce obecnego Rządu nie widzimy. Zmieniły się niektóre personae gratae, pozmieniali się niektórzy kacykowie na t z. Kresach Wschodnich, ale system został ten sam, a system ten polegał na tem, ażeby wszystko to, co jest białoruskiego, niszczyć, polonizować i kolonizować. System ten do dzisiejszego dnia jest uprawiany. Co prawda Rząd obecny bardzo intensywnie prowadził w tym kierunku prace, które polegały na t. zw. po rosyjsku „wyławliwanju dusz”, czyli przekupywaniu i divide et impera. Otóż Rząd obecny, stosując ten sam system poprzedniego rządu Chjeno-Piasta, bardzo intensywnie zaczął pracować wśród Białorusinów. Zamiast t. zw. ugodowych grup, zamiast jednego Pawlukiewicza, który był na żołdzie Rządu, powstało kilkudziesięciu Pawlukiewiczów, Umiastowskich, Hurynów, Stankiewiczów, Mitkiewiczów etc. Na to Rządowi pieniędzy nie brakło, ale nie starczyło Rządowi na to, ażeby zbudować jedną szkołę białoruską. Kiedy instytut białoruski gospodarki i kultury zwrócił się do Ministerstwa Oświaty, prosząc tylko o 40.000 zł. na otwarcie dwóch początkowych klas seminaryjnych, a resztę miał ściągnąć ze społeczeństwa białoruskiego, to Rząd do dzisiejszego dnia nie dał na to odpowiedzi.</u>
  267 + <u xml:id="u-22.1" who="#FabijanJeremicz">Czy nie jest nonsensem, gdy Rząd sam przyznał według statystyki z 1921 roku, która jest absolutnie niesprawiedliwa, że w Państwie Polskiem jest około 1 1/2 miljona Białorusinów, gdy de facto jest 2 1/2 miljona, że nie ma ani jednej szkoły białoruskiej i jeżeli Rząd wydaje ustawę o szkolnictwie, o sądownictwie, o prawie używania języka ojczystego, a nie stosuje ich? Otóż choć Rząd bardzo wiele mówił o reformach gospodarczych, o pacyfikacji stosunków, ale rozpoczął „Spierwa uspokojenie, a patom reformy”. Otóż rok temu, gdy likwidowano Hromadę, z trybuny sejmowej powiedziałem Panu Premjerowi Bartlowi: Cóż, Pan Minister po wyrwaniu kramoły dziś spoczywa na laurach, a dalej co? Dalej pustka. Na to z ław ministerjalnych odpowiedział Pan Premjer Bartel: Niech się Pan nie obawia, pustki nie będzie. Oczywiście, Pan Premjer wykonał to, co mówił, bo przez niespełna 2 lata wszystko wyrywano, kramołę” a nie myśli o reformie, wszystko uspokaja. Bo dziś proszę Panów, już jest przynajmniej 75% Białorusinów świadomych, którzy przeszli etap w więzieniu, i 75% Białorusinów świadomych już jest notowanych jako niebłagonadiożnych w policji i tam są ich fotograf je. I rzeczywiście p. Premjer Bartel w tym 'kierunku bardzo daleko się posunął, dalej nawet niż rządy poprzednie. Dziś widzimy, że Rząd przychodzi z wnioskiem o powiększenie budżetu, ale na co? na policję. I chłop białoruski powinien płacić podatki dlatego, aby było więcej policji, aby więcej wtrącano do więzień. A z czego ten chłop białoruski ma płacić, czy została przeprowadzona reforma rolna? Nie.</u>
  268 + <u xml:id="u-22.2" who="#FabijanJeremicz">Jeżeli przejdę do ostatnich wvpadków w ub. roku, to kraj białoruski był nawiedzony klęską, bo prawie całe woj. nowogródzkie i część białostockiego było zniszczone gradobiciem, ale w Woj. białostockiem wydano gospodarzom tylko po 50 zł. pożyczki. Ale za to musieli zapłacić 3 zł. i wpisać się do skrytego rządowego bloku. Jeżeli Panowie mówią, że nie było partyjnictwa, to stwierdzam, że na koszt Skarbu robiło się tę partyjną robotę.</u>
  269 + <u xml:id="u-22.3" who="#FabijanJeremicz">Przy wyborach Rząd zastosował na terenach białoruskich w stosunku do narodu białoruskiego niesłychany teror. Naród białoruski był atakowany z 3 stron. Ja się nie dziwię, że obszarnicy polscy porozumieli się z obszarnikami czarnosecińskimi moskiewskimi. Przy współudziale administracji wypuszczono całą armję moskiewskiej czarnej sotni, aby rozbijać ruch białoruski, bo te czarne sotnie marzą o tym „siewierozapadnym” kraju.</u>
270 270 <u xml:id="u-22.4" who="#komentarz">(Głos: Gdzie?)</u>
271   - <u xml:id="u-22.5" who="#PJeremicz">We wszystkich powiatach na Białej Rusi. Naród białoruski na tyle jest już świadom, że oparł się przy głosowaniu i powiedział tym moskiewskim czarnosecińcom, że nie mają tu nic do mówienia: wara od narodu białoruskego!</u>
  271 + <u xml:id="u-22.5" who="#FabijanJeremicz">We wszystkich powiatach na Białej Rusi. Naród białoruski na tyle jest już świadom, że oparł się przy głosowaniu i powiedział tym moskiewskim czarnosecińcom, że nie mają tu nic do mówienia: wara od narodu białoruskego!</u>
272 272 <u xml:id="u-22.6" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
273   - <u xml:id="u-22.7" who="#PJeremicz">I tu współdziałała administracja i czynniki blisko stojące do Rządu popierały tę akcję nie tylko przez administrację, ale i pieniędzmi.</u>
  273 + <u xml:id="u-22.7" who="#FabijanJeremicz">I tu współdziałała administracja i czynniki blisko stojące do Rządu popierały tę akcję nie tylko przez administrację, ale i pieniędzmi.</u>
274 274 <u xml:id="u-22.8" who="#komentarz">(P. Radziwiłł: Gdzie?)</u>
275   - <u xml:id="u-22.9" who="#PJeremicz">To już zostało ujawnione w prasie. Nie chcę wymieniać nazwisk, jeżeli Książe będzie chciał, to mu potem w cztery oczy powiem.</u>
276   - <u xml:id="u-22.10" who="#PJeremicz">Z drugiej strony Rząd wysyłał wszelkiego rodzaju renegatów białoruskich i zdrajców, ażeby tak samo rozbijać ruch białoruski. I tu naród białoruski oparł się i żaden zdrajca nie przeszedł, prócz jednego, którego wysunięto w ostatniej chwili. Po trzecie naród białoruski nie mógł sobie dać rady z Rządem, bo Rząd miał władzę, miał bagnety, ale z tem mała bieda, bo miarodajne czynniki rządowe, czyli wojewodowie, którzy głową odpowiadali za wybory, troszeczkę się zagalopowali.</u>
277   - <u xml:id="u-22.11" who="#PJeremicz">W niektórych okręgach narodowi białoruskiemu zabrano ziemię i osadzono osadników, do administracji nas nie dopuszczano, do samorządów nie dopuszczano, jeżeli ktoś z Białorusinów był wybrany, to go nie zatwierdzano, do powiatowych zarządów tak samo, wójtowie prawie wszyscy byli osadnikami, ale jeszcze jedno miał naród białoruski — że w parlamencie reprezentowali go Białorusini. Dziś czynniki rządowe doprowadziły do tego, że nawet w parlamencie naród białoruski będą reprezentować osadnicy i dyrektorzy. Panowie krzyczycie, żeście zwyciężyli, ale Panowie zapominacie o tem, że w takim lidzkim okręgu 72.000 zupełnie świadomie głosowało na unieważnione listy. 72.000 głosów, to cała armja. Czy Panowie myślicie, że ci ludzie będą zadowoleni z tego przedstawicielstwa, czy Wy, którzy powiadacie dziś, że zwycięży liście i że macie tu większość, potraficie im wynagrodzić tę krzywdę, i czy się to nie odbije na Waszej polityce?</u>
278   - <u xml:id="u-22.12" who="#PJeremicz">Przechodzę do ostatniego punktu, mianowicie do małej naszej historji, kiedyśmy, mniejszości narodowe, 3 dni temu przy otwarciu Sejmu, po raz drugi wyciągnęli rękę do demokracji polskiej, bośmy głosowali na kandydata, wystawionego przez lewicę polską; dziś zaś czytam w prasie szowinistycznej, że na kim ma się opierać P. P. S., z kim ma iść do rządów? Czy z Jeremiczami, z Ukraińcami, antypaństwowcami i wywrotowcami? A więc urabia się opinję, jaka była w 1922 r. przed zabójstwem ś. p. Prezydenta Narutowicza, „Słowo Wileńskie” urabia tę samą politykę i chcecie, żeby był zamordowany Daszyński, tak jak wtedy Narutowicz.</u>
  275 + <u xml:id="u-22.9" who="#FabijanJeremicz">To już zostało ujawnione w prasie. Nie chcę wymieniać nazwisk, jeżeli Książe będzie chciał, to mu potem w cztery oczy powiem.</u>
  276 + <u xml:id="u-22.10" who="#FabijanJeremicz">Z drugiej strony Rząd wysyłał wszelkiego rodzaju renegatów białoruskich i zdrajców, ażeby tak samo rozbijać ruch białoruski. I tu naród białoruski oparł się i żaden zdrajca nie przeszedł, prócz jednego, którego wysunięto w ostatniej chwili. Po trzecie naród białoruski nie mógł sobie dać rady z Rządem, bo Rząd miał władzę, miał bagnety, ale z tem mała bieda, bo miarodajne czynniki rządowe, czyli wojewodowie, którzy głową odpowiadali za wybory, troszeczkę się zagalopowali.</u>
  277 + <u xml:id="u-22.11" who="#FabijanJeremicz">W niektórych okręgach narodowi białoruskiemu zabrano ziemię i osadzono osadników, do administracji nas nie dopuszczano, do samorządów nie dopuszczano, jeżeli ktoś z Białorusinów był wybrany, to go nie zatwierdzano, do powiatowych zarządów tak samo, wójtowie prawie wszyscy byli osadnikami, ale jeszcze jedno miał naród białoruski — że w parlamencie reprezentowali go Białorusini. Dziś czynniki rządowe doprowadziły do tego, że nawet w parlamencie naród białoruski będą reprezentować osadnicy i dyrektorzy. Panowie krzyczycie, żeście zwyciężyli, ale Panowie zapominacie o tem, że w takim lidzkim okręgu 72.000 zupełnie świadomie głosowało na unieważnione listy. 72.000 głosów, to cała armja. Czy Panowie myślicie, że ci ludzie będą zadowoleni z tego przedstawicielstwa, czy Wy, którzy powiadacie dziś, że zwycięży liście i że macie tu większość, potraficie im wynagrodzić tę krzywdę, i czy się to nie odbije na Waszej polityce?</u>
  278 + <u xml:id="u-22.12" who="#FabijanJeremicz">Przechodzę do ostatniego punktu, mianowicie do małej naszej historji, kiedyśmy, mniejszości narodowe, 3 dni temu przy otwarciu Sejmu, po raz drugi wyciągnęli rękę do demokracji polskiej, bośmy głosowali na kandydata, wystawionego przez lewicę polską; dziś zaś czytam w prasie szowinistycznej, że na kim ma się opierać P. P. S., z kim ma iść do rządów? Czy z Jeremiczami, z Ukraińcami, antypaństwowcami i wywrotowcami? A więc urabia się opinję, jaka była w 1922 r. przed zabójstwem ś. p. Prezydenta Narutowicza, „Słowo Wileńskie” urabia tę samą politykę i chcecie, żeby był zamordowany Daszyński, tak jak wtedy Narutowicz.</u>
279 279 <u xml:id="u-22.13" who="#komentarz">(Wesołość.)</u>
280   - <u xml:id="u-22.14" who="#PJeremicz">W ten sam sposób Panowie to robicie. Więc Panom chodzi o to, ażeby dziś z nas zrobić antypaństwowców i wywrotowców. My już to miano mamy od 5 lat i dziś taka jest cała polityka i tak skwapliwie to wykonywa obecny Rząd, bo dość tego, by ktoś się nazwał Białorusinem, a w tej chwili nazwany jest bolszewikiem lub komunistą i zaraz wsadzają go do kryminału. Mamy już kilkanaście tysięcy Białorusinów siedzących w kryminale dlatego tylko, że nazywają się Białorusinami.</u>
  280 + <u xml:id="u-22.14" who="#FabijanJeremicz">W ten sam sposób Panowie to robicie. Więc Panom chodzi o to, ażeby dziś z nas zrobić antypaństwowców i wywrotowców. My już to miano mamy od 5 lat i dziś taka jest cała polityka i tak skwapliwie to wykonywa obecny Rząd, bo dość tego, by ktoś się nazwał Białorusinem, a w tej chwili nazwany jest bolszewikiem lub komunistą i zaraz wsadzają go do kryminału. Mamy już kilkanaście tysięcy Białorusinów siedzących w kryminale dlatego tylko, że nazywają się Białorusinami.</u>
281 281 <u xml:id="u-22.15" who="#komentarz">(Głos: Bo są komunistami.)</u>
282   - <u xml:id="u-22.16" who="#PJeremicz">Proszę Panów, w Polsce są dwa pytania pierwszorzędnej wagi i te dwa zagadnienia muszą być rozwiązane. Pierwszem zagadnieniem jest kwestja mniejszości narodowych, a drugiem jest reforma agrarna. Otóż skoro Rząd ten lub inny tych dwóch zagadnień nie rozwiąże, to nierealne są budżety, które dziś się buduje, a jak widzimy budżety robi się na wyrost, a pokrywać te budżety musi nasz chłop białoruski, ukraiński, a tak samo i polski, nie mający warsztatu pracy, więc trzeba będzie z niego wyciskać ostatnie soki, ale to nie na długo. Dopóki nie będzie stworzony warsztat pracy dla białoruskiego, ukraińskiego i Dolskiego chłopa, a warsztat pracy może dać tylko reforma rolna, póki ten chłop nie będzie mógł opłacać podatków, dopóty równowaga budżetowa nie będzie osiągnięta. A czy Panowie to potraficie? czy Minister Meysztowicz, Minister Niezabytowski, książę Radziwiłł i książę Sapieha pozwolą wam przeprowadzić reformę rolną?</u>
283   - <u xml:id="u-22.17" who="#PJeremicz">Nie, Panowie. Jak długo będzie siedział p. Sanojca razem z księciem Radziwiłłem — kiedyś siedział na skrajnej lewicy, a dziś siedzą w jednym klubie — Panowie tego przeprowadzić nie potraficie. Reformy agrarnej nie pozwolą wam przeprowadzić obszarnicy, a reformy spraw narodowościowych nie pozwolą wam przeprowadzić panowie a la Polakiewicz, czyli przedstawiciele imperjalizmu polskiego i Panowie tych rzeczy i w tym Sejmie nie przeprowadzicie.</u>
284   - <u xml:id="u-22.18" who="#PJeremicz">Kończąc moje przemówienie w imieniu Klubu Białoruskiego składam następującą deklarację:</u>
285   - <u xml:id="u-22.19" who="#PJeremicz">Świętym ideałem każdego narodu jest jego niepodległość. Jest to zdrowy i normalny pęd każdego zdolnego do życia organizmu narodowego. Urzeczywistnienie prawa samookreślenia narodów ominęło naród. białoruski, który nieraz dał dowód swego niepodległościowego dążenia.</u>
  282 + <u xml:id="u-22.16" who="#FabijanJeremicz">Proszę Panów, w Polsce są dwa pytania pierwszorzędnej wagi i te dwa zagadnienia muszą być rozwiązane. Pierwszem zagadnieniem jest kwestja mniejszości narodowych, a drugiem jest reforma agrarna. Otóż skoro Rząd ten lub inny tych dwóch zagadnień nie rozwiąże, to nierealne są budżety, które dziś się buduje, a jak widzimy budżety robi się na wyrost, a pokrywać te budżety musi nasz chłop białoruski, ukraiński, a tak samo i polski, nie mający warsztatu pracy, więc trzeba będzie z niego wyciskać ostatnie soki, ale to nie na długo. Dopóki nie będzie stworzony warsztat pracy dla białoruskiego, ukraińskiego i Dolskiego chłopa, a warsztat pracy może dać tylko reforma rolna, póki ten chłop nie będzie mógł opłacać podatków, dopóty równowaga budżetowa nie będzie osiągnięta. A czy Panowie to potraficie? czy Minister Meysztowicz, Minister Niezabytowski, książę Radziwiłł i książę Sapieha pozwolą wam przeprowadzić reformę rolną?</u>
  283 + <u xml:id="u-22.17" who="#FabijanJeremicz">Nie, Panowie. Jak długo będzie siedział p. Sanojca razem z księciem Radziwiłłem — kiedyś siedział na skrajnej lewicy, a dziś siedzą w jednym klubie — Panowie tego przeprowadzić nie potraficie. Reformy agrarnej nie pozwolą wam przeprowadzić obszarnicy, a reformy spraw narodowościowych nie pozwolą wam przeprowadzić panowie a la Polakiewicz, czyli przedstawiciele imperjalizmu polskiego i Panowie tych rzeczy i w tym Sejmie nie przeprowadzicie.</u>
  284 + <u xml:id="u-22.18" who="#FabijanJeremicz">Kończąc moje przemówienie w imieniu Klubu Białoruskiego składam następującą deklarację:</u>
  285 + <u xml:id="u-22.19" who="#FabijanJeremicz">Świętym ideałem każdego narodu jest jego niepodległość. Jest to zdrowy i normalny pęd każdego zdolnego do życia organizmu narodowego. Urzeczywistnienie prawa samookreślenia narodów ominęło naród. białoruski, który nieraz dał dowód swego niepodległościowego dążenia.</u>
286 286 <u xml:id="u-22.20" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje Marszałek.)</u>
287   - <u xml:id="u-22.21" who="#PJeremicz">Wobec tego my, jako reprezentujący szerokie masy siermiężnego narodu, stojąc na gruncie samookreślenia narodów, a pielęgnując w sercach swych ideał złączonej, niepodległej Białorusi, będziemy zawsze się zmagali o te ideały naszego narodu, które również są ideałami całej ludzkości.</u>
288   - <u xml:id="u-22.22" who="#PJeremicz">Niewielkiej naszej ilości w tej Izbie jednak wystarczy na to, aby z tej wysokiej trybuny zawsze głosić o wielkiej krzywdzie, jaka się dzieje narodowi białoruskiemu.</u>
289   - <u xml:id="u-22.23" who="#PJeremicz">Zaznaczamy swe negatywne stanowisko wobec Rządu obecnego i głosować będziemy przeciwko prowizorjum budżetowemu.</u>
  287 + <u xml:id="u-22.21" who="#FabijanJeremicz">Wobec tego my, jako reprezentujący szerokie masy siermiężnego narodu, stojąc na gruncie samookreślenia narodów, a pielęgnując w sercach swych ideał złączonej, niepodległej Białorusi, będziemy zawsze się zmagali o te ideały naszego narodu, które również są ideałami całej ludzkości.</u>
  288 + <u xml:id="u-22.22" who="#FabijanJeremicz">Niewielkiej naszej ilości w tej Izbie jednak wystarczy na to, aby z tej wysokiej trybuny zawsze głosić o wielkiej krzywdzie, jaka się dzieje narodowi białoruskiemu.</u>
  289 + <u xml:id="u-22.23" who="#FabijanJeremicz">Zaznaczamy swe negatywne stanowisko wobec Rządu obecnego i głosować będziemy przeciwko prowizorjum budżetowemu.</u>
290 290 </div>
291 291 <div xml:id="div-23">
292   - <u xml:id="u-23.0" who="#Marszałek">Wpłynął wniosek p. Zwierzyńskiego o przerwanie debaty.</u>
  292 + <u xml:id="u-23.0" who="#IgnacyDaszyński">Wpłynął wniosek p. Zwierzyńskiego o przerwanie debaty.</u>
293 293 <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(P. Warszawski: Proszę o głos)</u>
294   - <u xml:id="u-23.2" who="#Marszałek">Proszę.</u>
  294 + <u xml:id="u-23.2" who="#IgnacyDaszyński">Proszę.</u>
295 295 </div>
296 296 <div xml:id="div-24">
297 297 <u xml:id="u-24.0" who="#PWarszawski">Zwracam uwagę na to, że po raz drugi jestem odcięty od głosu, że reprezentuję obóz, który w czasie kampanji wyborczej...</u>
... ... @@ -301,123 +301,123 @@
301 301 <u xml:id="u-24.4" who="#PWarszawski">… ten Sejm stwierdzam, pomaga Piłsudskiemu dusić demokrację parlamentarną.</u>
302 302 </div>
303 303 <div xml:id="div-25">
304   - <u xml:id="u-25.0" who="#Marszałek">Zwracam uwagę Panu, że przy trzeciem czytaniu jest także możliwa dyskusja.</u>
305   - <u xml:id="u-25.1" who="#Marszałek">Jest postawiony wniosek formalny o przerwanie dyskusji. Kto z Panów Posłów jest za tym wnioskiem, zechce Wstać. Biuro jest zgodne, że stoi większość. Rozprawa jest przerwana. Czy sprawozdawcy wniosków mniejszości żądają głosu?</u>
  304 + <u xml:id="u-25.0" who="#IgnacyDaszyński">Zwracam uwagę Panu, że przy trzeciem czytaniu jest także możliwa dyskusja.</u>
  305 + <u xml:id="u-25.1" who="#IgnacyDaszyński">Jest postawiony wniosek formalny o przerwanie dyskusji. Kto z Panów Posłów jest za tym wnioskiem, zechce Wstać. Biuro jest zgodne, że stoi większość. Rozprawa jest przerwana. Czy sprawozdawcy wniosków mniejszości żądają głosu?</u>
306 306 <u xml:id="u-25.2" who="#komentarz">(Nie.)</u>
307   - <u xml:id="u-25.3" who="#Marszałek">Głos ma p. referent.</u>
  307 + <u xml:id="u-25.3" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. referent.</u>
308 308 </div>
309 309 <div xml:id="div-26">
310   - <u xml:id="u-26.0" who="#PKrzyżanowski">Wysoka Izbo! Jak już wczoraj zaznaczył p. Marszałek Sejmu poseł Daszyński zachodzi w interesie Państwa konieczność uchwalenia prowizorium budżetowego jeszcze W ciągu dnia jutrzejszego, albowiem jutro budżet obecnie obowiązujący wygasa. Dlatego niestety nie będę mógł odpowiedzieć na wszystkie tu poruszone tak interesujące kwestje. Ograniczę się do rzeczy najkonieczniejszych, ażeby tok obrad nad prowizorjum budżetowem przyspieszyć, tem bardziej, że musimy jeszcze dziś, o ile to 'jest możliwe, załatwić wniosek o budżecie inwestycyjnym.</u>
311   - <u xml:id="u-26.1" who="#PKrzyżanowski">Zrzekam się zupełnie reagowania na polityczne momenty, wysunięte w toku dyskusji, a ograniczę się do momentów czysto finansowych, związanych z prowizorjum budżetowem, nie będę jednak mógł w zupełności pominąć spraw ekonomicznych, o ile z tem prowizorjum ściśle się łączą. Zwracam zresztą uwagę na to, że będziemy mieli Wkrótce, bo jeszcze w końcu kwietnia, sposobność rozważania w szczegółach preliminarza budżetowego, który obecnie mamy Zaliczkowo na najbliższy kwartał uchwalić.</u>
312   - <u xml:id="u-26.2" who="#PKrzyżanowski">Pragnąłbym przede wszystkiem zająć stanowisko wobec wywodów p. prezesa Dąbskiego, który podniósł problem przekroczenia w wydatkach zeszłorocznych. Istotnie, przekroczono wydatki o kwotę blisko 20%. Preliminarz budżetowy przewidywał wydatki w kwocie ogólnej 2 miljardów złotych, natomiast rzeczywiste wydatki dosięgają kwoty 2 miljardów i 400 miljonów. Te przekroczenia zresztą są uwidocznione w cyfrach statystycznych, stalle przez Rząd ogłaszanych. Nie pojawiły się one po raz pierwszy w mojem sprawozdaniu budżetowem, one są stałym współczynnikiem naszej statystyki finansowej, są ogłaszane w biuletynach statystycznych Ministerstwa Skarbu.</u>
313   - <u xml:id="u-26.3" who="#PKrzyżanowski">Niewątpliwie, przekroczenia wydatków nie są objawem pożądanym. Były one uzasadnione w ręku zeszłym stosunkami wyjątkowemi. Najpierw były uzasadnione tem, że istniała możność pokrycia tych wydatków. Nasze dochody wzrosły o około 35%, a wydatki wzrosły tylko o około 20%. Ta różnica 15% to są te zapasy kasowe, o których się obecnie tyle mówi. Rząd więc, nie wyzyskując całości wzrostu dochodów w preliminarzu budżetowym, wyzyskał tylko ten wzrost dochodów dla uskutecznienia najkonieczniejszych wydatków, które preliminował nisko w chwili uchwalania budżetu obecnie obowiązującego, bo nie liczono się z możnością ich finansowego pokrycia. Wydatki te były powszechnie uważane za konieczne, a jeżeli nie znalazły wyrazu w preliminarzu budżetowym, to dlatego, że sądzono, że nie znajdzie się środków na ich pokrycie. Jednak te środki się znalazły. Zdaję się, że Rząd zrobił słusznie, że wydatki te uskutecznił, ponieważ one odpowiadały powszechnemu przekonaniu. Jednak nie jest rzeczą pożądaną, żeby się ten objaw powtarzał, to też w mojem drukowanem sprawozdaniu budżetowem, które znajduje się w rękach Panów, wyraziłem imieniem Komisji Budżetowej życzenie, żeby na przyszłość w bieżącym roku budżetowym przekroczeń nie było. Ażeby właśnie uniknąć tych przekroczeń, żeby nie było, o ile możności, kredytów dodatkowych, Komisja Budżetowa postawiła wniosek, żeby Rządowi wszystkich kredytów, których żąda, udzielić i dołączyć do tego tylko jeden warunek, jedno życzenie, żeby nadal tych kredytów nie przekraczał.</u>
314   - <u xml:id="u-26.4" who="#PKrzyżanowski">Chciałbym tutaj w kilku choćby słowach zająć stanowisko wobec poglądu, iż obecne wydatki są za wysokie. Ciągle spotykamy się z tem zjawiskiem, że jedni z Panów uważają, że wydatki są za niskie, drudzy, że za wysokie. Specjalnie dotyczy to wydatków na pensje urzędnicze. Otóż co do mnie muszę oświadczyć, że zbliżam się do tego poglądu, iż wydatki raczej są wysokie, niż niskie, jednak nie sądzę, by te wydatki były zanadto wysokie.</u>
315   - <u xml:id="u-26.5" who="#PKrzyżanowski">Zwracam uwagę na to, że jeszcze w preliminarzach naszych nie doszliśmy do kwoty, preliminowanej w r. 1925 i wówczas faktycznie wydanej. Budżet na r. 1925 opiewał na 2 miliardy złotych w złocie, co odpowiada mniej więcej 3.400.000.000 zł. obecnych. Do kwoty tej zbliżamy się, ale jej jeszcze nie osiągnęliśmy. Z drugiej strony niewątpliwie organizm nasz gospodarczy dziś jest bardziej uzdolniony do pokrywania wysokich wydatków, niż wówczas. Dlatego sądzę, że wydatki, które dziś są przewidywane, nie zachwieją naszej sytuacji ani finansowej, ani gospodarczej, pod warunkiem jednak, że nie będą przekroczone zgodnie z tem, co wypowiedziała Komisja Budżetowa.</u>
316   - <u xml:id="u-26.6" who="#PKrzyżanowski">Pogląd, że wydatki nasze są za wysokie i że mogą okazać się szkodliwe, opiera się, jeśli się nie mylę, na przecenianiu ujemnych objawów obecnej konjunktury gospodarczej. Rząd dobrze robi, że się liczy z pewnem osłabieniem tej konjunktury. Nie należy jednak, zdaje mi się, przesadzać ani w optymizmie, ani w pesymizmie. Najlepszym dowodem, że Rząd się liczy z osłabieniem konjunktury, jest to, że preliminuje w budżecie administracji dochody w niższej kwocie, niż rzeczywiście osiągnięto w roku zeszłym. Jeszcze raz przypominam, że w roku zeszłym osiągnięto dochody o 35% wyższe od preliminowanych, obecnie preliminuje się dochody nieco niższe, nie tylko nie liczy się na żadną zwyżkę, ale liczy się na pewną zniżkę dochodów. Sądzę, że to stanowisko odpowiada wymogom ostrożności finansowej.</u>
317   - <u xml:id="u-26.7" who="#PKrzyżanowski">Jak się będzie przedstawiała konjunktura w przyszłości, to jest rzecz niesłychanie trudna do ocenienia. Zwracam jednak uwagę na to, że od dwóch tygodni cyfra bezrobotnych znowu zaczyna z lekka spadać, przestała rosnąć. Wiemy, że cyfra bezrobotnych rosła w miesiącach zimowych.</u>
  310 + <u xml:id="u-26.0" who="#AdamKrzyżanowski">Wysoka Izbo! Jak już wczoraj zaznaczył p. Marszałek Sejmu poseł Daszyński zachodzi w interesie Państwa konieczność uchwalenia prowizorium budżetowego jeszcze W ciągu dnia jutrzejszego, albowiem jutro budżet obecnie obowiązujący wygasa. Dlatego niestety nie będę mógł odpowiedzieć na wszystkie tu poruszone tak interesujące kwestje. Ograniczę się do rzeczy najkonieczniejszych, ażeby tok obrad nad prowizorjum budżetowem przyspieszyć, tem bardziej, że musimy jeszcze dziś, o ile to 'jest możliwe, załatwić wniosek o budżecie inwestycyjnym.</u>
  311 + <u xml:id="u-26.1" who="#AdamKrzyżanowski">Zrzekam się zupełnie reagowania na polityczne momenty, wysunięte w toku dyskusji, a ograniczę się do momentów czysto finansowych, związanych z prowizorjum budżetowem, nie będę jednak mógł w zupełności pominąć spraw ekonomicznych, o ile z tem prowizorjum ściśle się łączą. Zwracam zresztą uwagę na to, że będziemy mieli Wkrótce, bo jeszcze w końcu kwietnia, sposobność rozważania w szczegółach preliminarza budżetowego, który obecnie mamy Zaliczkowo na najbliższy kwartał uchwalić.</u>
  312 + <u xml:id="u-26.2" who="#AdamKrzyżanowski">Pragnąłbym przede wszystkiem zająć stanowisko wobec wywodów p. prezesa Dąbskiego, który podniósł problem przekroczenia w wydatkach zeszłorocznych. Istotnie, przekroczono wydatki o kwotę blisko 20%. Preliminarz budżetowy przewidywał wydatki w kwocie ogólnej 2 miljardów złotych, natomiast rzeczywiste wydatki dosięgają kwoty 2 miljardów i 400 miljonów. Te przekroczenia zresztą są uwidocznione w cyfrach statystycznych, stalle przez Rząd ogłaszanych. Nie pojawiły się one po raz pierwszy w mojem sprawozdaniu budżetowem, one są stałym współczynnikiem naszej statystyki finansowej, są ogłaszane w biuletynach statystycznych Ministerstwa Skarbu.</u>
  313 + <u xml:id="u-26.3" who="#AdamKrzyżanowski">Niewątpliwie, przekroczenia wydatków nie są objawem pożądanym. Były one uzasadnione w ręku zeszłym stosunkami wyjątkowemi. Najpierw były uzasadnione tem, że istniała możność pokrycia tych wydatków. Nasze dochody wzrosły o około 35%, a wydatki wzrosły tylko o około 20%. Ta różnica 15% to są te zapasy kasowe, o których się obecnie tyle mówi. Rząd więc, nie wyzyskując całości wzrostu dochodów w preliminarzu budżetowym, wyzyskał tylko ten wzrost dochodów dla uskutecznienia najkonieczniejszych wydatków, które preliminował nisko w chwili uchwalania budżetu obecnie obowiązującego, bo nie liczono się z możnością ich finansowego pokrycia. Wydatki te były powszechnie uważane za konieczne, a jeżeli nie znalazły wyrazu w preliminarzu budżetowym, to dlatego, że sądzono, że nie znajdzie się środków na ich pokrycie. Jednak te środki się znalazły. Zdaję się, że Rząd zrobił słusznie, że wydatki te uskutecznił, ponieważ one odpowiadały powszechnemu przekonaniu. Jednak nie jest rzeczą pożądaną, żeby się ten objaw powtarzał, to też w mojem drukowanem sprawozdaniu budżetowem, które znajduje się w rękach Panów, wyraziłem imieniem Komisji Budżetowej życzenie, żeby na przyszłość w bieżącym roku budżetowym przekroczeń nie było. Ażeby właśnie uniknąć tych przekroczeń, żeby nie było, o ile możności, kredytów dodatkowych, Komisja Budżetowa postawiła wniosek, żeby Rządowi wszystkich kredytów, których żąda, udzielić i dołączyć do tego tylko jeden warunek, jedno życzenie, żeby nadal tych kredytów nie przekraczał.</u>
  314 + <u xml:id="u-26.4" who="#AdamKrzyżanowski">Chciałbym tutaj w kilku choćby słowach zająć stanowisko wobec poglądu, iż obecne wydatki są za wysokie. Ciągle spotykamy się z tem zjawiskiem, że jedni z Panów uważają, że wydatki są za niskie, drudzy, że za wysokie. Specjalnie dotyczy to wydatków na pensje urzędnicze. Otóż co do mnie muszę oświadczyć, że zbliżam się do tego poglądu, iż wydatki raczej są wysokie, niż niskie, jednak nie sądzę, by te wydatki były zanadto wysokie.</u>
  315 + <u xml:id="u-26.5" who="#AdamKrzyżanowski">Zwracam uwagę na to, że jeszcze w preliminarzach naszych nie doszliśmy do kwoty, preliminowanej w r. 1925 i wówczas faktycznie wydanej. Budżet na r. 1925 opiewał na 2 miliardy złotych w złocie, co odpowiada mniej więcej 3.400.000.000 zł. obecnych. Do kwoty tej zbliżamy się, ale jej jeszcze nie osiągnęliśmy. Z drugiej strony niewątpliwie organizm nasz gospodarczy dziś jest bardziej uzdolniony do pokrywania wysokich wydatków, niż wówczas. Dlatego sądzę, że wydatki, które dziś są przewidywane, nie zachwieją naszej sytuacji ani finansowej, ani gospodarczej, pod warunkiem jednak, że nie będą przekroczone zgodnie z tem, co wypowiedziała Komisja Budżetowa.</u>
  316 + <u xml:id="u-26.6" who="#AdamKrzyżanowski">Pogląd, że wydatki nasze są za wysokie i że mogą okazać się szkodliwe, opiera się, jeśli się nie mylę, na przecenianiu ujemnych objawów obecnej konjunktury gospodarczej. Rząd dobrze robi, że się liczy z pewnem osłabieniem tej konjunktury. Nie należy jednak, zdaje mi się, przesadzać ani w optymizmie, ani w pesymizmie. Najlepszym dowodem, że Rząd się liczy z osłabieniem konjunktury, jest to, że preliminuje w budżecie administracji dochody w niższej kwocie, niż rzeczywiście osiągnięto w roku zeszłym. Jeszcze raz przypominam, że w roku zeszłym osiągnięto dochody o 35% wyższe od preliminowanych, obecnie preliminuje się dochody nieco niższe, nie tylko nie liczy się na żadną zwyżkę, ale liczy się na pewną zniżkę dochodów. Sądzę, że to stanowisko odpowiada wymogom ostrożności finansowej.</u>
  317 + <u xml:id="u-26.7" who="#AdamKrzyżanowski">Jak się będzie przedstawiała konjunktura w przyszłości, to jest rzecz niesłychanie trudna do ocenienia. Zwracam jednak uwagę na to, że od dwóch tygodni cyfra bezrobotnych znowu zaczyna z lekka spadać, przestała rosnąć. Wiemy, że cyfra bezrobotnych rosła w miesiącach zimowych.</u>
318 318 <u xml:id="u-26.8" who="#komentarz">(P. Wacław Bitner: Teraz jest wiosna, to spada.)</u>
319   - <u xml:id="u-26.9" who="#PKrzyżanowski">Nie wiadomo, czy tego rodzaju objaw jest osłabieniem konjunktury sezonowej, związanej z zawieszeniem prac budowlanych i robót, rolnych w zimie, czy też objawem istotnego przełamania się konjunktury. Faktem jest niezbitym, że wzrost bezrobocia w zimie był objawem sezonowym; od 2 tygodni bezrobocie raczej się nieco obniżyło i przypuszczać należy, że ożywienie ruchu budowlanego, na który to cel wyznaczamy dziś duże kredyty, i ożywienie robót rolnych, w związku z porą roku, doprowadzi w dalszym ciągu do zmniejszenia bezrobocia, a przynajmniej zapobiegnie dalszemu jego wzrostowi.</u>
320   - <u xml:id="u-26.10" who="#PKrzyżanowski">Proszę Pątnów, w uwzględnieniu tego punktu widzenia, że wydatki nasze są tak wielkie, nie tylko zastrzegałem się przeciw dalszemu przekraczaniu budżetu, ale sprzeciwiłem się wnioskom, postawionym na Komisji Budżetowej o rozszerzenie preliminarza inwestycyj budżetowych, który przedłożył Rząd.</u>
321   - <u xml:id="u-26.11" who="#PKrzyżanowski">Wnioski te z pewnością były w znacznej mierze uzasadnione, ale właśnie ze względów finansowych, ze względu na to, że uważam wydatki i tak za wygórowane, Panowie, którzy są członkami Komisji Budżetowej, wiedzą, że na Komisji Budżetowej stanowczo oświadczyłem się przeciw powiększeniu preliminarza budżetowego inwestycyjnego ponad wnioski rządowe, właśnie uznając słuszność tego punktu widzenia, według którego wydatki obecne są wysokie. Tak samo oświadczyłem się na Komisji Budżetowej przeciw wnioskowi p. Zaremby, który pragnął podwyższyć pensje urzędnicze ponad kwotę przez nas na ten cel preliminowaną. Przytaczam to dla uwydatnienia tego, że punkt widzenia o wielkiej wysokości obecnych wydatków nie jest mi obcy i niezrozumiały, Wniesiona jest rezolucja mniejszości p. Jankowskiego, która jest Panom znana. Mamy zamiar za tą rezolucją głosować po bliższem rozważeniu problemu, choć jest to wniosek mniejszości. Następnie oświadczam, że jeżeli p. Kuryłowicz postawi wniosek, żeby termin pierwszego dodatku przesunąć z 1 maja na 20 kwietnia, to ten wniosek także akceptujemy.</u>
322   - <u xml:id="u-26.12" who="#PKrzyżanowski">Z temi dodatkami proszę uprzejmie Panów o głosowanie za wnioskami komisji.</u>
  319 + <u xml:id="u-26.9" who="#AdamKrzyżanowski">Nie wiadomo, czy tego rodzaju objaw jest osłabieniem konjunktury sezonowej, związanej z zawieszeniem prac budowlanych i robót, rolnych w zimie, czy też objawem istotnego przełamania się konjunktury. Faktem jest niezbitym, że wzrost bezrobocia w zimie był objawem sezonowym; od 2 tygodni bezrobocie raczej się nieco obniżyło i przypuszczać należy, że ożywienie ruchu budowlanego, na który to cel wyznaczamy dziś duże kredyty, i ożywienie robót rolnych, w związku z porą roku, doprowadzi w dalszym ciągu do zmniejszenia bezrobocia, a przynajmniej zapobiegnie dalszemu jego wzrostowi.</u>
  320 + <u xml:id="u-26.10" who="#AdamKrzyżanowski">Proszę Pątnów, w uwzględnieniu tego punktu widzenia, że wydatki nasze są tak wielkie, nie tylko zastrzegałem się przeciw dalszemu przekraczaniu budżetu, ale sprzeciwiłem się wnioskom, postawionym na Komisji Budżetowej o rozszerzenie preliminarza inwestycyj budżetowych, który przedłożył Rząd.</u>
  321 + <u xml:id="u-26.11" who="#AdamKrzyżanowski">Wnioski te z pewnością były w znacznej mierze uzasadnione, ale właśnie ze względów finansowych, ze względu na to, że uważam wydatki i tak za wygórowane, Panowie, którzy są członkami Komisji Budżetowej, wiedzą, że na Komisji Budżetowej stanowczo oświadczyłem się przeciw powiększeniu preliminarza budżetowego inwestycyjnego ponad wnioski rządowe, właśnie uznając słuszność tego punktu widzenia, według którego wydatki obecne są wysokie. Tak samo oświadczyłem się na Komisji Budżetowej przeciw wnioskowi p. Zaremby, który pragnął podwyższyć pensje urzędnicze ponad kwotę przez nas na ten cel preliminowaną. Przytaczam to dla uwydatnienia tego, że punkt widzenia o wielkiej wysokości obecnych wydatków nie jest mi obcy i niezrozumiały, Wniesiona jest rezolucja mniejszości p. Jankowskiego, która jest Panom znana. Mamy zamiar za tą rezolucją głosować po bliższem rozważeniu problemu, choć jest to wniosek mniejszości. Następnie oświadczam, że jeżeli p. Kuryłowicz postawi wniosek, żeby termin pierwszego dodatku przesunąć z 1 maja na 20 kwietnia, to ten wniosek także akceptujemy.</u>
  322 + <u xml:id="u-26.12" who="#AdamKrzyżanowski">Z temi dodatkami proszę uprzejmie Panów o głosowanie za wnioskami komisji.</u>
323 323 <u xml:id="u-26.13" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
324 324 </div>
325 325 <div xml:id="div-27">
326   - <u xml:id="u-27.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Do art. 1 są następujące wnioski: Wniosek komunistycznej frakcji poselskiej o odrzucenie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca 1928 r.</u>
327   - <u xml:id="u-27.1" who="#Marszałek">Następnie do art. 1 są wnioski wydrukowane w druku nr. 11, mianowicie wniosek p. Rybarskiego i analogiczny wniosek p. Zaremby do art. 1, oraz do tytułu wniosek p. W. Bitnera.</u>
328   - <u xml:id="u-27.2" who="#Marszałek">Jeżeli przyjmiemy wniosek p. Rybarskiego, lub identyczną z nim pierwszą część wniosku p. Zaremby, to zostanie dalszy ciąg wniosków p. Zaremby. Jeżeli zaś odrzucimy, to art. 1 będziemy głosowali pozytywnie i wówczas załatwi się wniosek grupy komunistycznej.</u>
329   - <u xml:id="u-27.3" who="#Marszałek">Dalej jest wniosek p. Bitnera do art. 5, który brzmi: w końcu ustępu pierwszego wstawić: „przyczem upoważnia się Ministra Skarbu do zastosowania kompresji wydatków, aż do norm przewidzianych w ustawie budżetowej na IV kwartał 1927/28”.</u>
330   - <u xml:id="u-27.4" who="#Marszałek">Przystępujemy najpierw do głosowania nad wnioskiem p. Rybarskiego i pierwszą częścią wniosku p. Zaremby, mianowicie w ostatnim wierszu art. 1 słowa: „preliminarza budżetowego na rok 1928/9” zamienić słowami: „ustawy skarbowej z 22 marca 1927 r.”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką pp. Rybarskiego i Zaremby, ażeby powstali z miejsc. Ponieważ biuro nie jest zgodne, będziemy głosować za pomocą przejścia przez drzwi. Posłowie, którzy są za wnioskiem p. Rybarskiego zechcą przejść przez drzwi na prawo od prezydjum, zaś posłowie, przeciwni wnioskowi przez drzwi na lewo od prezydjum. Zarządzam głosowanie przez drzwi.</u>
  326 + <u xml:id="u-27.0" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania. Do art. 1 są następujące wnioski: Wniosek komunistycznej frakcji poselskiej o odrzucenie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem na okres od 1 kwietnia do 30 czerwca 1928 r.</u>
  327 + <u xml:id="u-27.1" who="#IgnacyDaszyński">Następnie do art. 1 są wnioski wydrukowane w druku nr. 11, mianowicie wniosek p. Rybarskiego i analogiczny wniosek p. Zaremby do art. 1, oraz do tytułu wniosek p. W. Bitnera.</u>
  328 + <u xml:id="u-27.2" who="#IgnacyDaszyński">Jeżeli przyjmiemy wniosek p. Rybarskiego, lub identyczną z nim pierwszą część wniosku p. Zaremby, to zostanie dalszy ciąg wniosków p. Zaremby. Jeżeli zaś odrzucimy, to art. 1 będziemy głosowali pozytywnie i wówczas załatwi się wniosek grupy komunistycznej.</u>
  329 + <u xml:id="u-27.3" who="#IgnacyDaszyński">Dalej jest wniosek p. Bitnera do art. 5, który brzmi: w końcu ustępu pierwszego wstawić: „przyczem upoważnia się Ministra Skarbu do zastosowania kompresji wydatków, aż do norm przewidzianych w ustawie budżetowej na IV kwartał 1927/28”.</u>
  330 + <u xml:id="u-27.4" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy najpierw do głosowania nad wnioskiem p. Rybarskiego i pierwszą częścią wniosku p. Zaremby, mianowicie w ostatnim wierszu art. 1 słowa: „preliminarza budżetowego na rok 1928/9” zamienić słowami: „ustawy skarbowej z 22 marca 1927 r.”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką pp. Rybarskiego i Zaremby, ażeby powstali z miejsc. Ponieważ biuro nie jest zgodne, będziemy głosować za pomocą przejścia przez drzwi. Posłowie, którzy są za wnioskiem p. Rybarskiego zechcą przejść przez drzwi na prawo od prezydjum, zaś posłowie, przeciwni wnioskowi przez drzwi na lewo od prezydjum. Zarządzam głosowanie przez drzwi.</u>
331 331 <u xml:id="u-27.5" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
332   - <u xml:id="u-27.6" who="#Marszałek">Rezultat głosowania jest następujący: za wnioskiem pp. Rybarskiego i Zaremby głosowało 141 posłów, przeciw 169. czyli wniosek upadł. Wobec tego dalsze części wniosku p. Zaremby, które ocierały się o preliminarz budżetowy 1927/8 — upadły.</u>
333   - <u xml:id="u-27.7" who="#Marszałek">Jest wniosek o skreślenie art. 1. Będziemy głosować pozytywnie nad artykułem 1. Kto jest za przyjęciem art. 1, proszę, aby wstał. Stoi ta sama większość, art. 1 został przyjęty.</u>
334   - <u xml:id="u-27.8" who="#Marszałek">Do art. 2 nie ma żadnej poprawki, uważam go za przyjęty.</u>
335   - <u xml:id="u-27.9" who="#Marszałek">Do dawnego art. 2, obecnie art. 3 jest poprawka p. Zaremby, a potem p. Rybarskiego.</u>
  332 + <u xml:id="u-27.6" who="#IgnacyDaszyński">Rezultat głosowania jest następujący: za wnioskiem pp. Rybarskiego i Zaremby głosowało 141 posłów, przeciw 169. czyli wniosek upadł. Wobec tego dalsze części wniosku p. Zaremby, które ocierały się o preliminarz budżetowy 1927/8 — upadły.</u>
  333 + <u xml:id="u-27.7" who="#IgnacyDaszyński">Jest wniosek o skreślenie art. 1. Będziemy głosować pozytywnie nad artykułem 1. Kto jest za przyjęciem art. 1, proszę, aby wstał. Stoi ta sama większość, art. 1 został przyjęty.</u>
  334 + <u xml:id="u-27.8" who="#IgnacyDaszyński">Do art. 2 nie ma żadnej poprawki, uważam go za przyjęty.</u>
  335 + <u xml:id="u-27.9" who="#IgnacyDaszyński">Do dawnego art. 2, obecnie art. 3 jest poprawka p. Zaremby, a potem p. Rybarskiego.</u>
336 336 <u xml:id="u-27.10" who="#komentarz">(P. Zwierzyński: Poprawka p. Rybarskiego jest obecnie bezprzedmiotową.)</u>
337   - <u xml:id="u-27.11" who="#Marszałek">Poprawka ta została już załatwiona poprzedniem głosowaniem. Proszę Panów Posłów, którzy są za przyjęciem art. 3, aby wstali. Art. 3 został przyjęty Art. 4 przyjęty.</u>
338   - <u xml:id="u-27.12" who="#Marszałek">Do art. 5 jest poprawka p. Wacława Bitnera, żeby na końcu ust. 1 art. 5 wstawić: „przyczem upoważnia się Ministra Skarbu do zastosowania kompresji wydatków aż do norm, przewidzianych w ustawie budżetowej na IV kwartał 1927/8”. To jest już nieaktualne w konsekwencji poprzedniego głosowania i tego nie potrzebuję poddawać pod głosowanie. Art. 5 przyjęty.</u>
339   - <u xml:id="u-27.13" who="#Marszałek">Do dalszych artykułów nie ma poprawek, uważam je za przyjęte.</u>
340   - <u xml:id="u-27.14" who="#Marszałek">Do tytułu jest poprawka p. Bitnera. Mianowicie zamiast słów: „o prowizorium budżetowem” wstawić wyrazy: „o budżecie zaliczkowym. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona. Tytuł został przyjęty. Ustawa w drugiem czytaniu została przyjęta. Jest wniosek o trzecie czytanie.</u>
  337 + <u xml:id="u-27.11" who="#IgnacyDaszyński">Poprawka ta została już załatwiona poprzedniem głosowaniem. Proszę Panów Posłów, którzy są za przyjęciem art. 3, aby wstali. Art. 3 został przyjęty Art. 4 przyjęty.</u>
  338 + <u xml:id="u-27.12" who="#IgnacyDaszyński">Do art. 5 jest poprawka p. Wacława Bitnera, żeby na końcu ust. 1 art. 5 wstawić: „przyczem upoważnia się Ministra Skarbu do zastosowania kompresji wydatków aż do norm, przewidzianych w ustawie budżetowej na IV kwartał 1927/8”. To jest już nieaktualne w konsekwencji poprzedniego głosowania i tego nie potrzebuję poddawać pod głosowanie. Art. 5 przyjęty.</u>
  339 + <u xml:id="u-27.13" who="#IgnacyDaszyński">Do dalszych artykułów nie ma poprawek, uważam je za przyjęte.</u>
  340 + <u xml:id="u-27.14" who="#IgnacyDaszyński">Do tytułu jest poprawka p. Bitnera. Mianowicie zamiast słów: „o prowizorium budżetowem” wstawić wyrazy: „o budżecie zaliczkowym. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona. Tytuł został przyjęty. Ustawa w drugiem czytaniu została przyjęta. Jest wniosek o trzecie czytanie.</u>
341 341 <u xml:id="u-27.15" who="#komentarz">(P. Chrucki: Sprzeciwiamy się.)</u>
342   - <u xml:id="u-27.16" who="#Marszałek">W takim razie trzecie czytanie odbędzie się jutro.</u>
343   - <u xml:id="u-27.17" who="#Marszałek">Przystępujemy do drugiego punktu porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Budżetowej o projekcie ustawy w przedmiocie nadzwyczajnych inwestycji państwowych (druk nr. 2).</u>
344   - <u xml:id="u-27.18" who="#Marszałek">Głos ma p. sprawozdawca.</u>
  342 + <u xml:id="u-27.16" who="#IgnacyDaszyński">W takim razie trzecie czytanie odbędzie się jutro.</u>
  343 + <u xml:id="u-27.17" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do drugiego punktu porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Budżetowej o projekcie ustawy w przedmiocie nadzwyczajnych inwestycji państwowych (druk nr. 2).</u>
  344 + <u xml:id="u-27.18" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. sprawozdawca.</u>
345 345 </div>
346 346 <div xml:id="div-28">
347   - <u xml:id="u-28.0" who="#PKrzyżanowski">Niestety z powodu krótkości czasu nie zdążyliśmy przedłożyć Panom pisemnego sprawozdania i dlatego ograniczę się do krótkiego sprawozdania ustnego. Chodzi o uzupełnienie prowizorium budżetowego, przed chwilą przez Panów uchwalonego.</u>
348   - <u xml:id="u-28.1" who="#PKrzyżanowski">Rząd poszedł drogą przedłożenia właściwie dwóch budżetów, to jest przedłożył budżet wielki i budżet mały. Ten budżet wielki właśnie przed chwilą uchwaliliśmy zaliczkowo, jak powiedział p. pos. Bitner. Co się zaś tyczy budżetu małego, to jest to budżet inwestycyjny, którego źródłem pokrycia są zapasy kasowe.</u>
349   - <u xml:id="u-28.2" who="#PKrzyżanowski">Zmuszony jestem znowu jeszcze kilka słów na temat tych zapasów kasowych powiedzieć. Otóż zapasy kasowe, któremi pierwszy raz w gospodarce polskiej rozporządzamy w znaczniejszej kwocie, powstały stąd, że w roku zeszłym rozrost dochodów był znacznie większy, niż rozrost wydatków. Skutkiem tego mimo powiększenia wydatków ponad preliminarz udało się Rządowi pewne kwoty zaoszczędzić. Kwoty te są tak znaczne, że Rząd sądzi, iż może z tego przeznaczyć 93 miliony złotych na nadzwyczajne inwestycje państwowe. Zgodnie z Rządem sądzimy, że kwoty tej przekroczyć nie można. Przekroczenie jej byłoby pod względem finansowym i gospodarczym bardzo niebezpieczne. Natomiast stan zapasów kasowych jest taki, że uszczuplenie go o tę kwotę nie przedstawia niebezpieczeństwa, a to tem bardziej, że kwota ta nie ma być zaraz wydana. Rząd liczy się z tem, że kwotę te wyda mniej więcej w ciągu dwóch okresów budowlanych to znaczy w ciągu dwóch lat, a nie w ciągu jednego roku.</u>
350   - <u xml:id="u-28.3" who="#PKrzyżanowski">Przemawia za tem i stan zapasów kasowych i ta okoliczność. że nasz aparat wykonawczy nie jest w tej chwili tak zmontowany, ażeby mógł podołać znaczniejszym inwestycjom. Ruch budowlany w Polsce był przez długie lata tamowany i późniejsza inflacja również mu nie sprzyjała. Wskutek tego możność przejścia nagle do wielkiego ruchu budowlanego jest ograniczona i Rząd liczy się z tem że kwoty te nie będą w tym roku jeszcze wydane. W art. 6 projektu rządowego jest wyraźnie powiedziane, że kwoty niewydane mogą być użyte na zakup papierów wartościowych, jeżeli ten sposób ich lokaty nie narusza płynności tej sumy tak, że i ta okoliczność osłabia znacznie niebezpieczeństwo tego wydatku dla zapasów kasowych.</u>
351   - <u xml:id="u-28.4" who="#PKrzyżanowski">Zapasy kasowe zresztą, o ile chodzi o zapasy całkiem płynne, nie wynoszą więcej ponad 300 milionów złotych. Składa się na to gotówka w kasie, gotówka w Banku Polskim i gotówka w P. K. O. Inne zapasy kasowe tego charakteru płynności nie mają i zapasy kasowe w tej wysokości sądzę, że są niezbędne dla normalnego toku gospodarki państwowej. Zwracam zresztą uwagę na to. że Rząd także i w różnych innych przedłożeniach proponuje zmniejszenie zapasów kasowych, jak to już w umotywowaniu projektu prowizorjum budżetowego nadmieniłem. Sam budżet kolejowy przewiduje 176 miljonów z zapasów kasowych. Jeżeli jeszcze uwzględnimy niektóre inne pozycje, to zdaje mi się z konieczności nasuwa się wniosek, że przekroczenie tej kwoty nie jest wskazane.</u>
352   - <u xml:id="u-28.5" who="#PKrzyżanowski">Na Komisji Budżetowej rozważano dwie ewentualności, podnosiły się głosy za przekroczeniem tej kwoty, ale podnosiły się także Głosy, ażeby rozdział tej kwoty zmienić. Oba te wnioski ostatecznie nie zostały przyjęte. Co do pierwszej kategorji, to nie zostały przyjęte z powodów przeze mnie wymienionych. Co do drugiej grupy wniosków, to domagały się one, aby wprowadzić pewne virement w tym budżecie, ażeby pomniejszyć wydatki na budowle, a powiększyć wydatki na cele bezpośrednio produkcyjne. Jednak sądzę, że także i te wnioski w tej chwili nie mogą być uwzględniane, dlatego, że gdybyśmy raz na tę drogę wstąpili, poszlibyśmy za daleko. Zresztą uwzględnić trzeba, że Rząd z konieczności musi wyrównać pewne zaniedbania budżetowe, odnoszące się do administracji państwowej. Co się tyczy wydatków, które w ten sposób niektórzy z Panów Posłów chcieli pokryć, mam tu na myśli przede wszystkiem wydatki drogowe, to budżet jest tak zbudowany, że życzeniom tym z pewnością będzie można w znacznej mierze zadość uczynić. Przypominam, że p. Minister Skarbu nie wykluczył możliwości zaciągnięcia jeszcze w tym roku pożyczki kolejowej, co znowu da nam możność uskutecznienia wydatków, o których niektórzy Panowie na Komisji Budżetowej wspominali.</u>
353   - <u xml:id="u-28.6" who="#PKrzyżanowski">Uwzględniając ten stan rzeczy wnoszę, ażeby projekt rządowy przyjąć bez zmian.</u>
  347 + <u xml:id="u-28.0" who="#AdamKrzyżanowski">Niestety z powodu krótkości czasu nie zdążyliśmy przedłożyć Panom pisemnego sprawozdania i dlatego ograniczę się do krótkiego sprawozdania ustnego. Chodzi o uzupełnienie prowizorium budżetowego, przed chwilą przez Panów uchwalonego.</u>
  348 + <u xml:id="u-28.1" who="#AdamKrzyżanowski">Rząd poszedł drogą przedłożenia właściwie dwóch budżetów, to jest przedłożył budżet wielki i budżet mały. Ten budżet wielki właśnie przed chwilą uchwaliliśmy zaliczkowo, jak powiedział p. pos. Bitner. Co się zaś tyczy budżetu małego, to jest to budżet inwestycyjny, którego źródłem pokrycia są zapasy kasowe.</u>
  349 + <u xml:id="u-28.2" who="#AdamKrzyżanowski">Zmuszony jestem znowu jeszcze kilka słów na temat tych zapasów kasowych powiedzieć. Otóż zapasy kasowe, któremi pierwszy raz w gospodarce polskiej rozporządzamy w znaczniejszej kwocie, powstały stąd, że w roku zeszłym rozrost dochodów był znacznie większy, niż rozrost wydatków. Skutkiem tego mimo powiększenia wydatków ponad preliminarz udało się Rządowi pewne kwoty zaoszczędzić. Kwoty te są tak znaczne, że Rząd sądzi, iż może z tego przeznaczyć 93 miliony złotych na nadzwyczajne inwestycje państwowe. Zgodnie z Rządem sądzimy, że kwoty tej przekroczyć nie można. Przekroczenie jej byłoby pod względem finansowym i gospodarczym bardzo niebezpieczne. Natomiast stan zapasów kasowych jest taki, że uszczuplenie go o tę kwotę nie przedstawia niebezpieczeństwa, a to tem bardziej, że kwota ta nie ma być zaraz wydana. Rząd liczy się z tem, że kwotę te wyda mniej więcej w ciągu dwóch okresów budowlanych to znaczy w ciągu dwóch lat, a nie w ciągu jednego roku.</u>
  350 + <u xml:id="u-28.3" who="#AdamKrzyżanowski">Przemawia za tem i stan zapasów kasowych i ta okoliczność. że nasz aparat wykonawczy nie jest w tej chwili tak zmontowany, ażeby mógł podołać znaczniejszym inwestycjom. Ruch budowlany w Polsce był przez długie lata tamowany i późniejsza inflacja również mu nie sprzyjała. Wskutek tego możność przejścia nagle do wielkiego ruchu budowlanego jest ograniczona i Rząd liczy się z tem że kwoty te nie będą w tym roku jeszcze wydane. W art. 6 projektu rządowego jest wyraźnie powiedziane, że kwoty niewydane mogą być użyte na zakup papierów wartościowych, jeżeli ten sposób ich lokaty nie narusza płynności tej sumy tak, że i ta okoliczność osłabia znacznie niebezpieczeństwo tego wydatku dla zapasów kasowych.</u>
  351 + <u xml:id="u-28.4" who="#AdamKrzyżanowski">Zapasy kasowe zresztą, o ile chodzi o zapasy całkiem płynne, nie wynoszą więcej ponad 300 milionów złotych. Składa się na to gotówka w kasie, gotówka w Banku Polskim i gotówka w P. K. O. Inne zapasy kasowe tego charakteru płynności nie mają i zapasy kasowe w tej wysokości sądzę, że są niezbędne dla normalnego toku gospodarki państwowej. Zwracam zresztą uwagę na to. że Rząd także i w różnych innych przedłożeniach proponuje zmniejszenie zapasów kasowych, jak to już w umotywowaniu projektu prowizorjum budżetowego nadmieniłem. Sam budżet kolejowy przewiduje 176 miljonów z zapasów kasowych. Jeżeli jeszcze uwzględnimy niektóre inne pozycje, to zdaje mi się z konieczności nasuwa się wniosek, że przekroczenie tej kwoty nie jest wskazane.</u>
  352 + <u xml:id="u-28.5" who="#AdamKrzyżanowski">Na Komisji Budżetowej rozważano dwie ewentualności, podnosiły się głosy za przekroczeniem tej kwoty, ale podnosiły się także Głosy, ażeby rozdział tej kwoty zmienić. Oba te wnioski ostatecznie nie zostały przyjęte. Co do pierwszej kategorji, to nie zostały przyjęte z powodów przeze mnie wymienionych. Co do drugiej grupy wniosków, to domagały się one, aby wprowadzić pewne virement w tym budżecie, ażeby pomniejszyć wydatki na budowle, a powiększyć wydatki na cele bezpośrednio produkcyjne. Jednak sądzę, że także i te wnioski w tej chwili nie mogą być uwzględniane, dlatego, że gdybyśmy raz na tę drogę wstąpili, poszlibyśmy za daleko. Zresztą uwzględnić trzeba, że Rząd z konieczności musi wyrównać pewne zaniedbania budżetowe, odnoszące się do administracji państwowej. Co się tyczy wydatków, które w ten sposób niektórzy z Panów Posłów chcieli pokryć, mam tu na myśli przede wszystkiem wydatki drogowe, to budżet jest tak zbudowany, że życzeniom tym z pewnością będzie można w znacznej mierze zadość uczynić. Przypominam, że p. Minister Skarbu nie wykluczył możliwości zaciągnięcia jeszcze w tym roku pożyczki kolejowej, co znowu da nam możność uskutecznienia wydatków, o których niektórzy Panowie na Komisji Budżetowej wspominali.</u>
  353 + <u xml:id="u-28.6" who="#AdamKrzyżanowski">Uwzględniając ten stan rzeczy wnoszę, ażeby projekt rządowy przyjąć bez zmian.</u>
354 354 <u xml:id="u-28.7" who="#komentarz">(Oklaski w centrum.)</u>
355 355 </div>
356 356 <div xml:id="div-29">
357   - <u xml:id="u-29.0" who="#Marszałek">Otwieram dyskusję. Głos ma p. Stolarski.</u>
  357 + <u xml:id="u-29.0" who="#IgnacyDaszyński">Otwieram dyskusję. Głos ma p. Stolarski.</u>
358 358 </div>
359 359 <div xml:id="div-30">
360   - <u xml:id="u-30.0" who="#PStolarski">Wysoki Sejmie! Zapowiedź Rządu i ustawę o wydatkach inwestycyjnych możnaby powitać z radością, gdyby Rząd przewidział te wydatki inwestycyjne na cele rzeczywiście zmierzające do rozwoju gospodarczego w Polsce. Należy jednak stwierdzić, że przewidziane wydatki inwestycyjne nie dają podstawy rozwoju gospodarczego. Dlatego uważaliśmy za nasz obowiązek na komisji tę sprawę podnieść, skoro Rząd oświadczył, że ma fundusz na to. Uważaliśmy za stosowne wystąpić z wnioskiem, ażeby te inwestycje przyczyniły się do polepszenia stosunków gospodarczych. Z przykrością jednak należy stwierdzić, że nie wszystkie nasze wnioski spotkały się z należy tem uwzględnieniem na komisji i pozwolę sobie je tutaj Wysokiej Izbie jeszcze powtórzyć. Ale co ważniejsze, niektóre z tych wniosków zostały przyjęte w drugiem czytaniu przez komisję i dopiero w trzeciem czytaniu z niewiadomych dla nas przyczyn, ponieważ stanowisko większości komisji nie było umotywowane, zostały odrzucone. Poszczególni członkowie komisji przyznawali w rozmowach, że nasze wnioski i motywy są ważne. Powiada się, że jakoby w budżecie później zostaną one uwzględnione, że zresztą gdzieś tam jakieś fundusze są, z których można czerpać na zaspokojenie tych potrzeb. Jednak społeczeństwo czeka załatwienia tego przez Rząd i mniemam, że tutaj nie można załatwić sprawy obietnicami tylko, ale potrzeba rzecz ustawowo załatwić i ustawę wykonać. Dlatego stawiamy poprawki, aby pozycję zapomóg na budowę dróg samorządowych 6. 770.000 powiększyć do 15.000.000, a pozycję budowy stałych mostów na drogach, samorządowych podnieść do wysokości 6.000.000.</u>
361   - <u xml:id="u-30.1" who="#PStolarski">P. Minister Skarbu na komisji oświadczył, że nie można podnosić zbytnio tych sum z tej racji, że Ministerstwo Robót Publicznych nie podoła wykonaniu. My również bierzemy pod uwagę ten moment i dlatego stawiamy poprawki, które pójdą po drodze rozwoju gospodarczego w Polsce, gdzie Ministerstwo Robót Publicznych nie ma prawie nic do zrobienia, ponieważ samorządy, byleby tylko im przyjść z pomocą pieniężną, są w stanie wykonać to bez pomocy Ministerstwa Robót Publicznych.</u>
362   - <u xml:id="u-30.2" who="#PStolarski">Następnie widzimy, że w Ministerstwie Oświaty są przewidziane dość poważne sumy na budowę pałaców, a tymczasem dzieci chłopskie na wsi i nauczycielstwo duszą się w ciasnych izbach. Wskutek tego, duży procent nauczycielstwa zapada na gruźlicę, ponieważ nie ma odpowiednich warunków do pracy. Dlatego jest zupełnie słusznem nasze stanowisko, żeby tworzyć fundusze na budowę odpowiednich budynków szkolnych dla szkolnictwa powszechnego i nie zrozumiałem jest dla nas, że i Wysoki Rząd i niektórzy członkowie tej Wysokiej Izby na komisji oświadczyli się przeciw naszym wnioskom. Mniemamy, że apel, który kierujemy do szanownych Panów zostanie przez nich zrozumiany i że Panowie nasze wnioski przyjmą.</u>
363   - <u xml:id="u-30.3" who="#PStolarski">Następnie jest jeszcze jedna sprawa, o której Rząd w przedłożonym Wysokiej Izbie projekcie całkowicie zapomniał. To jest odbudowa wsi, zniszczonych podczas działań wojennych. Jeszcze mamy takie zjawiska, że są drobni rolnicy, którzy mieszkają, niestety do tej pory w lochach podziemnych. Nie odbudowali się, bo ich na to nie było stać, choć to zostało stwierdzone i przez poprzedni Sejm i choć była utworzona komisja państwowa, która oszacowała ich straty. Dlatego, jest zupełnie słusznem pod względem państwowym i społecznym, żeby tym ludziom przyjść z pomocą.</u>
  360 + <u xml:id="u-30.0" who="#BłażejStolarski">Wysoki Sejmie! Zapowiedź Rządu i ustawę o wydatkach inwestycyjnych możnaby powitać z radością, gdyby Rząd przewidział te wydatki inwestycyjne na cele rzeczywiście zmierzające do rozwoju gospodarczego w Polsce. Należy jednak stwierdzić, że przewidziane wydatki inwestycyjne nie dają podstawy rozwoju gospodarczego. Dlatego uważaliśmy za nasz obowiązek na komisji tę sprawę podnieść, skoro Rząd oświadczył, że ma fundusz na to. Uważaliśmy za stosowne wystąpić z wnioskiem, ażeby te inwestycje przyczyniły się do polepszenia stosunków gospodarczych. Z przykrością jednak należy stwierdzić, że nie wszystkie nasze wnioski spotkały się z należy tem uwzględnieniem na komisji i pozwolę sobie je tutaj Wysokiej Izbie jeszcze powtórzyć. Ale co ważniejsze, niektóre z tych wniosków zostały przyjęte w drugiem czytaniu przez komisję i dopiero w trzeciem czytaniu z niewiadomych dla nas przyczyn, ponieważ stanowisko większości komisji nie było umotywowane, zostały odrzucone. Poszczególni członkowie komisji przyznawali w rozmowach, że nasze wnioski i motywy są ważne. Powiada się, że jakoby w budżecie później zostaną one uwzględnione, że zresztą gdzieś tam jakieś fundusze są, z których można czerpać na zaspokojenie tych potrzeb. Jednak społeczeństwo czeka załatwienia tego przez Rząd i mniemam, że tutaj nie można załatwić sprawy obietnicami tylko, ale potrzeba rzecz ustawowo załatwić i ustawę wykonać. Dlatego stawiamy poprawki, aby pozycję zapomóg na budowę dróg samorządowych 6. 770.000 powiększyć do 15.000.000, a pozycję budowy stałych mostów na drogach, samorządowych podnieść do wysokości 6.000.000.</u>
  361 + <u xml:id="u-30.1" who="#BłażejStolarski">P. Minister Skarbu na komisji oświadczył, że nie można podnosić zbytnio tych sum z tej racji, że Ministerstwo Robót Publicznych nie podoła wykonaniu. My również bierzemy pod uwagę ten moment i dlatego stawiamy poprawki, które pójdą po drodze rozwoju gospodarczego w Polsce, gdzie Ministerstwo Robót Publicznych nie ma prawie nic do zrobienia, ponieważ samorządy, byleby tylko im przyjść z pomocą pieniężną, są w stanie wykonać to bez pomocy Ministerstwa Robót Publicznych.</u>
  362 + <u xml:id="u-30.2" who="#BłażejStolarski">Następnie widzimy, że w Ministerstwie Oświaty są przewidziane dość poważne sumy na budowę pałaców, a tymczasem dzieci chłopskie na wsi i nauczycielstwo duszą się w ciasnych izbach. Wskutek tego, duży procent nauczycielstwa zapada na gruźlicę, ponieważ nie ma odpowiednich warunków do pracy. Dlatego jest zupełnie słusznem nasze stanowisko, żeby tworzyć fundusze na budowę odpowiednich budynków szkolnych dla szkolnictwa powszechnego i nie zrozumiałem jest dla nas, że i Wysoki Rząd i niektórzy członkowie tej Wysokiej Izby na komisji oświadczyli się przeciw naszym wnioskom. Mniemamy, że apel, który kierujemy do szanownych Panów zostanie przez nich zrozumiany i że Panowie nasze wnioski przyjmą.</u>
  363 + <u xml:id="u-30.3" who="#BłażejStolarski">Następnie jest jeszcze jedna sprawa, o której Rząd w przedłożonym Wysokiej Izbie projekcie całkowicie zapomniał. To jest odbudowa wsi, zniszczonych podczas działań wojennych. Jeszcze mamy takie zjawiska, że są drobni rolnicy, którzy mieszkają, niestety do tej pory w lochach podziemnych. Nie odbudowali się, bo ich na to nie było stać, choć to zostało stwierdzone i przez poprzedni Sejm i choć była utworzona komisja państwowa, która oszacowała ich straty. Dlatego, jest zupełnie słusznem pod względem państwowym i społecznym, żeby tym ludziom przyjść z pomocą.</u>
364 364 <u xml:id="u-30.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek Zahajkiewicz obejmuje przewodnictwo.)</u>
365   - <u xml:id="u-30.5" who="#PStolarski">Jeżeli żądamy, żeby z tych funduszów przewidzieć dwa miljony na odbudowę, to jest zupełnie słuszne i apelujemy o to do Wysokiej Izby. Jeżeliby zaś Ministerstwo Skarbu uważało, że funduszów, które są przewidziane na inwestycje, ma nie wystarczyć, to jest rzeczą zupełnie zrozumiałą, by poprzestać na budowaniu mniejszej ilości pałaców, jakich się chce wielmożnym, a iść w kierunku potrzeb ludu. Dlatego też mniemam, że w imię sprawiedliwości, Wysoka Izba zrozumie nasze słuszne stanowisko i wniosek uchwali.</u>
366   - <u xml:id="u-30.6" who="#PStolarski">Stawiamy również wniosek, żeby przewidzieć w tych funduszach kredyt na poparcie meljoracji. Sprawa ta jest bezspornie nagląca i nikt jej zakwestjonować nie może. Trzeba dać możność państwowemu Bankowi Rolnemu, żeby się wywiązał z zadań, które przed nim leżą.</u>
367   - <u xml:id="u-30.7" who="#PStolarski">Z tych względów uważamy za konieczne nasze wnioski przedstawić Wysokiej Izbie i prosić o przyjęcie poprawek, aby tam, gdzie się mówi o zapomogach na budowę dróg państwowych, uchwalić kwotę w wysokości 15 miljonów, a tam, gdzie się mówi o zapomogach na budowę stałych mostów na drogach samorządowych, podwyższyć do 6 miljonów, dalej uchwalić fundusz meljoracyjny w wysokości 15 miljonów, uchwalić fundusz na budowę szkół w wysokości 25 miljonów i fundusz na odbudowę wsi w wysokości 2 miljonów, o co imieniem Klubu „Wyzwolenia” Wysoką Izbę proszę.</u>
  365 + <u xml:id="u-30.5" who="#BłażejStolarski">Jeżeli żądamy, żeby z tych funduszów przewidzieć dwa miljony na odbudowę, to jest zupełnie słuszne i apelujemy o to do Wysokiej Izby. Jeżeliby zaś Ministerstwo Skarbu uważało, że funduszów, które są przewidziane na inwestycje, ma nie wystarczyć, to jest rzeczą zupełnie zrozumiałą, by poprzestać na budowaniu mniejszej ilości pałaców, jakich się chce wielmożnym, a iść w kierunku potrzeb ludu. Dlatego też mniemam, że w imię sprawiedliwości, Wysoka Izba zrozumie nasze słuszne stanowisko i wniosek uchwali.</u>
  366 + <u xml:id="u-30.6" who="#BłażejStolarski">Stawiamy również wniosek, żeby przewidzieć w tych funduszach kredyt na poparcie meljoracji. Sprawa ta jest bezspornie nagląca i nikt jej zakwestjonować nie może. Trzeba dać możność państwowemu Bankowi Rolnemu, żeby się wywiązał z zadań, które przed nim leżą.</u>
  367 + <u xml:id="u-30.7" who="#BłażejStolarski">Z tych względów uważamy za konieczne nasze wnioski przedstawić Wysokiej Izbie i prosić o przyjęcie poprawek, aby tam, gdzie się mówi o zapomogach na budowę dróg państwowych, uchwalić kwotę w wysokości 15 miljonów, a tam, gdzie się mówi o zapomogach na budowę stałych mostów na drogach samorządowych, podwyższyć do 6 miljonów, dalej uchwalić fundusz meljoracyjny w wysokości 15 miljonów, uchwalić fundusz na budowę szkół w wysokości 25 miljonów i fundusz na odbudowę wsi w wysokości 2 miljonów, o co imieniem Klubu „Wyzwolenia” Wysoką Izbę proszę.</u>
368 368 <u xml:id="u-30.8" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
369 369 </div>
370 370 <div xml:id="div-31">
371   - <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszałekZahajkiewicz">Głos ma p. Dąbski.</u>
  371 + <u xml:id="u-31.0" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Głos ma p. Dąbski.</u>
372 372 </div>
373 373 <div xml:id="div-32">
374   - <u xml:id="u-32.0" who="#PDąbski">Wysoki Sejmie! Popieram w zupełności wnioski przedłożone przez p. Stolarskiego, uważam je za słuszne i uzasadnione. Moje wnioski, które będę miał zaszczyt postawić, są wnioskami ewentualnemi w razie, gdyby nie były przyjęte wnioski kol. Stolarskiego.</u>
375   - <u xml:id="u-32.1" who="#PDąbski">Wnioski moje mieszczą się zupełnie w ramach preliminowanych kredytów 88 miljonów złotych. Nic nie dodaję, w tych ramach się trzymam, zmieniając tylko poszczególne pozycje.</u>
376   - <u xml:id="u-32.2" who="#PDąbski">W art. 1 widzimy, że w wyliczeniu celów, na które mają być użyte kredyty, są wymienione punkty 1, 2, 3, 4. Są to kredyty przede wszystkiem na gmachy publiczne. Zdaję sobie sprawę z tego, że gmachy publiczne w Polsce są bardzo potrzebne, ale dużo potrzebniejsze są szkoły ludowe, meljoracje, budowa dróg, regulacja rzek i t. d., i t. d. Moje wnioski zmierzają do tego, ażeby obniżyć kredyty na gmachy publiczne, a w kredytach na te podstawowe meljoracje dodać, Wskutek tego proponuję następującą poprawkę, podkreślam, w ramach kredytów 88 miljonów tak, że to właściwie dla p. Ministra Skarbu jest zupełnie obojętne, bo nic nie straci i nic nie zyskuje. Proponuję, ażeby w art. 1 punkt 2, 3, 4 zamiast globalnej kwoty 29.200.000 została kwota globalna 4.200.000 zł., a pozostałe 25 miljonów aby przenieść do punktu 7, gdzie jest mowa o inwestycjach technicznych i rozdzielić je w sposób następujący: na budowę szkół powszechnieli 5 miljonów, na budowę dróg państwowych więcej 5 miljonów, aniżeli tam jest podane, na zapomogi na budowę dróg samorządowych 5 miljonów, na meljoracje 5 miljonów, na regulację rzek 5 miljonów — razem 25 miljonów. Zupełnie nic nie dodałem do proponowanych kredytów, rozdzieliłem je tylko w sposób bardziej racjonalny, bo zamiast tych budowli, na które możemy jeszcze parę lat poczekać, damy pieniądze na te inwestycje, które nam przyniosą bezpośrednią korzyść w formie zatamowania wylewu rzek, lub zwiększenia urodzajów, co niewątpliwie więcej zabezpieczy Skarb Państwa, aniżeli najcudowniejsze pałace dla panów wojewodów, starostów, policjantów, korpusu obrony pogranicza i t. d.</u>
  374 + <u xml:id="u-32.0" who="#JanDąbski">Wysoki Sejmie! Popieram w zupełności wnioski przedłożone przez p. Stolarskiego, uważam je za słuszne i uzasadnione. Moje wnioski, które będę miał zaszczyt postawić, są wnioskami ewentualnemi w razie, gdyby nie były przyjęte wnioski kol. Stolarskiego.</u>
  375 + <u xml:id="u-32.1" who="#JanDąbski">Wnioski moje mieszczą się zupełnie w ramach preliminowanych kredytów 88 miljonów złotych. Nic nie dodaję, w tych ramach się trzymam, zmieniając tylko poszczególne pozycje.</u>
  376 + <u xml:id="u-32.2" who="#JanDąbski">W art. 1 widzimy, że w wyliczeniu celów, na które mają być użyte kredyty, są wymienione punkty 1, 2, 3, 4. Są to kredyty przede wszystkiem na gmachy publiczne. Zdaję sobie sprawę z tego, że gmachy publiczne w Polsce są bardzo potrzebne, ale dużo potrzebniejsze są szkoły ludowe, meljoracje, budowa dróg, regulacja rzek i t. d., i t. d. Moje wnioski zmierzają do tego, ażeby obniżyć kredyty na gmachy publiczne, a w kredytach na te podstawowe meljoracje dodać, Wskutek tego proponuję następującą poprawkę, podkreślam, w ramach kredytów 88 miljonów tak, że to właściwie dla p. Ministra Skarbu jest zupełnie obojętne, bo nic nie straci i nic nie zyskuje. Proponuję, ażeby w art. 1 punkt 2, 3, 4 zamiast globalnej kwoty 29.200.000 została kwota globalna 4.200.000 zł., a pozostałe 25 miljonów aby przenieść do punktu 7, gdzie jest mowa o inwestycjach technicznych i rozdzielić je w sposób następujący: na budowę szkół powszechnieli 5 miljonów, na budowę dróg państwowych więcej 5 miljonów, aniżeli tam jest podane, na zapomogi na budowę dróg samorządowych 5 miljonów, na meljoracje 5 miljonów, na regulację rzek 5 miljonów — razem 25 miljonów. Zupełnie nic nie dodałem do proponowanych kredytów, rozdzieliłem je tylko w sposób bardziej racjonalny, bo zamiast tych budowli, na które możemy jeszcze parę lat poczekać, damy pieniądze na te inwestycje, które nam przyniosą bezpośrednią korzyść w formie zatamowania wylewu rzek, lub zwiększenia urodzajów, co niewątpliwie więcej zabezpieczy Skarb Państwa, aniżeli najcudowniejsze pałace dla panów wojewodów, starostów, policjantów, korpusu obrony pogranicza i t. d.</u>
377 377 <u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
378 378 </div>
379 379 <div xml:id="div-33">
380   - <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszałekZahajkiewicz">Głos ma p. Bilak.</u>
  380 + <u xml:id="u-33.0" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Głos ma p. Bilak.</u>
381 381 </div>
382 382 <div xml:id="div-34">
383   - <u xml:id="u-34.0" who="#PBilak">Wysoka Izbo! Jako członek Komisji Budżetowej zaiste z pewnem zdziwieniem słuchałem wywodów p. Ministra Skarbu, z pewnem zdziwieniem czytałem też przedłożenie ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych. W długiem, dwugodzinnem expose p. Minister Czechowicz na wczorajszej Komisji Budżetowej wykładał nam, że stan Skarbu Państwa jest tak świetny, że nawet można pozwolić sobie na bardzo znaczne oszczędności. Jednak wiemy, że te oszczędności poczyniono kosztem płac urzędników, że za oszczędności te powinien i być może nie pochwalony Minister Skarbu, — ale raczej pociągnięty do odpowiedzialności. Nie jest to moje twierdzenie, lecz innego, bardzo wytrawnego znawcy Skarbu Polskiego i dziwić się trzeba, że w takiej to chwili, chwili, gdy z jednej strony zachwala się ten świetny stan Skarbu, z drugiej strony równocześnie stwierdza się, że Polska kroczy w dziedzinie gospodarczej na drodze niepewnej, przychodzi Rząd z żądaniem, żeby owe inwestycje państwowe, pokryć z zapasów kasowych, Tak brzmi bowiem art. 1 tego przedłożenia. Więc nie z oszczędności, a tylko z zapasów kasowych, które w tej chwili się znajdują, mają być pokryte inwestycje. Gdy tak jest, gdy są te zapasy kasowe, to uważam, że w chwili, kiedy gospodarcze życie Polski zbliża się do bardzo niepewnego momentu…</u>
  383 + <u xml:id="u-34.0" who="#StepanBilak">Wysoka Izbo! Jako członek Komisji Budżetowej zaiste z pewnem zdziwieniem słuchałem wywodów p. Ministra Skarbu, z pewnem zdziwieniem czytałem też przedłożenie ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych. W długiem, dwugodzinnem expose p. Minister Czechowicz na wczorajszej Komisji Budżetowej wykładał nam, że stan Skarbu Państwa jest tak świetny, że nawet można pozwolić sobie na bardzo znaczne oszczędności. Jednak wiemy, że te oszczędności poczyniono kosztem płac urzędników, że za oszczędności te powinien i być może nie pochwalony Minister Skarbu, — ale raczej pociągnięty do odpowiedzialności. Nie jest to moje twierdzenie, lecz innego, bardzo wytrawnego znawcy Skarbu Polskiego i dziwić się trzeba, że w takiej to chwili, chwili, gdy z jednej strony zachwala się ten świetny stan Skarbu, z drugiej strony równocześnie stwierdza się, że Polska kroczy w dziedzinie gospodarczej na drodze niepewnej, przychodzi Rząd z żądaniem, żeby owe inwestycje państwowe, pokryć z zapasów kasowych, Tak brzmi bowiem art. 1 tego przedłożenia. Więc nie z oszczędności, a tylko z zapasów kasowych, które w tej chwili się znajdują, mają być pokryte inwestycje. Gdy tak jest, gdy są te zapasy kasowe, to uważam, że w chwili, kiedy gospodarcze życie Polski zbliża się do bardzo niepewnego momentu…</u>
384 384 <u xml:id="u-34.1" who="#komentarz">(Wrzawa. Głos: Niech Pan się o to nie martwi!)</u>
385   - <u xml:id="u-34.2" who="#PBilak">Ja was o tem przekonywać nie będę, przekonywać Was o tem będą rosnące z dnia na dzień ceny, przekonywać Was o tem będzie nędza ludu, która się zwiększa, i to ludu tak pracującego, jak rzesz urzędniczych. Dziwi mnie więc, że w tej właśnie chwili widzimy w tej ustawie pozycje, które chyba nie są tak naglące, ażeby bez nich nie można się było obejść, a przeznaczone na nie kwoty należałoby użyć na cele bardziej użyteczne, bardziej odpowiadające potrzebom czasu.</u>
  385 + <u xml:id="u-34.2" who="#StepanBilak">Ja was o tem przekonywać nie będę, przekonywać Was o tem będą rosnące z dnia na dzień ceny, przekonywać Was o tem będzie nędza ludu, która się zwiększa, i to ludu tak pracującego, jak rzesz urzędniczych. Dziwi mnie więc, że w tej właśnie chwili widzimy w tej ustawie pozycje, które chyba nie są tak naglące, ażeby bez nich nie można się było obejść, a przeznaczone na nie kwoty należałoby użyć na cele bardziej użyteczne, bardziej odpowiadające potrzebom czasu.</u>
386 386 <u xml:id="u-34.3" who="#komentarz">(P. Sanojca: Są pieniądze dla bezrobotnych, co pan gada?)</u>
387   - <u xml:id="u-34.4" who="#PBilak">Nie chciałbym w zupełności poruszać kwestji tych pieniędzy, które są przeznaczone na budowę poszczególnych gmachów, ale prawdą jest, że nie pora jeszcze na budowę gmachów, gdyż są całe połacie kraju, gdzie lud ginie wskutek chorób w różnych lepiankach i właśnie tam, skąd pochodzi pan Sanojca, widzimy tę nędzę. Ja rozumiem przymusowe położenie p. Sanojcy, że będzie głosował za gmachami, ale czy nie byłoby większą racją i bardziej celowem owe mil jony użyć na to, by znikły owe lepianki, ażeby lud wiejski...</u>
  387 + <u xml:id="u-34.4" who="#StepanBilak">Nie chciałbym w zupełności poruszać kwestji tych pieniędzy, które są przeznaczone na budowę poszczególnych gmachów, ale prawdą jest, że nie pora jeszcze na budowę gmachów, gdyż są całe połacie kraju, gdzie lud ginie wskutek chorób w różnych lepiankach i właśnie tam, skąd pochodzi pan Sanojca, widzimy tę nędzę. Ja rozumiem przymusowe położenie p. Sanojcy, że będzie głosował za gmachami, ale czy nie byłoby większą racją i bardziej celowem owe mil jony użyć na to, by znikły owe lepianki, ażeby lud wiejski...</u>
388 388 <u xml:id="u-34.5" who="#komentarz">(Głos: To będzie zrobione. Inny głos: Pan nie jest na wiecu.)</u>
389   - <u xml:id="u-34.6" who="#PBilak">...nie cisnął się w swoich lepiankach, a lud robotniczy miejski nie ginął po suterenach. Ale jabym chciał na chwilę zamknąć oczy na pierwszą część przedłożonej ustawy, niech ona dla nas chwilowo nie istnieje, ale niech mi będzie wolno zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że mamy w tej ustawie art. 3, w którym się powiada, że: „Z zapasów kasowych przeznacza się poza kwotą, wymienioną w art. 1 dalszą kwotę 5,000,000 zł. na utworzenie specjalnego funduszu na cele kulturalne”.</u>
  389 + <u xml:id="u-34.6" who="#StepanBilak">...nie cisnął się w swoich lepiankach, a lud robotniczy miejski nie ginął po suterenach. Ale jabym chciał na chwilę zamknąć oczy na pierwszą część przedłożonej ustawy, niech ona dla nas chwilowo nie istnieje, ale niech mi będzie wolno zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że mamy w tej ustawie art. 3, w którym się powiada, że: „Z zapasów kasowych przeznacza się poza kwotą, wymienioną w art. 1 dalszą kwotę 5,000,000 zł. na utworzenie specjalnego funduszu na cele kulturalne”.</u>
390 390 <u xml:id="u-34.7" who="#komentarz">(Głos: A czy to hańba cele kulturalne?)</u>
