text_structure.xml 86.3 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 15 minut 30)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Ryszard Bober)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#RyszardBober">Proszę państwa o wyciszenie rozmów i o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#RyszardBober">Otwieram posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#RyszardBober">Witam serdecznie panów senatorów. W naszym imieniu pragnę serdecznie powitać pana ministra Stefana Krajewskiego wraz z osobami towarzyszącymi: panią dyrektor Joanną Czaplą, panem Markiem Cieślińskim, panem Grzegorzem Sobczyńskim, panem Tomaszem Figurskim, Pawłem Małaczkiem, Elizą Gmur-Kosińską – chyba niczego nie pomyliłem – Urszulą Bagniuk, Natalią Malczyk. Jest z nami dyrektor Departamentu Rozwoju Rynku w KOWR Witold Wierzbiński. Jest prezes stowarzyszenia pszczelarzy Adrian Bukowski – to będzie drugi temat – witam serdecznie. Jest prezes zarządu Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, pan Łukasz Zbonikowski. Jest też pan Sławomir Szczepański, główny legislator senacki, który wydał opinie w sprawie ustaw, które są przedmiotem naszego dzisiejszego posiedzenia komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#RyszardBober">A są w porządku obrad 2 punkty: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw – druk senacki nr 273; rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych – druk senacki nr 270.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#RyszardBober">Czy ktoś z panów senatorów ma uwagi do przedłożonego porządku? Nie.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#RyszardBober">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#RyszardBober">Informuję państwa, że posiedzenie jest transmitowane w internecie</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#RyszardBober">Czy są na sali osoby, które zajmują się zawodowo lobbingiem? Nie.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#RyszardBober">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#RyszardBober">Rozumiem, że możemy przystąpić do procedowania.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#RyszardBober">W związku z tym, że obie ustawy są autorstwa ministerstwa, poproszę pana ministra Stefana Krajewskiego o wprowadzenie do przedmiotu pierwszej ustawy, ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowne Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#StefanKrajewski">Z upoważnienia Rady Ministrów pragnę przedstawić ustawę o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz niektórych innych ustaw, uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na posiedzeniu w dniu 21 lutego br. Rozwiązania zaproponowane w ustawie wynikają ze zmian Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 przyjętego przez Radę Ministrów. W ustawie dokonano zmian przepisów w związku z doświadczeniami zdobytymi w trakcie obowiązywania przepisów regulujących wdrożenie Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 oraz postulatami zgłaszanymi przez organizacje rolnicze i rolników.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#StefanKrajewski">W szczególności zaproponowano nowy ekoschemat w postaci płatności do materiału siewnego kategorii „elitarny” lub „kwalifikowany”. Ten ekoschemat ma zachęcić rolników do stosowania takiego materiału. Stosowanie zdrowego, dobrej jakości, kwalifikowanego materiału siewnego gwarantuje wysoką wartość siewną nasion. Będzie to miało pozytywny wpływ na ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin w trakcie ich uprawy.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#StefanKrajewski">W ustawie uregulowano również nowy rodzaj płatności dotyczących nawozowych produktów mikrobiologicznych w ramach obecnego ekoschematu „biologiczna ochrona upraw”, w konsekwencji czego zmieniona zostaje również nazwa ekoschematu na „biologiczna uprawa”. Rolnicy będą mogli uzyskać wsparcie za stosowanie nawozowych produktów mikrobiologicznych, których wykaz prowadzi Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy. Stosowanie nawozowych produktów mikrobiologicznych ma na celu poprawę aktywności biologicznej gleby oraz stymulację procesu odżywiania roślin.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#StefanKrajewski">Korzystną dla rolników zmianą wprowadzoną w ustawie jest również doprecyzowanie definicji TUZ, która mówi, że trawy w siewie czystym nie będą podlegać przeklasyfikowaniu na trwałe użytki zielone.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#StefanKrajewski">Włączona do ustawy zmiana ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ma na celu rozwiązanie problemu niewspółmierności nakładów do wysokości ustalanej, a następnie odzyskiwanej należności, jeżeli nie jest ona wyższa od kwoty stanowiącej równowartość w złotych kwoty 100 euro. W ustawie zaproponowano uproszczenie trybu, w jakim taka należność jest ustalana i odzyskiwana, czyli potrącana, co wpłynie na redukcję kosztów administracyjnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz na odbiurokratyzowanie działania agencji płatniczej w kontaktach z rolnikami.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#StefanKrajewski">Kolejnym powodem nowelizacji ustawy jest konieczność dostosowania przepisów krajowych do przepisów Unii Europejskiej w zakresie wdrożenia mechanizmu warunkowości społecznej. Beneficjenci płatności bezpośrednich, aby otrzymać je w pełnej wysokości, zobowiązani są spełnić wymogi dotyczące obowiązujących warunków pracy, zatrudnienia lub obowiązków pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#StefanKrajewski">Termin wejścia w życie przepisów jest ustawowym terminem, w którym rozpocznie się nabór wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich, a w szczególności płatności w ramach ekoschematów. Również zaproponowane w ustawie regulacje dotyczące mechanizmu warunkowości społecznej powinny mieć zastosowanie już w kampanii 2025 r., która rozpoczyna się z dniem 15 marca 2025 r. Ze względu na to będę zobowiązany za sprawną pracę nad ustawą celem dotrzymania terminów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#RyszardBober">Zanim oddam głos panu legislatorowi, tylko poinformuję, że obsługę dzisiejszego posiedzenia komisji prowadzą panie Marta Niedzińska i Katarzyna Lubaś.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, Panie Mecenasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#SławomirSzczepański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#SławomirSzczepański">Panowie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#SławomirSzczepański">Biuro Legislacyjne zgłosiło do procedowanej ustawy 4 uwagi.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#SławomirSzczepański">W pierwszej uwadze wskazuje się, że proponowany w art. 1 pkcie 9 lit. c procedowanej ustawy przepis art. 51 ust. 7 ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 budzi zastrzeżenia w 3 aspektach.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#SławomirSzczepański">Po pierwsze, proponowany przepis określa sposób postępowania z kwotą pomocy, którą należy zwrócić w przypadku, gdy nie jest to możliwe przez nałożenie kary w decyzji w sprawie o przyznanie danej pomocy. Nie określa natomiast przypadków i okoliczności rozstrzygających o braku możliwości nałożenia tej kary ani też kto i na jakich zasadach rozstrzyga, że w danej sytuacji nie jest możliwe nałożenie kary w przedmiotowej decyzji. Dopiero w uzasadnieniu projektu procedowanej ustawy wskazano, że chodzi tutaj o sytuację, kiedy została wydana decyzja o przyznaniu pomocy, a środki zostały wypłacone. W takiej sytuacji ten przypadek, ta okoliczność powinna również być wskazana w przepisie materialnym zmienianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#SławomirSzczepański">Po drugie, proponowany przepis nie powinien odwoływać się w swej treści do kwoty odpowiadającej wysokości „tej kary”, ponieważ w rozpatrywanym przypadku żadnej kary nie będzie z uwagi na to, że nie będzie mogła być ona wymierzona w decyzji o przyznaniu pomocy. Decyzja ta po prostu nie będzie wydawana.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#SławomirSzczepański">Po trzecie, proponowany przepis wprowadza do zmienianej ustawy rozwiązanie pozwalające w sposób dwojaki kwalifikować nieprzestrzeganie przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy przepisów wyszczególnionych w art. 51 ust. 1 zmienianej ustawy. W jednym przypadku naruszenie takie będzie obciążone karą nałożoną zgodnie z art. 51 ust. 4 tej ustawy w drodze decyzji w sprawie o przyznanie danej pomocy, a w innym przypadku materią podlegającą procedurze zwrotu nienależnie lub nadmiernie pobranych środków publicznych zgodnie z przepisami art. 29 ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zatem w tych samych okolicznościach po naruszeniu tych samych przepisów może dojść do sytuacji różnorakiego traktowania podmiotów, które tego naruszenia dokonały.