PPC / ppc

text_structure.xml 276 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 06)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczą marszałek Małgorzata Kidawa-Błońska oraz wicemarszałkowie Rafał Grupiński, Michał Kamiński i Maciej Żywno)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dwudzieste dziewiąte posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej XI kadencji.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zanim rozpoczniemy obrady, chciałabym serdecznie przywitać drużynę lacrosse z Wrześni, która przyjechała do nas na zaproszenie pana senatora Grzegorza Fedorowicza. Witamy serdecznie. (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Na sekretarzy posiedzenia prowadzących listę mówców wyznaczam senator Agnieszkę Kołacz-Leszczyńską oraz senatora Piotra Masłowskiego. Jako pierwsza listę mówców prowadzić będzie senator Agnieszka Kołacz-Leszczyńska. Proszę senator sekretarz… Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wysoki Senacie, informuję, że w dniu 17 stycznia 2025 r. przewodnicząca Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk przekazała Senatowi dokument „Sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego za lata 2020–2021. Język przekazów rządowych kierowanych do społeczeństwa w czasie kryzysu zdrowotnego”. Dokument ten jest zawarty w druku nr 248. Marszałek Senatu w dniu 22 stycznia 2025 r. skierowała sprawozdanie do Komisji Kultury i Środków Przekazu. Komisja na posiedzeniu w dniu 26 lutego br. zapoznała się ze sprawozdaniem.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pragnę również poinformować, że w dniu 24 stycznia 2025 r. prezes Rady Ministrów przekazał do Senatu dokument „Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2023 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej”. Dokument ten zawarty jest w druku nr 257. Marszałek Senatu w dniu 31 stycznia 2025 r. skierowała informację do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej. Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej na posiedzeniu w dniu 11 lutego br., a Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej na posiedzeniu w dniu 27 lutego br. zapoznały się z informacją.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wobec niewniesienia zastrzeżeń do protokołu dwudziestego szóstego posiedzenia stwierdzam, że protokół tego posiedzenia został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Informuję, że protokół dwudziestego siódmego posiedzenia, zgodnie z Regulaminem Senatu, jest przygotowany do udostępnienia senatorom. Jeżeli nikt z państwa senatorów nie zgłosi do niego zastrzeżeń, to zostanie on przyjęty na kolejnym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Państwo Senatorowie, projekt porządku obrad został wyłożony na ławach senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proponuję rozpatrzenie punktu trzeciego i czwartego projektu porządku obrad, pomimo że sprawozdania komisji w sprawie ustaw zostały dostarczone w terminie późniejszym niż określony w art. 34 ust. 2 Regulaminu Senatu. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Wysoka Izba przyjęła przedstawioną propozycję.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wobec braku głosów sprzeciwu stwierdzam, że Senat przedstawioną propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wysoki Senacie, proponuję uzupełnienie porządku obrad o punkty: drugie czytanie projektu uchwały upamiętniającej kolejarzy walczących w czasie II wojny światowej w 80. rocznicę jej zakończenia – i rozpatrzenie go jako punktu drugiego porządku obrad; ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw – i rozpatrzenie go jako punktu piątego porządku obrad; ustawa o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw – i rozpatrzenie go jako punktu szóstego porządku obrad; ustawa o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych – i rozpatrzenie go jako punktu siódmego porządku obrad; ustawa o zmianie ustawy o rynku mocy oraz niektórych innych ustaw – i rozpatrzenie go jako punktu ósmego porządku obrad. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Wysoka Izba przyjęła przedstawione propozycje.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wobec braku głosów sprzeciwu stwierdzam, że Senat przedstawione propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionego porządku obrad? Nie.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat zatwierdził porządek obrad dwudziestego dziewiątego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej XI kadencji.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Informuję, że uchwały w sprawie punktów pierwszego i drugiego porządku obrad Senat podejmie bezpośrednio po rozpatrzeniu każdego z tych punktów.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Ponadto informuję, że uchwała upamiętniająca kolejarzy walczących w czasie II wojny światowej zostanie podjęta przez aklamację, jeżeli nie zostanie zgłoszony sprzeciw w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pozostałe głosowania zostaną przeprowadzone dzisiaj, nie wcześniej niż o godzinie 17.00.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w 80. rocznicę heroicznej śmierci Patrona Polskiego Harcerstwa ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pragnę powitać obecnych na posiedzeniu Senatu gości: pana Zygmunta Jaczkowskiego, siostrzeńca ks. phm. Stefana Frelichowskiego; pana Marka Różyckiego, organizatora wystawy poświęconej ks. phm. Stefanowi Frelichowskiemu; panią Annę Malinowską, sekretarz generalną ZHR; pana Bartosza Bednarczyka, zastępcę naczelnika ZHP; ks. hm. Wojciecha Jurkowskiego, naczelnego kapelana ZHP; pana Emila Zawskiego, przewodniczącego rady naczelnej stowarzyszenia „Skauci Europy”; pana Macieja Makulca, członka stowarzyszenia „Skauci Europy”. (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przypominam, że projekt uchwały został wniesiony przez grupę senatorów i zawarty jest w druku nr 233, a sprawozdanie – w druku nr 233 S.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej przedstawi senator Kazimierz Wiatr.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana senatora o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#KazimierzWiatr">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Goście, Harcerki i Harcerze ze Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, Związku Harcerstwa Polskiego, Skauci Europy „Zawisza”, Przedstawiciele Fundacji „Caritas super omnia est” im. ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego! Szanowny Panie Zygmuncie Jaczkowski, Siostrzeńcu Wicka, Niestrudzony Propagatorze Jego Świętości! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#KazimierzWiatr">Błogosławiony ks. phm. Stefan Wincenty Frelichowski to postać absolutnie wyjątkowa. Jego heroizm ukazał się ze szczególną siłą w obozie w Dachau. Początkowo więziony był przez Niemców w obozie przejściowym w Gdańsku – Nowym Porcie, potem w Stutthof, Sachsenhausen i Dachau. Szczególnie w Dachau był dla kapłanów, których przebywało tam bardzo wielu, pomocą i wsparciem. Organizował modlitwy, spowiadał, potajemnie odprawiał msze święte i rozdawał komunię. Wielu kapłanów od niego starszych i dużo starszych czerpało z jego wsparcia i przykładu. Wśród nich byli także późniejsi biskupi.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#KazimierzWiatr">Pomagał chorym na tyfus. Przekradał się do nich nocą. Mówiono mu, że zbliża się front, że jest potrzebny Polsce, ale przecież tam człowiek chory i samotny… Ludzie, chorzy i opuszczeni, potrzebowali pomocy. Zaraził się tyfusem i zmarł. Musiał być bardzo wyjątkowy, skoro Niemcy zgodzili się na wystawienie ciała na katafalku. Znalazły się kwiaty, dużo kwiatów. A potem, zanim spalono ciało, jeden z więźniów wykonał z gipsu maskę pośmiertną. Co ważniejsze, jeden z więźniów odciął 2 palce, które ukryto w masce gipsowej i w szkatule zakopano na terenie obozu, aby były relikwie, bo to święty, a jak ciało będzie spalone, nie będzie relikwii. Ciało spalono. Po wyzwoleniu obozu szkatułę i maskę z kośćmi wykopano. Wręczono je papieżowi Janowi Pawłowi II w Toruniu w czasie beatyfikacji ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego w czerwcu 1999 r., 44 lata później.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#KazimierzWiatr">Ten heroizm Wicka, bo tak nazywają go bliscy i harcerze, miał mocną podbudowę. Po pierwsze, rodzina, dobra rodzina. Jego rodzice prowadzili piekarnię, nie byli bogaci, ale pieczywo rozdawali biednym. Po drugie, harcerstwo, do którego wstąpił, mając 14 lat. Wicek prowadził pamiętnik. Dzięki niemu wiemy o dojrzewaniu i poziomie dojrzałości tego wyjątkowego człowieka. W harcerstwie jako harcerz i drużynowy, a potem w kręgu kleryckim integrował niezwykle mocno postawy z deklarowanymi wartościami. Dostrzegał też w harcerstwie wielką wartość wychowawczą i cywilizacyjną. Zdobył kolejno wszystkie stopnie harcerskie – młodzika, wywiadowcy, ćwika, harcerza orlego i harcerza Rzeczypospolitej – oraz stopień instruktorski podharcmistrza.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#KazimierzWiatr">Ten cytat zawarty w uchwale: „Ja sam wierzę mocno, że państwo, którego wszyscy obywatele byliby harcerzami, byłoby najpotężniejszym ze wszystkich. Harcerstwo bowiem, a polskie szczególnie, ma takie środki, pomoce, że kto przejdzie przez jego szkołę, to jest typem człowieka, jakiego nam teraz potrzeba”… Brzmi to może trochę naiwnie i infantylnie, ale tylko dla osób, które nie poznały tej wielkiej postaci bliżej, nie przeczytały wielu niezwykle ważnych jej przemyśleń o wychowaniu i o harcerstwie. Przytoczę tylko jedno z nich. Kiedy Stefan Wincenty Frelichowski miał podjąć decyzję, czy będzie drużynowym, i kiedy wahał się, czy podoła, zapisał w pamiętniku tak: „Czuję bowiem, że harcerstwo to jednak ma idealne zasady i idee. Aby je poprowadzić i wpoić, trzeba je wpierw dobrze samemu posiadać”. Warto przypomnieć, że miał wtedy zaledwie 17 lat. Było to rozumienie harcerstwa jako wielkiego dzieła wychowania i samowychowania, a nie jako świetnego chwytu pedagogicznego, gdzie instruktorzy, wychowawcy sami nie muszą przestrzegać prawa i przyrzeczenia harcerskiego. Są niestety instruktorzy, którzy tak uważają, dla których jest to świetny chwyt pedagogiczny. Wicek był inny i na szczęście ma naśladowców. Dla nich jego pamiętnik to ważny skarb, źródło ważnych myśli, inspiracja i zobowiązanie. To patron harcerstwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#KazimierzWiatr">Oczywiście od 1937 r. był on księdzem, kapłanem. To trzeci niezwykle ważny charyzmat Wicka obok obozowego heroizmu i harcerstwa. Bardzo dobry ksiądz, kapłan. To także wiemy z pamiętnika. Nie mogło być inaczej, bo rodzina, harcerstwo… Co jest bardzo interesujące, szczególnie dla młodych, to fakt, że po maturze złożył papiery do seminarium, został przyjęty, a w wakacje pojawiła się wielka, młodzieńcza miłość. Zakochał się. I był dylemat. Zapisał tak: „Miłość pierwsza, młodzieńcza. Nie miłość ciał, nie zmysłowość, ale przyjaźń duchowa”. I dalej: „Postanowiliśmy z Agnieszką, że będę księdzem”. Dalej tak: „Nie namawiała mnie do zostania, uszanowała moją wolę, ja jej nigdy nie zapomnę, bo to była jedyna, przed którą me serce otworzyć mogłem. Nie było pocałunków, nie było zbliżeń. A jednak było nam dobrze. Bośmy sobie nawzajem dusze nasze oddali”. Z takiej pięknej postawy mogła wyrosnąć tylko świętość i taka niezwykła, integralna postawa miłości do Boga, człowieka, harcerstwa wprowadzana w czyn każdego dnia.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#KazimierzWiatr">Jan Paweł II w czasie beatyfikacji w Toruniu w czerwcu 1999 r. tak to opisał: „Uczył się tajników ludzkiej duszy i dostosowywał metody duszpasterskie do potrzeb każdego spotkanego człowieka. Tę sprawność wyniósł z harcerskiej szkoły wrażliwości na potrzeby innych i stale ją rozwijał w duchu przypowieści o dobrym pasterzu, który szuka owiec zaginionych i gotów jest życie dać dla ich ocalenia. Jako kapłan zawsze miał świadomość, że jest świadkiem Wielkiej Sprawy, a równocześnie z głęboką pokorą służył ludziom”.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#KazimierzWiatr">Kolejny ważny charyzmat – ktoś może zapytać, czy można charyzmatem nazwać taką cechę człowieka – to wielka radość Wicka. Był to człowiek dojrzały, a zatem radość nieinfantylna. Od młodości był właśnie takim radosnym człowiekiem. Jest znane takie piękne zdjęcie Wicka z rękami uniesionymi do góry, rozpostartymi, usta, twarz… Warto może sobie to wygooglać i zobaczyć, to jest takie zdjęcie niesłychanie dużo mówiące. Nie mamy w Senacie zwyczaju prezentacji, więc nie przygotowałem… Niemniej jednak był takim bardzo radosnym człowiekiem. Potwierdza to też jego wiersz, który napisał w 1943 r. w Dachau. Radość cierpiącego człowieka… Przytoczę jego krótkie fragmenty. Tytuł: „Radosnym, Panie”.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#KazimierzWiatr">„Radosnym, Panie! Nie siedzę bezczynnie</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#KazimierzWiatr">Z Chrystusa życiodajną łącząc się ofiarą,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#KazimierzWiatr">Gdy bracia moi za Ojczyznę walczą;</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#KazimierzWiatr">Więc, że więzień za Ojczyznę walczyć może,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#KazimierzWiatr">Radosnym, Boże!”.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#KazimierzWiatr">I dalej:</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#KazimierzWiatr">„Wdzięcznym Ci, Boże!</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#KazimierzWiatr">Wyżej nad niewolnika pokój – ceniąc honor,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#KazimierzWiatr">Pod dziką wroga legliśmy napaścią,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#KazimierzWiatr">Bój krwawy świata wszczynając z tyranem”.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#KazimierzWiatr">I dalej:</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#KazimierzWiatr">„Wiem, że na chacie ojczystej swej zatkniem</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#KazimierzWiatr">Już nie męczeństwa krzyż, lecz chwały naszej, Chryste!</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#KazimierzWiatr">Bo Polski chwała z ofiar synów będzie…</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#KazimierzWiatr">Stąd, gdy i ciało ofiaruję może,</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#KazimierzWiatr">Radosna ma dusza, Boże!”.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#KazimierzWiatr">I jeszcze takie słowa, gdzie ta radość przeplata się z cierpieniem, zapisane w pamiętniku: „Cierpienie – jestem przekonany, że trudy dotychczasowe to nic, że cierpienie prawdziwe dopiero przyjdzie. Jeżeli mistrz cierpiał, to czy sługa może nie cierpieć?”. I dalej: „Nie wiem, jakie będzie. Ale wiem, że przyjdzie. A wtedy w Tobie Panie je składam i dla Ciebie chcę cierpieć, bym wypełnił me zadanie na ziemi”.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#KazimierzWiatr">Szanowni Państwo, chciałbym teraz przedstawić tekst uchwały w 80. rocznicę heroicznej śmierci Patrona Polskiego Harcerstwa ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego w brzmieniu po posiedzeniu Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#KazimierzWiatr">Chciałbym zaznaczyć, że na końcu czwartego akapitu jest błąd literowy w numerze obozowym, ponieważ tu jest „422492”, a ma być bez pierwszej cyfry. Ten błąd został już poprawiony.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#KazimierzWiatr">Uchwała: „Ksiądz podharcmistrz Stefan Wincenty Frelichowski urodził się 22 stycznia 1913 r. w Chełmży. W czwartej klasie gimnazjum wstąpił do ZHP. Był członkiem, a potem drużynowym 2. Pomorskiej Drużyny Harcerzy im. Zawiszy Czarnego w Chełmży.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#KazimierzWiatr">W czerwcu 1931 r. zdał maturę, a jesienią wstąpił do Seminarium Duchownego. W seminarium działał w ruchu abstynenckim i w Kręgu Kleryckim, będąc także jego przewodniczącym. W marcu 1937 r. w katedrze pelplińskiej przyjął święcenia kapłańskie. Był kapelanem Pomorskiej Chorągwi Harcerzy ZHP. W swoim pamiętniku zapisał: «Ja sam wierzę mocno, że państwo, którego wszyscy obywatele byliby harcerzami, byłoby najpotężniejszym ze wszystkich. Harcerstwo bowiem, a polskie szczególnie, ma takie środki, pomoce, że kto przejdzie przez jego szkołę to jest typem człowieka, jakiego nam teraz potrzeba».</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#KazimierzWiatr">11 września 1939 roku został aresztowany wraz z innymi księżmi z parafii przez Gestapo – wkrótce wszystkich zwolniono, ale już w połowie października 1939 r. został ponownie zatrzymany i osadzony w Forcie VII. W styczniu 1940 r. przewieziono Go do obozu przejściowego w Gdańsku – Nowym Porcie, a później do obozu KL Stutthof. W kwietniu 1940 r. zadecydowano o przewiezieniu Frelichowskiego do KL Sachsenhausen, a następnie w grudniu 1940 r. trafił do obozu KL Dachau jako nr 22492.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#KazimierzWiatr">Pomimo bardzo drastycznych warunków potrafił służyć bliźniemu całym swoim życiem. Organizował obozowe Caritas, opiekował się obozową młodzieżą i starszymi więźniami. Swą opieką obejmował Polaków, Żydów i Rosjan. Z odwagą wbrew zakazom pełnił posługę kapłańską, organizował modlitwy, spowiadał, odprawiał potajemnie msze święte i rozdawał komunię. Na przełomie 1944/1945 w obozie wybuchła epidemia tyfusu plamistego. Z narażeniem własnego życia postanowił podjąć posługę chorym na tyfus. W tej dobrowolnej służbie chorym i opuszczonym współwięźniom zaraził się chorobą i zmarł w dniu 23 lutego 1945 r. Władze obozowe pozwoliły na wystawienie zwłok na widok publiczny, a współwięźniowie, przekonani o Jego świętości, kwiatami z obozowej szklarni udekorowali Jego doczesne szczątki.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#KazimierzWiatr">Jan Paweł II beatyfikował ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego 7 czerwca 1999 r. w Toruniu w obecności licznej rzeszy harcerek i harcerzy. Powiedział wówczas: «Uczył się tajników ludzkiej duszy i dostosowywał metody duszpasterskie do potrzeb każdego spotkanego człowieka. Tę sprawność wyniósł z harcerskiej szkoły wrażliwości na potrzeby innych i stale ją rozwijał w duchu przypowieści o dobrym pasterzu, który szuka owiec zaginionych i gotów jest życie dać dla ich ocalenia».</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#KazimierzWiatr">Pragniemy, aby polska młodzież była wierna wartościom naszych wybitnych poprzedników. Aby służba Bliźnim i Ojczyźnie była inspiracją do rozwoju osobowości i aktywnej postawy w swoim otoczeniu. Aby kolejne pokolenia polskich harcerzy kontynuowały dzieło założycieli harcerstwa w duchu roty Przyrzeczenia Harcerskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#KazimierzWiatr">W Harcerstwie Jego postać jest nieustannie obecna i mamy nadzieję, że przez wiele kolejnych lat będzie dla młodych istotnym odniesieniem w podejmowaniu ważnych wyzwań i trudnych decyzji. Także do służby dla naszego Narodu i Państwa. Ta rocznica jest także ważnym natchnieniem do refleksji nad wychowaniem kolejnych pokoleń XXI wieku. Refleksji wychowawców i tych młodych, którzy świadomie podejmują decyzje o wyborze drogi życia i systemie wartości uświęconym przez pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#KazimierzWiatr">Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej «Monitor Polski»”.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#KazimierzWiatr">Szanowni Państwo, żyjemy w czasie niezwykłego rozwoju technologii, szczególnie informatycznych i komunikacyjnych. Budowane są i eksploatowane superkomputery mające niesamowite moce obliczeniowe, sięgające obecnie eksaflopsów, czyli 1018 FLOPS, tj. operacji zmiennoprzecinkowych na sekundę. Wynika z tego też niezwykły rozwój w ostatnim czasie narzędzi sztucznej inteligencji, które wykonują pracę wcześniej nie do pomyślenia. I w tej rzeczywistości pytamy o człowieka. Patrzymy na Wicka i pytamy: co w życiu jest najważniejsze? Patrzymy na Wicka, na nowoczesnego świętego i bliskiego świętego – a wiemy, że świętość jest nie tylko dla wierzących. Dobrocią zjednywał sobie wszystkich. Młody, porywający, po prostu Wicek – błogosławiony ks. phm. Stefan Wincenty Frelichowski. Dla harcerzy, dla księży, dla każdego przykład i zobowiązanie do dobrego życia, do wrażliwości, do służby Polsce. Bogu, Polsce i bliźnim.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#KazimierzWiatr">Bardzo proszę o podjęcie tej uchwały o pięknej, heroicznej osobie. Bardzo dziękuję. Czuwaj! I szczęść Boże! (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy są pytania do sprawozdawcy komisji, a zarazem upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś chce zabrać głos w dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MałgorzataSekułaSzmajdzińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MałgorzataSekułaSzmajdzińska">Ja tak krótko. Chcę powiedzieć, bo nastąpił taki zbieg wydarzeń… W niedzielę uczestniczyłam w Gali Dnia Myśli Braterskiej w Muzeum Historii Polski w Cytadeli Warszawskiej. Podczas tej uroczystości naczelniczka Związku Harcerstwa Polskiego wyróżniła 287 drużynowych listem pochwalnym i 1 tysiąc 712 harcerzy odznaczeniem za pomoc w czasie powodzi.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MałgorzataSekułaSzmajdzińska">Harcerze cechują się gotowością do działania na rzecz państwa, społeczności lokalnej i drugiego człowieka. Jedenaste przykazanie Mariana Turskiego, zresztą więźnia obozu koncentracyjnego, „Nie bądź obojętny” jest, można powiedzieć, w 100% wypełniane przez harcerzy. Oni nigdy nie są obojętni. Dlatego dzisiejsza uchwała dotycząca patrona polskiego harcerstwa jest tak szczególnie symboliczna. Ważne jest to, żeby przekazywać kolejnym pokoleniom wiedzę o tym, jak żyć i jak pomagać innym. Dziękuję bardzo. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma innych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dla porządku informuję, że do protokołu swoje przemówienia w dyskusji złożyli pan senator Adam Szejnfeld i pan senator Aleksander Szwed.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do trzeciego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Informuję, że trzecie czytanie obejmuje jedynie głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały w 80. rocznicę heroicznej śmierci Patrona Polskiego Harcerstwa ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem projektu?</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głosowało 83 senatorów, 83 było za, żaden senator nie był przeciw i żaden nie wstrzymał się od głosu. (Oklaski) (Głosowanie nr 1)</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w 80. rocznicę heroicznej śmierci Patrona Polskiego Harcerstwa ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana Zygmunta Jaczkowskiego, siostrzeńca ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego, o podejście do stołu prezydialnego. Chciałabym wręczyć panu uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#komentarz">(Marszałek wręcza uchwałę) (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#komentarz">(Prezes Zarządu Fundacji „Caritas super omnia est” im. Błogosławionego Stefana Wincentego Frelichowskiego Zygmunt Jaczkowski: Szanowna Pani Marszałek! Wysoka…)</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę… Proszę, oddaję panu głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ZygmuntJaczkowski">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#ZygmuntJaczkowski">Dziękuję za tę uchwałę. W zasadzie ja ją tylko symbolicznie odbieram, w imieniu tych, do których ona powinna trafić, czyli harcerzy, wychowawców. Chciałbym podziękować przede wszystkim komisji edukacji, nauki i kultury, panu przewodniczącemu, pani marszałek. Chciałbym podziękować słowami Jana Pawła II, które wygłosił on podczas beatyfikacji, wygłosił je do harcerzy i do młodych ludzi, do wszystkich: niech stanie się dla was patronem, orędownikiem pokoju i pojednania. Takim ks. phm. Stefan Wincenty Frelichowski był i taki umarł w opinii świętości. Dziękuję. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo dziękuję. Bardzo panu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(Prezes Zarządu Fundacji „Caritas super omnia est” im. Błogosławionego Stefana Wincentego Frelichowskiego Zygmunt Jaczkowski: Jeśli można przekazać pani marszałek album…)</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu drugiego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały upamiętniającej kolejarzy walczących w czasie II wojny światowej w 80. rocznicę jej zakończenia.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pragnę powitać obecnych na posiedzeniu Senatu gości: pana Bolesława Syllę, syna Juliusza Sylli, pana Konrada Pokorę, prezydenta miasta Zduńska Wola, panią Zenobię Radwańską, radną Rady Miasta Zduńska Wola.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Projekt uchwały został wniesiony przez grupę senatorów. Zawarty jest w druku nr 277.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zgodnie z art. 84 ust. 6 Regulaminu Senatu projekt ten po uzgodnieniu z klubami i kołem senackim został włączony do porządku obrad z pominięciem pierwszego czytania. W przypadku niezgłoszenia wniosków legislacyjnych zostanie on przyjęty przez aklamację, jeżeli nie zostanie zgłoszony sprzeciw w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Projekt uchwały przedstawi upoważniony przedstawiciel wnioskodawców, senator Krzysztof Kwiatkowski.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo pana senatora proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie! W sposób szczególny – Nasi Wyjątkowi Goście!</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Rok 2025 to osiemdziesiąta rocznica zakończenia II wojny światowej. To historia tragedii i dramatów milionów ludzi na kilku kontynentach. Ale historia II wojny światowej to także historia bohaterstwa i heroizmu, a wielu tych bohaterów jest dla nas ciągle bezimiennych. Dzisiaj przyjmujemy wyjątkową uchwałę Senatu, ponieważ przypominamy bohaterstwo jednego środowiska, jednej grupy zawodowej – polskich kolejarzy. Ale każda historia, o dowolnej grupie czy środowisku, musi mieć swoich nazwanych z imienia i nazwiska bohaterów. Dziś przypomnimy dwie postacie kolejarzy, kolejarzy ze zduńskowolskich Karsznic. To żołnierze Armii Krajowej, Juliusz Sylla ps. „Nit” i Kazimierz Kałużewski ps. „Chińczyk”.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jestem wzruszony, że będę mógł przedstawić projekt uchwały Senatu w obecności syna pana Juliusza Sylli, Bolesława. Bardzo się cieszymy z pańskiej obecności.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Cieszę się także, że jest z nami reprezentacja samorządowców, na czele z prezydentem Zduńskiej Woli, panem Konradem Pokorą. A dlaczego? Dlatego, że państwo przez te wszystkie lata zawsze pamiętaliście o tej tragicznej historii i o tej rocznicy. Jest czymś głęboko symbolicznym, że dzisiaj w Senacie przypomnimy te wydarzenia w osiemdziesiątą rocznicę zakończenia II wojny światowej, ale także w wyjątkowym roku, bo 2025 r. to rok dwusetlecia nadania praw miejskich miastu Zduńska Wola.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej upamiętniająca kolejarzy walczących w czasie II wojny światowej i w 80. rocznicę jej zakończenia przypomina, że polscy kolejarze odegrali szczególną rolę w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">„Już 28 sierpnia 1939 r. w Polskich Kolejach Państwowych został ogłoszony stan gotowości wojennej, powołano Wojenną Dyrekcję Kolejową, a polska kolej została zmilitaryzowana.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pierwsza akcja zbrojna miała miejsce 1 września 1939 r., gdy kolejarze z Szymankowa i Tczewa oddali życie, broniąc przed przejęciem przez najeźdźcę infrastruktury kolejowej, a dzięki ich poświęceniu polscy żołnierze wysadzili strategiczne miejsce przeprawy przez Wisłę, tczewskie mosty, kolejowy i drogowy, co znacząco utrudniło transportowanie niemieckich żołnierzy i broni w głąb kraju.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Od pierwszych dni okupacji kolejarze doświadczali niemieckiego bestialstwa. Na początku 1940 r. Niemcy rozstrzelali lub wywieźli do obozów koncentracyjnych wielu przedwojennych pracowników PKP, zwłaszcza powstańców śląskich i wielkopolskich, działaczy społecznych czy plebiscytowych.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Podczas II wojny światowej kolejarze aktywnie włączali się w działalność konspiracyjną i sabotażową, walnie przyczyniając się do osłabienia niemieckiego potencjału wojskowego, będąc członkami siatek wywiadowczo-informacyjnych, przeprowadzając samorzutne akcje sabotażowe, współpracując z partyzantami, tworząc także organizacje konspiracyjne, jak np. Wojskową Służbę Kolejową czy Akcję Kolejową, które następnie włączono w skład Armii Krajowej.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#KrzysztofKwiatkowski">Akcje sabotażowe przybierały różne formy: fałszowano nalepki adresowe na wagonach, skutkiem czego dostawy nie docierały na front, powodowano celowe zatory na torach, dezorganizowano pracę na dworcach. Pomagano ruchowi oporu w przejmowaniu transportów z żywnością, lekami czy węglem dla przymierających głodem polskich miast pod niemiecką okupacją, a także – w miarę dostępnych środków – dla żydowskich gett”.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#KrzysztofKwiatkowski">Historia II wojny światowej to historia właśnie dywersji kolejowej Armii Krajowej, akcji „Wachlarz”, akcji „Góral”, akcji pod Rogowem czy pod Jędrzejowem. To historia tajnej organizacji kolejowej, czyli organizacji, którą utworzyli sami kolejarze. To tragiczna historia strajku kolejowego w Bydgoszczy czy udział kolejarzy w powstaniu warszawskim i walki na terenie Dworca Gdańskiego i Dworca Wschodniego. Kolejarze byli wszędzie tam, gdzie byli potrzebni: w oddziałach partyzanckich czy uczestnicząc w akcji „Mosty” już w 1940 r., kiedy Armia Krajowa niszczyła strategiczne mosty kolejowe.