391   - <u xml:id="u-34.8" who="#PBilak">Owszem i my jesteśmy zatem, aby wydawać na cele kulturalne, bo właśnie na tej sali były już dowody, że brak jeszcze w Polsce kultury i prawdziwej cywilizacji, gdy byliśmy świadkami braku zrozumienia dla parlamentaryzmu, którym szczycą się ci, którzy go tworzą. Ale Chcielibyśmy się przynajmniej dowiedzieć, gdy żądacie od nas, byśmy podnieśli rękę za tym artykułem, na jakie to cele kulturalne będą użyte owe 5 miljonów zł.? Postawiono p. Ministrowi Czechowiczowi szereg pytań na posiedzeniach Komisji Budżetowej. I ja zwróciłem się z ciekawością, jako młody poseł...</u>
  391 + <u xml:id="u-34.8" who="#StepanBilak">Owszem i my jesteśmy zatem, aby wydawać na cele kulturalne, bo właśnie na tej sali były już dowody, że brak jeszcze w Polsce kultury i prawdziwej cywilizacji, gdy byliśmy świadkami braku zrozumienia dla parlamentaryzmu, którym szczycą się ci, którzy go tworzą. Ale Chcielibyśmy się przynajmniej dowiedzieć, gdy żądacie od nas, byśmy podnieśli rękę za tym artykułem, na jakie to cele kulturalne będą użyte owe 5 miljonów zł.? Postawiono p. Ministrowi Czechowiczowi szereg pytań na posiedzeniach Komisji Budżetowej. I ja zwróciłem się z ciekawością, jako młody poseł...</u>
392 392 <u xml:id="u-34.9" who="#komentarz">(Wesołość)</u>
393   - <u xml:id="u-34.10" who="#PBilak">...wstępujący po raz pierwszy w szranki parlamentu, z zapytaniem: Panie Ministrze, jakie to są owe cele kulturalne, na które zamierzacie wydać owe 5 miljonów zł.? I dziwna rzecz, nastąpiło milczenie. Opowiadano nam o wszystkiem, tylko nie o tych 5 mil jonach. Zapytuję więc tych Panów, którzy tak gorąco popieraj ą Rząd na każdym kroku, — jeżeli p. Minister nie dał mi odpowiedzi, to może wy, Panowie, powiecie mi, na co ma iść te 5 miljonów zł.? A jeżeli już mamy je wydać na cele kulturalne, to musimy przecież rozstrzygnąć, które z tych celów są więcej potrzebne. Zatem jeszcze raz ponawiam tą drogą zapytanie i prośbę do Rządu o oświadczenie nam, jakie to są te cele kulturalne, na które 5 miljonów łożyć ma ten kraj, który kroczy ku nędzy, ten kraj, w którym szkoły ludowe się walą.</u>
  393 + <u xml:id="u-34.10" who="#StepanBilak">...wstępujący po raz pierwszy w szranki parlamentu, z zapytaniem: Panie Ministrze, jakie to są owe cele kulturalne, na które zamierzacie wydać owe 5 miljonów zł.? I dziwna rzecz, nastąpiło milczenie. Opowiadano nam o wszystkiem, tylko nie o tych 5 mil jonach. Zapytuję więc tych Panów, którzy tak gorąco popieraj ą Rząd na każdym kroku, — jeżeli p. Minister nie dał mi odpowiedzi, to może wy, Panowie, powiecie mi, na co ma iść te 5 miljonów zł.? A jeżeli już mamy je wydać na cele kulturalne, to musimy przecież rozstrzygnąć, które z tych celów są więcej potrzebne. Zatem jeszcze raz ponawiam tą drogą zapytanie i prośbę do Rządu o oświadczenie nam, jakie to są te cele kulturalne, na które 5 miljonów łożyć ma ten kraj, który kroczy ku nędzy, ten kraj, w którym szkoły ludowe się walą.</u>
394 394 <u xml:id="u-34.11" who="#komentarz">(Głos: O to chodzi, aby się nie waliły.)</u>
395   - <u xml:id="u-34.12" who="#PBilak">Gdybym miał to głębokie przeświadczenie, że z tych 5 miljonów przynajmniej 1 złoty pójdzie na szkoły ludowe, przynajmniej 1 złoty pójdzie na cele prawdziwie kulturalne, które my kulturalnemi rzeczywiście nazywamy, to może i jabym za tą ustawą głosował, ale jakże mam głosować, kiedy to wszystko jest mi nieznane i niewiadome?</u>
396   - <u xml:id="u-34.13" who="#PBilak">Chciałbym również podkreślić, że właśnie naród ukraiński, którego reprezentantem jestem w tej Izbie, ma szereg pilnych potrzeb kulturalnych i dlatego Chciałbym wiedzieć, jaka część z tych 5 miljonów pójdzie na podniesienie kulturalnego poziomu ujarzmionego narodu ukraińskiego? Jak długo nie otrzymamy na to odpowiedzi, głosować będę razem z moim klubem przeciw uchwaleniu całej ustawy.</u>
  395 + <u xml:id="u-34.12" who="#StepanBilak">Gdybym miał to głębokie przeświadczenie, że z tych 5 miljonów przynajmniej 1 złoty pójdzie na szkoły ludowe, przynajmniej 1 złoty pójdzie na cele prawdziwie kulturalne, które my kulturalnemi rzeczywiście nazywamy, to może i jabym za tą ustawą głosował, ale jakże mam głosować, kiedy to wszystko jest mi nieznane i niewiadome?</u>
  396 + <u xml:id="u-34.13" who="#StepanBilak">Chciałbym również podkreślić, że właśnie naród ukraiński, którego reprezentantem jestem w tej Izbie, ma szereg pilnych potrzeb kulturalnych i dlatego Chciałbym wiedzieć, jaka część z tych 5 miljonów pójdzie na podniesienie kulturalnego poziomu ujarzmionego narodu ukraińskiego? Jak długo nie otrzymamy na to odpowiedzi, głosować będę razem z moim klubem przeciw uchwaleniu całej ustawy.</u>
397 397 <u xml:id="u-34.14" who="#komentarz">(Oklaski na ławach mniejszości.)</u>
398 398 </div>
399 399 <div xml:id="div-35">
400   - <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszałekZahajkiewicz">Głos ma p. Pragier.</u>
  400 + <u xml:id="u-35.0" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Głos ma p. Pragier.</u>
401 401 </div>
402 402 <div xml:id="div-36">
403   - <u xml:id="u-36.0" who="#PPragier">Wysoki Sejmie! Pierwszorzędnym nakazem każdej prawidłowej gospodarki budżetowej jest, żeby wszystkie dochody i wszystkie wydatki Państwa były zawarte, o ile być tylko może, w jednem zestawieniu. Dlatego to z niemiłem zdziwieniem widzimy program nadzwyczajnych inwestycyj państwowych, znajdujących się poza ogólnem zestawieniem budżetowem. Jesteśmy zdania, że przeszkadza to zarówno administracji skarbowej, jak i całemu krajowi w orjentowaniu się w rzeczywistych podstawach gospodarki i dlatego to z niemiłem zdziwieniem witamy tę formę inwestycji budowlanych. Ze względu atoli na to że wydatki te przeznaczone są na cele inwestycyjne, skłonni jesteśmy głosować za niemi. Zauważyć atoli muszę, że w sporządzeniu tego planu inwestycyjnego kierowano się raczej przypadkowością, aniżeli rozumnym i szczegółowo obmyślonym planem. Albowiem każdy rozumny, przewidujący gospodarz wie, że jeżeli się czyni inwestycje, to trzeba, ażeby znaczna część inwestycji poświęcona była na wzrost sił produkcyjnych w kraju. Natomiast odsetek wydatków na podniesienie sił produkcyjnych, zawarty w tym soidisant planie inwestycyjnym, jest w wysokim stopniu niedostateczny. To pomniejsza nasz zapał i naszą gotowość do głosowania za tym programem, o ile poprawki zgłoszone w tej mierze nie będą należycie uwzględnione.</u>
404   - <u xml:id="u-36.1" who="#PPragier">Dalej dodać muszę, że jak gdyby żywą ilustracją tego co powiedziałem, iż tworzenie nawiasów w gospodarce budżetowej przeszkadza orjentacji i nie pozwala nawet na kontrolę, okazuje się art. 3. Ustawa nosi tytuł: „0 nadzwyczajnych inwestycjach państwowych”, a oto w art. 3 spotykamy przepis, który pozwala p. Ministrowi Skarbu z funduszów kasowych przeznaczyć kwotę 5 miljonów złotych na utworzenie specjalnego funduszu na cele kulturalne. Stronnictwo moje znajduje się powyżej wszelkich podejrzeń, jakoby miało niechęć do wydatków na cele kulturalne i gotowi jesteśmy uchwalić znacznie większą kwotę na cele kulturalne, byleby one były jasne i żeby było wyraźnie stwierdzone, kto za operacje temi funduszami ponosi konstytucyjną odpowiedzialność. Zadawałem kilkakrotnie p. Ministrowi Skarbu pytanie co do charakteru i przeznaczenia tego właśnie funduszu i odpowiedzi na to nie otrzymałem i sądzę, że odpowiedzi ścisłej na to otrzymać nie możemy...</u>
  403 + <u xml:id="u-36.0" who="#AdamPragier">Wysoki Sejmie! Pierwszorzędnym nakazem każdej prawidłowej gospodarki budżetowej jest, żeby wszystkie dochody i wszystkie wydatki Państwa były zawarte, o ile być tylko może, w jednem zestawieniu. Dlatego to z niemiłem zdziwieniem widzimy program nadzwyczajnych inwestycyj państwowych, znajdujących się poza ogólnem zestawieniem budżetowem. Jesteśmy zdania, że przeszkadza to zarówno administracji skarbowej, jak i całemu krajowi w orjentowaniu się w rzeczywistych podstawach gospodarki i dlatego to z niemiłem zdziwieniem witamy tę formę inwestycji budowlanych. Ze względu atoli na to że wydatki te przeznaczone są na cele inwestycyjne, skłonni jesteśmy głosować za niemi. Zauważyć atoli muszę, że w sporządzeniu tego planu inwestycyjnego kierowano się raczej przypadkowością, aniżeli rozumnym i szczegółowo obmyślonym planem. Albowiem każdy rozumny, przewidujący gospodarz wie, że jeżeli się czyni inwestycje, to trzeba, ażeby znaczna część inwestycji poświęcona była na wzrost sił produkcyjnych w kraju. Natomiast odsetek wydatków na podniesienie sił produkcyjnych, zawarty w tym soidisant planie inwestycyjnym, jest w wysokim stopniu niedostateczny. To pomniejsza nasz zapał i naszą gotowość do głosowania za tym programem, o ile poprawki zgłoszone w tej mierze nie będą należycie uwzględnione.</u>
  404 + <u xml:id="u-36.1" who="#AdamPragier">Dalej dodać muszę, że jak gdyby żywą ilustracją tego co powiedziałem, iż tworzenie nawiasów w gospodarce budżetowej przeszkadza orjentacji i nie pozwala nawet na kontrolę, okazuje się art. 3. Ustawa nosi tytuł: „0 nadzwyczajnych inwestycjach państwowych”, a oto w art. 3 spotykamy przepis, który pozwala p. Ministrowi Skarbu z funduszów kasowych przeznaczyć kwotę 5 miljonów złotych na utworzenie specjalnego funduszu na cele kulturalne. Stronnictwo moje znajduje się powyżej wszelkich podejrzeń, jakoby miało niechęć do wydatków na cele kulturalne i gotowi jesteśmy uchwalić znacznie większą kwotę na cele kulturalne, byleby one były jasne i żeby było wyraźnie stwierdzone, kto za operacje temi funduszami ponosi konstytucyjną odpowiedzialność. Zadawałem kilkakrotnie p. Ministrowi Skarbu pytanie co do charakteru i przeznaczenia tego właśnie funduszu i odpowiedzi na to nie otrzymałem i sądzę, że odpowiedzi ścisłej na to otrzymać nie możemy...</u>
405 405 <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(P. Krzyżanowski: W porozumieniu z Rządem dam Panu na to odpowiedź.)</u>
406   - <u xml:id="u-36.3" who="#PPragier">...albowiem przeznaczenie tych funduszów jest mi wiadome. Z pewnych względów nie będę bliżej mówił o charakterze tych funduszów…</u>
  406 + <u xml:id="u-36.3" who="#AdamPragier">...albowiem przeznaczenie tych funduszów jest mi wiadome. Z pewnych względów nie będę bliżej mówił o charakterze tych funduszów…</u>
407 407 <u xml:id="u-36.4" who="#komentarz">(P. Sanojca przerywa.)</u>
408   - <u xml:id="u-36.5" who="#PPragier">Panie Pośle Sanojca, za Pana przemawiał już kilkakrotnie p. Minister Czechowicz i niech Pan jemu do końca pozostawi obronę tego projektu rządowego.</u>
409   - <u xml:id="u-36.6" who="#PPragier">Otóż znaczenie i charakter tego funduszu nie są nam znane i twierdzę, że wobec szczególnych okoliczności nie mogą nam być znane. I dlatego, ponieważ nie chcemy tworzyć precedensu tworzenia specjalnych funduszów dyspozycyjnych, z czem się łączy, a nie może się łączyć z naszej strony wyrażenie votum ufności dla Rządu, proszę, żeby uchwalania tego rodzaju pozycji od nas nie wymagano.</u>
410   - <u xml:id="u-36.7" who="#PPragier">Na zakończenie jeszcze jedna uwaga. Jest rzeczą bardzo łatwą w pewnych warunkach, kiedy się ma pieniądze w kasie, pisać w uzasadnieniu, że ma się tych pieniędzy nadto, że nie można wyjść z kłopotu, jak sobie poradzić i czyni się z tego powodu inwestycje. Takie usprawiedliwianie polityki inwestycyjnej jest dobre przed wyborami, ale w warunkach normalnych, a chociażby nawet w miodowym miesiącu po wyborach jest koniecznem, aby nie zaciemniać istotnego stanu gospodarczego Państwa. Koniecznem jest, ażebyśmy wiedzieli, że mamy bilans handlowy ujemny i że rezerwy skarbowe mogą być zaangażowane na inny cel. P. Minister Bartel w okresie przedwyborczym był wprawdzie łaskaw oświadczyć, że bilans handlowy rozwija się według jego planu i że możemy pozwolić sobie na luksus ujemnego bilansu handlowego. Przypuszczam, że plan p. Ministra Bartla obejmował krótki okres przed wyborami, ale nie przypuszczam, żeby na trwałe można sobie było pozwolić na luksus bilansu handlowego. Tę sytuację mamy dotąd i dotychczas ten bilans rozwija się według Pańskiego planu, ale nie wiem, czy termin ukończenia tego planu zgadza, się ze stanem bilansu handlowego i dlatego chwiałbym, ażebyśmy w tę lekkomyślność nie brnęli.</u>
411   - <u xml:id="u-36.8" who="#PPragier">Jestem zdania, że jest rzeczą szkodliwą tworzenie nawiasów budżetowych i funduszów dyspozyjnych pod różnemi nazwami i dlatego nasza ostrożność każę nam żądać skreślenia art. 3.</u>
  408 + <u xml:id="u-36.5" who="#AdamPragier">Panie Pośle Sanojca, za Pana przemawiał już kilkakrotnie p. Minister Czechowicz i niech Pan jemu do końca pozostawi obronę tego projektu rządowego.</u>
  409 + <u xml:id="u-36.6" who="#AdamPragier">Otóż znaczenie i charakter tego funduszu nie są nam znane i twierdzę, że wobec szczególnych okoliczności nie mogą nam być znane. I dlatego, ponieważ nie chcemy tworzyć precedensu tworzenia specjalnych funduszów dyspozycyjnych, z czem się łączy, a nie może się łączyć z naszej strony wyrażenie votum ufności dla Rządu, proszę, żeby uchwalania tego rodzaju pozycji od nas nie wymagano.</u>
  410 + <u xml:id="u-36.7" who="#AdamPragier">Na zakończenie jeszcze jedna uwaga. Jest rzeczą bardzo łatwą w pewnych warunkach, kiedy się ma pieniądze w kasie, pisać w uzasadnieniu, że ma się tych pieniędzy nadto, że nie można wyjść z kłopotu, jak sobie poradzić i czyni się z tego powodu inwestycje. Takie usprawiedliwianie polityki inwestycyjnej jest dobre przed wyborami, ale w warunkach normalnych, a chociażby nawet w miodowym miesiącu po wyborach jest koniecznem, aby nie zaciemniać istotnego stanu gospodarczego Państwa. Koniecznem jest, ażebyśmy wiedzieli, że mamy bilans handlowy ujemny i że rezerwy skarbowe mogą być zaangażowane na inny cel. P. Minister Bartel w okresie przedwyborczym był wprawdzie łaskaw oświadczyć, że bilans handlowy rozwija się według jego planu i że możemy pozwolić sobie na luksus ujemnego bilansu handlowego. Przypuszczam, że plan p. Ministra Bartla obejmował krótki okres przed wyborami, ale nie przypuszczam, żeby na trwałe można sobie było pozwolić na luksus bilansu handlowego. Tę sytuację mamy dotąd i dotychczas ten bilans rozwija się według Pańskiego planu, ale nie wiem, czy termin ukończenia tego planu zgadza, się ze stanem bilansu handlowego i dlatego chwiałbym, ażebyśmy w tę lekkomyślność nie brnęli.</u>
  411 + <u xml:id="u-36.8" who="#AdamPragier">Jestem zdania, że jest rzeczą szkodliwą tworzenie nawiasów budżetowych i funduszów dyspozyjnych pod różnemi nazwami i dlatego nasza ostrożność każę nam żądać skreślenia art. 3.</u>
412 412 </div>
413 413 <div xml:id="div-37">
414   - <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekZahajkiewicz">Głos ma p. pos. Wacław Bitner.</u>
  414 + <u xml:id="u-37.0" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Głos ma p. pos. Wacław Bitner.</u>
415 415 </div>
416 416 <div xml:id="div-38">
417   - <u xml:id="u-38.0" who="#PWBitner">Wysoka Izbo! Budżet inwestycyjny sięgający prawie 93 miljonów niewątpliwie mógłby w wysokim stopniu ożywić życie gospodarcze w kraju. Uważam, że jeszcze nie ma w naszych warunkach gospodarczych i nie może być za mało pieniędzy na ożywienie życia gospodarczego i na inwestycje produkcyjne. Tymczasem te inwestycje, które zostały zaprojektowane, są często nie tylko nieinwestycyjnemi, ale wprost luksusowemi. Np. budowa szeregu sądów. Sam jestem zwolennikiem tego, żeby nasze sądownictwo znalazło się w pałacach, lecz jeszcze trzy, jeszcze pięć lat sądy mogą przetrwać w tych gmachach, jakie posiadają. Budowa nowych gmachów wojewódzkich, budowa szeregu starostw, to są wszystko te budowle, które mogą być uskuteczniane po paru latach. A zwłaszcza takie budowle, jakie znajdujemy w art. 2 w budżecie w Ministerstwie Oświaty, jak Instytutu Wychowania Fizycznego. O ile nam wiadomo na ten instytut przeznaczone ma być aż 5 miljonów złotych. Zapytuję Wysoką Izbę: przecież wszyscy wiemy, że robotnicy nie mają mieszkań, że nie ma zupełnie osiedli robotniczych, że nasza ludność wiejska jeszcze w wysokim stopniu nie ma odbudowanych zabudowań, że jeszcze częściowo dotychczas mieszkają po prostu w lepiankach po 10, 15 osób w jednej izbie — jakże więc możemy budować Instytut Wychowania Fizycznego za 5 miljonów złotych? Z tego powodu uważam, że ten Instytut nosi charakter luksusowy i że na takie pałace jest jeszcze za wcześnie. Dlatego proponuję, ażeby art. 2 punkt 6 w pozycji „Instytut Wychowania Fizycznego” skreślić 5 miljonów, a natomiast w art. 1 p. 7 dodać pozycję: „Budowa osiedli robotniczych i półkolonji dla dzieci robotniczych” 5 miljonów złotych. Mnie się wydaje — aczkolwiek nie wprowadzamy zasadniczej zmiany do tych pozycji rządowych, — że mimo to, co powiedział p. Minister Skarbu na Komisji Budżetowej, że przecież są fundusze inne przewidziane w budżecie zwyczajnym na ożywienie życia gospodarczego, przedwcześnie jednak byłoby używać te miljony na zabudowania, które mogą być wykonane później. Dlatego należałoby — przypuszczam, że trzeciego czytania dziś nie będzie, bo będziemy mieć sprzeciw — należałoby się jeszcze zastanowić, czy nie lepiej byłoby przeznaczyć to na inne cele, bardziej produkcyjne.</u>
  417 + <u xml:id="u-38.0" who="#WBitner">Wysoka Izbo! Budżet inwestycyjny sięgający prawie 93 miljonów niewątpliwie mógłby w wysokim stopniu ożywić życie gospodarcze w kraju. Uważam, że jeszcze nie ma w naszych warunkach gospodarczych i nie może być za mało pieniędzy na ożywienie życia gospodarczego i na inwestycje produkcyjne. Tymczasem te inwestycje, które zostały zaprojektowane, są często nie tylko nieinwestycyjnemi, ale wprost luksusowemi. Np. budowa szeregu sądów. Sam jestem zwolennikiem tego, żeby nasze sądownictwo znalazło się w pałacach, lecz jeszcze trzy, jeszcze pięć lat sądy mogą przetrwać w tych gmachach, jakie posiadają. Budowa nowych gmachów wojewódzkich, budowa szeregu starostw, to są wszystko te budowle, które mogą być uskuteczniane po paru latach. A zwłaszcza takie budowle, jakie znajdujemy w art. 2 w budżecie w Ministerstwie Oświaty, jak Instytutu Wychowania Fizycznego. O ile nam wiadomo na ten instytut przeznaczone ma być aż 5 miljonów złotych. Zapytuję Wysoką Izbę: przecież wszyscy wiemy, że robotnicy nie mają mieszkań, że nie ma zupełnie osiedli robotniczych, że nasza ludność wiejska jeszcze w wysokim stopniu nie ma odbudowanych zabudowań, że jeszcze częściowo dotychczas mieszkają po prostu w lepiankach po 10, 15 osób w jednej izbie — jakże więc możemy budować Instytut Wychowania Fizycznego za 5 miljonów złotych? Z tego powodu uważam, że ten Instytut nosi charakter luksusowy i że na takie pałace jest jeszcze za wcześnie. Dlatego proponuję, ażeby art. 2 punkt 6 w pozycji „Instytut Wychowania Fizycznego” skreślić 5 miljonów, a natomiast w art. 1 p. 7 dodać pozycję: „Budowa osiedli robotniczych i półkolonji dla dzieci robotniczych” 5 miljonów złotych. Mnie się wydaje — aczkolwiek nie wprowadzamy zasadniczej zmiany do tych pozycji rządowych, — że mimo to, co powiedział p. Minister Skarbu na Komisji Budżetowej, że przecież są fundusze inne przewidziane w budżecie zwyczajnym na ożywienie życia gospodarczego, przedwcześnie jednak byłoby używać te miljony na zabudowania, które mogą być wykonane później. Dlatego należałoby — przypuszczam, że trzeciego czytania dziś nie będzie, bo będziemy mieć sprzeciw — należałoby się jeszcze zastanowić, czy nie lepiej byłoby przeznaczyć to na inne cele, bardziej produkcyjne.</u>
418 418 </div>
419 419 <div xml:id="div-39">
420   - <u xml:id="u-39.0" who="#WicemarszałekZahajkiewicz">Głos ma p. Wicepremjer Bartel.</u>
  420 + <u xml:id="u-39.0" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Głos ma p. Wicepremjer Bartel.</u>
421 421 </div>
422 422 <div xml:id="div-40">
423 423 <u xml:id="u-40.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówBartek">Wysoki Sejmie! Dwóch mówców zainteresowało się w szczególności § 3 przedłożenia rządowego i zażądało wyjaśnień w tej materji. Z całą gotowością wyjaśnień tych Wysokiej Izbie udzielę. Nie mamy nic do zatajenia i byłoby, proszę Panów, błędem okrywać sprawę przeznaczenia 5-miljonowego funduszu, który nazwany jest funduszem kulturalnym, jakąkolwiek bądź tajemnicą. Przede wszystkiem stwierdzam, nie jest to wcale fundusz dyspozycyjny. Z funduszu tego i Najwyższej Izbie Kontroli Państwa i Wysokiej Izbie będzie dane sprawozdanie.</u>
... ... @@ -430,28 +430,28 @@
430 430 <u xml:id="u-40.7" who="#WiceprezesRadyMinistrówBartek">Prezesa Rady Ministrów i Prezes Rady Ministrów za te rzeczy jest odpowiedzialny.</u>
431 431 </div>
432 432 <div xml:id="div-41">
433   - <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszałekZahajkiewicz">Głos ma p. Michałkiewicz.</u>
  433 + <u xml:id="u-41.0" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Głos ma p. Michałkiewicz.</u>
434 434 </div>
435 435 <div xml:id="div-42">
436   - <u xml:id="u-42.0" who="#PMichałkiewicz">Wysoka Izbo! Nie ulegając nastrojom wobec zimnych cyfr, które podał nam Rząd w swoim projekcie ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych, ale licząc się z tem, że Rząd niewątpliwie wystąpił w intencjach jak najszczytniejszych społecznie, chcielibyśmy tylko rzeczowo w obrębie tego preliminarza zwrócić uwagę na niewłaściwość rozłożenia niektórych pozycji, a powodować się będziemy w tym wypadku tylko względami społecznemi.</u>
437   - <u xml:id="u-42.1" who="#PMichałkiewicz">Niewątpliwie to, co uchwalić mamy, jest zarówno sferom robotniczym, jak i sferom rzemieślniczym, jak wreszcie i inteligencji pracującej umysłowo na rękę. Chodzi o uruchomienie prac takich, któreby w części przynajmniej mogły usunąć bezrobocie. Nie zwrócono jednak uwagi w rozłożeniu tych pozycji na fakt znamienny, jaki obserwujemy na wszystkich ziemiach Rzeczypospolitej, nawet na Kresach Zachodnich, gdzie stosunkowo mamy najmniej kłopotu i trudności z bezrobociem, że i tam bezrobocie w zastraszający sposób w ostatnich czasach zaczyna się szerzyć. Zwracano uwagę zawsze na to, że bezrobocie istnieje w miastach, nie zwrócono natomiast uwagi na to, że staje się ono coraz częstszem pomiędzy młodymi ludźmi, synami gospodarskimi.</u>
  436 + <u xml:id="u-42.0" who="#MieczysławMichałkiewicz">Wysoka Izbo! Nie ulegając nastrojom wobec zimnych cyfr, które podał nam Rząd w swoim projekcie ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych, ale licząc się z tem, że Rząd niewątpliwie wystąpił w intencjach jak najszczytniejszych społecznie, chcielibyśmy tylko rzeczowo w obrębie tego preliminarza zwrócić uwagę na niewłaściwość rozłożenia niektórych pozycji, a powodować się będziemy w tym wypadku tylko względami społecznemi.</u>
  437 + <u xml:id="u-42.1" who="#MieczysławMichałkiewicz">Niewątpliwie to, co uchwalić mamy, jest zarówno sferom robotniczym, jak i sferom rzemieślniczym, jak wreszcie i inteligencji pracującej umysłowo na rękę. Chodzi o uruchomienie prac takich, któreby w części przynajmniej mogły usunąć bezrobocie. Nie zwrócono jednak uwagi w rozłożeniu tych pozycji na fakt znamienny, jaki obserwujemy na wszystkich ziemiach Rzeczypospolitej, nawet na Kresach Zachodnich, gdzie stosunkowo mamy najmniej kłopotu i trudności z bezrobociem, że i tam bezrobocie w zastraszający sposób w ostatnich czasach zaczyna się szerzyć. Zwracano uwagę zawsze na to, że bezrobocie istnieje w miastach, nie zwrócono natomiast uwagi na to, że staje się ono coraz częstszem pomiędzy młodymi ludźmi, synami gospodarskimi.</u>
438 438 <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje Marszałek.)</u>
439   - <u xml:id="u-42.3" who="#PMichałkiewicz">Jeżeli musi każdemu obywatelowi, myślącemu kategorjami państwowemi, chodzić o to, żeby ogół obywateli w stosunku do Państwa zachowywał się lojalnie, to nie wolno zapominać, że aczkolwiek wieś jest nieprędka i nierychliwa do strajków, to jednak wieś nurtują głęboko ukryte fale niezadowolenia.</u>
  439 + <u xml:id="u-42.3" who="#MieczysławMichałkiewicz">Jeżeli musi każdemu obywatelowi, myślącemu kategorjami państwowemi, chodzić o to, żeby ogół obywateli w stosunku do Państwa zachowywał się lojalnie, to nie wolno zapominać, że aczkolwiek wieś jest nieprędka i nierychliwa do strajków, to jednak wieś nurtują głęboko ukryte fale niezadowolenia.</u>
440 440 <u xml:id="u-42.4" who="#komentarz">(P. Sanojca: Chłopi przeciw sobie strajkować nie będą.)</u>
441   - <u xml:id="u-42.5" who="#PMichałkiewicz">Niech Pan przypomni sobie rok 1918, a potem niech Pan się odzywa o tem, że chłopi przeciwko sobie strajkować nie będą.</u>
  441 + <u xml:id="u-42.5" who="#MieczysławMichałkiewicz">Niech Pan przypomni sobie rok 1918, a potem niech Pan się odzywa o tem, że chłopi przeciwko sobie strajkować nie będą.</u>
442 442 <u xml:id="u-42.6" who="#komentarz">(P. Sanojca: Chłopi przeciwko sobie strajkować nie będą. Michałkiewicz nie gadaj Michałków)</u>
443   - <u xml:id="u-42.7" who="#PMichałkiewicz">Panie Sanojca, schowaj pan swoje Michałki do kieszeni i wynoś się za drzwi. Panie Sanojca, szanuj Pan samego siebie, a swoje dowcipy schowaj dla grona swoich przyjaciół.</u>
444   - <u xml:id="u-42.8" who="#PMichałkiewicz">Dlatego my spostrzegamy, że wieś polską nurtują niebezpieczne jakieś drgania, które stają się coraz bardziej wyraźne. Na wsi polskiej nie tylko sfery robotnicze, musimy to z całym objektywizmem przyznać, ale i sfery bezrolne, gospodarscy synowie, drobni rolnicy, szukający pracy, radykalizują się i oddają głosy na te part je, które przynoszą z sobą program radykalny. A teraz, Panie Sanojca, wytłomacz to Pan, i temu uczciwie zaradź, jeżeli potrafisz.</u>
445   - <u xml:id="u-42.9" who="#PMichałkiewicz">Uwzględniając ten moment i obracając się w granicach kwot preliminowanych w ustawie o nadzwyczajnych inwestycjach, przychodzę z wnioskiem o przesunięcie części wydatków na te inwestycje, przy których mogą być zajęci niewykwalifikowani robotnicy na wsi. Uważam, jak to zresztą wynika z oświadczenia na Komisji Budżetowej p. Ministra, że fundusze zawarte w rozdziale 2 pod C, jako też i w rozdziale 7, pierwszej części nie zostaną wszystkie zużyte w tym roku na cele tam wymienione. Natomiast można, ująwszy część z tych pozycji, przerzucić odpowiednie fundusze na te pozycje, które można niewątpliwie wyzyskać w sezonie letnim, na wykonanie meljoracji podstawowych i dlatego też występujemy z wnioskiem, ażeby z pozycji 4, mianowicie „budowa sądów” odrzucić tak samo odpowiednie kwoty na ten cel.</u>
446   - <u xml:id="u-42.10" who="#PMichałkiewicz">W ten sposób nie ujmując absolutnie nic z sum, przeznaczonych na ruch budowlany w miastach, bo nie zostaną w okresie budżetowym wyzyskane, dodać chcemy na przeprowadzenie takich meljoracji, któreby mogły zająć właśnie ten element robotniczy wiejski, który znajduje się bez pracy, a na utrzymaniu ojców.</u>
  443 + <u xml:id="u-42.7" who="#MieczysławMichałkiewicz">Panie Sanojca, schowaj pan swoje Michałki do kieszeni i wynoś się za drzwi. Panie Sanojca, szanuj Pan samego siebie, a swoje dowcipy schowaj dla grona swoich przyjaciół.</u>
  444 + <u xml:id="u-42.8" who="#MieczysławMichałkiewicz">Dlatego my spostrzegamy, że wieś polską nurtują niebezpieczne jakieś drgania, które stają się coraz bardziej wyraźne. Na wsi polskiej nie tylko sfery robotnicze, musimy to z całym objektywizmem przyznać, ale i sfery bezrolne, gospodarscy synowie, drobni rolnicy, szukający pracy, radykalizują się i oddają głosy na te part je, które przynoszą z sobą program radykalny. A teraz, Panie Sanojca, wytłomacz to Pan, i temu uczciwie zaradź, jeżeli potrafisz.</u>
  445 + <u xml:id="u-42.9" who="#MieczysławMichałkiewicz">Uwzględniając ten moment i obracając się w granicach kwot preliminowanych w ustawie o nadzwyczajnych inwestycjach, przychodzę z wnioskiem o przesunięcie części wydatków na te inwestycje, przy których mogą być zajęci niewykwalifikowani robotnicy na wsi. Uważam, jak to zresztą wynika z oświadczenia na Komisji Budżetowej p. Ministra, że fundusze zawarte w rozdziale 2 pod C, jako też i w rozdziale 7, pierwszej części nie zostaną wszystkie zużyte w tym roku na cele tam wymienione. Natomiast można, ująwszy część z tych pozycji, przerzucić odpowiednie fundusze na te pozycje, które można niewątpliwie wyzyskać w sezonie letnim, na wykonanie meljoracji podstawowych i dlatego też występujemy z wnioskiem, ażeby z pozycji 4, mianowicie „budowa sądów” odrzucić tak samo odpowiednie kwoty na ten cel.</u>
  446 + <u xml:id="u-42.10" who="#MieczysławMichałkiewicz">W ten sposób nie ujmując absolutnie nic z sum, przeznaczonych na ruch budowlany w miastach, bo nie zostaną w okresie budżetowym wyzyskane, dodać chcemy na przeprowadzenie takich meljoracji, któreby mogły zająć właśnie ten element robotniczy wiejski, który znajduje się bez pracy, a na utrzymaniu ojców.</u>
447 447 <u xml:id="u-42.11" who="#komentarz">(P. Sanojca: Idź Pan do Krotoszyna.)</u>
448   - <u xml:id="u-42.12" who="#PMichałkiewicz">Zamilcz Pan, bo lepiej, gdy nie dajesz o sobie znać.</u>
449   - <u xml:id="u-42.13" who="#PMichałkiewicz">Przychodzę z wnioskiem nie przekraczającym zupełnie prowizorjum budżetowego, prowizorjum o nadzwyczajnych inwestycjach, z wnioskiem, który brzmi:</u>
450   - <u xml:id="u-42.14" who="#PMichałkiewicz">„W art. 1 w części 2 lit. C skreślić z 3,000,000 kwotę 1,000,000; w części 4 z pozycji 4,150,000 zł. skreślić 2,000,000 i w części 7 z pozycji 4,000,000 skreślić 1,000,000, razem skreślić 4,000,000, a natomiast w części 7, dział „budowle wodne” pozycję „meljoracje podstawowe” podnieść z 1,750,000 zł. na 5,750,000 złotych”. Zaznaczam równocześnie, że jesteśmy skłonni w ramach przedłożonego przez Rząd budżetu głosować także za temi poprawkami, które wskazują nam na rozbudowę szkół ludowych w Polsce.</u>
  448 + <u xml:id="u-42.12" who="#MieczysławMichałkiewicz">Zamilcz Pan, bo lepiej, gdy nie dajesz o sobie znać.</u>
  449 + <u xml:id="u-42.13" who="#MieczysławMichałkiewicz">Przychodzę z wnioskiem nie przekraczającym zupełnie prowizorjum budżetowego, prowizorjum o nadzwyczajnych inwestycjach, z wnioskiem, który brzmi:</u>
  450 + <u xml:id="u-42.14" who="#MieczysławMichałkiewicz">„W art. 1 w części 2 lit. C skreślić z 3,000,000 kwotę 1,000,000; w części 4 z pozycji 4,150,000 zł. skreślić 2,000,000 i w części 7 z pozycji 4,000,000 skreślić 1,000,000, razem skreślić 4,000,000, a natomiast w części 7, dział „budowle wodne” pozycję „meljoracje podstawowe” podnieść z 1,750,000 zł. na 5,750,000 złotych”. Zaznaczam równocześnie, że jesteśmy skłonni w ramach przedłożonego przez Rząd budżetu głosować także za temi poprawkami, które wskazują nam na rozbudowę szkół ludowych w Polsce.</u>
451 451 <u xml:id="u-42.15" who="#komentarz">(Brawa)</u>
452 452 </div>
453 453 <div xml:id="div-43">
454   - <u xml:id="u-43.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Stankiewicz.</u>
  454 + <u xml:id="u-43.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Stankiewicz.</u>
455 455 </div>
456 456 <div xml:id="div-44">
457 457 <u xml:id="u-44.0" who="#PStankiewicz">Będę mówił w imieniu białoruskiego przedstawicielstwa włościańskiego. Dziś mi nie dano głosu przy drugiem czytaniu prowizorjum budżetowego, dlatego zmuszony jestem ograniczyć się do obecnego punktu dzisiejszego posiedzenia, to jest do nadzwyczajnych inwestycji państwowych. Muszę jednak zaznaczyć, że w budżecie, a również w prowizorjum, zupełnie nie są uwzględnione potrzeby 3 miljonowego narodu białoruskiego. Kiedy mowa o nadzwyczajnych inwestycjach, to na ziemiach białoruskich są liczne budynki, które powstały z pracy i mienia ludu białoruskiego, mimo to jednak lud ten zupełnie nie korzysta z tych budowli, a to dlatego, że polityka dotychczasowych rządów jak również Rządu obecnego nie daję możności korzystania z tych budynków. Mamy teraz znowu przeznaczyć wielkie sumy na budowę nowych gmachów, ale nie widzimy pieniędzy na budowę domów dla ludu białoruskiego. Mamy dostać sumy na budowę domów dla starców. Wiem, że starostwa mieszczą się w niezłych domach i mogłyby w nich jeszcze pozostać. Tymczasem białoruskie instytucje kulturalne gmachów nie mają i muszą mieścić się w najgorszych budynkach. To samo można powiedzieć o białoruskich szkołach średnich, gdzie się ludzie duszą w małych i złych mieszkaniach. Białoruskie muzeum w Wilnie nie jest dostępne dla publiczności, ponieważ rzeczy nie mogą być odpowiednio rozłożone i jest jeszcze gorzej, bo w złem, wilgotnem mieszkaniu wszystko gnije, wskutek czego następuje wielka strata narodowa i ogólnoludzka.</u>
... ... @@ -460,180 +460,180 @@
460 460 <u xml:id="u-44.3" who="#PStankiewicz">P. Wicepremjer Bartel powiedział, że te sumy pójdą właśnie na te cele i pewne wyszczególnienia tu podał. Myślę, że będzie zupełnie prawidłowo i dobrze, jeżeli w tem uzupełnieniu pójdziemy dalej. Wyszczególnienie moje, ile ma pójść na cele kulturalne białoruskie, jest zdaniem minimalnem. Umyślnie uczyniłem je bardzo małem, a to dlatego, aby nie było żadnego cienia, iż nie może być przyjęte przez Wysoką Izbę. Jeżeli dotychczasowy Sejm zupełnie nie uwzględniał potrzeb narodu białoruskiego, chciałbym, aby Sejm obecny zmienił ten stosunek i przyjęciem tej poprawki zrobił pierwszy krok ku naprawieniu nadzwyczaj zabagnionych stosunków między narodem białoruskim a Państwem Polskiem, dlatego, że przy teraźniejszych stosunkach poprawne współżycie jest po prostu niemożliwe, i na tem cierpi nie tylko nasz naród, ale także i Państwo.</u>
461 461 </div>
462 462 <div xml:id="div-45">
463   - <u xml:id="u-45.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Staniszkis.</u>
  463 + <u xml:id="u-45.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Staniszkis.</u>
464 464 </div>
465 465 <div xml:id="div-46">
466   - <u xml:id="u-46.0" who="#PStaniszkis">Rozprawa, która w tej chwili się toczy w tej Wysokiej Izbie, wskazuje, że zagadnienie inwestycji nie zostało zupełnie wyczerpane i dokładnie omówione w komisji, gdyż są zgłaszane wnioski, które zmieniają poszczególne punkty tego programu.</u>
467   - <u xml:id="u-46.1" who="#PStaniszkis">Jednak i my jesteśmy zmuszeni zwrócić uwagę na pewne punkty, które wywołują w nas przekonanie, że można byłoby bardziej celowo zużytkować kwoty tam uwzględnione. Musimy powiedzieć, że w pewnym stopniu przekonywującym dla nas był wniosek postawiony przez p. Dąbskiego, że te projekty inwestycji, które on wysunął byłyby bardziej celowe od tych, które są przewidziane w początku art. 1. Takie wydatkowanie sum, przeznaczonych na pewne cele, musiałoby spotkać się z poważnemi zarzutami. Skoro jednak weźmiemy pod uwagę, że ten projekt inwestycji ma być wykonany w ciągu 2 lat, to sądzi że odpowiednie projekty i wykonanie tych zamierzeń może być przyobleczone w czyn i dlatego zamierzamy oddać swe.głosy za temi wnioskami, które on zgłosił.</u>
468   - <u xml:id="u-46.2" who="#PStaniszkis">Zwracamy też uwagę na dział 6 art. 1, w którym są przewidziane inwestycje w zarządzie Ministerstwa W. R. i O. P. W myśl tego, co tu mówił p. Wicepremjer, musimy stwierdzić, że pod względem inwestycji na popieranie i podniesienie nauki w Polsce rzeczywiście dotąd Państwo nasze nie mogło wydatnych sum łożyć i dlatego uważamy, że przede wszystkiem musimy zakończyć te rzeczy, które zostały rozpoczęte, a dotąd nie są jeszcze wykonane. Jest więc rzeczą bardziej celową wstawienie pewnych pozycji przeznaczonych na wykończenie gmachów, które niejednokrotnie budują się przez kilka lat i niszczeją, niż rozpoczynanie budowy nowych gmachów. Dlatego uważamy, że w dziale 6, gdzie mówi się o Instytucie wychowania fizycznego, na który przeznaczone jest 5 miljonów złotych, możnaby tę kwotę znacznie pożyteczniej zużyć na dokończenie budowli uniwersyteckich wznoszonych w Poznaniu i w Warszawie. Na przykład w Poznaniu są gmachy, które od kilku lat są w fazie budowy, które niszczeją i nie są dotąd ukończone z powodu czego Skarb ponosi straty. Na ten cel projektujemy wstawić z tych 5 miljonów sumę jednego miljona złotych.</u>
469   - <u xml:id="u-46.3" who="#PStaniszkis">W Warszawie mamy również gmachy uniwersyteckie, które są bardzo zniszczone, inne są w fazie budowy, Budżet Uniwersytetu Warszawskiego obcięto o półtora miljona w budżecie zwyczajnym i dlatego projektujemy, aby z tej sumy 5 miljonów wstawić półtora miljona złotych dla Uniwersytetu Warszawskiego.</u>
470   - <u xml:id="u-46.4" who="#PStaniszkis">Wreszcie w Warszawie mamy Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego, dla której pierwszy gmach jest wznoszony od kilku lat. Do ukończenia tego gmachu potrzeba sumy 2 miljonów, budżet zwyczajny przewiduje tylko pół miljona i dlatego znowu projektujemy, aby z tych 5 miljonów — miljon złotych został przeznaczony na dalsze prace, zmierzające do ukończenia budowy gmachu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Stolica kraju, w której mieści się akademicka szkoła rolnicza, licząca około 1000 słuchaczów, nie ma odpowiedniego gmachu dla niej i każdy, kto przyjeżdża z zagranicy, dziwi się, że kraj rolniczy, jakim jest Polska, w ciągu dziesięciu lat istnienia nie zdobył się na wzniesienie w stolicy, gmachu szkoły akademickiej rolniczej, któryby odpowiadał wymaganiom obecnej nauki.</u>
  466 + <u xml:id="u-46.0" who="#WitoldTeofilStaniszkis">Rozprawa, która w tej chwili się toczy w tej Wysokiej Izbie, wskazuje, że zagadnienie inwestycji nie zostało zupełnie wyczerpane i dokładnie omówione w komisji, gdyż są zgłaszane wnioski, które zmieniają poszczególne punkty tego programu.</u>
  467 + <u xml:id="u-46.1" who="#WitoldTeofilStaniszkis">Jednak i my jesteśmy zmuszeni zwrócić uwagę na pewne punkty, które wywołują w nas przekonanie, że można byłoby bardziej celowo zużytkować kwoty tam uwzględnione. Musimy powiedzieć, że w pewnym stopniu przekonywującym dla nas był wniosek postawiony przez p. Dąbskiego, że te projekty inwestycji, które on wysunął byłyby bardziej celowe od tych, które są przewidziane w początku art. 1. Takie wydatkowanie sum, przeznaczonych na pewne cele, musiałoby spotkać się z poważnemi zarzutami. Skoro jednak weźmiemy pod uwagę, że ten projekt inwestycji ma być wykonany w ciągu 2 lat, to sądzi że odpowiednie projekty i wykonanie tych zamierzeń może być przyobleczone w czyn i dlatego zamierzamy oddać swe.głosy za temi wnioskami, które on zgłosił.</u>
  468 + <u xml:id="u-46.2" who="#WitoldTeofilStaniszkis">Zwracamy też uwagę na dział 6 art. 1, w którym są przewidziane inwestycje w zarządzie Ministerstwa W. R. i O. P. W myśl tego, co tu mówił p. Wicepremjer, musimy stwierdzić, że pod względem inwestycji na popieranie i podniesienie nauki w Polsce rzeczywiście dotąd Państwo nasze nie mogło wydatnych sum łożyć i dlatego uważamy, że przede wszystkiem musimy zakończyć te rzeczy, które zostały rozpoczęte, a dotąd nie są jeszcze wykonane. Jest więc rzeczą bardziej celową wstawienie pewnych pozycji przeznaczonych na wykończenie gmachów, które niejednokrotnie budują się przez kilka lat i niszczeją, niż rozpoczynanie budowy nowych gmachów. Dlatego uważamy, że w dziale 6, gdzie mówi się o Instytucie wychowania fizycznego, na który przeznaczone jest 5 miljonów złotych, możnaby tę kwotę znacznie pożyteczniej zużyć na dokończenie budowli uniwersyteckich wznoszonych w Poznaniu i w Warszawie. Na przykład w Poznaniu są gmachy, które od kilku lat są w fazie budowy, które niszczeją i nie są dotąd ukończone z powodu czego Skarb ponosi straty. Na ten cel projektujemy wstawić z tych 5 miljonów sumę jednego miljona złotych.</u>
  469 + <u xml:id="u-46.3" who="#WitoldTeofilStaniszkis">W Warszawie mamy również gmachy uniwersyteckie, które są bardzo zniszczone, inne są w fazie budowy, Budżet Uniwersytetu Warszawskiego obcięto o półtora miljona w budżecie zwyczajnym i dlatego projektujemy, aby z tej sumy 5 miljonów wstawić półtora miljona złotych dla Uniwersytetu Warszawskiego.</u>
  470 + <u xml:id="u-46.4" who="#WitoldTeofilStaniszkis">Wreszcie w Warszawie mamy Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego, dla której pierwszy gmach jest wznoszony od kilku lat. Do ukończenia tego gmachu potrzeba sumy 2 miljonów, budżet zwyczajny przewiduje tylko pół miljona i dlatego znowu projektujemy, aby z tych 5 miljonów — miljon złotych został przeznaczony na dalsze prace, zmierzające do ukończenia budowy gmachu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Stolica kraju, w której mieści się akademicka szkoła rolnicza, licząca około 1000 słuchaczów, nie ma odpowiedniego gmachu dla niej i każdy, kto przyjeżdża z zagranicy, dziwi się, że kraj rolniczy, jakim jest Polska, w ciągu dziesięciu lat istnienia nie zdobył się na wzniesienie w stolicy, gmachu szkoły akademickiej rolniczej, któryby odpowiadał wymaganiom obecnej nauki.</u>
471 471 </div>
472 472 <div xml:id="div-47">
473   - <u xml:id="u-47.0" who="#Marszałek">Wpłynął wniosek o przerwanie dyskusji. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o powstanie z miejsca. Większość. Rozprawa została przerwana. Czy p. Referent życzy sobie głosu? P. Referent ma głos.</u>
  473 + <u xml:id="u-47.0" who="#IgnacyDaszyński">Wpłynął wniosek o przerwanie dyskusji. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o powstanie z miejsca. Większość. Rozprawa została przerwana. Czy p. Referent życzy sobie głosu? P. Referent ma głos.</u>
474 474 </div>
475 475 <div xml:id="div-48">
476   - <u xml:id="u-48.0" who="#PKrzyżanowski">Wysoka Izbo! Trudno mi się zgodzić na wnioski, które tu zostały przedstawione. Dzielą się one na dwie kategorje. Jedne z nich zmierzają do powiększenia kwot tego budżetu ponad sumy zawarte we wniosku rządowym, a drugie wnioski inaczej dzielą te sumy. Otóż co się tyczy pierwszej z tych dwóch kwestji, pozwolę sobie zauważyć, że uważałbym za bardzo niebezpieczne, gdybyśmy raz weszli na drogę wydawania zapasów kasowych ponad sumy, które Rząd po dokładnem rozważeniu kwestji uważał za możliwe do wydania. Gdy raz na tę drogę wejdziemy, moglibyśmy zajść za daleko.</u>
477   - <u xml:id="u-48.1" who="#PKrzyżanowski">A po drugie za tą kwestją przemawia bardzo poważny wzgląd. Obawiam się, że tego rodzaj u uchwała miałaby raczej znaczenie demonstracyjne, bo mógłby zajść wypadek, że Rząd nie mógłby wykonać uchwały Izby, a to dlatego, że zapasy kasowe okazałyby się na ten cel niewystarczające, a po drugie dlatego, że aparat nie jest w tej chwili przygotowany do podjęcia budowy w tak wysokich rozmiarach, jakby niektórzy z Panów pragnęli. Już obecnie Ministerstwo Robót Publicznych ma ogromne trudności w wykonaniu planu. Zwłaszcza Panowie z lewej strony Izby mogą łatwo się przekonać, że tak istotnie jest w Ministerstwie Robót Publicznych.</u>
  476 + <u xml:id="u-48.0" who="#AdamKrzyżanowski">Wysoka Izbo! Trudno mi się zgodzić na wnioski, które tu zostały przedstawione. Dzielą się one na dwie kategorje. Jedne z nich zmierzają do powiększenia kwot tego budżetu ponad sumy zawarte we wniosku rządowym, a drugie wnioski inaczej dzielą te sumy. Otóż co się tyczy pierwszej z tych dwóch kwestji, pozwolę sobie zauważyć, że uważałbym za bardzo niebezpieczne, gdybyśmy raz weszli na drogę wydawania zapasów kasowych ponad sumy, które Rząd po dokładnem rozważeniu kwestji uważał za możliwe do wydania. Gdy raz na tę drogę wejdziemy, moglibyśmy zajść za daleko.</u>
  477 + <u xml:id="u-48.1" who="#AdamKrzyżanowski">A po drugie za tą kwestją przemawia bardzo poważny wzgląd. Obawiam się, że tego rodzaj u uchwała miałaby raczej znaczenie demonstracyjne, bo mógłby zajść wypadek, że Rząd nie mógłby wykonać uchwały Izby, a to dlatego, że zapasy kasowe okazałyby się na ten cel niewystarczające, a po drugie dlatego, że aparat nie jest w tej chwili przygotowany do podjęcia budowy w tak wysokich rozmiarach, jakby niektórzy z Panów pragnęli. Już obecnie Ministerstwo Robót Publicznych ma ogromne trudności w wykonaniu planu. Zwłaszcza Panowie z lewej strony Izby mogą łatwo się przekonać, że tak istotnie jest w Ministerstwie Robót Publicznych.</u>
478 478 <u xml:id="u-48.2" who="#komentarz">(P. Marek: Nie mamy stosunków.)</u>
479   - <u xml:id="u-48.3" who="#PKrzyżanowski">To są wspomnienia przeszłości. Wobec tego nie mógłbym się opowiedzieć za wnioskiem, przekraczającym ten budżet.</u>
480   - <u xml:id="u-48.4" who="#PKrzyżanowski">Chodzi także o wniosek p. Dąbskiego, któryby chciał, ażeby większe sumy przeznaczyć na drogi, ewentualnie na budowę szkół. Otóż te wnioski są dla mnie w zasadzie sympatyczne, owszem, jestem zatem, aby zwłaszcza na budowę dróg przeznaczyć jak największą kwotę. Ale pozwolę sobie zwrócić uwagę na to, że zadośćuczynienie tym postulatom leży obecnie w planie Rządu i w ramach możliwości naszego budżetu.</u>
481   - <u xml:id="u-48.5" who="#PKrzyżanowski">Przypominam sobie np., że Rząd z zapasów kasowych ustawą z lutego przeznaczył 75 miljonów złotych na zakup papierów, mających bezpieczeństwo pupilarne. Zużytkowanie tego może być właśnie pokierowane w ten sposób, że w znacznej mierze życzeniom p. Dąbskiego zadość uczyni. Sądzę, że ewentualne zaciągnięcie pożyczki kolejowej ułatwiłoby akcję w tym kierunku, jednak trudno mi się zgodzić na to, żeby te cele przeprowadzić z uszczupleniem tego programu, który Rząd przedłożył. Dla administracji Państwa szereg budynków jest niezbędny, zwłaszcza jeżeli chodzi o prowincje wschodnie. Panowie wiedzą że uzupełnienie naszej administracji na wschodzie dobremi siłami natrafia na duże trudności, gdyż bardzo wielu urzędników niepodobna skłonić do wyjazdu, dlatego, że nie mają tam gdzie mieszkać.</u>
  479 + <u xml:id="u-48.3" who="#AdamKrzyżanowski">To są wspomnienia przeszłości. Wobec tego nie mógłbym się opowiedzieć za wnioskiem, przekraczającym ten budżet.</u>
  480 + <u xml:id="u-48.4" who="#AdamKrzyżanowski">Chodzi także o wniosek p. Dąbskiego, któryby chciał, ażeby większe sumy przeznaczyć na drogi, ewentualnie na budowę szkół. Otóż te wnioski są dla mnie w zasadzie sympatyczne, owszem, jestem zatem, aby zwłaszcza na budowę dróg przeznaczyć jak największą kwotę. Ale pozwolę sobie zwrócić uwagę na to, że zadośćuczynienie tym postulatom leży obecnie w planie Rządu i w ramach możliwości naszego budżetu.</u>
  481 + <u xml:id="u-48.5" who="#AdamKrzyżanowski">Przypominam sobie np., że Rząd z zapasów kasowych ustawą z lutego przeznaczył 75 miljonów złotych na zakup papierów, mających bezpieczeństwo pupilarne. Zużytkowanie tego może być właśnie pokierowane w ten sposób, że w znacznej mierze życzeniom p. Dąbskiego zadość uczyni. Sądzę, że ewentualne zaciągnięcie pożyczki kolejowej ułatwiłoby akcję w tym kierunku, jednak trudno mi się zgodzić na to, żeby te cele przeprowadzić z uszczupleniem tego programu, który Rząd przedłożył. Dla administracji Państwa szereg budynków jest niezbędny, zwłaszcza jeżeli chodzi o prowincje wschodnie. Panowie wiedzą że uzupełnienie naszej administracji na wschodzie dobremi siłami natrafia na duże trudności, gdyż bardzo wielu urzędników niepodobna skłonić do wyjazdu, dlatego, że nie mają tam gdzie mieszkać.</u>
482 482 <u xml:id="u-48.6" who="#komentarz">(P. Dąbski: 5 miljonów zostawiam.)</u>
483   - <u xml:id="u-48.7" who="#PKrzyżanowski">Widocznie Rząd to tak obliczył i widocznie potrzebuje na ten cel więcej. Wobec tego także na wniosek p. Dąbskiego nie mógłbym się zgodzić, aczkolwiek sądzę, że jego treść znajdzie w znacznej mierze zadośćuczynienie w inny sposób.</u>
484   - <u xml:id="u-48.8" who="#PKrzyżanowski">Wobec tego proszę o przyjęcie wniosku rządowego bez zmiany.</u>
  483 + <u xml:id="u-48.7" who="#AdamKrzyżanowski">Widocznie Rząd to tak obliczył i widocznie potrzebuje na ten cel więcej. Wobec tego także na wniosek p. Dąbskiego nie mógłbym się zgodzić, aczkolwiek sądzę, że jego treść znajdzie w znacznej mierze zadośćuczynienie w inny sposób.</u>
  484 + <u xml:id="u-48.8" who="#AdamKrzyżanowski">Wobec tego proszę o przyjęcie wniosku rządowego bez zmiany.</u>
485 485 </div>
486 486 <div xml:id="div-49">
487   - <u xml:id="u-49.0" who="#Marszałek">Dla zorjentowania się Wysokiej Izby odczytam wszystkie wnioski i poprawki.</u>
488   - <u xml:id="u-49.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Mamy do art. 1 ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych szereg poprawek.</u>
489   - <u xml:id="u-49.2" who="#Marszałek">Najpierw wniosek p. Bilaka z Klubu Ukraińskiego do art. 1 o odrzucenie ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych.</u>
490   - <u xml:id="u-49.3" who="#Marszałek">Następnie mamy wniosek p. Pragiera: Art. 3 skreślić, a natomiast wstawić nowy art. 3: „Z zapasów kasowych przeznacza się poza kwotą, wymienioną w art. 1, dalszą kwotę 5 miljonów zł. na budowę mieszkań robotniczych”. Dalszy wniosek p. Pragiera: Ogólną sumę 88.160.000 zł. przeznaczoną na nadzwyczajne inwestycje państwowe powiększa się o kwotę 3.000.000 zł. dla przeprowadzenia jeszcze w r. 1928 budowy domów dla kolejarzy na Kresach Wschodnich.</u>
491   - <u xml:id="u-49.4" who="#Marszałek">Dalej wniosek p. Dąbskiego, ażeby w art. I punkt 1,2, 3 i 4 skreślić i zamiast globalnej kwoty 29.200.000 zostawić kwotę 4.200.000 z tytułem na budowę gmachów publicznych, a pozostałe 25 miljonów złotych przenieść do punktu 7 na nowe pozycje: budowę szkół powszechnych 5 miljonów złotych, budowę dróg państwowych powiększyć o 5 miljonów złotych, zapomogi dla dróg samorządowych powiększyć o 5 miljonów złotych, meljoracje powiększyć o 5 miljonów złotych, regulacje rzek powiększyć o 5 miljonów złotych — razem 25 miljonów złotych.</u>
492   - <u xml:id="u-49.5" who="#Marszałek">Dalej mamy wniosek Klubu P. S. L. „Piast”, aby w części 2 art. 1 lit. c skreślić z 3.000.000 kwotę 1.000.000, w części 4 z pozycji 4.150.000 zł. skreślić 2.000.000 i w części 7 z pozycji 4.000.000 skreślić 1.000.000 — razem skreślić 4.000.000, a natomiast w części 7 dział „budowle wodne” pozycję „meljoracje podstawowe” podnieść z 1.750.000 na 5.750.000, czyli o te 4.000.000 złotych, które w poprzednich pozycjach mamy skreślone.</u>
493   - <u xml:id="u-49.6" who="#Marszałek">Potem jest wniosek p. W. Bitnera, aby pieniądze w art. 1 przeznaczone na instytut wychowania fizycznego w kwocie 5.000.000 zł., całkowicie skreślić i przesunąć na budowę osiedli robotniczych i półkolonji dla dzieci robotniczych — 5.000.000 zł.</u>
494   - <u xml:id="u-49.7" who="#Marszałek">Dalej jest wniosek do tej samej pozycji odnoszący się p. Staniszkisa, aby skreślić 5 miljonów, natomiast wstawić na wykończenie budynków uniwersyteckich w Poznaniu 1.000.000, w Warszawie (chemja) 1.500.000 zł. i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 1.000.000 zł., a resztę 1.500.000 zł. skreślić.</u>
495   - <u xml:id="u-49.8" who="#Marszałek">Wreszcie jest wniosek p. Stankiewicza, żeby w punkcie szóstym Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego cały szereg pozycji wstawić: Na budowę gmachów gimnazjów białoruskich w Nowogródku, Kłecku i Radoszkowiczach po 600.000 zł., na budowę gmachu dla gimnazjum białoruskiego i jednocześnie muzeum białoruskiego w Wilnie 1.000.000 zł., oraz na budowę gmachu białoruskiego seminarjum nauczycielskiego w Lidzie, które musi być otwarte z początkiem następnego roku szkolnego, 600.000 zł.</u>
496   - <u xml:id="u-49.9" who="#Marszałek">Oprócz tego z kwoty 5.000.000 zł. na utworzenie specjalnego funduszu, który dłużyć ma na popieranie ogólnych celów kulturalnych, przeznaczyć na utworzenie specjalnego funduszu na popieranie celów kulturalnych białoruskich 200.000 zł., a mianowicie na gimnazja białoruskie, oraz towarzystwa kulturalno oświatowe, jak towarzystwo szkół białoruskich i inne podobne.</u>
497   - <u xml:id="u-49.10" who="#Marszałek">Następnie jest wniosek p. Stolarskiego, który brzmi tak:</u>
498   - <u xml:id="u-49.11" who="#Marszałek">W zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych w pozycji: Zapomogi na budowę dróg i mostów samorządowych — podwyższyć kwotę z 6.770.000 na 15.000.000.</u>
499   - <u xml:id="u-49.12" who="#Marszałek">W pozycji: „na budowę stałych mostów na drogach samorządowych” podwyższyć kwotę z 2.000.000 zł. na 6.000.000 zł.</u>
500   - <u xml:id="u-49.13" who="#Marszałek">Dodać nową pozycję: „Na odbudowę wsi po zniszczeniach wojennych zł. 2.000.000”.</u>
501   - <u xml:id="u-49.14" who="#Marszałek">Prócz tego dodać nowe pozycje w zarządzie Ministerstwa Rolnictwa na meljoracje w połączeniu z regulacją rzek dla celów rolniczych zł. 15.000.000.</u>
502   - <u xml:id="u-49.15" who="#Marszałek">W zarządzie Ministerstwa Oświaty dodać nową pozycję na budowę szkół powszechnych po wsiach zł.</u>
503   - <u xml:id="u-49.16" who="#Marszałek">25.000.000.</u>
504   - <u xml:id="u-49.17" who="#Marszałek">Przystąpimy zatem do głosowania.</u>
  487 + <u xml:id="u-49.0" who="#IgnacyDaszyński">Dla zorjentowania się Wysokiej Izby odczytam wszystkie wnioski i poprawki.</u>
  488 + <u xml:id="u-49.1" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania. Mamy do art. 1 ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych szereg poprawek.</u>
  489 + <u xml:id="u-49.2" who="#IgnacyDaszyński">Najpierw wniosek p. Bilaka z Klubu Ukraińskiego do art. 1 o odrzucenie ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych.</u>
  490 + <u xml:id="u-49.3" who="#IgnacyDaszyński">Następnie mamy wniosek p. Pragiera: Art. 3 skreślić, a natomiast wstawić nowy art. 3: „Z zapasów kasowych przeznacza się poza kwotą, wymienioną w art. 1, dalszą kwotę 5 miljonów zł. na budowę mieszkań robotniczych”. Dalszy wniosek p. Pragiera: Ogólną sumę 88.160.000 zł. przeznaczoną na nadzwyczajne inwestycje państwowe powiększa się o kwotę 3.000.000 zł. dla przeprowadzenia jeszcze w r. 1928 budowy domów dla kolejarzy na Kresach Wschodnich.</u>
  491 + <u xml:id="u-49.4" who="#IgnacyDaszyński">Dalej wniosek p. Dąbskiego, ażeby w art. I punkt 1,2, 3 i 4 skreślić i zamiast globalnej kwoty 29.200.000 zostawić kwotę 4.200.000 z tytułem na budowę gmachów publicznych, a pozostałe 25 miljonów złotych przenieść do punktu 7 na nowe pozycje: budowę szkół powszechnych 5 miljonów złotych, budowę dróg państwowych powiększyć o 5 miljonów złotych, zapomogi dla dróg samorządowych powiększyć o 5 miljonów złotych, meljoracje powiększyć o 5 miljonów złotych, regulacje rzek powiększyć o 5 miljonów złotych — razem 25 miljonów złotych.</u>
  492 + <u xml:id="u-49.5" who="#IgnacyDaszyński">Dalej mamy wniosek Klubu P. S. L. „Piast”, aby w części 2 art. 1 lit. c skreślić z 3.000.000 kwotę 1.000.000, w części 4 z pozycji 4.150.000 zł. skreślić 2.000.000 i w części 7 z pozycji 4.000.000 skreślić 1.000.000 — razem skreślić 4.000.000, a natomiast w części 7 dział „budowle wodne” pozycję „meljoracje podstawowe” podnieść z 1.750.000 na 5.750.000, czyli o te 4.000.000 złotych, które w poprzednich pozycjach mamy skreślone.</u>
  493 + <u xml:id="u-49.6" who="#IgnacyDaszyński">Potem jest wniosek p. W. Bitnera, aby pieniądze w art. 1 przeznaczone na instytut wychowania fizycznego w kwocie 5.000.000 zł., całkowicie skreślić i przesunąć na budowę osiedli robotniczych i półkolonji dla dzieci robotniczych — 5.000.000 zł.</u>
  494 + <u xml:id="u-49.7" who="#IgnacyDaszyński">Dalej jest wniosek do tej samej pozycji odnoszący się p. Staniszkisa, aby skreślić 5 miljonów, natomiast wstawić na wykończenie budynków uniwersyteckich w Poznaniu 1.000.000, w Warszawie (chemja) 1.500.000 zł. i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 1.000.000 zł., a resztę 1.500.000 zł. skreślić.</u>
  495 + <u xml:id="u-49.8" who="#IgnacyDaszyński">Wreszcie jest wniosek p. Stankiewicza, żeby w punkcie szóstym Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego cały szereg pozycji wstawić: Na budowę gmachów gimnazjów białoruskich w Nowogródku, Kłecku i Radoszkowiczach po 600.000 zł., na budowę gmachu dla gimnazjum białoruskiego i jednocześnie muzeum białoruskiego w Wilnie 1.000.000 zł., oraz na budowę gmachu białoruskiego seminarjum nauczycielskiego w Lidzie, które musi być otwarte z początkiem następnego roku szkolnego, 600.000 zł.</u>
  496 + <u xml:id="u-49.9" who="#IgnacyDaszyński">Oprócz tego z kwoty 5.000.000 zł. na utworzenie specjalnego funduszu, który dłużyć ma na popieranie ogólnych celów kulturalnych, przeznaczyć na utworzenie specjalnego funduszu na popieranie celów kulturalnych białoruskich 200.000 zł., a mianowicie na gimnazja białoruskie, oraz towarzystwa kulturalno oświatowe, jak towarzystwo szkół białoruskich i inne podobne.</u>
  497 + <u xml:id="u-49.10" who="#IgnacyDaszyński">Następnie jest wniosek p. Stolarskiego, który brzmi tak:</u>
  498 + <u xml:id="u-49.11" who="#IgnacyDaszyński">W zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych w pozycji: Zapomogi na budowę dróg i mostów samorządowych — podwyższyć kwotę z 6.770.000 na 15.000.000.</u>
  499 + <u xml:id="u-49.12" who="#IgnacyDaszyński">W pozycji: „na budowę stałych mostów na drogach samorządowych” podwyższyć kwotę z 2.000.000 zł. na 6.000.000 zł.</u>
  500 + <u xml:id="u-49.13" who="#IgnacyDaszyński">Dodać nową pozycję: „Na odbudowę wsi po zniszczeniach wojennych zł. 2.000.000”.</u>
  501 + <u xml:id="u-49.14" who="#IgnacyDaszyński">Prócz tego dodać nowe pozycje w zarządzie Ministerstwa Rolnictwa na meljoracje w połączeniu z regulacją rzek dla celów rolniczych zł. 15.000.000.</u>
  502 + <u xml:id="u-49.15" who="#IgnacyDaszyński">W zarządzie Ministerstwa Oświaty dodać nową pozycję na budowę szkół powszechnych po wsiach zł.</u>
  503 + <u xml:id="u-49.16" who="#IgnacyDaszyński">25.000.000.</u>
  504 + <u xml:id="u-49.17" who="#IgnacyDaszyński">Przystąpimy zatem do głosowania.</u>
505 505 <u xml:id="u-49.18" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: Proszę o głos w sprawie głosowania.)</u>
506   - <u xml:id="u-49.19" who="#Marszałek">Głos ma p. Wyrzykowski.</u>
  506 + <u xml:id="u-49.19" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Wyrzykowski.</u>
507 507 </div>
508 508 <div xml:id="div-50">
509 509 <u xml:id="u-50.0" who="#PWyrzykowski">Chciałbym prosić, żeby wniosek p. Stolarskiego, jako najdalej idący, był głosowany najpierw.</u>
510 510 </div>
511 511 <div xml:id="div-51">
512   - <u xml:id="u-51.0" who="#Marszałek">On idzie o tyle najdalej, że tworzy pewne nowe pozycje, więc przy nowych pozycjach będzie głosowany, a nie na początku. Wniosek może iść dalej lub bliżej, jeżeli zmienia kwoty, ale jeżeli tworzy nowe pozycje, nie jest ani bliższy ani dalszy, tylko nowy. Dlatego wniosek p. Stolarskiego będzie głosowany po uwzględnieniu dawnych pozycji. Będziemy głosowali wnioski tak, jak były zgłaszane kolejno, a więc najpierw wniosek p. Dąbskiego.</u>
513   - <u xml:id="u-51.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do art. 1.</u>
  512 + <u xml:id="u-51.0" who="#IgnacyDaszyński">On idzie o tyle najdalej, że tworzy pewne nowe pozycje, więc przy nowych pozycjach będzie głosowany, a nie na początku. Wniosek może iść dalej lub bliżej, jeżeli zmienia kwoty, ale jeżeli tworzy nowe pozycje, nie jest ani bliższy ani dalszy, tylko nowy. Dlatego wniosek p. Stolarskiego będzie głosowany po uwzględnieniu dawnych pozycji. Będziemy głosowali wnioski tak, jak były zgłaszane kolejno, a więc najpierw wniosek p. Dąbskiego.</u>
  513 + <u xml:id="u-51.1" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do art. 1.</u>
514 514 <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(P. W. Bitner: Proszę o głos w sprawie głosowania.)</u>
515   - <u xml:id="u-51.3" who="#Marszałek">Głos ma p. Bitner.</u>
  515 + <u xml:id="u-51.3" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Bitner.</u>
516 516 </div>
517 517 <div xml:id="div-52">
518   - <u xml:id="u-52.0" who="#PWBitner">Proszę o podzielenie tego wniosku. Mianowicie w tym wniosku jest mowa o skreśleniu 25 miljonów w pierwszych 4 punktach i dodaniu poszczególnych sum po 5 miljonów na rozmaite cele. Otóż proszę, żeby było wydzielone skreślenie z pierwszych 4 punktów, a następnie dodanie oddzielnie w drugiej części na budżet szkół i na budżet dróg.</u>
  518 + <u xml:id="u-52.0" who="#WBitner">Proszę o podzielenie tego wniosku. Mianowicie w tym wniosku jest mowa o skreśleniu 25 miljonów w pierwszych 4 punktach i dodaniu poszczególnych sum po 5 miljonów na rozmaite cele. Otóż proszę, żeby było wydzielone skreślenie z pierwszych 4 punktów, a następnie dodanie oddzielnie w drugiej części na budżet szkół i na budżet dróg.</u>
519 519 </div>
520 520 <div xml:id="div-53">
521   - <u xml:id="u-53.0" who="#Marszałek">To jest zupełnie nowy wniosek, którego po zamknięciu dyskusji nie mogę uwzględnić.</u>
  521 + <u xml:id="u-53.0" who="#IgnacyDaszyński">To jest zupełnie nowy wniosek, którego po zamknięciu dyskusji nie mogę uwzględnić.</u>
522 522 <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(P. Chrucki: Proszę poddać pod głosowanie najpierw wniosek naszego klubu, który jest najdalej idący)</u>
523   - <u xml:id="u-53.2" who="#Marszałek">Powiedziałem, że wniosek ten załatwię przez pozytywne głosowanie nad art. 1, więc niech p. Poseł będzie spokojny.</u>
524   - <u xml:id="u-53.3" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do wniosku p. Dąbskiego, mianowicie: w art. 1 punkty 1, 2, 3, 4 skreślić i zamiast globalnej kwoty 29.200.000 zostawić kwotę 4.200.000. Jeżeli pierwsza część wniosku zostanie przyjęta, to następnie będziemy głosowali nad tem, co zrobimy z tą kwotą 25 miljonów, jeżeli 1 część odrzucimy, to i druga część staje się bezprzedmiotowa. Zarządzam głosowanie. Kto jest za pierwszą częścią wniosku p. Dąbskiego, proszę o powstanie. Stoi mniejszość, wniosek upadł. Dalsze konsekwencje tej pierwszej części odpadają.</u>
525   - <u xml:id="u-53.4" who="#Marszałek">Teraz przechodzimy do wniosków p. Stolarskiego. Mianowicie jest wniosek taki: W zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych w pozycji: Zapomogi na budowę dróg i mostów samorządowych — podwyższyć kwotę z 6,770,000 na kwotę 15.000.000 zł. Panów Posów, którzy są za tą podwyżką, proszę o powstanie. Biuro ma wątpliwości, zarządzam głosowanie przez drzwi w ten sposób, że kto jest za odczytanym wnioskiem p. Stolarskiego przejdzie przez drzwi prawe nieoszklone, kto jest przeciw wnioskowi, ten przejdzie przez drzwi nieoszklone lewe.</u>
  523 + <u xml:id="u-53.2" who="#IgnacyDaszyński">Powiedziałem, że wniosek ten załatwię przez pozytywne głosowanie nad art. 1, więc niech p. Poseł będzie spokojny.</u>
  524 + <u xml:id="u-53.3" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy zatem do wniosku p. Dąbskiego, mianowicie: w art. 1 punkty 1, 2, 3, 4 skreślić i zamiast globalnej kwoty 29.200.000 zostawić kwotę 4.200.000. Jeżeli pierwsza część wniosku zostanie przyjęta, to następnie będziemy głosowali nad tem, co zrobimy z tą kwotą 25 miljonów, jeżeli 1 część odrzucimy, to i druga część staje się bezprzedmiotowa. Zarządzam głosowanie. Kto jest za pierwszą częścią wniosku p. Dąbskiego, proszę o powstanie. Stoi mniejszość, wniosek upadł. Dalsze konsekwencje tej pierwszej części odpadają.</u>
  525 + <u xml:id="u-53.4" who="#IgnacyDaszyński">Teraz przechodzimy do wniosków p. Stolarskiego. Mianowicie jest wniosek taki: W zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych w pozycji: Zapomogi na budowę dróg i mostów samorządowych — podwyższyć kwotę z 6,770,000 na kwotę 15.000.000 zł. Panów Posów, którzy są za tą podwyżką, proszę o powstanie. Biuro ma wątpliwości, zarządzam głosowanie przez drzwi w ten sposób, że kto jest za odczytanym wnioskiem p. Stolarskiego przejdzie przez drzwi prawe nieoszklone, kto jest przeciw wnioskowi, ten przejdzie przez drzwi nieoszklone lewe.</u>
526 526 <u xml:id="u-53.5" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
527   - <u xml:id="u-53.6" who="#Marszałek">Wynik głosowania następujący: za wnioskiem głosowało posłów 142, przeciw 192. Wniosek upadł.</u>
528   - <u xml:id="u-53.7" who="#Marszałek">Poseł Stolarski wnosi dalej, by w zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych pozycję na budowę stałych mostów na drogach samorządowych podwyższyć z 2.000.000 na 6.000.000. Dodać nową pozycję: „Na odbudowę wsi po zniszczeniach wojennych 2 miljony złotych”. Czy Panowie żądają, żeby osobno te dwie pozycje głosować?</u>
  527 + <u xml:id="u-53.6" who="#IgnacyDaszyński">Wynik głosowania następujący: za wnioskiem głosowało posłów 142, przeciw 192. Wniosek upadł.</u>
  528 + <u xml:id="u-53.7" who="#IgnacyDaszyński">Poseł Stolarski wnosi dalej, by w zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych pozycję na budowę stałych mostów na drogach samorządowych podwyższyć z 2.000.000 na 6.000.000. Dodać nową pozycję: „Na odbudowę wsi po zniszczeniach wojennych 2 miljony złotych”. Czy Panowie żądają, żeby osobno te dwie pozycje głosować?</u>
529 529 <u xml:id="u-53.8" who="#komentarz">(P. Woźnicki; Można razem.)</u>
530   - <u xml:id="u-53.9" who="#Marszałek">Zarządzam łączne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za temi wnioskami, ażeby wstali. Ta sama mniejszość, wnioski upadły.</u>
531   - <u xml:id="u-53.10" who="#Marszałek">Następny wniosek: Prócz tego dodać nową pozycję w zarządzie Ministerstwa Rolnictwa na meljoracje w połączenia z regulacją rzek dla celów rolniczych 15 miljonów. W zarządzie Ministerstwa Oświaty do dać nową pozycję na budowę szkół powszechnych po wsiach 25 miljonów złotych.</u>
  530 + <u xml:id="u-53.9" who="#IgnacyDaszyński">Zarządzam łączne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za temi wnioskami, ażeby wstali. Ta sama mniejszość, wnioski upadły.</u>
  531 + <u xml:id="u-53.10" who="#IgnacyDaszyński">Następny wniosek: Prócz tego dodać nową pozycję w zarządzie Ministerstwa Rolnictwa na meljoracje w połączenia z regulacją rzek dla celów rolniczych 15 miljonów. W zarządzie Ministerstwa Oświaty do dać nową pozycję na budowę szkół powszechnych po wsiach 25 miljonów złotych.</u>
532 532 <u xml:id="u-53.11" who="#komentarz">(P. Woźnicki: Proszę o odrębne głosowanie.)</u>
533   - <u xml:id="u-53.12" who="#Marszałek">Będziemy głosowali nad pierwszą częścią — regulacja rzek. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość. Przechodzimy do dalszej poprawki: Na budowę szkół powszechnych po wsiach 25 miljonów złotych. Kto jest za tą pozycją, zechce powstać. Biuro ma wątpliwości. Zarządzam głosowanie przez drzwi. Przez drzwi nieoszklone po prawej stronie prezydjum będą wychodzili Panowie, którzy są za wnioskiem o wstawienie 25 miljonów. Panowie głosujący przeciw temu wnioskowi będą wchodzili przez drzwi z lewej strony.</u>
  533 + <u xml:id="u-53.12" who="#IgnacyDaszyński">Będziemy głosowali nad pierwszą częścią — regulacja rzek. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość. Przechodzimy do dalszej poprawki: Na budowę szkół powszechnych po wsiach 25 miljonów złotych. Kto jest za tą pozycją, zechce powstać. Biuro ma wątpliwości. Zarządzam głosowanie przez drzwi. Przez drzwi nieoszklone po prawej stronie prezydjum będą wychodzili Panowie, którzy są za wnioskiem o wstawienie 25 miljonów. Panowie głosujący przeciw temu wnioskowi będą wchodzili przez drzwi z lewej strony.</u>
534 534 <u xml:id="u-53.13" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
535   - <u xml:id="u-53.14" who="#Marszałek">Za wnioskiem p. Stolarskiego głosowało 171 posłów, przeciw 173. Wniosek upadł.</u>
536   - <u xml:id="u-53.15" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem klubu poselskiego Piasta: W art. 1 części 2 lit. C skreślić z 3.000.000 kwotę 1.000.000; w części 4 z pozycji 4.150.000 zł. skreślić 2.000.000 i w części 7 z pozycji 4;000.000 skreślić 1.000.000; razem skreślić 4.000.000, a natomiast w części 7 dział „budowle wodne” pozycję „meljoracje podstawowe” podnieść z 1.750.000 na 5.750.000 zł.</u>
537   - <u xml:id="u-53.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad tym wnioskiem. Kto z Panów oświadcza się za wnioskiem klubu Piasta, zechce wstać. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość. Wniosek ten upadł.</u>
538   - <u xml:id="u-53.17" who="#Marszałek">Dalej jest wniosek p. W. Bitnera, ażeby w art. 1 skreślić pozycję 5 miljonów na Instytut Wychowania Fizycznego. Następnie jest dalsza część wniosku p. Bitnera, ażeby w art. 1 w punkcie 7 dodać: „Budowa osiedli robotniczych i pólkolonji dla dzieci robotniczych — 5.000.000”. Następnie do artykułu 1 jest wniosek o. Staniszkisa, który żąda, ażeby pożycie Instytut Wychowania Fizycznego 5 miljonów złotych skreślić, natomiast wstawić: na wykończenie budynków uniwersyteckich w Poznaniu (Chemja i fizyka) 1 miljon zł w Warszawie (Chemja) 1.500.000, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 1.000.000 złotych; resztę 1.500.000 skreślić.</u>
539   - <u xml:id="u-53.18" who="#Marszałek">Głosujemy najpierw nad pierwszą częścią wniosku, a mianowicie, ażeby pozycję Instytut Wychowania Fizycznego 5 milionów skreślić Proszę Posłów, którzy są za tą częścią, aby wstali. Jest mniejszość, wniosek upadł. Odpada zatem druga część wniosku jako bezprzedmiotowa.</u>
  535 + <u xml:id="u-53.14" who="#IgnacyDaszyński">Za wnioskiem p. Stolarskiego głosowało 171 posłów, przeciw 173. Wniosek upadł.</u>
  536 + <u xml:id="u-53.15" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem klubu poselskiego Piasta: W art. 1 części 2 lit. C skreślić z 3.000.000 kwotę 1.000.000; w części 4 z pozycji 4.150.000 zł. skreślić 2.000.000 i w części 7 z pozycji 4;000.000 skreślić 1.000.000; razem skreślić 4.000.000, a natomiast w części 7 dział „budowle wodne” pozycję „meljoracje podstawowe” podnieść z 1.750.000 na 5.750.000 zł.</u>
  537 + <u xml:id="u-53.16" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania nad tym wnioskiem. Kto z Panów oświadcza się za wnioskiem klubu Piasta, zechce wstać. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość. Wniosek ten upadł.</u>
  538 + <u xml:id="u-53.17" who="#IgnacyDaszyński">Dalej jest wniosek p. W. Bitnera, ażeby w art. 1 skreślić pozycję 5 miljonów na Instytut Wychowania Fizycznego. Następnie jest dalsza część wniosku p. Bitnera, ażeby w art. 1 w punkcie 7 dodać: „Budowa osiedli robotniczych i pólkolonji dla dzieci robotniczych — 5.000.000”. Następnie do artykułu 1 jest wniosek o. Staniszkisa, który żąda, ażeby pożycie Instytut Wychowania Fizycznego 5 miljonów złotych skreślić, natomiast wstawić: na wykończenie budynków uniwersyteckich w Poznaniu (Chemja i fizyka) 1 miljon zł w Warszawie (Chemja) 1.500.000, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 1.000.000 złotych; resztę 1.500.000 skreślić.</u>
  539 + <u xml:id="u-53.18" who="#IgnacyDaszyński">Głosujemy najpierw nad pierwszą częścią wniosku, a mianowicie, ażeby pozycję Instytut Wychowania Fizycznego 5 milionów skreślić Proszę Posłów, którzy są za tą częścią, aby wstali. Jest mniejszość, wniosek upadł. Odpada zatem druga część wniosku jako bezprzedmiotowa.</u>
540 540 <u xml:id="u-53.19" who="#komentarz">(P. Zaremba: Prosimy, ażeby osobno głosować drugą część.)</u>
541   - <u xml:id="u-53.20" who="#Marszałek">Uważam, że to jest konsekwencją.</u>
542   - <u xml:id="u-53.21" who="#Marszałek">Dalej jest wniosek p. Pragiera: „Ogólną sum 88.160.000 zł., przeznaczoną na nadzwyczajne inwestycje państwowe, powiększa się o kwotę 3.000.000 zł. dla przeprowadzenia jeszcze w r. 1928 budowy domów dla kolejarzy na Kresach Wschodnich”.</u>
543   - <u xml:id="u-53.22" who="#Marszałek">Proszę Posłów. którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony.</u>
544   - <u xml:id="u-53.23" who="#Marszałek">Następnie jest wniosek d. Stankiewicza: „Na budowę gmachów gimnazjów białoruskich w Nowogródku, Kłecku i Radoszkowiczach po 600.000 złotych, na budowę gmachu dla gimnazjum białoruskiego i jednocześnie muzeum białoruskiego w Wilnie 1.000.000 złotych. oraz na budowę gmachu seminarjum nauczycielskiego w Lidzie, które musi być otwarte z początkiem następnego roku szkolnego. 600.000 złotych”. Oprócz tego z kwoty 5.000.000 zł. „na utworzenie specjalnego funduszu, który służyć ma na popieranie ogólnych celów kulturalnych”, przeznaczyć na utworzenie specjalnego funduszu na popieranie celów kulturalnych białoruskich 200.000 zł., a mianowicie na gimnazja białoruskie, oraz towarzystwa kulturalno-oświatowe, jak towarzystwo szkół białoruskich i inne podobne”. Proszę Posłów którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
545   - <u xml:id="u-53.24" who="#Marszałek">Przystępujemy do pozytywnego załatwienia wniosku p. Bilaka mianowicie będziemy głosowali pozytywnie nad art. 1 ustawy. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 1 ustawy inwestycyjnej, żeby wstali. Stoi większość, art. 1 przyjęty. Wobec tego odrzucony został wniosek p. Bilaka.</u>
546   - <u xml:id="u-53.25" who="#Marszałek">Do dalszych artykułów i tytułu nie zgłoszono zmian, uważamy je zatem za przyjęte. Ogłaszam, że ustawa w drugiem czytaniu została przyjęta.</u>
  541 + <u xml:id="u-53.20" who="#IgnacyDaszyński">Uważam, że to jest konsekwencją.</u>
  542 + <u xml:id="u-53.21" who="#IgnacyDaszyński">Dalej jest wniosek p. Pragiera: „Ogólną sum 88.160.000 zł., przeznaczoną na nadzwyczajne inwestycje państwowe, powiększa się o kwotę 3.000.000 zł. dla przeprowadzenia jeszcze w r. 1928 budowy domów dla kolejarzy na Kresach Wschodnich”.</u>
  543 + <u xml:id="u-53.22" who="#IgnacyDaszyński">Proszę Posłów. którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony.</u>
  544 + <u xml:id="u-53.23" who="#IgnacyDaszyński">Następnie jest wniosek d. Stankiewicza: „Na budowę gmachów gimnazjów białoruskich w Nowogródku, Kłecku i Radoszkowiczach po 600.000 złotych, na budowę gmachu dla gimnazjum białoruskiego i jednocześnie muzeum białoruskiego w Wilnie 1.000.000 złotych. oraz na budowę gmachu seminarjum nauczycielskiego w Lidzie, które musi być otwarte z początkiem następnego roku szkolnego. 600.000 złotych”. Oprócz tego z kwoty 5.000.000 zł. „na utworzenie specjalnego funduszu, który służyć ma na popieranie ogólnych celów kulturalnych”, przeznaczyć na utworzenie specjalnego funduszu na popieranie celów kulturalnych białoruskich 200.000 zł., a mianowicie na gimnazja białoruskie, oraz towarzystwa kulturalno-oświatowe, jak towarzystwo szkół białoruskich i inne podobne”. Proszę Posłów którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
  545 + <u xml:id="u-53.24" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do pozytywnego załatwienia wniosku p. Bilaka mianowicie będziemy głosowali pozytywnie nad art. 1 ustawy. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 1 ustawy inwestycyjnej, żeby wstali. Stoi większość, art. 1 przyjęty. Wobec tego odrzucony został wniosek p. Bilaka.</u>