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#SławomirSzczepański">Ze względu na takie zastrzeżenia proponowany przepis budzi wątpliwości w kontekście zasady określoności przepisów prawa, zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, określonej w art. 7 konstytucji zasady legalizmu. Mając na uwadze przypadek, okoliczność wskazaną przez projektodawcę w uzasadnieniu projektu procedowanej ustawy, która, jak rozumiem, wyraża intencję projektodawcy, rekomenduje się przyjęcie odpowiedniej poprawki w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#SławomirSzczepański">Uwaga druga dotyczy kwestii związanej z przeprowadzeniem w 2025 r. w stosunku do rolników będących osobami fizycznymi kontroli, o której mowa w art. 105a ust. 1 ustawy o planie strategicznym. Zgodnie z proponowanym w art. 1 pkcie 13 procedowanej ustawy przepisem art. 105a ust. 4 zmienianej ustawy nie później niż do dnia 31 października każdego roku Państwowa Inspekcja Pracy przekazuje Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa informacje o rolnikach, którzy zostali poddani kontroli wymogów warunkowości społecznej, zawierające dane określone w ust. 3 przedmiotowego art. 105a. Chodzi tutaj o dane rolników zamieszczonych w wykazie rolników przekazanym przez tę agencję głównemu inspektorowi pracy, ale w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku. Oznacza to, że do zastosowania art. 105a ust. 4 niezbędne jest uprzednie przekazanie Głównemu Inspektorowi Pracy wyżej wymienionego wykazu rolników. Zgodnie z art. 4 ust. 1 procedowanej ustawy przewiduje się, że w terminie 7 dni od dnia wejścia w życie procedowanej ustawy Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przekaże Głównemu Inspektorowi Pracy przedmiotowy wykaz, ale tylko w przypadku rolników niebędących osobami fizycznymi, którzy w 2024 r. złożyli wnioski o przyznanie pomocy, o której mowa w art. 20 pkty 1, 3 i 4 zmienianej ustawy. W związku z tym w ocenie Biura Legislacyjnego… Jeżeli kontrola, o której mowa w art. 105a ust. 1, ma nie dotyczyć w 2025 r. rolników będących osobami fizycznymi, to rekomenduje się dodanie przepisu wskazującego, że ta grupa rolników nie jest poddawana przedmiotowej kontroli w roku 2025, czyli że są oni objęci tą kontrolą po raz pierwszy w 2026 r.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#SławomirSzczepański">W uwadze trzeciej Biuro Legislacyjne wskazuje, że proponowana w art. 2 pkcie 2 procedowanej ustawy zmiana art. 14 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy jest obarczona błędem, który uniemożliwia faktyczne dokonanie zmiany przedmiotowego przepisu. Zgodnie z art. 2 pkt 2 w art. 14 w ust. 1 wyrazy „i samorządu terytorialnego” zastępuje się wyrazami „samorządu terytorialnego i Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa”. Jednak art. 14 ust. 1 nie zawiera takich wyrazów, czyli wyrazów „i samorządu terytorialnego”. Występują w nim wyrazy „i organami samorządu terytorialnego”. W związku z tym, jeżeli zakresem przedmiotowej zmiany mają być objęte wyrazy „i organami samorządu terytorialnego”, rekomenduje się przyjęcie zaproponowanej w opinii poprawki.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#SławomirSzczepański">Ostatnia uwaga dotyczy art. 6 procedowanej ustawy, zgodnie z którym wchodzi ona w życie z dniem 15 marca 2025 r. Mając na uwadze przewidziany w art. 122 ust. 2 konstytucji termin na podpisanie ustawy przez prezydenta RP, wnoszący 21 dni od przedłożenia mu ustawy, zwraca się uwagę na to, że ze względu na etap prac legislacyjnych, na którym znajduje się procedowana ustawa, i proponowany termin wejścia jej w życie z dniem 15 marca br. ten termin konstytucyjny wyznaczony prezydentowi nie będzie mógł być dochowany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#RyszardBober">Zanim odniesie się do tych uwag Biura Legislacyjnego pan minister, proszę bardzo, otwieram dyskusję, Panowie Senatorowie.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#RyszardBober">Pan senator Stanisław Pawlak. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#StanisławPawlak">Ja mam pierwsze pytanie do pana ministra, dotyczące tego, na czym zakończył pan legislator. Dlaczego ta ustawa tak późno została przygotowana? Państwo wymagacie, żeby ona weszła w życie w tym sezonie, 15 marca, co jest oczywiście nierozsądne. Nie pierwszy raz ministerstwo rolnictwa przedkłada nam takie ustawy, z których to wynika, że prezydentowi nie daje się odpowiedniego czasu na rozpatrzenie danej ustawy. A co będzie, jeśli pan prezydent nie podpisze w tym terminie tej ustawy? Ona nie będzie mogła funkcjonować. W związku z tym trzeba zmienić termin wejścia w życie ustawy na odpowiedni termin.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#StanisławPawlak">Drugie pytanie dotyczy tych kontroli. Proszę przybliżyć, w jakim zakresie zmieniamy ustawę o Państwowej Inspekcji Pracy. Jakie uprawnienia, kompetencje inspekcja pracy będzie miała wobec rolników? I też jest niejasne, czy wobec rolników niebędących osobami fizycznymi, czy wszystkich rolników. Bardzo bym prosił, żeby to powiedzieć, bo rolnicy są tym zaniepokojeni. Wczoraj miałem spotkanie z rolnikami w powiecie włocławskim i właśnie to mi sygnalizowali. Bardzo proszę o przybliżenie tych spraw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, pan senator Górski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MaciejGórski">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MaciejGórski">Szanowny Panie Ministrze, ja będę kontynuował ten wątek, który pan senator Pawlak poruszył. Kolejne kontrole rolników… Czy teraz coś zabrania Państwowej Inspekcji Pracy wejść do gospodarstwa, które zatrudnia pracowników, i skontrolować warunki? Nie. Unia Europejska koniecznie chce wejść na dopłaty i zabrać je rolnikom. Nie dość, że dostanie mandat od Państwowej Inspekcji Pracy, to jeszcze pomniejszymy dopłaty. To jest karanie 2 razy za to samo. To jest chore. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, kto się odniesie? Pan minister?</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefan Krajewski: Nie wiem, w jakiej kolejności. Czy najpierw do…)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#RyszardBober">Może od końca zaczniemy, od tych spraw dyskusyjnych zgłoszonych przez panów senatorów. Oczywiście te kontrowersje, które budzi warunkowość związana z inspekcją pracy, są chyba takie najbardziej newralgiczne.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefan Krajewski: Jasne.)</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#RyszardBober">No, chciałbym tylko powiedzieć, że rzeczywiście to dotyczy również mojego gospodarstwa. Są to zobowiązania, które zostały podjęte w 2019 r. w uzgodnieniu z Komisją Europejską, niestety, związane z tym, że coś za coś mamy wprowadzić. Termin, o ile mi wiadomo… Ale to pan minister się odniesie do tego. Musiały być konsultacje z Komisją Europejską w związku z tym. Bo była już taka zajawka, że będziemy to procedować na poprzednim posiedzeniu Senatu, ale prawdopodobnie nie było tych uzgodnień. Ustawa spadła z porządku obrad również w Sejmie, dopiero na kolejnym posiedzeniu Sejm ją procedował i dlatego tak późno do nas trafiła. 15 marca to termin status quo, w którym rolnicy składają wnioski. 15 marca jest zapisaną świętością wynikającą z innych elementów. Ja się zgadzam z tobą, Stanisław, że jest, jak jest. Ale gdybyśmy to procedowali i powiedzieli, że wchodzi w życie… Wtedy tak naprawdę wykluczamy rolników ze składania…</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#komentarz">(Senator Stanisław Pawlak: Czy jest uzgodnione z prezydentem, że ewentualnie…)</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#RyszardBober">Ale pewnie nigdy nie ma takich… Pan prezydent ma własną wolę, ma własne służby, które rekomendują mu takie czy inne czynności co do określonych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#StefanKrajewski">Są tu 2 kwestie.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#StefanKrajewski">Pierwsza to kwestia terminu. Oczywiście chcielibyśmy, żeby to było wcześniej. Prace zostały rozpoczęte dosyć wcześnie, ale i na poziomie legislacji, i na poziomie uzgodnień z Komisją Europejską ze względu na zgodę na te zmiany w planie strategicznym… No, to spowodowało, że jesteśmy w tym momencie właśnie w tym miejscu. Chcielibyśmy, żeby faktycznie zmiany były już przyjęte, podpisane przez prezydenta. Tylko że jest tutaj kwestia tych ekoschematów wprowadzanych jako odpowiedź na postulaty, na prośby rolników, którzy chcieli, żeby tych zmian dokonać na podstawie doświadczeń z roku poprzedniego. Tak naprawdę w różnych momentach się pojawiły te postulaty.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#StefanKrajewski">Jeśli chodzi o warunkowość społeczną, która się pojawiła w pytaniu pan senatora Pawlaka i w pytaniu pana senatora Górskiego, to warunkowość społeczna została przyjęta rozporządzeniem unijnym w 2021 r. i wszystkich kraje członkowskie, oprócz Bułgarii, która się wstrzymała od głosu, były za przyjęciem tej warunkowości społecznej, czyli ówczesny premier, pan Mateusz Morawiecki, zgodził się na to, żeby ta warunkowość społeczna była. Tam była jasno wskazana data, to, że warunkowość społeczna będzie obowiązywać od 2025 r. I to dzisiaj się dzieje. Nie dajemy inspekcji pracy żadnych nowych możliwości – inspekcja pracy do tej pory miała możliwość kontrolowania rolników, ale będących przedsiębiorcami, będących pracodawcami – żeby takie kontrole prowadzić. No, one dzisiaj są połączone właśnie z dopłatami, tak jak to było w przypadku warunkowości środowiskowej: wtedy, gdy nie spełnia się przepisów prawa pracy, wyniki kontroli inspekcji pracy mogą mieć wpływ czy będą miały wpływ na wysokość dopłat. No ale mówimy o 3% dopłat, no chyba że te naruszenia będą miały charakter rażący, długotrwały, powtarzający się… To tak jak w przypadku wszystkich kontroli tego typu. I naprawdę nie jest celem ani agencji restrukturyzacji, ani ministerstwa rolnictwa jakieś dodatkowe karanie kogokolwiek. No, inspekcja pracy sprawdza warunki zatrudnienia, ale też przestrzeganie przepisów BHP. A powinno być naszą wspólną troską, żeby te warunki wynikające z przepisów BHP były spełnione, bo dane są takie, że najwięcej wypadków jest w rolnictwie, co jest jednak wynikiem nieprzestrzegania tych przepisów. Wiadomo, że większe ryzyko jest tam, gdzie są zatrudnieni dodatkowo pracownicy, którzy muszą tych wszystkich kwestii pilnować. Rozumiejąc i tych rolników, i przedsiębiorców, pracodawców, którzy mają dodatkowy obszar jak gdyby odpowiedzialności… No, to wynika bezpośrednio z przepisów unijnych.