PPC / ppc

text_structure.xml 293 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 14 minut 02)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczą przewodniczący Komisji Ustawodawczej Krzysztof Kwiatkowski oraz przewodniczący Komisji Praw Człowieka i Praworządności Marcin Karpiński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Witam państwa bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ciepło przepraszam za opóźnienie po zakończeniu posiedzenia Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">W imieniu swoim i pana przewodniczącego Marcina Karpińskiego otwieram wspólne posiedzenie Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">W porządku dzisiejszego posiedzenia znajdują się punkty: rozpatrzenie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zawartej w druku senackim nr 129, oraz rozpatrzenie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, zawartej w druku senackim nr 130.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy ktoś z pań i panów senatorów, członków obu połączonych komisji, zgłasza jakieś uwagi do porządku? Nie.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy w dzisiejszym posiedzeniu uczestniczą osoby prowadzące zawodową działalność lobbingową? Nie.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, w tym miejscu chciałbym przywitać gości. Witam obecnych na posiedzeniu wiceministra sprawiedliwości, pana ministra Dariusza Mazura, wraz ze współpracownikami, czyli – czytam według listy, tak jak państwo się podpisywaliście – zastępcą dyrektora Departamentu Prawa Karnego, panem dyrektorem Jakubem Kalbarczykiem… Ja widzę panią dyrektor, a tu nie mam na liście pani dyrektor, ale…</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">A, dobrze. Już mam. Witam panią dyrektor Martę Kozidowską…</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Kożuchowską.)</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja zawsze przekręcę nazwisko. Tak jest, Kożuchowską-Warywodę. Witamy bardzo ciepło. I jest jeszcze z państwem przedstawiciel Wydziału Prawa i Ustroju Sądów, Trybunałów i Prokuratury pan Stanisław Barański.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#KrzysztofKwiatkowski">Witam ekspertów. Chciałbym bardzo ciepło podziękować, Szanowni Państwo… Informacyjnie: my chcieliśmy poprosić o pisemne opinie ekspertów, ale był krótki okres czasu od posiedzenia Sejmu. Tym bardziej chciałbym gorąco podziękować, że są z nami: pan prof. Sławomir Patyra, witam bardzo ciepło; pan Tomasz Zalasiński, witam bardzo serdecznie; pan Krzysztof Izdebski, witam ciepło; pan Marcin Wolny… Przepraszam, przed chwilą była Fundacja im. Stefana Batorego, teraz Helsińska Fundacja Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo się cieszę, że jest z nami poseł sprawozdawca omawianej ustawy, pan poseł Patryk Jaskulski. Witam serdecznie na posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#KrzysztofKwiatkowski">Witam przedstawicielkę Krajowej Rady Sądownictwa, panią sędzię Annę Dalkowską… Zaraz, gdzieś… A, tu, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jest z nami także – przepraszam, że dopiero teraz witam, tak jak mówię, posługuję się listą – przedstawiciel Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, a konkretnie doradca przewodniczącego, pan prof. Zbigniew Marciniak. Witamy bardzo serdecznie pana profesora.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#KrzysztofKwiatkowski">I jeszcze witam naszych współpracowników. Biuro Legislacyjne Senatu reprezentują panowie mecenasi, pan Michał Pruszyński i pan Adam Oleksy. Witam obu panów bardzo ciepło.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jeżeli kogoś nie przywitaliśmy wraz z panem przewodniczącym, to chętnie to uczynimy, jeśli lista będzie jeszcze uzupełniona.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, obie rozpatrywane dziś ustawy zostały wniesione jako projekty poselskie. Uchwalona przez Sejm ustawa o Trybunale Konstytucyjnym zawarta jest w druku senackim nr 129 i dotyczy określenia zasad i organizacji działania Trybunału Konstytucyjnego. Przedstawicielem wnioskodawców oraz posłem sprawozdawcą jest tu pan poseł Dominik Jaśkowiec. Z kolei ustawa – Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, zawarta w druku senackim nr 130, dotyczy określenia zasad wprowadzania przepisów regulujących funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego. Tu przedstawicielem wnioskodawców jest pan poseł Patryk Jaskulski.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#KrzysztofKwiatkowski">No i oddam teraz głos panu posłowi, oczywiście jeżeli ma życzenie się wypowiedzieć. Bo pana posła Dominika Jaśkowca nie ma. Tak więc bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PatrykJaskulski">Ja z racji opóźnienia, które nastąpiło, nie chciałbym przedłużać. Myślę, że kwestia Trybunału Konstytucyjnego, kwestia problemów, jakie dzisiaj mamy w związku z jego wadliwym obsadzeniem, jest wszystkim znana, tak więc nie będę przedłużał. Oddaję głos panu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo serdecznie dziękuję. Doceniamy.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">A teraz chciałbym poprosić o przedstawienie stanowiska Rady Ministrów sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, pana ministra Dariusza Mazura. Bardzo proszę. Albo stanowiska resortu. Bo nie wiem, czy państwo macie już uchwałę Rady Ministrów. Oczywiście to też jest możliwość. Albo, jeżeli pan minister chce, może upoważnić kogoś ze swoich współpracowników do przedstawienia stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Albo mogą się państwo namyślić, a ja w tym momencie oddam głos ekspertom.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Oddaję głos panu prof. Sławomirowi Patyrze.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, Panie Profesorze, jeżeli chce pan zabrać głos odnośnie do ustawy czy ustaw…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#SławomirPatyra">No, powiem szczerze, że jestem zaskoczony, że tak szybko pan przewodniczący postanowił mnie zaangażować w pracę…</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Nie ma oczywiście obowiązku, tak więc…)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#SławomirPatyra">Nie ukrywam, że jeśli już, to strona społeczna, przynajmniej przedstawiciele Fundacji im. Stefana Batorego, pewnie chciałaby się bardziej ustosunkować do ewentualnych propozycji poprawek, jeżeli takowe są.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#SławomirPatyra">I później będę wdzięczny, jeżeli będziemy mogli wspólnie z panem drem Tomaszem Zalasińskim odnieść się…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy pan dr Tomasz Zalasiński też nie chce zabierać głosu teraz, tylko już na etapie poprawek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#TomaszZalasiński">Bardzo dziękuję za zaproszenie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#TomaszZalasiński">Chciałbym powiedzieć tylko jedno zdanie. Chodzi o genezę tego projektu. To jest sytuacja, która jest wyjątkowa, ponieważ ustawa ma charakter społeczny, ekspercki, powiedziałbym nawet, że apolityczny. W związku z tym bardzo prosilibyśmy o to, żeby ten charakter ustawy również był wzięty pod uwagę w trakcie prac senackich. Mamy do czynienia z sytuacją, która wcześniej nie miała miejsca. A jest to, przynajmniej w naszej ocenie, dobra praktyka partycypacyjna. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">To było powiedziane, podkreślam, także na etapie prac sejmowych, było to przywoływane także przy uzasadnianiu projektu. Projekt został przygotowany w toku niemal 3-letnich prac przez skupione wokół Fundacji im. Stefana Batorego, środowiska eksperckie i senackie, był poddany rozległym konsultacjom publicznym i eksperckim, w tym przeprowadzonym pod auspicjami Uniwersytetu Jagiellońskiego. I formalnie jest to ustawa, która uzyskała poparcie prawie 50 organizacji społecznych.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Istotą ustawy, jak wiemy, jest przywrócenie stanu normatywnego w kontekście Trybunału Konstytucyjnego sprzed 2015 r. Mówimy o kontekście tych zmian, które – na tym etapie powiem eufemistycznie, dyskusja jeszcze przed nami – rodziły szeroko uzasadnione obawy dotyczące praktyki orzeczniczej obecnego Trybunału Konstytucyjnego, która się wytworzyła w toku prac po zmianach przepisów prawa.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, w takim razie w tym momencie oddaję głos przedstawicielowi Biura Legislacyjnego, panu mecenasowi Michałowi Pruszyńskiemu, celem przedstawienia opinii Biura Legislacyjnego, uwaga, wraz z propozycjami poprawek. Bo takie Biuro Legislacyjne przygotowało. Wszyscy państwo je macie w opinii, która jest tu, na stole, do dyspozycji. A senatorowie mogą z nich skorzystać także w formie elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MichałPruszyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MichałPruszyński">Szanowni Panowie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MichałPruszyński">Na wstępie należy zastrzec, że Senat pracuje nad całkowicie nową, kompleksową regulacją ustroju Trybunału Konstytucyjnego i postępowania przed nim, wobec czego obostrzenia w zakresie dopuszczalnego zakresu senackich poprawek tracą na znaczeniu. Innymi słowy, swoboda Senatu jest znacząco większa niż w wypadku rozpatrywania ustaw nowelizujących inne ustawy.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MichałPruszyński">Biuro pozwoliło sobie w opinii przedstawić propozycje poprawek, tak jak zawsze. Jeżeli dana propozycja nie zostanie przejęta przez nikogo spośród państwa senatorów, nie będzie przedmiotem dalszej pracy, jeżeli zaś zostanie przejęta, będzie musiała być przedmiotem głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przepraszam, Panie Mecenasie, zapytam: czy pan proponuje taką pracę, że zamiast jednolitego toku wypowiedzi – może nawet jest to uzasadnione – przedstawia pan poprawkę, ja proszę stronę społeczną, uwzględniając te prace, które były wcześniej przy tym projekcie, o odniesienie się… Oczywiście ministerstwo zawsze ma taką możliwość. A my, jako prezydium, czy dowolna osoba spośród pań i panów senatorów – ja mam ten komfort, że jestem po kilkugodzinnej pracy z państwem – będziemy podejmować decyzję, czy zgłaszać jakąś poprawkę. Czy w takim trybie proponuje pan mecenas pracę?</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Główny Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński: Wydaje się, że tak będzie najlepiej.)</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dobrze, to w takim razie oddaję panu głos i będziemy pracować, że tak powiem, jednostkami redakcyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MichałPruszyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MichałPruszyński">Pierwsza uwaga i propozycja poprawki z opinii Biura Legislacyjnego dotyczy art. 9 ust. 1, który brzmi: „Zgromadzeniu Ogólnemu przewodniczy prezes lub wiceprezes Trybunału”. Naszym zdaniem jest to przepis zbędny w świetle art. 8 ust. 2 zdanie drugie, które stanowi, że prezes Trybunału ustala porządek posiedzenia i przewodniczy obradom zgromadzenia ogólnego. Poprawna i wystarczająca jest, naszym zdaniem, regulacja zawarta w art. 8 ust. 2, ponieważ przewodniczenie dotyczy właśnie obrad zgromadzenia. Możliwość prowadzenia obrad przez wiceprezesa wynika z art. 12 ust. 2. Czyli biuro proponuje skreślenie ust. 1 w art. 9.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, strona społeczna opowiada się za pozostawieniem tego przepisu w dotychczasowym brzmieniu, ponieważ m.in. na etapie postępowania sejmowego ten przepis wywoływał pytania i kontrowersje dotyczące tego, jaki jest status wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego i jaka jest możliwość jego partycypacji w kierowaniu posiedzeniem zgromadzenia ogólnego. Rozumiemy, że w tym przypadku przepis ten ma charakter taki bardziej klaryfikujący, niemniej jednak wątpliwości się pojawiły. Zatem proponujemy, aby tej propozycji poprawki nie przyjmować i pozostawić przepis w brzmieniu dotychczasowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#DariuszMazur">W naszym przekonaniu ten przepis jest zbędny. Ta kwestia raczej nie budzi wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja przyznaję, że ja nie będę zgłaszał poprawki w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">I przyznam, że z mojej strony jest jedno niedopatrzenie: zaprosiliśmy państwa i absolutnie też wypada zapytać, czy państwo chcą przedstawić jakieś wypowiedzi ze swojej strony. Te słowa kieruję do pana prof. Marciniaka i do pani sędzi Dalkowskiej. Czy państwo chcą nam przedstawić jakieś wypowiedzi ze swojej strony jeszcze przed tym procesem już pracy legislacyjnej?</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Doradca Przewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich Zbigniew Marciniak: Bardzo dziękuję, ja nie.)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AnnaDalkowska">Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AnnaDalkowska">Wysoki Senacie, chciałabym w imieniu Krajowej Rady Sądownictwa wskazać, że przedłożone ustawy, zarówno ta ustawa główna, jak również przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, są w wielu przypadkach niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, i są to niezgodności o charakterze fundamentalnym i zasadniczym. Z uwagi na zapewne dość ograniczony czas mojej wypowiedzi, nie będę szczegółowo analizowała poszczególnych rozwiązań, które zostały tutaj wskazane w określonych przepisach. Krajowa Rada Sądownictwa wyraziła stanowisko w swojej opinii na etapie legislacyjnym i w całości to stanowisko podtrzymuje.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#AnnaDalkowska">Wskażę jedynie na kilka kwestii. Otóż, Wysoka Izbo, w tych przepisach, można powiedzieć, po raz pierwszy w nowożytnej historii funkcjonowania państwa polskiego dochodzi do stwierdzenia nieważności wyroków na podstawie ustawy. Takiej regulacji nie znały ani państwo komunistyczne, ani okres dwudziestolecia międzywojennego, ani okres wojenny. Zwracam państwa uwagę na ten fakt, że nie ma w prawie publicznym takiej konstrukcji, nieważności orzeczeń sądów, który to skutek wywoływałaby ustawa zwykła. Owszem, znane są instytucje nieważności postępowania, znane są procedury wzruszania orzeczeń. Ale nawet jeśli zakładalibyśmy, że były to orzeczenia wydane w składzie nieprawidłowym, to takie procedury musiałyby zostać przeprowadzone. I rolą ustawodawcy jest stworzenie takich instrumentów prawnych, które mogłyby prowadzić do wzruszenia orzeczeń. Ustawa zwykła nie ma takiej mocy, nie może przewidywać takiego skutku.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#AnnaDalkowska">Zwracam również uwagę, że liczne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wydane w ostatnich latach wywołały daleko idące skutki dla gospodarki państwa polskiego, jak również dla obywateli. Wiele orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego było podstawą orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego. I sędziowie, składy orzekające tegoż sądu czy sądów administracyjnych w żadnym razie ani w żadnym zakresie nie kwestionowały orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, które były podstawą do wznawiania postępowań, wskutek oczywiście wniosku uprawnionych stron. Zatem orzeczenia te wywołały daleko idące skutki prawne, nie tylko dla obywateli, lecz także dla gospodarki i dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#AnnaDalkowska">Kolejna kwestia, na którą chciałabym zwrócić uwagę, to fakt, że obie ustawy wprowadzają nieznaną w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej kategorię sędziego nieuprawnionego. Próżno szukać w lekturze uzasadnienia, jak również w przepisach definicji osoby nieuprawnionej do orzekania. Czy to jest sędzia, czy to nie jest sędzia? A jeśli tak, to jak odnieść tę regulację do treści chociażby art. 190 ust. 1 czy ust. 3 konstytucji. Nie wiem, bo treść uzasadnienia omawianych ustaw nie daje odpowiedzi na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#AnnaDalkowska">Kolejna kwestia, na którą zwracam uwagę państwa senatorów, to sprawa kadencji sędziów Trybunału Konstytucyjnego, która także wynika wprost z konstytucji i która w sposób zupełnie nieuprawniony zostaje omawianą ustawą skrócona.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#AnnaDalkowska">Tak więc, reasumując, wskazuję tutaj – żeby nie przedłużać tego mojego wystąpienia – że wszystkie te przepisy, zarówno ustawy głównej, jak również przepisów wprowadzających, powinny zostać poddane kontroli zgodności tychże przepisów z konstytucją, ponieważ one wprowadzają tak naprawdę nieporządek prawny, prowadzą do chaosu. Jeśli wolą i intencją projektodawców było wprowadzenie chaosu w porządku prawnym Rzeczypospolitej Polskiej… Z pewnością, jeśli kiedykolwiek dojdzie do wprowadzenia tych przepisów w życie, będziemy mieć taki chaos w porządku prawnym, nie tylko w sądach, lecz także…</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#AnnaDalkowska">…w gospodarce i w prawach oraz wolnościach obywatelskich. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, to nie jest dyskusja. Ja oczywiście też mam swoje opinie i jak słyszę określone wypowiedzi… Też nie przypominam sobie w historii Polski sytuacji, kiedy powoływano by osoby na nieprawidłowo zajęte stanowiska i za te decyzje odpowiadałyby określone osoby, także piastujące funkcje np. wiceministrów sprawiedliwości. Ale ja szanuję regulamin.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">To była prezentacja stanowiska zaproszonych organów. To było stanowisko przedstawione w imieniu Krajowej Rady Sądownictwa.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Wracamy do toku prac legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, pan mecenas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MichałPruszyński">Byliśmy przy propozycji nr 1, czyli propozycji skreślenia w art. 9 ust. 1. Strona społeczna tego nie chce, pan przewodniczący nie przejął tej poprawki…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MagdalenaKochan">Ja przejmuję tę poprawkę, Panie Mecenasie.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Główny Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński: Dziękuję.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Sekundę. Gdyby pan mecenas powtórzył…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MichałPruszyński">To jest skreślenie w art. 9 ust. 1, który naszym zdaniem jest superfluum, tzn. nadmiarowo reguluje coś, co i tak wynika z innych przepisów ustawy, które i tak są adresowane do prezesa, do wiceprezesa, do zgromadzenia ogólnego, czyli do podmiotów fachowych. Nie ma ryzyka, że zwykły obywatel, niebędący prawnikiem nie poradzi sobie z ich odczytaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">To ja mam prośbę. Zanim pani senator podejmie decyzję, to jeszcze dajmy stronie społecznej się ustosunkować…</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Podjęłam już…)</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pani senator podjęła decyzję. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Proszę stronę społeczną o jej stanowisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#TomaszZalasiński">Wydaje mi się, że myśmy odnośnie do pierwszej poprawki przedstawili już stanowisko, takie zdystansowane wobec tej zmiany. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Odnotowujemy.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pani senator zgłasza to jako swój wniosek, swoją poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga nr 2 i propozycja poprawki. Art. 11 ustawy przewiduje powołanie prezesa Trybunału na 3-letnią kadencję z możliwością 1-krotnego ponownego powołania na kadencję kolejną. Należy zwrócić uwagę, że w licznych opiniach zasięgniętych przez Komisję Ustawodawczą w toku prac nad projektem ustawy zmieniającej konstytucję – chodzi o druk nr 55 – podkreślano, że 3-letnie kadencje osób funkcyjnych wydają się zbyt krótkie i nie będą sprzyjać stabilności Trybunału Konstytucyjnego oraz sprawności jego funkcjonowania. Niemniej jednak w tym zakresie Biuro Legislacyjne nie przedstawia uwag ani propozycji zmian. Być może ustawodawca chce sprawdzić takie rozwiązanie z tak krótką kadencją prezesa Trybunału czy wiceprezesa Trybunału w praktyce i w zależności od praktycznych efektów stosowania tych przepisów, kiedyś je ewentualnie zmienić. Zdaniem Biura Legislacyjnego problematyczna jest możliwość ponowienia kadencji. Budzi to zastrzeżenia natury konstytucyjnej, co wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 grudnia 2015 r. o sygn. K-35/15, a te zastrzeżenia pojawiają się w perspektywie sędziowskiej niezależności prezesa i wiceprezesa Trybunału oraz niezależności samego Trybunału. Nie jest bowiem wykluczone podejmowanie prób wywierania pewnego wpływu na sędziów funkcyjnych, w tym na ich działalność orzeczniczą, połączone z obietnicami ponownego powołania, które obok prestiżu ma również pewien wymiar materialny. Z drugiej strony sama możliwość ubiegania się o drugą kadencję może wywierać na tych sędziów efekt mrożący, polegający na podejmowaniu czy też niepodejmowaniu przez nich określonych działań lub decyzji w obawie o negatywny wpływ na ponowne powołanie. W związku z tym Biuro Legislacyjne proponuje w art. 11 ust. 1 zmienić brzmienie zdania drugiego, nadać mu brzmienie następujące: „Ponowne powołanie tej samej osoby na stanowisko Prezesa Trybunału jest niedopuszczalne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, ustawa przewiduje taką zasadniczą zmianę polegającą na tym, że zakłada się w niej odejście od zasady kierowania Trybunałem Konstytucyjnym przez prezesa na rzecz kolegialnego kierowania Trybunałem przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego. A zatem wiele kompetencji dotychczas będących w ręku prezesa Trybunału Konstytucyjnego zostało przesuniętych na rzecz zgromadzenia ogólnego. I konsekwencją tej zasady jest zmiana dotycząca kadencji prezesa Trybunału Konstytucyjnego, wprowadzenia kadencji 3-letniej z możliwością 1-krotnego ponownego wyboru. Mamy świadomość orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego kadencji prezesa, niemniej jednak w przypadku tej ustawy zakres kompetencji prezesa Trybunału Konstytucyjnego uległ tak radykalnemu ograniczeniu, że te ryzyka, o których wspomniał pan mecenas, są zdecydowanie mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#TomaszZalasiński">A jeśli chodzi o samą propozycję poprawki… Jest to kwestia o charakterze politycznym i w związku z tym nie będziemy… Chcielibyśmy się po prostu wstrzymać od głosu w tym zakresie. To jest kwestia decyzji politycznej. Niemniej jednak nasze stanowisko jest wyrażone w projekcie ustawy. Przedstawiłem Wysokiej Izbie motywy, które nami kierowały, prezentując to stanowisko. Tymczasem proponowana poprawka… Mamy, że tak powiem, neutralny stosunek do tej propozycji poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja poprawki w tym zakresie nie zgłaszam. I nie widzę zgłoszeń z sali.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przechodzimy do kolejnej jednostki.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan senator, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RafałAmbrozik">Panie Przewodniczący, chcielibyśmy poznać stanowisko rządu w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja tu nie wywołuję, ale jak pan minister chce, to oczywiście za każdym razem, w przypadku każdej poprawki proszę o zabieranie głosu, jeżeli pan minister uważa to za uzasadnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#DariuszMazur">Rząd nie zajmuje stanowiska w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przechodzimy do kolejnej jednostki redakcyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzecia do art. 12 ust. 1, który określa zadania prezesa Trybunału, ale nie zawiera podstawy prawnej ewentualnego wydawania przezeń potrzebnych aktów wewnętrznych, przykładowo: zasad redagowania tekstów orzeczeń, trybu prac i współdziałania sędziów z komórkami kancelarii, realizacji zadań w zakresie analiz orzecznictwa i wykonywania orzeczeń Trybunału, korzystania przez sędziów z samochodów służbowych, wzoru sędziowskich legitymacji itp. Tymczasem zgodnie z art. 93 ust. 2 konstytucji zarządzenia mogą być wydawane tylko na podstawie ustawy. W związku z tym w omawianej ustawie należy zamieścić podstawę, która, umożliwi prezesowi wydawanie zarządzeń. Proponujemy, by brzmiało to tak, że w ust. 2 art. 1 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: „W celu realizacji zadań Prezes Trybunału wydaje zarządzenia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna popiera tę propozycję poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jako przewodniczący, wspólnie z panem przewodniczącym Karpińskim, zgłaszamy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa nie zabiera głosu, jak widzę. Czy pan minister… Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#DariuszMazur">Tak, popieramy tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga czwarta, do art. 17 ust. 2 ustawy. Ten przepis wprowadza ograniczenia w zakresie kandydowania do Trybunału Konstytucyjnego przez 4 lata od wygaśnięcia mandatu posła, senatora albo posła do Parlamentu Europejskiego oraz od zakończenia pełnienia funkcji członka Rady Ministrów. Wyraźną intencją jest tu ograniczenie możliwości wyboru do Trybunału Konstytucyjnego osób czynnie zaangażowanych w bieżące życie polityczne. Nie jest zatem jasne, dlaczego katalog nie obejmuje prezydenta Rzeczypospolitej, sekretarzy i podsekretarzy stanu, radnych samorządowych, czyli generalnie osób związanych takimi samymi zależnościami politycznymi jak osoby wymienione w przepisie.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#MichałPruszyński">Znamy tutaj stanowisko strony społecznej, dlatego pozwolę sobie od razu powiedzieć, że Biuro Legislacyjne proponuje nieco inne brzmienie poprawki niż przedstawione w opinii. Proponujemy po prostu wprowadzenie w art. 17 w ust. 2 następujących zmian: po wyrazach „która sprawowała” dodać wyrazy „urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej”, wyrazy „lub wchodziła w skład Rady Ministrów” zastąpić wyrazami „lub pełniła funkcję członka Rady Ministrów, sekretarza stanu, podsekretarza stanu lub pełnomocnika rządu”, a po wyrazach „jeżeli od” dodać wyrazy „zakończenia sprawowania urzędu” i skreślić wyrazy „członka Rady Ministrów”. Czyli finalnie po tych wszystkich zmianach przepis brzmiałby: „Osoba, która sprawowała urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, mandat posła, senatora, posła do Parlamentu Europejskiego lub pełniła funkcję członka Rady Ministrów, sekretarza stanu, podsekretarza stanu lub pełnomocnika rządu, może kandydować na stanowisko sędziego Trybunału, jeżeli od zakończenia sprawowania urzędu, wygaśnięcia mandatu lub zakończenia pełnienia funkcji upłynęły co najmniej 4 lata”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, strona społeczna popiera tę proponowaną poprawkę w brzmieniu przytoczonym przez pana mecenasa, ale nie popiera tej poprawki w brzmieniu zaproponowanym w opinii, uznając, że jest ona zbyt daleko idąca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, ja już tego nie mówię… Tak jak mówiłem, jesteśmy po iluś godzinach wspólnej pracy, za co dziękuję. My wyrzuciliśmy z tej propozycji samorządowców, żeby ich nie ograniczać, a dopisaliśmy także pełnomocników rządu, bo oni są w randze wiceministrów. My będziemy zgłaszać te poprawki, po tych modyfikacjach. Każdy z senatorów oczywiście może też dołączyć.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pani senator? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#BarbaraZdrojewska">Chciałabym powiedzieć, że poprosiłabym o dodatkowe wyjaśnienia, może nawet pana przewodniczącego, jeżeli jest pan po tych wielogodzinnych uzgodnieniach. Dlatego że… Bardzo dobrze, że zniknęła ta część dotycząca radnych, bo to było zdecydowanie za daleko idące. Po prostu w tej chwili listy do rad są tak konstruowane, że w zasadzie jak ktoś chce zostać radnym, to musi kandydować z jakiejś listy. I są radni, którzy kandydują z różnych list. Uważam, że to, o czym tu była mowa, jest za daleko idące. Nie można oczywiście łączyć funkcji, ale zakaz kandydowania przez parę lat jest niekoniecznie trafny.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#BarbaraZdrojewska">Niemniej jednak chciałabym się jeszcze odnieść do tych… Muszę powiedzieć, że mam wątpliwości, jeśli chodzi o tych podsekretarzy stanu czy… Przecież zdarzają się osoby, tzw. fachowcy, którzy godzą się na udział w rządzie, nie należąc do żadnej partii. I chciałabym posłuchać, jakie jest tutaj uzasadnienie tego, żeby takie osoby pozbawiać… Może też od ekspertów chętnie to usłyszę. Uważam, że nie należy też iść za daleko. Zwłaszcza że w Polsce, jak się okazuje przy szukaniu chętnych na różnego rodzaju stanowiska, nie mamy tak wielu wybitnych fachowców. Bardzo proszę o uzasadnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, oddaję głos stronie społecznej. I później strona rządowa, jeżeli będzie chciała zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#TomaszZalasiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, idea tego przepisu, tej regulacji wynika z potrzeby zagwarantowania Trybunałowi Konstytucyjnemu apolityczności możliwie jak najdalej idącej. Elementem tej apolityczności jest właśnie ograniczenie, nie wyłączenie. My nie… Ustawa nie zamyka drogi do Trybunału Konstytucyjnego, przewiduje jedynie okres 4-letniego oczekiwania na to, aby można było ubiegać się o stanowisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego. W naszej ocenie uzasadnione jest rozszerzenie tego ograniczenia na sekretarzy i podsekretarzy stanu, z tego względu, że są to również w dużym stopniu stanowiska o charakterze politycznym. Osoby zajmujące takie stanowiska z natury rzeczy partycypują w prowadzeniu polityki rządu, a co za tym idzie, są objęte pewną afiliacją polityczną. Dlatego też przychyliliśmy się do poprawki zaproponowanej przez Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy ktoś z pań, panów senatorów? My będziemy zgłaszać…</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan przewodniczący jeszcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#StanisławGogacz">Ja bym chciał dopytać, w związku z dyskutowaną propozycją poprawki. Jeżeli chodzi o ten 4-letni okres karencji, to czy on dotyczy każdego z tych urzędów, które zostały wymienione, niezależnie od czasu sprawowania tego urzędu? To pierwsze moje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#StanisławGogacz">I drugie. Nie wiem, czy ja nie usłyszałem, czy po prostu to przeoczyłem. Czy państwo, wymieniając urzędy, które miałyby podlegać karencji, wymieniliście ten urząd… no, nie urząd, a raczej funkcję, o której jest mowa w ust. 3, a mianowicie członkostwo w partii politycznej? Czy to zostało wykreślone, czy po prostu o tym zapomniano? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan mecenas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MichałPruszyński">Jeżeli chodzi o czas sprawowania funkcji, to tutaj nie ma żadnych ograniczeń. Nie było tego rodzaju wskazań czy postulatów ze strony społecznej. Generalnie Biuro Legislacyjne opierało się na poglądach wyrażanych w toku prac nad projektem ustawy o zmianie konstytucji – wspomniany druk nr 55. Stamtąd była zaczerpnięta myśl, żeby tego nie regulować. Czyli czas pełnienia funkcji nie ma znaczenia dla ustanowienia tej 4-letniej niejako karencji.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#MichałPruszyński">Jeżeli zaś chodzi o członkostwo w partii, to ta kwestia podczas posiedzenia i prac komisji nad projektem ustawy o zmianie konstytucji również była gorąco dyskutowana. Jednak tego rodzaju postulat został raczej odrzucony, w każdym razie nie było, jak dotąd, takiej woli, żeby ograniczyć kandydatom do Trybunału możliwość przynależności do partii, przynależności pojmowanej tylko jako… no, samej przynależności do partii.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Senator Stanisław Gogacz: Ale zapis jest w ustawie, ust. 3.)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Art. 17, Panie Mecenasie. O to pyta pan przewodniczący.)</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#MichałPruszyński">Tak, ale my odnosimy się tylko do ust. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Proponowana poprawka dotyczy tylko ust. 2, więc, skoro pan przewodniczący o to pyta, ust. 3 pozostaje w brzmieniu z przedłożenia.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy ktoś z państwa chce zająć stanowisko? My oczywiście będziemy zgłaszać tę poprawkę po modyfikacjach w stosunku do propozycji Biura Legislacyjnego, czyli po wyłączeniu samorządowców i po dopisaniu pełnomocnika rządu.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pani senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#BarbaraZdrojewska">Przepraszam, jeszcze bym sprecyzowała. Czyli można być członkiem, wiceszefem największej partii w Polsce, nie zajmując żadnego stanowiska ani też… Chciałabym wrócić jeszcze do tego ograniczenia w związku z przynależnością do partii. Chciałabym jednocześnie przypomnieć, że myśmy mieli podobną sytuację z byłym członkiem… przewodniczącym Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Ustawa zabrania przecież członkom partii i osobom związanym itd.… A on był członkiem klubu i startował z listy partii Prawo i Sprawiedliwość, bo uważał, że jego to nie dotyczy. Tak że zwracam uwagę, że to jest potem bardzo mocno… No, potem może się znaleźć jak gdyby wiele odstępstw i wiele furtek, które będą pozwalały… Jednak bycie radnym i startowanie z listy partii, tak jak to było proponowane, jest czymś na poziomie o wiele niższym niż bycie członkiem partii. Tak że na to zwracam uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zanim oddam głos stronie społecznej, to jeszcze pani senator chce uzupełnić, a potem pan przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MagdalenaKochan">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#MagdalenaKochan">Tak, ja z głosem polemicznym wobec głosu mojej przedmówczyni, pani senator Barbary Zdrojewskiej.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#komentarz">(Senator Barbara Zdrojewska: To znaczy?)</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#MagdalenaKochan">Spróbuję się skupić, żeby w krótkich słowach to powiedzieć. Wyrażanie swoich własnych poglądów gwarantuje nam demokracja. Wyrażanie tych poglądów w gronie osób podzielających te poglądy to jest członkostwo w partiach politycznych. Emanacją demokracji jest możność przynależności do partii czy – jakkolwiek to nazwiemy – ugrupowań, stronnictw, stowarzyszeń, tworzonych przez ludzi, z którymi mamy wspólnotę poglądów na to, jak reformować kraj. Przynależność do partii politycznej w takim ujęciu jest rozumiana w Polsce od 1989 r., choć mamy prawo, w ramach pamięci historycznej, mówić o przynależności do partii jako o czymś pejoratywnym. I teraz, jeśli chcemy być umiejscowieni w XXI w. i w kraju demokratycznym, to przynależność do ugrupowania, do wspólnoty poglądów nie może eliminować z możliwości sprawowania najwyższych, najważniejszych funkcji w różnych strukturach państwa. Powiem państwu więcej, do roku 2015, no, do 2016, nikomu nie przychodziło do głowy, że trzeba zmienić zasady wyboru sędziów do Trybunału Konstytucyjnego, że możemy mieć zastrzeżenia do autorytetu osób, które w nim zasiadały. Nikt nie podważał zasad, które dla Trybunału Konstytucyjnego wymyśliliśmy nieco wcześniej, zanim przyszła demokracja i wolność. Żadne przepisy prawa – podkreślam: żadne – jeśli nie są przestrzegane, nie mogą być skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#MagdalenaKochan">Nasz problem powstał wtedy, kiedy przyszli do władzy ci, którzy zapisy prawa mieli o wiele niżej niż zapisy statutu własnej partii. I nie mówimy tu o wyznawaniu poglądów, tylko o partyjniactwie. Tego chcemy uniknąć. Ale czy naprawdę chcemy pokazać, że partyjniactwo uprawiane przez 8 lat ma wpływać na jakość naszej legislacji, na nasze spojrzenie na demokrację, na prawa obywatelskie? Jeśli mam prawo się zrzeszać, to nie mam prawa… nie mogę, w związku z tymi legalnymi zrzeszeniami, być oceniany negatywnie. I stąd taki mój pogląd na temat tego… Zdarzają się partie, które uprawiają partyjniactwo, zdarzają się rządy, które uprawiają partyjniactwo i stawiają interes własnych partii i ugrupowań wyżej niż interes państwa, ale one się zdarzają, i taka sytuacja nie może od nas wymagać czy to nie może wywierać na nas takiego wpływu, że nagle najważniejsza rzecz, jaką jest prawo obywateli do zrzeszania się, jest oceniana pejoratywnie, bo – i tu to wszystko, o czym mówiłam przedtem.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#MagdalenaKochan">Podtrzymuję zatem swój wniosek, chodzi mi o to, żeby brak przynależności do partii politycznej nie był przesłanką do tego, żeby można było być wybieranym do Trybunału, na sędziego czy sędzię Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pani Senator, ja tylko powtórzę jak gdyby na głos, jaki jest stan. W sensie formalnym – to kieruję do legislatora – pani senator zgłosiła poprawkę, która nie jest wśród propozycji Biura Legislacyjnego, żeby w art. 17 usunąć ust. 3, który stanowi: „Osoba, która była członkiem partii politycznej, może kandydować na stanowisko sędziego Trybunału, jeżeli od zakończenia członkostwa w partii politycznej upłynęły co najmniej 4 lata”. To jest poprawka pani senator.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pani senator Zdrojewska, potem pan senator Szejnfeld.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja tylko powiem, że dla mnie przynależność… nie oceniam tego pejoratywnie. To nie była, Pani Senator, pejoratywna ocena przynależności do partii. My tu mówimy o ustawie, która ma odpolitycznić Trybunał, i nad tym się zastanówmy, to znaczy skupmy się bardziej na tej wartości niż… Ja rozumiem argumentację, natomiast uważam, że… Zwracam tylko uwagę na pewne luki, z powodu których – tak może się okazać – to odpolitycznienie nie będzie możliwe. Podałam przykład wiceprzewodniczącego jednej z bardzo dużych partii, który nie jest parlamentarzystą i nie pełni jakichś innych funkcji, bo – taki przykład – nie dostał się do parlamentu. A bywały takie przypadki, wysoko postawionych posłów. Prawda? I wtedy był pomysł: no, to niech idzie do Trybunału. Tak że to jest tylko przykład, a ja, broń Boże, nie oceniam pejoratywnie przynależności do partii, zwracam tylko uwagę na to, że intencje tej ustawy są takie, żeby ten Trybunał do końca odpolitycznić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan senator Adam Szejnfeld.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#AdamSzejnfeld">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#AdamSzejnfeld">To jest, powiedziałbym, arcyciekawa dyskusja i być może niekoniecznie jesteśmy w stanie dogłębnie ją przeprowadzić, ale sesja plenarna może być jeszcze trudniejsza, aby uwzględnić różnicę stanowisk. Kwestia będzie miała zasadnicze znaczenie dla przyszłego obrazu nie tylko prawa, ale także już skutków faktycznych tego prawa. Ja panią senator Kochan bardzo rozumiem i jeszcze kilka lat wstecz zdecydowanie bym popierał. Powiem więcej, wielokrotnie byłem… No, kilkakrotnie, żeby już być precyzyjnym, byłem uczestnikiem dyskusji, w których trwał tego rodzaju spór, i ja w tych wszystkich dyskusjach, w których brałem udział, byłem – no, nazwałbym to – adwokatem polityków. Również uważałem, żeby już nie powiedzieć, że oburzałem się na prezentowanie tej roli jako zawodu – a ja nawet traktuję to jako zawód – gorszego od wielu innych, żeby nie powiedzieć od wszystkich innych zawodów. To jest zawód, nie tylko aktywność społeczna, publiczna, ale także, moim zdaniem, zawód. To, co obserwujemy od kilkunastu lat, nie tylko od 8 minionych, ale od kilkunastu lat, jeżeli chodzi o zmiany… Nie wiem, czy można to określić już zmianami w mentalności, ale przede wszystkim chodzi o zmiany w stosunku części obywateli do instytucji państwa, z jednej strony, a z drugiej strony do samego siebie, że tak to określę. Kompletne podważanie jakichkolwiek autorytetów, bazowanie li tylko, często li tylko, a na pewno w większości, na celu partyjnym, nie tylko politycznym… I mówmy jasno, chodzi o odpartyjnienie, a nie o odpolitycznienie. Wszystko jest polityką i wszystko jest polityczne, ale chodzi o odpartyjnienie wybranych, ważnych instytucji, które muszą mieć charakter niezależności. To jest cel. Nie wierzę… Przykro mi, teraz prezentuję swój pesymizm, ale nie wierzę, żeby w najbliższych dekadach, nie latach, tylko dekadach, bo nastąpiła czy nadal następuje zmiana mentalności społecznej, mentalności określonych środowisk społecznych… Nie dotyczy to tylko Polski, obserwujemy to w Europie, obserwujemy to teraz np. w Stanach Zjednoczonych. No więc tu jestem pesymistą, świat idzie w kierunku pogłębiającej się polaryzacji, a nie odwrotnie. To oznacza, przynajmniej w mojej pesymistycznej ocenie, że nie ma co liczyć na to, że po stronie środowisk, które reprezentują politycy, mających nie interes stanu jako wartość, tylko interes własny i własnego środowiska politycznego… nie ma co liczyć na to, by oni zmienili się w następnych latach i dekadach. Tak więc nie wierzę, że tego rodzaju politycy, jeżeli zostaną członkami instytucji, które miałyby być, czego byśmy chcieli, niezależne, przynajmniej partyjnie, nie będą działali pod dyktando polityczne, pod dyktando partyjne. Dlatego naprawdę z bólem, jako obrońca szacunku i pełen uznania dla wagi polityka w demokratycznym państwie społeczeństwa obywatelskiego… Uważam, że jeśli chcemy osiągnąć niezależność instytucji publicznej, musimy powiedzieć: albo jesteś politykiem, albo… no i wtedy nie możesz funkcjonować, pracować, działać w instytucji niezależnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">W nastroju melancholijnej zadumy, po wypowiedzi senatora Szejnfelda, zapytam o stanowisko strony społecznej, a później strony rządowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, odnosimy wrażenie, że propozycja zawarta w ustawie w żadnym stopniu pejoratywnie nie traktuje aktywności politycznej obywateli. W tym zakresie obywatele korzystają ze swobód konstytucyjnych i mają do tego pełne prawo. W żadnym wypadku ustawa nie podchodzi do tego w sposób pejoratywny. Jednak musimy pamiętać, że w demokratycznym państwie prawnym obowiązują pewne ugruntowane od lat standardy dotyczące charakterystyki każdej z władz. W tym przypadku mamy do czynienia z organami władzy sądowniczej, szeroko pojętej, czyli sędziami Trybunału Konstytucyjnego. Od lat w ustroju demokratycznym przyjmuje się, że władza sądownicza ma charakter apolityczny. To nie jest zwykły organ władzy publicznej, ale jest to organ, który wpisuje się w szeroko pojętą władzę sądowniczą. W związku z tym tezy przedstawione przez panie senator, jak mi się wydaje, nie znajdują uzasadnienia. Tym bardziej, że sama konstytucja przesądza wprost o tym, że sędziowie Trybunału Konstytucyjnego mają bardzo daleko idące ograniczenia – to jest art. 195 ust. 3 konstytucji – w zakresie szeroko pojętej działalności publicznej, która nie powinna choćby ocierać się o politykę. Ustawa te obostrzenia nieco łagodzi, przewidując 4-letni okres apolityczności.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Wycofuję swoją poprawkę, Panie Przewodniczący.)</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#TomaszZalasiński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#TomaszZalasiński">To są konsekwencje niestety coraz bardziej aktywnej strony politycznej w zakresie działalności Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przechodzimy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja tylko chciałabym zapytać… My miałyśmy przeciwne zdania. Nie wiem, czy pan profesor zwrócił uwagę, ale ja…</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Członek Zespołu Ekspertów Prawnych w Fundacji im. Stefana Batorego Tomasz Zalasiński: Tak, bardzo przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#BarbaraZdrojewska">…miałam inne zdanie na ten temat. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Główny Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński: Uwaga piąta dotyczy art. 18 ust. 1 ustawy…)</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#komentarz">(Senator Rafał Ambrozik: Panie Przewodniczący, jeszcze stanowisko rządu.)</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ale nie ma poprawki, więc…</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#komentarz">(Senator Rafał Ambrozik: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Została wycofana przez wnioskodawczynię.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#MichałPruszyński">Art. 18 ust. 1 ustawy określa szeroki katalog podmiotów uprawnionych do zgłaszania kandydatów na sędziów Trybunału, co jest rozwiązaniem postulowanym od dawna, a w żaden sposób nieograniczającym Sejmu w wyborze sędziów. Budzi natomiast wątpliwości Biura Legislacyjnego pominięcie w tym katalogu samorządów zawodowych innych prawniczych zawodów zaufania publicznego, tj. Krajowej Rady Komorniczej, Krajowej Rady Notarialnej, jak również środowisk naukowych, przez co rozumiemy przede wszystkim komitet naukowy właściwy w zakresie dyscypliny nauk prawnych Polskiej Akademii Nauk, który jest samorządną reprezentacją dyscypliny służącą integrowaniu uczonych z całego kraju. W związku z tym proponujemy taką zmianę w przepisie, która uwzględni te 3 podmioty, czyli radę notarialną, radę komorniczą i komitet naukowy w zakresie nauk prawnych, jako podmioty uprawnione do zgłaszania kandydatów na sędziów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Oddaję głos stronie społecznej. Później oczywiście strona rządowa, jeżeli będzie chciała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, strona społeczna nie zgadza się… sprzeciwia się propozycji poprawki, i to stanowisko wymaga pewnego uzasadnienia. Mianowicie obecnie proces wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego – od wielu lat tak jest, nie tylko od 2015 r., ale również wcześniej tak było – dotknięty jest tą wadą, że najczęściej pojawia się 1 kandydat na 1 miejsce zwalniane w Trybunale Konstytucyjnym. Najczęściej też kandydatura pojawia się bardzo późno i nie ma kontrkandydatur, z uwagi na to, iż podmioty, które mają prawo do zgłaszania kandydatów, są bardzo nieliczne. Ustawa będąca przedmiotem dzisiejszych prac znacząco rozszerza katalog tych podmiotów, biorąc pod uwagę to, jakie grupy zawodów prawniczych biorą udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Nasze votum separatum wobec tej poprawki wynika przede wszystkim z tego, że powinniśmy unikać skrajności, tzn. nie możemy doprowadzić do sytuacji, w której zamiast 1 kandydata na 1 miejsce w Trybunale pojawi się tak duża liczba kandydatów, że przeprowadzenie procesu naboru, opiniowania i weryfikowania kandydatów stanie się bardzo trudne. Proszę zwrócić uwagę na to, że ustawa przewiduje również, że kandydatury są opiniowane przez Krajową Radę Sądownictwa, że procedura ma charakter sekwencyjny, składa się z wielu etapów, z wysłuchania kandydatów. Gdyby okazało się, że tych kandydatów byłoby kilkudziesięciu, to cały proces mógłby zmierzać w kierunku dysfunkcjonalności, a tego byśmy nie chcieli. Stąd takie stanowisko strony społecznej, stanowisko negatywne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#DariuszMazur">Strona rządowa popiera propozycję poprawki. Nie widzimy powodu, dla którego akurat te podmioty miałyby być pominięte.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja przyznam, że my, wraz z panem przewodniczącym, po dyskusji, uwzględniając głos strony społecznej, która na ogół jest przecież zawsze zainteresowana tym, żeby rozszerzać liczbę podmiotów uprawnionych, nie składamy tego wniosku. Kierujemy się także tym faktem, że wielokrotnie grupy posłów zgłaszały przedstawicieli środowiska akademickiego, w ramach tych zgłoszeń, których dokonywały. A rzeczywiście przyjęcie tak rozszerzającej formuły spowodowałoby, że nawet ze względów – nie traktuję tego słowa pejoratywnie – prestiżowych, jeśli chodzi o poszczególne środowiska akademickie, liczba kandydatur, które by się pojawiły, mogłaby być bardzo znacząca.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie widzę, żeby ktoś zgłaszał tu poprawkę. W takim razie kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MichałPruszyński">Art. 18 ust. 2 jest naszym zdaniem sformułowany nieprawidłowo, gdyż 3-krotnie pomija przyimek „na” w zwrotach „nie później niż” oraz posługuje się nieprawidłowym sformułowaniem dotyczącym składania zgłoszenia: jest „do marszałka Sejmu” zamiast „marszałkowi Sejmu”. Proponowana poprawka ma charakter stricte redakcyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna nie zgłasza uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jeśli chodzi o propozycje poprawek redakcyjno-językowych, to ja nawet nie będę pytał strony rządowej, chyba że państwo sami będziecie chcieli zabrać głos, to wtedy oczywiście proszę o sygnał.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kontynuacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#MichałPruszyński">Art. 18 ust. 3 również jest sformułowany nieprawidłowo, gdyż znów użyto sformułowania „do marszałka Sejmu” zamiast „marszałkowi Sejmu” i niewłaściwie opisano sam termin złożenia zgłoszenia, generalnie, naszym zdaniem powinno to brzmieć: „w terminie 30 dni”. No więc charakter proponowanej poprawki też redakcyjny, tutaj merytorycznie nic się nie zmienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Mamy ponad 50 propozycji poprawek, jeśli będą to takie redakcyjne, to ja od strony społecznej oczekuję jednego słowa: „popieramy” lub „nie popieramy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#TomaszZalasiński">To ja pozwolę sobie nawet na 2 słowa. W zakresie poprawek redakcyjno-językowych strona społeczna nie zgłasza uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Wszystkich – tak? Czyli ja już nawet nie będę pytał… Strony rządowej też nie. I od razu dopowiadam, że nad wszystkimi propozycjami poprawek językowych właśnie po to siedzieliśmy, żeby procedować to jak najsprawniej, żebyście państwo, członkowie komisji, mieli jak najwięcej czasu na dyskusję, gdybyście ewentualnie chcieli prowadzić dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Mam prośbę o zgrupowanie tych poprawek.)</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest. No, to już Biuro Legislacyjne zaproponuje.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">My zgłaszamy wszystkie poprawki językowo-redakcyjne, których propozycje pan mecenas będzie przedstawiał.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kontynuujemy, Panie Mecenasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MichałPruszyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#MichałPruszyński">W takim razie jako kolejny jest art. 18 ust. 6 pkt 2, gdzie też nadmiarowo został użyty termin „na jego wniesienie”. W związku z tym byłaby to poprawka redakcyjna, merytorycznie niczego niezmieniająca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję. Kolejna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MichałPruszyński">Poprawka dziewiąta… uwaga dziewiąta dotyczy art. 9 ust. 1. Pominięto przyimek „na” w zwrocie „nie później niż”, i to jest część redakcyjna.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MichałPruszyński">Merytorycznie rzecz biorąc, przepis nieprawidłowo odsyła do art. 18 ust. 1. Mianowicie przepis ten stanowi, że marszałek Sejmu przedstawia posłom, Krajowej Radzie Sądownictwa oraz opinii publicznej kandydatury spełniające wymagania, o których mowa w 3 przepisach: w art. 17, art. 18 ust. 1 i art. 18 ust. 4. Tymczasem art. 18 ust. 1 nie mówi o żadnych wymaganiach. Czyli chodzi tu tylko o skreślenie wyrazów „ust. 1”, bo on nie odnosi się do żadnych wymagań stawianych kandydatom na sędziów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna popiera – mamy zgłoszenie.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dziesiąta, art. 19 ust. 3. Również tu pominięty został przyimek „na” w zwrocie „nie później niż”.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#MichałPruszyński">Ale, uwaga, tutaj jest kwestia merytoryczna, mianowicie przepis stanowi o otwartym wysłuchaniu publicznym kandydatów na sędziów. To w naszym przekonaniu koliduje z przyjętym w regulaminach Sejmu i Senatu znaczeniem pojęcia wysłuchania publicznego, jako etapu prac nad projektem ustawy. Innymi słowy, samo sformułowanie „wysłuchanie” czy „otwarte wysłuchanie” jest jak najbardziej prawidłowe, żeby określić etap prac nad wyborem sędziów, natomiast chodzi o wykreślenie słowa „publiczne”, tak żeby było po prostu „otwarte wysłuchanie”, a nie „otwarte wysłuchanie publiczne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">To wynika z zapisów regulaminów Sejmu i Senatu. Słowo „wysłuchanie” też jest jasne. Zgłaszamy tę poprawkę. Nie widzę innych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga jedenasta, art. 19 ust. 5, znowu brak przyimka „na” w zwrocie… Inaczej, zbędny jest przyimek „na” w zwrocie „termin na zgłaszanie”. Prawidłowo byłoby „termin zgłaszania”. Czysto językowa kwestia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MichałPruszyński">Art. 20 ust. 1, nieprawidłowo sformułowano tu obowiązek złożenia ślubowania przez nowo wybranego sędziego, ponieważ wystarczy tryb oznajmujący, czyli „sędzia składa ślubowanie”. Nie musi być to tak sformułowane: „sędzia jest zobowiązany do złożenia ślubowania”. Tak naprawdę byłaby to czysto językowa poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie widzę zgłoszeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzynasta dotyczy art. 20 ust. 2, który stanowi, że prezydent umożliwia sędziemu Trybunału uroczyste złożenie ślubowania „nie później niż 14 dni od dnia jego wyboru”. Technicznie rzecz biorąc, czyli językowo, sformułowanie „nie później niż 14 dni” powinno zostać zastąpione sformułowaniem „w ciągu 14 dni”. Ewentualnie mniej kategorycznie, żeby nie wyznaczać terminu panu prezydentowi… przepraszam, urzędowi prezydenta, brzmiałoby sformułowanie „niezwłocznie”, co oznacza bez zbędnej zwłoki, bo z różnych przyczyn, niezależnych również od prezydenta, odebranie ślubowania w ciągu 14 dni może być niemożliwe. Zdaniem Biura Legislacyjnego, tak czy inaczej, czy byłby to termin 14-dniowy, czy też określony jako niezwłoczny, ustawa powinna określać, co może uczynić sędzia, któremu prezydent przez dłuższy czas uniemożliwia złożenie uroczystego ślubowania. Przeciągająca się bezczynność prezydenta, zupełnie niezależnie od jej powodów, nie może bowiem, zdaniem biura, uniemożliwiać objęcia urzędu sędziowskiego osobie w ważnym wyborze i skutecznie wybranej przez Sejm. Niemniej jednak, przez szacunek dla urzędu prezydenckiego, możliwość złożenia ślubowania w innej formie niż uroczyście wobec prezydenta, należy sformułować miękko i niekonfrontacyjnie. Dlatego też propozycja biura jest taka, żeby w art. 20 ust. 2 brzmiał: „Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nie umożliwi niezwłocznie sędziemu Trybunału uroczystego złożenia ślubowania, sędzia Trybunału po upływie co najmniej 14 dni od dnia jego wyboru przez Sejm może złożyć ślubowanie w formie pisemnej, z podpisem notarialnie poświadczonym, i przekazać je Marszałkowi Sejmu. Marszałek Sejmu niezwłocznie przekazuje tak złożone ślubowanie Prezesowi Trybunału”. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, to jest delikatna sprawa. Ja przyznam, że my też dyskutowaliśmy nad tym dłuższy czas. Tym bardziej oddaję głos stronie społecznej, która wykazywała się wrażliwością, jeśli chodzi o te naruszenia praworządności, z prośbą o państwa opinię, bo ona może być ciekawa dla wielu senatorów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#TomaszZalasiński">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna podziela poprawkę w zakresie uwag językowych, natomiast wyraża bardzo daleko idące wątpliwości co do zasadności dodawania treści w ust. 2. Nasze wątpliwości motywujemy tym, iż… Oczywiście w pełni rozumiemy istniejący stan faktyczny i problemy związane z zaprzysiężaniem sędziów i przyjmowaniem ślubowania sędziów przez prezydenta Rzeczypospolitej. Jednak stoimy na stanowisku takim oto, iż nie powinniśmy tworzyć scenariuszy, niejako domniemując, że prezydent będzie łamał konstytucję i będzie odmawiał zaprzysiężenia sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Uważamy, że – zważywszy na powagę urzędu prezydenta, a także powagę urzędu sędziego Trybunału Konstytucyjnego – takie sytuacje więcej nie będą miały miejsca. A nie jest zasadne tworzenie normatywnych scenariuszy, które tak naprawdę zakładają, że prezydent będzie odmawiał przyjęcia ślubowania prawidłowo wybranych sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Takie jest uzasadnienie naszego stanowiska. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przepraszam, z grona ekspertów zawsze może być więcej niż jeden głos.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MarcinWolny">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#MarcinWolny">Adwokat Marcin Wolny, Helsińska Fundacja Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#MarcinWolny">Ja pozwolę sobie nie zgodzić się z panem mecenasem Zalasińskim. W naszej ocenie – pisaliśmy o tym też w opinii prawnej na etapie sejmowym – powinniśmy wyciągać wnioski z przeszłości i ubezpieczać się na wypadek sytuacji, kiedy funkcjonariusze państwa, osoby wybrane w wyborach będą podchodziły do sprawowanych funkcji ze złą wiarą i będą wykorzystywały dane im narzędzia niezgodnie z przeznaczeniem. Dlatego popieramy tę propozycję poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan prof. Patyra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#SławomirPatyra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#SławomirPatyra">Pan przewodniczący powiedział, że możliwe są 2 głosy. Nie wiem, czy trzeci jest jeszcze dopuszczalny, ale nie ukrywam…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, Panie Profesorze. Nie ukrywam, że sam miałem dylemat w związku z tą propozycją poprawki. Jesteśmy ciekawi waszej opinii, także opinii strony rządowej. Każda z pań, każdy z panów senatorów zdecyduje, czy w tym zakresie będzie chciał zgłosić poprawkę, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#SławomirPatyra">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#SławomirPatyra">Nie ukrywam, chciałbym wesprzeć głos pana dra Zalasińskiego, z dwóch powodów. Po pierwsze, dlatego że paradoksalnie ta formuła, która jest proponowana w ust. 2 na swój sposób tak naprawdę legalizuje działania prezydenta, które zmierzałyby do tego, aby tego ślubowania od sędziów Trybunału Konstytucyjnego nie przyjmować. Skoro ustawodawca w ogóle dopuszcza taką możliwość, to mamy tutaj do czynienia w pewnym sensie ze zjawiskiem legalizacji takiego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#SławomirPatyra">Drugi powód jest taki, że… Oczywiście w pełni zgadzam się z przedstawicielem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, że powinniśmy wyciągać wnioski z przeszłości i z doświadczeń dotychczasowych, niemniej jednak mam wrażenie, że te wnioski nie są wyciągane na etapie stosowania prawa już obowiązującego. Mamy regulacje prawne, które odnoszą się do deliktów konstytucyjnych i innych zachowań niezgodnych z konstytucją, i problem widziałbym nie tyle w próbie przeciwdziałania za pomocą normatywizacji takich działań, jak tutaj jest proponowane, ile po prostu w egzekwowaniu tych regulacji, które są. I tak jak nie mam żadnych wątpliwości co do tego, że przypadek odmowy przyjęcia ślubowania 3 prawidłowo wybranych sędziów w roku 2015 spełnia wymogi deliktu konstytucyjnego, tak nie mam również wątpliwości co do tego, że nie warto, idąc tym tropem, wpisywać takich scenariuszy, tu przytoczę słowa pana dra Zalasińskiego, do ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo jestem ciekaw opinii Ministerstwa Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#DariuszMazur">Popieramy opinię pana Zalasińskiego, jak najbardziej. To chyba za daleko idzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pani senator Barbara Zdrojewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja mam tylko pewne wątpliwości dotyczące tego, czy niezwłocznie, czy 14 dni. Tam była taka uwaga i chciałabym o to zapytać. Mam pewne wątpliwości, czy te 14 dni to nie jest za mało. Bo rozumiem, że jeżeli prezydent uda się na 2-tygodniowy urlop albo będzie niedysponowany ze względu na długotrwałą chorobę, to już będzie jakiś problem ze złożeniem tego sprawozdania. Po prostu pytam o to, dlaczego 14 dni. To jest dosyć krótki termin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zanim oddam głos panu doktorowi, to… Widzę, że w tej sprawie jest więcej pytań, więc może zbiorczo: pani senator Magdalena…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#MagdalenaKochan">Nie mam pytań. Popieram pierwszą i trzecią opinię ekspertów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pierwszą i trzecią…</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Nie wprowadzać tego rodzaju rozstrzygnięć.)</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">A, w kontekście tych głosów.