text_structure.xml 104 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 10 minut 31)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodnicząca Janina Sagatowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JaninaSagatowska">Dzień dobry państwu. Witam serdecznie na szóstym posiedzeniu Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JaninaSagatowska">Witam oczywiście wszystkich państwa senatorów. Dziękuję za przybycie. Będziemy rozpatrywać ustawę najważniejszą dla państwa, dla różnych instytucji, dla społeczeństwa, jaką jest zawsze ustawa budżetowa, taka konstytucja życia społecznego, gospodarczego itd. Wzbudza ona zawsze wśród zainteresowanych duże zainteresowanie… no, poruszenie też, oczywiście, bo każdy czegoś chce, kołdra zawsze jest za krótka i przydałoby się coś więcej. Nawet jak jest dużo, to zawsze przydałoby się więcej.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JaninaSagatowska">Ale myślę, że tak na wstępie, zanim przedstawię porządek i poproszę o jego zatwierdzenie, a także podziękuję w ogóle za tak liczne przybycie wszystkim przedstawicielom ministerstwa, służb, KRUS, ZUS, inspekcji… Dziękuję wszystkim za to, że uczestniczycie w tym posiedzeniu, że zechcieliście tutaj być z nami i ewentualnie podzielić się swoimi uwagami co do potrzeb czy nawet jeszcze zmian w budżecie – po to jest komisja, po to jest Senat jako druga Izba. Ale właśnie przez to, że jest nas tu dużo, że dużo jest tu inspekcji, służb, a także z tej racji, że są też posiedzenia innych komisji, prosiłabym… To znaczy nie ograniczam, ale proszę o takie w miarę skondensowane przedstawianie waszych tematów, żebyśmy mogli sprawnie i w miarę szybko procedować, co nie znaczy, że źle czy pochopnie i z pominięciem najważniejszych zagadnień. Chodzi o to, żebyśmy procedowali naprawdę sprawnie, bo państwo senatorowie są też w innych komisjach i… Ale nic nie ograniczamy, to jest tylko taki apel.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JaninaSagatowska">Witam… Chciałabym powitać przybyłych gości. Jest bardzo długa lista. Przepraszam od razu, że nie będę witać wszystkich imiennie, z nazwiska, bo np. panu ministrowi towarzyszy cała rzesza bardzo zacnych osób, współpracowników z ministerstwa, ale samo ich wyliczanie potrwałoby troszkę. Tak więc pozwolą państwo, że przywitam głównych szefów służby czy ministerstwa, a wszystkich innych powitam in gremio. Niech każdy poczuje, że jest bardzo serdecznie witany i goszczony tutaj, w Senacie.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JaninaSagatowska">Witam serdecznie panią Katarzynę Łażewską-Hrycko, czyli głównego inspektora pracy. To pani, tak? Miło mi. To od razu się zapoznamy. Znamy już z posiedzenia panią rzecznik praw dziecka, panią Monikę Hornę-Cieślak. Witam serdecznie. Dziękuję, że osobiście pani przybyła, dziękuję też za materiał, który pani osobiście dzisiaj dostarczyła do komisji. Dziękuję bardzo. Witam pana Sebastiana Gajewskiego – też już gościł w Senacie, miałam przyjemność go słuchać – podsekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jest na sali pani Katarzyna Nowakowska, też podsekretarz stanu… To pani? Oczywiście jest tutaj też cały zespół ludzi towarzyszących panu ministrowi i pani minister. Państwa także witam serdecznie. Witam pana Andrzeja Bidę, dyrektora generalnego Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych…</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JaninaSagatowska">Jeszcze nie przybył, ale może przybędzie. Jest rozpiska podająca, kto kiedy ma przedstawiać swój budżet, w jakich godzinach. No, ale już go witamy.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JaninaSagatowska">Aha, tak.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JaninaSagatowska">Witam jeszcze bardzo serdecznie panią Sylwię Dudzik, zastępcę prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, i wszystkich… Ktoś chyba jeszcze przybędzie, bo nie podpisał… Niemniej jednak wszystkich innych bardzo serdecznie witam.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JaninaSagatowska">Porządek nasz, tak jak mówiłam, obejmuje 1 punkt, ale bardzo szeroki. W porządku obrad jest rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2024 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania naszej komisji, a więc są to części: „Państwowa Inspekcja Pracy”, „Rzecznik Praw Dziecka”, „Praca”, „Zabezpieczenie społeczne”, „Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych”, „Rodzina”, „Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego”, „Zakład Ubezpieczeń Społecznych”, „Rezerwy celowe”, „Budżety wojewodów ogółem”, a także planów finansowych Funduszu Pracy, Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Funduszu Emerytalno-Rentowego, Funduszu Prewencji i Rehabilitacji, Funduszu Administracyjnego, Funduszu Emerytur Pomostowych, Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Funduszu Solidarnościowego.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JaninaSagatowska">Czy są uwagi? Taki jest nasz porządek. Czy są uwagi do przedstawionego porządku? Nie ma, więc przyjmuję, że zatwierdziliśmy nasz porządek obrad.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JaninaSagatowska">I przystępujemy niezwłocznie do rozpatrzenia punktu pierwszego, czyli do rozpatrzenia części 12 budżetu „Państwowa Inspekcja Pracy”.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo panią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Pani Przewodnicząca! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Postaram się mówić zwięźle i krótko, ale przedstawić kilka najważniejszych informacji na temat budżetu Państwowej Inspekcji Pracy. Omawiany na dzisiejszym posiedzeniu projekt budżetu Państwowej Inspekcji Pracy na 2024 r. po pracach komisji sejmowych jest tożsamy z projektem przekazanym Wysokiej Komisji na początku grudnia 2023 r. Ponieważ w przedłożonym materiale staraliśmy się dosyć szczegółowo zaprezentować zarówno plan dochodów, jak i wydatków, a w części pierwszej materiału zaprezentowaliśmy ogólne informacje o urzędzie, zadania i działania, które przewidziane zostały do realizacji w 2024 r., postaram się ograniczyć moje wystąpienie do najistotniejszych informacji.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Rozpocznę od przybliżenia planu dochodów. Na 2024 r. oszacowaliśmy je na kwotę 3 milionów 7 tysięcy zł, wyższą od planu na 2023 r. o 535 tysięcy zł głównie w wyniku planowania wyższych dochodów z tytułu wpływów ze sprzedaży składników majątkowych oraz grzywien i kar pieniężnych od osób fizycznych, prawnych i innych jednostek organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Przechodzę do wydatków. Zaplanowane zostały w kwocie 551 milionów 478 tysięcy, czyli są wyższe od wydatków określonych w ustawie budżetowej na rok 2023 z dnia 15 grudnia 2022 r. o 21,6%, a po uwzględnieniu przekazanego przez Ministerstwo Finansów prognozowanego średniorocznego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych na 2024 r. w wysokości 106,6% planowane wydatki rosną realnie o 14,1%. Kwota wzrostu to 98 milionów 45 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Chciałabym przede wszystkim przedstawić Wysokiej Komisji przyczynę tego wzrostu. Najważniejszą z nich jest wzrost funduszu wynagrodzeń o 22,1%, tj. o kwotę 59 milionów 902 tysięcy zł. Wzrost ten wynika z przyjętego w czerwcu 2023 r. wzrostu wynagrodzeń pracowników inspekcji z wyłączeniem osób objętych mnożnikowym systemem wynagrodzenia o 20%, przy założeniu przez Radę Ministrów wynoszącego 6,6% wzrostu dla sfery budżetowej, co miało stanowić element stopniowego przywracania atrakcyjności wynagrodzeń w Państwowej Inspekcji Pracy oraz planowanego wzrostu zatrudnienia o dodatkowe 50 etatów, co skutkuje wzrostem funduszu wynagrodzeń o 2,1%. Od 2019 r. obserwujemy zmniejszenie zainteresowania zatrudnieniem w inspekcji zwłaszcza osób z wykształceniem technicznym, a prowadzone nabory nie przynoszą oczekiwanych efektów. Przy planowanym na 2024 r. przeciętnym wynagrodzeniu brutto w gospodarce narodowej w wysokości 7 tysięcy 824 zł nawet 20-procentowy wzrost wynagrodzeń nie przywróci atrakcyjności wynagrodzeń w Państwowej Inspekcji Pracy. W 1999 r. przeciętne wynagrodzenie w Państwowej Inspekcji Pracy stanowiło ponad dwukrotność przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, co pozwalało na zatrudnienie w urzędzie wysoko wykwalifikowanej kadry technicznej i prawniczej.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Przejdę teraz do kolejnej grupy wydatków, w której następuje istotny dla urzędu wzrost. Są to pozostałe wydatki bieżące, wzrastające w stosunku do planu określonego w ustawie budżetowej na 2023 r. o kwotę 13 milionów 173 tysięcy zł, co stanowi wzrost o 14,7%. Grupa ta obejmuje szeroko rozumiane wydatki administracyjne, tj. m.in. czynsze, zakup energii, usługi porządkowe, ochronę, monitoring, dozór mienia, usługi informatyczne, pocztowe, remonty, zakupy materiałów i wyposażenia, użytkowanie rozległej sieci PIP WAN. W grupie tej są także inne wydatki związane z bieżącą działalnością inspekcji, takie jak np. wydatki na podróże służbowe, na szkolenie pracowników, odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, podatki i opłaty, a także usługi w ramach działalności prewencyjno-promocyjnej.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Na wzrost pozostałych wydatków bieżących wpływa utrzymująca się nadal wysoka inflacja i dwukrotny wzrost minimalnego wynagrodzenia, które spowodują konieczność podnoszenia wynagrodzeń za świadczone usługi przez podmioty gospodarcze w zawartych przez urząd umowach wieloletnich, wzrost cen energii, intensyfikacja działalności prewencyjno-promocyjnej, a także wzrost odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, który w wyniku przyjęcia do wyliczenia, zgodnie z wytycznymi ministra finansów, prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2023 r. w wysokości 6 tysięcy 474 zł wzrasta o prawie 50%. Na wzrost wydatków znacząco wpływa również konieczność zabezpieczenia środków na wydatki, które nie występowały w 2023 r., np. takie jak wyposażenie stanowisk pracy wraz z dodatkową powierzchnią dla nowo zatrudnionych pracowników, wymiana na laptopy komputerów stacjonarnych oraz przestarzałych technologicznie 5- i 6-letnich laptopów dla inspektorów pracy oraz konieczność wyposażenia wszystkich inspektorów pracy w służbowe telefony komórkowe, co jest niezbędne do realizacji ich zadań.