  546 + <u xml:id="u-53.25" who="#IgnacyDaszyński">Do dalszych artykułów i tytułu nie zgłoszono zmian, uważamy je zatem za przyjęte. Ogłaszam, że ustawa w drugiem czytaniu została przyjęta.</u>
547 547 <u xml:id="u-53.26" who="#komentarz">(P. Kościałkowski: Proponujemy trzecie czytanie.)</u>
548   - <u xml:id="u-53.27" who="#Marszałek">Jest wniosek o trzecie czytanie.</u>
  548 + <u xml:id="u-53.27" who="#IgnacyDaszyński">Jest wniosek o trzecie czytanie.</u>
549 549 <u xml:id="u-53.28" who="#komentarz">(P. Chrucki: Regulamin sprzeciwia się temu, gdyż są poprawki.)</u>
550   - <u xml:id="u-53.29" who="#Marszałek">Pan może się sprzeciwić odbyciu trzeciego czytania, ale proszę nie wykładać mi regulaminu. Poprawek nie ma, więc moglibyśmy odbyć dziś trzecie czytanie. Odbędziemy zatem trzecie czytanie jutro.</u>
551   - <u xml:id="u-53.30" who="#Marszałek">Wobec spóźnionej pory odraczam trzeci punkt porządku dziennego. Przystąpimy do nagłych wniosków. Głos ma p. Bagiński dla umotywowania nagłości wniosku o powołanie nadzwyczajnej komisji w związku z nadużyciami przy wyborach. Panie pośle Bagiński, proszę przestrzegać regulaminu, który przepisuje 5-minutowy czas przemówienia.</u>
  550 + <u xml:id="u-53.29" who="#IgnacyDaszyński">Pan może się sprzeciwić odbyciu trzeciego czytania, ale proszę nie wykładać mi regulaminu. Poprawek nie ma, więc moglibyśmy odbyć dziś trzecie czytanie. Odbędziemy zatem trzecie czytanie jutro.</u>
  551 + <u xml:id="u-53.30" who="#IgnacyDaszyński">Wobec spóźnionej pory odraczam trzeci punkt porządku dziennego. Przystąpimy do nagłych wniosków. Głos ma p. Bagiński dla umotywowania nagłości wniosku o powołanie nadzwyczajnej komisji w związku z nadużyciami przy wyborach. Panie pośle Bagiński, proszę przestrzegać regulaminu, który przepisuje 5-minutowy czas przemówienia.</u>
552 552 </div>
553 553 <div xml:id="div-54">
554   - <u xml:id="u-54.0" who="#PBagiński">Klub „Wyzwolenia” zgłosił wniosek, a i inne kluby zgłosiły wniosek podobnej treści, ażeby w związku z nadużyciami wyborczemi popełnionemi przez władze administracyjne, powołać nadzwyczajną komisję, któraby przeprowadziła szczegółowe badania. Zgodnie z przepisami art. 34 Konstytucji proponujemy, aby komisja ta miała prawo badania świadków pod przysięgą, badania akt. oraz aby sprawozdanie złożyła w ciągu trzech miesięcy.</u>
555   - <u xml:id="u-54.1" who="#PBagiński">Wniosek ten jest podyktowany najprymitywniejszem poczuciem sprawiedliwości i czystości wyborów oraz wymaganiami konstytucyjnemi. Konstytucja wymaga, aby wyraz woli narodu nie był skrępowany Parlament musi stać na straży Konstytucji i rzeczą honoru parlamentu będzie, aby ta sprawa została załatwiona dokładnie, ażeby nie było żadnych wątpliwości i cienia co do nadużyć, jakie były popełnione My przedstawiciele szerokich warstw ludności, w szczególności chłopów, musimy podkreślić z całą stanowczością, że nie przemawia przez nas jakakolwiek nienawiść partyjna, lecz najprymitywniejszy interes państwa. Polska jest krajem, gdzie ogół ludności ma poczucia sprawiedliwości i praworządności.</u>
  554 + <u xml:id="u-54.0" who="#KazimierzBagiński">Klub „Wyzwolenia” zgłosił wniosek, a i inne kluby zgłosiły wniosek podobnej treści, ażeby w związku z nadużyciami wyborczemi popełnionemi przez władze administracyjne, powołać nadzwyczajną komisję, któraby przeprowadziła szczegółowe badania. Zgodnie z przepisami art. 34 Konstytucji proponujemy, aby komisja ta miała prawo badania świadków pod przysięgą, badania akt. oraz aby sprawozdanie złożyła w ciągu trzech miesięcy.</u>
  555 + <u xml:id="u-54.1" who="#KazimierzBagiński">Wniosek ten jest podyktowany najprymitywniejszem poczuciem sprawiedliwości i czystości wyborów oraz wymaganiami konstytucyjnemi. Konstytucja wymaga, aby wyraz woli narodu nie był skrępowany Parlament musi stać na straży Konstytucji i rzeczą honoru parlamentu będzie, aby ta sprawa została załatwiona dokładnie, ażeby nie było żadnych wątpliwości i cienia co do nadużyć, jakie były popełnione My przedstawiciele szerokich warstw ludności, w szczególności chłopów, musimy podkreślić z całą stanowczością, że nie przemawia przez nas jakakolwiek nienawiść partyjna, lecz najprymitywniejszy interes państwa. Polska jest krajem, gdzie ogół ludności ma poczucia sprawiedliwości i praworządności.</u>
556 556 <u xml:id="u-54.2" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy.)</u>
557   - <u xml:id="u-54.3" who="#PBagiński">Chłop, jako najliczniejsza jego warstwa we własnym interesie zawsze stale i trwale pilnować będzie wykonania prawa, jakiekolwiek to prawo będzie. Wybory ostatnie były wyraźnem zaprzeczeniem prawa. Nie będę tu wymieniał tych wszystkich nadużyć, tych masowych aresztowań, terroru, rozbijania wieców drogą przez władze administracyjne, zakazu zgromadzeń przedwyborczych wbrew ustawie obowiązującej, tego zaprzęgnięcia całego aparatu administracyjnego i samorządowego do wszelkiego rodzaju akcji wyborczej na korzyść jednego stronnictwa, wreszcie momentu jeszcze groźniejszego z punktu widzenia moralności publicznej, przekupstwa. Nie mam czasu i możności tego teraz wykładać. Natomiast scharakteryzuje te wybory na kresach, które są wyrzutem dla polityki polskiej. Sam wynik wyborów w jednym okręgu kowelskim jest plamą na honorze polskim, sam wynik głosowania zwalnia mię od szczegółowego wyjaśnienia tej sprawy, bo jest to rzecz krzycząca. A jeżelibym miał mówić o typowych przejawach z tych wyborów, to rzucę kilka obrazków. Były poseł Kordowski na Kresach cztery razy był aresztowany.</u>
  557 + <u xml:id="u-54.3" who="#KazimierzBagiński">Chłop, jako najliczniejsza jego warstwa we własnym interesie zawsze stale i trwale pilnować będzie wykonania prawa, jakiekolwiek to prawo będzie. Wybory ostatnie były wyraźnem zaprzeczeniem prawa. Nie będę tu wymieniał tych wszystkich nadużyć, tych masowych aresztowań, terroru, rozbijania wieców drogą przez władze administracyjne, zakazu zgromadzeń przedwyborczych wbrew ustawie obowiązującej, tego zaprzęgnięcia całego aparatu administracyjnego i samorządowego do wszelkiego rodzaju akcji wyborczej na korzyść jednego stronnictwa, wreszcie momentu jeszcze groźniejszego z punktu widzenia moralności publicznej, przekupstwa. Nie mam czasu i możności tego teraz wykładać. Natomiast scharakteryzuje te wybory na kresach, które są wyrzutem dla polityki polskiej. Sam wynik wyborów w jednym okręgu kowelskim jest plamą na honorze polskim, sam wynik głosowania zwalnia mię od szczegółowego wyjaśnienia tej sprawy, bo jest to rzecz krzycząca. A jeżelibym miał mówić o typowych przejawach z tych wyborów, to rzucę kilka obrazków. Były poseł Kordowski na Kresach cztery razy był aresztowany.</u>
558 558 <u xml:id="u-54.4" who="#komentarz">(Wrzawa. Okrzyki na ławach B. B.: Dosyć. Oklaski na lewicy.)</u>
559   - <u xml:id="u-54.5" who="#PBagiński">Ciężko chory człowiek musi odbywać głodówkę jako protest, i to człowiek, który ma w dziejach swych krew przelaną za niepodległość Ojczyzny.</u>
  559 + <u xml:id="u-54.5" who="#KazimierzBagiński">Ciężko chory człowiek musi odbywać głodówkę jako protest, i to człowiek, który ma w dziejach swych krew przelaną za niepodległość Ojczyzny.</u>
560 560 <u xml:id="u-54.6" who="#komentarz">(Głos: Oficer pierwszej brygady.)</u>
561   - <u xml:id="u-54.7" who="#PBagiński">Poseł Dadan, siedzący tu między nami, aresztowany, tego rodzaju słyszał odezwanie się od komendanta policji powiatowej: Na kolana przed wysoką władzą policyjną, batami was będziemy ćwiczyć.</u>
  561 + <u xml:id="u-54.7" who="#KazimierzBagiński">Poseł Dadan, siedzący tu między nami, aresztowany, tego rodzaju słyszał odezwanie się od komendanta policji powiatowej: Na kolana przed wysoką władzą policyjną, batami was będziemy ćwiczyć.</u>
562 562 </div>
563 563 <div xml:id="div-55">
564   - <u xml:id="u-55.0" who="#Marszałek">Czas przemówienia P. Posła według regulaminu minął. Proszę kończyć.</u>
  564 + <u xml:id="u-55.0" who="#IgnacyDaszyński">Czas przemówienia P. Posła według regulaminu minął. Proszę kończyć.</u>
565 565 </div>
566 566 <div xml:id="div-56">
567   - <u xml:id="u-56.0" who="#PBagiński">Sądzę, że p. Marszałek uwzględni, że połowę czasu musiałem czekać.</u>
568   - <u xml:id="u-56.1" who="#PBagiński">Stosunek ogółu ludności do warstwy urzędniczej, która tak wybitny udział wzięła w tych wyborach, jest tem niebezpieczeństwem, które grozi Państwu, stosunek do umundurowanego urzędnika, do policjanta, który stał się wrogi i nienawistny ogółowi ludności.</u>
  567 + <u xml:id="u-56.0" who="#KazimierzBagiński">Sądzę, że p. Marszałek uwzględni, że połowę czasu musiałem czekać.</u>
  568 + <u xml:id="u-56.1" who="#KazimierzBagiński">Stosunek ogółu ludności do warstwy urzędniczej, która tak wybitny udział wzięła w tych wyborach, jest tem niebezpieczeństwem, które grozi Państwu, stosunek do umundurowanego urzędnika, do policjanta, który stał się wrogi i nienawistny ogółowi ludności.</u>
569 569 <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
570   - <u xml:id="u-56.3" who="#PBagiński">To jest robota Panów i tych, którzy się przesiadają z jednych ław na drugie. Wy ponosicie za to odpowiedzialność.</u>
  570 + <u xml:id="u-56.3" who="#KazimierzBagiński">To jest robota Panów i tych, którzy się przesiadają z jednych ław na drugie. Wy ponosicie za to odpowiedzialność.</u>
571 571 <u xml:id="u-56.4" who="#komentarz">(Wrzawa na ławach B. B., oklaski na ławach P. P. S. i Wyzwolenia.)</u>
572   - <u xml:id="u-56.5" who="#PBagiński">Winni muszą być ukarani.</u>
  572 + <u xml:id="u-56.5" who="#KazimierzBagiński">Winni muszą być ukarani.</u>
573 573 </div>
574 574 <div xml:id="div-57">
575   - <u xml:id="u-57.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Kto z Panów Posłów jest za nagłością wniosku, zechce wstać.</u>
  575 + <u xml:id="u-57.0" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania. Kto z Panów Posłów jest za nagłością wniosku, zechce wstać.</u>
576 576 <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Cała Izba wstaje.)</u>
577   - <u xml:id="u-57.2" who="#Marszałek">Nagłość przyjęta jednomyślnie, wniosek odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
578   - <u xml:id="u-57.3" who="#Marszałek">Dla uzasadnienia nagłości drugiego wniosku o amnestję dla przestępców politycznych udzielam głosu p. Zahajkiewiczowi.</u>
  577 + <u xml:id="u-57.2" who="#IgnacyDaszyński">Nagłość przyjęta jednomyślnie, wniosek odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
  578 + <u xml:id="u-57.3" who="#IgnacyDaszyński">Dla uzasadnienia nagłości drugiego wniosku o amnestję dla przestępców politycznych udzielam głosu p. Zahajkiewiczowi.</u>
579 579 </div>
580 580 <div xml:id="div-58">
581   - <u xml:id="u-58.0" who="#PZahajkiewicz">Wysoki Sejmie! Jeżeli w imieniu Ukraińsko Białoruskiego Klubu zabieram głos, aby uzasadnić nagłość wniesionego przez nas wniosku o amnestję dla więźniów politycznych, to czynię to nie tylko dlatego, aby dać wyraz naszej głęboko odczutej piekącej potrzebie jak najrychlejszego załatwienia tego wniosku, lecz chce być rzecznikiem tych mas białoruskiego i ukraińskiego narodu, z pośród którego więziennictwo polityczne nadmierne i niesłychane czerpie ofiary. I jestem pewny, że będę również rzecznikiem tych wszystkich, dla których słowa demokratyzm, wolność przekonań i swoboda osobista nie są tylko czczemi hasłami i głuchym liczmanem, lecz realną monetą, i podstawą ich działania i miarą do oceny każdego problematu społecznego, jakim jest także więziennictwo.</u>
  581 + <u xml:id="u-58.0" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Wysoki Sejmie! Jeżeli w imieniu Ukraińsko Białoruskiego Klubu zabieram głos, aby uzasadnić nagłość wniesionego przez nas wniosku o amnestję dla więźniów politycznych, to czynię to nie tylko dlatego, aby dać wyraz naszej głęboko odczutej piekącej potrzebie jak najrychlejszego załatwienia tego wniosku, lecz chce być rzecznikiem tych mas białoruskiego i ukraińskiego narodu, z pośród którego więziennictwo polityczne nadmierne i niesłychane czerpie ofiary. I jestem pewny, że będę również rzecznikiem tych wszystkich, dla których słowa demokratyzm, wolność przekonań i swoboda osobista nie są tylko czczemi hasłami i głuchym liczmanem, lecz realną monetą, i podstawą ich działania i miarą do oceny każdego problematu społecznego, jakim jest także więziennictwo.</u>
582 582 <u xml:id="u-58.1" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
583   - <u xml:id="u-58.2" who="#PZahajkiewicz">I rzeczywiście, dziwne jest, że może ktoś przerywać mowę przedstawiciela jakiegoś narodu, który tu przed Wami, w tym Sejmie, roztacza jego bóle i potrzeby. I dziwi mnie, że może się znaleźć ktoś, kto temu przerywa.</u>
584   - <u xml:id="u-58.3" who="#PZahajkiewicz">Szanowni Panowie, szczególnie, gdy chodzi o więziennictwo polskie, to Wy, którzy dzień wyjścia z Magdeburskiego więzienia Józefa Piłsudskiego tak uroczyście świętujecie i w sercach Waszych ten dzień jest zapisany, jako wielkie, narodowe święto, nie powinniście oponować temu, kto przemawia w imieniu politycznych więźniów. Proszę Panów, chyba że chcecie być strażą więzienną i dlatego nie chcecie mi pozwolić dokończyć uzasadnienia tego wniosku! Jeżeli chcecie wynieść z tej sali epitet — straży więziennej, to przerywajcie i głosujcie przeciw wnioskom.</u>
  583 + <u xml:id="u-58.2" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">I rzeczywiście, dziwne jest, że może ktoś przerywać mowę przedstawiciela jakiegoś narodu, który tu przed Wami, w tym Sejmie, roztacza jego bóle i potrzeby. I dziwi mnie, że może się znaleźć ktoś, kto temu przerywa.</u>
  584 + <u xml:id="u-58.3" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Szanowni Panowie, szczególnie, gdy chodzi o więziennictwo polskie, to Wy, którzy dzień wyjścia z Magdeburskiego więzienia Józefa Piłsudskiego tak uroczyście świętujecie i w sercach Waszych ten dzień jest zapisany, jako wielkie, narodowe święto, nie powinniście oponować temu, kto przemawia w imieniu politycznych więźniów. Proszę Panów, chyba że chcecie być strażą więzienną i dlatego nie chcecie mi pozwolić dokończyć uzasadnienia tego wniosku! Jeżeli chcecie wynieść z tej sali epitet — straży więziennej, to przerywajcie i głosujcie przeciw wnioskom.</u>
585 585 <u xml:id="u-58.4" who="#komentarz">(P. Sanojca: Nikt nie przerywa.)</u>
586   - <u xml:id="u-58.5" who="#PZahajkiewicz">Choćby Pan Kolega.</u>
587   - <u xml:id="u-58.6" who="#PZahajkiewicz">Wniosek nasz obejmuje więziennictwo łącznie z aresztem śledczym, a muszę stwierdzić w tem miejscu, że u nas aresztem śledczym, szczególnie wobec tych, którzy są podejrzani o przestępstwa polityczne, szafuje się nadmiernie, szafuje, się strasznie. Na podstawie jakiegokolwiek doniesienia funkcjonariusza policyjnego zamyka się i to wielokrotnie po to, ażeby po kilku tygodniach czy miesiącach więzienia śledztwo zastanowić. Więzień idzie na wolność, ale nikt mu nie zwróci szkody i cierpień moralnych, jakie wycierpiał. I to jest zbrodnią popełnioną na wolności człowieka. Cóż dziwnego, że uważamy to za potrzebę piekącą, żeby raz ogólnym aktem amnestii położyć kres tym cierpieniom więźniów politycznych. Wszak niedawno, dwa lata temu w dyskusji majowej w r. 1926 p. Thugut powiedział, że w Polsce nie ma bez mała człowieka, któryby nie rozróżniał przestępstwa politycznego od zwyczajnego i motywów przestępcy politycznego od zwyczajnego. A jeśli tak jest, jeśli się twierdzi, że w Polsce rozróżnia się podkład i podłoże działania jakiegoś, które czasem koliduje z ustawą karna, jeśli odróżnia się ideową stronę działającego, to zdaje się każdy, wychodząc z tego stanowiska, musi, powinien przynajmniej, głosować za amnestją, która w naszej intencji odnosi się tylko do więźniów politycznych. Jeśli szanowni panowie z jedynki przed chwilą mi przerywali, to proszę przypomnieć sobie, że po przewrocie majowym szły po ulicach wszystkich miast zastępy, manifestujące na cześć Marszałka Piłsudskiego i niosły transparenty z napisami domagającemi się amnestji politycznej, otwarcia bram dla więźniów politycznych. Niestety, przeszły bez echa i bez realizacji te wszystkie dążenia. Panowie, przyjmijcie do wiadomości, że dziś jeszcze siedzą w więzieniach ci. którzy zostali zasądzeni w latach wojennych 1918/19 i za czyny ideowe lat następnych.</u>
588   - <u xml:id="u-58.7" who="#PZahajkiewicz">Z przeciwnikiem politycznym nie rozprawia się kodeksem karnym i więzieniami. Ideałów — więzienie nie zgniecie! Gdzie więc jest tło narodowe, gdzie hasłem są walki wolnościowe, tam jest inna ocena wszelkich uczynków; tam jest zbrodnią mówić o zbrodni.</u>
589   - <u xml:id="u-58.8" who="#PZahajkiewicz">Obecnie, proszę Panów, były przedrachunki wyborcze i porachunki wyborcze, i one znowu były przyczyną różnych aresztowań i procesów. Czyż, proszę Panów, w tych stosunkach Sejm, który zbiera się w tej chwili, nie powinien sam z siebie rzucić tego potężnego hasła: Otworzyć wrota więzienne i wypuścić więźniów politycznych! Czy właśnie dlatego, aby temu Sejmowi zapewnić moralną supremację, nie powinien ten Sejm poprzeć nagłości wniosku? Nie chodzi tu o jego treść merytoryczną, która będzie dyskutowana, lecz o regulaminowe przyśpieszenie jego załatwienia.</u>
590   - <u xml:id="u-58.9" who="#PZahajkiewicz">Szanowni Panowie, jeszcze jedno słowo. Wśród więźniów politycznych wielki kontyngent stanowi młody element, bo młodego porywa idea, zapał, czasem brak mu zimnego zastanowienia, i porywa się on do czynu. Otóż młodzież stanowi wielką część tych więźniów, a nie zapominajmy, że więzienie jest specjalną szkołą, szkołą specyficznego typu: wchodzi się nieukiem, a wychodzi się z takiej szkoły abiturjentem wykształconym. To też, Panowie, nie zatrzymujcie ich niepotrzebnie.</u>
591   - <u xml:id="u-58.10" who="#PZahajkiewicz">Czyż mam przypominać, jak więźniowie nieraz głodówką domagali się przyśpieszenia postępowania sądowego i przyśpieszenia załatwienia ich sprawy? Proszę szanownych Panów, dużo jest względów, które za tem przemawiają.</u>
592   - <u xml:id="u-58.11" who="#PZahajkiewicz">Wezwany dzwonkiem p. Marszałka kończę i chciałbym, żeby ta laska marszałkowska, która otwiera nasze posiedzenia, zakołatała do bram więziennych waszą uchwałą i żeby otworzyły się podwoje i więźniowie polityczni z woli Wysokiego Sejmu odzyskali wolność.</u>
  586 + <u xml:id="u-58.5" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Choćby Pan Kolega.</u>
  587 + <u xml:id="u-58.6" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Wniosek nasz obejmuje więziennictwo łącznie z aresztem śledczym, a muszę stwierdzić w tem miejscu, że u nas aresztem śledczym, szczególnie wobec tych, którzy są podejrzani o przestępstwa polityczne, szafuje się nadmiernie, szafuje, się strasznie. Na podstawie jakiegokolwiek doniesienia funkcjonariusza policyjnego zamyka się i to wielokrotnie po to, ażeby po kilku tygodniach czy miesiącach więzienia śledztwo zastanowić. Więzień idzie na wolność, ale nikt mu nie zwróci szkody i cierpień moralnych, jakie wycierpiał. I to jest zbrodnią popełnioną na wolności człowieka. Cóż dziwnego, że uważamy to za potrzebę piekącą, żeby raz ogólnym aktem amnestii położyć kres tym cierpieniom więźniów politycznych. Wszak niedawno, dwa lata temu w dyskusji majowej w r. 1926 p. Thugut powiedział, że w Polsce nie ma bez mała człowieka, któryby nie rozróżniał przestępstwa politycznego od zwyczajnego i motywów przestępcy politycznego od zwyczajnego. A jeśli tak jest, jeśli się twierdzi, że w Polsce rozróżnia się podkład i podłoże działania jakiegoś, które czasem koliduje z ustawą karna, jeśli odróżnia się ideową stronę działającego, to zdaje się każdy, wychodząc z tego stanowiska, musi, powinien przynajmniej, głosować za amnestją, która w naszej intencji odnosi się tylko do więźniów politycznych. Jeśli szanowni panowie z jedynki przed chwilą mi przerywali, to proszę przypomnieć sobie, że po przewrocie majowym szły po ulicach wszystkich miast zastępy, manifestujące na cześć Marszałka Piłsudskiego i niosły transparenty z napisami domagającemi się amnestji politycznej, otwarcia bram dla więźniów politycznych. Niestety, przeszły bez echa i bez realizacji te wszystkie dążenia. Panowie, przyjmijcie do wiadomości, że dziś jeszcze siedzą w więzieniach ci. którzy zostali zasądzeni w latach wojennych 1918/19 i za czyny ideowe lat następnych.</u>
  588 + <u xml:id="u-58.7" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Z przeciwnikiem politycznym nie rozprawia się kodeksem karnym i więzieniami. Ideałów — więzienie nie zgniecie! Gdzie więc jest tło narodowe, gdzie hasłem są walki wolnościowe, tam jest inna ocena wszelkich uczynków; tam jest zbrodnią mówić o zbrodni.</u>
  589 + <u xml:id="u-58.8" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Obecnie, proszę Panów, były przedrachunki wyborcze i porachunki wyborcze, i one znowu były przyczyną różnych aresztowań i procesów. Czyż, proszę Panów, w tych stosunkach Sejm, który zbiera się w tej chwili, nie powinien sam z siebie rzucić tego potężnego hasła: Otworzyć wrota więzienne i wypuścić więźniów politycznych! Czy właśnie dlatego, aby temu Sejmowi zapewnić moralną supremację, nie powinien ten Sejm poprzeć nagłości wniosku? Nie chodzi tu o jego treść merytoryczną, która będzie dyskutowana, lecz o regulaminowe przyśpieszenie jego załatwienia.</u>
  590 + <u xml:id="u-58.9" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Szanowni Panowie, jeszcze jedno słowo. Wśród więźniów politycznych wielki kontyngent stanowi młody element, bo młodego porywa idea, zapał, czasem brak mu zimnego zastanowienia, i porywa się on do czynu. Otóż młodzież stanowi wielką część tych więźniów, a nie zapominajmy, że więzienie jest specjalną szkołą, szkołą specyficznego typu: wchodzi się nieukiem, a wychodzi się z takiej szkoły abiturjentem wykształconym. To też, Panowie, nie zatrzymujcie ich niepotrzebnie.</u>
  591 + <u xml:id="u-58.10" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Czyż mam przypominać, jak więźniowie nieraz głodówką domagali się przyśpieszenia postępowania sądowego i przyśpieszenia załatwienia ich sprawy? Proszę szanownych Panów, dużo jest względów, które za tem przemawiają.</u>
  592 + <u xml:id="u-58.11" who="#WłodzimierzZahajkiewicz">Wezwany dzwonkiem p. Marszałka kończę i chciałbym, żeby ta laska marszałkowska, która otwiera nasze posiedzenia, zakołatała do bram więziennych waszą uchwałą i żeby otworzyły się podwoje i więźniowie polityczni z woli Wysokiego Sejmu odzyskali wolność.</u>
593 593 <u xml:id="u-58.12" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
594 594 </div>
595 595 <div xml:id="div-59">
596   - <u xml:id="u-59.0" who="#Marszałek">Proszę Posłów, którzy są za nagłością wniosku żeby wstali. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za nagłością wniosku, ażeby przeszli przez drzwi na prawo od prezydjum, ci, którzy są przeciwni, przez drzwi na lewo.</u>
  596 + <u xml:id="u-59.0" who="#IgnacyDaszyński">Proszę Posłów, którzy są za nagłością wniosku żeby wstali. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za nagłością wniosku, ażeby przeszli przez drzwi na prawo od prezydjum, ci, którzy są przeciwni, przez drzwi na lewo.</u>
597 597 <u xml:id="u-59.1" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
598   - <u xml:id="u-59.2" who="#Marszałek">Za nagłością wniosku głosowało posłów 175, przeciw 172. Nagłość została uchwalona. Wniosek odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
  598 + <u xml:id="u-59.2" who="#IgnacyDaszyński">Za nagłością wniosku głosowało posłów 175, przeciw 172. Nagłość została uchwalona. Wniosek odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
599 599 <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(Huczne oklaski i brawa.)</u>
600   - <u xml:id="u-59.4" who="#Marszałek">Wpłynęły następujące wnioski: Wniosek p. Wełykanowicza i tow. z Klubu Ukraińskiego o odpisanie podatku gruntowego za rok 1927/28 i 192829 w powiatach, dotkniętych gradobiciem i powodzią w województwach: stanisławowskiem, tarnopolskiem, lwowskiem i krakowskiem — odsyłam do Komisji Skarbowej.</u>
601   - <u xml:id="u-59.5" who="#Marszałek">Wniosek p. Karwana i tow. z Klubu Stronnictwa Chłopskiego w sprawie kredytów dla drobnego rolnictwa — odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
602   - <u xml:id="u-59.6" who="#Marszałek">Wniosek p. Krempy i tow. w sprawie noweli do § 8 ustawy z dnia 28 lutego 1904 r. (Dz. U. i Rozp. Kraj. Nr. 37 z 1904 r.) o konserwacji robót regulacyjnych na potokach Krzemienicy i Babulówki z dopływami, oraz na potoku Trześni (Małopolska) — odsyłam do Komisji Robót Publicznych.</u>
603   - <u xml:id="u-59.7" who="#Marszałek">Wniosek posłów z Klubu P. S. L. Piast i Chrześcijańskiej Demokracji w sprawie ograniczenia wywozu drzewa za granicę — odsyłam do Komisji Rolnej.</u>
604   - <u xml:id="u-59.8" who="#Marszałek">Wniosek posłów z Klubu Stronnictwa Chłopskiego o zawieszenie postępowania karno - sądowego, wdrożonego przeciw p. Plucie przez sąd powiatowy w Głogowie w 1926 r. — odsyłam do Komisji Regulaminowej i Nietykalności poselskiej.</u>
605   - <u xml:id="u-59.9" who="#Marszałek">Wniosek p. Łuckiego i tow. z Klubu Ukraińskiego o doraźną pomoc dla drobnego rolnictwa, dotkniętego klęskami elementarnemi w jesieni r. z. w woj. stanisławowskiem, lwowskiem i tarnopolskiem — odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
606   - <u xml:id="u-59.10" who="#Marszałek">Wniosek posłów ze Zw. Lud. Nar. o uzupełnienie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o wydawaniu Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 23 grudnia 1927 r. (Dz. Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej nr. 3 (28 poz. 18) — odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
607   - <u xml:id="u-59.11" who="#Marszałek">Wniosek posłów ze Zw. Lud. Nar. w sprawie rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej o prawie prasowem, oraz rozporządzeń, zmieniających niektóre postanowienia ustaw karnych o rozpowszechnianiu nieprawdziwych wiadomości i o zniewagach — odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
608   - <u xml:id="u-59.12" who="#Marszałek">Wniosek posłów ze Zw. Lud. Nar. w sprawie zwalniania i przenoszenia urzędników i nauczycieli ze względów politycznych — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
609   - <u xml:id="u-59.13" who="#Marszałek">Wniosek posłów z Koła Żydowskiego i tow. w sprawie środków i metod, stosowanych względem ludności w wyborach do obecnego Sejmu i Senatu — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
610   - <u xml:id="u-59.14" who="#Marszałek">Wniosek posłów ze Zw. Parlamentarnego Polskich Socjalistów o wstrzymanie eksmisji robotników rolnych, zwolnionych z pracy — odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
611   - <u xml:id="u-59.15" who="#Marszałek">Wniosek p. Świątkowskiego i tow. z Z. P. P. S. w sprawie przedłużenia działania ustawy z dnia 2 lipca 1924 r. (Dz. U. nr. 69 poz. 669) o sprzedaży lub przyrzeczeniu sprzedaży nieruchomości na terenie b. zaboru rosyjskiego — odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
612   - <u xml:id="u-59.16" who="#Marszałek">Wniosek pp. Kapelińskiego, Nowaka i tow. z Klubu P. S. L. „Wyzwolenie” o wstrzymanie przeniesienia dyrekcji Kolei Państwowych z Radomia do Chełma — odsyłam do Komisji Komunikacyjnej.</u>
613   - <u xml:id="u-59.17" who="#Marszałek">Proszę p. Sekretarza o odczytanie interpelacji.</u>
  600 + <u xml:id="u-59.4" who="#IgnacyDaszyński">Wpłynęły następujące wnioski: Wniosek p. Wełykanowicza i tow. z Klubu Ukraińskiego o odpisanie podatku gruntowego za rok 1927/28 i 192829 w powiatach, dotkniętych gradobiciem i powodzią w województwach: stanisławowskiem, tarnopolskiem, lwowskiem i krakowskiem — odsyłam do Komisji Skarbowej.</u>
  601 + <u xml:id="u-59.5" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Karwana i tow. z Klubu Stronnictwa Chłopskiego w sprawie kredytów dla drobnego rolnictwa — odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
  602 + <u xml:id="u-59.6" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Krempy i tow. w sprawie noweli do § 8 ustawy z dnia 28 lutego 1904 r. (Dz. U. i Rozp. Kraj. Nr. 37 z 1904 r.) o konserwacji robót regulacyjnych na potokach Krzemienicy i Babulówki z dopływami, oraz na potoku Trześni (Małopolska) — odsyłam do Komisji Robót Publicznych.</u>
  603 + <u xml:id="u-59.7" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów z Klubu P. S. L. Piast i Chrześcijańskiej Demokracji w sprawie ograniczenia wywozu drzewa za granicę — odsyłam do Komisji Rolnej.</u>
  604 + <u xml:id="u-59.8" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów z Klubu Stronnictwa Chłopskiego o zawieszenie postępowania karno - sądowego, wdrożonego przeciw p. Plucie przez sąd powiatowy w Głogowie w 1926 r. — odsyłam do Komisji Regulaminowej i Nietykalności poselskiej.</u>
  605 + <u xml:id="u-59.9" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Łuckiego i tow. z Klubu Ukraińskiego o doraźną pomoc dla drobnego rolnictwa, dotkniętego klęskami elementarnemi w jesieni r. z. w woj. stanisławowskiem, lwowskiem i tarnopolskiem — odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
  606 + <u xml:id="u-59.10" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów ze Zw. Lud. Nar. o uzupełnienie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o wydawaniu Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 23 grudnia 1927 r. (Dz. Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej nr. 3 (28 poz. 18) — odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
  607 + <u xml:id="u-59.11" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów ze Zw. Lud. Nar. w sprawie rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej o prawie prasowem, oraz rozporządzeń, zmieniających niektóre postanowienia ustaw karnych o rozpowszechnianiu nieprawdziwych wiadomości i o zniewagach — odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
  608 + <u xml:id="u-59.12" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów ze Zw. Lud. Nar. w sprawie zwalniania i przenoszenia urzędników i nauczycieli ze względów politycznych — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
  609 + <u xml:id="u-59.13" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów z Koła Żydowskiego i tow. w sprawie środków i metod, stosowanych względem ludności w wyborach do obecnego Sejmu i Senatu — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
  610 + <u xml:id="u-59.14" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów ze Zw. Parlamentarnego Polskich Socjalistów o wstrzymanie eksmisji robotników rolnych, zwolnionych z pracy — odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
  611 + <u xml:id="u-59.15" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Świątkowskiego i tow. z Z. P. P. S. w sprawie przedłużenia działania ustawy z dnia 2 lipca 1924 r. (Dz. U. nr. 69 poz. 669) o sprzedaży lub przyrzeczeniu sprzedaży nieruchomości na terenie b. zaboru rosyjskiego — odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
  612 + <u xml:id="u-59.16" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek pp. Kapelińskiego, Nowaka i tow. z Klubu P. S. L. „Wyzwolenie” o wstrzymanie przeniesienia dyrekcji Kolei Państwowych z Radomia do Chełma — odsyłam do Komisji Komunikacyjnej.</u>
  613 + <u xml:id="u-59.17" who="#IgnacyDaszyński">Proszę p. Sekretarza o odczytanie interpelacji.</u>
614 614 </div>
615 615 <div xml:id="div-60">
616 616 <u xml:id="u-60.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
617   - <u xml:id="u-60.1" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Kapelińskiego i tow. z Klubu PSL „Wyzwolenie” do pp. Ministrów Reform Rolnych, Sprawiedliwości, oraz Pracy i Opieki Społecznej w sprawie oszukańczych transakcji właściciela majątku Linów pow. opatowskiego z osadnikami przy parcelacji tegoż majątku Linów i pozbawienia osadników dachu nad głową.</u>
618   - <u xml:id="u-60.2" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Boguckiego i tow. z Klubu Ukr. Soc. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do pp.</u>
619   - <u xml:id="u-60.3" who="#SekretarzpKornecki">Ministrów Rolnictwa, Skarbu i Robót Publicznych w sprawie doraźnej pomocy rolnikom, dotkniętym klęską powodzi w górskich i podgórskich okolicach Galicji Wschodniej.</u>
620   - <u xml:id="u-60.4" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Terszakowca i tow. z Klubu Ukraińskiego do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie zakazu założenia towarzystwa skautingowego („Płastu”) dla młodzieży ukraińskiej I państwowego gimnazjum w Samborze.</u>
621   - <u xml:id="u-60.5" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Terszakowca i tow. z Klubu Ukraińskiego do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w skrawie zapijania się w karczmie i nieodpowiedniego zachowania się tamże, jako też demoralizowania dziatwy szkolnej przez kierownika szkoły Antoniego Gajewskiego w Stawczanach, pow. Gródek Jagieł., kuratorjum OSL.</u>
622   - <u xml:id="u-60.6" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Kłyma i tow. z Klubu Ukr. Soc. Rad. Parł. Reprezentacji do pp. Ministrów Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości w sprawie wydarzeń we wsi Wierzbowcu pow. Horodenka, maj. Stanisławów.</u>
623   - <u xml:id="u-60.7" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Szekieryka-Donykiw i tow. członków Ukr. Soc. Rad. Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie prześladowań ukraińskich współdzielni przez policję.</u>
624   - <u xml:id="u-60.8" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja posłów ze Związku Ludowo - Narodowego w sprawie mianowania generalnego komisarza wyborczego.</u>
625   - <u xml:id="u-60.9" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja posłów ze Związku Ludowo - Narodowego do p. Prezesa Rady Ministrów i p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie teroru wyborczego, stosowanego przez wojewodę lwowskiego Borkowskiego.</u>
626   - <u xml:id="u-60.10" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja posłów ze Związku Ludowo - Narodowego do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie bezprawnego zawieszenia działalności organizacji „Obóz Wielkiej Polski' na terenie wschodniej Małopolski.</u>
627   - <u xml:id="u-60.11" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Pieniążka i tow. z Klubu PSL „Piast' do p. Ministra Pracy i Opieki Społecznej w sprawie niewypuszczania z niektórych powiatów robotników rolnych za granicę.</u>
628   - <u xml:id="u-60.12" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Szekieryka - Donykiw i tow. z Ukr. Socj. Radykalnej Reprezentacji Parlamentarnej do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie bezprawnego niedopuszczenia do urzędowania rady gminnej i zwierzchności gminnej w Hołowach pow. Kosów przez starostwo w Kosowie.</u>
629   - <u xml:id="u-60.13" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Dzięgielewskiego i tow. z P. P. S. do p. Prezesa Ministrów i p. Ministra Sprawiedliwości w sprawie pobicia więźniów politycznych w Pińsku.</u>
630   - <u xml:id="u-60.14" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Baczyńskiego i tow. z Klubu Ukr. Socj. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do pp. Ministrów Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości w sprawie sfałszowania wyników głosowania przy ostatnich wyborach do Sejmu i Senatu w gminie Żabokruki pow. Horodenka, okręgowa komisja wyborcza nr. 53.</u>
631   - <u xml:id="u-60.15" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Baczyńskiego i tow. z Klubu Ukr. Socj. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie nadużyć wyborczych w komisji obwodowej w Isakowie pow. Horodenka (okręgowa komisja wyborcza nr. 53) przy ostatnich wyborach do Sejmu i Senatu.</u>
632   - <u xml:id="u-60.16" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacja p. Baczyńskiego i tow. z Klubu Ukr. Socj. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie przeprowadzenia wyborów gminnych i wprowadzenia reprezentacji gminnych w urzędowanie w Galicji Wschodniej.</u>
633   - <u xml:id="u-60.17" who="#SekretarzpKornecki">Interpelacje te prześlę p. Prezesowi Rady Ministrów.</u>
634   - <u xml:id="u-60.18" who="#SekretarzpKornecki">Proponuję odbycie najbliższego posiedzenia Sejmu jutro o godz. 10 min. 30 rano z następującym porządkiem dziennym: 1) trzecie czytanie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem (druk nr 1 i odb. roneo nr. 1), 2) trzecie czytanie projektu ustawy inwestycyjnej (druk nr 2 i odb. roneo nr 1) i 3) pierwsze czytanie preliminarza budżetowego od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r. Musimy się liczyć z tem, że Senat jest zwołany na godz. 4 i że Komisja Senatu musi rozpatrzyć prowizorjum budżetowe. Czy jest sprzeciw co do terminu i porządku dziennego posiedzenia jutrzejszego? Nie ma, zamykam posiedzenie.</u>
  617 + <u xml:id="u-60.1" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Kapelińskiego i tow. z Klubu PSL „Wyzwolenie” do pp. Ministrów Reform Rolnych, Sprawiedliwości, oraz Pracy i Opieki Społecznej w sprawie oszukańczych transakcji właściciela majątku Linów pow. opatowskiego z osadnikami przy parcelacji tegoż majątku Linów i pozbawienia osadników dachu nad głową.</u>
  618 + <u xml:id="u-60.2" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Boguckiego i tow. z Klubu Ukr. Soc. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do pp.</u>
  619 + <u xml:id="u-60.3" who="#JanKornecki">Ministrów Rolnictwa, Skarbu i Robót Publicznych w sprawie doraźnej pomocy rolnikom, dotkniętym klęską powodzi w górskich i podgórskich okolicach Galicji Wschodniej.</u>
  620 + <u xml:id="u-60.4" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Terszakowca i tow. z Klubu Ukraińskiego do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie zakazu założenia towarzystwa skautingowego („Płastu”) dla młodzieży ukraińskiej I państwowego gimnazjum w Samborze.</u>
  621 + <u xml:id="u-60.5" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Terszakowca i tow. z Klubu Ukraińskiego do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w skrawie zapijania się w karczmie i nieodpowiedniego zachowania się tamże, jako też demoralizowania dziatwy szkolnej przez kierownika szkoły Antoniego Gajewskiego w Stawczanach, pow. Gródek Jagieł., kuratorjum OSL.</u>
  622 + <u xml:id="u-60.6" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Kłyma i tow. z Klubu Ukr. Soc. Rad. Parł. Reprezentacji do pp. Ministrów Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości w sprawie wydarzeń we wsi Wierzbowcu pow. Horodenka, maj. Stanisławów.</u>
  623 + <u xml:id="u-60.7" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Szekieryka-Donykiw i tow. członków Ukr. Soc. Rad. Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie prześladowań ukraińskich współdzielni przez policję.</u>
  624 + <u xml:id="u-60.8" who="#JanKornecki">Interpelacja posłów ze Związku Ludowo - Narodowego w sprawie mianowania generalnego komisarza wyborczego.</u>
  625 + <u xml:id="u-60.9" who="#JanKornecki">Interpelacja posłów ze Związku Ludowo - Narodowego do p. Prezesa Rady Ministrów i p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie teroru wyborczego, stosowanego przez wojewodę lwowskiego Borkowskiego.</u>
  626 + <u xml:id="u-60.10" who="#JanKornecki">Interpelacja posłów ze Związku Ludowo - Narodowego do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie bezprawnego zawieszenia działalności organizacji „Obóz Wielkiej Polski' na terenie wschodniej Małopolski.</u>
  627 + <u xml:id="u-60.11" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Pieniążka i tow. z Klubu PSL „Piast' do p. Ministra Pracy i Opieki Społecznej w sprawie niewypuszczania z niektórych powiatów robotników rolnych za granicę.</u>
  628 + <u xml:id="u-60.12" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Szekieryka - Donykiw i tow. z Ukr. Socj. Radykalnej Reprezentacji Parlamentarnej do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie bezprawnego niedopuszczenia do urzędowania rady gminnej i zwierzchności gminnej w Hołowach pow. Kosów przez starostwo w Kosowie.</u>
  629 + <u xml:id="u-60.13" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Dzięgielewskiego i tow. z P. P. S. do p. Prezesa Ministrów i p. Ministra Sprawiedliwości w sprawie pobicia więźniów politycznych w Pińsku.</u>
  630 + <u xml:id="u-60.14" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Baczyńskiego i tow. z Klubu Ukr. Socj. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do pp. Ministrów Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości w sprawie sfałszowania wyników głosowania przy ostatnich wyborach do Sejmu i Senatu w gminie Żabokruki pow. Horodenka, okręgowa komisja wyborcza nr. 53.</u>
  631 + <u xml:id="u-60.15" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Baczyńskiego i tow. z Klubu Ukr. Socj. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie nadużyć wyborczych w komisji obwodowej w Isakowie pow. Horodenka (okręgowa komisja wyborcza nr. 53) przy ostatnich wyborach do Sejmu i Senatu.</u>
  632 + <u xml:id="u-60.16" who="#JanKornecki">Interpelacja p. Baczyńskiego i tow. z Klubu Ukr. Socj. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie przeprowadzenia wyborów gminnych i wprowadzenia reprezentacji gminnych w urzędowanie w Galicji Wschodniej.</u>
  633 + <u xml:id="u-60.17" who="#JanKornecki">Interpelacje te prześlę p. Prezesowi Rady Ministrów.</u>
  634 + <u xml:id="u-60.18" who="#JanKornecki">Proponuję odbycie najbliższego posiedzenia Sejmu jutro o godz. 10 min. 30 rano z następującym porządkiem dziennym: 1) trzecie czytanie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem (druk nr 1 i odb. roneo nr. 1), 2) trzecie czytanie projektu ustawy inwestycyjnej (druk nr 2 i odb. roneo nr 1) i 3) pierwsze czytanie preliminarza budżetowego od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r. Musimy się liczyć z tem, że Senat jest zwołany na godz. 4 i że Komisja Senatu musi rozpatrzyć prowizorjum budżetowe. Czy jest sprzeciw co do terminu i porządku dziennego posiedzenia jutrzejszego? Nie ma, zamykam posiedzenie.</u>
635 635 </div>
636 636 </body>
637 637 </text>
638 638 </TEI>
639 639 -</teiCorpus>
  640 +</teiCorpus>
640 641 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00005-01/header.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
2   -<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00005-01">
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00005-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu II RP (kadencja IV, posiedzenie plenarne 5)</title>
... ... @@ -24,33 +24,108 @@
24 24 </fileDesc>
25 25 <profileDesc>
26 26 <particDesc>
27   - <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
28   - <persName>Marszałek</persName>
29   - </person>
30   - <person xml:id="PBagiński" role="speaker">
31   - <persName>P. Bagiński</persName>
32   - </person>
33   - <person xml:id="PCzuczmaj" role="speaker">
34   - <persName>P. Czuczmaj</persName>
35   - </person>
36   - <person xml:id="PKrzyżanowski" role="speaker">
37   - <persName>P. Krzyżanowski</persName>
38   - </person>
39   - <person xml:id="PSochacki" role="speaker">
40   - <persName>P. Sochacki</persName>
41   - </person>
42   - <person xml:id="PUtta" role="speaker">
43   - <persName>P. Utta</persName>
44   - </person>
45   - <person xml:id="PWalnyckyj" role="speaker">
46   - <persName>P. Walnyckyj</persName>
47   - </person>
48   - <person xml:id="WicemarszałekWoźnicki" role="speaker">
49   - <persName>Wicemarszałek Woźnicki</persName>
50   - </person>
51   - <person xml:id="komentarz" role="commentator">
52   - <persName>Komentarz</persName>
53   - </person>
  27 + <listPerson>
  28 + <person xml:id="IgnacyDaszyński" role="regular">
  29 + <persName>
  30 + <roleName>Marszałek</roleName>
  31 + <forename>Ignacy</forename>
  32 + <surname>Daszyński</surname>
  33 + </persName>
  34 + <sex value="M" />
  35 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Daszy%C5%84ski</idno>
  36 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  37 + </person>
  38 + <person xml:id="KazimierzBagiński" role="regular">
  39 + <persName>
  40 + <roleName>Poseł</roleName>
  41 + <forename>Kazimierz</forename>
  42 + <surname>Bagiński</surname>
  43 + </persName>
  44 + <sex value="M" />
  45 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Bagi%C5%84ski</idno>
  46 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" />
  47 + </person>
  48 + <person xml:id="MaksymCzuczmaj" role="regular">
  49 + <persName>
  50 + <roleName>Poseł</roleName>
  51 + <forename>Maksym</forename>
  52 + <surname>Czuczmaj</surname>
  53 + </persName>
  54 + <sex value="M" />
  55 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Maksym_Czuczmaj</idno>
  56 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskieWłościańskoRobotniczeZjednoczenieSocjalistyczne" />
  57 + </person>
  58 + <person xml:id="AdamKrzyżanowski" role="regular">
  59 + <persName>
  60 + <roleName>Poseł</roleName>
  61 + <forename>Adam</forename>
  62 + <surname>Krzyżanowski</surname>
  63 + </persName>
  64 + <sex value="M" />
  65 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Krzy%C5%BCanowski_(ekonomista)</idno>
  66 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  67 + </person>
  68 + <person xml:id="PSochacki" role="guest">
  69 + <persName>
  70 + <roleName>P.</roleName>
  71 + <surname>Sochacki</surname>
  72 + </persName>
  73 + </person>
  74 + <person xml:id="AugustUtta" role="regular">
  75 + <persName>
  76 + <roleName>Poseł</roleName>
  77 + <forename>August</forename>
  78 + <surname>Utta</surname>
  79 + </persName>
  80 + <sex value="M" />
  81 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/August_Utta</idno>
  82 + <affiliation role="member" ref="#ZjednoczeniePosłówNiemieckich" />
  83 + </person>
  84 + <person xml:id="KyryłoWalnyćkyj" role="regular">
  85 + <persName>
  86 + <roleName>Poseł</roleName>
  87 + <forename>Kyryło</forename>
  88 + <surname>Walnyćkyj</surname>
  89 + </persName>
  90 + <sex value="M" />
  91 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Kyry%C5%82o_Walny%C4%87kyj</idno>
  92 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskieWłościańskoRobotniczeZjednoczenieSocjalistyczne" />
  93 + </person>
  94 + <person xml:id="JanWoźnicki" role="regular">
  95 + <persName>
  96 + <roleName>Wicemarszałek</roleName>
  97 + <forename>Jan</forename>
  98 + <surname>Woźnicki</surname>
  99 + </persName>
  100 + <sex value="M" />
  101 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Wo%C5%BAnicki</idno>
  102 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" />
  103 + </person>
  104 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  105 + <persName>komentarz</persName>
  106 + </person>
  107 + </listPerson>
  108 + <listOrg>
  109 + <org xml:id="ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" role="parliamentaryGroup">
  110 + <orgName full="yes">Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów</orgName>
  111 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Parlamentarny_Polskich_Socjalistów</idno>
  112 + </org>
  113 + <org xml:id="PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" role="parliamentaryGroup">
  114 + <orgName full="yes">Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”</orgName>
  115 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Stronnictwo_Ludowe_„Wyzwolenie”</idno>
  116 + </org>
  117 + <org xml:id="UkraińskieWłościańskoRobotniczeZjednoczenieSocjalistyczne" role="parliamentaryGroup">
  118 + <orgName full="yes">Ukraińskie Włościańsko-Robotnicze Zjednoczenie Socjalistyczne</orgName>
  119 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Ukraińskie_Włościańsko-Robotnicze_Zjednoczenie_Socjalistyczne</idno>
  120 + </org>
  121 + <org xml:id="BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" role="parliamentaryGroup">
  122 + <orgName full="yes">Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem</orgName>
  123 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Bezpartyjny_Blok_Współpracy_z_Rządem</idno>
  124 + </org>
  125 + <org xml:id="ZjednoczeniePosłówNiemieckich" role="parliamentaryGroup">
  126 + <orgName full="yes">Zjednoczenie Posłów Niemieckich</orgName>
  127 + </org>
  128 + </listOrg>
54 129 </particDesc>
55 130 </profileDesc>
56 131 -</teiHeader>
  132 +</teiHeader>
57 133 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00005-01/text_structure.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 2 <teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
3   - <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  3 + <xi:include href="PPC_header.xml" />
4 4 <TEI>
5   - <xi:include href="header.xml"/>
  5 + <xi:include href="header.xml" />
6 6 <text>
7 7 <body>
8 8 <div xml:id="div-1">
9   - <u xml:id="u-1.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie. Protokół 3 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 4 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Michałkiewicz i Zygmunt Piotrowski. Listę mówców prowadzi p. Piotrowski.</u>
10   - <u xml:id="u-1.1" who="#Marszałek">Udzieliłem urlopu p. Moritzowi na 3 dni.</u>
11   - <u xml:id="u-1.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do porządku dziennego. Punkt 1: trzecie czytanie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem na czas od 1 kwietnia 1928 r. do 30 czerwca 1928 r. (druk nr. Ili odbitka roneo nr. 1).</u>
12   - <u xml:id="u-1.3" who="#Marszałek">Głos ma p. Czuczmaj.</u>
  9 + <u xml:id="u-1.0" who="#IgnacyDaszyński">Otwieram posiedzenie. Protokół 3 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 4 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Michałkiewicz i Zygmunt Piotrowski. Listę mówców prowadzi p. Piotrowski.</u>
  10 + <u xml:id="u-1.1" who="#IgnacyDaszyński">Udzieliłem urlopu p. Moritzowi na 3 dni.</u>
  11 + <u xml:id="u-1.2" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do porządku dziennego. Punkt 1: trzecie czytanie projektu ustawy o prowizorjum budżetowem na czas od 1 kwietnia 1928 r. do 30 czerwca 1928 r. (druk nr. Ili odbitka roneo nr. 1).</u>
  12 + <u xml:id="u-1.3" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Czuczmaj.</u>
13 13 </div>
14 14 <div xml:id="div-2">
15   - <u xml:id="u-2.0" who="#PCzuczmaj">Klub Sejmowy Ukraińskiego Włościańsko-Robotniczego Socjalist. Zjednoczenia (Sel. Rob.), stojąc na stanowisku walki bezkompromisowej rewolucyjnej, którą prowadzą szerokie ukraińskie masy pracujące o swe klasowe i narodowe wyzwolenie, i będąc przedstawicielem tej walki na terenie Sejmu, z całą bezwzględnością walczyć będzie z faszystowskim systemem gwałtu i teroru, stosowanym przez Rząd Marszałka Piłsudskiego wobec tych mas. Prócz bezwzględnego ucisku klasowego i narodowościowego, który cierpieć muszą ukraińskie masy pracujące...</u>
  15 + <u xml:id="u-2.0" who="#MaksymCzuczmaj">Klub Sejmowy Ukraińskiego Włościańsko-Robotniczego Socjalist. Zjednoczenia (Sel. Rob.), stojąc na stanowisku walki bezkompromisowej rewolucyjnej, którą prowadzą szerokie ukraińskie masy pracujące o swe klasowe i narodowe wyzwolenie, i będąc przedstawicielem tej walki na terenie Sejmu, z całą bezwzględnością walczyć będzie z faszystowskim systemem gwałtu i teroru, stosowanym przez Rząd Marszałka Piłsudskiego wobec tych mas. Prócz bezwzględnego ucisku klasowego i narodowościowego, który cierpieć muszą ukraińskie masy pracujące...</u>
16 16 <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(P. Sławek: Masy nie są gnębione, tylko agitatorzy unieruchomiani)</u>
17   - <u xml:id="u-2.2" who="#PCzuczmaj">...prócz codziennej daniny krwi i katuszy w więzieniach burżuazyjnych, prócz niebywałego teroru podczas wyborów, w których sfałszowano wolę pracującego ludu ukraińskiego, Rząd Marszałka Piłsudskiego, wciągnąwszy się w knowania wojenne kapilizmu międzynarodowego, przygotowuje walkę bratobójczą chłopów i robotników ukraińskich, białoruskich i polskich z robotnikami i chłopami Republik Radzieckich w tem i Ukrainy Radzieckiej.</u>
18   - <u xml:id="u-2.3" who="#PCzuczmaj">Wszelkie tego rodzaju próby Klub sejmowy Uk. W. R. S. Ż. Sel.-Rob. zwalczać będzie jak najostrzej i mobilizować będzie do tej walki szerokie pracujące masy ukraińskie. Za sojuszników swych Klub uważa chłopów i robotników całej Polski.</u>
19   - <u xml:id="u-2.4" who="#PCzuczmaj">W dziedzinie ekonomicznej pod rządami faszystowskiemi kapitaliści i fabrykanci zwiększyli swój ucisk i wyzysk wobec klasy pracującej! Odebrano jej prawie wszystkie zdobycze socjalne. Wybuchające konflikty klasowe Rząd, spiesząc z pomocą kapitalistom i fabrykantom, stara się likwidować przy pomocy oszukańczych, krzywdzących i demoralizujących klasę robotniczą arbitrażów.</u>
20   - <u xml:id="u-2.5" who="#PCzuczmaj">Ogromne rzesze chłopów ukraińskich są pozbawione jedynego swego warsztatu pracy, ziemi, podczas gdy obok mizernych skrawków ziemi chłopskiej rozciągają się ogromne latifundja polskich magnatów kresowych. Zamiast reformy rolnej w celu zaspokojenia głodu ziemi bezrolnych i małorolnych chłopów, Rząd oszukuje ich mamidłem komasacji i dzikich parcelacji, które służyć mogą interesom tylko bogatych chłopów.</u>
21   - <u xml:id="u-2.6" who="#PCzuczmaj">Na ziemie ukraińskie i białoruskie, gdzie panuje największy głód ziemi wśród miejscowych chłopów, wysyła się kolonistów i osadników polskich. Chłopi bezrolni i małorolni i średniacy uginają się pod ciężarem ogromnych podatków, nałożonych na nich.</u>
22   - <u xml:id="u-2.7" who="#PCzuczmaj">W dziedzinie narodowościowej Rząd Marszałka Piłsudskiego prowadzi politykę swych poprzedników, politykę wynaradawiania, ucisku i gwałtu.</u>
23   - <u xml:id="u-2.8" who="#PCzuczmaj">Zamknięto ogromną ilość szkół ukraińskich, polszcząc je lub utrakwizując; zamknięto ogromną ilość instytucji kulturalno-oświatowych, jak Proswity, głównie na Wołyniu, sportowe, jak ługi i płasty. Na porządku dziennym są prześladowania i areszt działaczy kulturalno-oświatowych, sportowych i kooperatywnych.</u>
24   - <u xml:id="u-2.9" who="#PCzuczmaj">Prócz tego za dzisiejszych rządów faszystowskich przy pomocy przekupstwa i różnych szacherek demoralizuje się drobno-mieszczańskie elementy społeczeństwa ukraińskiego; za krwawe pieniądze chłopów i robotników ukraińskich wydaje się subsydiowane przez czynniki rządzące, a służące do demoralizacji i dezorjentacji chłopów i robotników ukraińskich pisma, jak „defenzywno-petlurowska Ukr. Nywa” w Warszawie, „Selanskij Prapor” w Stanisławowie, „Narodni Wistnyk” i „Dzwin” na Wołyniu.</u>
25   - <u xml:id="u-2.10" who="#PCzuczmaj">Utrzymuje się falangi petlurowskich kontrrewolucyjnych niedobitków, których się sprowadza z zagranicy i osiedla na Wołyniu. Tworzą się takie partie, jak np. U. N. S. w Galicji i U. N. D. na Wołyniu.</u>
26   - <u xml:id="u-2.11" who="#PCzuczmaj">Na czele kontrrewolucji ukraińskiej, idąc na rękę planom Marszałka Piłsudskiego wobec ziem ukraińskich, kroczy Undo. Undo jako organizacja elementów drobnomieszczańskich i klerykalnych stanęło na platformie wszechukraińskiej kontrrewolucji, dlatego, że socjalistyczna stabilizacja Ukrainy Radzieckiej, jej niezaprzeczony rozwój...</u>
  17 + <u xml:id="u-2.2" who="#MaksymCzuczmaj">...prócz codziennej daniny krwi i katuszy w więzieniach burżuazyjnych, prócz niebywałego teroru podczas wyborów, w których sfałszowano wolę pracującego ludu ukraińskiego, Rząd Marszałka Piłsudskiego, wciągnąwszy się w knowania wojenne kapilizmu międzynarodowego, przygotowuje walkę bratobójczą chłopów i robotników ukraińskich, białoruskich i polskich z robotnikami i chłopami Republik Radzieckich w tem i Ukrainy Radzieckiej.</u>
  18 + <u xml:id="u-2.3" who="#MaksymCzuczmaj">Wszelkie tego rodzaju próby Klub sejmowy Uk. W. R. S. Ż. Sel.-Rob. zwalczać będzie jak najostrzej i mobilizować będzie do tej walki szerokie pracujące masy ukraińskie. Za sojuszników swych Klub uważa chłopów i robotników całej Polski.</u>
  19 + <u xml:id="u-2.4" who="#MaksymCzuczmaj">W dziedzinie ekonomicznej pod rządami faszystowskiemi kapitaliści i fabrykanci zwiększyli swój ucisk i wyzysk wobec klasy pracującej! Odebrano jej prawie wszystkie zdobycze socjalne. Wybuchające konflikty klasowe Rząd, spiesząc z pomocą kapitalistom i fabrykantom, stara się likwidować przy pomocy oszukańczych, krzywdzących i demoralizujących klasę robotniczą arbitrażów.</u>
  20 + <u xml:id="u-2.5" who="#MaksymCzuczmaj">Ogromne rzesze chłopów ukraińskich są pozbawione jedynego swego warsztatu pracy, ziemi, podczas gdy obok mizernych skrawków ziemi chłopskiej rozciągają się ogromne latifundja polskich magnatów kresowych. Zamiast reformy rolnej w celu zaspokojenia głodu ziemi bezrolnych i małorolnych chłopów, Rząd oszukuje ich mamidłem komasacji i dzikich parcelacji, które służyć mogą interesom tylko bogatych chłopów.</u>
  21 + <u xml:id="u-2.6" who="#MaksymCzuczmaj">Na ziemie ukraińskie i białoruskie, gdzie panuje największy głód ziemi wśród miejscowych chłopów, wysyła się kolonistów i osadników polskich. Chłopi bezrolni i małorolni i średniacy uginają się pod ciężarem ogromnych podatków, nałożonych na nich.</u>
  22 + <u xml:id="u-2.7" who="#MaksymCzuczmaj">W dziedzinie narodowościowej Rząd Marszałka Piłsudskiego prowadzi politykę swych poprzedników, politykę wynaradawiania, ucisku i gwałtu.</u>
  23 + <u xml:id="u-2.8" who="#MaksymCzuczmaj">Zamknięto ogromną ilość szkół ukraińskich, polszcząc je lub utrakwizując; zamknięto ogromną ilość instytucji kulturalno-oświatowych, jak Proswity, głównie na Wołyniu, sportowe, jak ługi i płasty. Na porządku dziennym są prześladowania i areszt działaczy kulturalno-oświatowych, sportowych i kooperatywnych.</u>
  24 + <u xml:id="u-2.9" who="#MaksymCzuczmaj">Prócz tego za dzisiejszych rządów faszystowskich przy pomocy przekupstwa i różnych szacherek demoralizuje się drobno-mieszczańskie elementy społeczeństwa ukraińskiego; za krwawe pieniądze chłopów i robotników ukraińskich wydaje się subsydiowane przez czynniki rządzące, a służące do demoralizacji i dezorjentacji chłopów i robotników ukraińskich pisma, jak „defenzywno-petlurowska Ukr. Nywa” w Warszawie, „Selanskij Prapor” w Stanisławowie, „Narodni Wistnyk” i „Dzwin” na Wołyniu.</u>
  25 + <u xml:id="u-2.10" who="#MaksymCzuczmaj">Utrzymuje się falangi petlurowskich kontrrewolucyjnych niedobitków, których się sprowadza z zagranicy i osiedla na Wołyniu. Tworzą się takie partie, jak np. U. N. S. w Galicji i U. N. D. na Wołyniu.</u>
  26 + <u xml:id="u-2.11" who="#MaksymCzuczmaj">Na czele kontrrewolucji ukraińskiej, idąc na rękę planom Marszałka Piłsudskiego wobec ziem ukraińskich, kroczy Undo. Undo jako organizacja elementów drobnomieszczańskich i klerykalnych stanęło na platformie wszechukraińskiej kontrrewolucji, dlatego, że socjalistyczna stabilizacja Ukrainy Radzieckiej, jej niezaprzeczony rozwój...</u>
27 27 <u xml:id="u-2.12" who="#komentarz">(Wrzawa na ławach prawicowych Sel-Rob. Głos: Skandali)</u>
28   - <u xml:id="u-2.13" who="#PCzuczmaj">...po drodze budowy socjalizmu, przy poparciu najszerszych mas pracujących, oraz rozwój ruchu rewolucyjnego na Zach. Ukr. bije w Undo jako klasę społeczną. U. N. D. O., będąc przedstawicielem ugody społecznej i narodowej na terenie ziem Zachodnio-Ukraińskich, podszywa się pod różne hasła społeczne i narodowo-wyzwoleńcze, jest wrogiem i zdrajcą klasowych i narodowych interesów ukraińskiego ludu pracującego.</u>
  28 + <u xml:id="u-2.13" who="#MaksymCzuczmaj">...po drodze budowy socjalizmu, przy poparciu najszerszych mas pracujących, oraz rozwój ruchu rewolucyjnego na Zach. Ukr. bije w Undo jako klasę społeczną. U. N. D. O., będąc przedstawicielem ugody społecznej i narodowej na terenie ziem Zachodnio-Ukraińskich, podszywa się pod różne hasła społeczne i narodowo-wyzwoleńcze, jest wrogiem i zdrajcą klasowych i narodowych interesów ukraińskiego ludu pracującego.</u>
29 29 <u xml:id="u-2.14" who="#komentarz">(Wrzawa na ławach prawicy ukraińskiej)</u>
30   - <u xml:id="u-2.15" who="#PCzuczmaj">W ogonie Undo wloką się socjal-ugodowcy z Ukraińskiej Socjalist.-Radykalnej partji.</u>
31   - <u xml:id="u-2.16" who="#PCzuczmaj">Gwałcąc wolę i najżywotniejsze interesy narodu ukraińskiego wbrew prawu stanowienia o swoim losie, kapitalizm międzynarodowy wydał ziemie zachodnio-ukraińskie na łup imperjalizmu polskiego, rumuńskiego i czechosłowackiego. Z tym faktem naród ukraiński zgodzić się nie może i walczyć będzie o całkowite samookreślenie, o możność dzielenia swoich losów z ludem pracującym wszystkich macierzystych ziem ukraińskich w jednej republice socjalistycznej, w której władza będzie w rękach robotników i chłopów.</u>
  30 + <u xml:id="u-2.15" who="#MaksymCzuczmaj">W ogonie Undo wloką się socjal-ugodowcy z Ukraińskiej Socjalist.-Radykalnej partji.</u>
  31 + <u xml:id="u-2.16" who="#MaksymCzuczmaj">Gwałcąc wolę i najżywotniejsze interesy narodu ukraińskiego wbrew prawu stanowienia o swoim losie, kapitalizm międzynarodowy wydał ziemie zachodnio-ukraińskie na łup imperjalizmu polskiego, rumuńskiego i czechosłowackiego. Z tym faktem naród ukraiński zgodzić się nie może i walczyć będzie o całkowite samookreślenie, o możność dzielenia swoich losów z ludem pracującym wszystkich macierzystych ziem ukraińskich w jednej republice socjalistycznej, w której władza będzie w rękach robotników i chłopów.</u>
32 32 <u xml:id="u-2.17" who="#komentarz">(Wrzawa. Okrzyki: Agent rosyjski! Bolszewicki szpieg! Do Moskwy!)</u>
33   - <u xml:id="u-2.18" who="#PCzuczmaj">Do Moskwy nie pójdę. Niech żyje Rząd robotniczo-włościański.</u>
  33 + <u xml:id="u-2.18" who="#MaksymCzuczmaj">Do Moskwy nie pójdę. Niech żyje Rząd robotniczo-włościański.</u>
34 34 <u xml:id="u-2.19" who="#komentarz">(Dalsze słowa mówcy giną wśród nieustającej wrzawy.)</u>
35 35 </div>
36 36 <div xml:id="div-3">
37   - <u xml:id="u-3.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Walnyckyj.</u>
  37 + <u xml:id="u-3.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Walnyckyj.</u>
38 38 </div>
39 39 <div xml:id="div-4">
40   - <u xml:id="u-4.0" who="#PWalnyckyj">Wysoki Sejmie!</u>
  40 + <u xml:id="u-4.0" who="#KyryłoWalnyćkyj">Wysoki Sejmie!</u>
41 41 </div>
42 42 <div xml:id="div-5">
43   - <u xml:id="u-5.0" who="#Marszałek">Według regulaminu język polski wyłącznie jest językiem naszych obrad. Zupełnie rozumiem, że Panowie macie wielki pochop do przemawiania w swoim pięknym ojczystym języku, jednak regulamin Sejmu polskiego musi być uszanowany. W imię tego proszę o przemawianie w języku polskim.</u>
  43 + <u xml:id="u-5.0" who="#IgnacyDaszyński">Według regulaminu język polski wyłącznie jest językiem naszych obrad. Zupełnie rozumiem, że Panowie macie wielki pochop do przemawiania w swoim pięknym ojczystym języku, jednak regulamin Sejmu polskiego musi być uszanowany. W imię tego proszę o przemawianie w języku polskim.</u>
44 44 </div>
45 45 <div xml:id="div-6">
46   - <u xml:id="u-6.0" who="#PWalnyckyj">Wysoki Sejmie! Chcę, zanim przystąpię do krótkiego oświadczenia wstępnego, założyć protest przeciw wyłączności polskiego języka w tym Sejmie.</u>
  46 + <u xml:id="u-6.0" who="#KyryłoWalnyćkyj">Wysoki Sejmie! Chcę, zanim przystąpię do krótkiego oświadczenia wstępnego, założyć protest przeciw wyłączności polskiego języka w tym Sejmie.</u>
47 47 <u xml:id="u-6.1" who="#komentarz">(Wrzawa. Okrzyki: Idź Pan do Moskwy! Ślubowanie Pan złożył!)</u>
48   - <u xml:id="u-6.2" who="#PWalnyckyj">Szanowni Panowie, jest dzisiaj ogólnie znaną prawdą w Polsce, że wybory odbyły się pod niesłychanym terorem przy zastosowaniu całego systemu nadużyć i oszustw. U nas na Zachodniej Ukrainie rozmiary tych nadużyć i teroru były wprost bezgraniczne. Tysiące naszych wyborców wsadzano do więzień setki naszych mężów zaufania i kandydatów aresztowano! Nie sposób tu, kiedy chcę ograniczyć się do krótkiego oświadczenia, dawać fakty i dowody na moje twierdzenie. Jednak, ażeby zilustrować prawdziwość mych słów, chcę podać dwa przykłady z wyborów. Jeden z czasów, kiedy sporządzano spisy wyborcze. Działo się to we wsi Nahujowice pow. drohobyckiego. Do spisów wyborczych nie wciągnięto około 100 obywateli, rzekomo dlatego, że pozostają oni pod obserwacją policji. A kiedy ci obywatele protokólarnie upomnieli się o swe prawa, wtedy komisja obwodowa doręczyła im ten oto dokument, w którym czarne na białem stoi, że odmawia im się prawa wyborczego tylko dlatego, że nie dali dowodu, że nie są pod obserwacją policji.</u>
49   - <u xml:id="u-6.3" who="#PWalnyckyj">A drugi przykład, proszę Panów, to już z czasu wyborów, z dnia 4 marca. Działo się to we wsi Huta Połaniecka, pow. krzemieńskiego, okręgu złoczowskiego. Przewodniczącym obwodowej komisji był niejaki Honiczewski. Ten p. Honiczewski prowadził w ten sposób wybory: Kiedy wyborca przychodził, żądał od niego numeru, na który wyborca chciał głosować, a kiedy numer był jakiś niesympatyczny dla p. Honiczewskiego, to on go po prostu darł, wyrzucał, a wyjmował jedynkę z pod stołu i kazał jedynkę wkładać.</u>
  48 + <u xml:id="u-6.2" who="#KyryłoWalnyćkyj">Szanowni Panowie, jest dzisiaj ogólnie znaną prawdą w Polsce, że wybory odbyły się pod niesłychanym terorem przy zastosowaniu całego systemu nadużyć i oszustw. U nas na Zachodniej Ukrainie rozmiary tych nadużyć i teroru były wprost bezgraniczne. Tysiące naszych wyborców wsadzano do więzień setki naszych mężów zaufania i kandydatów aresztowano! Nie sposób tu, kiedy chcę ograniczyć się do krótkiego oświadczenia, dawać fakty i dowody na moje twierdzenie. Jednak, ażeby zilustrować prawdziwość mych słów, chcę podać dwa przykłady z wyborów. Jeden z czasów, kiedy sporządzano spisy wyborcze. Działo się to we wsi Nahujowice pow. drohobyckiego. Do spisów wyborczych nie wciągnięto około 100 obywateli, rzekomo dlatego, że pozostają oni pod obserwacją policji. A kiedy ci obywatele protokólarnie upomnieli się o swe prawa, wtedy komisja obwodowa doręczyła im ten oto dokument, w którym czarne na białem stoi, że odmawia im się prawa wyborczego tylko dlatego, że nie dali dowodu, że nie są pod obserwacją policji.</u>
  49 + <u xml:id="u-6.3" who="#KyryłoWalnyćkyj">A drugi przykład, proszę Panów, to już z czasu wyborów, z dnia 4 marca. Działo się to we wsi Huta Połaniecka, pow. krzemieńskiego, okręgu złoczowskiego. Przewodniczącym obwodowej komisji był niejaki Honiczewski. Ten p. Honiczewski prowadził w ten sposób wybory: Kiedy wyborca przychodził, żądał od niego numeru, na który wyborca chciał głosować, a kiedy numer był jakiś niesympatyczny dla p. Honiczewskiego, to on go po prostu darł, wyrzucał, a wyjmował jedynkę z pod stołu i kazał jedynkę wkładać.</u>
50 50 <u xml:id="u-6.4" who="#komentarz">(P. Kościałkowski: To są przecież tylko wyjątki.)</u>
51   - <u xml:id="u-6.5" who="#PWalnyckyj">Tak się stało z naszym wyborcą, który się nazywa Marcin Wichoł, a kiedy nasz mąż zaufania zaprotestował przeciw temu, wtedy p. przewodniczący komisji obwodowej, ten sam Honiczewski kazał po prostu aresztować męża zaufania.</u>
52   - <u xml:id="u-6.6" who="#PWalnyckyj">Ta sama historja powtórzyła się z mężem zaufania Stronnictwa Chłopskiego 10-ki. Ten mąż zaufania 10-ki nazywa się Pichocki, on także zaprotestował przeciw sposobowi prowadzenia wyborów i także był aresztowany.</u>
53   - <u xml:id="u-6.7" who="#PWalnyckyj">To są dwa drobne szczegóły, to są dwa małe detale, oderwane, ale właśnie najwięcej typowe.</u>
54   - <u xml:id="u-6.8" who="#PWalnyckyj">Gdybym Panom opowiedział, co się działo na Wołyniu i Polesiu, gdybym Panom całą prawdę o wyborach na Polesiu opowiedział, to na pewno Panowie nie dalibyście tej strasznej prawdzie wiary. Tam przed. biurami wyborczemi stała policja uzbrojona w rewolwery i pod terorem wymuszała od wyborców numery, wręczając im jedynkę.</u>
55   - <u xml:id="u-6.9" who="#PWalnyckyj">A takie partje, jak ta, którą tu reprezentuję, w ogóle nie korzystały z żadnych praw wolności agitacji wyborczej.</u>
  51 + <u xml:id="u-6.5" who="#KyryłoWalnyćkyj">Tak się stało z naszym wyborcą, który się nazywa Marcin Wichoł, a kiedy nasz mąż zaufania zaprotestował przeciw temu, wtedy p. przewodniczący komisji obwodowej, ten sam Honiczewski kazał po prostu aresztować męża zaufania.</u>
  52 + <u xml:id="u-6.6" who="#KyryłoWalnyćkyj">Ta sama historja powtórzyła się z mężem zaufania Stronnictwa Chłopskiego 10-ki. Ten mąż zaufania 10-ki nazywa się Pichocki, on także zaprotestował przeciw sposobowi prowadzenia wyborów i także był aresztowany.</u>
  53 + <u xml:id="u-6.7" who="#KyryłoWalnyćkyj">To są dwa drobne szczegóły, to są dwa małe detale, oderwane, ale właśnie najwięcej typowe.</u>
  54 + <u xml:id="u-6.8" who="#KyryłoWalnyćkyj">Gdybym Panom opowiedział, co się działo na Wołyniu i Polesiu, gdybym Panom całą prawdę o wyborach na Polesiu opowiedział, to na pewno Panowie nie dalibyście tej strasznej prawdzie wiary. Tam przed. biurami wyborczemi stała policja uzbrojona w rewolwery i pod terorem wymuszała od wyborców numery, wręczając im jedynkę.</u>
  55 + <u xml:id="u-6.9" who="#KyryłoWalnyćkyj">A takie partje, jak ta, którą tu reprezentuję, w ogóle nie korzystały z żadnych praw wolności agitacji wyborczej.</u>
56 56 <u xml:id="u-6.10" who="#komentarz">(Głos na ławach B. B.: A jakim cudem Pan wlazł tutaj?)</u>
57   - <u xml:id="u-6.11" who="#PWalnyckyj">Zaraz Panu powiem. Weszliśmy tu, proszę Panów, w bardzo zredukowanej liczbie, bo poza terorem wyborczym nie mieliśmy żadnej możności agitacyjnej. Z tej listy, z której ja wszedłem, weszło nas trzech, a z tych trzech ja i tow. Grecki cały czas wyborów siedzieliśmy w więzieniu. Tam dali nam wolność agitacji wyborczej i stamtąd wyborcy posłali nas do Sejmu.</u>
  57 + <u xml:id="u-6.11" who="#KyryłoWalnyćkyj">Zaraz Panu powiem. Weszliśmy tu, proszę Panów, w bardzo zredukowanej liczbie, bo poza terorem wyborczym nie mieliśmy żadnej możności agitacyjnej. Z tej listy, z której ja wszedłem, weszło nas trzech, a z tych trzech ja i tow. Grecki cały czas wyborów siedzieliśmy w więzieniu. Tam dali nam wolność agitacji wyborczej i stamtąd wyborcy posłali nas do Sejmu.</u>
58 58 <u xml:id="u-6.12" who="#komentarz">(Głos: Z jakiego powodu?)</u>
59   - <u xml:id="u-6.13" who="#PWalnyckyj">Bez powodu, nie trzeba u nas powodu, żeby posłać do więzienia.</u>
  59 + <u xml:id="u-6.13" who="#KyryłoWalnyćkyj">Bez powodu, nie trzeba u nas powodu, żeby posłać do więzienia.</u>
60 60 <u xml:id="u-6.14" who="#komentarz">(Głos: Tak prosto z mostu?)</u>
61   - <u xml:id="u-6.15" who="#PWalnyckyj">Tak, tak, prosto z mostu.</u>
62   - <u xml:id="u-6.16" who="#PWalnyckyj">Proszę Panów, ale to, co się działo podczas wyborów, to nie jest dla nas, mieszkańców Zapadnij Ukrainy.</u>
  61 + <u xml:id="u-6.15" who="#KyryłoWalnyćkyj">Tak, tak, prosto z mostu.</u>
  62 + <u xml:id="u-6.16" who="#KyryłoWalnyćkyj">Proszę Panów, ale to, co się działo podczas wyborów, to nie jest dla nas, mieszkańców Zapadnij Ukrainy.</u>
63 63 <u xml:id="u-6.17" who="#komentarz">(Wrzawa. P. Staniszkis: Jaka Zapadnia Ukraina? Głos inny: To w Galicji wschodniej.)</u>
64   - <u xml:id="u-6.18" who="#PWalnyckyj">Uważamy, że jest to dalszy i nieprzerwany ciąg tego systemu panowania polskiej burżuazji nad Zachodnią Ukrainą, który się ciągnie od początku Państwa Polskiego. Od Piłsudskiego i Moraczewskiego po przez Witosów i Grabskich, i znowu do Piłsudskiego i Moraczewskiego nic się tu u Was nie zmieniło. Dowodem tego te przepełnione więzienia u nas...</u>
  64 + <u xml:id="u-6.18" who="#KyryłoWalnyćkyj">Uważamy, że jest to dalszy i nieprzerwany ciąg tego systemu panowania polskiej burżuazji nad Zachodnią Ukrainą, który się ciągnie od początku Państwa Polskiego. Od Piłsudskiego i Moraczewskiego po przez Witosów i Grabskich, i znowu do Piłsudskiego i Moraczewskiego nic się tu u Was nie zmieniło. Dowodem tego te przepełnione więzienia u nas...</u>
65 65 <u xml:id="u-6.19" who="#komentarz">(P. Sławek: Agentami obcego państwa.)</u>
66   - <u xml:id="u-6.20" who="#PWalnyckyj">...dowodem tego ta kolonizacja, którą prowadzicie u nas, przygotowując grunt pod nową wojnę narodowościową, a w szczególności dowodem tego jest zniszczenie naszego ukraińskiego szkolnictwa, dowodem tego są w niwecz obrócone prawa naszego języka ukraińskiego.</u>
  66 + <u xml:id="u-6.20" who="#KyryłoWalnyćkyj">...dowodem tego ta kolonizacja, którą prowadzicie u nas, przygotowując grunt pod nową wojnę narodowościową, a w szczególności dowodem tego jest zniszczenie naszego ukraińskiego szkolnictwa, dowodem tego są w niwecz obrócone prawa naszego języka ukraińskiego.</u>
67 67 <u xml:id="u-6.21" who="#komentarz">(Głos: Bolszewji za to macie wszystko.)</u>
68   - <u xml:id="u-6.22" who="#PWalnyckyj">Ukraiński chłop i robotnik zdają sobie sprawę z tego, że w tych warunkach jedyną bronią jest walka przeciw burżuazji i szlachcie polskiej.</u>
  68 + <u xml:id="u-6.22" who="#KyryłoWalnyćkyj">Ukraiński chłop i robotnik zdają sobie sprawę z tego, że w tych warunkach jedyną bronią jest walka przeciw burżuazji i szlachcie polskiej.</u>
69 69 <u xml:id="u-6.23" who="#komentarz">(P. Sławek: Ile Panu zapłacili za to, co Pan mówi?)</u>
70   - <u xml:id="u-6.24" who="#PWalnyckyj">Panie Sławek to marna demagogja.</u>
  70 + <u xml:id="u-6.24" who="#KyryłoWalnyćkyj">Panie Sławek to marna demagogja.</u>
71 71 <u xml:id="u-6.25" who="#komentarz">(P. Byrka: To znaczy, że nie dużo bierze.)</u>
72   - <u xml:id="u-6.26" who="#PWalnyckyj">Robotnik i chłop ukraiński nie ma żadnej iluzji co do własnej rodzącej się burżuazji, do jej rzeczników, których przedstawicieli macie tak licznych.</u>
  72 + <u xml:id="u-6.26" who="#KyryłoWalnyćkyj">Robotnik i chłop ukraiński nie ma żadnej iluzji co do własnej rodzącej się burżuazji, do jej rzeczników, których przedstawicieli macie tak licznych.</u>
73 73 <u xml:id="u-6.27" who="#komentarz">(P. Chrucki: Gdzie ta burżuazja?)</u>
74   - <u xml:id="u-6.28" who="#PWalnyckyj">Oni, szanowni Panowie, idą Wam na spotkanie. Pomimo tych deklaracyj rzekomo zasadniczych, złożonych tu wczoraj i przedwczoraj, oni już poszli Wam na spotkanie. Dowodem tego, że podczas wyborów komunalnych szli oni wspólnym blokiem z sanacją, dowodem tego, że w tym Sejmie zaraz w pierwszych dniach zamanifestowali współpracę z panem Czetwertyńskim i ojcem duchowym kolonizacji naszych ziem, p. Witosem.</u>
