text_structure.xml 143 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 01)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczą marszałek Małgorzata Kidawa-Błońska oraz wicemarszałek Rafał Grupiński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram szesnaste posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej XI kadencji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Na sekretarzy posiedzenia prowadzących listę mówców wyznaczam senator Ewę Monikę Kaliszuk oraz senatora Rafała Ambrozika. Jako pierwszy listę mówców prowadzić będzie senator Rafał Ambrozik.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wobec niewniesienia zastrzeżeń do protokołów jedenastego i dwunastego posiedzenia stwierdzam, że protokoły tych posiedzeń zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Informuję, że protokół trzynastego posiedzenia Senatu zgodnie z Regulaminem Senatu jest przygotowany do udostępnienia senatorom. Jeżeli nikt z państwa senatorów nie zgłosi do niego zastrzeżeń, to zostanie on przyjęty na kolejnym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Szanowni Państwo Senatorowie! Projekt porządku obrad…</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ćśśś!)</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Projekt porządku obrad został wyłożony na ławach senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W rozesłanym państwu projekcie porządku obrad znajdował się punkt: ustawa o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw; druk senacki nr 109. Komisja Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisja Ustawodawcza nie zakończyły prac nad tą ustawą i nie przygotowały sprawozdania z tej sprawie, więc punkt ten nie zostanie uwzględniony w porządku obrad zatwierdzonym przez Senat. Ustawa zostanie rozpatrzona na kolejnym posiedzeniu Senatu. Ponadto w rozesłanym państwu projekcie porządku obrad znajdował się punkt: ustawa o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawy o ochronie baz danych oraz ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi; druk senacki nr 111. Komisja Kultury i Środków Przekazu nie przygotowała sprawozdania i punkt ten nie zostanie uwzględniony w porządku obrad zatwierdzonym przez Senat. Po przygotowaniu sprawozdania przez komisję porządek obrad może zostać uzupełniony o rozpatrzenie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proponuję rozpatrzenie punktów od drugiego do szóstego oraz punktu ósmego projektu porządku obrad, pomimo że druki do tych punktów zostały dostarczone w terminie późniejszym niż określony w art. 34 ust. 2 Regulaminu Senatu. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Wysoka Izba przyjęła przedstawione propozycje.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wobec braku głosów sprzeciwu stwierdzam, że Senat przedstawioną propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wysoki Senacie! Proponuję uzupełnienie porządku obrad o punkt: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia Międzynarodowego Dnia Parlamentaryzmu oraz 135. rocznicy utworzenia Unii Międzyparlamentarnej – i rozpatrzenie go jako punktu pierwszego porządku obrad. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Wysoka Izba przyjęła przedstawioną propozycję.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wobec braku głosów sprzeciwu stwierdzam, że Senat przedstawioną propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat zatwierdził porządek obrad szesnastego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej XI kadencji.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Informuję, że w przypadku braku wniosków o charakterze legislacyjnym do punktu pierwszego Senat podejmuje uchwałę w tej sprawie bezpośrednio po jego rozpatrzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Informuję, że głosowania w sprawach punktów rozpatrzonych dzisiaj zostaną przeprowadzone pod koniec dzisiejszego dnia obrad. Jutro wznowimy obrady o godzinie 12.00.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku obrad…</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#komentarz">(Senator Jerzy Fedorowicz: Pani Marszałek!)</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan senator…</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Do mikrofonu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JerzyFedorowicz">Przepraszam, bardzo przepraszam, że w takim trybie, ale odszedł jeden z największych artystów polskiego filmu, teatru i nauki, pan prof. Jerzy Stuhr.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JerzyFedorowicz">Czy pani marszałek mogłaby poprosić, żeby Senat uczcił minutą ciszy jego śmierć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę państwa o powstanie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Wszyscy wstają) (Chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Senator Robert Mamątow: Wieczny odpoczynek racz mu dać, Panie.)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">(Zgromadzeni odpowiadają: A światłość wiekuista niechaj mu świeci.)</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#komentarz">(Senator Robert Mamątow: Niech odpoczywa w pokoju wiecznym.)</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#komentarz">(Zgromadzeni odpowiadają: Amen.)</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia Międzynarodowego Dnia Parlamentaryzmu oraz 135. rocznicy utworzenia Unii Międzyparlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Projekt rozpatrywanej uchwały został wniesiony przez grupę senatorów i zawarty jest w druku nr 120. Zgodnie z art. 84 ust. 6 Regulaminu Senatu projekt ten po uzgodnieniu z klubami i kołem senackim został włączony do porządku obrad z pominięciem pierwszego czytania. W przypadku niezgłoszenia wniosków legislacyjnych zostanie on przyjęty przez aklamację, jeżeli nie zostaną zgłoszone sprzeciwy w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Projekt uchwały przedstawi upoważniona przedstawicielka wnioskodawców, senator Gabriela Morawska-Stanecka.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę panią senator o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Na początku mojego wystąpienia bardzo prosiłabym o włączenie filmu.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Projekcja filmu)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Mam dzisiaj ogromny zaszczyt przedstawić projekt uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uczczenia Międzynarodowego Dnia Parlamentaryzmu oraz 135. rocznicy utworzenia Unii Międzyparlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Jak państwo wiedzą, każdy z państwa, każdy z parlamentarzystów w Polsce jest członkiem Unii Międzyparlamentarnej, czyli jest wśród tych 46 tysięcy parlamentarzystów, którzy wchodzą w skład Unii Międzyparlamentarnej, najstarszej tego typu organizacji na świecie, którą założono w celu chronienia pokoju. I teraz takie zdanie, które przyświecało twórcom tej organizacji w 1889 r.: przykład tych narodów, które wolą arbitraż od wojny, sądy od pola walki, musi prędzej czy później wpłynąć na wojujące mocarstwa i sprawić, że wojna stanie się tak niepopularna jak obecnie boks. Oczywiście to zdanie z 1889 r., ale jakże te słowa są dzisiaj adekwatne i jakże te słowa są dzisiaj bardzo na czasie, dlatego że nam, pokoleniom żyjącym po II wojnie światowej wydawało się, że na naszym kontynencie i że w ogóle na świecie już takich wojen nie będzie. Okazuje się, że to nie jest prawda, że niestety pokoju trzeba strzec, tak jak wszystkiego, tak jak demokracji.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Unia Międzyparlamentarna została powołana w 1889 r. z inicjatywy 2 parlamentarzystów, 2 ludzi z różnych środowisk, nie tylko krajów – bo to byli Francuz i Anglik, Anglik sir William Randal Cremer i Francuz Frédéric Passy – lecz także środowisk. Pierwszy był działaczem robotniczym, był działaczem ruchu związkowego, walczył o 9-godzinny dzień pracy w Wielkiej Brytanii, był sekretarzem brytyjskiej sekcji I Międzynarodówki, parlamentarzystą, działaczem na rzecz pokoju. Drugi był francuskim audytorem przy Radzie Państwa, który opowiadał się za reformami ekonomicznymi i wychodził z założenia, że kraje, które prowadzą ze sobą wymianę międzynarodową i handel międzynarodowy, nie będą prowadzić wojen. I tych 2 gentlemanów w 1889 r., wraz z grupą innych parlamentarzystów, zainicjowało stowarzyszenie parlamentarzystów, które później zostało przekształcone w organizację globalną.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Ta organizacja dzisiaj liczy 180 krajów. Skupia, jak już było powiedziane, 46 tysięcy parlamentarzystów. 13 organizacji międzynarodowych ma status stowarzyszonych, a sama organizacja ma status obserwatora w Zgromadzeniu Ogólnym Narodów Zjednoczonych. Od 1921 r. siedzibą Unii Międzyparlamentarnej jest Genewa. Na czele stoi prezydent, przewodniczący, który jest wybierany przez wszystkich, przez wszystkie parlamenty w głosowaniu raz na 3 lata. Obecnie jest to pani Tulia Ackson z Tanzanii. Sekretarz generalny prowadzi sprawy Unii Międzyparlamentarnej i obecnie jest to pan Martin Chungong z Kamerunu.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pozwólcie państwo, że przeczytam tę uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Rezolucją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych z dnia 22 maja 2018 roku dzień 30 czerwca każdego roku został ustanowiony Międzynarodowym Dniem Parlamentaryzmu dla upamiętnienia powołania w 1889 roku w Paryżu Unii Międzyparlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Silny parlament jest kamieniem węgielnym demokracji, a dyplomacja parlamentarna jest drogą do budowania relacji oraz promowania współpracy pomiędzy parlamentami narodowymi. Wiele parlamentów zachęca swych członków do uczestnictwa w organizacjach międzyparlamentarnych, wymian bilateralnych i innych inicjatyw nazywanych ogólnie dyplomacją parlamentarną. W ten sposób parlamentarzyści mogą reprezentować interesy swoich państw, umacniać dialog i kooperację z partnerami z innych krajów oraz współpracować w celu budowania konsensusu w sprawach międzynarodowych. Z satysfakcją trzeba zaznaczyć, że rolę tę wypełnia również polski parlament, który wstąpił do Unii Międzyparlamentarnej w 1921 roku i jest jej członkiem do chwili obecnej, z przerwą w latach 1949–1954.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Unia Międzyparlamentarna była pierwszą polityczną multilateralną organizacją utworzoną dla wzmacniania współpracy międzynarodowej, mającej na celu rozwiązywanie konfliktów przez dialog zamiast poprzez działania wojenne. Była ona i jest nadal kluczową platformą dyplomacji parlamentarnej, umożliwiającą państwom zaangażowanie się w proces pokojowego rozwiązywania konfliktów. Ten znaczący wpływ podkreśla fakt, że założyciele i członkowie byli wielokrotnie nagradzani Pokojową Nagrodą Nobla za wkład i zaangażowanie w utrzymanie pokoju na świecie.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Obchody Międzynarodowego Dnia Parlamentaryzmu mają szczególne znaczenie obecnie, w krytycznym dla demokracji parlamentarnej czasie, kiedy społeczeństwa tracą zaufanie do instytucji politycznych i samej demokracji jako takiej. Mamy obowiązek stawienia czoła wyzwaniom, jakie rodzą populizm i nacjonalizm. Dla utrzymania demokracji parlamenty muszą być silne, transparentne, rozliczane i reprezentatywne.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Senat Rzeczypospolitej Polskiej pragnie podkreślić rolę i znaczenie parlamentów jako wyrazicieli suwerenności narodowej, forum reprezentacji różnych opcji politycznych, poglądów i światopoglądów, miejsca debaty publicznej w sprawach najistotniejszych i przykuwających uwagę opinii publicznej. Docenienia wymaga wkład zarówno narodowych, jak i ponadnarodowych zgromadzeń przedstawicielskich, wybieranych w powszechnych i demokratycznych wyborach, które pozostają kluczowym elementem procesu demokratycznego, miejscem prowadzenia debaty publicznej i zawiązywania kompromisów w imię osiągania dobra wspólnego, niezależnie od różnic ocen i poglądów, których populizm – przepraszam, pluralizm, nie populizm – pluralizm jest kwintesencją demokracji, zaś parlament najbardziej właściwym miejscem ich wyrażania.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#GabrielaMorawskaStanecka">W tym kontekście Senat Rzeczypospolitej Polskiej docenia rolę Unii Międzyparlamentarnej, skupiającej parlamenty 180 państw świata. Osiągnięcia Unii Międzyparlamentarnej, w zakresie m.in. tworzenia i promocji standardów demokracji, partycypacji politycznej, poszanowania praw człowieka, działań na rzecz zrównoważonego rozwoju i utrwalania pokoju, są dowodem rosnącej roli dyplomacji parlamentarnej w inicjowaniu i prowadzeniu dialogu oraz poszukiwaniu rozwiązań, które za sprawą kompromisu służą budowaniu dobra wspólnego, w wymiarze zarówno krajowym, jak i międzynarodowym.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo przepraszam za ten lapsus słowny, ale jestem bardzo przejęta tym, że w polskim Senacie po raz pierwszy możemy uczcić powstanie Unii Międzyparlamentarnej oraz Międzynarodowy Dzień Parlamentaryzmu.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dodam jeszcze, że Unia Międzyparlamentarna w marcu 2022 r., podczas swojego zgromadzenia ogólnego, jako pierwsza organizacja międzynarodowa uchwaliła rezolucję, która potępiła atak Rosji na Ukrainę. I chociaż Rosja nadal jest członkiem Unii Międzyparlamentarnej – bo zasada jest taka, że każdy kraj, w którym jest parlament, jest członkiem Unii Międzyparlamentarnej – to mimo że Rosja tam była, parlamentarzyści jednak wyrazili jasny sprzeciw wobec tych działań, jakie na Ukrainie były podjęte.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Chciałabym jeszcze dodać, że 8 członków, 8 zasłużonych działaczy Unii Międzyparlamentarnej zostało laureatami Pokojowej Nagrody Nobla, w tym dwaj założyciele, William Kremer i Frédéric Passy. Właśnie Frédéric Passy był pierwszym laureatem Pokojowej Nagrody Nobla, w 1921 r., razem z Henri Dunantem, twórcą międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie upoważnionej przedstawicielce wnioskodawców? Nikt. Dziękuję bardzo…</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Zgłaszała się 1 osoba…)</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jest… Bardzo proszę, pan senator.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#KazimierzMichałUjazdowski">Właściwie nie pytanie, ale taka sugestia na przyszłość, bo to jest kwestia języka i prawdy. Jeśli się potępia nacjonalistów, trzeba potępić komunizm, który nie jest rzeczywistością fikcyjną, szczególnie w Europie Zachodniej. Ale to może na przyszłość… (Oklaski) Warto widzieć wszystkie zagrożenia, a nie tylko 2/3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan senator Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MarekBorowski">Ja chciałbym jeszcze zapytać panią senator… Unia Międzyparlamentarna ma swoje władze, jak wiadomo, takie ogólnoświatowe. Kto jest przewodniczącym?