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan przewodniczący Jacek Trela i później pan dr Zalasiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JacekTrela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#JacekTrela">Proszę państwa, ja jednak nauczony tą niechlubną przeszłością i tym, co się stało w wyniku tego, że prezydent odmówił przyjęcia ślubowania od 3 prawidłowo wybranych sędziów Trybunału Konstytucyjnego… Wszystko, co tu teraz jest i czym się zajmujemy, bierze swój początek od tego zaniechania prezydenta o charakterze politycznym, jednak byłbym za tym, żeby jakiś bezpiecznik był zastosowany. Być może brzmi to trochę chropowato – przepraszam za to określenie, zwracam się tu do pana dyrektora z Biura Legislacyjnego – może ta propozycja przedstawiona przez Biuro Legislacyjne brzmi rzeczywiście jak taki zgrzyt, bo chcielibyśmy prezydenta szanować i nie zastępować jego działań innymi działaniami. Może w związku z tym nie przypisywać prezydentowi takiej intencji, że jeżeli nie umożliwi niezwłocznie sędziemu… Może zastąpić to w ust. 2 tym, że ślubowanie może być złożone także w formie pisemnej, z podpisem poświadczonym notarialnie, i przekazane marszałkowi Sejmu. Wtedy odrywamy się od tego, z jakiego powodu sędzia nie złożył ślubowania przed prezydentem w tym określonym terminie. Złożył je w innej formie, przedstawił marszałkowi Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Doktorze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#TomaszZalasiński">Chciałbym odpowiedzieć na pytanie dotyczące terminu 14 dni versus niezwłocznie. Szanowni Państwo, ten przepis, który wskazuje termin 14 dni, był przedmiotem długotrwałych dyskusji, ponieważ my, przygotowując projekt społeczny, chcieliśmy również wyciągnąć wnioski ze stanu faktycznego, jaki mamy obecnie. Jest to termin relatywnie krótki, taki, który pozwala na zorganizowanie uroczystości przyjęcia ślubowania od sędziów. Przyjęcie ślubowania i wybór sędziego Trybunału Konstytucyjnego to nie jest wydarzenie, którego nie można zaplanować, którego terminu nie można przewidzieć, w związku z tym nie mamy obaw co do tego, że taka sytuacja zastanie pana prezydenta na urlopie i w związku z tym nie będzie możliwe dotrzymanie tego terminu. Z kolei zastosowanie terminu „niezwłocznie” może spowodować sytuację taką, że termin ten będzie interpretowany bardzo rozszerzająco – niezwłocznie, czyli bezpośrednio po tym, jak prezydent zakończy proces weryfikowania, analizowania, który może się przedłużać, trwać kilka tygodni. Biorąc pod uwagę sytuację, w której znajdujemy się obecnie, termin 14 dni wydaje się proporcjonalny. Biorąc pod uwagę powagę urzędu sędziego Trybunału Konstytucyjnego oraz powagę urzędu prezydenta, jeszcze raz pragniemy podkreślić, że warto utrzymać uroczysty charakter ślubowania i nie przewidywać półśrodków w postaci aktu notarialnego przesyłanego marszałkowi Sejmu. Zakładamy, że tego rodzaju nieprawidłowe, wątpliwe z punktu widzenia standardów państwa prawnego, scenariusze więcej nie będą miały miejsca.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">O, mamy… Pan senator Czarnobaj i pani senator Zdrojewska. Oczywiście będę później prosił też stronę rządową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#LeszekCzarnobaj">Panie Przewodniczący, ja zwracam się do naszych ekspertów, panów profesorów.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#LeszekCzarnobaj">Szanowni Państwo, ja nie jestem prawnikiem, jestem z wykształcenia inżynierem i proponuję do tego, co się wydarzyło przez ostatnie 8 lat, podejść w sposób inżynierski. A mianowicie. Oczywiście ślubowanie jest bardzo ważnym wydarzeniem, uroczystym. Tylko ja powiem teraz tak: co w Rzeczypospolitej warta jest podniosła uroczystość, skoro została sprowadzona do tego, do czego została sprowadzona? Pojawi się drugi pan prezydent, który będzie postępował dokładnie tak samo, i ci, którzy będą czytali to, co my tu uchwalimy, powiedzą tak: to wy nie przewidywaliście, że znowu może być coś takiego? No przecież, Szanowni Państwo, nie trzeba daleko szukać. Mówimy o tym, co należy zmieniać, a pani minister, która aktywnie uczestniczyła w demontażu tego, co się nazywa państwem prawa, dzisiaj mówi: „Słuchajcie, co wy robicie? Moglibyście przestrzegać prawa”. I cytuje tutaj różne rzeczy. No nie możemy dawać wiary ludziom, którzy uczynili przez te 8 lat to, co uczynili, i dawać takiej wiary temu – przepraszam, panowie – że kiedyś się znowu nie pojawią ludzie, którzy znowu wpadną na ten pomysł. Historia, niestety czy stety, kołem się toczy i ona kiedyś powróci. Zbudujmy coś, co zabezpieczy Rzeczpospolitą maksymalnie, jak można. Dlatego róbmy te zabezpieczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#BarbaraZdrojewska">Chciałabym powiedzieć, że to jest bardzo trudna decyzja. To, o czym w tej chwili dyskutujemy, jest bardzo ciekawe: wprowadzać czy nie wprowadzać? Ja bym spokojnie mogła zagłosować za wprowadzeniem tego typu zabezpieczeń, ale jedyna rzecz, która mnie powstrzymuje, jest taka, że to tak naprawdę nie załatwia sprawy, dlatego że mamy… To nie dotyczy przecież tylko sędziów Trybunału itd. I dalej zastanawiam się… Oczywiście nie ma w tej chwili takich możliwości politycznych, ale tu powinna być poprawka, która zostanie wprowadzona do konstytucji, przewidująca tego typu zachowania, które, delikatnie mówiąc, nazwałabym obstrukcją prezydenta i niepowoływanie czy to sędziów, czy to profesorów, bo obecnie przecież są takie przypadki. Wydaje mi się, że bardziej stosowna w tym przypadku byłaby niewyróżniająca pewnej grupy sędziów poprawka do konstytucji, ale ponieważ nie możemy czegoś takiego zrobić, to pozwolę sobie jeszcze chwilę się zastanowić. Nie wiem, jaka będzie decyzja komisji, czy zagłosuje za tym, czy nie. To tylko taka moja uwaga.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#BarbaraZdrojewska">Tak, ja cię rozumiem, ale…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan dr Zalasiński, pan minister… Oczywiście, jeśli są jeszcze jakieś zgłoszenia, to bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, wprowadzenie terminu 14 dni w miejsce terminu niedookreślonego „niezwłocznie” ma także to znaczenie, że pozwala w sposób bardzo precyzyjny określić moment, w którym prezydent zaczyna łamać ustawę.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Oczywiście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan minister.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Dariusz Mazur: Poproszę dyrektora Kalbarczyka.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#JakubKalbarczyk">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#JakubKalbarczyk">Jakub Kalbarczyk, zastępca dyrektora.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#JakubKalbarczyk">Szanowni Państwo Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#JakubKalbarczyk">Niezależnie od całej dyskusji, musimy pamiętać, że zgodnie z konstytucją jedną z prerogatyw prezydenta jest powoływanie sędziów – jest to dokładnie art. 144. I wydaje się tutaj, jeśli chodzi o stronę rządową, że tworzenie takiego bajpasu w postaci ust. 2, który omija niejako urząd prezydenta, może w przyszłości spotkać się z zarzutem naruszenia konstytucji. Dlatego wydaje się, że niezasadne jest tutaj, przynajmniej w kontekście tej poprawki w postaci dodania ust. 2, dodanie narzędzia, które będzie omijało urząd prezydenta. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan prof. Sławomir Patyra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#SławomirPatyra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#SławomirPatyra">Oczywiście moją intencją nie jest wywoływanie tutaj jakiejś dyskusji naukowej dotyczącej charakteru uprawnień osobistych prezydenta, zwanych potocznie prerogatywami, bo przypominam, że nie jest to określenie formalne, ale warto pamiętać, że akurat argument dotyczący tych uprawnień osobistych nie odnosi się do sędziów Trybunału Konstytucyjnego, którzy są wybierani, przypominam, przez Sejm. Musielibyśmy tutaj przeprowadzić bardzo długą analizę historyczną tego, skąd się w ogóle wziął pomysł, żeby prezydent odbierał ślubowanie od sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Przypomnę tylko, żeby skrócić ten wywód, że chodziło o to, żeby nadać pewną uroczystą oprawę temu zjawisku. A zatem wybór przez Sejm w trybie przewidzianym w konstytucji decyduje o tym, kto jest sędzią Trybunału Konstytucyjnego, a kto nie jest. Kompetencji do tego, żeby kwestionować wybór sędziów Trybunału Konstytucyjnego poprzez nieodbieranie ślubowania czy uniemożliwianie złożenia ślubowania, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nie posiada.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#SławomirPatyra">W odniesieniu do tzw. prerogatyw powiem, że nie ukrywam, że jestem dosyć sceptycznie nastawiony do tego, aby formułę owych uprawnień osobistych traktować w kategoriach właściwych monarchii absolutnej. Nie są to ani święte uprawnienia, ani nie pozostają one poza kontrolą systemu prawnego, ponieważ prezydent Rzeczypospolitej, tak jak wszyscy inni funkcjonariusze publiczni, podlega art. 7 konstytucji – ma działać na zasadach i w granicach prawa, na podstawie prawa. Natomiast ta narracja, która dzisiaj toczy się wokół instytucji uprawnień osobistych prezydenta, zaczyna troszeczkę nawiązywać do bardzo niedemokratycznej tradycji narodzin tej instytucji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, ja już oddaję głos kolejnym osobom.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Prawda jest taka, że my akurat w kontekście tego zapisu tę historyczną dyskusję mieliśmy już kilkakrotnie prowadzoną. W 1985 r. było ślubowanie przed Sejmem. Później były lata dziewięćdziesiąte i zmiany, a w tle – możemy to publicznie powiedzieć, ja dziękuję też za rozmowy, które miałem na ten temat – sprawa kompetencji oceniana nie w wymiarze instytucjonalnym, a osoby Lecha Wałęsy, i pewnej falandyzacji prawa, związane z tym różne sprawy. Następnie była osoba Aleksandra Kwaśniewskiego, która wielu ekspertów skłoniła do rozszerzenia uprawnień prezydenta. A więc ta dyskusja ma całą swoją historię w tym zakresie. My po analizie wielu aspektów nie zgłaszamy tej poprawki, ale oczywiście każda z pań, każdy z panów…</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MagdalenaKochan">Rozważając wszystkie za i przeciw, warto może w związku ze sprawami dotyczącymi konstytucji pomyśleć o instytucji impeachmentu w Polsce. To oczywiście jest do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MagdalenaKochan">Bardzo się skłaniam do wypowiedzi pana senatora Treli, żeby może wprowadzić ten wentyl bezpieczeństwa, ale innymi słowami, takimi, które – nie zmieniając faktu, że będą wprowadzone – zmienią trochę wydźwięk tego przepisu. I tutaj złożę jednak poprawkę, ale myślę, że panu mecenasowi Treli pozostawię sposób wprowadzenia zmian, z zachowaniem intencji tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">To ja tylko delikatnie powiem, że oczywiście na posiedzeniu plenarnym… I od razu mówię…</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">…że nie przedłuży to etapu prac, ponieważ pan marszałek Borowski…</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: I tak będą.)</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">…już zapowiedział, że pewne poprawki chce zgłosić na posiedzeniu…</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: No to tym bardziej.)</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">…plenarnym. A więc jeśli państwo nie macie czegoś zredagowanego, to spokojnie można na posiedzeniu plenarnym…</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#komentarz">(Głos z sali: No tak.)</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Tak, na plenarnym. Tak.)</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#KrzysztofKwiatkowski">…bo i tak już wiemy, że ta praca będzie kontynuowana.</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Tak. Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czyli na razie nie mamy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-119.12" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MichałPruszyński">Jeśli można, to za pozwoleniem pana przewodniczącego przekażę głos panu mecenasowi Adamowi Oleksemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#AdamOleksy">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#AdamOleksy">Wysokie Komisje!</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#AdamOleksy">Uwaga nr 14 odnosi się do art. 21 ust 3. W naszej ocenie, Biura Legislacyjnego, jest on niepotrzebnie podzielony na 2 zdania i niepotrzebnie zawiera powtarzający się zwrot dotyczący prowadzenia postępowania wyjaśniającego. W związku z tym proponujemy nadać nowe brzmienie ust. 3, którego propozycję macie państwo w opinii. Polega to po prostu na połączeniu tego w jedno zdanie i usunięcie powtarzającego się zwrotu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję. Rozumiem, że traktujemy to jako językową…</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy pan doktor… Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#TomaszZalasiński">Chciałem właśnie powiedzieć, że rozumiemy, że jest to propozycja poprawki o charakterze językowym.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszam oczywiście tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AdamOleksy">Uwaga nr 15 odnosi się do art. 24. Tutaj sprawa dotyczy składania oświadczeń o stanie majątkowym przez sędziów Trybunału. No cóż, aktualne brzmienie ust. 3 tego przepisu nakazuje bezpośrednie zastosowanie przepisów ustawy o Sądzie Najwyższym. Może to doprowadzić do tego, że oświadczenie o stanie majątkowym prezesa… To znaczy będzie to prowadzić do tego, że oświadczenia o stanie majątkowym prezesa Trybunału będą analizowane przez pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, a jeżeli uwzględnimy brzmienie ust. 2 art. 24 opiniowanej tutaj ustawy, to doprowadzi to do sytuacji, w której oświadczenia, jakby to powiedzieć, niefunkcyjnego sędziego Trybunału nie będą poddawane analizie, ponieważ są składane do prezesa Trybunału Konstytucyjnego. W związku z tym Biuro Legislacyjne proponuje, w celu uniknięcia ewentualnych problemów interpretacyjnych, zmianę brzmienia przepisu.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#AdamOleksy">Panie Przewodniczący i Wysokie Komisje, w tej opinii Biuro Legislacyjne zaproponowało pewne brzmienie przepisu, które oczywiście odnosi się do przepisów ustawy o Sądzie Najwyższym, ale też przypisuje w określonych przepisach ustawy o Sądzie Najwyższym uprawnienia pierwszego prezesa Sądu Najwyższego prezesowi Trybunału. Jednak po analizie, dosłownie przed samym posiedzeniem komisji, Biuro Legislacyjne przygotowało pewną modyfikację tejże poprawki, która będzie polegać, teraz uwaga, na tym, żeby w art. 24 w ust. 1 po wyrazie „majątkowym” dodać wyrazy „na zasadach określonych w art. 87 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych” – i tutaj adres publikacyjny ustawy. Teraz już wyjaśnię, skąd taka zmiana. Odesłanie do przepisów ustawy o Sądzie Najwyższym może powodować tak jakby odesłanie kaskadowe, którego zgodnie z zasadami poprawnej legislacji nie powinno się stosować. I teraz uwaga: ponieważ właśnie ustawa o Sądzie Najwyższym odsyła do regulacji – Prawo o ustroju sądów powszechnych, to w ocenie Biura Legislacyjnego bardziej zasadne byłoby właśnie odesłanie bezpośrednio do przepisów ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Jednak z tym wiązałaby się stosowna zmiana ust. 3, który miałby teraz brzmienie: „Prezes Trybunału oraz Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego dokonują analizy danych zawartych w złożonych im oświadczeniach o stanie majątkowym”. I tutaj by była jeszcze konsekwencja przyjęcia nowego brzmienia ust 1, to znaczy w art. 27 należałoby skreślić adres publikacyjny z racji tego, że odesłanie do ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych pojawiałoby się w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym po raz drugi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Eksperci. Pan dr Zalasiński, później fundacja…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna nie zgłasza uwag do tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Rozumiem, że tu będzie pewien dysonans poznawczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MarcinWolny">Nie, nie będzie dysonansu, w tym sensie, że ta proponowana poprawka jest dobra merytorycznie.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MarcinWolny">Chciałbym zwrócić państwa uwagę na to, że te oświadczenia powinny być jawne, natomiast odwołanie do p.u.s.p. spowoduje, że prezes, w tym przypadku prezes Trybunału Konstytucyjnego, będzie miał możliwość zarządzenia niejawności danych oświadczeń. To jest coś, co robi obecnie pani prezes Przyłębska, mimo że ustawa wprost wskazuje na jawność oświadczeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję za tę uwagę.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie, ja bym prosił, żeby ją uwzględnić. Możemy nawet teraz zgłosić… Zgłaszamy tę poprawkę w tym brzmieniu, ale problem, który został wskazany, jest istotny. Dochodzi do kuriozalnych sytuacji, tj. takich, w których sędziowie TK są w dwóch grupach: część ma oświadczenia, które są dzisiaj jawne, a część ma, decyzją osoby wykonującej obowiązki prezesa Trybunału Konstytucyjnego, niejawne.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#DariuszMazur">Popieramy tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo. Zgłaszamy ją z tą uwagą, którą będę prosił później…</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: Oczywiście, Panie Przewodniczący, zatem stosowna modyfikacja zostanie…)</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jeszcze pan przewodniczący Jacek Trela</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JacekTrela">Ja tylko chciałbym, Panie Przewodniczący, poprosić o wyjaśnienie. Cała konstrukcja odesłania do p.u.s.p. jest jasna, ale pan mecenas przedstawił ust. 3 w nowym brzmieniu, który mówi, że prezes Trybunału Konstytucyjnego oraz prezes Sądu Najwyższego dokonują weryfikacji tych oświadczeń. Tak? Czy to dlatego, że prezes Sądu Najwyższego weryfikuje oświadczenie prezesa Trybunału Konstytucyjnego?</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Ekspert Legislacji w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: Dokładnie tak.)</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#JacekTrela">To wchodzi do uprawnień prezesa SN?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AdamOleksy">Właśnie tak, dlatego tutaj odniesienie do pierwszego prezesa…</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#komentarz">(Senator Jacek Trela: Rozumiem.)</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#AdamOleksy">…Sądu Najwyższego jest konieczne.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#komentarz">(Senator Jacek Trela: Jasne. Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#AdamOleksy">Uwaga nr 16 ma charakter językowy. Chodzi o to, że w art. 30 w ust. 1 oraz w art. 34 w ust. 1 ustawa dwukrotnie posługuje się nieprawidłowym sformułowaniem składania dokumentu do podmiotu. Tymczasem dokument składa się podmiotowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja nie mam uwag, jest to poprawka językowa. Widzę, że… Zgłaszam oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#AdamOleksy">W art. 31 w ust. 1 oraz w art. 109 w ust. 3 ustawa posługuje się zwrotem „nie później niż w terminie” – „miesiąca, licząc od dnia złożenia wniosku” i „30 dni od ogłoszenia orzeczenia”. Sformułowanie to wydaje się nadmiarowe. Wystarczy sam zwrot „w terminie”. W pierwszym wypadku zbędny jest również imiesłów „licząc”, w drugim zdublowany przyimek „od”. Propozycja poprawki ma charakter językowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Widzę pełną akceptację. Oczywiście zgłaszamy.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: Art. 30…)</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan przewodniczący. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#JacekTrela">Dlaczego są 2 różne terminy, miesiąc i 30 dni? Czy to jest uzasadnione? Czy można ujednolicić? Na przykład w obu przypadkach miesiąc bądź w obu przypadkach 30 dni?</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: Nie, nie, nie, to są 2 różne terminy.)</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#JacekTrela">Ja rozumiem, tylko że w jednej ustawie posługujemy się 2 różnymi terminami: miesiąc, który jest inaczej liczony, i 30 dni, i to też jest inaczej liczone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pytanie pana przewodniczącego zmierza do tego, czy nie ujednolicić tych zapisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#AdamOleksy">Jeżeli taka będzie wola Wysokiej Komisji, to oczywiście można coś takiego zrobić, ale wydaje się, że jeżeli ustawodawca przyjął 2 różne terminy, to jest to uzasadnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy strona społeczna jest w stanie udzielić nam odpowiedzi na pytanie, dlaczego ustawodawca przyjął 2 różne terminy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#TomaszZalasiński">To są terminy bardzo bliskoznaczne, w związku z tym my nie zgłaszamy uwag w zakresie ich ujednolicenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bliskoznaczne, acz nie tożsame.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jeśli pan przewodniczący będzie chciał, to na posiedzeniu plenarnym zgłosi w tym zakresie poprawkę. Ja zgłaszam w tym brzmieniu, które zaproponowało…</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: W brzmieniu Biura Legislacyjnego.)</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">…Biuro Legislacyjne. Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#AdamOleksy">Dobrze. Art. 31, normujący kwestię wyrażania przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału zgody na pociągnięcie sędziego Trybunału do odpowiedzialności karnej oraz na pozbawienie go wolności, nie zawiera odpowiedniej regulacji, zgodnie z którą ów zainteresowany sędzia nie brałby udziału w naradzie Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału i w głosowaniu. Doprowadza to do sytuacji, że sędzia Trybunału, którego dotyczy wniosek, miałby wpływ na decyzję Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału, wbrew znanej od czasów starożytności…</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Mógłby być sędzią we własnej sprawie.)</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#AdamOleksy">Tak, właśnie tak. W związku…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, w ocenie strony społecznej niebezpieczeństwa takiego nie ma, ponieważ tego rodzaju wyłączenie można wywnioskować z przepisów istniejących w ustawie. Jednakże ponieważ Biuro Legislacyjne Senatu ma wątpliwości i zwróciło na to uwagę, to, chcąc uniknąć ewentualnych problemów praktycznych, zgadzamy się z tą propozycją poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">My też zgłaszamy, żeby to było wprost zapisane.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy strona rządowa w tej sprawie… Nie widzę… Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#DariuszMazur">Popiera, tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziewiętnasta propozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#AdamOleksy">Uwaga nr 19. Tutaj Biuro Legislacyjne nie przygotowało poprawki i prosiłoby o pewne wyjaśnienia stronę społeczną. Konstrukcja wszczynania postępowania dyscyplinarnego, uregulowana w art. 34 w ust. 2 i 6, wydaje się Biuru Legislacyjnemu niespójna. O ile bowiem postępowanie to ma wszczynać rzecznik dyscyplinarny po przeprowadzeniu czynności wyjaśniających, czy istnieją ku temu podstawy, co opisuje ust. 6 tego artykułu, o tyle odmówić wszczęcia postępowania może już prezes Trybunału, zgodnie z ust. 2, jeżeli uzna wniosek za nieuzasadniony. Można nawet pominąć kwestię tego, czy nie byłoby właściwsze odwołanie się do obrosłego już literaturą i orzecznictwem pojęcia oczywistej bezzasadności zamiast niezasadności wniosku, jednak o wszczęciu albo o niewszczynaniu postępowania powinien decydować raczej ten sam podmiot, a wikłanie prezesa Trybunału w tę decyzję wydaje się rozwiązaniem niekorzystnym. No i w związku z tym Biuro Legislacyjne liczy na pewne wyjaśnienia ze strony społecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#TomaszZalasiński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, konstrukcja swoistego przedsądu nawiązuje do istniejącej regulacji dotyczącej postępowania dyscyplinarnego przed Trybunałem Konstytucyjnym. W zakresie uwagi językowej i kwestii oczywistej bezzasadności to jesteśmy zgodni, traktujemy to jako uwagę językową, jednak opowiadamy się za tym, żeby pozostawić instytucję swoistego przedsądu w rękach prezesa Trybunału Konstytucyjnego, tak aby można było uniknąć prowadzenia postępowania dyscyplinarnego w sytuacji, gdy jego wszczynanie jest oczywiście bezzasadne pod względem prawnym, a motywowane względami innej natury niż kwestie prawne, czyli kwestiami natury politycznej. Spotykaliśmy się w praktyce z takimi postępowaniami, wszczynanymi wobec sędziów Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, np. w zakresie ich aktywności na rzecz ochrony praworządności. W ocenie strony społecznej postępowania te byłyby oczywiście bezzasadne. A w momencie, w którym zlikwidowalibyśmy instytucję tego przedsądu, należałoby wybrać rzecznika dyscyplinarnego, wybrać sąd dyscyplinarny i przeprowadzić całe postępowanie w sprawie w sytuacji, gdyby było ono motywowane innymi względami niż prawne.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#TomaszZalasiński">Proponowalibyśmy zachowanie przepisów w dotychczasowym brzmieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#DariuszMazur">Nie zajmujemy stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">My po tych rozmowach nie zgłaszamy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta dotyczy art. 34 ust. 3, który pod koniec stanowi, że na postanowienie prezesa Trybunału Konstytucyjnego o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, czyli w ramach tego przedsądu, o którym przed chwilą była mowa, przysługuje zażalenie do pełnego składu Trybunału. Zdaniem Biura Legislacyjnego postanowienie prezesa TK nie jest tutaj orzeczeniem Trybunału zapadłym w składzie jednego sędziego, lecz taką zapadłą na etapie przedwstępnym decyzją organu Trybunału, prezesa jako organu Trybunału, a nie prezesa jako sędziego jednoosobowo orzekającego. Od tego postanowienia zażalenie powinno więc służyć do organu wyższej instancji – w cudzysłowie oczywiście rzecz ujmując – czyli do Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału. Nie ma tu znaczenia, że Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału i pełny skład Trybunału składają się z tych samych osób. W konsekwencji tej zmiany należałoby skreślić rozpatrywanie tego zażalenia przez pełen skład TK, czyli kompetencje pełnego składu TK z art. 52 ust. 1 pkt 1 lit. f. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna jest za propozycją Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Widzę, że rząd także ją popiera.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta pierwsza dotyczy…</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Mikrofon. Mikrofon.)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#MichałPruszyński">Artykuł 34…</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Mikrofon!)</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#MichałPruszyński">Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#MichałPruszyński">Ustawa w art. 34 w ust. 6 i 9 dwukrotnie posługuje się błędnym językowo zwrotem „podstawa do czegoś”, podczas gdy powinno być „podstawa czegoś”. Czyli uwaga ma charakter wyłącznie językowy.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest. Mamy decyzję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna…</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ktoś zgłasza?)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Tak, językowe wszystkie.)</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta druga. Artykuł 45 ust. 1 nakazuje odpowiednie stosowanie do sędziego w stanie spoczynku m.in. art. 26 ust. 2, ograniczającego do połowy „etatu” dopuszczalny wymiar pracy sędziego Trybunału w uczelni albo w instytucie PAN. Równocześnie jednak na podstawie art. 41 ust. 3 powrót do tego rodzaju pracy na pełnym „etacie” nie powoduje „utraty stanu spoczynku”. Innymi słowy, sędzia Trybunału w stanie spoczynku powracający do pracy w uczelni albo w instytucie PAN może bez konsekwencji pracować na pełnym „etacie”, ale sędzia w stanie spoczynku, który chciałby podjąć pracę w takich jednostkach, może to uczynić tylko na pół „etatu”. I proponowalibyśmy – bo w opinii nie ma konkretnej propozycji poprawki – żeby to brzmiało tak: w art. 45 w ust. 1 po wyrazie „odpowiednio” dodaje się wyrazy „z tym, że sędzia ten może być zatrudniony w charakterze nauczyciela akademickiego w uczelni lub pracownika naukowego w instytucie Polskiej Akademii Nauk w łącznym wymiarze nieprzekraczającym pełnego wymiaru czasu pracy pracowników zatrudnionych w takim charakterze”. Innymi słowy, sędzia Trybunału w stanie spoczynku niezależnie od tego, czy powraca do pracy na uczelni, czy podejmuje ją po raz pierwszy, tak czy inaczej, mógłby pracować bez utraty stanu spoczynku na pełnym „etacie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, strona społeczna popiera tę poprawkę i dziękuje Biuru Legislacyjnemu za to spostrzeżenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">My też się utożsamiamy. Trzeba te osoby, ich wiedzę i kompetencje wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak, zgłaszamy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa, widzę, też ją popiera.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta trzecia, do art. 47, gdzie należy uzupełnić metrykę Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. To byłaby poprawka legislacyjna, techniczna. Chodzi o wprowadzenie nru „Dziennika Ustaw”, w którym ten traktat jest opublikowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Poprawka językowa. Pełna akceptacja.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta czwarta. W licznych przepisach ustawy wyraz „przewodniczący” – chodzi o osobę pełniącą określoną funkcję w składzie orzekającym – jest nieprawidłowo napisany wielką literą. Niekonsekwentnie jednak, ale za to prawidłowo sędzia sprawozdawca napisany jest małymi literami, choć również to jest funkcja w składzie orzekającym. Oczywiście tylko na marginesie należy podkreślić, że prezesa jako organ Trybunału prawidłowo pisze się zawsze wielką literą, zaś wiceprezesa być może powinno się pisać małą literą, ale wielką literą posługuje się sama konstytucja, więc tutaj nie ma uwag. Generalnie proponowana poprawka sprowadza się do zmiany dużej litery w wyrazie „przewodniczący” na małą literę w licznych przepisach ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Widzę pełną akceptację ze wszystkich stron.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, kolejna…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta piąta dotyczy art. 54 ust. 1 pktów 3 i 4, gdzie dwukrotnie posłużono się nadmiarowym w naszym przekonaniu, błędnym językowo sformułowaniem „w okresie ostatnich 10 lat”. 