  74 + <u xml:id="u-6.28" who="#KyryłoWalnyćkyj">Oni, szanowni Panowie, idą Wam na spotkanie. Pomimo tych deklaracyj rzekomo zasadniczych, złożonych tu wczoraj i przedwczoraj, oni już poszli Wam na spotkanie. Dowodem tego, że podczas wyborów komunalnych szli oni wspólnym blokiem z sanacją, dowodem tego, że w tym Sejmie zaraz w pierwszych dniach zamanifestowali współpracę z panem Czetwertyńskim i ojcem duchowym kolonizacji naszych ziem, p. Witosem.</u>
75 75 <u xml:id="u-6.29" who="#komentarz">(P. Chrucki: W jaki sposób?)</u>
76   - <u xml:id="u-6.30" who="#PWalnyckyj">Te ich deklaracje, w których oświadczają, co de iure przyznają, a czego nie przyznają, to są strachy na Lachy, nie bierzcie sobie Panowie tego do serca. De facto oni idą już ramię w ramię z Wami. I ukraiński chłop i robotnik wie, że tak samo szczerze ma on walczyć przeciw Wam, Panowie szlachta i burżuazja polska, jak przeciw rzecznikom naszego ukraińskiego rodzimego obozu drobnej burżuazji.</u>
  76 + <u xml:id="u-6.30" who="#KyryłoWalnyćkyj">Te ich deklaracje, w których oświadczają, co de iure przyznają, a czego nie przyznają, to są strachy na Lachy, nie bierzcie sobie Panowie tego do serca. De facto oni idą już ramię w ramię z Wami. I ukraiński chłop i robotnik wie, że tak samo szczerze ma on walczyć przeciw Wam, Panowie szlachta i burżuazja polska, jak przeciw rzecznikom naszego ukraińskiego rodzimego obozu drobnej burżuazji.</u>
77 77 <u xml:id="u-6.31" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
78   - <u xml:id="u-6.32" who="#PWalnyckyj">Szanowni Panowie! W imieniu Sel-Rob lewica...</u>
  78 + <u xml:id="u-6.32" who="#KyryłoWalnyćkyj">Szanowni Panowie! W imieniu Sel-Rob lewica...</u>
79 79 <u xml:id="u-6.33" who="#komentarz">(P. Byrka: Niech nie wie lewica, co robi prawica.)</u>
80   - <u xml:id="u-6.34" who="#PWalnyckyj">... partji, która jest zjednoczeniem chłopów i robotników zachodniej Ukrainy...</u>
  80 + <u xml:id="u-6.34" who="#KyryłoWalnyćkyj">... partji, która jest zjednoczeniem chłopów i robotników zachodniej Ukrainy...</u>
81 81 <u xml:id="u-6.35" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Nie ma zachodniej Ukrainy, jest wschodnia Polska.)</u>
82   - <u xml:id="u-6.36" who="#PWalnyckyj">...oświadczamy, że ziemie zachodniej Ukrainy, drogą zaborczej wojny i krwawego zdławienia wyzwoleńczego ruchu przez Polskę zdobyte, zostały przyłączone do Rzeczypospolitej Polskiej, wbrew woli ukraińskich chłopów i robotników, wbrew woli całego ukraińskiego narodu. Ukraiński chłop i robotnik nie przestał i nie przestanie nigdy walczyć o swoje prawa do samookreślenia, nie przestanie nigdy walczyć o wolność swego narodu.</u>
83   - <u xml:id="u-6.37" who="#PWalnyckyj">Kapitalistyczny ustrój Polski wyklucza możliwość sprawiedliwego i prawidłowego załatwienia narodowościowych konfliktów i przeciwieństw. Zdajemy sobie sprawę z tego, że w granicach burżuazyjnej Polski chłop i robotnik ukraiński, cały naród ukraiński jest zasądzony na ucisk i eksterminację. Jedynie tylko rząd robotniczo-chłopski jest zdolny zaspokoić.</u>
  82 + <u xml:id="u-6.36" who="#KyryłoWalnyćkyj">...oświadczamy, że ziemie zachodniej Ukrainy, drogą zaborczej wojny i krwawego zdławienia wyzwoleńczego ruchu przez Polskę zdobyte, zostały przyłączone do Rzeczypospolitej Polskiej, wbrew woli ukraińskich chłopów i robotników, wbrew woli całego ukraińskiego narodu. Ukraiński chłop i robotnik nie przestał i nie przestanie nigdy walczyć o swoje prawa do samookreślenia, nie przestanie nigdy walczyć o wolność swego narodu.</u>
  83 + <u xml:id="u-6.37" who="#KyryłoWalnyćkyj">Kapitalistyczny ustrój Polski wyklucza możliwość sprawiedliwego i prawidłowego załatwienia narodowościowych konfliktów i przeciwieństw. Zdajemy sobie sprawę z tego, że w granicach burżuazyjnej Polski chłop i robotnik ukraiński, cały naród ukraiński jest zasądzony na ucisk i eksterminację. Jedynie tylko rząd robotniczo-chłopski jest zdolny zaspokoić.</u>
84 84 <u xml:id="u-6.38" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Mów Pan wyraźnie, bolszewicki.)</u>
85   - <u xml:id="u-6.39" who="#PWalnyckyj">Mówię wyraźnie, wyraźniej nie mogę mówić. Jedynie rząd chłopsko-robotniczy jest zdolny zaspokoić przemożny głód wolności mas pracujących.</u>
  85 + <u xml:id="u-6.39" who="#KyryłoWalnyćkyj">Mówię wyraźnie, wyraźniej nie mogę mówić. Jedynie rząd chłopsko-robotniczy jest zdolny zaspokoić przemożny głód wolności mas pracujących.</u>
86 86 <u xml:id="u-6.40" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Ile tysięcy ludzi tam siedzi w więzieniu? To bezczelność mówić coś podobnego?)</u>
87 87 </div>
88 88 <div xml:id="div-7">
89 89 <u xml:id="u-7.0" who="#komentarz">(Dzwoni.)</u>
90   - <u xml:id="u-7.1" who="#Marszałek">Proszę nie przerywać.</u>
  90 + <u xml:id="u-7.1" who="#IgnacyDaszyński">Proszę nie przerywać.</u>
91 91 <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Niech on przestanie Polskę lżyć; lży Polskę, ironicznie się jeszcze uśmiecha.)</u>
92   - <u xml:id="u-7.3" who="#Marszałek">Uśmiecham się do tego, jak ksiądz, który żąda zrzucenia mnie z trybuny, pojmuje miłość bliźniego. Z tego zasadniczego stanowiska wychodząc, wyciągamy naszą bratnią dłoń do polskiego robotnika i chłopa...</u>
  92 + <u xml:id="u-7.3" who="#IgnacyDaszyński">Uśmiecham się do tego, jak ksiądz, który żąda zrzucenia mnie z trybuny, pojmuje miłość bliźniego. Z tego zasadniczego stanowiska wychodząc, wyciągamy naszą bratnią dłoń do polskiego robotnika i chłopa...</u>
93 93 <u xml:id="u-7.4" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Z brauningiem.)</u>
94   - <u xml:id="u-7.5" who="#Marszałek">...i oświadczamy, że gotowi jesteśmy razem z nimi w jednych szeregach walczyć przeciw burżuazji polskiej za rządy robotniczo-chłopskie, razem z nimi wypowiadamy Wam otwartą walkę. Art. 93 Konstytucji głosi, że obywatele są obowiązani szanować władzę prawowitą. Otóż oświadczam, że władzy polskiej burżuazji i polskiej szlachty nie uznajemy za władzę prawowitą, bo źródłem tej władzy było bezprawie i gwałt, bo źródłem tej władzy obecnem jest ucisk klasowy i narodowy.</u>
  94 + <u xml:id="u-7.5" who="#IgnacyDaszyński">...i oświadczamy, że gotowi jesteśmy razem z nimi w jednych szeregach walczyć przeciw burżuazji polskiej za rządy robotniczo-chłopskie, razem z nimi wypowiadamy Wam otwartą walkę. Art. 93 Konstytucji głosi, że obywatele są obowiązani szanować władzę prawowitą. Otóż oświadczam, że władzy polskiej burżuazji i polskiej szlachty nie uznajemy za władzę prawowitą, bo źródłem tej władzy było bezprawie i gwałt, bo źródłem tej władzy obecnem jest ucisk klasowy i narodowy.</u>
95 95 <u xml:id="u-7.6" who="#komentarz">(Głos: Dosyć!)</u>
96   - <u xml:id="u-7.7" who="#Marszałek">To jest nasze otwarte stanowisko, którego, sądzimy, będziemy godnie bronili w tym Sejmie. To jest ta nasza otwarta przyłbica i te nasze karty otwarte, tak samo, jak otwartym jest ucisk ludu pracującego w Polsce. Tu w tym Sejmie i poza Sejmem będziemy bronili interesów tego ludu pracującego, będziemy walczyli za jego społeczne wyzwolenie, będziemy walczyli za wyzwolenie narodowe ludów ujarzmionych.</u>
  96 + <u xml:id="u-7.7" who="#IgnacyDaszyński">To jest nasze otwarte stanowisko, którego, sądzimy, będziemy godnie bronili w tym Sejmie. To jest ta nasza otwarta przyłbica i te nasze karty otwarte, tak samo, jak otwartym jest ucisk ludu pracującego w Polsce. Tu w tym Sejmie i poza Sejmem będziemy bronili interesów tego ludu pracującego, będziemy walczyli za jego społeczne wyzwolenie, będziemy walczyli za wyzwolenie narodowe ludów ujarzmionych.</u>
97 97 <u xml:id="u-7.8" who="#komentarz">(Oklaski na skrajnej lewicy.)</u>
98 98 </div>
99 99 <div xml:id="div-8">
100   - <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Utta.</u>
  100 + <u xml:id="u-8.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Utta.</u>
101 101 </div>
102 102 <div xml:id="div-9">
103   - <u xml:id="u-9.0" who="#PUtta">Wysoka Izbo! W imieniu Parlamentarnego Klubu Niemieckiego mam zaszczyt złożyć następujące oświadczenie:</u>
104   - <u xml:id="u-9.1" who="#PUtta">Przedstawiciele Klubu naszego głosowali w Komisji Budżetowej za prowizorjum budżetowem w brzmieniu, przedłożonem Wysokiej Izbie, jedynie z tego względu, że uchwalenie budżetu jest koniecznością państwową, a czas, jakim dysponuje Sejm, jest zbyt krótki, abyśmy mogli szczegółowo rozpatrzyć poszczególne pozycje budżetu i zgłosić odpowiednie poprawki, które niewątpliwie przy ostatecznem uchwaleniu budżetu na rok przyszły okażą się konieczne. Z tego samego względu będziemy i obecnie głosowali za prowizorjum budżetowem w brzmieniu, uchwalonem przez Komisję. Głosowanie to nie może być jednak uważane za wyraz naszego stanowiska zasadniczego. Klub nasz ma wszelkie podstawy do ostrej krytyki stosunków, jakich byliśmy świadkami w okresie ubiegłym, a w szczególności postępowania czynników rządzących wobec ludności niemieckiej i terroru, stosowanego podczas wyborów (Głoś; Biedacy.) Krytykę tę i ostateczne sprecyzowanie stanowiska odkładamy do pierwszej nadającej się do tego sposobności.</u>
  103 + <u xml:id="u-9.0" who="#AugustUtta">Wysoka Izbo! W imieniu Parlamentarnego Klubu Niemieckiego mam zaszczyt złożyć następujące oświadczenie:</u>
  104 + <u xml:id="u-9.1" who="#AugustUtta">Przedstawiciele Klubu naszego głosowali w Komisji Budżetowej za prowizorjum budżetowem w brzmieniu, przedłożonem Wysokiej Izbie, jedynie z tego względu, że uchwalenie budżetu jest koniecznością państwową, a czas, jakim dysponuje Sejm, jest zbyt krótki, abyśmy mogli szczegółowo rozpatrzyć poszczególne pozycje budżetu i zgłosić odpowiednie poprawki, które niewątpliwie przy ostatecznem uchwaleniu budżetu na rok przyszły okażą się konieczne. Z tego samego względu będziemy i obecnie głosowali za prowizorjum budżetowem w brzmieniu, uchwalonem przez Komisję. Głosowanie to nie może być jednak uważane za wyraz naszego stanowiska zasadniczego. Klub nasz ma wszelkie podstawy do ostrej krytyki stosunków, jakich byliśmy świadkami w okresie ubiegłym, a w szczególności postępowania czynników rządzących wobec ludności niemieckiej i terroru, stosowanego podczas wyborów (Głoś; Biedacy.) Krytykę tę i ostateczne sprecyzowanie stanowiska odkładamy do pierwszej nadającej się do tego sposobności.</u>
105 105 </div>
106 106 <div xml:id="div-10">
107   - <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Wpłynął wniosek p. Pochmarskiego o przerwanie dyskusji.</u>
108   - <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">W kwestji formalnej ma głos p. Sochacki.</u>
  107 + <u xml:id="u-10.0" who="#IgnacyDaszyński">Wpłynął wniosek p. Pochmarskiego o przerwanie dyskusji.</u>
  108 + <u xml:id="u-10.1" who="#IgnacyDaszyński">W kwestji formalnej ma głos p. Sochacki.</u>
109 109 </div>
110 110 <div xml:id="div-11">
111 111 <u xml:id="u-11.0" who="#PSochacki">W imieniu Komunistycznej Frakcji Poselskiej...</u>
... ... @@ -116,133 +116,133 @@
116 116 <u xml:id="u-11.5" who="#komentarz">(Wrzawa)</u>
117 117 </div>
118 118 <div xml:id="div-12">
119   - <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za wnioskiem o przerwanie dyskusji, proszę, aby wstał. Biuro jest zgodne, że stoi większość, dyskusja przerwana.</u>
  119 + <u xml:id="u-12.0" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za wnioskiem o przerwanie dyskusji, proszę, aby wstał. Biuro jest zgodne, że stoi większość, dyskusja przerwana.</u>
120 120 <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Wrzawa na ławach komunistycznych i skrajnej lewicy.)</u>
121   - <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Posła Sochackiego przywołuję do porządku.</u>
  121 + <u xml:id="u-12.2" who="#IgnacyDaszyński">Posła Sochackiego przywołuję do porządku.</u>
122 122 <u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(Wrzawa na ławach skrajnej lewicy, różne okrzyki.)</u>
123   - <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">P. Sochackiego przywołuję do porządku po raz drugi.</u>
  123 + <u xml:id="u-12.4" who="#IgnacyDaszyński">P. Sochackiego przywołuję do porządku po raz drugi.</u>
124 124 <u xml:id="u-12.5" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
125   - <u xml:id="u-12.6" who="#Marszałek">P. Sochackiego przywołuję do porządku z zapisaniem do protokółu.</u>
  125 + <u xml:id="u-12.6" who="#IgnacyDaszyński">P. Sochackiego przywołuję do porządku z zapisaniem do protokółu.</u>
126 126 <u xml:id="u-12.7" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
127   - <u xml:id="u-12.8" who="#Marszałek">P. Sochackiego wydalam na jedno posiedzenie.</u>
  127 + <u xml:id="u-12.8" who="#IgnacyDaszyński">P. Sochackiego wydalam na jedno posiedzenie.</u>
128 128 <u xml:id="u-12.9" who="#komentarz">(Wielka wrzawa na ławach komunistów, bicie w pulpity i odgłosy trąbki.)</u>
129   - <u xml:id="u-12.10" who="#Marszałek">Proszę o wezwanie straży marszałkowskiej dla usunięcia p. Sochackiego z sali, gdyby nie wyszedł dobrowolnie, oraz o opróżnienie galerji.</u>
130   - <u xml:id="u-12.11" who="#Marszałek">Przerywam posiedzenie na 10 minut.</u>
  129 + <u xml:id="u-12.10" who="#IgnacyDaszyński">Proszę o wezwanie straży marszałkowskiej dla usunięcia p. Sochackiego z sali, gdyby nie wyszedł dobrowolnie, oraz o opróżnienie galerji.</u>
  130 + <u xml:id="u-12.11" who="#IgnacyDaszyński">Przerywam posiedzenie na 10 minut.</u>
131 131 <u xml:id="u-12.12" who="#komentarz">(Po przerwie.)</u>
132   - <u xml:id="u-12.13" who="#Marszałek">Wznawiam przerwane posiedzenie.</u>
133   - <u xml:id="u-12.14" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Próbę sterroryzowana czterystu kilkudziesięciu posłów przez 5 ludzi...</u>
  132 + <u xml:id="u-12.13" who="#IgnacyDaszyński">Wznawiam przerwane posiedzenie.</u>
  133 + <u xml:id="u-12.14" who="#IgnacyDaszyński">Wysoka Izbo! Próbę sterroryzowana czterystu kilkudziesięciu posłów przez 5 ludzi...</u>
134 134 <u xml:id="u-12.15" who="#komentarz">(Głos: To nie są ludzie)</u>
135   - <u xml:id="u-12.16" who="#Marszałek">...próbę sponiewierania parlamentu, jako przedstawicielstwa całego narodu, i próbę uniemożliwienia obrad za pomocą takich środków (pokazuje syreną automobilową) — oświadczam tutaj publicznie i uroczyście, że każdą taką próbę na podstawie danej mi władzy przez ustawy i regulamin zduszę w zarodku.</u>
  135 + <u xml:id="u-12.16" who="#IgnacyDaszyński">...próbę sponiewierania parlamentu, jako przedstawicielstwa całego narodu, i próbę uniemożliwienia obrad za pomocą takich środków (pokazuje syreną automobilową) — oświadczam tutaj publicznie i uroczyście, że każdą taką próbę na podstawie danej mi władzy przez ustawy i regulamin zduszę w zarodku.</u>
136 136 <u xml:id="u-12.17" who="#komentarz">(Huczne oklaski.)</u>
137   - <u xml:id="u-12.18" who="#Marszałek">Za wyprawianie nieprzyzwoitych hałasów i używanie takich oto instrumentów wykluczam p. posła Henryka Bitnera na jedno posiedzenie...</u>
  137 + <u xml:id="u-12.18" who="#IgnacyDaszyński">Za wyprawianie nieprzyzwoitych hałasów i używanie takich oto instrumentów wykluczam p. posła Henryka Bitnera na jedno posiedzenie...</u>
138 138 <u xml:id="u-12.19" who="#komentarz">(Głosy: Mało!)</u>
139   - <u xml:id="u-12.20" who="#Marszałek">...i p. posła Rosiaka na jedno posiedzenie.</u>
140   - <u xml:id="u-12.21" who="#Marszałek">Wzywam p. posła Henryka Bitnera i p. pos. Rosiaka, aby natychmiast opuścili salę posiedzeń.</u>
  139 + <u xml:id="u-12.20" who="#IgnacyDaszyński">...i p. posła Rosiaka na jedno posiedzenie.</u>
  140 + <u xml:id="u-12.21" who="#IgnacyDaszyński">Wzywam p. posła Henryka Bitnera i p. pos. Rosiaka, aby natychmiast opuścili salę posiedzeń.</u>
141 141 <u xml:id="u-12.22" who="#komentarz">(Brawa, oklaski.)</u>
142   - <u xml:id="u-12.23" who="#Marszałek">Natomiast wzywam do porządku z zapisaniem do protokołu pp. posłów: Gawrylika i Walnyckyja.</u>
143   - <u xml:id="u-12.24" who="#Marszałek">Głos ma p. Sprawozdawca.</u>
  142 + <u xml:id="u-12.23" who="#IgnacyDaszyński">Natomiast wzywam do porządku z zapisaniem do protokołu pp. posłów: Gawrylika i Walnyckyja.</u>
  143 + <u xml:id="u-12.24" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Sprawozdawca.</u>
144 144 </div>
145 145 <div xml:id="div-13">
146   - <u xml:id="u-13.0" who="#PKrzyżanowski">Słyszeliśmy tu przed chwilą słowa krytyki pod adresem naszego Rządu, a zarazem słyszeliśmy zalecenie stosunków panujących w sąsiedniej socjalistycznej republice rad.</u>
147   - <u xml:id="u-13.1" who="#PKrzyżanowski">Nie chcę z tym poglądem długo polemizować, ale pozwolę sobie stanowczo oświadczyć, że stosunki nasze może nie są doskonałe, ale są znacznie lepsze od stosunków, które panują w socjalistycznej republice rad.</u>
  146 + <u xml:id="u-13.0" who="#AdamKrzyżanowski">Słyszeliśmy tu przed chwilą słowa krytyki pod adresem naszego Rządu, a zarazem słyszeliśmy zalecenie stosunków panujących w sąsiedniej socjalistycznej republice rad.</u>
  147 + <u xml:id="u-13.1" who="#AdamKrzyżanowski">Nie chcę z tym poglądem długo polemizować, ale pozwolę sobie stanowczo oświadczyć, że stosunki nasze może nie są doskonałe, ale są znacznie lepsze od stosunków, które panują w socjalistycznej republice rad.</u>
148 148 <u xml:id="u-13.2" who="#komentarz">(Głos z ław „Wyzwolenia”: To nie są dobre argumenty.)</u>
149   - <u xml:id="u-13.3" who="#PKrzyżanowski">Stosunki nasze są znacznie lepsze pod względem politycznym, jak nie mniej pod względem sytuacji finansowo-ekonomicznej.</u>
  149 + <u xml:id="u-13.3" who="#AdamKrzyżanowski">Stosunki nasze są znacznie lepsze pod względem politycznym, jak nie mniej pod względem sytuacji finansowo-ekonomicznej.</u>
150 150 <u xml:id="u-13.4" who="#komentarz">(Oklaski na ławach jedynki.)</u>
151   - <u xml:id="u-13.5" who="#PKrzyżanowski">W sprawie będącej na porządku dziennym pozwolę sobie prosić Panów, ażebyście Panowie wnioski Komisji Budżetowej, pokrywające się z wnioskami Rządu z dodatkiem poprawki przeze mnie wniesionej, a Panom znanej, przyjęli i żebyście Panowie wnioski mniejszości odrzucili. Komisja obstaje przy swoich wnioskach...</u>
  151 + <u xml:id="u-13.5" who="#AdamKrzyżanowski">W sprawie będącej na porządku dziennym pozwolę sobie prosić Panów, ażebyście Panowie wnioski Komisji Budżetowej, pokrywające się z wnioskami Rządu z dodatkiem poprawki przeze mnie wniesionej, a Panom znanej, przyjęli i żebyście Panowie wnioski mniejszości odrzucili. Komisja obstaje przy swoich wnioskach...</u>
152 152 <u xml:id="u-13.6" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: Większość komisji.)</u>
153   - <u xml:id="u-13.7" who="#PKrzyżanowski">...z tą jedną zmianą, że akceptuje poprawkę p. pos. Kuryłowicza.</u>
  153 + <u xml:id="u-13.7" who="#AdamKrzyżanowski">...z tą jedną zmianą, że akceptuje poprawkę p. pos. Kuryłowicza.</u>
154 154 <u xml:id="u-13.8" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
155 155 </div>
156 156 <div xml:id="div-14">
157   - <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
158   - <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Są zgłoszone następujące poprawki. (Panowie macie odbitkę roneo nr. 1.) Najpierw do art. 1 jest poprawka p. Rybarskiego: zamiast słów ostatniego wiersza: „preliminarza budżetowego na r. 1928/29” wstawić: „ustawy skarbowej z 22 marca 1927 r.”. Tę poprawkę jużeśmy wczoraj głosowali, została ona podjęta. Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Rymarskiego, żeby wstali.</u>
159   - <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi.</u>
160   - <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Rybarskiego, ażeby weszli do sali przez drzwi nieoszklone z prawej strony, a tych którzy są przeciw poprawce, ażeby weszli przez drzwi nieoszklone z lewej strony.</u>
  157 + <u xml:id="u-14.0" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
  158 + <u xml:id="u-14.1" who="#IgnacyDaszyński">Są zgłoszone następujące poprawki. (Panowie macie odbitkę roneo nr. 1.) Najpierw do art. 1 jest poprawka p. Rybarskiego: zamiast słów ostatniego wiersza: „preliminarza budżetowego na r. 1928/29” wstawić: „ustawy skarbowej z 22 marca 1927 r.”. Tę poprawkę jużeśmy wczoraj głosowali, została ona podjęta. Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Rymarskiego, żeby wstali.</u>
  159 + <u xml:id="u-14.2" who="#IgnacyDaszyński">Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi.</u>
  160 + <u xml:id="u-14.3" who="#IgnacyDaszyński">Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Rybarskiego, ażeby weszli do sali przez drzwi nieoszklone z prawej strony, a tych którzy są przeciw poprawce, ażeby weszli przez drzwi nieoszklone z lewej strony.</u>
161 161 <u xml:id="u-14.4" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
162   - <u xml:id="u-14.5" who="#Marszałek">Rezultat głosowania jest następujący: za poprawką p. Rybarskiego głosowało posłów 164, przeciwko poprawce 182. Poprawka zatem upadła, pozostaje tekst komisji.</u>
163   - <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do poprawek do art. 2. Zgłoszono tutaj jeszcze dwie poprawki. Pierwsza p. Zaremby: „Uposażenia pracowników państwowych grupa budżetu A. B. C. podnosi się o 66%”.</u>
164   - <u xml:id="u-14.7" who="#Marszałek">Druga poprawka p. Kuryłowicza zamieszczona W odbitce roneo nr. 1: Ustęp 2 art. 2 ma brzmieć: „Jednorazowy zasiłek, o którym mowa w ustępie poprzednim niniejszego artykułu, będzie wypłacony w dniach 20 kwietnia i 20 maja 1928 r. w dwóch równych ratach”.</u>
165   - <u xml:id="u-14.8" who="#Marszałek">P. pos. Zaremba w swojej poprawce mówi, że uposażenie pracowników podnosi się o 66%, zaś poprawka p. Kuryłowicza mówi o terminie wypłaty zasiłku.</u>
166   - <u xml:id="u-14.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
167   - <u xml:id="u-14.10" who="#Marszałek">Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Zaremby, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka upadła.</u>
168   - <u xml:id="u-14.11" who="#Marszałek">Kto jest za wnioskiem p. Kuryłowicza, przyjętym przez referenta, proszę o powstanie z miejsca. Stoi większość — wniosek został przyjęty.</u>
169   - <u xml:id="u-14.12" who="#Marszałek">Teraz jest wniosek p. Rybarskiego do art. 3, by zamiast słów „preliminarza budżetowego na rok 1928/29” wstawić: „ustawy skarbowej na rok 1927”.</u>
170   - <u xml:id="u-14.13" who="#Marszałek">Ponieważ Izba dała już wyraz swej woli w poprzedniem głosowaniu — uważam więc wniosek ten za nieaktualny.</u>
171   - <u xml:id="u-14.14" who="#Marszałek">To są wszystkie poprawki.</u>
172   - <u xml:id="u-14.15" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem całej ustawy w trzeciem czytaniu, proszę o powstanie z miejsca. Stoi większość — ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
  162 + <u xml:id="u-14.5" who="#IgnacyDaszyński">Rezultat głosowania jest następujący: za poprawką p. Rybarskiego głosowało posłów 164, przeciwko poprawce 182. Poprawka zatem upadła, pozostaje tekst komisji.</u>
  163 + <u xml:id="u-14.6" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do poprawek do art. 2. Zgłoszono tutaj jeszcze dwie poprawki. Pierwsza p. Zaremby: „Uposażenia pracowników państwowych grupa budżetu A. B. C. podnosi się o 66%”.</u>
  164 + <u xml:id="u-14.7" who="#IgnacyDaszyński">Druga poprawka p. Kuryłowicza zamieszczona W odbitce roneo nr. 1: Ustęp 2 art. 2 ma brzmieć: „Jednorazowy zasiłek, o którym mowa w ustępie poprzednim niniejszego artykułu, będzie wypłacony w dniach 20 kwietnia i 20 maja 1928 r. w dwóch równych ratach”.</u>
  165 + <u xml:id="u-14.8" who="#IgnacyDaszyński">P. pos. Zaremba w swojej poprawce mówi, że uposażenie pracowników podnosi się o 66%, zaś poprawka p. Kuryłowicza mówi o terminie wypłaty zasiłku.</u>
  166 + <u xml:id="u-14.9" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
  167 + <u xml:id="u-14.10" who="#IgnacyDaszyński">Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Zaremby, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka upadła.</u>
  168 + <u xml:id="u-14.11" who="#IgnacyDaszyński">Kto jest za wnioskiem p. Kuryłowicza, przyjętym przez referenta, proszę o powstanie z miejsca. Stoi większość — wniosek został przyjęty.</u>
  169 + <u xml:id="u-14.12" who="#IgnacyDaszyński">Teraz jest wniosek p. Rybarskiego do art. 3, by zamiast słów „preliminarza budżetowego na rok 1928/29” wstawić: „ustawy skarbowej na rok 1927”.</u>
  170 + <u xml:id="u-14.13" who="#IgnacyDaszyński">Ponieważ Izba dała już wyraz swej woli w poprzedniem głosowaniu — uważam więc wniosek ten za nieaktualny.</u>
  171 + <u xml:id="u-14.14" who="#IgnacyDaszyński">To są wszystkie poprawki.</u>
  172 + <u xml:id="u-14.15" who="#IgnacyDaszyński">Kto jest za przyjęciem całej ustawy w trzeciem czytaniu, proszę o powstanie z miejsca. Stoi większość — ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
173 173 <u xml:id="u-14.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
174   - <u xml:id="u-14.17" who="#Marszałek">Głosować będziemy obecnie następującą rezolucję posła Zaremby: „Sejm wzywa Rząd do cofnięcia ograniczeń w wypłatach zapomóg bezrobotnym, stosowanych na różnych terenach, oraz do podniesienia kwot zapomogowych, zgodnie ze wzrostem drożyzny”.</u>
175   - <u xml:id="u-14.18" who="#Marszałek">Kto jest za tą rezolucją, proszę o powstanie z miejsca. Stoi mniejszość — rezolucja nie została przyjęta.</u>
176   - <u xml:id="u-14.19" who="#Marszałek">Jest dalej rezolucja, przedstawiona przez Komisję: „Sejm wzywa Rząd do utworzenia państwowych urzędów pośrednictwa pracy w nowo powstających skupieniach robotniczych, a w pierwszym rzędzie w Tarnowie, gdzie zapowiada się szybkie uprzemysłowienie miasta i okolicy”. Proszę Posłów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Biuro nie jest zgodne co do wyniku głosowania, dlatego zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę tych Posłów, którzy są za przyjęciem tej rezolucji, aby przeszli przez drzwi nieoszklone z prawej strony, a Posłów, którzy są przeciwni tej rezolucji, proszę, aby przeszli przez drzwi nieoszklone z lewej strony.</u>
  174 + <u xml:id="u-14.17" who="#IgnacyDaszyński">Głosować będziemy obecnie następującą rezolucję posła Zaremby: „Sejm wzywa Rząd do cofnięcia ograniczeń w wypłatach zapomóg bezrobotnym, stosowanych na różnych terenach, oraz do podniesienia kwot zapomogowych, zgodnie ze wzrostem drożyzny”.</u>
  175 + <u xml:id="u-14.18" who="#IgnacyDaszyński">Kto jest za tą rezolucją, proszę o powstanie z miejsca. Stoi mniejszość — rezolucja nie została przyjęta.</u>
  176 + <u xml:id="u-14.19" who="#IgnacyDaszyński">Jest dalej rezolucja, przedstawiona przez Komisję: „Sejm wzywa Rząd do utworzenia państwowych urzędów pośrednictwa pracy w nowo powstających skupieniach robotniczych, a w pierwszym rzędzie w Tarnowie, gdzie zapowiada się szybkie uprzemysłowienie miasta i okolicy”. Proszę Posłów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Biuro nie jest zgodne co do wyniku głosowania, dlatego zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę tych Posłów, którzy są za przyjęciem tej rezolucji, aby przeszli przez drzwi nieoszklone z prawej strony, a Posłów, którzy są przeciwni tej rezolucji, proszę, aby przeszli przez drzwi nieoszklone z lewej strony.</u>
177 177 <u xml:id="u-14.20" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje wicemarszałek Woźnicki.) (Po głosowaniu.)</u>
178 178 </div>
179 179 <div xml:id="div-15">
180   - <u xml:id="u-15.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Wynik głosowania jest następujący: za rezolucją głosowało 228 pp. posłów, przeciw rezolucji głosowało 54, rezolucja została zatem przyjęta.</u>
181   - <u xml:id="u-15.1" who="#WicemarszałekWoźnicki">Są jeszcze rezolucje mniejszości wydrukowane w druku Nr. 11 na str. 4. Pierwsza rezolucja posła W. Bitnera: „Sejm wzywa Ministra Skarbu, aby w granicach uchwalonego prowizorjum na czas od 1 kwietnia do 3 czerwca 1928 roku ustanowił najdalej idącą kompresję wydatków, aż do granicy uchwalonej ustawy budżetowej na IV kwartał 1927/28 r.”.</u>
182   - <u xml:id="u-15.2" who="#WicemarszałekWoźnicki">Proszę Posłów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja została odrzucona.</u>
183   - <u xml:id="u-15.3" who="#WicemarszałekWoźnicki">Następna rezolucja jest p. Jana Jankowskiego: „Sejm wzywa Rząd do wypłacenia 60 i 45% jednorazowych zasiłków, przyznanych czasowym i próbnym pracownikom kolejowym rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 grudnia 1927 r. i t. d.” — Panowie znają tę rezolucję.</u>
184   - <u xml:id="u-15.4" who="#WicemarszałekWoźnicki">Proszę Posłów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
185   - <u xml:id="u-15.5" who="#WicemarszałekWoźnicki">W ten sposób ten punkt porządku dziennego został wyczerpany.</u>
186   - <u xml:id="u-15.6" who="#WicemarszałekWoźnicki">Przystępujemy do następnego punktu porządku dziennego: trzecie czytanie projektu ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr 2 i odbitka roneo nr 1). Głos ma p. Sprawozdawca.</u>
  180 + <u xml:id="u-15.0" who="#JanWoźnicki">Wynik głosowania jest następujący: za rezolucją głosowało 228 pp. posłów, przeciw rezolucji głosowało 54, rezolucja została zatem przyjęta.</u>
  181 + <u xml:id="u-15.1" who="#JanWoźnicki">Są jeszcze rezolucje mniejszości wydrukowane w druku Nr. 11 na str. 4. Pierwsza rezolucja posła W. Bitnera: „Sejm wzywa Ministra Skarbu, aby w granicach uchwalonego prowizorjum na czas od 1 kwietnia do 3 czerwca 1928 roku ustanowił najdalej idącą kompresję wydatków, aż do granicy uchwalonej ustawy budżetowej na IV kwartał 1927/28 r.”.</u>
  182 + <u xml:id="u-15.2" who="#JanWoźnicki">Proszę Posłów, którzy są za tą rezolucją, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja została odrzucona.</u>
  183 + <u xml:id="u-15.3" who="#JanWoźnicki">Następna rezolucja jest p. Jana Jankowskiego: „Sejm wzywa Rząd do wypłacenia 60 i 45% jednorazowych zasiłków, przyznanych czasowym i próbnym pracownikom kolejowym rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 grudnia 1927 r. i t. d.” — Panowie znają tę rezolucję.</u>
  184 + <u xml:id="u-15.4" who="#JanWoźnicki">Proszę Posłów, którzy są za tą rezolucją, żeby wstali. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
  185 + <u xml:id="u-15.5" who="#JanWoźnicki">W ten sposób ten punkt porządku dziennego został wyczerpany.</u>
  186 + <u xml:id="u-15.6" who="#JanWoźnicki">Przystępujemy do następnego punktu porządku dziennego: trzecie czytanie projektu ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr 2 i odbitka roneo nr 1). Głos ma p. Sprawozdawca.</u>
187 187 </div>
188 188 <div xml:id="div-16">
189   - <u xml:id="u-16.0" who="#PKrzyżanowski">Proszę Panów! Stanowisko moje jest znane, tylko chciałbym oświadczyć, że gdyby wnioski, przekraczające tę kwotę 93 miljonów, były zgłoszone jako rezolucje, to my za takiemi rezolucjami głosować będziemy.</u>
  189 + <u xml:id="u-16.0" who="#AdamKrzyżanowski">Proszę Panów! Stanowisko moje jest znane, tylko chciałbym oświadczyć, że gdyby wnioski, przekraczające tę kwotę 93 miljonów, były zgłoszone jako rezolucje, to my za takiemi rezolucjami głosować będziemy.</u>
190 190 </div>
191 191 <div xml:id="div-17">
192   - <u xml:id="u-17.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Zgłoszone zostały następujące poprawki: poprawka p. Dąbskiego do art. 1 w odbitce roneo nr 3, następnie poprawki p. Wacława Bitnera i p. Stolarskiego. Będziemy głosowali nad poprawką p. Dąbskiego w odbitce roneo nr. 3. Czy p. Dąbski zgadza się, żebyśmy tę poprawkę głosowali razem?</u>
  192 + <u xml:id="u-17.0" who="#JanWoźnicki">Zgłoszone zostały następujące poprawki: poprawka p. Dąbskiego do art. 1 w odbitce roneo nr 3, następnie poprawki p. Wacława Bitnera i p. Stolarskiego. Będziemy głosowali nad poprawką p. Dąbskiego w odbitce roneo nr. 3. Czy p. Dąbski zgadza się, żebyśmy tę poprawkę głosowali razem?</u>
193 193 <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(P. Dąbski: Zgadzam się.)</u>
194   - <u xml:id="u-17.2" who="#WicemarszałekWoźnicki">Głosujemy więc razem. Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Dąbskiego, żeby wstali. Biuro nie jest zgodne co do wyniku głosowania, będziemy głosowali przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za poprawką, aby przeszli przez nieoszklone drzwi z prawej strony prezydjum, którzy są przeciw — z lewej strony.</u>
  194 + <u xml:id="u-17.2" who="#JanWoźnicki">Głosujemy więc razem. Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Dąbskiego, żeby wstali. Biuro nie jest zgodne co do wyniku głosowania, będziemy głosowali przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za poprawką, aby przeszli przez nieoszklone drzwi z prawej strony prezydjum, którzy są przeciw — z lewej strony.</u>
195 195 <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
196   - <u xml:id="u-17.4" who="#WicemarszałekWoźnicki">Rezultat głosowania jest następujący: za wnioskiem głosowało posłów 140, przeciw 207. Wniosek został odrzucony.</u>
197   - <u xml:id="u-17.5" who="#WicemarszałekWoźnicki">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem p. W. Bitnera. Wniosek ten Panowie mają w odbitkach roneo nr 1. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Jest ta sama mniejszość, wniosek został odrzucony.</u>
198   - <u xml:id="u-17.6" who="#WicemarszałekWoźnicki">Przystępujemy do głosowania wniosków p. Stolarskiego. Pierwszy wniosek: W art. 1 w p. 7 w pozycji: „Zapomogi na budowę dróg samorządowych” podwyższyć kwotę z 6.770.000 na 15.000.000. Czy Panowie Posłowie są za tem, żeby głosować wszystkie wnioski łącznie?</u>
  196 + <u xml:id="u-17.4" who="#JanWoźnicki">Rezultat głosowania jest następujący: za wnioskiem głosowało posłów 140, przeciw 207. Wniosek został odrzucony.</u>
  197 + <u xml:id="u-17.5" who="#JanWoźnicki">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem p. W. Bitnera. Wniosek ten Panowie mają w odbitkach roneo nr 1. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, żeby wstali. Jest ta sama mniejszość, wniosek został odrzucony.</u>
  198 + <u xml:id="u-17.6" who="#JanWoźnicki">Przystępujemy do głosowania wniosków p. Stolarskiego. Pierwszy wniosek: W art. 1 w p. 7 w pozycji: „Zapomogi na budowę dróg samorządowych” podwyższyć kwotę z 6.770.000 na 15.000.000. Czy Panowie Posłowie są za tem, żeby głosować wszystkie wnioski łącznie?</u>
199 199 <u xml:id="u-17.7" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: Oddzielnie.)</u>
200   - <u xml:id="u-17.8" who="#WicemarszałekWoźnicki">Więc ten pierwszy przeczytany wniosek poddaj ę pod głosowanie. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Prezydjum jest zgodne, że stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
201   - <u xml:id="u-17.9" who="#WicemarszałekWoźnicki">Następny wniosek: w pozycji: „Na budowę stałych mostów na drogach samorządowych” podwyższyć kwotę z 2.000.000 zł na 6.000.000 zł. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
202   - <u xml:id="u-17.10" who="#WicemarszałekWoźnicki">Trzeci wniosek: dodać nową pozycję: „Na odbudowę wsi po zniszczeniach wojennych” — zł. 2.000.000. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Prezydjum nie może się zorjentować co do głosowania i dlatego zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby przeszli przez drzwi z prawej strony, ci którzy są przeciw — przez drzwi z lewej strony.</u>
  200 + <u xml:id="u-17.8" who="#JanWoźnicki">Więc ten pierwszy przeczytany wniosek poddaj ę pod głosowanie. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Prezydjum jest zgodne, że stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
  201 + <u xml:id="u-17.9" who="#JanWoźnicki">Następny wniosek: w pozycji: „Na budowę stałych mostów na drogach samorządowych” podwyższyć kwotę z 2.000.000 zł na 6.000.000 zł. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
  202 + <u xml:id="u-17.10" who="#JanWoźnicki">Trzeci wniosek: dodać nową pozycję: „Na odbudowę wsi po zniszczeniach wojennych” — zł. 2.000.000. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Prezydjum nie może się zorjentować co do głosowania i dlatego zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby przeszli przez drzwi z prawej strony, ci którzy są przeciw — przez drzwi z lewej strony.</u>
203 203 <u xml:id="u-17.11" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
204   - <u xml:id="u-17.12" who="#WicemarszałekWoźnicki">Rezultat głosowania jest następujący: za wnioskiem oświadczyło się posłów 204, przeciw wnioskowi — 134. Wniosek został przyjęty.</u>
  204 + <u xml:id="u-17.12" who="#JanWoźnicki">Rezultat głosowania jest następujący: za wnioskiem oświadczyło się posłów 204, przeciw wnioskowi — 134. Wniosek został przyjęty.</u>
205 205 <u xml:id="u-17.13" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
206   - <u xml:id="u-17.14" who="#WicemarszałekWoźnicki">Przystępujemy do głosowania nad następnym wnioskiem.</u>
  206 + <u xml:id="u-17.14" who="#JanWoźnicki">Przystępujemy do głosowania nad następnym wnioskiem.</u>
207 207 <u xml:id="u-17.15" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: Stawiam wniosek o imienne głosowanie.)</u>
208   - <u xml:id="u-17.16" who="#WicemarszałekWoźnicki">Jest wniosek o imienne głosowanie. Wniosek ten musi być poparty przez 50 posłów. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Poparcie jest dostateczne, zarządzam głosowanie imienne. Proszę Posłów, którzy są za wnioskiem, ażeby oddali kartki z napisem „tak”, Posłów, którzy są przeciwko wnioskowi, ażeby oddali kartki z napisem „nie”.</u>
209   - <u xml:id="u-17.17" who="#WicemarszałekWoźnicki">Ażeby nie było nieporozumienia, zwracam uwagę, że głosujemy nad pierwszym wnioskiem, to jest 15.000.000 na meljoracje.</u>
210   - <u xml:id="u-17.18" who="#WicemarszałekWoźnicki">Ponieważ pierwszy raz odbywa się głosowanie imienne, przypominam, że trzeba napisać nazwisko, względnie imię i nazwisko, jeżeli jest dwóch posłów jednakowego nazwiska, i „tak”, albo „nie”.</u>
  208 + <u xml:id="u-17.16" who="#JanWoźnicki">Jest wniosek o imienne głosowanie. Wniosek ten musi być poparty przez 50 posłów. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Poparcie jest dostateczne, zarządzam głosowanie imienne. Proszę Posłów, którzy są za wnioskiem, ażeby oddali kartki z napisem „tak”, Posłów, którzy są przeciwko wnioskowi, ażeby oddali kartki z napisem „nie”.</u>
  209 + <u xml:id="u-17.17" who="#JanWoźnicki">Ażeby nie było nieporozumienia, zwracam uwagę, że głosujemy nad pierwszym wnioskiem, to jest 15.000.000 na meljoracje.</u>
  210 + <u xml:id="u-17.18" who="#JanWoźnicki">Ponieważ pierwszy raz odbywa się głosowanie imienne, przypominam, że trzeba napisać nazwisko, względnie imię i nazwisko, jeżeli jest dwóch posłów jednakowego nazwiska, i „tak”, albo „nie”.</u>
211 211 <u xml:id="u-17.19" who="#komentarz">(Po zebraniu kartek.)</u>
212   - <u xml:id="u-17.20" who="#WicemarszałekWoźnicki">Zamykam głosowanie. Do obliczania głosów proszę pp. Roga i Korneckiego. Ponieważ p. Róg jest nieobecny, zapraszam p. Urbańskiego.</u>
  212 + <u xml:id="u-17.20" who="#JanWoźnicki">Zamykam głosowanie. Do obliczania głosów proszę pp. Roga i Korneckiego. Ponieważ p. Róg jest nieobecny, zapraszam p. Urbańskiego.</u>
213 213 <u xml:id="u-17.21" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów.)</u>
214   - <u xml:id="u-17.22" who="#WicemarszałekWoźnicki">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem p. Stolarskiego głosowało 185 posłów, przeciw wnioskowi głosowało 165 posłów. Wniosek został przyjęty.</u>
  214 + <u xml:id="u-17.22" who="#JanWoźnicki">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem p. Stolarskiego głosowało 185 posłów, przeciw wnioskowi głosowało 165 posłów. Wniosek został przyjęty.</u>
215 215 <u xml:id="u-17.23" who="#komentarz">(Wynik imiennego głosowania na str. 15-18)</u>
216 216 <u xml:id="u-17.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
217   - <u xml:id="u-17.25" who="#WicemarszałekWoźnicki">Przystępujemy do głosowania następnego wniosku.</u>
  217 + <u xml:id="u-17.25" who="#JanWoźnicki">Przystępujemy do głosowania następnego wniosku.</u>
218 218 <u xml:id="u-17.26" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
219   - <u xml:id="u-17.27" who="#WicemarszałekWoźnicki">Wniosek o imienne głosowanie musi być poparty przez 50 posłów. Proszę Panów Posłów, którzy popierają ten wniosek, aby wstali. Poparcie jest dostateczne, zarządzam imienne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za wnioskiem, aby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
  219 + <u xml:id="u-17.27" who="#JanWoźnicki">Wniosek o imienne głosowanie musi być poparty przez 50 posłów. Proszę Panów Posłów, którzy popierają ten wniosek, aby wstali. Poparcie jest dostateczne, zarządzam imienne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za wnioskiem, aby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
220 220 <u xml:id="u-17.28" who="#komentarz">(Po zebraniu kartek.)</u>
221   - <u xml:id="u-17.29" who="#WicemarszałekWoźnicki">Zamykam głosowanie. Proszę Panów sekretarzy o przeliczenie głosów.</u>
  221 + <u xml:id="u-17.29" who="#JanWoźnicki">Zamykam głosowanie. Proszę Panów sekretarzy o przeliczenie głosów.</u>
222 222 <u xml:id="u-17.30" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów.)</u>
223   - <u xml:id="u-17.31" who="#WicemarszałekWoźnicki">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem głosowało 187 posłów, przeciw wnioskowi — 146. Wniosek więc przeszedł.</u>
  223 + <u xml:id="u-17.31" who="#JanWoźnicki">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem głosowało 187 posłów, przeciw wnioskowi — 146. Wniosek więc przeszedł.</u>
224 224 <u xml:id="u-17.32" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
225   - <u xml:id="u-17.33" who="#WicemarszałekWoźnicki">(Wynik imiennego głosowania na str. 17-22.) (Marszałek obejmuje przewodnictwo.)</u>
  225 + <u xml:id="u-17.33" who="#JanWoźnicki">(Wynik imiennego głosowania na str. 17-22.) (Marszałek obejmuje przewodnictwo.)</u>
226 226 </div>
227 227 <div xml:id="div-18">
228   - <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Odpowiednio do wyniku głosowania trzeba będzie wprowadzić zmiany w cyfrach globalnych 1 i 2 artykułu.</u>
  228 + <u xml:id="u-18.0" who="#IgnacyDaszyński">Odpowiednio do wyniku głosowania trzeba będzie wprowadzić zmiany w cyfrach globalnych 1 i 2 artykułu.</u>
229 229 <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: Nad całością ustawy nie było głosowania.)</u>
230   - <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Tak jest.</u>
231   - <u xml:id="u-18.3" who="#Marszałek">Ponieważ zapisało się kilku panów mówców do głosu przy pierwszem czytaniu preliminarza, proponuję odroczyć dalszą debatę do następnego posiedzenia, które pragnąłbym zwołać dziś jeszcze na godzinę 7, zwłaszcza, że Senat obraduje o godz. 4 i w razie jakichkolwiek zmian w uchwalonych dwóch ustawach Sejm będzie musiał zająć wobec nich stanowisko. Dlatego naznaczam nowe posiedzenie na godz. 7.</u>
232   - <u xml:id="u-18.4" who="#Marszałek">Zarządzam głosowanie nad całością ustawy. Ci Panowie Posłowie, którzy oświadczają się za przyjęciem ustawy w trzeciem czytaniu, zechcą wstać. Ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
233   - <u xml:id="u-18.5" who="#Marszałek">Głos ma p. Bagiński.</u>
  230 + <u xml:id="u-18.2" who="#IgnacyDaszyński">Tak jest.</u>
  231 + <u xml:id="u-18.3" who="#IgnacyDaszyński">Ponieważ zapisało się kilku panów mówców do głosu przy pierwszem czytaniu preliminarza, proponuję odroczyć dalszą debatę do następnego posiedzenia, które pragnąłbym zwołać dziś jeszcze na godzinę 7, zwłaszcza, że Senat obraduje o godz. 4 i w razie jakichkolwiek zmian w uchwalonych dwóch ustawach Sejm będzie musiał zająć wobec nich stanowisko. Dlatego naznaczam nowe posiedzenie na godz. 7.</u>
  232 + <u xml:id="u-18.4" who="#IgnacyDaszyński">Zarządzam głosowanie nad całością ustawy. Ci Panowie Posłowie, którzy oświadczają się za przyjęciem ustawy w trzeciem czytaniu, zechcą wstać. Ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
  233 + <u xml:id="u-18.5" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Bagiński.</u>
234 234 </div>
235 235 <div xml:id="div-19">
236   - <u xml:id="u-19.0" who="#PBagiński">Panie Marszałku, nie ukonstytuowała się między innemi Komisja Administracyjna, co do której potrzebne wyliczenia biuro już dało. Ponieważ wczoraj przekazano do komisji wnioski o charakterze nagłym, a mają być teraz ferje, proponuję, aby na dzisiejszem wieczorem posiedzeniu ustalić skład Komisji Administracyjnej.</u>
  236 + <u xml:id="u-19.0" who="#KazimierzBagiński">Panie Marszałku, nie ukonstytuowała się między innemi Komisja Administracyjna, co do której potrzebne wyliczenia biuro już dało. Ponieważ wczoraj przekazano do komisji wnioski o charakterze nagłym, a mają być teraz ferje, proponuję, aby na dzisiejszem wieczorem posiedzeniu ustalić skład Komisji Administracyjnej.</u>
237 237 <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(P. Chrucki: To samo dotyczy Komisji Prawniczej.)</u>
238 238 </div>
239 239 <div xml:id="div-20">
240   - <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Do sprawy tej powrócimy na najbliższem posiedzeniu.</u>
241   - <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Proponuję zatem zwołanie następnego posiedzenia na godzinę 7-mą wieczorem z porządkiem dziennym:</u>
242   - <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">1) Pierwsze czytanie preliminarza budżetowego na okres od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r. 2) Ewentualne zmiany poczynione przez Senat do projektu ustawy o inwestycjach państwowych i do prowizorjum budżetowego.</u>
243   - <u xml:id="u-20.3" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
  240 + <u xml:id="u-20.0" who="#IgnacyDaszyński">Do sprawy tej powrócimy na najbliższem posiedzeniu.</u>
  241 + <u xml:id="u-20.1" who="#IgnacyDaszyński">Proponuję zatem zwołanie następnego posiedzenia na godzinę 7-mą wieczorem z porządkiem dziennym:</u>
  242 + <u xml:id="u-20.2" who="#IgnacyDaszyński">1) Pierwsze czytanie preliminarza budżetowego na okres od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r. 2) Ewentualne zmiany poczynione przez Senat do projektu ustawy o inwestycjach państwowych i do prowizorjum budżetowego.</u>
  243 + <u xml:id="u-20.3" who="#IgnacyDaszyński">Zamykam posiedzenie.</u>
244 244 </div>
245 245 </body>
246 246 </text>
247 247 </TEI>
248 248 -</teiCorpus>
  249 +</teiCorpus>
249 250 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00006-01/header.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
2   -<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00006-01">
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00006-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu II RP (kadencja IV, posiedzenie plenarne 6)</title>
... ... @@ -24,72 +24,240 @@
24 24 </fileDesc>
25 25 <profileDesc>
26 26 <particDesc>
27   - <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
28   - <persName>Marszałek</persName>
29   - </person>
30   - <person xml:id="PAnusz" role="speaker">
31   - <persName>P. Anusz</persName>
32   - </person>
33   - <person xml:id="PByrka" role="speaker">
34   - <persName>P. Byrka</persName>
35   - </person>
36   - <person xml:id="PChrucki" role="speaker">
37   - <persName>P. Chrucki</persName>
38   - </person>
39   - <person xml:id="PCzapiński" role="speaker">
40   - <persName>P. Czapiński</persName>
41   - </person>
42   - <person xml:id="PDzieduszycki" role="speaker">
43   - <persName>P. Dzieduszycki</persName>
44   - </person>
45   - <person xml:id="PDębski" role="speaker">
46   - <persName>P. Dębski</persName>
47   - </person>
48   - <person xml:id="PKleszczyński" role="speaker">
49   - <persName>P. Kleszczyński</persName>
50   - </person>
51   - <person xml:id="PKosiba" role="speaker">
52   - <persName>P. Kosiba</persName>
53   - </person>
54   - <person xml:id="PMalinowski" role="speaker">
55   - <persName>P. Malinowski</persName>
56   - </person>
57   - <person xml:id="PMianowski" role="speaker">
58   - <persName>P. Mianowski</persName>
59   - </person>
60   - <person xml:id="PPierackiJan" role="speaker">
61   - <persName>P. Pieracki Jan</persName>
62   - </person>
63   - <person xml:id="PPolakiewicz" role="speaker">
64   - <persName>P. Polakiewicz</persName>
65   - </person>
66   - <person xml:id="PPrzedpełski" role="speaker">
67   - <persName>P. Przedpełski</persName>
68   - </person>
69   - <person xml:id="PSanojca" role="speaker">
70   - <persName>P. Sanojca</persName>
71   - </person>
72   - <person xml:id="PTrąmpczyński" role="speaker">
73   - <persName>P. Trąmpczyński</persName>
74   - </person>
75   - <person xml:id="PWarski" role="speaker">
76   - <persName>P. Warski</persName>
77   - </person>
78   - <person xml:id="PWyrzykowski" role="speaker">
79   - <persName>P. Wyrzykowski</persName>
80   - </person>
81   - <person xml:id="SekretarzpMichałkiewicz" role="speaker">
82   - <persName>Sekretarz p. Michałkiewicz</persName>
83   - </person>
84   - <person xml:id="WicemarszałekWoźnicki" role="speaker">
85   - <persName>Wicemarszałek Woźnicki</persName>
86   - </person>
87   - <person xml:id="WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel" role="speaker">
88   - <persName>Wiceprezes Rady Ministrów Kazimierz Bartel</persName>
89   - </person>
90   - <person xml:id="komentarz" role="commentator">
91   - <persName>Komentarz</persName>
92   - </person>
  27 + <listPerson>
  28 + <person xml:id="IgnacyDaszyński" role="regular">
  29 + <persName>
  30 + <roleName>Marszałek</roleName>
  31 + <forename>Ignacy</forename>
  32 + <surname>Daszyński</surname>
  33 + </persName>
  34 + <sex value="M" />
  35 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Daszy%C5%84ski</idno>
  36 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  37 + </person>
  38 + <person xml:id="AntoniAnusz" role="regular">
  39 + <persName>
  40 + <roleName>Poseł</roleName>
  41 + <forename>Antoni</forename>
  42 + <surname>Anusz</surname>
  43 + </persName>
  44 + <sex value="M" />
  45 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Antoni_Anusz</idno>
  46 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  47 + </person>
  48 + <person xml:id="WładysławByrka" role="regular">
  49 + <persName>
  50 + <roleName>Poseł</roleName>
  51 + <forename>Władysław</forename>
  52 + <surname>Byrka</surname>
  53 + </persName>
  54 + <sex value="M" />
  55 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Byrka</idno>
  56 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  57 + </person>
  58 + <person xml:id="SerhijChrucki" role="regular">
  59 + <persName>
  60 + <roleName>Poseł</roleName>
  61 + <forename>Serhij</forename>
  62 + <surname>Chrucki</surname>
  63 + </persName>
  64 + <sex value="M" />
  65 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Serhij_Chrucki</idno>
  66 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" />
  67 + </person>
  68 + <person xml:id="KazimierzCzapiński" role="regular">
  69 + <persName>
  70 + <roleName>Poseł</roleName>
  71 + <forename>Kazimierz</forename>
  72 + <surname>Czapiński</surname>
  73 + </persName>
  74 + <sex value="M" />
  75 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Czapi%C5%84ski</idno>
  76 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  77 + </person>
  78 + <person xml:id="KonstantyDzieduszycki" role="regular">
  79 + <persName>
  80 + <roleName>Poseł</roleName>
  81 + <forename>Konstanty</forename>
  82 + <surname>Dzieduszycki</surname>
  83 + </persName>
  84 + <sex value="M" />
  85 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Konstanty_Dzieduszycki</idno>
  86 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  87 + </person>
  88 + <person xml:id="PDębski" role="guest">
  89 + <persName>
  90 + <roleName>P.</roleName>
  91 + <surname>Dębski</surname>
  92 + </persName>
  93 + </person>
  94 + <person xml:id="EdwardKleszczyński" role="regular">
  95 + <persName>
  96 + <roleName>Poseł</roleName>
  97 + <forename>Edward</forename>
  98 + <surname>Kleszczyński</surname>
  99 + </persName>
  100 + <sex value="M" />
  101 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Kleszczy%C5%84ski</idno>
  102 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  103 + </person>
  104 + <person xml:id="PiotrKosiba" role="regular">
  105 + <persName>
  106 + <roleName>Poseł</roleName>
  107 + <forename>Piotr</forename>
  108 + <surname>Kosiba</surname>
  109 + </persName>
  110 + <sex value="M" />
  111 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  112 + </person>
  113 + <person xml:id="PMalinowski" role="guest">
  114 + <persName>
  115 + <roleName>P.</roleName>
  116 + <surname>Malinowski</surname>
  117 + </persName>
  118 + </person>
  119 + <person xml:id="HenrykMianowski" role="regular">
  120 + <persName>
  121 + <roleName>Poseł</roleName>
  122 + <forename>Henryk</forename>
  123 + <surname>Mianowski</surname>
  124 + </persName>
  125 + <sex value="M" />
  126 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Mianowski</idno>
  127 + <affiliation role="member" ref="#NarodowoChrześcijańskieStronnictwoPracy" />
  128 + </person>
  129 + <person xml:id="JanPieracki" role="regular">
  130 + <persName>
  131 + <roleName>Poseł</roleName>
  132 + <forename>Jan</forename>
  133 + <surname>Pieracki</surname>
  134 + </persName>
  135 + <sex value="M" />
  136 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Pieracki</idno>
  137 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekLudowoNarodowy" />
  138 + </person>
  139 + <person xml:id="KarolPolakiewicz" role="regular">
  140 + <persName>
  141 + <roleName>Poseł</roleName>
  142 + <forename>Karol</forename>
  143 + <surname>Polakiewicz</surname>
  144 + </persName>
  145 + <sex value="M" />
  146 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Polakiewicz</idno>
  147 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  148 + </person>
  149 + <person xml:id="WiktorZygmuntPrzedpełski" role="regular">
  150 + <persName>
  151 + <roleName>Poseł</roleName>
  152 + <forename>Wiktor</forename>
  153 + <forename>Zygmunt</forename>
  154 + <surname>Przedpełski</surname>
  155 + </persName>
  156 + <sex value="M" />
  157 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiktor_Zygmunt_Przedpe%C5%82ski</idno>
  158 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  159 + </person>
  160 + <person xml:id="JózefSanojca" role="regular">
  161 + <persName>
  162 + <roleName>Poseł</roleName>
  163 + <forename>Józef</forename>
  164 + <surname>Sanojca</surname>
  165 + </persName>
  166 + <sex value="M" />
  167 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Sanojca</idno>
  168 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  169 + </person>
  170 + <person xml:id="WojciechTrąmpczyński" role="regular">
  171 + <persName>
  172 + <roleName>Poseł</roleName>
  173 + <forename>Wojciech</forename>
  174 + <surname>Trąmpczyński</surname>
  175 + </persName>
  176 + <sex value="M" />
  177 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojciech_Tr%C4%85mpczy%C5%84ski</idno>
  178 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekLudowoNarodowy" />
  179 + </person>
  180 + <person xml:id="AdolfWarski" role="regular">
  181 + <persName>
  182 + <roleName>Poseł</roleName>
  183 + <forename>Adolf</forename>
  184 + <surname>Warski</surname>
  185 + </persName>
  186 + <sex value="M" />
  187 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Adolf_Warski</idno>
  188 + <affiliation role="member" ref="#KomunistycznaPartiaPolski" />
  189 + </person>
  190 + <person xml:id="PWyrzykowski" role="guest">
  191 + <persName>
  192 + <roleName>P.</roleName>
  193 + <surname>Wyrzykowski</surname>
  194 + </persName>
  195 + </person>
  196 + <person xml:id="MieczysławMichałkiewicz" role="regular">
  197 + <persName>
  198 + <roleName>Sekretarz p.</roleName>
  199 + <forename>Mieczysław</forename>
  200 + <surname>Michałkiewicz</surname>
  201 + </persName>
  202 + <sex value="M" />
  203 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" />
  204 + </person>
  205 + <person xml:id="JanWoźnicki" role="regular">
  206 + <persName>
  207 + <roleName>Wicemarszałek</roleName>
  208 + <forename>Jan</forename>
  209 + <surname>Woźnicki</surname>
  210 + </persName>
  211 + <sex value="M" />
  212 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Wo%C5%BAnicki</idno>
  213 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" />
  214 + </person>
  215 + <person xml:id="KazimierzBartel" role="regular">
  216 + <persName>
  217 + <roleName>Wiceprezes Rady Ministrów</roleName>
  218 + <forename>Kazimierz</forename>
  219 + <surname>Bartel</surname>
  220 + </persName>
  221 + <sex value="M" />
  222 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Bartel</idno>
  223 + <affiliation role="member" ref="#BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" />
  224 + </person>
  225 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  226 + <persName>komentarz</persName>
  227 + </person>
  228 + </listPerson>
  229 + <listOrg>
  230 + <org xml:id="ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" role="parliamentaryGroup">
  231 + <orgName full="yes">Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów</orgName>
  232 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Parlamentarny_Polskich_Socjalistów</idno>
  233 + </org>
  234 + <org xml:id="BezpartyjnyBlokWspółpracyzRządem" role="parliamentaryGroup">
  235 + <orgName full="yes">Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem</orgName>
  236 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Bezpartyjny_Blok_Współpracy_z_Rządem</idno>
  237 + </org>
  238 + <org xml:id="UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" role="parliamentaryGroup">
  239 + <orgName full="yes">Ukraińsko-Białoruski Klub Sejmowy</orgName>
  240 + </org>
  241 + <org xml:id="NarodowoChrześcijańskieStronnictwoPracy" role="parliamentaryGroup">
  242 + <orgName full="yes">Narodowo-Chrześcijańskie Stronnictwo Pracy</orgName>
  243 + </org>
  244 + <org xml:id="ZwiązekLudowoNarodowy" role="parliamentaryGroup">
  245 + <orgName full="yes">Związek Ludowo-Narodowy</orgName>
  246 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Ludowo-Narodowy</idno>
  247 + </org>
  248 + <org xml:id="KomunistycznaPartiaPolski" role="parliamentaryGroup">
  249 + <orgName full="yes">Komunistyczna Partia Polski</orgName>
  250 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Komunistyczna_Partia_Polski</idno>
  251 + </org>
  252 + <org xml:id="PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" role="parliamentaryGroup">
  253 + <orgName full="yes">Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” (1913–1931)</orgName>
  254 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Stronnictwo_Ludowe_„Piast”_(1913–1931)</idno>
  255 + </org>
  256 + <org xml:id="PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" role="parliamentaryGroup">
  257 + <orgName full="yes">Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”</orgName>
  258 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Stronnictwo_Ludowe_„Wyzwolenie”</idno>
  259 + </org>
  260 + </listOrg>
93 261 </particDesc>
94 262 </profileDesc>
95 263 -</teiHeader>
  264 +</teiHeader>
96 265 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00006-01/text_structure.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 2 <teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
3   - <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  3 + <xi:include href="PPC_header.xml" />
4 4 <TEI>
5   - <xi:include href="header.xml"/>
  5 + <xi:include href="header.xml" />
6 6 <text>
7 7 <body>
8 8 <div xml:id="div-1">
9   - <u xml:id="u-1.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie. Protokół 4 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 5 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Michałkiewicz i Piotrowski Zygmunt, Listę mówców prowadzi p. Piotrowski.</u>
10   - <u xml:id="u-1.1" who="#Marszałek">Udzieliłem urlopu posłom: Kirshbraunowi na 2 dni, Witosowi na 5 dni.</u>
11   - <u xml:id="u-1.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do porządku, dziennego, Punkt i: pierwsze czytanie preliminarza budżetowego na okres od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r.</u>
12   - <u xml:id="u-1.3" who="#Marszałek">Zanim przystąpimy do obrad nad preliminarzem, proszę, aby Komisja Budżetowa zebrała się bezzwłocznie celem przygotowania sprawozdania o zmianach, zaproponowanych przez Senat w ustawie o nadzwyczajnych inwestycjach.</u>
13   - <u xml:id="u-1.4" who="#Marszałek">Otwieram debatę nad pierwszym punktem porządku dziennego. Głos ma p. Warski.</u>
  9 + <u xml:id="u-1.0" who="#IgnacyDaszyński">Otwieram posiedzenie. Protokół 4 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 5 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Michałkiewicz i Piotrowski Zygmunt, Listę mówców prowadzi p. Piotrowski.</u>
  10 + <u xml:id="u-1.1" who="#IgnacyDaszyński">Udzieliłem urlopu posłom: Kirshbraunowi na 2 dni, Witosowi na 5 dni.</u>
  11 + <u xml:id="u-1.2" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do porządku, dziennego, Punkt i: pierwsze czytanie preliminarza budżetowego na okres od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 r.</u>
  12 + <u xml:id="u-1.3" who="#IgnacyDaszyński">Zanim przystąpimy do obrad nad preliminarzem, proszę, aby Komisja Budżetowa zebrała się bezzwłocznie celem przygotowania sprawozdania o zmianach, zaproponowanych przez Senat w ustawie o nadzwyczajnych inwestycjach.</u>
  13 + <u xml:id="u-1.4" who="#IgnacyDaszyński">Otwieram debatę nad pierwszym punktem porządku dziennego. Głos ma p. Warski.</u>
14 14 </div>
15 15 <div xml:id="div-2">
16   - <u xml:id="u-2.0" who="#PWarski">Muszę na wstępie wyrazić żal, że nie byłem obecny na dzisiejszem przedpołudniowem posiedzeniu, gdyż gdybym był obecny, przyłączyłbym się do protestu posłów komunistycznych wobec ciągłego odcinania ich od głosu. Przy tej okazji muszę podnieść fakt, że niektórzy pp. posłowie z P. P. S. w poczuciu swej przewagi fizycznej, naśladując policję p. Piłsudskiego...</u>
  16 + <u xml:id="u-2.0" who="#AdolfWarski">Muszę na wstępie wyrazić żal, że nie byłem obecny na dzisiejszem przedpołudniowem posiedzeniu, gdyż gdybym był obecny, przyłączyłbym się do protestu posłów komunistycznych wobec ciągłego odcinania ich od głosu. Przy tej okazji muszę podnieść fakt, że niektórzy pp. posłowie z P. P. S. w poczuciu swej przewagi fizycznej, naśladując policję p. Piłsudskiego...</u>
17 17 <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Okrzyki w centrum)</u>
18   - <u xml:id="u-2.2" who="#PWarski">...rzucili się do bicia posłów komunistycznych.</u>
  18 + <u xml:id="u-2.2" who="#AdolfWarski">...rzucili się do bicia posłów komunistycznych.</u>
19 19 </div>
20 20 <div xml:id="div-3">
21   - <u xml:id="u-3.0" who="#Marszałek">Panie Pośle, proszę nie atakować całego stronnictwa w ten sposób.</u>
  21 + <u xml:id="u-3.0" who="#IgnacyDaszyński">Panie Pośle, proszę nie atakować całego stronnictwa w ten sposób.</u>
22 22 </div>
23 23 <div xml:id="div-4">
24   - <u xml:id="u-4.0" who="#PWarski">Zdaję mi się, że mam prawo przemawiać z jedynej trybuny, która jeszcze pozostała mojemu stronnictwu.</u>
  24 + <u xml:id="u-4.0" who="#AdolfWarski">Zdaję mi się, że mam prawo przemawiać z jedynej trybuny, która jeszcze pozostała mojemu stronnictwu.</u>
25 25 <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Głos: Przemawiać, ale nie prowokować.)</u>
26   - <u xml:id="u-4.2" who="#PWarski">Ponieważ stronnictwo moje ma usta zakneblowane w Polsce na podstawie paragrafów carskich, które dotychczas upiększają nasz kodeks karny, więc sądzę, że po to wchodzę na tę trybunę, ażeby z tego prawa, jakie przysługuje posłowi, móc korzystać. Z tego powodu tym panom posłom, którzy rzucili się do bicia posłów komunistycznych, muszę tylko wyrazić swoją osobistą wzgardę.</u>
27   - <u xml:id="u-4.3" who="#PWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska złożyła wniosek o odrzucenie w pierwszem czytaniu projektu budżetu. Odrzucając projekt budżetu, nie mamy żadnych złudzeń, jakoby ten środek parlamentaryzmu mógł obalić dyktaturę faszystowską, panującą w Polsce.</u>
  26 + <u xml:id="u-4.2" who="#AdolfWarski">Ponieważ stronnictwo moje ma usta zakneblowane w Polsce na podstawie paragrafów carskich, które dotychczas upiększają nasz kodeks karny, więc sądzę, że po to wchodzę na tę trybunę, ażeby z tego prawa, jakie przysługuje posłowi, móc korzystać. Z tego powodu tym panom posłom, którzy rzucili się do bicia posłów komunistycznych, muszę tylko wyrazić swoją osobistą wzgardę.</u>
  27 + <u xml:id="u-4.3" who="#AdolfWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska złożyła wniosek o odrzucenie w pierwszem czytaniu projektu budżetu. Odrzucając projekt budżetu, nie mamy żadnych złudzeń, jakoby ten środek parlamentaryzmu mógł obalić dyktaturę faszystowską, panującą w Polsce.</u>
28 28 <u xml:id="u-4.4" who="#komentarz">(Wrzawo.)</u>
29   - <u xml:id="u-4.5" who="#PWarski">Uważam, że ten środek waha parlamentarnej w naszem zrozumieniu jest tylko środkiem uświadomienia mas pracujących, że mamy w obecnym Rządzie swego śmiertelnego wroga. Ale należy podziwiać, że w dzień czy w dwa dni po tem oburzeniu, które panowało po lewej stronie tej sali przeciw postępkowi szefa tego Rządu, nikt z posłów lewicy, ani z P, P. S., ani z Wyzwolenia, ani Stronnictwa Chłopskiego nie wszedł na tę trybunę i nie powiedział temu Rządowi: Odmawiamy prawa do podatków...</u>
  29 + <u xml:id="u-4.5" who="#AdolfWarski">Uważam, że ten środek waha parlamentarnej w naszem zrozumieniu jest tylko środkiem uświadomienia mas pracujących, że mamy w obecnym Rządzie swego śmiertelnego wroga. Ale należy podziwiać, że w dzień czy w dwa dni po tem oburzeniu, które panowało po lewej stronie tej sali przeciw postępkowi szefa tego Rządu, nikt z posłów lewicy, ani z P, P. S., ani z Wyzwolenia, ani Stronnictwa Chłopskiego nie wszedł na tę trybunę i nie powiedział temu Rządowi: Odmawiamy prawa do podatków...</u>
30 30 <u xml:id="u-4.6" who="#komentarz">(Głos: Idźcie do Moskwy!)</u>
31   - <u xml:id="u-4.7" who="#PWarski">...nie damy budżetu. I to rzecz szczególna.</u>
  31 + <u xml:id="u-4.7" who="#AdolfWarski">...nie damy budżetu. I to rzecz szczególna.</u>
32 32 <u xml:id="u-4.8" who="#komentarz">(P. Woźnicki: Bez profesorów się obejdziemy.)</u>
33   - <u xml:id="u-4.9" who="#PWarski">Żaden z nas nie ma złudzeń, że paragrafy carskie, które panują w Polsce, są skierowane przeciw nam.</u>
  33 + <u xml:id="u-4.9" who="#AdolfWarski">Żaden z nas nie ma złudzeń, że paragrafy carskie, które panują w Polsce, są skierowane przeciw nam.</u>
34 34 <u xml:id="u-4.10" who="#komentarz">(Głos w centrum: Jakie są w Rosji?)</u>
35   - <u xml:id="u-4.11" who="#PWarski">Mówię o tych paragrafach, które są tu skierowane przeciw robotnikom i chłopom, którzy jęczą w więzieniach polskich.</u>
  35 + <u xml:id="u-4.11" who="#AdolfWarski">Mówię o tych paragrafach, które są tu skierowane przeciw robotnikom i chłopom, którzy jęczą w więzieniach polskich.</u>
36 36 <u xml:id="u-4.12" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
37   - <u xml:id="u-4.13" who="#PWarski">Spełniam swój obowiązek posła w Polsce...</u>
  37 + <u xml:id="u-4.13" who="#AdolfWarski">Spełniam swój obowiązek posła w Polsce...</u>
38 38 <u xml:id="u-4.14" who="#komentarz">(Głos: Mów Pan o Rosji.)</u>
39   - <u xml:id="u-4.15" who="#PWarski">...a Panowie spełniajcie swój obowiązek, jak chcecie.</u>
40   - <u xml:id="u-4.16" who="#PWarski">Panowie z P. P. S. przeciwstawiają agitacji komunistycznej swoje środki walki parlamentarnej. Widzieliśmy przecież, że na pierwszem posiedzeniu Sejmu, kiedy policja rzuciła się na posłów komunistycznych, panowie z P. P. S. śpiewali nawet na znak protestu „Czerwony sztandar”. Do takiego stopnia szedł ich protest, że śpiewali „Czerwony sztandar”.</u>
  39 + <u xml:id="u-4.15" who="#AdolfWarski">...a Panowie spełniajcie swój obowiązek, jak chcecie.</u>
  40 + <u xml:id="u-4.16" who="#AdolfWarski">Panowie z P. P. S. przeciwstawiają agitacji komunistycznej swoje środki walki parlamentarnej. Widzieliśmy przecież, że na pierwszem posiedzeniu Sejmu, kiedy policja rzuciła się na posłów komunistycznych, panowie z P. P. S. śpiewali nawet na znak protestu „Czerwony sztandar”. Do takiego stopnia szedł ich protest, że śpiewali „Czerwony sztandar”.</u>
41 41 <u xml:id="u-4.17" who="#komentarz">(Głos na ławach P. P. S.: To nie w Waszej obronie. P. Proger: Sejmu broniliśmy, nie Pana.)</u>
42   - <u xml:id="u-4.18" who="#PWarski">Ja wiem, że nie w naszej obronie.</u>
  42 + <u xml:id="u-4.18" who="#AdolfWarski">Ja wiem, że nie w naszej obronie.</u>
43 43 <u xml:id="u-4.19" who="#komentarz">(P. Reger: Wy po kryjomu rozstrzeliwacie socjalistów. Wiem, że nie w naszej obronie to było i mówię w tej chwili, że Panowie bronili praw Sejmu, że śpiewaliście „Czerwony sztandar” w tym celu, ale jak przyszło co do czego, jak trzeba było powiedzieć, że temu Rządowi, przeciw któremu niby protestowaliście, śpiewając „Czerwony sztandar”, nie dajecie budżetu, to nie było nikogo, żeby z tego środka parlamentarnego zrobił użytek, a przecież nie my ciągle mówimy robotnikom, że tylko za pomocą walki parlamentarnej można coś wywalczyć. Gdzież więc robicie użytek z tych środków parlamentarnych? Przecież dla każdego człowieka, mającego pojęcie o tem, co to jest demokracja parlamentarna, wiadomo, że jak kto chce zrobić naprawdę z punktu widzenia demokracji parlamentarnej użytek z praw, chce użyć środków parlamentarnych do walki, (Głos: Np. trąbki)</u>
44   - <u xml:id="u-4.20" who="#PWarski">to przede wszystkiem odrzuca budżet, jeżeli mu się. ten rząd nie podoba. To robili przecież najgorszego typu liberali.</u>
  44 + <u xml:id="u-4.20" who="#AdolfWarski">to przede wszystkiem odrzuca budżet, jeżeli mu się. ten rząd nie podoba. To robili przecież najgorszego typu liberali.</u>
45 45 <u xml:id="u-4.21" who="#komentarz">(P. Woźnicki: Niech Pan za komunizmem agituje, a nie za demokracją.)</u>
46   - <u xml:id="u-4.22" who="#PWarski">Chcę z Was zedrzeć maskę obłudy demokratycznej.</u>
  46 + <u xml:id="u-4.22" who="#AdolfWarski">Chcę z Was zedrzeć maskę obłudy demokratycznej.</u>
47 47 <u xml:id="u-4.23" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
48   - <u xml:id="u-4.24" who="#PWarski">Ja tu nie stoję po to, żeby udawać demokratę i obrońcę demokracji parlamentarnej.</u>
  48 + <u xml:id="u-4.24" who="#AdolfWarski">Ja tu nie stoję po to, żeby udawać demokratę i obrońcę demokracji parlamentarnej.</u>
49 49 <u xml:id="u-4.25" who="#komentarz">(Głos: Ile Pan dostał pieniędzy z Moskwy?)</u>
50   - <u xml:id="u-4.26" who="#PWarski">Chcę tylko stwierdzić, że ci panowie, którzy krzyczą o środkach parlamentarnej walki, nigdy z tych środków nie robią użytku.</u>
  50 + <u xml:id="u-4.26" who="#AdolfWarski">Chcę tylko stwierdzić, że ci panowie, którzy krzyczą o środkach parlamentarnej walki, nigdy z tych środków nie robią użytku.</u>
51 51 <u xml:id="u-4.27" who="#komentarz">(Głos: Panu to do odezwy potrzebne.)</u>
52   - <u xml:id="u-4.28" who="#PWarski">Ja tego potrzebuję po to, żeby wobec mas, które mię przysłały do Sejmu, jeszcze raz zedrzeć z Was maskę demokratyzmu, przedstawić Was w takiem świetle, w jakiem rzeczywiście jesteście.</u>
  52 + <u xml:id="u-4.28" who="#AdolfWarski">Ja tego potrzebuję po to, żeby wobec mas, które mię przysłały do Sejmu, jeszcze raz zedrzeć z Was maskę demokratyzmu, przedstawić Was w takiem świetle, w jakiem rzeczywiście jesteście.</u>
53 53 <u xml:id="u-4.29" who="#komentarz">(P. Żuławski: Pan to już po raz czwarty powiedział.)</u>
54   - <u xml:id="u-4.30" who="#PWarski">Zwracam uwagę, że ja innego środka nie mam, że nie mam gazet, jak Wy, nie mam żadnego środka przemawiania, tylko z tej trybuny i Wy Panowie z demokracji parlamentarnej nawet ten środek chcecie mi odebrać.</u>
55   - <u xml:id="u-4.31" who="#PWarski">Otóż twierdzę, że wyście tu wykazali przez fakta, które zaszły w tym Sejmie, że razem z Rządem ponosicie odpowiedzialność za panoszenie się faszyzmu. Wracam do wypadku pierwszego dnia Sejmu, nie po to, ażeby się skarżyć z tego powodu, że nas bito i wrzucono do lochów defensywy. Doskonale wiem, i to potwierdzam, że to był drobny szczegół w systemie terroru, który panuje w całej Polsce. Jeżeli wracam do tego faktu, to tylko po to, ażeby wykazać, że jednak fakt ten ma dla nas kolosalne znaczenie pod tym względem, że burzy legendę, którą Wy, Panowie, z lewicy tworzyliście koło p. Piłsudskiego, legendę, jaką w Rosji tworzono koło cara.</u>
  54 + <u xml:id="u-4.30" who="#AdolfWarski">Zwracam uwagę, że ja innego środka nie mam, że nie mam gazet, jak Wy, nie mam żadnego środka przemawiania, tylko z tej trybuny i Wy Panowie z demokracji parlamentarnej nawet ten środek chcecie mi odebrać.</u>
  55 + <u xml:id="u-4.31" who="#AdolfWarski">Otóż twierdzę, że wyście tu wykazali przez fakta, które zaszły w tym Sejmie, że razem z Rządem ponosicie odpowiedzialność za panoszenie się faszyzmu. Wracam do wypadku pierwszego dnia Sejmu, nie po to, ażeby się skarżyć z tego powodu, że nas bito i wrzucono do lochów defensywy. Doskonale wiem, i to potwierdzam, że to był drobny szczegół w systemie terroru, który panuje w całej Polsce. Jeżeli wracam do tego faktu, to tylko po to, ażeby wykazać, że jednak fakt ten ma dla nas kolosalne znaczenie pod tym względem, że burzy legendę, którą Wy, Panowie, z lewicy tworzyliście koło p. Piłsudskiego, legendę, jaką w Rosji tworzono koło cara.</u>
56 56 <u xml:id="u-4.32" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
57   - <u xml:id="u-4.33" who="#PWarski">Panie Pośle, Pan tu ciągle przemawia, a ja rzadko. Legendę robiono koło cara, że car jest dobry, a urzędnicy i generałowie to kanalje, które nie pozwalają dla ludu nic zrobić. A teraz, gdy szef Rządu sam rozkazał p. Ministrowi wprowadzić policję i bić, dzięki temu zostało odsłonięte oblicze tego, którego oblicze zawsze ukrywaliście mówiąc, że winien p. Meysztowicz, p. Niezabytowski i inni. Wyście w zeszłym Sejmie wnosili wnioski i interpelacje przeciw temu lub innemu ministrowi, jakby nie Piłsudski miał siłę rządu w swoich rękach, tylko jakiś tam Meysztowicz, jakiś tam…</u>