</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Senator Wojciech Skurkiewicz: Wspomniała już…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Jak już powiedziałam, przewodniczącą jest pani Tulia Ackson. Skoro państwo są tym zainteresowani, to powiem, że przewodniczący jest wybierany raz na 3 lata. Jest również taka zasada, że każda grupa geopolityczna ma prawo do takiego rotacyjnego wyboru przewodniczącego. W poprzedniej kadencji, w latach 2021–2023, była to nasza grupa geopolityczna Twelve Plus – to jest cała Europa i świat atlantycki, poza Stanami Zjednoczonymi, które nie są członkiem Unii Międzyparlamentarnej – i nasz przedstawiciel, pan Duarte Pacheco z Portugalii, był przez 3 lata przewodniczącym. A teraz była kolej na grupę afrykańską, na przewodniczącego z grupy afrykańskiej, i jest to pani Tulia Ackson z Tanzanii. Można powiedzieć jedną rzecz: jest to druga w historii Unii Międzyparlamentarnej kobieta na stanowisku przewodniczącego. Teraz zmieniamy zasady Unii Międzyparlamentarnej i będzie takie nieobligatoryjne… no, będzie takie wskazanie na to, żeby była rotacja kobieta – mężczyzna, kobieta – mężczyzna, ponieważ kobiet parlamentarzystek również jest dużo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Jeżeli chodzi jeszcze o władze światowe, to takim zarządem Unii Międzyparlamentarnej jest Executive Committee. Składa się z 15 osób z całego świata. Każda grupa geopolityczna, w zależności od wielkości, ma albo 2, albo 3 przedstawicieli. Ja jestem przedstawicielką grupy Twelve Plus w tym zarządzie, w piętnastce światowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan senator Kwiatkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Chciałem zrezygnować, ale w takim razie zapytam: czy pierwszy raz w historii Unii Międzyparlamentarnej przedstawiciel Senatu jest w Komitecie Wykonawczym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">W tej znanej historii tak, ale nie byłoby uczciwe, gdybyśmy tutaj nie uhonorowali jeszcze jednego przedstawiciela Senatu, który był bardzo aktywny na forum Unii Międzyparlamentarnej i działał w komisjach. To jest pan senator Seweryński, który również był przedstawicielem polskiego Senatu w Unii Międzyparlamentarnej. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Rozumiem, że to było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma chętnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dla porządku informuję, że do protokołu swoje przemówienie w dyskusji złożył pan senator Aleksander Szwed.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Szanowni Państwo Senatorowie, zgodnie z art. 84 ust. 6 pkt 2 Regulaminu Senatu Senat podejmuje uchwałę przez aklamację, jeżeli nie zgłoszono w tym zakresie sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Szanowni Państwo Senatorowie, proponuję, aby Senat podjął uchwałę w sprawie uczczenia Międzynarodowego Dnia Parlamentaryzmu oraz 135. rocznicy utworzenia Unii Międzyparlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę wszystkich o powstanie.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#komentarz">(Wszyscy wstają) (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Stwierdzam, że Senat podjął przez aklamację uchwałę w sprawie uczczenia Międzynarodowego Dnia Parlamentaryzmu oraz 135. rocznicy utworzenia Unii Międzyparlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu drugiego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 115, a sprawozdanie komisji – w druku nr 115 A.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę senatora Kazimierza Kleinę o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#KazimierzKleina">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#KazimierzKleina">Jest mi niezmiernie miło, że mogę przedstawić sprawozdanie z prac naszej komisji nad bardzo ważną ustawą – powtarzam: bardzo ważną ustawą – ustawą o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Nasze sprawozdanie zostało zawarte w druku nr 115 A. Nasza komisja po długiej dyskusji, rozmowie podjęła decyzję, aby przyjąć tę ustawę bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#KazimierzKleina">Dlaczego mówię, że to jest bardzo ważna ustawa? Na tę ustawę czekaliśmy, powiem szczerze, no, kilka lat. To jest ustawa, która wpisuje się w porządkowanie finansów publicznych. To jest ustawa, której celem jest doprowadzenie do sytuacji, że finanse publiczne, budżet, wydatki publiczne będą przejrzyste. Można powiedzieć, że to jest jedna z pierwszych ustaw czy to jest pierwsza z kilku ustaw, które minister finansów przygotowuje po to, aby rzeczywiście przywrócić taki stan, w którym nasze finanse będą zrozumiałe, czytelne, jasne, widoczne dla parlamentarzystów, ale także dla obywateli. Jak państwo pamiętacie, w ostatnich latach wielokrotnie przy okazji uchwalania ustawy budżetowej zwracaliśmy uwagę na to, że wiele wydatków, po pierwsze, jest wyprowadzanych poza budżet, a po drugie, nie jest przekazywanych do publicznej wiadomości, po prostu często jest ukrytych. Na ten problem wielokrotnie zwracała także uwagę Najwyższa Izba Kontroli, a my w każdej debacie, w każdej dyskusji w komisjach i na posiedzeniu plenarnym zwracaliśmy uwagę na tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#KazimierzKleina">Ta ustawa uzupełnia wdrażanie dyrektywy Rady z 2011 r., z 8 listopada 2011 r. Pamiętacie państwo, że w tym czasie przyjęliśmy ustawę, która była ustawą wprowadzającą w praktyce stabilizującą regułę wydatkową. I ona była niezwykle istotna dla rządu do roku 2015. Później krok po kroku zaczęto także tę zasadę demontować, z różnych względów, głównie właśnie wyprowadzając finanse poza kontrolę publiczną.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#KazimierzKleina">Ustawa, o której tutaj mówię, włącza do stabilizującej reguły wydatkowej niemal 90 jednostek finansów publicznych, m.in. takich jak ZUS, agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, państwowe osoby prawne. To ok. 90 różnego rodzaju instytucji, które do tej pory wydatkowały finanse publiczne, a de facto w praktyce nie podlegały tej stabilizującej regule wydatkowej i w dużej części były poza kontrolą parlamentu. Stabilizującą regułą wydatkową mają być objęte także skarbowe papiery wartościowe przekazywane nieodpłatnie przez jednostki objęte tą regułą innym jednostkom publicznym. To także do tej pory, niestety, nie miało miejsca. Z kwoty limitów i wydatków stabilizującej reguły wydatkowej wyłączono zaś tzw. współfinansowanie programów finansowanych z bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#KazimierzKleina">Jak część senatorów pamięta, ta stabilizująca reguła wydatkowa była opisana w tej pierwszej, pierwotnej ustawie dość skomplikowanym wzorem matematycznym. On na pierwszy rzut oka wydaje się dość skomplikowany, ale dla osób, które zdały maturę, on jest właściwie czytelny, jasny i łatwy do rozwiązania. Jeżeli pamiętamy wiadomości z IV klasy szkoły średniej, liceum czy technikum, to z łatwością sobie z tym problemem poradzimy. Ale w tej regule, w tym wzorze dokonano pewnej zmiany. Zmianie uległ algorytm wyliczenia stabilizującej reguły wydatkowej. I to znalazło swoje odzwierciedlenie w ustawie. Wprowadzono… Ta zmiana opiera się na deflatorze PKB.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#KazimierzKleina">W tej ustawie został wpisany element, który doprowadzić może do wyłączenia działania SRW, czyli stabilizującej reguły wydatkowej, możliwe będzie zawieszenie stosowania tej reguły przy wyraźnym, jasno określonym spowolnieniu gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#KazimierzKleina">W związku z rozszerzeniem podmiotowym reguły stabilizującej dokonano także zmian przepisów dotyczących agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej, państwowych funduszy celowych oraz państwowych samorządowych osób prawnych w zakresie rocznych planów finansowych oraz sposobu dokonywania zmian w tych planach.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#KazimierzKleina">Na posiedzeniu Komisji Budżetu i Finansów Publicznych długo dyskutowaliśmy przede wszystkim o kwestii związanej z przejrzystością budżetu, finansów publicznych. Ta sprawa jest dla senatorów, ale także ministra, przedstawicieli rządu, bardzo istotna. W opinii, która została przygotowana przez Biuro Legislacyjne Senatu, zaproponowano przyjęcie drobnej poprawki legislacyjnej. Uznaliśmy jednak, że… Inaczej: zgodziliśmy się z argumentacją Ministerstwa Finansów, że zapis, jaki jest w tej ustawie obecnie, właściwie może w niej pozostać, w związku z czym poprawka nie została zgłoszona. Tak że ostatecznie przyjęliśmy ustawę bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#KazimierzKleina">Podczas posiedzenia komisji minister finansów zobowiązał się do przygotowania informacji o sytuacji w PFR. To jest rzecz, która budziła wcześniej sporo wątpliwości, ale ta ustawa nie obejmuje tego problemu, więc nie dyskutowaliśmy dłużej na te tematy. Umówiliśmy się, że będziemy regularnie się spotykać, aby kwestie związane z przejrzystością finansów publicznych w większym stopniu prezentować państwu, wszystkim senatorom, paniom i panom senatorom, a w pierwszej kolejności członkom Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#KazimierzKleina">Było pytanie, o czym może warto powiedzieć… Jak państwo pamiętacie, w poprzednich latach np. uczelnie wyższe otrzymywały obligacje. Oczywiście wprowadzenie tych przepisów nie będzie w żaden sposób tego ograniczało i poszczególne jednostki sektora finansów publicznych będą mogły otrzymywać obligacje, będą mogły z nich korzystać na podobnych zasadach, jeżeli to będzie efektywne i korzystne, chociaż uważamy, podobnie jak minister finansów, że lepszym rozwiązaniem są takie klasyczne, czyste dotacje. One są tańsze z punktu widzenia budżetu państwa. Ale uczelnie i instytucje kultury, także służba zdrowia… Te jednostki nie w pełni podlegają stabilizującej regule wydatkowej, ale to będzie obejmowało nie więcej niż 5% wydatków całego sektora finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#KazimierzKleina">I chyba tyle na temat tej ustawy. Bardzo proszę o przyjęcie ustawy bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Rafał Grupiński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, pan senator Adam Szejnfeld.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AdamSzejnfeld">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AdamSzejnfeld">Panie Senatorze, po poprzednich rządach, rządach Prawa i Sprawiedliwości, odziedziczyliśmy finanse publiczne w bardzo złym stanie. Chciałbym zapytać, czy według pana senatora jednym z powodów, jednym z czynników, który wpłynął na to, nie było właśnie to, że dokonano tak radykalnych zmian w zasadach stosowania reguły wydatkowej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#KazimierzKleina">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#KazimierzKleina">Oczywiście dyskutowaliśmy na ten temat. Muszę potwierdzić, że brak kontroli ze strony ministra finansów – czasami ta kontrola po prostu nie była możliwa ze względu na przyjmowane przepisy – doprowadził do tego, że… W którymś momencie minister finansów, kluczowy z punktu widzenia całego sektora finansów publicznych, utracił kontrolę nad niektórymi wydatkami realizowanymi przez różne instytucje państwowe. Na to zwracaliśmy uwagę wcześniej, o tym mówiliśmy także dzisiaj. Ale żeby to wszystko naprawić… Niestety nie da się tego zrobić w jednym, prostym ruchu. Prawda? Jak powiedziałem, ta ustawa obejmuje prawie 90 różnego rodzaju instytucji, które zostały w ten sposób wprowadzone pod taką pełną kontrolę wydatkową, a to nie jest koniec działań, które ministerstwo będzie musiało podjąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje pan senator Grzegorz Bierecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#GrzegorzBierecki">Niestety, nie mogłem wczoraj uczestniczyć w posiedzeniu komisji, stąd moje pytanie jako członka komisji. Czy w czasie omawiania stabilizującej reguły wydatkowej była poruszana kwestia dotycząca przygotowania planów związanych z procedurą nadmiernego deficytu? Czy o tym komisja dyskutowała?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KazimierzKleina">Nie. Podczas posiedzenia komisji nie mówiliśmy o tej sytuacji, ale mamy ją wszyscy w pamięci.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Bierecki: Zapytam pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#KazimierzKleina">Ta ustawa oczywiście jest związana z tą kwestią wprost i w sposób jednoznaczny, bo ona ma doprowadzić do przejęcia pełnej kontroli nad wydatkami publicznymi. Ale o samej procedurze, w sprawie której przecież dopiero jest zapowiedź, a nie ostateczna decyzja, nie mówiliśmy na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Bierecki: Jeszcze jedno pytanie, jeśli mogę wykorzystać czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#GrzegorzBierecki">W debacie sejmowej pojawiła się informacja, że stabilizująca reguła wydatkowa nie będzie obejmować budżetu środków europejskich. Czy pan senator może to potwierdzić lub temu zaprzeczyć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#KazimierzKleina">Tak. O tym mówiliśmy i ja także wspomniałem o tej kwestii, że ta reguła nie będzie obejmowała środków związanych ze współfinansowaniem projektów finansowanych z bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje pan senator Ryszard Brejza.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#RafałGrupiński">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#RyszardBrejza">Mam takie pytanie: czy komisja dyskutowała i ma taką wiedzę, w jakim czasie może nastąpić odczuwalna poprawa w tym zakresie, jeżeli chodzi o kontrolę nad wydatkami publicznymi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#KazimierzKleina">Na ten temat nie dyskutowaliśmy, ale mówiliśmy o tym – także minister o tym mówił – że to jest proces długotrwały, który doprowadzi do stabilizacji w sferze wydatków publicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#RafałGrupiński">Jeśli nie ma więcej pytań…</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#komentarz">(Senator Kazimierz Kleina: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#RafałGrupiński">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#RafałGrupiński">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#RafałGrupiński">Czy pan minister, przedstawiciel rządu chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, pan minister Andrzej Domański.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#RafałGrupiński">Zapraszam tutaj. Jeśli woli pan z miejsca, Panie Ministrze, to… Jak pan woli.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AndrzejDomański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AndrzejDomański">Finanse publiczne to nasze wspólne dobro, wszystkich Polek i Polaków, dlatego dla rządu „koalicji 15 października” przywrócenie transparentności finansów publicznych stanowi priorytet. Jest to naturalnie priorytet Ministerstwa Finansów. Dlatego już od pierwszych dni naszych rządów podjęliśmy działania, aby zwiększyć transparentność finansów publicznych. Rozpoczęliśmy terminową publikację wyników budżetu. Rozpoczęliśmy publikację planów funduszy znajdujących się w BGK. Planujemy wdrożenie ustawy o Radzie Fiskalnej po to, aby zwiększyć nadzór nad finansami publicznymi, zwiększyć nadzór nad środkami, które należą do wszystkich Polaków.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#AndrzejDomański">Przyjęcie zmian w ustawie o finansach publicznych dotyczących stabilizującej reguły wydatkowej stanowi kolejny niezwykle istotny element porządkowania finansów publicznych. W kwietniu opublikowaliśmy białą księgę finansów publicznych, którą przekazaliśmy do komisji budżetu w Senacie. Tam dokładnie opisujemy, jak złożone są finanse publiczne, jak skomplikowany jest schemat przekazywania środków w ramach funduszy publicznych. Będziemy starali się krok po kroku, rok po roku finanse publiczne naprawiać i poprawiać ich transparentność.