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Kolejnym istotnym czynnikiem zwiększenia planu wydatków inspekcji na 2024 r. jest wzrost w grupie wydatków majątkowych o 85,3%, co wynika głównie z konieczności poniesienia wydatków, które nie wystąpiły w 2023 r., dotyczących planowanych zakupów informatycznych na nowy sprzęt do obsługi elektronicznego systemu obiegu dokumentów oraz 21 serwerów dla jednostek organizacyjnych Państwowej Inspekcji Pracy za łączną kwotę 9 milionów 932 tysięcy zł. Pozostałe zakupy majątkowe dotyczą głównie zakupu nieruchomości na siedzibę oddziału inspekcji w Krakowie, tj. oddziału w Nowym Sączu, na kwotę 7 milionów zł i zakupu środków transportu na kwotę 2 milionów 245 tysięcy.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Poza wydatkami na zakupy inwestycyjne w 2024 r. konieczna jest realizacja wydatków inwestycyjnych, budowlanych rozpoczętych w latach poprzednich, związanych z przejętymi w trwały zarząd obiektami przeznaczonymi na siedziby naszych jednostek lub oddziałów. Największą pozycję w tej grupie stanowią wydatki związane z kontynuacją przebudowy siedzib przyjętych w trwały zarząd Państwowej Inspekcji Pracy w 2021 r., tj. Okręgowego Inspektoratu Pracy w Łodzi oraz Okręgowego Inspektoratu Pracy we Wrocławiu – Oddział w Kłodzku na łączną kwotę 3 milionów 417 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Tyle na temat wzrostu wydatków. W przedłożonym projekcie w jednej grupie wydatków mamy też spadek wydatków w stosunku do wydatków poprzedniego roku. Jest to grupa świadczeń na rzecz osób fizycznych, gdzie spadek wydatków o 5,9% wynika głównie z odwołania od 1 lipca stanu zagrożenia epidemicznego.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Na 2024 r. w ramach finansowania projektów z udziałem środków Unii Europejskiej niepodlegających zwrotowi urząd zaplanował 11 tysięcy zł na kontynuację realizacji programu wymiany inspektorów pomiędzy krajowymi inspekcjami pracy, realizowanej pod auspicjami Komitetu Wyższych Inspektorów Pracy – SLIC.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#KatarzynaŁażewskaHrycko">Pani Przewodnicząca! Panie i Panowie Senatorowie! Na zakończenie swojego wystąpienia zwracam się z prośbą o pozytywne zaopiniowanie budżetu Państwowej Inspekcji Pracy na rok 2024. Oczywiście razem ze współpracownikami jestem do państwa dyspozycji. To, co chciałabym jeszcze raz na koniec podkreślić, to najważniejsza dla nas kwestia, którą jest rzeczywiście wzrost budżetu na wynagrodzenia dla pracowników, bo obserwujemy stały i systematyczny odpływ wysoko wykwalifikowanych kadr, a one są niezbędne do realizacji zadań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo. Czy są pytania?</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JaninaSagatowska">Pani tak szczegółowo i bardzo klarownie to przedstawiła, tak że nie widzę… A, jest pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">(Senator Agnieszka Gorgoń-Komor: Tak, bardzo króciutko.)</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JaninaSagatowska">Proszę, Pani Senator, Pani Doktor.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Tu musi pani nacisnąć…)</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JaninaSagatowska">Z prawej strony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#AgnieszkaGorgońKomor">Dziękuję bardzo za to rzetelne przedstawienie projektu budżetu. Oczywiście my dostaliśmy, dostarczone do naszych skrzynek senatorskich, opinie i stanowiska Rady Ochrony Pracy w sprawie programu działań Państwowej Inspekcji Pracy. Mówimy tutaj o budżecie, ale, żeby coś zaopiniować, musimy też zapoznać się z państwa działalnością. I tutaj chylę czoła, bo zapoznałam się z tym programem działania i widzę, że państwo chcecie wzmożyć kontrole, chcecie kontrolować też bezpieczeństwo ludzi, którzy wykonują prace budowlane czy w górnictwie, co jest bardzo zasadne. Rada rekomenduje państwa stanowisko, a zatem my jako senatorowie, jako parlamentarzyści możemy… Ja przynajmniej nie mam żadnych uwag oprócz takiej, że widzimy znaczący nakład na wzrost zarobków osób, które mogłyby pełnić funkcje zgodnie ze swoimi kompetencjami. Tak jak pani powiedziała, nie zawsze są to atrakcyjne miejsca pracy, mimo takich wynagrodzeń, o których pani tutaj mówiła, więc żeby zwiększyć atrakcyjność, żeby specjaliści, eksperci chcieli pracować w Państwowej Inspekcji Pracy, uważam, że ten budżet powinien być przez nas zaakceptowany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JaninaSagatowska">Czy są uwagi? Nie ma. Nie ma uwag. Będziemy później…</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JaninaSagatowska">Nie ma uwag, więc przystępujemy do rozpatrywania części dotyczącej rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JaninaSagatowska">Proszę, Pani Minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MonikaHornaCieślak">Szanowna Pani Przewodnicząca! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MonikaHornaCieślak">Bardzo dziękuję za możliwość zabrania głosu i za możliwość przedstawienia budżetu rzecznika praw dziecka na rok 2024. Państwo Senatorowie, na początku grudnia został przesłany projekt budżetu sporządzony jeszcze przez mojego poprzednika. Teraz przesłałam państwu projekt budżetu, który przygotowałam już ja, z racji tego, że…</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Przewodnicząca Janina Sagatowska: Dziękujemy bardzo… Przepraszamy, że było troszkę… Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#komentarz">(Przewodnicząca Janina Sagatowska: Za ten zwrot do pracy dziękujemy państwu…)</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#MonikaHornaCieślak">Budżet przedstawiony przez mojego poprzednika opiewał na kwotę 26 milionów. Ja bym prosiła o życzliwe przyjęcie, o przychylność wobec budżetu w wysokości 31 milionów 4 tysięcy.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#MonikaHornaCieślak">Przede wszystkim tak na wstępie chciałabym powiedzieć, że kandydując na urząd rzeczniczki, a także już pełniąc ten urząd, jestem w kontakcie zarówno z samymi pracownikami, jak i z młodzieżą. Ten budżet został tak zaprojektowany również z racji tego, że rozmawiałam z młodymi osobami o tym, jak oni by chcieli, żeby wyglądał urząd Rzecznika Praw Dziecka. I te młode osoby powiedziały mi, że marzy im się tzw. rzecznikobus, czyli żebyśmy byli w terenie, w Polsce, także w miejscach zapomnianych, trudno dostępnych, żebyśmy mogli mówić o dzieciństwie, ale w sposób taki, żeby to dzieciństwo łączyło, żebyśmy byli tam z ofertą edukacyjną, czyli np. uczyli pierwszej pomocy, mieli zajęcia edukacyjne dotyczące zdrowia psychicznego. Chodzi o to, żebyśmy byli takim zespołem, który przyjeżdża i mówi o tym właśnie, że dzieciństwo jest ważne, że dzieciństwo nie może być w kontrze do czegoś. Mamy w tym zakresie określoną ofertę edukacyjną. Chcielibyśmy więc ten rzecznikobus kupić, chcielibyśmy go urządzić i chcielibyśmy po prostu być w kraju. Tak jak powiedziałam, osoby młode bardzo mnie proszą o to, żebyśmy byli w takich miejscach w Polsce, które np. są wyłączone komunikacyjnie albo które są zapomniane. Osoby młode bardzo mnie też proszą o to, żebyśmy zorganizowali festiwal pasji, bo chcieliby pokazać, że osoby młode w Polsce mają pasję, mają moce, mają siłę, mają marzenia. I chcieliby się tymi marzeniami podzielić zarówno ze swoimi rówieśnikami, jak i z osobami dorosłymi. Chcielibyśmy też po raz pierwszy w historii zorganizować20 listopada kongres praw dzieci i młodzieży. Data szczególna, dlatego że obchodzimy trzydziestą piątą rocznicę uchwalenia Konwencji o prawach dziecka. Chcielibyśmy, żeby osoby młode w towarzystwie ekspertów, nauczycieli, osób dorosłych mówiły też o swojej wizji świata, o tym, co jest dla nich ważne, co jest dla nich potrzebne, żeby to było pewne miejsce dialogu.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#MonikaHornaCieślak">Rzeczą dla mnie priorytetową jest telefon zaufania rzeczniczki praw dziecka: 800 12 12 12. Wczorajsze dane dotyczące kryzysu zdrowia psychicznego są nadal alarmujące, więc chcę bardzo rozpromować ten numer. Chcemy też, żeby więcej osób było zatrudnionych do obsługi telefonu zaufania, żebyśmy mogli odpowiadać na zapotrzebowanie, które cały czas jest i które niestety rośnie. Marzy nam się, żeby w Biurze Rzecznika Praw Dziecka były 2 zespoły jako odpowiedź na problemy osób młodych. Jeden to byłby zespół do spraw ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży; po raz pierwszy taki zespół by powstał, właśnie jako odpowiedź na sytuację, z którą się mierzymy. I chcielibyśmy, ażeby w tym zespole chociaż na małą cząstkę etatu był zatrudniony lekarz psychiatra, który by nam pomagał w obsłudze telefonu zaufania, a także doradzał w sytuacjach, które dotyczą osób młodych. Drugi zespół to byłby zespół do spraw bezpieczeństwa w sieci i nowych technologii. Jak wiemy, teraz rzeczywistość i funkcjonowanie dzieci to nie jest tylko rzeczywistość offline, ale też online. I chcemy tutaj też z pełną świadomością być odpowiedzią na potrzeby dzieci, na problemy, z którymi dzieci spotykają się w sieci. Patostreaming, afera Pandora Gate, wykorzystywanie wizerunków dzieci… Jest tu bardzo duży obszar do działania.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#MonikaHornaCieślak">Jak państwo już wiecie, moje serce zawsze szybciej bije, kiedy mówimy o legislacji. Marzy mi się, żeby Biuro Rzecznika Praw Dziecka było takim miejscem, gdzie będziemy przygotowywać różne projekty aktów prawnych, które potem będziemy przedstawiać – mam nadzieję, że również państwu, że będziemy mieli do tego okazję – a które zmierzałyby do tego, żeby poprawić sytuację dzieci. A do tego, żeby był akt prawny jest potrzebny legislator. Jest też potrzebne to, żeby te akty prawne były jak na najwyższym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#MonikaHornaCieślak">Rzeczą, która również jest bardzo ważna i potrzebna, jest też… Chcemy, żeby urząd Rzecznika Praw Dziecka był miejscem, które koordynuje współpracę ze środowiskami społecznymi, żeby urząd Rzecznika Praw Dziecka nie zamykał drzwi na głosy społeczne, nie zamykał drzwi na głosy osób młodych. Oczywiście nigdy nie przyjdzie mi do głowy, żeby te drzwi zamykać, chcielibyśmy po prostu, żeby potrzeby społeczne były również zaspokojone. Wczoraj chociażby byłam na spotkaniu z osobami młodymi, które mi sygnalizowały, że potrzebują pomocy np. przy młodzieżowych radach, które powstają, i bardzo liczą na pomoc rzecznika w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#MonikaHornaCieślak">Teraz 2 ważne strategie. Ustawa Kamilka z Częstochowy wprowadziła narodową strategię walki z przemocą wobec dzieci. Ona jest do przygotowania, a potem do wdrożenia. Druga to strategia walki z przemocą seksualną; ona już została przyjęta 17 października. W obu tych strategiach zadania rzecznika praw dziecka są jasno uszczegółowione. Ja czuję dużą odpowiedzialność za tę ustawę, ale także za to, żeby te strategie były realne, żeby pomagały i żeby były wprowadzane rozwiązania systemowe, które mają wzmocnić bezpieczeństwo dzieci w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#MonikaHornaCieślak">Oprócz tego oczywiście następuje też wzrost wynagrodzeń, bo muszą rosnąć. Jeżeli mówimy o dzieciństwie, mówimy o sytuacjach bardzo kryzysowych… A Biuro Rzecznika Praw Dziecka mierzy się również z bardzo dużymi kryzysami dzieci, kiedy musimy bardzo szybko reagować. Po to, żeby osoby zatrudniane chciały w ogóle podjąć pracę u rzecznika, a także po to, żeby dane osoby utrzymały stanowiska, oczywiście potrzebny jest też wzrost wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#MonikaHornaCieślak">Takie są nasze, no, marzenia – tak to nazywam – jeżeli chodzi o to, co myślimy, dyskutując z osobami młodymi, a także z ekspertami. Chcielibyśmy też rozpocząć działania edukacyjne, to znaczy chciałabym bardzo, żeby rzecznik praw dziecka organizował przynajmniej raz w miesiącu takie otwarte szkolenia dla rodziców, dla nauczycieli, ale także dla osób młodych, gdzie np. mówilibyśmy o bezpieczeństwie w sieci, gdzie mówilibyśmy np. o tym, jak reagować, kiedy dziecko mówi o tym, że jest krzywdzone, jak reagować, kiedy mówi, że ma myśli samobójcze. To wszystko to są zadania rzecznika praw dziecka. Bardzo mi zależy na tym, żeby je realizować. Jestem do tego gotowa. Mam w sobie bardzo dużo siły w tym zakresie, mam też wspaniałych współpracowników.