  57 + <u xml:id="u-4.33" who="#AdolfWarski">Panie Pośle, Pan tu ciągle przemawia, a ja rzadko. Legendę robiono koło cara, że car jest dobry, a urzędnicy i generałowie to kanalje, które nie pozwalają dla ludu nic zrobić. A teraz, gdy szef Rządu sam rozkazał p. Ministrowi wprowadzić policję i bić, dzięki temu zostało odsłonięte oblicze tego, którego oblicze zawsze ukrywaliście mówiąc, że winien p. Meysztowicz, p. Niezabytowski i inni. Wyście w zeszłym Sejmie wnosili wnioski i interpelacje przeciw temu lub innemu ministrowi, jakby nie Piłsudski miał siłę rządu w swoich rękach, tylko jakiś tam Meysztowicz, jakiś tam…</u>
58 58 <u xml:id="u-4.34" who="#komentarz">(Głos na łowach B. B.: Nie jakiś tam, tylko Minister.)</u>
59   - <u xml:id="u-4.35" who="#PWarski">Wyście przygotowali wzrost faszyzmu swemi środkami ukrywania prawdy. My nie żałujemy faktu zburzenia tej legendy dzięki temu, co się stało tu w tym Sejmie.</u>
  59 + <u xml:id="u-4.35" who="#AdolfWarski">Wyście przygotowali wzrost faszyzmu swemi środkami ukrywania prawdy. My nie żałujemy faktu zburzenia tej legendy dzięki temu, co się stało tu w tym Sejmie.</u>
60 60 <u xml:id="u-4.36" who="#komentarz">(Przerywania na ławach P. P. S.)</u>
61   - <u xml:id="u-4.37" who="#PWarski">A jednocześnie Wy. w „Robotniku” możecie napisać tysiąc razy więcej, niż ja tu mówię.</u>
  61 + <u xml:id="u-4.37" who="#AdolfWarski">A jednocześnie Wy. w „Robotniku” możecie napisać tysiąc razy więcej, niż ja tu mówię.</u>
62 62 <u xml:id="u-4.38" who="#komentarz">(Głos: Pan kiedyś carat wychwalał.)</u>
63   - <u xml:id="u-4.39" who="#PWarski">Ja właśnie dzięki prawu carskiemu nie będę mógł odpowiedzieć, a Wy jutro i pojutrze będziecie mogli mówić, ile chcecie.</u>
64   - <u xml:id="u-4.40" who="#PWarski">Wasze odezwy były bardzo kulturalne.</u>
  63 + <u xml:id="u-4.39" who="#AdolfWarski">Ja właśnie dzięki prawu carskiemu nie będę mógł odpowiedzieć, a Wy jutro i pojutrze będziecie mogli mówić, ile chcecie.</u>
  64 + <u xml:id="u-4.40" who="#AdolfWarski">Wasze odezwy były bardzo kulturalne.</u>
65 65 <u xml:id="u-4.41" who="#komentarz">(Głos: Powiedz Pan, coście z Gruzją zrobili? Kto tu będzie o demokracji gadał!)</u>
66   - <u xml:id="u-4.42" who="#PWarski">Wy Panowie robicie to, co fizycznym gwałtem zostało zrobione na pierwszem posiedzeniu Sejmu. W ten sposób Wy pseudo-demokracja chcecie.zatkać usta jedynej partji i jedynemu stronnictwu w Polsce, które stoi pod groźbą aresztu, nie zwracając uwagi na te krzyki, na krzyki tych, którzy grożą, że będzie jeszcze gorzej i mają odwagę moralną rzucać kalumnje. Powiedzcie razem z tymi panami, że nas trzeba wyrzucić z Sejmu, miejcie tę odwagę.</u>
  66 + <u xml:id="u-4.42" who="#AdolfWarski">Wy Panowie robicie to, co fizycznym gwałtem zostało zrobione na pierwszem posiedzeniu Sejmu. W ten sposób Wy pseudo-demokracja chcecie.zatkać usta jedynej partji i jedynemu stronnictwu w Polsce, które stoi pod groźbą aresztu, nie zwracając uwagi na te krzyki, na krzyki tych, którzy grożą, że będzie jeszcze gorzej i mają odwagę moralną rzucać kalumnje. Powiedzcie razem z tymi panami, że nas trzeba wyrzucić z Sejmu, miejcie tę odwagę.</u>
67 67 <u xml:id="u-4.43" who="#komentarz">(Głos: Racja, trzeba wyrzucić precz.)</u>
68   - <u xml:id="u-4.44" who="#PWarski">Tak powiedzcie, od razu, każcie do lochów wpakować, a ja twierdzę, że Wy, mając frazesy na ustach, od początku niepodległości Polski nic innego me robicie, jak zdradzacie demokrację, bo gdy trzeba było bronić, to zawsze powiadacie, że rząd trzeba popierać, że to jest konieczność państwowa.</u>
  68 + <u xml:id="u-4.44" who="#AdolfWarski">Tak powiedzcie, od razu, każcie do lochów wpakować, a ja twierdzę, że Wy, mając frazesy na ustach, od początku niepodległości Polski nic innego me robicie, jak zdradzacie demokrację, bo gdy trzeba było bronić, to zawsze powiadacie, że rząd trzeba popierać, że to jest konieczność państwowa.</u>
69 69 <u xml:id="u-4.45" who="#komentarz">(Głosy: Jedź Pan do Moskwy na pogrzeb Dzierżyńskiego. — Gdzie Pan był, jak było głosowanie o amnestję?)</u>
70   - <u xml:id="u-4.46" who="#PWarski">Panie Pośle, ja nie udaję chorego, w r. 1926 udałem się do p. Ministra Składkowskiego z prośbą o paszport do Moskwy, do Kominternu, więc nic nie udaję.</u>
  70 + <u xml:id="u-4.46" who="#AdolfWarski">Panie Pośle, ja nie udaję chorego, w r. 1926 udałem się do p. Ministra Składkowskiego z prośbą o paszport do Moskwy, do Kominternu, więc nic nie udaję.</u>
71 71 <u xml:id="u-4.47" who="#komentarz">(Głosy: Zawsze Pan oszukiwał Polskę. — A po dolary to bez paszportu się jedzie.)</u>
72   - <u xml:id="u-4.48" who="#PWarski">Nie jeździłem po kryjomu do Moskwy, o tem wiedział p. Składkowski, o tem wiedział każdy, kto chciał wiedzieć, mogliście widzieć na fotografji.</u>
  72 + <u xml:id="u-4.48" who="#AdolfWarski">Nie jeździłem po kryjomu do Moskwy, o tem wiedział p. Składkowski, o tem wiedział każdy, kto chciał wiedzieć, mogliście widzieć na fotografji.</u>
73 73 <u xml:id="u-4.49" who="#komentarz">(Głos na ławach P. P. S.: Po co usprawiedliwienia?)</u>
74   - <u xml:id="u-4.50" who="#PWarski">Nie usprawiedliwiam się, tylko konstatuje wasze podłe oszczerstwa.</u>
  74 + <u xml:id="u-4.50" who="#AdolfWarski">Nie usprawiedliwiam się, tylko konstatuje wasze podłe oszczerstwa.</u>
75 75 <u xml:id="u-4.51" who="#komentarz">(P. Żuławski: Za podłe oszczerstwa policzymy się poza Izbą.)</u>
76   - <u xml:id="u-4.52" who="#PWarski">Panowie śpiewają Czerwony Sztandar przeciw Rządowi, a potem temu samemu Rządowi dają budżet. Odkryjcie swoje oblicze.</u>
77   - <u xml:id="u-4.53" who="#PWarski">Jeszcze raz, nie po raz pierwszy, lecz po raz setny daliście dowód, że stanowicie jakby na podstawie jakiejś cichej umowy, lub bez umowy, jedno ze skrzydeł, jeden z oddziałów panującego faszyzmu.</u>
  76 + <u xml:id="u-4.52" who="#AdolfWarski">Panowie śpiewają Czerwony Sztandar przeciw Rządowi, a potem temu samemu Rządowi dają budżet. Odkryjcie swoje oblicze.</u>
  77 + <u xml:id="u-4.53" who="#AdolfWarski">Jeszcze raz, nie po raz pierwszy, lecz po raz setny daliście dowód, że stanowicie jakby na podstawie jakiejś cichej umowy, lub bez umowy, jedno ze skrzydeł, jeden z oddziałów panującego faszyzmu.</u>
78 78 <u xml:id="u-4.54" who="#komentarz">(Głos na ławach P. P. S.: Dlaczego Pan popierał przewrót majowy?)</u>
79   - <u xml:id="u-4.55" who="#PWarski">Najgorszą robotę oddajecie demokracji.</u>
  79 + <u xml:id="u-4.55" who="#AdolfWarski">Najgorszą robotę oddajecie demokracji.</u>
80 80 <u xml:id="u-4.56" who="#komentarz">(Głos na ławach P. P. S.: A kto składał wizytę Piłsudskiemu w sztabie generalnym?)</u>
81   - <u xml:id="u-4.57" who="#PWarski">Wy, Panowie z lewicy, udając demokratów, w rzeczywistości osłaniacie przed masą pracującą swojemi opozycyjnemi gestami rozwój faszyzmu w Polsce, jesteście tylko agentami faszyzmu.</u>
82   - <u xml:id="u-4.58" who="#PWarski">W imieniu Frakcji Komunistycznej pozwalam sobie odczytać deklarację.</u>
  81 + <u xml:id="u-4.57" who="#AdolfWarski">Wy, Panowie z lewicy, udając demokratów, w rzeczywistości osłaniacie przed masą pracującą swojemi opozycyjnemi gestami rozwój faszyzmu w Polsce, jesteście tylko agentami faszyzmu.</u>
  82 + <u xml:id="u-4.58" who="#AdolfWarski">W imieniu Frakcji Komunistycznej pozwalam sobie odczytać deklarację.</u>
83 83 <u xml:id="u-4.59" who="#komentarz">(Głos: Może Pan ją odda odrazu stenografom.)</u>
84   - <u xml:id="u-4.60" who="#PWarski">Może Panowie pozwolicie odczytać mi, ponieważ grozicie nam defenzywą i więzieniem, więc niech defenzywą wie o tem, że nic nie ukrywamy, niech polskie sądy wiedzą o naszym sposobie myślenia.</u>
  84 + <u xml:id="u-4.60" who="#AdolfWarski">Może Panowie pozwolicie odczytać mi, ponieważ grozicie nam defenzywą i więzieniem, więc niech defenzywą wie o tem, że nic nie ukrywamy, niech polskie sądy wiedzą o naszym sposobie myślenia.</u>
85 85 <u xml:id="u-4.61" who="#komentarz">(Czyta)</u>
86   - <u xml:id="u-4.62" who="#PWarski">W imieniu Komunistycznej Frakcji Poselskiej oświadczam co następuje:</u>
87   - <u xml:id="u-4.63" who="#PWarski">Przywódca faszystowskiej dyktatury kapitalistycznej Piłsudski rozpoczął swoją politykę wobec przedstawicieli mas pracujących w Sejmie od gwałtu i terroru, tak samo jak to czynił i czyni wobec walczących o swoje wyzwolenie mas pracujących poza Sejmem. Na skinienie Piłsudskiego Minister Spraw Wewnętrznych, odgrywając rolę komisarza policji, wkroczył na salę sejmową z oddziałem zbrojnych policjantów, którzy wyrwali z ław poselskich posłów komunistycznych za to, że ustami tow. Warskiego ośmielili się rzucić w twarz p. Piłsudskiemu protest mas pracujących przeciw dyktaturze faszystowskiej i przeciwstawić jej dyktaturę proletarjatu. Tłukąc kolbami, wlokąc i kopiąc posłów komunistycznych i innych, policjanci wciągnęli ich do samochodów i wrzucili do lochów defenzywy, skąd po godzinie dopiero zostali zwolnieni i odwiezieni z powrotem do sejmu.</u>
88   - <u xml:id="u-4.64" who="#PWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska, pomna stokroć gorszych gwałtów, dokonywanych codziennie na masach pracujących Polski, jeszcze raz w ich imieniu podnosi protest przeciw faszystowskiej dyktaturze Piłsudskiego, tego najwierniejszego strażnika wyzysku i ucisku kapitalistycznego, i wzywa lud pracujący do nieugiętej walki o obalenie dyktatury faszystowskiej, o dyktaturę proletarjatu, o rząd robotniczo-chłopski.</u>
89   - <u xml:id="u-4.65" who="#PWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska walczy o zwycięstwo idei rewolucyjnego sojuszu robotników, chłopów i narodów ujarzmionych, o obalenie rządów obszarników i kapitalistów, przeciw wojnie z Z. S. R. R., o rząd robotniczo-chłopski, o wywłaszczenie kapitalisto w i fabrykantów, o ziemię dla chłopów bez wykupu, o prawo samookreślenia dla narodów ujarzmionych aż do oderwania.</u>
90   - <u xml:id="u-4.66" who="#PWarski">Pod temi hasłami od szeregu lat idą do walki: rewolucyjna awangarda proletarjacka i sprzymierzone z nią masy chłopskie. W imię tych haseł walczyła podczas wyborów Jedność Robotniczo-Chłopska, z której listy przeszli do Sejmu posłowie komunistyczni. Pod temi hasłami walczyły mil jonowe masy robotników i chłopów Polski, Białorusi i Ukrainy zachodniej — tworząc pod przewodem Jedności Robotniczo-Chłopskiej blok antyfaszystowski.</u>
91   - <u xml:id="u-4.67" who="#PWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska jest następczynią tych frakcji, które w dwóch poprzednich Sejmach trzymały wysoko sztandar komunizmu, były placówką uświadamiania i walki mas z wyzyskiem i uciskiem i jako część składowa zorganizowanej awangardy proletariackiej, prowadziły za sobą wszystkie organizacje, stojące na stanowisku sojuszu robotniczo-chłopskiego.</u>
92   - <u xml:id="u-4.68" who="#PWarski">Większość tych posłów, którzy w poprzednim Sejmie występowali jako przedstawiciele bloku robotniczo-chłopskiego, poseł Łańcucki, posłowie Hromady i N. P. Ch., znajduje się dziś w więzieniu, obok sześciu tysięcy bohaterskich żołnierzy wielkiej i rosnącej wciąż armji, walczącej o sprawę robotniczo-chłopską. W więzieniu pozostawał aż do ostatniej chwili poseł Rosiak, przedstawiciel proletarjatu łódzkiego.</u>
93   - <u xml:id="u-4.69" who="#PWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska rozpoczyna swą działalność w Sejmie od stwierdzenia swego mocnego związku z tymi nieustraszonymi bojownikami, od wezwania mas pracujących całego kraju i całego świata do obrony więźniów, zamkniętych w więzieniach faszystowskiej Polski. Niechaj z fabryk i warsztatów, z hut, ze wsi i miast rozlegnie się potężny okrzyk: uwolnić więźniów politycznych!</u>
94   - <u xml:id="u-4.70" who="#PWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska wzywa jednocześnie masy do protestu przeciw oszukańczym wyborom faszystowskim, które były jednem pasmem nadużyć i naigrywania się nad prawami politycznemi robotników i chłopów i przewyższały pod tym względem nawet te metody, przy których rząd carski fabrykował wybory do Dumy.</u>
95   - <u xml:id="u-4.71" who="#PWarski">Wielki proces Hromady, rozpoczęty podczas wyborów, miał na celu sterroryzowanie mas pracujących, a zwłaszcza chłopów Białoruskich i Ukraińskich dla zerwania ich rewolucyjnego sojuszu iż chłopami i robotnikami Polski, Wyborom faszystowskim towarzyszyły barbarzyńskie tortury i katowanie w defenzywie warszawskiej, łódzkiej i na prowincji. Dotąd walczy ze śmiercią kandydat antyfaszystowskiego bloku, znany działacz chłopski Jamroz, skatowany przez bojówki faszystowskie i defenzywę kielecką, ciężko pobity został w defenzywie łódzkiej poseł robotniczej Łodzi Rosiak, setkami leżą w szpitalach inne ofiary defenzywy, bite i torturowane za akcję wyborczą. Wszystkie niemal wiece antyfaszystowskiego bloku były rozpędzane, towarzyszyły im ciężkie walki z policją, kaleczenie, tratowanie, bicie. Wszyscy niemal czołowi kandydaci listy antyfaszystowskiego obozu siedzieli podczas wyborów w więzieniach, większość list tego obozu unieważniono, unieważniono lub skradziono przy obliczaniu setki tysięcy głosów oddanych na komunistów lub inne organizacje antyfaszystowskiego obozu. Zwłaszcza dzikie orgje nadużyć miały miejsce na wsi, a przede wszystkiem na wsi ukraińskiej i białoruskiej.</u>
96   - <u xml:id="u-4.72" who="#PWarski">Nie kasując formalnie powszechnego prawa wyborczego, Rząd faktycznie odebrał je masom pracującym.</u>
97   - <u xml:id="u-4.73" who="#PWarski">Ujawnione w takich warunkach 850.000 głosów oddanych na obóz antyfaszystowski, w tem 120.000 na wsi polskiej, 450,000 na Ukrainie i Białorusi Zachodniej świadczy o tem, że idea rewolucyjnego sojuszu robotników, chłopów i narodów ujarzmionych wżarła się głęboko w umysły mas, że żadne gwałty zabić jej nie zdołają i że komunizm w Polsce jest potęgą.</u>
98   - <u xml:id="u-4.74" who="#PWarski">Pomimo najdzikszych represyj, mając przeciwko sobie cały aparat państwowy, cały zjednoczony blok fabrykancko-obszarniczy, popierany przez ugodowców, masy pracujące wykuwały w ogniu walki blok robotniczo-chłopski — tę największą groźbę dla rządów burżuazji.</u>
99   - <u xml:id="u-4.75" who="#PWarski">Wybory wykazały raz jeszcze, że w Polsce istnieją tylko dwa obozy mobilizujące się do decydującej walki: faszyzm i antyfaszystowski blok robotniczo-chłopski, prowadzony przez rewolucyjną awangardę robotniczą.</u>
100   - <u xml:id="u-4.76" who="#PWarski">Dla walki z rewolucyjnym blokiem robotników i chłopów burżuazja zlewa swoje partje w jedną całość z aparatem rządowym. Walcząc rzekomo z partyjnictwem, burżuazja chce zdobyć dla siebie monopol posiadania organizacji, masy zaś chce rozproszkować i rozbić. Ideolog ja faszyzmu, ideolog ja związana z potrzebami ratowania się nowemi środkami przed nadciągającą burzą społeczną — to jednolity front przeciw masom pracującym całej burżuazji, której wszystkie oddziały łączą się z blokiem rządowym i głoszą hasło walki z partyjnictwem, oznaczające w rzeczywistości walkę z zorganizowanym proletariatem, sprzymierzonym z chłopami i narodami ujarzmionemi.</u>
101   - <u xml:id="u-4.77" who="#PWarski">Po reakcyjnej Chjeniłe do władzy doszły najbardziej reakcyjne warstwy wielkiego kapitału i obszarnictwa i Piłsudski jako ich chorąży i stróż ich interesów. Przeciwstawiając się dzisiejszej endecji i jej żądaniom, odpowiadającym potrzebom słabszych gospodarczo warstw polskiego przemysłu, kupiectwa, rzemiosła i obszarnictwa, szukających oparcia w przywileju narodowym, Rząd Piłsudskiego zespala burżuazję polską z burżuazją żydowską, niemiecką, ukraińską i białoruską w imię mocarstwowego rozwoju Polski i obalenia Związku Sowieckiego. W obóz rządowy wsiąkają coraz bardziej endeccy maruderzy polskiego powojennego kapitalizmu.</u>
102   - <u xml:id="u-4.78" who="#PWarski">Z aparatem tego rządu faszystowskiej reakcji, terroru i wojny zlewają się w faktyczną całość ugodowe partje z PPS na czele. P. P. S. — rzekoma obrończyni demokracji parlamentarnej pomagała faszyzmowi dusić i odbierać nietykalność poselską posłom robotniczym i chłopskim. PPS osłaniała dyktaturę faszystowską Piłsudskiego, ukrywając przed masami fakt istnienia faszyzmu w Polsce, ukrywała rolę samego Piłsudskiego jako stróża interesów obszarniczo-kapitalistycznych, uprawiała obłudną opozycję jedynie przeciw jego pionkom ministerjalnym, P. P. S. i inne ugodowe part je były podczas wyborów wspólnikami rządu w dziele wydzierania masom ich praw politycznych, P. P. S. okazała się pasożytem tych prześladowań, jakim podlegał robotniczo-chłopski obóz antyfaszystowski. Korzystając z unieważnienia list tego obozu i zwłaszcza N. P. Ch., operując oszukańczą radykalno-opozycyjną frazeologią, P&lt; P. S. odniosła wraz z rządem zwycięstwo wyborcze. Hasło P. P. S., rzucone przed wyborami, że największy wróg — to komunizm, demaskuje tę partję ostatecznie, jako agenta kapitalizmu, osłaniającego przygotowania do wojny o zduszenie państwa, z którego komunizm promieniuje na świat cały.</u>
103   - <u xml:id="u-4.79" who="#PWarski">Ugodowcy głosili przez całe lata, że socjalizm można zdobyć bez rewolucji, przez pokojową rozbudowę demokracji parlamentarnej. Po maju P. P. S., Wyzwolenie, Stronnictwo Chłopskie zsolidaryzowały się z Piłsudskim, to jest z faktyczną likwidacją parlamentaryzmu, nazwanego przez Piłsudskiego sejmokracją. Dziś, gdy w dalszym ciągu wołają oni o zwycięstwie demokracji, podwójnie oszukują masy. Nie tylko.tają przed niemi, że w państwie burżuazyjna demokracja nigdy nie daję równości politycznej, ale głoszą o jej postępach wtedy właśnie, gdy triumfujący faszyzm doprowadza do najwyższego napięcia terror wobec mas i zabiera się do zlikwidowania nawet formalnie demokracji parlamentarnej, zlikwidowanej już przedtem faktycznie.</u>
104   - <u xml:id="u-4.80" who="#PWarski">Wszystko to wskazuje masom, że wolność może im zapewnić tylko demokracja robotnicza — wydarcie władzy burżuazji i zdobycie władzy proletariackiej.</u>
105   - <u xml:id="u-4.81" who="#PWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska przeciwstawia faszyzmowi nie warnę o demokrację burżuazyjną o rozbudowę parlamentaryzmu, ale walkę o obalenie faszyzmu, o rząd robotniczo-chłopski, o rząd Rad delegatów robotniczych i chłopskich, — do walki pod temi hasłami mobilizować będzie masy, w imię tych haseł gromadzić będzie wokół siebie wszystkie antyfaszystowskie żywioły.</u>
  86 + <u xml:id="u-4.62" who="#AdolfWarski">W imieniu Komunistycznej Frakcji Poselskiej oświadczam co następuje:</u>
  87 + <u xml:id="u-4.63" who="#AdolfWarski">Przywódca faszystowskiej dyktatury kapitalistycznej Piłsudski rozpoczął swoją politykę wobec przedstawicieli mas pracujących w Sejmie od gwałtu i terroru, tak samo jak to czynił i czyni wobec walczących o swoje wyzwolenie mas pracujących poza Sejmem. Na skinienie Piłsudskiego Minister Spraw Wewnętrznych, odgrywając rolę komisarza policji, wkroczył na salę sejmową z oddziałem zbrojnych policjantów, którzy wyrwali z ław poselskich posłów komunistycznych za to, że ustami tow. Warskiego ośmielili się rzucić w twarz p. Piłsudskiemu protest mas pracujących przeciw dyktaturze faszystowskiej i przeciwstawić jej dyktaturę proletarjatu. Tłukąc kolbami, wlokąc i kopiąc posłów komunistycznych i innych, policjanci wciągnęli ich do samochodów i wrzucili do lochów defenzywy, skąd po godzinie dopiero zostali zwolnieni i odwiezieni z powrotem do sejmu.</u>
  88 + <u xml:id="u-4.64" who="#AdolfWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska, pomna stokroć gorszych gwałtów, dokonywanych codziennie na masach pracujących Polski, jeszcze raz w ich imieniu podnosi protest przeciw faszystowskiej dyktaturze Piłsudskiego, tego najwierniejszego strażnika wyzysku i ucisku kapitalistycznego, i wzywa lud pracujący do nieugiętej walki o obalenie dyktatury faszystowskiej, o dyktaturę proletarjatu, o rząd robotniczo-chłopski.</u>
  89 + <u xml:id="u-4.65" who="#AdolfWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska walczy o zwycięstwo idei rewolucyjnego sojuszu robotników, chłopów i narodów ujarzmionych, o obalenie rządów obszarników i kapitalistów, przeciw wojnie z Z. S. R. R., o rząd robotniczo-chłopski, o wywłaszczenie kapitalisto w i fabrykantów, o ziemię dla chłopów bez wykupu, o prawo samookreślenia dla narodów ujarzmionych aż do oderwania.</u>
  90 + <u xml:id="u-4.66" who="#AdolfWarski">Pod temi hasłami od szeregu lat idą do walki: rewolucyjna awangarda proletarjacka i sprzymierzone z nią masy chłopskie. W imię tych haseł walczyła podczas wyborów Jedność Robotniczo-Chłopska, z której listy przeszli do Sejmu posłowie komunistyczni. Pod temi hasłami walczyły mil jonowe masy robotników i chłopów Polski, Białorusi i Ukrainy zachodniej — tworząc pod przewodem Jedności Robotniczo-Chłopskiej blok antyfaszystowski.</u>
  91 + <u xml:id="u-4.67" who="#AdolfWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska jest następczynią tych frakcji, które w dwóch poprzednich Sejmach trzymały wysoko sztandar komunizmu, były placówką uświadamiania i walki mas z wyzyskiem i uciskiem i jako część składowa zorganizowanej awangardy proletariackiej, prowadziły za sobą wszystkie organizacje, stojące na stanowisku sojuszu robotniczo-chłopskiego.</u>
  92 + <u xml:id="u-4.68" who="#AdolfWarski">Większość tych posłów, którzy w poprzednim Sejmie występowali jako przedstawiciele bloku robotniczo-chłopskiego, poseł Łańcucki, posłowie Hromady i N. P. Ch., znajduje się dziś w więzieniu, obok sześciu tysięcy bohaterskich żołnierzy wielkiej i rosnącej wciąż armji, walczącej o sprawę robotniczo-chłopską. W więzieniu pozostawał aż do ostatniej chwili poseł Rosiak, przedstawiciel proletarjatu łódzkiego.</u>
  93 + <u xml:id="u-4.69" who="#AdolfWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska rozpoczyna swą działalność w Sejmie od stwierdzenia swego mocnego związku z tymi nieustraszonymi bojownikami, od wezwania mas pracujących całego kraju i całego świata do obrony więźniów, zamkniętych w więzieniach faszystowskiej Polski. Niechaj z fabryk i warsztatów, z hut, ze wsi i miast rozlegnie się potężny okrzyk: uwolnić więźniów politycznych!</u>
  94 + <u xml:id="u-4.70" who="#AdolfWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska wzywa jednocześnie masy do protestu przeciw oszukańczym wyborom faszystowskim, które były jednem pasmem nadużyć i naigrywania się nad prawami politycznemi robotników i chłopów i przewyższały pod tym względem nawet te metody, przy których rząd carski fabrykował wybory do Dumy.</u>
  95 + <u xml:id="u-4.71" who="#AdolfWarski">Wielki proces Hromady, rozpoczęty podczas wyborów, miał na celu sterroryzowanie mas pracujących, a zwłaszcza chłopów Białoruskich i Ukraińskich dla zerwania ich rewolucyjnego sojuszu iż chłopami i robotnikami Polski, Wyborom faszystowskim towarzyszyły barbarzyńskie tortury i katowanie w defenzywie warszawskiej, łódzkiej i na prowincji. Dotąd walczy ze śmiercią kandydat antyfaszystowskiego bloku, znany działacz chłopski Jamroz, skatowany przez bojówki faszystowskie i defenzywę kielecką, ciężko pobity został w defenzywie łódzkiej poseł robotniczej Łodzi Rosiak, setkami leżą w szpitalach inne ofiary defenzywy, bite i torturowane za akcję wyborczą. Wszystkie niemal wiece antyfaszystowskiego bloku były rozpędzane, towarzyszyły im ciężkie walki z policją, kaleczenie, tratowanie, bicie. Wszyscy niemal czołowi kandydaci listy antyfaszystowskiego obozu siedzieli podczas wyborów w więzieniach, większość list tego obozu unieważniono, unieważniono lub skradziono przy obliczaniu setki tysięcy głosów oddanych na komunistów lub inne organizacje antyfaszystowskiego obozu. Zwłaszcza dzikie orgje nadużyć miały miejsce na wsi, a przede wszystkiem na wsi ukraińskiej i białoruskiej.</u>
  96 + <u xml:id="u-4.72" who="#AdolfWarski">Nie kasując formalnie powszechnego prawa wyborczego, Rząd faktycznie odebrał je masom pracującym.</u>
  97 + <u xml:id="u-4.73" who="#AdolfWarski">Ujawnione w takich warunkach 850.000 głosów oddanych na obóz antyfaszystowski, w tem 120.000 na wsi polskiej, 450,000 na Ukrainie i Białorusi Zachodniej świadczy o tem, że idea rewolucyjnego sojuszu robotników, chłopów i narodów ujarzmionych wżarła się głęboko w umysły mas, że żadne gwałty zabić jej nie zdołają i że komunizm w Polsce jest potęgą.</u>
  98 + <u xml:id="u-4.74" who="#AdolfWarski">Pomimo najdzikszych represyj, mając przeciwko sobie cały aparat państwowy, cały zjednoczony blok fabrykancko-obszarniczy, popierany przez ugodowców, masy pracujące wykuwały w ogniu walki blok robotniczo-chłopski — tę największą groźbę dla rządów burżuazji.</u>
  99 + <u xml:id="u-4.75" who="#AdolfWarski">Wybory wykazały raz jeszcze, że w Polsce istnieją tylko dwa obozy mobilizujące się do decydującej walki: faszyzm i antyfaszystowski blok robotniczo-chłopski, prowadzony przez rewolucyjną awangardę robotniczą.</u>
  100 + <u xml:id="u-4.76" who="#AdolfWarski">Dla walki z rewolucyjnym blokiem robotników i chłopów burżuazja zlewa swoje partje w jedną całość z aparatem rządowym. Walcząc rzekomo z partyjnictwem, burżuazja chce zdobyć dla siebie monopol posiadania organizacji, masy zaś chce rozproszkować i rozbić. Ideolog ja faszyzmu, ideolog ja związana z potrzebami ratowania się nowemi środkami przed nadciągającą burzą społeczną — to jednolity front przeciw masom pracującym całej burżuazji, której wszystkie oddziały łączą się z blokiem rządowym i głoszą hasło walki z partyjnictwem, oznaczające w rzeczywistości walkę z zorganizowanym proletariatem, sprzymierzonym z chłopami i narodami ujarzmionemi.</u>
  101 + <u xml:id="u-4.77" who="#AdolfWarski">Po reakcyjnej Chjeniłe do władzy doszły najbardziej reakcyjne warstwy wielkiego kapitału i obszarnictwa i Piłsudski jako ich chorąży i stróż ich interesów. Przeciwstawiając się dzisiejszej endecji i jej żądaniom, odpowiadającym potrzebom słabszych gospodarczo warstw polskiego przemysłu, kupiectwa, rzemiosła i obszarnictwa, szukających oparcia w przywileju narodowym, Rząd Piłsudskiego zespala burżuazję polską z burżuazją żydowską, niemiecką, ukraińską i białoruską w imię mocarstwowego rozwoju Polski i obalenia Związku Sowieckiego. W obóz rządowy wsiąkają coraz bardziej endeccy maruderzy polskiego powojennego kapitalizmu.</u>
  102 + <u xml:id="u-4.78" who="#AdolfWarski">Z aparatem tego rządu faszystowskiej reakcji, terroru i wojny zlewają się w faktyczną całość ugodowe partje z PPS na czele. P. P. S. — rzekoma obrończyni demokracji parlamentarnej pomagała faszyzmowi dusić i odbierać nietykalność poselską posłom robotniczym i chłopskim. PPS osłaniała dyktaturę faszystowską Piłsudskiego, ukrywając przed masami fakt istnienia faszyzmu w Polsce, ukrywała rolę samego Piłsudskiego jako stróża interesów obszarniczo-kapitalistycznych, uprawiała obłudną opozycję jedynie przeciw jego pionkom ministerjalnym, P. P. S. i inne ugodowe part je były podczas wyborów wspólnikami rządu w dziele wydzierania masom ich praw politycznych, P. P. S. okazała się pasożytem tych prześladowań, jakim podlegał robotniczo-chłopski obóz antyfaszystowski. Korzystając z unieważnienia list tego obozu i zwłaszcza N. P. Ch., operując oszukańczą radykalno-opozycyjną frazeologią, P&lt; P. S. odniosła wraz z rządem zwycięstwo wyborcze. Hasło P. P. S., rzucone przed wyborami, że największy wróg — to komunizm, demaskuje tę partję ostatecznie, jako agenta kapitalizmu, osłaniającego przygotowania do wojny o zduszenie państwa, z którego komunizm promieniuje na świat cały.</u>
  103 + <u xml:id="u-4.79" who="#AdolfWarski">Ugodowcy głosili przez całe lata, że socjalizm można zdobyć bez rewolucji, przez pokojową rozbudowę demokracji parlamentarnej. Po maju P. P. S., Wyzwolenie, Stronnictwo Chłopskie zsolidaryzowały się z Piłsudskim, to jest z faktyczną likwidacją parlamentaryzmu, nazwanego przez Piłsudskiego sejmokracją. Dziś, gdy w dalszym ciągu wołają oni o zwycięstwie demokracji, podwójnie oszukują masy. Nie tylko.tają przed niemi, że w państwie burżuazyjna demokracja nigdy nie daję równości politycznej, ale głoszą o jej postępach wtedy właśnie, gdy triumfujący faszyzm doprowadza do najwyższego napięcia terror wobec mas i zabiera się do zlikwidowania nawet formalnie demokracji parlamentarnej, zlikwidowanej już przedtem faktycznie.</u>
  104 + <u xml:id="u-4.80" who="#AdolfWarski">Wszystko to wskazuje masom, że wolność może im zapewnić tylko demokracja robotnicza — wydarcie władzy burżuazji i zdobycie władzy proletariackiej.</u>
  105 + <u xml:id="u-4.81" who="#AdolfWarski">Komunistyczna Frakcja Poselska przeciwstawia faszyzmowi nie warnę o demokrację burżuazyjną o rozbudowę parlamentaryzmu, ale walkę o obalenie faszyzmu, o rząd robotniczo-chłopski, o rząd Rad delegatów robotniczych i chłopskich, — do walki pod temi hasłami mobilizować będzie masy, w imię tych haseł gromadzić będzie wokół siebie wszystkie antyfaszystowskie żywioły.</u>
106 106 </div>
107 107 <div xml:id="div-5">
108   - <u xml:id="u-5.0" who="#Marszałek">W art. 39 regulaminu obrad jest przepis, że za zgodą Marszałka może mówca odczytać krótkie oświadczenie stronnictwa i dokumenty. Przemówienie p. Posła, trwające już 11 minut, nie jest już ani deklaracją krótką stronnictwa, ani żadnym dokumentem. Proszę więc nie nadużywać mego pozwolenia na odczytanie krótkiej deklaracji.</u>
  108 + <u xml:id="u-5.0" who="#IgnacyDaszyński">W art. 39 regulaminu obrad jest przepis, że za zgodą Marszałka może mówca odczytać krótkie oświadczenie stronnictwa i dokumenty. Przemówienie p. Posła, trwające już 11 minut, nie jest już ani deklaracją krótką stronnictwa, ani żadnym dokumentem. Proszę więc nie nadużywać mego pozwolenia na odczytanie krótkiej deklaracji.</u>
109 109 </div>
110 110 <div xml:id="div-6">
111   - <u xml:id="u-6.0" who="#PWarski">Stwierdzam, że w poprzednim Sejmie, a także i w tym Sejmie posłowie w moim wieku odczytywali długie mowy. I ja sam odczytywałem deklarację, nie mniej długą w poprzednim Sejmie.</u>
  111 + <u xml:id="u-6.0" who="#AdolfWarski">Stwierdzam, że w poprzednim Sejmie, a także i w tym Sejmie posłowie w moim wieku odczytywali długie mowy. I ja sam odczytywałem deklarację, nie mniej długą w poprzednim Sejmie.</u>
112 112 </div>
113 113 <div xml:id="div-7">
114   - <u xml:id="u-7.0" who="#Marszałek">Proszę się zastosować do mego życzenia.</u>
  114 + <u xml:id="u-7.0" who="#IgnacyDaszyński">Proszę się zastosować do mego życzenia.</u>
115 115 </div>
116 116 <div xml:id="div-8">
117   - <u xml:id="u-8.0" who="#PWarski">P. P. S…</u>
  117 + <u xml:id="u-8.0" who="#AdolfWarski">P. P. S…</u>
118 118 <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(Głos. Dość, dość.)</u>
119   - <u xml:id="u-8.2" who="#PWarski">Cztery brygady Piłsudskiego i Wy jeszcze przeciw mnie nie zdołacie…</u>
  119 + <u xml:id="u-8.2" who="#AdolfWarski">Cztery brygady Piłsudskiego i Wy jeszcze przeciw mnie nie zdołacie…</u>
120 120 <u xml:id="u-8.3" who="#komentarz">(Głosy: Dosyć.)</u>
121   - <u xml:id="u-8.4" who="#PWarski">P. P. S…</u>
  121 + <u xml:id="u-8.4" who="#AdolfWarski">P. P. S…</u>
122 122 </div>
123 123 <div xml:id="div-9">
124   - <u xml:id="u-9.0" who="#Marszałek">Konsekwentnie zdąża Pan do tego, żebym Panu odebrał głos.</u>
  124 + <u xml:id="u-9.0" who="#IgnacyDaszyński">Konsekwentnie zdąża Pan do tego, żebym Panu odebrał głos.</u>
125 125 <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Głos: Żeby był męczennikiem.)</u>
126 126 </div>
127 127 <div xml:id="div-10">
128   - <u xml:id="u-10.0" who="#PWarski">Zdaję mi się, że posłom komunistycznym szukać okazji do tego, żeby być męczennikami, nie potrzeba, siedzą w katordze polskiej.</u>
  128 + <u xml:id="u-10.0" who="#AdolfWarski">Zdaję mi się, że posłom komunistycznym szukać okazji do tego, żeby być męczennikami, nie potrzeba, siedzą w katordze polskiej.</u>
129 129 <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
130 130 </div>
131 131 <div xml:id="div-11">
132   - <u xml:id="u-11.0" who="#Marszałek">Zmuszony będę odebrać Panu głos, więc proszę się z tem liczyć.</u>
  132 + <u xml:id="u-11.0" who="#IgnacyDaszyński">Zmuszony będę odebrać Panu głos, więc proszę się z tem liczyć.</u>
133 133 </div>
134 134 <div xml:id="div-12">
135   - <u xml:id="u-12.0" who="#PWarski">To jest faktycznie odebranie głosu.</u>
  135 + <u xml:id="u-12.0" who="#AdolfWarski">To jest faktycznie odebranie głosu.</u>
136 136 <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Wrzawa i głosy: Dość! Odebrać głos!)</u>
137   - <u xml:id="u-12.2" who="#PWarski">Skoro przedstawicielowi obozu czerwonego w Polsce nie wolno nawet z tej trybuny głosu zabrać, jest najlepszy dowód, że ten Sejm, który udaje demokrację, jest Sejmem faszystowskim i że wszystko, co się w nim dzieje, jest tylko przykryciem tego faktu.</u>
138   - <u xml:id="u-12.3" who="#PWarski">Uważam, że to, czego ode mnie żąda pan Marszałek, jest odebraniem głosu, dlatego nie mogę nic innego zrobić, jak dalej czytać i w takim razie niech p. Marszałek odbierze mi głos.</u>
  137 + <u xml:id="u-12.2" who="#AdolfWarski">Skoro przedstawicielowi obozu czerwonego w Polsce nie wolno nawet z tej trybuny głosu zabrać, jest najlepszy dowód, że ten Sejm, który udaje demokrację, jest Sejmem faszystowskim i że wszystko, co się w nim dzieje, jest tylko przykryciem tego faktu.</u>
  138 + <u xml:id="u-12.3" who="#AdolfWarski">Uważam, że to, czego ode mnie żąda pan Marszałek, jest odebraniem głosu, dlatego nie mogę nic innego zrobić, jak dalej czytać i w takim razie niech p. Marszałek odbierze mi głos.</u>
139 139 </div>
140 140 <div xml:id="div-13">
141   - <u xml:id="u-13.0" who="#Marszałek">Panie Pośle Warski, jeżeli Pan zacznie czytać, odbiorę Panu głos.</u>
  141 + <u xml:id="u-13.0" who="#IgnacyDaszyński">Panie Pośle Warski, jeżeli Pan zacznie czytać, odbiorę Panu głos.</u>
142 142 <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(P. Warski schodzi z trybuny.)</u>
143   - <u xml:id="u-13.2" who="#Marszałek">Głos ma p. Czapiński.</u>
  143 + <u xml:id="u-13.2" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Czapiński.</u>
144 144 </div>
145 145 <div xml:id="div-14">
146   - <u xml:id="u-14.0" who="#PCzapiński">Wysoki Sejmie! Polska Partja Socjalistyczna była pionjerką i jest obrończynią konsekwentną polskiej demokracji i posunęła się i posuwa tak daleko w tym kierunku, że żądała wielokrotnie, i stwierdzała czynem szczerość swego żądania, nawet legalności istnienia w Polsce dla partji komunistycznej. Kiedy w ubiegłym Sejmie został przedłożony projekt ustawy, stwarzającej dla partji komunistycznej stan wyjątkowy, staraliśmy się obalić ten projekt i ten projekt nie stał się w Polsce ustawą. Byliśmy konsekwentnymi obrońcami legalnego istnienia partji komunistycznej w Polsce i dlatego głosowaliśmy w komisjach wyborczych wszędzie za tem, ażeby utrzymać legalność numerów komunistycznych w wyborach sejmowych i wszelkich innych. Jesteśmy za legalnem istnieniem prasy komunistycznej i t. d., naturalnie nie za legalnością czynów wymierzonych jako czyny zbrodnicze przeciw istnieniu Państwa Polskiego. Będąc konsekwentnie demokratami, odmawiamy z tego miejsca, jak to czynimy wszędzie i zawsze, prawa panom Warskjm i innym panom komunistom bronić demokracji polskiej, albo zarzucać socjalistom polskim brak demokraci i, albowiem, jak pokazują fakta historyczne zupełnie niewątpliwie, tam, gdziekolwiek przeszła stopa komunistyczna, została zgładzona demokracja. Tak było w Rosji, która w r. 1917 w marcu i miesiącach następnych była państwem demokratycznem, a została przeistoczona w państwo dyktatury. Tak było w Bawarji, gdzie Monachjum stało się już miastem czerwonem, ale w końcu wszystko to skończyło się krwawem uśmierzeniem czerwonego Monachjum i panowaniem faszystów. Tak było we Włoszech, gdzie ruch robotniczy pod wpływem bolszewizmu postąpił niewłaściwie, użył taktyki niewłaściwej i wszystko się skończyło terorem krwawym faszystowskim, trwającym do dzisiejszego dnia. Tak wreszcie było na Węgrzech, gdzie komuniści zdobyli rząd, gdzie po krótkim okresie terroru komunistycznego przyszedł terror faszystowski, terror admirała Horthy'ego. I nie ma wyjątku z tej reguły, że gdziekolwiek bodaj na krótko stanęła stopa komunistów, tam za chwilę za stopą komunistyczna wkroczyła stopa czarnego faszyzmu. Komunizm w Europie jest to przeddzień faszyzmu. Wyjątku z tej reguły w Europie zachodniej nie ma żadnego. Tam zaś, gdzie komuniści nie doszli nawet na chwilę do władzy, jak np. w Niemczech, gdzie próbowali zrobić putsch, bunt w r. 1923. jak w Estonii, gdzie sztucznemi środkami próbowali zrobić powstanie, tam jednak bodaj na chwile, albo na czas dłuższy zapanowały rządy reakcyjne. Tak samo było w Finlandii, gdzie chwilowy tryumf komunizmu skończył się krwawą rzezią, uskutecznioną przez faszyzm finlandzki.</u>
147   - <u xml:id="u-14.1" who="#PCzapiński">I dlatego uważamy, że obrona kraju przed komunizmem jest to obrona kraju przed faszyzmem.</u>
  146 + <u xml:id="u-14.0" who="#KazimierzCzapiński">Wysoki Sejmie! Polska Partja Socjalistyczna była pionjerką i jest obrończynią konsekwentną polskiej demokracji i posunęła się i posuwa tak daleko w tym kierunku, że żądała wielokrotnie, i stwierdzała czynem szczerość swego żądania, nawet legalności istnienia w Polsce dla partji komunistycznej. Kiedy w ubiegłym Sejmie został przedłożony projekt ustawy, stwarzającej dla partji komunistycznej stan wyjątkowy, staraliśmy się obalić ten projekt i ten projekt nie stał się w Polsce ustawą. Byliśmy konsekwentnymi obrońcami legalnego istnienia partji komunistycznej w Polsce i dlatego głosowaliśmy w komisjach wyborczych wszędzie za tem, ażeby utrzymać legalność numerów komunistycznych w wyborach sejmowych i wszelkich innych. Jesteśmy za legalnem istnieniem prasy komunistycznej i t. d., naturalnie nie za legalnością czynów wymierzonych jako czyny zbrodnicze przeciw istnieniu Państwa Polskiego. Będąc konsekwentnie demokratami, odmawiamy z tego miejsca, jak to czynimy wszędzie i zawsze, prawa panom Warskjm i innym panom komunistom bronić demokracji polskiej, albo zarzucać socjalistom polskim brak demokraci i, albowiem, jak pokazują fakta historyczne zupełnie niewątpliwie, tam, gdziekolwiek przeszła stopa komunistyczna, została zgładzona demokracja. Tak było w Rosji, która w r. 1917 w marcu i miesiącach następnych była państwem demokratycznem, a została przeistoczona w państwo dyktatury. Tak było w Bawarji, gdzie Monachjum stało się już miastem czerwonem, ale w końcu wszystko to skończyło się krwawem uśmierzeniem czerwonego Monachjum i panowaniem faszystów. Tak było we Włoszech, gdzie ruch robotniczy pod wpływem bolszewizmu postąpił niewłaściwie, użył taktyki niewłaściwej i wszystko się skończyło terorem krwawym faszystowskim, trwającym do dzisiejszego dnia. Tak wreszcie było na Węgrzech, gdzie komuniści zdobyli rząd, gdzie po krótkim okresie terroru komunistycznego przyszedł terror faszystowski, terror admirała Horthy'ego. I nie ma wyjątku z tej reguły, że gdziekolwiek bodaj na krótko stanęła stopa komunistów, tam za chwilę za stopą komunistyczna wkroczyła stopa czarnego faszyzmu. Komunizm w Europie jest to przeddzień faszyzmu. Wyjątku z tej reguły w Europie zachodniej nie ma żadnego. Tam zaś, gdzie komuniści nie doszli nawet na chwilę do władzy, jak np. w Niemczech, gdzie próbowali zrobić putsch, bunt w r. 1923. jak w Estonii, gdzie sztucznemi środkami próbowali zrobić powstanie, tam jednak bodaj na chwile, albo na czas dłuższy zapanowały rządy reakcyjne. Tak samo było w Finlandii, gdzie chwilowy tryumf komunizmu skończył się krwawą rzezią, uskutecznioną przez faszyzm finlandzki.</u>
  147 + <u xml:id="u-14.1" who="#KazimierzCzapiński">I dlatego uważamy, że obrona kraju przed komunizmem jest to obrona kraju przed faszyzmem.</u>
148 148 <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy.)</u>
149   - <u xml:id="u-14.3" who="#PCzapiński">Cokolwiekby panowie komuniści mówili innego, jest to fakt niezbity. I z jakiem czołem p. Warski ośmiela się tutaj mówić o więzieniach i o. więźniach, jeżeli przecież wiemy, że ani jednego socjalisty na terenie Rosji nie ma, któryby nie siedział w więzieniach bolszewickich. Przecież terror w Rosji skierowany jest przede wszystkiem przeciw socjalnym demokratom i innego rozdziału demokratycznym socjalistom. A zresztą co tu mówić o socjalistach uwięzionych w Rosji, jeżeli jeden z najbardziej zasłużonych, dla bolszewizmu naturalnie, wódz Trocki siedzi na dalekiem wygnaniu gdzieś na granicy chińskiej. Dlatego powiadamy, p. Warskiemu; Jeżeli Pan chce mieć prawo mówienia z tej trybuny o wolności dla więźniów politycznych, to zrób Pan przede wszystkiem tak, aby socjaliści w Rosji byli wolni, albo przynajmniej żeby pp. Trockije uzyskali wolność w tej Rosji bolszewickiej.</u>
150   - <u xml:id="u-14.4" who="#PCzapiński">Albo zapytuję, z jakiem czołem mówi tu p. Warski o wolności narodów, o ich prawie do samookreślenia aż do oderwania się od Państwa, z jakiem czołem mówi o tych rzeczach, skoro wiemy, jaki los spotkał Gruzję w Rosji sowieckiej, do dziś dnia jęczącą pod jarzmem bolszewickiem. Wreszcie jeszcze jedno, bo niestety nie ma czasu obszerniej tu rozwinąć problem bolszewizmu. Z jakiem czołem p. Warski chce tu odegrać rolę reprezentanta jakiegoś wyższego, bardziej skutecznego, rodzaju ruchu robotniczego, czy rewolucji, skoro po 10 latach istnienia bolszewizmu w Rosji najwybitniejsi i najstarsi bolszewicy, jak np. Trocki!, Zinowjew, Rakowski, do niedawna ów „połpred” w Paryżu, czy inni, wszyscy stwierdzają w swym znanym eleboracie „Platforma opozycji”, że po 10 latach istnienia teroru bolszewickiego w Rosji są 3 mil jony bezrobotnych? To fakt, któremu nie zaprzeczy żaden z komunistów, siedzących w tej sali, bo to fakt oficjalnie stwierdzony nawet w pismach stalinowskich. Poza tem ta „Platforma opozycji” stwierdza ogromne rozpanoszeni się prywatnego kapitału w Rosi i sowieckiej, oraz fakt, że grunta w Rosji, grunta chłopskie są skoncentrowane w ogromnej swej części w rękach bogaczy, kapitalistów wiejskich, t. zw. kułaków. To są rezultaty dziesięcioletniej gospodarki tego systemu, który p. Warski zaleca tu nam, polskiemu ruchowi robotniczemu, I dlatego odmawiamy p. Warskiemu prawa udzielania nauk socjalistom polskim.</u>
151   - <u xml:id="u-14.5" who="#PCzapiński">Mało tego, muszę stwierdzić, że nie jest słusznem, co p. Warski tu powiedział, że nie umiemy korzystać z prawa odmawiania budżetu. Wstrzymaliśmy się od głosowania przy prowizorjum budżetowem dlatego tylko, że nie uważamy tego za politykę, tylko za konieczność państwową jak to powiedzieliśmy wyraźnie.</u>
152   - <u xml:id="u-14.6" who="#PCzapiński">Wobec tego wszystkiego, widzimy jasno, do czego zmierza w tym Sejmie taktyka p. Warskiego i jego kolegów. Do tego, ażeby z tej trybuny za pomocą różnych wybryków stworzyć dla siebie rozgłos, reklamę rzekomego męczeństwa.</u>
153   - <u xml:id="u-14.7" who="#PCzapiński">Przeciw tym rozmaitym sztucznym środkom i sposobom, które mają maskować rzeczywistą taktykę trzeciej międzynarodówki w Rosji czy na zachodzie Europy, musimy jednak zaprotestować i dlatego odmawiamy p. Warskiemu prawa udzielania nauki demokracji polskim socjalistom.</u>
  149 + <u xml:id="u-14.3" who="#KazimierzCzapiński">Cokolwiekby panowie komuniści mówili innego, jest to fakt niezbity. I z jakiem czołem p. Warski ośmiela się tutaj mówić o więzieniach i o. więźniach, jeżeli przecież wiemy, że ani jednego socjalisty na terenie Rosji nie ma, któryby nie siedział w więzieniach bolszewickich. Przecież terror w Rosji skierowany jest przede wszystkiem przeciw socjalnym demokratom i innego rozdziału demokratycznym socjalistom. A zresztą co tu mówić o socjalistach uwięzionych w Rosji, jeżeli jeden z najbardziej zasłużonych, dla bolszewizmu naturalnie, wódz Trocki siedzi na dalekiem wygnaniu gdzieś na granicy chińskiej. Dlatego powiadamy, p. Warskiemu; Jeżeli Pan chce mieć prawo mówienia z tej trybuny o wolności dla więźniów politycznych, to zrób Pan przede wszystkiem tak, aby socjaliści w Rosji byli wolni, albo przynajmniej żeby pp. Trockije uzyskali wolność w tej Rosji bolszewickiej.</u>
  150 + <u xml:id="u-14.4" who="#KazimierzCzapiński">Albo zapytuję, z jakiem czołem mówi tu p. Warski o wolności narodów, o ich prawie do samookreślenia aż do oderwania się od Państwa, z jakiem czołem mówi o tych rzeczach, skoro wiemy, jaki los spotkał Gruzję w Rosji sowieckiej, do dziś dnia jęczącą pod jarzmem bolszewickiem. Wreszcie jeszcze jedno, bo niestety nie ma czasu obszerniej tu rozwinąć problem bolszewizmu. Z jakiem czołem p. Warski chce tu odegrać rolę reprezentanta jakiegoś wyższego, bardziej skutecznego, rodzaju ruchu robotniczego, czy rewolucji, skoro po 10 latach istnienia bolszewizmu w Rosji najwybitniejsi i najstarsi bolszewicy, jak np. Trocki!, Zinowjew, Rakowski, do niedawna ów „połpred” w Paryżu, czy inni, wszyscy stwierdzają w swym znanym eleboracie „Platforma opozycji”, że po 10 latach istnienia teroru bolszewickiego w Rosji są 3 mil jony bezrobotnych? To fakt, któremu nie zaprzeczy żaden z komunistów, siedzących w tej sali, bo to fakt oficjalnie stwierdzony nawet w pismach stalinowskich. Poza tem ta „Platforma opozycji” stwierdza ogromne rozpanoszeni się prywatnego kapitału w Rosi i sowieckiej, oraz fakt, że grunta w Rosji, grunta chłopskie są skoncentrowane w ogromnej swej części w rękach bogaczy, kapitalistów wiejskich, t. zw. kułaków. To są rezultaty dziesięcioletniej gospodarki tego systemu, który p. Warski zaleca tu nam, polskiemu ruchowi robotniczemu, I dlatego odmawiamy p. Warskiemu prawa udzielania nauk socjalistom polskim.</u>
  151 + <u xml:id="u-14.5" who="#KazimierzCzapiński">Mało tego, muszę stwierdzić, że nie jest słusznem, co p. Warski tu powiedział, że nie umiemy korzystać z prawa odmawiania budżetu. Wstrzymaliśmy się od głosowania przy prowizorjum budżetowem dlatego tylko, że nie uważamy tego za politykę, tylko za konieczność państwową jak to powiedzieliśmy wyraźnie.</u>
  152 + <u xml:id="u-14.6" who="#KazimierzCzapiński">Wobec tego wszystkiego, widzimy jasno, do czego zmierza w tym Sejmie taktyka p. Warskiego i jego kolegów. Do tego, ażeby z tej trybuny za pomocą różnych wybryków stworzyć dla siebie rozgłos, reklamę rzekomego męczeństwa.</u>
  153 + <u xml:id="u-14.7" who="#KazimierzCzapiński">Przeciw tym rozmaitym sztucznym środkom i sposobom, które mają maskować rzeczywistą taktykę trzeciej międzynarodówki w Rosji czy na zachodzie Europy, musimy jednak zaprotestować i dlatego odmawiamy p. Warskiemu prawa udzielania nauki demokracji polskim socjalistom.</u>
154 154 <u xml:id="u-14.8" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
155 155 </div>
156 156 <div xml:id="div-15">
157   - <u xml:id="u-15.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Sanojca.</u>
  157 + <u xml:id="u-15.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Sanojca.</u>
158 158 <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Wesołość. P. Bagiński: Generalny reprezentant jedynki. Głos: Jak to teraz będzie z tą ziemią z wykupem, czy bez wykupu?)</u>
159 159 </div>
160 160 <div xml:id="div-16">
161   - <u xml:id="u-16.0" who="#PSanojca">Mnie się zdaje, że Pan me potrzebuje ziemi, ani z wykupu ani bez wykupu, bo Pan ma kawałek roli w Warszawie bez wykupu.</u>
  161 + <u xml:id="u-16.0" who="#JózefSanojca">Mnie się zdaje, że Pan me potrzebuje ziemi, ani z wykupu ani bez wykupu, bo Pan ma kawałek roli w Warszawie bez wykupu.</u>
162 162 <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
163   - <u xml:id="u-16.2" who="#PSanojca">Kolego Smoła, nie pomagajcie mi, bo ja potrafię sobie sam dać radę.</u>
164   - <u xml:id="u-16.3" who="#PSanojca">Wysoka Izbo! Jeżeli zapisałem się do głosu ze strony Bezpartyjnego Bloku…</u>
  163 + <u xml:id="u-16.2" who="#JózefSanojca">Kolego Smoła, nie pomagajcie mi, bo ja potrafię sobie sam dać radę.</u>
  164 + <u xml:id="u-16.3" who="#JózefSanojca">Wysoka Izbo! Jeżeli zapisałem się do głosu ze strony Bezpartyjnego Bloku…</u>
165 165 <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Wesołość)</u>
166   - <u xml:id="u-16.5" who="#PSanojca">Gdy przemawiałem ze strony Partji Chłopskiej, nie śmieliście się Panowie. Zabrałem głos na to, aby oświetlić główne wytyczne naszej pracy.</u>
  166 + <u xml:id="u-16.5" who="#JózefSanojca">Gdy przemawiałem ze strony Partji Chłopskiej, nie śmieliście się Panowie. Zabrałem głos na to, aby oświetlić główne wytyczne naszej pracy.</u>
167 167 <u xml:id="u-16.6" who="#komentarz">(Głos: Czyjej?)</u>
168   - <u xml:id="u-16.7" who="#PSanojca">Czy Pan jest tak mało inteligentny, że Pan nie rozumie czyjej?</u>
  168 + <u xml:id="u-16.7" who="#JózefSanojca">Czy Pan jest tak mało inteligentny, że Pan nie rozumie czyjej?</u>
169 169 <u xml:id="u-16.8" who="#komentarz">(Przerywania, różne głosy.)</u>
170   - <u xml:id="u-16.9" who="#PSanojca">Może Pan bierze -od kogoś pieniądze, niech nam Pan powie od kogo. Ja się nie dam steroryzować głupiemi wykrzyknikami.</u>
171   - <u xml:id="u-16.10" who="#PSanojca">Bezpartyjny Blok nie myśli się kłócić z partjami ani licytować, ponieważ cała ta kłótnia nie przyniesie Polsce ani jednego ziarnka zboża więcej. Mieliśmy 10 lat sejmowania. Rozmaite stronnictwa obiecywały najcudowniejsze rzeczy.</u>
  170 + <u xml:id="u-16.9" who="#JózefSanojca">Może Pan bierze -od kogoś pieniądze, niech nam Pan powie od kogo. Ja się nie dam steroryzować głupiemi wykrzyknikami.</u>
  171 + <u xml:id="u-16.10" who="#JózefSanojca">Bezpartyjny Blok nie myśli się kłócić z partjami ani licytować, ponieważ cała ta kłótnia nie przyniesie Polsce ani jednego ziarnka zboża więcej. Mieliśmy 10 lat sejmowania. Rozmaite stronnictwa obiecywały najcudowniejsze rzeczy.</u>
172 172 <u xml:id="u-16.11" who="#komentarz">(Głos: A Pan najwięcej!)</u>
173   - <u xml:id="u-16.12" who="#PSanojca">Licytowały się nawzajem na rozmaite tematy...</u>
  173 + <u xml:id="u-16.12" who="#JózefSanojca">Licytowały się nawzajem na rozmaite tematy...</u>
174 174 <u xml:id="u-16.13" who="#komentarz">(Głos: To poproś tu bezczelność, że Pan o tern mówi)</u>
175   - <u xml:id="u-16.14" who="#PSanojca">... licytowały się na różne tematy: i na temat reformy rolnej, i na tematy robotnicze, i na tematy katolickie, i na tematy chrześcijańskie, i na tematy rolnicze, i na tematy narodowe, i na tematy najrozmaitsze, ale koniec końców ani kwestja narodowa, ani kwestja reformy rolnej, ani kwestja bezrobocia, ani kwestja polepszenia bytu jakiejkolwiek klasy społecznej w Polsce w najmniejszej mierze nie została przez Sejm załatwiona...</u>
  175 + <u xml:id="u-16.14" who="#JózefSanojca">... licytowały się na różne tematy: i na temat reformy rolnej, i na tematy robotnicze, i na tematy katolickie, i na tematy chrześcijańskie, i na tematy rolnicze, i na tematy narodowe, i na tematy najrozmaitsze, ale koniec końców ani kwestja narodowa, ani kwestja reformy rolnej, ani kwestja bezrobocia, ani kwestja polepszenia bytu jakiejkolwiek klasy społecznej w Polsce w najmniejszej mierze nie została przez Sejm załatwiona...</u>
176 176 <u xml:id="u-16.15" who="#komentarz">(Przerywania)</u>
177   - <u xml:id="u-16.16" who="#PSanojca">...Panie kolego Prager, Pan wie, że ja mówię prawdę, ale Pan hołduje starym zasadom parlamentarnym, że należy się kłócić z mówcą.</u>
178   - <u xml:id="u-16.17" who="#PSanojca">Jabym chciał, ażebyście byli łaskawi, Szanowni Panowie, raz zdobyć się na wysiłek bezpartyjnego myślenia, albowiem przy Waszych kategorjach partyjnego myślenia, nawet to, co jest najmądrzejsze, jest głupie, jeżeli nie pochodzi z łona partji P. P. S. lecz od endeka; dla endeka jest głupie, jeżeli to mówi P. P. S.; komuniści Was nazywają zdrajcami, Wy — komunistów; Piastowcy — Partję Chłopską, Partja Chłopska — Piastowców, Wyzwolenie jednych i drugich. Mamy na sali pełno zdrajców ludu, narodu, religji, ojczyzny, Boga, którzy licytują się wzajemnie.</u>
  177 + <u xml:id="u-16.16" who="#JózefSanojca">...Panie kolego Prager, Pan wie, że ja mówię prawdę, ale Pan hołduje starym zasadom parlamentarnym, że należy się kłócić z mówcą.</u>
  178 + <u xml:id="u-16.17" who="#JózefSanojca">Jabym chciał, ażebyście byli łaskawi, Szanowni Panowie, raz zdobyć się na wysiłek bezpartyjnego myślenia, albowiem przy Waszych kategorjach partyjnego myślenia, nawet to, co jest najmądrzejsze, jest głupie, jeżeli nie pochodzi z łona partji P. P. S. lecz od endeka; dla endeka jest głupie, jeżeli to mówi P. P. S.; komuniści Was nazywają zdrajcami, Wy — komunistów; Piastowcy — Partję Chłopską, Partja Chłopska — Piastowców, Wyzwolenie jednych i drugich. Mamy na sali pełno zdrajców ludu, narodu, religji, ojczyzny, Boga, którzy licytują się wzajemnie.</u>
179 179 <u xml:id="u-16.18" who="#komentarz">(Przerywania)</u>
180   - <u xml:id="u-16.19" who="#PSanojca">Panie pośle Bagiński, Wasze krzyki nie dały jednak chłopu ani morga ziemi, nie dały ani jednego dnia pracy bezrobotnemu, nie dały nikomu kawałka chleba, a o to się przecież głównie rozchodzi.</u>
  180 + <u xml:id="u-16.19" who="#JózefSanojca">Panie pośle Bagiński, Wasze krzyki nie dały jednak chłopu ani morga ziemi, nie dały ani jednego dnia pracy bezrobotnemu, nie dały nikomu kawałka chleba, a o to się przecież głównie rozchodzi.</u>
181 181 <u xml:id="u-16.20" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje Wicemarszałek Zahajkiewicz.)</u>
182   - <u xml:id="u-16.21" who="#PSanojca">Z tej racji ja dziś w imieniu naszego klubu, zabrałem głos przy okazji wniesienia preliminarza, aby powiedzieć jakie ideały skierowały mas do pracy w Sejmie. Uważam, że w preliminarzu budżetowym to się odbiło i dlatego przemawiam w tej debacie. Gdyż preliminarz budżetowy odzwierciadla ideologję, którą się kieruje Blok Bezpartyjny. Nie chodzi o próżne krzykactwo, ani o nikczemne lżenie wzajemne, ani nie chodzi o licytację kto da więcej, czy kto więcej obieca, tylko o to…</u>
  182 + <u xml:id="u-16.21" who="#JózefSanojca">Z tej racji ja dziś w imieniu naszego klubu, zabrałem głos przy okazji wniesienia preliminarza, aby powiedzieć jakie ideały skierowały mas do pracy w Sejmie. Uważam, że w preliminarzu budżetowym to się odbiło i dlatego przemawiam w tej debacie. Gdyż preliminarz budżetowy odzwierciadla ideologję, którą się kieruje Blok Bezpartyjny. Nie chodzi o próżne krzykactwo, ani o nikczemne lżenie wzajemne, ani nie chodzi o licytację kto da więcej, czy kto więcej obieca, tylko o to…</u>
183 183 <u xml:id="u-16.22" who="#komentarz">(Głos: Tylko o fundusz dyspozycyjny.)</u>
184   - <u xml:id="u-16.23" who="#PSanojca">Panowie uchwalaliście innym fundusz dyspozycyjny tak łatwo, jak po maśle.</u>
  184 + <u xml:id="u-16.23" who="#JózefSanojca">Panowie uchwalaliście innym fundusz dyspozycyjny tak łatwo, jak po maśle.</u>
185 185 <u xml:id="u-16.24" who="#komentarz">(Głos: Komu?)</u>
186   - <u xml:id="u-16.25" who="#PSanojca">Sobie.</u>
  186 + <u xml:id="u-16.25" who="#JózefSanojca">Sobie.</u>
187 187 <u xml:id="u-16.26" who="#komentarz">(Głos: Ale czy tak wysoki?)</u>
188   - <u xml:id="u-16.27" who="#PSanojca">Mały czy wysoki, to wszystko jedno…</u>
  188 + <u xml:id="u-16.27" who="#JózefSanojca">Mały czy wysoki, to wszystko jedno…</u>
189 189 <u xml:id="u-16.28" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
190   - <u xml:id="u-16.29" who="#PSanojca">Cieszę się Panie kolego Nowak, że Pan krzyczy razem z p. Rybarskim, bo widać, że jesteście bratnie dusze i kiedy chodzi o partyjną licytację, znajdziecie się Panowie po jednej stronie, choć wołałbym byśmy się wszyscy raz znaleźli na jednej platformie, na platformie realnej i gospodarczej pracy dla narodu.</u>
  190 + <u xml:id="u-16.29" who="#JózefSanojca">Cieszę się Panie kolego Nowak, że Pan krzyczy razem z p. Rybarskim, bo widać, że jesteście bratnie dusze i kiedy chodzi o partyjną licytację, znajdziecie się Panowie po jednej stronie, choć wołałbym byśmy się wszyscy raz znaleźli na jednej platformie, na platformie realnej i gospodarczej pracy dla narodu.</u>
191 191 <u xml:id="u-16.30" who="#komentarz">(Wrzawa)</u>
192   - <u xml:id="u-16.31" who="#PSanojca">Jeżeli o mnie chodzi, mam za sobą nie jeden rok polityki...</u>
  192 + <u xml:id="u-16.31" who="#JózefSanojca">Jeżeli o mnie chodzi, mam za sobą nie jeden rok polityki...</u>
193 193 <u xml:id="u-16.32" who="#komentarz">(Głosy: Oho!)</u>
194   - <u xml:id="u-16.33" who="#PSanojca">...zrobiłem grubo więcej niż Wy. Jeżeli chodzi o chłopską organizację, żaden z Was w dziesiątej części tego nie zrobił. Jeśli chodzi o reformę rolną, Wy z Wyzwolenia byliście wrogami reformy przez cały ten czas. Jeśli chodzi o kwestję wykupu bez odszkodowań, w Was ta kwestja mijała największego wroga… Wyście oszukiwali chłopów.</u>
  194 + <u xml:id="u-16.33" who="#JózefSanojca">...zrobiłem grubo więcej niż Wy. Jeżeli chodzi o chłopską organizację, żaden z Was w dziesiątej części tego nie zrobił. Jeśli chodzi o reformę rolną, Wy z Wyzwolenia byliście wrogami reformy przez cały ten czas. Jeśli chodzi o kwestję wykupu bez odszkodowań, w Was ta kwestja mijała największego wroga… Wyście oszukiwali chłopów.</u>
195 195 <u xml:id="u-16.34" who="#komentarz">(Głos: A co powie Radziwiłł na to?)</u>
196   - <u xml:id="u-16.35" who="#PSanojca">Radziwiłł siedzi ze mną razem, a Panowie nie mogli tego wytrzymać.</u>
  196 + <u xml:id="u-16.35" who="#JózefSanojca">Radziwiłł siedzi ze mną razem, a Panowie nie mogli tego wytrzymać.</u>
197 197 <u xml:id="u-16.36" who="#komentarz">(Wesołość i oklaski.)</u>
198   - <u xml:id="u-16.37" who="#PSanojca">To jest ten symbol Bezpartyjnego Bloku.</u>
  198 + <u xml:id="u-16.37" who="#JózefSanojca">To jest ten symbol Bezpartyjnego Bloku.</u>
199 199 <u xml:id="u-16.38" who="#komentarz">(Oklaski w centrum.)</u>
200   - <u xml:id="u-16.39" who="#PSanojca">I Sanojca i ks. Radziwiłł zrezygnowali z wzajemnej licytacji w prawo czy w lewo, w dół czy w górę.</u>
  200 + <u xml:id="u-16.39" who="#JózefSanojca">I Sanojca i ks. Radziwiłł zrezygnowali z wzajemnej licytacji w prawo czy w lewo, w dół czy w górę.</u>
201 201 <u xml:id="u-16.40" who="#komentarz">(P. Bagiński: Zdecydowali się dostać mandaty)</u>
202   - <u xml:id="u-16.41" who="#PSanojca">Pan też jest szlachcicem, Panie Bagiński, nie zawracaj Pan głowy. Jeżeli szlachcic Bagiński może udawać radykała, to uważam, że ks. Radziwiłł może stać na gruncie realnej współpracy z polską demokracją.</u>
  202 + <u xml:id="u-16.41" who="#JózefSanojca">Pan też jest szlachcicem, Panie Bagiński, nie zawracaj Pan głowy. Jeżeli szlachcic Bagiński może udawać radykała, to uważam, że ks. Radziwiłł może stać na gruncie realnej współpracy z polską demokracją.</u>
203 203 <u xml:id="u-16.42" who="#komentarz">(P. Dubois: Pan jest rozczulający.)</u>
204   - <u xml:id="u-16.43" who="#PSanojca">Szkoda, że Pan nie płacze, ja tak lubię, jak ktoś płacze, szczególniej ze stronnictwa P. P. S.</u>
  204 + <u xml:id="u-16.43" who="#JózefSanojca">Szkoda, że Pan nie płacze, ja tak lubię, jak ktoś płacze, szczególniej ze stronnictwa P. P. S.</u>
205 205 <u xml:id="u-16.44" who="#komentarz">(Przerywania)</u>
206   - <u xml:id="u-16.45" who="#PSanojca">Nic nie szkodzi choćby Pan mnie na kolanach błagał, za Panem nie pójdę.</u>
  206 + <u xml:id="u-16.45" who="#JózefSanojca">Nic nie szkodzi choćby Pan mnie na kolanach błagał, za Panem nie pójdę.</u>
207 207 <u xml:id="u-16.46" who="#komentarz">(Głos: Co Pan ma wspólnego z Radziwiłem?)</u>
208   - <u xml:id="u-16.47" who="#PSanojca">Właśnie to jest znak, że w Polsce dojrzała zdrowa myśl twórcza, że w Polsce wszystkie klasy społeczne mają dość licytacji wzajemnej, że w Polsce całe społeczeństwo ma dość politycznego krzykactwa, że w Polsce społeczeństwo ma dość tego „kto da więcej”.</u>
  208 + <u xml:id="u-16.47" who="#JózefSanojca">Właśnie to jest znak, że w Polsce dojrzała zdrowa myśl twórcza, że w Polsce wszystkie klasy społeczne mają dość licytacji wzajemnej, że w Polsce całe społeczeństwo ma dość politycznego krzykactwa, że w Polsce społeczeństwo ma dość tego „kto da więcej”.</u>
209 209 <u xml:id="u-16.48" who="#komentarz">(P. Dubois: Mów Pan jak najdłużej, bo za parę godzin będzie 1 kwietnia.)</u>
210   - <u xml:id="u-16.49" who="#PSanojca">Ja też traktuję Pańskie wykrzykniki, jak prima aprilis.</u>
  210 + <u xml:id="u-16.49" who="#JózefSanojca">Ja też traktuję Pańskie wykrzykniki, jak prima aprilis.</u>
211 211 <u xml:id="u-16.50" who="#komentarz">(Głos: Sanojca moralna!)</u>
212   - <u xml:id="u-16.51" who="#PSanojca">A czy Pan jest moralny? To niech Pan wyliczy swoje grzechy, z przyjemnością posłuchamy.</u>
213   - <u xml:id="u-16.52" who="#PSanojca">Proszę Panów, otóż tak to zawsze było: te przerywania i wykrzykniki to jeden z przykładów sejmowania. W ten sposób robiliśmy przez 10 lat: śmieliśmy się nawzajem z siebie, kłóciliśmy się nawzajem, robiliśmy kawały rozmaite, a naród ginął z głodu i nędzy. Bezrobocie wzrosło do 400.000 przeszło. Robotnicy Was wybrali, Panowie posłowie robotniczy, byście im dali chleb, a z kłótni Waszych wyrosła skrajna nędza Polsce. Kłóciliście się, kto robotnikowi da więcej, a robotnik z głodu ginął na ulicach m. Warszawy czy Łodzi. Kłóciliście się posłowie chłopscy o to, ile ma kosztować ziemia z reformy a 200 000 chłopów trzeba było wywieźć z kraju, żeby nie ginęli z głodu. Oto co Wasza licytacja dała. Wysyłaliście różne deputacie, nawet P. P. S. wysłała deputacie, ażeby szukać w Maroku miejsca dla naszych robotników.</u>
  212 + <u xml:id="u-16.51" who="#JózefSanojca">A czy Pan jest moralny? To niech Pan wyliczy swoje grzechy, z przyjemnością posłuchamy.</u>
  213 + <u xml:id="u-16.52" who="#JózefSanojca">Proszę Panów, otóż tak to zawsze było: te przerywania i wykrzykniki to jeden z przykładów sejmowania. W ten sposób robiliśmy przez 10 lat: śmieliśmy się nawzajem z siebie, kłóciliśmy się nawzajem, robiliśmy kawały rozmaite, a naród ginął z głodu i nędzy. Bezrobocie wzrosło do 400.000 przeszło. Robotnicy Was wybrali, Panowie posłowie robotniczy, byście im dali chleb, a z kłótni Waszych wyrosła skrajna nędza Polsce. Kłóciliście się, kto robotnikowi da więcej, a robotnik z głodu ginął na ulicach m. Warszawy czy Łodzi. Kłóciliście się posłowie chłopscy o to, ile ma kosztować ziemia z reformy a 200 000 chłopów trzeba było wywieźć z kraju, żeby nie ginęli z głodu. Oto co Wasza licytacja dała. Wysyłaliście różne deputacie, nawet P. P. S. wysłała deputacie, ażeby szukać w Maroku miejsca dla naszych robotników.</u>
214 214 <u xml:id="u-16.53" who="#komentarz">(Głos na lewicy: To jest poezja!)</u>
215   - <u xml:id="u-16.54" who="#PSanojca">Chciałbym, żeby to była poezja, ale niestety to jest czarna rzeczywistość, której Wy nie chcecie widzieć.</u>
  215 + <u xml:id="u-16.54" who="#JózefSanojca">Chciałbym, żeby to była poezja, ale niestety to jest czarna rzeczywistość, której Wy nie chcecie widzieć.</u>
216 216 <u xml:id="u-16.55" who="#komentarz">(Głos: A jak jest teraz?)</u>
217   - <u xml:id="u-16.56" who="#PSanojca">Jednak teraz przeszło 100.000 ludzi znalazło pracę w Polsce. Że tak jest, Wy to najlepiej wiecie, Koledzy z P. P. S., bo jednym z ludzi, który się tem zasłużył że dał tę pracę, jest jeden z Waszych przywódców, p. Moraczewski. Wystarczy wziąć budżet Ministerstwa Robót Publicznych.</u>
218   - <u xml:id="u-16.57" who="#PSanojca">Ja nie wiem, gdzie macie wstyd Panowie, bo nawet i poseł powinien się wstydzić gadać głupstwa, a bardzo wielkiem głupstwem jest nie widzieć prawdy.</u>
  217 + <u xml:id="u-16.56" who="#JózefSanojca">Jednak teraz przeszło 100.000 ludzi znalazło pracę w Polsce. Że tak jest, Wy to najlepiej wiecie, Koledzy z P. P. S., bo jednym z ludzi, który się tem zasłużył że dał tę pracę, jest jeden z Waszych przywódców, p. Moraczewski. Wystarczy wziąć budżet Ministerstwa Robót Publicznych.</u>
  218 + <u xml:id="u-16.57" who="#JózefSanojca">Ja nie wiem, gdzie macie wstyd Panowie, bo nawet i poseł powinien się wstydzić gadać głupstwa, a bardzo wielkiem głupstwem jest nie widzieć prawdy.</u>
219 219 <u xml:id="u-16.58" who="#komentarz">(Okrzyki-)</u>
220   - <u xml:id="u-16.59" who="#PSanojca">Może być że Pan jest tak młody, że nie pamięta, co się działo pięć lat temu. Wówczas budżet Ministerstwa Robót Publicznych, nie wiem, czy przenosił 10 mil jonów, a dziś szanowny Panie Kolego z P. P. S.; wynosi 134 mil jony złotych.</u>
  220 + <u xml:id="u-16.59" who="#JózefSanojca">Może być że Pan jest tak młody, że nie pamięta, co się działo pięć lat temu. Wówczas budżet Ministerstwa Robót Publicznych, nie wiem, czy przenosił 10 mil jonów, a dziś szanowny Panie Kolego z P. P. S.; wynosi 134 mil jony złotych.</u>
221 221 <u xml:id="u-16.60" who="#komentarz">(Głos na ławach P. P. S.: Czy to Pańska zasługa?)</u>
222   - <u xml:id="u-16.61" who="#PSanojca">Właśnie, to nie jest moja zasługa, ale ja, jako ten chłop, jak Wyście nieraz mówili, widzę, że towarzysz Moraczewski ma wielką zasługę, a Wy, jego towarzysze partyjni, wykreśliliście go ze swej partji.</u>
  222 + <u xml:id="u-16.61" who="#JózefSanojca">Właśnie, to nie jest moja zasługa, ale ja, jako ten chłop, jak Wyście nieraz mówili, widzę, że towarzysz Moraczewski ma wielką zasługę, a Wy, jego towarzysze partyjni, wykreśliliście go ze swej partji.</u>
223 223 <u xml:id="u-16.62" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
224   - <u xml:id="u-16.63" who="#PSanojca">On chciał tak, jak i ja chcę, on mając możność pracy przy Marszałku Piłsudskim, chciał dać robotnikowi kawałek chleba, a nie marne i czcze frazesy.</u>
  224 + <u xml:id="u-16.63" who="#JózefSanojca">On chciał tak, jak i ja chcę, on mając możność pracy przy Marszałku Piłsudskim, chciał dać robotnikowi kawałek chleba, a nie marne i czcze frazesy.</u>
225 225 <u xml:id="u-16.64" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
226   - <u xml:id="u-16.65" who="#PSanojca">I mamy też budżet, nie mniejszy, w którym czytamy, że ogólna suma wydatków zwyczajnych wynosi 99,829.705, a suma wydatków nadzwyczajnych 34 miljony 800 kilkadziesiąt tysięcy. Gdybym tak kilka lat temu wstecz powiedział, że należy w budżecie zwyczajnym wstawić tylko te 34 mil jony, tobyście się śmiali z tego, bo pamiętam Wasz śmiech na Komisji Budżetowej w zeszłym Sejmie, jak dziś śmiejecie się z ideologji Bezpartyjnego Bloku, tak śmieliście się już wówczas z rozmaitych twórczych poczynań, nie chcieliście widzieć i znać potrzeb pracy i twórczych poczynań. Ja pamiętam te czasy, kiedy w Sejmie wszystkie partje od lewicy do prawicy, gdy była mowa o budowie nowych kolei, mówiły: trzeba czekać, bo jest marka, trzeba czekać, aż będzie dobry złoty.</u>
  226 + <u xml:id="u-16.65" who="#JózefSanojca">I mamy też budżet, nie mniejszy, w którym czytamy, że ogólna suma wydatków zwyczajnych wynosi 99,829.705, a suma wydatków nadzwyczajnych 34 miljony 800 kilkadziesiąt tysięcy. Gdybym tak kilka lat temu wstecz powiedział, że należy w budżecie zwyczajnym wstawić tylko te 34 mil jony, tobyście się śmiali z tego, bo pamiętam Wasz śmiech na Komisji Budżetowej w zeszłym Sejmie, jak dziś śmiejecie się z ideologji Bezpartyjnego Bloku, tak śmieliście się już wówczas z rozmaitych twórczych poczynań, nie chcieliście widzieć i znać potrzeb pracy i twórczych poczynań. Ja pamiętam te czasy, kiedy w Sejmie wszystkie partje od lewicy do prawicy, gdy była mowa o budowie nowych kolei, mówiły: trzeba czekać, bo jest marka, trzeba czekać, aż będzie dobry złoty.</u>
227 227 <u xml:id="u-16.66" who="#komentarz">(Głos na prawicy: Czy to mówił i p. Sanojca?)</u>
228   - <u xml:id="u-16.67" who="#PSanojca">Ja mówiłem: budować! a Panowie się śmiali. Gdy mówiono o melioracjach rolnych, też powiadano: jeszcze są marki polskie, jeszcze czas, czekajmy aż będzie złoty, wtedy będziemy robili meljoracje. Gdy mówiono o reformie rolnej, mówiono też: czekajcie aż będzie złoty, wtedy będziemy robili reformę rolną. Były to wszystko czcigodne głupstwa, wygłaszane przez różnych potentatów partyjnych, uczonych z prawicy. Jasnem zaś było, że gdy była marka, wtedy był najlepszy czas na różne inwestycyjne roboty, bo wtedy było wszystko jedno, czy się więcej, czy mniej marek wybiło, a wynik realnej pracy, czy to most, czy to kolej, zostawały. Wtedy jednak śmieliście się, tak jak się dziś śmiejecie z realnej pracy Rządu.</u>
229   - <u xml:id="u-16.68" who="#PSanojca">I dziś chcecie, ażeby ten Rząd zszedł z wysokiego piedestału pracy dla dobra kraju do targów i szachrowania po kuluarach! Rząd tego nie zrobi. Aczkolwiek przemawiam tylko imieniem bloku — mogę powiedzieć, że Rząd nie poniży się do chodzenia po kuluarach i szachrowania politycznego. Rząd idzie jasną drogą realnej pracy dla dobra Państwa Polskiego. Rząd idzie jasną drogą do dźwignięcia całego społeczeństwa z katastrofalne? nędzy, do i akie j właśnie niedbała gospodarka i licytacjami politycznemi Państwo Polskie prowadziliście. Przecież jest jasne jak słońce, że najlepsze poczynania jakiegokolwiek Rządu nie mogły się zrealizować wskutek tego, że szachrowano w prawo i w lewo, wskutek tego, że Rząd musiał ulegać najrozmaitszym naciskom różnych partji; że nie zdrowa myśl twórcza, nie inicjatywa społeczno-gospodarcza, lecz partyjnictwo, licytacja partyjna były synonimem naszej sejmowej roboty.</u>
  228 + <u xml:id="u-16.67" who="#JózefSanojca">Ja mówiłem: budować! a Panowie się śmiali. Gdy mówiono o melioracjach rolnych, też powiadano: jeszcze są marki polskie, jeszcze czas, czekajmy aż będzie złoty, wtedy będziemy robili meljoracje. Gdy mówiono o reformie rolnej, mówiono też: czekajcie aż będzie złoty, wtedy będziemy robili reformę rolną. Były to wszystko czcigodne głupstwa, wygłaszane przez różnych potentatów partyjnych, uczonych z prawicy. Jasnem zaś było, że gdy była marka, wtedy był najlepszy czas na różne inwestycyjne roboty, bo wtedy było wszystko jedno, czy się więcej, czy mniej marek wybiło, a wynik realnej pracy, czy to most, czy to kolej, zostawały. Wtedy jednak śmieliście się, tak jak się dziś śmiejecie z realnej pracy Rządu.</u>
  229 + <u xml:id="u-16.68" who="#JózefSanojca">I dziś chcecie, ażeby ten Rząd zszedł z wysokiego piedestału pracy dla dobra kraju do targów i szachrowania po kuluarach! Rząd tego nie zrobi. Aczkolwiek przemawiam tylko imieniem bloku — mogę powiedzieć, że Rząd nie poniży się do chodzenia po kuluarach i szachrowania politycznego. Rząd idzie jasną drogą realnej pracy dla dobra Państwa Polskiego. Rząd idzie jasną drogą do dźwignięcia całego społeczeństwa z katastrofalne? nędzy, do i akie j właśnie niedbała gospodarka i licytacjami politycznemi Państwo Polskie prowadziliście. Przecież jest jasne jak słońce, że najlepsze poczynania jakiegokolwiek Rządu nie mogły się zrealizować wskutek tego, że szachrowano w prawo i w lewo, wskutek tego, że Rząd musiał ulegać najrozmaitszym naciskom różnych partji; że nie zdrowa myśl twórcza, nie inicjatywa społeczno-gospodarcza, lecz partyjnictwo, licytacja partyjna były synonimem naszej sejmowej roboty.</u>
230 230 <u xml:id="u-16.69" who="#komentarz">(P. Nowak: Dlaczego Pan wtedy tego, nie mówił?)</u>
231   - <u xml:id="u-16.70" who="#PSanojca">Jest czas, Kolego Nowak, dla Was i dziś się nawrócić, i dziś możecie Kolego porzucić swój obłęd partyjny.</u>
  231 + <u xml:id="u-16.70" who="#JózefSanojca">Jest czas, Kolego Nowak, dla Was i dziś się nawrócić, i dziś możecie Kolego porzucić swój obłęd partyjny.</u>
232 232 <u xml:id="u-16.71" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
233   - <u xml:id="u-16.72" who="#PSanojca">Jeżeli by te wszystkie partyjne licytacje, partyjne obiecanki były w stanie dać chłopu, czy robotnikowi choć mizerny kawałek chleba, w tej chwili szedłbym z Wami, a nie z Bezpartyjnym Blokiem, ale widzę, że te wszystkie partyjne gadania, to było, jak się to mówi, austryjackie gadanie, próżne, czcze, nadęte powietrzem frazesy, za któremi skrywało się podrywanie sobie wzajemne nóg, karjerowiczostwo, dążenie do żłóbka rządowego, ażeby z tego żłóbka to i owo chapnąć. I nawet dzisiaj to się widzi. Rząd dzisiejszy nie przyszedł z obiecankami, ale przyszedł z realnem przedłożeniem, z tym oto preliminarzem, z konkretnemi sumami dla tych resortów, które dają rozwój produkcji, czy to weźmiemy Ministerstwo Rolnictwa, czy Ministerstwo Robót Publicznych, czy Ministerstwo Przemysłu i Handlu. I to nie są już tylko zwykłe kwoty na utrzymanie personelu, biurokracji, ale w każdym resorcie są hojną ręką dane grube dziesiątki i setki miljonów na rozwój naszej produkcji krajowej. Korzyści są wszędzie, czy to będzie rolnictwo, na które Rząd daje 40 parę milionów, czy to będą roboty publiczne, na które idzie 134 milionów, czy to będzie Ministerstwo Przemysłu i Handlu, które zapoczątkowało wielką pracę twórczą, z której największem przedsięwzięciem może jest budowa drugiej fabryki przetworów azotowych w Tarnowie i budowa portu w Gdyni, czy to będzie Ministerstwo Reform Rolnych, bo i to Ministerstwo nareszcie ruszyło z miejsca. Niektórzy z Panów mówią ironicznie, że oto szlachcic Staniewicz przeprowadza reformę rolną. Dobrze, ale za tego szlachcica Staniewicza rozparcelowano 5 razy więcej roli i chłop dostał 5 razy więcej gruntu w ręce, aniżeli za jakiegokolwiek innego rządu, gdy ministrem reform rolnych był poseł z Piasta czy Wyzwolenia. I ja Sanojca jako poseł chłopski, patrząc na to, kierując się realnemi potrzebami chłopów i w ogóle pracującego człowieka, czy to będzie chłop czy robotnik, czy mieszczanin czy rzemieślnik, muszę powiedzieć, że dzisiejszy Rząd to jest pierwszy rząd, który nie kłamie, nie obiecuje, nie żartuje i nie szachruje, ale realną, ciężką i żmudną pracą stawia podwaliny gruntowne pod rozwój nie tylko Państwa naszego, ale i dobrobytu każdej warstwy społecznej, a przede wszystkiem chłopów i robotników.</u>