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#AndrzejDomański">Stabilizująca reguła wydatkowa stanowi istotny element budowy stabilności i transparentności finansów publicznych. Zmiany, które proponujemy, mają 3 źródła. Pierwsze to zmiana ram fiskalnych funkcjonowania Unii Europejskiej. Jeszcze w ostatnich dniach kwietnia tego roku toczyła się debata w Parlamencie Europejskim i z dniem 30 kwietnia te nowe ramy, które wymuszają wprowadzenie zmian w regułach fiskalnych, zostały przyjęte. Drugim, dla mnie bardzo istotnym elementem i źródłem zmian w stabilizującej regule wydatkowej są wnioski z kontroli Najwyższej Izby Kontroli dotyczące funkcjonowania stabilizującej reguły wydatkowej w latach poprzednich. I wreszcie trzecim źródłem są wnioski płynące z przeglądu funkcjonowania stabilizującej reguły wydatkowej, którego to przeglądu dokonaliśmy wspólnie z Międzynarodowym Funduszem Walutowym. Zmiany, które proponujemy, sprawią, że finanse publiczne będą pod większą kontrolą, również pod większą kontrolą opozycji. Postanowiliśmy, że ten proces zostanie procesem priorytetowym.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#AndrzejDomański">Bardzo serdecznie dziękuję za pracę, którą państwo senatorowie włożyli w przygotowanie tej ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania?</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#RafałGrupiński">Pan senator Bierecki zadaje pytanie. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#GrzegorzBierecki">Panie Ministrze, ponieważ mówimy o stabilizującej regule wydatkowej, która jest potrzebna do dostosowania fiskalnego, które jest niezbędne w ramach reguł nałożonych przez Komisję Europejską, chciałbym pana dopytać o przyjęte przez rząd założenia. Za chwilę będziecie to przesuwali do Komisji Europejskiej. Jaki to jest procent PKB? Mówię o dostosowaniu finansowym. Minimalnie to jest 0,5%, ale widziałem w materiałach, także Ministerstwa Finansów, że 0,5-procentowe dostosowanie sprawi, że już w roku 2026 możemy przebić 60-procentowy poziom długu. To są materiały Ministerstwa Finansów. Zakładam, że przyjmujecie, że to dostosowanie będzie większe niż 0,5%, a 0,5% oznacza cięcie kosztów o ok. 20 miliardów. Chciałbym się od pana ministra dowiedzieć, jaki będzie ten poziom dostosowania i w jakich obszarach przewidujecie cięcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AndrzejDomański">Panie Senatorze, dziękuję za to pytanie. Rozumiem, że ono jest de facto nawiązaniem do pytania, które już padło, pytania do pana senatora Kleiny. Ja chciałbym powiedzieć to bardzo wyraźnie: procedura EDP to zupełnie oddzielny proces. Do 15 października musimy przygotować i oczywiście przygotujemy 4-letni plan budżetowo-strukturalny wymagany nowymi zasadami Unii Europejskiej. W planie przedstawimy również strategię konsolidacji. Po analizie planu ECOFIN pod koniec roku wyda rekomendacje EDP i dopiero na bazie tychże rekomendacji będziemy dokonywać odpowiednich dostosowań. Przy czym chciałbym powiedzieć bardzo wyraźnie, że nie mówimy tutaj o cięciach. Wiemy, że działania podejmowane przez Ministerstwo Finansów znajdą odzwierciedlenie w tzw. ścieżkach i trajektoriach dotyczących poziomu wydatków. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#RafałGrupiński">Panie Senatorze? Już parę osób się zgłosiło.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę. Pan senator Bierecki dopytuje.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Bierecki: Ja nie chciałem dopytać, tylko zgłaszam się z kolejnym pytaniem, więc spokojnie poczekam w kolejce.)</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, pan senator Jarosław Rusiecki zadaje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#JarosławRusiecki">Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#JarosławRusiecki">Panie Ministrze, czy plan wprowadzanych przez pana reform i nowelizację ustawy o finansach publicznych wpisuje pan do swojej strategii przyjęcia w Polsce euro w jakiejś perspektywie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AndrzejDomański">Nie, nie ma w tej chwili w Ministerstwie Finansów dyskusji na temat przyjęcia w Polsce waluty euro. Jednoznacznie dementuję. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#RafałGrupiński">Pan senator Zdzisław Pupa zadaje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#ZdzisławPupa">Panie Ministrze, wspomniał pan o planie jakby rzeczywiście reformy finansów publicznych, według pana ma nastąpić w ogóle porządkowanie kwestii budżetowych. Chciałbym zapytać, co z planami, które były zgłaszane w kampanii wyborczej. Chodzi mianowicie o kwotę wolną od podatku, kwotę 60 tysięcy zł. Czy to też uwzględniacie w tym akurat działaniu?</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#ZdzisławPupa">Kolejny temat. Co przewidujecie, jeśli chodzi o finansowanie opieki medycznej? Pytam ze względu na to, że np. coraz więcej szpitali zgłasza mi w biurze senatorskim, telefonicznie, problem związany z zapłatą za tzw. nadwykonania, które zostały zrobione, a nie mają pokrycia, można powiedzieć, w wypłatach z Narodowego Funduszu Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#ZdzisławPupa">Kolejna kwestia to sprawy prospołeczne. Mówi się o ograniczeniu 800+ i innych do tej pory przyjętych w ramach takiej pomocy działań prospołecznych, prosocjalnych. Jak to ma wyglądać? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AndrzejDomański">Panie Senatorze, dziękuję za te pytania. Oczywiście, proponowane zmiany w stabilizującej regule wydatkowej służą uszczelnieniu – podkreślam: uszczelnieniu – systemu finansów publicznych. Realizacja postulatów wyborczych oczywiście jest, postępuje. Krok po kroku rząd „koalicji 15 października” realizuje swoje zobowiązania wyborcze. Pan senator zapytał o kwotę wolną od podatku. Ja tylko przypomnę, że pan premier zobowiązał mnie do przedstawienia planu wdrożenia tego punktu programowego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#AndrzejDomański">Odnośnie do 800+ i innych programów socjalnych – tak jak zostało już wielokrotnie powiedziane, nie ma najmniejszych planów ich modyfikacji, w szczególności odchodzenia od realizacji programu 800+, która to kwota, swoją drogą, wzrosła już za rządów „koalicji 15 października”.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#AndrzejDomański">Jeżeli chodzi o ochronę zdrowia, to oczywiście jest to pytanie bardziej do pani minister zdrowia, niemniej jednak ja mogę zadeklarować, że środki, które przekazujemy na ochronę zdrowia w Polsce, w przyszłym roku wyraźnie wzrosną. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje pan senator Adam Szejnfeld.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AdamSzejnfeld">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AdamSzejnfeld">Panie Ministrze, ostatnie 8 lat, a szczególnie ostatnie 3 lata to tak de facto niszczenie finansów publicznych, wyjęcie ich spod kontroli parlamentu, stworzenie dziesiątek funduszy pozabudżetowych, przelewanie dziesiątek, a właściwie, summa summarum, setek miliardów złotych. Skończyło się stworzeniem budżetu na bieżący rok, który z oczywistych względów nowa „koalicja 15 października” musiała przyjąć, żeby rozpocząć działalność finansową w bieżącym roku. Skutkiem tamtych regulacji – regulacji i polityki – jest dzisiaj znaczący deficyt budżetowy. Prawo i Sprawiedliwość obciąża nim już rząd Donalda Tuska. Jak by się pan ustosunkował do tych – już nie chcę używać przymiotników – zarzutów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AndrzejDomański">Panie Senatorze, dziękuję za to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#AndrzejDomański">Pozwolę sobie skorzystać z tego, co napisaliśmy w białej księdze finansów publicznych, do której przeczytania bardzo serdecznie zachęcam. Konsekwencje prowadzonej w latach 2015–2023 polityki fiskalnej to m.in. wyższe podatki, wysoki deficyt. Polska znalazła się wśród 5 krajów Unii Europejskiej o największej nierównowadze finansów publicznych. I tak jak pan senator słusznie zauważył, deficyt za rok 2023 wyniósł 5,1%, podczas gdy w ostatnim roku poprzednich rządów koalicji, w tym wypadku Platformy i PSL, wynosił 2,6%. Oznacza to, że nasi poprzednicy odziedziczyli po nas niski deficyt, a zostawili nam bardzo wysoki deficyt. I to właśnie z powodu tego wysokiego deficytu, zostawionego nam przez poprzedników, toczy się procedura nadmiernego deficytu. W białej księdze finansów publicznych wskazujemy również na omijanie stabilizującej reguły wydatkowej i pogorszenie jakości finansowania samorządów. Wiemy, że w tej chwili wiele polskich samorządów znajduje się w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Jednoznacznie deklaruję, że Ministerstwo Finansów zdaje sobie sprawę z tej sytuacji i będzie podejmować niezbędne działania. Na koniec dodam, że efektem tych 8 lat było właśnie pogorszenie przejrzystości finansów publicznych. My już od pierwszych dni naszych rządów podejmujemy działania na rzecz tego, aby tę przejrzystość finansów publicznych wyraźnie poprawić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje teraz pan senator Grzegorz Bierecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#GrzegorzBierecki">Panie Ministrze, wiem, że w ramach przygotowań do tej korespondencji w sprawie procedury nadmiernego deficytu dokonywany jest przegląd wydatków wieloletnich. Nie tak dawno opinię publiczną zbulwersowały informacje o przewidywanych ograniczeniach środków dla Wojska Polskiego. Szeroko komentowano w mediach informację o planowanych cięciach w programach wieloletnich.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#GrzegorzBierecki">Chciałbym zapytać… I prosiłbym pana ministra o odpowiedź na piśmie, ponieważ to jest ważne dla mojego okręgu, moich wyborców. Chciałbym pana ministra zapytać o losy wieloletniego programu rozbudowy parku logistycznego w Małaszewiczach, o którym kilka razy wspominałem na tej sali. Mówiłem panu ministrowi o tym znakomitym projekcie. No, inwestujemy 3 miliardy zł z budżetu, a w 10 lat mamy uzyskać 50 miliardów, więc to niebywała rentowność. Niestety, jak widzę, niewiele się dzieje w sprawie realizacji tego programu wieloletniego, są kolejne opóźnienia. Chciałbym prosić pana ministra o informację na piśmie. Po pierwsze, czy nie ma ryzyka skreślenia tego programu? Po drugie, czy te opóźnienia zostaną nadrobione?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AndrzejDomański">Dziękuję za to pytanie. Oczywiście udzielimy odpowiedzi na piśmie, odniesiemy się do tej inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#AndrzejDomański">Niemniej nie mogę nie odnieść się tutaj do tej nieprawdziwej informacji, jaka obiegła media i na jaką powołuje się pan senator, dotyczącej rzekomego ograniczania wydatków na polską obronę, na bezpieczeństwo naszego kraju. Chcę to powiedzieć bardzo wyraźnie: w przyszłym roku wydatki na polską obronę wyraźnie wzrosną. Wzrosną zarówno w ujęciu nominalnym, jak i w relacji do naszego PKB. Wiemy, że sytuacja za naszą wschodnią granicą wymaga bardzo odpowiedzialnego działania, bardzo odpowiedzialnego planowania wydatków. Na obronie, na bezpieczeństwie Polski nigdy nie będziemy oszczędzać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje pan senator Jerzy Chróścikowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JerzyChróścikowski">Mam pytanie do pana ministra. Pan senator Kleina zwrócił uwagę na środki unijne, które nie będą wpisywane… Ja wiem, że kiedyś była dyskusja o tym, że środki z KPO nie będą tym objęte, była taka informacja. Ja jednak mam wątpliwość, może pan minister to wyjaśni. Zawsze zapisywaliśmy w budżecie środki na rolnictwo, np. 20 miliardów zł, co świadczyło o tym, że te środki będą przechodziły… Czy o takie środki też chodzi? Czy one nie będą wchodziły do tej stabilizującej reguły?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#AndrzejDomański">No, odpowiedź jest dosyć prosta. Żadne środki unijne nigdy nie wchodziły i nie będą wchodzić do stabilizującej reguły wydatkowej. Jeżeli mamy źródło finansowania – tutaj są to środki unijne – no to przecież nie będziemy tego w stabilizującej regule wydatkowej uwzględniać. Zależy nam na tym, aby środki unijne, chociażby te płynące z KPO, z funduszu, który odblokowaliśmy zgodnie z zobowiązaniem wobec wyborców, były efektywnie i szybko wydawane. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#RafałGrupiński">Pan senator Grzegorz Fedorowicz zadaje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#GrzegorzFedorowicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#GrzegorzFedorowicz">Różne dane, które są podawane odnośnie do budżetu z 2023 r., m.in. raport Najwyższej Izby Kontroli, pokazują, że co czwarta złotówka z zaciągniętego długu jest poza kontrolą państwa. Proszę mi powiedzieć, czy wprowadzenie tej ustawy, nad którą dzisiaj tutaj procedujemy, spowoduje, że de facto 100% tego długu, który zaciągamy, będzie pod kontrolą, czy też cały czas pewien procent tego długu będzie poza kontrolą państwa, poza kontrolą parlamentu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#RafałGrupiński">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#AndrzejDomański">Odpowiem wprost. Faktycznie z takim procesem mieliśmy do czynienia. Był on bardzo istotnym elementem psucia finansów publicznych, psucia kontroli nad tym, jak funkcjonują finanse naszego państwa. Nowa reguła, zaproponowana przez nas, będzie obejmowała 95% tzw. sektora general government, więc mówimy o potężnym postępie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#RafałGrupiński">Proszę o zadanie pytania pana senatora Jacka Trelę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JacekTrela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JacekTrela">Panie Ministrze, 8 lat rządów Zjednoczonej Prawicy, a w szczególności ostatnie 4 lata tych rządów, to czas dowolnego dysponowania finansami publicznymi na rzecz samorządów, według uznania politycznego i sympatii politycznych. Proszę powiedzieć, jakie są plany obecnego rządu, obecnej koalicji w zakresie transferów środków do samorządów i czy w ministerstwie planowane jest przygotowanie modelu wyrównawczego w stosunku do dotychczasowego finansowania, czyli modelu przekazywania środków z uwzględnieniem tego, że niektóre samorządy dostały w poprzednim okresie znacznie więcej, niż powinny dostać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#AndrzejDomański">Dziękuję za to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#AndrzejDomański">W poniedziałek do rejestru prac rządu została wpisana nowa inicjatywa dotycząca właśnie zmiany systemu finansowana polskich samorządów. Wiemy, że po 8 latach rządów PiS finanse wielu polskich samorządów są zdemolowane – nie boję się użyć tego słowa – wiele samorządów znajduje się w sytuacji bardzo trudnej. Jako Ministerstwo Finansów będziemy prowadzić doraźne działania jeszcze w tym roku, ale oczywiście musimy dokonać zmian strukturalnych, musimy trwale naprawić i wzmocnić finanse polskich samorządów. Dlatego wprowadzimy zasadę, która sprawi, że finanse samorządów będą niezależne od zmian w zakresie stawek podatkowych. Wiemy, że finanse samorządów zostały zdemolowane m.in. wprowadzeniem pewnych preferencji na rzecz podatku ryczałtowego, w którym polskie samorządy nie mają udziału. Dlatego w nowych regułach, o których, mam nadzieję, będą miał przyjemność rozmawiać z państwem już jesienią, proponujemy, aby samorządy miały udział nie w podatku, ale w bazie podatkowej generowanej na terenie danego samorządu. Ta baza podatkowa oczywiście będzie obejmowała również podatek ryczałtowy.