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#MonikaHornaCieślak">Tak że byłabym bardzo wdzięczna za przychylenie się do mojej prośby, za przychylność dla tego budżetu właśnie w wysokości, w kwocie 31 milionów 4 tysięcy. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JaninaSagatowska">Ma pani siłę przekonywania, bo Sejm zwiększył tę kwotę, tak że…</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak: Bardzo z tego powodu się cieszę.)</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JaninaSagatowska">Senat pewnie też…</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JaninaSagatowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JaninaSagatowska">Teraz też pani senator, pani doktor?</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#komentarz">(Senator Agnieszka Gorgoń-Komor: Mam króciutkie pytania…)</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JaninaSagatowska">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AgnieszkaGorgońKomor">Bardzo się cieszę z tego budżetu i z tego, że Sejm go zwiększył, bo sytuacja jest nagląca, jak wynika właśnie z wczorajszych statystyk.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#AgnieszkaGorgońKomor">Mam pytania merytoryczne nie do końca dotyczące budżetu, ale myślę, że pani rozwieje moje wątpliwości. Czy nauka BLS przez dzieci to będzie jakiś ogólnopolski projekt? Widzę, że młodzi chcą się uczyć. Niejednokrotnie bywa tak przy zatrzymaniach krążenia, w nagłych stanach zagrożenia życia, że dzieci są mądrzejsze od dorosłych i podejmują akcje reanimacyjne; widzimy to w naszym kraju. Tak że można by jeszcze z Komisją Edukacji czy w ogóle z ministerstwem edukacji włączyć ten wątek np. do podstaw programowych w szkole podstawowej czy średniej, żeby tego nie uczyć tylko tak z doskoku, nie tylko przy takich otwartych drzwiach, jak są jakieś święta, tylko żeby to był cykliczny projekt.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#AgnieszkaGorgońKomor">Mówiła pani o zespole do spraw bezpieczeństwa w sieci. Czy to też będzie obejmowało kwestię fali hejtu, np. hejtowania dzieci przez dzieci, takie sprawy, czy chodzi tylko o takie ogólne bezpieczeństwo? Czy będziecie państwo realizować taki projekt? Bo to też jest dosyć naglące, to jest związane ze zdrowiem psychicznym dzieci, z alienacją w środowisku, w grupach rówieśniczych. Gdyby pani rozwinęła ten wątek… Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JaninaSagatowska">Bardzo proszę, Panie Rzecznik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MonikaHornaCieślak">Oczywiście temat przemocy rówieśniczej czy hejtu jest też dla mnie priorytetem. Te zadania będziemy realizować dwuetapowo, czyli, po pierwsze, poprzez zespół zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, a z drugiej strony działając w zakresie bezpieczeństwa w sieci, bo do wykluczenia rówieśniczego dochodzi zarówno w świecie online, jak i w świecie offline. Po to byłyby te 2 zespoły, po to, żebyśmy umieli reagować w tych 2 rzeczywistościach, w których dzieci funkcjonują. I na pewno będziemy podejmować kroki w tym zakresie, również takie właśnie psychoedukacyjne, z ekspertami. Tak jak mówiłam, będziemy mieć ofertę edukacyjną, którą będziemy kierować chociażby do szkół, jak również do innych miejsc, w których przebywają osoby młode. Chcemy je uczyć tego, jak rozwiązywać konflikty, chcemy też je uczyć reagowania, rozumienia, co się z nimi dzieje, kiedy pojawiają się trudne sytuacje. Myślę, że zdobywanie umiejętności rozumienia swoich emocji, rozumienia w ogóle tego, co z nami się dzieje w trudnych sytuacjach, jest w ogóle działaniem profilaktycznym i prewencyjnym w tym zakresie. A żeby to wszystko się wydarzyło, potrzebujemy ekspertów, którzy na tej tematyce się znają i potrafią przygotować określone treści takiego programu, który będziemy mogli zaoferować dzieciom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JaninaSagatowska">Pan senator Majer, Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#RyszardMajer">Pani Przewodnicząca! Państwo Ministrowie! Szanowni Goście!</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#RyszardMajer">Pani Minister, jedno pytanie dotyczące zwiększenia budżetu. Czy w ramach tego zwiększenia budżetu znalazły się również środki na zwiększenie albo na budowę zespołów kontrolnych rzecznika praw dziecka? To jest pytanie, które z uporem maniaka zadaję kolejnym rzecznikom, poprzedniemu ministrowi też zadawałem, niestety praktyka była taka, że zawsze było za mało pieniędzy na te zespoły kontrolne. Wyglądało to w ten sposób, że rzecznik, otrzymując interwencję np. z placówki opiekuńczo-wychowawczej, przekazywał prośbę o kontrolę do urzędu wojewódzkiego. I efekt był taki, że najczęściej do tej placówki trafiały dokładnie te same osoby, ci sami kontrolerzy, którzy tę placówkę widzieli, powiedzmy, rok temu czy 2 lata temu, którzy widywali ją co jakiś czas. Przyglądam się tej sytuacji i zdaje mi się, że była to sytuacja obarczona poważnym mankamentem. Jednak rzecznik praw dziecka jest instytucją ważną i poważną. I oprócz takich kwestii, o których pani minister raczyła powiedzieć, bardzo kreatywnych i przyjemnych w realizacji, że tak powiem, podlega mu taka działka, bardzo odpowiedzialna, dotycząca interwencji na sygnały, które płyną właśnie z tych placówek opiekuńczo-wychowawczych, najczęściej z nich, ale nie tylko. I stąd moje pytanie. Czy pani minister myśli o zespołach kontrolnych, o takim rozwoju tej grupy? Chodzi o to, żeby przynajmniej część tych kontroli, które wydają się najpoważniejsze w ocenie pani podwładnych, urzędników, mogły być realizowane przez pani zespół. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MonikaHornaCieślak">Bardzo dziękuję za poruszenie tego tematu. Jestem już w kontakcie z dyrektorem tzw. zespołów kontrolnych i jasno mi jest sygnalizowane, że brakuje ludzi, a coraz więcej jest spraw w zakresie naruszeń praw dziecka w różnych miejscach, chociażby w tych miejscach, o których powiedział pan senator. A więc mam jasny komunikat od dyrektorów zespołów. My chcielibyśmy po prostu tam pojechać i zobaczyć, a nie tylko prosić o informacje na piśmie. No, z doświadczenia wiem – a kontrolowałam chociażby tzw. przyjazne pokoje przesłuchań – że to, co było na piśmie, nie zawsze było spójne z tym, co widziałam, kiedy jechałam jako kontroler przyjaznego pokoju przesłuchań. A więc tak, jak najbardziej, mamy zwiększoną liczbę etatów właśnie w tym zakresie, dostałam zapotrzebowanie od dyrektora takiego zespołu, żeby liczbę takich etatów zwiększyć. Ja też jak najbardziej uważam, że jest to potrzebne, bo, tak jak powiedział pan senator, za co dziękuję, są tam też zadania kontrolne, interwencyjne. Chociażby zespół zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży podejmuje działania interwencyjne, bo kiedy mamy informację, że np. dziecko chce podjąć próbę samobójczą, to jest potrzebna interwencja już, teraz, od zaraz. A więc tak jest.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Senator Ryszard Majer: Dobrze. Dziękuję.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JaninaSagatowska">Czy są jeszcze pytania, głosy? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Może teraz będzie działało …)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KatarzynaNowakowska">Okej.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#KatarzynaNowakowska">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Przewodnicząca Janina Sagatowska: Dzień dobry jeszcze raz.)</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#KatarzynaNowakowska">Szanowna Pani Przewodnicząca! Wysoka Komisjo! Szanowni Goście!</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#KatarzynaNowakowska">Ja przede wszystkim chciałabym się przywitać i powiedzieć, że bardzo się cieszę na naszą współpracę. Jestem pierwszy raz na posiedzeniu komisji. Mam nadzieję, że będzie to produktywna praca w tematyce, która jest nam wszystkim bliska.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#KatarzynaNowakowska">Budżet był przyjmowany w trudnych warunkach, pod ogromną presją, ale zostały tutaj zabezpieczone środki na najważniejsze i najpilniejsze wydatki. Ale o szczegóły poproszę… Oddam teraz głos pani dyrektor Departamentu Budżetu w ministerstwie, pani Marii Kałuskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo, Pani Dyrektor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MariaKałuska">Dziękuję serdecznie, Pani Przewodnicząca.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MariaKałuska">W zakresie części 31 planujemy zrealizować dochody prawie w wysokości 40 milionów zł. To są dochody, które głównie będą uzyskane przez jednostki ochotniczych hufców pracy w ramach sprzedaży usług, jakie zrealizowane są w ramach nauki zawodu przez młodzież, uczestników ochotniczych hufców pracy.