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#StefanKrajewski">Ta grupa, w której te kontrole będą prowadzone, to 7,5 tysiąca tych przedsiębiorców, pracodawców. I nawet ta kwestia, która się pojawiła w pytaniach, w uwagach czy w proponowanych poprawkach legislatora… Mówimy właśnie o tym, że my w ogóle nie typujemy z osób fizycznych, czyli z rolników, tylko z tych, którzy prowadzą działalność. Tych kontroli w ubiegłym roku – to są dane, które przedstawiła Państwowa Inspekcja Pracy – było przeprowadzonych 173 w całym kraju. Jest ponad 1 milion 200 tysięcy złożonych wniosków i były 173 kontrole. No, oczywiście będziemy rozmawiali z inspekcją pracy – te rozmowy już mamy za sobą, ale też będziemy jeszcze rozmawiać – żeby tam, gdzie się da, przynajmniej w pierwszym roku obowiązywania tych przepisów, dać pouczenie. Często oczekujemy od policjanta, który nas zatrzymuje, żeby za pierwsze przewinienie było pouczenie, żeby nie było kary. O to będziemy wnioskować. No chyba że coś staje się recydywą. Teraz nawet w przepisach prawa drogowego zostało to zmienione i te kary są dotkliwsze. Ale mamy nadzieję, że to nie nastąpi.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#StefanKrajewski">Teraz odniosę się do tych zaproponowanych poprawek i uwag zgłoszonych przez legislatora.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#StefanKrajewski">Jeśli chodzi o pierwszą proponowaną poprawkę, dotyczącą art. 1 pktu 9 lit. c, art. 51 ust. 7, to zdaniem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi omawiany przepis nie budzi wątpliwości co do okoliczności, w których powinien mieć zastosowanie. Będzie on bowiem stosowany w każdym przypadku, w którym organ nie ma możliwości określenia kary w decyzji w sprawie o przyznanie pomocy niezależnie od sytuacji, która taką niemożność spowodowała. Po stwierdzeniu naruszenia organ właściwy w sprawie nałożenia kary, kierownik biura powiatowego, w pierwszej kolejności dokona oceny możliwości ustalenia tej kary w decyzji w sprawie przyznania pomocy. Gdy takie ustalenie nie będzie możliwe, zastosuje omawiany przepis. Przywołany w uzasadnieniu przypadek stwierdzenia naruszenia po wydaniu decyzji należy traktować jako przykładowy, jednak przepis został sformułowany bardziej uniwersalnie, ażeby nie wykluczyć możliwości jego zastosowania w innych sytuacjach, które mogą wystąpić.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#StefanKrajewski">Odnosząc się do uwagi dotyczącej użytego w omawianym przepisie zwrotu „tej kary”, należy wyjaśnić, że zwrot ten został zastosowany w sposób zamierzony w celu jednoznacznego wskazania, że dotyczy on właśnie wysokości tej kary, której ustalenie nie było możliwe w decyzji w sprawie przyznania pomocy, a więc kary, o której mowa we wcześniejszej części tego przepisu. Jak słusznie zauważyło Biuro Legislacyjne, dla przypadków, gdy kara nie może zostać ustalona w decyzji o przyznaniu pomocy, przewidziano inny sposób postępowania niż w przypadku kar nakładanych w takiej decyzji. Ten odrębny tryb polega na zastosowaniu w tym przypadku przepisów art. 29 ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Takie rozwiązanie jest podyktowane tym, że w niektórych przypadkach naruszenie przepisów dotyczących pomocy może zostać stwierdzone dopiero po przyznaniu pomocy. Przykładowo w przypadku wsparcia na zalesianie beneficjent otrzymuje płatność pod warunkiem, że ogrodził uprawę leśną i ją utrzyma przez 5 lat od dnia wypłaty tego wsparcia. Zatem stwierdzenie naruszenia tego przepisu może nastąpić kilka lat po wydaniu decyzji o przyznaniu tego wsparcia. Jednocześnie zwracamy uwagę na to, że poprawka zaproponowana przez Biuro Legislacyjne zawęża możliwość zastosowania omawianego przepisu jedynie do przypadków stwierdzenia naruszenia po wydaniu decyzji, a więc nie będzie możliwe jego zastosowanie w innych sytuacjach, które mogą wystąpić. Ponadto nie jest wykluczone, że nawet w przypadku wydania decyzji zaproponowany przepis nie będzie miał zastosowania, gdy możliwe będzie nałożenie kary w decyzji o przyznaniu pomocy. Może mieć to miejsce chociażby w sytuacji zmiany decyzji w wyniku wznowienia postępowania. Dodatkowo w proponowanym brzmieniu użyto sformułowania „po wydaniu decyzji w sprawie o przyznanie danej pomocy”, której jest niejasne, gdyż nie wskazuje jednoznacznie, jakiej decyzji to dotyczy. Wnosimy zatem o pozostawienie brzmienia przepisu art. 51 ust. 7 bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#StefanKrajewski">Druga proponowana poprawka. Rzeczywiście na 2025 r., który jest pierwszym rokiem obowiązywania mechanizmu warunkowości społecznej, przewidziano rozwiązanie przejściowe, zgodnie z którym Państwowa Inspekcja Pracy wybierze podmioty do kontroli jedynie spośród rolników niebędących osobami fizycznymi. Wynika to z faktu, że tylko takimi danymi dysponuje obecnie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i tylko takie dane mogą zostać przekazane inspekcji. Dane dotyczące osób fizycznych zostaną pozyskane w procesie wnioskowania dopiero w tym roku, a ich przekazanie i uwzględnienie w kontroli będzie możliwe dopiero od przyszłego roku. Należy jednak się spodziewać, że liczba rolników będących osobami fizycznymi podlegającymi kontroli Państwowej Inspekcji Pracy w kolejnych latach będzie znikoma, gdyż bardzo nieliczna grupa takich rolników spełnia warunek bycia pracodawcą albo przedsiębiorcą lub inną jednostką organizacyjną, o której mowa w pkcie 13 ustawy, dotyczącym Państwowej Inspekcji Pracy. Z tego względu przyjęte rozwiązanie nie wpłynie istotnie na wykonanie obowiązków kontrolnych nałożonych na państwa członkowskie przepisami Unii Europejskiej. Jednocześnie w opinii Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie ma powodów do przyjmowania poprawki zaproponowanej przez Biuro Legislacyjne. Fakt przeprowadzenia kontroli jedynie wśród rolników niebędących osobami fizycznymi nie stoi na przeszkodzie zastosowaniu art. 105a ust. 4 w 2025 r. Zgodnie z tym przepisem inspekcja przekaże agencji informacje o tych rolnikach, którzy zostali poddani kontroli przestrzegania wymogów warunkowości społecznej. Jednocześnie żaden przepis nie zobowiązuje inspekcji do przeprowadzenia kontroli wśród osób fizycznych, w związku z czym nie ma potrzeby ustanawiania wyjątku od takiej nieistniejącej reguły. Wnosimy o nieprzyjmowanie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#StefanKrajewski">Trzecia proponowana poprawka. Wskazany przez Biuro Legislacyjne błąd jest wynikiem oczywistej omyłki. Niemniej jednak przyjęcie przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej poprawki spowodowałoby, że ustawa nie trafiłaby do podpisu prezydenta RP w zakładanym terminie. Tymczasem aby rolnicy mogli ubiegać się o płatności w ramach ekoschematów wprowadzanych znowelizowaną ustawą, niezbędne jest, aby ustawa weszła w życie z dniem 15 marca 2025 r. Dołożymy starań, aby przy najbliższej możliwej okazji dokonać stosownej korekty tego przepisu. W związku z tym zwracamy się z prośbą o nieprzyjmowanie proponowanej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#StefanKrajewski">I odpowiedź na kolejną propozycję Biura Legislacyjnego. Proponowany termin wejścia w życie omawianych przepisów to dzień 15 marca 2025 r. będący ustawowym terminem, w którym rozpoczyna się nabór wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich, w szczególności płatności w ramach ekoschematów. Również zaproponowane w omawianej ustawie regulacje dotyczące mechanizmu warunkowości społecznej powinny mieć miejsce, zastosowanie już w kampanii 2025 r., która rozpocznie się w dniu 15 marca. Ze względu na to uzasadnione jest, aby ustawa weszła w życie w dniu, w którym rozpoczyna się nabór wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich, aby umożliwić rolnikom ubieganie się o płatności w ramach ekoschematów. Przyjęcie poprawki wymagałoby zmiany przepisu przejściowego zawartego w art. 5 ustawy, a także wprowadzenia dodatkowych przepisów przejściowych. Bez dokonania takich zmian przyjęcie poprawki mogłoby wywołać szereg niepożądanych skutków, jak chociażby wątpliwości co do możliwości złożenia wniosku o przyznanie płatności w ramach nowego ekoschematu od dnia 15 marca, a także zgodności z przepisami wniosków o przyznanie pomocy złożonych przed dniem wejścia w życie ustawy. W związku z tym zwracamy się z prośbą o nieprzyjmowanie proponowanej poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, pan senator, przewodniczący Chróścikowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Ministrze, zwróciły się do mnie stowarzyszenie plantatorów truskawki, stowarzyszenie plantatorów borówki. Zwracają uwagę… Bo będą jeszcze inne ustawy, które się pojawią, ale to dotyczy tej ustawy. Mówią o tym, że oni zatrudniają wiele osób do zbiorów. Podnoszą postulat, żeby tymi kontrolami Państwowej Inspekcji Pracy nie zostały objęte umowy o pomocy przy zbiorze. Bo to najbardziej trudne rynkowo itd. W związku z tym jest pytanie, czy rzeczywiście ta umowa, która mówi o zbiorze, i zgłaszanie do KRUS… Bo to już dawno wprowadzono i to obowiązuje. To bardzo pomogło tym rolnikom, bo mogli tego nie zgłaszać gdzie indziej, tylko właśnie w KRUS. Czy rzeczywiście będzie to podlegało kontroli inspekcji pracy, czy nie? Czy będą karani z tego tytułu? Bo wiąże się to z jeszcze innymi dwoma ustawami, które będą procedowane. To tyle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#StefanKrajewski">Tymi kontrolami nie będą objęci ci, którzy zatrudniają tzw. pracowników sezonowych, pomocników przy zbiorach. To dotyczy tylko zatrudnienia, zatrudnienia traktowanego jako zatrudnienie na umowę o pracę. Praca na umowę o dzieło czy umowę-zlecenie nie jest traktowana jako stosunek pracy i nie podlega kontroli. Tu chodzi tylko tak naprawdę o umowę o pracę. A to rodziło wątpliwości, bo umowa o pracę i wybór pracownika… Może być umowa o pracę, powołanie, mianowanie, wybór bądź umowa spółdzielcza. To byłyby tym objęte, a pozostałe umowy nie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#RyszardBober">Pan Stanisław Pawlak. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#StanisławPawlak">Jeszcze chciałbym dopytać o te kary, bo jakoś nie bardzo mnie to przekonuje. Przede wszystkim takie pytanie… Kary, które będą wynikać z kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, będą musiały być zapłacone na konto Państwowej Inspekcji Pracy, jak rozumiem. Tak? A inną sprawą są kary, które może naliczyć agencja z tytułu niewłaściwego wykonania niektórych przedsięwzięć, za które są dopłaty powierzchniowe. Proszę to rozgraniczyć, ponieważ nie bardzo rozumiem termin wydania decyzji, termin nałożenia kary. Wydaje mi się, że będzie bardzo skomplikowany ten przypadek, gdy agencja, a nie Państwowa Inspekcja Pracy, będzie naliczała kary. Zgadzam się z senatorem Górskim, który mówi, że tak na dobrą sprawę nie podwójnie, ale potrójnie będą karani rolnicy, ponieważ jedna kara to kara inspekcji pracy, druga kara ta kara agencji, a trzecia to zmniejszone dopłaty. Ja nie wiem, czy Sejm, komisja rolnictwa Sejmu dobrze nad tym problemem się zastanowiła. Bo jednak dzisiaj rolnicy są bardzo świadomi i oni przewidują, że będzie dość duże zamieszanie.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#StanisławPawlak">A co by było – Panie Ministrze, na to proste pytanie proszę odpowiedzieć – gdybyśmy w ogóle nie uchwalili tej ustawy? My się powołujemy na Unię – oczywiście ja jestem zwolennikiem Unii Europejskiej – ale to nie znaczy, że wszystko musimy tak wdrażać. Moje doświadczenie parlamentarne z wcześniejszych lat wskazuje, że na początku uchwalaliśmy nawet więcej, niż przepisy unijne wymagały. Ja się obawiam, czy czasem nie idziemy tu trochę dalej, niż powinniśmy iść. Proszę mnie przekonać, że tak nie jest. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#StefanKrajewski">Tu nie ma mowy o podwójnym karaniu, bo z przepisów i unijnych, i naszych wynika, że mandat, kara nakładana przez inspekcję pracy to jest jedno, a zmniejszenie dopłat wynikające z uchybień czy stwierdzonych naruszeń jest tego wynikiem. I to nie jest pierwszy raz, gdy tak się dziej, bo tak samo było w przypadku warunkowości środowiskowej, która od lat obowiązuje. Jest tam tak samo. Nie jest to podwójne karanie, zgodnie z definicją. No, ktoś może poczuć, że ma obniżone płatności z tego tytułu, ale jedno wynika z drugiego po prostu.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#StefanKrajewski">Druga kwestia. Pan senator, pyta, co by było, gdyby… Może być postępowanie audytowe, może być nałożona kara systemowa za niewdrożenie systemu warunkowości społecznej – ta kara to jest nawet ok. 10% całości tego, co otrzymujemy jako kraj członkowski – oczywiście z wezwaniem do dotrzymania zobowiązań i ewentualnie wstrzymaniem płatności w kolejnych latach, jeśli tego nie zrobimy. No, tutaj trudno mówić, jakie byłyby ostatecznie te następstwa całkowite, bo dzisiaj możemy to sobie zakładać. Ale nie możemy też uznać, że każda kontrola inspekcji pracy będzie kończyć się karą. Nie mam danych, jak to wyglądało w przypadku tych 170 kontroli, które były w ubiegłym roku przeprowadzone, ile skończyło się mandatem czy też karą nałożoną przez inspekcję pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Ministrze, no, jest prosty przykład. Gdy popełniamy wykroczenie drogowe, dostajemy mandat w wysokości 500 zł, 1 tysiąca zł czy 5 tysięcy zł i sprawa się kończy, sąd nie ma prawa drugi raz karać. Skoro inspekcja ukarze, to dlaczego w tym momencie agencja ma karać? Jeżeli ustalicie, że ma to robić inspekcja, to niech inspekcja karze, ale nie powinno się pozbawiać rolnika dopłat. Uważam, że to jest już nieuczciwe, żeby drugi raz karać. Żaden obywatel nie jest drugi raz karany po tym, gdy dostał mandat. To jest podobna sytuacja. Proponuję, żeby to wykreślić, bo my w ogóle z tym się nie zgadzamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, jeszcze kolega senator Górski. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MaciejGórski">Ja chciałbym – dziękuję, Panie Przewodniczący – wesprzeć głos pana wiceprzewodniczącego Chróścikowskiego. Trzeba było przekonać Komisję Europejską, pokazać, że my na gruncie prawa polskiego mamy taki system, że jest inspekcja pracy, która to bada, i wszystko jest wdrożone. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#RyszardBober">Jeszcze pan senator Błaszczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzemysławBłaszczyk">Chciałbym dopytać, bo pan minister mówił, że to będzie do 3%. Czy to jest do 3% dopłat, czy to może być do 100% dopłat, gdy takie nieprawidłowości wystąpią?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#StanisławPawlak">Jeszcze jedno, uzupełniająco. Pan minister sam powiedział, że te 2 kary się nie wykluczają i mogą być stosowane. I przeważnie tak bywa, Panie Ministrze, w życiu, że jeżeli rolnik, przedsiębiorstwo podpadnie agencji, to tam wchodzi również i sprawdza Państwowa Inspekcja Pracy. Tak wynika z naszych doświadczeń. Była wpadka i zaraz druga instytucja tam idzie i sprawdza, czy nie ma innych przewinień. Tak więc proszę nie bronić tej ustawy, mówiąc, że tu nie będzie podwójnego karania. Będzie. No bo po co agencja daje wykaz inspekcji pracy? No, proszę to powiedzieć. Przecież inspekcja pracy… Czy ktoś daje wykaz firm, przedsiębiorstw, zakładów usługowych Państwowej Inspekcji Pracy? Nikt nie daje. Państwowa Inspekcja Pracy ma swój plan działania, tak jak Najwyższa Izba Kontroli, wchodzi i kontroluje. A my tu będziemy najpierw obserwowali, jak rolnicy się zachowują, a później sporządzimy wykaz, przekażemy go do Państwowej Inspekcji Pracy i powiemy: idźcie tam i sprawdźcie to teraz po swojemu.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#StanisławPawlak">No, coś mi tutaj nie gra, Panie Przewodniczący. Trzeba nad tym się zastanowić. Pan ma firmę, przedsiębiorstwo. Zwróćmy na to uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#RyszardBober">No ale jest tak, że większość tych kontroli, przynajmniej w naszym województwie kujawsko-pomorskim, bo pytałem, wynikała z zastrzeżeń wnoszonych przez pracownika w stosunku do pracodawcy. To było przyczyną tego, że wchodziła Państwowa Inspekcja Pracy i sprawdzała zatrudnienie.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">(Senator Stanisław Pawlak: A teraz nic nie robi…)</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#RyszardBober">Odwrotnie jest, proszę przeczytać, to inspekcja przekazuje agencji, a agencja…</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#komentarz">(Senator Jerzy Chróścikowski: Ale teraz chodzi o przepisy BHP…)</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#RyszardBober">Pan senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#LeszekGalemba">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#LeszekGalemba">Panie Ministrze, chciałbym, żeby pan doprecyzował. Bo w pierwszej wersji chodzi o tych rolników, którzy zatrudniają, ale rozumiem, że inspekcja pracy będzie mogła wejść do każdego gospodarstwa. Bo właśnie o to rolnicy pytali na tych forach rolniczych, które były. Z tego, co czytałem, wynikało, że inspekcja pracy będzie mogła wejść do każdego gospodarstwa. I tu się zgadzam z kolegami senatorami, że naprawdę to jest druga kara. Bo cokolwiek byśmy zrobili… Inspekcja pracy wnosi o ukaranie i płacimy tę karę inspekcji pracy, a następnie kieruje wniosek do agencji, która będzie wszczynała swoją procedurę, a jak czytałem w tym projekcie, jest możliwe zabranie 100% dopłat. Tak że nie będzie to tak, że tylko na początku… Mówimy dzisiaj o 3%, a okazuje się, że będzie mogła zabrać nawet 100% dopłat, jeżeli uchybienia będą się powtarzały czy coś takiego. Tak że obawy rolników są słuszne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RyszardBober">Czas mamy ograniczony, troszeczkę będę dyscyplinował mimo wszystko panów senatorów.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#RyszardBober">Proszę, żeby pan minister te wątpliwości rozwiał lub inna osoba z tych, które uczestniczą w dzisiejszym posiedzeniu komisji. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#StefanKrajewski">Po raz kolejny powiem, że gdyby w 2021 r. plan strategiczny nie był przyjęty w takiej formule, to może dzisiaj byłby czas na dyskusję, przygotowanie innych rozwiązań. Jako kraj członkowski zostaliśmy w ten sposób zobligowani do wprowadzenia warunkowości społecznej. Tak samo była warunkowość środowiskowa, spełnienie warunku dobrostanu. Przecież Inspekcja Weterynaryjna, RDOŚ wchodzą z kontrolami i to ma później wpływ na wysokość dopłat. Bo przecież też były potrącenia chociażby za nieterminowe zgłoszenia. To tak samo w tym przypadku się pojawia. To nie jest tak, jak pan powiedział, mówiąc o tym, że ktoś jedzie i przekroczy prędkość. Też można by było mówić o podwójnym karaniu, bo z jednej strony jest mandat, który musi zapłacić kierowca, czyli mandat pieniężny, kwota, którą wskaże policja, a z drugiej strony dodatkowo dostaje punkty karne. Można by uznać, że to jest dodatkowy karanie, bo na podstawie… No, tak samo jest tutaj. Gdy nie będzie naruszeń, nie będzie ani kary nakładanej przez inspekcję, ani potrąceń. Co do zasady…</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czyli są niepotrzebni…)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#StefanKrajewski">To znaczy są bardzo potrzebni. Szanowni Państwo, inspekcja pracy musi… Bo wszyscy się uruchamiają w momencie, gdy dochodzi do poważnej katastrofy, jest poważna bieda. Wtedy wszyscy jadą wszystkich kontrolować i wszyscy pytają, gdzie te inspekcje były wtedy, kiedy trzeba było pojechać, żeby tylko sprawdzić, czy wszystko jest okej.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#StefanKrajewski">No i kwestia tych podmiotów, które mogą być kontrolowane. Są to pracodawcy, a w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kontroli legalności zatrudnienia także niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne, na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy. Ta podstawa świadczenia pracy, to tak jak mówiłem, umowa o pracę. Tak więc tu nie ma… Bo bezpieczeństwo i higienę pracy oraz legalność zatrudnienia, to, czy ktoś zatrudnia legalnie czy nielegalnie pracowników, inspekcja pracy zawsze może sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#StefanKrajewski">Nie.