  233 + <u xml:id="u-16.72" who="#JózefSanojca">Jeżeli by te wszystkie partyjne licytacje, partyjne obiecanki były w stanie dać chłopu, czy robotnikowi choć mizerny kawałek chleba, w tej chwili szedłbym z Wami, a nie z Bezpartyjnym Blokiem, ale widzę, że te wszystkie partyjne gadania, to było, jak się to mówi, austryjackie gadanie, próżne, czcze, nadęte powietrzem frazesy, za któremi skrywało się podrywanie sobie wzajemne nóg, karjerowiczostwo, dążenie do żłóbka rządowego, ażeby z tego żłóbka to i owo chapnąć. I nawet dzisiaj to się widzi. Rząd dzisiejszy nie przyszedł z obiecankami, ale przyszedł z realnem przedłożeniem, z tym oto preliminarzem, z konkretnemi sumami dla tych resortów, które dają rozwój produkcji, czy to weźmiemy Ministerstwo Rolnictwa, czy Ministerstwo Robót Publicznych, czy Ministerstwo Przemysłu i Handlu. I to nie są już tylko zwykłe kwoty na utrzymanie personelu, biurokracji, ale w każdym resorcie są hojną ręką dane grube dziesiątki i setki miljonów na rozwój naszej produkcji krajowej. Korzyści są wszędzie, czy to będzie rolnictwo, na które Rząd daje 40 parę milionów, czy to będą roboty publiczne, na które idzie 134 milionów, czy to będzie Ministerstwo Przemysłu i Handlu, które zapoczątkowało wielką pracę twórczą, z której największem przedsięwzięciem może jest budowa drugiej fabryki przetworów azotowych w Tarnowie i budowa portu w Gdyni, czy to będzie Ministerstwo Reform Rolnych, bo i to Ministerstwo nareszcie ruszyło z miejsca. Niektórzy z Panów mówią ironicznie, że oto szlachcic Staniewicz przeprowadza reformę rolną. Dobrze, ale za tego szlachcica Staniewicza rozparcelowano 5 razy więcej roli i chłop dostał 5 razy więcej gruntu w ręce, aniżeli za jakiegokolwiek innego rządu, gdy ministrem reform rolnych był poseł z Piasta czy Wyzwolenia. I ja Sanojca jako poseł chłopski, patrząc na to, kierując się realnemi potrzebami chłopów i w ogóle pracującego człowieka, czy to będzie chłop czy robotnik, czy mieszczanin czy rzemieślnik, muszę powiedzieć, że dzisiejszy Rząd to jest pierwszy rząd, który nie kłamie, nie obiecuje, nie żartuje i nie szachruje, ale realną, ciężką i żmudną pracą stawia podwaliny gruntowne pod rozwój nie tylko Państwa naszego, ale i dobrobytu każdej warstwy społecznej, a przede wszystkiem chłopów i robotników.</u>
234 234 <u xml:id="u-16.73" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
235   - <u xml:id="u-16.74" who="#PSanojca">Jeżeli koledzy z Wyzwolenia chcą, to ja im przypomnę jedna tajemnice klubową. Była to sprawa monopolu zapałczanego, kiedy za marne 5.000 000 zł., które miano rzucić kasom gminnym, już w klubie Wyzwolenia uchwalono głosować za tym monopolem. I ja dopiero musiałem zrobić awanturę i ledwie udało mi się tę uchwałę zreasumować. Dziś zaś bez żadnych ustępstw, bez niczego, macie w Banku Rolnym 100 000 000, za czasów szlachcica Staniewicza. To, że ktoś się urodził szlachcicem, nie jest zbrodnią. Zbrodnią jest, jeżeli chłop zamiast podnosić chłoną, topi go w nędzy. I Kościuszko był szlachcicem i inni wielcy ludzie byli szlachcicami, a jednak więcej pracowali od niejednego tromtadrata w Polsce, bo co mi po człowieku, który chodzi w niedzielę w sukmanie, a codziennie ubiera się w ładny czarny garnitur. W święto udaje chłopa a w inne dni chłopa rżnie drewnianą piłą. I o ile wszystkie poprzednie rządy nam chłopom dawały tylko obietnice, cacanki, to dzisiejszy Rząd jest pierwszym, który dał 100.000.000 na wspomożenie Banku Rolnego.</u>
  235 + <u xml:id="u-16.74" who="#JózefSanojca">Jeżeli koledzy z Wyzwolenia chcą, to ja im przypomnę jedna tajemnice klubową. Była to sprawa monopolu zapałczanego, kiedy za marne 5.000 000 zł., które miano rzucić kasom gminnym, już w klubie Wyzwolenia uchwalono głosować za tym monopolem. I ja dopiero musiałem zrobić awanturę i ledwie udało mi się tę uchwałę zreasumować. Dziś zaś bez żadnych ustępstw, bez niczego, macie w Banku Rolnym 100 000 000, za czasów szlachcica Staniewicza. To, że ktoś się urodził szlachcicem, nie jest zbrodnią. Zbrodnią jest, jeżeli chłop zamiast podnosić chłoną, topi go w nędzy. I Kościuszko był szlachcicem i inni wielcy ludzie byli szlachcicami, a jednak więcej pracowali od niejednego tromtadrata w Polsce, bo co mi po człowieku, który chodzi w niedzielę w sukmanie, a codziennie ubiera się w ładny czarny garnitur. W święto udaje chłopa a w inne dni chłopa rżnie drewnianą piłą. I o ile wszystkie poprzednie rządy nam chłopom dawały tylko obietnice, cacanki, to dzisiejszy Rząd jest pierwszym, który dał 100.000.000 na wspomożenie Banku Rolnego.</u>
236 236 <u xml:id="u-16.75" who="#komentarz">(P. Duro: Półtora roku chłop musi czekać.)</u>
237   - <u xml:id="u-16.76" who="#PSanojca">Kolego Duro, i Ty z tego korzystałeś.</u>
  237 + <u xml:id="u-16.76" who="#JózefSanojca">Kolego Duro, i Ty z tego korzystałeś.</u>
238 238 <u xml:id="u-16.77" who="#komentarz">(P. Duro: Półtora roku chłopi czekają na pożyczkę.)</u>
239   - <u xml:id="u-16.78" who="#PSanojca">Z Banku Rolnego korzystasz, bracie.</u>
  239 + <u xml:id="u-16.78" who="#JózefSanojca">Z Banku Rolnego korzystasz, bracie.</u>
240 240 <u xml:id="u-16.79" who="#komentarz">(P. Duro: Owszem.)</u>
241   - <u xml:id="u-16.80" who="#PSanojca">To nie krzycz, bo Cię szkoda.</u>
242   - <u xml:id="u-16.81" who="#PSanojca">Proszę Panów, jeżeli na to patrzę, co się w tym Sejmie teraz dzieje, to muszę powiedzieć, że w moich oczach dzisiejszy Rząd ma większe zasługi, niż jakikolwiek inny. Nie słowa, ale czyny świadczą o wartości człowieka. Co mi z obiecanek ministra Grabskiego) Zawsze mówił piękne i okrągłe słówka, a za parę miesięcy widziało się całkiem co innego. Dzisiejszy rząd Wam okrągłych słówek nie gada, Marszałek Piłsudski jest surowym człowiekiem, nie chce gadać, ale pod jego kierownictwem macie uzdrowioną walutę, złoto wykupiono w Anglji i złożono w Banku Polskim, zakupiono złoto w Ameryce, zaciągnięto pożyczkę nie ze stratą 200 miljonów, jak przy pożyczce dillonowskiej, macie zsanowany cały Skarb, macie rezerwy kasowe, macie budżet, który jest uwieńczeniem tego dzieła — nie głodny budżet na pokrycie wydatków urzędniczych, ale budżet na rozbudowę gospodarczą kraju. Ale Wy tego widzieć nie chcecie, boście złośliwi ludzie, boście zaciekli w partyjnych kłótniach, bo gdy Rząd rękę Wam podaje, to chwytacie za gardło, gdy Rząd daję na rolnictwo czterdzieści parę mil jonów, to powiadacie: daj jeszcze parę grajcarów i złoty zegarek, a gdy nie da, gotowiście potem utyskiwać: patrzcie, jak Rząd nie chce nic dać. Gdy Rząd daję dzisiaj na Bank Rolny 100 miljonów, Wy tego widzieć nie chcecie i Wasz przedstawiciel, ot taki poczciwy chłopek Stolarski, występuje. i powiada: nic Rząd nie robi dla rolnictwa, Grabski robił dla rolnictwa! Ale Grabski poklepał po ramieniu Stolarskiego i powiedział: dobrze będzie, kochany Stolarski! A potem Kauzik przyszedł do Wyzwolenia, pokauzikował z tym lub owym dygnitarzem, i już: niech żyje Władysław Grabski! A dzisiaj mały rolnik otrzymuje długoterminowy kredyt, w razie gradobicia dostaje w tej chwili zapomogę, a gdy zeszłego roku była powódź, wystarał się Rząd o pomoc rolną, a sam od razu dał 25 miljonów.</u>
  241 + <u xml:id="u-16.80" who="#JózefSanojca">To nie krzycz, bo Cię szkoda.</u>
  242 + <u xml:id="u-16.81" who="#JózefSanojca">Proszę Panów, jeżeli na to patrzę, co się w tym Sejmie teraz dzieje, to muszę powiedzieć, że w moich oczach dzisiejszy Rząd ma większe zasługi, niż jakikolwiek inny. Nie słowa, ale czyny świadczą o wartości człowieka. Co mi z obiecanek ministra Grabskiego) Zawsze mówił piękne i okrągłe słówka, a za parę miesięcy widziało się całkiem co innego. Dzisiejszy rząd Wam okrągłych słówek nie gada, Marszałek Piłsudski jest surowym człowiekiem, nie chce gadać, ale pod jego kierownictwem macie uzdrowioną walutę, złoto wykupiono w Anglji i złożono w Banku Polskim, zakupiono złoto w Ameryce, zaciągnięto pożyczkę nie ze stratą 200 miljonów, jak przy pożyczce dillonowskiej, macie zsanowany cały Skarb, macie rezerwy kasowe, macie budżet, który jest uwieńczeniem tego dzieła — nie głodny budżet na pokrycie wydatków urzędniczych, ale budżet na rozbudowę gospodarczą kraju. Ale Wy tego widzieć nie chcecie, boście złośliwi ludzie, boście zaciekli w partyjnych kłótniach, bo gdy Rząd rękę Wam podaje, to chwytacie za gardło, gdy Rząd daję na rolnictwo czterdzieści parę mil jonów, to powiadacie: daj jeszcze parę grajcarów i złoty zegarek, a gdy nie da, gotowiście potem utyskiwać: patrzcie, jak Rząd nie chce nic dać. Gdy Rząd daję dzisiaj na Bank Rolny 100 miljonów, Wy tego widzieć nie chcecie i Wasz przedstawiciel, ot taki poczciwy chłopek Stolarski, występuje. i powiada: nic Rząd nie robi dla rolnictwa, Grabski robił dla rolnictwa! Ale Grabski poklepał po ramieniu Stolarskiego i powiedział: dobrze będzie, kochany Stolarski! A potem Kauzik przyszedł do Wyzwolenia, pokauzikował z tym lub owym dygnitarzem, i już: niech żyje Władysław Grabski! A dzisiaj mały rolnik otrzymuje długoterminowy kredyt, w razie gradobicia dostaje w tej chwili zapomogę, a gdy zeszłego roku była powódź, wystarał się Rząd o pomoc rolną, a sam od razu dał 25 miljonów.</u>
243 243 <u xml:id="u-16.82" who="#komentarz">(Różne okrzyki.)</u>
244   - <u xml:id="u-16.83" who="#PSanojca">Warto nie być analfabetą.</u>
  244 + <u xml:id="u-16.83" who="#JózefSanojca">Warto nie być analfabetą.</u>
245 245 <u xml:id="u-16.84" who="#komentarz">(P. Pawłowski: A nie tak poniżać się, jak Pan, który pluje we własne gniazdo.)</u>
246   - <u xml:id="u-16.85" who="#PSanojca">Pan to gniazdo najlepiej opluł, handlując mandatami poselskiemi. U nas nie handlowano. A jeżeli Pan chce znać moją tajemnicę, Panie Pawłowski, jeżeli Pan ciągnie mnie za język, to Panu coś powiem. Plunąłem w stronę tego gniazda, bo wiedziałem, że wyciąga się tam rękę do możnowładców po pieniądze a w Bezpartyjnym Bloku są ludzie, którzy nie biorą pieniędzy. Blok ten składa się z ludzi ze wszystkich klas pracujących wspólnie dla dobra kraju, a nie z fałszywych krzykaczy.</u>
  246 + <u xml:id="u-16.85" who="#JózefSanojca">Pan to gniazdo najlepiej opluł, handlując mandatami poselskiemi. U nas nie handlowano. A jeżeli Pan chce znać moją tajemnicę, Panie Pawłowski, jeżeli Pan ciągnie mnie za język, to Panu coś powiem. Plunąłem w stronę tego gniazda, bo wiedziałem, że wyciąga się tam rękę do możnowładców po pieniądze a w Bezpartyjnym Bloku są ludzie, którzy nie biorą pieniędzy. Blok ten składa się z ludzi ze wszystkich klas pracujących wspólnie dla dobra kraju, a nie z fałszywych krzykaczy.</u>
247 247 <u xml:id="u-16.86" who="#komentarz">(P. Hartglass: A skąd się wzięły pieniądze na agitację wyborczą? Z podatków, które żydzi płacą!)</u>
248   - <u xml:id="u-16.87" who="#PSanojca">Bardzo mnie cieszy, że żydzi mają monopol na płacenie podatków. Ja wiem, że Wy jako żydzi macie wysokie o sobie pojęcie. Mnie się jednak zdaje, że gdyby w Polsce nie było syjonistów, toby Polska jakoś wytrzymała.</u>
  248 + <u xml:id="u-16.87" who="#JózefSanojca">Bardzo mnie cieszy, że żydzi mają monopol na płacenie podatków. Ja wiem, że Wy jako żydzi macie wysokie o sobie pojęcie. Mnie się jednak zdaje, że gdyby w Polsce nie było syjonistów, toby Polska jakoś wytrzymała.</u>
249 249 <u xml:id="u-16.88" who="#komentarz">(Głos na lewicy: Wiślicki się na Pana obrazi!)</u>
250   - <u xml:id="u-16.89" who="#PSanojca">Wiślicki nie jest syjonistą. Wiślicki wie, że rodził się na ziemi polskiej, że więcej zrobi dla żydów idąc z ludźmi pracującymi dla dobra kraju niż z syjonistami.</u>
  250 + <u xml:id="u-16.89" who="#JózefSanojca">Wiślicki nie jest syjonistą. Wiślicki wie, że rodził się na ziemi polskiej, że więcej zrobi dla żydów idąc z ludźmi pracującymi dla dobra kraju niż z syjonistami.</u>
251 251 <u xml:id="u-16.90" who="#komentarz">(P. Hartglass: Był czas, kiedy Pan pisał, że żydzi zamordowali Narutowicza.)</u>
252   - <u xml:id="u-16.91" who="#PSanojca">Pan gada głupstwa, Pan tej broszury nie ma, ja też nie mam, nic mi więc Pan nie udowodni. Pan rzuca takie twierdzenie, a to jest nieprawda. Nie pokazał Pan nic, tylko pokazał Pan, że tu mówi Pan nieprawdę. To tylko Pan pokazał, nic więcej. Ale ja się nie dziwię, namiętność i licytacja polityczna zaćmiewa mózg Panu, wykrzykuje się największe kłamstwa, byle tylko zdystansować człowieka.</u>
253   - <u xml:id="u-16.92" who="#PSanojca">Nam chodzi o to, aby z polityki wykluczyć te kłamstwa, aby z polityki wykluczyć te łgarstwa, aby wykluczyć te obelgi, wykluczyć te wzajemną licytację, aby wreszcie znalazła się poważna grupa ludzi w tem Państwie. któraby chciała realnie pracować dla dobra całego Państwa. Jesteśmy słabi, a Chcielibyśmy, byśmy jako Państwo byli mocni.</u>
254   - <u xml:id="u-16.93" who="#PSanojca">Ot ten nasz budżet, który wprawdzie obejmuje znaczne sumy, lecz w porównaniu no. z budżetem austryjackim z 1913 r. jest bardzo słabym budżetem. Jeżeli Austrja. ta rozklekotana, tak kiepsko rządzona Austria, gdzie panowała nędza i bieda, miała budżet wynoszący 3.000.000.000 koron w 1913 r., czyli około 6 miliardów złotych, to nasz 2 i półmiliardowy budżet daleki jest od tego. Budżet państwa zaś jest najlepszą miarą, jakie w niem panują stosunki gospodarcze i jaka jest jego siła gospodarcza. Państwo 30 milionowe, takie jak nasze powinno mieć budżet przynajmniej 5 miliardowy. Wtedy byłyby pieniądze za rozbudowę w gospodarce Państwa. Jeżeli się nie robi wkładów choćby w rolnictwie, to taka gospodarka jest do niczego. Gospodarka rolna tak samo może być intensywna i ekstensywna, jak gospodarka krajowa. Intensywna gospodarka to ta, która wkłada pieniądze w państwo, w instytucie. Wtedy kapitał się zwraca i naród ma z czego żyć. Ekstensywna zaś jest taka Gospodarka, przy której budżet jest chudy, ma wydatki personalne, gdzie w końcu jest głód urzędników i robotników i gdzie jest upadek gospodarczy w całym kraju. Proszę się zastanowić nad tem. Szanowni Panowie.</u>
255   - <u xml:id="u-16.94" who="#PSanojca">Ja się zastanawiałem nad tem zanim poszedłem do „jedynki”, że Polska jest jedynym krajem który dostarcza służących dla całego świata.</u>
  252 + <u xml:id="u-16.91" who="#JózefSanojca">Pan gada głupstwa, Pan tej broszury nie ma, ja też nie mam, nic mi więc Pan nie udowodni. Pan rzuca takie twierdzenie, a to jest nieprawda. Nie pokazał Pan nic, tylko pokazał Pan, że tu mówi Pan nieprawdę. To tylko Pan pokazał, nic więcej. Ale ja się nie dziwię, namiętność i licytacja polityczna zaćmiewa mózg Panu, wykrzykuje się największe kłamstwa, byle tylko zdystansować człowieka.</u>
  253 + <u xml:id="u-16.92" who="#JózefSanojca">Nam chodzi o to, aby z polityki wykluczyć te kłamstwa, aby z polityki wykluczyć te łgarstwa, aby wykluczyć te obelgi, wykluczyć te wzajemną licytację, aby wreszcie znalazła się poważna grupa ludzi w tem Państwie. któraby chciała realnie pracować dla dobra całego Państwa. Jesteśmy słabi, a Chcielibyśmy, byśmy jako Państwo byli mocni.</u>
  254 + <u xml:id="u-16.93" who="#JózefSanojca">Ot ten nasz budżet, który wprawdzie obejmuje znaczne sumy, lecz w porównaniu no. z budżetem austryjackim z 1913 r. jest bardzo słabym budżetem. Jeżeli Austrja. ta rozklekotana, tak kiepsko rządzona Austria, gdzie panowała nędza i bieda, miała budżet wynoszący 3.000.000.000 koron w 1913 r., czyli około 6 miliardów złotych, to nasz 2 i półmiliardowy budżet daleki jest od tego. Budżet państwa zaś jest najlepszą miarą, jakie w niem panują stosunki gospodarcze i jaka jest jego siła gospodarcza. Państwo 30 milionowe, takie jak nasze powinno mieć budżet przynajmniej 5 miliardowy. Wtedy byłyby pieniądze za rozbudowę w gospodarce Państwa. Jeżeli się nie robi wkładów choćby w rolnictwie, to taka gospodarka jest do niczego. Gospodarka rolna tak samo może być intensywna i ekstensywna, jak gospodarka krajowa. Intensywna gospodarka to ta, która wkłada pieniądze w państwo, w instytucie. Wtedy kapitał się zwraca i naród ma z czego żyć. Ekstensywna zaś jest taka Gospodarka, przy której budżet jest chudy, ma wydatki personalne, gdzie w końcu jest głód urzędników i robotników i gdzie jest upadek gospodarczy w całym kraju. Proszę się zastanowić nad tem. Szanowni Panowie.</u>
  255 + <u xml:id="u-16.94" who="#JózefSanojca">Ja się zastanawiałem nad tem zanim poszedłem do „jedynki”, że Polska jest jedynym krajem który dostarcza służących dla całego świata.</u>
256 256 <u xml:id="u-16.95" who="#komentarz">(Głos: Dla Radziwiłła!)</u>
257   - <u xml:id="u-16.96" who="#PSanojca">Żeby tylko dla Radziwiłła, to nie byłoby jeszcze tak źle, ale to bieda, że dostarcza ich dla całego świata. Myśmy doszli do tego stopnia nędzy, że zaczęliśmy szukać innych kra i ów, zamiast nowe źródła zarobków otworzyć. Szukaliśmy, lecz do Ameryki nie puszcza i a, Niemcy kontyngent zmniejszyły z 600.000 na 40,000, do Szwecji nie puszczają, do Danii nie puszczają, Francja ma dosyć, więc zaczęliście szukać miejsca w Maroku, w Brazylii do plantacji kawy, Ukraińców i nie-Ukraińców, Polaków i nie-Polaków wysyłano do Kanady, do Urugwaju, do Paragwaju, do Peru, aż do Angoli w centralnej Afryce, byleby dać tego robotnika z Polski.</u>
258   - <u xml:id="u-16.97" who="#PSanojca">Proszę Panów! Dzisiaj Rząd wszedł na inną drogę. Oto byliśmy krajem, który miał największe potrzeby społeczne, a jednocześnie mieliśmy największą licytację partyjną. W żadnym kraju nie było tego rozbicia politycznego, jeżeli nawet wziąć klasowe organizacje, to partja chłopska w Polsce powinna być tylko jedna, a mamy tych partji chłopskich przecież 6...</u>
  257 + <u xml:id="u-16.96" who="#JózefSanojca">Żeby tylko dla Radziwiłła, to nie byłoby jeszcze tak źle, ale to bieda, że dostarcza ich dla całego świata. Myśmy doszli do tego stopnia nędzy, że zaczęliśmy szukać innych kra i ów, zamiast nowe źródła zarobków otworzyć. Szukaliśmy, lecz do Ameryki nie puszcza i a, Niemcy kontyngent zmniejszyły z 600.000 na 40,000, do Szwecji nie puszczają, do Danii nie puszczają, Francja ma dosyć, więc zaczęliście szukać miejsca w Maroku, w Brazylii do plantacji kawy, Ukraińców i nie-Ukraińców, Polaków i nie-Polaków wysyłano do Kanady, do Urugwaju, do Paragwaju, do Peru, aż do Angoli w centralnej Afryce, byleby dać tego robotnika z Polski.</u>
  258 + <u xml:id="u-16.97" who="#JózefSanojca">Proszę Panów! Dzisiaj Rząd wszedł na inną drogę. Oto byliśmy krajem, który miał największe potrzeby społeczne, a jednocześnie mieliśmy największą licytację partyjną. W żadnym kraju nie było tego rozbicia politycznego, jeżeli nawet wziąć klasowe organizacje, to partja chłopska w Polsce powinna być tylko jedna, a mamy tych partji chłopskich przecież 6...</u>
259 259 <u xml:id="u-16.98" who="#komentarz">(Głos: Boś je Pan tworzył)</u>
260   - <u xml:id="u-16.99" who="#PSanojca">...białoruskie dwie, ukraińskich 5. Jeżeli chodzi o ukraińskie, to mamy i prawicę i lewicę Selrobu. A i Panowie z tej partji robotniczej, też nie mają jednej partji, lecz aż pięć.</u>
  260 + <u xml:id="u-16.99" who="#JózefSanojca">...białoruskie dwie, ukraińskich 5. Jeżeli chodzi o ukraińskie, to mamy i prawicę i lewicę Selrobu. A i Panowie z tej partji robotniczej, też nie mają jednej partji, lecz aż pięć.</u>
261 261 <u xml:id="u-16.100" who="#komentarz">(Głos: „Pan byś tak chciał, to jest pobożne życzenie)</u>
262   - <u xml:id="u-16.101" who="#PSanojca">Tak jest. Jest P. P. S., jest N. P. R. jest Chadecja, są Komuniści, P. P. S., jest lewica i prawica, a zawodowych związków macie też cztery, jak nam doskonale wiadomo. Odbywała się licytacja, który robotnik, który związek jest lepszy pod względem politycznym. Zrobili strajk socjaliści — to komuniści pracowali, zrobili komuniści — Wyście pracowali, zrobiła Chadecja — Wyście pracowali i tak zawsze szła licytacja, a przy licytacji nie ma żadnej zgody społecznej.</u>
  262 + <u xml:id="u-16.101" who="#JózefSanojca">Tak jest. Jest P. P. S., jest N. P. R. jest Chadecja, są Komuniści, P. P. S., jest lewica i prawica, a zawodowych związków macie też cztery, jak nam doskonale wiadomo. Odbywała się licytacja, który robotnik, który związek jest lepszy pod względem politycznym. Zrobili strajk socjaliści — to komuniści pracowali, zrobili komuniści — Wyście pracowali, zrobiła Chadecja — Wyście pracowali i tak zawsze szła licytacja, a przy licytacji nie ma żadnej zgody społecznej.</u>
263 263 <u xml:id="u-16.102" who="#komentarz">(Głos: Pan będzie jeszcze Blok rozbijał)</u>
264   - <u xml:id="u-16.103" who="#PSanojca">Do absurdu było doprowadzone to politykierstwo i nie miało sensu ani z narodowego, ani z klasowego punktu widzenia. Klasa robotnicza właśnie na tem rozbiciu najwięcej cierpiała, klasa chłopską strasznie cierpiała, bo każdy rząd poprzedni nie był nastawiony na podnoszenie gospodarstwa w kraju, i tylko musiał się wciąż bać, że runie, jeżeli się wysunie taki jeden filar partyjny. Czyż Panowie nie pamiętacie tych czasów, kiedy rano był mianowany jeden minister ale nim dorósł do wieczora i objął urzędowanie, to już na jego miejsce był drugi mianowany? To były skutki rozbicia i licytacji partyjnych, targów partyjnych, osłabiania się wzajemnego i oczerniania wzajemnego, które w gruncie rzeczy dawały demoralizację wsi i miast, rozbijały chłopską duszę, tępiły szlachetne myśli polityczne, a skutkiem było największe zaniedbanie rolnictwa. Ale Państwo pogrążało się przy tem w przepaść nędzy i ruiny. Polska waluta była rujnowana, polskie gospodarstwo było rujnowane, polskie fabryki były zamykane, najgorsze działy się rzeczy, a Wyście w Sejmie się kłócili, kto jest lepszy, chłop czy robotnik, kto jest lepszy katolik, czy Żyd, kto jest lepszy, Ukrainiec, Białorusin, czy Polak i t. d. Ale wszyscy razem: Polacy, Ukraińcy, Żydzi i Niemcy żyli w wielkim przygnębieniu gospodarczem; przemysłowi daleko było do Forda, handlowi daleko było do handlu niemieckiego, chłopu daleko było i do chłopa duńskiego czy szwajcarskiego, robotnikowi daleko było do robotnika, pracującego u Forda. Patrzę na Amerykę. Ameryka ma 125.000.000, ludzi, z 50 narodowości i wyznań, 4 rasy, a tylko dwa stronnictwa, za to zaś ma wielki kapitał Forda...</u>
  264 + <u xml:id="u-16.103" who="#JózefSanojca">Do absurdu było doprowadzone to politykierstwo i nie miało sensu ani z narodowego, ani z klasowego punktu widzenia. Klasa robotnicza właśnie na tem rozbiciu najwięcej cierpiała, klasa chłopską strasznie cierpiała, bo każdy rząd poprzedni nie był nastawiony na podnoszenie gospodarstwa w kraju, i tylko musiał się wciąż bać, że runie, jeżeli się wysunie taki jeden filar partyjny. Czyż Panowie nie pamiętacie tych czasów, kiedy rano był mianowany jeden minister ale nim dorósł do wieczora i objął urzędowanie, to już na jego miejsce był drugi mianowany? To były skutki rozbicia i licytacji partyjnych, targów partyjnych, osłabiania się wzajemnego i oczerniania wzajemnego, które w gruncie rzeczy dawały demoralizację wsi i miast, rozbijały chłopską duszę, tępiły szlachetne myśli polityczne, a skutkiem było największe zaniedbanie rolnictwa. Ale Państwo pogrążało się przy tem w przepaść nędzy i ruiny. Polska waluta była rujnowana, polskie gospodarstwo było rujnowane, polskie fabryki były zamykane, najgorsze działy się rzeczy, a Wyście w Sejmie się kłócili, kto jest lepszy, chłop czy robotnik, kto jest lepszy katolik, czy Żyd, kto jest lepszy, Ukrainiec, Białorusin, czy Polak i t. d. Ale wszyscy razem: Polacy, Ukraińcy, Żydzi i Niemcy żyli w wielkim przygnębieniu gospodarczem; przemysłowi daleko było do Forda, handlowi daleko było do handlu niemieckiego, chłopu daleko było i do chłopa duńskiego czy szwajcarskiego, robotnikowi daleko było do robotnika, pracującego u Forda. Patrzę na Amerykę. Ameryka ma 125.000.000, ludzi, z 50 narodowości i wyznań, 4 rasy, a tylko dwa stronnictwa, za to zaś ma wielki kapitał Forda...</u>
265 265 <u xml:id="u-16.104" who="#komentarz">(Wesołość)</u>
266   - <u xml:id="u-16.105" who="#PSanojca">...ma robotników po 10 dolarów dziennie zarabiających, mających automobile i piękne mieszkania.</u>
  266 + <u xml:id="u-16.105" who="#JózefSanojca">...ma robotników po 10 dolarów dziennie zarabiających, mających automobile i piękne mieszkania.</u>
267 267 <u xml:id="u-16.106" who="#komentarz">(P. Hartglass: Jedź Pan do Ameryki!)</u>
268   - <u xml:id="u-16.107" who="#PSanojca">Tam wszyscy gadają po angielsku i wszyscy Żydzi w Ameryce uważają się za Amerykanów, pracują w Ameryce lojalnie dla państwa, które się nazywa Stanami Zjednoczonemi, kochają te Stany Zjednoczone, wychwalają do najwyższego stopnia tę swoją ojczyznę. Oni Wam Palestynę urządzają, a nie Wy, bo za wielkie dziady w porównaniu z nimi jesteście.</u>
  268 + <u xml:id="u-16.107" who="#JózefSanojca">Tam wszyscy gadają po angielsku i wszyscy Żydzi w Ameryce uważają się za Amerykanów, pracują w Ameryce lojalnie dla państwa, które się nazywa Stanami Zjednoczonemi, kochają te Stany Zjednoczone, wychwalają do najwyższego stopnia tę swoją ojczyznę. Oni Wam Palestynę urządzają, a nie Wy, bo za wielkie dziady w porównaniu z nimi jesteście.</u>
269 269 <u xml:id="u-16.108" who="#komentarz">(Wesołość)</u>
270   - <u xml:id="u-16.109" who="#PSanojca">Nikomu nie szkodzi dobrze prowadzić gospodarstwo.</u>
  270 + <u xml:id="u-16.109" who="#JózefSanojca">Nikomu nie szkodzi dobrze prowadzić gospodarstwo.</u>
271 271 <u xml:id="u-16.110" who="#komentarz">(Głos: Do budżetu!)</u>
272   - <u xml:id="u-16.111" who="#PSanojca">Stoi to w związku z tematem. Dzisiejsze przedłożenie budżetowe jest właśnie wyrazem podniesienia się gospodarczego naszego kraju. Jest to pierwszy budżet tłusty, który jest przeznaczony nie tylko na wydatki personalne, ale i na rozwój przemysłu, na rozwój rolnictwa, na przeprowadzenie reformy rolnej, na budowle wodne, na elektryfikację kraju, na roboty publiczne.</u>
  272 + <u xml:id="u-16.111" who="#JózefSanojca">Stoi to w związku z tematem. Dzisiejsze przedłożenie budżetowe jest właśnie wyrazem podniesienia się gospodarczego naszego kraju. Jest to pierwszy budżet tłusty, który jest przeznaczony nie tylko na wydatki personalne, ale i na rozwój przemysłu, na rozwój rolnictwa, na przeprowadzenie reformy rolnej, na budowle wodne, na elektryfikację kraju, na roboty publiczne.</u>
273 273 <u xml:id="u-16.112" who="#komentarz">(Przerywania)</u>
274   - <u xml:id="u-16.113" who="#PSanojca">Wy doskonale wiecie, że Wasi towarzysze najwięcej pieniędzy za te roboty wezmą, jako robotnicy i słusznie im się to należy.</u>
  274 + <u xml:id="u-16.113" who="#JózefSanojca">Wy doskonale wiecie, że Wasi towarzysze najwięcej pieniędzy za te roboty wezmą, jako robotnicy i słusznie im się to należy.</u>
275 275 <u xml:id="u-16.114" who="#komentarz">(Przerywania)</u>
276   - <u xml:id="u-16.115" who="#PSanojca">Największem nieszczęściem dla P. P. $. było to, szanowny Kolego, że mieliście bezrobotnych, a przez to zagrożone były wszystkie ubezpieczenia socjalne, rozpłaszczone niejako przez tę straszliwą nędzę proletarjatu. Nie zaszkodzi klasie pracującej, nie szkodzi idei robotniczej, nawet najskrajniejszej, jeżeli każdy robotnik będzie miał w garnku kawałek mięsa.</u>
  276 + <u xml:id="u-16.115" who="#JózefSanojca">Największem nieszczęściem dla P. P. $. było to, szanowny Kolego, że mieliście bezrobotnych, a przez to zagrożone były wszystkie ubezpieczenia socjalne, rozpłaszczone niejako przez tę straszliwą nędzę proletarjatu. Nie zaszkodzi klasie pracującej, nie szkodzi idei robotniczej, nawet najskrajniejszej, jeżeli każdy robotnik będzie miał w garnku kawałek mięsa.</u>
277 277 <u xml:id="u-16.116" who="#komentarz">(Głos: Ale go nie ma!)</u>
278   - <u xml:id="u-16.117" who="#PSanojca">Z Waszego krzyku się to nie narodzi.</u>
  278 + <u xml:id="u-16.117" who="#JózefSanojca">Z Waszego krzyku się to nie narodzi.</u>
279 279 <u xml:id="u-16.118" who="#komentarz">(Głos: Kolego Sanojca, płk. Sławek ma dla Was nominację na prezesa.)</u>
280   - <u xml:id="u-16.119" who="#PSanojca">Ja jestem dość wytrzymały, ale nikomu zaszczytu nie przynosi, gdy wykrzykuje głupie dowcipy. Gdy chcecie krzyczeć, namyślcie się i powiedzcie mądry dowcip, wtedy Wam przyklasnę.</u>
281   - <u xml:id="u-16.120" who="#PSanojca">Ja uważam, i to jest zdanie Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, że żadnej klasie społecznej w Polsce, żadnej narodowości, nikomu nie zaszkodzi, jeżeli w miejsce straszliwej nędzy i gospodarczego upadku zacznie się w Polsce rozwój gospodarczy.</u>
  280 + <u xml:id="u-16.119" who="#JózefSanojca">Ja jestem dość wytrzymały, ale nikomu zaszczytu nie przynosi, gdy wykrzykuje głupie dowcipy. Gdy chcecie krzyczeć, namyślcie się i powiedzcie mądry dowcip, wtedy Wam przyklasnę.</u>
  281 + <u xml:id="u-16.120" who="#JózefSanojca">Ja uważam, i to jest zdanie Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, że żadnej klasie społecznej w Polsce, żadnej narodowości, nikomu nie zaszkodzi, jeżeli w miejsce straszliwej nędzy i gospodarczego upadku zacznie się w Polsce rozwój gospodarczy.</u>
282 282 <u xml:id="u-16.121" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
283   - <u xml:id="u-16.122" who="#PSanojca">Nikomu z chłopów nie zaszkodzi, gdy w Banku Polskim będzie 100 miljonów.</u>
  283 + <u xml:id="u-16.122" who="#JózefSanojca">Nikomu z chłopów nie zaszkodzi, gdy w Banku Polskim będzie 100 miljonów.</u>
284 284 <u xml:id="u-16.123" who="#komentarz">(P. Duro: Byle tylko chłopi mieli z tego kredyt.)</u>
285   - <u xml:id="u-16.124" who="#PSanojca">Nikomu nie zaszkodzi, gdy kwoty na roboty publiczne będą w setkach miljonów, nikomu z urzędników nie zaszkodzi, gdy w kasie Państwa będą pieniądze i ustanie obawa, że na 1-go nie będzie czem wypłacić pensji. Nikomu to nie zaszkodzi ani przemysłowcom, ani ziemianom, jeżeli Bank Polski, jeżeli Skarb Państwa Polskiego, jeżeli cała gospodarka krajowa pomyślnie będzie się rozwijała. Nie zaszkodzi to ani Ukraińcom, ani Żydom, ani Białorusinom.</u>
  285 + <u xml:id="u-16.124" who="#JózefSanojca">Nikomu nie zaszkodzi, gdy kwoty na roboty publiczne będą w setkach miljonów, nikomu z urzędników nie zaszkodzi, gdy w kasie Państwa będą pieniądze i ustanie obawa, że na 1-go nie będzie czem wypłacić pensji. Nikomu to nie zaszkodzi ani przemysłowcom, ani ziemianom, jeżeli Bank Polski, jeżeli Skarb Państwa Polskiego, jeżeli cała gospodarka krajowa pomyślnie będzie się rozwijała. Nie zaszkodzi to ani Ukraińcom, ani Żydom, ani Białorusinom.</u>
286 286 <u xml:id="u-16.125" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
287   - <u xml:id="u-16.126" who="#PSanojca">Ja widziałem w Śniatynie, panie Doktorze Hartglass, transport Żydów nie do Palestyny, ale właśnie z Palestyny do Polski. Byli oni w strasznie nędznym stanie, byli głodni, zrozpaczeni, były tam kobiety i dzieci. Transport ten liczył przynajmniej 500 osób. Dlaczego wy jedziecie do Polski — spytałem. Odpowiedzieli mi, że w Palestynie jest bezrobocie, nie mogli znaleźć pracy, muszą wracać do swojej Ojczyzny.</u>
  287 + <u xml:id="u-16.126" who="#JózefSanojca">Ja widziałem w Śniatynie, panie Doktorze Hartglass, transport Żydów nie do Palestyny, ale właśnie z Palestyny do Polski. Byli oni w strasznie nędznym stanie, byli głodni, zrozpaczeni, były tam kobiety i dzieci. Transport ten liczył przynajmniej 500 osób. Dlaczego wy jedziecie do Polski — spytałem. Odpowiedzieli mi, że w Palestynie jest bezrobocie, nie mogli znaleźć pracy, muszą wracać do swojej Ojczyzny.</u>
288 288 <u xml:id="u-16.127" who="#komentarz">(Oklaski w centrum.)</u>
289   - <u xml:id="u-16.128" who="#PSanojca">Wyjechali z Polski, jestem przekonany, że pod wpływem nacjonalistycznej agitacji skrajnej, może przy tem przeklinali Polskę, może ich tam poniosła nienawiść do Polski, nadzieja łatwego osiedlenia się i zarobku, a dziś ci sami marnotrawni synowie wracają do Polski z płaczem. I Polska ich przygarnęła, bo Rząd Marszałka Piłsudskiego każdemu daje kawałek chleba. Więc dlaczego smagacie swoim krzykiem tę rękę łaskawą, która daje wam kawałek chleba? Tak jest. Bo nie było przedtem człowieka w Polsce, który by był w stanie uśmierzyć tę naszą nędze to nasze rozbicie, to nasze nieszczęście. Marszałek Piłsudski, kładąc swe życie na szali, dzięki niemu zdobyło się całe społeczeństwo na ofiary pracy twórczej, której owoce są niezaprzeczalne.</u>
  289 + <u xml:id="u-16.128" who="#JózefSanojca">Wyjechali z Polski, jestem przekonany, że pod wpływem nacjonalistycznej agitacji skrajnej, może przy tem przeklinali Polskę, może ich tam poniosła nienawiść do Polski, nadzieja łatwego osiedlenia się i zarobku, a dziś ci sami marnotrawni synowie wracają do Polski z płaczem. I Polska ich przygarnęła, bo Rząd Marszałka Piłsudskiego każdemu daje kawałek chleba. Więc dlaczego smagacie swoim krzykiem tę rękę łaskawą, która daje wam kawałek chleba? Tak jest. Bo nie było przedtem człowieka w Polsce, który by był w stanie uśmierzyć tę naszą nędze to nasze rozbicie, to nasze nieszczęście. Marszałek Piłsudski, kładąc swe życie na szali, dzięki niemu zdobyło się całe społeczeństwo na ofiary pracy twórczej, której owoce są niezaprzeczalne.</u>
290 290 <u xml:id="u-16.129" who="#komentarz">(Brawa i oklaski)</u>
291   - <u xml:id="u-16.130" who="#PSanojca">To nie jest frazes, że cała skarbowość i cała gospodarka Państwa od fundamentów została odbudowana.</u>
  291 + <u xml:id="u-16.130" who="#JózefSanojca">To nie jest frazes, że cała skarbowość i cała gospodarka Państwa od fundamentów została odbudowana.</u>
292 292 <u xml:id="u-16.131" who="#komentarz">(Głos na prawicy: Pan nas nie przekona.)</u>
293   - <u xml:id="u-16.132" who="#PSanojca">Pana przekonywać nie będę.</u>
  293 + <u xml:id="u-16.132" who="#JózefSanojca">Pana przekonywać nie będę.</u>
294 294 <u xml:id="u-16.133" who="#komentarz">(Głos na ławach B. B.: Życie was przekona. Przerywania na lewicy.)</u>
295   - <u xml:id="u-16.134" who="#PSanojca">Nawet w Kołomyji takie dowcipy uważane są za głupstwa. Może Pan iść do Pacanowa, tam Pan może znajdzie popyt.</u>
  295 + <u xml:id="u-16.134" who="#JózefSanojca">Nawet w Kołomyji takie dowcipy uważane są za głupstwa. Może Pan iść do Pacanowa, tam Pan może znajdzie popyt.</u>
296 296 <u xml:id="u-16.135" who="#komentarz">(Głos: Wszystkie miejsca zajęte! P. Polakiewicz: Trupy przekonywać? Przerywania)</u>
297   - <u xml:id="u-16.136" who="#PSanojca">Dzisiaj trzeba by się nad tem zastanowić, co dalej należy robić. Proszę Panów, ja nie wiem, w interesie której partji jest prowadzenie dalej tych wszystkich szopek, tych wszystkich targów, tych wszystkich licytacji, tych wszystkich śmiesznych rzeczy, które nie dają żadnej realnej korzyści dla narodu. Nikt inny tylko właśnie narodowa demokracja krzyczała o demagogji. Wiem, że jesteście zatwardziali, zostawiam przekonywanie Was komu innemu. Wyborcy już Was przekonali na 50%, a mam nadzieję, że przekonają Was na 100%.</u>
  297 + <u xml:id="u-16.136" who="#JózefSanojca">Dzisiaj trzeba by się nad tem zastanowić, co dalej należy robić. Proszę Panów, ja nie wiem, w interesie której partji jest prowadzenie dalej tych wszystkich szopek, tych wszystkich targów, tych wszystkich licytacji, tych wszystkich śmiesznych rzeczy, które nie dają żadnej realnej korzyści dla narodu. Nikt inny tylko właśnie narodowa demokracja krzyczała o demagogji. Wiem, że jesteście zatwardziali, zostawiam przekonywanie Was komu innemu. Wyborcy już Was przekonali na 50%, a mam nadzieję, że przekonają Was na 100%.</u>
298 298 <u xml:id="u-16.137" who="#komentarz">(Głos. Na 30%)</u>
299   - <u xml:id="u-16.138" who="#PSanojca">Na 70% już jesteście nawróceni.</u>
  299 + <u xml:id="u-16.138" who="#JózefSanojca">Na 70% już jesteście nawróceni.</u>
300 300 <u xml:id="u-16.139" who="#komentarz">(P. Rybarski: Mnie policja przekonywała)</u>
301   - <u xml:id="u-16.140" who="#PSanojca">I nie przekonała.</u>
  301 + <u xml:id="u-16.140" who="#JózefSanojca">I nie przekonała.</u>
302 302 <u xml:id="u-16.141" who="#komentarz">(P. Rybarski: Nie, policji się nie dam przekonać.)</u>
303   - <u xml:id="u-16.142" who="#PSanojca">Ja widzę, proszę Panów, że proces dziejowy endecji jest taki. Gdy się rodziła, to była rewolucyjna partja niepodległościowa, a skończyła na moskalofilstwie, na orjentacji tzw. rosyjskiej. Tak samo tu do Sejmu przyszła endecja z hasłem realnej pracy, a kończy na niedorzecznej partyjnej demagogji.</u>
  303 + <u xml:id="u-16.142" who="#JózefSanojca">Ja widzę, proszę Panów, że proces dziejowy endecji jest taki. Gdy się rodziła, to była rewolucyjna partja niepodległościowa, a skończyła na moskalofilstwie, na orjentacji tzw. rosyjskiej. Tak samo tu do Sejmu przyszła endecja z hasłem realnej pracy, a kończy na niedorzecznej partyjnej demagogji.</u>
304 304 <u xml:id="u-16.143" who="#komentarz">(Marszałek obejmuje przewodnictwo)</u>
305 305 <u xml:id="u-16.144" who="#komentarz">(Głos: Pan robisz obstrukcję przeciwko budżetowi.)</u>
306   - <u xml:id="u-16.145" who="#PSanojca">Pan nie jesteś part ją rządową, ażebyś Pan brał w opiekę Rząd. Broń mnie Boże od przyjaciół, z wrogami sam sobie dam radę.</u>
  306 + <u xml:id="u-16.145" who="#JózefSanojca">Pan nie jesteś part ją rządową, ażebyś Pan brał w opiekę Rząd. Broń mnie Boże od przyjaciół, z wrogami sam sobie dam radę.</u>
307 307 <u xml:id="u-16.146" who="#komentarz">(Brawa i oklaski)</u>
308   - <u xml:id="u-16.147" who="#PSanojca">Wiedzcie Panowie, że nic Wam nie pomogą te wszystkie rzeczy, że Rząd złamie te różne głupstewka, bo sami, wczoraj głosując za prowizorium rządowem. do nóg rzuciliście mu swoje partyjne krzykactwo, widać jednak w głębi duszy jesteście przekonani, że jeżeli dzisiaj Rząd nie dźwignie Państwa z ruiny, nie odbuduje gospodarczo, nie dźwignie rolnictwa, nie rozpocznie wielkich robót meljoracyinych, nie przeprowadzi dzieła elektryfikacji, nie zatrudni setek i tysięcy bezrobotnych, to' nawet Wasz P. P. Sowski rząd tego nie zrobi, bo go nie będzie. Ja wiem, co Wy jesteście w stanie zrobić. Niewiele, ponieważ wykształceni jesteście na licytacjach partyjnych, a w dzisiejszym Rządzie są ludzie pracy. Ja pamiętam te czasy, gdy cały naród składał się z wielkiego obozu defetystów, gdy były trzy ugodowe stronnictwa, gdy były wielkie ideały małego codziennego życia, ale Polskę niepodległą reprezentował tylko Marszałek Piłsudski z garstką bojowców. Pamiętają to najlepiej towarzysze z P.P.S.</u>
309   - <u xml:id="u-16.148" who="#PSanojca">To byli ludzie czynni i ten czyn doprowadził do wielkiego zwycięstwa, na którem i Wy jesteście zapisani złotemi zgłoskami. Dlaczego Panowie Koledzy z P.P.S. nie chcecie stanąć do wielkiej twórczej gospodarczej pracy w Polsce? Dziś znowu nastał defetyzm wygodnictwa partyjnego, defetyzm licytacji partyjnej, defetyzm kłótni, niechęci żeby choć drugiemu pozwolić na dokonanie wielkiej pracy.</u>
  308 + <u xml:id="u-16.147" who="#JózefSanojca">Wiedzcie Panowie, że nic Wam nie pomogą te wszystkie rzeczy, że Rząd złamie te różne głupstewka, bo sami, wczoraj głosując za prowizorium rządowem. do nóg rzuciliście mu swoje partyjne krzykactwo, widać jednak w głębi duszy jesteście przekonani, że jeżeli dzisiaj Rząd nie dźwignie Państwa z ruiny, nie odbuduje gospodarczo, nie dźwignie rolnictwa, nie rozpocznie wielkich robót meljoracyinych, nie przeprowadzi dzieła elektryfikacji, nie zatrudni setek i tysięcy bezrobotnych, to' nawet Wasz P. P. Sowski rząd tego nie zrobi, bo go nie będzie. Ja wiem, co Wy jesteście w stanie zrobić. Niewiele, ponieważ wykształceni jesteście na licytacjach partyjnych, a w dzisiejszym Rządzie są ludzie pracy. Ja pamiętam te czasy, gdy cały naród składał się z wielkiego obozu defetystów, gdy były trzy ugodowe stronnictwa, gdy były wielkie ideały małego codziennego życia, ale Polskę niepodległą reprezentował tylko Marszałek Piłsudski z garstką bojowców. Pamiętają to najlepiej towarzysze z P.P.S.</u>
  309 + <u xml:id="u-16.148" who="#JózefSanojca">To byli ludzie czynni i ten czyn doprowadził do wielkiego zwycięstwa, na którem i Wy jesteście zapisani złotemi zgłoskami. Dlaczego Panowie Koledzy z P.P.S. nie chcecie stanąć do wielkiej twórczej gospodarczej pracy w Polsce? Dziś znowu nastał defetyzm wygodnictwa partyjnego, defetyzm licytacji partyjnej, defetyzm kłótni, niechęci żeby choć drugiemu pozwolić na dokonanie wielkiej pracy.</u>
310 310 <u xml:id="u-16.149" who="#komentarz">(P. Markiewicz: Niech Pan kończy, bo się Pan spóźni do Klubu Myśliwskiego na kolację)</u>
311   - <u xml:id="u-16.150" who="#PSanojca">A Pana stamtąd wyrzucili, Szanowny Panie?</u>
  311 + <u xml:id="u-16.150" who="#JózefSanojca">A Pana stamtąd wyrzucili, Szanowny Panie?</u>
312 312 <u xml:id="u-16.151" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
313   - <u xml:id="u-16.152" who="#PSanojca">Uważam, że w programie każdej partji powinna być jedna rzecz: dobro Państwa, dobrobyt obywateli.</u>
  313 + <u xml:id="u-16.152" who="#JózefSanojca">Uważam, że w programie każdej partji powinna być jedna rzecz: dobro Państwa, dobrobyt obywateli.</u>
314 314 <u xml:id="u-16.153" who="#komentarz">(P. Kwapiński: Czy nie przerażają Pana te puste ławy?)</u>
315   - <u xml:id="u-16.154" who="#PSanojca">Nie przerażają mnie te puste ławy, tak, jak nie przerażał mnie śmiech kolegów na Komisji Budżetowej w przeszłym Sejmie. Puste ławy przypominają mi, że takie same były pustki w głowach ludzkich, gdy Was kolego Kwapiński wieziono w Sybir. Nie wielu miało dla Was zrozumienie, natomiast dziś jest triumf Waszej myśli, jeśli chodzi o niepodległość Polski, o wolność narodu.</u>
316   - <u xml:id="u-16.155" who="#PSanojca">Dzisiaj tak samo wszyscy Panowie wiecie już o tem, żeśmy się staczali po równi pochyłej, że już nie marka polska, ale złoty polski był załamany, rezerw nie było, stan Banku Polskiego był fatalny, staczaliśmy się w przepaść, z które i nikt z Was nie widział ratunku. Pamiętam na Komisji Budżetowej dyskusję, w której zabierali głos najlepsi ekonomiści i żaden z Was Panowie nie dawał wskazówek, co czynić należy. Gdy dzisiejszy Rząd, dzisiejszy Minister Skarbu zeszłego roku wystąpił z budżetem, była wielka dyskusja w tamtej sali sejmowej i wszystkie partje, nawet i partja chłopska, twerdziły, że ten budżet jest nierealny, że nie da przewidzianych dochodów Rok minął, a okazało się, że wszystkie partje nie miały racji, że budżet był realny i został wykonany, w kasie została nadwyżka, są rezerwy 500 miljonów. Kto miał rację? Czas jest najlepszym sędzią i lekarzem. Ale jeżeli nawet czas nie może Was wyleczyć, to któż Was wyleczy?</u>
317   - <u xml:id="u-16.156" who="#PSanojca">Przecież to jest dowód jasny. Rok temu wszystkie partie mówiły: Budżet Rządu jest nierealny — dochody są nierealne i wydatki są za wielką. Panowie z Wyzwolenia. to Wy. Ale gdy dzisiaj Minister przyszedł i powiedział, że ma rezerwy kasowe i że daje osiemdziesiąt parę milionów na rozmaite inwestycje, prócz tego, co jest w tym budżecie, powiedzieliście: daj jeszcze czterdzieści parę milionów. A dlaczego krzyczycie gwałtu? Ażeby oszukać społeczeństwo, że jesteście wielkiemi przyjaciółmi chłoną? Ten sam prezes Dąbski. który jeszcze wczoraj, przedwczoraj na Komisji Budżetowej chciał redukować ten budżet, mówiąc, że jest za wielki, na drugi dzień powiada, że budżet jest za mały, że choć są nadzwyczajne wydatki. trzeba dodać czterdzieści parę milionów. Taka obłuda, oszustwo, licytacja ani krajowi nie da zbawienia, ani chłopom, ani robotnikom, ani mieszczanom, ani rzemieślnikom, ani kupcom nie da dobrobytu, ani Wam zaszczytu nie przyniesie, bo to jest krótkowzroczność: gdy kto chodzi na krótkich nogach to ludzie to poznają wreszcie farbowane lisy pójdą do muzeum, albo tam, gdzie są stare futra.</u>
318   - <u xml:id="u-16.157" who="#PSanojca">Proszę Panów, powiedziałem, że nie będę się z Wami kłócił ani licytował.</u>
319   - <u xml:id="u-16.158" who="#PSanojca">My, Bezpartyjny Blok, wytężymy wszystkie siły, żeby w Polsce stworzyć wielką grupę ludzi pracy, ludzi dążących do podniesienia w Polsce każdej dziedziny gospodarczej, do podniesienia siły podatkowej, do podniesienia siły gospodarczej. do podniesienia wydajności rolnej, wydajności robotniczej, wydajności przemysłowej, wydajności gospodarczej całego kraju, Uważamy, że potrzeba choć paru lat spokoju politycznego, że potrzeba na parę lat zawiesić na kołku swoje rozmaite personalne grymasy i polityczne licytacje, ponieważ kraj znajduje są w zbyt ciężkim położeniu, żeby sobie można na to pozwolić. 0 wiele bogatsze kraje od nas, czy to Danja, kraj rolniczy, czy to Szwajcaria, czy Szwecja, czy Norweg ja, nie pozwalają sobie na taką ilość partii, jak my. O tej Danii nieraz kolega Malinowski z Wyzwolenia mówił, jak tam krowa daję 40 litrów mleka, ale nie chciał powiedzieć dlaczego. Oto dlatego, że w Danji zajmują się ludzie rozwojem gospodarczym, bo państwo jest nastawione na rozwój gospodarczy, bo w Danji wybitni społecznicy starają się wszelkiemi siłami, wspomóc człowieka w jego produkcji, a u nas najtęższe umysły polityczne i gospodarcze były zajęte wzajemną licytacją partyjną; były zajęte tem, kto jest lepszym chłopem, kto lepszym radykałem, kto lepszym socjalistą, kto lepszym robotnikiem, kto lepszym endekiem;, kto lepszym katolikiem, kto lepszym Rusinem, kto lepszym Polakiem. Tymczasem ta licytacja nie przysparzała krajowi ani jednego kartofla, ani jednego ziarnka zboża, ani jednego dnia pracy dla bezrobotnych, ani jednej izby dla bezdomnych, ani jednej książki dla łaknącego oświaty, ani jednego grosza dla Skarbu Państwa. Była to droga zabawka, zapłaciliśmy za nią 10-letniem frycowem. 10 lat było kłótni i doprowadziliśmy do załamania się całego naszego życia gospodarczego, nasz system monetarny do największej ruiny, jaką sobie można wyobrazić. Dzisiejszy Rząd pracuje z wielkim wysiłkiem, wykonywa wielką twórczą pracę, pracę mrówczą, pracę bez słów, bez krzyku, pracę wytężoną i ciężką, i ta praca wydała owoce. I dziś Minister słusznie powiedział, że znajdujemy się w roku rozkwitu finansowego i stawiania podwalin pod rozkwit naszego życia gospodarczego.</u>
320   - <u xml:id="u-16.159" who="#PSanojca">Dlatego uważam, że dziś wszystkie partie powinne ukrócić polityczne kłótnie i powinne potraktować ten preliminarz budżetowy jako wielki krok naprzód w dziele odbudowy gospodarczej Państwa Polskiego, jako początek wielkich uczynków, których cel jest jeden: zdobycie chleba dla setek tysięcy ludzi w Polsce. Za mało mamy szkół a za wielu analfabetów, za mało mamy ludzi bogatych a za wielu nędzarzy, za mało w kraju mamy dobrobytu a za wiele bezrobotnych i za wiele wywożonych zagranicę nędzarzy bez chleba, żebyśmy mogli pozwolić sobie na kłótnie i licytacje, na zabawy w part je i partyjki, na intrygi personalne, na walki o prezesury i różne inne rzeczy, które kosztują Państwo straszliwe sumy.</u>
  315 + <u xml:id="u-16.154" who="#JózefSanojca">Nie przerażają mnie te puste ławy, tak, jak nie przerażał mnie śmiech kolegów na Komisji Budżetowej w przeszłym Sejmie. Puste ławy przypominają mi, że takie same były pustki w głowach ludzkich, gdy Was kolego Kwapiński wieziono w Sybir. Nie wielu miało dla Was zrozumienie, natomiast dziś jest triumf Waszej myśli, jeśli chodzi o niepodległość Polski, o wolność narodu.</u>
  316 + <u xml:id="u-16.155" who="#JózefSanojca">Dzisiaj tak samo wszyscy Panowie wiecie już o tem, żeśmy się staczali po równi pochyłej, że już nie marka polska, ale złoty polski był załamany, rezerw nie było, stan Banku Polskiego był fatalny, staczaliśmy się w przepaść, z które i nikt z Was nie widział ratunku. Pamiętam na Komisji Budżetowej dyskusję, w której zabierali głos najlepsi ekonomiści i żaden z Was Panowie nie dawał wskazówek, co czynić należy. Gdy dzisiejszy Rząd, dzisiejszy Minister Skarbu zeszłego roku wystąpił z budżetem, była wielka dyskusja w tamtej sali sejmowej i wszystkie partje, nawet i partja chłopska, twerdziły, że ten budżet jest nierealny, że nie da przewidzianych dochodów Rok minął, a okazało się, że wszystkie partje nie miały racji, że budżet był realny i został wykonany, w kasie została nadwyżka, są rezerwy 500 miljonów. Kto miał rację? Czas jest najlepszym sędzią i lekarzem. Ale jeżeli nawet czas nie może Was wyleczyć, to któż Was wyleczy?</u>
  317 + <u xml:id="u-16.156" who="#JózefSanojca">Przecież to jest dowód jasny. Rok temu wszystkie partie mówiły: Budżet Rządu jest nierealny — dochody są nierealne i wydatki są za wielką. Panowie z Wyzwolenia. to Wy. Ale gdy dzisiaj Minister przyszedł i powiedział, że ma rezerwy kasowe i że daje osiemdziesiąt parę milionów na rozmaite inwestycje, prócz tego, co jest w tym budżecie, powiedzieliście: daj jeszcze czterdzieści parę milionów. A dlaczego krzyczycie gwałtu? Ażeby oszukać społeczeństwo, że jesteście wielkiemi przyjaciółmi chłoną? Ten sam prezes Dąbski. który jeszcze wczoraj, przedwczoraj na Komisji Budżetowej chciał redukować ten budżet, mówiąc, że jest za wielki, na drugi dzień powiada, że budżet jest za mały, że choć są nadzwyczajne wydatki. trzeba dodać czterdzieści parę milionów. Taka obłuda, oszustwo, licytacja ani krajowi nie da zbawienia, ani chłopom, ani robotnikom, ani mieszczanom, ani rzemieślnikom, ani kupcom nie da dobrobytu, ani Wam zaszczytu nie przyniesie, bo to jest krótkowzroczność: gdy kto chodzi na krótkich nogach to ludzie to poznają wreszcie farbowane lisy pójdą do muzeum, albo tam, gdzie są stare futra.</u>
  318 + <u xml:id="u-16.157" who="#JózefSanojca">Proszę Panów, powiedziałem, że nie będę się z Wami kłócił ani licytował.</u>
  319 + <u xml:id="u-16.158" who="#JózefSanojca">My, Bezpartyjny Blok, wytężymy wszystkie siły, żeby w Polsce stworzyć wielką grupę ludzi pracy, ludzi dążących do podniesienia w Polsce każdej dziedziny gospodarczej, do podniesienia siły podatkowej, do podniesienia siły gospodarczej. do podniesienia wydajności rolnej, wydajności robotniczej, wydajności przemysłowej, wydajności gospodarczej całego kraju, Uważamy, że potrzeba choć paru lat spokoju politycznego, że potrzeba na parę lat zawiesić na kołku swoje rozmaite personalne grymasy i polityczne licytacje, ponieważ kraj znajduje są w zbyt ciężkim położeniu, żeby sobie można na to pozwolić. 0 wiele bogatsze kraje od nas, czy to Danja, kraj rolniczy, czy to Szwajcaria, czy Szwecja, czy Norweg ja, nie pozwalają sobie na taką ilość partii, jak my. O tej Danii nieraz kolega Malinowski z Wyzwolenia mówił, jak tam krowa daję 40 litrów mleka, ale nie chciał powiedzieć dlaczego. Oto dlatego, że w Danji zajmują się ludzie rozwojem gospodarczym, bo państwo jest nastawione na rozwój gospodarczy, bo w Danji wybitni społecznicy starają się wszelkiemi siłami, wspomóc człowieka w jego produkcji, a u nas najtęższe umysły polityczne i gospodarcze były zajęte wzajemną licytacją partyjną; były zajęte tem, kto jest lepszym chłopem, kto lepszym radykałem, kto lepszym socjalistą, kto lepszym robotnikiem, kto lepszym endekiem;, kto lepszym katolikiem, kto lepszym Rusinem, kto lepszym Polakiem. Tymczasem ta licytacja nie przysparzała krajowi ani jednego kartofla, ani jednego ziarnka zboża, ani jednego dnia pracy dla bezrobotnych, ani jednej izby dla bezdomnych, ani jednej książki dla łaknącego oświaty, ani jednego grosza dla Skarbu Państwa. Była to droga zabawka, zapłaciliśmy za nią 10-letniem frycowem. 10 lat było kłótni i doprowadziliśmy do załamania się całego naszego życia gospodarczego, nasz system monetarny do największej ruiny, jaką sobie można wyobrazić. Dzisiejszy Rząd pracuje z wielkim wysiłkiem, wykonywa wielką twórczą pracę, pracę mrówczą, pracę bez słów, bez krzyku, pracę wytężoną i ciężką, i ta praca wydała owoce. I dziś Minister słusznie powiedział, że znajdujemy się w roku rozkwitu finansowego i stawiania podwalin pod rozkwit naszego życia gospodarczego.</u>
  320 + <u xml:id="u-16.159" who="#JózefSanojca">Dlatego uważam, że dziś wszystkie partie powinne ukrócić polityczne kłótnie i powinne potraktować ten preliminarz budżetowy jako wielki krok naprzód w dziele odbudowy gospodarczej Państwa Polskiego, jako początek wielkich uczynków, których cel jest jeden: zdobycie chleba dla setek tysięcy ludzi w Polsce. Za mało mamy szkół a za wielu analfabetów, za mało mamy ludzi bogatych a za wielu nędzarzy, za mało w kraju mamy dobrobytu a za wiele bezrobotnych i za wiele wywożonych zagranicę nędzarzy bez chleba, żebyśmy mogli pozwolić sobie na kłótnie i licytacje, na zabawy w part je i partyjki, na intrygi personalne, na walki o prezesury i różne inne rzeczy, które kosztują Państwo straszliwe sumy.</u>
321 321 <u xml:id="u-16.160" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
322   - <u xml:id="u-16.161" who="#PSanojca">Panów zdziwiło, dlaczego nasz Klub Bezpartyjnego Bloku nie chciał wziąć wicemarszałkowstwa i to Wam powiem. Chcieliśmy Wam dać dowód, że nie chcemy się z Wami kłócić o godności, chcielibyśmy Wam dać dowód, że nie zależy nam na zaszczytach, chcieliśmy dać dowód realny, że chodzi o wielką i twórczą pracę dla rozwoju gospodarczego Państwa i dźwignięcia się z tego upadku, w jakiem Państwo się znajduje.</u>
  322 + <u xml:id="u-16.161" who="#JózefSanojca">Panów zdziwiło, dlaczego nasz Klub Bezpartyjnego Bloku nie chciał wziąć wicemarszałkowstwa i to Wam powiem. Chcieliśmy Wam dać dowód, że nie chcemy się z Wami kłócić o godności, chcielibyśmy Wam dać dowód, że nie zależy nam na zaszczytach, chcieliśmy dać dowód realny, że chodzi o wielką i twórczą pracę dla rozwoju gospodarczego Państwa i dźwignięcia się z tego upadku, w jakiem Państwo się znajduje.</u>
323 323 <u xml:id="u-16.162" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
324   - <u xml:id="u-16.163" who="#PSanojca">Wszystkie part je, wszystkie ugrupowania, wszystkie narodowości i wszystkie wyznania zgodnie stwierdzają, że zdolność płatnicza Państwa jest bardzo mała, wszyscy się skarżą na to, a przyczyną tego jest zły stan gospodarczy; wszyscy stwierdzają, że jest nędza, a przyczyną tego jest zły stan gospodarczy.</u>
325   - <u xml:id="u-16.164" who="#PSanojca">Wszyscy stwierdzają, że jest ciemnota, a przyczyną tego jest zły stan gospodarczy. Wszyscy stwierdzają, że setki tysięcy dzieci ginie na choroby zakaźne, ze ludność nie ma należytej opieki zdrowotnej, że nie jest u nas rozwinięta opieka nad zdrowiem chłopa, że on nie ma pomocy w wielu wypadkach, na to jest też jedna odpowiedź — winien temu niedorozwój gospodarczy Państwa.</u>
326   - <u xml:id="u-16.165" who="#PSanojca">Pytam się czy Wasze licytacje partyjne podniosą ten budżet chociażby o jeden grosz, czy Wasze licytacje partyjne wzmogą zdolność płatniczą chociażby o jeden grosz, czy wasze licytacje partyjne dadzą jednemu człowiekowi kawałek chleba, otworzą jedną szkołę, czy dadzą przytułek jednemu starcowi! Wysiłek twórczy, jakiego Rząd dokonywa, nie dbając o Wasz poklask, nie bojąc się Waszych krzyków, wysiłek twórczy Rządu, który jest ponad partiami, który ma na celu nie wywyższenie swojej partji, lecz wywyższenie dobra Państwa, podniesienie gospodarcze narodu i całego Państwa jedynie, otworzy złote wrota dobrobytu, oświaty i wszystkich, innych zdobyczy, jakie ma Zachód. Polska jest krajem zamożnym w minerały, kopaliny, naturalne bogactwa; Polska jest krajem żyznym, może mieć wielki przemysł i doskonałe rolnictwo, może być na j pięknie i prosperującym krajem, Polska może wyżywić nie 28, ale 50 milionów ludzi i 50 milionów ludzi w Polsce znalazłoby kawałek chleba i dobry zarobek, ale potrzeba nie licytacji, a trzeba twórczej pracy nad rozwojem gospodarczym, bo rozwój gospodarczy prowadzi do rozwoju kulturalnego i do rozwoju w każdym kierunku.</u>
327   - <u xml:id="u-16.166" who="#PSanojca">Nawet fizyczny stan naszego społeczeństwa jest marny. S. p. Szczepanowski wskazywał na skarlenie obywateli w Małopolsce. Przyczyną tego jest, iż pracuje się za pół człowieka, a nie za ćwierć. Karleje tak samo Polak, jak Ukrainiec, jak Białorusin, jak Żyd, jak Niemiec. A tylko właśnie w. rozwoju gospodarczym leży zdrowie społeczne i rozwój społeczny. Przypominam, że gdy Rząd przyszedł tutaj z propozycją przyznania 5 ml. zł. — na cele rozwoju fizycznego, to niejeden nawet z prawicy krzyczał gwałtu, zbrodnia się dzieje — Państwo chce dać 5 ml. na Instytut Wychowania Fizycznego! Pamiętam czasy, kiedy endecja mówiła na wiecach: w zdrowym ciele zdrowy duch! kiedy budowała Sokoły, kiedy kazała ćwiczyć muskuły — i będą Was wyklinać ci starzy ideolodzy endeccy niestety, są już w grobie, że ich młodzi następcy nie chcą znać funduszu na fizyczny rozwój narodu polskiego.</u>
328   - <u xml:id="u-16.167" who="#PSanojca">To jest dowód, że nawet największe potrzeby narodu nie trafiają do przekonania narodowej demokraci i, nacjonalistów polskich, wskutek tego, że partyjnictwo, zawiść partyjna zaślepiła ich na 100%.</u>
  324 + <u xml:id="u-16.163" who="#JózefSanojca">Wszystkie part je, wszystkie ugrupowania, wszystkie narodowości i wszystkie wyznania zgodnie stwierdzają, że zdolność płatnicza Państwa jest bardzo mała, wszyscy się skarżą na to, a przyczyną tego jest zły stan gospodarczy; wszyscy stwierdzają, że jest nędza, a przyczyną tego jest zły stan gospodarczy.</u>
  325 + <u xml:id="u-16.164" who="#JózefSanojca">Wszyscy stwierdzają, że jest ciemnota, a przyczyną tego jest zły stan gospodarczy. Wszyscy stwierdzają, że setki tysięcy dzieci ginie na choroby zakaźne, ze ludność nie ma należytej opieki zdrowotnej, że nie jest u nas rozwinięta opieka nad zdrowiem chłopa, że on nie ma pomocy w wielu wypadkach, na to jest też jedna odpowiedź — winien temu niedorozwój gospodarczy Państwa.</u>
  326 + <u xml:id="u-16.165" who="#JózefSanojca">Pytam się czy Wasze licytacje partyjne podniosą ten budżet chociażby o jeden grosz, czy Wasze licytacje partyjne wzmogą zdolność płatniczą chociażby o jeden grosz, czy wasze licytacje partyjne dadzą jednemu człowiekowi kawałek chleba, otworzą jedną szkołę, czy dadzą przytułek jednemu starcowi! Wysiłek twórczy, jakiego Rząd dokonywa, nie dbając o Wasz poklask, nie bojąc się Waszych krzyków, wysiłek twórczy Rządu, który jest ponad partiami, który ma na celu nie wywyższenie swojej partji, lecz wywyższenie dobra Państwa, podniesienie gospodarcze narodu i całego Państwa jedynie, otworzy złote wrota dobrobytu, oświaty i wszystkich, innych zdobyczy, jakie ma Zachód. Polska jest krajem zamożnym w minerały, kopaliny, naturalne bogactwa; Polska jest krajem żyznym, może mieć wielki przemysł i doskonałe rolnictwo, może być na j pięknie i prosperującym krajem, Polska może wyżywić nie 28, ale 50 milionów ludzi i 50 milionów ludzi w Polsce znalazłoby kawałek chleba i dobry zarobek, ale potrzeba nie licytacji, a trzeba twórczej pracy nad rozwojem gospodarczym, bo rozwój gospodarczy prowadzi do rozwoju kulturalnego i do rozwoju w każdym kierunku.</u>
  327 + <u xml:id="u-16.166" who="#JózefSanojca">Nawet fizyczny stan naszego społeczeństwa jest marny. S. p. Szczepanowski wskazywał na skarlenie obywateli w Małopolsce. Przyczyną tego jest, iż pracuje się za pół człowieka, a nie za ćwierć. Karleje tak samo Polak, jak Ukrainiec, jak Białorusin, jak Żyd, jak Niemiec. A tylko właśnie w. rozwoju gospodarczym leży zdrowie społeczne i rozwój społeczny. Przypominam, że gdy Rząd przyszedł tutaj z propozycją przyznania 5 ml. zł. — na cele rozwoju fizycznego, to niejeden nawet z prawicy krzyczał gwałtu, zbrodnia się dzieje — Państwo chce dać 5 ml. na Instytut Wychowania Fizycznego! Pamiętam czasy, kiedy endecja mówiła na wiecach: w zdrowym ciele zdrowy duch! kiedy budowała Sokoły, kiedy kazała ćwiczyć muskuły — i będą Was wyklinać ci starzy ideolodzy endeccy niestety, są już w grobie, że ich młodzi następcy nie chcą znać funduszu na fizyczny rozwój narodu polskiego.</u>
  328 + <u xml:id="u-16.167" who="#JózefSanojca">To jest dowód, że nawet największe potrzeby narodu nie trafiają do przekonania narodowej demokraci i, nacjonalistów polskich, wskutek tego, że partyjnictwo, zawiść partyjna zaślepiła ich na 100%.</u>
329 329 <u xml:id="u-16.168" who="#komentarz">(Głos: Kiedy Pan skończy?)</u>
330   - <u xml:id="u-16.169" who="#PSanojca">Ja w tych krótkich słowach...</u>
  330 + <u xml:id="u-16.169" who="#JózefSanojca">Ja w tych krótkich słowach...</u>
331 331 <u xml:id="u-16.170" who="#komentarz">(Wesołość)</u>
332   - <u xml:id="u-16.171" who="#PSanojca">...starałem się mniej więcej przedstawić, dlaczego nasz Klub Bezpartyjnego Bloku idzie ramię przy ramieniu z Rządem, bo i Sanojca jest Polakiem i Sapieha jest Polakiem, i Sanojca zrezygnował z krzykactwa i Sapieha też. Nie jesteśmy wcale ze sobą skłóceni żadnemi licytacjami…</u>
  332 + <u xml:id="u-16.171" who="#JózefSanojca">...starałem się mniej więcej przedstawić, dlaczego nasz Klub Bezpartyjnego Bloku idzie ramię przy ramieniu z Rządem, bo i Sanojca jest Polakiem i Sapieha jest Polakiem, i Sanojca zrezygnował z krzykactwa i Sapieha też. Nie jesteśmy wcale ze sobą skłóceni żadnemi licytacjami…</u>
333 333 <u xml:id="u-16.172" who="#komentarz">(P. Żuławski: Bo on z Panem nie gada, jakże się będzie kłócić?)</u>
334   - <u xml:id="u-16.173" who="#PSanojca">Panie Pośle Żuławski, w Waszych szeregach są tacy, którzy ze mną nie gadali, bo byli niby uczeni i za mądrzy, aby rozmawiać z kimkolwiek z partji chłopskiej. Jednym z takich bardzo wielkich arystokratów P.P.S. jest kolega Żuławski.</u>
  334 + <u xml:id="u-16.173" who="#JózefSanojca">Panie Pośle Żuławski, w Waszych szeregach są tacy, którzy ze mną nie gadali, bo byli niby uczeni i za mądrzy, aby rozmawiać z kimkolwiek z partji chłopskiej. Jednym z takich bardzo wielkich arystokratów P.P.S. jest kolega Żuławski.</u>
335 335 <u xml:id="u-16.174" who="#komentarz">(Głos: To też książę)</u>
336   - <u xml:id="u-16.175" who="#PSanojca">Taki piętnastej klasy.</u>
337   - <u xml:id="u-16.176" who="#PSanojca">Proszę Panów, właśnie idąc razem, dajemy dowód, żeśmy zrozumieli potrzeby chwili. Ja wcale nie zmieniłem się pod względem przekonań, ja widzę dalej różne rany społeczne i jestem przekonany, że kolega z mego Klubu, ks. Sapieha, również doskonale zna swoje stanowisko klasowe, ale razem idziemy dla dokonania jednej pracy: dla zmycia tej hańby z Państwa Polskiego...</u>
  336 + <u xml:id="u-16.175" who="#JózefSanojca">Taki piętnastej klasy.</u>
  337 + <u xml:id="u-16.176" who="#JózefSanojca">Proszę Panów, właśnie idąc razem, dajemy dowód, żeśmy zrozumieli potrzeby chwili. Ja wcale nie zmieniłem się pod względem przekonań, ja widzę dalej różne rany społeczne i jestem przekonany, że kolega z mego Klubu, ks. Sapieha, również doskonale zna swoje stanowisko klasowe, ale razem idziemy dla dokonania jednej pracy: dla zmycia tej hańby z Państwa Polskiego...</u>
338 338 <u xml:id="u-16.177" who="#komentarz">(Oklaski w centrum)</u>
339   - <u xml:id="u-16.178" who="#PSanojca">... że jesteśmy krajem największej nędzy, że jesteśmy na pierwszem miejscu w handlu żywym towarem, że jesteśmy krajem, gdzie najwięcej ofiar zabiera nędza i ciemnota.</u>
340   - <u xml:id="u-16.179" who="#PSanojca">Żaden obywatel tego Państwa nie postąpi źle, jeżeli dzisiaj zrobi to, co my. Wieczna wojna nie daję dobrobytu. Panowie jako ludzie inteligentni wiecie chyba, że wojna niszczy dobrobyt. Jest wojna międzynarodowa i jest wojna społeczna. I jedna i druga niszczy dobrobyt.</u>
341   - <u xml:id="u-16.180" who="#PSanojca">Byliśmy w niewoli — prowadziliśmy wojnę społeczną. Jesteśmy 10 lat w Państwie Polskiem — jest wojna społeczna, a klasa robotnicza i włościańska przez tę wojnę najwięcej cierpi. My posłowie naturalnie w tej wojnie mamy djety, nie sztuka kłócić się w Sejmie, kiedy się ma tysiąc kilkaset złotych, ale wyborca, który nie ma tych tysiąca złotych, mówi, że nie o kłótnie chodzi. I oto powód, dlaczego jest tak wielu posłów z „Jedynki”: ponieważ najbardziej napuszone frazesy nie mogą nakarmić chłopa i robotnika. a nawet konia chłopskiego, czy chłopskiej krowy. Trzeba twórczej pracy, trzeba wysiłku, a wtedy twórcza praca da owoce, kiedy będzie dokonywana w spokoju. Myśmy powiedzieli: chcemy spokoju. Jedynka jest symbolem spokoju politycznego, ponieważ chcemy dać Rządowi możność dokonania wielkiego dzieła odrodzenia gospodarczego Państwa Polskiego, ponieważ wiemy, że za odrodzeniem gospodarczem przyjdzie wielki kulturalny rozwój narodu naszego i kraju. Nas, Panowie, z drogi nie sprowadzicie nigdy, nie wbijecie żadnego klinu, możecie z nas się śmiać, puszczać dowcipy, rysować karykaturki, cieszyć się temi głupstewkami, ale my pójdziemy twardą drogą pracy, popierając Rząd w jego wielkiem dziele odrodzenia gospodarczego naszej Ojczyzny.</u>
  339 + <u xml:id="u-16.178" who="#JózefSanojca">... że jesteśmy krajem największej nędzy, że jesteśmy na pierwszem miejscu w handlu żywym towarem, że jesteśmy krajem, gdzie najwięcej ofiar zabiera nędza i ciemnota.</u>
  340 + <u xml:id="u-16.179" who="#JózefSanojca">Żaden obywatel tego Państwa nie postąpi źle, jeżeli dzisiaj zrobi to, co my. Wieczna wojna nie daję dobrobytu. Panowie jako ludzie inteligentni wiecie chyba, że wojna niszczy dobrobyt. Jest wojna międzynarodowa i jest wojna społeczna. I jedna i druga niszczy dobrobyt.</u>
  341 + <u xml:id="u-16.180" who="#JózefSanojca">Byliśmy w niewoli — prowadziliśmy wojnę społeczną. Jesteśmy 10 lat w Państwie Polskiem — jest wojna społeczna, a klasa robotnicza i włościańska przez tę wojnę najwięcej cierpi. My posłowie naturalnie w tej wojnie mamy djety, nie sztuka kłócić się w Sejmie, kiedy się ma tysiąc kilkaset złotych, ale wyborca, który nie ma tych tysiąca złotych, mówi, że nie o kłótnie chodzi. I oto powód, dlaczego jest tak wielu posłów z „Jedynki”: ponieważ najbardziej napuszone frazesy nie mogą nakarmić chłopa i robotnika. a nawet konia chłopskiego, czy chłopskiej krowy. Trzeba twórczej pracy, trzeba wysiłku, a wtedy twórcza praca da owoce, kiedy będzie dokonywana w spokoju. Myśmy powiedzieli: chcemy spokoju. Jedynka jest symbolem spokoju politycznego, ponieważ chcemy dać Rządowi możność dokonania wielkiego dzieła odrodzenia gospodarczego Państwa Polskiego, ponieważ wiemy, że za odrodzeniem gospodarczem przyjdzie wielki kulturalny rozwój narodu naszego i kraju. Nas, Panowie, z drogi nie sprowadzicie nigdy, nie wbijecie żadnego klinu, możecie z nas się śmiać, puszczać dowcipy, rysować karykaturki, cieszyć się temi głupstewkami, ale my pójdziemy twardą drogą pracy, popierając Rząd w jego wielkiem dziele odrodzenia gospodarczego naszej Ojczyzny.</u>
342 342 <u xml:id="u-16.181" who="#komentarz">(Oklaski w centrum.)</u>
343   - <u xml:id="u-16.182" who="#PSanojca">To chciałem powiedzieć i na tem kończę, apelując do Was, jako ludzi znanych mi z ofiarności społecznej, szczególniej w szeregach P. P. S., żebyście byli łaskawi powściągnąć swą zaciekłość partyjną i żebyście na chłodno przemyśleli ten problem. Nie jesteście w stanie sami stworzyć rządu, a i my, partja chłopska, sami też nie stworzymy rządu, jak to kiedyś myślałem. Ale przez 5 lat chłop i robotnik jeść muszą. Wy ten sam błąd wciąż popełniacie. Wyborca się do Was zwraca, a Wy powiadacie: poczekaj na przyszłe wybory! Czemu nie ma reformy rolnej? Czekajcie wyborów. Miną wybory, znów poseł zdaje sprawozdanie: czekajcie wyborów! A tymczasem ginie robotnik z głodu, ginie chłop z głodu. Chłopu nie trzeba wyborów, chłopu trzeba chleba, robotnikowi nie trzeba nowych djetowiczów, ale trzeba kawałka chleba. Nie na to nas tu wysłali wyborcy, żebyśmy się kłócili, ale żebyśmy zrobili w Polsce lepiej — zrobili to, żeby lepiej było żyć. Ja jestem niezły wiecownik, a mnie nieraz w okresie mojej pracy partyjnej chłopi mówili, najbliżsi moi przyjaciele: Słuchaj Józek, ty doskonale mówisz, ale pogódźcie się w tym Sejmie i zróbcie tak, żeby w tej Polsce było lepiej.</u>
  343 + <u xml:id="u-16.182" who="#JózefSanojca">To chciałem powiedzieć i na tem kończę, apelując do Was, jako ludzi znanych mi z ofiarności społecznej, szczególniej w szeregach P. P. S., żebyście byli łaskawi powściągnąć swą zaciekłość partyjną i żebyście na chłodno przemyśleli ten problem. Nie jesteście w stanie sami stworzyć rządu, a i my, partja chłopska, sami też nie stworzymy rządu, jak to kiedyś myślałem. Ale przez 5 lat chłop i robotnik jeść muszą. Wy ten sam błąd wciąż popełniacie. Wyborca się do Was zwraca, a Wy powiadacie: poczekaj na przyszłe wybory! Czemu nie ma reformy rolnej? Czekajcie wyborów. Miną wybory, znów poseł zdaje sprawozdanie: czekajcie wyborów! A tymczasem ginie robotnik z głodu, ginie chłop z głodu. Chłopu nie trzeba wyborów, chłopu trzeba chleba, robotnikowi nie trzeba nowych djetowiczów, ale trzeba kawałka chleba. Nie na to nas tu wysłali wyborcy, żebyśmy się kłócili, ale żebyśmy zrobili w Polsce lepiej — zrobili to, żeby lepiej było żyć. Ja jestem niezły wiecownik, a mnie nieraz w okresie mojej pracy partyjnej chłopi mówili, najbliżsi moi przyjaciele: Słuchaj Józek, ty doskonale mówisz, ale pogódźcie się w tym Sejmie i zróbcie tak, żeby w tej Polsce było lepiej.</u>
344 344 <u xml:id="u-16.183" who="#komentarz">(Głos: Ale zlituj się Pan nad nami.)</u>
345   - <u xml:id="u-16.184" who="#PSanojca">Jak wy nie macie litości nad Państwem i robotnikami, to ja nie mam jej nad Wami. P. Kwapiński: Panie Kolego Sanojca, Pan przegada Polskę! Panie Kolego Kwapiński, niech Pan nie przerywa, to prędzej skończę.</u>
  345 + <u xml:id="u-16.184" who="#JózefSanojca">Jak wy nie macie litości nad Państwem i robotnikami, to ja nie mam jej nad Wami. P. Kwapiński: Panie Kolego Sanojca, Pan przegada Polskę! Panie Kolego Kwapiński, niech Pan nie przerywa, to prędzej skończę.</u>
346 346 <u xml:id="u-16.185" who="#komentarz">(Głos: Ministrowie już drzemią.)</u>
347   - <u xml:id="u-16.186" who="#PSanojca">Czego się martwicie o ministrów.</u>
  347 + <u xml:id="u-16.186" who="#JózefSanojca">Czego się martwicie o ministrów.</u>
348 348 <u xml:id="u-16.187" who="#komentarz">(Głos: Dość tej gadaniny. Po Sanojcy będzie mówił Sapieha.)</u>
349   - <u xml:id="u-16.188" who="#PSanojca">Ja u Sapiehy widzę większy postęp niż u Was.</u>
  349 + <u xml:id="u-16.188" who="#JózefSanojca">Ja u Sapiehy widzę większy postęp niż u Was.</u>
350 350 <u xml:id="u-16.189" who="#komentarz">(Głos: Dość gadania.)</u>
351   - <u xml:id="u-16.190" who="#PSanojca">Panowie słuchać nie chcecie, męczy to Was, a za co bierzecie djety?!</u>
  351 + <u xml:id="u-16.190" who="#JózefSanojca">Panowie słuchać nie chcecie, męczy to Was, a za co bierzecie djety?!</u>
352 352 </div>
353 353 <div xml:id="div-17">
354 354 <u xml:id="u-17.0" who="#komentarz">(Dzwoni)</u>
355   - <u xml:id="u-17.1" who="#Marszałek">Proszę Panów nie przerywać mówcy.</u>
356   - <u xml:id="u-17.2" who="#Marszałek">Chciałbym właśnie, ażebyście Wy uśmierzyli swoje gadulstwo i ażebyście umożliwili Rządowi realną twórczą pracę dla podniesienia gospodarczego kraju. Apeluję do wszystkich, ażeby byli łaskawi uśmierzyć swoje partyjne zawiści, żeby byli łaskawi przemyśleć, czy sami są w stanie dać lepsze rządy, czy sami są w słanie dać inny program gospodarczy, czy są w stanie dać lepszy rozwój gospodarczy niż obecny Rząd, bo to jest realne zagadnienie. Żadna z partyj tego zrobić nie może, nie jest w stanie i nie była w stanie. I z tej racji, namyślcie się, Panowie, bo to jest w interesie nie tylko całego Państwa, ale przede wszystkiem w interesie klasy robotniczej, żeby w Państwie Polskiem był dobrobyt, żeby była praca i żeby był rozwój rolnictwa, bo to jest chleb. Jeżeli mórg ziemi będzie dawał 20 korcy, a krowa będzie dawać 40 litrów mleka, to p. Pragier będzie kupował mleko taniej niż dziś.</u>
  355 + <u xml:id="u-17.1" who="#IgnacyDaszyński">Proszę Panów nie przerywać mówcy.</u>
  356 + <u xml:id="u-17.2" who="#IgnacyDaszyński">Chciałbym właśnie, ażebyście Wy uśmierzyli swoje gadulstwo i ażebyście umożliwili Rządowi realną twórczą pracę dla podniesienia gospodarczego kraju. Apeluję do wszystkich, ażeby byli łaskawi uśmierzyć swoje partyjne zawiści, żeby byli łaskawi przemyśleć, czy sami są w stanie dać lepsze rządy, czy sami są w słanie dać inny program gospodarczy, czy są w stanie dać lepszy rozwój gospodarczy niż obecny Rząd, bo to jest realne zagadnienie. Żadna z partyj tego zrobić nie może, nie jest w stanie i nie była w stanie. I z tej racji, namyślcie się, Panowie, bo to jest w interesie nie tylko całego Państwa, ale przede wszystkiem w interesie klasy robotniczej, żeby w Państwie Polskiem był dobrobyt, żeby była praca i żeby był rozwój rolnictwa, bo to jest chleb. Jeżeli mórg ziemi będzie dawał 20 korcy, a krowa będzie dawać 40 litrów mleka, to p. Pragier będzie kupował mleko taniej niż dziś.</u>
357 357 <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(P. Pragier: Pan wylał tu dzisiaj 40 litrów wody.)</u>
358   - <u xml:id="u-17.4" who="#Marszałek">W Pańskiej głowie jest 200 litrów, powinien Pan zdrenować i założyć meljoracyjne przedsiębiorstwo z kolegami z „Wyzwolenia”.</u>
  358 + <u xml:id="u-17.4" who="#IgnacyDaszyński">W Pańskiej głowie jest 200 litrów, powinien Pan zdrenować i założyć meljoracyjne przedsiębiorstwo z kolegami z „Wyzwolenia”.</u>
359 359 <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Głos: Nie przekonasz nas Pan takiemi dowcipami.)</u>
360   - <u xml:id="u-17.6" who="#Marszałek">Ja wiem, że Was nie przekonam, ale obowiązek swój spełnimy, będziemy rzucać ten groch o ścianę. Uważam, że Wasze mózgi powinne być miększe od tych wapiennych ścian. Mam zaufanie do inteligencji Waszej, jako posłów i myślę, że Panowie wykrzyczawszy się na sali, w skrytości ducha przemyślą ten problem spokoju politycznego i problem gospodarczego rozwoju i twórczej pracy pod kierownictwem i wodzą naszego najzasłużeńszego człowieka, Marszałka Józefa Piłsudskiego.</u>
  360 + <u xml:id="u-17.6" who="#IgnacyDaszyński">Ja wiem, że Was nie przekonam, ale obowiązek swój spełnimy, będziemy rzucać ten groch o ścianę. Uważam, że Wasze mózgi powinne być miększe od tych wapiennych ścian. Mam zaufanie do inteligencji Waszej, jako posłów i myślę, że Panowie wykrzyczawszy się na sali, w skrytości ducha przemyślą ten problem spokoju politycznego i problem gospodarczego rozwoju i twórczej pracy pod kierownictwem i wodzą naszego najzasłużeńszego człowieka, Marszałka Józefa Piłsudskiego.</u>
361 361 <u xml:id="u-17.7" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
362 362 </div>
363 363 <div xml:id="div-18">
364   - <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Chrucki.</u>
  364 + <u xml:id="u-18.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Chrucki.</u>
365 365 </div>
366 366 <div xml:id="div-19">
367   - <u xml:id="u-19.0" who="#PChrucki">Klub Ukraiński ze względu na zasadnicze swoje stanowisko, które znalazło wyraz w deklaracji, złożonej w tej Izbie przez prezesa klubu dr. Lewickiego dnia 29 marca, oraz z motywów wyłuszczonych w przemówieniu przedstawiciela klubu w dyskusji nad prowizorjum budżetowem, chcąc podkreślić opozycyjne swoje stanowisko, wnosi o odrzucenie a limine preliminarza budżetowego na czas od 1 kwietnia 1928 do 31 marca 1929 roku.</u>