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#MariaKałuska">Zaplanowane wydatki w części 31 – zarówno ogółem w budżecie państwa, jak i w budżecie środków europejskich – to jest kwota ponad 1,4 miliarda zł. Dominującą tutaj w strukturze wydatków jest kwota na funkcjonowanie ochotniczych hufców pracy. W zakresie budżetu państwa jest to kwota ponad 450 milionów zł. Pozostała kwota dotyczy zarówno urzędu ministra pracy, jak i pozostałych jednostek podległych. Jest to sama Rada i Biuro Rady Dialogu Społecznego, Główna Biblioteka Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#MariaKałuska">W ramach projektów europejskich ministerstwo, komórki organizacyjne w strukturze ministerstwa oraz ochotnicze hufce pracy będą kontynuowały realizację wydatków w ramach projektów europejskich. Jest na to kwota ponad 500 milionów zł. Dotyczy to płatności w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego. Znaczącą kwotę ponad 400 milionów stanowią środki, jakie będą zrefundowane w ramach wydatków ponoszonych przez powiatowe urzędy pracy w ramach wsparcia w obszarze aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych i poszukujących pracy. Ochotnicze hufce pracy realizują również w ramach funduszy europejskich własne projekty wspierające aktywizację osób młodych na rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#MariaKałuska">Wynagrodzenia w części 31, tak jak tutaj już mówili moi poprzednicy, uwzględniają podwyżkę z tytułu 20-procentowej waloryzacji wynagrodzeń, w związku z tym są wyższe w stosunku do roku 2023 o 20%. Stan zatrudnienia w części 31 wynosi ponad 6,5 tysiąca etatów, przy czym znaczna część to są oczywiście pracownicy i pracownicy młodociani w ochotniczych hufcach pracy.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#MariaKałuska">W zakresie dotacji celowych wyodrębnionych w osobnym załączniku w części 31 z budżetu państwa planowane jest przeznaczenie kwoty 1,7 miliona zł. To jest kwota, która jest przeznaczona na składki do organizacji międzynarodowych z tytułu uczestnictwa organizacji związkowych i organizacji pracodawców w międzynarodowych organizacjach związkowych. I tu jest dofinansowanie udziału tych organizacji poprzez dotację zapewniającą możliwość opłacenia tej składki.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#MariaKałuska">W części 31 dysponentem jest również… To znaczy minister jest dysponentem Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#MariaKałuska">I tu mam pytanie: czy mogę od razu kontynuować? Tak?</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#MariaKałuska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#MariaKałuska">W zakresie Funduszu Pracy przewiduje się, że stan środków i stan funduszu na początku roku 2024 osiągnie poziom ponad 23 miliardów zł, a środki pieniężne będą wynosiły prawie 8 miliardów zł. Planowane przychody tego funduszu szacowane są na ponad 10 miliardów zł – jest to kwota wyższa o prawie 1 miliard zł w stosunku do kwoty z roku 2023. Głównym źródłem przychodów tego funduszu są składki, jakie wpłacają pracodawcy na ten fundusz. Wzrost składek i wzrost przychodów, jaki jest szacowany, wynika z dobrej sytuacji na rynku pracy oraz z wyższego poziomu prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia stanowiącego podstawę opłacania tych składek. Ten czynnik jest dominujący również w zakresie wzrostu przychodów w pozostałych funduszach.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#MariaKałuska">Koszty realizacji zadań funduszu, jakie zostały zaplanowane na ten rok, wynoszą również ponad 10 miliardów zł. Są również wyższe o ok. 1 miliard zł w stosunku do tych z roku 2023. Podobnie jak w poprzednich latach dominującą w strukturze częścią środków, jakie zostaną wydane z Funduszu Pracy, stanowią środki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, czyli różnego rodzaju staże, szkolenia, prace interwencyjne. Kolejną znaczącą pozycją są wydatki obligatoryjne, do których zaliczamy np. zasiłki dla bezrobotnych. To będzie 2,5 miliarda zł. Nie planujemy tu znaczącego wzrostu w stosunku do roku poprzedniego z racji utrzymującej się dobrej kondycji rynku pracy; nie przewidujemy tutaj jakiegoś wzrostu liczby osób pobierających te świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#MariaKałuska">Znaczącą pozycją w planie funduszu jest refundacja wynagrodzeń pracowników młodocianych. Fundusz Pracy refunduje część wynagrodzeń pracodawcom z tytułu zatrudniania takich pracowników. Z racji wzrostu przeciętnego wynagrodzenia oraz zmiany założenia rozporządzenia, które reguluje to wynagrodzenie, od września 2023 r. podniesiono o 3 punkty procentowe relacje tego wynagrodzenia do wynagrodzenia przeciętnego. W związku z tym podczas gdy w 2023 r. na refundację planowaliśmy 550 milionów zł, w tym roku planujemy kwotę 1 miliarda zł.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#MariaKałuska">Ponieważ wydatki i wpływy, jakie planujemy w Funduszu Pracy, są na zbliżonym poziomie, w związku z tym stan funduszu na koniec roku będzie przeniesieniem stanu na początek roku i wyniesie również ponad 23 miliardy zł. Z kolei odnotowujemy planowany w tej chwili wzrost stanu środków pieniężnych. Na początku roku było to prawie 8 miliardów, a planujemy, że na koniec roku będzie 9 miliardów zł.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#MariaKałuska">Planowane przychody w zakresie Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – prawie 1 miliard zł – będą wyższe od tych z roku 2023 o prawie 200 milionów zł. Oczywiście decydującym czynnikiem tu jest również wzrost składki, wymiaru… To znaczy przy utrzymanym wymiarze składki następuje wzrost kwotowy w wysokości składki z tytułu wzrostu przeciętnego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#MariaKałuska">Koszty realizacji zadań, jakie będziemy realizować z tego funduszu, to ok. 190 milionów zł. Będą one wyższe o ok. 60 milionów zł od tych z roku 2023. Zostaną przeznaczone na realizację zadań wynikających z ustawy, na podstawie której gwarantowane są pracownikom z tytułu likwidacji stanowisk pracy różnego świadczenia rekompensujące utratę wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#MariaKałuska">Stan środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na koniec roku przewiduje się na poziomie analogicznym do stanu z początku roku. Środki pieniężne, jakie szacujemy, to ponad 4 miliardy zł.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#MariaKałuska">Czy mogę przejść również do części 44, bo to jest ciągłość…</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#MariaKałuska">Jeżeli mogę, to…</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#MariaKałuska">Jeżeli mogę, to omówię całość…</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#MariaKałuska">Tak, całość, bo to…</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-19.25" who="#MariaKałuska">Czy to jest… Tak?</u>
          <u xml:id="u-19.26" who="#komentarz">(Przewodnicząca Janina Sagatowska: …Wysłuchamy całości wystąpienia na temat budżetu resortu pracy i rodziny, a później przejdziemy do… Bardzo proszę.)</u>
          <u xml:id="u-19.27" who="#MariaKałuska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.28" who="#komentarz">(Przewodnicząca Janina Sagatowska: I będą pytania do całości. Proszę…)</u>
          <u xml:id="u-19.29" who="#MariaKałuska">To bardzo dziękuję, Pani Przewodnicząca.</u>
          <u xml:id="u-19.30" who="#MariaKałuska">Szanowni Państwo, w takim razie przechodzę do części 44. Tutaj dochody nie są znaczne. No, jesteśmy jednostką budżetową i dochody muszą pochodzić z określonych źródeł. W związku z tym 232 tysiące zł, jakie tutaj planujemy, to są opłaty za egzamin na drugi stopień specjalizacji w zawodzie „pracownik socjalny” i egzamin na superwizora pracy socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-19.31" who="#MariaKałuska">Wydatki w tej części wyniosą prawie 4 miliardy zł. Są wyższe w stosunku do tych z roku 2023 o prawie 300 milionów zł. Tak duża skala tych wydatków jest związana z tym, że w części tej ujęta jest dotacja dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na zrefundowanie wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, jak również dotacja dla Funduszu Solidarnościowego na dofinansowanie świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Stąd tak duży poziom tych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-19.32" who="#MariaKałuska">Z kolei pozostałe wydatki, poza dotacjami, to są wydatki na realizację zadań ministra do spraw zabezpieczenia społecznego. Wynoszą prawie 90 milionów zł. Są w tym koszty wynagrodzeń, koszty utrzymania urzędu, koszty realizacji zadań ustawowych ministra, współfinansowania projektów, do jakich ministerstwo przystąpiło – ponad 40 milionów zł – i realizacja programów dotacyjnych z obszaru pomocy i polityki społecznej; to jest 14 milionów zł. Utrzymujemy również w tej części systemy pomocy społecznej, które nie dotyczą tylko kosztów utrzymania urzędu. Chodzi o systemy informatyczne obsługujące gminy, obsługujące jednostki pomocy społecznej. Na to jest 7 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-19.33" who="#MariaKałuska">W zakresie budżetu środków europejskich kwota 176 milionów zł, jaka jest planowana, przeznaczona jest na programy w zakresie pomocy żywnościowej i programy w ramach nowej perspektywy, czyli Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego. Środki, jakie są ujęte w budżecie, są również uzupełnione środkami z rezerw celowych, w związku z tym znaczna część środków, głównie w zakresie środków europejskich, została ujęta w rezerwie celowej. Te projekty dopiero się tworzą, powstają, a łatwiej jest uruchomić do określonego projektu środki z rezerw celowych. Ogółem na realizację tych projektów zabezpieczono prawie 900 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-19.34" who="#MariaKałuska">Wynagrodzenia w tej części również uwzględniają 20-procentową waloryzację. Stan zatrudnienia w tej części planowany jest na poziomie ok. 440 etatów.</u>
          <u xml:id="u-19.35" who="#MariaKałuska">Dotacje, jakie w tej części ujęte są w załączniku, dotyczą zadań z zakresu programów resortowych ministra do spraw zabezpieczenia społecznego dotyczących pomocy i polityki społecznej. Jest to kwota 14,5 miliona zł.</u>
          <u xml:id="u-19.36" who="#MariaKałuska">W części 44 minister do spraw zabezpieczenia społecznego jest dysponentem Funduszu Solidarnościowego. Fundusz Solidarnościowy planuje w roku 2024 uzyskać przychody w wysokości 19 miliardów zł. Również wyższe od planu z roku 2023 będą wpływy ze składki na fundusz, tj. 14 miliardów zł. Danina solidarnościowa to 2,8 miliarda zł, a dotacja z budżetu państwa na uzupełnienie świadczenia uzupełniającego to 2,6 miliarda zł.</u>
          <u xml:id="u-19.37" who="#MariaKałuska">Koszty realizacji zadań będą wynosiły ok. 12 miliardów zł, czyli będą niższe niż planowane przychody. Te koszty zostaną przeznaczone na rentę socjalną – 6,5 miliarda zł; na świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji – kwota 3,5 miliarda zł. Programy rządowe i resortowe – 1,5 miliarda zł. I jeszcze pozostałe zadania, tj. odpis na Fundusz Dostępności – 40 milionów zł – i koszty realizacji tych programów. Stan Funduszu Solidarnościowego i środków pieniężnych na koniec okresu to 7,2 miliarda zł.</u>