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ale powiedziałem, że każda historia musi mieć swoich bohaterów nazwanych z imienia i nazwiska: „Walkę z hitlerowskim okupantem obrazuje także tragiczna historia zduńskowolskich kolejarzy węzła kolejowego w Karsznicach. Kolejarze, członkowie Armii Krajowej, Juliusz Sylla (ps. «Nit») oraz Kazimierz Kałużewski (ps. «Chińczyk») zostali skazani przez okupacyjne władze niemieckie na karę śmierci przez powieszenie za uszkodzenie kilkunastu parowozów. Wyrok wykonano 25 lutego 1944 r. podczas publicznej egzekucji przy torach kolejowych na terenie karsznickiej parowozowni”.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jeszcze raz serdecznie dziękuję władzom samorządowym, że nigdy o tej dacie nie zapominacie. Także wczoraj miały miejsce uroczystości przypominające tę tragedię.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#KrzysztofKwiatkowski">„Działalność na węźle kolejowym w Karsznicach była spektakularna, lecz nie odosobniona. Podobnie czynili kolejarze w Kutnie, Warszawie, Ostrowie Wielkopolskim, Krakowie, Lublinie i wielu innych miejscowościach w okupowanym kraju.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kilkuset kolejarzy walczyło w powstaniu warszawskim, m.in. w zgrupowaniu AK „Gurt”, zdobywając silnie obsadzone obiekty, niszcząc tory kolejowe i blokując linię średnicową przy Dworcu Głównym.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejarze, zaangażowani w działalność konspiracyjną, sabotaż i walczący z bronią w ręku, mieli szczególne zasługi dla Polskiego Państwa Podziemnego. Ich zaangażowanie w walce z niemieckim okupantem było nieocenione.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#KrzysztofKwiatkowski">Senat oddaje hołd bohaterskim kolejarzom walczącym w obronie ojczyzny oraz poległym w walce w 80. rocznicę zakończenia II wojny światowej”.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma zgłoszeń. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Informuję, że głos w dyskusji do protokołu złożył pan senator Aleksander Szwed.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Szanowni Państwo Senatorowie, zgodnie z art. 84 ust. 6 pkt 2 Regulaminu Senatu Senat podejmuje uchwałę przez aklamację, jeżeli nie zgłoszono w tym zakresie sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę wszystkich o powstanie.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat podjął przez aklamację uchwałę upamiętniającą kolejarzy walczących w czasie II wojny światowej w 80. rocznicę jej zakończenia. (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana Bolesława Syllę, syna Juliusza Sylli, oraz pana Konrada Pokorę, prezydenta miasta Zduńska Wola, o podejście. Chcielibyśmy przekazać uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#komentarz">(Marszałek wręcza uchwałę) (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana prezydenta o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#KonradPokora">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#KonradPokora">Karsznice to taka osada kolejowa założona dekretem prezydenta Mościckiego 90 lat temu, leżąca na przecięciu bardzo ważnych dla ówczesnej Rzeczypospolitej szlaków kolejowych, na przecięciu szlaku łączącego Warszawę z Poznaniem, czyli wschód – zachód, ale również na przecięciu szlaku południe – północ, czyli Śląsk – porty.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Kraków.)</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#KonradPokora">Tak. Dla obsługi tego szlaku powstała ponad 90 lat temu najnowocześniejsza w Europie parowozownia i osada kolejowa, do której ściągano dróżników, maszynistów, mechaników z całej Polski. Widzą więc państwo, że dla Niemców niezwykle ważne było opanowanie tego węzła kolejowego. I to się stało bardzo szybko, już na początku września. Niemcy zmusili załogę Karsznic do obsługi, do pracy na rzecz niemieckiej machiny wojennej. Oczywiście polscy kolejarze bardzo szybko rozpoczęli akcję sabotażową. Pan senator Krzysztof Kwiatkowski mówił, na czym ona polegała. W tę akcję na terenie Karsznic było zaangażowanych ok. 100 kolejarzy. Na przełomie lat 1942 i 1943 cała akcja sabotażowa wyszła na jaw. Zaczęły się aresztowania. Ponad 60 karsznickich kolejarzy trafiło do więzień, do obozów koncentracyjnych, 28 z nich nigdy do swoich domów nie wróciło. Kulminacyjnym punktem zemsty na naszych kolejarzach była właśnie publiczna egzekucja przez powieszenie, wykonana 25 lutego 1944 r. na terenie zduńskowolskiej czy karsznickiej parowozowni.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#KonradPokora">Jest mi niezmiernie miło podziękować państwu za to, że zdecydowaliście się upamiętnić polskich kolejarzy, którzy 1 września stali się polskimi żołnierzami w służbie narodu. Jest mi niezwykle miło, że nasza lokalna opowieść od dzisiaj stała się opowieścią narodową, a nasi lokalni bohaterowie – bohaterami narodowymi. (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#KonradPokora">Czujemy się naprawdę powiernikami tej pięknej historii i chcemy ją opowiedzieć w całej Polsce, opowiedzieć historię setek, a może tysięcy kolejarzy, polskich kolejarzy, którzy stali się żołnierzami i bardzo często za służbę ojczyźnie oddawali swoje życie.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#KonradPokora">Jeszcze raz wielkie podziękowanie, ukłony dla wszystkich, którzy podjęli się tego i przychylnym okiem spojrzeli na naszą inicjatywę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Rafał Grupiński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu trzeciego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy – Prawo lotnicze.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#RafałGrupiński">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 261, a sprawozdanie komisji – w druku nr 261 A.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#RafałGrupiński">Proszę senatora Tadeusza Jarmuziewicza o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania Komisji Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#RafałGrupiński">A państwa senatorów proszę o nierozmawianie na sali, tylko w kuluarach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#TadeuszJarmuziewicz">Panie Marszałku, odczekam może z 15 sekund, bo chciałbym, aby senatorowie mogli zwrócić pełną uwagę na to, co powiem.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Rafał Grupiński: Poczekamy chwilę…)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#TadeuszJarmuziewicz">Okej.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek Rafał Grupiński: …aż wydrepczą z sali.)</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#TadeuszJarmuziewicz">Panie Senatorze, bo tu o Polskę chodzi, o ten kawałek mały…</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#TadeuszJarmuziewicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#TadeuszJarmuziewicz">Mam zaszczyt w imieniu Komisji Infrastruktury przedstawić nasze sprawozdanie z dzisiejszego posiedzenia dotyczącego prawa lotniczego, zmian w prawie lotniczym – druk senacki nr 261.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#TadeuszJarmuziewicz">Ustawa ma na celu uregulowanie zasad zgłaszania do ministra obrony narodowej obiektów budowlanych innych niż przeszkody lotnicze, w tym tymczasowych obiektów budowlanych, stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa wojskowych statków powietrznych.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#TadeuszJarmuziewicz">Najpierw małe uporządkowanie. Przeszkody lotnicze od 100 m w górę są oznakowane, opisane w prawie lotniczym bardzo precyzyjnie, nikt się do tego nie dotyka. W prawie lotniczym z 2002 r. były zapisy, co prawda scedowane na rozporządzenie… Rozporządzenie jasno stanowiło, co począć z obiektami wyższymi niż 50 m, ale nie wyższymi niż 100 m – bo o tym, jak powiedziałem, prawo lotnicze już stanowi – dlatego że szczególnie na obszarach morskich wojsko korzysta z tego typu wysokości. W związku z tym na tych, którzy wznoszą obiekty budowlane powyżej 50 m, nakłada się obowiązek zgłaszania ich – powtarzam: zgłaszania, nie zabiegania o zezwolenie – do Ministerstwa Obrony Narodowej. I to jest tak naprawdę clou tej nowelizacji: ona wprowadza obowiązek zgłaszania takich obiektów.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#TadeuszJarmuziewicz">Ja tu odczytam fragmenty, żeby może bardziej to doprecyzować, jeżeli nie dość jasno wyrażałem się w tej kwestii. Do zgłaszania będą zobowiązani właściciele nieruchomości, użytkownicy wieczyści, osoby, którym przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości, w zależności od tego, kto faktycznie włada lub gospodaruje nieruchomością. Druga grupa, która jest zobowiązana do zgłaszania, to podmioty, które uzyskały pozwolenie na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich wydane na podstawie przepisów ustawy z marca 1991 r. Dobrze, nie bez kozery byłoby wspomnieć o tym, że do 2020 r., w wyniku wydania rozporządzenia do prawa lotniczego z 2002 r., ta sprawa była uporządkowana. Od 2020 r. do dzisiaj, czyli do 2025 r., dobre praktyki i odpowiedzialność tych, którzy korzystają z przestrzeni powietrznej, sprawiały, że to było zgłaszane. Tak więc mamy 5-letnią dziurę, w której nie zgłaszano do Ministerstwa Obrony Narodowej informacji o tym, że w przypadku lotów wojskowych statków powietrznych na niskiej wysokości może pojawić się przeszkoda. Nie było takich informacji.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#TadeuszJarmuziewicz">Tak więc zmiana ma charakter porządkujący. Zgłoszenie ma być dokonywane nie później niż 2 miesiące przed dniem osiągnięcia przez obiekt wskazanej wysokości. Minister obrony narodowej będzie prowadził ewidencję zgłoszonych obiektów. Jest też przewidziany katalog potencjalnych kar, bo jakoś trzeba zdyscyplinować tych, którzy mają to zgłosić, wprowadza się kary, do pozbawienia wolności włącznie.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#TadeuszJarmuziewicz">Pojawia się tu poprawka zaproponowana przez Biuro Legislacyjne, którą zarówno strona rządowa, jak i komisja poparły.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#TadeuszJarmuziewicz">I to chyba tyle. Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie panu senatorowi sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma…)</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#RafałGrupiński">Nie słyszę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#RafałGrupiński">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#RafałGrupiński">Czy przedstawiciel rządu zechce zabrać głos w sprawie procedowanej ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#StanisławBukowiec">Szanowny Panie Marszałku, chociaż pan senator sprawozdawca…</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Senator Sekretarz Agnieszka Kołacz-Leszczyńska: Proszę włączyć mikrofon.)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#StanisławBukowiec">Szanowny Panie Marszałku, ponieważ pan sprawozdawca, pan senator sprawozdawca dość szczegółowo przedstawił zakres tej ustawy, nie ma takiej potrzeby. No chyba że pojawią się pytania. Jest z nami również pan minister obrony narodowej, tak więc, jak myślę, różne wątki mogą być poruszane.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#StanisławBukowiec">A korzystając z okazji, chciałbym w imieniu resortu infrastruktury podziękować i wyrazić słowa uznania za przyjęcie uchwały upamiętniającej polskich kolejarzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania do przedstawiciela rządu? Nie ma, nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#RafałGrupiński">W takim razie otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#RafałGrupiński">Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#RafałGrupiński">Są za to głosy złożone do protokołu. Głosy w dyskusji do protokołu złożyli senatorowie: Artur Dunin, Beniamin Godyla, Władysław Komarnicki, Janusz Pęcherz, Henryk Siedlaczek, Adam Szejnfeld, Aleksander Szwed i Ryszard Świlski.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#RafałGrupiński">Tę część zamykam.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#RafałGrupiński">Nie było też żadnych wniosków o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#RafałGrupiński">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#RafałGrupiński">Jak rozumiem, nie ma potrzeby, żeby przedstawiciele rządu zabierali głos.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#RafałGrupiński">Informuję w takim razie, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu czwartego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#RafałGrupiński">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 259, a sprawozdanie komisji – w druku nr 259 A.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#RafałGrupiński">Proszę pana senatora Jerzego Wcisłę o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania Komisji Obrony Narodowej. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JerzyWcisła">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JerzyWcisła">Komisja Obrony Narodowej jednogłośnie i bez poprawek przyjęła ustawę o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JerzyWcisła">W dyskusji podniesiono wątek dotyczący faktu, że wzór proporca nawiązuje do bandery, pod którą pływali w przeszłości kaprzy polscy. To jest prawda, ale faktem jest też, że kaprzy działali legalnie, na bazie porozumień z królem polskim – byli zresztą nazywani kaprami królewskimi – i atakowali jedynie statki przeciwnika… chyba że się pomylili, co im się dosyć często zdarzało i było przedmiotem wielu sporów, m.in. z Gdańskiem. Niemniej stanowili flotę walczącą jako flota królewska, i to już od czasów Zygmunta II. Zostało to przyjęte przez członków komisji jako usprawiedliwienie. Dobrze jest jednak nawiązać do proporca historycznego, który obowiązywał w zasadzie od XVI w., także w czasie II wojny światowej, a potem, po krótkiej przerwie, od 1959 do 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JerzyWcisła">Dodam jeszcze, że ustawa wprowadza też znak szachownicy lotniczej w wersji o niskiej widzialności. Ten znak jest związany z zakupem i wdrożeniem do polskich Sił Zbrojnych samolotów wielozadaniowych piątej generacji, czyli samolotów F-35. Wzór szachownicy o niskiej widzialności tym się różni od wzoru stosowanego na innych samolotach, że tam znikają kolory. Kolor czerwony jest zastąpiony kolorem, jaki ma samolot, a kolor biały jest zastąpiony jaśniejszą wersją tego tła.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JerzyWcisła">Ustawa wprowadza też zasadę, że zgodę na użytkowanie, w tym modyfikowanie znaków Sił Zbrojnych wydaje minister obrony narodowej. Pozwala też na umieszczenie szarf ze wstęg orderów, w tym Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz Orderu Krzyża Wojskowego na sztandarach jednostek wojskowych odznaczonych nimi lub dziedziczących tradycje jednostek wojskowych odznaczonych tymi orderami.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JerzyWcisła">Ustawa nie budziła żadnych kontrowersji poza jedną, dotyczącą niepełnej zgodności barw na proporcu z zasadami heraldyki, ale uznano, że nawiązanie do historycznych tradycji jest w tym przypadku ważniejsze i powrót do kultywowania chlubnych tradycji uzasadnia przyjęcie tego proporca. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie panu senatorowi sprawozdawcy? Nie.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#RafałGrupiński">Projekt ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#RafałGrupiński">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu?</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#RafałGrupiński">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#StanisławWziątek">Panie Marszałku, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#StanisławWziątek">Dziękuję przede wszystkim za bezkontrowersyjne przyjęcie tej ustawy. To będzie oznaczało nie tylko powrót do historycznych, tradycyjnych rozwiązań, jak w przypadku Marynarki Wojennej, lecz także gwarancję bezpieczeństwa dla naszych lotników. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania do przedstawiciela rządu, do pana ministra? Nie.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#RafałGrupiński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w dyskusji? Nie.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#RafałGrupiński">W takim razie pozwolę sobie odczytać nazwiska senatorów, którzy złożyli głosy w dyskusji do protokołu. Są to senatorowie: Aleksander Szwed, Janusz Pęcherz, Henryk Siedlaczek, Ryszard Świlski, Artur Dunin, Adam Szejnfeld i Władysław Komarnicki.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#RafałGrupiński">W ten sposób wyczerpaliśmy ten punkt.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#RafałGrupiński">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#RafałGrupiński">Pan minister, jak rozumiem, będzie już udawał się, by wypełniać kolejne obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#RafałGrupiński">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu piątego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#RafałGrupiński">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 264, a sprawozdanie komisji – w druku nr 264 A.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#RafałGrupiński">Proszę pana senatora Janusza Pęcherza o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JanuszPęcherz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JanuszPęcherz">Mam przyjemność przedstawić ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ustawa była omawiana dzisiaj o godzinie 8.15. Tak się składa, że nie zdążyłem nawet dobrze poskładać tego wszystkiego, co się wydarzyło na tym posiedzeniu komisji, bo najpierw musiałem być na głosowaniach, a teraz jest już rozpatrywany punkt piąty, tak że będę się starał przedstawić to wszystko możliwie dokładnie, ale będzie to nieuporządkowane…</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Rafał Grupiński: Będziemy porządkować wszyscy razem.)</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#JanuszPęcherz">Zastrzegam to na początku.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#JanuszPęcherz">Omawiana dzisiaj ustawa kończy proces dużych zmian w zakresie opodatkowania papierosów, i to szeroko rozumianych. Pierwsza część tych zmian dokonała się późną jesienią. Omawialiśmy zmianę ustawy o podatku akcyzowym, też miałem przyjemność być sprawozdawcą w sprawie tej poprzedniej ustawy. Od marca tego roku stawki na wyroby, które poprzednio były obłożone akcyzą, wzrosną, jednak papierosy w Polsce nadal będą jednymi z najtańszych w Europie, chociaż nie ukrywajmy, że ta podwyżka jest dosyć istotna.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#JanuszPęcherz">Zgodnie z omawianą dziś ustawą akcyzą objęte będą wyroby, które do tej pory nie są objęte akcyzą, czyli np. saszetki nikotynowe czy tabaka oraz wyroby nowatorskie. Dzisiaj wyroby nowatorskie podgrzewane, które są na bazie tytoniu, są opodatkowane, natomiast te, które mają nośnik w postaci np. herbaty czy innych źródeł i są nasycone nikotyną, nie są opodatkowane. To oczywiste niedopatrzenie ustawodawcy, które naprawia ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#JanuszPęcherz">Istotą ustawy jest opodatkowanie wyrobów jednorazowych. Według wiceministra Nenemana papierosy jednorazowe, tzw. jednorazówki, nie są wcale zdrowszą alternatywą dla tradycyjnych papierosów. Taki był jak gdyby kontekst dyskusji, która miała miejsce zarówno w Sejmie, jak i w Senacie. Według ministra jednorazówki są po prostu sposobem na zarabianie pieniędzy i wciąganiem, szczególnie młodzieży, w nałóg nikotynowy. Pan minister prosi, żeby tak na to patrzeć. Według ministra mamy na to dowody. Wiemy, jak to działa. Duży biznes, bardzo duży biznes, bardzo duże pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#JanuszPęcherz">Dlaczego rząd zdecydował się na opodatkowanie wszystkich urządzeń do vapowania, urządzeń jednorazowych i wielorazowych? Zresztą z tym nie zgadza się wiele osób, które były dzisiaj na posiedzeniu komisji. Ja pozwolę sobie w dalszej części wypowiedzi wymienić osoby lub przedstawicieli instytucji, którzy dyskutowali na posiedzeniu dzisiejszej komisji. Znów posłużę się wyjaśnieniami przedstawionymi przez wiceministra Nenemana. Otóż minister twierdzi, że aby uniknąć problemów definicyjnych, co jest urządzeniem jednorazowym, a co urządzeniem wielorazowym, wprowadzono takie rozwiązanie. Pomysłowość branży nie zna granic i za chwilę mielibyśmy urządzenia jednorazowe, które udawałyby wielorazowe. Dlatego według ministra proponujemy opodatkowanie urządzeń jednorazowych właśnie w taki sposób, o którym mówił.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#JanuszPęcherz">Urządzenia jednorazowe, czyli popularne jednorazówki, z nikotyną i bez nikotyny, które można kupić praktycznie wszędzie w tysiącu smakach, obecnie są opodatkowane akcyzą, ale ta akcyza jest bardzo niska. Stawka opodatkowania jest według ministerstwa rzeczywiście za niska, stąd nowe stawki. Dostępność jednorazówek, jeśli chodzi o cenę, jest ogromna. Młodzież, dzieci mają praktycznie nieograniczony dostęp do tego, powiedzmy, procederu. Formalnie ten dostęp jest ograniczony, ale proszę spojrzeć na ulicę i zobaczyć kłęby dymu, które się unoszą za młodzieżą, a czasami nawet za dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#JanuszPęcherz">W przypadku urządzeń jednorazowych, w których już dzisiaj jest nikotyna, w których już dzisiaj płyn, czasami bez nikotyny, które dzisiaj są objęte akcyzą, proponujemy, żeby nie trzeba było naklejać drugiego znaku akcyzy, dołożyć 40 zł, bo taka jest wysokość tej stawki. W przypadku urządzeń wielorazowych, w których nie ma płynu, po prostu będzie opodatkowane urządzenie do waporyzacji.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#JanuszPęcherz">Niezmiernie istotne w tej ustawie jest to, że podjęto próbę, aby jak najszerzej zdefiniować wyroby nikotynowe, tytoniowe, również zawierające nikotynę i jej substytuty, po to, żeby za chwilę nie okazało się, że jakiś wyrób znów nie jest objęty akcyzą, tak jak zresztą do tej pory bywało. Wyroby te będą opodatkowane akcyzą ze względów zdrowotnych, ze względów fiskalnych oraz po to, żebyśmy wiedzieli, jak wygląda rzeczywisty rynek w tej materii.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#JanuszPęcherz">Dzisiaj na rynku pojawiają się również wyroby beztytoniowe, zarówno z nikotyną, jak i bez nikotyny, które nie mieszczą się w obowiązującej definicji wyrobów nowatorskich, a tym samym dotychczas nie podlegały akcyzie. Są to wyroby, w których tytoń jest zastępowany dowolnym nadającym się do tego celu surowcem. W związku z tym pojawiła się potrzeba objęcia podatkiem akcyzowym oraz obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy również tych wyrobów przez dostosowanie obecnej definicji wyrobów nowatorskich do zmian na rynku substytutów wyrobów tytoniowych.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#JanuszPęcherz">Podsumowując: proponuje się objęcie podatkiem akcyzowym nowych kategorii wyrobów akcyzowych, czyli urządzeń do waporyzacji, zestawów części do urządzeń do waporyzacji, saszetek nikotynowych oraz innych wyrobów nikotynowych. Ustawa przewiduje objęcie wszystkich nowych wyrobów akcyzowych rozwiązaniami, które są już stosowane w przypadku wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych, m.in. płynów do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich. Proponuje się również rozszerzenie definicji wyrobów nowatorskich w celu objęcia podatkiem akcyzowym wyrobów nowatorskich beztytoniowych. W obecnym stanie prawnym ustawa definiuje wyroby nowatorskie jako wyroby będące mieszaniną, w której składzie znajduje się tytoń lub susz tytoniowy, lub będące mieszaniną oraz zawierające odrębnie płyn do papierosów elektronicznych.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#JanuszPęcherz">Ustawa przewiduje opodatkowanie akcyzą zestawów części do urządzeń do waporyzacji, wprowadzenie wyższej akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych zawarty w jednorazowych papierosach elektronicznych i jednocześnie zdefiniowanie jednorazowych papierosów elektronicznych na potrzeby stosowania wyższej akcyzy na zawarty w nich płyn.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#JanuszPęcherz">Oczekiwanym efektem zmian wprowadzanych w ustawie o podatku akcyzowym jest: po pierwsze, ograniczenie dostępności cenowej urządzeń, które służą do waporyzacji płynów i wyrobów nowatorskich, szczególnie jednorazowych, zwłaszcza dla młodszej części społeczeństwa rozpoczynającej swój kontakt z używkami prowadzącymi do uzależnień skutkujących nieodwracalnymi szkodami zdrowotnymi; po drugie, opodatkowanie akcyzą saszetek nikotynowych i innych wyrobów nikotynowych oraz wyrobów nowatorskich beztytoniowych ze względu na ich substytucyjność w stosunku do szeroko rozumianych wyrobów tytoniowych. Te propozycje dotyczące zmian w zakresie stawek akcyzy w przypadku wyrobów jednorazowych czy urządzeń do waporyzacji będzie to przedział ok. 35–50 zł, a w przypadku urządzeń wielorazowych wzrost wyniesie ok. 50 zł.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#JanuszPęcherz">Jeśli chodzi o dyskusję, to dyskusja była bardzo długa, bo osoby, które znalazły się na sali, gdzie obradowała Komisja Budżetu i Finansów Publicznych… Praktycznie każda z osób, która chciała zabrać głos, ten głos zabrała. Generalnie branża zgadza się z tym, żeby opodatkowane czy objęte akcyzą były tzw. jednorazówki, ale większość osób nie zgadza się z tym, żeby w taki sposób objęte były akcyzą papierosy czy elementy wielokrotnego użytku. Różnica… Bo trzeba jednak w tej branży trochę posiedzieć i trochę może spróbować, żeby wiedzieć, o czym mówimy. Ja nie próbowałem. Pan minister pozwolił sobie dzisiaj zaprezentować niektóre jednorazówki. Różnica jest taka, że w tzw. jednorazówce mamy liquid, który starcza, oczywiście w zależności od ceny i od wielkości tego urządzenia, na, powiedzmy, od 800 do kilku tysięcy… Jakby to się nazywało?</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Buchów?)</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#JanuszPęcherz">Chodzi o zaciągnięcia się.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#komentarz">(Senator Władysław Komarnicki: Widać, że senator nie palił.)</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#JanuszPęcherz">I jak już te 800 czy kilka tysięcy razy to uczynię, to pojemnik będzie pusty. Wtedy on się już praktycznie do niczego nie nadaje, trzeba go wyrzucić. Stanowi to zagrożenie dla środowiska, bo te elementy są praktycznie nieprzerabialne. Wielorazówki można napełniać wielokrotnie lub zmieniać pojemnik w urządzeniu. To na początku jest droższe, ale w efekcie końcowym, skoro to starcza na pół roku – prawdopodobnie tańsze.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#JanuszPęcherz">W dyskusji dominowały sprawy związane z vacatio legis tej ustawy. Branża twierdzi, że ma za mało czasu, żeby się w pełni do tego przygotować, żeby mieć znaki akcyzy i zmienić urządzenia. Trzeba będzie dokonać zmiany urządzeń do pewnych działań. Branża twierdzi, że vacatio legis powinno być co najmniej półroczne. Stan jest taki, że ustawa ma wejść w życie, jeżeli pan prezydent tę ustawę podpisze, 1 kwietnia br., ale przedsiębiorca będzie musiał odprowadzać akcyzę de facto dopiero od 1 września. Ministerstwo tłumaczy, że ten czas jest jednak wystarczająco długi, żeby to można było uczynić, tym bardziej że w konsultacjach, które były prowadzone dość długo, te elementy się pojawiały i branża wiedziała. Branża tymczasem odpowiada ministerstwu na tak sformułowane, powiedzmy, informacje, że dopóki ustawa nie wejdzie w życie, to oni się nie przygotowują, bo ustawa w trakcie prac zmienia swoją postać i czasami takie przygotowanie się w jakiś sposób nie będzie tym, które skutecznie będzie później mogło być zastosowane.</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#JanuszPęcherz">Tak jak powiedziałem, w dyskusji zabrali głos senatorowie Bieńkowski, Kleina, Czarnobaj, Pęcherz i Włosowicz. Listy gości nie będę odczytywał, ale wymienię instytucje, których przedstawiciele byli na posiedzeniu i zabierali głos: Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Business Centre Club, kancelaria Rymarz Zdort Maruta, Baker McKenzie Krzyżowski i Wspólnicy spółka komandytowa, Longevity Foundation, JTI Polska Spółka z o.o., British American Tobacco Polska, Stowarzyszenie „Stop”, znowu Business Centre Club, Federacja Przedsiębiorców Polskich, Fundacja „Polski Instytut Analiz Prawno-Ekonomicznych”, Szkoła Główna Handlowa, Związek Pracodawców Branży Vapingowej, Polska Izba Handlu, Polskie Towarzystwo Gospodarcze, Kancelaria Doradztwa Celnego i Podatkowego Rutkowski i Witalis, Stowarzyszenie Vaping Association Polska, Konfederacja „Lewiatan”, Krajowe Stowarzyszenie Przemysłu Tytoniowego, znowu Stowarzyszenie Vaping Association, Rada Przedsiębiorców, no i oczywiście Ministerstwo Finansów.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#JanuszPęcherz">Minister odniósł się do tych wszystkich uwag, które padły na posiedzeniu komisji. Oczywiście pewnie ci, którzy się pojawili, czyli przedstawiciele pracodawców, nie w pełni byli tym usatysfakcjonowani, ale ostatecznie przewodniczący Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, pan Kazimierz Kleina, zaproponował przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#JanuszPęcherz">I to rekomenduję Wysokiej Izbie: aby tę ustawę przyjąć bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie senatorowi sprawozdawcy? Nie widzę zgłoszeń. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Senator Janusz Pęcherz: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#RafałGrupiński">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#RafałGrupiński">Czy przedstawiciel rządu zechce zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy? Panie Ministrze? Jeśli tak, to zapraszam tutaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JarosławNeneman">Bardzo króciutko.