  367 + <u xml:id="u-19.0" who="#SerhijChrucki">Klub Ukraiński ze względu na zasadnicze swoje stanowisko, które znalazło wyraz w deklaracji, złożonej w tej Izbie przez prezesa klubu dr. Lewickiego dnia 29 marca, oraz z motywów wyłuszczonych w przemówieniu przedstawiciela klubu w dyskusji nad prowizorjum budżetowem, chcąc podkreślić opozycyjne swoje stanowisko, wnosi o odrzucenie a limine preliminarza budżetowego na czas od 1 kwietnia 1928 do 31 marca 1929 roku.</u>
368 368 </div>
369 369 <div xml:id="div-20">
370   - <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Czapiński.</u>
  370 + <u xml:id="u-20.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Czapiński.</u>
371 371 </div>
372 372 <div xml:id="div-21">
373   - <u xml:id="u-21.0" who="#PCzapiński">Wysoki Sejmie! Wnoszę o przerwanie dyskusji nad preliminarzem budżetowym.</u>
  373 + <u xml:id="u-21.0" who="#KazimierzCzapiński">Wysoki Sejmie! Wnoszę o przerwanie dyskusji nad preliminarzem budżetowym.</u>
374 374 </div>
375 375 <div xml:id="div-22">
376   - <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Wpłynął wniosek formalny o przerwanie dyskusji. Proszę Panów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Ponieważ biuro nie jest zgodne, proszę pp. Sekretarzy o obliczenie głosów.</u>
  376 + <u xml:id="u-22.0" who="#IgnacyDaszyński">Wpłynął wniosek formalny o przerwanie dyskusji. Proszę Panów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Ponieważ biuro nie jest zgodne, proszę pp. Sekretarzy o obliczenie głosów.</u>
377 377 <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Po obliczeniu.)</u>
378   - <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Za wnioskiem głosowało 114 posłów, przeciw 171. Dyskusja zatem trwa dalej.</u>
379   - <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Głos ma p. Dębski.</u>
  378 + <u xml:id="u-22.2" who="#IgnacyDaszyński">Za wnioskiem głosowało 114 posłów, przeciw 171. Dyskusja zatem trwa dalej.</u>
  379 + <u xml:id="u-22.3" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Dębski.</u>
380 380 </div>
381 381 <div xml:id="div-23">
382 382 <u xml:id="u-23.0" who="#PDębski">Wysoki Sejmie! Nasz stosunek do budżetu jest stosunkiem do Państwa i jego potrzeb, a nie do poszczególnych rządów, dlatego też będziemy głosowali za odesłaniem budżetu do komisji. W komisji rozpatrzymy go rzeczowo i zgłosimy wnioski dotyczące poszczególnych działów. Głosowane wczoraj prowizorjum budżetowe, a w dniu dzisiejszym przyjęte w trzeciem czytaniu, nie może być jednak zapowiedzią, że na pozostałe 3 kwartały w tej samej wysokości wotować będziemy wydatki. Traktowaliśmy prowizorjum budżetowe jako konieczność państwową, a mając bardzo krótki czas do rozpatrzenia go, nie mogliśmy wniknąć w szczegóły.</u>
... ... @@ -393,123 +393,123 @@
393 393 <u xml:id="u-23.11" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
394 394 </div>
395 395 <div xml:id="div-24">
396   - <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Głos ma p. Anusz.</u>
  396 + <u xml:id="u-24.0" who="#JanWoźnicki">Głos ma p. Anusz.</u>
397 397 </div>
398 398 <div xml:id="div-25">
399   - <u xml:id="u-25.0" who="#PAnusz">Wysoka Izbo! Ze strony bardzo miarodajnej słyszeliśmy, że to, co obecnie widzimy, jest trzecią próbą współpracy z Sejmem najbardziej zasłużonego człowieka w Polsce. Tak ma prawo mówić ten człowiek, którego całe życie było nieprzerwanem pasmem wysiłków i ofiar na rzecz wyzwolenia Ojczyzny i wskrzeszenia Państwa.</u>
  399 + <u xml:id="u-25.0" who="#AntoniAnusz">Wysoka Izbo! Ze strony bardzo miarodajnej słyszeliśmy, że to, co obecnie widzimy, jest trzecią próbą współpracy z Sejmem najbardziej zasłużonego człowieka w Polsce. Tak ma prawo mówić ten człowiek, którego całe życie było nieprzerwanem pasmem wysiłków i ofiar na rzecz wyzwolenia Ojczyzny i wskrzeszenia Państwa.</u>
400 400 <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(P. Zaremba: Człowiek a naród, to za duży dystans.)</u>
401   - <u xml:id="u-25.2" who="#PAnusz">W narodzie bywają nieraz ludzie, którzy najgodniej reprezentują to, co jest ideałem narodu i takim człowiekiem jest obecny premjer i utożsamiać go z narodem mamy prawo.</u>
  401 + <u xml:id="u-25.2" who="#AntoniAnusz">W narodzie bywają nieraz ludzie, którzy najgodniej reprezentują to, co jest ideałem narodu i takim człowiekiem jest obecny premjer i utożsamiać go z narodem mamy prawo.</u>
402 402 <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B. P. Smoła: A szkoły?)</u>
403   - <u xml:id="u-25.4" who="#PAnusz">Owszem, powiem i o tej trosce kol. Smoły, o szkolnictwie.</u>
404   - <u xml:id="u-25.5" who="#PAnusz">Jesteśmy istotnie świadkami tej trzeciej próby. Jak ona wypada?</u>
  403 + <u xml:id="u-25.4" who="#AntoniAnusz">Owszem, powiem i o tej trosce kol. Smoły, o szkolnictwie.</u>
  404 + <u xml:id="u-25.5" who="#AntoniAnusz">Jesteśmy istotnie świadkami tej trzeciej próby. Jak ona wypada?</u>
405 405 <u xml:id="u-25.6" who="#komentarz">(P. Żuławski: A może tak na serjo zaczniemy pracować, a nie mówić.)</u>
406   - <u xml:id="u-25.7" who="#PAnusz">Owszem, będziemy na serjo pracować, a jak postępują parlamenty, które chcą na serjo pracować, to Panom powiem.</u>
  406 + <u xml:id="u-25.7" who="#AntoniAnusz">Owszem, będziemy na serjo pracować, a jak postępują parlamenty, które chcą na serjo pracować, to Panom powiem.</u>
407 407 <u xml:id="u-25.8" who="#komentarz">(P. Żuławski: Nigdzie stronnictwo rządowe nie prowadzi obstrukcji. P. Bagiński: Myśmy broszurki na ten temat czytali, to nam wystarczy.)</u>
408   - <u xml:id="u-25.9" who="#PAnusz">Zdaje mi się, że Pan za mało czytał, bo gdyby Pan więcej czytał, toby Pan inaczej rozumował.</u>
  408 + <u xml:id="u-25.9" who="#AntoniAnusz">Zdaje mi się, że Pan za mało czytał, bo gdyby Pan więcej czytał, toby Pan inaczej rozumował.</u>
409 409 <u xml:id="u-25.10" who="#komentarz">(P. Bagiński: Czy broszurek Pańskich?)</u>
410   - <u xml:id="u-25.11" who="#PAnusz">Tak, między innemi i moich broszurek. Jeżeli Sejm chce zdać egzamin wobec społeczeństwa, wobec narodu, nie może od pierwszego dnia swego istnienia uprawiać demagogji. Bo czem jest to, czego świadkami byliśmy dzisiaj? Rząd wnosi ustawę inwestycyjną i od razu zjawiają się posłowie, którzy rozpoczynają licytację, nie 88 miljonów, tylko 120 miljonów. Oto licytacja. Jest na świecie parlament, który się szanuje i który poważnie pojmuje swe obowiązki, to jest Izba gmin angielska, ale tam regulamin nie pozwala na to, ażeby parlament zwiększał jakąkolwiek pozycję budżetu. Może ją skreślić, ale nie będzie jej zwiększał. Dlaczego tam jest taki dobry zwyczaj parlamentarny? Bo tam parlament sam siebie szanuje, tam nie popłaca demagog ja, nikczemna demagogia, jaką uprawiają tutaj.</u>
  410 + <u xml:id="u-25.11" who="#AntoniAnusz">Tak, między innemi i moich broszurek. Jeżeli Sejm chce zdać egzamin wobec społeczeństwa, wobec narodu, nie może od pierwszego dnia swego istnienia uprawiać demagogji. Bo czem jest to, czego świadkami byliśmy dzisiaj? Rząd wnosi ustawę inwestycyjną i od razu zjawiają się posłowie, którzy rozpoczynają licytację, nie 88 miljonów, tylko 120 miljonów. Oto licytacja. Jest na świecie parlament, który się szanuje i który poważnie pojmuje swe obowiązki, to jest Izba gmin angielska, ale tam regulamin nie pozwala na to, ażeby parlament zwiększał jakąkolwiek pozycję budżetu. Może ją skreślić, ale nie będzie jej zwiększał. Dlaczego tam jest taki dobry zwyczaj parlamentarny? Bo tam parlament sam siebie szanuje, tam nie popłaca demagog ja, nikczemna demagogia, jaką uprawiają tutaj.</u>
411 411 <u xml:id="u-25.12" who="#komentarz">(P. Pragier: Tak, to racja, ale tam rząd nie przychodzi z osobną ustawą o inwestycjach.)</u>
412   - <u xml:id="u-25.13" who="#PAnusz">Skąd to się bierze? Bo jeżeli rzeczywiście agitacja wyborcza upływa w atmosferze demagogji, nieziszczalnych obietnic i blagi, to później każdy taki poseł, który zawinił w tym zakresie, który obiecywał i blagował, który kłamał swoim wyborcom, potem całą swoją pracę w parlamencie pojmuje tylko pod tym kątem widzenia, jakie zdobyć argumenty do wytłumaczenia się przed wyborcami, dlaczego nie dzieje się to wszystko, co on obiecywał. Cała praca parlamentarna klubów uprawiających demagogję polega na tem, aby złowić jak najwięcej argumentów w Sejmie do tłumaczenia się przed wyborcami: chciałem uzyskać to, co obiecywałem, ale oni, moi przeciwnicy partyjni mnie nie poparli.</u>
  412 + <u xml:id="u-25.13" who="#AntoniAnusz">Skąd to się bierze? Bo jeżeli rzeczywiście agitacja wyborcza upływa w atmosferze demagogji, nieziszczalnych obietnic i blagi, to później każdy taki poseł, który zawinił w tym zakresie, który obiecywał i blagował, który kłamał swoim wyborcom, potem całą swoją pracę w parlamencie pojmuje tylko pod tym kątem widzenia, jakie zdobyć argumenty do wytłumaczenia się przed wyborcami, dlaczego nie dzieje się to wszystko, co on obiecywał. Cała praca parlamentarna klubów uprawiających demagogję polega na tem, aby złowić jak najwięcej argumentów w Sejmie do tłumaczenia się przed wyborcami: chciałem uzyskać to, co obiecywałem, ale oni, moi przeciwnicy partyjni mnie nie poparli.</u>
413 413 <u xml:id="u-25.14" who="#komentarz">(P. Duro: Ale czy jedynka zbawi kraj z żydami, z obszarnikami, z wielkim przemysłem? Ona zadusi chłopów. — P. Pużak przerywa.)</u>
414   - <u xml:id="u-25.15" who="#PAnusz">Panie Kolego, Pan mnie zbyt dobrze zna, aby Pan nie wiedział, jakie są powody moich wojażów, bo ja szukam dobra Państwa, a gardzę blagą i demagog ją. Ja szedłem tam, gdzie widziałem pożytek Państwa, który reprezentuje Marszałek Piłsudski.</u>
  414 + <u xml:id="u-25.15" who="#AntoniAnusz">Panie Kolego, Pan mnie zbyt dobrze zna, aby Pan nie wiedział, jakie są powody moich wojażów, bo ja szukam dobra Państwa, a gardzę blagą i demagog ją. Ja szedłem tam, gdzie widziałem pożytek Państwa, który reprezentuje Marszałek Piłsudski.</u>
415 415 <u xml:id="u-25.16" who="#komentarz">(Przerywania na ławach P. P. S.)</u>
416   - <u xml:id="u-25.17" who="#PAnusz">Chyba Pan nie będzie twierdził, że Pan pożytek Państwa lepiej reprezentuje, niż Piłsudski. Nie mniej czytałem książek i broszur o demokracji parlamentarnej, ale mam tę przewagę nad p. Pużakiem, że wszystko, co przeczytałem, skonfrontowałem z rzeczywistością i wybrałem interes Państwa, nie zadowoliłem się doktryną. To jest moja zasada, że najwspanialszej doktrynie nie podporządkuję interesu Państwa.</u>
  416 + <u xml:id="u-25.17" who="#AntoniAnusz">Chyba Pan nie będzie twierdził, że Pan pożytek Państwa lepiej reprezentuje, niż Piłsudski. Nie mniej czytałem książek i broszur o demokracji parlamentarnej, ale mam tę przewagę nad p. Pużakiem, że wszystko, co przeczytałem, skonfrontowałem z rzeczywistością i wybrałem interes Państwa, nie zadowoliłem się doktryną. To jest moja zasada, że najwspanialszej doktrynie nie podporządkuję interesu Państwa.</u>
417 417 <u xml:id="u-25.18" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
418   - <u xml:id="u-25.19" who="#PAnusz">Mówiąc o pracach obecnego Rządu możemy się powołać na takie sukcesy, jakiemi nie może się poszczycić żaden inny rząd.</u>
  418 + <u xml:id="u-25.19" who="#AntoniAnusz">Mówiąc o pracach obecnego Rządu możemy się powołać na takie sukcesy, jakiemi nie może się poszczycić żaden inny rząd.</u>
419 419 <u xml:id="u-25.20" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
420 420 </div>
421 421 <div xml:id="div-26">
422   - <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Proszę Panów, popierających mówcę i sprzeciwiających się mówcy, o umożliwienie mu przemawiania.</u>
  422 + <u xml:id="u-26.0" who="#JanWoźnicki">Proszę Panów, popierających mówcę i sprzeciwiających się mówcy, o umożliwienie mu przemawiania.</u>
423 423 <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
424   - <u xml:id="u-26.2" who="#WicemarszałekWoźnicki">Co Pan mówi? I Pan trzymał z Witosem w 1920 r.</u>
  424 + <u xml:id="u-26.2" who="#JanWoźnicki">Co Pan mówi? I Pan trzymał z Witosem w 1920 r.</u>
425 425 <u xml:id="u-26.3" who="#komentarz">(P. Żuławski: W 1920 r. broniliśmy Państwa Polskiego.)</u>
426   - <u xml:id="u-26.4" who="#WicemarszałekWoźnicki">Tak jest, w 1920 r. broniliśmy Państwa Polskiego przed inwazją bolszewicką pod wodzą Piłsudskiego i ja doszedłem do wniosku, że tylko pod wodzą Piłsudskiego możemy obronić Państwo przed rozstrojem gospodarczym.</u>
  426 + <u xml:id="u-26.4" who="#JanWoźnicki">Tak jest, w 1920 r. broniliśmy Państwa Polskiego przed inwazją bolszewicką pod wodzą Piłsudskiego i ja doszedłem do wniosku, że tylko pod wodzą Piłsudskiego możemy obronić Państwo przed rozstrojem gospodarczym.</u>
427 427 <u xml:id="u-26.5" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B. Wrzawa.)</u>
428   - <u xml:id="u-26.6" who="#WicemarszałekWoźnicki">Przed przewrotem majowym mieliście Panowie w obiegu 600 milj. złych pieniędzy, dzisiaj mamy w obiegu 1.300 milj. dobrych pieniędzy. Czy Pan sądzi, że to nie jest błogosławieństwem dla klasy robotniczej?</u>
  428 + <u xml:id="u-26.6" who="#JanWoźnicki">Przed przewrotem majowym mieliście Panowie w obiegu 600 milj. złych pieniędzy, dzisiaj mamy w obiegu 1.300 milj. dobrych pieniędzy. Czy Pan sądzi, że to nie jest błogosławieństwem dla klasy robotniczej?</u>
429 429 <u xml:id="u-26.7" who="#komentarz">(P. Żuławski: Szalona drożyzna i nędza, jakiej nie było przedtem.)</u>
430   - <u xml:id="u-26.8" who="#WicemarszałekWoźnicki">Jeżeli Pan przy swojem doświadczeniu i wyrobieniu potrafi zlekceważyć ten fakt w życiu Państwa, jakim jest ustabilizowanie pieniądza i zwiększony obieg tego pieniądza, to nie wiem, co sądzić o Pańskiej szczerości i powadze.</u>
  430 + <u xml:id="u-26.8" who="#JanWoźnicki">Jeżeli Pan przy swojem doświadczeniu i wyrobieniu potrafi zlekceważyć ten fakt w życiu Państwa, jakim jest ustabilizowanie pieniądza i zwiększony obieg tego pieniądza, to nie wiem, co sądzić o Pańskiej szczerości i powadze.</u>
431 431 <u xml:id="u-26.9" who="#komentarz">(Wicemarszałek Woźnicki dzwoni.)</u>
432   - <u xml:id="u-26.10" who="#WicemarszałekWoźnicki">Panowie szanowni, Panie Kolego Kwapiński, Pan się wstydź, że Pan się nie może wyzwolić z głupich doktryn, wstydź się Pan.</u>
  432 + <u xml:id="u-26.10" who="#JanWoźnicki">Panowie szanowni, Panie Kolego Kwapiński, Pan się wstydź, że Pan się nie może wyzwolić z głupich doktryn, wstydź się Pan.</u>
433 433 <u xml:id="u-26.11" who="#komentarz">(Głos: To Pan się wstydź.)</u>
434   - <u xml:id="u-26.12" who="#WicemarszałekWoźnicki">Ja się nie mam czego wstydzić, Panie Kwapiński.</u>
  434 + <u xml:id="u-26.12" who="#JanWoźnicki">Ja się nie mam czego wstydzić, Panie Kwapiński.</u>
435 435 <u xml:id="u-26.13" who="#komentarz">(Głos: Kto idzie na prawo, ten głupieje.)</u>
436   - <u xml:id="u-26.14" who="#WicemarszałekWoźnicki">Ja Panom dam odpowiedź: Właśnie na pochyłej głupiej doktryny był p. Śledziński, gdy się znalazł w lewicy P. P. S. i staczał się do komunizmu, a że się zatrzymał, to go za to szanuję, lecz było to z jego strony przesunięciem się na prawo.</u>
  436 + <u xml:id="u-26.14" who="#JanWoźnicki">Ja Panom dam odpowiedź: Właśnie na pochyłej głupiej doktryny był p. Śledziński, gdy się znalazł w lewicy P. P. S. i staczał się do komunizmu, a że się zatrzymał, to go za to szanuję, lecz było to z jego strony przesunięciem się na prawo.</u>
437 437 <u xml:id="u-26.15" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
438   - <u xml:id="u-26.16" who="#WicemarszałekWoźnicki">Proszę Panów nie przerywać mówcy.</u>
  438 + <u xml:id="u-26.16" who="#JanWoźnicki">Proszę Panów nie przerywać mówcy.</u>
439 439 </div>
440 440 <div xml:id="div-27">
441   - <u xml:id="u-27.0" who="#PAnusz">Kto chce widzieć istotnie w Polsce parlament otoczony powagą, ten nie może uprawiać tej demagogji, której byliśmy dzisiaj świadkami przy ustawie inwestycyjnej. To nie tylko Wy potraficie zrobić, każdy inny klub może wstawić o 60 miljonów więcej, niż Wy i tanim kosztem przelicytować poprawki p. Stolarskiego, to jest licytacja, nie licząca się z interesem i z możnością finansową Państwa, nie licząca się z powagą parlamentu i tej licytacji trzeba zaprzestać, zwłaszcza, że pod tym względem nie możemy lekceważyć i lekko przejść nad tem ostrzeżeniem, jakieśmy usłyszeli na parę dni przed zwołaniem tego parlamentu.</u>
  441 + <u xml:id="u-27.0" who="#AntoniAnusz">Kto chce widzieć istotnie w Polsce parlament otoczony powagą, ten nie może uprawiać tej demagogji, której byliśmy dzisiaj świadkami przy ustawie inwestycyjnej. To nie tylko Wy potraficie zrobić, każdy inny klub może wstawić o 60 miljonów więcej, niż Wy i tanim kosztem przelicytować poprawki p. Stolarskiego, to jest licytacja, nie licząca się z interesem i z możnością finansową Państwa, nie licząca się z powagą parlamentu i tej licytacji trzeba zaprzestać, zwłaszcza, że pod tym względem nie możemy lekceważyć i lekko przejść nad tem ostrzeżeniem, jakieśmy usłyszeli na parę dni przed zwołaniem tego parlamentu.</u>
442 442 <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Głos: Jakie?)</u>
443   - <u xml:id="u-27.2" who="#PAnusz">Bo istotnie jesteśmy obecnie świadkami dziwnego zjawiska, że ten kompleks zasad, pojęć, doktryn, który był całkiem dobry do obalania ustrojów-absolutystycznych i półabsolutystycznych, zastosowano w Polsce od pierwszej chwili istnienia naszego Państwa.</u>
  443 + <u xml:id="u-27.2" who="#AntoniAnusz">Bo istotnie jesteśmy obecnie świadkami dziwnego zjawiska, że ten kompleks zasad, pojęć, doktryn, który był całkiem dobry do obalania ustrojów-absolutystycznych i półabsolutystycznych, zastosowano w Polsce od pierwszej chwili istnienia naszego Państwa.</u>
444 444 <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(P. Bagiński: Teraz znów wracamy do takich rządów w Polsce.)</u>
445   - <u xml:id="u-27.4" who="#PAnusz">Jeżeli Pan dzisiejszy Rząd nazywa absolutystycznym, to ja. się nawet tego określenia nie zlęknę, bo się słów nie boję, a chcę widzieć w kraju dobrobyt i spokój.</u>
  445 + <u xml:id="u-27.4" who="#AntoniAnusz">Jeżeli Pan dzisiejszy Rząd nazywa absolutystycznym, to ja. się nawet tego określenia nie zlęknę, bo się słów nie boję, a chcę widzieć w kraju dobrobyt i spokój.</u>
446 446 <u xml:id="u-27.5" who="#komentarz">(P. Bagiński: Wiem, że Pan jest zwolennikiem monarchji.)</u>
447   - <u xml:id="u-27.6" who="#PAnusz">Otóż cały ten świat pojęć i doktryn i zasad został zastosowany w Polsce wobec władz państwowych, jakieśmy dotychczas mieli. Kto był tą władzą? Pierwszą władzą państwową był Naczelnik Państwa Józef Piłsudski. I on właśnie, mając do czynienia z takim parlamentem…</u>
  447 + <u xml:id="u-27.6" who="#AntoniAnusz">Otóż cały ten świat pojęć i doktryn i zasad został zastosowany w Polsce wobec władz państwowych, jakieśmy dotychczas mieli. Kto był tą władzą? Pierwszą władzą państwową był Naczelnik Państwa Józef Piłsudski. I on właśnie, mając do czynienia z takim parlamentem…</u>
448 448 <u xml:id="u-27.7" who="#komentarz">(P. Kwapiński: To jest nieścisłość historyczna!)</u>
449   - <u xml:id="u-27.8" who="#PAnusz">To nie jest nieścisłość historyczna.</u>
  449 + <u xml:id="u-27.8" who="#AntoniAnusz">To nie jest nieścisłość historyczna.</u>
450 450 <u xml:id="u-27.9" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
451   - <u xml:id="u-27.10" who="#PAnusz">Otóż ten Sejm ustawodawczy, który dźwigał jarzmo doktryn, w innych warunkach powstałych, pozostawał w stałej walce z legalną władzą państwową, z Naczelnikiem Państwa. I trzeba dziś stwierdzić, że wszystko istotnie wielkie, co było zrobione przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, było robione przeważnie wbrew Sejmowi. Najistotniejsze posunięcia, posunięcia najbardziej doniosłe w życiu naszego Państwa były robione wbrew Sejmowi. Jeżeli władza wykonawcza w Polsce musi rzeczy dla Państwa dobre robić ukradkiem, kontrabandą przed parlamentem, to nie jest to zjawisko budujące i taki parlament sobie powagi i znaczenia nie przysparza.</u>
  451 + <u xml:id="u-27.10" who="#AntoniAnusz">Otóż ten Sejm ustawodawczy, który dźwigał jarzmo doktryn, w innych warunkach powstałych, pozostawał w stałej walce z legalną władzą państwową, z Naczelnikiem Państwa. I trzeba dziś stwierdzić, że wszystko istotnie wielkie, co było zrobione przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, było robione przeważnie wbrew Sejmowi. Najistotniejsze posunięcia, posunięcia najbardziej doniosłe w życiu naszego Państwa były robione wbrew Sejmowi. Jeżeli władza wykonawcza w Polsce musi rzeczy dla Państwa dobre robić ukradkiem, kontrabandą przed parlamentem, to nie jest to zjawisko budujące i taki parlament sobie powagi i znaczenia nie przysparza.</u>
452 452 <u xml:id="u-27.11" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
453   - <u xml:id="u-27.12" who="#PAnusz">Ja w każdym razie jestem człowiekiem, który ewolucjonizuje.</u>
  453 + <u xml:id="u-27.12" who="#AntoniAnusz">Ja w każdym razie jestem człowiekiem, który ewolucjonizuje.</u>
454 454 <u xml:id="u-27.13" who="#komentarz">(P. Duro: Do prawicy Pan gadaj.)</u>
455   - <u xml:id="u-27.14" who="#PAnusz">Dziś jeżeli się chce oddać usługę parlamentowi i przedstawicielstwu narodowemu, a muszę stwierdzić, że w czasach dzisiejszych nie można sobie wyobrazić państwa bez przedstawicielstwa narodowego, dzisiaj trudno sobie wyobrazić, ażeby państwo mogło istnieć bez przedstawicielstwa narodowego...</u>
  455 + <u xml:id="u-27.14" who="#AntoniAnusz">Dziś jeżeli się chce oddać usługę parlamentowi i przedstawicielstwu narodowemu, a muszę stwierdzić, że w czasach dzisiejszych nie można sobie wyobrazić państwa bez przedstawicielstwa narodowego, dzisiaj trudno sobie wyobrazić, ażeby państwo mogło istnieć bez przedstawicielstwa narodowego...</u>
456 456 <u xml:id="u-27.15" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
457   - <u xml:id="u-27.16" who="#PAnusz">...właśnie dlatego każdy polityk musi dbać, aby to przedstawicielstwo narodowe było czynnikiem postępu w życiu państwa, a nie hamulcem.</u>
  457 + <u xml:id="u-27.16" who="#AntoniAnusz">...właśnie dlatego każdy polityk musi dbać, aby to przedstawicielstwo narodowe było czynnikiem postępu w życiu państwa, a nie hamulcem.</u>
458 458 <u xml:id="u-27.17" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
459   - <u xml:id="u-27.18" who="#PAnusz">I ten najlepiej służy idei przedstawicielstwa narodowego, kto właśnie pracuje nad tem, aby z parlamentu uczynić siłę twórczą w życiu państwa, aby z parlamentu uczynić instrument walki o lepsze jutro państwa a nie siedlisko demagogji i frazeologji.</u>
  459 + <u xml:id="u-27.18" who="#AntoniAnusz">I ten najlepiej służy idei przedstawicielstwa narodowego, kto właśnie pracuje nad tem, aby z parlamentu uczynić siłę twórczą w życiu państwa, aby z parlamentu uczynić instrument walki o lepsze jutro państwa a nie siedlisko demagogji i frazeologji.</u>
460 460 <u xml:id="u-27.19" who="#komentarz">(P. Duro: Z książąt i Żydów.)</u>
461 461 <u xml:id="u-27.20" who="#komentarz">(Oklaski na ławach Bloku Bezpartyjnego.)</u>
462 462 </div>
463 463 <div xml:id="div-28">
464   - <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Głos ma p. Czapiński.</u>
  464 + <u xml:id="u-28.0" who="#JanWoźnicki">Głos ma p. Czapiński.</u>
465 465 </div>
466 466 <div xml:id="div-29">
467   - <u xml:id="u-29.0" who="#PCzapiński">Panie Marszałku, ponawiam wniosek formalny o przerwanie dyskusji.</u>
  467 + <u xml:id="u-29.0" who="#KazimierzCzapiński">Panie Marszałku, ponawiam wniosek formalny o przerwanie dyskusji.</u>
468 468 <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Wrzawa na ławach Bloku Bezpartyjnego.)</u>
469 469 </div>
470 470 <div xml:id="div-30">
471   - <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Jest wniosek o przerwanie dyskusji.</u>
  471 + <u xml:id="u-30.0" who="#JanWoźnicki">Jest wniosek o przerwanie dyskusji.</u>
472 472 <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(P. Sławek. Był już raz postawiony, poraź drugi stawiać nie można W tej samej sprawie. P. Bagiński: Przecież dyskusja już była.)</u>
473   - <u xml:id="u-30.2" who="#WicemarszałekWoźnicki">O ile się nie mylę, to Panowie protestują przeciw postawieniu takiego wniosku, ale taki wniosek może być postawiony.</u>
  473 + <u xml:id="u-30.2" who="#JanWoźnicki">O ile się nie mylę, to Panowie protestują przeciw postawieniu takiego wniosku, ale taki wniosek może być postawiony.</u>
474 474 <u xml:id="u-30.3" who="#komentarz">(P. Sławek: Drugi raz na tem samem posiedzeniu nie.)</u>
475   - <u xml:id="u-30.4" who="#WicemarszałekWoźnicki">Proszę Posłów, którzy są za przerwaniem dyskusji, aby wstali.</u>
  475 + <u xml:id="u-30.4" who="#JanWoźnicki">Proszę Posłów, którzy są za przerwaniem dyskusji, aby wstali.</u>
476 476 <u xml:id="u-30.5" who="#komentarz">(P. Sławek: To jest wbrew regulaminowi, bo drugi raz stawiać nie wolno. P. Wyrzykowski: Panie Majorze Kościałkowski, poucz Pan kolegę o przepisach regulaminu.)</u>
477 477 </div>
478 478 <div xml:id="div-31">
479   - <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Biuro jest zgodne, że stoi większość. Dyskusja przerwana.</u>
480   - <u xml:id="u-31.1" who="#WicemarszałekWoźnicki">Do pierwszego czytania preliminarza budżetowego złożone zostały następujące wnioski: Do art. 1: wniosek p. Chruckiego z Klubu Ukraińskiego: Wysoki Sejm uchwalić raczy: Sejm odrzuca preliminarz budżetowy za czas od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 roku. Podobny wniosek jest złożony przez Komunistyczną partję poselską.</u>
481   - <u xml:id="u-31.2" who="#WicemarszałekWoźnicki">Głos ma p. Trąmpczyński.</u>
  479 + <u xml:id="u-31.0" who="#JanWoźnicki">Biuro jest zgodne, że stoi większość. Dyskusja przerwana.</u>
  480 + <u xml:id="u-31.1" who="#JanWoźnicki">Do pierwszego czytania preliminarza budżetowego złożone zostały następujące wnioski: Do art. 1: wniosek p. Chruckiego z Klubu Ukraińskiego: Wysoki Sejm uchwalić raczy: Sejm odrzuca preliminarz budżetowy za czas od 1 kwietnia 1928 r. do 31 marca 1929 roku. Podobny wniosek jest złożony przez Komunistyczną partję poselską.</u>
  481 + <u xml:id="u-31.2" who="#JanWoźnicki">Głos ma p. Trąmpczyński.</u>
482 482 </div>
483 483 <div xml:id="div-32">
484   - <u xml:id="u-32.0" who="#PTrąmpczyński">Niedopuszczalny jest wniosek o odrzucenie budżetu w pierwszem czytaniu.</u>
  484 + <u xml:id="u-32.0" who="#WojciechTrąmpczyński">Niedopuszczalny jest wniosek o odrzucenie budżetu w pierwszem czytaniu.</u>
485 485 </div>
486 486 <div xml:id="div-33">
487   - <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Proszę mi wskazać odpowiedni artykuł w regulaminie, o ile mi wiadomo nic podobnego w regulaminie nie ma.</u>
488   - <u xml:id="u-33.1" who="#WicemarszałekWoźnicki">Poddają zgłoszone tu wnioski pod głosowanie.</u>
  487 + <u xml:id="u-33.0" who="#JanWoźnicki">Proszę mi wskazać odpowiedni artykuł w regulaminie, o ile mi wiadomo nic podobnego w regulaminie nie ma.</u>
  488 + <u xml:id="u-33.1" who="#JanWoźnicki">Poddają zgłoszone tu wnioski pod głosowanie.</u>
489 489 </div>
490 490 <div xml:id="div-34">
491   - <u xml:id="u-34.0" who="#PPolakiewicz">Stawiam wniosek o głosowanie imienne z listy.</u>
  491 + <u xml:id="u-34.0" who="#KarolPolakiewicz">Stawiam wniosek o głosowanie imienne z listy.</u>
492 492 </div>
493 493 <div xml:id="div-35">
494   - <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Głosowanie imienne musi być poparte przez 50 posłów.</u>
  494 + <u xml:id="u-35.0" who="#JanWoźnicki">Głosowanie imienne musi być poparte przez 50 posłów.</u>
495 495 <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Głosy na ławach B. B.: Mamy więcej, niż 50 posłów. P. Przedpełski: Wnosimy, ażeby wnioski były głosowane odrębnie.)</u>
496   - <u xml:id="u-35.2" who="#WicemarszałekWoźnicki">Panowie mogą wnosić, ale te wnioski są jednobrzmiące.</u>
  496 + <u xml:id="u-35.2" who="#JanWoźnicki">Panowie mogą wnosić, ale te wnioski są jednobrzmiące.</u>
497 497 </div>
498 498 <div xml:id="div-36">
499   - <u xml:id="u-36.0" who="#PByrka">Prosimy o głosowanie nad pierwszym wnioskiem. Jeżeli p. Marszałek później powie, że drugi wniosek stał się bezprzedmiotowy, to rzecz inna, ale p. Marszałek nie może nas zmusić, abyśmy nad wszystkiemi wnioskami głosowali razem.</u>
  499 + <u xml:id="u-36.0" who="#WładysławByrka">Prosimy o głosowanie nad pierwszym wnioskiem. Jeżeli p. Marszałek później powie, że drugi wniosek stał się bezprzedmiotowy, to rzecz inna, ale p. Marszałek nie może nas zmusić, abyśmy nad wszystkiemi wnioskami głosowali razem.</u>
500 500 </div>
501 501 <div xml:id="div-37">
502   - <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekWoźnicki">Będziemy głosowali nad pierwszym wnioskiem, p. Chruckiego. Odczytałem ten wniosek, jest on Panom znany. Głosujemy imiennie. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o oddanie kartki z napisem „tak”.</u>
  502 + <u xml:id="u-37.0" who="#JanWoźnicki">Będziemy głosowali nad pierwszym wnioskiem, p. Chruckiego. Odczytałem ten wniosek, jest on Panom znany. Głosujemy imiennie. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o oddanie kartki z napisem „tak”.</u>
503 503 <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Głosy: Prosimy o odczytywanie z listy. Wrzawa na lewicy.)</u>
504   - <u xml:id="u-37.2" who="#WicemarszałekWoźnicki">Zgadzam się na głosowanie z listy. Proszę p. Sekretarza o odczytanie listy posłów.</u>
  504 + <u xml:id="u-37.2" who="#JanWoźnicki">Zgadzam się na głosowanie z listy. Proszę p. Sekretarza o odczytanie listy posłów.</u>
505 505 <u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">(Sekretarz p. Z. Piotrowski odczytuje listą posłów. Posłowie składają kartki.)</u>
506   - <u xml:id="u-37.4" who="#WicemarszałekWoźnicki">Uważam głosowanie za zakończone. Proszę Panów Sekretarzy o obliczenie głosów. Na czas obliczenia zarządzam przerwę 10 minutową.</u>
  506 + <u xml:id="u-37.4" who="#JanWoźnicki">Uważam głosowanie za zakończone. Proszę Panów Sekretarzy o obliczenie głosów. Na czas obliczenia zarządzam przerwę 10 minutową.</u>
507 507 <u xml:id="u-37.5" who="#komentarz">(Po przerwie.)</u>
508   - <u xml:id="u-37.6" who="#WicemarszałekWoźnicki">Wznawiam przerwane posiedzenie. Za wnioskiem p. Chruckiego głosowało posłów 39, przeciw 275. Wniosek zatem został odrzucony. Wniosek p. Warszawskiego-Warskiego jest identyczny co do treści i co do słów z poprzednim wnioskiem i jako taki został w ten sposób też odrzucony.</u>
  508 + <u xml:id="u-37.6" who="#JanWoźnicki">Wznawiam przerwane posiedzenie. Za wnioskiem p. Chruckiego głosowało posłów 39, przeciw 275. Wniosek zatem został odrzucony. Wniosek p. Warszawskiego-Warskiego jest identyczny co do treści i co do słów z poprzednim wnioskiem i jako taki został w ten sposób też odrzucony.</u>
509 509 <u xml:id="u-37.7" who="#komentarz">(Wynik imiennego głosowania na str. 55.)</u>
510   - <u xml:id="u-37.8" who="#WicemarszałekWoźnicki">Preliminarz budżetowy odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
511   - <u xml:id="u-37.9" who="#WicemarszałekWoźnicki">Przechodzimy do następnego punktu porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Budżetowej o poprawkach Senatu do projektu ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr. 2 i odbitka roneo nr. 2).</u>
512   - <u xml:id="u-37.10" who="#WicemarszałekWoźnicki">Głos ma p. Wyrzykowski.</u>
  510 + <u xml:id="u-37.8" who="#JanWoźnicki">Preliminarz budżetowy odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
  511 + <u xml:id="u-37.9" who="#JanWoźnicki">Przechodzimy do następnego punktu porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Budżetowej o poprawkach Senatu do projektu ustawy o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych (druk nr. 2 i odbitka roneo nr. 2).</u>
  512 + <u xml:id="u-37.10" who="#JanWoźnicki">Głos ma p. Wyrzykowski.</u>
513 513 <u xml:id="u-37.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje Marszałek)</u>
514 514 </div>
515 515 <div xml:id="div-38">
... ... @@ -520,125 +520,125 @@
520 520 <u xml:id="u-38.4" who="#PWyrzykowski">Czyli wszystkie te trzy pozycje, które zostały przez Sejm do ogólnego budżetu inwestycyjnego dodane w ogólnej kwocie 42.000.000, Senat na dzisiejszem posiedzeniu postanowił skreślić. Komisja Budżetowa również na dzisiejszem posiedzeniu postanowiła wszystkie te poprawki Senatu odrzucić. Proponuję wniosek Komisji Budżetowej przyjąć.</u>
521 521 </div>
522 522 <div xml:id="div-39">
523   - <u xml:id="u-39.0" who="#Marszałek">Głos ma pan wicepremjer Bartel.</u>
  523 + <u xml:id="u-39.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma pan wicepremjer Bartel.</u>
524 524 </div>
525 525 <div xml:id="div-40">
526   - <u xml:id="u-40.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Wysoki Sejmie, W ciągu dnia wczorajszego cały szereg mówców z opozycji wygłaszał przemówienia krytykujące Rząd na punkcie rozdymania budżetu i dawał lekcje, w jaki sposób należy rządzić pod względem gospodarczym Państwem, Członkowie Rządu z całą powagą słuchali tych wywodów i starali się wpoić w siebie te przekonania oszczędnościowe, które Panowie Posłowie byli łaskawi tutaj wypowiadać. Poddaliśmy szybko analizie dotychczasowe nasze postępowanie i gotowi byliśmy nawet przyjąć, że istotnie może postępujemy lekkomyślnie.</u>
527   - <u xml:id="u-40.1" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">W ten sposób osiągnęliśmy jednocześnie pewność, że rozdymanie budżetu, że szafowanie groszem, że nieliczenie się z oszczędnością będzie ze strony tych panów posłów wykluczone. Niestety tuż zaraz, w parę minut później, kiedy na porządek obrad przyszła sprawa nadzwyczajnych inwestycyj, okazało się, że owe wykłady ekonomiczne były właściwie nie wiadomo dla kogo, dlatego, że wnioski przekreślały poprzednie wywody stosowane jako monity do Rządu.</u>
  526 + <u xml:id="u-40.0" who="#KazimierzBartel">Wysoki Sejmie, W ciągu dnia wczorajszego cały szereg mówców z opozycji wygłaszał przemówienia krytykujące Rząd na punkcie rozdymania budżetu i dawał lekcje, w jaki sposób należy rządzić pod względem gospodarczym Państwem, Członkowie Rządu z całą powagą słuchali tych wywodów i starali się wpoić w siebie te przekonania oszczędnościowe, które Panowie Posłowie byli łaskawi tutaj wypowiadać. Poddaliśmy szybko analizie dotychczasowe nasze postępowanie i gotowi byliśmy nawet przyjąć, że istotnie może postępujemy lekkomyślnie.</u>
  527 + <u xml:id="u-40.1" who="#KazimierzBartel">W ten sposób osiągnęliśmy jednocześnie pewność, że rozdymanie budżetu, że szafowanie groszem, że nieliczenie się z oszczędnością będzie ze strony tych panów posłów wykluczone. Niestety tuż zaraz, w parę minut później, kiedy na porządek obrad przyszła sprawa nadzwyczajnych inwestycyj, okazało się, że owe wykłady ekonomiczne były właściwie nie wiadomo dla kogo, dlatego, że wnioski przekreślały poprzednie wywody stosowane jako monity do Rządu.</u>
528 528 <u xml:id="u-40.2" who="#komentarz">(Głosy na ławach B. B.)</u>
529   - <u xml:id="u-40.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Słuchajcie.</u>
  529 + <u xml:id="u-40.3" who="#KazimierzBartel">Słuchajcie.</u>
530 530 <u xml:id="u-40.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
531   - <u xml:id="u-40.5" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Jeżeli z jednej strony wygłasza się teorje i to zupełnie na serjo, że istnieje bardzo ścisły związek przyczynowy między ujemnym bilansem handlowym, a malejącą czy rosnącą rezerwą skarbową, jeżeli się uważa, że jedno jest uzależnione od drugiego, jeżeli się powiada, że nie można zmniejszać rezerw skarbowych dlatego, że bilans handlowy jest ujemny, jeżeli się zatem wypowiada teorję, która dla mnie jest zupełnie nowa, ale którą oczywiście gotów byłem wziąć zupełnie serjo, a później owe rezerwy skarbowe, które mają być równocześnie rezerwami dla bilansu handlowego się zmniejsza, to pozwólcie Panowie, że Rząd tego rodzaju monitów, tego rodzaju wniosków serjo traktować nie może i nie będzie.</u>
  531 + <u xml:id="u-40.5" who="#KazimierzBartel">Jeżeli z jednej strony wygłasza się teorje i to zupełnie na serjo, że istnieje bardzo ścisły związek przyczynowy między ujemnym bilansem handlowym, a malejącą czy rosnącą rezerwą skarbową, jeżeli się uważa, że jedno jest uzależnione od drugiego, jeżeli się powiada, że nie można zmniejszać rezerw skarbowych dlatego, że bilans handlowy jest ujemny, jeżeli się zatem wypowiada teorję, która dla mnie jest zupełnie nowa, ale którą oczywiście gotów byłem wziąć zupełnie serjo, a później owe rezerwy skarbowe, które mają być równocześnie rezerwami dla bilansu handlowego się zmniejsza, to pozwólcie Panowie, że Rząd tego rodzaju monitów, tego rodzaju wniosków serjo traktować nie może i nie będzie.</u>
532 532 <u xml:id="u-40.6" who="#komentarz">(Huczne oklaski i okrzyki: brawo na ławach B. B.)</u>
533   - <u xml:id="u-40.7" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Albo jesteśmy instytucją poważną i poważnie rozpatrującą problemy Państwa, albo też jesteśmy świątynią niekompetencji, powtarzam świątynią niekompetencji, w której rozprawia się o rzeczach, których się nie zna.</u>
  533 + <u xml:id="u-40.7" who="#KazimierzBartel">Albo jesteśmy instytucją poważną i poważnie rozpatrującą problemy Państwa, albo też jesteśmy świątynią niekompetencji, powtarzam świątynią niekompetencji, w której rozprawia się o rzeczach, których się nie zna.</u>
534 534 <u xml:id="u-40.8" who="#komentarz">(Głos: Proszę nie generalizować.)</u>
535   - <u xml:id="u-40.9" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Nie zabierałem dotąd głosu, bo rozumiałem, że wnioski, powiększające budżet inwestycyjny, są robione raczej dla żartu, rozumiałem, że niektórym panom posłom, którzy jadą na święta, potrzebny jest jakiś argument, aby przyjść do obywateli i powiedzieć: patrzcie, chcieliśmy dla was jak najwięcej, ale Rząd nie dał, i myślałem, że takie postawienie sprawy i odrzucenie ze strony większości jest jednocześnie załatwieniem, bo daję demagogiczny argument posłom, którzy jadą na święta.</u>
  535 + <u xml:id="u-40.9" who="#KazimierzBartel">Nie zabierałem dotąd głosu, bo rozumiałem, że wnioski, powiększające budżet inwestycyjny, są robione raczej dla żartu, rozumiałem, że niektórym panom posłom, którzy jadą na święta, potrzebny jest jakiś argument, aby przyjść do obywateli i powiedzieć: patrzcie, chcieliśmy dla was jak najwięcej, ale Rząd nie dał, i myślałem, że takie postawienie sprawy i odrzucenie ze strony większości jest jednocześnie załatwieniem, bo daję demagogiczny argument posłom, którzy jadą na święta.</u>
536 536 <u xml:id="u-40.10" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
537   - <u xml:id="u-40.11" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Krytykowano tu, jak to być może, by Rząd popełniał tego rodzaju nonsens i przystąpił na przykład do budowy gmachu Województwa w Warszawie, skoro to jest zupełnie niepotrzebne. Mówiono, że w ogóle to są rzeczy takie ot sobie widać bez głębszego przygotowania.</u>
  537 + <u xml:id="u-40.11" who="#KazimierzBartel">Krytykowano tu, jak to być może, by Rząd popełniał tego rodzaju nonsens i przystąpił na przykład do budowy gmachu Województwa w Warszawie, skoro to jest zupełnie niepotrzebne. Mówiono, że w ogóle to są rzeczy takie ot sobie widać bez głębszego przygotowania.</u>
538 538 <u xml:id="u-40.12" who="#komentarz">(P. Bagiński: Ale Pan chce 2 miljony na… Głosy na ławach B. B.: Cicho tam.)</u>
539   - <u xml:id="u-40.13" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Czego ja chcę, to ja wiem i potrafię to uzasadnić.</u>
540   - <u xml:id="u-40.14" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Proszę Panów! Te 2 strony druku, które Panowie mają przed sobą, to jest owoc długich i gruntownych prac. To nie jest wniosek poselski, który, rzeczy nie zgłębiwszy, rzuca je przez ramię, nie rozumiejąc go zupełnie.</u>
  539 + <u xml:id="u-40.13" who="#KazimierzBartel">Czego ja chcę, to ja wiem i potrafię to uzasadnić.</u>
  540 + <u xml:id="u-40.14" who="#KazimierzBartel">Proszę Panów! Te 2 strony druku, które Panowie mają przed sobą, to jest owoc długich i gruntownych prac. To nie jest wniosek poselski, który, rzeczy nie zgłębiwszy, rzuca je przez ramię, nie rozumiejąc go zupełnie.</u>
541 541 <u xml:id="u-40.15" who="#komentarz">(Oklaski na ławach Jedynki.)</u>
542   - <u xml:id="u-40.16" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Jeżeli poseł Dąbski był łaskaw zwrócić uwagę na to, że gmach Województwa w Warszawie nie jest potrzebny, to pragnę zakomunikować Panu Posłowi, że gmachu Województwa w Warszawie w ogóle nie ma, że Województwo mieści się w gmachu wojskowym i że wojskowość tego gmachu potrzebuje i domaga się kategorycznie jego zwrotu. Pragnę zwrócić uwagę, że budowa gmachów państwowych jest koniecznością państwową i że domaga się tego interes publiczny. Brak tych gmachów naraża Skarb na bardzo duże wydatki. Zwrócę np. uwagę, że Ministerstwo Oświaty mieści się w 9 punktach Warszawy i czynsz, który się płaci za wynajęcie gmachów, jest tak duży, że nowy gmach zamortyzuje się bodaj w sześciu latach.</u>
543   - <u xml:id="u-40.17" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">To nie jest gospodarka, gdy się wynajmuje gmachy i płaci się za nie kolosalne sumy. Tu nie ma ani jednej pozycji, o której by ktokolwiek mógł powiedzieć, że jest rzucona ot tak sobie na wiatr. Czy Panowie będziecie uważali, że budowa bibljoteki Jagiellońskiej to jest luksus, że budowa bibljoteki Jagiellońskiej w Krakowie nie jest nagłą potrzebą? Czy można powiedzieć, że budowa gmachu anatomji przy uniwersytecie Wileńskim jest niepotrzebna? Wszystkie pozycje są przemyślane i konieczne.</u>
  542 + <u xml:id="u-40.16" who="#KazimierzBartel">Jeżeli poseł Dąbski był łaskaw zwrócić uwagę na to, że gmach Województwa w Warszawie nie jest potrzebny, to pragnę zakomunikować Panu Posłowi, że gmachu Województwa w Warszawie w ogóle nie ma, że Województwo mieści się w gmachu wojskowym i że wojskowość tego gmachu potrzebuje i domaga się kategorycznie jego zwrotu. Pragnę zwrócić uwagę, że budowa gmachów państwowych jest koniecznością państwową i że domaga się tego interes publiczny. Brak tych gmachów naraża Skarb na bardzo duże wydatki. Zwrócę np. uwagę, że Ministerstwo Oświaty mieści się w 9 punktach Warszawy i czynsz, który się płaci za wynajęcie gmachów, jest tak duży, że nowy gmach zamortyzuje się bodaj w sześciu latach.</u>
  543 + <u xml:id="u-40.17" who="#KazimierzBartel">To nie jest gospodarka, gdy się wynajmuje gmachy i płaci się za nie kolosalne sumy. Tu nie ma ani jednej pozycji, o której by ktokolwiek mógł powiedzieć, że jest rzucona ot tak sobie na wiatr. Czy Panowie będziecie uważali, że budowa bibljoteki Jagiellońskiej to jest luksus, że budowa bibljoteki Jagiellońskiej w Krakowie nie jest nagłą potrzebą? Czy można powiedzieć, że budowa gmachu anatomji przy uniwersytecie Wileńskim jest niepotrzebna? Wszystkie pozycje są przemyślane i konieczne.</u>
544 544 <u xml:id="u-40.18" who="#komentarz">(Głos: A szkoły?)</u>
545   - <u xml:id="u-40.19" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Nie zapomnieliśmy i o nich.</u>
546   - <u xml:id="u-40.20" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Przede wszystkiem pragnę zwrócić uwagę, że budżet budowy naszych szkół w porównaniu z rokiem poprzednim jest 2 1/2 raza większy i wynosi 5 miljonów złotych. Jest to cyfra niewątpliwie niewystarczająca, ale taka cyfra, która da się zrealizować. Bo pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że nie jest to załatwieniem sprawy, jeżeli Panowie wstawicie tu jeszcze 100 miljonów dlatego, że wstawienie samej sumy to jeszcze nie jest umożliwienie zbudowania potrzebnej ilości gmachów. To musi być przygotowane. Trzeba mieć na to aparat administracyjny, sztab inżynierów i t. d.</u>
547   - <u xml:id="u-40.21" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Powtórzę to, co powiedziałem na komisji senackiej, gdzie wyraziłem wątpliwość, czy 81 miljonów, które obejmuje przedłożenie, będą mogły być przez naszą administrację w tym roku przebudowane, bo nasz aparat techniczny może temu nie podołać zwłaszcza, że mamy przecież jeszcze budżet zwyczajny, który ma także wysokie pozycje inwestycyjne.</u>
  545 + <u xml:id="u-40.19" who="#KazimierzBartel">Nie zapomnieliśmy i o nich.</u>
  546 + <u xml:id="u-40.20" who="#KazimierzBartel">Przede wszystkiem pragnę zwrócić uwagę, że budżet budowy naszych szkół w porównaniu z rokiem poprzednim jest 2 1/2 raza większy i wynosi 5 miljonów złotych. Jest to cyfra niewątpliwie niewystarczająca, ale taka cyfra, która da się zrealizować. Bo pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że nie jest to załatwieniem sprawy, jeżeli Panowie wstawicie tu jeszcze 100 miljonów dlatego, że wstawienie samej sumy to jeszcze nie jest umożliwienie zbudowania potrzebnej ilości gmachów. To musi być przygotowane. Trzeba mieć na to aparat administracyjny, sztab inżynierów i t. d.</u>
  547 + <u xml:id="u-40.21" who="#KazimierzBartel">Powtórzę to, co powiedziałem na komisji senackiej, gdzie wyraziłem wątpliwość, czy 81 miljonów, które obejmuje przedłożenie, będą mogły być przez naszą administrację w tym roku przebudowane, bo nasz aparat techniczny może temu nie podołać zwłaszcza, że mamy przecież jeszcze budżet zwyczajny, który ma także wysokie pozycje inwestycyjne.</u>
548 548 <u xml:id="u-40.22" who="#komentarz">(P. Duro przerywa.)</u>
549   - <u xml:id="u-40.23" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">Panie Pośle Duro, wiadomo, że Pan jest oczywiście znawcą we wszystkich dziedzinach, ja to wiem i rozumiem. Dalsze powiększenie budżetu jest dla Rządu nie do przyjęcia, bo wykonanie tego budżetu byłoby nie do przeprowadzenia.</u>
550   - <u xml:id="u-40.24" who="#WiceprezesRadyMinistrówKazimierzBartel">W imieniu Rządu oświadczam się przeciwko wnioskowi Komisji Budżetowej, referowanemu przez p. posła Wyrzykowskiego.</u>
  549 + <u xml:id="u-40.23" who="#KazimierzBartel">Panie Pośle Duro, wiadomo, że Pan jest oczywiście znawcą we wszystkich dziedzinach, ja to wiem i rozumiem. Dalsze powiększenie budżetu jest dla Rządu nie do przyjęcia, bo wykonanie tego budżetu byłoby nie do przeprowadzenia.</u>
  550 + <u xml:id="u-40.24" who="#KazimierzBartel">W imieniu Rządu oświadczam się przeciwko wnioskowi Komisji Budżetowej, referowanemu przez p. posła Wyrzykowskiego.</u>
551 551 <u xml:id="u-40.25" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
552 552 </div>
553 553 <div xml:id="div-41">
554   - <u xml:id="u-41.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Przedpełski.</u>
  554 + <u xml:id="u-41.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Przedpełski.</u>
555 555 </div>
556 556 <div xml:id="div-42">
557   - <u xml:id="u-42.0" who="#PPrzedpełski">Proszę Panów!</u>
  557 + <u xml:id="u-42.0" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Proszę Panów!</u>
558 558 <u xml:id="u-42.1" who="#komentarz">(P. Kwapiński przerywa.)</u>
559   - <u xml:id="u-42.2" who="#PPrzedpełski">Ja nie jestem lwem parlamentarnym i liczę na to, że kolega Kwapiński będzie dla mnie bardziej względny.</u>
560   - <u xml:id="u-42.3" who="#PPrzedpełski">Dyskutujemy tutaj długo nad projektem inwestycji rządowych. Należę do tych posłów, którzy po raz pierwszy zasiadają w tym parlamencie, i dla których wszystko to, co się tutaj dzieje, jest wielką nowością, i dlatego ze specjalnego punktu widzenia oceniam całą dyskusję i te wszystkie zjawiska, które tutaj zaszły.</u>
561   - <u xml:id="u-42.4" who="#PPrzedpełski">Mówiło się o tem, że jednem z największych nieszczęść Państwa Polskiego jest to, że byli u nas dawniej urzędnicy, którzy pracowali tylko po to, aby nie być odpowiedzialnymi za robotę, którą wykonywali. Powiadano, że to jest największa klęska, która prowadzi do zagłady i ruiny naszego Państwa.</u>
562   - <u xml:id="u-42.5" who="#PPrzedpełski">Przez te trzy dni pobytu w parlamencie nabrałem przekonania, że jest jeszcze drugie nieszczęście, kiedy parlament, najwyższe ciało, najwyższe przedstawicielstwo naszego narodu, nie zastanawia się nad tem, w jaki sposób rozwiązać najtrudniejsze zagadnienia, ale wszystkie po kolei grupy parlamentarne myślą o tem, w jaki sposób zająć takie stanowisko, które by dogadzało masom, tłumom, które by pomogło im do przeprowadzenia za 5 lat dobrych wyborów.</u>
  559 + <u xml:id="u-42.2" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Ja nie jestem lwem parlamentarnym i liczę na to, że kolega Kwapiński będzie dla mnie bardziej względny.</u>
  560 + <u xml:id="u-42.3" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Dyskutujemy tutaj długo nad projektem inwestycji rządowych. Należę do tych posłów, którzy po raz pierwszy zasiadają w tym parlamencie, i dla których wszystko to, co się tutaj dzieje, jest wielką nowością, i dlatego ze specjalnego punktu widzenia oceniam całą dyskusję i te wszystkie zjawiska, które tutaj zaszły.</u>
  561 + <u xml:id="u-42.4" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Mówiło się o tem, że jednem z największych nieszczęść Państwa Polskiego jest to, że byli u nas dawniej urzędnicy, którzy pracowali tylko po to, aby nie być odpowiedzialnymi za robotę, którą wykonywali. Powiadano, że to jest największa klęska, która prowadzi do zagłady i ruiny naszego Państwa.</u>
  562 + <u xml:id="u-42.5" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Przez te trzy dni pobytu w parlamencie nabrałem przekonania, że jest jeszcze drugie nieszczęście, kiedy parlament, najwyższe ciało, najwyższe przedstawicielstwo naszego narodu, nie zastanawia się nad tem, w jaki sposób rozwiązać najtrudniejsze zagadnienia, ale wszystkie po kolei grupy parlamentarne myślą o tem, w jaki sposób zająć takie stanowisko, które by dogadzało masom, tłumom, które by pomogło im do przeprowadzenia za 5 lat dobrych wyborów.</u>
563 563 <u xml:id="u-42.6" who="#komentarz">(Oklaski w centrum. Głos: Aż 5 lat?)</u>
564   - <u xml:id="u-42.7" who="#PPrzedpełski">Tak wygląda nasz parlament i takie wrażenie odniosłem z dotychczasowych obrad.</u>
  564 + <u xml:id="u-42.7" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Tak wygląda nasz parlament i takie wrażenie odniosłem z dotychczasowych obrad.</u>
565 565 <u xml:id="u-42.8" who="#komentarz">(P. Dąbski: Taki młody, a już nauczył się Pan lekceważyć masy i tłumy. Masy i tłumy to jest treść Państwa.)</u>
566   - <u xml:id="u-42.9" who="#PPrzedpełski">Proszę Panów, taki właśnie klasyczny pod tym względem charakter nosiły wszystkie wnioski wysunięte jako dodatkowe do projektu inwestycyjnego. Dlaczego 2.000.000 na odbudowę, a nie 20.000.000? Dlaczego 25.000.000 na szkoły powszechne, a nie 50.000.000? Były to wnioski zrobione na kolanie nie po to, żeby były następnie zrealizowane, ale po to, powiadam, żeby dogadzały tym tłumom, do których w swoim czasie się przyjdzie.</u>
  566 + <u xml:id="u-42.9" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Proszę Panów, taki właśnie klasyczny pod tym względem charakter nosiły wszystkie wnioski wysunięte jako dodatkowe do projektu inwestycyjnego. Dlaczego 2.000.000 na odbudowę, a nie 20.000.000? Dlaczego 25.000.000 na szkoły powszechne, a nie 50.000.000? Były to wnioski zrobione na kolanie nie po to, żeby były następnie zrealizowane, ale po to, powiadam, żeby dogadzały tym tłumom, do których w swoim czasie się przyjdzie.</u>
567 567 <u xml:id="u-42.10" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
568   - <u xml:id="u-42.11" who="#PPrzedpełski">Zaraz będziemy mówili i o wyborach, Panie Bagiński. Widzę, że Panowie nie mają względów dla młodego pokolenia, który nie jest wytrawny i nie potrafi się Panom odgryzać. Będę czekał spokojnie, mam czas i chcę powiedzieć wszystko to, co myślę.</u>
569   - <u xml:id="u-42.12" who="#PPrzedpełski">P. Bagiński dużo mówił tutaj o wyborach, wysunął wniosek o nadzwyczajnej komisji, bardzo głęboko i mocno go uzasadniał i twierdził, że te wybory są sfałszowaniem opinji publicznej, że to był jeden wielki gwałt, jedna wielka nieuczciwość. Nie będę na ten, temat z p. Bagińskim dysputował, ale jednak nikt nie powiedział jeszcze o innej stronie tych wyborów. Jeżeli Panowie robią takie zarzuty pod adresem administracji, to pytam się, jakiem czołem Panowie, a w szczególności p. Bagiński szedł na wieś i na każdym kroku wołał: Niech żyje Marszałek Piłsudski.</u>
  568 + <u xml:id="u-42.11" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Zaraz będziemy mówili i o wyborach, Panie Bagiński. Widzę, że Panowie nie mają względów dla młodego pokolenia, który nie jest wytrawny i nie potrafi się Panom odgryzać. Będę czekał spokojnie, mam czas i chcę powiedzieć wszystko to, co myślę.</u>
  569 + <u xml:id="u-42.12" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">P. Bagiński dużo mówił tutaj o wyborach, wysunął wniosek o nadzwyczajnej komisji, bardzo głęboko i mocno go uzasadniał i twierdził, że te wybory są sfałszowaniem opinji publicznej, że to był jeden wielki gwałt, jedna wielka nieuczciwość. Nie będę na ten, temat z p. Bagińskim dysputował, ale jednak nikt nie powiedział jeszcze o innej stronie tych wyborów. Jeżeli Panowie robią takie zarzuty pod adresem administracji, to pytam się, jakiem czołem Panowie, a w szczególności p. Bagiński szedł na wieś i na każdym kroku wołał: Niech żyje Marszałek Piłsudski.</u>
570 570 <u xml:id="u-42.13" who="#komentarz">(Huczne oklaski w centrum. Wrzawa na lewicy. P. Bagiński: Kłamstwo!)</u>
571   - <u xml:id="u-42.14" who="#PPrzedpełski">Nie kłamstwo, prawda.</u>
  571 + <u xml:id="u-42.14" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Nie kłamstwo, prawda.</u>
572 572 <u xml:id="u-42.15" who="#komentarz">(Głos: Oszust. Inny Głos: Dzisiaj p, Sadzewicz, gdyby tu siedział toby wołał: Niech żyje Piłsudski.)</u>
573   - <u xml:id="u-42.16" who="#PPrzedpełski">Proszę Panów, coby mówił p. Sadzewicz nie wiem, ale wiem, co mówili wszyscy ci, którzy w tej chwili podnoszą taki wielki gwałt, kiedy im się tę prawdę w oczy rzuca.</u>
574   - <u xml:id="u-42.17" who="#PPrzedpełski">Jeżeli Panowie zarzucają, że administracja robiła nadużycia, to ja twierdzę, że ta grupa, która siedzi na lewo, zrobiła jedno wielkie nadużycie z nazwiskiem Piłsudskiego.</u>
  573 + <u xml:id="u-42.16" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Proszę Panów, coby mówił p. Sadzewicz nie wiem, ale wiem, co mówili wszyscy ci, którzy w tej chwili podnoszą taki wielki gwałt, kiedy im się tę prawdę w oczy rzuca.</u>
  574 + <u xml:id="u-42.17" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Jeżeli Panowie zarzucają, że administracja robiła nadużycia, to ja twierdzę, że ta grupa, która siedzi na lewo, zrobiła jedno wielkie nadużycie z nazwiskiem Piłsudskiego.</u>
575 575 <u xml:id="u-42.18" who="#komentarz">(Głosy: Brawo!)</u>
576   - <u xml:id="u-42.19" who="#PPrzedpełski">I zdobywała głosy robotników i chłopów tem nazwiskiem, a przyszliście tu do Sejmu, żeby prowadzić z nim wojnę.</u>
  576 + <u xml:id="u-42.19" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">I zdobywała głosy robotników i chłopów tem nazwiskiem, a przyszliście tu do Sejmu, żeby prowadzić z nim wojnę.</u>
577 577 <u xml:id="u-42.20" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
578   - <u xml:id="u-42.21" who="#PPrzedpełski">To jest jeszcze większa nieuczciwość, niż nadużycia administracji.</u>
  578 + <u xml:id="u-42.21" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">To jest jeszcze większa nieuczciwość, niż nadużycia administracji.</u>
579 579 <u xml:id="u-42.22" who="#komentarz">(Okrzyki: To nie należy do rzeczy.)</u>
580   - <u xml:id="u-42.23" who="#PPrzedpełski">Proszę Panów, mówimy o budżecie, więc mogę mówić o wszystkiem.</u>
  580 + <u xml:id="u-42.23" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Proszę Panów, mówimy o budżecie, więc mogę mówić o wszystkiem.</u>
581 581 <u xml:id="u-42.24" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: Ja się ograniczyłem do krótkiego rzeczowego referatu. Przerywania.)</u>
582   - <u xml:id="u-42.25" who="#PPrzedpełski">Fanie Kwapiński, jak posiedzę dłużej w parlamencie, to będę miał praktykę w tym kierunku.</u>
  582 + <u xml:id="u-42.25" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Fanie Kwapiński, jak posiedzę dłużej w parlamencie, to będę miał praktykę w tym kierunku.</u>
583 583 <u xml:id="u-42.26" who="#komentarz">(Głos: Pan był w P. P. S. lewicy.)</u>
584   - <u xml:id="u-42.27" who="#PPrzedpełski">O tem będę kiedy indziej mówił, gdzie kto z nas był, ja przed Panem nie będę zdawał rachunku z tego, co zrobiłem dla Ojczyzny.</u>
  584 + <u xml:id="u-42.27" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">O tem będę kiedy indziej mówił, gdzie kto z nas był, ja przed Panem nie będę zdawał rachunku z tego, co zrobiłem dla Ojczyzny.</u>
585 585 <u xml:id="u-42.28" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
586   - <u xml:id="u-42.29" who="#PPrzedpełski">Byłem tam, gdzie był Wasz kolega, który siedzi na Waszych ławach.</u>
587   - <u xml:id="u-42.30" who="#PPrzedpełski">Drugą taką grupą, która z równą namiętnością wyrażała swoje niezadowolenie z powodu wyników wyborów, była grupa, żydowska. P. Grunbaum tutaj pienił się, mówiąc w imieniu Żydów.</u>
  586 + <u xml:id="u-42.29" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Byłem tam, gdzie był Wasz kolega, który siedzi na Waszych ławach.</u>
  587 + <u xml:id="u-42.30" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Drugą taką grupą, która z równą namiętnością wyrażała swoje niezadowolenie z powodu wyników wyborów, była grupa, żydowska. P. Grunbaum tutaj pienił się, mówiąc w imieniu Żydów.</u>
588 588 </div>
589 589 <div xml:id="div-43">
590   - <u xml:id="u-43.0" who="#Marszałek">Panie Pośle, mówimy o ustawie o nadzwyczajnych inwestycjach, proszę mówić do tematu.</u>
  590 + <u xml:id="u-43.0" who="#IgnacyDaszyński">Panie Pośle, mówimy o ustawie o nadzwyczajnych inwestycjach, proszę mówić do tematu.</u>
591 591 </div>
592 592 <div xml:id="div-44">
593   - <u xml:id="u-44.0" who="#PPrzedpełski">Proszę Panów, jeszcze jedną rzecz chcę powiedzieć. Nie będę już długo zabierał czasu, wszystkie te grupy polityczne, z wyjątkiem tej znienawidzonej przez Panów „Jedynki, były i w poprzednim parlamencie, albo rządziły Państwem albo współrządziły i wszystkie po kolei tak rządziły, że doprowadziły je do zupełnej ruiny. Dlaczego Panowie wtedy szkół powszechnych nie budowali, kiedy Panowie mieli władzę, kiedy Panowie zbierali pieniądze.</u>
  593 + <u xml:id="u-44.0" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Proszę Panów, jeszcze jedną rzecz chcę powiedzieć. Nie będę już długo zabierał czasu, wszystkie te grupy polityczne, z wyjątkiem tej znienawidzonej przez Panów „Jedynki, były i w poprzednim parlamencie, albo rządziły Państwem albo współrządziły i wszystkie po kolei tak rządziły, że doprowadziły je do zupełnej ruiny. Dlaczego Panowie wtedy szkół powszechnych nie budowali, kiedy Panowie mieli władzę, kiedy Panowie zbierali pieniądze.</u>
594 594 <u xml:id="u-44.1" who="#komentarz">(Oklaski na ławach Bloku Bezpartyjnego.)</u>
595   - <u xml:id="u-44.2" who="#PPrzedpełski">Łatwo jest teraz, kiedy Rząd Marszałka Piłsudskiego odbudował Skarb Polski, przyjść i z tych zapasów kasowych zabierać pieniądze i rzucać je, żeby podobać się tłumom.</u>
  595 + <u xml:id="u-44.2" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Łatwo jest teraz, kiedy Rząd Marszałka Piłsudskiego odbudował Skarb Polski, przyjść i z tych zapasów kasowych zabierać pieniądze i rzucać je, żeby podobać się tłumom.</u>
596 596 <u xml:id="u-44.3" who="#komentarz">(P. Putek: Te tłumy płacą.)</u>
597   - <u xml:id="u-44.4" who="#PPrzedpełski">Wtedy one też płaciły.</u>
  597 + <u xml:id="u-44.4" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Wtedy one też płaciły.</u>
598 598 <u xml:id="u-44.5" who="#komentarz">(P. Putek: Tam jest p. Dąbrowski i inni, oni tem rządzili, ich miejsce jest teraz na ławach Jedynki.)</u>
599   - <u xml:id="u-44.6" who="#PPrzedpełski">Wówczas gdy Panowie rządzili Polską, tłumy płaciły także ciężki grosz, pod tym względem sytuacja zmieniła się tylko o tyle, że dziś w Skarbie Państwa mamy zapasy, a wówczas w Skarbie była pustka i ruina. I nie tylko ze Skarbem było źle, lecz Państwo było pod znakiem zapytania; ale kiedy po okresie niepowodzenia zjawili się Panowie na nowo w tym Sejmie, który został otwarty przez Marszałka Piłsudskiego, kiedyście Panowie stanęli przed możliwością rozdzielania pieniędzy, to Panowie idą do gotowego śmiało.</u>
  599 + <u xml:id="u-44.6" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Wówczas gdy Panowie rządzili Polską, tłumy płaciły także ciężki grosz, pod tym względem sytuacja zmieniła się tylko o tyle, że dziś w Skarbie Państwa mamy zapasy, a wówczas w Skarbie była pustka i ruina. I nie tylko ze Skarbem było źle, lecz Państwo było pod znakiem zapytania; ale kiedy po okresie niepowodzenia zjawili się Panowie na nowo w tym Sejmie, który został otwarty przez Marszałka Piłsudskiego, kiedyście Panowie stanęli przed możliwością rozdzielania pieniędzy, to Panowie idą do gotowego śmiało.</u>
600 600 <u xml:id="u-44.7" who="#komentarz">(Głos: Wy jesteście do tego stworzeni, żeby to rozdrapać. Inny głos: Darowane pieniądze na reformę rolną.)</u>
601   - <u xml:id="u-44.8" who="#PPrzedpełski">Powiadam, że właśnie Panowie w tej sytuacji, jaka się wytworzyła na tych pierwszych posiedzeniach Sejmu mają mniejsze prawo niż ktokolwiek inny do tego, ażeby składać wnioski o dysponowanie Skarbem Państwa, tak jak to Panowie czynią.</u>
  601 + <u xml:id="u-44.8" who="#WiktorZygmuntPrzedpełski">Powiadam, że właśnie Panowie w tej sytuacji, jaka się wytworzyła na tych pierwszych posiedzeniach Sejmu mają mniejsze prawo niż ktokolwiek inny do tego, ażeby składać wnioski o dysponowanie Skarbem Państwa, tak jak to Panowie czynią.</u>
602 602 </div>
603 603 <div xml:id="div-45">
604   - <u xml:id="u-45.0" who="#Marszałek">Poseł Dzieduszycki ma głos,</u>
  604 + <u xml:id="u-45.0" who="#IgnacyDaszyński">Poseł Dzieduszycki ma głos,</u>
605 605 </div>
606 606 <div xml:id="div-46">
607   - <u xml:id="u-46.0" who="#PDzieduszycki">Wysoki Sejmie! Z pewnem zdziwieniem spoglądamy my wszyscy, którzy poraź pierwszy jesteśmy w tej Wysokiej Izbie, jak bywają traktowane pierwsze potrzeby Państwa.</u>
  607 + <u xml:id="u-46.0" who="#KonstantyDzieduszycki">Wysoki Sejmie! Z pewnem zdziwieniem spoglądamy my wszyscy, którzy poraź pierwszy jesteśmy w tej Wysokiej Izbie, jak bywają traktowane pierwsze potrzeby Państwa.</u>
608 608 <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Głos na lewicy: Pan, który się dostał z łaski starosty.)</u>
609   - <u xml:id="u-46.2" who="#PDzieduszycki">Może z własnej i ludu łaski.</u>
  609 + <u xml:id="u-46.2" who="#KonstantyDzieduszycki">Może z własnej i ludu łaski.</u>
610 610 <u xml:id="u-46.3" who="#komentarz">(Przerywania.)</u>
611   - <u xml:id="u-46.4" who="#PDzieduszycki">W każdym razie nie z łaski Pana.</u>
612   - <u xml:id="u-46.5" who="#PDzieduszycki">Proszę Panów! Dziwię się traktowaniu takich przedłożeń poważnych, jakim jest preliminarz i dodatki do preliminarza, w ten sposób, ażeby nad tem przechodzić do porządku dziennego, skreślać i przemieniać pozycje. Wszakże w prostym rachunku gospodarskim zmiana, rozporządzenie pieniędzmi inaczej przewraca cały porządek i cel do góry nogami. Źle zużyte pieniądze — ten sam kapitał rozdzielony w sposób zły, nie daję żadnych rezultatów. Dlatego powinniśmy mieć tyle uszanowania dla ludzi, którzy dali nam gotowy, wypracowany elaborat, ażeby przynajmniej w skupieniu go przeczytać.</u>
  611 + <u xml:id="u-46.4" who="#KonstantyDzieduszycki">W każdym razie nie z łaski Pana.</u>
  612 + <u xml:id="u-46.5" who="#KonstantyDzieduszycki">Proszę Panów! Dziwię się traktowaniu takich przedłożeń poważnych, jakim jest preliminarz i dodatki do preliminarza, w ten sposób, ażeby nad tem przechodzić do porządku dziennego, skreślać i przemieniać pozycje. Wszakże w prostym rachunku gospodarskim zmiana, rozporządzenie pieniędzmi inaczej przewraca cały porządek i cel do góry nogami. Źle zużyte pieniądze — ten sam kapitał rozdzielony w sposób zły, nie daję żadnych rezultatów. Dlatego powinniśmy mieć tyle uszanowania dla ludzi, którzy dali nam gotowy, wypracowany elaborat, ażeby przynajmniej w skupieniu go przeczytać.</u>
613 613 <u xml:id="u-46.6" who="#komentarz">(Różne głosy.)</u>
614   - <u xml:id="u-46.7" who="#PDzieduszycki">Dostał Pan laką samą książkę jak ja, tylko Pan jej nie przeczytał. lecz odrazo robił dodatki.</u>
  614 + <u xml:id="u-46.7" who="#KonstantyDzieduszycki">Dostał Pan laką samą książkę jak ja, tylko Pan jej nie przeczytał. lecz odrazo robił dodatki.</u>
615 615 <u xml:id="u-46.8" who="#komentarz">(P. Bagiński: Ucieszy się ten starosta pański.)</u>
616   - <u xml:id="u-46.9" who="#PDzieduszycki">Pan się cieszy, narazie to mi wystarczy.</u>
  616 + <u xml:id="u-46.9" who="#KonstantyDzieduszycki">Pan się cieszy, narazie to mi wystarczy.</u>
617 617 <u xml:id="u-46.10" who="#komentarz">(Głos: Dostanie dymisję,)</u>
618   - <u xml:id="u-46.11" who="#PDzieduszycki">On nie dostanie dymisji, niech się Pan nie boi, ja nie jestem tak potężny, jak Pan.</u>
619   - <u xml:id="u-46.12" who="#PDzieduszycki">Traktowanie tak poważnego elaboratu w sposób tak lekkomyślny dziwi nas wszystkich. W jaki sposób potraktowano to przedłożenie, jak pozmieniano te dodatki? Np. przeznaczono na meljoracje w połączeniu z regulacją rzek dla celów rolniczych aż 15.000.000 zł. Proszę Panów, to jest przeznaczone na całe Państwo, tam nie jest powiedziane, gdzie to ma być zużyte.</u>
620   - <u xml:id="u-46.13" who="#PDzieduszycki">Kiedy mówiliśmy o budżecie, miałem zamiar w sposób spokojny, a nie demagogiczny i nie w sposób odkrywający jakieś nowe drogi, przedłożyć Sejmowi, że właściwie cała regulacja rzek w preliminarzu jest traktowana po macoszemu, wobec tego, że rzeki, zwłaszcza we wschodniej Małopolsce, gdzie rzeki, są wielkie i złośliwe, za mało zostały uwzględnione. A tymczasem tutaj przeznacza się na meljoracje w połączenia z regulacją rzek dla celów rolniczych 15.000.000 zł. Przecież ta jedna pozycja wystarczyłaby zaledwo, aby uregulować rzeki Stryj i Świcę, nad którą to rzeką mamy szczęście mieszkać i razem z sąsiadami być zalewani.</u>
  618 + <u xml:id="u-46.11" who="#KonstantyDzieduszycki">On nie dostanie dymisji, niech się Pan nie boi, ja nie jestem tak potężny, jak Pan.</u>
  619 + <u xml:id="u-46.12" who="#KonstantyDzieduszycki">Traktowanie tak poważnego elaboratu w sposób tak lekkomyślny dziwi nas wszystkich. W jaki sposób potraktowano to przedłożenie, jak pozmieniano te dodatki? Np. przeznaczono na meljoracje w połączeniu z regulacją rzek dla celów rolniczych aż 15.000.000 zł. Proszę Panów, to jest przeznaczone na całe Państwo, tam nie jest powiedziane, gdzie to ma być zużyte.</u>
  620 + <u xml:id="u-46.13" who="#KonstantyDzieduszycki">Kiedy mówiliśmy o budżecie, miałem zamiar w sposób spokojny, a nie demagogiczny i nie w sposób odkrywający jakieś nowe drogi, przedłożyć Sejmowi, że właściwie cała regulacja rzek w preliminarzu jest traktowana po macoszemu, wobec tego, że rzeki, zwłaszcza we wschodniej Małopolsce, gdzie rzeki, są wielkie i złośliwe, za mało zostały uwzględnione. A tymczasem tutaj przeznacza się na meljoracje w połączenia z regulacją rzek dla celów rolniczych 15.000.000 zł. Przecież ta jedna pozycja wystarczyłaby zaledwo, aby uregulować rzeki Stryj i Świcę, nad którą to rzeką mamy szczęście mieszkać i razem z sąsiadami być zalewani.</u>
621 621 <u xml:id="u-46.14" who="#komentarz">(Głos: A dlaczego rzekę, nad którą Pan mieszka?)</u>
622   - <u xml:id="u-46.15" who="#PDzieduszycki">Moglibyście Panowie wybrać rzekę, nad którą Wy mieszkacie, przynajmniej Wy nie bylibyście zalewani, my jesteśmy przyzwyczajeni do zalewania nas waszą wymową, która jest gorsza, aniżeli zalewanie naszej rzeki.</u>
623   - <u xml:id="u-46.16" who="#PDzieduszycki">Tę rzecz trzeba było potraktować poważniej, a potraktowalibyście poważniej, gdybyście ograniczyli te 15 mil jonów do jednego celu.</u>
  622 + <u xml:id="u-46.15" who="#KonstantyDzieduszycki">Moglibyście Panowie wybrać rzekę, nad którą Wy mieszkacie, przynajmniej Wy nie bylibyście zalewani, my jesteśmy przyzwyczajeni do zalewania nas waszą wymową, która jest gorsza, aniżeli zalewanie naszej rzeki.</u>
  623 + <u xml:id="u-46.16" who="#KonstantyDzieduszycki">Tę rzecz trzeba było potraktować poważniej, a potraktowalibyście poważniej, gdybyście ograniczyli te 15 mil jonów do jednego celu.</u>
624 624 <u xml:id="u-46.17" who="#komentarz">(P. Putek: Co myśmy wypluli, to wyście połknęli)</u>
625   - <u xml:id="u-46.18" who="#PDzieduszycki">Tak dalece nie, jestem człowiekiem dobrze wychowanym, takich rzeczy nie robię, może Pan jest w tem wyćwiczony.</u>
626   - <u xml:id="u-46.19" who="#PDzieduszycki">Jeżeli przeznacza się 15.000.000, to trzeba przynajmniej przeznaczyć je na cele, które stoją w pewnym stosunku do kwot, które mają być wydane. To nie stoi w żadnym stosunku. Panowie ujęli wszystkie meljoracje. Na meljoracje w połączeniu z regulacją rzek dla celów rolniczych można wydać, nie chcę przesadzić, ale nie będzie przesady — 45 miljardów w Polsce, gdzie rzeki są zupełnie nieuregulowane.</u>
  625 + <u xml:id="u-46.18" who="#KonstantyDzieduszycki">Tak dalece nie, jestem człowiekiem dobrze wychowanym, takich rzeczy nie robię, może Pan jest w tem wyćwiczony.</u>
  626 + <u xml:id="u-46.19" who="#KonstantyDzieduszycki">Jeżeli przeznacza się 15.000.000, to trzeba przynajmniej przeznaczyć je na cele, które stoją w pewnym stosunku do kwot, które mają być wydane. To nie stoi w żadnym stosunku. Panowie ujęli wszystkie meljoracje. Na meljoracje w połączeniu z regulacją rzek dla celów rolniczych można wydać, nie chcę przesadzić, ale nie będzie przesady — 45 miljardów w Polsce, gdzie rzeki są zupełnie nieuregulowane.</u>
627 627 <u xml:id="u-46.20" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: 6 miljardów na regulację rzek wystarczy.)</u>
628   - <u xml:id="u-46.21" who="#PDzieduszycki">Zgodzę się na 6 miljardów, bo nie mamy 6 miljardów do rozporządzenia, to trzeba rozłożyć na szereg lat, i wtedy kwestję potraktować, jak będziemy mówili o budżecie w sposób poważny. Zdaję mi się, że gdy Izba dożyje tego dnia, wtedy będę miał możność mówić rzeczowo o tej sprawie i zgłosić swój własny wniosek i pan Kolega nie będzie mi przeszkadzał. Tylko w ten sposób można dojść do pozytywnego rezultatu. To nie jest poważne traktowanie kwestji, jeżeli dorzuca się jedną kwotę i obejmuje się nią cele, które nie są współmierne. Tu trzeba było postawić cel realny — np. regulację rzeki czy potoku. Może dla któregoś z Panów na lewicy będzie lepiej uregulować jakąś inną rzekę, mogą więc wstawić tę rzekę, która im jest potrzebna — chodzi o to, by dać pozytywny cel.</u>
  628 + <u xml:id="u-46.21" who="#KonstantyDzieduszycki">Zgodzę się na 6 miljardów, bo nie mamy 6 miljardów do rozporządzenia, to trzeba rozłożyć na szereg lat, i wtedy kwestję potraktować, jak będziemy mówili o budżecie w sposób poważny. Zdaję mi się, że gdy Izba dożyje tego dnia, wtedy będę miał możność mówić rzeczowo o tej sprawie i zgłosić swój własny wniosek i pan Kolega nie będzie mi przeszkadzał. Tylko w ten sposób można dojść do pozytywnego rezultatu. To nie jest poważne traktowanie kwestji, jeżeli dorzuca się jedną kwotę i obejmuje się nią cele, które nie są współmierne. Tu trzeba było postawić cel realny — np. regulację rzeki czy potoku. Może dla któregoś z Panów na lewicy będzie lepiej uregulować jakąś inną rzekę, mogą więc wstawić tę rzekę, która im jest potrzebna — chodzi o to, by dać pozytywny cel.</u>
629 629 <u xml:id="u-46.22" who="#komentarz">(Wrzawa, okrzyki.)</u>
630   - <u xml:id="u-46.23" who="#PDzieduszycki">Ja nie wiem, gdzie Pan był, kiedy ja się: biłem, Pan mówi o Abramowiczu i Dzieduszyckich, Dzieduszyckich 15 się biło dla Polski, a nie wiem, ilu pańskiego nazwiska się biło.</u>
631   - <u xml:id="u-46.24" who="#PDzieduszycki">Oto, proszę Panów, gdyby Panowie byli postawili cel realny — uregulowanie choć jednej rzeczki — wtedy cel wstawienia tej kwoty byłby wyraźniejszy i nie byłby tylko czystą demagog ją. W ogóle, proszę Panów, jeżeli mamy dalej w ten sposób omawiać wszystkie, sprawy, to nie dojdziemy do żadnych rezultatów. Gdyby wasi wyborcy, moi wyborcy, wyborcy nas wszystkich, którzy tu. jesteśmy zebrani, widzieli, jak się tutaj obraduje, toby wezwali swoich posłów, żeby natychmiast wrócili do domu, bo na żadnym wiecu czegoś podobnego nie widziałem.</u>
  630 + <u xml:id="u-46.23" who="#KonstantyDzieduszycki">Ja nie wiem, gdzie Pan był, kiedy ja się: biłem, Pan mówi o Abramowiczu i Dzieduszyckich, Dzieduszyckich 15 się biło dla Polski, a nie wiem, ilu pańskiego nazwiska się biło.</u>
  631 + <u xml:id="u-46.24" who="#KonstantyDzieduszycki">Oto, proszę Panów, gdyby Panowie byli postawili cel realny — uregulowanie choć jednej rzeczki — wtedy cel wstawienia tej kwoty byłby wyraźniejszy i nie byłby tylko czystą demagog ją. W ogóle, proszę Panów, jeżeli mamy dalej w ten sposób omawiać wszystkie, sprawy, to nie dojdziemy do żadnych rezultatów. Gdyby wasi wyborcy, moi wyborcy, wyborcy nas wszystkich, którzy tu. jesteśmy zebrani, widzieli, jak się tutaj obraduje, toby wezwali swoich posłów, żeby natychmiast wrócili do domu, bo na żadnym wiecu czegoś podobnego nie widziałem.</u>
632 632 <u xml:id="u-46.25" who="#komentarz">(Głos: Jedynka.)</u>
633   - <u xml:id="u-46.26" who="#PDzieduszycki">Jedynka chce poważnie mówić, tylko Wy, Panowie, przeszkadzacie.</u>
  633 + <u xml:id="u-46.26" who="#KonstantyDzieduszycki">Jedynka chce poważnie mówić, tylko Wy, Panowie, przeszkadzacie.</u>
634 634 <u xml:id="u-46.27" who="#komentarz">(Głos: A Sanojca?)</u>
635   - <u xml:id="u-46.28" who="#PDzieduszycki">Sanojca też chce poważnie mówić, tylko Wy mu nie daj ecie, a. że ma lepszy dowcip od Was, to ani on ani ja, ani Pan temu nie winien.</u>