10 lat ze swojej istoty jest okresem, więc prawidłowo byłoby to „w ostatnich 10 latach”. Zdaniem biura nie jest jasne, do jakiego zdarzenia należy odnosić przymiotnik „ostatnich”, ponieważ mogłoby to być ostatnie 10 lat przed wystąpieniem któregoś z co najmniej 2 zdarzeń – wyborem na sędziego Trybunału albo wyznaczeniem do składu orzekającego w konkretnej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Propozycja Biura Legislacyjnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MichałPruszyński">Będzie możliwa po wysłuchaniu strony społecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, strona społeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, w ocenie strony społecznej przepis ten nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. W naszej ocenie, jeżeli mowa o terminie ostatnich 10 lat, to rozumiemy, że jest on liczony zgodnie z obowiązującymi przepisami od momentu czynności konwencjonalnej w postaci wyboru sędziego do składu. Wówczas on będzie mógł realnie ocenić, czy zachodzą przesłanki, czy też nie. Sam fakt powołania sędziego do Trybunału Konstytucyjnego… Tak naprawdę nie będzie taki sędzia miał możliwości oceny, w jakim zakresie i czy w ogóle zachodzi sytuacja konfliktu interesów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan Marcin Wolny, fundacja helsińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#MarcinWolny">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#MarcinWolny">Ja zmierzam w troszkę inną stronę, ponieważ my w opinii zwróciliśmy uwagę na to, by w ogóle usunąć tę cezurę 10 lat, uznając, że w procedurach sądowych, cywilnej i karnej, takich ograniczeń nie ma. Tutaj liczą się określone okoliczności, które wpływają na postrzeganie bezstronności czy obiektywizmu danej osoby. Sam fakt, że upłynęło już 10 lat, nie uzdrawia, że tak powiem, tej sytuacji. Dodatkowo udało nam się znaleźć standard strasburski w orzeczeniach McGonnell przeciwko Zjednoczonemu Królestwu i Mežnarić przeciwko Chorwacji, w których orzekanie przez sędziego, który brał udział w wydaniu określonego aktu albo był pełnomocnikiem, zostało uznane za naruszenie art. 6 konwencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zawsze, bez żadnej cezury czasowej, jak rozumiem?</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#komentarz">(Prawnik w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Marcin Wolny: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">To znaczy ja przyznaję, że rozmawialiśmy o tym, żeby zgłosić tę poprawkę. To są ciekawe uwagi. Zgłaszamy ją, ale będziemy jeszcze myśleć, czy na posiedzeniu plenarnym…</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">A jestem ciekaw, czy strona rządowa ma tu jakieś przemyślenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#DariuszMazur">Strona rządowa nie zabiera stanowiska w tym temacie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy na razie, ale dziękujemy za te uwagi, a także za informację o orzecznictwie w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MichałPruszyński">Przepraszam, tak dla pełnej jasności: biuro zapisało, że sformułowanie poprawki…</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: To znaczy inaczej: zgłosić ją chcemy, ale jej jeszcze nie ma. Powinienem być precyzyjny.)</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#MichałPruszyński">Czyli będzie zgłoszona na posiedzeniu plenarnym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak, i nawet bym prosił o przygotowanie jej w 2 wariantach, bo sprawa orzecznictwa w tym zakresie jest istotna. Ja nie chcę rozstrzygać. Muszę to jeszcze z panem przewodniczącym skonsultować. Ale tym bardziej prosimy o rozważenie obu wariantów.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta szósta dotyczy art. 54 ust. 3, który budzi wątpliwości merytoryczne i sprawia wrażenie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">A, przepraszam, ja pominąłem stronę społeczną w tej sprawie. To przepraszam, cofam…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#TomaszZalasiński">Bardzo przepraszam, ja w ostatniej chwili się zgłosiłem, ale pomyślałem, że przy okazji kolejnego ustępu też do tego się odniosę. Chciałbym zwrócić uwagę państwa senatorów na to, że przepis, w którym jest ten termin 10 lat, tak naprawdę składa się z 2 elementów, to znaczy w jednym ustępie jest mowa o wyłączeniu z mocy ustawy, i tam jest wpisany termin, a w drugim ustępie jest – o wyłączeniu na wniosek, i tam już terminu nie ma. W naszej ocenie taka regulacja nie koliduje z orzecznictwem wskazanym przez Helsińską Fundację Praw Człowieka, zaś pozwala nam uniknąć takiego niebezpieczeństwa, że np. sędzia Trybunału Konstytucyjnego jako profesor napisał opinię prawną albo był pełnomocnikiem strony, albo uczestniczył w wydaniu aktu normatywnego np. 30 lat temu, będąc doktorantem, będąc młodym doktorem. Sankcja wynikająca z przepisu, który mówi o wadliwości orzeczenia z mocy ustawy, jest tutaj bardzo daleko idąca, stąd projekt przewiduje 2 stopnie. Jeżeli był to okres poniżej 10 lat, więc ta relacja jest jeszcze bliska i żywa, wówczas następuje efekt z mocy ustawy. A jeżeli jest to okres dłuższy niż 10 lat, i ta relacja powodująca pewien konflikt interesów już się zatarła, wówczas nie przechodzimy nad tym do porządku dziennego, ale przewidujemy możliwość wyłączenia na wniosek. Jeżeli np. sędzia czuje, że ma pewien konflikt interesów, może zgłosić ten fakt i wyłączyć się z postępowania. Fakt ten może również zgłosić strona postepowania. A więc to nie jest sytuacja taka, że ten okres 10 lat powoduje, że okres wcześniejszy już nie podlega wyłączeniu. Tam są 2 elementy, które się wzajemnie uzupełniają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan przewodniczący Jacek Trela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#JacekTrela">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#JacekTrela">To, co przedstawił teraz pan dr Zalasiński, wyjaśnia to, na co i ja zwróciłem uwagę – że są bardzo podobne okoliczności wyłączenia, jedna z urzędu, druga na wniosek, i to jest uzależnione od tego okresu. Ale może w takim razie, żeby nie popadać w jakieś wątpliwości interpretacyjne, zapytam – to moje pytanie jest skierowane do Biura Legislacyjnego – czy w tym ust. 2 art. 54, gdzie jest przewidziana możliwość wyłączenia na wniosek bez limitu, nie dopisać właśnie tego, że to jest niezależnie od czasu, w którym to nastąpiło. I wtedy interpretacja wyłożona przez pana dra Zalasińskiego będzie czytelna w tych przepisach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MichałPruszyński">Wydaje się, że nie jest to konieczne. Oczywistością jest, że ta możliwość wyłączenia jest niezależna od terminu. To jest sytuacja, kiedy sam sędzia albo inny podmiot uważa, że są wątpliwości co do bezstronności. I tutaj wydaje się, że terminu nie trzeba precyzować w żaden sposób, a braku terminu tym bardziej.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Senator Jacek Trela: Rozumiem. Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przepraszam, to była dwudziesta piąta…</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja przepraszam, konsultowałem się teraz z przedstawicielem komisji i tak na szybko przeanalizowaliśmy też tempo. Zakładamy, że głosowania miałyby szansę być przeprowadzone chyba ok. godziny 17.00 czy 17.30. W tym tempie. Mówię to, bo wiem, że niektórzy państwo senatorowie – to już trochę trwa – czasami mają potrzebę wyjść na chwilę i wrócić. A więc gorąco rekomendujemy, żeby to mieli na uwadze.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pracujemy dalej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MichałPruszyński">Przepraszam, dla pełnej jasności: w takim razie propozycję poprawki w zakresie uwagi dwudziestej piątej biuro przygotuje na posiedzenie plenarne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Główny Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński: Tak jest. Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Macie upoważnienie. Jesteśmy zainteresowani tym, żeby ją zgłosić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta szósta dotyczy art. 54 ust. 3, który sprawia wrażenie nieprawidłowo przekształcającego postanowienia obowiązującego art. 39 ust. 3 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem i dawniejszego art. 46 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z 2015 r. Z przepisu omawianej ustawy wynika, że sędzia wyłącza się – czy sam? – jeżeli zostanie uprawdopodobnione – nie wiadomo przez kogo – istnienie okoliczności podających w wątpliwość bezstronność tego sędziego. Wydaje się, że właściwsza byłaby formuła: „sędziego Trybunału wyłącza się z udziału w rozpoznawaniu sprawy, jeżeli podmiot składający wniosek o wyłączenie uprawdopodobni istnienie okoliczności” – no właśnie – uzasadniających wyłączenie. To korespondowałoby z art. 56 ust. 1. Biuro ma tutaj dalsze uwagi co do przeformułowania, można powiedzieć, przeniesienia treści pomiędzy poszczególnymi jednostkami redakcyjnymi. Wydaje się zresztą, że można byłoby tutaj bez szkody po prostu powtórzyć postanowienia obowiązującej i jeszcze dawniejszej ustawy z 2015 r. Wtedy nie byłoby wątpliwości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#TomaszZalasiński">Popiera propozycję Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa też.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy to.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MichałPruszyński">Konkretną propozycję poprawki przygotujemy na posiedzenie plenarne.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Musicie ją państwo przygotować. Oczywiście, że tak.)</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta siódma. Wątpliwości Biura Legislacyjnego budzi pominięcie w art. 57 w pkcie 8 Senatu jako uczestnika postępowania w sprawach o stwierdzenie zgodności z konstytucją umów międzynarodowych ratyfikowanych w trybie art. 89 ust. 1 i art. 90 ust. 2 i 3 konstytucji. Zresztą to pominięcie Senatu nastąpiło już w ustawie z 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem, ale uzasadnienie tej ustawy tego nie wyjaśniało. Innymi słowy, chodziłoby o dodanie Senatu jako uczestnika postępowania w sprawie stwierdzenia niekonstytucyjności umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie. Konkretną poprawkę przygotowalibyśmy na…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Muszę powiedzieć uczciwie, że niezależnie od stanowiska strony rządowej, będziemy zgłaszać tę poprawkę. Nie damy pomijać Senatu.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ale słuchamy państwa uważnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#MarcinWolny">Ja w trochę innym zakresie do art. 57… Punkt 11 dotyczy rzecznika praw dziecka i jego mandat jest ograniczony do sytuacji, kiedy wniosek złożył rzecznik praw obywatelskich lub sprawa jest ze skargi konstytucyjnej. Uważam, że dla pełnego urzeczywistnienia roli rzecznika praw dziecka zasadne byłoby przyznanie mu kompetencji do występowania w każdej sprawie prowadzonej przed Trybunałem, która dotyczy praw dziecka. Przy tym nie do końca jestem pewien, czy musi być zastrzeżenie w takim ujęciu, że sprawa dotyczy praw dziecka, czy też to powinna być bliźniacza regulacja do pktu 10, czyli „jeżeli zgłosi udział w postępowaniu”, żeby to sam rzecznik decydował, która sprawa jest istotna dla praw dziecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ciekawy głos, ale to jest wrażliwość społeczna.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jak eksperci konstytucyjni… Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, strona społeczna podziela zdanie Biura Legislacyjnego co do tej uwagi. Dziękujemy za zwrócenie uwagi na to, że od 2016 r. Senat był pomijany jako uczestnik postępowania.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#TomaszZalasiński">Podzielamy również stanowisko Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Rzeczywiście zasadne jest, aby status rzecznika praw obywatelskich oraz rzecznika praw dziecka w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym był tożsamy, w szczególności np. w sytuacjach, kiedy pojawia się w pytaniu prawnym sądu kwestia istotna z punktu widzenia rzecznika praw dziecka. Ważne, by rzecznik bez dodatkowych obostrzeń mógł przystąpić do takiego postępowania. A więc podzielamy opinię Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">To ja mam jeszcze pytanie, skoro już zaczęliśmy tę dyskusję z ekspertami. Uprawnienie do składania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego ma jeszcze jeden organ, prezes Najwyższej Izby Kontroli. Jak już tak analizujemy, to czy w tym zakresie państwo też widzieliby potrzebę jakichś zmian?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#TomaszZalasiński">Trudno jest mi się do tego odnieść. Musiałbym znaleźć odpowiedni przepis. Gdyby pan przewodniczący zechciał trochę czasu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja proszę Biuro Legislacyjne, żeby to także stało się przedmiotem analizy. Dobrze?</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan profesor. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#SławomirPatyra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#SławomirPatyra">Jeśli chodzi o kwestię dotyczącą prezesa Najwyższej Izby Kontroli, tego, dlaczego został on pominięty w tym katalogu… My ewentualnie widzimy tutaj kwestię tego typu, że jednak rzecznik praw dziecka i rzecznik praw obywatelskich to są organy relewantne, jeśli chodzi także o tę jedną z zasadniczych funkcji Trybunału Konstytucyjnego, jaką jest ochrona wolności i praw jednostki. I może akurat z tego względu projektodawcy uznali, że prezes Najwyższej Izby Kontroli nie będzie podmiotem aż tak bardzo zaangażowanym czy zainteresowanym w tym zakresie, co oczywiście wcale nie przesądza, że takie dopełnienie czy dopowiedzenie nie powinno się pojawić.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#SławomirPatyra">Chcę jednocześnie w imieniu własnym, ale myślę, że też pana doktora, gorąco zapewnić Wysoki Senat, że nie jesteśmy zwolennikami postponowania Senatu w żadnej sferze jego funkcjonowania, a wręcz przeciwnie. Co prawda, nie jest to akurat miejsce na tę dyskusję, ale uznajemy potrzebę zmniejszenia zakresu asymetrii pomiędzy Sejmem i Senatem, jeśli chodzi o funkcje ustrojowe wykonywane przez parlament. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękujemy. Tę uwagę przyjmujemy z pełnym zrozumieniem. Mówię oczywiście w kontekście Senatu.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja proszę też o przygotowanie propozycji poprawki dotyczącej Najwyższej Izby Kontroli. Oczywiście i tak będziemy podejmować później na posiedzeniu plenarnym decyzję, czy ją zgłosić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#MichałPruszyński">Przepraszam, dla pewności: prezes NIK mieści się w art. 57 pkcie 1 jako podmiot, który może złożyć wniosek do Trybunału. Rozumiem, że intencją pana przewodniczącego jest, żeby prezes NIK mógł zgłosić udział w każdym postępowaniu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Główny Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#DariuszMazur">Tak, popieramy tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Upoważniamy biuro do przygotowania stosownych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta ósma. Wobec milczenia w uzasadnieniu, wątpliwości budzi przyznanie w art. 57 w pkcie 12 marszałkom Sejmu i Senatu, pierwszemu prezesowi Sądu Najwyższego i prezesowi Rady Ministrów możliwości zgłoszenia udziału – uwaga – w każdym postępowaniu. Jeżeli jest to celowe zamierzenie ustawodawcy, to konieczne byłoby w art. 77 dodanie ust. 4a albo też zmodyfikowanie ust. 3, tak by nakazywał przewodniczącemu zarządzanie doręczania tym podmiotom odpisów wniosków, pytań prawnych, skarg konstytucyjnych oraz wyznaczanie terminu zgłoszenia udziału i przedstawienia pisemnego stanowiska w sprawie. Należy jednak podkreślić, że jak dotąd, tj. na gruncie ustawy z 2015 r. i obowiązującej ustawy z 2016 r., podmioty te, czyli marszałkowie Sejmu i Senatu, pierwszy prezes Sądu Najwyższego, prezes Rady Ministrów i jeszcze dodatkowo szef Kancelarii Prezydenta RP, uczestniczyły obowiązkowo nie w każdym postępowaniu, a tylko w postępowaniu w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta Rzeczypospolitej. W związku z tym uprzejmie prosimy o wyjaśnienie intencji przepisu. A jeżeli byłaby taka wola, to ewentualna propozycja poprawki w zakresie art. 77 zostanie przygotowana na posiedzenie plenarne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, ideą projektu ustawy było stworzenie gwarancji przeprowadzania partycypacyjnych rozpraw przed Trybunałem Konstytucyjnym. To jest swego rodzaju odpowiedź na krytycznie ocenianą przez stronę społeczną praktykę wydawania wyroków na posiedzeniach niejawnych, bez otwartej, transparentnej rozprawy. Zakładamy, że regulacja, o której mówimy, została wprowadzona do projektu ustawy w takim celu, aby rozprawa miała charakter możliwie jak najbardziej partycypacyjny, aby organy władzy publicznej, jeśli wyrażą taką wolę, mogły przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu swój punkt widzenia w przedmiocie oceny zgodności z konstytucją kontrolowanego aktu normatywnego. W naszej ocenie ta propozycja jest w zgodzie z zasadą obligatoryjnego przeprowadzania transparentnych, publicznych rozpraw przed Trybunałem Konstytucyjnym. Chodzi o to, aby Trybunał Konstytucyjny mógł dogłębnie rozważyć zgodność bądź też niezgodność kontrolowanego aktu normatywnego z konstytucją. Opowiadamy się za pozostawieniem przepisu w dotychczasowym brzmieniu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan profesor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#SławomirPatyra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#SławomirPatyra">Ja nie mam absolutnie żadnych wątpliwości co do tego, że argumentacja przedstawiona przez pana dra Tomasza Zalasińskiego jest wystarczająca do tego, aby skłonić do pozostawienia tej regulacji, ale z uwagi na fakt, że traktuję poważnie sformułowanie o tym, że Senat Rzeczypospolitej jest izbą refleksji, to pozwolę sobie jeszcze na jedną refleksję w tym kontekście. Refleksję natury aksjologicznej. Warto zauważyć…</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#SławomirPatyra">To znaczy może najpierw odniosę się do tego, o czym wspomniał pan mecenas à propos obowiązków i możliwości, bo tutaj nie wprowadzamy czy nie proponuje się wprowadzenia obowiązkowego udziału – to jest sprawa zupełnie oczywista. A co do możliwości, to wydaje mi się, że nic nie stoi na przeszkodzie, abyśmy próbowali budować czy urzeczywistniać zasadę współdziałania pomiędzy organami władzy państwowej właśnie w ten sposób, że się ten dialog pomiędzy władzą ustawodawczą, władzą wykonawczą i władzą sądowniczą w kontekście Trybunału Konstytucyjnego będzie odbywał także tak, że przedstawiciele obu pozostałych władz – oczywiście nie władczo, ale w charakterze uczestników postępowania – będą mogli brać udział także w rozstrzyganiu spraw. Tu bardzo zwracam uwagę na to, że w trybie konkretnej kontroli. A więc spraw, które, przypominam, będą wnoszone na kanwie skargi konstytucyjnej i pytań prawnych. Myślę, że to także daje większą perspektywę, jeśli chodzi o dostrzeganie pewnych problemów natury prawnej, legislacyjnej artykułowanych bezpośrednio przez obywateli. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#DariuszMazur">Nie zajmujemy stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja przyznam, że my po tych argumentach, które wysłuchaliśmy wcześniej i teraz, też nie zgłaszamy poprawki w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MichałPruszyński">Chodzi tylko o to, że ewentualnie na plenarnym posiedzeniu należy po prostu uzupełnić art. 77 tak, żeby przewodniczący składu był zobowiązany do zarządzania doręczania tym podmiotom odpisów wniosków i wyznaczania terminu zgłoszenia udziału w postępowaniu i przedstawienia pisemnego stanowiska. Czyli to jest uzupełnienie. Propozycję poprawki przygotujemy na posiedzenie plenarne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Biuro Legislacyjne niech oczywiście ją przygotuje.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna jednostka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga dwudziesta dziewiąta. Artykuł 60 ust. 2 wydaje nam się być sformułowany nieprawidłowo, ponieważ odesłanie zawarte w nim do art. 193 konstytucji dotyczy określenia istoty problemu konstytucyjnego, o czym art. 193 milczy. Czysto technicznie czy też legislacyjne: odesłanie do art. 193 powinno być w art. 2, gdzie po raz pierwszy jest mowa o pytaniu prawnym, tak żeby było wiadomo, że chodzi o pytanie prawne, o którym mowa w art. 193. Również tam, gdzie jest po raz pierwszy odwołanie do skargi konstytucyjnej, powinno być odesłanie do art. 79 konstytucji. Ale w art. 60 ust. 2 tego już być nie powinno. Istota w każdym razie nie jest merytoryczna, tylko technicznolegislacyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#TomaszZalasiński">W zakresie technicznolegislacyjnym i językowym podzielamy opinię Biura Legislacyjnego odnośnie do uwagi.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#TomaszZalasiński">A próbując wyjaśnić, dlaczego akurat w tej regulacji zostało użyte określenie „istota problemu konstytucyjnego”… To sformułowanie zostało użyte rozmyślnie z tego względu, że mamy do czynienia ze szczególnym podmiotem inicjującym postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym, mianowicie z sądem. I ten szczególny charakter polega na tym, że Trybunał Konstytucyjny w toku postępowania nie może np. zadawać pytań czy nie powinien zadawać pytań dotyczących przedmiotu sprawy zawisłej przed sądem. Chodzi o postępowanie, w którym sąd zdecydował wystąpić z pytaniem prawnym. Dlatego projekt ustawy mówi o tym, że kwestia dotyczy wyłącznie problemu konstytucyjnego. W żadnym wypadku postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym nie może ingerować w to, jaką sprawę, o jakim charakterze rozpatruje sąd, który wystąpił z pytaniem prawnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#DariuszMazur">Nie zajmujemy stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przewidujemy zgłoszenie tej poprawki. Prosimy o jej przygotowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MichałPruszyński">Tak jest. Oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta. Treść normatywna obecnego art. 63, czyli kwestia przedmiotu zarzutów w postępowaniu przed Trybunałem…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja przepraszam. Konsultacje, które przeprowadzałem… Bo mam sygnały, że państwo próbujecie zaplanować… My planujemy głosowania o 17.20 – pod wpływem SMS-ów i telefonów, które otrzymuję, staram się dopilnować, żeby było kworum.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, kontynuujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta. Treść normatywna art. 63, czyli kwestia przedmiotu zarzutów w postępowaniu przed Trybunałem, została naszym zdaniem nieprawidłowo umieszczona w oddziale 5, dotyczącym wymagań formalnych pism procesowych, a jest to kwestia, która dotyczy materii, którą można uczynić przedmiotem zarzutu. I wskazane jest przeniesienie tego przepisu do oddziału 1, zawierającego przepisy ogólne, regulujące postępowania przed Trybunałem. Innymi słowy, propozycja poprawki jest taka, żeby skreślić ten przepis w art. 63, a dodać go jako art. 45a przed art. 46. Czyli byłoby to przeniesienie całej treści normatywnej z jednego miejsca ustawy w drugie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#TomaszZalasiński">Rozumiemy, że proponowana poprawka ma charakter techniczny, polega na przeniesieniu treści całego artykułu bez ingerencji w jego warstwę normatywną, w związku z czym…</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#komentarz">(Główny Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#TomaszZalasiński">…podzielamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy taką poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta pierwsza. W art. 64 należy doprecyzować, czyje podpisy mają widnieć pod listą posłów albo senatorów dołączoną do wniosku grupy posłów lub senatorów. Generalnie chodzi o zastąpienie wyrazów „wraz z podpisami” wyrazami „wraz z ich podpisami”, żeby było jasne, czyje podpisy mają być pod wnioskiem grupy posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta druga. Podobnie jak poprzednio, treść normatywna art. 70, tj. kwestia niemożności stwierdzenia, czy określona korespondencja skierowana do Trybunału jest pismem procesowym, zwracania tej korespondencji nadawcy w celu uzupełnienia i ewentualnych skutków jej poprawienia, została w naszym przekonaniu nieprawidłowo umieszczona w oddziale dotyczącym wszczynania postępowania, gdy tymczasem powinna się znaleźć w oddziale piątym dotyczącym pism procesowych. Czyli, znowu, jest to kwestia przeniesienia treści normatywnej przez skreślenie obecnego art. 70, a dodanie jego treści w art. 61a. Innymi słowy, znowu jest to przeniesienie treści normatywnej, bez ingerencji merytorycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna, jak widzę, akceptuję. Ministerstwo akceptuje. Zgłaszamy tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta trzecia. Podział treści normatywnej na jednostki redakcyjne i szyk przepisów oddziału 7 wydaje się nieprawidłowy, ponieważ treść normatywna art. 72 powinna poprzedzać treść ust. 2 w art. 71 i stanowić odrębną od art. 71 ust. 1 jednostkę redakcyjną. Wątpliwości budzi wyznaczenie Trybunałowi – przez prezesa – terminu rozpoznania w składzie 3-osobowym zażalenia na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi, pytaniu czy skardze, zwłaszcza, że prezes co do zasady nie wyznacza Trybunałowi terminów wstępnego rozpoznania wniosku, pytania czy skargi w składzie 1-osobowym. Kierowane do Trybunału sprawy bywają bardzo skomplikowane, zażalenia mogą wymagać długotrwałej analizy, którą sztywny termin może uniemożliwić. Propozycja poprawki sprowadza się do zmiany szyku przepisów w ramach art. 71, art. 73a oraz do tego, żeby prezes nie wyznaczał Trybunałowi terminu rozpatrywania zażaleń w składzie 3-osobowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, w zakresie dotyczącym zmiany szyku strona społeczna jak najbardziej popiera propozycję, natomiast w zakresie wyznaczenia terminu, pragniemy zwrócić uwagę, że ta regulacja ma na celu przeciwdziałanie przewlekłości postępowania na etapie formalnym. No więc takie jest stanowisko strony społecznej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Będę zaraz prosił pana mecenasa.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa ma jakąś opinię?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#JakubKalbarczyk">Co do zmiany szyku, to tutaj poprawka jak najbardziej jest zasadna, natomiast w zakresie terminu, to tutaj nie zajmujemy stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czyli co do zmiany szyku już mamy propozycję.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">A jak pan mecenas ustosunkuje się do drugiej części?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#MichałPruszyński">Na tyle, na ile Biuru Legislacyjnemu znana jest praktyka działania Trybunału, mogę powiedzieć, że w przypadku rozpatrywania zażaleń do szczególnych, żadnych zaległości czy przeciągania postępowania nie dochodziło. Skargi konstytucyjne i wnioski, które obecnie są poddawane wstępnemu rozpoznaniu, bywają niekiedy wielowątkowe, skomplikowane i trudno jest tutaj wyznaczać Trybunałowi, czy to w składzie 1-osobowym, czy w składzie 3-osobowym, sztywne terminy, w jakich miałby przeanalizować sprawy i przygotować czy wydać postanowienie o nadaniu biegu skardze, o odmowie nadania biegu skardze czy też o, w składzie 3-osobowym, uwzględnieniu zażalenia albo o nieuwzględnieniu zażalenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#TomaszZalasiński">Pragnę zauważyć, że przedmiot tego postępowania nie dotyczy rozpoznania merytorycznego sprawy, zatem jego skomplikowanie i zawiłość w tym przypadku są bezprzedmiotowe. Ten termin dotyczy kwestii formalnych, tego, czy podmiot posiada legitymację do złożenia wniosku, czy pismo jest sformułowane prawidłowo. W tym zakresie jest ugruntowane orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, są klarowne przepisy i konstytucji, i ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Strona społeczna jednak dostrzega pewne ryzyka w zakresie przewlekłości, stąd w przepisie znajduje się termin, o którym mowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przyznaję, że początkowo planowaliśmy zgłosić tę poprawkę, ale mam wątpliwości w tym zakresie i na tym etapie jej nie zgłaszamy.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Panie Przewodniczący, ale to jest też kwestia zmiany rozdziałów…)</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przepraszam, żeby być precyzyjnym.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#MichałPruszyński">Panie Przewodniczący, możemy to zrozumieć tak, że wolą Wysokiej Komisji jest wprowadzenie poprawki, która uwzględnia zmiany szyku przepisów…</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#MichałPruszyński">…jak również nakazuje pozostawić postanowienie ustawowe wyznaczające termin składu orzekającego.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Czy taka poprawka jest do zaakceptowania przez stronę…)</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#MichałPruszyński">Oczywiście dla wszelkiej pewności i bezpieczeństwa Wysokiej Komisji, pana przewodniczącego, możemy przygotować propozycję poprawki na posiedzenie plenarne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ale to już wiemy. Strona społeczna, jak widzę…</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#komentarz">(Członek Zespołu Ekspertów Prawnych w Fundacji im. Stefana Batorego Tomasz Zalasiński: Tak, bardzo dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">…poprawkę akceptuje, strona rządowa też. I taką poprawkę chcemy zgłosić, taką zgłaszamy.