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#AndrzejDomański">Wprowadzając czy proponując zmiany, oczywiście pamiętamy o solidarności, pamiętamy o tym, że są gminy bogatsze i gminy biedniejsze. Ten element solidarności w nowym mechanizmie będzie oczywiście zachowany. Pamiętamy również o tym, że są gminy, w których znajdują się tzw. tereny zielone, parki narodowe, parki krajobrazowe, tereny Natura 2000, a to często wiąże się z ograniczeniem przemysłu, który nie może funkcjonować na danym terenie. I dlatego będziemy pamiętali o pewnych wyrównawczych środkach, tak aby te gminy również były beneficjentami tej zmiany. Co jest dla mnie bardzo istotne, proponowane zmiany sprawią, że każda jedna jednostka samorządu terytorialnego będzie beneficjentem proponowanej zmiany. Czyli każda jedna jednostka otrzyma więcej środków, niż otrzymałaby w sytuacji, kiedy zachowalibyśmy poprzedni system. Oczywiście tej krzywdy, jaką polskim samorządom zadał Polski Ład, nie jesteśmy w stanie naprawić w rok, bo to potężne, idące w dziesiątki miliardów straty polskich samorządów, ale dzięki proponowanym zmianom krok po kroku, rok po roku będziemy naprawiać finanse polskich samorządów i, co bardzo istotne, sprawiać, że będą one mniej zależne od decyzji politycznych. Kończymy z polityką kartonowych czeków. Finanse samorządów będą wzmocnione. Dziękuję bardzo. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo. Bardzo ważna deklaracja.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje teraz pan senator Leszek Czarnobaj.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#LeszekCzarnobaj">Panie Marszałku! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#LeszekCzarnobaj">Przede wszystkim muszę z wielką satysfakcją powiedzieć, nie patrząc na barwy polityczne, że po raz pierwszy z przyjemnością słucha się ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#LeszekCzarnobaj">Po pierwsze, chciałbym pogratulować – biała księga pokazuje, skąd rozpoczynamy. Po drugie, chciałem zadać pytanie o konsolidację, ale pan minister już odpowiedział, że to jest na tapecie.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#LeszekCzarnobaj">Chciałbym jeszcze zapytać o tzw. analizę efektywności. Co mam na myśli? Króciutko, żeby nie przedłużać, bo mam tylko minutę. A mianowicie w poprzedniej kadencji powstało chyba ponad 50 różnego rodzaju instytucji. Podam tylko 2 przykłady. Pierwszy to Narodowy Instytut Wolności, który śledzi organizacje pozarządowe i z nimi współpracuje. Węgry i my jesteśmy tu przykładem… I drugi przykład – był instytut węgiersko-polski, musiał powstać polsko-węgierski. Takich instytucji utworzono ponad 50. Są również inne miejsca, na które należy zwrócić uwagę. Chcę powiedzieć tak: Panie Ministrze, bez pana aktywności i udziału poszczególne resorty same z siebie tego nie zrobią. Dlatego jest pytanie, czy pan minister widzi potrzebę – czy jest taka chęć jako element działania – analizy efektywności działalności wszystkich instytucji, które są, a szczególnie tych, które zostały utworzone w ostatnich latach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#AndrzejDomański">Dziękuję za to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#AndrzejDomański">Pierwsze zdanie, od którego dzisiaj zacząłem: pieniądze publiczne, środki publiczne to środki wszystkich Polek i Polaków, w związku z tym musimy dbać o to, aby były efektywnie wydawane. To jest dla mnie jasne i oczywiste. My w białej księdze przedstawiliśmy schemat przepływów pomiędzy różnymi jednostkami finansów publicznych. Jest to schemat niezwykle skomplikowany, który również pokazuje, że nadzór nad tymi środkami jest bardzo utrudniony, dlatego ja oczywiście będę namawiał do upraszczania finansów publicznych. Tam, gdzie będzie to zależało tylko od decyzji ministra finansów, będzie to prostsze, ale oczywiście wiemy, że nie zawsze jest to bardzo proste. Był wieloletni proces psucia finansów publicznych, więc również proces naprawy tego zajmie nam więcej niż rok. Jestem przekonany, że będziemy o tym dyskutować także w trakcie dyskusji nad budżetem roku 2025. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#RafałGrupiński">I po raz kolejny pytanie zadaje pan senator Grzegorz Bierecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#GrzegorzBierecki">Panie Ministrze, chciałbym dopytać o mechanizm wyrównawczy dla samorządów, o którym pan wspomniał. Bo jeżeli będzie przyjęty udział w dochodach liczony do bazy podatkowej, to oczywiście bogaci będą bogatsi, będą mieli więcej, a biedni będą mieli mniej. Prawda? Jak ma wyglądać ten mechanizm wyrównawczy, jeżeli chodzi o różne obszary Polski? Co się stanie z janosikowym, które obecnie funkcjonuje? O to chciałbym dopytać.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#GrzegorzBierecki">I pozwolę sobie tylko na taką uwagę – bo chciałbym uniknąć komentarzy politycznych – że ja zawsze byłem ostrożny i jestem ostrożny w przypadku tzw. białych ksiąg, ponieważ zwykle służą one do tego, żeby zrobić kogoś na szaro.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AndrzejDomański">W poniedziałek projekt został wpisany do wykazu prac rządu. Ja nie będę uprzedzał faktów – o precyzyjnym mechanizmie wyrównawczym my już niedługo będziemy rozmawiać także tutaj – ale mogę zapewnić, że idea solidarności, kluczowa dla funkcjonowania całego naszego państwa, jest w tych zmianach jak najbardziej zachowana. Pamiętamy – sam mówiłem o tym przed chwilą – że mamy w Polsce gminy biedniejsze i gminy bogatsze, naturalne jest, że proces bazujący na solidarności, proces dzielenia środków musi to uwzględniać i będzie to uwzględniał. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#RafałGrupiński">I proszę o zadanie pytania pana senatora Andrzeja Dziubę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#AndrzejDziuba">Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#AndrzejDziuba">Panie Ministrze, pańska odpowiedź na pytanie senatora Treli w zasadzie wyczerpała odpowiedź na moje pytanie, ale chciałbym tu podkreślić jedno. Byłem w piątek na posiedzeniu Zarządu Związku Miast Polskich we Wrocławiu i tam bardzo, bardzo mocno wybrzmiały 2 sprawy – i to właśnie chciałbym podkreślić. Po pierwsze, ta systemowa reforma finansów, o której pan minister mówił, zakładała – takie mieliśmy informacje – że do końca czerwca dostaniemy symulację budżetu na 2025 dla poszczególnych samorządów. To się nie stało. Dzisiaj jest 10 lipca, więc chciałbym zapytać: dlaczego tego nie ma?</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#AndrzejDziuba">Po drugie – i to chyba jest najważniejsze w tym pytaniu – samorządy potrzebują, mówiąc kolokwialnie, kroplówki. Wiele z nich zaciąga już kolejne zobowiązania w bankach, nawet na wypłaty dla swoich pracowników. Takim najbardziej drastycznym przykładem na Śląsku jest Zabrze, gdzie sytuacja jest absolutnie dramatyczna. Stąd pytanie wprost – bo pan potwierdził, odpowiadając na pytanie senatora Treli, że ta kroplówka będzie…</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#AndrzejDziuba">Chcę więc zapytać: czy są już przynajmniej szacunki, kiedy i w jakiej wysokości? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#AndrzejDomański">Dziękuję za to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#AndrzejDomański">My mówiliśmy: przełom czerwca i lipca. Najpóźniej w przyszłym tygodniu takie symulacje będą dostępne dla każdej jednej jednostki samorządu terytorialnego w Polsce, dla każdej jednej. I każda jedna jednostka samorządu terytorialnego będzie beneficjentem tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#AndrzejDomański">Jeżeli chodzi o to, co pan senator nazwał kroplówką, to oczywiście najważniejszym celem tej reformy jest to, aby nigdy więcej nie było potrzeby stosowania kroplówki, aby nigdy więcej nie było polityki tekturowych czeków, uzależniania samorządów od decyzji politycznych zapadających w Warszawie, i aby nigdy więcej idea samorządności nie była za pośrednictwem takiego finansowego uścisku niszczona. I dlatego… My oczywiście jesteśmy w trakcie realizacji budżetu na rok 2024. Mamy lipiec, myślę, że w końcówce września czy na początku października będziemy wiedzieli, w jakiej wysokości środki jesteśmy w stanie jeszcze samorządom w tym roku dostarczyć. Wiem, że każdy chciałby tej informacji jak najwcześniej, ale my jesteśmy też odpowiedzialni za to, aby ta informacja była informacją wiarygodną. Wiemy, że z końcem roku pojawiają się w budżecie pewne oszczędności, dlatego to wtedy będziemy wiedzieli, ile jesteśmy w stanie tych środków samorządom przekazać. I mam nadzieję, że będzie to ostatnia taka sytuacja i że finanse samorządów po przyjęciu, mam nadzieję, proponowanych przez nas zmian będą trwale wzmocnione. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#RafałGrupiński">I proszę o zadanie pytania pana senatora Krzysztofa Bieńkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#KrzysztofBieńkowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#KrzysztofBieńkowski">Mam pytanie do pana ministra w odniesieniu do finansów samorządów, bo była o tym mowa. Chodzi o samorząd szczebla powiatowego, bo jeśli chodzi o zasobność budżetów powiatowych, to jest ona w zasadzie w znaczącym stopniu uzależniona od subwencji i dotacji. Stąd prośba, by w pracach nad tym nowym mechanizmem finansowania samorządów uwzględnić znaczący deficyt, jeśli chodzi o starostwa powiatowe i finanse powiatów w Polsce. To są samorządy zdecydowanie uzależnione od środków zewnętrznych. Nie ma tam jakiegoś mechanizmu, który by powodował, że tam jest faktycznie samorządność w pełnym tego słowa znaczeniu. A odpowiednie finanse będą gwarancję tego dawały.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#KrzysztofBieńkowski">A co do tych złośliwości i papierowych czy kartonowych czeków itd., to chciałbym państwu powiedzieć tylko to, że to jest forma promocji spraw samorządowych, zaczerpnięta jeszcze… Nie dziwmy się, że i samorządowcy z różnych opcji takie czeki wręczali i że była to forma promocji tego, że jakaś dotacja została przyznana. A za tym szły konkretne pieniądze. To nie jest…</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#komentarz">(Senator Wadim Tyszkiewicz: Uznaniowo, uznaniowo.)</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#KrzysztofBieńkowski">Nie denerwujcie się państwo, że jakieś czeki kartonowe zostały wręczone. Są przy drogach różne tablice informujące o faktycznych finansach. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#RafałGrupiński">Proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#AndrzejDomański">Tutaj nie było pytania, ale była, jak myślę, ważna uwaga dotycząca powiatów. Wiemy, że tam zadań przybywało, a finansowanie często pozostawało na niższym poziomie. W proponowanych przez nas zmianach również to będzie uwzględnione. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#RafałGrupiński">I bardzo proszę o zadanie pytania pana senatora Józefa Zająca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JózefZając">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#JózefZając">Panie Ministrze, chciałbym się dowiedzieć, w jaki sposób ta reguła wyrównawcza będzie funkcjonowała w przypadku powiatu, województwa i kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#AndrzejDomański">Naprawdę dzieli nas, że tak powiem, kilka dni od publikacji tego projektu i nie jest dzisiaj moją rolą to, żeby to przyspieszać. Ja jestem jak najbardziej gotowy do tego, żeby o tym projekcie rozmawiać. Dzisiaj jednak dyskutujemy o ustawie o finansach publicznych, a szczegóły tych mechanizmów będą zawarte w tamtym projekcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#RafałGrupiński">I proszę o zadanie pytania pana senatora Macieja Górskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MaciejGórski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MaciejGórski">Szanowny Panie Ministrze, idąc za myślą senatora Bieńkowskiego… No, powiaty. Drogi powiatowe obecnie są w dużo gorszym stanie niż wiele dróg gminnych. Przez 8 lat rządów Prawa i Sprawiedliwości ze środków z Polskiego Ładu i z innych środków zostało wyremontowanych wiele dróg, jednak powiaty nie ze wszystkimi zdążyły. I tu jest też moja gorąca prośba, żeby w tej regule wyrównującej uwzględnić liczbę kilometrów dróg powiatowych w powiatach. Drogi powiatowe, gdy były tworzone powiaty, miały określony współczynnik odnoszący się do kilometrów, więc było wiadomo, ile jest subwencji na drogi powiatowe. Zamieniono to na udział w podatku, więc bogatsze powiaty zyskały, a biedniejsze straciły. Teraz może jest właśnie ten moment, żeby znowu było odwołanie do kilometraża, a nie udział w podatku. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AndrzejDomański">Dziękuję za tę uwagę. Będziemy o tym oczywiście dyskutować w toku prac nad ustawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#RafałGrupiński">Nie mylę się – pan senator Grzegorz Bierecki po raz czwarty zadaje pytanie?</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo dziękuję. To znakomita okazja, żeby pytać. Rzadko podczas rozpatrywania takich ustaw jest minister, stąd nasza większa aktywność. Zwykle był wiceminister i przez to trochę krócej rozmawialiśmy.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#GrzegorzBierecki">Panie Ministrze, korzystając z okazji, chciałbym dopytać o Tarczę Wschód, bo to bardzo ważne dla mojego okręgu wyborczego. Jest informacja o tym, że… Była informacja, że będzie to finansowane ze środków unijnych. Zostało to potem zdementowane w mediach zachodnich. Pojawiły się informacje, które nasze media powieliły, że niestety nie będzie to finansowane ze środków unijnych. Tak więc moje pytanie zmierza do ustalenia stanu faktycznego. Będzie czy nie będzie to tak finansowane? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#GrzegorzBierecki">Drugie pytanie. Pan wiceminister obrony narodowej przyznał na konferencji prasowej, że w budżecie na przyszły rok jest zaplanowane na Tarczę Wschód 0,5 miliarda zł. Czy to prawda? Bo jeśli tak, to daleko tu do 10 miliardów, które miały być deklarowane. Jeżeli nie ma środków unijnych, a w budżecie planujecie tylko 0,5 miliarda zł, to ta tarcza będzie bardzo mała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#RafałGrupiński">Pan senator Kleina w kwestii formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#KazimierzKleina">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#KazimierzKleina">Widzę, że te pytania już po prostu daleko wybiegają poza tę ustawę, nad którą dzisiaj dyskutujemy. I nie mówię, żeby… Pan minister przychodzi do nas bardzo często – to jest praktyka odmienna niż w poprzednich latach – więc wydaje mi się, że jak będziemy rozmawiali o tych innych sprawach… Mówię o głównym ministrze finansów, bo wiceministrowie oczywiście przychodzili. Wydaje mi się… Skupiłbym się na dyskusji nad ustawą, bo inaczej po prostu zatracimy sens tego wszystkiego, o czym mówimy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#RafałGrupiński">Panie Senatorze, to akurat było ostatnie pytanie, tak że…</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, czy pan raczy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#AndrzejDomański">Ja tylko mogę potwierdzić, elementy Tarczy Wschód będą z całą pewnością finansowane lub współfinansowane ze środków europejskich, chociażby ze środków, które będziemy pozyskiwali z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Ja osobiście rozmawiałem z panią prezes Calviño na ten temat, a więc są to… To jest projekt, który jest dla Polski priorytetowy. Wiemy, tak jak wspominałem wcześniej, że sytuacja za wschodnią granicą jest trudna i że mamy nowe wyzwania na naszej granicy. I mogę panów senatorów uspokoić, że środki na realizację Tarczy Wschód znajdą się na pewno. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Senator Wojciech Skurkiewicz: Ale… Ja tylko, Panie Ministrze…)</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#RafałGrupiński">Panie Senatorze… Tak?</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#komentarz">(Senator Wojciech Skurkiewicz: Jedno zdanie.)</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#RafałGrupiński">Pytanie? Bo to jest cykl pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Dzisiaj przed dwiema godzinami odbyła się konferencja ministra Tomczyka i ministra Bejdy, którzy poinformowali, że nie ma zgody na to, aby Tarcza Wschód była finansowana z tych środków, o których pan wspomniał. To może ustalcie zeznania wewnątrz rządu…</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#komentarz">(Senator Leszek Czarnobaj: Jakie zeznania?)</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Bo przed dwiema godzinami oni poinformowali, że nie ma zgody na takie finansowanie, na współfinansowanie.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#komentarz">(Senator Leszek Czarnobaj: Trzeba słuchać ze zrozumieniem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, tu…</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#komentarz">(Senator Leszek Czarnobaj: Ze zrozumieniem trzeba słuchać.)</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#RafałGrupiński">Pan senator chyba użył niewłaściwie słowa „zeznania”, bo w innych kontekstach się używa tego pojęcia, tak że…</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#komentarz">(Senator Wojciech Skurkiewicz: Teraz jest czas na to…)</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#komentarz">(Senator Leszek Czarnobaj: Proszę uchylić…)</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#RafałGrupiński">To pytanie po raz kolejny wykracza poza zakres ustawy, którą omawiamy. A więc może zwolnię pana ministra z odpowiedzi na to pytanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#RafałGrupiński">Czy są jeszcze pytania w sprawie ustawy, którą procedujemy? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#RafałGrupiński">W takim razie informuję, że przedstawiciel rządu zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytanie zadane przez pana senatora Grzegorza Biereckiego.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#RafałGrupiński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#RafałGrupiński">Czy są zgłoszenia do dyskusji? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#RafałGrupiński">W takim razie informuję, że wystąpienia w dyskusji do protokołu złożyli senatorowie: Artur Dunin, Beniamin Godyla, Janusz Gromek, Janusz Pęcherz, Adam Szejnfeld, Aleksander Szwed i Wadim Tyszkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-92.11" who="#RafałGrupiński">Nie było złożonych wniosków o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-92.12" who="#RafałGrupiński">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-92.13" who="#RafałGrupiński">Czy pan minister chciałby jeszcze zabrać głos? Rozumiem, że nie.</u>
          <u xml:id="u-92.14" who="#RafałGrupiński">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone dzisiaj, na koniec dzisiejszego dnia.</u>
          <u xml:id="u-92.15" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu trzeciego porządku obrad…</u>
          <u xml:id="u-92.16" who="#RafałGrupiński">Dziękuję panu ministrowi i wszystkim osobom towarzyszącym.</u>
          <u xml:id="u-92.17" who="#RafałGrupiński">…Ustawa o zmianie ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, ustawy o dokumentach publicznych oraz ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-92.18" who="#RafałGrupiński">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 110, a sprawozdanie komisji – w druku nr 110 A.</u>
          <u xml:id="u-92.19" who="#RafałGrupiński">Proszę o zabranie głosu senatora Tadeusza Jarmuziewicza i przedstawienie sprawozdania Komisji Infrastruktury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#TadeuszJarmuziewicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#TadeuszJarmuziewicz">Mam przywilej przedstawić w imieniu senackiej Komisji Infrastruktury sprawozdanie do druku nr 110, tak jak wspomniał pan marszałek.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#TadeuszJarmuziewicz">Zacznę może od tego, że sprawa zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami zaczęła się w listopadzie 2019 r., gdy podjęto zobowiązanie, że dokumenty techniczne dotyczące budownictwa będą obowiązywały przez 60 miesięcy, a potem powstaną nowe. Ta labilność sytuacji wynika z tego, że dokumenty związane z rozwiązaniami dla niepełnosprawnych, z windami, z parkingami, są na tyle, że tak powiem, żywe, że w 2019 r. dano sobie czas, aby po 5 latach wrócić do tego. W październiku, kiedy pojawiło się… Nie, w grudniu, kiedy to mieliśmy rzeczywisty dostęp do dokumentów, okazało się, że to, co miało być zrobione w ciągu 5 lat, czyli zaktualizowanie tego, nie jest w ogóle zaczęte. W związku z tym dzisiaj stajemy wobec takiej sytuacji, że albo zdążymy zrobić nowe przepisy do lipca 2024 r., czyli mamy na to pojedyncze dni – a to jest kompletnie wykluczone, tego się nie da zrobić – albo wydłużymy ten czas. Alternatywą jest chaos, chaos związany z tym, że w ogóle nie będzie przepisów, bo one za kilka dni wygasają. W związku z tym ustawodawca proponuje wydłużyć ich obowiązywanie o 2 lata, żebyśmy zdążyli zrobić nowe, dobre przepisy. I to nie jest żaden przytyk, tylko stajemy w sytuacji: albo dajemy sobie czas, albo mamy chaos. Nie ma innego… To implikuje dodatkowe sytuacje, bo np. w ustawie o dokumentach, gdzie są zapisy stanowiące, że takie dokumenty będą wydawane do lipca 2024 r., też musimy to przesunąć o 2 lata. A dodatkowy zapis… Ale to przy okazji, bo 2-procentowe kredyty dla tych, którzy chcą mieć własne mieszkania, były ustanowione bez limitu finansów, nie było progu, wskazania, ile państwo może zaciągnąć zobowiązań. Rzeczywistość jest taka, że w ustawie był zapis, że jest to 941 milionów, a rzeczywista kwota, na którą zaciągnięto zobowiązania, już wynosi 1 miliard 190 milionów. W związku z tym jest okazja do tego, żeby to uaktualnić, żeby to miało pokrycie i żeby ta kwota została wydana legalnie. Bo skoro budżet zaciągnął zobowiązanie, to teraz, troszeczkę poniewczasie, ale to naprawiamy. W takiej sytuacji, jak państwu powiedziałem, 3 rzeczy są do załatwienia w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#TadeuszJarmuziewicz">W czasie posiedzenia komisji senator Dunin zgłosił wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek. Wniosek przeszedł jednogłośnie. W takiej sytuacji, w jakiej państwu opisałem – tak ładnie się mówi – nolens volens, chcąc nie chcąc, komisja wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek, mam na myśli druk senacki nr 110 A. Dziękuję bardzo, Panie Marszałku. (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie panu senatorowi sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#RafałGrupiński">Pan senator, tak?</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Bierecki: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#GrzegorzBierecki">Skoro rozmawialiście o kredycie 2-procentowym, to zapytam, czy była rozmowa o kredycie na 0%, który był kiedyś obiecany przez Donalda Tuska. Czy w trakcie spotkania, posiedzenia komisji była ta kwestia omawiana? I czy mógłby pan senator podzielić się ze mną uwagami, jakie się pojawiły?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#TadeuszJarmuziewicz">Panie Senatorze, podobnie jak w poprzednim przypadku, pytanie wykracza poza przedłożenie. Chodzi o to, że to jest pretekst do tego, żeby uaktualnić tę kwotę. A główny powód do zajmowania się tym to jest to, co stało się w 2019 r., zaciągnięte zobowiązanie, że w ciągu 5 lat uaktualnimy przepisy techniczne. To się nie stało, a teraz my mamy za mało czasu. W związku z tym nie było powodu ani okazji do rozmawiania o kredycie 0%. To, co się pojawiło w tej ustawie, to zwiększenie kwoty to jest, przepraszam za określenie, tak przy okazji. Skoro budżet zaciągnął już zobowiązania przekraczające te 940 milionów, a tego jest 1 miliard 190 milionów, to przy tej okazji urealniamy tę kwotę, bo tych zobowiązań już nie cofniemy, one są zaciągnięte.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#RafałGrupiński">Proszę bardzo o zadanie pytania pana senatora Mieczysława Golbę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#MieczysławGolba">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#MieczysławGolba">Panie Przewodniczący, mam takie pytanie do sprawozdawcy. Po pierwsze, chodzi mi o to, czy potrzeba aż 2 lat na przygotowanie nowej ustawy, żeby pomóc w tym temacie, a przede wszystkim uregulować ten stan, który dziś mamy.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#MieczysławGolba">A drugie moje pytanie jest takie. Czy rzeczywiście rozpocznie się debata, dyskusja w Komisji Infrastruktury na temat tego kredytu 0%? Pytam o to dlatego, że bardzo by to usprawniło rynek w kraju, w szczególności budowlany, bo widać tu troszkę zapaść, widzimy to bardziej w Europie Zachodniej, ale też bardzo by to pomogło młodym ludziom, w szczególności tym, którzy nie mają własnych mieszkań, domów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#TadeuszJarmuziewicz">Na pierwsze pytanie odpowiem panu tak – oczywiście nie chciałbym, żeby pan się poczuł dotknięty – że nie dało się tego zrobić w 5 lat, ale może uda się to zrobić w 2 lata. Poprzednia ekipa miała 5 lat na to, aby zaktualizować te przepisy, i nie uporała się z tym. My wzięliśmy na siebie zobowiązanie, że zdążymy to zrobić w 2 lata. W związku z tym… Zadanie o tyle utrudnione, że biurka były puste.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#TadeuszJarmuziewicz">I na drugie: straciliśmy niepowtarzalną okazję, aby o 0% zapytać ministra finansów, który jeszcze przed chwilą tu był. Ja się nie podejmę rozmów na poziomie budżetowym. Myślę, że to jest świetny pomysł na zadanie na piśmie pytania panu ministrowi finansów. Nie wiem – to jest odpowiedź wprost na pańskie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#RafałGrupiński">Czy pan senator chce dopytać, czy to będzie następne pytanie?</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Golba: Dopytać.)</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#RafałGrupiński">Dopytać.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MieczysławGolba">Tak, Panie Marszałku, chciałbym dopytać. To nie jest pytanie do pana ministra, tylko do pana, czy jest planowana dyskusja w Komisji Infrastruktury na temat tego kredytu 0% i czy prowadzi się już jakieś rozmowy z Ministerstwem Finansów. O to mi chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#TadeuszJarmuziewicz">Ja nie uciekam od odpowiedzi na pańskie pytanie, ale myślę, że minister Tomczak będzie lepszym rozmówcą. Oczywiście też nie zganiam tego na pana ministra, ale co rząd, to rząd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#RafałGrupiński">Pan senator Józef Zając zadaje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JózefZając">Panie Marszałku! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#JózefZając">Chciałbym zadać takie lekko złośliwe pytanie. Jak mogą się zachować inteligentni, mówię w cudzysłowie, obywatele, energiczni, którzy zorientują się, że jest tutaj taka luka prawna, a jednocześnie są pieniądze? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#TadeuszJarmuziewicz">Ja nie zrozumiałem…</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Rafał Grupiński: To przez tę złośliwość pewnie.)</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#TadeuszJarmuziewicz">Nie, nie… Ja nie widzę tu luki prawnej. Luka prawna była, kiedy nie ustalono limitu zaciągania kredytów, kiedy państwo dopłacało do tych 2% w banku. Bo kredytobiorca płacił 2%, a resztę trzeba było tym bankom dorzucić – nikt tego wolontariacko nie będzie robił. Jeżeli tu jest jakieś kłopotliwe kryterium, to na pewno czas… Ale tych kredytów już nie ma w tej chwili. One zostały już udzielone i ta sprawa jest zamknięta. Co innego… Tego dotyczyło pytanie pana senatora Golby. Od dyskusji na temat kredytów 0% chyba nie uciekniemy. Ja mam wyrobione zdanie na ten temat, ale aż się boję o tym wspominać, bo w zeszłym tygodniu wygłosiłem oświadczenie senatorskie, które nie do końca jest spójne z tym… No, ale tutaj się kulę, że tak powiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#RafałGrupiński">Nie ma więcej pytań do pana senatora. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Jarmuziewicz: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#RafałGrupiński">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#RafałGrupiński">Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rozwoju i technologii.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#RafałGrupiński">Czy przedstawiciel rządu, pan minister Jacek Tomczak, pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#RafałGrupiński">W takim razie zapraszam i proszę o przedstawienie stanowiska rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#JacekTomczak">Szanowni Państwo! Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#JacekTomczak">Konieczność wprowadzenia tej ustawy wynika z pewnych zaniedbań, które my staramy się nadrobić tymi przepisami i dać szansę na wyprostowanie istoty sprawy. Te problemy dotyczą polskich obywateli. Doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, jaki skutek dla polskiego systemu budowlanego miałoby niewprowadzenie przedłużenia przepisów wykonawczych dotyczących warunków technicznych, a ten termin upływa 20 września. No, byłaby to po prostu katastrofa. Tak że jesteśmy zobligowani w sytuacji braku przygotowania kompleksowej nowelizacji tych przepisów do wprowadzenia tego przedłużenia. To jest konieczne. Niemniej ministerstwo niezwłocznie podejmie prace, tak ażeby w terminie krótszym niż 2 lata przedstawić nowe przepisy dotyczące warunków technicznych. Pamiętajmy, że to będzie notyfikowane, w związku z czym musimy się liczyć z półrocznym okresem notyfikacji. W związku z powyższym zakładamy, że za półtora roku przedstawimy kompleksowe rozwiązanie w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#JacekTomczak">Co do kwestii bezpiecznego kredytu 2%, to konieczność zmian wynika chociażby z tego, że był to kredyt wprowadzony bez limitu. Umowy były zawierane do końca grudnia. Skutki, to znaczy skala, liczba zawartych umów była znana dopiero w styczniu. I tak naprawdę w I kwartale mogliśmy oszacować realne koszty tego rozwiązania. Te zobowiązania w tym roku trzeba uregulować, wypłacić, w związku z czym ten limit musi być podniesiony – po to, żeby obywatelom polskim w najbliższych miesiącach wypłacić zobowiązania z tytułu kredytu bezpiecznego 2%.