          <u xml:id="u-19.38" who="#MariaKałuska">W zakresie części „Rodzina” planowane dochody są również nieznaczne, bo to jest tylko 26 tysięcy zł z szacowanych zwrotów niewykorzystanych dotacji na realizację zadań w zakresie polityki rodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-19.39" who="#MariaKałuska">Z kolei w zakresie wydatków w tej części planujemy zrealizować kwotę ponad 63 milionów zł. Dominującą tu pozycją będą koszty utrzymania urzędu ministra – prawie 23 miliony zł – i realizacja programów prorodzinnych; to prawie 20 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-19.40" who="#MariaKałuska">W zakresie wynagrodzeń również uwzględniony jest 20-procentowy wzrost. Etaty utrzymują się na poziomie roku 2023, to jest 97 etatów.</u>
          <u xml:id="u-19.41" who="#MariaKałuska">W zakresie dotacji celowych w odrębnym załączniku do ustawy budżetowej ujęte są środki na realizację programów prorodzinnych, wynoszące 19,5 miliona zł, i na realizację dotacji dla organizacji pozyskującej partnerów Karty Dużej Rodziny. Jest to kwota 2 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-19.42" who="#MariaKałuska">Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nadzoruje również pewne obszary w zakresie pomocy społecznej i polityki społecznej, które realizowane są poprzez wojewodów. W tym zakresie w budżetach wojewodów i w rezerwach celowych zabezpieczono środki na realizację priorytetowych zadań w zakresie świadczeń rodzinnych. Na to zadanie jest przeznaczona kwota prawie 16 miliardów zł. Na zadania w zakresie pomocy społecznej jest przeznaczona kwota ponad 5 miliardów zł. Na opiekę nad dziećmi do lat 3 uwzględniono kwotę ponad 500 milionów zł. Na realizację zadań z zakresu programu „Za życiem” w rezerwie celowej i w budżetach dysponentów uwzględniono kwotę ponad 300 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-19.43" who="#MariaKałuska">Szczegółowo środki w zakresie budżetu wojewodów ujęte są w poszczególnych działach. To jest dział „Pomoc społeczna”, dział „Zabezpieczenia społeczne” czy „Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej”. I tutaj wśród tych zadań z zakresu pomocy społecznej na uwagę zasługują również zadania w zakresie polityki społecznej i zabezpieczenie środków na zadania na rzecz zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności. Na te zadania w roku 2024 zabezpieczono kwotę dwukrotnie wyższą niż w roku 2023. Wzrost tych wydatków wynika z zabezpieczenia zadań wynikających z ustawy o świadczeniu wspierającym, gdzie zabezpieczono dodatkowe środki na wynagrodzenia w zespołach.</u>
          <u xml:id="u-19.44" who="#MariaKałuska">Może tylko jeszcze tak ogółem dodam, że ministerstwo poprzez budżety wojewodów realizuje zadania zlecone – w ramach zadań zleconych jest kwota ponad 17,5 miliarda zł – czyli zadania, na które środki muszą być zabezpieczone w 100%. Są to oczywiście głównie zadania z zakresu realizacji świadczeń rodzinnych, ale są to również zadania w zakresie finansowania pomocy cudzoziemcom, którzy uzyskali zgodę na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej czy są ofiarami handlu ludźmi. Inne zadania to rozwój infrastruktury i środowiskowych domów samopomocy, finansowanie specjalistycznych usług opiekuńczych czy zapewnienie od tego roku utrzymania rozwoju systemu teleinformatycznego w zakresie pomocy społecznej. W zakresie rodziny zadaniem zleconym jest realizacja ustawy o Karcie Dużej Rodziny, opłacenie składek za osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy czy zasiłek dla opiekuna, prowadzenie ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dla ofiar przemocy w rodzinie, jak również finansowanie świadczeń z pomocy społecznej i opłacanie składek na ubezpieczenia za cudzoziemców. To są takie podstawowe zadania, których realizację musi zabezpieczyć państwo poprzez budżety wojewodów, zapewniając pełne środki na utrzymanie tego. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JaninaSagatowska">Czyli omówiliśmy zagadnienia, które są… no, kilka części budżetu w dyspozycji Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JaninaSagatowska">Czy są teraz pytania?</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#JaninaSagatowska">Proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#EwaMonikaKaliszuk">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#EwaMonikaKaliszuk">Ja też bardzo dziękuję za piękne przedstawienie informacji o budżecie na rok 2024.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#EwaMonikaKaliszuk">Mam pytanie związane z realizacją programu „Senior+”. Moje pytanie jest takie. W budżecie na rok 2024 być może zwiększono środki na realizację tego programu, ale nie chodzi mi o ogólną pulę środków na konkursy, bo 5 stycznia już się zakończył tryb konkursowy dla gmin, mam natomiast pytanie, czy może stawka dotacji na ten rok ulega zwiększeniu. Od wielu lat nie było tu zmian, a wiadomo, że koszty utrzymania rosną, zwiększają się, w związku z czym jest to problem dla samorządów, które muszą dokładać własne środki do utrzymania osób w ramach klubu „Senior+” czy po prostu programu „Senior+”.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#SebastianGajewski">W pierwszej kolejności chciałbym wskazać, że w tej chwili trwa pewien proces związany z zadaniowym wyposażeniem ministra do spraw polityki senioralnej i docelowo w świetle tych prac legislacyjnych, które są prowadzone, to minister do spraw polityki senioralnej będzie wykonawcą tego programu. Środki na ten program są zabezpieczone, są utrzymane. One są zabezpieczone w rezerwie celowej, czyli nie w tej naszej części. Pani dyrektor ma szczegółowe informacje dotyczące tych środków, które są zabezpieczone na realizację tego programu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MariaKałuska">Tak jak zapisano w programie, utrzymano tę kwotę 60 milionów zł. I środki są w rezerwie, która jest uruchamiana po ogłoszeniu programu, i kierowane bezpośrednio do wojewodów, ponieważ realizatorami są wojewodowie, którzy podpisują poszczególne umowy. Tak jak pan minister powiedział, ponieważ to zadanie przekazujemy do realizacji, to takich szczegółów, czy zostanie w jakiś sposób zmieniona i poprawiona stawka, nie jesteśmy w stanie w tej chwili podać. Ale ponieważ to jest program, który musi być dofinansowany środkami własnymi, bo to jest dofinansowanie zadania własnego, to nie ominiemy też zapisu, że jednostki samorządu muszą co najmniej w 20% partycypować w kosztach utrzymania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JaninaSagatowska">Pan senator Majer. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#RyszardMajer">Pani Przewodnicząca! Wysoka Komisjo! Szanowni Goście!</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#RyszardMajer">Mam pytanie dotyczące renty socjalnej. Pani była łaskawa powiedzieć, że tam są przewidziane kwoty na rentę socjalną. Moje pytanie dotyczy tego, w jakiej będzie ona wysokości. Czy to jest ta renta socjalna już z projektowanymi zmianami, czyli wyższa, równa temu najniższemu wynagrodzeniu, czy jest to jeszcze ta o wartości tysiąca pięciuset kilkudziesięciu złotych, tak jak do tej pory? I jak to wygląda technicznie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#MariaKałuska">Jeśli mogę…</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#MariaKałuska">W założeniach, to znaczy w planie finansowym Funduszu Solidarnościowego mamy zabezpieczone środki wynikające z zapisów ustawy i pozwalające na jej realizację. W tym budżecie jest konstrukcja zabezpieczająca najniższe wynagrodzenie, tak jak tutaj powiedział pan senator, z uwzględnieniem przewidywanej waloryzacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Senator Jolanta Piotrowska: Jeszcze ja, Pani Przewodnicząca…)</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JaninaSagatowska">O, pani przewodnicząca Piotrowska.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#JaninaSagatowska">Proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JolantaPiotrowska">Szanowna Pani Przewodnicząca! Szanowni Komisjo! Szanowni Państwo zgromadzeni tu dzisiaj!</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JolantaPiotrowska">Chciałabym zapytać o środki na infrastrukturę środowiskowych domów samopomocy. Czy są to fundusze na rozwój, czyli na powstawanie nowych domów środowiskowych, czy też na dofinansowanie istniejących? Wiem, że z utrzymaniem środowiskowych domów samopomocy samorządy mają obecnie ogromne trudności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#JaninaSagatowska">Proszę… Kto odpowie? Pani Dyrektor?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#MariaKałuska">Jeśli mogę… Co roku w ramach programu „Za życiem” są zabezpieczone środki. Na rozwój tych obiektów mamy 32 miliony zł. Część tych środków może dotyczyć typowych zadań inwestycyjnych, o ile dobrze pamiętam, to 5 milionów zł. I te środki corocznie nie są do końca wykorzystywane. Uruchamiamy je zgodnie z wnioskami jednostek samorządu terytorialnego. Tak że w dalszych etapach programu „Za życiem” są zabezpieczone środki, jakie były zapisane w tym programie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#JaninaSagatowska">Czy są jeszcze pytania co do tej części budżetu? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JaninaSagatowska">…Andrzej Bida, którego serdecznie witam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AndrzejBida">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AndrzejBida">Szanowna Pani Przewodnicząca! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#AndrzejBida">Dochody urzędu zostały zaplanowane w wysokości 1 tysiąca zł, czyli na poziomie tych z ubiegłego roku. To dochody z tytułu prowizji od składek społecznych dla podatnika.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#AndrzejBida">Z kolei wydatki urzędu zostały określone w wysokości 390 milionów 65 tysięcy zł, co stanowi 237,4% w stosunku do planu z ustawy budżetowej na ubiegły rok. Wzrost ten wynika przede wszystkim z tego, że w budżecie urzędu na ten rok zaplanowano wydatki – z przeznaczeniem na finansowanie zadań wynikających z ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych – w kwocie 322 milionów 95 tysięcy. Wyższe wydatki wynikają głównie ze wzrostu wysokości świadczenia pieniężnego dla działaczy, wzrastającego od 1 września 2023 r. do kwoty najniższej emerytury, czyli z kwoty 565 zł do kwoty 1 tysiąca 588 zł obecnie. Ponadto uwzględniono waloryzację tych świadczeń na ten rok w wysokości 12,3%.