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta czwarta odnosi się do art. 74, dotyczącego kierowania przez prezesa Trybunału wniosków, pytań i skarg, którym Trybunał nadał bieg, do wyznaczonego składu orzekającego. Powtórzona jest więc treść normatywna art. 80 ustawy z 2015 r. i art. 62 obowiązującej ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym…</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Strona…)</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#MichałPruszyński">Tyle tylko, że to są rozwiązania adekwatne w sytuacji, w której prezes 1-osobowo wyznaczał składy orzekające. Tymczasem w świetle art. 7 ust. 2 pkt 10 i art. 53 składy orzekające mają być obecnie wyznaczane przez Zgromadzenie Ogólne. A zatem te przepisy nie zgrywają się ze sobą i w związku z tym propozycja poprawki jest taka, żeby art. 74 otrzymał brzmienie następujące: „Prezes Trybunału, niezwłocznie po wydaniu przez Trybunał postanowienia o nadaniu dalszego biegu wnioskowi, pytaniu prawnemu lub skardze konstytucyjnej, występuje do Zgromadzenia Ogólnego z wnioskiem o wyznaczenie składu orzekającego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Opinia strony społecznej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna akceptuje propozycję poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa też. Zgłaszam poprawkę w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta piąta. Art. 78 ust. 1 nieznacznie, ale równocześnie znacząco modyfikuje w stosunku do obowiązujących i dawniejszych regulacji obowiązek zwracania się do Rady Ministrów o opinię dotyczącą skutków finansowych orzeczenia. Było to obowiązkiem prezesa TK, jeżeli skutki wiązały się z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej. Obecnie ma to być obowiązkiem przewodniczącego składu – co nie budzi wątpliwości – ale tylko, jeżeli owe skutki będą się wiązać z istotnymi nakładami finansowymi. Pojęcie istotności nakładów nie jest zdefiniowane, wobec czego zasięganie albo niezasięganie opinii Rady Ministrów będzie zależało od dyskrecjonalnej decyzji przewodniczącego. Biuro nie przygotowało tutaj propozycji konkretnej poprawki. Potrzebna jest w tym przypadku opinia strony społecznej. Ewentualna propozycja poprawki mogłaby być przygotowana na posiedzenie plenarne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna ma wątpliwości co do proponowanej poprawki, i one wymagają doprecyzowania. Otóż przepis przewiduje zmianę polegającą na tym, że w sytuacji, w której orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego może wywołać istotne skutki dla budżetu państwa, co jest bardzo częste i co jest bardzo ważne dla budżetu państwa, to nie prezes Trybunału, ale przewodniczący składu może wystąpić do Rady Ministrów o opinię w przedmiocie skutków budżetowych. W naszej ocenie ta zmiana jest bardzo istotna, ponieważ to nie prezes, ale przewodniczący składu ma tak naprawdę największą wiedzę merytoryczną na temat realnych skutków przyszłego, być może, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Stąd taka poprawka. A w celu uniknięcia sytuacji, w której w każdym przypadku taka opinia musiałaby być zasięgana od Rady Ministrów, ustawa przewiduje, że będzie to konieczne jedynie w istotnych w ocenie przewodniczącego składu przypadkach. Przepis ten przewiduje, że decyzja w tym zakresie będzie znajdowała się po stronie przewodniczącego składu i będzie miała charakter niezależnej, niezawisłej opinii, czy w danym zakresie w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym konieczne jest zasięgnięcie opinii Rady Ministrów w zakresie skutków finansowych. W związku z tym proponowalibyśmy utrzymanie przepisu w dotychczasowym proponowanym w ustawie brzmieniu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#JakubKalbarczyk">Panie Przewodniczący, nie zajmujemy stanowiska w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#MarcinKarpiński">Mam tutaj pytanie czy wątpliwość następującej treści. W art. 190 w ust. 3 posługujemy się…</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Konstytucji – dodajmy.)</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#MarcinKarpiński">Przepraszam, artykuł konstytucji, tak.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#MarcinKarpiński">Posługujemy się w nim pojęciem „nakładów finansowych”, a nie „istotnych nakładów finansowych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#MichałPruszyński">Tak jest w istocie.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Można, Panie Przewodniczący?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#MagdalenaKochan">Uważam, że to króciutkie słówko „istotne” jest bardzo istotne. Wiecie państwo… przecież wiadomo, że nie o 2 zł będzie chodziło, tylko o miliony lub miliardy. Uważam, że rzeczywiście przewodniczący składu orzekającego ma prawo do podejmowania decyzji o tym, jak ważne czy jak istotne dla sprawy, dla rozstrzygnięcia wątpliwości konstytucyjnych będą te istotne nakłady. Zostawiłabym to… tu jestem po stronie społecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna jeszcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#TomaszZalasiński">Przepraszam, ale chciałbym jeszcze wrócić, odnosząc się do tekstu konstytucji… Art. 190 ust. 3 konstytucji mówi: „nakłady finansowe nieprzewidziane w ustawie budżetowej”. Odnoszę wrażenie, że propozycja zawarta w ustawie jest propozycją szerszą i bezpieczniejszą dla budżetu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja przyznaję, że nie zgłaszamy poprawki w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Propozycja nr 36.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#MichałPruszyński">Art. 80 ust. 1 nakazuje przewodniczącemu zawiadomić uczestników postępowania o wyznaczonym terminie rozprawy posiedzenia lub posiedzenia niejawnego. Niezależnie od posłużenia się, naszym zdaniem błędnie, funktorem alternatywy łącznej „lub”, czyli co najmniej jedno z trojga, zamiast funktorem alternatywy rozłącznej „albo”, czyli co najwyżej jedno z trojga, nie jest jasny cel zawiadamiania o każdym posiedzeniu Trybunału w danej sprawie ani też zawiadamiania o posiedzeniu niejawnym, na którym można wyjątkowo rozpoznać sprawę, zgodnie z art. 76 ust. 2. Tutaj Biuro Legislacyjne nie przygotowało propozycji poprawki. Byłoby możliwe, jeżeli taka będzie wola Wysokich Komisji, przygotować ją na posiedzenie plenarne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Opinia strony społecznej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna nie zgłasza uwag do tej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Czyli de facto popiera?)</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#TomaszZalasiński">Opowiadamy się za pozostawieniem tego w dotychczasowym brzmieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">A strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#JakubKalbarczyk">My jesteśmy za uwzględnieniem uwagi przedstawionej przez pana mecenasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy taką uwagę.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#MichałPruszyński">Czyli propozycja poprawki zostanie przygotowana na posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta siódma. W art. 80 ust. 4 znowu błędnie, naszym zdaniem, został użyty funktor alternatywy łącznej „lub” w odniesieniu do potencjalnych możliwości Trybunału w sytuacji niestawiennictwa prawidłowo zawiadomionego wnioskodawcy. Trybunałowi Konstytucyjnemu dano 2 możliwości, przy czym one nie mogą ziścić się łącznie, bo nie może dojść zarazem do odroczenia rozprawy i do umorzenia postępowania. Poprawny byłby tu zatem funktor alternatywy rozłącznej „albo”. I to jest istota proponowanej poprawki, żeby w ust. 4 wyrazy „rozprawę lub umarza” zmienić na wyrazy „rozprawę albo umarza”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jest zgoda strony społecznej i strony rządowej. Zgłaszam tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta ósma. Treść normatywna obecnego art. 85, czyli rozstrzyganie na posiedzeniach spraw niewymagających rozprawy, powinna zostać przeniesiona do art. 76 jako jego ust. 4. Sytuacja podobna do tej, jaka już była zgłaszana, czyli przeniesienie treści normatywnej do innej jednostki redakcyjnej ze skreśleniem, w tym przypadku, art. 85.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna – tak, strona rządowa – tak. Zgłaszamy poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga trzydziesta dziewiąta. Art. 88 ust. 2 w oddziale 10 „Orzekanie w sprawach skarg konstytucyjnych” stanowi, że Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje skargę na zasadach i w trybie przewidzianym dla rozpoznawania wniosków o stwierdzenie zgodności ustaw z konstytucją oraz zgodności innych aktów normatywnych z konstytucją lub ustawami. Odmienne sformułowanie jest w przypadku odesłania w art. 95 – który jest w oddziale 12 poświęconym badaniu zgodności celów lub działalności partii politycznych z konstytucją – gdzie ustawa stanowi, że Trybunał rozpoznaje wnioski dotyczące zgodności celów partii politycznych na zasadach i w trybie przewidzianych dla rozpoznawania wniosków w sprawie zgodności z konstytucją aktów normatywnych. Z kolei art. 96 stanowi, że Trybunał rozpoznaje pytanie prawne sądu prowadzącego ewidencję partii politycznych w sprawie zgodności ich celów lub działalności z konstytucją na zasadach i w trybie przewidzianych dla pytania prawnego. Ustawa o Trybunale nie zawiera różnych przepisów poświęconych rozpoznawaniu odmiennie wniosków o stwierdzenie zgodności ustaw z konstytucją, odmiennych przepisów do rozpoznawania wniosków o stwierdzenie zgodności innych aktów normatywnych z konstytucją, odmiennych przepisów dotyczących rozpoznawania wniosków w sprawie zgodności z konstytucją aktów normatywnych, tudzież przepisów specjalnie poświęconych rozpoznawaniu pytań prawnych, ona zawiera jedynie ogólne przepisy o postępowaniu przed Trybunałem zawarte w oddziałach 1–9 rozdziału 4 ustawy zatytułowanego „Postępowanie przed Trybunałem”. Te ogólne przepisy znajdują zastosowanie do każdego postępowania przed Trybunałem, niezależnie od tego, czy ono się toczy w sprawie wniosku, skargi konstytucyjnej, pytania prawnego, i niezależnie od tego, jaki byłby przedmiot pytania prawnego. Oddziały 10–13 rozdziału 4 ustawy zawierają tylko pewne, jeżeli można tak umownie powiedzieć, oboczności postępowania związane ze specyfiką skarg konstytucyjnych, sporów kompetencyjnych, wniosków w sprawie konstytucyjności celów lub działalności partii i wniosków dotyczących niemożności sprawowania urzędu przez prezydenta. Dlatego, zdaniem Biura Legislacyjnego, te 3 odesłania są zbędne. W tym kontekście zresztą zastanawiające jest to, że żadnego odesłania nie zawiera oddział 11, dotyczący rozstrzygania sporów kompetencyjnych. On w żaden sposób nie odsyła do jakichkolwiek przepisów, według których miałoby być potencjalnie prowadzone takie postępowanie, bo rozumie się samo przez się, że według przepisów ogólnych. Takiego odesłania nie zawiera też oddział 13 „Postępowanie w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu”… Innymi słowy, ustawa ustanawia jeden konkretny tryb postępowania, właściwy dla wszystkich spraw, chyba że w szczegółowych oddziałach dotyczących innych, konkretnych postępowań są jakieś oboczności. W związku z tym w tych rozdziałach dotyczących postępowań, powiedzmy, szczególnych nie trzeba specjalnie odsyłać do przepisów ogólnych, a już tym bardziej nie należy odsyłać w sposób zróżnicowany. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, strona społeczna ma wątpliwości dotyczące tej proponowanej poprawki. Regulacja, o której wspomniał pan mecenas, w projekcie ustawy została skonstruowana na podstawie obowiązujących dotychczas przepisów i przyjętej praktyki. Obawiamy się, że wprowadzenie daleko idących zmian w tym zakresie może w pewnym stopniu tę praktykę zaburzyć. Opowiadamy się za tym, aby przepisy pozostały w brzmieniu zgodnym z ustawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#DariuszMazur">Popieramy tę propozycję poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#AdamOleksy">Uwaga czterdziesta odnosi się do nieprawidłowego pod względem językowym sformułowania „termin do wniesienia”, podczas gdy prawidłowo powinien to być „termin wniesienia”. Chodzi o art. 90 ust. 3. Dlatego ma to charakter językowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Językowa… Tak jest. Zgłaszamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#AdamOleksy">Teraz uwaga nr 41, dotyczy ona art. 92, ma charakter częściowo językowy, ale częściowo chodzi o zmianę brzmienia przepisu. Już tłumaczę, o co chodzi. Przede wszystkim artykuł zawiera niepoprawne sformułowanie „dwa lub więcej centralne konstytucyjne organy państwa”, dlatego w tym zakresie Biuro Legislacyjne proponuje, żeby przyjąć takie sformułowanie: „co najmniej 2 centralne konstytucyjne organy państwa”. Ponadto nie jest zrozumiałe zastosowanie, pomiędzy przesłankami uznania się przez organy za właściwe do rozstrzygnięcia tej samej sprawy oraz wydania w tej sprawie rozstrzygnięcia, funktora alternatywy rozłącznej, to znaczy „albo”, zamiast alternatywy łącznej „lub”. Dla zapewnienia przejrzystości przepisu można również ująć w oddzielne punkty przesłanki określające pozytywny i negatywny spór kompetencyjny, co może ułatwić tak interpretację, jak i – później – przywoływanie adresatom tych przepisów jako podstawy prawnej wniosków o rozstrzygniecie sporów kompetencyjnych, a tym samym wyeliminowanie jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych. W związku z tym Biuro Legislacyjne proponuje nowe brzmienie art. 92 ust. 1. Propozycja polega na tym, że art. 92 w ust. 1przyjmie brzmienie: „Trybunał rozstrzyga spory kompetencyjne, w przypadku gdy: 1) co najmniej 2 centralne konstytucyjne organy państwa uznały się za właściwe do rozstrzygnięcia tej samej sprawy lub wydały w niej rozstrzygnięcie; 2) co najmniej 2 centralne konstytucyjne organy państwa uznały się za niewłaściwe dla rozstrzygnięcia określonej sprawy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#TomaszZalasiński">W ocenie strony społecznej zmiana ma charakter porządkujący, w związku z czym nie zgłaszamy uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#DariuszMazur">Opinia na tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszam poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#AdamOleksy">Uwaga czterdziesta druga dotyczy art. 94 ust. 1, który obliguje Trybunał do ustalenia osób powołanych do reprezentowania partii politycznej na podstawie ustawy i statutu partii. W ocenie Biura Legislacyjnego doprecyzowania wymaga to, którą ustawę ustawodawca miał na myśli. Wydaje się to praktycznie oczywiste, że chodzi o ustawę o partiach politycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna nie miała i nie ma wątpliwości, o jaką ustawę ustawodawcy chodziło w tym przypadku, ale traktujemy proponowaną poprawkę jako doprecyzowującą, więc nie ma…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Światłość strony społecznej jest powszechnie znana, ale piszemy w taki sposób, żeby wszyscy to rozumieli.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#DariuszMazur">Popieramy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Popieramy tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#AdamOleksy">Uwaga czterdziesta trzecia dotyczy zbędnego posłużenia się w zdaniu pierwszym art. 98 wyrazami „w określonym zakresie”. Wydaje się, że zdanie drugie tegoż artykułu właściwie i wystarczająco oddaje intencję ustawodawcy, a zatem propozycją Biura Legislacyjnego jest to, aby w art. 98 skreślić wyrazy „w określonym zakresie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna – tak, strona rządowa – tak. Zgłaszamy tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#AdamOleksy">Uwaga czterdziesta czwarta ma charakter troszeczkę bardziej skomplikowany…</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: O, ciekawa kwestia.)</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#AdamOleksy">No właśnie. Art. 98 pozwala Trybunałowi, jeżeli bada zgodność celów lub działalności partii politycznej z konstytucją, zlecić prokuratorowi generalnemu przeprowadzenie śledztwa w celu zebrania i utrwalenia dowodów. Do tej pory ustawy, zarówno ustawa z 2015 r., jak i aktualnie obowiązująca ustawa o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, pozwalały Trybunałowi zlecić prokuratorowi generalnemu przeprowadzenie w tych sprawach dochodzenia. Należy tu zwrócić uwagę, że dochodzenie i śledztwo są różnymi formami postępowania przygotowawczego. Biuro Legislacyjne liczy na wyjaśnienie powodów zastosowania, no, dosyć znaczącej zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szukamy karnistów na sali.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony społecznej.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#SławomirPatyra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#SławomirPatyra">Nawiązując do bardzo sympatycznych skądinąd słów pana przewodniczącego à propos światłości strony społecznej, chcę powiedzieć, że czasami w stronie społecznej też światłość przegrywa z mrokiem niewiedzy. Tak więc akurat nie jesteśmy tutaj absolutnie… na pewno ja nie aspiruję do tego, aby wypowiadać się w pełni profesjonalnie na temat niuansów związanych ze śledztwem i dochodzeniem. Jednak w tym zakresie, w jakim tę wiedzę posiadam, wydaje mi się, że jeżeli przyjmiemy założenie, że w sprawie tak fundamentalnej i o tak dalece idących skutkach konstytucyjnych i ustrojowych, jak ewentualne stwierdzenie niezgodności z konstytucją – no, tutaj bardziej – działań partii politycznych… No, jak wiadomo, modus operandi Trybunału Konstytucyjnego w przypadku, gdy chodzi o badanie zgodności celów partii politycznych z konstytucją, jest bardzo zbliżony do badania zgodności aktów normatywnych. Co do tej działalności, to tutaj wchodzi w grę daleko idące instrumentarium, którym Trybunał Konstytucyjny, konkretnie sędziowie Trybunału nie dysponują. W związku z tym bez pomocy organów ścigania, organów wymiaru sprawiedliwości, a za taki organ postrzegam prokuraturę, mimo że jak dotąd jest zdekonstytucjonalizowana, to tego postępowania nie da się rzetelnie przeprowadzić. Wydaje mi się, że w sytuacji, kiedy będzie to formuła śledztwa, to będzie to także dla prokuratora generalnego i prokuratury jako takiej zwiększało możliwości właściwego sprawowania nadzoru nad tym postępowaniem, bo w przypadku śledztw, o ile mnie pamięć nie myli, ale mam nadzieję, że zostanę ewentualnie wyprowadzony z błędu, no, jednak ingerencja prokuratury w przebieg postępowania jest znacząco większa niż w przypadku dochodzeń. Stąd też propozycja dotycząca śledztw. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#DariuszMazur">No, główna różnica jest taka, że co do zasady śledztwo prowadzi prokurator, a dochodzenie – Policja. No więc niewątpliwie przyznanie tu… wybranie śledztwa jako tej formy postępowania jest podniesieniem rangi tego postępowania od strony formalnej, śledztwo jest bardziej sformalizowane. No, to już jest kwestia decyzji politycznej, ale strona rządowa nie ma nic przeciwko tej propozycji poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">A właśnie, pan przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#JacekTrela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#JacekTrela">Jeszcze uzupełniając wypowiedzi poprzedników, które trafiają w sedno, chciałbym dodać, że dochodzenie jest prowadzone w sprawach, które należą do właściwości sądów rejonowych, co do zasady, a śledztwo odnosi się do sądów okręgowych. W związku z tym oczywiście wyższa jest ranga śledztwa, bo to jest pochodna powagi stawianego zarzutu. Dzisiaj nie potrafimy określić w tym przepisie, art. 98, czy to postępowanie, które będzie prowadzone w Trybunale Konstytucyjnym w związku z działalnością partii politycznej… czy ta działalność partii politycznej będzie naruszała przepisy karne, których sprawy prowadzi sąd rejonowy, czy sąd okręgowy. Jednak wydaje się, że bezpieczniej, jak również z uwagi na podniesienie rangi tego postępowania, o czym powiedział pan minister Mazur, lepiej jest wskazać na śledztwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">W takim razie chcemy wskazać na śledztwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#AdamOleksy">Czyli zostawiamy tę regulację bez zmian, jeżeli dobrze rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#AdamOleksy">Uwaga czterdziesta piąta jest czysto językowo-legislacyjna, ponieważ niepotrzebnie powtórzony został przedmiot postępowania, dlatego proponuje się po prostu zastąpienie zbędnych słów odesłaniem: „o którym mowa w art. 99”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jasna sprawa dla wszystkich, tak? Zgłaszamy taką poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#AdamOleksy">Uwaga czterdziesta szósta odnosi się do tego, że ze względów logicznych i językowych najbardziej zasadne byłoby połączenie treści normatywnej zawartej w ust. 1 i 2 art. 101.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jasna sprawa. Strona społeczna – tak, strona rządowa – tak samo. Zgłaszamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#AdamOleksy">Uwaga czterdziesta siódma odnosi się do treści art. 103. Wydaje się, że jest zredagowany w sposób nazbyt skomplikowany, a co więcej, stanowi o powtórnym wystąpieniu z wnioskiem w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta Rzeczypospolitej. Tymczasem nie chodzi tu o powtórne wystąpienie z tym samym wnioskiem, lecz o wystąpienie z kolejnym wnioskiem w tej samej sprawie, w sprawie powierzenia marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków prezydenckich na kolejny okres. Nie jest także jasne, czy liczba kolejnych składanych wniosków miałaby być ograniczona. Jeżeli tak, to do ilu? I tutaj Biuro Legislacyjne liczy na pewne wyjaśnienia ze strony społecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czyli mamy 2 elementy. Pierwsza sprawa – zapis o kolejnym wniosku, i druga sprawa – wyjaśnienie tego, o co zapytał pan mecenas.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#SławomirPatyra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#SławomirPatyra">Co do kwestii kolejnego wniosku, to absolutnie nie mamy wątpliwości, że ta propozycja Biura Legislacyjnego zasługuje na uwagę i akceptację, natomiast co do limitowania liczby wniosków, to jest w ogóle bardzo ciekawe zagadnienie oczywiście. Ja chciałbym zwrócić uwagę na specyfikę usytuowania tej procedury w kontekście szeroko konstytucyjnym. Mówimy tutaj bowiem o sytuacji, ekstraordynaryjnej oczywiście, kiedy prezydent Rzeczypospolitej przejściowo nie może sprawować urzędu. Zakładamy zatem, że dopóty, dopóki okoliczności uniemożliwiające realizację funkcji i zadań ustrojowych będą miały miejsce, prezydenta zastępować będzie marszałek Sejmu, ewentualnie marszałek Senatu. W mojej ocenie wprowadzanie jakichkolwiek limitów, możliwych prolongat czy ustalanie terminów dla owego zastępowania jest trochę kontra ratio legis tego przepisu. Bo w mojej ocenie, jeżeli doszłoby do takiej sytuacji, w której ta „nieobecność” prezydenta miałaby charakter w zasadzie permanentny z przyczyn zdrowotnych, a zakładamy, że te będą clou tej regulacji, to w grę wchodziłby art. 131 ust. 2 konstytucji, który wskazuje, że Zgromadzenie Narodowe w tym przypadku podejmuje uchwałę o trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia i ta formuła sede plena… przepraszam, zastępstwa czasowego, przekształca się w trwałe opróżnienie urzędu. Nie wprowadzałbym jakichkolwiek ograniczeń, jeśli chodzi o możliwość prolongaty tego stanu czasowego zastępowania prezydenta, ponieważ stalibyśmy się w tym momencie niewolnikami terminów, a w istocie bardziej jesteśmy niewolnikami okoliczności, jakie mają miejsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ciekawy głos. Zaraz będę prosił Biuro Legislacyjne o odniesienie się.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#DariuszMazur">Nie zajmujemy stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie? Który z panów…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#MichałPruszyński">Wysokie Komisje, generalnie intencją biura było tylko wyjaśnienie, czy ma być w jakiś sposób limitowana liczba tych wniosków. Stanowisko strony społecznej rozumiemy tak, że nie ma być. W związku z tym propozycja Biura Legislacyjnego zawarta w opinii w pozostałym zakresie ma w zasadzie charakter językowy czy redakcyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">I co do tej części redakcyjno-językowej my się oczywiście zgadzamy, jak widzę. Tak jest. No to wiemy, jaki będzie zakres poprawki.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#AdamOleksy">Uwaga czterdziesta ósma odnosi się po prostu do przeniesienia treści obecnego art. 108, rozstrzygającego, w jakich sprawach Trybunał wydaje wyroki, a w jakich postanowienia, do… Po prostu chodzi o dodanie go jako art. 104a po art. 104, a przed art. 105. Oczywiście numeracja zostanie zmieniona później, w toku prac w Sejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna – jak widzę, pełna zgoda. Strona rządowa – zgoda. Zgłaszam poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#AdamOleksy">W art. 110 ust. 1 i 2 nie jest w ocenie Biura Legislacyjnego jasny skład orzekający co do zasady wydający postanowienia o sprostowaniu błędów. Wymagane jest zatem doprecyzowanie treści art. 110 ust. 1 i 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#TomaszZalasiński">Podzielamy proponowaną poprawkę przedstawioną przez Biuro Legislacyjne. Zakładamy, że sprostowania błędów powinien dokonywać skład, który wydał orzeczenie, ale rozumiemy, że nie zawsze będzie to możliwe z uwagi na to, że kadencje sędziów wygasają, więc rozumiemy, że może powstać sytuacja, w której sprostowanie będzie wymagało nie składu, który wydał orzeczenie, ale składu w tej samej liczbie sędziów Trybunału Konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest. Ten sam skład nie zawsze będzie oznaczać taki sam skład.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa – akceptacja. Zgłaszam ją.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy:</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">W ocenie Biura Legislacyjnego treść normatywna obecnego art. 111 ze zmianami, o których zaraz wspomnę, odnosząca się do postanowień Trybunału, powinna zostać przeniesiona, stać się art. 104b, przy czym liczba mnoga użyta w treści tego artykułu – tu chodzi o „postanowienia” – powinna zostać zmieniona na pojedynczą. Ust. 1 tego przepisu sprawia wrażenie nie do końca dokładnie skopiowanej treści dawniejszych regulacji, czyli art. 75 ust. 1 ustawy z 1997 r., art. 97 ust. 1 ustawy z 2015 r. i aktualnie obowiązującego art. 104 ust. 1. Wynika z niego, że wszystkie postanowienia wydawane na posiedzeniach niejawnych wymagają sporządzenia uzasadnienia. Dlatego wydaje się wskazane, konieczne powtórzenie dawniejszej regulacji, która sprawdziła się już w długoletniej praktyce Trybunału.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna – akceptacja, rządowa – akceptacja. Zgłaszamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga pięćdziesiąta pierwsza. Biuro Legislacyjne zgłosiło tutaj propozycję poprawki do art. 113, ale zwrócono nam uwagę na niejasność, w związku z czym sprawę przeanalizujemy raz jeszcze i ewentualnie przygotujemy poprawkę na posiedzenie plenarne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Odkładamy.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pięćdziesiąta druga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#AdamOleksy">Ust. 1–3 w art. 114 wydają się wręcz zbędne, ponieważ właściwe dla ogłaszania poszczególnych kategorii orzeczeń Trybunału organy promulgacyjne wynikają z ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, do której to ta ustawa, zgodnie z zasadami poprawnej legislacji, powinna odsyłać. Fragment dotyczący kwestii zarządzenia ogłoszenia orzeczenia przez prezesa powinien być odrębną jednostką redakcyjną, a nie częścią ust. 4 wymagającego poważniejszych zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#TomaszZalasiński">Podzielamy uwagi Biura Legislacyjnego w zakresie kwestii technicznych, jednak pragniemy zauważyć, że przepis dotyczy bardzo newralgicznego zagadnienia związanego z publikacją wyroków Trybunału Konstytucyjnego… Jest to zagadnienie, które, jak dobrze wiemy, rodziło i rodzi bardzo poważne problemy w praktyce, dlatego ustawa w pewnym stopniu powiela przepisy, które są zawarte w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, mając w tym względzie cel, powiedziałbym, dydaktyczny, bo bardziej przypomina ona o obowiązkach z tym związanych. Taka jest geneza tej regulacji. W zakresie kwestii językowych i technicznych strona społeczna podziela stanowisko Biura Legislacyjnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ta opinia jest tak inteligentnie sformułowana… Jestem ciekaw opinii strony rządowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#DariuszMazur">My popieramy te propozycje poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">To my je zgłaszamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga pięćdziesiąta trzecia dotyczy art. 114 ust. 4, który stanowi, że prezes Trybunału dokonuje niezbędnej anonimizacji wyroków, polegającej na usunięciu danych pozwalających na identyfikację wnioskodawcy, skarżącego lub sądu pytającego, a następnie zarządza niezwłoczne ogłoszenie orzeczenia w organie publikacyjnym. Ta regulacja budzi kilka zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#MichałPruszyński">Po pierwsze, ona koliduje z art. 15 ust. 4 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych stanowiącym, że podstawą ogłoszenia orzeczenia jest jego odpis w formie dokumentu elektronicznego, który zawiera w swojej treści poświadczenie zgodności z oryginałem, jest opatrzony przez osobę upoważnioną do sporządzenia odpisu kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Dokument zanonimizowany przez prezesa Trybunału nie będzie odpisem orzeczenia, czyli dokumentem wiernie odzwierciedlającym treść oryginału, a zatem nie będzie mógł być podstawą ogłoszenia orzeczenia w dzienniku urzędowym.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#MichałPruszyński">Druga wątpliwość dotyczy tego, że, jak na to wskazuje wykładnia systemowa, usytuowanie tego postanowienia w ustawie dotyczy tylko wyroków publikowanych w Dzienniku Ustaw, a więc nie obejmuje publikacji ogółu orzeczeń w zbiorze urzędowym. Tak więc jeżeli będzie jakieś orzeczenie, które będzie publikowane w Monitorze Polskim, to nie będzie to uwzględniane, anonimizacji nie będzie dokonywał prezes Trybunału, a kolizja z art. 15 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych pozostaje taka sama.</u>
          <u xml:id="u-335.3" who="#MichałPruszyński">Po trzecie, wydaje się, że regulacja przyjęta w ust. 4 jest zbyt szeroka. Niezasadne jest anonimizowanie informacji o każdym wnioskodawcy: prezydencie RP, marszałkach Sejmu i Senatu, prezesie Rady Ministrów, prezesie Sądu Najwyższego, prokuratorze generalnym, prezesie Najwyższej Izby Kontroli czy rzeczniku praw obywatelskich. Informacji o tym, że wniosek złożył rzecznik praw obywatelskich, nie trzeba anonimizować. Kwestia dotyczy anonomizacji danych podmiotów skarżących, czyli osób fizycznych i spółek.</u>
          <u xml:id="u-335.4" who="#MichałPruszyński">Czwarta wątpliwość jest drobna, dotyczy tego, że przepis posługuje się pojęciem „organ publikacyjny”, a to jest pojęcie z języka prawniczego, potocznego prawniczego, a nie języka prawnego.</u>
          <u xml:id="u-335.5" who="#MichałPruszyński">A teraz, jeżeli można, potrzebna jest dłuższa uwaga wprowadzająca. Otóż kwestia anonimizacji danych skarżących w dziennikach urzędowych była przedmiotem senackiej inicjatywy ustawodawczej w X kadencji, ta inicjatywa wynikała zaś z rozstrzygnięcia sygnalizacyjnego Trybunału o sygnaturze S 2/20. A wzięło się ono stąd, że dość dawno temu pewien obywatel zaskarżył ustawę, uzyskał korzystne dla siebie rozstrzygnięcie, które zostało opublikowane z jego pełnymi danymi w Dzienniku Ustaw, ale kontekst sprawy, jego nietypowe personalia połączone z przedmiotem sprawy wskazywały, że ma pewne problemy ze zdrowiem psychicznym, co, jak twierdził, naraziło go na nieprzyjemności w środowisku lokalnym. W związku z tym złożył kolejną skargę, domagając się uznania, że właśnie dane powinny być anonimizowane. Trybunał tę sprawę umorzył ze względów formalnych, ale zwrócił się ze wspomnianym postanowieniem sygnalizacyjnym, prosząc o inicjatywę ustawodawczą. Senat z taką inicjatywą wystąpił. Uległa ona dyskontynuacji. W związku z tym tak naprawdę Senat, gdyby przyjął proponowaną poprawkę, którą zaraz…</u>