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JarosławNeneman">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JarosławNeneman">Przepraszam za spóźnienie, ale jednocześnie obraduje Stały Komitet Rady Ministrów, a kadry ministerstwa trochę przetrzebione…</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#JarosławNeneman">Bardzo dziękuję panu senatorowi za sprawozdanie. Oddało i nastrój, i treść. Mówił pan senator o tym, że pokazywałem pewne wyroby… Istnieje pewne prawdopodobieństwo, że część z państwa nie wie, o czym mówimy. Broń Boże, nie traktujcie tego jako wyrzutu… Ja półtora roku temu coś podobnego znalazłem w swoim samochodzie i nie wiedziałem, co to jest. I pan senator, i pan senator Kleina też z zainteresowaniem patrzyli…</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#JarosławNeneman">To jest papieros jednorazowy. Ten wygląda może mało atrakcyjnie, ten już wygląda fajniej, i są takie, co wyglądają jeszcze fajniej, i jeszcze, jeszcze fajniej… Na początku, jak mi koledzy pokazywali różne wyroby, to mówiłem: to nie może być prawda. Ostatnio widziałem zdjęcie czegoś takiego przebranego za misia. Takiego pluszowego misia, malutkiego misia. Już teraz wiem, że to może być prawda. Są zegarki, z których można sobie wchłaniać. Są takie urządzenia, gdzie jednocześnie można zaciągać się – użyjmy takiego słowa – i słuchać muzyki, rozmawiać przez telefon… To są rzeczy do kupienia. Jeśli chodzi o jednorazówki, to w tamtym roku sprzedano kilkadziesiąt milionów sztuk. Szacunki sięgają nawet 100 milionów, ale moim zdaniem one są nieco zawyżone.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#JarosławNeneman">Jednorazówki kupują dzieci. Dlaczego? Ze względu na to, że są fajne, mają fajny smak, są tysiące smaków. Nikt tego na polskim rynku tak naprawdę nie kontroluje, ale to jest trochę inna kwestia. Ja bym powiedział, jeśli mogę, że to jest czyste zło. Celem tych urządzeń jest wciągnięcie dzieci w nałóg. Bardzo szybko się wciągają i tego dowodzą badania. Oczywiście można się spierać o różne rzeczy. Jak minister finansów mówi o pieniądzach, to część z państwa mówi: przyszedł zabrać pieniądze i szuka wymówki. W tym przypadku nie przyszedł po pieniądze. Proponujemy opodatkowanie tych urządzeń i innych urządzeń – zaraz jeszcze to króciutko rozwinę – stawką 40 zł. Chodzi o to, że jak młody człowiek zobaczy, że takie urządzenie kosztuje 70, 80 zł, to nie kupi go, bo nie będzie go na to stać. Alternatywą jest zakaz. Taki zakaz wprowadziła Belgia. Niedługo wprowadzi go również Francja. Rząd się nie wycofuje z zakazu, z tym że proces zakazywania jest o wiele dłuższy.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#JarosławNeneman">Jeszcze jedna uwaga. Pokażę państwu, jak to wygląda. To jest jednorazówka. Wszyscy wiedzą, że są takie jednorazówki. To też jest jednorazówka, ale ta wygląda bardziej profesjonalnie. Tutaj tak patrzę, żeby, broń Boże, nazwy firmy nie pokazać, bo przecież nie o to tutaj chodzi. A to jest taki wyrób, który jest trochę jednorazówką, a trochę nie jest jednorazówką. Chodzi o to, że to jest jednorazówka, a to jest obudowa z grzałką i ten wyrób wkłada się tutaj i jest gotowy do użycia. Jest to ewidentnie jednorazówka. Stąd nasza dyskusja – pan senator zresztą był jej świadkiem – z częścią przedsiębiorców, która dotyczyła tego, gdzie postawić granicę pomiędzy jednorazówką a wielorazówką. Pomysłowość branży nie zna granic. Są już na rynku wykałaczki z nikotyną. Myślę, że pasta do zębów… To jest mój typ: pasta do zębów z nikotyną. Aż dziwne, że jeszcze nie ma takiej pasty, na pewno będzie, jeśli tego nie zabronimy. Minister finansów co najwyżej może opodatkowywać, czasami nawet wysoko opodatkowywać. Są jeszcze saszetki, ale… Już chyba wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#JarosławNeneman">Z przyjemnością odpowiem państwu na pytania. To tyle z mojej strony. Chciałem zrobić taką prezentację, żebyśmy wiedzieli, o czym mówimy. Te produkty nie służą odzwyczajaniu się od palenia. Te produkty służą temu, żeby młodzi ludzie weszli w nałóg. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania do ministra?</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#RafałGrupiński">Są pytania, Panie Ministrze…</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman: A, przepraszam bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#RafałGrupiński">…tak że może jeszcze chwilę pan zostanie.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#RafałGrupiński">Pan senator Janusz Pęcherz.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JanuszPęcherz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JanuszPęcherz">Panie Ministrze, ja z innej strony patrzę na tę ustawę. Ona składa się tak naprawdę z 2 części, ale zdominowana jest przez 1 część: jednorazówki a wielorazówki. Ta dodatkowa opłata to jest… Chodzi o tzw. opłatę cukrową. Ja opłatą cukrową interesowałem się wtedy, kiedy ta ustawa wchodziła w życie. Dzisiaj w tej ustawie mamy zmiany dotyczące tego, czego ewentualnie podatnik nie dokonał. To jest tzw. kwestia sankcyjna. Czy można jakoś wytłumaczyć, na czym to będzie polegało? To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#JanuszPęcherz">I drugie pytanie. Czy mamy jakieś informacje, badania dotyczące tego, czy wprowadzenie podatku cukrowego przyniosło jakiś skutek, jeśli chodzi o spożycie napojów zawierających cukier? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#RafałGrupiński">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JarosławNeneman">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JarosławNeneman">Faktycznie dzisiaj w dyskusji ten wątek zupełnie pominęliśmy, bo obecność na sali przedstawicieli branży jednak wzbudza zdecydowanie większe emocje. Panie Senatorze, w ustawie, o której mówimy, jest drobny passus dotyczący tzw. opłaty cukrowej i sankcji. Przepisy, które zostały poprzednio przyjęte, przewidywały takie rozwiązanie, że jeśli przedsiębiorca miał zapłacić 100%, a zapłacił 90% – tych pozostałych 10% z różnych powodów nie zapłacił – to sankcja w wysokości 50% dodatkowej opłaty dotyczyła całych 100%. To jest rozwiązanie nieproporcjonalne, to jest złe rozwiązanie. I my co do tego przegrywaliśmy w sądach. Sądy mówiły: nie możecie tak karać. Tak że z tego się wycofujemy. Ta dodatkowa opłata będzie więc dotyczyła tylko części niezapłaconej i ona może być miarkowana. To jest ewidentnie korzystne dla przedsiębiorców, nikt z tym nie miał problemów i tak naprawdę przedsiębiorcy nie mogą się doczekać, kiedy te przepisy wejdą w życie. Administracja też chciałaby mieć to wyczyszczone, bo skoro przegrywamy w sądach… Po prostu jeśli coś nie ma sensu, to trzeba to zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#JarosławNeneman">Co do pytania o efektywność opłaty cukrowej, to nie potrafię panu teraz z głowy podać wyników. Jeśli pan pozwoli, to zwrócę się do pana z odpowiedzią na piśmie. No, nie pamiętam dokładnych danych. W moim przekonaniu kierunek tych działań był słuszny. Wykonanie być może w niektórych momentach jest niewłaściwe, ale kierunek działań jest słuszny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#RafałGrupiński">No to Młynarski nam się przypomniał. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#RafałGrupiński">Pan senator Piotr Masłowski zadaje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PiotrMasłowski">Chciałbym zapytać, czy w toku prac i w dyskusji pojawiały się także kwestie środowiskowe. Bo to, co pan minister prezentuje, obejmuje też baterie, a baterie zawierają metale ciężkie. I przypuszczam, że ze względu na ich wieloskładnikowość nikt tego nie przerabia. Czy mamy jakieś dane co do szkodliwości dla środowiska tych urządzeń?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JarosławNeneman">Panie Senatorze, nie ukrywam, że akurat aspekty środowiskowe – bardzo ważne – były jednak trochę z boku naszych głównych argumentów, których używaliśmy. No, nie czarujmy się, nikt się nie zajmuje recyclingiem jednorazówek. To znaczy jest to możliwe, ale idzie to do kosza, bo jest bardzo… Tak jak pan mówił, jest tam bateria, jest plastik, jest grzałka, no i są resztki nikotyny. Z całą pewnością nie są to zdrowe rzeczy. We Francji w tamtym tygodniu albo w którymś z kilku ostatnich dni parlament francuski przegłosował ustawę o zakazie… No i tam zwracano uwagę na 2 aspekty, tj. na aspekt zdrowotny i na aspekt środowiskowy.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#JarosławNeneman">Tak na marginesie dodam: papierosy, filtry papierosów są, jeśli dobrze pamiętam, drugim źródłem mikroplastiku w przyrodzie. To tak na marginesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje pan senator Jerzy Chróścikowski.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#JerzyChróścikowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#JerzyChróścikowski">Panie Ministrze, chciałbym poznać opinię związku plantatorów tytoniu, jeśli jakąś ewentualnie do tej ustawy zgłaszał. Czy nie zgłaszał? Wiem, że związki wielokrotnie zabiegały tu o to, żeby można było tytoń uprawiać i sprzedawać, i rzeczywiście miały tu z tym problem. Ale czy jest jakaś opinia pod względem tego zakazu? Czy oni chcą zakazu? Jak związek plantatorów i przemysł, bo pytam zarazem o przemysł… No, w Polsce mamy chyba tylko 4 duże firmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#RafałGrupiński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#JarosławNeneman">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#JarosławNeneman">Te wyroby, o których dzisiaj mówimy – a dzisiaj mówimy o jednorazówkach, tam w środku jest syntetyczna nikotyna czy też różne związki nikotyny, bo już nie wnikam w to, czy to są sole nikotyny, czy jakieś inne związki, których nazwy teraz mi wyleciały z głowy – co do zasady nie są produkowane z tytoniu. Co do zasady, choć z niego też można je produkować.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#JarosławNeneman">Skoro mówimy o tym wyrobie i innych wyrobach… Tu w jednej ustawie mamy coś dużego, ważnego, na co jest duży rynek i olbrzymie pieniądze są w to zaangażowane – zresztą mogli państwo w gazetach… No, to coś, co jeździ po ulicach, nie jeździ samo z siebie – ktoś za to płaci. Ale to moim zdaniem nie ma żadnego wpływu czy przełożenia na polskich plantatorów tytoniu, żadnego.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#JarosławNeneman">Z kolei gdy chodzi o inne wyroby, np. saszetki, które w środku zawierają nikotynę syntetyczną, to ich udział w rynku, ich zakres oddziaływania jest tak znikomy, że one też nie mają wpływu. Co więcej, to, co my robimy, to opodatkowanie tych wyrobów, tak więc ich potencjalna atrakcyjność jako substytutów innych wyrobów tytoniowych będzie mniejsza.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#JarosławNeneman">Reasumując, powiem tak: z punktu widzenia plantatorów te zmiany, o których dzisiaj mówimy, w żaden sposób na nich nie wpływają. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#komentarz">(Senator Jerzy Chróścikowski: Jeszcze jedno pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#RafałGrupiński">Pan senator ma drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Ministrze, pamiętam, tak patrząc wstecz, że wielokrotnie walczyliśmy w Senacie z takim problemem, kiedy sprowadzano ze Stanów Zjednoczonych tak zwany… No, nazywali to wtedy palecysten. Chodziło o tak zwany preparat, który nie był obkładany akcyzą. To była dość głośna sprawa. Protestowałem wtedy, bo dlaczego on miał być sprowadzany do elektronicznych papierosów, a nie polski tytoń… To było dla mnie oburzające. Rolnicy protestowali w tej sprawie. Okazało się, że Skarb Państwa tracił na tym, bo był jakiś taki okres, czasokres, kiedy był zwolniony… W związku z tym rozumiem, że ten produkt, który wtedy był sprowadzany i do dzisiaj jest sprowadzany, będzie wyeliminowany. Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JarosławNeneman">Panie Senatorze, trochę mi ciężko się odnieść. Nie wiem, o jakim wyrobie pan mówi.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Chróścikowski: Elektroniczne papierosy…)</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#JarosławNeneman">Elektroniczne papierosy raczej nie ze Stanów Zjednoczonych, tylko z Chin do nas przyjeżdżają w znakomitej większości. One dzisiaj są opodatkowane. Na tym wyrobie obecnie jest, jeśli mnie pamięć nie myli, 1 zł 10 gr akcyzy. No, ale na paczce papierosów jest 12 zł. No więc ta złotówka akcyzy nie sprawia, że ten wyrób jest drogi. Według nowego stanu prawnego, jeśli Senat raczy przyjąć tę ustawę, a pan prezydent podpisać, wszystkie wyroby zawierające tytoń i nikotynę będą opodatkowane. To, o czym mówimy… To, co jako nowe będzie opodatkowane, to są wyroby niezawierające tytoniu, zawierające nikotynę, czyli w pewnym sensie substytucyjne do tych wyrobów tytoniowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje pani senator Beata Małecka-Libera. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#BeataMałeckaLibera">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#BeataMałeckaLibera">Ja z punktu widzenia oczywiście zdrowia publicznego chcę się odnieść do akcyzy. Absolutnie popieram te działania, aczkolwiek mam tutaj kilka swoich przemyśleń i też pytanie do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#BeataMałeckaLibera">Uzależnienia od nikotyny to najgorszy czynnik ryzyka, jaki mamy w tej chwili, i to czynnik ryzyka, który nie tylko powoduje wiele chorób nowotworowych, lecz jest także czynnikiem wspólnym dla wielu, wielu chorób przewlekłych. Dlatego też walka na każdym polu z tym uzależnieniem jest na pewno bardzo cenna. Ale oprócz typowego papierosa mamy też jednorazówki, e-papierosy itd. Ten zalew jest nieprawdopodobny. Z moich informacji wynika, że zostało sprzedanych ok. 100 milionów sztuk tychże jednorazówek. A najbardziej zatrważa mnie to, że po te jednorazówki sięgają dzieci, nie młodzież, tylko dzieci.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#BeataMałeckaLibera">Panie Ministrze, moje pytanie do pana jest takie. Przygotowywany będzie Narodowy Program Zdrowia, nowa edycja, bo obecna kończy się w 2025 r. Jestem przekonana, że walka z uzależnieniami na pewno będzie głównym celem strategicznym tego narodowego programu. Ale zawsze był tu problem z finansowaniem i ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów. Czy teraz, po tym wszystkim, co mówimy na temat promocji, tego, że należy profilaktykę wyciągnąć na najwyższy punkt, Ministerstwo Finansów będzie przyjazne i poprze Ministerstwo Zdrowia w zwiększaniu ilości pieniędzy na profilaktykę, pochodzących właśnie m.in. z akcyzy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#RafałGrupiński">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JarosławNeneman">Nie chciałbym tu wchodzić w nieswoje kompetencje. W mojej kompetencji…</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#komentarz">(Senator Beata Małecka-Libera: Ale ja pytam o pana stanowisko.)</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#JarosławNeneman">Moje kompetencje w Ministerstwie Finansów ograniczają się do tej strony mniej przyjemniej: nie wydawania pieniędzy, a zabierania pieniędzy. Skoro mówimy o pieniądzach na służbę zdrowia, to chcę powiedzieć, że jest stosowna ustawa, która przewiduje pewne środki. Jak one są wewnątrz resortu dzielone, to pan minister doskonale wie. Kiedy pyta mnie pani wprost, czy dzięki temu, że obłożymy te urządzenia stawką 40 zł, pojawią się jakieś dodatkowe środki, które będą skierowane bezpośrednio do Ministerstwa Zdrowia, no to muszę zgodnie z prawdą odpowiedzieć, że budżet jest jednym wielkim zbiorem, pieniądze do niego wpływają, a następnie są dzielone na poszczególne resorty. No więc takiego przełożenia 1:1 na pewno nie będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#RafałGrupiński">Pani senator kontynuuje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#BeataMałeckaLibera">To ja tylko ad vocem powiem, że zdrowie publiczne też jest takim jednym wielkim workiem, co do którego każde ministerstwo powinno odegrać swoją rolę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#RafałGrupiński">I pan Krzysztof Bieńkowski, pan senator zadaje pytanie. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#KrzysztofBieńkowski">Panie Marszałku, pytanie do pana ministra odnośnie do opodatkowania tych liquidów. Czy są opodatkowane w tej chwili liquidy bez nikotyny, czyli te, które nie mają tej substancji, z którą państwo rzekomo walczycie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JarosławNeneman">Panie Senatorze, już dzisiaj ten wyrób, który nie zawierałby nikotyny, też jest opodatkowany. Niektórzy z państwa mogą wyrazić zdziwienie, że jest opodatkowany, ale moim zdaniem jest to bardzo dobre. Po pierwsze, jakieś pieniądze z tego są – nieduże, ale są. Po drugie, mamy dość szczelny system akcyzy. Jest na to nałożona banderola akcyzowa, więc wiemy, jak ten rynek wygląda. A po trzecie, jak tak patrzę na państwa, na pana ministra, to myślę, że nie ulega wątpliwości, że te opowieści o… Skoro to nie zawiera nikotyny, no to jest fajnie, przyjemnie. Młodzież, jak to dzisiaj słyszeliśmy, może się spotkać, zapalić, porozmawiać i nie ma to żadnych złych konsekwencji. Moim zdaniem jest to nieprawdziwe. Owszem, możemy zacząć od wyrobu bez nikotyny, no ale naturalną konsekwencją jest przejście do wyrobów z nikotyną, zwłaszcza że tego się nie wyczuje. Nie czuć, że zaczęło się używać nikotyny, a można się bardzo, bardzo szybko uzależnić.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#JarosławNeneman">Nie mamy, powtarzam, polskich badań, tak więc to, co teraz powiem, nie dotyczy polskiego rynku. Chcę, żeby to jasno wybrzmiało, bo ja nie sugeruję, że tak jest na polskim rynku. Nie mam takich badań, nie mam takich danych, więc to nie jest sugestia, że tak może być na polskim rynku, ale są badania – i to jest udokumentowane w literaturze – które pokazują, że na niektórych innych rynkach zdarzało się, że papierosy bez nikotyny de facto zawierały nikotynę, która jest, co pewnie pan minister zdrowia potwierdzi, bardzo silnie uzależniającą substancją. Bardzo łatwo się przenieść ze świata bez nikotyny do świata nikotyny. Poza tym to, co jest tam w środku, to nie jest woda nasączona zapachem pomarańczy, jagody czy czegokolwiek. Tam jest glikol z gliceryną, który się podgrzewa do kilkuset stopni. O tym też była tutaj mowa: nie do końca wiadomo, jakie są długookresowe konsekwencje wdychania tego produktu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#RafałGrupiński">Pan senator chciałby jeszcze dopytać? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#KrzysztofBieńkowski">Tak, muszę sprecyzować. Nie możemy się poruszać w takiej strefie, gdzie… Jak ktoś zaczyna od beznikotynowych, to na pewno później będzie palił nikotynowe? To może byśmy zakazali promowania picia piwa bezalkoholowego albo w ogóle stwierdzili, że każdy, kto teraz pije wódkę, pije ją, bo wcześniej pił wodę. No, to są stwierdzenia, które może jakiś sens mają, ale na pewno nie powinniśmy ich używać jako argumentu w dyskusjach, bo wtedy dojdziemy do absurdu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman: Panie Senatorze… Można?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#JarosławNeneman">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#JarosławNeneman">Nie chciałbym wychodzić poza swoją rolę ministra finansów, niemniej z racji moich zainteresowań z okresu, kiedy nie byłem ministrem, rynek papierosów i wódki jest mi akurat dość dobrze znany. Uczestniczyłem też w badaniach… Może raczej inicjowałem badania – bo już w nich nie uczestniczyłem – które pokazywały, jaki jest odsetek dzieci, które korzystają jednocześnie z wyrobów beznikotynowych i nikotynowych. Bez dwóch zdań wyrób beznikotynowy, jednorazówka beznikotynowa to jest pewien gateway – tak ładnie po angielsku się to nazywa – to są te wrota do nałogu. Nie znaczy to, że każdy, kto używa wyrobu bez nikotyny, na pewno będzie palił nikotynę, niemniej znakomita większość młodzieży zaczyna od czegoś, co jest zupełnie niegroźne, i szybko się uzależnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje pani senator Agnieszka Gorgoń-Komor. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#AgnieszkaGorgońKomor">Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#AgnieszkaGorgońKomor">Ja oczywiście wypowiem się jako lekarz i senator, członek senackiej Komisji Zdrowia. Jestem ze zdrowiem bardzo związana, no i to wszystko, co się teraz dzieje wokół tych jednorazówek, wyrobów nikotynopodobnych i ich wpływu na zdrowie młodzieży, jest dla mnie druzgocące. Bardzo bym sobie życzyła, żeby stało się z tym w Polsce to samo co z dopalaczami – potrafiliśmy bardzo rygorystycznie pozbyć się ich z rynku – tym bardziej że, tak jak pan minister raczył powiedzieć, w Chinach, które produkują te wyroby, one są niedostępne dla tamtejszej młodzieży. To jest dla mnie bardzo szokujące.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#AgnieszkaGorgońKomor">A zatem chciałabym zapytać, czy jeżelibyśmy rzeczywiście przyjęli taką legislację, takie prawo i w ogóle zakazali tych jednorazówek… Ja nawet nie wiem, jak będzie wyglądał proces badania ich składu, bo codziennie 10 nowych produktów się rejestruje. W Polsce 40% uczniów deklaruje, że używało e-papierosa, tej beznikotynowej jednorazówki. To miała być droga dla ludzi, którzy byli dotknięci nałogiem i chcieli wyjść z tego nałogu, a stało się zupełnie na odwrót. Mamy ogromny problem i nie ma już tutaj czasu na refleksję, jest czas na działanie. Czy Ministerstwo Finansów to przeliczyło, zrobiło taką ocenę skutków regulacji? Co by się stało z naszym budżetem, gdyby nie było wpływów z tytułu tej akcyzy? Czy to byłaby duża strata? Czy robiliście państwo takie symulacje? Mnie to bardzo interesuje, bo z jednej strony jest zdrowie dzieci – dzieci w Polsce się nie rodzą, więc musimy dbać o te, które są już urodzone, są młode, uczą się – a z drugiej strony jest lobby tych firm, które to sprowadzają na nasz rynek. Znając sytuację, myślę, że ministerstwo przeprowadziło symulację, jak wyglądałby budżet, gdybyśmy zakazali obrotu tymi wyrobami tytoniowymi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman: Dziękuję…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JarosławNeneman">Przepraszam, wyrwałem się do głosu, ale takie tematy, że ciężko się powstrzymać…</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JarosławNeneman">Pani Senator, chodziło pani o wszystkie wyroby tytoniowe czy o liquidy?</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Senator Agnieszka Gorgoń-Komor: Mówimy teraz o liquidach i jednorazówkach. Tych, które są używane przez dzieci, które są kolorowe, piękne, są na półkach w otoczeniu np. różnych przekąsek, już wielokrotnie…)</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek Rafał Grupiński: Okej, rozumiemy, rozumiemy.)</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#komentarz">(Senator Agnieszka Gorgoń-Komor: Dobrze, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#JarosławNeneman">Jeśli mnie pamięć nie myli, z płynu… z papierosów elektronicznych mieliśmy w tamtym roku ponad 1 miliard zł. Jaka część z tego jest z jednorazówek… Przepraszam, nie 1 miliard, tylko 0,5 miliarda. Ponad 1 miliard było z podgrzewanych wyrobów tytoniowych. Jaka część z tego jest w jednorazówkach, a jaka część jest w tych wyrobach, gdzie się coś wymienia – takich danych niestety nie mamy, ale to jest pewnie, nie wiem, może 300, może 400 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#JarosławNeneman">Jeszcze powiem, że w Sejmie była dyskusja przedstawicieli jednej z partii, najpierw mnie oskarżyli, że chcę zabić saszetki tym podatkiem, podczas drugiego czytania, jak powiedziałem, że akcyzy będzie w tym 2,40 zł, nic to nie zabije, to zaczęli mówić, że robię działania, które są nieskuteczne.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#JarosławNeneman">Jeśli mówimy o opodatkowaniu… Nie robimy tego dla pieniędzy. Gdyby minister finansów podszedł do sprawy biznesowo, że tak powiem, to stawka podatku nie byłaby 40 zł, tylko, nie wiem, 10 zł. Sprzedałoby się tyle, ile się sprzedaje, a mielibyśmy z tego sporo pieniędzy. Celem tej legislacji, o której mówimy, tej regulacji, jest istotne ograniczenie dostępności cenowej wyrobów jednorazowych, a młodzież jest najbardziej wrażliwa na cenę. Oczywiście znowu ktoś z państwa może powiedzieć, że zna kogoś młodego, kto ma dużo pieniędzy i kupi sobie, nawet jak będzie to kosztowało 200 zł, ale generalnie dostępność cenowa jest bardzo silnym czynnikiem wpływającym na wielkość konsumpcji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo. Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#RafałGrupiński">I proszę pana ministra Wojciecha Koniecznego, pana senatora, który reprezentuje Ministerstwo Zdrowia w tym punkcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WojciechKonieczny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WojciechKonieczny">Proszę państwa, oczywiście to jest ustawa Ministerstwa Finansów, dotyczy ona w ogromnej mierze spraw związanych z akcyzą. Ta część, która dotyczy ustawy o zdrowiu publicznym, rzeczywiście sprowadza się tylko do tego, aby w przypadku przedsiębiorców, którzy z jakiegoś powodu nie uiszczają właściwych opłat, kary, które są na nich nakładane, były w pewien sposób stopniowane. Bo do tej pory te kary były takie same bez względu na to, na jakim etapie zostało to wykryte i jak duże było to niedociągnięcie czy też niedokonanie tej opłaty.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#WojciechKonieczny">Ponieważ kilka rzeczy, które się pojawiły w dyskusji, dotyczy resortu zdrowia czy też tej naszej części problemu, którym są saszetki, papierosy jednorazowe, papierosy wielorazowe, papierosy tradycyjne, nikotynowe, tytoniowe, to chciałbym tutaj parę danych podać.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#WojciechKonieczny">Pan senator Pęcherz pytał o opłatę cukrową, o to, jaki ona ma wpływ, jaki jest jej sens, czy widzimy jakiś skutek tej opłaty… Mogę powiedzieć, że w 2021 r. z tytułu tej opłaty wpłynęło 1 miliard 625 milionów zł; w 2022 r. – 1 miliard 595 milionów zł; w 2023 r. – 1 miliard 448 milionów zł; a do listopada 2024 r. – 1 miliard 381 milionów zł. Widzimy więc pewien niewielki spadek wpływów z tej opłaty, które przychodzą do NFZ, do Ministerstwa Zdrowia, w związku z czym możemy powiedzieć, że jest pewien element ograniczenia, a przynajmniej nie ma wzrostu sprzedaży tych produktów. Na co idą te pieniądze? One w 96,5% stanowią przychód Narodowego Funduszu Zdrowia, w 3,5% – dochód budżetu państwa w części, której dysponentem jest minister finansów. Proszę państwa, NFZ przeznacza te pieniądze na refundację produktów leczniczych stosowanych w leczeniu cukrzycy, realizację programu pilotażowego KOS-BAR, czyli operacji związanych ze znacznym stopniem otyłości i brakiem możliwości leczenia w inny sposób, realizację świadczeń w rodzaju ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, w tym świadczeń w zakresie chorób metabolicznych, diabetologii i diabetologii dla dzieci oraz kompleksowej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nad pacjentem z cukrzycą. Jest także utrzymywany portal „Diety NFZ” oraz realizowana jest promocja tego portalu, dzięki czemu można uzyskać informacje na temat diet stosowanych czy to w poszczególnych rodzajach zaburzeń, czy po prostu w stanach chorobowych, które występują.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#WojciechKonieczny">Odpowiadając również panu senatorowi na pytania o te nikotynowe, beznikotynowe produkty… Proszę państwa, to jest oczywiście kwestia, którą omawialiśmy już wielokrotnie, może bardziej na posiedzeniach komisji, gdyż jest tam więcej czasu, możemy odpowiadać na konkretne pytania. Ale przypominając, powiem: to, że pewne produkty nie zawierają w sobie nikotyny, nie świadczy o tym, że nie są szkodliwe. To znaczy te substancje są wdychane do płuc, są w różnych stężeniach, one się ze sobą łączą, inaczej łączą się, kiedy są w temperaturze pokojowej, inaczej – kiedy są w temperaturze kilkuset stopni. I na pytanie o to, jaki jest wpływ tego, że one są w jakimś tam stopniu mniej szkodliwe, o tyle trudno jest odpowiedzieć, że na pewno ich szkodliwość nie wychodzi po pół roku czy po 2 miesiącach stosowania, podobnie jak w przypadku papierosów tradycyjnych, normalnych, tytoniowych, odpalanych od zapałki. Gdyby ktoś palił pół roku i przebadalibyśmy tego człowieka za jakiś czas, to również byłoby duże prawdopodobieństwo, że nie stwierdzilibyśmy jakichś odległych i długotrwałych zmian. Ale mówimy o czymś, co występuje po 10, 15, 20 latach, czasami po 3 latach palenia, stosowania tych urządzeń, wówczas oczywiście pojawiają się zmiany. Oczywiście, że te urządzenia są szkodliwe. Ale one pojawiły się zaledwie parę lat temu, niektóre pojawiły się miesiąc temu, niektóre rok temu, więc trudno spodziewać się tego, żeby Ministerstwo Zdrowia wskazało, że jakieś urządzenie, zawierające pewne substancje chemiczne, wywoła takie, a nie inne, dokładnie takie nowotwory czy schorzenia oskrzeli lub płuc. To jest kwestia, która oczywiście jest wiadoma, i odpowiednie jednostki ochrony zdrowia zajmujące się toksykologią potrafią wykazać, jakie są zagrożenia, ale tak jak w przypadku papierosów tradycyjnych pewne zagrożenia wychodzą po pewnym czasie, podobnie zresztą jak w przypadku innych używek. W związku z tym w świecie naukowym nie ma żadnej kontrowersji co do tego, żebyśmy mieli na siłę poszukiwać jakichś produktów, które będą niegroźne dla życia, dla zdrowia – takich substancji w tych produktach nie ma. A więc, tak czy owak, są to środki szkodzące, dlatego też projekty ustaw, które są procedowane w Ministerstwie Zdrowia czy też w Sejmie, służą ograniczeniu dostępności tych produktów i ta dostępność jest dzisiaj ograniczona ekonomicznie przez Ministerstwo Finansów. Ograniczenie dostępności ekonomicznej poszczególnych produktów to jedna ze skuteczniejszych form ich zwalczania. Drugą jest ograniczenie dostępności fizycznej, a trzecią… To wiąże się z zakazami albo z jakimiś ograniczeniami, czy to w sprzedaży, czy to w dostępności itd.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#WojciechKonieczny">Tak więc tutaj jest bardzo dużo różnych aspektów związanych z tymi produktami. Myślę, że szersza dyskusja od strony medycznej będzie toczyła się odnośnie do tych ustaw, które są przygotowywane w Ministerstwie Zdrowia, i ta dyskusja pewnie będzie krążyła wokół przepisów, które tam się pojawiają, wokół tego, dlaczego one są takie, a nie inne. Dzisiaj można powiedzieć, że Ministerstwo Zdrowia popiera ustawę Ministerstwa Finansów. Jak najbardziej uważamy ograniczenie dostępności ekonomicznej za jeden z warunków skutecznej walki z nikotynizmem jako takim. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#RafałGrupiński">Pytania są?</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, pan senator Krzysztof Bieńkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#KrzysztofBieńkowski">Mam pytanie do pana ministra dotyczące tych badań naukowych – bo ja na tym się będę opierał, na tym cała nasza działalność powinna się opierać, na dowodach naukowych. Skoro nie ma badań dotyczących szkodliwości e-papierosów, a tak chcemy z nimi walczyć jako państwo, to co państwo robią w zakresie tych produktów, w przypadku których są już badania, czyli zwykłych papierosów tytoniowych i alkoholu? Jeśli chodzi o alkohol, to szkodzi on nie tylko osobie, która go zażywa, lecz także całej substancji społecznej, i ograniczenie jego dostępności ekonomicznej powinno być priorytetem. Tymczasem tu nie ma takich działań. Są działania w zakresie nieprzebadanych produktów, na których szkodliwość nie mam żadnego dowodu, tak jak powiedziałem. Jeżeli takie dowody się pojawią, to wtedy będę działał. Niemniej jednak jak mam być przekonany jako senator, skoro nawet co do samej nikotyny nie ma jednoznacznych badań, że jest szkodliwa? Ale nawet gdyby była, to ograniczmy się do samej nikotyny. Pan minister, pan senator przedstawia tutaj swoje tezy, a nie badania naukowe. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WojciechKonieczny">Panie Senatorze, może… Nie chciałbym tu być zrozumianym jako… To znaczy chciałbym zmieścić się w ramach dyskusji parlamentarnej, może tak to powiem.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WojciechKonieczny">Panie Senatorze, jak to nie ma badań, że nikotyna jest szkodliwa? Co pan opowiada?</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Bieńkowski: Jednoznacznych nie ma…)</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#WojciechKonieczny">Nikotyna powoduje nowotwory: nowotwory jamy ustnej, nowotwory przełyku, nowotwory układu oddechowego, górnych i dolnych dróg oddechowych. Powoduje nowotwory piersi, nowotwory u mężczyzn, zaburzenia hormonalne. Wpływa na układ krążenia, na krew. Właściwie wszystko, gdzie się ta nikotyna dostaje… Na to wszystko ona szkodzi. Jak pan może opowiadać, że nie ma badań, skoro cały świat od dziesiątek lat wie, jak szkodliwa jest nikotyna? No nie wypada chyba w polskim parlamencie takich rzeczy wypowiadać, tak mi się wydaje, i jako minister, jako przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia jestem głęboko zaskoczony takim podejściem do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Bieńkowski: Proszę doczytać…)</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#WojciechKonieczny">Panie Senatorze, proszę zapoznać się z literaturą… No, nie wiem, co mam powiedzieć. W internecie proszę wpisać hasło „nikotyna”, proszę zgłosić się do instytutu onkologii w Warszawie i zapytać, czy nikotyna jest szkodliwa, czy nie. Nie wiem, jak… To są przecież oczywiste rzeczy, których w podstawówce uczą, nie musimy poruszać się po jakichś większych zakresach… Przepraszam, że tak do tego podchodzę. No ale jak można powiedzieć, że nikotyna nie jest szkodliwa?</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#WojciechKonieczny">Były pewne kontrowersje co do alkoholu, co do tego, czy alkohol w małych dawkach jest szkodliwy, czy nie jest szkodliwy. Dekadę temu były badania, z których wynikało, że w małych ilościach może być odbierany jako nieszkodliwa substancja. Dzisiejsze badania świadczą o tym, że nawet małe ilości alkoholu również są szkodliwe. I każde ilości nikotyny również są szkodliwe.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#WojciechKonieczny">Ja myślę, że tak naprawdę panu senatorowi bardziej chodziło o te nienikotynowe… o te papierosy, które nie zawierają nikotyny, te nośniki zawierające substancje wiążące, które potem się rozpadają, tworzą nowe substancje… Pewnie o to panu chodziło. Mogę powiedzieć, że wszelkie badania, które są wykonywane – bo są one wykonywane – tego dymu, który my wchłaniamy, może nie tyle dymu, ile mieszaniny gazów, które są wchłaniane, wytworzonych w wysokiej temperaturze… One są szkodliwe. Mamy laboratoria głównego inspektora sanitarnego, mamy laboratoria inspekcji farmaceutycznej. Kiedy poddajemy te substancje badaniom, to wychodzi, że ich szkodliwość jest oczywista. To, czego nie wiemy, to jak szkodliwe one się okażą za 20 lat. Nie wiemy, czy bardziej od jakiejś substancji, czy mniej. Bo w medycynie trzeba być konkretnym. Tak więc jak pan pyta mnie o konkrety, czy wiemy, jaki typ nowotworu jest najbardziej prawdopodobny w przypadku używania jakichś papierosów jednorazowych czy wielorazowych, to mogę panu odpowiedzieć, które nowotwory są najbardziej prawdopodobne. Niemniej jednak nie odpowiem panu dokładnie, bo to będzie wiadomo, kiedy ludzie, no niestety, na te nowotwory zachorują. A zachorują, tego możemy być pewni, bo takie dane już mamy, jest wiele takich badań.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#WojciechKonieczny">Mogę panu jeszcze powiedzieć, że są kraje, które wprowadzają listy substancji zakazanych, takich, których nie może być w papierosach elektronicznych. Na przykład Austria ostatnio przeprowadziła taki proces notyfikacyjny, tzn. spisała substancje, ma otwartą listę i w miarę, jak badania wskazują, jak bardzo te substancje są szkodliwe, dopisuje do listy te substancje. My także zastanawiamy się, czy tego rodzaju legislacji nie przeprowadzić. Również Unia Europejska jako taka będzie procedować następną dyrektywę antynikotynową. W niej także będą zawarte rozwiązania, co do których my współpracujemy, które współtworzymy. Być może nie za naszej prezydencji, ale za następnej ten akt zacznie się pojawiać w obiegu dokumentów, ponieważ prace nad tym się toczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#RafałGrupiński">Pan senator Jacek Włosowicz. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JacekWłosowicz">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#JacekWłosowicz">Panie Senatorze, mam następujące pytanie. Jak pan powiedział, dzisiejsze przedłożenie ma na celu ograniczenie dostępności ekonomicznej nowych substancji. Ale poinformował nas pan również, że trwają prace czy dyskusje w Ministerstwie Zdrowia nad przyszłością tych substancji. Czy mógłby nam pan coś na ten temat powiedzieć? Czy możemy się spodziewać, że takie prace w trakcie obecnie trwającej kadencji będą miały finał? I jaki on będzie? Czy np. myślicie państwo o całkowitym zakazie rozprowadzania takich substancji na terenie kraju? To by było, wiadomo, ważne ze zdrowotnego punktu widzenia, ale również gospodarczego, bo przedsiębiorcy, którzy tym się zajmują, też muszą w jakiś sposób planować swoją działalność. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#RafałGrupiński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WojciechKonieczny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WojciechKonieczny">Jak najbardziej, Panie Senatorze. Jest procedowana implementacja dyrektywy tytoniowej, która wkrótce trafi pod obrady Senatu. Jest to dyrektywa zakazująca nowatorskich wyrobów tytoniowych aromatyzowanych, a więc to aromatyzowanie zniknie. To jest ustawa, która wkrótce będzie. Drugą ustawą, która już została poddana pod obrady komisji w Sejmie, jest ustawa zakazująca używania wszelkich wyrobów, również nienikotynowych, osobom, które nie ukończyły osiemnastego roku życia… sprzedaży im tych urządzeń. Ta ustawa jest w Sejmie. Ponieważ wymaga technicznej notyfikacji, obecnie oczekuje na tę techniczną notyfikację, która zakończy się z końcem kwietnia, 28 kwietnia bodajże mija termin. Można się spodziewać, że pewnie w maju będzie dalej procedowana w Sejmie i trafi do naszej Izby.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#WojciechKonieczny">W ministerstwie prowadzimy działania zmierzające do dalszego uszczelnienia i one, powiedzmy… Na etapie najbardziej zaawansowanym, tzn. najbardziej zaawansowane pod względem zakazów, o co pan senator pyta, są te zmierzające do zakazania w ogóle używania jednorazowych e-papierosów w Polsce, wprowadzenia takiego zakazu, jaki wprowadziła np. Belgia – są szykowane takie przepisy – oraz zakazania aromatyzowania jakichkolwiek wyrobów nikotynowych, które są dostępne na polskim rynku, czyli będzie podobnie, jak to się stało z tymi tradycyjnymi, normalnymi, tytoniowymi papierosami czy teraz się dzieje z nowatorskimi wyrobami tytoniowymi. To mamy zamiar… To znaczy szykowany jest taki projekt, który może doprowadzić do zakazania aromatyzowania czegokolwiek, co na pewno zmniejszyłoby atrakcyjność tych wyrobów. Alternatywnym rozwiązaniem, nad którym również się zastanawiamy, jest takie, aby wprowadzić również zakaz substancji, które mogą występować w e-papierosach. Zresztą te projekty mogą kiedyś być połączone.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#WojciechKonieczny">Tak więc w tej chwili na etapie sejmowym… parlamentarnym są 2 projekty, a pozostałe są w trakcie szykowania w ministerstwie, chociaż trzeba sobie powiedzieć, że te dalej idące zakazy będą albo wymagały notyfikacji przez Unię, co będzie prawdopodobnie trwało ok. 2 lat… Bo trzeba sobie powiedzieć, że mniej więcej… Pan wspomniał o przedsiębiorcach. Jest również z tej strony wymagane, aby notyfikacja była odpowiednio długa. Zresztą w ustawie, w której implementujemy dyrektywę, dajemy 9-miesięczny okres do tego pełnego zakazu sprzedaży, więc… No, jest to brane pod uwagę, jest to przez nas dostrzegane. Ale zmierzam do tego, że być może – jest tu dosyć duże prawdopodobieństwo – ruszą prace unijne nad kolejną dyrektywą, rozszerzającą zakazy nikotynowe i nasze prace będą po prostu szły równolegle, czasowo to się może zbiec. Reasumując, powiem, że może się również pojawić w ciągu najbliższych 2, 3 lat dyrektywa unijna, która również u nas rozwiąże te problemy. Generalnie można powiedzieć, że zarówno w naszym ministerstwie, jak i w komisji zdrowia Parlamentu Europejskiego oraz w Komisji Europejskiej, w innych ciałach jest takie nastawienie, aby podobne rozwiązania wchodziły w życie w najbliższych latach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#RafałGrupiński">Nie ma więcej pytań do pana ministra…</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#RafałGrupiński">Jeszcze pan Krzysztof Bieńkowski.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#KrzysztofBieńkowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#KrzysztofBieńkowski">Nawiązując do słów pana ministra dotyczących oczywistości wywoływania raka przez nikotynę, pragnę powiedzieć, że Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem nie uznaje nikotyny za substancję rakotwórczą. Główne dowody na rakotwórczość nikotyny dotyczą dymu tytoniowego, Szanowni Państwo, a nie samej nikotyny. Kolejna rzecz: dotychczasowe badania wykazały, że nikotyna sama w sobie nie wywołuje mutacji DNA prowadzących do nowotworów. Szanowni Państwo, większość badań nad nikotyną i nowotworami opiera się na modelach zwierzęcych lub hodowlach komórkowych, co nie przekłada się na organizm człowieka, czyli nie ma jednoznacznych dowodów na rakotwórczość nikotyny. Poruszajmy się w sferze nauki, a nie domysłów i dywagacji medialnych czy też propagandowych. Oprócz nikotyny… Mówiłem też o substancjach bez nikotyny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Senator Wadim Tyszkiewicz: Panie Senatorze, przekonał mnie pan. Od dzisiaj zaczynam palić.)</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Michał Kamiński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#MichałKamiński">Ja przepraszam bardzo, ale teraz jest czas na pytania i ja nie za bardzo…</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Bieńkowski: Odniosłem się do mojego wcześniejszego pytania.)</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#MichałKamiński">No tak, ale teraz jest czas na zadawanie pytań, a nie na polemikę. To jest inny tryb po prostu. Teraz rozumiem, że pan minister…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WojciechKonieczny">Ja, Panie Marszałku, zobowiązuję się przesłać do pana senatora odpowiednie materiały świadczące o szkodliwości nikotyny. Jeżeli w to miejsce sprowadziliśmy dyskusję, to myślę, że będzie to wskazane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MichałKamiński">Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Senator Leszek Czarnobaj: I tak nie uwierzy.)</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#MichałKamiński">Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#MichałKamiński">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#MichałKamiński">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#MichałKamiński">Informuję, że przedstawiciel rządu zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytania zadane przez pana senatora Janusza Pęcherza i pana senatora Bieńkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#MichałKamiński">Czy zaproszeni goście pragną zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy? Nie.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#MichałKamiński">Siłą rzeczy nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#MichałKamiński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-70.10" who="#MichałKamiński">Pan senator Bieńkowski, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#KrzysztofBieńkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#KrzysztofBieńkowski">Można powiedzieć, że władza socjalistyczna mężnie walczy z problemami, które sama stworzyła. Jako rząd polski opodatkowaliście państwo liquidy bez nikotyny, o czym słyszeliśmy w dyskusji. Ludzie zaczęli używać liquidów z nikotyną w swoich urządzeniach e-papierosowych. Później opodatkowaliście liquidy z nikotyną i pojawiły się, rozprzestrzeniły tzw. jednorazówki, czyli jednorazowe e-papierosy. Teraz chcecie państwo opodatkować wszystkie e-papierosy i urządzenia. Do czego to doprowadzi? Doprowadzi do przerzucenia się użytkowników na tytoń, czyli zwykłe papierosy, które są dużo bardziej szkodliwe. Nie wiem, czy muszę tutaj kogokolwiek przekonywać, że to jest szkodliwe. Palenie tytoniu jest szkodliwe i są na to dowody naukowe, a w sferze nauki się poruszamy. I chcemy jako państwo doprowadzić do tego, żeby ludzie przerzucili się na palenie papierosów z tytoniem? No chyba nie. Podatki powinny mieć głównie funkcję fiskalną. O tym dzisiaj była mowa. W czasie posiedzenia komisji jeden z wybitnych specjalistów, pan profesor stwierdził, że wpływy do budżetu spadną, a szara strefa zacznie rosnąć. Tak że funkcji fiskalnej tu nie będzie. Zaszkodzimy zdrowiu Polaków, a funkcji fiskalnej nie będzie. W innych państwach, takich jak Szwecja, Nowa Zelandia czy Wielka Brytania, Szanowni Państwo, zmniejszyła się liczba palaczy tytoniu, palaczy tradycyjnych papierosów. Zrobiono to poprzez nakłanianie do tego, żeby ludzie zaczęli palić mniej szkodliwe, również według badań naukowych, e-papierosy.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#KrzysztofBieńkowski">I ostatnia sprawa. Na posiedzeniu komisji byli też obecni przedstawiciele branży produkującej te urządzenia czy liquidy. Oni tworzą kilka tysięcy miejsc pracy. Jeżeli państwo polskie nałoży te podatki, stworzy tę barierę ekonomiczną, to oni będą musieli zlikwidować te miejsca pracy. One powstaną gdzieś za granicą i, jak wiemy, te urządzenia będą sprowadzane z zagranicy. Co na tym zyskamy? Będzie więcej palaczy zwykłych papierosów, będą mniejsze wpływy do budżetu i będzie mniej miejsc pracy. Same minusy. Ja będę głosował przeciw tej ustawie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Stanisława Gawłowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#StanisławGawłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#StanisławGawłowski">Ja mam świadomość, że ta ustawa jest w dużej części podatkowa. Dzięki ostatniemu wystąpieniu pana ministra wiem, że trwają prace nad kolejnymi regulacjami dotyczącymi tego rynku, ale jest jeden obszar, który jest, w mojej ocenie, kompletnie niezauważany, a jest bardzo istotny. 100 milionów sztuk tej, użyję tego słowa, trucizny jest sprzedawanych rocznie w Polsce. To 100 milionów opakowań plastikowych, z twardego plastiku, zawierających baterie – zawiera je każde opakowanie – od których nie jest pobierana opłata produktowa. To zanieczyszcza środowisko. To jest śmieć, który nie jest poddawany procesom przetworzenia. Ja oczekuję… Mówię to, apeluję do panów ministrów, mając świadomość, że jeden z panów pracuje w Ministerstwie Zdrowia, a drugi z panów – w Ministerstwie Finansów. Być może tego obszaru nie dostrzegacie, ale te produkty, wszystkie, bez wyjątku, które są wprowadzane na rynek, tak jak każde inne produkty wprowadzane na rynek powinny być objęte tego typu opłatą produktową, opłatą za utylizację, za przetworzenie. Tylko w tym obszarze 100 milionów nieprzetworzonych sztuk trafia do środowiska naturalnego. I kto, przepraszam bardzo, ma za to zapłacić? Środowisko? Mała bateria wyrzucona do ziemi zakaża kilka metrów kwadratowych powierzchni ziemi. Taki jest efekt. A jak jest 100 milionów sztuk, to jaka powierzchnia jest zakażona? Kto za to zapłaci? Te produkty muszą być objęte odpowiednią opłatą, jeżeli mają zostać na polskim rynku, choć generalnie, w mojej ocenie, powinny być w całości zakazane. Ale nie tylko te. Każdy produkt, który jest w jakikolwiek sposób używany do palenia tytoniu, spalania, podgrzewania itd., powinien być objęty taką opłatą. Nie ma powodów, żebyśmy traktowali te produkty inaczej. One potem stają się odpadem i muszą być przetworzone. Ktoś musi za to zapłacić. Dlaczego obywatele mają płacić za to w opłacie za odpady komunalne albo dlaczego ma to się odbywać kosztem środowiska? W związku z tym uprzejmie proszę panów ministrów, żeby we współpracy z ministrem środowiska tego typu zapisy wprowadzić do polskiego prawa, które będzie skutecznie chronić środowisko przed tego typu odpadami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#MichałKamiński">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#MichałKamiński">Do protokołu złożyli swoje wystąpienia pan senator Janusz Pęcherz i pan senator Aleksander Szwed.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#MichałKamiński">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#MichałKamiński">Czy przedstawiciel rządu lub zaproszeni goście chcieliby jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo…</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Zgłasza się pan minister.)</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#MichałKamiński">Tak?</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#JarosławNeneman">Panie Marszałku, jeśli można, to przedstawię tylko drobne uzupełnienie do wypowiedzi pana senatora dotyczącej tego, że nasze regulacje będą przerzucały klientów, palaczy z wyrobów mniej, jego zdaniem, szkodliwych na wyroby bardziej szkodliwe. Powtórzę to, co mówiłem na posiedzeniu komisji. Gdy mówimy o wyrobach, o płynie do papierosów elektronicznych, ale nie tym zawartym w jednorazówce, tylko np. w zbiorniczku niezawierającym grzałki czy też dolewanym, to akcyza w przypadku 2 ml takiego płynu wyniesie 1 zł 92 gr, podczas gdy w przypadku zwykłego papierosa to będzie 12 zł 20 gr. Tak więc proszę zobaczyć, ile razy bardziej wyroby tradycyjne są opodatkowane. Również gdy patrzymy na relacje między wyrobem nowatorskim a tradycyjnym papierosem, to widzimy, że tradycyjny papieros jest 3 razy bardziej opodatkowany. Tak więc proszę nie mówić, że tymi regulacjami, które wprowadzamy, chcemy zmusić Polaków do tego, żeby palili tradycyjne papierosy. Nadal będą mogli mieć ekwiwalent w niższej cenie, jednak on będzie mniej atrakcyjny i będzie mniej zanieczyszczał środowisko. Ten aspekt, na który pan senator zwrócił uwagę, my też uwzględnialiśmy w naszych… Te 40 zł nie wzięło się z niczego, tu jest uwzględniony również ten element środowiskowy. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#MichałKamiński">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#MichałKamiński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu szóstego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#MichałKamiński">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 273, a sprawozdanie komisji – w druku nr 273 A.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#MichałKamiński">Proszę senatora Stanisława Pawlaka o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#StanisławPawlak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#StanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#StanisławPawlak">Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw – druk nr 273.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#StanisławPawlak">Rząd w dniu 4 lutego 2025 r. skierował projekt ustawy do Sejmu, druk nr 1009, celem uchwalenia przez Sejm. Pierwsze czytanie odbyło się w sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi 5 lutego 2025 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi po rozpatrzeniu projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 19 lutego 2025 r. wniosła o jego uchwalenie przez Sejm w brzmieniu zaproponowanym w sprawozdaniu z druku nr 1028. Drugie czytanie projektu ustawy Sejm odbyło na dwudziestym dziewiątym posiedzeniu w dniu 20 lutego 2025 r. Projekt ponownie został skierowany do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania do wniosku o odrzucenie projektu ustawy. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi na posiedzeniu w dniu 21 lutego 2025 r. przyjęła dodatkowe sprawozdanie, w którym wniosła o odrzucenie poprawki. Sejm uchwalił ustawę na dwudziestym dziewiątym posiedzeniu w dniu 21 lutego 2025 r. Za przyjęciem ustawy głosowało 230 posłów, 195 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#StanisławPawlak">W dniu 24 lutego 2025 r. ustawa wpłynęła do Senatu. Marszałek Senatu w dniu 24 lutego skierowała ustawę do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Komisja rolnictwa na posiedzeniu w dniu 26 lutego 2025 r., czyli wczoraj, rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw. Projekt ustawy został wniesiony przez rząd, dlatego ustawę omówił z upoważnienia ministra rolnictwa sekretarz stanu, pan Stefan Krajewski.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#StanisławPawlak">Ustawa reguluje następujące kwestie. Po pierwsze, wprowadza mechanizm warunkowości społecznej poprzez stworzenie podstaw prawnych dla wdrożenia warunkowości społecznej, proponując, aby system kontroli w ramach warunkowości społecznej bazował na istniejącym w Polsce systemie kontroli prawa pracy i zasad BHP sprawowanym przez Państwową Inspekcję Pracy oraz na systemie przyznawania i wypłaty płatności sprawowanym przez agencję płatniczą, której funkcję pełni Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#StanisławPawlak">Po drugie, ustawa wprowadza nowy ekoschemat w postaci płatności do materiału siewnego kategorii „elitarny” lub materiału siewnego kategorii „kwalifikowany”, w wyniku czego rolnik będzie mógł dobrowolnie podjąć zobowiązanie polegające na stosowaniu na gruntach ornych do siewu lub sadzenia materiału kategorii „elitarny” lub materiału siewnego kategorii „kwalifikowany” zbóż, roślin strączkowych oraz ziemniaków.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#StanisławPawlak">Ustawa rozszerza też możliwość przyznawania płatności do biologicznej uprawy w ramach tzw. ekoschematów, umożliwiając rolnikom otrzymanie wsparcia również za stosowanie nawozowych produktów mikrobiologicznych w celu poprawy aktywności mikrobiologicznej gleby oraz stymulacji procesu odżywiania roślin.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#StanisławPawlak">Ustawa zmienia ponadto przepisy stanowiące zasadę przyznawania płatności do integrowanej produkcji roślin. Z uwagi na to, że koszty ponoszone przez rolników są różne w zależności od grupy uprawy – uprawy sadownicze, warzywnicze czy uprawy jagodowe – zasadne jest odzwierciedlenie tych różnic w wysokości stawek płatności.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#StanisławPawlak">Ustawa doprecyzowuje definicję trwałych użytków zielonych w taki sposób, aby w przypadku uprawy traw w siewie czystym grunt orny nie podlegał, że tak powiem, przekwalifikowaniu na TUZ.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#StanisławPawlak">Ustawa zapewnia też wykorzystanie bazy danych zawierających wyniki badań agrochemicznych gleb przy przeprowadzeniu ewaluacji w Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2020–2027, prowadzonej przez Krajową Stację Chemiczno-Rolniczą oraz podlegające jej okręgowe stacje chemiczno-rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#StanisławPawlak">Ustawa wprowadza przepisy umożliwiające odzyskanie kwoty kary, w tym kary administracyjnej, w przypadku gdy decyzja o przyznaniu pomocy została już wydana, a środki zostały wypłacone. Ustawa wprowadza też mechanizm likwidujący niewspółmierność nakładów ponoszonych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w celu odzyskania należności, która nie przekracza w złotych równowartości kwoty 100 euro, poprzez uproszczenie procedury ustalania i potrącania takiej kwoty należności. W tym celu ustawa zmienia też ustawę z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027, ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy oraz ustawę z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-77.12" who="#StanisławPawlak">Ustawa ma wejść w życie 15 marca 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-77.13" who="#StanisławPawlak">Przedstawiciel Biura Legislacyjnego Senatu omówił uwagi szczegółowe do poszczególnych przepisów ustawy. Wyraził wątpliwości co do spójności proponowanego w art. 1 pkt 9 lit. c zapisu z pozostałymi przepisami art. 51 zmienianej ustawy i zaproponował poprawkę. Druga propozycja Biura Legislacyjnego stanowiła, że dodaje się art. 4a w brzmieniu: „Kontrola, o której mowa w art. 105a ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, przeprowadzana jest po raz pierwszy w stosunku do rolnika będącego osobą fizyczną w 2026 r.”. Proponowana poprawka trzecia zmieniała w art. 2 pkt 2, dodając zapis: „i Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa”. I wreszcie czwarta propozycja poprawki Biura Legislacyjnego miała na celu zmienić termin wejścia w życie ustawy z dnia 15 marca 2025 r. na dzień następujący po ogłoszeniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-77.14" who="#StanisławPawlak">W dyskusji głos zabrało 6 senatorów, wyrażając wątpliwości co do konieczności uchwalenia tej ustawy, szczególnie w części dotyczącej kontroli gospodarstw rolnych przez Państwową Inspekcję Pracy w ścisłej współpracy z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, o czym stanowi art. 105a ust. 2 i 4. Takie współdziałanie może skutkować podwójnymi karami. Zabierający głos wskazywali, że Państwowa Inspekcja Pracy może obecnie kontrolować bez dodatkowych upoważnień ustawowych. Art. 57a ust. 1 wprowadza możliwość nakładania kar administracyjnych w przypadku nieprzestrzegania wymogów warunkowości społecznej przez podmioty ubiegające się o przyznanie pomocy także m.in. na mocy decyzji administracyjnej. Senatorowie krytycznie ocenili termin wejścia w życie ustawy, tj. 15 marca 2025 r. Termin ten jednak wynika z terminu składania wniosków o dopłaty powierzchniowe.</u>