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#komentarz">(Senator Stanisław Pawlak: A jak ma park maszynowy i np. omłoty wykonuje…)</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#komentarz">(Głos z sali: To też.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#RyszardBober">Proszę włączyć mikrofon, bo jest nagrywanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#StanisławPawlak">Jeżeli firma ma usługi i w gospodarstwie rolnym świadczy te usługi, np. zbiór kukurydzy na kiszonkę, czyli jeżdżą ciągniki, maszyny…</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#StanisławPawlak">No ale tak pan przeczytał, ja tak zrozumiałem, że nie musi być pracodawcą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#LeszekGalemba">Panie Ministrze, tu jest tak: „są pracodawcami albo – nie wiem, po co to «albo» – nie będąc pracodawcami są: przedsiębiorcami albo – też niepotrzebne to «albo» tu jest – innymi jednostkami organizacyjnymi”. To, o czym pan senator mówi, to są inne jednostki organizacyjne, usługi szeroko rozumiane. No bo to jest gospodarstwo, które świadczy usługi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#StefanKrajewski">Rolnik nie jest jednostką organizacyjną. To by musiała być osoba prawna, która zatrudnia pracowników i pobiera dopłaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#StanisławPawlak">Panie Ministrze, czegoś nie rozumiemy. W moim okręgu wyborczym w Osięcinach jest przedsiębiorstwo, spółka Skarbu Państwa. Do 2 lat wstecz nie miała własnych kombajnów, tylko usługi świadczyli usługodawcy z zewnątrz. Inspekcja pracy jedzie do tego przedsiębiorstwa i widzi, że po polu jeżdżą np. kombajny zbożowe, mówiłem o kukurydzianych, niech będą zbożowe. Czy ta inspekcja pracy może dojechać do tego kombajnisty, do tego właściciela kombajnu i skontrolować go, bo on świadczy usługi na rzecz tej firmy? Proszę na tym konkretnym przykładzie to pokazać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#StefanKrajewski">Inspekcja pracy ma prawo każdą firmę skontrolować, ale to nie ma związku z agencją i z tymi przepisami. Jeżeli ktoś zatrudnia pracowników, to w każdym momencie i w każdym miejscu inspekcja pracy może go kontrolować.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#komentarz">(Senator Stanisław Pawlak: To po co my to wprowadzamy, skoro może kontrolować?)</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#StefanKrajewski">Jeżeli ktoś pobiera dopłaty, to wtedy jest ta warunkowość społeczna. To wynika z przepisu unijnego.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#komentarz">(Senator Stanisław Pawlak: Ale ten usługodawca też pobiera dopłaty, bo jest rolnikiem.)</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#StefanKrajewski">Ale nie jest zatrudniony na umowę o pracę ten usługodawca, tylko zawiera jakąś umowę czy wystawia fakturę, świadczy usługę, wynajem czy coś takiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#RyszardBober">Już wchodzimy w sferę abstrakcji…</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Senator Leszek Galemba: W tym przypadku pan minister mówi bardzo dobrze, bo wynajem nie podlega…)</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#RyszardBober">Nie ponoszę konsekwencji za to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#StanisławPawlak">Bierzemy się do ostrych kontroli rolników. I to niedobrze, że akurat ta koalicja to robi. Tak panu powiem w oczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#RyszardBober">Dobrze, Panie Senatorze, każdy ma prawo do oceny…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#StefanKrajewski">Panie Senatorze, gdyby polski premier nie zgodził na to w 2021 r., dzisiaj byśmy o tym nie rozmawiali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#RyszardBober">Panie Ministrze, ktoś tu udziela głosu, ktoś prowadzi posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ktoś tu rządzi.)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#RyszardBober">Tak że na spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#RyszardBober">Poza obszarem czy tylko w tym obszarze dyskutujemy?</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Goście…)</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#RyszardBober">Wiem, że są goście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MaciejGórski">Panie Ministrze, proszę się nie bulwersować, że wyrażamy różne obawy, bo w przypadku ASF się okazało, że każde gospodarstwo, które utrzymuje jedno zwierzę gospodarskie, jest zakładem utrzymującym zwierzęta. Tak więc sformułowanie „inna jednostka organizacyjna”… Pan mówi, że to nie jest rolnik. Zaraz się okaże, że jest interpretacja, że to jest rolnik, tak jak hodowca jest zakładem utrzymującym zwierzęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#RyszardBober">Czy pan mecenas chciałby jeszcze się odnieść do tych uwag legislacyjnych, które były przedmiotem opinii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#SławomirSzczepański">Jeżeli można, Panie Przewodniczący, to tak szybko, ponieważ były tam propozycje poprawek.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#SławomirSzczepański">W przypadku pierwszej uwagi ja przyjmuję do wiadomości wyjaśnienia pana ministra, chciałbym jednak zaznaczyć, że poprawka jest wynikiem tylko i wyłącznie informacji zamieszczonych w uzasadnieniu. Tam została wskazana tylko i wyłącznie jedna okoliczność: brak możliwości wydania decyzji o przyznaniu danej pomocy. Poprawka miała na celu wprowadzenie doprecyzowania zmierzającego w tym kierunku. Wątpliwości podtrzymuję, poprawki nie rekomenduję, ponieważ, jak rozumiem, nie odzwierciedlałaby intencji merytorycznych.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#SławomirSzczepański">Jeżeli chodzi o w uwagę drugą, to oczywiście przyjmuję do wiadomości wyjaśnienia pana ministra à propos kontroli rolników będących osobami fizycznymi. Jeżeli pan minister uważa, że takiego przepisu przejściowego nie powinno się zamieszczać w procedowanej ustawie, to również nie rekomenduję zamieszczonej w uwadze drugiej propozycji poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#SławomirSzczepański">Jeżeli chodzi o uwagę trzecią, to rzeczywiście ona dotyczy oczywistej omyłki, ale skutki tej oczywistej omyłki będą istotne. Bo jeżeli, proszę państwa, zmienia się w przepisie wyrazy, które nie występują, i dodaje się wyrazy, które mają je zastępować, to moje pytanie jest takie: jak ten przepis zafunkcjonuje po wejściu w życie ustawy? Pan minister mówi, że później dokona się zmiany. Jak dokona się zmiany przepisu, który jest objęty przedmiotową zmianą, gdy zmienia się, tak jak mówię, wyrazy niewystępujące w procedowanym przepisie? Tak więc tutaj oczywiście decyzja należy do Wysokiej Komisji, ale konsekwencje mogą być istotne.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#SławomirSzczepański">Jeśli chodzi o uwagę czwartą, to ja oczywiście zaznaczyłem konsekwencje i relację do art. 122 ust. 2 konstytucji, ponieważ ten przepis jednoznacznie przewiduje uprawnienie dla prezydenta. Już nie wskazywałem, że ustawa budzi wątpliwości co do zgodności z tym artykułem. Jednak poprawka oczywiście miała na celu to, żeby zaproponować jakieś rozwiązanie. Jeżeli rozwiązanie wymagałoby dodatkowych przepisów przejściowych albo w konsekwencji innych przepisów, to jak rozumiem, jest możliwość wypracowania w wyniku współpracy takich dalszych zmian. W tym przypadku również wątpliwość podtrzymuję, poprawki w tym momencie nie proponuję. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#RyszardBober">Jest również czynnik społeczny, rozumiem, że również chciałby zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, pan Łukasz Zbonikowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#ŁukaszZbonikowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#ŁukaszZbonikowski">Szanowna Komisjo! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#ŁukaszZbonikowski">Mam 2 pytania od środowiska spółdzielczego.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#ŁukaszZbonikowski">W trakcie prac nad tym planem i ekoschematami zgłaszaliśmy odnośnie do limitu 300 ha taką uwagę, że rolnicy zrzeszeni w spółdzielniach by byli pokrzywdzeni, bo pojedynczo mają kilka, kilkanaście hektarów. Chciałbym tylko dopytać dla pewności, czy to jest tu ujętej i naprawione.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#ŁukaszZbonikowski">I druga kwestia. Zgłosiliśmy w terminie propozycję poprawki, bardzo ważnej dla środowiska spółdzielczego, ale też ważnej dla bezpieczeństwa publicznych pieniędzy wydawanych w ramach dopłat i wprowadzenia właśnie warunkowości społecznej w naszym sektorze, ładu korporacyjnego, tak żeby naprawdę wszystkie spółdzielnie, które mają dzięki już 2 lata temu wprowadzonemu planowi strategicznemu możliwość bycia zrównanymi z rolnikami indywidualnymi, dostawania dodatkowych pieniędzy, ale wtedy, gdy spełniają wymogi prawa spółdzielczego, czyli są w porządku z lustracją no i wszystkie inne przepisy zachowują… To gwarantuje funkcjonowanie w ramach związków rewizyjnych, które jest przewidziane w prawie spółdzielczym. Nie wszystkie to robią i są po tych 2 latach różne przykłady, jak to się odbywa. Szczególnie bardzo trudno ma administracja publiczna w ARiMR, bo każde biuro powiatowe ma inaczej ze swoimi spółdzielniami: albo z krajowego związku, albo z regionalnych związków, albo od spółdzielni niezrzeszonych przyjmuje oświadczenia, zaświadczenia. Czasem żąda protokołów lustracyjnych, co jest już trochę przekroczeniem prawa, bo tam jest bardzo dużo danych osobowych, a chodzi tylko o ustalenie, czy jest się w porządku wobec prawa spółdzielczego. Proponowana przez nas poprawka by to porządkowała i odciążała od dużej pracy wielu urzędników ARiMR, a dawałaby gwarancję jakości, nie zwiększając o nawet złotówkę wydatków na te rzeczy. Myślę, że wręcz mogą być oszczędności, bo jak ktoś jest patologiczny, to po prostu nie będzie już się zgłaszał po to. Tak więc myślę, że to warto zrobić.