          <u xml:id="u-335.6" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Wrócilibyśmy do sprawy, którą załatwiliśmy. Tak.)</u>
          <u xml:id="u-335.7" who="#MichałPruszyński">…przedstawię, to tak naprawdę zrealizowałby swoją inicjatywę z poprzedniej kadencji. Zdaniem Biura Legislacyjnego przepisy, przy czym mówimy tutaj o przepisach, po pierwsze, omawianej teraz ustawy o Trybunale, a po drugie, ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych, powinny przewidywać: po pierwsze, możliwość zastrzeżenia przez skarżącego nieujawniania jego danych osobowych zarówno w dziennikach urzędowych, jak i w zbiorze urzędowym orzecznictwa Trybunału – to regulacja w ustawie o Trybunale; po drugie, obowiązek poinformowania przez prezesa Trybunału, który wysyła pełen odpis orzeczenia, z danymi skarżącego, organu wydającego dziennik urzędowy o zastrzeżeniu danych – i to też regulacja w ustawie o Trybunale… Po trzecie, ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych powinna dawać organowi wydającemu dziennik urzędowy podstawę prawną dokonania czynności technicznej zastąpienia danych skarżącego inicjałami. Innymi słowy, biuro proponuje poprawkę, którą zaraz przeczytam, do ustawy o Trybunale…</u>
          <u xml:id="u-335.8" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Nie, nie, nie trzeba jej czytać. Wszyscy ją mamy przed oczami.)</u>
          <u xml:id="u-335.9" who="#MichałPruszyński">No to ona jest w takim razie w uwadze pięćdziesiątej trzeciej. A równolegle biuro zgłosi propozycję poprawki do ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych, propozycję wprowadzenia zmiany do tamtej ustawy w drugiej ustawie, którą będziemy dzisiaj omawiać, czyli w przepisach wprowadzających ustawę o Trybunale.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, ustawa uchwalona przez Sejm w trzecim czytaniu wypełnia pewną oczywistą lukę prawną, a uwagi i propozycje Biura Legislacyjnego to rozwiązanie udoskonalają, w związku z czym strona społeczna jest za przyjęciem proponowanej poprawki przedstawionej przez Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa? Też za. Zgłaszamy.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga pięćdziesiąta czwarta dotyczy art. 121 ust. 2–4, który określa zadania szefa kancelarii, ale nie zawiera podstawy prawnej wydawania przezeń potrzebnych aktów wewnętrznych. Przykładowo chodzi tutaj o wewnętrzne akty, o zarządzenia szefa kancelarii dotyczące zasad rachunkowości, trybu udzielania zamówień publicznych, inwentaryzacji mienia, obiegu dokumentów, BHP itp. Jak wspomniałem w przypadku dawania podstawy do wydawania zarządzeń przez prezesa Trybunału, art. 93 ust. 2 nakazuje, by zarządzenia były wydawane tylko na podstawie ustawy, wobec czego propozycja Biura Legislacyjnego…</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#MichałPruszyński">…zmierza do dania takiej podstawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#SławomirPatyra">Strona społeczna nie zgłasza uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ale, Szanowni Państwo, to jeszcze nie koniec.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#MichałPruszyński">Ostatnia uwaga Biura Legislacyjnego dotyczy art. 123 ust. 3, w którym posłużono się sformułowaniem, że określona osoba zgłasza wniosek dyrektorowi, podczas gdy zgodnie z zasadami poprawnej polszczyzny wnioski się składa albo też występuje się z wnioskami. Propozycja Biura Legislacyjnego zmierza również do poprawy przepisu pod względem interpunkcyjnym. Innymi słowy, uwagi biura do art. 123 ust. 3 mają wyłącznie charakter redakcyjno-techniczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#SławomirPatyra">Strona społeczna nie ma uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa też nie ma.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czyli skończyliśmy tę listę poprawek, ale ja mam jeszcze taką uwagę… Oczywiście za chwilę przejdziemy do dyskusji. Jak uzgodniliśmy, też na prośbę państwa senatorów, głosowania nie będą wcześniej niż o 17.20. Ale my jeszcze nie zaczęliśmy dyskusji. Przed nami jeszcze cała dyskusja, jeszcze są inne poprawki.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja mam pytanie do pana mecenasa. W naszej dyskusji pojawił się wniosek o skreślenie art. 123 w nowej ustawie o Trybunale, ponieważ prawo o adwokaturze oraz ustawa o radcach prawnych zawierają już kompleksową i spójną regulację dotyczącą dostępu do zawodu prawniczego zarówno bez egzaminu, jak i bez aplikacji. Obejmują także swoim zakresem osoby zatrudnione w Trybunale Konstytucyjnym i w trybunałach międzynarodowych. W związku z tym pojawiła się wątpliwość, czy jest uzasadnienie i potrzeba rozbijania spójności tych regulacji. To art. 66 ustawy o adwokaturze i art. 25 ustawy o radcach prawnych. Ja jeszcze powiem tak delikatnie, że w chwili obecnej nie mam 100-procentowego zaufania do tego, że aktualni pracownicy Trybunału mają najwyższy poziom merytoryczny – powiem to na pewnym poziomie eufemizmu – i stąd, nie ukrywam, planuję zgłosić poprawkę wykreślającą art. 123.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy Biuro Legislacyjne ma jakieś uwagi w tym zakresie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#MichałPruszyński">Innymi słowy, tego rodzaju poprawka, jeżeli zostanie zgłoszona, zostanie zgłoszona na posiedzeniu plenarnym…</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#MichałPruszyński">Jeżeli zostanie zgłoszona, uczyni bezprzedmiotowym głosowanie nad poprawkami redakcyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-347.3" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Ona jest dosyć prosta. Możemy nad nią dzisiaj głosować.)</u>
          <u xml:id="u-347.4" who="#MichałPruszyński">Tak, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-347.5" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Bo to jest tylko wykreślenie art. 123.)</u>
          <u xml:id="u-347.6" who="#MichałPruszyński">Czyli pan senator zgłasza…</u>
          <u xml:id="u-347.7" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak jest…)</u>
          <u xml:id="u-347.8" who="#MichałPruszyński">…pan przewodniczący zgłasza skreślenie…</u>
          <u xml:id="u-347.9" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: …zgłaszamy…)</u>
          <u xml:id="u-347.10" who="#MichałPruszyński">…art. 123. W takim razie w przypadku przyjęcia tej poprawki bezprzedmiotowa stanie się poprawka nr 55.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy pan przewodniczący Trela też chce dołączyć do tej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#JacekTrela">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona społeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#TomaszZalasiński">Strona społeczna nie zgłasza uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa? Nie.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgłaszamy taką poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy ktoś z państwa ma jeszcze inne poprawki? Ja uczciwie mówię, że pan marszałek Borowski – on to zapowiedział – będzie miał jeszcze grupę swoich poprawek, ale chce je zgłosić na posiedzeniu plenarnym.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie widzę zgłoszeń na etapie: zgłaszanie poprawek w kontekście opinii Biura Legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zgodnie z regulaminem otwieramy dyskusję, bo nie było tego punktu, która, uwaga, jeśli chodzi o głosowanie, nie może się skończyć wcześniej niż o 17.20. Gdybyśmy wcześniej skończyli dyskusję, to i tak ogłosimy przerwę do 17.20, ponieważ mamy zgłoszenia ze strony członków połączonych komisji – uzgadnialiśmy tę godzinę – że wtedy możemy przejść do głosowań i będą w nich mogli uczestniczyć wszyscy, który chcą mieć taką możliwość. Otwieramy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-352.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów chce się zapisać do głosu w dyskusji? Nikt? O, tego się nie spodziewaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-352.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-352.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przerwa do godziny…</u>
          <u xml:id="u-352.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-352.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest zgłoszenie.)</u>
          <u xml:id="u-352.10" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jest zgłoszenie, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#BarbaraZdrojewska">Jest zgłoszenie. Ja tylko chciałabym podziękować za tę ogromną pracę, bo to naprawdę jest imponujące, która się dokonała. Chciałabym podziękować za sprawne poprowadzenie dzisiaj posiedzenia, bo to jest ogrom pracy, w jakimś takim konsensusie i też podziękować temu zespołowi, który w międzyczasie pracował i przygotował to wszystko. Tak że to są takie podziękowania. Nie wiem, jakie są szanse, ale życzyłabym sobie, żeby prezydent podpisał tę ustawę, jeżeli ją uchwalimy i Sejm przyjmie te poprawki lub ich nie przyjmie, chciałabym, żeby ona została podpisana. Naprawdę wielkie podziękowanie za podjęcie się tak ogromnej pracy. Bardzo dziękuję… Aha, i jeszcze podziękowania dla naszych legislatorów, którzy naprawdę bardzo się przyłożyli i… Panowie w tej chwili nie słuchają, ale przekażą sobie podziękowania za naprawdę kawał dobrej roboty. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja dołączam do tych podziękowań pani senator. Kieruję je do zarówno Biura Legislacyjnego, jak i strony społecznej. Dziękuję też za zaangażowanie strony rządowej. Bardzo doceniam – wyszedł dopiero przed chwilą – posła wnioskodawcę.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">I zmodyfikuję to, co przed chwilą powiedziałem – dziękuję za podpowiedź – bo my możemy teraz przejść do przepisów wprowadzających i nie marnować czasu. A blok głosowań będzie po 17.20.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przepraszam, pan przewodniczący jeszcze miał uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#StanisławGogacz">Ja chciałbym zgłosić wniosek o odrzucenie tej ustawy. Oczywiście chciałbym się odnieść do całości materii, niemniej jednak ze względu na te ramy czasowe, o których rozmawialiśmy… Poza tym dyskusja, która trwała cały czas na posiedzeniu komisji, w którym uczestniczyliśmy, uczestniczymy, dotyczyła spraw jakby oczywistych: technicznych, legislacyjnych, redakcyjnych, porządkowania. Trudno do tego się odnosić. Jeżeli chodzi o materię całościową, całą ustawę zawartą w druku nr 129, to z pewnością będzie okazja do odniesienia się do niej na posiedzeniu plenarnym, wtedy będzie można się wypowiedzieć nie tylko co do tego, co było przedmiotem obrad komisji w tym punkcie, lecz także do całości. Składam wniosek o odrzucenie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym podpisany przeze mnie, przez pana Marka Pęka, przez pana Marka Komorowskiego i przez senatora Rafała Ambrozika. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przyjmujemy. Głosowanie nad tym wnioskiem będzie jako pierwsze w bloku głosowań, czyli po 17.20.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">A teraz przechodzimy do przepisów wprowadzających.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Proszę, żeby pan przewodniczący poprowadził obrady.</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje przewodniczący Komisji Praw Człowieka i Praworządności Marcin Karpiński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#MarcinKarpiński">Proszę państwa, wrócimy potem do rozpatrywania punktu pierwszego naszego dzisiejszego wspólnego posiedzenia, te głosowania odbędą się po godzinie 17.20.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#MarcinKarpiński">A teraz przejdziemy do punktu drugiego: rozpatrzenie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#MarcinKarpiński">Wnioskodawców, posła nie ma. W takim wypadku poproszę… Czy strona społeczna jakieś zdanie wprowadzające o tych przepisach wprowadzających może powiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#SławomirPatyra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#SławomirPatyra">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#SławomirPatyra">Zdanie wprowadzające w tym przypadku jest dość oczywiste. Zmiana ustawy materialnej, nad którą Wysoka Komisja raczyła dyskutować do tej pory, jest absolutnie możliwa pod warunkiem, że przeprowadzi się także regulację odnoszącą się do przepisów wprowadzających. Zresztą dzisiaj te przepisy wprowadzające już w dyskusji czy w słowie wstępnym jednego z uczestników czy jednej z uczestniczek tej dyskusji… Ta kwestia się pojawiła. One – mówię o ustawie i przepisach wprowadzających – dotyczą kwestii zupełnie fundamentalnych, przede wszystkim porządkowania stanu, który powstał od końca 2015 r. i właściwie trwa do dzisiaj, jeśli chodzi o funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego. To stan, który powoduje, że Trybunał Konstytucyjny, który, przypominam, na poziomie uzgodnień suwerena, jakich to suweren dokonał w akcie referendum 25 maja 1997 r… Suweren przyjął założenie, że Trybunał Konstytucyjny będzie strażnikiem konstytucji, będzie strażnikiem wolności i praw jednostki, a nie strażnikiem interesów jakichś grup społecznych, politycznych, zawodowych czy innych. W związku z tym przepisy wprowadzające wychodzą również naprzeciw takiej potrzebie, aby w sposób jednoznaczny na poziomie normatywnym dokonać pewnego podsumowania tego stanu rzeczy, który się pojawił na przestrzeni ostatnich lat. Przepisy wprowadzające ze swej natury dopuszczają taką możliwość. Oczywiście zakładam, że jeśli chodzi o szczegóły, to za chwilę w związku ze zgłaszanymi przez panów mecenasów z Biura Legislacyjnego poprawkami będziemy do nich się odnosić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję panu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#MarcinKarpiński">Czy strona rządowa chce zabrać głos? Nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#MarcinKarpiński">Czy teraz, czy jak omówimy te poprawki, Panie Senatorze?</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-359.4" who="#MarcinKarpiński">Myślę, że tak będzie najzgrabniej nam funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-359.5" who="#MarcinKarpiński">To płynnie przechodzimy do wypowiedzi Biura Legislacyjnego. Myślę, że państwo swoją opinię, proponowane poprawki przedstawią i będziemy dyskutować, a potem oczywiście będzie czas na dyskusję plenarną. Udzielam panom głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MichałPruszyński">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysokie Komisje! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#MichałPruszyński">Na wstępie należy zastrzec, że kwestie, których dotyczy omawiana ustawa, należą do najbardziej skomplikowanych i budzących najżywsze wątpliwości i spory. Całościowe, wszechstronne, wyczerpujące ujęcie ogółu problematyki w ramach opinii Biura Legislacyjnego, zwłaszcza przygotowanej w tak krótkim czasie, byłoby całkowicie niewykonalne, wobec czego przedstawione uwagi powinny być traktowane jedynie jako zarys problemów, przed którymi stoi ustawodawca, a być może nawet sam ustrojodawca.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#MichałPruszyński">Przechodzę do uwag. Pierwsza uwaga byłaby konsekwencją poprawki w art. 88 ustawy o Trybunale. To jest właśnie kwestia anonimizacji danych. Jak wspomniano w uwadze pięćdziesiątej drugiej w opinii do ustawy o Trybunale, istnieje problem anonimizacji danych skarżących w dziennikach urzędowych, wskazany przez Trybunał w rozstrzygnięciu sygnalizacyjnym S 2/20 i nierozwiązany pomimo senackiej inicjatywy ustawodawczej. Stosowne zmiany zaproponowane do ustawy o Trybunale wymagają komplementarnego wprowadzenia zmian w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych. W sytuacji, w której skarżący zastrzeże nieujawnianie danych osobowych w orzeczeniu ogłaszanym w dzienniku urzędowym, co ma być uwzględnione w ustawie o Trybunale, a prezes, przesyłając odpis orzeczenia, poinformuje organ wydający dziennik urzędowy o dokonaniu tego zastrzeżenia, organ ten uzyska podstawę prawną do dokonania czynności technicznej zastąpienia danych skarżącego inicjałami, czyli anonimizacji danych. Nie będę powtarzał wcześniejszych wyjaśnień dotyczących istoty odpisu jako dokumentu wiernie odzwierciedlającego treść oryginału. Propozycja poprawki sprowadza się do dodania art. 5a, mocą którego wprowadza się zmiany w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych. Zmiana ta będzie polegała na dodaniu ust. 5a w art. 15 w brzmieniu: w przypadku dokonania zastrzeżenia, o którym mowa w art. 88 ust. 3 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, organ wydający dziennik urzędowy dokonuje anonimizacji orzeczenia, zastępując inicjałami imię i nazwisko albo nazwę skarżącego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#MarcinKarpiński">No, to chyba jest oczywista oczywistość. Przyjęliśmy do przegłosowania tę poprawkę do art. 88, więc w imieniu swoim i pana przewodniczącego tę poprawkę zgłoszę.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#MarcinKarpiński">Chciałbym tylko, bo nie miałem przyjemności być w poprzedniej kadencji w Wysokiej Izbie, zapytać, czy ta poprawka będzie także jak gdyby konsumowała tę naszą inicjatywę ustawodawczą z poprzedniej kadencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#MichałPruszyński">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#MarcinKarpiński">To bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#MarcinKarpiński">Zapraszam do przedstawienia następnej propozycji poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#MichałPruszyński">Uwaga druga dotyczy art. 9 ustawy, który podejmuje próbę regulacji bardzo skomplikowanej prawnie kwestii ważności i skuteczności wyroków, i postanowień rozstrzygających spory kompetencyjne, zapadłych w składach orzekających Trybunału z udziałem osób uznanych za nieuprawnione do orzekania i osób wybranych na ich miejsca. Ma to znaczenie w perspektywie art. 190 ust. 1 konstytucji, zgodnie z którym orzeczenia TK są ostateczne. Te osoby nieuprawnione do orzekania zostały w ustawie zdefiniowane jako wybrane na stanowisko sędziego z naruszeniem ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z 2015 r. oraz bez uwzględnienia wyroków Trybunału o sygnaturach K 34/15 i K 35/15. Konstytucyjne pojęcie ostateczności oznacza, że z woli ustrojodawcy orzeczenia Trybunału są prawomocne zarówno formalnie, czyli są niezaskarżalne, a więc niedopuszczalne byłoby tworzenie procedur ich kwestionowania i badania prawidłowości, jak i materialnie, czyli są niewzruszalne, a więc nie można ich anulować ani zmienić, nie może tego zrobić ani Trybunał, ani inny podmiot. Trzeba jednak podkreślić, że orzeczenia, zarówno Trybunału, jak i każdego innego sądu, dla swojej ostateczności wymagają podjęcia, czy też wydania, zapadnięcia, w trybie i na zasadach przewidzianych konstytucją i odpowiednimi ustawami, a więc pełnej formalnej poprawności. W tym kontekście należy stwierdzić, że status osób określanych w ustawie jako nieuprawnione do orzekania oraz ich następców, a także ważność wydanych z ich udziałem orzeczeń budziły ożywione spory i bardzo silne emocje, również społeczne. Z bogatej literatury przedmiotu i orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, którego orzeczenia wiążą Rzeczpospolitą Polską, co Biuro Legislacyjne jest obowiązane respektować, wynika, że wspomniane osoby, będąc wprawdzie sędziami Trybunału, ale wybranymi nadmiarowo, bo na miejsce już zajęte przez osoby prawidłowo i skutecznie wybrane przez Sejm VII kadencji, były wyznaczane do składów orzekających Trybunału nieprawidłowo. Innymi słowy, Trybunał orzekający w składach z udziałem tych osób był sądem wadliwie obsadzonym, a orzeczenia wydane przez wadliwie obsadzony skład orzekający mają charakter sententiārum non existentium, czyli wyroków nieistniejących, i dlatego często zwane są rozstrzygnięciami, dla odróżnienia od orzeczeń. Wynika to z faktu, że z mocy postanowień kolejnych ustaw regulujących postępowanie przed Trybunałem w zakresie nieuregulowanym w tych ustawach do postępowań przed Trybunałem znajdowały zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Kodeks zaś wyraźnie stanowi w art. 379 pkt 4, że orzekanie przez sąd w składzie sprzecznym z przepisami prawa powoduje nieważność postępowania, a przez to również nieważność zapadłego w tym postępowaniu orzeczenia. W wypadku rozstrzygnięć Trybunału nieważność nie musi być formalnie stwierdzana, bo wynika z udziału w orzekaniu w konkretnej sprawie co najmniej jednej osoby nieuprawnionej, znanej wszak z imienia i nazwiska, której przynależność do danego składu orzekającego jest potwierdzona w urzędowym zbiorze orzecznictwa Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#MichałPruszyński">Podsumuję: zdaniem Biura Legislacyjnego nie istnieje konieczność ustawowego stwierdzania, że określone wyroki i postanowienia są nieważne, ani tego, że one nie wywierają skutków prawnych, ponieważ w świetle ogółu unormowań konstytucyjnych i ustawowych tak po prostu jest. Ustawa nie powinna zawierać treści nienormatywnych, odnoszących się do istnienia określonego stanu faktycznego lub prawnego, co wprost wynika z §11 zasad techniki prawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#MichałPruszyński">O ile ustawowe potwierdzanie nieważności określonych rozstrzygnięć jest zbędne, o tyle ewentualna konwalidacja takich rozstrzygnięć wymagałaby, jak się wydaje, decyzji samego ustrojodawcy, który mógłby podjąć taką decyzję w imię uporządkowania sytuacji prawnej, przecięcia nabrzmiałych sporów, a nade wszystko dla ochrony praw i wolności obywateli. Ustrojodawca mógłby zapewne również ustanowić możliwość wnioskowania o ponowne rozpatrzenie poszczególnych spraw przez Trybunał. Nie jest to jednak domena ustawodawcy zwykłego.</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#MichałPruszyński">Niezależnie od tego treść normatywna ust. 4 omawianego przepisu wydaje się zbędna, ponieważ prawomocne orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne pozostają same z siebie niewzruszalne. Nawet gdyby uznać, że nieważność rozstrzygnięć TK powoduje nieważność orzeczeń sądów i decyzji administracyjnych zapadłych w ich konsekwencji, to nieważność ta musiałaby być stwierdzana w kolejnych postępowaniach, a można wątpić, czy będą one przez kogokolwiek wszczynane, godziłoby to bowiem w prawa i wolności zainteresowanych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#MichałPruszyński">W przedstawionym stanie rzeczy jedyne kwestie ujęte obecnie w art. 9, które należy uregulować w ustawie, są następujące. Pierwsza to zobowiązanie określonego organu państwa do sporządzenia i opublikowania listy nieważnych wyroków oraz postanowień poprzez zachowanie ust. 5, jednak ze zmianą eliminującą sugestię, że jakiekolwiek orzeczenie Trybunału jest nieważne na mocy przepisów wprowadzających ustawę o Trybunale. Pod rozwagę należy też poddać, czy poprawne jest zobowiązanie Trybunału do publikacji takiej listy. Mówiąc wprost: czy będzie to rozwiązanie efektywne.</u>
          <u xml:id="u-364.5" who="#MichałPruszyński">Drugą kwestią, która powinna pozostać w art. 9, jest zobowiązanie Trybunału do powtórzenia czynności procesowych dokonanych w postępowaniach przed Trybunałem zakończonych rozstrzygnięciami, których dotyczy art. 9.</u>
          <u xml:id="u-364.6" who="#MichałPruszyński">Jak wspomniano, niektóre osoby zasiadające w Trybunale były uznawane za jego sędziów wybranych nadmiarowo, bo na miejsca już zajęte. Ta sytuacja uległa zmianie po podjęciu uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 6 marca br. w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015–2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego. Sejm, organ uprawniony do wyboru sędziów, uznał wówczas 8 swoich uchwał za podjęte z rażącym naruszeniem prawa, w tym Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, a tym samym za pozbawione mocy prawnej i niemające skutków prawnych. Chodzi tutaj o uchwały o stwierdzeniu braku mocy prawnej wyboru 3 sędziów przez Sejm VII kadencji, o 3 uchwały dotyczące wyboru, można powiedzieć, nowych sędziów na miejsca już zajęte, a także 2 uchwał, z roku 2017 i z roku 2018, w sprawie wyboru sędziów na miejsca sędziów zmarłych. W związku z brzmieniem wspomnianej uchwały Sejmu osoby nieuprawnione do orzekania w rozumieniu przepisów wprowadzających ustawę o Trybunale nie mogą być obecnie uważane za sędziów Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-364.7" who="#MichałPruszyński">Podkreślić należy, że suweren, ustanawiając konstytucję, nie przewidział możliwości unieważniania uchwał o wyborze sędziego Trybunału przez Sejm kolejnej kadencji. Nie przewidział również, że takie działanie mogłoby zostać kiedykolwiek podjęte, bo zapewne by czemuś takiemu przeciwdziałał stosowną regulacją. Niemniej jednak Sejm X kadencji skorzystał z rozwiązania po raz pierwszy zastosowanego przez Sejm VIII kadencji, który za pozbawione mocy prawnej uznał był wymienione wcześniej uchwały dotyczące sędziów wybranych przez Sejm VII kadencji.</u>
          <u xml:id="u-364.8" who="#MichałPruszyński">Niezależnie od krytycznej oceny obu tych wypadków należy stwierdzić, że uchwały o wyborze sędziów są aktami indywidualno-konkretnymi, wobec czego nie mieszczą się w zakresie kognicji Trybunału, obejmującej akty generalno-abstrakcyjne, czyli przepisy prawa, o których mowa w art. 188 pkt 3 konstytucji. Tym samym nieopublikowany dotąd wyrok z 28 maja 2024 r. o sygnaturze U 5/24, choć zapadł w prawidłowym składzie, jest wadliwy.</u>
          <u xml:id="u-364.9" who="#MichałPruszyński">Art. 10 dotyczy innej kategorii orzeczeń Trybunału, a mianowicie postanowień o umorzeniu postępowania, wydanych na podstawie art. 59 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, oraz postanowień zapadłych w toku wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych i wniosków, wydanych na podstawie art. 61 ust. 2, 4, 6 i 8 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. W odniesieniu do tych postanowień aktualność zachowuje ogół wcześniejszych ustaleń czy poglądów biura. Również w tym wypadku Trybunał orzekający z udziałem osób nieuprawnionych do orzekania był sądem wadliwie obsadzonym i te postanowienia również mają charakter wyroków nieistniejących, z tych samych powodów co wyroki i postanowienia, o których mowa w art. 9. Sytuacja jest tu jednak o tyle inna, że ustawodawca niekonsekwentnie uznał się za władnego, by wymienione postanowienia pozostawić w mocy. Intencja jest oczywiście jasna, chodzi o to, by w Trybunale nie odżyły wnioski i skargi konstytucyjne, którym Trybunał nie nadał biegu, aby nie odżyły postępowania umorzone w toku rozpoznania właściwego. Ale ewentualna konwalidacja tych postanowień również wymagałaby decyzji nie ustawodawcy zwykłego, lecz ustrojodawcy, który mógłby podjąć taką decyzję w imię uporządkowania sytuacji prawnej i umożliwienia Trybunałowi funkcjonowania w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-364.10" who="#MichałPruszyński">W tym stanie rzeczy treść normatywna art. 10 ust. 1 powinna zostać ujęta w nowej formule art. 9 ust. 1, który dotyczyć będzie ogółu rozstrzygnięć wydanych z udziałem osób nieuprawnionych do orzekania, a lista postanowień, których dotyczy art. 10, również powinna zostać opublikowana. Ponieważ tych postanowień jest dużo więcej niż rozstrzygnięć o charakterze wyroku, których dotyczy art. 9, należałoby wydłużyć czas sporządzania całościowej listy. Zarazem skoro wymienione postanowienie nie istnieje, nie ma też konieczności przyznawania skarżącym prawa do ponownego wnoszenia skarg konstytucyjnych. Propozycja poprawki została zawarta w opinii biura. Mogę ją oczywiście odczytać. Biuro nie proponuje tutaj zmiany podmiotu, który miałby opublikować taką listę. Oczywiście Trybunał byłby podmiotem najwłaściwszym. Tylko pytanie, czy jest to rozwiązanie efektywne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#MarcinKarpiński">Proszę o zajęcie stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#SławomirPatyra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#SławomirPatyra">Szanowny Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, powiem szczerze, że jestem w pewnej rozterce. Jeśli chodzi bowiem o diagnozę stanu prawnego albo bezprawnego, z którym mamy do czynienia, i jej argumentacją, to w 100% się zgadzam i mógłbym się podpisać pod każdym z tych sformułowań. Nie zgadzamy się jednak – mówię tutaj przynajmniej o części strony społecznej, którą reprezentuję – z konkluzją, że wspomniane przepisy są niepotrzebne z uwagi na oczywistość tego stanu, który jest, co wynika chociażby z orzecznictwa trybunału strasburskiego, no i generalnie z dyskusji, która się na ten temat toczy od kilku już lat, dotyczącej stanu, w jakim Trybunał Konstytucyjny się znajduje. Z argumentem, że skoro stosujemy posiłkowo w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym przepisy kodeksu postępowania cywilnego, to fakt, że udział w wydaniu orzeczenia osoby niebędącej sędzią, nieuprawnionej do głosowania, powoduje sententia non existens, jest tak oczywisty, że nie trzeba do tego nawiązywać, też się nie możemy zgodzić. Dlatego jesteśmy przeciwni temu, aby wspomniany przepis z ustawy zniknął.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#SławomirPatyra">Jeśli pan przewodniczący i komisja pozwolą na kilka zdań argumentacji, to będę za to wdzięczny.</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#komentarz">(Przewodniczący Marcin Karpiński: Koniecznie.)</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#SławomirPatyra">Mówimy w tej chwili o sprawach zupełnie fundamentalnych w związku z procesem przywracania praworządności. I naszym zdaniem o tych sprawach nie można rozstrzygać implicite, w sposób dorozumiany, tzn. wyprowadzając te wnioski chociażby z orzecznictwa, tylko powinno się, przynajmniej ze względu na potrzeby klaryfikacyjne, ująć to w formę przepisu, ująć to w szatę normatywną, tak jak powiedziałem wcześniej. Nawet tym bardziej, że mamy tutaj do czynienia z ustawą o charakterze przepisów wprowadzających, a więc taką, która będzie miała swój ograniczony czas funkcjonowania. Nawet jeżeli na poziomie zasad techniki prawodawczej to, o czym tu mówimy, kłóci się z dotychczasową formułą, to w odniesieniu do przepisów wprowadzających i przepisów epizodycznych tego typu formuła jest, powiedziałbym, mniejszym uchybieniem niż w odniesieniu do przepisów materialnych, gdzie zakłada się możliwie długowieczne obowiązywanie regulacji. Powinniśmy zatem ująć to, o czym tu mowa, w formie przepisu, aby przeciąć także te wątpliwości, które są. Co prawda w stanowisku – które, powiem szczerze, niezwykle mi się podoba – Biura Legislacyjnego jest mowa o tym, że wątpliwości nie ma, ale myślę, że w tej sali są osoby, które mają skrajnie odmienne stanowisko co do tego, czy wyroki Trybunału Konstytucyjnego wydawane w składzie z osobami wybranymi do tego Trybunału w miejsce sędziów wybranych prawidłowo, ale od których nieprawidłowo czy bezprawnie prezydent odmówił przyjęcia ślubowania, to są wyroki, czy to nie są wyroki. Mamy w tym zakresie poważne wątpliwości i trzeba te wątpliwości, także dla dobra porządku prawnego i bezpieczeństwa prawnego państwa, ująć właśnie w takiej postaci, przepisem, przypomnę, klaryfikującym, a nie konstytutywnym. Bo co do tego, że wyroki Trybunału Konstytucyjnego, te, o których tutaj mówimy, obarczone poważnymi wadami prawnymi, nie są wyrokami w rozumieniu art. 190 konstytucji, co do zasady nie można mieć wątpliwości, chociażby z uwagi na związanie Rzeczypospolitej Polskiej prawem międzynarodowym, orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, orzeczeniem w sprawie Xero Flor, orzeczeniem w sprawie M.L. To nie budzi wątpliwości. Ale z drugiej strony powinniśmy jednak tę kwestię w takiej właśnie postaci ująć dzisiaj w przepisie.</u>