          <u xml:id="u-77.15" who="#StanisławPawlak">Przewodniczący komisji, senator Ryszard Bober, zgłosił wniosek o przyjęcie tej ustawy bez poprawek i poddał go pod głosowanie. W głosowaniu udział wzięło 9 senatorów, 3 senatorów głosowało za przyjęciem tego wniosku, 6 było przeciw, nikt się nie wstrzymał. Senatorowie nie zgłosili też żadnych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-77.16" who="#StanisławPawlak">Panie Marszałku, Wysoki Senacie, w związku z wynikiem posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w oparciu o art. 68 Regulaminu Senatu, wnoszę o poddanie pod głosowanie wniosku zgłoszonego podczas posiedzenia komisji. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#MichałKamiński">Teraz senatorowie mogą zadać pytania panu senatorowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#JacekWłosowicz">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#JacekWłosowicz">Panie Senatorze, mam następujące pytanie. Ta kwestia, czyli kwestia warunkowości, zajęła wam, jak sądzę, większą część posiedzenia komisji. Do tej pory było tak, że jeżeli pojawiła się inspekcja pracy i stwierdziła jakiekolwiek odstępstwo od zalecanych przepisów, to rolnik, załóżmy, był karany mandatem. Ten mandat, załóżmy, wynosił 300 czy 500 zł za jakieś… Nie wiem, może coś było brudne, może coś nie tak stało. A czy teraz ten mechanizm warunkowości będzie się bezpośrednio przekładał na to, że rolnik straci dopłaty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#StanisławPawlak">Właśnie to zabrało nam dłuższy czas w dyskusji, ponieważ doszliśmy do wniosku, że takie rozwiązanie może wywołać podwójną karę dla rolnika. Raz w przypadku kontroli Państwowej Inspekcji Pracy… Ona do tej pory kontrolowała bez umocowania w ustawie, o której dzisiaj mówimy, i takich kontroli było chyba ponad 100 tysięcy w ubiegłym roku. Teraz wprowadza się zapis, że Państwowa Inspekcja Pracy ma współdziałać z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Po pierwsze, agencja modernizacji ma podawać wykazy gospodarstw, w których stwierdzono jakiekolwiek uchybienia, a po drugie, Państwowa Inspekcja Pracy ma informować agencję restrukturyzacji o wynikach kontroli. To wywołało dyskusję nad tym, co sugeruje pan senator, czyli że może dojść do podwójnego ukarania – raz przez Państwową Inspekcję Pracy mandatem, a drugi raz przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa obniżeniem płatności czy potrąceniem płatności powierzchniowych, które rolnicy mają prawo otrzymać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#AleksanderSzwed">Szanowny Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#AleksanderSzwed">Pierwsze pytanie, które chciałem zadać, zadał już senator Włosowicz, ale mam też drugie. Mamy teraz nowelizację ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. W tej chwili jest 2025 r. Tak jak pan przedstawił to w sprawozdaniu, nanoszą państwo w planie strategicznym wiele istotnych, bardzo ważnych zmian, tylko dzieje się to trochę za późno. Ja sprawdziłem w ocenie skutków regulacji, jak to było w innych państwach. Tak znaczne zmiany inne państwa nanosiły po prostu dużo wcześniej. Czy na posiedzeniu komisji była debata o tym, że te zmiany są jednak trochę spóźnione i wprowadzają pewien chaos, jeśli chodzi o rolników?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#StanisławPawlak">Panie Marszałku, oczywiście była debata w tej sprawie, ale ona skupiała się bardziej na terminie wejścia w życie tej ustawy – 15 marca br., czyli za 16 dni. Nawet jeżeli dzisiaj tę ustawę rozpatrzymy i podejmiemy rozstrzygnięcie, to pan prezydent będzie miał mało czasu na jej ewentualne podpisanie. Stąd ta poprawka legislacyjna zaproponowana przez Biuro Legislacyjne. Ona stanowiła, że po opublikowaniu… Ale kierując się tym, że pierwsze wnioski o płatność mogą być składane 15 marca, rząd stoi na stanowisku – tutaj jest pan minister Krajewski, który o tym mówił – żeby jednak uchwalić tę ustawę tak, aby ona mogła wejść w życie właśnie przed 15 marca.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#StanisławPawlak">A co do terminu rozpatrywania tej ustawy, to my również podnosiliśmy argumenty mówiące o tym, że ona powinna być znacznie wcześniej przygotowana, tak żebyśmy mieli czas na jej dobre rozpatrzenie. Wolelibyśmy uchwalić ją w takim terminie, żeby rolnicy mogli się z nią zapoznać znacznie wcześniej, nie czekając na pierwsze dni składania wniosków obszarowych. Tym bardziej że ona wprowadza zmiany, o których ja mówiłem, zmiany dość zasadnicze w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#MichałKamiński">Pan senator Golba. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MieczysławGolba">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#MieczysławGolba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#MieczysławGolba">Ja mam takie pytanie. Wiadomo, że ten plan, o którym debatujemy, Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027, jest bardzo istotny, ważny dla polskich rolników. Moje pytanie jest takie: które konkretnie działania mają na celu poprawę efektywności wsparcia rolników, w szczególności w kontekście zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska? Według mnie ta debata, w ogóle dyskusja o… Czy to nie jest robione trochę za szybko? Pytam dlatego, że planujecie wprowadzić to już 15 marca. Czy nie jest tak, że to przede wszystkim przyczyni się do jeszcze większej biurokracji dla polskich rolników? Czy to nie będzie jak gdyby obciążać polskich rolników, jeżeli chodzi o dalsze lata ich działalności? Które konkretnie działania będą wspierać rolników, a które będą mogły im przede wszystkim zaszkodzić? Chodzi o większą biurokrację. No, tam są też kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#StanisławPawlak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#StanisławPawlak">W dyskusji ten temat się przewijał, była o tym mowa w czasie posiedzenia. Z tym że rozsądek nakazuje, żeby nie odkładać terminu debaty nad tym rozwiązaniem, nad tą ustawą. Trzeba jednak pomyśleć o terminie jej wejścia w życie, tak żeby umożliwić korzystanie z jej zapisów już w tym sezonie, czyli od 15 marca.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#StanisławPawlak">Które zmiany będą pozytywne, a które będą negatywne? Przyjmijmy założenie, że wszystkie są pozytywne dla rolników. Ja wiem, że trudno jest przekonać rolników do niektórych zapisów, do mnie docierają chociażby głosy w sprawie materiału siewnego, ale mimo wszystko, opierając się na projekcie rządowym, uważam, że rząd polski działa na rzecz rolników. I takie założenie, pracując w komisji rolnictwa, przyjąłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Senatorze, chciałbym zapytać jeszcze o konsultacje społeczne. Projekt był dosyć szeroko konsultowany, mamy cały raport z konsultacji, mamy też liczne uwagi. Bardzo wiele uwag, które zgłaszały podmioty, nie zostało uwzględnionych. Czy o tym też rozmawialiście państwo na posiedzeniu komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#StanisławPawlak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#StanisławPawlak">W tym zakresie komisja nie podjęła dyskusji, ponieważ nie wypłynęło w naszych rozmowach takie oczekiwanie czy zapotrzebowanie. Nie zapoznano nas z wynikami konsultacji społecznych, nie mówiliśmy o tym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, jeszcze raz pan senator Golba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MieczysławGolba">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#MieczysławGolba">Panie Senatorze, mam takie pytanie. Które zapisy według pana – bo pan dobrze zna potrzeby rolników – nie powinny znaleźć się w tej ustawie? Przede wszystkim chodzi o te, które mogą zaszkodzić polskim rolnikom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#MichałKamiński">Proszę od razu odpowiadać na zadane pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#StanisławPawlak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#StanisławPawlak">Moją rolą tutaj jest przekazanie tego, co się działo w czasie obrad, na posiedzeniu komisji, tak więc w tym miejscu nie zamierzam wygłaszać własnych poglądów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#MichałKamiński">Tak, Panie Senatorze, to nie jest miejsce do zadawania pytań o poglądy, bo to jest temat debaty. Dzisiaj… Senator sprawozdawca ma sprawozdawać to, co było na posiedzeniu komisji, i powinien to robić w sposób obiektywny, tzn… I tak, mam wrażenie, pan senator to robi, po prostu przedstawia racje, które zostały przedstawione na posiedzeniu. Taka jest jego rola.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Senator Stanisław Pawlak: I tak się staram…)</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MieczysławGolba">Zgadza się, Panie Marszałku. Oczywiście zgadzam się z tym. Tylko chodzi mi o to, że ja nie byłem na posiedzeniu komisji rolnictwa, bo nie jestem jej członkiem. To znaczy ja mógłbym tam być, bo wiadomo, że senator zawsze może być. Chodzi mi o to, że senator sprawozdawca dobrze zna tę ustawę, chodzi mi o jego, powiedziałbym… Jako sprawozdawca mógłby nam powiedzieć, które zapisy tej ustawy są, według niego, nie do końca jasne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MichałKamiński">Panie Senatorze, Panie Senatorze… No ale bardzo proszę, szanujmy się wzajemnie.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#MichałKamiński">Oczywiście pytanie pana senatora dotyczące tego, czy jakiś temat był poruszany i jakie padały głosy, jest jak najbardziej uzasadnione i takie pytanie nigdy nie będzie przeze mnie kwestionowane. Ale już pytanie o poglądy jest pytaniem do pana senatora, na które on z kolei nie powinien odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#MichałKamiński">Ale to jest niepotrzebna dyskusja, bo ja pozwalam na zadawanie pytań każdemu, kto ma na to ochotę. Tak więc bardzo proszę. Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zadać pytanie panu senatorowi sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MieczysławGolba">Panie Marszałku, mnie chodzi o stanowisko pana senatora sprawozdawcy, a nie o poglądy. Broń Boże, absolutnie nie chodzi mi o poglądy. Chodzi mi o jego stanowisko jak gdyby w szczególności… nie tylko jego stanowisko jako sprawozdawcy, ale jeszcze jego osobiste stanowisko, bo dogłębnie się tym zajmował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#StanisławPawlak">Ja odpowiem bardzo krótko. Swoje stanowisko zaprezentowałem w czasie posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Można się z nim zapoznać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#MichałKamiński">Bardzo dziękuję panu senatorowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#MichałKamiński">Projekt…</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Senator Stanisław Pawlak: Dziękuję, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#MichałKamiński">Bardzo panu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#MichałKamiński">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rolnictwa i rozwoju wsi.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#MichałKamiński">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefan Krajewski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-103.8" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Ministrze, o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-103.9" who="#MichałKamiński">Pan minister Krajewski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#StefanKrajewski">Oczywiście ta ustawa, jak wszystko, co nowe, wywołuje pewne obawy po stronie rolników. Ja rozumiem to, że rolnicy mają obawy, ale nie rozumiem polityków, którzy próbują przekręcać to, co mówi się na posiedzeniach komisji, to, co mówi się na posiedzeniach Sejmu. Chodzi o to, że my jakoby próbujemy karać rolników, wprowadzać jakieś nowe zobowiązania, które z niczego nie wynikają. Otóż, proszę państwa, projekt ustawy nie wprowadza żadnych nowych uprawnień kontrolnych dla inspekcji pracy. System kontroli w ramach warunkowości społecznej będzie bazował na istniejącym w Polsce systemie kontroli prawa pracy i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, kontroli sprawowanej przez Państwową Inspekcję Pracy. W związku z tym wspomniana weryfikacja będzie dotyczyła tylko tych rolników, którzy już obecnie podlegają kontrolom Państwowej Inspekcji Pracy. Zgodnie z przepisami o Państwowej Inspekcji Pracy kontroli w zakresie warunkowości społecznej będą podlegać rolnicy, którzy są pracodawcami, lub nie są pracodawcami, ale są przedsiębiorcami, na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące działalność gospodarczą na własny rachunek. Kontrole warunkowości społecznej nie obejmują podmiotów, które nie podlegały dotychczas kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, w tym zwłaszcza zatrudniających wyłącznie pracowników sezonowych, pomocników przy zbiorach. Inspekcja pracy ma prawo kontrolować podmioty zatrudniające pracowników, a więc, zgodnie z kodeksem pracy, osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. W praktyce w przypadku przedsiębiorstw rolnych będzie to zazwyczaj umowa o pracę.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#StefanKrajewski">Co będzie kontrolowane? Spełnienie wymogów warunkowości społecznej nie jest nowym obowiązkiem, a opiera się na przestrzeganiu wybranych powszechnych, krajowych norm prawa pracy oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#StefanKrajewski">Z czego wynika obowiązek wdrożenia warunkowości społecznej? Wynika on z art. 14 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2021/2115, które weszło w życie z dniem 7 grudnia 2021 r. Zgodnie z tym przepisem wszystkie państwa członkowskie są zobowiązane do wprowadzenia od 2025 r. do krajowego porządku prawnego mechanizmu warunkowości społecznej. Przypomnę, że zgodził się na to rząd Polski, który był reprezentowany przez pana premiera Mateusza Morawieckiego.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#StefanKrajewski">Kiedy te rozwiązania zostaną przyjęte na forum Unii Europejskiej? Przypominam, że rozporządzenie to zostało przyjęte większością głosów na posiedzeniu Rady do spraw Transportu, Telekomunikacji i Energii w dniu 2 grudnia 2021 r. Również Polska głosowała za wdrożeniem tego mechanizmu. Tylko jeden kraj, Bułgaria, wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#StefanKrajewski">Konsekwencja braku wdrożenia warunkowości społecznej wynika wprost z przepisów… Obowiązek wdrożenia mechanizmu warunkowości społecznej wynika wprost z przepisu art. 14 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego. Niewykonanie tych przepisów może narazić Polskę na odpowiedzialność państwa za uchybienie obowiązkom państwa członkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#StefanKrajewski">Co do zasady, w przypadku, gdy nie zostaną wdrożone przepisy Unii Europejskiej, Komisja Europejska nakłada na państwa członkowskie kary w wysokości 25% rocznych płatności. W przypadku niewdrożenia warunkowości społecznej byłoby to 25% płatności bezpośrednich oraz płatności obszarowych z II filaru, a więc ok. 1 miliarda euro. Takiemu obniżeniu podlegałyby kwoty refundacji pomocy przeznaczonej dla rolników. W kolejnych latach kwota mogłaby być jeszcze wyższa.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#StefanKrajewski">Uproszczenie, zmiana przepisów… W tym zakresie wszystko to postulaty odstąpienia od wdrażania warunkowości społecznej. Zniesienie zasady warunkowości społecznej może nastąpić wyłącznie na drodze zmiany przepisów Unii Europejskiej. W ramach sprawowania polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej zainicjowaliśmy dyskusję na temat uproszczeń przepisów dotyczących wspólnej polityki rolnej i wśród wielu zgłoszonych propozycji jest również taka, która przewiduje rezygnację z mechanizmu warunkowości społecznej. Będziemy dalej wspierać tę propozycję. Dodam, że 6 państw stoi na stanowisku, że w trakcie prac można by było właśnie odstąpić od warunkowości społecznej, jednak trzeba to przeprocedować na forum europejskim, z kolei 5 państw w 2024 r. wdrożyło dobrowolnie warunkowość społeczną – tam ona obowiązuje już od ubiegłego roku – w tym Austria, Francja i Dania.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#StefanKrajewski">Chciałbym tu jeszcze pokazać, jak wyglądają środki prewencyjne i jak wyglądały kontrole w poszczególnych latach.</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#StefanKrajewski">W 2019 r. Państwowa Inspekcja Pracy… Bo tutaj padło, że 100 tysięcy gospodarstw było… Nie, 100 tysięcy podmiotów w skali kraju. A gospodarstw, tych zatrudniających, to było – w zależności od roku – powyżej 100 czy powyżej 200… Nie, ta liczba chyba nawet nie przekroczyła 200.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#StefanKrajewski">Rok 2019: wykroczeń stwierdzono ogółem 47; mandatów karnych nałożono 12; kwota grzywny w mandatach w tysiącach złotych – 13; środki wychowawcze – 11; wniosków do sądu było 0; zawiadomienia do prokuratury – 0; porady techniczne – 312. No, te porady można nazwać krótko pouczeniem, co robić, żeby spełniać wymogi.</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#StefanKrajewski">Rok 2020: stwierdzono 87 wykroczeń ogółem; mandatów karnych było 16; kwota grzywny – 19 tysięcy zł; środki wychowawcze – 29; wnioski do sądu – 0; zawiadomienia do prokuratury – 0; porady techniczne – 644.</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#StefanKrajewski">Rok 2021: 131 wykroczeń ogółem; 26 mandatów karnych; kwota grzywny – 28 tysięcy zł; środki wychowawcze – 26; wnioski do sądu – 0; zawiadomienia do prokuratury – 0; porady techniczne – 731.</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#StefanKrajewski">Rok 2023: 110 wykroczeń ogółem; 27 mandatów karnych; kwota grzywny – 32 tysiące zł; środki wychowawcze – 28; porady techniczne – 814.</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#StefanKrajewski">Tak jak wcześniej mówiłem, inspekcja pracy może wszędzie kontrolować przestrzeganie zasad BHP, to wynika tylko i wyłącznie z ustawy o inspekcji pracy.</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#StefanKrajewski">Omawiana ustawa pojawia się dosyć późno ze względu na to, że trwały uzgodnienia z Komisją Europejską, ale też z Państwową Inspekcją Pracy. Chodziło o to, żeby objąć kontrolą jak największą grupę przedsiębiorstw, podmiotów. No i jesteśmy tu w stałym kontakcie, po to, żeby te uchybienia skutkowały bardziej poradami technicznymi, bardziej pouczeniami niż przyznawaniem konkretnych kar.</u>
          <u xml:id="u-104.16" who="#StefanKrajewski">No i oczywiście część tych rzeczy, o czym tu była mowa, te nowe ekoschematy pojawiają się na wniosek rolników i organizacji branżowych. Odbyły się szerokie konsultacje społeczne. Na kilku stronach prezentowałem ostatnio to, które organizacje uczestniczyły w ramach tych konsultacji. Jako resort rolnictwa staraliśmy się odnieść do wszystkich propozycji. Dodatkowo zajmował się tymi wszystkimi zmianami Komitet Monitorujący. Oczywiście, moglibyśmy tych ekoschematów nie wprowadzać od 2025 r., obowiązywałyby stare, ale na wniosek rolników chcemy to zmienić.</u>
          <u xml:id="u-104.17" who="#StefanKrajewski">Jeśli chodzi o warunkowość społeczną, to już dużo tutaj powiedziałem, nie chcę się powtarzać. Jeśli są jeszcze jakieś pytania, uwagi do mnie, to bardzo proszę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MichałKamiński">Dokładnie tak, Panie Ministrze, teraz jest czas, w którym senatorowie mogą zadawać – trwające wszelako nie dłużej niż minutę – pytania do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Pupa zgłosił się jako pierwszy. A innych senatorów proszę o zgłaszanie się do pana senatora sekretarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#ZdzisławPupa">Szanowny Panie Ministrze, rzeczywiście, problem edukacji, problem, można powiedzieć, instruktarzu, problem ze zwracaniem uwagi na bezpieczeństwo jest niezmiernie ważny i istotny, bo chodzi o to, aby nie dochodziło do nieszczęśliwych wypadków, aby nie dochodziło do dramatów w gospodarstwach rolnych i przedsiębiorstwach rolnych. To jest priorytet rządu. Chciałbym zapytać, jaka jest tu rola ośrodków doradztwa rolniczego. Ośrodki doradztwa rolniczego powinny w jakiś sposób bardzo wyraźnie wejść w taką rolę instruktażową, pomocową, doradczą, tak żeby nie dochodziło do takich sytuacji, że rolnicy są karani. Pan wspomniał, że zależy panu też na tym, aby nie dochodziło do karania rolników. No, wydaje mi się, że należy… A spotykam się z tego typu sytuacjami, tzn. nieraz rolnik przychodzi i mówi mi w biurze senatorskim, że został ukarany… no, może niesłusznie, może obecnie ta kara jest wysoka, jest dotkliwa i nieprzyjemna. Jednak problem polega na tym, że… No, czasami wystarczy rozmowa, wystarczy dać czas na to, żeby praktycznie naprawić pewne niedoskonałości, po to, żeby w tej sytuacji było, można powiedzieć, poczucie pewnej satysfakcji czy takiego roztropnego podejścia do trudnych spraw, żeby reakcja była jak najwłaściwsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#StefanKrajewski">Panie Senatorze, oczywiście ja zgadzam się z panem w 100%, bo wszystkim działaniom powinien towarzyszyć zdrowy rozsądek i w zależności od tego, jakie to były wykroczenia, jakie to było wykroczenie czy też niedopilnowanie ze strony chociażby tego przedsiębiorcy… To, żeby wcześniej stwierdzone uchybienie naprawić, poprawić… Na pewno jest tu ogromna rola nie tylko ośrodków doradztwa rolniczego, lecz także wszystkich instytucji działających na rzecz rolnictwa. KRUS prowadzi takie akcje, są organizowane konkursy, np. „Wypadek to nie przypadek”, w których zwraca się szczególną uwagę na spełnianie przepisów BHP. Ta świadomość oczywiście jest potrzebna w szkołach, począwszy od m.in. szkół, które są w nadzorze ministra rolnictwa i rozwoju wsi, ale też w szkołach rolniczych – tam ta edukacja też została wprowadzona. Tak że niezależnie od tego, jaka to jest instytucja, powinniśmy kłaść duży akcent na to, żeby takie szkolenia się odbywały. I one będą się odbywały. Wiem, że obecnie odbywają się spotkania ośrodków doradztwa rolniczego i Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w takim celu, żeby jeszcze przed rozpoczęciem naboru wniosków przekazać odpowiednią porcję wiedzy, czy to na zasadzie webinariów, czy na zasadzie spotkań w terenie. Jeśli takie spotkanie jest potrzebne, jeśli pan senator zgłosi w swoim okręgu taką potrzebę, to na pewno zgłoszą się instytucje, żeby takie szkolenie przeprowadzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#AleksanderSzwed">Ja trochę będę kontynuował to pytanie, które wcześniej było zadane. Mianowicie mówił pan, Panie Ministrze, o konsultacjach społecznych, o tym, że zostało zgłoszonych wiele uwag. No ale wiele również nie zostało uwzględnionych. I na pewno przy takim chaosie rolnicy mogą popełnić błąd. Jesteśmy przeciwko temu, żeby byli w jakiś taki systemowy sposób karani.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#AleksanderSzwed">No i chciałbym zapytać, jako że to nie zostało uszczegółowione w tej nowelizacji, czy inspektor Państwowej Inspekcji Pracy będzie miał możliwość lub obowiązek wcześniejszego powiadomienia rolnika o zamiarze wszczęcia kontroli w ramach warunkowości społecznej, czy taka kontrola będzie przeprowadzona nawet bez informowania rolnika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#StefanKrajewski">To wynika z ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy i to się odbywa na zasadach dotychczasowych, nic się nie zmienia. Nie wiem dokładnie, nie chcę tutaj opowiadać, czy ma obowiązek poinformować wcześniej, czy nie. Ale to jest na takich samych zasadach, na jakich dotąd te kontrole były prowadzone.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#StefanKrajewski">Co do konsultacji, to wiadomo, że jeśli ktoś wnioskował o to, żeby odstąpić od tej warunkowości społecznej, to ta uwaga nie została uwzględniona, jako że, tak jak i dzisiaj mówię, nie możemy tego zrobić, bo po prostu nas jako kraju członkowskiego na to nie stać. 4,5 miliarda zł, czy 4 miliardy zł… Lepiej wydać te pieniądze na pomoc rolnikom – a wiemy, że w wielu obszarach potrzeby są ogromne – niż płacić karę Komisji Europejskiej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Senator Aleksander Szwed: Czy mogę dopytać?)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#AleksanderSzwed">Jeżeli mogę, to poproszę o odpowiedź na tamto pytanie na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#AleksanderSzwed">I też chciałbym zapytać – jeżeli też nie będzie takiej wiedzy, to też będę prosił o odpowiedź na piśmie – do której instytucji i w jakim ustawowym terminie rolnikowi będzie przysługiwało prawo do wniesienia odwołania od decyzji Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie stwierdzonych niezgodności z wymogami warunkowości społecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#StefanKrajewski">No, to też jest zakres inspekcji pracy i ministerstwa, które nadzoruje Państwową Inspekcję Pracy. Ale jeżeli ktoś jest niezadowolony z rozstrzygnięcia, zawsze może skierować swoją sprawę do sądu. I zawsze z ustaleniami czy z karami możemy się nie zgodzić i ścieżka odwoławcza do tego jest przygotowana. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#StefanKrajewski">Oczywiście na piśmie konkretnie odpowiemy panu senatorowi, tak jak zawsze staramy się to czynić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Golba. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MieczysławGolba">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#MieczysławGolba">Panie Ministrze, ja mam takie pytanie. Rozmawiamy o tych karach, one są dla rolników takie najbardziej obciążające, często stresujące, bo, jak wiadomo, oni nie posiadają takiej administracji jak, załóżmy, firmy profesjonalne, które mają swoich prawników, nie tylko księgowych. Dlatego to jest jak gdyby temat warty trochę dłuższej dyskusji. Podał pan nam tutaj statystyczne wysokości tych mandatów czy obciążeń, którymi zostali dotknięci polscy rolnicy w roku 2020, 2021, 2022 i 2023. A czy pan ma informację, jakie były te obciążenia dla rolników w 2024 r.? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#StefanKrajewski">Pełnych danych jeszcze nie ma, bo te wszystkie zestawienia dopiero są przesyłane, ale, jeśli dobrze pamiętam, chyba 173 takie kontrole zostały przeprowadzone. Znowu powiem, że tu nic się nie zmieniło, nic nowego się nie wydarzyło. Co miałoby się wydarzyć?</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#StefanKrajewski">Co się tyczy kontroli, to rolnicy już po raz dwudziesty pierwszy będą składać wnioski o płatności obszarowe i doskonale wiedzą, jak się przygotować do kontroli. Różnego rodzaju kontrole, powierzchniowe, kontrole na miejscu, kontrole Inspekcji Weterynaryjnej, kontrole służb ochrony środowiska… To wszystko ma miejsce. I nie jest tak, że ta częstotliwość kontroli ma się jakoś zwiększać czy że chcemy wprowadzać nowe, bo nie na tym rzecz polega. Oczywiście wymogi warunkowości środowiskowej obowiązywały już dużo wcześniej, tam było wiązanie przestrzegania przepisów dotyczących ochrony środowiska… A z kolei warunkowość społeczna pojawia się po raz pierwszy i jest to powiązane z przestrzeganiem przepisów prawa pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MichałKamiński">Jeszcze pan senator Górski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MaciejGórski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MaciejGórski">Panie Ministrze, wspomniał pan, że Państwowa Inspekcja Pracy będzie kontrolowała rolników przedsiębiorców, którzy zatrudniają w swoich gospodarstwach pracowników na podstawie umowy o pracę. Ale wspomniał pan też, że Państwowa Inspekcja Pracy ma uprawnienia, żeby sprawdzać przestrzeganie przepisów BHP u wszystkich rolników, i że to też będzie wpływało na warunkowość. I mam pytanie: czy do tej pory Państwowa Inspekcja Pracy kontrolowała rolników pod względem BHP? Bo pan przedstawił dane odnośnie do mandatów, ale, jak rozumiem, jeśli chodzi o umowy o pracę. A czy pod kątem BHP rolników, którzy nie zatrudniają, Państwowa Inspekcja Pracy kontrolowała? I jaki jest plan kontroli takich rolników? Bo na 1 milion 200 tysięcy czy prawie 1 milion 300 tysięcy rolników… Pewnie 98% to są właśnie gospodarstwa rodzinne, w których tylko członkowie rodziny wykonują pracę. I pytanie, czy Unia Europejska nie będzie wnioskowała, żeby tę większą grupę kontrolować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#StefanKrajewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#StefanKrajewski">Panie Senatorze, z ogromną sympatią powiem, że, jak myślę, ja mógłbym panu zadać takie pytanie, a pan by mi mógł lepiej odpowiedzieć jako wieloletni pracownik biura kontroli Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Nic się nie zmienia. Tak jak powiedziałem wcześniej, inspekcja pracy działa na podstawie swojej ustawy i te kontrole prowadzi. A zasady karania tych przedsiębiorców czy wpływ ustaleń tych kontroli na wysokość dopłat… Jest tylko to nowe powiązanie wyników kontroli z dopłatami. I to też jest w zależności. Mówi się o 3%, ale ta kara może być niższa lub może być wyższa, gdy jest jakieś rażące uchybienie, długotrwałe, niedostosowanie się. Kolejne kontrole będą potwierdzać to, co się wydarzyło. Nie chcemy być jakimś aparatem opresyjnym wobec rolników, ale bezpieczeństwo i higiena pracy są bardzo ważne wszędzie, poczynając od Senatu, a na gospodarstwach rolnych kończąc. Wszędzie trzeba o to dbać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MichałKamiński">Tak jest. Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#AleksanderSzwed">Chciałbym dotknąć akurat tego problemu, o którym pan minister mówi. No bo tutaj wśród tych uwag, których państwo nie uwzględniliście… Jest tu następująca informacja: „System naliczenia kar nakładanych na rolników przez Państwową Inspekcję Pracy w ramach warunkowości społecznej budzi pewne wątpliwości co do swojej sprawiedliwości. Wysokość kar oparta na procentowym odliczaniu od dopłat bezpośrednich może prowadzić do nierównego traktowania. Gospodarstwa o wyższych dopłatach mogą być obciążane znacznie większymi stratami za identyczne naruszenia, co wydaje się nieproporcjonalne. Jednocześnie mniejsze gospodarstwa, choć zapłacą niższe kwoty, mogą odczuć te kary bardziej dotkliwie ze wzglądu na ograniczone zasoby finansowe”. No i jest tu też taka informacja, że Państwowa Inspekcja Pracy jak dotąd nakładała, poprzez mandaty, kary wynoszące 1–3 tysięcy zł. A gdy teraz to będzie odliczane od dopłat, to te kary będą mogły być o wiele, wiele bardziej dotkliwe. Jak pan do tego się odniesie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#StefanKrajewski">Oczywiście zostają takie mandaty, jakie były, oparte na tych samych zasadach. To obniżanie dopłat i wpływ tej kontroli na wysokość dopłat wynika wprost z przepisów unijnych. I tak jak jest w przypadku, o czym mówiłem, warunkowości środowiskowej, tak samo jest w przypadku warunkowości społecznej. No, to jest udział procentowy. Na pewno kiedy gospodarstwo jest mniejsze i dopłaty są mniejsze procentowo, to jest to dla niego duża wartość. Jednak to agencja restrukturyzacji na podstawie danych przekazanych przez inspekcję pracy podejmuje decyzję, nie inspekcja pracy. Tak więc, jak mówię, to nie jest nawet… To nie jest tak, że to jest podwójne karanie, bo obniżenie dopłat wynika wprost z naruszeń tych przepisów prawa pracy, których przestrzeganie kontroluje inspekcja.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Senator Aleksander Szwed: Jeżeli mogę dopytać…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MichałKamiński">Tak, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AleksanderSzwed">Rzeczywiście nie ma jakby podwójnego karania, ale te kary, które państwo wprowadzają w tym momencie, są o wiele bardziej dotkliwe dla rolników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#StefanKrajewski">Tak jak mówiłem, już w 2021 r. te decyzje zapadły. Żeby to zmienić, potrzeba zmiany na poziomie unijnym. Być może uda się to zmienić, oczywiście jak będzie wola większości. Jest w tej chwili moda na deregulację, na upraszczanie, począwszy od Europy, od Komisji Europejskiej, poprzez przepisy prawa krajowego… Ale też w wielu instytucjach o tym mówimy. Jeśli to się uda zrobić… Na pewno nie jest moją rolą karanie rolników, bo z gospodarstwa wyszedłem i dzisiaj brat tam jest na co dzień, więc nie zaprosiłby mnie na obiad świąteczny, jakbym zaczął nakładać takie kary, m.in. też na niego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Pupa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#ZdzisławPupa">Panie Ministrze, dlaczego się spieszycie z tą ustawą? Nie musiała być na tym posiedzeniu, można było ją jeszcze spokojnie przeprocedować. Myślę, że wtedy nie byłoby tylu pytań i takich, jakie padają. Z czym związany jest ten pośpiech?