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#JacekTomczak">Co do kwestii kredytu w ramach „Mieszkania na start”, to jest to procedowane, jest po uzgodnieniach. Jesteśmy przed posiedzeniem SKRM. To jest kredyt wieloletni. W tym wariancie, o którym państwo mówicie, czyli zero procent, jest on adresowany do rodzin z dziećmi, tak że z tej preferencji będą mogły skorzystać zwłaszcza rodziny z dziećmi. Chodzi o to, żeby wesprzeć te rodziny, które jeszcze nie nabyły, nie mają swojego pierwszego mieszkania. Pamiętajmy o tym, że koszt związany z odsetkami, z kredytem jest cały czas znaczący, jest jednym z wyższych takich kosztów w Europie. Chodzi o polski system bankowy. Jest to jedna z głównych barier, które powodują brak możliwości znalezienia tego wymarzonego M. Wszystkim rodzinom z dziećmi chcemy dać instrument, który wesprze je w nabyciu pierwszego mieszkania albo powiększenia mieszkania. Myślę, że najbliższe tygodnie pozwolą nam zaprezentować państwu ostateczną wersję tego rozwiązania. Chcemy, żeby było ono rozwiązaniem wieloletnim, a nie doraźnym, przynajmniej 4-letnim, takim, które ustabilizuje sytuację i da szansę wielu Polakom na nabycie wymarzonego pierwszego mieszkania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania do pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, są pytania do pana. Zapraszam jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#RafałGrupiński">Pan senator Grzegorz Bierecki. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#GrzegorzBierecki">Panie Ministrze, zostałem troszeczkę zainspirowany pańską wypowiedzią. Nie mieliśmy okazji spotykać się na tej sali wcześniej. Ja jestem od wielu lat – i powtarzam to – zwolennikiem rozwiązania problemu, który istnieje w finansowaniu kredytu hipotecznego. On jest źródłem wielu kłopotów od trzydziestu paru lat. Tak naprawdę jest… Mówię o zmiennej stopie procentowej stosowanej przy kredytach hipotecznych, gdzie duży podmiot, bank, który ma… Jest asymetria w relacji pomiędzy bankiem a klientem tego banku. Bank przerzuca całość ryzyka związanego ze stopą procentową w okresie kilkudziesięcioletnim – są przecież 30-letnie kredyty – na ten słabszy podmiot, chociaż to bank dysponuje instrumentami do mitygowania ryzyka w zakresie stopy procentowej. I stąd te dopłaty do kredytów, kredyty na 2% czy kredyty na 0%, które pojawiają się w sytuacji, kiedy mamy wyższe stopy procentowe. Kiedy kredyt jest droższy albo nagle zdrożeje, tworzy się problem społeczny. Wynika to z sytuacji, do której w Polsce wciąż dopuszczamy – jako jeden z niewielu krajów w Unii Europejskiej pozwalamy na stosowanie zmiennej stopy procentowej w wieloletnich umowach kredytu hipotecznego. Czy pan minister w pracach nad programem wsparcia widzi możliwość podjęcia także tego problemu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#RafałGrupiński">Panie Ministrze, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#JacekTomczak">Oczywiście, jak najbardziej. Jesteśmy otwarci na wszelkie propozycje. Myślę, że zaraz po uzgodnieniach i po posiedzeniu SKRM przedstawimy państwu wariant ostateczny. Po uwzględnieniu uwag Ministerstwa Finansów będziemy gotowi do rozmowy, tak że zapraszam do ministerstwa. Będziemy mogli pokazać cały mechanizm bardzo szczegółowo.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Bierecki: Z przyjemnością.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Bierecki: Mam jeszcze 1 pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#RafałGrupiński">Panie Senatorze, niech pan poczeka na kolejkę, bo trochę przekroczył pan czas.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Bierecki: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#RafałGrupiński">W tej chwili zadaje pytanie pan senator Wiesław Dobkowski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WiesławDobkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WiesławDobkowski">Panie Ministrze, ta ustawa przedłuża o 2 lata… Chodzi po prostu o to, żeby to rozporządzenie mogło działać. Potrzeba, żeby… We wrześniu w tym roku to się kończy. I teraz będzie na 2 lata. Czy w ciągu tych 2 lat ministerstwo przygotuje projekt ustawy, która już, powiedzmy, na stałe rozwiąże problem przystosowania tych wszystkich mieszkań, zapewnienia dostępności itd.? Czy w ciągu tych 2 lat zdążycie przygotować docelową, nową ustawę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#JacekTomczak">Tak jak już mówiłem, nawet szybciej, ponieważ notyfikacja tego projektu będzie trwała prawdopodobnie jakieś pół roku. Chcemy przynajmniej za półtora roku zaprezentować państwu ostateczne rozwiązanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#RafałGrupiński">Pan senator Mieczysław Golba zadaje pytanie. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MieczysławGolba">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#MieczysławGolba">Do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#MieczysławGolba">Panie Ministrze, czy macie jakiś harmonogram prac w Ministerstwie Finansów odnośnie do kredytu 0%? Czy znacie już jakiś potencjalny termin, kiedy to może wejść w życie? Niejednokrotnie rozmawiałem z takimi rodzinami, które pytają o ten kredyt i są nim bardzo zainteresowane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JacekTomczak">Wielu Polaków czeka na to rozwiązanie. Powiem tak: jesteśmy na takim etapie prac legislacyjnych, że… Zakładamy, że może jeszcze… W parlamencie kwestia tego kredytu pojawi się najprawdopodobniej zaraz po wakacjach. Chcielibyśmy, żeby ustawa była przyjęta w tym roku. Planujemy wejście tych przepisów na 15 stycznia. Chcemy, żeby na początku przyszłego roku one już działały, żeby te rozwiązania były dostępne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Jacek Tomczak: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje ponownie pan senator Grzegorz Bierecki. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#GrzegorzBierecki">Mam pytanie związane z finansowaniem tego kredytu 2%, z tym urealnieniem, jak to pan nazwał. To dotyczy czegoś równoległego, czyli tego, w jakiej obecnie sytuacji finansowej znajduje się program wspierania budownictwa czynszowego. Czy prawdziwe są informacje o braku pełnego finansowania na rok 2024? Czy Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa i Fundusz Dopłat w BGK dysponują odpowiednimi pieniędzmi na wspieranie spółek społecznych inicjatyw mieszkaniowych? Jeśli tak, to ile jest tych pieniędzy i jak mogą być one wykorzystane? Jeśli pan minister nie wie, proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JacekTomczak">Oczywiście mogę odpowiedzieć. Proszę państwa, jak państwo wiecie, w projekcie ustawy zakładamy zwiększenie tego finansowania z 1 miliarda do 5 miliardów, o tyle podnosimy limit. Oczywiście ostateczne rozstrzygnięcie przyjmie parlament przy okazji kształtowania budżetu, niemniej założenia są takie, że zwiększamy znacznie finansowanie, ażeby otworzyć duży front budowy mieszkań w ramach TBS, mieszkań na wynajem o regulowanym czynszu, mieszkań komunalnych oraz mieszkań socjalnych. Chcielibyśmy docelowo doprowadzić do tego, żeby liczba mieszkań, które do tej pory były budowane, zwiększyła się około dziesięciokrotnie. Liczba mieszkań budowanych w systemie budownictwa społecznego zwiększy się nawet do 20 tysięcy jednostek mieszkalnych, jak już ten program ruszy i będzie rozpędzony.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#JacekTomczak">Oprócz tego kolejnym filarem działań rządu jest uruchomienie podaży. Jak wiadomo, z jednej strony jest ten odpowiedzialny program, oczywiście limitowany dochodami, jakim jest „Mieszkanie na start”, ale z drugiej strony jest kolejny ważny element, czyli przygotowywany przez nas program podażowy, który pomoże odtworzyć… udostępnić większą liczbę nieruchomości pod inwestycje mieszkaniowe. Chodzi także o to, żeby zwiększyć konkurencję na rynku, żeby rozpoczynano więcej budów. Dzisiaj cena PUM jest często… Główną przyczyną wzrostu ceny mieszkań jest niska podaż gruntów mieszkaniowych w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#RafałGrupiński">Pan senator jeszcze…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#GrzegorzBierecki">Panie Marszałku, odpowiedź jest obok mojego pytania. Jakkolwiek bardzo mi się podoba ta odpowiedź, ja pytałem o rok 2024, o sytuację aktualną, w roku 2024. Czy nie zabraknie pieniędzy dla SIM-ów w roku 2024? Generalnie taki jest sens moich pytań. Ja je szybko odczytałem, więc może nie zostały przyswojone, że tak powiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JacekTomczak">Wszystkie zobowiązania w tym zakresie są realizowane na bieżąco. No, problem SIM-ów jest głębszym problemem. Trwa dyskusja, w jaki sposób i w jakiej skali docelowo ten program powinien działać. Ta dyskusja jest daleko posunięta, jesteśmy w fazie uzgodnień i przygotowywania rozwiązań systemowych, które, jak myślę, już po wakacjach będziemy państwu prezentować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Jacek Tomczak: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#RafałGrupiński">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#RafałGrupiński">Więcej pytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#RafałGrupiński">Czy pan senator oczekuje odpowiedzi na piśmie na część swoich pytań?</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Bierecki: Tak, będę wdzięczny, ponieważ moje pytania były bardzo precyzyjne, dotyczyły środków itd. Jeśli zechciałby pan marszałek…)</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#RafałGrupiński">Tak, właśnie zauważyłem… Dobrze, w takim razie informuję, że przedstawiciel rządu zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytanie zadane przez pana senatora Grzegorza Biereckiego.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś spośród gości chce zabrać głos w sprawie tej ustawy? Nie.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#RafałGrupiński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#RafałGrupiński">Czy są głosy w dyskusji? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-124.11" who="#RafałGrupiński">W takim razie informuję, że nikt z państwa senatorów nie chce zabrać głosu.</u>
          <u xml:id="u-124.12" who="#RafałGrupiński">Do protokołu swoje głosy w dyskusji złożyli pani senator Agnieszka Gorgoń-Komor, pan senator Robert Mamątow, pan senator Janusz Pęcherz, senatorowie Henryk Siedlaczek, Adam Szejnfeld i Aleksander Szwed.</u>
          <u xml:id="u-124.13" who="#RafałGrupiński">Nie zostały złożone wnioski o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-124.14" who="#RafałGrupiński">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone dzisiaj, na koniec obrad dzisiejszego dnia.</u>
          <u xml:id="u-124.15" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu czwartego porządku obrad: ustawa o ratyfikacji Umowy o partnerstwie między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a członkami Organizacji Państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z drugiej strony, sporządzonej w Apii dnia 15 listopada 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-124.16" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-124.17" who="#RafałGrupiński">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 112, a sprawozdanie komisji – w druku nr 112 A.</u>
          <u xml:id="u-124.18" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę o obniżenie poziomu rozmów.</u>
          <u xml:id="u-124.19" who="#RafałGrupiński">Proszę pana senatora Kazimierza Michała Ujazdowskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania Komisji Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Spraw Zagranicznych. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#KazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#KazimierzMichałUjazdowski">Wczoraj odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Spraw Unii Europejskiej w sprawie uchwalonej przez Sejm w dniu 28 czerwca 2024 r. ustawy o ratyfikacji Umowy o partnerstwie między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a członkami Organizacji Państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z drugiej strony, sporządzonej w Apii dnia 15 listopada 2023 r. Umowa jest zawierana w imieniu Unii Europejskiej i jej państw członkowskich, stąd wymaga uchwalenia ustawy ratyfikacyjnej w tym podstawowym trybie ze strony poszczególnych państw członkowskich, także Rzeczypospolitej. Jej materia dotyczy praw człowieka, ochrony wolności i pokoju, kontroli imigracji.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#KazimierzMichałUjazdowski">Obydwie komisje rekomendują głosowanie za ustawą o ratyfikacji, czyli za ustawą dającą prezydentowi podstawę ostatecznie do podjęcia decyzji ratyfikacyjnej. W dyskusji zwracano uwagę na to, iż umowa dostosowuje treść porozumienia do nowych wyzwań, także do tych wyzwań, które związane są z koniecznością powstrzymywania nielegalnej imigracji i pomocą państwom afrykańskim na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#KazimierzMichałUjazdowski">To tyle tytułem przedstawienia sprawozdania. W imieniu obydwu komisji proszę Wysoką Izbę o przyjęcie ustawy ratyfikacyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania do pana senatora sprawozdawcy? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#RafałGrupiński">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#RafałGrupiński">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w tej sprawie? Pan minister Bartoszewski. Czy… Tak.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#RafałGrupiński">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Ja bardzo krótko, bo sprawa jest dość oczywista. Jest to uaktualnienie, doprowadzenie do stanu odpowiadającego sytuacji bieżącej umowy, która została podpisana w Kotonu w roku 2000, czyli ma już 24 lata, i jest to umowa z 79 państwami. Sytuacja się drastycznie od tego czasu zmieniła i po prostu pewne rzeczy muszą zostać uwzględnione. Jedną z najważniejszych z punktu widzenia Polski jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej spraw jest to, że ta umowa, która ma 3 osobne protokoły regionalne, tzn. dotyczące Afryki, Karaibów i Pacyfiku, pozwala na zwiększenie wpływów politycznych Unii Europejskiej na terenie Afryki, zwłaszcza Afryki Subsaharyjskiej, która obecnie jest narażona na penetrację tak polityczną, jak i wojskową, przez Federację Rosyjską. To umożliwia nam lepszą obecność w tym rejonie świata, co z punktu widzenia Polski, również z uwagi na potencjalny kryzys migracyjny, jest bardzo istotne, właśnie to, żeby działać tam, na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Tak więc uprzejmie proszę Wysoką Izbę o zagłosowanie za tą ratyfikacją. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania do przedstawiciela rządu?</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#RafałGrupiński">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#RafałGrupiński">W takim razie, skoro nie ma pytań, otwieram protokolarnie dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#RafałGrupiński">Czy są głosy w dyskusji? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#RafałGrupiński">Zostały natomiast złożone głosy w dyskusji do protokołu, przez panią senator Jolantę Hibner, przez pana senatora Janusza Gromka, przez senatora Adama Szejnfelda i przez senatora Aleksandra Szweda. Tak że dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#RafałGrupiński">Nie złożono żadnych wniosków o charakterze legislacyjnym, w takim razie zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#RafałGrupiński">Informuję, że głosowanie w sprawie tej ustawy, rozpatrywanej przez nas przed chwilą, zostanie przeprowadzone dzisiaj, na koniec prac nad poszczególnymi punktami.</u>