          <u xml:id="u-366.5" who="#SławomirPatyra">Nie przekonuje mnie argumentacja, zgodnie z którą nie można ustawą unieważniać wyroków, bo jest to niezgodne z konstytucją. Nie przekonuje mnie w dwójnasób, bo, po pierwsze, ten przepis nie unieważnia żadnych wyroków, a po drugie, nie przekonuje mnie także od strony etycznej ta argumentacja prezentowana przez przeciwników tych rozwiązań ustawowych, ponieważ próbują oni stosować argumentację prokonstytucyjną po to, aby uzasadnić niekonstytucyjne rozwiązania, które w tej chwili funkcjonują w polskim porządku ustrojowym. Jest art. 190 konstytucji: orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne. Tylko że rozstrzygnięcia wydane z udziałem osób nieuprawnionych do orzekania są tylko ubrane w szaty wyroków, nie są wyrokami w rozumieniu systemu prawnego, jaki jest w naszym państwie przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-366.6" who="#SławomirPatyra">I jest jeszcze ostatni argument, argument przemawiający za tym, żeby wspomnianą regulację jednak zostawić. Otóż autorzy ustawy świadomie dywersyfikują tutaj sytuację w odniesieniu do wyroków wydanych w trybie kontroli abstrakcyjnej i wyroków wydanych w trybie kontroli konkretnej. Nie może bowiem być tak, że negatywne konsekwencje bezprawia realizowanego na poziomie władzy politycznej ponosić będą obywatele. Myślę tutaj o wyrokach wydanych w trybie skargi konstytucyjnej i pytań prawnych. Jeżeli mielibyśmy pójść śladem sugestii czy wniosku Biura Legislacyjnego i usunąć tę regulację, to usuniemy także… doprowadzimy do sytuacji, kiedy prawa i wolności potwierdzone przez Trybunał Konstytucyjny w stosunku do obywateli, którzy wystąpili ze skargą konstytucyjną i pytaniem prawnym, też staną w tym momencie pod znakiem zapytania, podważymy także tę pewność prawa i zaufanie owych obywateli do państwa i prawa. To państwo ma sobie poradzić z problemem, który na poziomie decydentów państwowych został wygenerowany czy wywołany, a nie obywatele. Dlatego uważamy, że wspomniane przepisy powinny pozostać w takiej formie, w jakiej w tej chwili są proponowane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#MarcinKarpiński">Pan z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#MarcinWolny">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#MarcinWolny">Marcin Wolny, fundacja helsińska.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#MarcinWolny">To jest ultratrudne zagadnienie ustrojowe. Proszę państwa, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, jak i doktryny na tle art. 190 do tej pory było praktycznie jednolite. Może tylko pan rzecznik Wiącek się trochę wyłamywał w ostatnich latach. Mówiło, że z orzeczeniami Trybunału absolutnie nic nie wolno robić, są niewzruszalne, nieweryfikowalne. Rzeczywistość trochę zweryfikowała tę tezę. Myślę, że autorom tych poglądów, zarówno w składach Trybunału, jak i doktrynie, nie śniły się pewne rzeczy, które w tej chwili w Trybunale zachodzą, i sposób, w jaki Trybunał narusza zasadę niezależności i bezstronności, w ogóle rzetelności w rozpoznawaniu spraw konstytucyjnych. Do tego dochodzi to tło prawnomiędzynarodowe, orzeczenia w sprawach Xero Flor, M.L. przeciwko Polsce, obligujące Rzeczpospolitą Polską do uregulowania kwestii orzeczeń, w ogóle składów Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-368.3" who="#MarcinWolny">Mam jednak taką wątpliwość co do tej propozycji – zgłaszaliśmy to już wcześniej, tutaj jesteśmy absolutnie lojalni względem autorów tej propozycji – że to generalnie nie Sejm powinien decydować o tym, co jest orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, a co nie jest. Bo mamy określone zasady ustrojowe, takie jak art. 10, trójpodział władzy, zasada niezależności sądownictwa. W naszej ocenie to powinna być raczej rola sądów i samego Trybunału Konstytucyjnego, już prawidłowo obsadzonego, aby odnieść się do tego typu spraw i rozstrzygnąć raz na zawsze, jaki jest status wspomnianych orzeczeń. Zwracamy uwagę, że bez ustawy horyzontalnej regulującej określone materie, które były rozstrzygane orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego w tych nieprawidłowych składach, może dojść do negatywnych skutków dla obywateli. Obok tych orzeczeń, które są absolutnie skandaliczne, Trybunał rozpoznawał też kilkadziesiąt spraw, które przyniosły konkretne pozytywne rozstrzygnięcia dla obywateli, takie jak chociażby kwestia odpowiedzialności za długi jednostek opieki zdrowotnej, kwestia stawki z urzędu czy kwestia definicji budowli. To wszystko są kwestie, które w jakiś sposób wpływają na system prawny, i jeśli raz je przetniemy, uznając te orzeczenia po prostu za nieważne, to pojawi się pytanie: co dalej? Tak więc tu trzeba postępować bardzo ostrożnie.</u>
          <u xml:id="u-368.4" who="#MarcinWolny">Drugi argument, który chciałbym podnieść: za bardzo się skupiamy na kwestii tzw. sędziów dublerów. Niestety orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego to nie są tylko sędziowie dublerzy, to są także te wszystkie orzeczenia, które zostały wydane wskutek manipulacji składem przez prezes Julię Przyłębską. Mamy na to konkretne dowody, opisywane chociażby w raportach organizacji pozarządowych. I trzeba po prostu tę okoliczność wziąć pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-368.5" who="#MarcinWolny">I trzecia kwestia: nawet te orzeczenia, w których nie było sędziów dublerów, budzą wątpliwości prawne i powinniśmy się zastanowić, jak odkręcić tę kwestię. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#MarcinKarpiński">Jeszcze któryś z panów? Nie?</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#MarcinKarpiński">Strona rządowa?</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-369.5" who="#MarcinKarpiński">Myślę, że przedyskutujemy ten punkt. Jako pierwszy pan senator Trela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#JacekTrela">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#JacekTrela">Bardzo krótki głos w dyskusji. Po pierwsze, chcę wyrazić żal, że nie ma przedstawicielki Krajowej Rady Sądownictwa, która na początku dzisiejszego naszego posiedzenia przedstawiła nam litanię zarzutów – biorę „zarzutów” w duży cudzysłów – dotyczących m.in. tego, że jeszcze nigdy w historii w Polsce nie było tak, żeby Sejm unieważniał wyroki. Gdyby pozostała do tej chwili, do tej pory, to mogłaby wysłuchać wystąpienia pana prof. Patyry i zrozumieć, w jak głębokim błędzie tkwi. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#JacekTrela">Po drugie, bardzo dziękuję panu profesorowi za to wyjaśnienie dotyczące istoty tej ustawy jako ustawy klaryfikującej. To jest bardzo ważne. Ale też mam pytanie, korzystając z obecności pana profesora. Bo tutaj ścierają się poglądy dotyczące nieważności, którym to pojęciem posługuje się ustawa, czy nieistnienia, o którym mowa też w stanowisku Biura Legislacyjnego. Czy gdyby w tej ustawie przyjąć takie rozwiązanie, że, przykładowo, w jednym z przepisów… Cytuję, „w którym zasiadała osoba nieuprawniona do orzekania”… Ustawa stanowi: „są nieważne i nie wywołują skutków prawnych”. A gdybyśmy przyjęli „nie istnieją i jako takie nie wywołują skutków prawnych”? Czy to byłoby lepsze rozwiązanie z punktu widzenia teorii prawa? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#MarcinKarpiński">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#SławomirPatyra">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze, Panie Mecenasie. Bardzo dziękuję, że pan poruszył ten wątek, ponieważ to jest kwestia, która też była przedmiotem naprawdę głębokich rozważań, analiz, dyskusji w ramach organizacji społecznych, które partycypowały w procesie przygotowywania projektów, ale także konsultacji, które przeprowadzaliśmy z samorządami zawodowymi, chociażby prawniczymi. I powiem szczerze, że ja nie widzę tutaj większego problemu – patrzę na dra Zalasińskiego, czy popiera moje stanowisko – żeby ta propozycja, którą pan mecenas zgłosił, stanowiąca wprost o non existens, czyli nieistnieniu tych orzeczeń i niewywoływaniu przez nie, jako nieistniejące, skutków prawnych, zastąpiła formułę, którą obecnie tutaj stosujemy. Oczywiście kwestia dotyczy tego, na ile będziemy bezpośrednio recypowali formuły k.p.c. Bo właściwie to mamy tutaj do czynienia trochę z taką sytuacją, ponieważ kodeks postępowania cywilnego w tym zakresie też posługuje się sformułowaniem dotyczącym non existens w odniesieniu do orzeczeń, które są wydane przez składy z udziałem osób niebędących sędziami. Tak więc mogę powiedzieć, że bardzo dziękuję za tę uwagę i przychylam się do niej. Oczywiście decyzja należy do Wysokiej Izby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję panu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#MarcinKarpiński">Czy ktoś z państwa senatorów chce się jeszcze wypowiedzieć w zakresie tej ewentualnej poprawki? Czy ktoś chce przejąć tę poprawkę? Na tę chwilę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">A czy jest zgoda…</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jak mamy też zgodę strony społecznej… Pan senator zgłasza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#JacekTrela">Tzn. ja rzuciłem taką sugestię w dyskusji. Nie chciałbym, żeby to było traktowane jako formalnie zgłaszana poprawka, bo nie czuję się tak umocowany i uprawniony do tego, żeby… Chociaż teraz to, co powiedział przed chwilą pan prof. Patyra, wzmacnia mnie w tym przekonaniu. Ale też boję się dotykać tej kwestii na ostatnim etapie postępowania nad ustawą, żeby wszystkiego nie przewrócić. Bo to można wyjąć jeden klocek i wszystko przewrócić. Trzeba byłoby się nad tym zastanowić, również w kontekście zastrzeżeń Biura Legislacyjnego dotyczących właśnie tych nieistniejących orzeczeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#MarcinKarpiński">Jeszcze długa procedura przed nami.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#MarcinKarpiński">Ale póki co pan doktor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, ja chciałbym powiedzieć kilka słów odnośnie do tego przepisu. Bo to bynajmniej nie jest tak, że sprawa jest jasna. Wręcz przeciwnie, to jest jedna z najtrudniejszych spraw konstytucyjnych i ustrojowych, z jaką się do dnia dzisiejszego spotkaliśmy. Te przepisy, które są zawarte w ustawie, koniecznie muszą zostać zachowane, z wielu względów. Po pierwsze, wyjaśniają sytuację rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego wydanych z udziałem osób nieuprawnionych do orzekania. Ja specjalnie podkreślam słowo „rozstrzygnięcie”, ponieważ w debacie publicznej pojawia się sformułowanie, że to jest przepis, który unieważnia wyroki Trybunału Konstytucyjnego. My jesteśmy od tego jak najdalsi. To są rozstrzygnięcia, które nie korzystają z ochrony konstytucyjnej, gdyż zostały wydane z udziałem osób nieuprawnionych do orzekania. Regulacja konstytucyjna dotycząca ochrony wyroków Trybunału Konstytucyjnego w tym przypadku nie ma zastosowania. Tak więc nie mamy obaw co do tego, że ingerujemy w wyroki Trybunału Konstytucyjnego. Powiem więcej: jestem przekonany, że gdyby ta regulacja obejmowała również wyroki wydane w składzie prawidłowym, bylibyśmy pierwszymi, którzy by przeciwko niej protestowali. I to jest jeden argument.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#TomaszZalasiński">Po drugie, regulacja przewidziana w ustawie uchwalonej przez Sejm w trzecim czytaniu jest dość rozbudowana. I to wymaga wyjaśnienia, dlaczego tak się stało. Mianowicie stronie społecznej, kiedy przygotowywała ona projekt społeczny, ekspercki, przyświecała jedna, podstawowa zasada, mianowicie: obywatele nie są winni temu, w jakim stanie jest obecnie Trybunał Konstytucyjny, i nie powinni ponosić jakichkolwiek negatywnych konsekwencji z tym związanych. Zatem ustawodawca powinien stworzyć regulację, która z jednej strony wyjaśniałaby sytuację prawną jednostki, sprzyjając zachowaniu zasady pewności prawa, a z drugiej strony ochraniałaby jednostkę w sytuacji, w której rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego wywołały już pewien skutek dla praw i wolności jednostki. Czyli ustawa przewiduje np., że jeżeli sąd wystąpił z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego, Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął tę sprawę z udziałem osób nieuprawnionych do orzekania, a sąd z kolei wydał rozstrzygnięcie wobec obywatela, to tego rodzaju rozstrzygnięcia dotyczące wprost obywateli zachowują moc. To należy stwierdzić w ustawie. To należy stwierdzić w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#TomaszZalasiński">I teraz, odnosząc się do poprawki proponowanej przez pana senatora Trelę… Szanowny Panie Senatorze, ja podzielam ostrożność w tym zakresie. Już mówię dlaczego. Ta propozycja, która jest w obecnym brzmieniu ustawy, była przedmiotem konsultacji społecznych, eksperckich. I ona się, że tak powiem, ukształtowała. I nie wiem, czy na tym etapie tak daleko idąca zmiana jest uzasadniona…</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, bo mogłaby tu zburzyć…)</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#TomaszZalasiński">Tak, tak. Właśnie z uwagi na proces konsultacji publicznych, udział ekspertów, którzy to brzmienie przepisu opiniowali i nie mieli zastrzeżeń… Tak więc proponowałbym, aby treść przepisu została w dotychczasowej formule.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#JacekTrela">Ja z pokorą przyjmuję te uwagi.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#JacekTrela">Tak, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#komentarz">(Członek Zespołu Ekspertów Prawnych w Fundacji im. Stefana Batorego Tomasz Zalasiński: Bardzo dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-378.4" who="#JacekTrela">Jak najbardziej, to była tylko sugestia. Nie składałem takiej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#MarcinKarpiński">Cóż, to przechodzimy chyba do uwagi nr 3 Biura Legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#MarcinKarpiński">Proszę bardzo, Panie Mecenasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#MichałPruszyński">Art. 14 ust. 1 i 3 umożliwia urzędującym sędziom Trybunału przejście w stan spoczynku ze względu na wprowadzenie mocą omawianej właśnie ustawy o Trybunale w czasie trwania jego kadencji nowych zasad realizacji obowiązków sędziowskich. Czyli nie skraca kadencji sędziów, tylko umożliwia urzędującym sędziom przejście w stan spoczynku. Mocą ust. 2 tego przepisu rozwiązanie to nie znajduje zastosowania do osób nieuprawnionych do orzekania w rozumieniu art. 9 ust. 1, o czym była mowa. Ponieważ jednak w stan spoczynku może przejść tylko i wyłącznie sędzia, a w świetle przedstawionych Wysokim Komisjom ustaleń z opinii i w związku z ponowieniem negatywnej oceny działań sejmów VIII i IX kadencji osoby nieuprawnione do orzekania, jak wynika ze wspomnianej uchwały, nie mogą być obecnie uważane za sędziów Trybunału, uprawnienie do przejścia w stan spoczynku, tak czy inaczej, tych osób nieuprawnionych do orzekania nie obejmuje. Tak więc ust. 2 jest regulacją zbędną. Ewentualne objęcie stanem spoczynku ogółu osób żyjących – albo niektórych spośród nich – spośród wymienionych w uchwałach przywołanych wcześniej wymagałoby decyzji samego ustrojodawcy, który mógłby podjąć taką decyzję, dążąc do zakończenia wyniszczającego państwo sporu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję. Czyli tu, jak rozumiem, ewentualna państwa proponowana poprawka to skreślenie w art. 14 ust. 2, tak?</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#komentarz">(Główny Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#MarcinKarpiński">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#MarcinKarpiński">Rozpoczynamy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-381.4" who="#MarcinKarpiński">Pan profesor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#SławomirPatyra">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#SławomirPatyra">Moja reakcja na tę propozycję będzie tożsama z reakcją dotyczącą nieważności czy zasadności sytuowania w ustawie przepisów o nieważności. Rzeczywiście, tu znowu nie mamy co do tego wątpliwości, tak? Tu znowu można by przywołać dorobek orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Można by po prostu zestawić zupełnie podstawowe fakty, fakty, z których wynika jednoznacznie, że 3 prawidłowo wybrani przez Sejm sędziowie Trybunału Konstytucyjnego nie mogli złożyć ślubowania przed prezydentem Rzeczypospolitej, bo prezydent niezgodnie z systemem wartości, na które suweren się umówił w 1997 r., odmówił przyjęcia ślubowania. Sejm następnie, znowu niezgodnie z tym samym systemem wartości, wybrał 3 innych na miejsce obsadzonych. I tak dalej, moglibyśmy kumulować, odtwarzać tę faktografię. Uznajemy, znowu, z tych samych względów, co poprzednio, że o tych kwestiach nie można domniemywać, że w takich okolicznościach, w jakich dzisiaj jesteśmy, to powinno być stwierdzone explicite. To jest trochę tak – nie chcę oczywiście trywializować problemu, bo problem jest tak potężny, że się go nie da strywializować – jak z tą propozycją poprawki Biura Legislacyjnego dotyczącą art. 64 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, że w pierwotnej wersji było sformułowanie „wraz z podpisami”, państwo zaproponowali „wraz z ich podpisami”, choć wszyscy intuicyjnie wiemy, że chodziło o podpisy tych właśnie posłów. W tym przypadku my wszyscy też intuicyjnie wszystko wiemy, ale sformułowanie tego przepisu w ustawie będzie miało wagę, znowu, klaryfikującą, dlatego opowiadamy się z tym, żeby tę regulację zostawić. To są – jeszcze raz przypomnę – przepisy wprowadzające ustawę w szczególnym momencie ustrojowym, kiedy chcemy zrekonstruować Trybunał Konstytucyjny w zakresie jego podstawowych funkcji ustrojowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#MarcinKarpiński">Strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#DariuszMazur">Nie popieramy tej poprawki. Zgadzamy się ze stanowiskiem pana profesora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#MarcinKarpiński">Czy ktoś z panów senatorów…</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#MarcinKarpiński">Pan Stanisław Gogacz, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#StanisławGogacz">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#StanisławGogacz">Niezależnie od tego, jaką decyzję komisja podejmie, w ratio legis tej ustawy, która przyszła do nas z Sejmu, a Sejm ten zapis przegłosował, pozostanie ten zapis… Chodzi o zapis mówiący o tym, że z dobrodziejstwa art. 14 ust. 1, czyli z możliwości przejścia w stan spoczynku, nie mogą skorzystać… No, tu w treści przepisu mamy: „osoby”. To nie są osoby, to są sędziowie. Nie mogą z niego skorzystać sędziowie Trybunału Konstytucyjnego… Skoro jesteśmy w gronie Komisji Ustawodawczej, to chcę przypomnieć… Pan przewodniczący wtedy nie był w Senacie, ale kiedy ja prowadziłem posiedzenia Komisji Ustawodawczej, to bardzo często mieliśmy dyskusje nad wyrokami Trybunału. Mówiąc o wyrokach Trybunału, mam na uwadze postanowienia, całe orzecznictwo Trybunału. I myśmy dyskutowali nad tym orzecznictwem, nad wyrokami, nad postanowieniami Trybunału Konstytucyjnego. Dyskutowaliśmy o tym w sytuacji, kiedy… Pani Zdrojewska też była wtedy w komisji. Wtedy Platforma Obywatelska deklarowała, że nie będzie brała w tym udziału ze względu na to, że w składzie orzekającym była jedna z tych osób, których status państwo kwestionujecie. Przywołuję to po to, żeby stwierdzić, że ci sędziowie, których państwo tutaj oceniacie jako osoby czy jako sędziów nieuprawnionych, byli w składach sędziowskich, których efektem pracy były orzeczenia – orzeczenia, na bazie których była potem dokonywana zmiana systemu prawnego, parlament zmieniał przepisy. Czyli jest to jakby legitymizacja tych sędziów, którzy brali udział w tworzeniu prawa. Gdybyście państwo chcieli być konsekwentni, to powinniście po prostu w tym momencie doprowadzić do tego – nie wiem, na ile to jest możliwe – żeby orzecznictwo wydane przez składy z udziałem sędziów, których nazywacie nieuprawnionymi, zostało odrzucone. Czy to jest możliwe? Bardzo w to wątpię.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#StanisławGogacz">A jeżeli chodzi o wybór sędziów w roku 2015, to ja już nie chcę szerzej się do tego ustosunkowywać i chcę tylko powiedzieć, że uchwały o indywidualnym wyborze nie podlegają zaskarżeniu. To stwierdził w swoim orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#MarcinKarpiński">Pan senator Trela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#JacekTrela">To, co powiedział pan senator Gogacz przed chwilą, upewnia mnie w tym, że ust. 2 §14 powinien pozostać – po to, żeby rozwiać wszelkie wątpliwości. W Trybunale Konstytucyjnym znalazły się osoby – nie sędziowie, tylko osoby przebrane w togi – nieuprawnione do orzekania. Ten przepis stanowi, można powiedzieć, pewną lekcję dla społeczeństwa: to są osoby, nie sędziowie, oni są nieuprawnieni do orzekania. Z jakiego powodu? To wiemy – wady istniejącej od samego początku…</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#JacekTrela">I druga kwestia. Orzeczenia, w wydaniu których te osoby brały udział, orzeczenia, o których pan senator Gogacz wspomniał, że powinniśmy, postępując konsekwentnie, je unieważnić czy coś zrobić z tymi orzeczeniami… Otóż w interesie społecznym, co trzeba jasno podkreślić, w interesie pewności obrotu prawnego te kwestie są również rozstrzygnięte – w art. 9 ust. 4 oraz w art. 10 tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#MarcinKarpiński">Pani senator Zdrojewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#BarbaraZdrojewska">Dziękując panu senatorowi Gogaczowi za przypomnienie tych sytuacji, choć to było nie w poprzedniej, tylko w jeszcze poprzedniej kadencji… Rzeczywiście opuszczaliśmy posiedzenia Komisji Ustawodawczej. Pan był wtedy przewodniczącym, rzeczywiście tak było. I gdyby nam przyszło jeszcze raz to zrobić, to zapewne zrobilibyśmy tak samo. Potrzebne są tutaj tak szczegółowe zapisy, bo ustawy są tworzone przede wszystkim dla ludzi, nie tylko dla prawników. Uważam, że wszystko powinno być w takich wyjątkowych sytuacjach jasno wytłumaczone. Inaczej ludzie później nie rozumieją. I musi być tu podkreślony efekt, to dobro społeczne. Kierując się – brzydko to nazwę – tzw. czynnikiem społecznym… Najprościej by było zanegować to wszystko, natomiast wzgląd na ten czynnik społeczny jest bardzo istotny. Uważam, że to jest wartość dodana tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#BarbaraZdrojewska">I jeszcze raz dziękuję za przypomnienie tego. Jak wracam wspomnieniami… Siedzimy tutaj teraz i mówimy o ustawie, która ma to wszystko naprawić. Aż mi się humor poprawił, powiem szczerze. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#MarcinKarpiński">Pan profesor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#TomaszZalasiński">Szanowni Państwo, jedno zdanie chciałbym dodać. Chciałbym podkreślić, że strona społeczna jest bardzo przywiązana do apolityczności tego projektu i jego eksperckiego charakteru. Dlatego muszę sprostować tezę, która padła tutaj ze strony pana senatora, że ustawa uznaje określone osoby za, że tak powiem, niewłaściwe do orzekania, nieuprawnione do orzekania. To nie jest tak, że ustawa uznaje niektóre osoby za nieuprawnione do orzekania…</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#komentarz">(Senator Jacek Trela: To orzecznictwo…)</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#TomaszZalasiński">To wynika wprost z licznych orzeczeń i Trybunału Konstytucyjnego, i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Mamy orzeczenia K34/15 i K35/15 oraz wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Xero Flor i M.L. przeciwko Polsce, w których jasno wskazane zostały osoby – niemalże z imienia i nazwiska czy wprost z imienia i nazwiska – które są nieuprawnione do orzekania. A zatem Trybunał Konstytucyjny, w skład którego wchodzą te osoby, nie jest Trybunałem w rozumieniu konstytucyjnym. W związku z tym, że Rzeczpospolita Polska ma obowiązek wykonania tych wyroków, przepis ustawy ma takie brzmienie, jak to zostało przedstawione Wysokiej Izbie. Ta regulacja jest niezbędna i ma charakter obiektywny, apolityczny. To jest wykonanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#MarcinKarpiński">Czy ktoś jeszcze? Nie.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#MarcinKarpiński">Zajmiemy się teraz ostatnią uwagą Biura Legislacyjnego Senatu.</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#MarcinKarpiński">Proszę bardzo, Panie Mecenasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#MichałPruszyński">Art. 17 stanowi, że Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału uchwali regulamin Trybunału oraz statut Kancelarii Trybunału w terminie do dnia następującego po upływie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, tj. do dnia, w którym nowa Kancelaria Trybunału zastąpi znoszone 2 funkcjonujące komórki: kancelarię i Biuro Służby Prawnej. Ta regulacja budzi pewne zastrzeżenia. Po pierwsze, regulamin Trybunału Konstytucyjnego mający unormować sposób funkcjonowania samego Trybunału w sposób dostosowany do znacząco odmiennej od obecnej regulacji powinien zostać uchwalony wcześniej, nie dopiero po 18 miesiącach. Wydaje się, że zasadny byłby tutaj termin 6-miesięczny, adekwatny do terminu 6-miesięcznego z art. 13 ust. 2 dotyczącego przedstawiania prezydentowi Rzeczypospolitej kandydatów na stanowisko prezesa Trybunału i jego wiceprezesa.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#MichałPruszyński">Po wtóre, statut nowej Kancelarii Trybunału mający unormować jej organizację i zasady funkcjonowania również powinien zostać uchwalony wcześniej niż po 18 miesiącach, co znacząco ułatwiłoby szefowi kancelarii, o którym mowa w art. 15 ust. 4, organizację nowego urzędowego zaplecza TK, a ogółowi pracowników likwidowanych komórek, czyli kancelarii i Biura Służby Prawnej, pozwoliłoby, przynajmniej w dostępnym zakresie, podejmować racjonalne decyzje co do ich zawodowej przyszłości. Wydaje się zatem, że w zakresie statutu kancelarii właściwy byłby termin 12-miesięczny.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#MichałPruszyński">Po trzecie, wejście w życie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym na zasadach wynikających z przepisów wprowadzających wobec zakładanych zasadniczych zmian instytucjonalnych, normujących funkcjonowanie urzędniczego zaplecza Trybunału, powoduje konieczność zobowiązania prezesa Trybunału i szefa Kancelarii Trybunału do wydania zawczasu ogółu aktów wewnętrznych, tak aby po upływie 18 miesięcy od wejścia w życie ustawy o Trybunale nie doszło do instytucjonalnego paraliżu czy też do działania nowej Kancelarii Trybunału bez dostatecznych regulacji wewnętrznych. Wydaje się, że całe oprzyrządowanie wewnętrzne powinno zostać przygotowane najpóźniej na 2 miesiące przed ustawowym terminem zmian instytucjonalnych. Oczywiście stosowne akty wewnętrzne, zwłaszcza zarządzenia prezesa TK, mogą zostać wydane znacznie wcześniej, ale jednocześnie w praktyce szef kancelarii i tak będzie miał tylko 4 miesiące od uchwalenia przez Zgromadzenie Ogólne statutu kancelarii na przygotowanie wspomnianego oprzyrządowania.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#MichałPruszyński">Stąd proponowana przez biuro poprawka polega na tym, żeby Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy uchwaliło regulamin Trybunału, w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy uchwaliło statut Kancelarii Trybunału, a prezes Trybunału i szef Kancelarii Trybunału w terminie 16 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wydali zarządzenia umożliwiające realizację ich zdań. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Kwiatkowski: Strona społeczna…)</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#MarcinKarpiński">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#SławomirPatyra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#SławomirPatyra">Strona społeczna popiera tę niezwykle racjonalną propozycję. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#MarcinKarpiński">Strona rządowa… Czy popieracie państwo?</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#MarcinKarpiński">Ja wraz z panem przewodniczącym przejmuję – nie wiem, czy ktoś jeszcze się dopisuje – propozycję tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#MarcinKarpiński">I przekazuję prowadzenie panu przewodniczącemu Kwiatkowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-397.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje przewodniczący Komisji Ustawodawczej Krzysztof Kwiatkowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję panu przewodniczącemu.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo…</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#MagdalenaKochan">Nie jestem prawniczką, ale chciałabym bardzo serdecznie podziękować Biuru Legislacyjnemu Senatu, które zmagało się z materią bardzo, bardzo trudną w bardzo, bardzo krótkim czasie.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#MagdalenaKochan">I kłaniam się stronie społecznej za wszystko, co zrobiła w tej kwestii. Sprawa praworządności w Polsce jest nam wszystkim naprawdę bardzo bliska i bardzo dla nas ważna. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo ładny fragment naszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">A teraz przystępujemy do części związanej z podejmowaniem decyzji formalnych.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, na początek…</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-400.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Jak rozumiem, wniosek o odrzucenie. Tak?</u>