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#StefanKrajewski">15 marca 2025 r. rolnicy muszą już składać wnioski o płatności obszarowe. Tak jak powiedziałem, to dotyczy tych nowych ekoschematów. Gdybyśmy ich nie wprowadzili, to świat by się nie zawalił, rolnicy by wnioskowali o stare ekoschematy. To, tak jak mówiłem, odpowiedź na potrzeby branży. Dosyć długo trwały ustalenia i z Komisją Europejską, i tutaj. Procedowaliśmy to i na posiedzeniach komisji pojawiały się dylematy, pytania. Staraliśmy się na nie odpowiadać. Od 15 marca chcemy mieć ustalone zasady, tak żeby nie zmieniać ich w trakcie gry, w trakcie składania wniosków, dlatego tempo jest dosyć duże. W rolnictwie trzeba czasem działać szybko, bo pogoda się zmienia, więc musimy być do tego przyzwyczajeni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MichałKamiński">Pan senator Golba, potem pan senator Górski, później pan senator Pupa.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę. Pan senator Golba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#MieczysławGolba">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#MieczysławGolba">W związku z tym, że też jestem rolnikiem, mam 11 ha, a nawet trochę więcej, chcę zapytać jako rolnik.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#MieczysławGolba">Panie Ministrze, proszę konkretnie. Które rozwiązania wpłyną pozytywnie, przyniosą pozytywne skutki finansowe dla polskich rolników, zwłaszcza jeśli chodzi o nowe wyzwania związane z kryzysem klimatycznym i transformacją sektora rolniczego? Które konkretnie działania będą z korzyścią dla rolników, dla polskich rolników, dla polskiej wsi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#StefanKrajewski">Już mówię. Chociażby nowe ekoschematy, zwłaszcza dla pana, a także dla mojego brata, dla gospodarstw do 300 ha. Po to wprowadziliśmy ograniczenie, że z ekoschematów płacimy w przypadku gospodarstw do 300 ha, żeby nie wykorzystać tych pieniędzy z puli na duże gospodarstwa. Wiadomo, że podstawą jest gospodarstwo rodzinne, które jest określone w konstytucji. Ono jest określone właśnie jako gospodarstwo do 300 ha. Żeby później nie obniżać płatności w ramach ekoschematów tym, którzy mają gospodarstwa poniżej 300 ha, wprowadziliśmy tę zmianę.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#StefanKrajewski">Dopłata do materiału kwalifikowanego też jest, jak myślę, korzystna. Jeśli będziemy sięgać po materiał siewny kwalifikowany, będą lepsze efekty, będzie lepsza wydajność. To jest oczywiście materiał, nad którym pracują m.in. spółki Skarbu Państwa, instytuty. Chodzi o to, żebyśmy spełniali wymagania, ale też o to, żeby było mniejsze zużycie nawozów, środków ochrony roślin. Rolnicy sami z tego korzystali, tu było dopłacane w ramach pomocy de minimis, ale często rolnicy mają już pomoc de minimis wykorzystaną ze względu na dopłaty do kredytów i do innych rzeczy. W związku z tym zwrócili się do nas, żeby zastosować to w ramach nowego ekoschematu. Ten ekoschemat się pojawia.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#StefanKrajewski">W ogóle ekoschematy, które są… Mówię chociażby o przeoraniu słomy, zmieszaniu słomy z glebą czy zmieszaniu obornika z glebą. To oprócz warunków środowiskowych spełnia warunki społeczne. Znamy przecież sytuacje, kiedy sąsiad wzywa policję, bo obornik jest nieprzeorany i pojawia się nieprzyjemny zapach. To wszystko powoduje też jakieś napięcia społeczne.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#StefanKrajewski">Oczywiście także ekoschematy, o których mówimy, i dobrostany… Jest też zmiana punktacji po to, żeby w tych ekoschematach, gdzie było większe wykorzystanie pieniędzy i może ten aspekt środowiskowy był nie w pełni, że tak powiem, wykorzystany… To zmieniamy. To wszystko, tak jak mówię, było analizowane, było omawiane na wielu spotkaniach. Resort rolnictwa stara się być otwarty na spotkania i z branżą, i z rolnikami, którzy mają odmienne zdanie, którzy protestowali czy przychodzili na spotkania do resortu po to, żeby to uzgodnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę. Pan senator Górski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MaciejGórski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MaciejGórski">Dwa pytania, oba zainspirowane wystąpieniami przedmówców.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#MaciejGórski">Pan senator Pupa mówił o pośpiechu. Przecież mieliśmy rok albo 2 lata temu taką sytuację, że plan strategiczny wchodził z opóźnieniem i rolnicy byli w kampanii medialnej zachęcani do składania ewentualnych korekt. W każdym momencie rolnik ma prawo w okresie trwania naboru złożyć korektę. Sama formuła wniosku jest dosyć przyjemna, te dane po prostu są w systemie, trzeba je po prostu pozmieniać, nanieść te zmiany, które zachodzą. Chodzi więc o dodanie takiej korekty. I pan prezydent miałby czas na podpisanie tego – byłby tutaj zachowany odpowiedni termin – i my moglibyśmy troszeczkę dłużej nad tym popracować.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#MaciejGórski">I drugie pytanie… No, to jest raczej pochwała za ten ekoschemat z materiałem kwalifikowanym. To oszczędzi nam jednej wizyty w agencji, to jest dobry kierunek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#StefanKrajewski">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#StefanKrajewski">Pewnie można by było tak zrobić, że to wchodzi na starych zasadach, a później robi się zmianę, ale wtedy trzeba by przygotować przepisy przejściowe. Rolnicy poskładaliby wnioski, później ktoś by zapomniał złożyć korektę, ktoś by się od tego odwoływał, ktoś by podnosił, że nie miał możliwości skorzystania z nowego ekoschematu. Ja myślę, że to nie jest aż tak kontrowersyjna zmiana, żeby pan prezydent miał wątpliwości co do jej podpisania. Oczywiście pan prezydent podejmie taką decyzję, jaką zechce podjąć, ma takie prawo, niemniej jednak, tak jak powiedziałem, te zmiany w dużej mierze wynikają z potrzeb zgłaszanych przez samych rolników. To jest ważne, bo czas procedowania był dosyć długi. Sam Senat nie ma pewnie za dużo czasu na to, żeby się wypowiedzieć, ale my te różne głosy, które padały podczas naszych prac, staraliśmy się brać pod uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Ministrze, chciałbym jeszcze odnieść się do tej odpowiedzi, której pan udzielił na moje poprzednie pytanie. Mówił pan o tym w tym kontekście, że te bardziej dotkliwe kary dla rolników wynikają niejako z prawodawstwa unijnego. Czy państwo jako strona rządowa – i tu proszę o odpowiedź na piśmie – występowali do Komitetu Monitorującego, do Unii Europejskiej, żeby te zmiany nie szły jednak w kierunku większych kar dla rolników? Ja rozumiem, że nie ma intencji karania, no ale wprowadzacie państwo pewną możliwość dotkliwszego karania rolników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#StefanKrajewski">Nie chcę się już powtarzać, ale gdyby w 2021 r. nie wprowadzono warunkowości społecznej, gdyby nie powiązano przestrzegania przepisów prawa pracy z wysokością dopłat, dzisiaj by tego nie było. Nie wiem, czy poprzedni bądź obecny rząd występował w tej sprawie. Ja nie kojarzę, żeby takie pisma wypływały z ministerstwa rolnictwa, ale oczywiście sprawdzimy to i przygotujemy odpowiedź, odpowiedź na piśmie oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MichałKamiński">Proszę, pan senator Górski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MaciejGórski">I jeszcze jedno pytanie, pan senator Szwed mnie zainspirował. Panie Ministrze, a może lekko to zmienić? Czemu mamy karać procentowo, a nie kwotowo? Skoro Państwowa Inspekcja Pracy musi nałożyć mandat, to czemu nie odjąć od dopłaty kwoty tego mandatu? Wtedy wszyscy byliby traktowani sprawiedliwie – 1 tysiąc zł to 1 tysiąc zł – a nie karani procentowo. Czy była o tym dyskusja?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#StefanKrajewski">Dziękuję za ten głos w dyskusji, na pewno to przeanalizujemy. Nie wiem, czy byłaby taka możliwość, ale Departament Płatności Bezpośrednich wraz z Departamentem Prawnym pochyli się nad tą propozycją. Na pewno ją rozważymy. Jeżeli taka zmiana jest możliwa, to jestem jak najbardziej za.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MichałKamiński">Pan senator Pupa. Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#MichałKamiński">Później pan senator Golba, jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#ZdzisławPupa">Panie Ministrze, wczoraj Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi negatywnie zaopiniowała tę ustawę. Pan senator z waszej koalicji, pan senator Pawlak, zauważył… zgłosił taką uwagę co do szacunku dla urzędu prezydenta. Mnie się ta uwaga bardzo spodobała. Zwrócił pan uwagę, że do 15 sierpnia ta ustawa powinna być w jakiś sposób…</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Marca, marca.)</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#ZdzisławPupa">…że do 15 marca ta ustawa powinna być podpisana i wejść w życie. Pytanie, co zrobi pan prezydent. Czy wy macie jakąś umowę z panem prezydentem? Wiecie, że podpisze to szybko? Jak to wygląda na linii prezydent – rząd? Jeżeli tak się spieszymy, to powinno tu być jakieś porozumienie z panem prezydentem. Nie można stawiać prezydenta w takiej sytuacji i mówić: musisz podpisać tę ustawę, panie prezydencie, bo inaczej będzie źle. No, takiego porozumienia nie ma. Jak mówiłem, wczoraj komisja negatywnie zaopiniowała tę ustawę, i to głosami tej większości, która jest w Senacie, głosami obecnej koalicji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#StefanKrajewski">No, tak się stało, że te głosy rozłożyły się tak, a nie inaczej. Wiemy, jaki był wynik głosowania komisji. Podchodzimy z ogromnym szacunkiem i do urzędu pana prezydenta, i do polskich rolników. Tak jak powiedziałem, nie stać nas na płacenie tych kwot, które padają, za niewprowadzenie tych zmian. Poza tym nie chciałbym, żeby kiedykolwiek pieniądze zamiast na dopłaty, zamiast chociażby na pomoc krajową były przeznaczane na płacenie kar dla Komisji Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Pupa… A nie, pan już był. W takim razie nie ma więcej… Jeszcze pan senator Golba.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MieczysławGolba">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#MieczysławGolba">Panie Ministrze, jak wiemy, senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie poparła ustawy. Moje pytanie jest podobne tego, które zadałem wcześniej sprawozdawcy, senatorowi Pawlakowi. Czy według pana wszystkie zapisy w procedowanej ustawie są zapisami dobrymi dla polskiego rolnika, dla polskiej wsi? Czy pan jako minister rolnictwa widzi pewne zagrożenia w związku z zapisami w ustawie, które powinny być jednak usunięte?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#StefanKrajewski">Panie Senatorze, to jest, że tak powiem, sprytnie zadane pytanie. Do czego ja mogę się odnieść? To jest następstwo pewnych rozstrzygnięć, które zapadły. Te kary, tak jak w przypadku innych kontroli, pojawiają się w momencie, kiedy nieprzestrzegane są przepisy prawa pracy czy, tak jak wcześniej mówiłem, przepisy dotyczące kwestii zdrowotnych, weterynaryjnych i innych. Zatem to nie jest tak, że ktoś z automatu ma taką karę otrzymać. Wiąże się to z pewnego rodzaju obawami, tak jak w przypadku każdej zmiany, ale naprawdę ja wierzę głęboko w to, że w przypadku warunkowości społecznej czy w przypadku ekoschematów rolnicy są w stanie wypełnić wszystkie zobowiązania. Robią to od lat. W ubiegłym roku – pan senator wcześniej o tym mówił – były wprowadzane zmiany, ale to była odpowiedź na to, co działo się w tym czasie. Bo pamiętamy, jak podczas protestów, strajków pojawiły się kwestie tych słynnych norm GAEC i zmian w Europejskim Zielonym Ładzie. Staraliśmy się to zmienić i to zrobiliśmy, te zmiany, uproszczenia zostały wprowadzone. I dalej chcemy upraszczać pewne rzeczy, tylko musi być to zrobione zgodnie ze sztuką, muszą być odpowiednie zgody, a czas biegnie. Dlatego mam nadzieję, że pan prezydent z większą bądź mniejszą chęcią ustawę podpisze. Jeśli nie podpisze, to wtedy będziemy się zastanawiać, jakie rozwiązania tymczasowe czy inne metody procedowania wykorzystać, żeby nie ucierpieli na tym przede wszystkim rolnicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#MichałKamiński">Pan senator Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Ministrze, chciałbym zapytać o uwagę, którą w raporcie z konsultacji wniosła Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Państwo tej uwagi nie uwzględnili. Chodzi mi o przypadek, gdy podmiot kontrolowany nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w raporcie. Wówczas może na piśmie zgłosić umotywowane zastrzeżenia co do ustaleń w niej zawartych podmiotowi kontrolującemu w terminie 14 dni od dnia doręczenia raportu, chyba że bezpośrednio po zakończeniu kontroli na miejscu podmiot kontrolowany, który był obecny podczas tej kontroli, zgłosił kontrolującemu umotywowanie zastrzeżenia co do ustaleń zawartych w raporcie. Agencja wskazywała, że zgodnie z obowiązującymi przepisami w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 raport z kontroli nie zostaje sporządzony bezpośrednio po zakończeniu czynności kontrolnych. W związku z tym postulowała tutaj zapis, żeby ustalenia w nim zawarte podmiotowi kontrolującemu w terminie 14 dni od dnia doręczenia raportu… Chodzi o to, żeby podmiot kontrolowany, jeżeli nie zgadza się z takimi ustaleniami, mógł zawrzeć to w raporcie. Czy ta uwaga będzie w jakiś sposób w polskim prawodawstwie uwzględniona? Bo ona będzie chyba ważna dla tych rolników, którzy będą podlegali takiej kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#StefanKrajewski">Na podstawie obowiązujących przepisów prawa zawsze jest możliwość odwołania, a ścieżka odwoławcza jest też w protokole pokontrolnym przedstawiana czy rolnikom, czy innym podmiotom, które podlegają kontroli. Oczywiście na piśmie odniesiemy się do tej uwagi zgłoszonej przez agencję. Tych uwag było rzeczywiście dużo, teraz wszystkich już nie pamiętam. Odpowiemy panu senatorowi na piśmie, z czego wynikała ta odmowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#MichałKamiński">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#MichałKamiński">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefan Krajewski: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#MichałKamiński">Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#MichałKamiński">Otwieram dyskusję… A, pan minister zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytania zadane przez pana senatora Szweda.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#MichałKamiński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan senator Chróścikowski.)</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Chróścikowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#JerzyChróścikowski">Mam tutaj zgłoszone już do pana marszałka poprawki. Chciałbym tutaj zwrócić się do pana ministra, który bardzo pozytywnie wskazuje, że podejmuje dialog z komisją, żeby ewentualnie te uwagi dla nas, zgłaszane tutaj przez naszych kolegów, były może zmienione, bo po raz pierwszy wpisujemy warunkowość społeczną. Nie ukrywam, że to jest bardzo niebezpieczny zapis i to będzie skutkowało wprowadzaniem na przyszłość coraz większej liczby przepisów unijnych, które będą dotyczyły warunkowości, co będzie groziło odebraniem nie tylko rolnikom, lecz po prostu Polsce i innym krajom środków finansowych, które Unia Europejska w perspektywie finansowej przyznaje. No, tym bardziej że z tego, czego dotyczy dziś dyskusja… Chodzi o to, że chce się wprowadzić… I to jest na etapie wizji w Unii Europejskiej dotyczącej… Jedni twierdzą, że to jest raport komisarza, a jest drugi dokument, który mówi o tym, że będzie finansowanie w jednym pakiecie, czyli polityka rolna, polityka spójności będzie w to włączona. A jeśli będzie warunkowość czy będzie praworządność, to może rolnicy w ogóle nie będą widzieć pieniędzy, bo nie wypełniamy wymogów warunkowości i nie wypełniamy… Do tej pory rolnictwo było z tego wyłączone, a w tej chwili grozi mu próba wprowadzenia nowej wizji po 2028 r. Mam wielkie obawy co do tej warunkowości, którą my już wprowadzamy.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#JerzyChróścikowski">Bardzo się cieszę, że pan minister mówi o tym, że podejmujecie działania w Komisji Europejskiej w celu deregulacji i zmiany. To ja chcę panu pomóc, Panie Ministrze. Zgłaszam tu właśnie poprawkę, żeby tę warunkowość wykreślić. Będzie problem? Będzie większe przyspieszanie prac w celu negocjacji, załatwienia tego, żeby tą deregulacją wykreślić warunkowość społeczną, która… Chcę zwrócić uwagę na to, że pan sam powiedział, że tylko 5 krajów to wprowadziło. My się nie śpieszmy. Ja znam takie sytuacje, w których coś jest przez 3–4 lata niewdrażane, potem to idzie do trybunału i dopiero Trybunał Sprawiedliwości podejmuje decyzję, czy będzie kara, czy nie. Dlaczego od razu mamy straszyć karą? A skoro jeszcze proces idzie w tym kierunku, żeby wprowadzić wspomnianą deregulację, to mam nadzieję, że nikt nas tu karał nie będzie, i nie ma co straszyć rolników.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#JerzyChróścikowski">Taką poprawkę zgłaszam i uważam, że… Co prawda jest dyskusja dotycząca tego, czy rolnicy są tym objęci, czy nie. Tam jest zapis dotyczący tego, że oczywiście w tym roku tego nie będzie, a co do przyszłego roku, to już nie wiadomo, czy rolnicy będą tym objęci, czy nie, ale z tego wynika, że jeśli tego nie zmienimy, to prawdopodobnie w przyszłym roku kontrole będą obowiązywały rolników, nie tylko tych, którzy obecnie byli kontrolowani, cała rzesza rolników będzie podlegała kontroli.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#JerzyChróścikowski">Sam pan minister tu wspomniał, że nasze działania, działania KRUS idą w tym kierunku… Są podejmowane wszelkie działania związanie z dbaniem o bezpieczeństwo, są wielkie konkursy, kontrole itd., które mają charakter pozytywny, a nie rygorystyczny, nie wiążą się z karaniem. Dlatego jeszcze raz proszę pana ministra o przeanalizowanie tego i ewentualne odniesienie się na posiedzeniu komisji – bo będzie posiedzenie komisji – do tego, czy te poprawki, które zgłaszam, znoszące tę deregulację… znoszące tę warunkowość społeczną, tak abyśmy rolników i przedsiębiorców rolnych na tym etapie nie karali… A inspekcja jest inspekcją… Proszę bardzo, ale chodzi o to, aby nie włączać tego do potrącania należności z płatności bezpośrednich. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#MichałKamiński">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#MichałKamiński">Informuję również, że głos w dyskusji złożyli do protokołu panowie senatorowie Beniamin Godyla, Adam Szejnfeld i Aleksander Szwed, z kolei wniosek o charakterze legislacyjnym złożył pan senator Jerzy Chróścikowski.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#MichałKamiński">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#MichałKamiński">Czy przedstawiciel rządu chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefan Krajewski: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#MichałKamiński">Ponieważ zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, proszę Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi o ustosunkowanie się do przedstawionych wniosków i przygotowanie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#MichałKamiński">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-155.9" who="#MichałKamiński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu siódmego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-155.10" who="#MichałKamiński">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 270, a sprawozdanie komisji – w druku nr 270 A.</u>
          <u xml:id="u-155.11" who="#MichałKamiński">Proszę senatora Jerzego Chróścikowskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#JerzyChróścikowski">Wczoraj odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na którym rozpatrzyliśmy ustawę dotyczącą funduszy promocji produktów rolno-spożywczych. Komisja po krótkiej dyskusji przyjęła ustawę bez poprawek. Ustawa nie wzbudzała specjalnych kontrowersji. Jesteśmy za tym, żeby dać szansę na wprowadzenie tego, co zaproponowano – chodzi o Fundusz Promocji Roślin Oleistych. Z dyskusji wynikało, że zadowolone będą jeszcze inne podmioty, bo pszczelarze… Współpraca rolników, pszczelarzy z plantatorami roślin oleistych do tej pory była dobra, jest szansa na to, że oni również będą mogli z tego korzystać, bo jest określone, że 5% tych środków będzie mogło być przeznaczone dla nich. To nie budzi wątpliwości, bo wiemy, że tych funduszy jest więcej, a my zmieniamy tylko jeden fundusz. Chcę nadmienić, że jest Fundusz Promocji Mleka, Fundusz Promocji Mięsa Wieprzowego, Fundusz Promocji Mięsa Wołowego, Fundusz Promocji Mięsa Końskiego, Fundusz Promocji Mięsa Owczego, Fundusz Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych, Fundusz Promocji Owoców i Warzyw, Fundusz Promocji Mięsa Drobiowego, Fundusz Promocji Ryb i Fundusz Promocji Roślin Oleistych – to tu jest ta zmiana, o której mówię.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#JerzyChróścikowski">Tak że proszę Wysoką Izbę o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo panu senatorowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#MichałKamiński">Projekt tej ustawy został…</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#MichałKamiński">A, przepraszam bardzo. Czy są pytania do pana senatora sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Pupa: Tak…)</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pani senator Sekuła najpierw…</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#komentarz">(Senator Joanna Sekuła: Nie, ja do ministra.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#ZdzisławPupa">Kilka tygodni temu mieliśmy spotkanie z Polskim Związkiem Pszczelarskim. Była tam mowa o tym, że agencja restrukturyzacji za mało wspiera polskich pszczelarzy. W związku z tym mam pytanie w nawiązaniu do tego, na co pan senator sprawozdawca zwrócił uwagę, a mianowicie: z jakich pieniędzy będzie finansowany ten fundusz poświęcony promocji pszczelarstwa, poświęcony promocji wyrobów pszczelarskich?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JerzyChróścikowski">Tak jak powiedziałem, tutaj jest określona procentowo część tego Funduszu Promocji Roślin Oleistych, która jest przeznaczona właśnie dla pszczelarzy, i to jest 5%.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Pupa: Czyli to jest wystarczająca ilość?)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#JerzyChróścikowski">To jest pole negocjacji, to, co pszczelarze uzgodnili z producentami i z udziałem ministerstwa, jest zgoda, konsensus… To pszczelarze potwierdzili wczoraj na posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Maciej Żywno)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, kolejne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Senatorze, zmiany zawarte w nowelizacji są jak najbardziej pozytywne, ale też widzę w raporcie z konsultacji, że było wiele uwag, zarówno ze strony pszczelarzy, jak i innych podmiotów. Czy te uwagi były przedmiotem prac komisji? Czy w komisji mówiono o tych uwagach, które wnosili pszczelarze, propozycjach, w jakim kierunku powinna zmierzać ta nowelizacja, żeby była jeszcze bardziej pozytywna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#JerzyChróścikowski">Nie było takiej dyskusji. Powiedziałbym w skrócie: pszczelarze na koniec dziękowali, że teraz będą mogli korzystać, a do tej pory nie mogli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#MaciejŻywno">Nie ma więcej pytań. Dziękuję panu senatorowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#MaciejŻywno">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rolnictwa i rozwoju wsi.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#MaciejŻywno">Panie Ministrze, czy zechce pan zabrać głos? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#StefanKrajewski">Dokonaliśmy kilku ważnych zmian podczas procedowania tej ustawy, dotyczących głównie Funduszu Promocji Roślin Oleistych. Są one odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez producentów i przetwórców roślin oleistych.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#StefanKrajewski">Projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych objął następujące zmiany.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#StefanKrajewski">Pierwsza: do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na Fundusz Promocji Roślin Oleistych obowiązany będzie każdy podmiot, który nabywał towar od producenta w rozumieniu wytwórcy roślin oleistych, niezależnie od formy prawnej, od rodzaju prowadzonej działalności. Dotychczas do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na Fundusz Promocji Roślin Oleistych byli obowiązani przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie przetwórstwa roślin oleistych od swoich dostawców, bez względu na ich przeznaczenie. Zmiana ta podyktowana jest tym, że rynek roślin oleistych charakteryzuje się dużą dynamiką obrotu tymi roślinami przez innych uczestników rynku, nie tylko przez przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie przetwórstwa roślin oleistych, wobec czego obecnie przyjęty w ustawie z 2019 r. system naliczania wpłat nie obejmuje wartości całego rynku i konieczna jest weryfikacja tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#StefanKrajewski">Druga zmiana dotyczy rozszerzenia katalogu roślin oleistych o słonecznik, a tym samym możliwości realizacji działań promujących ten produkt i jego przetwory. Było to oczywiste niedopatrzenie w ustawie z 2019 r., wynikające zapewne z faktu niewielkiego areału uprawy słonecznika w tamtym okresie, wynoszącego zaledwie kilka tysięcy hektarów. W ostatnich 5 latach uprawa słonecznika nabrała dużej dynamiki. Areał uprawy oscyluje między 40 a 50 tysiącami ha. W związku z tym jest uzasadnienie dla wprowadzenia proponowanej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#StefanKrajewski">Dalej: umożliwienie prowadzenia działań, które będą wspierane przez Fundusz Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych oraz Fundusz Promocji Roślin Oleistych w taki sposób, aby obejmowały on również działania edukacyjno-informacyjne oraz inicjatywy badawczo-rozwojowe ukierunkowane na promocję wykorzystania biokomponentów i biopaliw ciekłych wytwarzanych z surowców rolnych. Zmiana wynika z tego, że sektor biopaliw stał się kluczowym odbiorcą polskiego rzepaku, albowiem 2/3 produkowanego w Polsce oleju rzepakowego kierowane jest do produkcji estrów metylowych kwasów tłuszczowych biodiesla. Z kolei w przypadku kukurydzy wdrożenie w Polsce benzyn silnikowych E10 do powszechnego obrotu, które nastąpiło w dniu 1 stycznia 2024 r., spowoduje według szacunków wzrost wykorzystania ziarna, głównie kukurydzy, na cele wytwórcze bioetanolu z dotychczasowego poziomu ok. 1 miliona t do ok. 1,5 miliona t. Istotna rola biopaliw dla gałęzi produkcji rolnej w pełni uzasadnia potrzebę umożliwienia promowania rozwoju także tego kierunku zastosowania rodzimych surowców rolnych.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#StefanKrajewski">Czwarta zmiana doprecyzowuje zapisy poprzez zaproponowanie technicznej zmiany, polegającej na wprowadzeniu wyłącznie elektronicznej formy składania deklaracji i wpłat na poszczególne fundusze promocji. Dotychczas deklaracje mogły być składane w 2 formach, tj. papierowej bądź elektronicznej. W celu zaoszczędzenia na czasie i kosztach oraz ograniczenia błędów przy wypełnianiu stosownego formularza, a także skrócenia czasu rozliczania wpłat przez KOWR proponuje się wprowadzenie wyłącznie elektronicznej formy składania deklaracji. Z uwagi na potrzebę dostosowania się podmiotów obowiązujących do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na fundusze do elektronicznej formy składania deklaracji oraz fakt, że zobowiązania są rozliczane w okresach kwartalnych, proponuje się wprowadzenie 12-miesięcznego okresu przejściowego i wejście w życie tych przepisów po upływie I kwartału 2026 r., tj. od 1 kwietnia 2026 r.</u>
          <u xml:id="u-165.7" who="#StefanKrajewski">Podczas prac sejmowych zostały na etapie drugiego czytania projektu zgłoszone poprawki obejmujące rozszerzenie katalogu produktów o produkty pszczele, tj.: miód, pyłek kwiatowy, pierzgę, propolis oraz mleczko pszczele, które mogą być objęte wsparciem z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. W toku prac sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi osiągnięto kompromis pomiędzy pszczelarzami a producentami owoców i warzyw, od których pochodzą wpłaty na ten fundusz, polegający na przeznaczeniu z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw kwoty do maksymalnie 5% środków finansowych przeznaczonych na realizację wszystkich zadań Funduszu Promocji Owoców i Warzyw w danym roku finansowym na działania dotyczące produktów pszczelich.</u>
          <u xml:id="u-165.8" who="#StefanKrajewski">W dniu 21 lutego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na dwudziestym dziewiątym posiedzeniu uchwalił ustawę o zmianie ustawy o funduszu promocji produktów rolno-spożywczych. 414 posłów było za. Komisja rolnictwa Senatu jednogłośnie poparła przygotowane zmiany.</u>