          <u xml:id="u-128.8" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do rozpatrzenia kolejnego punktu, punktu piątego porządku dzisiejszych obrad: ustawa o ratyfikacji Zaawansowanej umowy ramowej między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Chile, z drugiej strony, sporządzonej w Brukseli dnia 13 grudnia 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-128.9" who="#RafałGrupiński">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 113, a sprawozdanie komisji – w druku nr 113 A.</u>
          <u xml:id="u-128.10" who="#RafałGrupiński">Proszę o zabranie głosu pana senatora Krzysztofa Bieńkowskiego i przedstawienie sprawozdania Komisji Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-128.11" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#KrzysztofBieńkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#KrzysztofBieńkowski">Komisja Spraw Zagranicznych oraz Komisja Spraw Unii Europejskiej w dniu 9 lipca 2024 r. rozpatrzyły ustawę z dnia 28 czerwca 2024 r. o ratyfikacji Zaawansowanej umowy ramowej między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Chile, z drugiej strony, sporządzonej w Brukseli dnia 13 grudnia 2023 r., zgodnie z drukiem senackim nr 113. Jeśli chodzi o sprawozdanie komisji, to jest to druk nr 113 A.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#KrzysztofBieńkowski">Komisje po przeprowadzonej dyskusji proponują przyjąć ustawę bez poprawek. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#RafałGrupiński">Projekt tej ustawy został…</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#RafałGrupiński">A, może pytania… Przepraszam, bo… Ale wydaje mi się, że nie było pytań do pana senatora sprawozdawcy, więc od razu, przepraszam, przeszedłem do następnego punktu naszego procedowania.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#RafałGrupiński">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#RafałGrupiński">Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#RafałGrupiński">Czy pan minister chce zabrać głos? Nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania do przedstawiciela rządu ewentualne ze strony państwa senatorów? Też nie widzę zgłoszeń. W takim razie dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#RafałGrupiński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś z państwa senatorów zapisał się do dyskusji? Nie widzę zgłoszeń. W takim razie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#RafałGrupiński">Do protokołu zostały złożone głosy w dyskusji przez senatora Janusza Gromka, przez panią senator Jolantę Hibner, przez senatora Adama Szejnfelda i pana senatora Aleksandra Szweda.</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#RafałGrupiński">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.12" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do rozpatrzenia następnego, czyli szóstego punktu porządku obrad. To jest ustawa o ratyfikacji umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją Narodów Zjednoczonych w sprawie utworzenia Przedstawicielstwa Biura Narodów Zjednoczonych do spraw Obsługi Projektów w Warszawie, podpisanej w Nowym Jorku dnia 21 września 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-130.13" who="#RafałGrupiński">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 114, a sprawozdanie komisji – w druku nr 114 A.</u>
          <u xml:id="u-130.14" who="#RafałGrupiński">Proszę o zabranie głosu w tej sprawie panią senator Gabrielę Morawską-Stanecką i przedstawienie sprawozdania Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-130.15" who="#RafałGrupiński">Pani senator już jest. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o uchwalonej przez Sejm w dniu 28 czerwca 2024 r. ustawie o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją Narodów Zjednoczonych w sprawie utworzenia Przedstawicielstwa Biura Narodów Zjednoczonych do spraw Obsługi Projektów w Warszawie, podpisanej w Nowym Jorku 21 września 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Po rozpatrzeniu ustawy na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych w dniu 9 lipca 2024 r. komisja wnosi, aby Wysoki Senat raczył uchwalić przedstawiony projekt uchwały. Jednocześnie dodam, że komisja przyjęła ustawę bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Kilka słów na temat tej ustawy. Biuro Narodów Zjednoczonych do spraw Obsługi Projektów zostało założone w 1973 r., a następnie zostało przekształcone w samodzielny organ pomocniczy Organizacji Narodów Zjednoczonych. Jego głównym zadaniem jest obsługa projektów infrastrukturalnych, nabywanie towarów i usług oraz zarządzanie zasobami ludzkimi i finansowymi w krajach biedniejszych. Realizacja zadań UNOPS ma zapewniać poszanowanie dla realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dlaczego w Warszawie? Ta umowa jest inicjatywą Biura Narodów Zjednoczonych. Realizacja celu ma zapewnić obsługę projektów związanych z odbudową Ukrainy. Warszawa została wybrana na siedzibę nowego przedstawicielstwa ze względu na rolę, jaką pełnić mają Rzeczpospolita Polska oraz polscy przedsiębiorcy w odbudowie Ukrainy. Projekty związane z bieżącym funkcjonowaniem Ukrainy, pomocą humanitarną i infrastrukturalną obsługuje na razie istniejące przedstawicielstwo ONZ w Kijowie. Te obydwa przedstawicielstwa mają ze sobą bardzo ściśle współpracować, co jest również w naszym interesie, ponieważ przyczyni się do zaangażowania polskich przedsiębiorców w odbudowę Ukrainy, zapewniając im perspektywy międzynarodowego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Umowa dotyczy przede wszystkim utworzenia biura przedstawicielstwa, nadania mu osobowości prawnej, gwarancji nietykalności pomieszczeń, mienia, środków finansowych oraz bezpieczeństwa personelu. Wyłącza ona mienie i środki finansowe spod ograniczeń regulacji i zwalnia od podatków i ceł. Jest to dla Polski, oczywiście również dla Ukrainy, ale przede wszystkim dla Polski i dla polskich przedsiębiorców bardzo korzystna umowa. Komisja jednogłośnie zarekomendowała Wysokiemu Senatowi uchwalenie tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania do pani senator sprawozdawczyni? Nie ma. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#RafałGrupiński">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#RafałGrupiński">Czy pan minister chce zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę. Minister Władysław Teofil Bartoszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Bardzo krótko. Ta umowa jest istotna z 2 powodów. Po pierwsze, umożliwi nam lepsze uczestniczenie w procesie odbudowy Ukrainy. To wszystko będzie zarządzane przez biuro w Warszawie, które będzie zatrudniało docelowo ok. 100 pracowników. Po drugie, co jest bardzo istotne, ta organizacja, UNOPS jest trzecim co do wielkości dysponentem budżetu, który realizuje poprzez zamówienia. My w tej chwili jako Polska mamy znikomy, tj. ok. 0,1%, udział w zamówieniach ONZ-owskich. I jest taka prawidłowość, że tam, gdzie znajdują się biura tej organizacji, państwo, w której ta organizacja ma swoją siedzibę, znacząco zwiększa udział w zamówieniach realizowanych dla ONZ. To jest taka inwestycja w przyszłość dla naszego kraju. Dlatego rząd uprzejmie prosi Wysoką Izbę o ratyfikowanie tej umowy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#RafałGrupiński">Czy są pytania do pana ministra? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#RafałGrupiński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#RafałGrupiński">Czy są zgłoszenia do dyskusji? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#RafałGrupiński">Do protokołu głosy w dyskusji złożyli pan senator Artur Dunin, pan senator Janusz Gromek, pan senator Adam Szejnfeld i pan senator Aleksander Szwed.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#RafałGrupiński">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#RafałGrupiński">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy odbędzie się pod koniec dzisiejszych prac. Od razu informuję, że to będzie nie wcześniej niż o godzinie 14.00. Prawdopodobnie będzie to godzina 14.00.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu siódmego porządku obrad: sprawozdanie Komisji Petycji z rozpatrzonych w 2023 roku petycji.</u>
          <u xml:id="u-134.10" who="#RafałGrupiński">Tekst sprawozdania zawarty jest w druku nr 116.</u>
          <u xml:id="u-134.11" who="#RafałGrupiński">Proszę pana senatora Roberta Mamątowa o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-134.12" who="#RafałGrupiński">Dziękuję przedstawicielom rządu za udział w posiedzeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#RobertMamątow">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#RobertMamątow">Regulamin Senatu w art. 90f stanowi o corocznym obowiązku złożenia Senatowi przez Komisję Petycji sprawozdania z rozpatrzonych petycji w minionym roku. Jako przewodniczący Komisji Petycji składam sprawozdanie dotyczące petycji rozpatrzonych w 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#RobertMamątow">Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 63 stwierdza, że każdy ma prawo składać petycje, wnioski, skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej, a także do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami. W Senacie petycje rozpatrywane są na mocy tego przepisu konstytucji, na podstawie ustawy o petycjach oraz przepisów działu Xa Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#RobertMamątow">Chciałbym podkreślić, że w obecnej kadencji została powołana Komisja Petycji, której powierzono sprawy petycyjne dotychczas rozpatrywane przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Przedstawione sprawozdanie za rok 2023 jest dokumentem szczególnym, gdyż prezentuje prace nad petycjami obu komisji senackich: Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji X kadencji Senatu za okres od 1 stycznia do 12 listopada oraz Komisji Petycji XI kadencji za okres od 13 listopada do 31 grudnia.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#RobertMamątow">W 2023 r. marszałek Senatu skierował 108 petycji, w tym 83 do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz 25 do Komisji Petycji. Kontynuowane były też prace nad 67 petycjami z lat ubiegłych. Łącznie w pracach komisji w 2023 r. znajdowało się 175 petycji.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#RobertMamątow">Komisja rozpatrywała petycje na 17 posiedzeniach, na każdym analizując od kilku do kilkunastu petycji, i przyjęła tryb indywidualnego rozpatrywania każdej petycji. Po zaprezentowaniu petycji na forum komisji przeprowadzana była dyskusja nad jej postulatami. Zbierane były także informacje, opinie i stanowiska od resortów związanych merytorycznie z problematyką petycji oraz od ekspertów. W posiedzeniu komisji uczestniczyli przedstawiciele ministerstw, urzędów oraz innych instytucji i organizacji pozarządowych, a także autorzy petycji. Na stronie internetowej Senatu w zakładce „Petycje” udostępniany jest wykaz i szczegółowy opis każdej petycji oraz udokumentowane są prace komisji nad petycjami. Wykaz jest aktualizowany po każdym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#RobertMamątow">W 2023 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przygotowała na bazie petycji 3 projekty ustaw, a Komisja Petycji przygotowała 1 projekt ustawy. Komisje podjęły decyzję o kontynuowaniu prac nad 44 petycjami, a 31 petycji, które wpłynęły w ostatnim kwartale 2023 r., pozostało do rozpatrzenia w 2024 r. W odniesieniu do 33 rozpatrzonych petycji zdecydowano o zakończeniu prac lub o niepodejmowaniu działań. W przypadku 8 petycji – z uwagi na przesłanki określone w art. 6 ustawy o petycjach – przekazano je do podmiotów właściwych do rozpatrzenia, gdyż przedmiot tych petycji pozostawał poza ustawodawczymi kompetencjami Senatu. Dotyczyły one głównie programów rządowych, takich jak „Mieszkanie +”, oraz zmian rozporządzeń i ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#RobertMamątow">Na podstawie 3 petycji Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przygotowała 3 projekty ustaw, a Komisja Petycji wypracowała 1 projekt ustawy. Są to, po pierwsze, projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dotyczący wypłaty odsetek od zaniżonych emerytur dla osób urodzonych w 1953 r., druk senacki nr 949; po drugie, projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, dotyczący umożliwienia wniesienia kasacji przez rzecznika praw obywatelskich wyłącznie na podstawie zarzutu niewspółmierności kary oraz wprowadzenia możliwości złożenia wspomnianego zarzutu przez uprawnione podmioty wyłącznie w sytuacji, kiedy nie był on przedmiotem rozpoznania przez sądy odwoławcze, druk senacki nr 950; po trzecie, kolejny projekt Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, dotyczący przywrócenia refundacji przez Narodowy Fundusz Zdrowia ogólnopolskiego programu leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego, druk senacki nr 1072; i po czwarte, przygotowany przez Komisję Petycji projekt ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji. Projekt przewidywał uznanie za równorzędny ze służbą okresu zatrudnienia członka korpusu służby cywilnej od 1 września 2003 r. do dnia przekształcenia stosunku pracy w stosunek służby w Służbie Celnej. To druk senacki nr 33.</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#RobertMamątow">Podczas analizy liczby petycji skierowanych do Senatu w 2023 r. odnotowano zwiększony o 17 petycji wpływ w stosunku do 2022 r. W związku z nierozpatrzeniem niektórych petycji przed upływem X kadencji Senatu zgodnie z art. 90g ust. 1 Regulaminu Senatu Komisja Petycji XI kadencji kontynuowała pracę nad petycjami. Wśród podmiotów wnoszących petycje najliczniejszą grupę stanowiły osoby fizyczne, które złożyły 74 petycje indywidualne, z kolei petycji zbiorowych złożono 34. Reasumując, można powiedzieć, że obywatele licznie i często korzystają z prawa do składania petycji do Senatu, co pokazuje wzrost liczby petycji wpływających do Senatu. Są one przedmiotem wielu dyskusji i analiz obowiązującego prawa w zakresach wskazywanych przez autorów petycji. Jednocześnie petycje umożliwiają komisji podjęcie prac legislacyjnych dotyczących zmian prawa w dziedzinach postulowanych w petycjach.</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#RobertMamątow">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za wysłuchanie sprawozdania Komisji Petycji. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#RafałGrupiński">Ale są pytania do pana senatora jako senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, pani senator Halina Bieda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#HalinaBieda">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#HalinaBieda">Ponieważ ja w poprzedniej kadencji też uczestniczyłam w pracach tej komisji, chciałabym zapytać o taką sprawę. Wiadomo, że jak jest nowa kadencja, to część petentów ponownie zwraca się z prośbą o przynajmniej rozpatrzenie tego, co do tej pory nie zostało rozpatrzone. Chciałabym zapytać, czy wpłynęły takowe petycje, których nie rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#HalinaBieda">Po drugie, czy komisja jest na bieżąco? Bo w poprzedniej kadencji często mieliśmy tak dużo tych petycji, że nie zawsze dawało się je na bieżąco rozstrzygać.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#HalinaBieda">Mam takie 2 pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#RobertMamątow">Pamiętam, Pani Senator, byliśmy razem w Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Oczywiście rozpatrywanie wielu petycji nie zostało zakończone w poprzedniej kadencji, ale my kontynuujemy prace w tej kadencji i myślę, że do tej pory już kilkanaście takich petycji rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#RobertMamątow">Jeśli chodzi o liczbę petycji, to tak jak powiedziałem w sprawozdaniu, jest ich zdecydowanie więcej, nawet w 2023 r. było ich o 17 więcej. W tym roku my jako Komisja Petycji… no, nie to, że musimy, ale chcemy się zbierać raz w tygodniu, bo po prostu tak dużo jest tych petycji. Musimy między posiedzeniami Senatu też robić posiedzenia, bo po prostu mamy określony czas na rozpatrzenie petycji i nie możemy sobie pozwolić na odkładanie ich na później.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#RafałGrupiński">Pytanie zadaje pan senator Sławomir Rybicki. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#SławomirRybicki">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#SławomirRybicki">Panie Przewodniczący, rzecznik praw obywatelskich zwrócił się do pana przewodniczącego z prośbą o umożliwienie jednemu z zainteresowanych, który wniósł petycję w zeszłej kadencji, tego, aby był skutecznie informowany o pracach komisji. Chciałbym poznać odpowiedź pana przewodniczącego na to pytanie, bo ona w jakimś sensie być może będzie odpowiedzią na wiele innych pytań, które wiążą się z terminowością i informowaniem zainteresowanych stron o posiedzeniach komisji i ewentualnym udziale w posiedzeniach komisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#RobertMamątow">Komisja udziela odpowiedzi, jak została rozpatrzona petycja, każdemu petytorowi, każdemu. Mało tego, osoby, które piszą petycje, są zapraszane na posiedzenia komisji. To nie musi być tak, że to jest tylko zainteresowany. Jeśli jest tak, że ktoś chce przyjść na posiedzenie komisji i coś wnieść, to zawsze będzie zaproszony i zawsze zostanie wysłuchany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, pytanie zadaje pani senator Ewa Kaliszuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#EwaMonikaKaliszuk">Ja mam takie pytanie. Jak już państwo zajmujecie się petycjami… Czy jest jakaś prawidłowość co do tego, jak długo mniej więcej trwa procedowanie danej petycji? Czy są takie, które np. udaje się przeprocedować w ciągu jednego spotkania, czy raczej są one procedowane przez kilka spotkań? Ile ich jest? I czy w tym kontekście zauważacie państwo jakieś prawidłowości w zależności od tego, czy są one składane jako zbiorowe, czy też jako indywidualne? Czy to też ma jakieś znaczenie z państwa perspektywy? Jakie jest doświadczenie komisji? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#RobertMamątow">Zacznę od końca. Oczywiście nie ma znaczenia to, czy to petycja zbiorowa, czy nie. Petycja jest petycją. A termin rozpatrywania zależy od meritum sprawy, bo jeśli jest potrzeba zasięgnięcia opinii instytucji… Najczęściej, jak wynika z mojego doświadczenia, a pracuję w komisji przecież już 12 lat, są to ministerstwa sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, pracy. To te główne. Są jeszcze oczywiście inne, ale to są te główne instytucje, które z nami współpracują, udzielają nam takich informacji, które pomagają nam później podjąć ostateczną decyzję o skierowaniu danej petycji do rozpatrzenia lub o zakończeniu nad nią prac. Ale to wszytko zależy od tematu petycji. Bardzo często jest tak, że występujemy o opinie do różnych instytucji, i do stowarzyszeń, i do fundacji. To zależy od tego, jaki temat jest rozpatrywany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#RafałGrupiński">Dziękuję panu przewodniczącemu. Więcej pytań nie mam tutaj odnotowanych.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Senator Robert Mamątow: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#RafałGrupiński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś z państwa senatorów chce zabrać głos w dyskusji? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#RafałGrupiński">Nie ma też złożonych głosów w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#RafałGrupiński">W takim razie dyskusję zamykam.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#RafałGrupiński">Dziękuję panu przewodniczącemu za przedstawienie Senatowi sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#RafałGrupiński">Stwierdzam, że Senat zapoznał się ze sprawozdaniem Komisji Petycji z rozpatrzonych w 2023 r. petycji.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#RafałGrupiński">Zakończyliśmy procedowanie poszczególnych punktów w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-146.10" who="#RafałGrupiński">Ogłaszam przerwę do godziny 14.00 O godzinie 14.00 odbędą się głosowania.</u>
          <u xml:id="u-146.11" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.12" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 13 minut 11 do godziny 14 minut 00)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#RafałGrupiński">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu ósmego porządku obrad: zmiany w składzie komisji senackich.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#RafałGrupiński">Przypominam, że wniosek Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich w tej sprawie zawarty jest w druku nr 121.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#RafałGrupiński">Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich przedstawi senator Sławomir Rybicki.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#RafałGrupiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#SławomirRybicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#SławomirRybicki">Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich na posiedzeniu w dniu dzisiejszym przyjęła jednogłośnie projekt uchwały w sprawie zmian w składzie komisji senackich i rekomenduje Senatowi przyjęcie go, zagłosowanie za treścią projektowanej uchwały, którą odczytam.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#SławomirRybicki">Senat Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 13 ust. 2 Regulaminu Senatu odwołuje senatora Krzysztofa Bieńkowskiego z Komisji Sportu, senatora Józefa Jodłowskiego z Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, senatora Józefa Zająca z Komisji Edukacji, senatora Macieja Żywnę z Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#SławomirRybicki">Senat Rzeczypospolitej wybiera senatora Krzysztofa Bieńkowskiego do Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, senatora Józefa Jodłowskiego do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, senatora Józefa Zająca do Komisji Obrony Narodowej, senatora Macieja Żywnę do Komisji Obrony Narodowej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#RafałGrupiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#RafałGrupiński">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#RafałGrupiński">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#RafałGrupiński">W takim razie przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#RafałGrupiński">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#RafałGrupiński">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#RafałGrupiński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#RafałGrupiński">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#RafałGrupiński">Głosowało 86 senatorów, 85 było za, 1 się wstrzymał. (Głosowanie nr 1)</u>
          <u xml:id="u-149.9" who="#RafałGrupiński">Senat podjął uchwałę w sprawie zmian w składzie komisji senackich.</u>
          <u xml:id="u-149.10" who="#RafałGrupiński">Powracamy do rozpatrywania punktu drugiego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-149.11" who="#RafałGrupiński">Komisja Budżetu i Finansów Publicznych przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek – druk senacki nr 115 A.</u>
          <u xml:id="u-149.12" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-149.13" who="#RafałGrupiński">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-149.14" who="#RafałGrupiński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.15" who="#RafałGrupiński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-149.16" who="#RafałGrupiński">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.17" who="#RafałGrupiński">Głosowało 89 senatorów, 58 było za, 31 – przeciw, nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 2)</u>
          <u xml:id="u-149.18" who="#RafałGrupiński">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-149.19" who="#RafałGrupiński">Powracamy do rozpatrywania punktu trzeciego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, ustawy o dokumentach publicznych oraz ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-149.20" who="#RafałGrupiński">Komisja Infrastruktury przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek – druk senacki nr 110 A.</u>
          <u xml:id="u-149.21" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-149.22" who="#RafałGrupiński">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-149.23" who="#RafałGrupiński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.24" who="#RafałGrupiński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-149.25" who="#RafałGrupiński">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.26" who="#RafałGrupiński">Głosowało 90 senatorów, wszyscy byli za, czyli 90 głosów za, nikt nie był przeciw i nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 3)</u>
          <u xml:id="u-149.27" who="#RafałGrupiński">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, ustawy o dokumentach publicznych oraz ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-149.28" who="#RafałGrupiński">Powracamy do rozpatrywania punktu czwartego porządku obrad: ustawa o ratyfikacji Umowy o partnerstwie między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a członkami Organizacji Państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z drugiej strony, sporządzonej w Apii dnia 15 listopada 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-149.29" who="#RafałGrupiński">Komisja Spraw Unii Europejskiej oraz Komisja Spraw Zagranicznych przedstawiły projekt uchwały, w którym wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek – druk senacki nr 112 A.</u>
          <u xml:id="u-149.30" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-149.31" who="#RafałGrupiński">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-149.32" who="#RafałGrupiński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.33" who="#RafałGrupiński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-149.34" who="#RafałGrupiński">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.35" who="#RafałGrupiński">Głosowało 90 senatorów, 88 – za, nikt nie był przeciw, wstrzymało się 2 senatorów. (Głosowanie nr 4)</u>
          <u xml:id="u-149.36" who="#RafałGrupiński">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy o partnerstwie między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a członkami Organizacji Państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z drugiej strony, sporządzonej w Apii dnia 15 listopada 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-149.37" who="#RafałGrupiński">Powracamy do rozpatrywania punktu piątego porządku obrad: ustawa o ratyfikacji Zaawansowanej umowy ramowej między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Chile, z drugiej strony, sporządzonej w Brukseli dnia 13 grudnia 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-149.38" who="#RafałGrupiński">Komisja Spraw Unii Europejskiej oraz Komisja Spraw Zagranicznych przedstawiły projekt uchwały, w którym wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. To druk senacki nr 113 A.</u>
          <u xml:id="u-149.39" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-149.40" who="#RafałGrupiński">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-149.41" who="#RafałGrupiński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.42" who="#RafałGrupiński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-149.43" who="#RafałGrupiński">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.44" who="#RafałGrupiński">Głosowało 90 senatorów, 90 – za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 5)</u>
          <u xml:id="u-149.45" who="#RafałGrupiński">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ratyfikacji Zaawansowanej umowy ramowej między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Chile, z drugiej strony, sporządzonej w Brukseli dnia 13 grudnia 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-149.46" who="#RafałGrupiński">Powracamy do rozpatrywania punktu szóstego porządku obrad: ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją Narodów Zjednoczonych w sprawie utworzenia Przedstawicielstwa Biura Narodów Zjednoczonych do spraw Obsługi Projektów w Warszawie, podpisanej w Nowym Jorku dnia 21 września 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-149.47" who="#RafałGrupiński">Komisja Spraw Zagranicznych przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek – druk senacki nr 114 A.</u>
          <u xml:id="u-149.48" who="#RafałGrupiński">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-149.49" who="#RafałGrupiński">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-149.50" who="#RafałGrupiński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.51" who="#RafałGrupiński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-149.52" who="#RafałGrupiński">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.53" who="#RafałGrupiński">Głosowało 91 senatów, 91 – za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał. (Głosowanie nr 6)</u>
          <u xml:id="u-149.54" who="#RafałGrupiński">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją Narodów Zjednoczonych w sprawie utworzenia Przedstawicielstwa Biura Narodów Zjednoczonych do spraw Obsługi Projektów w Warszawie, podpisanej w Nowym Jorku dnia 21 września 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-149.55" who="#RafałGrupiński">Na tym zakończyliśmy głosowania w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-149.56" who="#RafałGrupiński">Ogłaszam przerwę do godziny 12.00 dnia jutrzejszego.</u>
          <u xml:id="u-149.57" who="#RafałGrupiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.58" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godzinie 14 minut 09)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>