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#AndrzejBida">Wydatki urzędu będą realizowane w 2 działach. W dziale 750 „Administracja publiczna” zaplanowano wydatki w kwocie 29 milionów 524 tysięcy, co stanowi 126,5% w stosunku do budżetu ubiegłorocznego. Zwiększenie wydatków wynika z planowanego wzrostu wynagrodzeń osobowych pracowników na poziomie 20% podwyżki oraz podwyższenia minimalnego wynagrodzenia za pracę, zwiększonego dodatkowego wynagrodzenia rocznego oraz wzrost odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. W strukturze wydatków tego działu głównymi wydatkami będą wynagrodzenia, które w sumie z pochodnymi będą stanowić ponad 80% wydatków, 80,7%.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#AndrzejBida">W dziale 853 „Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej” urząd zaplanował wydatki w kwocie 360 milionów 541 tysięcy zł. W rozdziale 85323 „Państwowy Fundusz Kombatantów” zaplanowaliśmy wydatki w kwocie 36 milionów 946 tysięcy zł. Pozostałe wydatki, te w rozdziale 85395, to jest głównie kwota przeznaczona na wydatki związane ze świadczeniami dla działaczy opozycji i osób represjonowanych.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#AndrzejBida">Jednym z podstawowych zadań urzędu jest udzielanie pomocy pieniężnej kombatantom i innym osobom uprawnionym znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i życiowej. Na to zadanie zaplanowaliśmy środki w wysokości 30 milionów 600 tysięcy zł, z czego 600 tysięcy będzie przeznaczone na dotację celową dla Związku Inwalidów Wojennych RP. Do dyspozycji szefa urzędu pozostawiono środki w wysokości 30 milionów. W ubiegłym roku to było mniej niż 28 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#AndrzejBida">Ponadto w tym dziale zaplanowaliśmy wydatki na finansowanie zadań z zakresu upamiętniania i popularyzowania tradycji walk o niepodległość i suwerenność RP w wysokości 5 milionów 796 tysięcy, w tym 1 miliona 700 tysięcy zł na dotacje celowe w ramach otwartych konkursów ofert. Ze środków przeznaczonych na upamiętnienia planujemy sfinansowanie ważnych uroczystości w kraju i za granicą organizowanych lub współorganizowanych przez urząd, przez stowarzyszenia kombatanckie i inne organizacje pozarządowe.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#AndrzejBida">Jak już wspomniałem, największym wydatkiem będzie wypłata świadczeń i pomocy pieniężnej dla działaczy opozycji antykomunistycznej. W ramach tej kwoty planujemy dodatkowo 1,5 miliona zł z przeznaczeniem na opłaty pocztowe od przekazów świadczeń pieniężnych i na pokrycie kosztów korespondencji. Jeszcze 1,5 miliona przeznaczamy na realizację zadań z ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom zesłanym lub deportowanym przez władze ZSRR w latach 1936–1956. To jest jednorazowe świadczenie. Jego wysokość jest uzależniona od liczby miesięcy pobytu na zesłaniu, na deportacji.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#AndrzejBida">Szczegółowe informacje mają państwo w materiale. Uprzejmie proszę o pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo za tak szczegółowe… Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo. Czy są pytania do pana dyrektora? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PawełJaroszek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PawełJaroszek">Szanowna Pani Przewodnicząca! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PawełJaroszek">Jeżeli chodzi o plany finansowe, za które odpowiada Zakład Ubezpieczeń Społecznych, to pozwólcie, proszę, że zacznę od części 73 budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PawełJaroszek">I po kolei. Jeżeli chodzi o wydatki w tej części, to zostały one zaplanowane na kwotę 180 miliardów 495 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PawełJaroszek">Największą pozycją wydatków w tej części jest dotacja dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Została ona zaplanowana na rok 2024 w kwocie 72 miliardów 702 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#PawełJaroszek">Drugą co do wielkości pozycją są wydatki na świadczenia wychowawcze w kwocie 63 miliardów 718 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#PawełJaroszek">Trzecią są wydatki na świadczenia finansowane z budżetu państwa zlecone do wypłaty Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, które na bieżący rok zostały oszacowane na kwotę 31 miliardów 997 milionów zł. Warto podkreślić, że w tej kwocie zostały ujęte m.in. wypłaty dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów oraz kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w łącznej kwocie 25 miliardów 879 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#PawełJaroszek">Istotnymi pozycjami wydatków w tej części są również składki na ubezpieczenia społeczne, głównie za osoby przebywające na urlopach wychowawczych, za osoby pobierające zasiłek macierzyński oraz za osoby zatrudnione jako nianie, w łącznej kwocie 4 miliardów 407 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#PawełJaroszek">Dotacja dla Funduszu Emerytur Pomostowych zaplanowana jest w kwocie 2 miliardów 599 milionów zł, świadczenia z programu „Rodzinny kapitał opiekuńczy” w kwocie 2 miliardów 440 milionów zł, wydatki na świadczenia z programu „Dobry start” w kwocie 1 miliarda 354 milionów zł, a świadczenie wspierające na kwotę 1 miliarda zł.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#PawełJaroszek">Jeżeli chodzi o największy z funduszy, których dysponentem jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, czyli Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, to jego przychody na rok 2024 zostały zaplanowane w łącznej kwocie prawie 428 miliardów zł. Oznacza to wzrost przewidywanego wykonania z roku 2023 o 16,2%. Podstawowym źródłem przychodów FUS będą, tak jak i w roku ubiegłym, składki na ubezpieczenia społeczne. Te składki oszacowano na kwotę 344 miliardów 250 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#PawełJaroszek">Tak jak już wcześniej wspomniałem, istotną pozycją przychodów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest również dotacja do tego funduszu. Została ona zaplanowana w kwocie 72 miliardów 702 milionów zł. Tutaj warto podkreślić, że od kilku lat w kwocie dotacji uwzględniana jest również pozycja, która wcześniej była wyodrębniona jako inna pozycja, czyli tzw. refundacja składek przekazywanych do otwartych funduszy emerytalnych. Na rok 2024 jest to kwota 4 miliardów 525 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#PawełJaroszek">Przekazujemy środki nie tylko do otwartych funduszy emerytalnych, ale również w ramach tzw. suwaka, czyli mechanizmu, który na 10 lat przed ustawowym wiekiem emerytalnym wycofuje środki z otwartych funduszy emerytalnych. Pozyskujemy środki z otwartych funduszy emerytalnych. Ta pozycja na rok 2024 została zaplanowana w przychodach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na kwotę 7 miliardów 725 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#PawełJaroszek">Pozostałe przychody funduszu zaplanowano w kwocie 3 miliardów 323 milionów zł. Największą pozycją są tutaj odsetki od nieterminowo regulowanych zobowiązań wobec Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#PawełJaroszek">Przejdę teraz do kosztów funduszu. Jeżeli chodzi o koszty Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, to zostały one zaplanowane w kwocie 428 miliardów 22 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#PawełJaroszek">Oczywiście największą pozycją po stronie kosztów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są wypłaty świadczeń, w tym wydatki na emerytury i renty, które na rok 2024 zostały zaplanowane w kwocie 375 miliardów 232 milionów zł. Jeżeli chodzi o założenia, które doprowadziły do przyjęcia w planie takiej kwoty, to są to przede wszystkim: waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2024 r. wskaźnikiem 112,3 oraz przeciętna miesięczna wysokość emerytury i renty na poziomie 3 tysięcy 739 zł 23 gr. Tu jest wzrost rok do roku o 15,4%. Założyliśmy liczbę emerytów i rencistów na poziomie 8 milionów 347 tysięcy osób. To jest wzrost o 1,3% rok do roku.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#PawełJaroszek">Na pozostałe świadczenia, obejmujące m.in. zasiłki chorobowe, macierzyńskie, pogrzebowe i rehabilitacyjne, zostały zaplanowane środki w łącznej kwocie 34 miliardów 408 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#PawełJaroszek">Wysokość odpisu na działalność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, która jest jednym z głównych źródeł utrzymania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, została przyjęta w planie na rok bieżący w kwocie 5 miliardów 823 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#PawełJaroszek">Kolejnym funduszem, którego dysponentem jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jest Fundusz Emerytur Pomostowych. Struktura przychodów tego funduszu jest zgoła odmienna niż Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jest on istotnie niższy niż Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, choć też jest to fundusz pokaźnej wielkości.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#PawełJaroszek">Przychody tego funduszu na rok 2024 zostały oszacowane w kwocie 3 miliardów 61 milionów zł. Największą pozycję w przychodach będzie stanowiła tutaj dotacja z budżetu państwa w kwocie 2 miliardów 599 milionów zł. Przychody ze składek zaplanowano w kwocie 447 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#PawełJaroszek">Jeżeli chodzi o koszty tego funduszu, to dominującą pozycją są tutaj oczywiście świadczenia, czyli wydatki na emerytury pomostowe, które zaplanowano w kwocie 3 miliardów 141 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.20" who="#PawełJaroszek">Pozwólcie państwo, że przejdę teraz do omówienia planu finansowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako państwowej osoby prawnej.</u>