          <u xml:id="u-400.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę, Panie Przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#StanisławGogacz">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#StanisławGogacz">Chciałbym złożyć wniosek o odrzucenie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, druk nr 130. Pod wnioskiem podpisali się senatorowie: Rafał Ambrozik, Marek Komorowski, Marek Pęk i Stanisław Gogacz. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo serdecznie dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, jeżeli wyrazicie zgodę, zaproponujemy następującą formułę. Przystąpimy teraz do głosowania nad poprawkami do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Później, jak je przegłosujemy, zajmiemy się poprawkami do ustawy – Przepisy wprowadzające… Biuro Legislacyjne będę prosił o zblokowanie niektórych z tych pięćdziesięciu kilku poprawek, szczególnie tych poprawek, które mają charakter językowy i które miały jednolitą opinię strony społecznej i strony rządowej.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przechodzimy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-402.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przypominam, że w przypadku obu ustaw wnioski formalnie najdalej idące to wnioski o odrzucenie ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-402.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">W związku z tym w pierwszej kolejności poddaję pod głosowanie wniosek grupy senatorów o odrzucenie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zawartej w druku nr 129.</u>
          <u xml:id="u-402.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za poparciem tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-402.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 głosy za.</u>
          <u xml:id="u-402.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-402.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów przeciw.</u>
          <u xml:id="u-402.9" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-402.10" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-402.11" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że ten wniosek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-402.12" who="#KrzysztofKwiatkowski">I oddaję głos Biuru Legislacyjnemu, żeby nas ponawigowało, jak najsprawniej przegłosować poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#MichałPruszyński">2 senatorów głosowało za wnioskiem o odrzucenie. Czy będzie to wniosek mniejszości?</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#MichałPruszyński">Były 2 głosy za, więc jest to wniosek mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Rozumiem, że pan senator…</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#komentarz">(Senator Leszek Czarnobaj: Ale oni nie zgłaszają, więc…)</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#komentarz">(Senator Leszek Czarnobaj: Panie Mecenasie, przecież oni nie chcieli…)</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan mecenas miał prawo zabrać głos jako przedstawiciel Biura Legislacyjnego. A pan przewodniczący jednak zgłosił taki wniosek.</u>
          <u xml:id="u-404.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-404.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kontynuujemy.</u>
          <u xml:id="u-404.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#AdamOleksy">Teraz przystąpimy do głosowania nad poprawkami, które mają charakter legislacyjny, redakcyjny, czysto techniczny.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#AdamOleksy">W celu uściślenia, pozwólcie państwo, odczytam teraz, których jednostek redakcyjnych dotyczą poprawki, które Biuro Legislacyjne proponuje zblokować. Zmiany dotyczyłyby skreślenia art. 9 ust. 1, zmiany brzmienia art. 18 ust. 2, ust. 3, ust. 6 pkt 2, art. 19 ust. 1, art. 19…</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Panie Mecenasie, które to są poprawki?)</u>
          <u xml:id="u-405.3" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Czy nie byłoby wygodniej, gdybyście według waszej opinii…)</u>
          <u xml:id="u-405.4" who="#AdamOleksy">Według opinii… Niektóre poprawki są tam rozdzielone, ale już… No dobrze, tak możemy je odczytać. Wobec tego zgrupowane byłyby poprawki z uwagi szóstej… Dobrze mówię?</u>
          <u xml:id="u-405.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-405.6" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Sekundę… Ale tu jest poprawka redakcyjna i tu była dyskusja…)</u>
          <u xml:id="u-405.7" who="#AdamOleksy">Redakcyjna… To jest redakcyjna, tak.</u>
          <u xml:id="u-405.8" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: To może najpierw te redakcyjne…)</u>
          <u xml:id="u-405.9" who="#AdamOleksy">Tak, z uwagi nr 6…</u>
          <u xml:id="u-405.10" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-405.11" who="#AdamOleksy">Poprawka zmienia brzmienie art. 18…</u>
          <u xml:id="u-405.12" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Każdy ma tę rozpiskę. Niech pan tylko poda numery.)</u>
          <u xml:id="u-405.13" who="#AdamOleksy">Czyli nr 6, nr 7, nr 8, nr 9 w zakresie… w całym zakresie, nr 10 w zakresie, w jakim odnosi się do kwestii sformułowania „nie później niż”…</u>
          <u xml:id="u-405.14" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-405.15" who="#AdamOleksy">…nr 11, nr 12, nr 14, nr 16, nr 17, nr 20… przepraszam, nr 21, nr 23, nr 24 i nr 32, nr 30… Przepraszam, akurat tutaj mamy w kolejności przepisów. Czyli: uwagi nr 31, 32, 33, ale tylko w odniesieniu do zmiany szyku przepisów art. 71–73, a także dodania art. 73a. I uwaga nr 38…</u>
          <u xml:id="u-405.16" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: A nr 34 i 36?)</u>
          <u xml:id="u-405.17" who="#AdamOleksy">W uwadze nr 34 chodzi o zmianę… Ale ta uwaga ma charakter trochę bardziej merytoryczny.</u>
          <u xml:id="u-405.18" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-405.19" who="#AdamOleksy">Ta uwaga nr 34 odnosi się do art. 74.</u>
          <u xml:id="u-405.20" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak, dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-405.21" who="#AdamOleksy">Dalej: uwaga nr 38 – ona już była wspomniana; uwaga nr 39 – zbędne odesłanie; uwaga nr 40; uwaga nr 41; uwaga nr 42. I uwagi nr 45, 46, 47, 48, 50. I tutaj… Przepraszam, muszę zerknąć do notatek. Uwaga nr 17 już była wspominana. Uwaga nr 49, uwaga nr 50, uwaga nr 52 – odnosząca się do zmiany brzmienia art. 114 – i uwaga nr 55 odnosząca się do art. 123 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-405.22" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-405.23" who="#komentarz">(Głos z sali: On będzie bezprzedmiotowy, jeżeli…)</u>
          <u xml:id="u-405.24" who="#AdamOleksy">Tak, uwaga nr 55 tak, z tym że…</u>
          <u xml:id="u-405.25" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-405.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Czyli nr 55 nie?)</u>
          <u xml:id="u-405.27" who="#AdamOleksy">Uwaga nr 55 nie, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-405.28" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Tak, też chciałem delikatnie na to zwrócić uwagę.)</u>
          <u xml:id="u-405.29" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-405.30" who="#AdamOleksy">Tak, dlatego… Uwagi nr 55 nie zblokujemy. Jeżeli zostanie przyjęty wniosek o skreślenie art. 123, to ta poprawka będzie bezprzedmiotowa. I dlatego nie włączamy jej do bloku głosowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przeczytam teraz… Panie Mecenasie, proszę weryfikować. W ramach grupy poprawek o charakterze językowo-legislacyjnym poddamy pod głosowanie poprawki nr 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 16, 17, 21, 23, 24, 30, 31, 32, 33 – w odniesieniu do zmiany szyku…</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">…38, 39, 40, 41, 42, 45, 46, 47, 48, 49 i 50.</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: I nr 52.)</u>
          <u xml:id="u-406.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">I nr 52, przepraszam. Nie ma uwag…</u>
          <u xml:id="u-406.5" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Nr 52 i 55.)</u>
          <u xml:id="u-406.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie, nr 55 nie, bo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#AdamOleksy">Przepraszam… Pani Senator, poprawka nr 55 zostanie poddana pod głosowanie, ale nie w bloku głosowań i tylko w przypadku odrzucenia wniosku o skreślenie art. 123.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy w sprawie tej grupy poprawek ktoś chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Poddaję pod głosowanie tę grupę poprawkę o charakterze językowo-legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-408.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest za ich przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-408.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-408.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-408.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bez głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-408.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-408.9" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-408.10" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że ta grupa poprawek została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-408.11" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie, kolejne poprawki. Wracamy do początku…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#AdamOleksy">Tak, wracamy do początku opinii. Jako pierwsza powinna zostać poddana pod głosowanie poprawka z uwagi nr 1, którą przejęła pani senator Magdalena Kochan. Dotyczy ona zmiany, w zasadzie skreślenia ust. 1 w art. 9. W ocenie Biura Legislacyjnego jest to pewne superfluum, czyli nadmierna regulacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, nie ma przedstawicieli strony społecznej. Ja tylko…</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Przeciwni byli.)</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Byli przeciwni, tak.</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-410.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Chciałem tylko powiedzieć dlaczego. Tu dokonano świadomie tego zabiegu, tu jest zapis, zgodnie z którym zgromadzeniu przewodniczy prezes lub wiceprezes – z uwagi na podkreślenie roli tych osób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#MagdalenaKochan">Panie Przewodniczący, wycofuję tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dobrze. Mamy poprawkę wycofaną.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#AdamOleksy">Następna jest poprawka nr 3, dotycząca treści art. 12 ust. 1. W tym zakresie Biuro Legislacyjne proponuje dodanie zdania drugiego tworzącego podstawę dla prezesa Trybunału do wydania zarządzeń…</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Mamy przed sobą opinię biura, więc…)</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#AdamOleksy">Czyli nie muszę przedstawiać, czego dotyczą…</u>
          <u xml:id="u-413.3" who="#komentarz">(Senator Magdalena Kochan: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-413.4" who="#AdamOleksy">Dobrze. Przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy ktoś do tej poprawki ma jakąś uwagę?</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przypominam, że zgłosiliśmy tę poprawkę z panią senator i z panem przewodniczącym Karpińskim.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy ktoś chce o coś zapytać w kontekście tej poprawki? Nie.</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">To poddajemy ją pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-414.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za jej przyjęciem? Proszę o podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-414.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-414.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-414.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie ma głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-414.9" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-414.10" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-414.11" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#AdamOleksy">Następna poprawka pochodzi z uwagi nr 4. To jest poprawka zmieniająca art. 17 ust. 2, a dotyczy katalogu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest, poprawka merytoryczna. Chodzi o katalog funkcji, których pełnienie uniemożliwia wybór na sędziego Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Które to jest?)</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież mamy to przed nosem.)</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czwórka.</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-416.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-416.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie ma głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-416.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-416.9" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-416.10" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kolejna, Panie Mecenasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#AdamOleksy">Następna poprawka pochodzi z uwagi nr 10 – w zakresie skreślenia słowa „publiczne” w ust. 3 art. 19.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Mamy to przed oczami, tak.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-418.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie ma głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-418.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał? (2)</u>
          <u xml:id="u-418.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-418.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#AdamOleksy">Panowie Przewodniczący! Wysokie Komisje!</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#AdamOleksy">Następną uwagą byłaby uwaga piętnasta dotycząca oświadczeń majątkowych, ale padła tutaj propozycja, żeby troszeczkę zmienić treść poprawki, wobec tego Biuro Legislacyjne przygotuje odpowiednią treść w zakresie tej uwagi na posiedzenie plenarne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czyli nie głosujemy w tym momencie…</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: Tak, teraz byśmy nad tym nie głosowali.)</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Macie państwo upoważnienie do… Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kontynuujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#AdamOleksy">Teraz należy przegłosować poprawkę z uwagi nr 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Mamy przed oczyma…</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za jej przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-422.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-422.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie ma głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-422.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-422.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-422.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że osiemnastka została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#AdamOleksy">Następna jest uwaga nr 20.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, oczywiście zgłaszam tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za jej przyjęciem? Proszę o podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-424.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bez głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-424.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-424.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-424.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#AdamOleksy">Teraz… Przepraszam, chwileczkę… Teraz uwaga nr 34.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, przechodzimy do głosowania nad poprawką nr 34.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za jej przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-426.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-426.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie ma głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-426.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-426.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-426.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-426.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#AdamOleksy">Uwaga nr 37.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">37… Mamy wszyscy opinię biura przed sobą.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za jej przyjęciem? Proszę o podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-428.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-428.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bez głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-428.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-428.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-428.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#AdamOleksy">Następna jest uwaga nr 53.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Poprawka nr 53. Mamy wszyscy ją przed sobą.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za jej przyjęciem? Proszę o podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-430.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bez głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-430.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-430.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-430.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka nr 53 została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-430.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#AdamOleksy">Panie Przewodniczący, teraz poprawka nr 43.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Otwieramy opinię i szukamy, sekundkę, tak żebyśmy wszyscy wiedzieli… Tak, jest. Zapewne wszyscy mamy ją już przed sobą.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-432.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-432.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bez głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-432.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-432.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-432.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#AdamOleksy">Wobec tego… Uwaga nr 53 już została przyjęta… To teraz uwaga nr 54.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Już sobie otwieramy…</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki? Proszę o podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bez głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-434.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-434.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-434.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-434.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#AdamOleksy">Wysokie Komisje, teraz poddamy pod głosowanie poprawkę zmierzającą do skreślenia art. 123.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Która to jest? Niech pan nam…)</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#AdamOleksy">To nie jest poprawka zaproponowana przez Biuro Legislacyjne. To jest poprawka senatora… pana przewodniczącego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przepraszam…</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">12 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-436.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bez głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-436.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-436.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-436.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-436.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#AdamOleksy">Wobec przyjęcia tej poprawki pragnę poinformować Wysokie Komisje, że uwaga pięćdziesiąta piąta Biura Legislacyjnego jest bezprzedmiotowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czy mamy jeszcze coś z poprawek do przegłosowania?</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: Nie. Całość…)</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przechodzimy do głosowania nad przyjęciem całości ustawy wraz z wcześniej przyjętymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-438.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z pań i panów senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-438.5" who="#KrzysztofKwiatkowski">11 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-438.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-438.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">2 głosy.</u>
          <u xml:id="u-438.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-438.9" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nikt.</u>
          <u xml:id="u-438.10" who="#KrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że przyjęliśmy ustawę wraz z poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-438.11" who="#KrzysztofKwiatkowski">Będziemy wybierać 2 sprawozdawców, bo jednak materia ustaw jest różna. Jeżeli państwo byście się zgodzili, to pełniłbym obowiązki senatora sprawozdawcy przy ustawie o Trybunale Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-438.12" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie widzę innych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-438.13" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przechodzimy w takim razie do…</u>
          <u xml:id="u-438.14" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-438.15" who="#KrzysztofKwiatkowski">Wniosek mniejszości. Kto będzie senatorem sprawozdawcą?</u>
          <u xml:id="u-438.16" who="#komentarz">(Senator Stanisław Gogacz: I jeszcze do poprzedniej ustawy…)</u>
          <u xml:id="u-438.17" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest. Czyli pan przewodniczący będzie…</u>
          <u xml:id="u-438.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprawozdawał wniosek o odrzucenie.)</u>
          <u xml:id="u-438.19" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak, ale… Można przecież…</u>
          <u xml:id="u-438.20" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-438.21" who="#komentarz">(Senator Leszek Czarnobaj: No co, no, będziesz bronił tego…)</u>
          <u xml:id="u-438.22" who="#KrzysztofKwiatkowski">Sekundę, sekundę…</u>
          <u xml:id="u-438.23" who="#komentarz">(Senator Leszek Czarnobaj: To ja mogę być w waszym imieniu.)</u>
          <u xml:id="u-438.24" who="#komentarz">(Senator Stanisław Gogacz: Ale wniosek mniejszości do ustawy wprowadzającej…)</u>
          <u xml:id="u-438.25" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ale można być przedstawicielem prezentującym wniosek mniejszości w obu tych przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-438.26" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-438.27" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dobrze. Pan przewodniczący będzie sprawozdawcą.</u>
          <u xml:id="u-438.28" who="#KrzysztofKwiatkowski">W sprawie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wyczerpaliśmy całość naszych obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-438.29" who="#KrzysztofKwiatkowski">Przechodzimy do bloku głosowań związanych z ustawą wprowadzającą. I tu będę prosił o poprowadzenie głosowania nad poprawkami, bo pan przewodniczący ma lepsze rozeznanie, a mnie przez moment nie było.</u>
          <u xml:id="u-438.30" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje przewodniczący Komisji Praw Człowieka i Praworządności Marcin Karpiński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#MarcinKarpiński">Tutaj nie mamy tak dużo poprawek, więc nie będziemy ich blokować.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#MarcinKarpiński">Był wniosek o odrzucenie tej ustawy w całości zgłoszony przez grupę senatorów…</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#komentarz">(Senator Stanisław Gogacz: Z klubu PiS.)</u>
          <u xml:id="u-439.3" who="#MarcinKarpiński">…z klubu PiS. I ten jako najdalej idący poddajemy pod głosowanie jako pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-439.4" who="#MarcinKarpiński">Kto z pań i panów senatorów jest za tym wnioskiem? Proszę o podniesienie ręki. (2)</u>
          <u xml:id="u-439.5" who="#komentarz">(Senator Stanisław Gogacz: Może pan odczyta ten wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-439.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: Odrzucenie…)</u>
          <u xml:id="u-439.7" who="#MarcinKarpiński">Wniosek o odrzucenie, tak.</u>
          <u xml:id="u-439.8" who="#MarcinKarpiński">Kto jest przeciw? (12)</u>
          <u xml:id="u-439.9" who="#MarcinKarpiński">Kto z pań i panów senatorów się wstrzymał? (0)</u>
          <u xml:id="u-439.10" who="#MarcinKarpiński">Stwierdzam, że ten wniosek nie uzyskał wymaganej większości.</u>
          <u xml:id="u-439.11" who="#MarcinKarpiński">Czy będzie to wniosek mniejszości? Panowie, czy…</u>
          <u xml:id="u-439.12" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-439.13" who="#MarcinKarpiński">Dobrze. Potem senatora sprawozdawcę ustalimy.</u>
          <u xml:id="u-439.14" who="#MarcinKarpiński">I teraz przechodzimy do poprawek.</u>
          <u xml:id="u-439.15" who="#MarcinKarpiński">Poprawki chyba mamy dwie, z tego, co pamiętam… Może Biuro Legislacyjne tutaj mnie wyręczy.</u>
          <u xml:id="u-439.16" who="#MarcinKarpiński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#MichałPruszyński">Tak jest, potwierdzam. Do przepisów wprowadzających ustawę o Trybunale Konstytucyjnym są 2 poprawki.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#MichałPruszyński">Pierwsza dotyczy uzupełnienia ustawy o ogłoszeniu aktów normatywnych o postanowienia związane z anonimizacją danych skarżących w dziennikach urzędowych. Jest to poprawka z pktu 1 opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#MarcinKarpiński">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki? Proszę o podniesienie ręki. (12)</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#MarcinKarpiński">Kto jest przeciw? (0)</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#MarcinKarpiński">Kto się wstrzymał? (2)</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo. Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-441.4" who="#MarcinKarpiński">I kolejna poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#MichałPruszyński">Druga poprawka, z pktu 4 opinii, dotyczy terminów uchwalania przez Zgromadzenie Ogólne regulaminu Trybunału, statutu kancelarii oraz terminu przygotowania aktów wewnętrznych przez prezesa Trybunału i przez szefa kancelarii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#MarcinKarpiński">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki? (12)</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#MarcinKarpiński">Kto z pań i panów senatorów jest przeciw? (0)</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#MarcinKarpiński">Kto z pań i panów senatorów się wstrzymał? (2)</u>
          <u xml:id="u-443.4" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo. Stwierdzam, że komisje przyjęły…</u>
          <u xml:id="u-443.5" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Kwiatkowski: I całość z poprawkami.)</u>
          <u xml:id="u-443.6" who="#komentarz">(Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Adam Oleksy: Tak, jeszcze całość z poprawkami.)</u>
          <u xml:id="u-443.7" who="#MarcinKarpiński">Tak, tak, oczywiście. Za chwilę przejdziemy do tego. A tę poprawkę oczywiście przyjęliśmy jako komisja.</u>
          <u xml:id="u-443.8" who="#MarcinKarpiński">I przechodzimy do głosowania nad przyjęciem całości ustawy wraz z przyjętymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-443.9" who="#MarcinKarpiński">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem przepisów wprowadzających ustawę o Trybunale Konstytucyjnym wraz z poprawkami? (12)</u>
          <u xml:id="u-443.10" who="#MarcinKarpiński">Kto jest przeciw? (2)</u>
          <u xml:id="u-443.11" who="#MarcinKarpiński">Kto się wstrzymał? (0)</u>
          <u xml:id="u-443.12" who="#MarcinKarpiński">Dziękuję bardzo. Przyjęliśmy tę ustawę wraz z poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-443.13" who="#MarcinKarpiński">Teraz…</u>
          <u xml:id="u-443.14" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje przewodniczący Komisji Ustawodawczej Krzysztof Kwiatkowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Wybór senatora sprawozdawcy. Jest to mniej obszerny projekt.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Kto z państwa przyjąłby na siebie obowiązki senatora sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan przewodniczący.)</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan przewodniczący?</u>
          <u xml:id="u-444.4" who="#komentarz">(Senator Marcin Karpiński: Tak, mogę. Dziękuję bardzo. A senator sprawozdawca wniosku mniejszości? Kogo tutaj nominujemy?)</u>
          <u xml:id="u-444.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-444.6" who="#komentarz">(Senator Marcin Karpiński: Pan senator Stanisław Gogacz.)</u>
          <u xml:id="u-444.7" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan senator Gogacz.</u>
          <u xml:id="u-444.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tym samym wyczerpaliśmy porządek posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-444.9" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, jeżeli będą zgłoszone poprawki na posiedzeniu plenarnym, szczególnie do ustawy pierwszej, a wszystko na to wskazuje, no to będziemy mieć przerwę w posiedzeniu i będziemy w tym czasie mieć posiedzenie obu komisji.</u>
          <u xml:id="u-444.10" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ciepło i serdecznie wszystkim państwu dziękujemy za… O której zaczęliśmy?</u>
          <u xml:id="u-444.11" who="#komentarz">(Głos z sali: O czternastej.)</u>
          <u xml:id="u-444.12" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie, wcześniej. My zaczęliśmy wcześniej…</u>
          <u xml:id="u-444.13" who="#komentarz">(Senator Marcin Karpiński: No to jesteśmy stachanowcy.)</u>
          <u xml:id="u-444.14" who="#KrzysztofKwiatkowski">Bardzo serdecznie dziękujemy za te godziny wspólnej pracy.</u>
          <u xml:id="u-444.15" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-444.16" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 18 minut 08)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>