          <u xml:id="u-165.9" who="#StefanKrajewski">Oczywiście chciałbym tutaj powiedzieć też jedno zdanie. Te fundusze to nie są pieniądze publiczne, to są pieniądze branży, która sama w komisjach decyduje, na co pieniądze mają być przeznaczone. I to są pieniądze, które mają być przeznaczone tylko na promocję, edukację, szkolenia. Nie mogą być wydatkowane na jakieś działania inwestycyjne czy coś w tym stylu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#MaciejŻywno">Jak widzę, są pytania.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, Panie Senatorze…</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, teraz pani senator Sekuła.)</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#MaciejŻywno">A, przepraszam…</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Pupa: Panie Ministrze…)</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#MaciejŻywno">Przepraszam, sekundkę. Najpierw pani senator Sekuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#JoannaSekuła">Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#JoannaSekuła">Ja, Panie Ministrze, żeby utwierdzić się w przekonaniu co do zgodności tego, co pan powiedział, że mówimy tutaj o pieniądzach, które są pieniędzmi prywatnymi, będącymi w dyspozycji… Bardzo prosiłabym o informację, kto jest ich dysponentem i w jaki sposób te pieniądze są dystrybuowane.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#JoannaSekuła">I drugie pytanie, krótkie. Skoro mówimy o promocji roślin oleistych, to chciałabym zapytać, jak wygląda polityka celna, jeśli chodzi o oleje masowo sprowadzane z zagranicy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#StefanKrajewski">Dziękuję za to pytanie. Ta pierwsza część zmian, które zaszły, to właśnie odpowiedź na potrzeby branży. Branża rośli oleistych zgłaszała chociażby taki problem, że nie wszystkie pieniądze wpływają, bo nie każdy podmiot obracający tymi roślinami, tymi nasionami, ziarnem, tym wszystkim… Oczywiście nastąpiło uszczegółowienie i w tej chwili każdy podmiot będzie wpłacał określone pieniądze na Fundusz Promocji Roślin Oleistych. Zarządza tym komisja, która składa się z przedstawicieli branży, i oni decydują o tym, na co te pieniądze mają być wydatkowane. Są jedynie przekazywane informacje, a od strony technicznej wspiera tę branżę Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Ale tak jak powiedziałem, o wydatkowaniu decyduje branża.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#StefanKrajewski">Druga część pytania wykracza poza zakres tych zmian, poza zakres tej ustawy. Oczywiście taką informację będziemy mogli przekazać… Pytanie dotyczyło olejów sprowadzanych…</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#komentarz">(Senator Joanna Sekuła: No, nie będę mówiła o kierunkach, ale generalnie…)</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#StefanKrajewski">Spoza granic, rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#komentarz">(Senator Joanna Sekuła: Tak, spoza granic.)</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#StefanKrajewski">To jest oczywiście objęte działaniami… W części to są cła, a tam, gdzie nie ma ceł, są określone kontyngenty, chociażby w ramach tzw. ATM z Ukrainą. Gdy są przekroczone kwoty, to wtedy wracamy do ceł. Tak więc te wszystkie działania są prowadzone na podstawie przepisów prawa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, pan senator Pupa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#ZdzisławPupa">Pszczelarze na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi zgłaszali swego czasu uwagi dotyczące jakości miodu. Czy te pieniądze, które będą przeznaczane właśnie na promocję, będą w jakiś sposób… Czy ta promocja będzie wskazywała, że ten miód jest z Polski, jest zdrowy, z polskich pasiek, z polskich regionów, że został wyprodukowany przez pszczoły w pasiekach znajdujących się, można powiedzieć, w warunkach naturalnych? Bo jakość jest niepodważalna, jeżeli chodzi o polski miód. Czy będą jakieś specjalne oznaczenia? Jak pan to widzi, Panie Ministrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#StefanKrajewski">Tak, oczywiście oprócz tego, co się wydarzy w ramach funduszu promocji… Przypomnijmy, że na promocję pszczelarstwa, produktów pszczelich będzie przeznaczone 15% w ramach jednego funduszu i 5% w ramach drugiego funduszu. Ale niezależnie od tego ministerstwo rolnictwa prowadzi duże akcje informacyjne, edukacyjne, żeby konsumenci wybierali produkty polskie. Jest cała akcja „Kupuj świadomie”, która już od lat jest prowadzona, ale też oznaczenie „Produkt polski”. Oznaczenie produktów tym logo „Produkt polski” daje pewność, że to jest właśnie produkt, który powstał w całości w Polsce. W przypadku, kiedy wszystkie składniki są dostępne w Polsce, to musi powstać z polskich; jest określony procentowy udział składników spoza granicy pod warunkiem, że one nie występują w Polsce, głównie chodzi o owoce egzotyczne czy bakalie, które miałby trafiać jako dodatek do różnych produktów. Edukowanie jest ważne, oznaczanie też. Wchodzą nowe przepisy, które mają decydować, skąd dany miód pochodzi, czy z Polski, czy z terenu Unii. A więc to wszystko jest ważne i takie prace ciągle trwają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MieczysławGolba">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#MieczysławGolba">Panie Ministrze, to bardzo ważna zmiana ustawy, dlatego że promocja jest bardzo istotna, w szczególności w rolnictwie, bo rolnik często nie może sobie pozwolić na to, żeby promować z własnego budżetu pewne swoje produkty itd. Tu będzie miał możliwość, a to jest bardzo ważne dla tej omawianej ustawy i w szczególności dla niego. A ja mam takie pytanie: jakie konkretnie mechanizmy zostaną wprowadzone w celu zapewnienia efektywnego wykorzystania, jak gdyby zgodnie z celami ustawy, które… Chodzi o to, żeby dawać taki czytelny przekaz kierowany do rolnika, z czego będzie mógł skorzystać, jeśli chodzi o konkretne mechanizmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#StefanKrajewski">Jeśli mówimy o rozwoju pszczelarstwa, o inwestycjach, takich inwestycyjnych działaniach, inwestycjach odtworzeniowych, to oczywiście taką możliwość pszczelarze mają. Realizuje to Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Z kolei fundusz promocji… Tak jak powiedziałem, to te komisje, które są powoływane, decydują o działaniach, o kierunkach. To jest m.in. promowanie wspomnianych produktów na różnego rodzaju wystawach, targach, nie tylko w Polsce, lecz także poza granicami, to szukanie odpowiednich rynków zbytu, tak jak przeważnie wszędzie się to dzieje. Po to jest też promocja, żeby przekonywać konsumenta do używania miodu, produktów pszczelich. To wszystko dzieje się od lat. Co się zmienia? To, że więcej pieniędzy branża będzie miała do podziału. No, bardziej komisja, bo to komisja dzieli te środki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MaciejŻywno">Kolejne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, senator Chróścikowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Ministrze, tak jak pan minister już powiedział, te środki są zbierane. Można powiedzieć, że to fundusze za sprzedane produkty rolne, które rolnicy produkują. I z tych funduszy rzeczywiście mogą korzystać organizacje, głównie stowarzyszenia, zrzeszenia, które prowadzą promocję, czy tutaj, czy gdzie indziej. Ale mam tu pytanie. Mówimy o miodzie, o fałszowaniu miodu i o oznaczaniu. W Puławach niedawno było otwarte laboratorium, które jest wyposażone w dobry sprzęt do badania, ale niekompletny. Mam prośbę, żeby ministerstwo przychyliło się do tego… Przecież teraz miód jest importowany za 6 zł, co pszczelarzy do wściekłości doprowadza, chiński miód, a my nie mamy metody dobrego badania. W związku z tym skoro zbudowaliśmy dobre, wyposażone laboratorium w Puławach, to dodajmy tu drugi element, żeby skończyć to realizować i żeby nie było tak, że coś mamy, ale do końca nie mamy. Może wtedy ograniczymy napływ nie tylko ukraińskiego, ale i chińskiego miodu…</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Maciej Żywno: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#JerzyChróścikowski">…który naprawdę rozwala rynek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#StefanKrajewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#StefanKrajewski">Staramy się oczywiście odpowiadać na potrzeby naszych instytutów. Jeśli takie potrzeby będą zgłaszane, tak jak pan senator mówi… Ja w tym wydarzeniu nie uczestniczyłem, ale jeżeli takie potrzeby są zgłaszane, że coś trzeba dokończyć, doposażyć, to oczywiście jesteśmy przychylni. Jeśli trzeba, to odniesiemy się do tej kwestii na piśmie. I to nie jest tylko kwestia fałszowania, ale też odpowiednich przepisów, informowania. Dzisiaj jest modne chociażby mieszanie miodu z różnego rodzaju sokami, liofilizatami. Takie produkty są później sprzedawane i one zgodnie z przepisami prawa nie mogą się nazywać miodem. Mogą otrzymywać inne nazwy, np. „produkt miodopodobny”, „miodek”… Producenci mogą stosować jakieś inne nazwy, ale nie może to się nazywać „miód”. Jest też duży problem z tym, żeby ocenić, w jakim udziale jest tam miód, a w jakim np. sok owocowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, senator Golba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MieczysławGolba">Mam jeszcze jedno pytanie. Panie Ministrze, chodzi mi o to, czy w omawianej ustawie zostały uwzględnione propozycje zwiększenia udziału przedstawicieli w szczególności mniejszych producentów. Czy oni zostali jak gdyby dopuszczeni do tego, czy zwiększono ich udział? No i czy zostały, jeśli chodzi o ten segment mniejszych rolników, jak gdyby zaspokojone ich potrzeby, w szczególności jeśli chodzi o ich promocję, promocję ich produktów rolno-spożywczych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#StefanKrajewski">Wpływy do poszczególnych funduszy są stałe, a branża wskazuje osoby, które mają pracować w komisjach. To jest określone, udział tych osób w komisjach jest określony i nie da się tego ani zwiększyć, ani zmienić, bo to by wymagało dzisiaj tak naprawdę zmiany przepisów o funduszach promocji w całości. Ta obecna zmiana wynikała z konkretnej potrzeby zgłoszonej przez producentów i przetwórców roślin oleistych, w trakcie prac pojawiła się propozycja dodania nowej formy wsparcia dla pszczelarzy, dla pszczelarstwa, zostało to uwzględnione w toku prac, no i tak to dzisiaj wygląda. Czy te zmiany odpowiadają na wszystkie wyzwania i potrzeby? Czas pokaże. Tak jak jest z każdą nowością, przyjdzie czas na podsumowanie i weryfikację pewnych działań. Jeśli będą jakieś inne propozycje, to je też zbadamy – jesteśmy gotowi pochylić się nad nimi i je rozpatrzyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#MaciejŻywno">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefan Krajewski: Dziękuję ślicznie.)</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#MaciejŻywno">Informuję, że przedstawiciel rządu zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytania zadane przez panią senator Sekułę i pana senatora Chróścikowskiego.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#MaciejŻywno">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#MaciejŻywno">Informuję, że nikt się nie zapisał do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#MaciejŻywno">Dla porządku informuję, że głos w dyskusji do protokołu złożyli panowie senatorowie: Godyla Beniamin, Szejnfeld Adam, Szwed Aleksander, Świlski Ryszard.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#MaciejŻywno">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#MaciejŻywno">Czy przedstawiciel rządu chce jeszcze zabrać na koniec głos?</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefan Krajewski: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-184.11" who="#MaciejŻywno">Dziękuję serdecznie</u>
          <u xml:id="u-184.12" who="#MaciejŻywno">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-184.13" who="#MaciejŻywno">Przechodzimy do kolejnego punktu.</u>
          <u xml:id="u-184.14" who="#MaciejŻywno">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu ósmego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o rynku mocy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-184.15" who="#MaciejŻywno">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 269, a sprawozdanie komisji – w druku nr 269 A.</u>
          <u xml:id="u-184.16" who="#MaciejŻywno">Proszę senatora Henryka Piotra Siedlaczka o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Komisji Klimatu i Środowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#HenrykPiotrSiedlaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#HenrykPiotrSiedlaczek">26 lutego odbyło się wspólne posiedzenie połączonych senackich Komisji Klimatu i Środowiska oraz Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności, poświęcone ustawie o zmianie ustawy o rynku mocy – druk nr 269.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#HenrykPiotrSiedlaczek">Celem ustawy jest wprowadzenie do ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy mechanizmu tzw. aukcji dogrywkowych na rynku mocy, który pozwala na powtórzenie aukcji głównej albo uzupełnienie umów mocowych zawartych w wyniku rozstrzygniętej aukcji głównej, w przypadku gdy wyniki rozstrzygniętej aukcji głównej nie zapewniają możliwości utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do odbiorców końcowych. Jeżeli po przeprowadzeniu aukcji głównej albo jej unieważnieniu operator systemu przesyłowego stwierdzi, że nie będzie zapewnione średnioterminowe lub długoterminowe bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej, będzie miał możliwość dokonania zgłoszenia do ministra właściwego do spraw energii potrzeby organizacji aukcji dogrywkowej dla okresu dostaw, którego dotyczyła dana aukcja główna. Sposób przeprowadzania aukcji oraz procesy niezbędne do udziału w aukcji wpisują się w zasady dotyczące pozostałych aukcji funkcjonujących w ramach rynku mocy zatwierdzonego decyzją Komisji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#HenrykPiotrSiedlaczek">Został postawiony wniosek o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o rynku mocy bez poprawek. Połączone komisje wniosek ten przyjęły jednogłośnie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#MaciejŻywno">Czy są pytania do senatora sprawozdawcy? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#MaciejŻywno">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#komentarz">(Senator Henryk Piotr Siedlaczek: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#MaciejŻywno">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister klimatu i środowiska.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#MaciejŻywno">Czy pan minister chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#MaciejŻywno">Zapraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MiłoszMotyka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MiłoszMotyka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#MiłoszMotyka">To jest ustawa zmieniająca ustawę o rynku mocy, ale jest to także ustawa, która de facto dotyczy bezpieczeństwa energetycznego państwa. Wprowadza ona 2 ważne zapisy, czyli uzupełnia rynek mocy o dodatkowy proces przetargowy, który określamy jako aukcje dogrywkowe, oraz – to ten drugi aspekt – wydłuża termin przekazania przez przedsiębiorców formularzy informacji o pomocy przyznanej w związku z tym, co przeprowadziliśmy przez parlament, co zostało podpisane przez pana prezydenta i co ma, jak myślę, ponadpolityczne poparcie społeczne. Chodzi o mrożenie cen energii elektrycznej, o obowiązki przedsiębiorców z sektora MŚP, jeśli chodzi o drugą połowę 2024 r., w kontekście ceny maksymalnej energii elektrycznej. To jest istotne z punktu widzenia tych sygnałów, które odebraliśmy ze strony przedsiębiorców. No, były pisma ze strony Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, były też wnioski ze strony Ministerstwa Rozwoju i Technologii, odpowiednich departamentów tego ministerstwa. W przedmiotowej ustawie przedłużyliśmy termin obligatoryjnego złożenia odpowiednich sprawozdań z końca lutego do końca czerwca, tak aby dać przedsiębiorstwom energetycznym czas na odpowiednią akcję informacyjną, aby spółki skutecznie poinformowały przedsiębiorców o obligu złożenia tego oświadczenia, aby nie doszło do sytuacji, w której mogliby być oni narażeni na ewentualny zwrot pomocy publicznej. A więc tutaj wychodzimy naprzeciw wnioskom i sugestiom ze strony małych i średnich przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#MiłoszMotyka">Ale fundamentalne w tym zakresie jest wprowadzenie zasad dotyczących aukcji dogrywkowych. Nasz projekt umożliwia ich przeprowadzenie na 2029 oraz 2030 r. Na chwilę obecną, co prezentowaliśmy na posiedzeniu plenarnym Sejmu oraz na posiedzeniu połączonych komisji w dniu wczorajszym, planujemy, by w przypadku roku 2029 termin aukcji przypadał gdzieś na początku III kwartału. Ta ustawa wynika z… Bo to jest nowela ustawy o rynku mocy. Wcześniej, kilka tygodni temu, procedowaliśmy nad ustawą dotyczącą aukcji uzupełniających, które wprowadziliśmy ze względu na napiętą sytuację bilansową systemu, jaka jest prognozowana na lata 2029–2030 przez operatora systemu przesyłowego, czyli przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne. De facto to PSE bezpośrednio za to odpowiadają, to one analizują w zakresie swoich projekcji sytuację bilansową ze względu na moc. Wprowadziliśmy mechanizm aukcji uzupełniających na rynku mocy, co pozwala na zwiększenie podaży w tym zakresie, jednak sytuacja prognozowana przez operatora systemu przesyłowego na rok 2029… To wynika z rezultatów aukcji, które zostały przeprowadzone w grudniu ubiegłego roku. Duży wolumen magazynów został włączony do aukcji i uzyskał wsparcie w ramach tego mechanizmu, ale operator wskazuje, że tu powinny być większe możliwości, jeżeli chodzi o systemy dyspozycyjne. I takie możliwości daje nasz projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#MiłoszMotyka">Te aukcje dogrywkowe byłyby przeprowadzane tylko w sytuacji, gdy wyniki aukcji głównej na dany rok dostaw, czy to 2029, czy to 2030, wskazywałyby na ewentualny brak możliwości pokrycia zapotrzebowania na moc w systemie elektroenergetycznym. W takiej sytuacji to właśnie operator systemu przesyłowego przedstawiałby i rekomendację do przeprowadzenia dodatkowych aukcji dogrywkowych, które są przedmiotem tej ustawy, i uzasadnienie przeprowadzenia takich aukcji, i analizy bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej wraz z odpowiednimi parametrami aukcji. To jest mechanizm, w ramach którego będzie możliwe pozyskanie długoletnich kontraktów na nowe inwestycje, które będą dotyczyły i magazynów energii, i odpowiedzi odbioru, czyli DSR… I chodzi o jednostki, które będą też spełniały, co ważne – o tym też mówiliśmy, bo takie pytania były na posiedzeniu komisji w Sejmie i w Senacie – limity emisji CO2. Wysokoemisyjne jednostki nie będą uczestniczyć w tym mechanizmie. Zasadniczym celem, fundamentalnym celem tej ustawy jest nabycie mocy dyspozycyjnych, stabilnych mocy dyspozycyjnych, m.in. gazowych, na lata dostaw 2029 oraz 2030. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#MaciejŻywno">Czy są pytania?</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, pan senator Golba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MieczysławGolba">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#MieczysławGolba">Panie Ministrze, ogólnie ta ustawa nie budzi większych kontrowersji, zresztą na wczorajszym posiedzeniu komisji gospodarki omawialiśmy te zagadnienia i jednogłośnie to wszyscy poparliśmy, jak najbardziej. Niemniej jednak ja mam takie pytanie odnośnie do tej omawianej ustawy. W jaki sposób zmiany w tej ustawie wpłyną na rozwój odnawialnych źródeł energii i jakie mechanizmy zostały wprowadzone, aby zapewnić ich integrację z istniejącym systemem energetycznym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MiłoszMotyka">Szanowny Panie Senatorze, Panie Marszałku, to jest mechanizm, który jest wprowadzony i funkcjonuje, na lata 2018–2024. My jako Rada Ministrów przesłaliśmy Sejmowi taką ocenę funkcjonowania rynku mocy. I w istocie chodzi przede wszystkim o to, żeby zagwarantować naszemu systemowi elektroenergetycznemu realizację zapotrzebowania na moc, na stabilne dostawy.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#MiłoszMotyka">Jeśli chodzi o komponent odnawialnych źródeł energii, to omawiana ustawa w żaden sposób nie zablokuje ich rozwoju. Na tym polega też rynek i ta transformacja energetyczna, która trwa. Ona jest prowadzona w sposób stopniowy, inwestycyjny, i przez podmioty publiczne, i przez podmioty prywatne. Zawsze takie inwestycje i regulacje prawne – bo do tego pewnie pan senator też zmierza – mają służyć bezpieczeństwu energetycznemu państwa, czyli też odpowiedniemu zapotrzebowaniu na moc, i zawsze muszą być zgodne ze stanowiskiem operatora systemu przesyłowego. Ja podkreślam na etapie każdej projektowanej przez nas zmiany, że my nad tymi zmianami dyskutujemy, żeby one zawsze były bezpieczne z punktu widzenia zapotrzebowania na moc, zapotrzebowania na energię elektryczną, i żeby to wszystko było pozytywnie zaopiniowane przez operatora systemu przesyłowego. I tak jest w ramach naszej omawianej dzisiaj ustawy, jeśli chodzi o rynek mocy, aukcje dogrywkowe, ale tak jest też, jeśli chodzi o regulacje dotyczące odnawialnych źródeł energii, które, jak wskazują już przez nas przeprowadzone zmiany, jeśli chodzi o ustawę prosumencką, też te regulacje dotyczące ceny miesięcznej, ceny godzinowej, wpływają, razem z inwestycjami w magazyny energii, które dzięki rynkowi mocy bardzo mocno się rozwijają, na obniżenie cen energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#MiłoszMotyka">Pozytywnym zjawiskiem z punktu widzenia rynku mocy – obok magazynów energii, które ewidentnie się rozwijają, na to wskazuje m.in. wynik aukcji z grudnia na 2029 r. – jest też rozwój DSR, czyli jednostek, przedsiębiorców, którzy dążą do tego, żeby obniżyć swoje zapotrzebowanie na moc. Dzisiaj głównym wyzwaniem dla naszego systemu elektroenergetycznego, na które też zwraca uwagę nasz operator systemu przesyłowego, co ważne… Jest tutaj pan minister Wojciech Wrochna. Ta ustawa jest oczywiście przedyskutowana i powstała przy współpracy z pełnomocnikiem rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej. Główne wyzwanie to bilansowanie tej sieci. I takie główne wyzwanie stoi przed Polską na najbliższe lata. Wspomniany mechanizm wraz z poprawionymi regulacjami dotyczącymi odnawialnych źródeł energii i inwestycjami w nie oraz w magazyny energii mają nam ten bilans zapewnić. To jest wiele zmian, które będą procedowane. Ta dotyczy tego, byśmy mieli w base load odpowiednie zapotrzebowanie na moc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#MaciejŻywno">Jak rozumiem, jeszcze jedno pytanie? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MieczysławGolba">Tak, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MieczysławGolba">Panie Ministrze, bardzo dobrze, że pan się tutaj wypowiedział na temat większego zapotrzebowania na magazyny energii. To jest bardzo dobry kierunek. Ale ja mam takie pytanie. Czy odnośnie do tego zapotrzebowania na energię, jeżeli chodzi o prosumentów, o odnawialne źródła energii w szczególności, są planowane jakieś… Mam na myśli większe wsparcie odnośnie do prosumentów i, po drugie, odnośnie do małych i średnich przedsiębiorstw. Czy trwają prace w pana resorcie, aby jeszcze bardziej wesprzeć te działania np. ze środków KPO? Może poszedłbym mniej w stronę dofinansowania przeznaczonego na wiatraki, a bardziej w stronę magazynów, bo z tym jest problem, z wykorzystaniem energii. Z produkcją jest lepiej niż później z wykorzystaniem tej energii. Ta energia często jest gubiona gdzieś po drodze albo wypuszczana w powietrze. Niejednokrotnie te instalacje są wyłączane. Często to obserwujemy. Dlatego chodzi o to, żeby ten kierunek, o którym pan minister wspomniał… Czy trwają w pana resorcie prace, aby zwiększyć możliwość dofinansowania do magazynów energii, mniejsze dla prosumentów, a także dla małych i średnich przedsiębiorstw?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MiłoszMotyka">Bardzo dziękuję, Szanowny Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MiłoszMotyka">Panie Senatorze, chyba nie ujawnię za dużo, jeśli uchylę rąbka tajemnicy i powiem trochę o kierunkach działań i decyzjach, które już zostały podjęte. Przede wszystkim, jeśli chodzi o Krajowy Plan Odbudowy, to są środki na budowę magazynów energii w wielu projektach. Projekty, które są w resorcie klimatu i środowiska, dotyczą 1 miliarda zł na budowę społeczności, spółdzielni i klastrów energii oraz magazynów. Zdecydowana większość tych programów, projektów, które były przez gminy składane, zawiera m.in. magazyny energii. Zatem tutaj to dofinansowanie z KPO jest. Takie projekty realizuje też Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W ramach Funduszu Modernizacyjnego blisko 4 miliardy zł mają być przekazane na budowę magazynów energii. Po raz pierwszy obligo instalowania magazynu energii do instalacji fotowoltaicznej wprowadziliśmy w programie „Mój prąd 6.0”. Okazało się, że alokacja środków planowana była na wstępie na poziomie 350–400 milionów, a zapotrzebowanie – jak widać, z punktu widzenia ekonomicznego zasadne – na instalowanie magazynów energii wraz z instalacją fotowoltaiczną okazało się tak duże, że budżet programu został zwiększony do 1 miliarda 200 milionów. To są środki nie tylko z KPO, lecz także z Funduszu Modernizacyjnego. Również Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zastanawia się nad włączeniem środków z Europejskiego Banku Inwestycyjnego w budowę magazynów energii. Tak to wygląda, jeśli chodzi o programy NFOŚiGW, jeśli chodzi o programy ministerstwa, jeśli chodzi o to, co dzisiaj mamy na rynku. Także spółki, przedsiębiorstwa energetyczne, jeśli chodzi o wielkoskalowe programy i duże magazyny, same je realizują. I takie też programy w Krajowym Planie Odbudowy są wpisane w ramach tego działania.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#MiłoszMotyka">W ramach Krajowego Planu Odbudowy są środki na to, aby w umiarkowanie stabilne źródła offshore, czyli w morską energetykę wiatrową, polskie przedsiębiorstwa też mogły inwestować. Ale nie ma w Krajowym Planie Odbudowy środków na budowę wiatraków na lądzie, tak więc to jest mit. Wiatraki na lądzie powstają tam, gdzie jest to ekonomicznie, społecznie i ekologicznie, środowiskowo uzasadnione. I tam też one powstaną. Na końcu – taką ustawę procedujemy, prace są na etapie Stałego Komitetu Rady Ministrów – zawsze wiążąca będzie decyzja rady gminy, wspólnoty lokalnej. Jeśli dana inwestycja będzie niezgodna z interesem lokalnej wspólnoty, to tam ona po prostu nie powstanie. Zatem tutaj jesteśmy absolutnie spokojni, jeśli chodzi o proces planistyczny. Wszędzie musi być MPZP, jeśli chodzi o etap środowiskowy, tj. odpowiednie odległości od form ochrony przyrody, a jeśli chodzi o etap społeczny – pełna konsultacja w sprawie inwestycji i wiążąca decyzja uchwały rady gminy.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#MiłoszMotyka">My przeprocedowaliśmy już ustawę poprawiającą rozliczenia dla prosumentów, bo to, co zostało przez poprzedni rząd zmienione, jeśli chodzi o system rozliczenia z net-meteringu na net-billing, wynikało z prawodawstwa europejskiego. Dlatego też cały parlament, zarówno Senat, jak i Sejm, wówczas te rozwiązania poparł. To też były rozwiązania, które poprawiają autokonsumpcję i de facto bilans tego systemu, sprawiają, że instalacje prosumenckie nie są nadmiernym zagrożeniem dla bilansowania tego systemu, ale uważamy, że nadal należy je instalować z magazynami energii. Dlatego też wprowadziliśmy zasadę lepszego rozliczania zwrotu, jeśli chodzi o wyższą kwotę nadpłaty z depozytu. Podnieśliśmy ten depozyt o współczynnik korekcyjny, o 0,20, czyli o VAT, aby ten VAT, który jest jakby wpłacany przy poborze, nie był utracony. Wedle analiz takie będziemy mieli… Ta ustawa funkcjonuje od stycznia bieżącego roku. Pewnie w kolejnych miesiącach to rozwiązanie pozwoli na kilkaset złotych oszczędności, tyle zaoszczędzą ci, którzy zdecydują się na takie rozliczenia w systemie net-billing. To jest już dzisiaj przez nas wdrożone rozwiązanie. Oczywiście analizujemy sytuację rynkową pod kątem kolejnych rozwiązań. Z operatorem zwracamy na to uwagę. Jesteśmy w kontakcie, analizujemy, czy jesteśmy w stanie jeszcze bardziej poprawić ekonomikę tego procesu po kolejnych tygodniach, miesiącach, analizujemy, jak ta ustawa funkcjonuje, czy jest więcej instalacji. Patrzymy, jak działają magazyny, które są dofinansowane w ramach programu „Mój prąd” oraz kolejnych i są instalowane, jak wpływają one na sieć, jak ta krzywa się spłaszcza. Będziemy mogli powiedzieć, jak to wykorzystać, żeby po prostu obywatele mieli poczucie, że ta najgorsza energia, energia zmarnowana, już nie będzie, że tak powiem, leżała po ich stronie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, pan senator Pupa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#ZdzisławPupa">Panie Ministrze, można powiedzieć, że takim stałym elementem krajobrazu w Polsce są panele fotowoltaiczne, które znajdują się na wielu dachach czy w wielu miejscach i są wykorzystywane przez prosumentów do produkcji energii elektrycznej. Chciałbym zapytać w nawiązaniu do tego, co pan minister mówił już wiele razy, o to, kiedy będziemy widzieć tzw. instalacje hybrydowe, składające się z instalacji fotowoltaicznej, małego wiatraka i magazynu energii w domu? Celem jest tu właśnie to działanie, spłaszczenie tej krzywej…</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Maciej Żywno: Panie Senatorze, ale to nie dotyczy…)</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Miłosz Motyka: To nie dotyczy, ale szybko odpowiem…)</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#ZdzisławPupa">Ta ustawa dotyczy bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju. W to się wpisuje zadane pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MiłoszMotyka">Odpowiem króciutko, bo pytanie jest ważne. Kiedy będziemy widzieli efekty tego synergicznego działania? W istocie system zwany cable poolingiem – chodzi o możliwość współdzielenia – został wprowadzony już w ustawie z 2023 r. Niestety nie zafunkcjonował, dlatego też w ustawie sieciowej będziemy podchodzili szerzej do tego tematu, żeby móc to rozpowszechnić.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#MiłoszMotyka">Jeśli chodzi o wpływ magazynów energii, to on jest już widoczny. Tych magazynów niestety jeszcze nie ma tak dużo, żebyśmy mogli mówić o bezpośrednim wpływie na nasz system, bo jest to nowa technologia i dopiero będziemy zmieniali przepisy ustawowe. Jesteśmy tutaj w dialogu z branżą, aby one były, że tak powiem, sprawiedliwie dla systemu elektroenergetycznego wpięte. To wszystko już teraz się dzieje. Pierwsze regulacje dotyczące cable poolingu i współpracy różnych odnawialnych źródeł energii z magazynami energii zostały de facto stworzone ustawą z sierpnia 2023 r. Pewnie na efekty tej ustawy, jeszcze nie w pełni satysfakcjonującej, będziemy musieli poczekać. W ustawie sieciowej, która będzie kolejnym aktem prawnym przez nas procedowanym – to jest druk nr UC84 – i w połowie marca oddanym do konsultacji społecznych, publicznych… W pracach nad tym projektem ustawy również będziemy mogli się nad kwestią tego mechanizmu pochylić. Będę tutaj zapraszał do pracy wszystkich parlamentarzystów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#MaciejŻywno">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#MaciejŻywno">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Miłosz Motyka: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#MaciejŻywno">Czy jeszcze ktoś z zaproszonych gości chce zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#MaciejŻywno">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#MaciejŻywno">Nie ma osób zapisanych do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#MaciejŻywno">Dla porządku informuję, że głosy w dyskusji do protokołu złożyli senatorowie: Komarnicki Władysław, Szejnfeld Adam, Szwed Aleksander, Świlski Ryszard.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#MaciejŻywno">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#MaciejŻywno">Rozumiem, Panie Ministrze, że teraz podsumowanie…</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Miłosz Motyka: Chyba wyczerpałem temat.)</u>