          <u xml:id="u-36.21" who="#PawełJaroszek">Przychody ZUS zostały zaplanowane w kwocie 7 miliardów 621 milionów zł. Dominującym źródłem przychodów, tak jak już wcześniej wskazałem, jest odpis z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na działalność zakładu w kwocie 5 miliardów 823 milionów zł. Odpis z Funduszu Emerytur Pomostowych zaplanowano w kwocie 4 milionów 919 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-36.22" who="#PawełJaroszek">Jeżeli chodzi o pozostałe przychody Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, to zostały one zaplanowane w kwocie 1 miliarda 794 milionów zł. Przychody z zadań zleconych zakładowi do realizacji zostały założone w wysokości 738 milionów 644 tysięcy zł. Przychody z tytułu poboru i dochodzenia składek innych niż na FUS zaplanowano w kwocie 401 milionów 979 tysięcy zł, a inne przychody, w tym przychody finansowe i pozostałe przychody operacyjne – w kwocie 652 milionów 884 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-36.23" who="#PawełJaroszek">Jeżeli chodzi o koszty działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, to zostały one zaplanowane w kwocie 8 miliardów 319 milionów zł. Tutaj trzeba powiedzieć, że największą pozycję w tych kosztach stanowią wynagrodzenia osobowe. Zostały one zaplanowane w kwocie 4 miliardów 768 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-36.24" who="#PawełJaroszek">Jeżeli chodzi o koszty usług obcych, to zostały one zaplanowane w kwocie 1 miliarda 559 milionów zł. W szczególności warto tutaj podkreślić kwestię kosztów usług pocztowych i bankowych w kwocie 527 milionów 345 tysięcy zł. To są generalnie koszty związane z dystrybucją świadczeń dla naszych beneficjentów. Koszty pozostałych usług obcych określono na kwotę 525 milionów 21 tysięcy zł, a koszty związane z przetwarzaniem danych – na kwotę 482 milionów 284 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-36.25" who="#PawełJaroszek">Wszystkie pozostałe koszty działalności bieżącej zaplanowano w łącznej kwocie 1 miliarda 992 milionów zł, z czego na ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników przeznaczono ponad połowę tej kwoty, dokładnie 1 miliard 82 miliony zł. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo. Czy są pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#JaninaSagatowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#JaninaSagatowska">Pan prezes wszystko bardzo klarownie, szczegółowo przedstawił. Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#SylwiaDudzik">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#SylwiaDudzik">Szanowna Pani Przewodnicząca! Szanowni Państwo Senatorowie! Wysoka Komisjo! Pozwolę sobie przekazać głos w celu omówienia projektu budżetu Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego pani Agnieszce Myśliwiec, głównemu księgowemu kasy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję, Pani Prezes.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JaninaSagatowska">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Szanowna Pani Przewodnicząca! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Wydatki budżetu państwa w części 72 „Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego”, zgodnie z projektem ustawy budżetowej na 2024 r., zaplanowano w kwocie 27 miliardów 427 milionów 610 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Najważniejszą częścią budżetu jest dział 753 „Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne”, w którym największa pozycja to dotacja do Funduszu Emerytalno-Rentowego zaplanowana na kwotę 24 miliardów 159 milionów 44 tysięcy zł, co oznacza wzrost w stosunku do kwoty z roku 2023 o 10,4%. Dotacja stanowi głównie uzupełnienie środków funduszu na wypłatę świadczeń gwarantowanych przez państwo, a jej wzrost wynika z waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Istotną pozycją w budżecie części 72 są wydatki na świadczenia finansowane z budżetu państwa, zlecone do wypłaty Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Zaplanowano je w łącznej kwocie 3 miliardów 249 milionów 242 tysięcy zł. Jest tu wzrost w stosunku do kwoty z roku 2023 o kwotę 3 miliardów 7 milionów 259 tysięcy zł. Znaczny wzrost wynika z planowanych wypłat z budżetu państwa dodatkowego rocznego świadczenia dla emerytów i rencistów oraz kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia dla emerytów i rencistów, które w 2023 r. finansowane były z Funduszu Solidarnościowego.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Pozostałe zadania zlecone Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego obejmują przede wszystkim wydatki na świadczenia dla inwalidów wojennych, wojskowych i osób represjonowanych oraz m.in. na ryczałty energetyczne, dodatki kombatanckie i kompensacyjne, świadczenia pieniężne dla osób deportowanych do pracy przymusowej, świadczenia wyrównawcze dla działaczy opozycji antykomunistycznej, a także rodzicielskie świadczenia uzupełniające oraz świadczenia pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Kolejną pozycją w części 72 jest dotacja do Funduszu Prewencji i Rehabilitacji, która została zaplanowana na kwotę 19 milionów 314 tysięcy zł, co oznacza wzrost o 5 milionów 658 tysięcy zł w stosunku do kwoty z roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Pozostałe działy w części 72. W zakresie obrony narodowej oraz pozostałych zadań w zakresie polityki społecznej zaplanowano łączną kwotę 10 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Szanowna Pani Przewodnicząca, Wysoka Komisjo, w skrócie omówiłam przychody i koszty państwowych funduszy celowych zarządzanych przez prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Jeśli chodzi o Fundusz Emerytalno-Rentowy, to przychody tego funduszu oszacowano na łączną kwotę 27 miliardów 400 milionów 650 tysięcy zł, co oznacza wzrost w porównaniu do przychodów z roku 2023 o 10%. Podstawowym źródłem przychodów tego funduszu jest dotacja z budżetu państwa oraz składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Przepis składek oszacowano na kwotę 2 miliardów 21 milionów. Stanowią one 7,4% przychodów Funduszu Emerytalno-Rentowego. Pozostałe przychody funduszu zostały zaplanowane na łączną kwotę 71 milionów 725 tysięcy zł, z czego największymi pozycjami są zwroty nienależnie pobranych świadczeń oraz odsetki z tytułu zwłoki w opłacie składek.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Do planu Funduszu Emerytalno-Rentowego przyjęto 1 milion 7 tysięcy osób ubezpieczonych. Jest tu spadek w porównaniu do liczby z roku 2023 o 3,4% i jest to spadek o ok. 36 tysięcy osób. Proces takiego obniżania się liczby ubezpieczonych w kasie obserwujemy od 2006 r.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Koszty Funduszu Emerytalno-Rentowego zaplanowano w łącznej kwocie 27 miliardów 726 milionów 224 tysięcy zł, co stanowi wzrost o 11,2% w porównaniu do kosztów z roku 2023. Główną pozycję stanowią emerytury i renty rolnicze w kwocie 22 miliardów 571 milionów 367 tysięcy. To jest wzrost o 12,7% w stosunku do kwoty z roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Do planu przyjęto założenie, że przeciętna liczba świadczeniobiorców wyniesie 955 tysięcy i będzie niższa niż w roku 2023 o 1,8%, co stanowi spadek o 17 tysięcy osób. Obserwujemy sukcesywne obniżanie się tej liczby na przestrzeni kolejnych okresów.</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Przeciętną miesięczną wysokość świadczenia rolniczego zaplanowano na poziomie 1 tysiąca 831 zł bez dodatków, co daje wzrost o 14,9% rok do roku. Na pozostałe świadczenia Funduszu Emerytalno-Rentowego, obejmujące m.in. zasiłki macierzyńskie, zasiłki pogrzebowe i refundacje kosztów wypłaty świadczeń zbiegowych, zaplanowano środki w łącznej kwocie 2 miliardów 507 milionów 801 tysięcy zł. Jest tu wzrost o 0,6% w stosunku do kwoty z roku 2023. Poza tym w kosztach Funduszu Emerytalno-Rentowego zaplanowano składki na ubezpieczenie zdrowotne rolników w kwocie 1 miliarda 771 milionów 165 tysięcy zł, co stanowi wzrost o 0,1% w stosunku do kwoty z roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Szanowni Państwo, jeśli chodzi o Fundusz Prewencji i Rehabilitacji, to przychody tego funduszu oszacowano na łączną kwotę 66 milionów 701 tysięcy zł, w czego kwota 46 milionów 977 tysięcy zł stanowić będzie odpis z funduszu składkowego, który obejmuje 70,4% przychodów i jest zaplanowany na maksymalnym ustawowym poziomie, tj. do wysokości 6,5% wydatków funduszu składkowego.</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Koszty realizacji zadań Funduszu Prewencji i Rehabilitacji zaplanowano na poziomie 66 milionów 575 tysięcy zł, co daje wzrost o 0,3% w stosunku do kosztów z roku 2023. Chciałabym zaznaczyć, że główną pozycją kosztów, stanowiącą 80,7%, w kwocie 53 milionów 706 tysięcy zł, są środki przeznaczone na zakup usług zdrowotnych, czyli podstawowe zadanie kasy w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#AgnieszkaMyśliwiec">W projekcie planu kosztów Funduszu Prewencji i Rehabilitacji na rok 2024 zaplanowano koszty rehabilitacji osób skierowanych na turnusy rehabilitacyjne dla rolników w kwocie 46 milionów 600 tysięcy zł, rehabilitację leczniczą dzieci rolników w kwocie 4 milionów 670 tysięcy zł oraz rehabilitację leczniczą osób uprawnionych do emerytury rolniczej w kwocie 1 miliona 827 tysięcy zł. Planowany koszt osobodnia na rehabilitację leczniczą rolników to 150 zł w przypadku schorzeń ruchu, 160 zł w przypadku schorzeń kardiologicznych i po przebytej chorobie COVID-19 oraz 190 zł w przypadku „Szkoły pleców”. Planowany koszt osobodnia na rehabilitację leczniczą dzieci rolników ubezpieczonych w KRUS wynosi w projekcie planu 170 zł.</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Jeśli chodzi o Fundusz Administracyjny, to przychody Funduszu Administracyjnego oszacowano na kwotę 1 miliarda 53 milionów 139 tysięcy zł. Podstawową pozycję przychodów tego funduszu stanowi odpis z Funduszu Emerytalno-Rentowego w wysokości 872 milionów 891 tysięcy, co stanowi 82,9% przychodów ogółem oraz 3,25% planowanych wydatków Funduszu Emerytalno-Rentowego. Poza tym w przychodach Funduszu Administracyjnego zaplanowano odpis z funduszu składkowego w kwocie 86 milionów 727 tysięcy zł i zgodnie z zapisami ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników został on zaplanowany na maksymalnym poziomie, czyli do 12% planowanych wydatków funduszu składkowego.</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Koszty realizacji zadań Funduszu Administracyjnego zaplanowano w kwocie 1 miliarda 138 milionów 444 tysięcy. Jest tu wzrost o 13,7% w stosunku do kwoty z roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-41.19" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Największa pozycja planu obejmuje koszty wynagrodzeń osobowych. Planowany wzrost wynagrodzeń dla pracowników Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jest na poziomie 20% wraz z obligatoryjnym wyrównaniem wynagrodzeń zasadniczych do minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązujących w 2024 r. Chciałabym przy tym dodać, Szanowni Państwo, że projekt planu funduszu wynagrodzeń zaplanowany został w kwocie 540 milionów 251 tysięcy zł bez pochodnych. Zakłada wzrost wynagrodzeń o 20%, tj. o kwotę 89 milionów 997 tysięcy zł, ale środki, tak jak wcześniej wspomniałam, zostaną przeznaczone w pierwszej kolejności na wyrównanie do minimalnego wynagrodzenia zasadniczego na rok 2024, do kwoty 4 tysięcy 300 zł, co angażować będzie środki w wysokości ok. 12 milionów 804 tysięcy zł. Takiego wyrównania należy dokonać od 1 stycznia dla 3 tysięcy 419 osób, których miesięczne wynagrodzenie zasadnicze jest niższe niż 4 tysiące 300 zł. Ponadto z tego funduszu należy dokonać w pierwszej kolejności zwiększenia środków na zaplanowane na rok bieżący odprawy emerytalno-rentowe w związku ze wzrostem wynagrodzeń oraz na 3-procentowy fundusz nagród, który wyniesie ok. 2,5 miliona zł rocznie. Na planowane podwyżki pozostanie do rozdysponowania kwota 70 milionów 250 tysięcy zł, co daje 16% wzrostu w stosunku do kwoty z roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-41.20" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Szanowni Państwo, pragnę jeszcze dodać, że zatrudnienie na rok 2024 zaplanowano na poziomie 6 tysięcy 400 etatów przy średnim wynagrodzeniu 6 tysięcy 686 zł bez dodatkowego wynagrodzenia rocznego oraz centralnego funduszu wypłat okolicznościowych.</u>