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#ŁukaszZbonikowski">I myślę, Wysoka Komisjo, Panie Ministrze, że ten argument „tylko nie przyjmujmy żadnych poprawek, bo pan prezydent będzie miał za mało czasu” jest już niestety nieadekwatny. Od dzisiaj jest 16 dni do 15 marca, jutro jest posiedzenie Senatu, ustawa trafi do prezydenta najwcześniej za 2 dni, więc zostanie 14 dni, a zatem i tak nie będzie 21 dni. Ponadto pan prezydent ma różne możliwości, nie musi tego podpisać. Może to też zawetować, może skierować do Trybunału Konstytucyjnego. Dlatego uważam, że los tej ustawy bez poprawek czy z tą poprawką, bardzo oczekiwaną przez środowiska, gwarantującą bezpieczeństwo wydatkowania pieniędzy publicznych, będzie taki sam, dokładnie taki sam. Pan prezydent albo będzie miał wolę podpisać to przed 15 marca, albo nie podpisze przed 15 marca i naprawdę zrobi wszystko legalnie. Zatem bardzo proszę jednak mimo wszystko dać szansę temu środowisku i zadbać o bezpieczeństwo tych pieniędzy, Panie Ministrze. Różne izby, Krajowa Rada Spółdzielcza, izby rolnicze są za tym. Myślę, że bardzo rzadko się zdarza, żeby środowisko z odpowiedzialności za państwo i za pieniądze publiczne samo prosiło o dodatkowe warunki, tak aby zbyt łatwo i zbyt czysto nie rozdawać tych pieniędzy. Myślę, że jest to godne pochwalenia i jednak przeforsowania tego na jutrzejszym posiedzeniu Senatu, bo to i tak już nie zmieni decyzji pana prezydenta co do czasu. Ktoś inny tego czasu jak gdyby nie dopilnował i prosimy, żeby nasze środowisko nie cierpiało z tego powodu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#StefanKrajewski">Jeśli chodzi o pierwsze pytanie, to znajdzie się to w rozporządzeniu, które będzie wdrożone, nie w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#StefanKrajewski">Ta druga proponowana zmiana uzależniałaby przyznanie płatności redystrybucyjnej na wyżej wymienionych preferencyjnych warunkach spółdzielniom produkcji rolnej, obu typom spółdzielni rolników tylko od tego, że te spółdzielnie są członkami związku rewizyjnego rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Przyjęcie takiej propozycji oznaczałoby, że dotychczasowe preferencje przestałyby mieć zastosowanie do spółdzielni niezrzeszonych w tej organizacji. Należy również zaznaczyć, że żaden z obowiązujących aktów prawnych nie nakłada obowiązku przynależenia spółdzielni do związku rewizyjnego rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Ponadto przynależność do jakichkolwiek podmiotów, organizacji, związków itp. nie jest związana z realizacją celów interwencji planu strategicznego finansowanych z I filaru wspólnej polityki rolnej, w którym płatności są powszechne, przyznawane do prowadzonej działalności rolniczej bez względu na członkostwo beneficjentów w organizacjach. Dlatego też w opinii ministerstwa ta propozycja nie może zostać wprowadzona jako dodatkowy warunek uzyskania płatności lub innych korzyści. Wymóg taki prowadziłby do nierównego traktowania spółdzielni. Nieuzasadnione byłoby wprowadzenie wyżej wymienionego warunku również ze względu na treść ustawy – Prawo spółdzielcze, która przewiduje przeprowadzenie lustracji przez spółdzielnie niezrzeszone w związkach rewizyjnych, dając tym samym swobodę prowadzenia działalności, w tym zrzeszania się, spółdzielniom. Zwracam również uwagę na to, że przywołany w propozycji art. 257b ust. 1 prawa spółdzielczego dotyczy sporządzania i publikacji do końca lutego każdego roku listy związków rewizyjnych, a nie podmiotu, do którego rolnicza spółdzielnia produkcyjna miałaby należeć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#RyszardBober">Czy do wcześniejszej dyskusji pan minister się odniesie, czy nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#StefanKrajewski">Myślę, że wszystko starałem się wyjaśnić…</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Były pytania…)</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#StefanKrajewski">Przy zmianie zawsze są obawy. Mam nadzieję, że nie będzie tu większych problemów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RyszardBober">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#RyszardBober">Stawiam wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#RyszardBober">Czy są inne wnioski? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#RyszardBober">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#RyszardBober">Kto z panów senatorów jest za przyjęciem ustawy w przedłożonym brzmieniu, bez poprawek? (3)</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#RyszardBober">Kto jest przeciwny? (6)</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#RyszardBober">Kto się wstrzymał? (0)</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#RyszardBober">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#RyszardBober">Stwierdzam, że komisja się wypowiedziała, ale w taki sposób, że nie przyjęła tego wniosku, więc będzie rozstrzygnięcie na posiedzeniu plenarnym.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#RyszardBober">Rozumiem, że panowie na posiedzeniu plenarnym nie złożą wniosku? Bo jeśli tak, to musielibyśmy zwoływać komisję. Jeżeli jest jakiś wniosek… Nie ma, dobra.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#RyszardBober">Przechodzimy do procedowania…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#StanisławPawlak">Jeszcze do tego punktu, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#StanisławPawlak">Zróbcie coś, żebyśmy nie byli stawiani w takiej sytuacji. Bo to, że zgłaszałem uwagi, nie znaczy, że jestem przeciwny rozwiązaniu problemu. Mam nadzieję, że po raz ostatni jesteśmy stawiani pod ścianą. Tak się nie robi, Panie Ministrze. Trzeba to zrobić w odpowiednim terminie, żeby nikogo do niczego nie przymuszać: ani Sejmu, ani Senatu, ani tym bardziej prezydenta Rzeczypospolitej. Proszę to wziąć pod uwagę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#RyszardBober">Jeszcze pozostał nam temat wyznaczenia sprawozdawcy…</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#RyszardBober">Tak?</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Senator Pawlak.)</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#RyszardBober">Pan senator Stanisław Pawlak przyjmuje…</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#komentarz">(Senator Stanisław Pawlak: Chyba za to, że dużo mówiłem…)</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#RyszardBober">No, jakieś wyróżnienie musi być.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#RyszardBober">Stwierdzam, że sprawozdawcą komisji będzie pan senator Stanisław Pawlak.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#RyszardBober">Przechodzimy… Panie Ministrze, jeszcze mam pytanie: która to jest zmiana w planie strategicznym? Możemy zrobić 7 zmian. Pytam w kontekście tego tematu, który był przedstawiony przez pana Łukasza Zbonikowskiego. Która to już zmiana?</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Czwarta.)</u>
          <u xml:id="u-55.10" who="#RyszardBober">Czwarta, tak? Czyli teoretycznie pozostały jeszcze 3.</u>
          <u xml:id="u-55.11" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-55.12" who="#RyszardBober">Czyli mamy jeszcze trochę więcej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-55.13" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-55.14" who="#RyszardBober">Nie, nie, to dotyczy tej perspektywy, tej wspólnej polityki rolnej do roku 2027. 3 lata będzie to jeszcze obowiązywało w tym brzmieniu, które zostało w tej chwili zaproponowane.</u>
          <u xml:id="u-55.15" who="#RyszardBober">Przechodzimy do punktu drugiego, dotyczącego ustawy o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych – druk senacki nr 270.</u>
          <u xml:id="u-55.16" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, Panie Ministrze. W związku z tym, że jest to również przedłożenie rządowe, proszę króciutko zreferować przedmiot proponowanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#StefanKrajewski">Zmiany w funduszach promocji są odpowiedzią na potrzeby branży rolno-spożywczej, która po wejściu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej jako jedna z wielu branż stanęła przed wyzwaniem, jakim jest zapewnienie konkurencyjności krajowej gospodarki w warunkach globalnego rynku. Od samego wejścia Polski do Unii Europejskiej reprezentanci branż postulowali podjęcie działań mających na celu stworzenie mechanizmu zapewniającego skuteczną promocję branżową, poprawę jakości produkowanych wyrobów oraz integrację branżową. Wzorem doświadczeń państw zachodnich podjęto działanie mające na celu wspieranie producentów sektora rolno-spożywczego, czyli przyjęto ustawę z dnia 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych, na mocy której utworzono 9 funduszy promocji: mleka, mięsa wieprzowego, mięsa wołowego, mięsa końskiego, mięsa owczego, ziarna zbóż i przetworów zbożowych, owoców i warzyw, mięsa drobiowego, ryb. Fundusz Promocji Roślin Oleistych został utworzony w sierpniu 2019 r.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#StefanKrajewski">Obecny kształt funduszy promocji jest wynikiem długotrwałych konsultacji społecznych, podczas których organizacje branżowe reprezentujące producentów wnioskowały, aby wpłaty na fundusze pobierane były od rolników i producentów produktów rolno-spożywczych. Warunkiem przyjęcia tego rozwiązania było ustalenie takiego składu komisji zarządzającej, w którym producenci będą mieli decydujący głos. Środkami funduszy promocji zarządzają wyłącznie przedstawiciele organizacji branżowych, tworząc 9-osobową komisję zarządzającą: 5 członków reprezentujących producentów, 3 członków reprezentujących przetwórców, 1 członek reprezentujący izby rolnicze. Środki finansowe funduszu promocji nie są środkami publicznymi w rozumieniu przepisów o finansach publicznych. Co prawda dyrektor generalny KOWR zapewnia obsługę prawną i techniczno-biurową funduszy promocji oraz komisji zarządzających, jednak koszty związane z realizacją tych zadań pokrywane są w całości ze środków funduszy promocji w wysokości 3,5% rocznych wpływów na poszczególne fundusze promocji.