  635 + <u xml:id="u-46.28" who="#KonstantyDzieduszycki">Sanojca też chce poważnie mówić, tylko Wy mu nie daj ecie, a. że ma lepszy dowcip od Was, to ani on ani ja, ani Pan temu nie winien.</u>
636 636 <u xml:id="u-46.29" who="#komentarz">(Wesołość.)</u>
637   - <u xml:id="u-46.30" who="#PDzieduszycki">Sprawa jednak nie jest tak lekką, jak się wydaje. Widzę tu dużo ludzi, którzy była ze mną na froncie i widzę w waszem stronnictwie, a szczególniej w jedynce, nawet na prawicy, ludzi którzy się bili ze mną na froncie. My tej zabawy nie uznajemy. Nie może być, żeby tę Polskę, o którą myśmy się bili tyle lat, Panowie tu przegadali. Jako żyw nie damy.</u>
  637 + <u xml:id="u-46.30" who="#KonstantyDzieduszycki">Sprawa jednak nie jest tak lekką, jak się wydaje. Widzę tu dużo ludzi, którzy była ze mną na froncie i widzę w waszem stronnictwie, a szczególniej w jedynce, nawet na prawicy, ludzi którzy się bili ze mną na froncie. My tej zabawy nie uznajemy. Nie może być, żeby tę Polskę, o którą myśmy się bili tyle lat, Panowie tu przegadali. Jako żyw nie damy.</u>
638 638 <u xml:id="u-46.31" who="#komentarz">(Oklaski w centrum.)</u>
639 639 </div>
640 640 <div xml:id="div-47">
641   - <u xml:id="u-47.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Maksymiljan Malinowski.</u>
  641 + <u xml:id="u-47.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Maksymiljan Malinowski.</u>
642 642 </div>
643 643 <div xml:id="div-48">
644 644 <u xml:id="u-48.0" who="#PMalinowski">Wysoka Izbo! Wśród obecnych tu Panów są ci, którzy w 1914 r. wspólnie ze mną pracowali dla celów, o których oni wiedzą i ja wiem. 1 przypuszczam, że ci z Was, Panowie Koledzy, podzielą moje zdanie, że byłoby słuszniej, roztropniej i dla sprawy odzyskanej niepodległości Państwa naszego korzystniej, gdybyśmy, zamiast tak dużo mówić i tak niepoważnie mówić, przystąpili do głosowania i głosowaniem tylko dali wyraz naszej woli. Parlament, powaga jego i Polska niewątpliwie na tem zyska. P. pułkowniku Koc, który wiecie, cośmy i jak poważnie, nie paplaniem na Kanonji w Zaraniu robili w r. 1914, przyznacie mi słuszność… i Wy niektórzy.</u>
... ... @@ -663,53 +663,53 @@
663 663 <u xml:id="u-48.19" who="#PMalinowski">A teraz co Wysoka Izba uczyni, to będzie; o czynie jej większości osądzi ogół.</u>
664 664 </div>
665 665 <div xml:id="div-49">
666   - <u xml:id="u-49.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Mianowski,</u>
  666 + <u xml:id="u-49.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Mianowski,</u>
667 667 </div>
668 668 <div xml:id="div-50">
669   - <u xml:id="u-50.0" who="#PMianowski">Proszę Wysokiej Izby! O ile mi się zdaje, Rządowi polskiemu po raz pierwszy się zdarzyło, że wystąpił z tak obszernym projektem i z tak obszernym funduszem inwestycyjnym. I dlatego też, proszę Panów, ja się nie dziwię, że ze wszystkich stron w dyskusji nad tym budżetem wszystkie warstwy i wszystkie sfery pragną uczynić swoim potrzebom zadość i te swoje potrzeby choćby w części umieścić w tym budżecie Przecież potrzeby Państwa Polskiego są ogromne! Potrzebuje rolnictwo, potrzebuje rzemieślnik, potrzebują nasze urzędy, koleje należy rozwinąć, we wszystkich kierunkach nasze życie społeczne potrzebuje, a i w szkolnictwie trzeba również umieścić kolosalne inwestycje Jeżelibym zliczył te wszystkie inwestycje, któreby każdy z nas mógł przedłożyć Wysokiemu Sejmowi, to naszych potrzeb nie możnaby zadowolić cyfrą 90 miljonów złotych, ale na to trzebaby było kilkudziesięciu miljardów.</u>
670   - <u xml:id="u-50.1" who="#PMianowski">Ale proszę Panów, przecież rozbudowywać Polskę i budować Państwo musi się według programu, a nie dorywczo i nie na kolanie stawianemi wnioskami. Przecież rozbudowa Państwa musi postępować według pewnego systemu, według pewnej metody. Ja się zgadzam i odczuwam p. Malinowskiego. Potrzeby przez niego tu wypowiedziane są słuszne. Szkoły potrzebują jeszcze bardzo wiele. Jakbym zaczął wyliczać potrzeby np. szkolnictwa zawodowego, jakbym zaczął wyliczać to czego potrzebuje dziś Państwo, ile trzeba włożyć setek mil jonów w odbudowę naszych miast, naszych warsztatów rzemieślniczych — a warstwa rzemieślnicza jest wielka, — gdybym Panom przytoczył, ile trzeba umieścić i to natychmiast, tobym w miljardy poszedł. Roboty publiczne i odbudowa Państwa muszą być wykonywane według pewnego programu. Ten program nie może być dorywczo układany na kolanie w komisji, tylko musi być zestawiany przez tych, którzy mają rozgląd w całokształcie potrzeb Państwa.</u>
  669 + <u xml:id="u-50.0" who="#HenrykMianowski">Proszę Wysokiej Izby! O ile mi się zdaje, Rządowi polskiemu po raz pierwszy się zdarzyło, że wystąpił z tak obszernym projektem i z tak obszernym funduszem inwestycyjnym. I dlatego też, proszę Panów, ja się nie dziwię, że ze wszystkich stron w dyskusji nad tym budżetem wszystkie warstwy i wszystkie sfery pragną uczynić swoim potrzebom zadość i te swoje potrzeby choćby w części umieścić w tym budżecie Przecież potrzeby Państwa Polskiego są ogromne! Potrzebuje rolnictwo, potrzebuje rzemieślnik, potrzebują nasze urzędy, koleje należy rozwinąć, we wszystkich kierunkach nasze życie społeczne potrzebuje, a i w szkolnictwie trzeba również umieścić kolosalne inwestycje Jeżelibym zliczył te wszystkie inwestycje, któreby każdy z nas mógł przedłożyć Wysokiemu Sejmowi, to naszych potrzeb nie możnaby zadowolić cyfrą 90 miljonów złotych, ale na to trzebaby było kilkudziesięciu miljardów.</u>
  670 + <u xml:id="u-50.1" who="#HenrykMianowski">Ale proszę Panów, przecież rozbudowywać Polskę i budować Państwo musi się według programu, a nie dorywczo i nie na kolanie stawianemi wnioskami. Przecież rozbudowa Państwa musi postępować według pewnego systemu, według pewnej metody. Ja się zgadzam i odczuwam p. Malinowskiego. Potrzeby przez niego tu wypowiedziane są słuszne. Szkoły potrzebują jeszcze bardzo wiele. Jakbym zaczął wyliczać potrzeby np. szkolnictwa zawodowego, jakbym zaczął wyliczać to czego potrzebuje dziś Państwo, ile trzeba włożyć setek mil jonów w odbudowę naszych miast, naszych warsztatów rzemieślniczych — a warstwa rzemieślnicza jest wielka, — gdybym Panom przytoczył, ile trzeba umieścić i to natychmiast, tobym w miljardy poszedł. Roboty publiczne i odbudowa Państwa muszą być wykonywane według pewnego programu. Ten program nie może być dorywczo układany na kolanie w komisji, tylko musi być zestawiany przez tych, którzy mają rozgląd w całokształcie potrzeb Państwa.</u>
671 671 <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(P. Maksymiljan Malinowski przerywa.)</u>
672   - <u xml:id="u-50.3" who="#PMianowski">Pan Kolega wie dużo z punktu widzenia własnego powiatu, okręgu, ale nie z punktu widzenia interesów wszechstronnych całego Państwa. Nie ma Pan o tem pojęcia. I dlatego ja nie czynię Panu wymówek. Wiem, że te potrzeby są słuszne, ale pomimo tych potrzeb nie nazywam tego programu jednostronnym. Ten program nie jest jednostronny. Co to znaczy, że program rozbudowy jest jednostronny? W programie państwowym i rządowym leży na razie wykonanie tych robót w przeciągu 2 lat, po 2 latach przychodzą inne budowy, tak całokształt życia gospodarczego musi przyjść do siebie.</u>
673   - <u xml:id="u-50.4" who="#PMianowski">Panowie tak stawiacie kwestię, jakby dzisiaj w rolnictwie nic nie inwestowano. Ja bym pragnął, żeby w rolnictwie, które jest podstawą życia, inwestowano miliardy, bo potrzeba tego, ale nie stać Państwa na to, nie stać.</u>
674   - <u xml:id="u-50.5" who="#PMianowski">I dlatego proszę Panów, ten program czyni zadość najkonieczniejszym potrzebom. Ja Panom tylko to przytoczę: kto widział, kto się przyglądał w Krakowie bibliotece Jagiellońskiej, ten wie, że tam najcenniejsze skarby nasze leżą w piwnicach, na strychu.</u>
  672 + <u xml:id="u-50.3" who="#HenrykMianowski">Pan Kolega wie dużo z punktu widzenia własnego powiatu, okręgu, ale nie z punktu widzenia interesów wszechstronnych całego Państwa. Nie ma Pan o tem pojęcia. I dlatego ja nie czynię Panu wymówek. Wiem, że te potrzeby są słuszne, ale pomimo tych potrzeb nie nazywam tego programu jednostronnym. Ten program nie jest jednostronny. Co to znaczy, że program rozbudowy jest jednostronny? W programie państwowym i rządowym leży na razie wykonanie tych robót w przeciągu 2 lat, po 2 latach przychodzą inne budowy, tak całokształt życia gospodarczego musi przyjść do siebie.</u>
  673 + <u xml:id="u-50.4" who="#HenrykMianowski">Panowie tak stawiacie kwestię, jakby dzisiaj w rolnictwie nic nie inwestowano. Ja bym pragnął, żeby w rolnictwie, które jest podstawą życia, inwestowano miliardy, bo potrzeba tego, ale nie stać Państwa na to, nie stać.</u>
  674 + <u xml:id="u-50.5" who="#HenrykMianowski">I dlatego proszę Panów, ten program czyni zadość najkonieczniejszym potrzebom. Ja Panom tylko to przytoczę: kto widział, kto się przyglądał w Krakowie bibliotece Jagiellońskiej, ten wie, że tam najcenniejsze skarby nasze leżą w piwnicach, na strychu.</u>
675 675 <u xml:id="u-50.6" who="#komentarz">(P. Putek: Dlaczego Pan tak stawia sprawę, kiedy nikt temu nie był przeciwny? Głos: Wpierw nauczcie dzieci czytać, a potem bibljoteki budujcie.)</u>
676   - <u xml:id="u-50.7" who="#PMianowski">Są rzeczy najkonieczniejsze, na które muszą być wydane kwoty i tego roku muszą być zrealizowane. Dlatego też, proszę Panów, jak Panowie widzą, szereg nas z Jedynki bezwzględnie wypowiedział się za programem rządowym.</u>
  676 + <u xml:id="u-50.7" who="#HenrykMianowski">Są rzeczy najkonieczniejsze, na które muszą być wydane kwoty i tego roku muszą być zrealizowane. Dlatego też, proszę Panów, jak Panowie widzą, szereg nas z Jedynki bezwzględnie wypowiedział się za programem rządowym.</u>
677 677 <u xml:id="u-50.8" who="#komentarz">(Głos: Bo taki był rozkaz.)</u>
678   - <u xml:id="u-50.9" who="#PMianowski">My mamy jedną wadę w narodzie: kochamy się w hasłach i programach, a boimy się odpowiedzialności za czyny. Panowie idźcie i róbcie! Jak byliście przy władzy, to nic nie robiliście, a teraz jak Rząd wystąpił z minimalnym programem…</u>
  678 + <u xml:id="u-50.9" who="#HenrykMianowski">My mamy jedną wadę w narodzie: kochamy się w hasłach i programach, a boimy się odpowiedzialności za czyny. Panowie idźcie i róbcie! Jak byliście przy władzy, to nic nie robiliście, a teraz jak Rząd wystąpił z minimalnym programem…</u>
679 679 <u xml:id="u-50.10" who="#komentarz">(Głosy: Kto był przy władzy? Co Pan mówi. Pan jest w Chieno-Piaście, był Pan w Chadekach.)</u>
680   - <u xml:id="u-50.11" who="#PMianowski">Tak jest, byłem Chadekiem, ja Panu powiem, że nawet i teraz jestem Chadekiem, bo zawsze stoję na gruncie chrześcijańskim, ale ja stoję na stanowisku zupełnie innem i inaczej się ustosunkowuję do Rządu Marszałka Piłsudskiego.</u>
  680 + <u xml:id="u-50.11" who="#HenrykMianowski">Tak jest, byłem Chadekiem, ja Panu powiem, że nawet i teraz jestem Chadekiem, bo zawsze stoję na gruncie chrześcijańskim, ale ja stoję na stanowisku zupełnie innem i inaczej się ustosunkowuję do Rządu Marszałka Piłsudskiego.</u>
681 681 <u xml:id="u-50.12" who="#komentarz">(Głos: Odpowiedzialny dotychczas za rządy w Polsce i tutaj morały prawi.)</u>
682   - <u xml:id="u-50.13" who="#PMianowski">Wy jesteście odpowiedzialni, bo całe życie Państwa rozbijacie.</u>
  682 + <u xml:id="u-50.13" who="#HenrykMianowski">Wy jesteście odpowiedzialni, bo całe życie Państwa rozbijacie.</u>
683 683 <u xml:id="u-50.14" who="#komentarz">(P. Woźnicki: Kto taki?)</u>
684   - <u xml:id="u-50.15" who="#PMianowski">Wy.</u>
  684 + <u xml:id="u-50.15" who="#HenrykMianowski">Wy.</u>
685 685 <u xml:id="u-50.16" who="#komentarz">(P. Woźnicki: Do Waszego rządu strzelali w maju.)</u>
686   - <u xml:id="u-50.17" who="#PMianowski">W duszy Pana mieszka czysta destrukcja. Pan udaje wielkiego demokratę, wielkiego państwowca, a każdy pański krok to destrukcja.</u>
  686 + <u xml:id="u-50.17" who="#HenrykMianowski">W duszy Pana mieszka czysta destrukcja. Pan udaje wielkiego demokratę, wielkiego państwowca, a każdy pański krok to destrukcja.</u>
687 687 <u xml:id="u-50.18" who="#komentarz">(Przerywania,)</u>
688   - <u xml:id="u-50.19" who="#PMianowski">Tak jest. Jeżeli należę do Bloku Bezpartyjnego, to dlatego, że wiem, że przy Rządzie dzisiejszym jest czyn, a nie blaga i frazesy. Dlatego bezwzględnie będziemy bronić programu rządowego, bezwzględnie będziemy bronić czynu, będziemy stanowczo przeciwstawiać się wszelkiej bladze i wszelkiej demagogii.</u>
  688 + <u xml:id="u-50.19" who="#HenrykMianowski">Tak jest. Jeżeli należę do Bloku Bezpartyjnego, to dlatego, że wiem, że przy Rządzie dzisiejszym jest czyn, a nie blaga i frazesy. Dlatego bezwzględnie będziemy bronić programu rządowego, bezwzględnie będziemy bronić czynu, będziemy stanowczo przeciwstawiać się wszelkiej bladze i wszelkiej demagogii.</u>
689 689 <u xml:id="u-50.20" who="#komentarz">(P, Bagiński: Ale my rozkazów Waszych słuchać nie będziemy J Będziecie słuchać. (Głos: Lepiej słuchać rozkazów Piłsudskiego, niż Bagińskiego.)</u>
690 690 </div>
691 691 <div xml:id="div-51">
692   - <u xml:id="u-51.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Rybarski.</u>
693   - <u xml:id="u-51.1" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Nie chcąc przedłużać dyskusji i współdziałać w prowadzeniu obstrukcji w dyskusji nad przedłożeniem Rządu bardzo ważnem, chciałbym oświadczyć, że byliśmy przeciwni poprawkom zwiększającym sumy proponowane przez Rząd, gdyż te poprawki nie przewidują pokrycia, co jest wymagane przez art. 10 Konstytucji, a również będziemy głosowali konsekwentnie za wnioskiem Senatu, skreślającym te poprawki. 1 dlatego też Chciałbym stwierdzić, że zarzut zrobiony przez p. Wicepremjera Bartla, jakoby ci, którzy przemawiali wczoraj przeciw rozdymaniu budżetu, dziś stawiają wnioski obciążające Skarb, nie może dotyczyć naszego Klubu.</u>
  692 + <u xml:id="u-51.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Rybarski.</u>
  693 + <u xml:id="u-51.1" who="#IgnacyDaszyński">Wysoka Izbo! Nie chcąc przedłużać dyskusji i współdziałać w prowadzeniu obstrukcji w dyskusji nad przedłożeniem Rządu bardzo ważnem, chciałbym oświadczyć, że byliśmy przeciwni poprawkom zwiększającym sumy proponowane przez Rząd, gdyż te poprawki nie przewidują pokrycia, co jest wymagane przez art. 10 Konstytucji, a również będziemy głosowali konsekwentnie za wnioskiem Senatu, skreślającym te poprawki. 1 dlatego też Chciałbym stwierdzić, że zarzut zrobiony przez p. Wicepremjera Bartla, jakoby ci, którzy przemawiali wczoraj przeciw rozdymaniu budżetu, dziś stawiają wnioski obciążające Skarb, nie może dotyczyć naszego Klubu.</u>
694 694 <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
695   - <u xml:id="u-51.3" who="#Marszałek">Głos ma p. Kosiba.</u>
  695 + <u xml:id="u-51.3" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Kosiba.</u>
696 696 </div>
697 697 <div xml:id="div-52">
698   - <u xml:id="u-52.0" who="#PKosiba">Wysoki Sejmie! Wczoraj nad ustawą o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych panowie z lewej strony, którzy niby zawsze twierdzą, że chcą brać realnie życie, tak się długo rozwodzili nad biedotą chłopską, nad biedotą robotniczą, a sprzeciwiają się, aby ten robotnik miał pracę, aby mniej budować, a więcej gadać.</u>
699   - <u xml:id="u-52.1" who="#PKosiba">P. przedstawiciel Stronnictwa Chłopskiego atakował budowę mieszkań dla Korpusu Ochrony Pogranicza. Widocznie chciał, aby synowie chłopscy, którzy w korpusie służą, mieszkali pod gołem niebem, na słocie, Panowie zawsze dużo gadacie, ale idźcie tam, gdzie potrzeba pracować, idźcie i oddajcie swoją pracę.</u>
  698 + <u xml:id="u-52.0" who="#PiotrKosiba">Wysoki Sejmie! Wczoraj nad ustawą o nadzwyczajnych inwestycjach państwowych panowie z lewej strony, którzy niby zawsze twierdzą, że chcą brać realnie życie, tak się długo rozwodzili nad biedotą chłopską, nad biedotą robotniczą, a sprzeciwiają się, aby ten robotnik miał pracę, aby mniej budować, a więcej gadać.</u>
  699 + <u xml:id="u-52.1" who="#PiotrKosiba">P. przedstawiciel Stronnictwa Chłopskiego atakował budowę mieszkań dla Korpusu Ochrony Pogranicza. Widocznie chciał, aby synowie chłopscy, którzy w korpusie służą, mieszkali pod gołem niebem, na słocie, Panowie zawsze dużo gadacie, ale idźcie tam, gdzie potrzeba pracować, idźcie i oddajcie swoją pracę.</u>
700 700 <u xml:id="u-52.2" who="#komentarz">(P. Duro: Pietrek, gadaj do prawicy, ja ciebie znam.)</u>
701   - <u xml:id="u-52.3" who="#PKosiba">Ja was znam, bo zawsze nazywacie się obrońcami chłopów i chcecie mieć monopol na obronę praw chłopskich, a tymczasem co innego robicie.</u>
702   - <u xml:id="u-52.4" who="#PKosiba">Panowie wnieśliście wczoraj poprawki w zarządzie Ministerstwa Przemysłu i Handlu, jak również w zarządzie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Widocznie Panowie nie uznaj ecie konieczności, aby w Polsce budowano i tworzono wyższe uczelnie zawodowe, jak akademia rolnicza w Krakowie.</u>
  701 + <u xml:id="u-52.3" who="#PiotrKosiba">Ja was znam, bo zawsze nazywacie się obrońcami chłopów i chcecie mieć monopol na obronę praw chłopskich, a tymczasem co innego robicie.</u>
  702 + <u xml:id="u-52.4" who="#PiotrKosiba">Panowie wnieśliście wczoraj poprawki w zarządzie Ministerstwa Przemysłu i Handlu, jak również w zarządzie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Widocznie Panowie nie uznaj ecie konieczności, aby w Polsce budowano i tworzono wyższe uczelnie zawodowe, jak akademia rolnicza w Krakowie.</u>
703 703 <u xml:id="u-52.5" who="#komentarz">(Głos. Trzeba najpierw mieć szkolnictwo niższe!)</u>
704   - <u xml:id="u-52.6" who="#PKosiba">Tak Panie Łoś. ale niech Pan najpierw wykończył te szkoły, które Pan zaczął i zabagnił w powiecie białostockim.</u>
705   - <u xml:id="u-52.7" who="#PKosiba">Budowa szkół wyższych, szkół zawodowych jest rzeczą pierwszorzędną i konieczną dla Państwa Panowie dlatego się tak martwią, że w ustawie o inwestycjach na oświatę jest 13,160.000 zł. Druga pozycja jest w Ministerstwie Robót Publicznych. Panowie również w zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych stawiali poprawkę, widocznie wydało się Wam, że 44.790.000 jest za mało, że budowa dróg państwowych i budowa mostów jest niepotrzebna. Jeżeli Panowie twierdzą, że jest za mało na odwodnienie, to zapytuję się tych panów, którzy pracowali w Komisji Rolnej, którzy mają styczność z okręgowemi urzędami ziemskiemi, czy okręgowe urzędy ziemskie odmawiają pożyczek na odwodnienie.</u>
706   - <u xml:id="u-52.8" who="#PKosiba">Dlatego też my, ci młodzi, którzy pierwszy raz zasiadamy w Sejmie, dziwimy się bardzo, że ci ludzie, którzy powinni jak najwięcej realnej pracy oddać Państwu, więcej gadają, niż robią. Nie po to nas przysłali, ażebyśmy gadali, ale po to, ażebyśmy pracowali dla Państwa. Panowie dużo mówicie o demokracji, że tylko Wy jesteście obrońcami demokracji, musimy być nie tylko obrońcami demokracji, ale przede wszystkiem obrońcami realnej pracy dla dobra Państwa.</u>
  704 + <u xml:id="u-52.6" who="#PiotrKosiba">Tak Panie Łoś. ale niech Pan najpierw wykończył te szkoły, które Pan zaczął i zabagnił w powiecie białostockim.</u>
  705 + <u xml:id="u-52.7" who="#PiotrKosiba">Budowa szkół wyższych, szkół zawodowych jest rzeczą pierwszorzędną i konieczną dla Państwa Panowie dlatego się tak martwią, że w ustawie o inwestycjach na oświatę jest 13,160.000 zł. Druga pozycja jest w Ministerstwie Robót Publicznych. Panowie również w zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych stawiali poprawkę, widocznie wydało się Wam, że 44.790.000 jest za mało, że budowa dróg państwowych i budowa mostów jest niepotrzebna. Jeżeli Panowie twierdzą, że jest za mało na odwodnienie, to zapytuję się tych panów, którzy pracowali w Komisji Rolnej, którzy mają styczność z okręgowemi urzędami ziemskiemi, czy okręgowe urzędy ziemskie odmawiają pożyczek na odwodnienie.</u>
  706 + <u xml:id="u-52.8" who="#PiotrKosiba">Dlatego też my, ci młodzi, którzy pierwszy raz zasiadamy w Sejmie, dziwimy się bardzo, że ci ludzie, którzy powinni jak najwięcej realnej pracy oddać Państwu, więcej gadają, niż robią. Nie po to nas przysłali, ażebyśmy gadali, ale po to, ażebyśmy pracowali dla Państwa. Panowie dużo mówicie o demokracji, że tylko Wy jesteście obrońcami demokracji, musimy być nie tylko obrońcami demokracji, ale przede wszystkiem obrońcami realnej pracy dla dobra Państwa.</u>
707 707 </div>
708 708 <div xml:id="div-53">
709   - <u xml:id="u-53.0" who="#Marszałek">P. Komarnicki zgłosił formalny wniosek o przerwanie rozprawy. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za przerwaniem dyskusji, aby przeszli przez drzwi nieoszklone z prawej strony, a tych, którzy są przeciw przerwaniu, aby przeszli przez drzwi nieoszklone z lewej strony.</u>
  709 + <u xml:id="u-53.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Komarnicki zgłosił formalny wniosek o przerwanie rozprawy. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, aby wstali. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za przerwaniem dyskusji, aby przeszli przez drzwi nieoszklone z prawej strony, a tych, którzy są przeciw przerwaniu, aby przeszli przez drzwi nieoszklone z lewej strony.</u>
710 710 <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
711   - <u xml:id="u-53.2" who="#Marszałek">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem o przerwanie dyskusji głosowało posłów 153, przeciwko wnioskowi 119. Dyskusja przerwana.</u>
712   - <u xml:id="u-53.3" who="#Marszałek">Czy p. Referent chce zabrać głos?</u>
  711 + <u xml:id="u-53.2" who="#IgnacyDaszyński">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem o przerwanie dyskusji głosowało posłów 153, przeciwko wnioskowi 119. Dyskusja przerwana.</u>
  712 + <u xml:id="u-53.3" who="#IgnacyDaszyński">Czy p. Referent chce zabrać głos?</u>
713 713 <u xml:id="u-53.4" who="#komentarz">(P Wyrzykowski: Proszę.)</u>
714 714 </div>
715 715 <div xml:id="div-54">
... ... @@ -736,111 +736,111 @@
736 736 <u xml:id="u-54.20" who="#komentarz">(Oklaski na ławach Wyzwolenia.)</u>
737 737 </div>
738 738 <div xml:id="div-55">
739   - <u xml:id="u-55.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Minister Skarbu Czechowicz.</u>
740   - <u xml:id="u-55.1" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Muszę sprostować cyfry, które były przed chwila zakomunikowane Panom przez p. posła Wyrzykowskiego, z powołaniem się na moje przemówienie na Komisji Budżetowej.</u>
741   - <u xml:id="u-55.2" who="#Marszałek">Na Komisji Budżetowej oświadczyłem co następuje; Rezerwy skarbowe na dzień 31 Grudnia 1927 roku stanowiły 460 miljonów. Z tego 225 miljonów przypada na lokaty skarbowe w bankach państwowych, w Banku Rolnym, na zaliczki urzędnicze i na inne cele. Oświadczyłem, że te sumy nie mogą być Jednorazowo wycofane i uruchomione, tak ze względów gospodarczych, jak i ze względów społecznych, że powiększenie kapitału zakładowego Banku Rolnego nie zostało jeszcze buchalteryjnie zarachowane, co stanowi 75 miljonów, że są to szczupłe rezerwy skarbowe. Jeżeli dalej uwzględnimy, że Rząd z tych rezerw przeznacza na cele inwestycyjne 93 miljony, to dojść musimy do wniosku, że zwiększenie wydatków na cele inwestycyjne zagraża naszym rezerwom skarbowym w sposób niebezpieczny.</u>
742   - <u xml:id="u-55.3" who="#Marszałek">Nie mogę, pogodzić się z tym poglądem na rzeczy i przeciw temu cały czas protestuję i muszę protestować. Nie mogę się zgodzić na wydanie wszystkiego do ostatniego grosza, co jest w Skarbie zarezerwowane na czarną godzinę. Panowie wiedzą, do czego taka polityka doprowadziła. Muszę bronić się przed tą polityką, która doprowadziła do tego, że przy układaniu budżetu na rok 1925, po deficycie roku 1924 i po klęsce nieurodzaju, która w roku 1924 Polskę nawiedziła, budżet państwowy został przez ciała ustawodawcze powiększony o 40% w porównaniu z faktycznemi wpływami w roku 1924. Panowie będą łaskawi sobie przypomnieć, że budżet naszego Państwa na rok 1925 wynosił około 2 mil jardów złotych, ale nie tych złotych, jakie mamy dzisiaj, tylko złotych według dawnego parytetu. Po przerachowaniu na złote, jakie mamy dzisiaj, wynosi to 3.400.000.000. Czy nie należy się w tem dopatrywać niebezpiecznej lekkomyślności? Przecież lekkomyślność doprowadziła do kryzysu, jaki Polska przeżyła w r. 1925, do kryzysu, który naraził nas na kompromitację w oczach całego świata, dlatego, że ten nierozważny i lekkomyślny krok popełniliśmy w kilka miesięcy po dokonaniu reformy walutowej. Czy mamy dzisiaj znowu tę omyłkę powtórzyć, czy Panowie wiedzą, czem to grozi Polsce? To spowodowało wtedy ciężki kryzys, a dzisiaj ten kryzys byłby niesłychanie niebezpieczny dla nas. Czy Panowie wiedzą, że można jedną omyłkę zrobić z reformą waluty, ale nie można tego powtarzać. Pan Wyrzykowski nie podziela mego poglądu, ale ja apeluję do Panów. Dopatruję się bowiem w tem precedensu. Gdy będziemy tak sprawy traktować, gdy będziemy powiększali bez głębszego zastanowienia się cyfry, bez głębszej analizy, to wrócimy do tego, co było w r. 1924 i 1925. Na to sobie pozwolić nie możemy.</u>
743   - <u xml:id="u-55.4" who="#Marszałek">P. pos. Byrka zapisał się do głosu, ponieważ reprezentant Rządu przemawiał, więc dyskusja jest na nowo otwarta.</u>
  739 + <u xml:id="u-55.0" who="#IgnacyDaszyński">Głos ma p. Minister Skarbu Czechowicz.</u>
  740 + <u xml:id="u-55.1" who="#IgnacyDaszyński">Wysoki Sejmie! Muszę sprostować cyfry, które były przed chwila zakomunikowane Panom przez p. posła Wyrzykowskiego, z powołaniem się na moje przemówienie na Komisji Budżetowej.</u>
  741 + <u xml:id="u-55.2" who="#IgnacyDaszyński">Na Komisji Budżetowej oświadczyłem co następuje; Rezerwy skarbowe na dzień 31 Grudnia 1927 roku stanowiły 460 miljonów. Z tego 225 miljonów przypada na lokaty skarbowe w bankach państwowych, w Banku Rolnym, na zaliczki urzędnicze i na inne cele. Oświadczyłem, że te sumy nie mogą być Jednorazowo wycofane i uruchomione, tak ze względów gospodarczych, jak i ze względów społecznych, że powiększenie kapitału zakładowego Banku Rolnego nie zostało jeszcze buchalteryjnie zarachowane, co stanowi 75 miljonów, że są to szczupłe rezerwy skarbowe. Jeżeli dalej uwzględnimy, że Rząd z tych rezerw przeznacza na cele inwestycyjne 93 miljony, to dojść musimy do wniosku, że zwiększenie wydatków na cele inwestycyjne zagraża naszym rezerwom skarbowym w sposób niebezpieczny.</u>
  742 + <u xml:id="u-55.3" who="#IgnacyDaszyński">Nie mogę, pogodzić się z tym poglądem na rzeczy i przeciw temu cały czas protestuję i muszę protestować. Nie mogę się zgodzić na wydanie wszystkiego do ostatniego grosza, co jest w Skarbie zarezerwowane na czarną godzinę. Panowie wiedzą, do czego taka polityka doprowadziła. Muszę bronić się przed tą polityką, która doprowadziła do tego, że przy układaniu budżetu na rok 1925, po deficycie roku 1924 i po klęsce nieurodzaju, która w roku 1924 Polskę nawiedziła, budżet państwowy został przez ciała ustawodawcze powiększony o 40% w porównaniu z faktycznemi wpływami w roku 1924. Panowie będą łaskawi sobie przypomnieć, że budżet naszego Państwa na rok 1925 wynosił około 2 mil jardów złotych, ale nie tych złotych, jakie mamy dzisiaj, tylko złotych według dawnego parytetu. Po przerachowaniu na złote, jakie mamy dzisiaj, wynosi to 3.400.000.000. Czy nie należy się w tem dopatrywać niebezpiecznej lekkomyślności? Przecież lekkomyślność doprowadziła do kryzysu, jaki Polska przeżyła w r. 1925, do kryzysu, który naraził nas na kompromitację w oczach całego świata, dlatego, że ten nierozważny i lekkomyślny krok popełniliśmy w kilka miesięcy po dokonaniu reformy walutowej. Czy mamy dzisiaj znowu tę omyłkę powtórzyć, czy Panowie wiedzą, czem to grozi Polsce? To spowodowało wtedy ciężki kryzys, a dzisiaj ten kryzys byłby niesłychanie niebezpieczny dla nas. Czy Panowie wiedzą, że można jedną omyłkę zrobić z reformą waluty, ale nie można tego powtarzać. Pan Wyrzykowski nie podziela mego poglądu, ale ja apeluję do Panów. Dopatruję się bowiem w tem precedensu. Gdy będziemy tak sprawy traktować, gdy będziemy powiększali bez głębszego zastanowienia się cyfry, bez głębszej analizy, to wrócimy do tego, co było w r. 1924 i 1925. Na to sobie pozwolić nie możemy.</u>
  743 + <u xml:id="u-55.4" who="#IgnacyDaszyński">P. pos. Byrka zapisał się do głosu, ponieważ reprezentant Rządu przemawiał, więc dyskusja jest na nowo otwarta.</u>
744 744 </div>
745 745 <div xml:id="div-56">
746   - <u xml:id="u-56.0" who="#PByrka">Wysoki Sejmie! Nie zabierałbym głosu gdybym nie został sprowokowany uwagami p. Malinowskiego i uwagami, które z tych ław przeciwko mnie zostały zwrócone. Panowie powiedzieliście w swoich wywodach, że ja przed rokiem zupełnie inaczej mówiłem, aniżeli mówię teraz. Otóż powołuję się na protokoły stenograficzne posiedzeń sejmowych, dotyczące rozpraw budżetowych na rok 1927/28 i proszę Panów, aby byli łaskawi te protokoły budżetowe przejrzeć i wtenczas zobaczą Panowie następujący obraz: Słowo w słowo ta sarna sytuacja, która jest dziś, już wtenczas była i moje zachowanie się było takie same jak dziś i zachowanie p. Malinowskiego było takie same jak dziś. Ja wtenczas jako generalny referent budżetu powiedziałem: Komisja Budżetowa uważała za swój kardynalny obowiązek utrzymać równowagę budżetu i budżet ten wydać plenum Sejmu jako budżet zrównoważony. Tymczasem w toku obrad wyłoniły się właśnie z tych samych ław wnioski, nacechowane tym samym duchem, którym są nacechowane te 42.000.000 zł. Z tego samego Wyzwolenia żądano wówczas na rozmaite cele rzekomo rolnicze, dla podniesienia kultury rolnej, produkcji rolnej, dziesiątki miljonów bez wynalezienia pokrycia na te wydatki.</u>
  746 + <u xml:id="u-56.0" who="#WładysławByrka">Wysoki Sejmie! Nie zabierałbym głosu gdybym nie został sprowokowany uwagami p. Malinowskiego i uwagami, które z tych ław przeciwko mnie zostały zwrócone. Panowie powiedzieliście w swoich wywodach, że ja przed rokiem zupełnie inaczej mówiłem, aniżeli mówię teraz. Otóż powołuję się na protokoły stenograficzne posiedzeń sejmowych, dotyczące rozpraw budżetowych na rok 1927/28 i proszę Panów, aby byli łaskawi te protokoły budżetowe przejrzeć i wtenczas zobaczą Panowie następujący obraz: Słowo w słowo ta sarna sytuacja, która jest dziś, już wtenczas była i moje zachowanie się było takie same jak dziś i zachowanie p. Malinowskiego było takie same jak dziś. Ja wtenczas jako generalny referent budżetu powiedziałem: Komisja Budżetowa uważała za swój kardynalny obowiązek utrzymać równowagę budżetu i budżet ten wydać plenum Sejmu jako budżet zrównoważony. Tymczasem w toku obrad wyłoniły się właśnie z tych samych ław wnioski, nacechowane tym samym duchem, którym są nacechowane te 42.000.000 zł. Z tego samego Wyzwolenia żądano wówczas na rozmaite cele rzekomo rolnicze, dla podniesienia kultury rolnej, produkcji rolnej, dziesiątki miljonów bez wynalezienia pokrycia na te wydatki.</u>
747 747 <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">(P. Woźnicki: Od czego my tu jesteśmy?)</u>
748   - <u xml:id="u-56.2" who="#PByrka">Wówczas p. Poseł z ław Wyzwolenia powiedział mi, że życie jest silniejsze niż równowaga budżetu, że życie jest silniejsze od budżetu. A co jest tem życiem ze stanowiska Panów? Tem życiem ze stanowiska Panów jest głos wyborców. Panowie przygotowujecie się do wyborów.</u>
  748 + <u xml:id="u-56.2" who="#WładysławByrka">Wówczas p. Poseł z ław Wyzwolenia powiedział mi, że życie jest silniejsze niż równowaga budżetu, że życie jest silniejsze od budżetu. A co jest tem życiem ze stanowiska Panów? Tem życiem ze stanowiska Panów jest głos wyborców. Panowie przygotowujecie się do wyborów.</u>
749 749 <u xml:id="u-56.3" who="#komentarz">(Głos z ław Wyzwolenia: Kiedy Pan poszedł od Witosa?)</u>
750   - <u xml:id="u-56.4" who="#PByrka">Kiedy byłem u Witosa, to w ogóle nie miałem żadnych wyborców, tu zaś starałem się o głosy wyborców i dostałem tę dostateczną ilość.</u>
751   - <u xml:id="u-56.5" who="#PByrka">Proszę Panów! Wtenczas, kiedy żądano pokrycia, Panowie powiedzieli: Podwyżcie podatek majątkowy, z którego wpłynie więcej aniżeli 90,000.000. Proszę się popatrzyć jakie są wpływy z tego podatku. Panowie wyszukujecie fikcyjne źródła dochodów.</u>
752   - <u xml:id="u-56.6" who="#PByrka">Ja myślałem, że p. poseł Malinowski tego rodzaju politykę, której ja nie mogę nazwać inaczej niż demagogia, drugi rok uprawia, a on mówił, że od 43 lat w ten sposób postępuje!</u>
753   - <u xml:id="u-56.7" who="#PByrka">Panowie, to jest interes Państwa, interes ludu?</u>
  750 + <u xml:id="u-56.4" who="#WładysławByrka">Kiedy byłem u Witosa, to w ogóle nie miałem żadnych wyborców, tu zaś starałem się o głosy wyborców i dostałem tę dostateczną ilość.</u>
  751 + <u xml:id="u-56.5" who="#WładysławByrka">Proszę Panów! Wtenczas, kiedy żądano pokrycia, Panowie powiedzieli: Podwyżcie podatek majątkowy, z którego wpłynie więcej aniżeli 90,000.000. Proszę się popatrzyć jakie są wpływy z tego podatku. Panowie wyszukujecie fikcyjne źródła dochodów.</u>
  752 + <u xml:id="u-56.6" who="#WładysławByrka">Ja myślałem, że p. poseł Malinowski tego rodzaju politykę, której ja nie mogę nazwać inaczej niż demagogia, drugi rok uprawia, a on mówił, że od 43 lat w ten sposób postępuje!</u>
  753 + <u xml:id="u-56.7" who="#WładysławByrka">Panowie, to jest interes Państwa, interes ludu?</u>
754 754 <u xml:id="u-56.8" who="#komentarz">(Głos: Pan się uczy mówić od Sanojcy.)</u>
755   - <u xml:id="u-56.9" who="#PByrka">Ja Panów bardzo przepraszam i przepraszam p. Marszałka, że zabrałem głos w tej dyskusji, ale zostałem sprowokowany i chciałem tylko ustalić, jak długo p. Malinowski na swój sposób pracuje dla ludu. Proszę go, aby tej pracy zaniechał.</u>
  755 + <u xml:id="u-56.9" who="#WładysławByrka">Ja Panów bardzo przepraszam i przepraszam p. Marszałka, że zabrałem głos w tej dyskusji, ale zostałem sprowokowany i chciałem tylko ustalić, jak długo p. Malinowski na swój sposób pracuje dla ludu. Proszę go, aby tej pracy zaniechał.</u>
756 756 </div>
757 757 <div xml:id="div-57">
758   - <u xml:id="u-57.0" who="#Marszałek">Głosu udzielam p. Kleszczyńskiemu.</u>
  758 + <u xml:id="u-57.0" who="#IgnacyDaszyński">Głosu udzielam p. Kleszczyńskiemu.</u>
759 759 </div>
760 760 <div xml:id="div-58">
761   - <u xml:id="u-58.0" who="#PKleszczyński">Wysoki Sejmie! Jak spojrzałem na poprawki, które zostały postawione do budżetu inwestycyjnego, musiałem zrobić charakterystyczną ocenę tych wniosków.</u>
762   - <u xml:id="u-58.1" who="#PKleszczyński">Charakterystyką tych wniosków jest to, że zostały one zrobione na kolanie dla agitacji wyborczej, dla przyszłości posłów, którzy boją się o swoje mandaty. Będę starał się to udowodnić.</u>
763   - <u xml:id="u-58.2" who="#PKleszczyński">Tydzień temu byłem na wykładzie prof. Laura.</u>
  761 + <u xml:id="u-58.0" who="#EdwardKleszczyński">Wysoki Sejmie! Jak spojrzałem na poprawki, które zostały postawione do budżetu inwestycyjnego, musiałem zrobić charakterystyczną ocenę tych wniosków.</u>
  762 + <u xml:id="u-58.1" who="#EdwardKleszczyński">Charakterystyką tych wniosków jest to, że zostały one zrobione na kolanie dla agitacji wyborczej, dla przyszłości posłów, którzy boją się o swoje mandaty. Będę starał się to udowodnić.</u>
  763 + <u xml:id="u-58.2" who="#EdwardKleszczyński">Tydzień temu byłem na wykładzie prof. Laura.</u>
764 764 <u xml:id="u-58.3" who="#komentarz">(Głos: Pan chodzi na wykłady?)</u>
765   - <u xml:id="u-58.4" who="#PKleszczyński">Prof. Laur jest prezesem związku chłopskiego w Szwajcarji. Przyjeżdżał do Ministerstwa Rolnictwa i miał wykłady. Dobrze byłoby, żeby pp. posłowie byli na tych wykładach, Otóż nie tylko nam wyłożył o sprawach gospodarczych Państwa Polskiego, ale zwrócił uwagę na charakterystyczne błędy. W swojej charakterystyce gospodarczej związków szwajcarskich postawił tezę zasadniczą, że bardzo potrzebnych spraw gospodarczych nie można robić na podstawie jakichś pomysłów, tylko trzeba robić na podstawie cyfr. Otóż zapytam się, czy chociaż jeden z Panów tu obecnych, który stawiał te wnioski, czynił to na podstawie cyfr? Można z góry powiedzieć, że nie. Wezmę ostatni wniosek: na odbudowę wsi dano 2.000.000 zł. Szkoda, że wnioskodawca nie dostał się do wsi, z której ja przyszedłem, na przyszłych wyborach mógłby tam wystąpić.</u>
  765 + <u xml:id="u-58.4" who="#EdwardKleszczyński">Prof. Laur jest prezesem związku chłopskiego w Szwajcarji. Przyjeżdżał do Ministerstwa Rolnictwa i miał wykłady. Dobrze byłoby, żeby pp. posłowie byli na tych wykładach, Otóż nie tylko nam wyłożył o sprawach gospodarczych Państwa Polskiego, ale zwrócił uwagę na charakterystyczne błędy. W swojej charakterystyce gospodarczej związków szwajcarskich postawił tezę zasadniczą, że bardzo potrzebnych spraw gospodarczych nie można robić na podstawie jakichś pomysłów, tylko trzeba robić na podstawie cyfr. Otóż zapytam się, czy chociaż jeden z Panów tu obecnych, który stawiał te wnioski, czynił to na podstawie cyfr? Można z góry powiedzieć, że nie. Wezmę ostatni wniosek: na odbudowę wsi dano 2.000.000 zł. Szkoda, że wnioskodawca nie dostał się do wsi, z której ja przyszedłem, na przyszłych wyborach mógłby tam wystąpić.</u>
766 766 <u xml:id="u-58.5" who="#komentarz">(P. Kwapiński przerywa: Panie, gdyby nie ja, to nie miałby Pan fornali i nie byłby Pan tu w Sejmie.)</u>
767   - <u xml:id="u-58.6" who="#PKleszczyński">Otóż proszę Panów, w dalszym ciągu, czy zastanowiono się nad jedną rzeczą w tych wnioskach, nad rzeczą zasadniczą, czy tutaj w tych wnioskach rolniczych są naprawdę najpotrzebniejsze rzeczy w rolnictwie uwzględnione? Nie, bo przecież ten, który je stawiał, nie myślał wcale o rolnictwie, on postawił wniosek rolniczy, ale dla swoich wyborców, ażeby na niego głosowali, on nie myślał wcale o rolnictwie.</u>
768   - <u xml:id="u-58.7" who="#PKleszczyński">O ile przejrzymy ten budżet, to muszę powiedzieć, że jest on skromny pod względem rolniczym, jednak jest w nim mnóstwo zasadniczych rzeczy, któreby można w nim uwzględnić, ale nie te, które są tu umieszczone i w tym zakresie, w jakim tu są postawione.</u>
769   - <u xml:id="u-58.8" who="#PKleszczyński">Proszę Panów, prof. Laur, o którym wspomniałem, ekonomista znany nie tylko w Szwajcarji, ale w całym świecie, bo kiedy byłem na Międzynarodowym Kongresie Rolniczym, to jego zdanie było słuchane jak świetle, otóż on powiedział na końcu swoich wykładów: my mamy 21% ludności rolniczej szwajcarskiej, jednak nasze zdanie we wszystkich sprawach, czy budżetowych czy jakichkolwiek, jest dominujące. Dlaczego? Bo u nas jest tylko jedno stronnictwo chłopskie, nie ma różnic, jest jedno stronnictwo agrarne. które się wypowiada. U nas zaś w Polsce jest 75% rolników i dwadzieścia kilka stronnictw agrarnych i taki jest z tego wynik, że każde ze stronnictw stawia wnioski absurdalne tylko dlatego, aby wejść do Sejmu, pleść głupstwa i niszczyć rolnictwo.</u>
  767 + <u xml:id="u-58.6" who="#EdwardKleszczyński">Otóż proszę Panów, w dalszym ciągu, czy zastanowiono się nad jedną rzeczą w tych wnioskach, nad rzeczą zasadniczą, czy tutaj w tych wnioskach rolniczych są naprawdę najpotrzebniejsze rzeczy w rolnictwie uwzględnione? Nie, bo przecież ten, który je stawiał, nie myślał wcale o rolnictwie, on postawił wniosek rolniczy, ale dla swoich wyborców, ażeby na niego głosowali, on nie myślał wcale o rolnictwie.</u>
  768 + <u xml:id="u-58.7" who="#EdwardKleszczyński">O ile przejrzymy ten budżet, to muszę powiedzieć, że jest on skromny pod względem rolniczym, jednak jest w nim mnóstwo zasadniczych rzeczy, któreby można w nim uwzględnić, ale nie te, które są tu umieszczone i w tym zakresie, w jakim tu są postawione.</u>
  769 + <u xml:id="u-58.8" who="#EdwardKleszczyński">Proszę Panów, prof. Laur, o którym wspomniałem, ekonomista znany nie tylko w Szwajcarji, ale w całym świecie, bo kiedy byłem na Międzynarodowym Kongresie Rolniczym, to jego zdanie było słuchane jak świetle, otóż on powiedział na końcu swoich wykładów: my mamy 21% ludności rolniczej szwajcarskiej, jednak nasze zdanie we wszystkich sprawach, czy budżetowych czy jakichkolwiek, jest dominujące. Dlaczego? Bo u nas jest tylko jedno stronnictwo chłopskie, nie ma różnic, jest jedno stronnictwo agrarne. które się wypowiada. U nas zaś w Polsce jest 75% rolników i dwadzieścia kilka stronnictw agrarnych i taki jest z tego wynik, że każde ze stronnictw stawia wnioski absurdalne tylko dlatego, aby wejść do Sejmu, pleść głupstwa i niszczyć rolnictwo.</u>
770 770 <u xml:id="u-58.9" who="#komentarz">(Wielka wrzawa na ławach Wyzwolenia i Stronnictwa Chłopskiego Marszałek dzwoni. Głos: To nie folwark. Inny głos: To nie Związek Ziemian, nie czasy feudalne.)</u>
771   - <u xml:id="u-58.10" who="#PKleszczyński">Proszę Panów w budżecie inwestycyjnym jedną z najważniejszych pozycji starano się skreślić, mianowicie 5 milionów zł na wychowanie fizyczne. Jest to w Polsce jedna z najważniejszych spraw, Proszę zapytać się lekarzy, którzy są przy poborach wojskowych, jak postępuje degeneracja, a odpowiedzą, że nie można brać ludzi z powodu fizycznych ułomności, odpowiedzą, że nie można znaleźć materjału do wojska. Otóż jedną z najważniejszych rzeczy w wychowaniu młodzieży jest wychowanie fizyczne i ten instytut służyć ma na to, ażeby to wychowanie fizyczne rozszerzyć w całem Państwie, Wychowanie młodzieży jest podstawą całego Państwa, szczególniej w Polsce. Nie mamy jeszcze wychowania fizycznego obywateli, a wychowanie fizyczne odwraca młodzież od złego i prowadzi na takie tory moralne, które potrafią młodzież od złego odwieźć. Proszę popatrzeć na sąsiednie państwa, ile pieniędzy w to wychowanie wkładaj a, Proszę się dowiedzieć przede wszystkiem. o ile budżet, wojskowy będzie mniejszy, gdy przez wychowanie fizyczne będzie można podnieść przysposobienie naszego wojska.</u>
772   - <u xml:id="u-58.11" who="#PKleszczyński">Otóż tak stawiane wnioski są zupełnie absurdalne. Stwierdzam, że wszystkie te wnioski zostały zrobione w 3 minuty i na to tylko postawione, ażeby demagog) ą pobudzić serca naszych wyborców, ażeby w przyszłych wyborach dali głos pewnym posłom. Jednak powoli w Polsce temu biednemu wyborcy oleju się nalewa do głowy tak, że wszelkie demagog) e nie będą miały skutku.</u>
  771 + <u xml:id="u-58.10" who="#EdwardKleszczyński">Proszę Panów w budżecie inwestycyjnym jedną z najważniejszych pozycji starano się skreślić, mianowicie 5 milionów zł na wychowanie fizyczne. Jest to w Polsce jedna z najważniejszych spraw, Proszę zapytać się lekarzy, którzy są przy poborach wojskowych, jak postępuje degeneracja, a odpowiedzą, że nie można brać ludzi z powodu fizycznych ułomności, odpowiedzą, że nie można znaleźć materjału do wojska. Otóż jedną z najważniejszych rzeczy w wychowaniu młodzieży jest wychowanie fizyczne i ten instytut służyć ma na to, ażeby to wychowanie fizyczne rozszerzyć w całem Państwie, Wychowanie młodzieży jest podstawą całego Państwa, szczególniej w Polsce. Nie mamy jeszcze wychowania fizycznego obywateli, a wychowanie fizyczne odwraca młodzież od złego i prowadzi na takie tory moralne, które potrafią młodzież od złego odwieźć. Proszę popatrzeć na sąsiednie państwa, ile pieniędzy w to wychowanie wkładaj a, Proszę się dowiedzieć przede wszystkiem. o ile budżet, wojskowy będzie mniejszy, gdy przez wychowanie fizyczne będzie można podnieść przysposobienie naszego wojska.</u>
  772 + <u xml:id="u-58.11" who="#EdwardKleszczyński">Otóż tak stawiane wnioski są zupełnie absurdalne. Stwierdzam, że wszystkie te wnioski zostały zrobione w 3 minuty i na to tylko postawione, ażeby demagog) ą pobudzić serca naszych wyborców, ażeby w przyszłych wyborach dali głos pewnym posłom. Jednak powoli w Polsce temu biednemu wyborcy oleju się nalewa do głowy tak, że wszelkie demagog) e nie będą miały skutku.</u>
773 773 <u xml:id="u-58.12" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
774 774 </div>
775 775 <div xml:id="div-59">
776   - <u xml:id="u-59.0" who="#Marszałek">P. Komarnicki stawia wniosek o przerwanie dyskusji. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi większość. Dyskusją przerwana.</u>
777   - <u xml:id="u-59.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
778   - <u xml:id="u-59.2" who="#Marszałek">Pierwsza poprawka Senatu jest następująca: skreślić w zarządzie Ministerstwa Rolnictwa na meljoracje w połączeniu z regulacja rzek dla celów rolniczych 15.000.000 zł. Komisja proponuje, żeby uchwałę Senatu odrzucić.</u>
  776 + <u xml:id="u-59.0" who="#IgnacyDaszyński">P. Komarnicki stawia wniosek o przerwanie dyskusji. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi większość. Dyskusją przerwana.</u>
  777 + <u xml:id="u-59.1" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
  778 + <u xml:id="u-59.2" who="#IgnacyDaszyński">Pierwsza poprawka Senatu jest następująca: skreślić w zarządzie Ministerstwa Rolnictwa na meljoracje w połączeniu z regulacja rzek dla celów rolniczych 15.000.000 zł. Komisja proponuje, żeby uchwałę Senatu odrzucić.</u>
779 779 <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: Stawiam wniosek o imienne głosowanie.)</u>
780   - <u xml:id="u-59.4" who="#Marszałek">Proszę o poparcie tego wniosku, Poparcie jest dostateczne, zarządzam imienne głosowanie. Kto jest za wnioskiem komisji, a wiec za odrzuceniem zmiany, proponowanej przez Senat, ten oddaje kartkę z swojem nazwiskiem i z napisem „tak”. Kto jest przeciwny wnioskowi komisji, oddaje kartkę z swojem nazwiskiem i napisem „nie”. Proszę pp. Sekretarzy, aby zbierali kartki.</u>
  780 + <u xml:id="u-59.4" who="#IgnacyDaszyński">Proszę o poparcie tego wniosku, Poparcie jest dostateczne, zarządzam imienne głosowanie. Kto jest za wnioskiem komisji, a wiec za odrzuceniem zmiany, proponowanej przez Senat, ten oddaje kartkę z swojem nazwiskiem i z napisem „tak”. Kto jest przeciwny wnioskowi komisji, oddaje kartkę z swojem nazwiskiem i napisem „nie”. Proszę pp. Sekretarzy, aby zbierali kartki.</u>
781 781 <u xml:id="u-59.5" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
782   - <u xml:id="u-59.6" who="#Marszałek">Zarządzam krótką przerwę dla obliczenia głosów.</u>
  782 + <u xml:id="u-59.6" who="#IgnacyDaszyński">Zarządzam krótką przerwę dla obliczenia głosów.</u>
783 783 <u xml:id="u-59.7" who="#komentarz">(Po przerwie.)</u>
784 784 </div>
785 785 <div xml:id="div-60">
786   - <u xml:id="u-60.0" who="#Marszałek">Wznawiam przerwane posiedzenie.</u>
787   - <u xml:id="u-60.1" who="#Marszałek">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem komisji, a więc za odrzuceniem poprawki Senatu wypowiedziało się 109 posłów, przeciwko wnioskowi komisji, a więc za utrzymaniem poprawki Senatu, wypowiedziało się 152 posłów, wobec tego stwierdzam, że poprawka Senatu została przyjęta przez Wysoki Sejm. (Wynik imiennego głosowania na str. 59.) Przystępujemy do drugiej zmiany, proponowanej przez Senat, mianowicie by, w zarządzie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego: na budowę szkół powszechnych po wsiach 25,000.000 zł. skreślić, komisja sejmowa wypowiedziała się, ażeby odrzucić zmianę Senatu.</u>
788   - <u xml:id="u-60.2" who="#Marszałek">Możemy połączyć ten wniosek z wnioskiem trzecim.</u>
  786 + <u xml:id="u-60.0" who="#IgnacyDaszyński">Wznawiam przerwane posiedzenie.</u>
  787 + <u xml:id="u-60.1" who="#IgnacyDaszyński">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem komisji, a więc za odrzuceniem poprawki Senatu wypowiedziało się 109 posłów, przeciwko wnioskowi komisji, a więc za utrzymaniem poprawki Senatu, wypowiedziało się 152 posłów, wobec tego stwierdzam, że poprawka Senatu została przyjęta przez Wysoki Sejm. (Wynik imiennego głosowania na str. 59.) Przystępujemy do drugiej zmiany, proponowanej przez Senat, mianowicie by, w zarządzie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego: na budowę szkół powszechnych po wsiach 25,000.000 zł. skreślić, komisja sejmowa wypowiedziała się, ażeby odrzucić zmianę Senatu.</u>
  788 + <u xml:id="u-60.2" who="#IgnacyDaszyński">Możemy połączyć ten wniosek z wnioskiem trzecim.</u>
789 789 <u xml:id="u-60.3" who="#komentarz">(P. Wyrzykowski: Nie mamy nic przeciw temu.)</u>
790   - <u xml:id="u-60.4" who="#Marszałek">Mianowicie Senat proponuje, by w zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych na odbudowę wsi po zniszczeniach wojennych 2.000.000 zł, skreślić. Komisja Sejmowa uchwaliła, żeby uchwałę Senatu odrzucić.</u>
  790 + <u xml:id="u-60.4" who="#IgnacyDaszyński">Mianowicie Senat proponuje, by w zarządzie Ministerstwa Robót Publicznych na odbudowę wsi po zniszczeniach wojennych 2.000.000 zł, skreślić. Komisja Sejmowa uchwaliła, żeby uchwałę Senatu odrzucić.</u>
791 791 </div>
792 792 <div xml:id="div-61">
793 793 <u xml:id="u-61.0" who="#PWyrzykowski">Dla ułatwienia obliczenia wnoszę o imienne głosowanie.</u>
794 794 </div>
795 795 <div xml:id="div-62">
796   - <u xml:id="u-62.0" who="#Marszałek">Głosujemy nad wnioskiem komisji. Proszę Posłów, którzy są za wnioskiem komisji o składanie kartek z nazwiskiem i słowem „tak”, którzy są przeciw, z napisem „nie”.</u>
  796 + <u xml:id="u-62.0" who="#IgnacyDaszyński">Głosujemy nad wnioskiem komisji. Proszę Posłów, którzy są za wnioskiem komisji o składanie kartek z nazwiskiem i słowem „tak”, którzy są przeciw, z napisem „nie”.</u>
797 797 <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Po obliczeniu.)</u>
798   - <u xml:id="u-62.2" who="#Marszałek">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem komisji, a więc za odrzuceniem zmian Senatu głosowało posłów 108, przeciw wnioskowi komisji, a więc za utrzymaniem zmian Senatu głosowało posłów 150.</u>
  798 + <u xml:id="u-62.2" who="#IgnacyDaszyński">Wynik głosowania jest następujący: za wnioskiem komisji, a więc za odrzuceniem zmian Senatu głosowało posłów 108, przeciw wnioskowi komisji, a więc za utrzymaniem zmian Senatu głosowało posłów 150.</u>
799 799 <u xml:id="u-62.3" who="#komentarz">(Wynik imiennego głosowania na str 61.)</u>
800   - <u xml:id="u-62.4" who="#Marszałek">Nie ma więc kwalifikowanej większości za odrzuceniem zmian Senatu, jest natomiast znakomita większość za przyjęciem zmian, proponowanych przez Senat. Ustawę z temi zmianami prześlę p. Prezydentowi Rzeczypospolitej.</u>
801   - <u xml:id="u-62.5" who="#Marszałek">Przystępujemy do wniosku nagłego posłów ze Związku Ludowo-Narodowego w sprawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 stycznia 1928 r. o zmianie i uzupełnieniu przepisów, dotyczących Najwyższego Trybunału Administracyjnego. Głos ma p. Pieracki Jan celem umotywowania nagłości.</u>
  800 + <u xml:id="u-62.4" who="#IgnacyDaszyński">Nie ma więc kwalifikowanej większości za odrzuceniem zmian Senatu, jest natomiast znakomita większość za przyjęciem zmian, proponowanych przez Senat. Ustawę z temi zmianami prześlę p. Prezydentowi Rzeczypospolitej.</u>
  801 + <u xml:id="u-62.5" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do wniosku nagłego posłów ze Związku Ludowo-Narodowego w sprawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 stycznia 1928 r. o zmianie i uzupełnieniu przepisów, dotyczących Najwyższego Trybunału Administracyjnego. Głos ma p. Pieracki Jan celem umotywowania nagłości.</u>
802 802 </div>
803 803 <div xml:id="div-63">
804   - <u xml:id="u-63.0" who="#PPierackiJan">Wysoki Sejmie! Niezawisłość sędziowska powinna być w państwie praworządnem uważana za nietykalną świętość...</u>
  804 + <u xml:id="u-63.0" who="#JanPieracki">Wysoki Sejmie! Niezawisłość sędziowska powinna być w państwie praworządnem uważana za nietykalną świętość...</u>
805 805 <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Głos z B. B.: Tak, ale sędziowie wszyscy są zawiśli od endeków.)</u>
806   - <u xml:id="u-63.2" who="#PPierackiJan">... bo zdaje mi się, że właśnie ta niezawisłość sędziowska gwarantuje praworządność, Sądzimy, że w naszych stosunkach, w okresie konsolidacji Państwa, wszelkie przedsięwzięcia, które by miały tę niezawisłość sędziowską ograniczyć, są niebezpiecznym eksperymentem, który podważa podwaliny samego Państwa. I Konstytucja nasza w art. 77 i 78 zagwarantowała niezawisłość sędziowską, a jako objaw tej niezawisłości, przyznała ciału sędziowskiemu przywilej, że bez swej zgody sędzia nie może być złożony z urzędu, nie może być spensjonowany ani przeniesiony na inne miejsce służbowe, chyba w drodze dyscyplinarnej lub gdy ustawa na to zezwala. Wprawdzie w art. 78 jest wzmianka, iż przy organizacji przywilej ten upada, wszelako z brzmienia tego artykułu jest niewątpliwie widoczne, że jest to postanowienie wyjątkowe i że tylko w wyjątkowych razach należy z niego robić użytek.</u>
807   - <u xml:id="u-63.3" who="#PPierackiJan">Dnia 7 lutego b. r. pojawiły się dwa rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, zawarte w nr. 12 i 13 Dziennika Ustaw. Pierwsze rozporządzenie zawiera postanowienia o ustroju sądów powszechnych. W tem rozporządzeniu znajduje się art. 284, według którego ów przywilej sędziowski został uchylony, co do sędziów Najwyższego Sądu na trzy miesiące, sędziów apelacyjnych na rok, sędziów okręgowych i grodzkich na dwa lata. Ale ponieważ rozporządzenie to zaczyna obowiązywać dopiero z dn. 1 stycznia 1929 roku i ponieważ zresztą pod względem licznych innych postanowień niewątpliwie będzie ono wymagało naprawy, dlatego nie jest objęte wnioskiem naszym i o tem rozporządzeniu w ogóle nie mówimy. Natomiast równocześnie pojawiło się rozporządzenie, zawierające pewne zmiany i uzupełnienia ustawy o Najwyższym Trybunale Administracyjnym. I w tem właśnie rozporządzeniu, które zaczęło obowiązywać natychmiast, bo w dniu 7 lutego, znalazł się przepis z tego rozporządzenia poprzedniego, wskutek czego sędziowie Najwyższego Trybunału Administracyjnego przez okres trzech miesięcy, to jest od 7 lutego do 7 maja b. r. mogą być wbrew własnej zgodzie pensjowani i to rozporządzenie jest wykonywane i zostało wykonane bardzo szybko, bo jak Panom wiadomo, w tym samym dniu, w dniu 7 lutego został spensjonowany Pierwszy Prezes Najwyższego Trybunału Administracyjnego. Ponieważ sądzimy, że nie ma tu mowy o jakiejś organizacji Najwyższego Trybunału Administracyjnego, która by uzasadniała potrzebę pensjonowania, ho wiemy z doświadczenia, że Najwyższy Trybunał Administracyjny jest tak przeciążony, że raczej zachodziłaby potrzeba powiększenia posad, a nie ich zwijania, przeto uważamy to postanowienie, za godzące w zasadę niezawisłości sędziowskiej. A ponieważ, jak wspomniałem, prawo to zostało Rządowi przyznane na okres 3-miesięczny i już biegnie od 7 lutego, dlatego uważamy sprawę za nagłą. Poruszyliśmy ją w wniosku nagłym, w którym domagamy się wyeliminowania z onego rozporządzenia tego art. 284, tak, ażeby to prawo do pensjonowania sędziów Najwyższego Trybunału Administracyjnego zostało uchylone.</u>
808   - <u xml:id="u-63.4" who="#PPierackiJan">Proszę o poparcie nagłości wniosku.</u>
  806 + <u xml:id="u-63.2" who="#JanPieracki">... bo zdaje mi się, że właśnie ta niezawisłość sędziowska gwarantuje praworządność, Sądzimy, że w naszych stosunkach, w okresie konsolidacji Państwa, wszelkie przedsięwzięcia, które by miały tę niezawisłość sędziowską ograniczyć, są niebezpiecznym eksperymentem, który podważa podwaliny samego Państwa. I Konstytucja nasza w art. 77 i 78 zagwarantowała niezawisłość sędziowską, a jako objaw tej niezawisłości, przyznała ciału sędziowskiemu przywilej, że bez swej zgody sędzia nie może być złożony z urzędu, nie może być spensjonowany ani przeniesiony na inne miejsce służbowe, chyba w drodze dyscyplinarnej lub gdy ustawa na to zezwala. Wprawdzie w art. 78 jest wzmianka, iż przy organizacji przywilej ten upada, wszelako z brzmienia tego artykułu jest niewątpliwie widoczne, że jest to postanowienie wyjątkowe i że tylko w wyjątkowych razach należy z niego robić użytek.</u>
  807 + <u xml:id="u-63.3" who="#JanPieracki">Dnia 7 lutego b. r. pojawiły się dwa rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, zawarte w nr. 12 i 13 Dziennika Ustaw. Pierwsze rozporządzenie zawiera postanowienia o ustroju sądów powszechnych. W tem rozporządzeniu znajduje się art. 284, według którego ów przywilej sędziowski został uchylony, co do sędziów Najwyższego Sądu na trzy miesiące, sędziów apelacyjnych na rok, sędziów okręgowych i grodzkich na dwa lata. Ale ponieważ rozporządzenie to zaczyna obowiązywać dopiero z dn. 1 stycznia 1929 roku i ponieważ zresztą pod względem licznych innych postanowień niewątpliwie będzie ono wymagało naprawy, dlatego nie jest objęte wnioskiem naszym i o tem rozporządzeniu w ogóle nie mówimy. Natomiast równocześnie pojawiło się rozporządzenie, zawierające pewne zmiany i uzupełnienia ustawy o Najwyższym Trybunale Administracyjnym. I w tem właśnie rozporządzeniu, które zaczęło obowiązywać natychmiast, bo w dniu 7 lutego, znalazł się przepis z tego rozporządzenia poprzedniego, wskutek czego sędziowie Najwyższego Trybunału Administracyjnego przez okres trzech miesięcy, to jest od 7 lutego do 7 maja b. r. mogą być wbrew własnej zgodzie pensjowani i to rozporządzenie jest wykonywane i zostało wykonane bardzo szybko, bo jak Panom wiadomo, w tym samym dniu, w dniu 7 lutego został spensjonowany Pierwszy Prezes Najwyższego Trybunału Administracyjnego. Ponieważ sądzimy, że nie ma tu mowy o jakiejś organizacji Najwyższego Trybunału Administracyjnego, która by uzasadniała potrzebę pensjonowania, ho wiemy z doświadczenia, że Najwyższy Trybunał Administracyjny jest tak przeciążony, że raczej zachodziłaby potrzeba powiększenia posad, a nie ich zwijania, przeto uważamy to postanowienie, za godzące w zasadę niezawisłości sędziowskiej. A ponieważ, jak wspomniałem, prawo to zostało Rządowi przyznane na okres 3-miesięczny i już biegnie od 7 lutego, dlatego uważamy sprawę za nagłą. Poruszyliśmy ją w wniosku nagłym, w którym domagamy się wyeliminowania z onego rozporządzenia tego art. 284, tak, ażeby to prawo do pensjonowania sędziów Najwyższego Trybunału Administracyjnego zostało uchylone.</u>
  808 + <u xml:id="u-63.4" who="#JanPieracki">Proszę o poparcie nagłości wniosku.</u>
809 809 <u xml:id="u-63.5" who="#komentarz">(P. Polakiewicz: A ilu tam endeków w tym Trybunale Administracyjnym?)</u>
810 810 </div>
811 811 <div xml:id="div-64">
812   - <u xml:id="u-64.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za nagłością wniosku, zechce powstać. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie za pomocą przejścia przez drzwi. Proszę Posłów, którzy popierają nagłość, aby zechcieli przejść przez drzwi z prawej strony, panowie posłowie, którzy są przeciwni nagłości, przez drzwi z lewej strony.</u>
  812 + <u xml:id="u-64.0" who="#IgnacyDaszyński">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za nagłością wniosku, zechce powstać. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie za pomocą przejścia przez drzwi. Proszę Posłów, którzy popierają nagłość, aby zechcieli przejść przez drzwi z prawej strony, panowie posłowie, którzy są przeciwni nagłości, przez drzwi z lewej strony.</u>
813 813 <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
814   - <u xml:id="u-64.2" who="#Marszałek">Rezultat głosowania jest następujący: za nagłością wniosku głosowało 145 posłów, przeciw nagłości 114 posłów. Nagłość wniosku została uchwalona. Odsyłam wniosek do Komisji Prawniczej.</u>
815   - <u xml:id="u-64.3" who="#Marszałek">Zgłoszone zostały następujące wnioski.</u>
816   - <u xml:id="u-64.4" who="#Marszałek">Wniosek p. Langera i kol. z Klubu „Wyzwolenia” o zmianę granic woj. poznańskiego przez przyłączenie miasta Bydgoszczy wraz z powiatami: bydgoskim, szubińskim i wyrzyskim do woj. pomorskiego — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
817   - <u xml:id="u-64.5" who="#Marszałek">Wniosek p. Madejczyka i kol. z Klubu P.S. L. „Piast” o uwolnienie i zniżenie podatku wojskowego — odsyłam do Komisji Skarbowej.</u>
818   - <u xml:id="u-64.6" who="#Marszałek">Wniosek p. Zawałykuta i tow. z Klubu Ukraińsko-Białoruskiego o odszkodowanie dla gminy Szydłowce, pow. Kopyczyńce, z powodu gruntów utraconych w myśl Traktatu Ryskiego — odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
819   - <u xml:id="u-64.7" who="#Marszałek">Wniosek p. Zawałykuta i tow. z Klubu Ukraińsko-Białoruskiego o udzielenie kredytów długoterminowych dla zniszczonego podczas wojny światowej m. Husiatyna i okolicznych wsi pow. Kopyczyńce, woj. tarnopolskiego — odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
820   - <u xml:id="u-64.8" who="#Marszałek">Wniosek posłów z Klubu P. S. L. „Piast” w sprawie przywozu kur z Rosji do Polski — odsyłam do Komisji Rolnej, Wniosek p. Wełykanowicza i tow. z Klubu Ukraińskiego o uchwalenie noweli do art. 58 ustawy szkolnej z 15.7.1928 (Dz. Ust. Rz. P. nr. 67 poz. 592) lit. c — odsyłam do Komisji Oświatowej.</u>
821   - <u xml:id="u-64.9" who="#Marszałek">Wniosek posłów ze Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów o powołanie nadzwyczajnej komisji dla zbadania nadużyć wyborczych — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
822   - <u xml:id="u-64.10" who="#Marszałek">Proszę p. Sekretarza o odczytanie interpelacyj.</u>
  814 + <u xml:id="u-64.2" who="#IgnacyDaszyński">Rezultat głosowania jest następujący: za nagłością wniosku głosowało 145 posłów, przeciw nagłości 114 posłów. Nagłość wniosku została uchwalona. Odsyłam wniosek do Komisji Prawniczej.</u>
  815 + <u xml:id="u-64.3" who="#IgnacyDaszyński">Zgłoszone zostały następujące wnioski.</u>
  816 + <u xml:id="u-64.4" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Langera i kol. z Klubu „Wyzwolenia” o zmianę granic woj. poznańskiego przez przyłączenie miasta Bydgoszczy wraz z powiatami: bydgoskim, szubińskim i wyrzyskim do woj. pomorskiego — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
  817 + <u xml:id="u-64.5" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Madejczyka i kol. z Klubu P.S. L. „Piast” o uwolnienie i zniżenie podatku wojskowego — odsyłam do Komisji Skarbowej.</u>
  818 + <u xml:id="u-64.6" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Zawałykuta i tow. z Klubu Ukraińsko-Białoruskiego o odszkodowanie dla gminy Szydłowce, pow. Kopyczyńce, z powodu gruntów utraconych w myśl Traktatu Ryskiego — odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
  819 + <u xml:id="u-64.7" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek p. Zawałykuta i tow. z Klubu Ukraińsko-Białoruskiego o udzielenie kredytów długoterminowych dla zniszczonego podczas wojny światowej m. Husiatyna i okolicznych wsi pow. Kopyczyńce, woj. tarnopolskiego — odsyłam do Komisji Budżetowej.</u>
  820 + <u xml:id="u-64.8" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów z Klubu P. S. L. „Piast” w sprawie przywozu kur z Rosji do Polski — odsyłam do Komisji Rolnej, Wniosek p. Wełykanowicza i tow. z Klubu Ukraińskiego o uchwalenie noweli do art. 58 ustawy szkolnej z 15.7.1928 (Dz. Ust. Rz. P. nr. 67 poz. 592) lit. c — odsyłam do Komisji Oświatowej.</u>
  821 + <u xml:id="u-64.9" who="#IgnacyDaszyński">Wniosek posłów ze Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów o powołanie nadzwyczajnej komisji dla zbadania nadużyć wyborczych — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
  822 + <u xml:id="u-64.10" who="#IgnacyDaszyński">Proszę p. Sekretarza o odczytanie interpelacyj.</u>
823 823 </div>
824 824 <div xml:id="div-65">
825 825 <u xml:id="u-65.0" who="#komentarz">(Czyta:)</u>
826   - <u xml:id="u-65.1" who="#SekretarzpMichałkiewicz">Interpelacja p. Madejczyka i kol. z Klubu P. S. L. „Piast do p. Prezesa Rady Ministrów w sprawie przyjścia z pomocą głodującej ludności wiejskiej w pow. Jasło, Łańcut, Przeworsk, Kolbuszowa i innych.</u>
827   - <u xml:id="u-65.2" who="#SekretarzpMichałkiewicz">Interpelacja p. Chybia i tow. z Klubu Stronnictwa Chłopskiego do p. Ministra Skarbu w sprawie podatku wojskowego.</u>
828   - <u xml:id="u-65.3" who="#SekretarzpMichałkiewicz">Interpelacja p. Szekeryka-Donykiw i tow. z Ukr. Soc. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie bezprawnego rozwiązania rady gminnej w miasteczku Kosowie przez województwo stanisławowskie.</u>
829   - <u xml:id="u-65.4" who="#SekretarzpMichałkiewicz">Interpelacja p. Terszakowca i tow. z Klubu Ukraińskiego do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie nadużyć wyborczych w okręgu wyborczym 1. 49, popełnionych przez naczelnika gminy Terszaków pow. Rudki Secha Wasyla i przez posterunkowych policji państwowej, a mianowicie przez komendanta posterunku w Podzwierzyńcu, powiat Rudki Tassa, przez posterunkowego w Kupnowicach Radwańskiego i przez komendanta posterunku w Stawczanach pow. Gródek Jagielloński Czornuszkę.</u>
830   - <u xml:id="u-65.5" who="#SekretarzpMichałkiewicz">Interpelacja p. Wełykanowicza z Klubu Ukraińskiego do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie nieuwzględnienia próśb o przeniesienie w drodze konkursu nauczycieli narodowości ukraińskiej z kuratorjów zachodnich do szkół na terenie kuratorjum O. S. L.</u>
831   - <u xml:id="u-65.6" who="#SekretarzpMichałkiewicz">Interpelacja p. Ładyki i tow. z Ukr. Soc. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie niemożliwych praktyk konfiskacyjnych lwowskiej Dyrekcji Policji.</u>
832   - <u xml:id="u-65.7" who="#SekretarzpMichałkiewicz">Interpelacja p. Ładyki i tow. z Ukr. Soc. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie niemożliwych praktyk konfiskacyjnych lwowskiej Dyrekcji Policji.</u>
  826 + <u xml:id="u-65.1" who="#MieczysławMichałkiewicz">Interpelacja p. Madejczyka i kol. z Klubu P. S. L. „Piast do p. Prezesa Rady Ministrów w sprawie przyjścia z pomocą głodującej ludności wiejskiej w pow. Jasło, Łańcut, Przeworsk, Kolbuszowa i innych.</u>
  827 + <u xml:id="u-65.2" who="#MieczysławMichałkiewicz">Interpelacja p. Chybia i tow. z Klubu Stronnictwa Chłopskiego do p. Ministra Skarbu w sprawie podatku wojskowego.</u>
  828 + <u xml:id="u-65.3" who="#MieczysławMichałkiewicz">Interpelacja p. Szekeryka-Donykiw i tow. z Ukr. Soc. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie bezprawnego rozwiązania rady gminnej w miasteczku Kosowie przez województwo stanisławowskie.</u>
  829 + <u xml:id="u-65.4" who="#MieczysławMichałkiewicz">Interpelacja p. Terszakowca i tow. z Klubu Ukraińskiego do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie nadużyć wyborczych w okręgu wyborczym 1. 49, popełnionych przez naczelnika gminy Terszaków pow. Rudki Secha Wasyla i przez posterunkowych policji państwowej, a mianowicie przez komendanta posterunku w Podzwierzyńcu, powiat Rudki Tassa, przez posterunkowego w Kupnowicach Radwańskiego i przez komendanta posterunku w Stawczanach pow. Gródek Jagielloński Czornuszkę.</u>
  830 + <u xml:id="u-65.5" who="#MieczysławMichałkiewicz">Interpelacja p. Wełykanowicza z Klubu Ukraińskiego do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie nieuwzględnienia próśb o przeniesienie w drodze konkursu nauczycieli narodowości ukraińskiej z kuratorjów zachodnich do szkół na terenie kuratorjum O. S. L.</u>
  831 + <u xml:id="u-65.6" who="#MieczysławMichałkiewicz">Interpelacja p. Ładyki i tow. z Ukr. Soc. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie niemożliwych praktyk konfiskacyjnych lwowskiej Dyrekcji Policji.</u>
  832 + <u xml:id="u-65.7" who="#MieczysławMichałkiewicz">Interpelacja p. Ładyki i tow. z Ukr. Soc. Radykalnej Parlamentarnej Reprezentacji do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie niemożliwych praktyk konfiskacyjnych lwowskiej Dyrekcji Policji.</u>
833 833 </div>
834 834 <div xml:id="div-66">
835   - <u xml:id="u-66.0" who="#Marszałek">Interpelacje te prześlę p. Prezesowi Rady Ministrów.</u>
836   - <u xml:id="u-66.1" who="#Marszałek">Następne posiedzenie odbędzie się przypuszczalnie dnia 24 kwietnia. Jeżeliby ktokolwiek dziwił się, że po 4, 5 dniach pracy Sejm wotuje sobie zbyt długie ferje, niech będzie łaskaw wziąć pod uwagę, że mamy dwa wielkie wyznania, których święta Wielkanocne przypadają o 8 dni później: mianowicie prawosławne i unickie święta przypadają na 15 i 16 kwietnia. Jednakowoż w tym czasie Komisja Budżetowa będzie mogła pracować i również w tym czasie ukonstytuuj e się Komisja Administracyjna, która zacząć może pod koniec tego okresu pracę, tak, że ferje do 24 są uzasadnione.</u>
  835 + <u xml:id="u-66.0" who="#IgnacyDaszyński">Interpelacje te prześlę p. Prezesowi Rady Ministrów.</u>
  836 + <u xml:id="u-66.1" who="#IgnacyDaszyński">Następne posiedzenie odbędzie się przypuszczalnie dnia 24 kwietnia. Jeżeliby ktokolwiek dziwił się, że po 4, 5 dniach pracy Sejm wotuje sobie zbyt długie ferje, niech będzie łaskaw wziąć pod uwagę, że mamy dwa wielkie wyznania, których święta Wielkanocne przypadają o 8 dni później: mianowicie prawosławne i unickie święta przypadają na 15 i 16 kwietnia. Jednakowoż w tym czasie Komisja Budżetowa będzie mogła pracować i również w tym czasie ukonstytuuj e się Komisja Administracyjna, która zacząć może pod koniec tego okresu pracę, tak, że ferje do 24 są uzasadnione.</u>
837 837 <u xml:id="u-66.2" who="#komentarz">(Głos: Ewentualnie i Komisja Prawnicza.)</u>
838   - <u xml:id="u-66.3" who="#Marszałek">Tak, ewentualnie i Komisja Prawnicza. Chodzi tylko o podanie kancelarji sejmowej nazwisk reprezentantów klubów w komisjach.</u>
839   - <u xml:id="u-66.4" who="#Marszałek">Pozostaje mi zatem życzyć szanownym Kolegom posłom Wesołych Świąt i szczęśliwej podróży do pieleszy domowych.</u>
  838 + <u xml:id="u-66.3" who="#IgnacyDaszyński">Tak, ewentualnie i Komisja Prawnicza. Chodzi tylko o podanie kancelarji sejmowej nazwisk reprezentantów klubów w komisjach.</u>
  839 + <u xml:id="u-66.4" who="#IgnacyDaszyński">Pozostaje mi zatem życzyć szanownym Kolegom posłom Wesołych Świąt i szczęśliwej podróży do pieleszy domowych.</u>
840 840 <u xml:id="u-66.5" who="#komentarz">(Głosy: Wzajemnie, Panie Marszałku!)</u>
841   - <u xml:id="u-66.6" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
  841 + <u xml:id="u-66.6" who="#IgnacyDaszyński">Zamykam posiedzenie.</u>
842 842 </div>
843 843 </body>
844 844 </text>
845 845 </TEI>
846 846 -</teiCorpus>
  847 +</teiCorpus>
847 848 \ No newline at end of file
... ...
1928-1930/sejm/posiedzenia/pp/192830-sjm-ppxxx-00007-01/header.xml
  View file @5e1a4b1
1   -<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
2   -<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00007-01">
  1 +<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
  2 +<teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-192830-sjm-ppxxx-00007-01">
3 3 <fileDesc>
4 4 <titleStmt>
5 5 <title>Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu II RP (kadencja IV, posiedzenie plenarne 7)</title>
... ... @@ -24,21 +24,67 @@
24 24 </fileDesc>
25 25 <profileDesc>
26 26 <particDesc>
27   - <person xml:id="Marszałek" role="speaker">
28   - <persName>Marszałek</persName>
29   - </person>
30   - <person xml:id="PDzikowski" role="speaker">
31   - <persName>P. Dzikowski</persName>
32   - </person>
33   - <person xml:id="PŁucki" role="speaker">
34   - <persName>P. Łucki</persName>
35   - </person>
36   - <person xml:id="SekretarzpMichałkiewicz" role="speaker">
37   - <persName>Sekretarz p. Michałkiewicz</persName>
38   - </person>
39   - <person xml:id="komentarz" role="commentator">
40   - <persName>Komentarz</persName>
41   - </person>
  27 + <listPerson>
  28 + <person xml:id="IgnacyDaszyński" role="regular">
  29 + <persName>
  30 + <roleName>Marszałek</roleName>
  31 + <forename>Ignacy</forename>
  32 + <surname>Daszyński</surname>
  33 + </persName>
  34 + <sex value="M" />
  35 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Daszy%C5%84ski</idno>
  36 + <affiliation role="member" ref="#ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" />
  37 + </person>
  38 + <person xml:id="BłażejDzikowski" role="regular">
  39 + <persName>
  40 + <roleName>Poseł</roleName>
  41 + <forename>Błażej</forename>
  42 + <surname>Dzikowski</surname>
  43 + </persName>
  44 + <sex value="M" />
  45 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/B%C5%82a%C5%BCej_Dzikowski_(pose%C5%82)</idno>
  46 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" />
  47 + </person>
  48 + <person xml:id="OstapŁucki" role="regular">
  49 + <persName>
  50 + <roleName>Poseł</roleName>
  51 + <forename>Ostap</forename>
  52 + <surname>Łucki</surname>
  53 + </persName>
  54 + <sex value="M" />
  55 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Ostap_%C5%81ucki</idno>
  56 + <affiliation role="member" ref="#UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" />
  57 + </person>
  58 + <person xml:id="MieczysławMichałkiewicz" role="regular">
  59 + <persName>
  60 + <roleName>Sekretarz p.</roleName>
  61 + <forename>Mieczysław</forename>
  62 + <surname>Michałkiewicz</surname>
  63 + </persName>
  64 + <sex value="M" />
  65 + <affiliation role="member" ref="#PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" />
  66 + </person>
  67 + <person xml:id="komentarz" role="commentator">
  68 + <persName>komentarz</persName>
  69 + </person>
  70 + </listPerson>
  71 + <listOrg>
  72 + <org xml:id="ZwiązekParlamentarnyPolskichSocjalistów" role="parliamentaryGroup">
  73 + <orgName full="yes">Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów</orgName>
  74 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Związek_Parlamentarny_Polskich_Socjalistów</idno>
  75 + </org>
  76 + <org xml:id="PolskieStronnictwoLudoweWyzwolenie" role="parliamentaryGroup">
  77 + <orgName full="yes">Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”</orgName>
  78 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Stronnictwo_Ludowe_„Wyzwolenie”</idno>
  79 + </org>
  80 + <org xml:id="UkraińskoBiałoruskiKlubSejmowy" role="parliamentaryGroup">
  81 + <orgName full="yes">Ukraińsko-Białoruski Klub Sejmowy</orgName>
  82 + </org>
  83 + <org xml:id="PolskieStronnictwoLudowePiast19131931" role="parliamentaryGroup">
  84 + <orgName full="yes">Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” (1913–1931)</orgName>
  85 + <idno type="URI" subtype="wikimedia">https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Stronnictwo_Ludowe_„Piast”_(1913–1931)</idno>
  86 + </org>
  87 + </listOrg>
42 88 </particDesc>
43 89 </profileDesc>
44 90 -</teiHeader>
  91 +</teiHeader>
45 92 \ No newline at end of file
... ...