          <u xml:id="u-198.11" who="#MaciejŻywno">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-198.12" who="#MaciejŻywno">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-198.13" who="#MaciejŻywno">Zamykam ten punkt.</u>
          <u xml:id="u-198.14" who="#MaciejŻywno">Zanim ogłoszę przerwę, bardzo proszę o komunikat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#AgnieszkaGorgońKomor">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#AgnieszkaGorgońKomor">Uprzejmie informuję, że posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie rozpatrzenia wniosków zgłoszonych na dwudziestym dziewiątym posiedzeniu Senatu do ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw odbędzie się dzisiaj o godzinie 15.20 w sali nr 182. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#MaciejŻywno">Ogłaszam przerwę do godziny 16.30.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 14 minut 59 do godziny 16 minut 32)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Szanowni Państwo Senatorowie, kolejne…</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Szanowni Panowie, kolejne, tj. trzydzieste posiedzenie Senatu zaplanowane jest na dni 12 i 13 marca 2025 r. Projekt porządku tego posiedzenia zostanie państwu dostarczony drogą elektroniczną.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Powracamy do rozpatrywania punktu trzeciego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy – Prawo lotnicze.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Komisja Infrastruktury przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o wprowadzenie poprawki do ustawy – druk senacki nr 261 A.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad przedstawioną poprawką, a następnie nad podjęciem uchwały w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do głosowania nad przedstawioną przez Komisję Infrastruktury poprawką. Poprawka uwzględnia zmianę przepisów wprowadzoną przez ustawę z dnia 24 stycznia 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto z pań i panów senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-201.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-201.10" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-201.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-201.12" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głosowało 92 senatorów, 92 było za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 2)</u>
          <u xml:id="u-201.13" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie ustawy w całości ze zmianą wynikającą z przyjętej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-201.14" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto z pań i panów senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-201.15" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-201.16" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-201.17" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-201.18" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głosowało 91 senatorów, 59 było za, nikt nie był przeciw, 32 się wstrzymało. (Głosowanie nr 3)</u>
          <u xml:id="u-201.19" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Prawo lotnicze.</u>
          <u xml:id="u-201.20" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Powracamy do rozpatrywania punktu czwartego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-201.21" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Komisja Obrony Narodowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wniosła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek – druk senacki nr 259 A.</u>
          <u xml:id="u-201.22" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-201.23" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto z pań i panów senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-201.24" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-201.25" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-201.26" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-201.27" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głosowało 92 senatorów, 92 było za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 4)</u>
          <u xml:id="u-201.28" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-201.29" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Powracamy do rozpatrywania punktu piątego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-201.30" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Komisja Budżetu i Finansów Publicznych przedstawiła projekt uchwały, w którym wniosła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek – druk senacki nr 264 A.</u>
          <u xml:id="u-201.31" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-201.32" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto z pań i panów senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-201.33" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-201.34" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-201.35" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-201.36" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głosowało 92 senatorów, 60 – za, 32 – przeciw, nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 5)</u>
          <u xml:id="u-201.37" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-201.38" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Powracamy do rozpatrywania punktu szóstego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-201.39" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 273 Z.</u>
          <u xml:id="u-201.40" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprawozdanie komisji przedstawi senator Stanisław Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#StanisławPawlak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Mikrofon!)</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak pan włączy mikrofon, będzie łatwiej.)</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Głos z sali: I to wystarczy.)</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#StanisławPawlak">Nadal nie działa?</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Działa, działa.)</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#StanisławPawlak">Teraz działa? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#StanisławPawlak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#StanisławPawlak">Z upoważnienia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedkładam sprawozdanie komisji, która na posiedzeniu w dniu dzisiejszym rozpatrzyła wnioski zgłoszone w toku debaty w dniu 27 lutego 2025 r. nad ustawą o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw. Przedstawiam Wysokiemu Senatowi następujące stanowisko: Wysoki Senat raczy przyjąć ustawę bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy senatorowie wnioskodawcy pragną jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan senator Bober…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#JerzyChróścikowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#JerzyChróścikowski">Prośba o poparcie poprawki, która ma na celu wykreślenie warunkowości społecznej. Obowiązywać to będzie rolników. Po raz pierwszy jest taka zasada, że Państwowa Inspekcja Pracy będzie kontrolowała rolników. Jesteśmy przeciw. I wykreślenie… Te poprawki temu służą i proszę o ich poparcie. W innym przypadku będę głosował przeciw. Mimo że chcę to wszystko rolnikom dać, będę musiał głosować przeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w przypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem senatora Bobera… tak, senatora Ryszarda Bobera o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto z pań i panów senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głosowało 93 senatorów, 60 – za, 33 – przeciw, nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 6)</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Powracamy do rozpatrywania punktu siódmego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-205.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiła projekt uchwały, w którym wniosła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek – druk senacki nr 270 A.</u>
          <u xml:id="u-205.12" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-205.13" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto z pań i panów senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-205.14" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-205.15" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-205.16" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-205.17" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głosowało 93 senatorów, 93 – za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 7)</u>
          <u xml:id="u-205.18" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-205.19" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Powracamy do rozpatrywania punktu ósmego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o rynku mocy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-205.20" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Komisja Klimatu i Środowiska przedstawiły projekt uchwały, w którym wniosły o przyjęcie tej ustawy bez poprawek – druk senacki nr 269 A.</u>
          <u xml:id="u-205.21" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-205.22" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto z pań i panów senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-205.23" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-205.24" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-205.25" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-205.26" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głosowało 93 senatorów, 93 – za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 8)</u>
          <u xml:id="u-205.27" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rynku mocy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-205.28" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-205.29" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Porządek obrad dwudziestego dziewiątego posiedzenia Senatu…</u>
          <u xml:id="u-205.30" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-205.31" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę jeszcze o chwilę ciszy na sali. Dobrze?</u>
          <u xml:id="u-205.32" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Porządek obrad dwudziestego dziewiątego posiedzenia Senatu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-205.33" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przed przystąpieniem do oświadczeń ogłaszam trzyminutową przerwę w obradach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-205.34" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 16 minut 40 do godziny 16 minut 41)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MaciejŻywno">Wysoki Senacie, wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#MaciejŻywno">Przystępujemy do oświadczeń senatorów poza porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#MaciejŻywno">Oświadczenia nie mogą trwać dłużej niż 5 minut. Nie mogą dotyczyć spraw będących przedmiotem obrad bieżącego posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, rozpoczyna pan senator Piotr Masłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PiotrMasłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#PiotrMasłowski">Bardzo krótkie oświadczenie skierowane do pani minister zdrowia Izabeli Leszczyny.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#PiotrMasłowski">W wykazie prac rządowych jest projekt ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zmiana, która jest szykowana, dotyczy czegoś, co opinia publiczna zna jako alkotubki. Projekt ma zmierzać w tę stronę, żeby tylko opakowania metalowe i szklane były dopuszczane, jeśli chodzi o sprzedaż alkoholu o pojemności do 300 ml. Korzystając z tego, że ta ustawa jeszcze nie ujrzała światła dziennego, chciałbym po raz kolejny zwrócić uwagę na problem tzw. małpek. Wnoszę o to, żeby alkohol wysokoprocentowy w małych pojemnościach miał ustandaryzowane opakowania. Po pierwsze, one nie powinny być kolorowe. Dzisiaj dyskutowaliśmy wiele o liquidach i o wdychaniu tytoniu, a raczej przyswajaniu nikotyny tą drogą. Myślę, że atrakcyjność tych opakowań także jest barierą… Po drugie, ujednolicenie opakowań pozwoliłoby w przyszłości wprowadzić to do systemu kaucyjnego, a więc uniknąć ogromnej ilości śmieci szklanych pozostałych po alkoholu w małych pojemnościach, które zalegają na naszych ulicach, bardzo często też w lasach. Akurat wczoraj byłem na kongresie w Pabianicach dotyczącym gospodarki odpadami i tam taki postulat, żeby tzw. małpki były włączone do systemu kaucyjnego, zgłosili prawnicy biorący udział w debatach. Tak więc wnoszę o to, co powiedziałem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, pan senator Stanisław Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#StanisławPawlak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#StanisławPawlak">Szanowny Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#StanisławPawlak">Swoje oświadczenie senatorskie chciałbym skierować do pani Barbary Nowackiej, minister edukacji. Dotyczy ono realizacji programu poprzedniego Ministerstwa Edukacji i Nauki.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#StanisławPawlak">„Willa plus” jest potoczną nazwą konkursu „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania”. Ministerstwo Edukacji i Nauki rozstrzygnęło go pod koniec listopada 2022 r. Minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek przekazał milionowe dotacje na zakup nieruchomości organizacjom powiązanym z Prawem i Sprawiedliwością oraz Kościołem. Wśród beneficjentów programu „Willa plus” znalazło się Stowarzyszenie Otoczenia Przedsiębiorców ProBiznes, mające siedzibę w miejscowości Pińczata koło Włocławka. Wymienione stowarzyszenie otrzymało z programu „Willa plus” 735 tysięcy zł na zakup domu z ogrodem we Włocławku przy ul. (…). Informuję, że Stowarzyszenie Otoczenia Przedsiębiorców ProBiznes wcześniej ze środków publicznych otrzymało co najmniej 936 tysięcy zł. Były to pieniądze przyznane przez Narodowy Instytut Wolności, Fundację Orlen, Fundację Pomocy Dzieciom „Dar Serca”, Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pod koniec 2022 r. stowarzyszenie zakupiło budynek mieszkalny z ogrodem we Włocławku. Zakupiona nieruchomość miała być przeznaczona do prowadzenia cyklicznych szkoleń, zajęć pozaszkolnych i pozalekcyjnych oraz warsztatów o zróżnicowanej tematyce. Dom miał być przygotowany do pełnienia tej funkcji. W związku z upływem czasu zwracam się o informację dotyczącą realizacji programu w zakresie działalności edukacyjnej i wspierania systemu oświaty z wykorzystaniem zakupionego obiektu. Proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#StanisławPawlak">Od kiedy funkcjonuje Stowarzyszenie Otoczenia Przedsiębiorców ProBiznes i jaką działalność prowadzi? Kto stanowi zarząd tego stowarzyszenia?</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#StanisławPawlak">Na jakim etapie są modernizacja zakupionego budynku i zakup wyposażenia nowej siedziby stowarzyszenia?</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#StanisławPawlak">Czy prawdą jest, że Stowarzyszenie Otoczenia Przedsiębiorców ProBiznes wcześniej było finansowane ze środków publicznych? Jeżeli tak, to z jakiego tytułu i w jakiej wysokości otrzymało środki? Czy nadal jest finansowane?</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#StanisławPawlak">Od kiedy ogół mieszkańców będzie mógł korzystać z działalności prowadzonej w tym obiekcie przez stowarzyszenie?</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#StanisławPawlak">Z mojej obserwacji wynika, że w obecnym czasie w zakupionym obiekcie nie jest prowadzona działalność statutowa.</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#StanisławPawlak">Serdecznie dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, zapraszam panią senator Jolantę Piotrowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#JolantaPiotrowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#JolantaPiotrowska">Rok temu przy okazji święta 8 marca starałam się zwrócić uwagę na istniejącą ciągle w Polsce nierówność. Pomimo licznych zmian legislacyjnych, społecznych, a także zmian w świadomości Polaków ciągle w wielu obszarach występują problemy z równym traktowaniem kobiet i mężczyzn. Ubolewam, że bardzo dobre zmiany na rzecz kobiet sportsmenek przyjęte przez parlament w ustawie o sporcie ostatecznie nie weszły w życie z powodu odesłania ustawy przez prezydenta do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#JolantaPiotrowska">Kobiety mają utrudniony dostęp do stanowisk kierowniczych, a co za tym idzie, mają średnio niższe dochody. Nierzadko na równorzędnych stanowiskach kobiety zarabiają mniej. W Unii Europejskiej różnica między wynagrodzeniami wynosi średnio 13% na korzyść mężczyzn. W Polsce tzw. luka płacowa wynosi od 4,5% do nawet 20%. Z bardziej szczegółowej analizy tego zagadnienia wynika, że różnice w wynagrodzeniach kształtują się niejednakowo w poszczególnych przedziałach wiekowych. W ubiegłym roku największa różnica w medianie zarobków kobiet i mężczyzn w Polsce według danych GUS wyniosła ok. 800 zł – w grupie wiekowej 35–44 lata. Kobiety w tej grupie wiekowej skupiają się na macierzyństwie, częściej też korzystają ze zwolnień lekarskich ze względu na konieczność opieki nad dziećmi. Część z nich w ogóle nie może podjąć pracy. W większych miejscowościach brakuje bowiem miejsc w żłobkach i przedszkolach, w małych gminach brakuje z kolei żłobków i przedszkoli. Nadzieją na zmianę tych tendencji jest realizacja programów „Aktywny rodzic” czy „Pierwszy dzienny opiekun w gminie”. To nie tylko daje możliwość likwidacji białych plam w opiece nad dziećmi do lat 3, lecz także wyrównuje szanse młodych kobiet na rynku pracy, i już widzimy w wielu regionach likwidację takich białych plam.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#JolantaPiotrowska">Luka płacowa dotykająca osoby w młodym wieku częściowo przekłada się wprost na wysokość ich późniejszych emerytur, choć tutaj trzeba uwzględnić fakt, że mężczyźni pracują dłużej.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#JolantaPiotrowska">Jednak w kwestii wyrównania płac kobiet i mężczyzn zauważalna jest tendencja do zmian. Ostatecznie odpowiedź dają unijna dyrektywa w sprawie równości wynagrodzeń i prace rządu nad jej wdrożeniem. Jednak luka płacowa to jeden z elementów omawianego tematu, potrzeba bowiem jeszcze wielu działań, by zwiększyć szanse kobiet w zakresie awansu zawodowego, rozwoju kariery zawodowej, udziału w zarządach, w samorządach czy w parlamencie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, pan senator Jarosław Rusiecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#JarosławRusiecki">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#JarosławRusiecki">Swoje oświadczenie w sprawie przypadającego w 2025 r. jubileuszu 1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego na króla Polski kieruję do pani marszałek Senatu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#JarosławRusiecki">Szanowna Pani Marszałek!</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#JarosławRusiecki">Zwracam się do pani marszałek z uprzejmą prośbą o informację, jakie oficjalne uroczystości są planowane przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej z okazji przypadającego w 2025 r. jubileuszu 1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego na króla Polski.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#JarosławRusiecki">Należy podkreślić, że jubileusz 1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego na króla Polski to ważny powód do świętowania. Tysiąc lat temu rozpoczęła się historia suwerenności Polski. Formalnie wówczas Polska stała się częścią europejskiej rodziny cywilizowanych narodów. Sandomierz, Wiślica i Kraków były ośrodkami, które miały zasadnicze znaczenie w tamtym okresie trwania państwa polskiego. Dwa z nich zlokalizowane są dzisiaj na terenie województwa świętokrzyskiego. Dlatego to bardzo ważne dla mieszkańców województwa świętokrzyskiego i nie tylko dla nich, aby w roku jubileuszu nadać temu wydarzeniu odpowiednią rangę i oprawę. Bez wątpienia obchody powinny uwzględniać wielowymiarowy aspekt historyczny, kulturowy i edukacyjny.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#JarosławRusiecki">Z wielką satysfakcją stwierdzam, że z uwagi na doniosłość jubileuszu 4 województwa – lubelskie, małopolskie, świętokrzyskie i podkarpackie – reprezentowane przez marszałków oraz zarządy województw podpisały list intencyjny w sprawie współpracy na poziomie ponadregionalnym. Celem współpracy jest podjęcie wspólnych działań, w tym m.in. organizacja wydarzeń kulturalnych o wysokiej randze artystycznej, wzbogaconych o aspekt historyczny, edukacyjny i społeczny. Wśród planowanych wydarzeń mają zostać zorganizowane koncerty, konferencje naukowe, a ponadto zaplanowane są okolicznościowe wydawnictwa. W samym tylko województwie świętokrzyskim ma zostać utworzony szlak samochodowy, kamperowy i wodny oznaczony jako „Szlak Tysiąclecia Korony Polskiej”. Jednocześnie logo 1000-lecia będzie promowane na środkach transportu publicznego.</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#JarosławRusiecki">Z uwagi na przedstawione okoliczności bardzo proszę panią marszałek Senatu o informację, jakie oficjalne uroczystości są planowane przez Senat RP z okazji przypadającego w 2025 r. jubileuszu 1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego na króla Polski. Bardzo dziękuję. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, pan senator Marek Komorowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MarekKomorowski">Panie Marszałku, chciałbym złożyć oświadczenie skierowane do minister edukacji Barbary Nowackiej.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#MarekKomorowski">Pani Minister!</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#MarekKomorowski">W związku z interwencjami składanymi do mojego biura senatorskiego dotyczącymi oczekiwanych podwyżek wynagrodzeń dla szkolnych intendentek, kucharek oraz pomocy kuchennych pragnę zwrócić uwagę, że praca tych osób, choć często niedostatecznie doceniana, stanowi fundament funkcjonowania każdej placówki oświatowej. To one z oddaniem i profesjonalizmem dbają o warunki bytowe uczniów, tworząc przyjazne środowisko, w którym uczniowie mają szansę rozwijać swoje talenty i spełniać marzenia. Ich zadania nie ograniczają się jedynie do przygotowywania posiłków czy utrzymania porządku. To także swoiste wsparcie emocjonalne, budujące poczucie bezpieczeństwa i wspólnoty wśród uczniów. Często pracują w okrojonym składzie, w trudnych warunkach, wykonując więcej obowiązków, niż przewiduje etat.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#MarekKomorowski">Wartość pracy powinna być mierzona nie tylko jej wymiarem materialnym, ale przede wszystkim społecznym oddziaływaniem. Szkolne intendentki, kucharki i pomoce kuchenne poprzez sumienną i nieustanną pracę kreują przestrzeń sprzyjającą nauce i wszechstronnemu rozwojowi młodzieży. Ich wysiłek powinien być odpowiednio wynagradzany, co stanowiłoby wyraz naszego społecznego uznania i troski o sprawiedliwość. Edukacja jest fundamentem rozwoju narodu. Zapewnienie godziwych warunków pracy osobom dbającym o codzienne potrzeby uczniów to strategiczna inwestycja w jakość procesu edukacyjnego. Lepsze warunki materialne przełożą się na wzrost motywacji tych pracowników i jeszcze wyższy standard opieki w placówkach oświatowych. Umożliwienie realizacji podstawowych potrzeb materialnych przekłada się na lepszą atmosferę w placówkach edukacyjnych, co wspiera efektywność nauczania i wychowania młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#MarekKomorowski">Mając na uwadze przedstawione kwestie, zwracam się do pani minister z prośbą o podjęcie odpowiednich działań, które pozwolą na rewizję zasad wynagradzania osób zatrudnionych w sektorze edukacji i opieki nad dziećmi oraz doprowadzą do podwyższenia wynagrodzeń szkolnych intendentek, kucharek oraz pomocy kuchennych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#MaciejŻywno">Zapraszam panią senator Joannę Sekułę.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#JoannaSekuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#JoannaSekuła">Moje oświadczenie kieruję do pana ministra nauki i szkolnictwa wyższego Marcina Kulaska.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#JoannaSekuła">Oświadczenie składam w imieniu grupy senatorów.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#JoannaSekuła">Zwracamy się z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie przedłużającego się postępowania w sprawie odwołania prof. Piotra Borka z funkcji rektora Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Pomimo wszczęcia procedury we wrześniu 2024 r. oraz zakończenia etapu postępowania dowodowego w styczniu 2025 r. decyzja w tej sprawie nadal nie została podjęta, co budzi uzasadnione obawy i niepokój w środowisku akademickim.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#JoannaSekuła">Sytuacja na uniwersytecie od dłuższego czasu jest przedmiotem licznych zgłoszeń dotyczących poważnych nieprawidłowości, w tym naruszeń prawa pracy i zasad etyki akademickiej. Potwierdzają to prawomocne wyroki sądowe, wyniki kontroli Państwowej Inspekcji Pracy oraz prowadzone postępowania sądowe i prokuratorskie. Ponadto zarówno Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, jak i Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich w swoich opiniach jednoznacznie wskazały na uporczywość naruszania prawa przez prof. Borka.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#JoannaSekuła">Doceniamy dotychczasowe działania ministerstwa w tej sprawie, w szczególności wszczęcie procedury odwoławczej oraz zgromadzenie niezbędnego materiału dowodowego. Zdajemy sobie sprawę, że decyzja dotycząca rektora uniwersytetu wymaga szczegółowej analizy i rozwagi, jednak dalsza zwłoka może negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie uczelni oraz całego środowiska akademickiego. W związku z tym prosimy pana ministra o jak najszybsze zakończenie postępowania i podjęcie decyzji w sprawie odwołania rektora. Oczekujemy również jasnych informacji na temat aktualnego stanu sprawy oraz przewidywanego terminu jej zakończenia. Jednocześnie podkreślamy potrzebę wypracowania skutecznych mechanizmów, które w przyszłości pozwolą na szybsze i bardziej zdecydowane reakcje na przypadki naruszeń prawa i standardów akademickich w polskich uczelniach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#MaciejŻywno">Bardzo proszę, pan senator Aleksander Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#AleksanderSzwed">Swoje oświadczenie chciałbym skierować do minister kultury i dziedzictwa narodowego, pani Hanny Wróblewskiej.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#AleksanderSzwed">Szanowna Pani Minister!</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#AleksanderSzwed">Od lat Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego organizuje bardzo ważny program, którego celem jest zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego realizowane poprzez konserwację i rewaloryzację zabytków. Dodatkowo w ramach programu „Ochrona zabytków” państwa resort uruchomił w roku bieżącym priorytet dedykowany zabytkom, które ucierpiały na skutek powodzi – system wsparcia dla zniszczonych zabytków.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#AleksanderSzwed">Proszę o udzielenie następujących informacji.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#AleksanderSzwed">Ile środków zostało przeznaczonych w 2025 r. na program „Ochrona zabytków”?</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#AleksanderSzwed">Ile środków przeznaczano rokrocznie w latach 2014–2024 na program „Ochrona zabytków”?</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#AleksanderSzwed">Ile środków przeznaczono w 2025 r. na priorytet związany z powodzią?</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#AleksanderSzwed">Którzy beneficjenci uzyskali dotację w 2024 r. z programu „Ochrona zabytków” w powiatach dzierżoniowskim, kłodzkim i ząbkowickim na Dolnym Śląsku?</u>
          <u xml:id="u-219.9" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MaciejŻywno">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#MaciejŻywno">Informuję, że lista senatorów zapisanych do oświadczeń została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#MaciejŻywno">Informuję, że protokół dwudziestego dziewiątego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej XI kadencji zostanie udostępniony senatorom w terminie 30 dni po posiedzeniu Senatu w Biurze Prac Senackich, pokój nr 255.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#MaciejŻywno">Zamykam dwudzieste dziewiąte posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej XI kadencji.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 17 minut 00)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>