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#StefanKrajewski">Działania, które są prowadzone w ramach funduszy promocji, to udział w wystawach, targach, prowadzenie badań rynkowych dotyczących poszczególnych produktów, wspieranie badań naukowych i prac rozwojowych, kampanie w mediach, tj. w telewizji, radiu, internecie, reklamy w prasie, szkolenia producentów i przetwórców, udział krajowych organizacji branżowych w pracach specjalistycznych stałych i roboczych komitetów organizacji międzynarodowych. Środki funduszy mogą być przeznaczone również na sfinansowanie tzw. wkładu własnego organizacji branżowych na realizację kampanii promocyjnych i informacyjnych prowadzonych w ramach mechanizmów wspólnej polityki rolnej. W 2023 r. przeprowadzono łącznie 439 zadań finansowanych ze środków funduszy.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#StefanKrajewski">Nowelizacja ustawy, zaproponowane zmiany, które dotyczą głównie funduszu roślin oleistych, są odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez producentów i przetwórców roślin oleistych. Ustawa o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych obejmuje następujące zmiany.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#StefanKrajewski">Po pierwsze, do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na Fundusz Promocji Roślin Oleistych obowiązany będzie każdy podmiot, który nabywa towar od producenta, rozumianego jako wytwórca roślin oleistych, niezależnie od formy prawnej oraz rodzaju prowadzonej działalności. Dotychczas do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na Fundusz Promocji Roślin Oleistych są zobowiązani przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie przetwórstwa roślin oleistych, od swoich dostawców, bez względu na ich przeznaczenie. Zmiana ta podyktowana jest tym, że rynek roślin oleistych charakteryzuje się dużą dynamiką obrotu tymi roślinami przez innych uczestników rynku niż tylko przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie przetwórstwa roślin oleistych, wobec czego obecnie przyjęty w ustawie z 2019 r. system naliczania wpłat nie obejmuje wartości całego rynku i konieczna jest jego weryfikacja.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#StefanKrajewski">Po drugie, następuje rozszerzenie katalogu roślin oleistych o słonecznik, a tym samym pojawia się możliwość realizacji działań promujących ten produkt i jego przetwory. Było to oczywiste niedopatrzenie w ustawie z 2019 r., wynikające zapewne z faktu niewielkiego areału uprawy słonecznika, w tamtym okresie wynoszącego zaledwie kilka tysięcy hektarów. W ostatnich 5 latach uprawa słonecznika nabrała dużej dynamiki i obecnie areał uprawy to 40–50 tysięcy ha. W związku z tym zachodzi konieczność wprowadzenia proponowanej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#StefanKrajewski">Po trzecie, chodzi o umożliwienie prowadzenia działań, które będą wspierane przez Fundusz Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych oraz Fundusz Promocji Roślin Oleistych, w taki sposób, aby obejmowały również działania edukacyjno-informacyjne oraz inicjatywy badawczo-rozwojowe ukierunkowane na promocję wykorzystania biokomponentów i biopaliw ciekłych wytwarzanych z surowców rolnych. Zmiana wynika z tego, że sektor biopaliw stał się kluczowym odbiorcą polskiego rzepaku, albowiem 2/3 produkowanego w Polsce oleju rzepakowego kierowane jest do produkcji estrów metylowych kwasów tłuszczowych, tj. biodiesla. Z kolei w przypadku kukurydzy wdrożenie w Polsce benzyn silnikowych E10 do powszechnego obrotu, które nastąpiło w dniu 1 stycznia 2024 r., spowoduje według szacunków wzrost wykorzystania ziarna, głównie kukurydzy, na cele wytwórcze bioetanolu z dotychczasowego poziomu ok. 1 miliona t do 1,5 miliona t. Istotna rola biopaliw dla tych gałęzi produkcji rolnej w pełni uzasadnia potrzebę umożliwienia promowania rozwoju także tego kierunku zastosowania rodzimych surowców rolnych.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#StefanKrajewski">Po czwarte, chodzi o doprecyzowanie zapisów przez zaproponowanie technicznej zmiany polegającej na wprowadzeniu wyłącznie elektronicznej formy składania deklaracji wpłat na poszczególne fundusze promocji. Dotychczas deklaracje mogły być składane w 2 formach, tj. papierowej i elektronicznej. W celu zaoszczędzenia zarówno czasu, jak i kosztów, ograniczenia błędów przy wypełnianiu stosownego formularza, a także skrócenia czasu rozliczania wpłat przez KOWR, proponuje się wprowadzenie wyłącznie elektronicznej formy składania deklaracji. Z uwagi na potrzeby dostosowania się podmiotów obowiązanych do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na fundusze do elektronicznej formy składania deklaracji oraz fakt, że zobowiązania są rozliczane w okresach kwartalnych, proponuje się wprowadzenie 12-miesięcznego okresu przejściowego i wejście w życie tych przepisów po upływie I kwartału 2026 r., tj. 1 kwietnia 2026 r.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#StefanKrajewski">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej rozpatrzył projekt ustawy. Pojawiły się poselskie poprawki do ustawy. Na etapie drugiego czytania projektu ustawy zgłoszono propozycje poprawek obejmujących rozszerzenie katalogu produktów o produkty pszczele, tj. miód, pyłek kwiatowy, pierzgę, propolis oraz mleczko pszczele, które mogą być objęte wsparciem z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Propozycja Prawa i Sprawiedliwości dotyczyła 15% oraz tego, by przedstawiciel pszczelarzy był w komisji zarządzającej funduszem. W toku prac sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi osiągnięto kompromis pomiędzy pszczelarzami a producentami owoców i warzyw, od których pochodzą wpłaty na ten fundusz, polegający na przeznaczeniu z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw 5% maksymalnej kwoty środków finansowych przeznaczonych na realizację wszystkich zadań Funduszu Promocji Owoców i Warzyw w danym roku finansowym na działania dotyczące produktów pszczelich.</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#StefanKrajewski">21 lutego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na dwudziestym dziewiątym posiedzeniu uchwalił ustawę o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych. 414 posłów było za przyjęciem tych zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, pan mecenas. Prosiłbym, żeby króciutko, bo pan premier Pawlak za chwilę będzie miał w tej sali posiedzenie komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#SławomirSzczepański">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#SławomirSzczepański">Biuro Legislacyjne zgłosiło do procedowanej ustawy 3 uwagi.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#SławomirSzczepański">W uwadze pierwszej proponuje się doprecyzować proponowany przepis art. 6 ust. 2 pkt 6 zmienianej ustawy przez wskazanie, jakich wpłat dotyczy ten przepis, czyli analogicznie, jak ma to miejsce w przypadku pozostałych punktów zmienianego ust. 2, które odwołują się do wpłat na dany fundusz promocji. Ta propozycja poprawki jest konsekwencją dyrektywy wyrażonej w §10 Zasad techniki prawodawczej, zgodnie z którą do oznaczania w ustawie jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#SławomirSzczepański">W uwadze drugiej, dotyczącej przepisu art. 6 ust. 2a zmienianej ustawy, proponuje się zrezygnować z odniesienia do tego, że deklaracje są składane za pomocą systemu teleinformatycznego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, ponieważ wynika to z innego przepisu, a redakcja tego art. 6 ust. 2a sugeruje, że mogą być też składane w inny sposób niż za pomocą systemu teleinformatycznego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#SławomirSzczepański">I uwaga trzecia. W tej uwadze proponuje się zastąpić w przepisie art. 9 ust. 4d ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych wraz „realizacje” wyrazem „realizację”, by zapewnić spójność z pozostałymi przepisami zmienianego artykułu, tj. ust. 4, 4a, 4b i 4c. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#RyszardBober">Kto z panów senatorów ma uwagi do przedłożonej ustawy? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#RyszardBober">Czy pan reprezentujący związek pszczelarzy… Bo z informacji, które do mnie dotarły, wynika, że związek jest usatysfakcjonowany, że rzeczywiście udało się pogodzić interesy wasze i Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Te 5%, które macie, to może nie jest to, o czym była rozmowa, no ale to jest rzeczywiście jakaś kwota, która pozwoli sensownie promować miód i jego pochodne.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#AdrianBukowski">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#AdrianBukowski">Panowie Przewodniczący! Panie Ministrze! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#AdrianBukowski">Nawiązując najpierw do wypowiedzi pana przewodniczącego, powiem, że chyba najlepszy kompromis jest wtedy, kiedy nie zawsze… Inaczej: najlepszy kompromis jest wtedy, kiedy każda strona jest troszeczkę niezadowolona, bo to znaczy, że wszyscy poszli na ustępstwa i się dogadali. Tak, to były trudne rozmowy, ciężkie rozmowy, ale my bardzo doceniamy inicjatywę kierownictwa Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz wszystkich środowisk politycznych. Otrzymaliśmy wsparcie – mówię tu o wsparciu w działaniu – nastąpiło odnotowanie naszego problemu i była chęć pomocy w promocji polskich produktów pszczelich. Ta poprawka jest w naszej ocenie bardzo dobra, spełnia nasze oczekiwania. Jeżeli możemy tak powiedzieć, to z swojej strony zachęcamy wszystkich państwa do zagłosowania za tą poprawką. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, pan Łukasz Zbonikowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#ŁukaszZbonikowski">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#ŁukaszZbonikowski">Oczywiście to, co zaprezentował pan minister, jest bardzo dobre i, jak myślę, oczekiwane. Chciałbym jednak skorzystać z okazji i przed panami senatorami powtórzyć ten postulat, który wypowiedziałem na posiedzeniu sejmowej komisji rolnictwa. Mianowicie brakuje funduszu promocji roślin białkowych. Robienie specjalnie odrębnego nie ma sensu, bo jest za mała uprawa. Ona powinna być duża, ale w tej chwili jest za mała. Jednak fundusz olejowy jest idealny, żeby go rozszerzyć i poszerzyć o promocję roślin białkowych, tym bardziej że już jest w nim za pomocą wytrychu wprowadzona soja, ale tylko pod kątem pozyskiwania oleju. A przecież jeśli chodzi o rośliny białkowe, to jak myślę, nie trzeba nikogo związanego z rolnictwem przekonywać, ile wartościowych rzeczy one wprowadzają, szczególnie tych, które chcemy za pomocą ciężkich ekoschematów wprowadzić, jak choćby regeneratywne elementy glebowe, płodozmiany, zdrowe polskie białko, dla wegetarian też jest wiele ciekawych rzeczy. Tego jest u nas za mało. Myślę, że kiedyś doczekamy się tego, ale promocja by się przydała.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#ŁukaszZbonikowski">I druga sprawa związana z tym funduszem. To jest jedyny fundusz, którego dotyczy anomalia innej kadencji. W tym roku wszystkie pozostałe 8 funduszy ma koniec i początek kadencji, a w tym jest przesunięcie o 1,5 roku. To też byłby dobry moment, żeby zrównać te kadencje, po prostu zrobić okres przejściowy. No ale to jest taka techniczna sprawa. Warto o te rośliny białkowe w Polsce powalczyć, dzisiaj ich uprawa jest mało rozwinięta, a powinna być o wiele bardziej. Kiedyś z kukurydzą było słabo, a teraz bardzo dominuje. Może się tego doczekamy, Panie Ministrze. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, pan senator przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Ministrze, nie mam przy sobie ustawy matki, ale czy ekologia nie była przy funduszu oleistym? Bo już nie pamiętam, w co, w który fundusz jest włączona ekologia.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Promocja…)</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pszczelarstwo to…)</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#JerzyChróścikowski">Nie, nie pszczelarstwo. Promocja ekologicznych…</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#komentarz">(Głos z sali: We wszystkich.)</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#JerzyChróścikowski">We wszystkich? Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, Panie Ministrze, o odniesienie się do uwag Biura Legislacyjnego Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#StefanKrajewski">Stanowisko ministra rolnictwa i rozwoju wsi jest takie. Jeśli chodzi o pierwszą poprawkę, to nie ma potrzeby doprecyzowania, że chodzi o wpłatę na dany fundusz promocji. Przepis ten jest identyczny z art. 6 ust. 2 pkt 2 zmienianej ustawy, który wszedł w życie w 2009 r. i przez kilkanaście lat obowiązywania norma ta nie budziła żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Powyższe wynika z brzmienia pozostałych przepisów zmienianej ustawy dotyczących wpłat na fundusz, m.in. z art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. a, zgodnie z którym w deklaracjach jest wskazana wysokość zobowiązania na rzecz danego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#StefanKrajewski">Jeśli chodzi o poprawkę drugą, to art. 6 ust. 2a uszczegóławia jedynie możliwy sposób złożenia deklaracji, czyli za pomocą systemu teleinformatycznego. Z przepisu tego, czytanego łącznie z art. 6 ust. 2, wynika, że deklaracja może być złożona wyłącznie za pomocą systemu teleinformatycznego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa po dokonaniu stosownego uwierzytelnienia. Przyjęta redakcja art. 6 ust. 2a w naszej opinii nie wprowadza wątpliwości interpretacyjnych, służy jedynie lepszemu zrozumieniu i komunikatywności norm dotyczących składania deklaracji do Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#StefanKrajewski">Jeśli chodzi o trzecią propozycję poprawki, to zastosowanie wykładni językowej art. 9 ust. 4d z wyrazem „realizacje” oraz takiej samej wykładni tego samego przepisu z wyrazem „realizację” zamiast „realizacje” prowadzi do wyprowadzenia identycznej normy prawnej. Nie ma zatem potrzeby dokonywania proponowanej zmiany wyrazu „realizacje” na wyraz „realizację”, ponieważ przepis art. 9 ust. 4d gwarantuje właściwe i zgodne z intencją wnioskodawcy jego stosowanie.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#StefanKrajewski">Podsumowując, powiem, że strona rządowa wnosi o odrzucenie wszystkich 3 proponowanych poprawek oraz o przyjęcie ustawy w przedłożonym kształcie. Ze względu na termin wejścia w życie ustawy, określony na dzień 1 kwietnia 2025 r., wnioskujemy o przekazanie ustawy do podpisu pana prezydenta. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#StefanKrajewski">I jeszcze odniosę się do tych pytań strony społecznej. Soja znajduje się w funduszu roślin oleistych, a bób i groch są w Funduszu Promocji Owoców i Warzyw, tak więc część roślin białkowych jest oczywiście ujęta w tych funduszach. Jeżeli będą się pojawiać jakieś głosy z branży, to oczywiście będziemy je szczegółowo analizować i wprowadzać ewentualne zmiany, tak jak w tym przypadku. Pszczół i produktów pszczelich nie było na początku, zostały wprowadzone i dzisiaj wierzymy w to, że to znacznie poprawi i promocję, i działania na rzecz polskiego miodu, pszczelarstwa. A korzystając z okazji, zachęcam wszystkich, żeby kupować miody z oznaczeniem „Produkt polski”, bo ono oznacza, że on powstał w Polsce, nie został sprowadzony gdzieś spoza granic. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#RyszardBober">Nie ma więcej uwag.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#RyszardBober">Czy w związku z tym ktoś z panów senatorów jeszcze… Nie.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#RyszardBober">Chciałbym postawić wniosek o…</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#RyszardBober">Przepraszam, pan mecenas chciałby jeszcze się odnieść?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#SławomirSzczepański">Nie, Panie Senatorze. Ja oczywiście podtrzymuję w całości poprzednie uwagi…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#RyszardBober">Rozumiem, rozmawialiśmy o tym wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#RyszardBober">Nikt nie przyjął tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#RyszardBober">W związku z tym składam wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#RyszardBober">Kto z pań i panów senatorów… panów senatorów – przepraszam, bo jesteśmy w męskim gronie – jest za przyjęciem ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych, zawartej w druku nr 270, bez poprawek? (9)</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#RyszardBober">Stwierdzam, że komisja jednogłośnie zaopiniowała pozytywnie ustawę o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych, w przeciwieństwie do poprzedniej ustawy, ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej. W tamtym przypadku nie zajęła stanowiska: 3 głosy za, 6 głosów przeciwnych i nikt się nie wstrzymał. Taka będzie rekomendacja dla pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#RyszardBober">Pozostał nam jeszcze temat senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#RyszardBober">Kto z panów senatorów jest ochoczy?</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#komentarz">(Senator Jerzy Chróścikowski: Senator Pupa, bo dużo o miodzie mówi.)</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#RyszardBober">Tak?</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, on jest miodowy.)</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#RyszardBober">On jest miodowy?</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Słodziak.)</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#RyszardBober">Słodziak, tak?</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#RyszardBober">Panie Senatorze, rozumiem, że z wielkim zadowoleniem przyjmuje pan…</u>
          <u xml:id="u-69.14" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Pupa: Lepszym pszczelarzem jest senator Chróścikowski.)</u>
          <u xml:id="u-69.15" who="#RyszardBober">No, nie przekomarzajcie się.</u>
          <u xml:id="u-69.16" who="#RyszardBober">Weźmiesz?</u>
          <u xml:id="u-69.17" who="#komentarz">(Senator Jerzy Chróścikowski: No dobrze, niech będzie.)</u>
          <u xml:id="u-69.18" who="#RyszardBober">Rozumiem, że nie ma innych propozycji i pan senator Chróścikowski będzie sprawozdawcą Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zmiany ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-69.19" who="#RyszardBober">Wyczerpaliśmy porządek dzisiejszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-69.20" who="#RyszardBober">Dziękuję państwu za przybycie, za udział w posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-69.21" who="#RyszardBober">Ja tylko chcę jeszcze nadmienić, wracając do poprzedniego punktu, że pochylimy się nad tym, panie Łukaszu, ale prosiłbym, żebyśmy procedowali zdecydowanie wcześniej, na etapie sejmowym te uzgodnienia, bo Senat jest ograniczony w swych kompetencjach co do procedowania takich poprawek, które wykraczają poza materię ustawy. Poza tym ta informacja o tym, że jest nierówność podmiotów, czyli te spółdzielnie, które nie są zrzeszone… No, do 15 marca trudno by było im się zorganizować. I to jest tylko ta wątpliwość dotycząca nierówności podmiotów w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-69.22" who="#RyszardBober">Dziękuję jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-69.23" who="#RyszardBober">Zamykam posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-69.24" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 16 minut 53)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>