          <u xml:id="u-41.21" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Szanowni Państwo, argumentami przemawiającymi za dalszym zwiększeniem funduszu wynagrodzeń dla pracowników Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jest efektywność i skuteczność realizacji zadań statutowych kasy. KRUS sprawnie realizuje powierzone zadania, co znajduje odzwierciedlenie m.in. w wysokim poziomie ściągalności składek. Przewiduje się, że na koniec roku 2023 ściągalność składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe opiewać będzie na poziomie 100,1%. Kasa realizuje swoje zadania, co odzwierciedla też pozytywna ocena Najwyższej Izby Kontroli za rok 2022 w zakresie wykonania budżetu państwa. Należy także pamiętać, że zaangażowanie w pracę osób zatrudnionych w oddziałach regionalnych, a mamy ich 16, i w placówkach terenowych, których jest 256, tworzy faktyczny obraz systemu ubezpieczenia społecznego rolników oraz funkcjonowania urzędu wśród beneficjentów KRUS.</u>
          <u xml:id="u-41.22" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Kolejnym argumentem przemawiającym za zwiększeniem wynagrodzeń są zgłaszane systematycznie przez dyrektorów oddziałów regionalnych problemy związane z naborem pracowników, których główną przyczyną są proponowane niskie wynagrodzenia i konieczność zachowania właściwych proporcji poziomu wynagrodzeń na poszczególnych stanowiskach pracy.</u>
          <u xml:id="u-41.23" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Szanowni Państwo, poza wynagrodzeniami dominującymi kosztami Funduszu Administracyjnego są koszty usług obcych, koszty związane z usługami pocztowymi i bankowymi, czyli doręczaniem świadczeń do rąk własnych świadczeniobiorców w kwocie 111 milionów 692 tysięcy zł. Pozostałe koszty to głównie koszty zakupu usług remontowych i informatycznych oraz pozostałe koszty własne, w tym zakup energii.</u>
          <u xml:id="u-41.24" who="#AgnieszkaMyśliwiec">Dziękuję bardzo i uprzejmie proszę Wysoką Komisję o pozytywne zaopiniowanie przedstawionego przeze mnie projektu planu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#JaninaSagatowska">Proszę…</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#JaninaSagatowska">Proszę. Pani senator Zając.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AlicjaZając">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AlicjaZając">Powiedziała pani dyrektor o trudnościach w naborze pracowników. Ja chciałabym zwrócić uwagę na pewną trudność. Mianowicie w oddziale rejonowym odchodzi na emeryturę osoba. Zostaje 1 wakat, 2 wakaty, a jednostka nadrzędna nie wyraża zgody na zatrudnienie pracownika, tłumacząc to tym, że musi być decyzja z Warszawy itd. Chciałabym prosić – może będą jakieś narady pani prezes z pracownikami – o zwrócenie na to uwagi. Przecież te zadania zostaną i ktoś musi je realizować. Jedną osobę jeszcze można zastąpić, ale jeżeli to są 2 osoby… Ja w takiej sprawie interweniowałam i muszę z przykrością powiedzieć… Rozmawiałam osobiście z szefową oddziału nadrzędnego. Powiedziała, że zajmie się sprawą i zadzwoni. Nie raczyła ani odpowiedzieć na piśmie, ani zadzwonić. W mojej 13-letniej pracy senatora jest to pierwszy taki przypadek – bardzo mi przykro, że akurat z państwa jednostki – ale myślę, że ostatni. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JaninaSagatowska">To taki postulat. Pani prezes przyjmuje to… Tak? Chodzi o zajęcia się tą sprawą. Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#SylwiaDudzik">Tak.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#komentarz">(Przewodnicząca Janina Sagatowska: Czyli rozumiem, że godzicie się na taki…)</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#SylwiaDudzik">Pani Przewodnicząca! Szanowni Państwo! Jeśli państwo pozwoliliby, chciałabym jeszcze przekazać głos panu Jackowi Adamczukowi, który jest przewodniczącym rady rolników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JacekAdamczuk">Pani Przewodnicząca! Państwo Senatorowie! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#JacekAdamczuk">Ja chciałbym zabrać głos w imieniu beneficjentów systemu Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego…</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#komentarz">(Przewodnicząca Janina Sagatowska: Już prawie kończymy…)</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#JacekAdamczuk">…czyli płatników, emerytów i rencistów, jak również dzieci.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#JacekAdamczuk">Chodzi mi konkretnie… Ja będę bardzo wąsko operował. Chodzi mi w tej chwili tylko i wyłącznie o Fundusz Prewencji i Rehabilitacji. Jest on finansowany w dużej części przez samych rolników, czyli z funduszu składkowego, ale osiągnęliśmy maksymalny pułap wartości ustawowej, czyli te 6,5%, a wszyscy wokół, proszę państwa, doświadczamy inflacji, wzrostu cen wszelkich usług, z których musimy korzystać. Tak samo jest w przypadku funduszu prewencji, gdzie pojawia się problem finansowania z budżetu państwa. Zawarta tutaj kwota dofinansowania z budżetu, kwota blisko 20 milionów, będzie niewystarczająca na założone na poziomie z ubiegłego roku turnusy rehabilitacyjne dla naszych rolników, emerytów i dzieci. Jest tu dość znaczący ubytek na 2023 r., bo z racji różnych perypetii związanymi z kosztami, żeby nasze centra rehabilitacji w miarę funkcjonowały i nie zjadły same siebie, czyli nadmiernie nie eksploatowały swoich środków własnych, musieliśmy posiłkować się pieniążkami, które były w dyspozycji, czyli po prostu koszty osobodni były podnoszone w płatnościach. Działo się to oczywiście kosztem liczby korzystających ze świadczeń. Jest tu dosyć znaczący ubytek, bo ponad 2 tysiące osób nie skorzystało z tych świadczeń z racji braku środków. Stąd nasz wniosek, który trafił do państwa w materiałach, o zwiększenie dotacji z budżetu państwa o 10 milionów, aby pokryć koszty osobodni, które są niezbędne do w miarę normalnego funkcjonowania naszych ośrodków.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#JacekAdamczuk">Ja posłużę się tutaj kwotami, które pani księgowa już przytoczyła i które są zaplanowane w budżecie, a dam jako punkt odniesienia taki średni koszt osobodnia wyliczony przez poszczególne placówki. On mieści się w granicach od 190 do nawet 250 zł. Przypomnę, że planowany koszt osobodnia na rehabilitację, przewidziany w budżecie kasy to koszt w przedziale 150–160 zł. Jest tu rozpiętość, którą oczywiście centra rehabilitacji starają się uzupełnić, bo inaczej by po prostu nie funkcjonowały, ale jeśliby była taka możliwość, to polecalibyśmy się uwadze państwa senatorów i wnioskowali o zwiększenie tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#JacekAdamczuk">Jest jeszcze…</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#komentarz">(Główny Księgowy Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Agnieszka Myśliwiec: Wszystko już…)</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#JacekAdamczuk">Korzystając z głosu… Pani księgowa mówi, że to już wszystko, ale odniosę się jeszcze do słów pani senator, że pozyskiwanie pracowników w placówkach terenowych naprawdę nie jest łatwe. Być może ten przypadek, który pani przytoczyła, jest warty nagłośnienia, wyjaśnienia. Może właśnie z racji…</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#komentarz">(Senator Alicja Zając: Ostatnio tego nie sprawdzałam. To było kilka miesięcy…)</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#JacekAdamczuk">Jest ubytek naszych świadczeniobiorców, więc może czasami stanowisko nie jest po prostu odtwarzane. Ja tak teraz ad hoc odnoszę się do tego tematu. Ale jest problem z pozyskiwaniem ludzi, bo, co już tu zresztą padło, jednostki…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AlicjaZając">Jeżeli pani przewodnicząca… To było w 2016 r. Było kilka miesięcy starań, dlatego była interwencja u mnie. Po mojej interwencji jeszcze to jakiś czas trwało. Teraz na bieżąco jest to uzupełniane. Dotyczy to Rzeszowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#JaninaSagatowska">Jeżeli chodzi o propozycję poprawki zwiększającej budżet, poproszę o wypowiedź pana mecenasa. Ewentualnie któryś z senatorów musiałby przejąć tę propozycję i zgłosić poprawkę, bo tylko senator może zgłosić poprawkę. Nie wiem tak ad hoc… To jest w powietrzu, nie mam konkretnej propozycji. Uzupełni to i szczegółowo wyjaśni…</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#JaninaSagatowska">Właśnie. Pan mecenas powie, jaki jest tryb. Ewentualnie w debacie można dopracować taką poprawkę. I czy ewentualnie byłby chętny senator, który zgłosi poprawkę? Ale to jest inna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#komentarz">(Przewodniczący Rady Ubezpieczenia Społecznego Rolników w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Jacek Adamczuk: Pani Przewodnicząca, wniosek, tak jak powiedziałem, jest na…)</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#JaninaSagatowska">No właśnie. Proszę o wypowiedź pana mecenasa. Jak ewentualnie będzie lepiej i zgodnie z procedurami oraz Regulaminem Senatu?</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#JaninaSagatowska">Proszę, Panie Mecenasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MichałPruszyński">Michał Pruszyński, Biuro Legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#MichałPruszyński">Szanowna Pani Przewodnicząca! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#MichałPruszyński">Każdy z senatorów może zgłosić dowolną poprawkę do ustawy budżetowej. Taka poprawka oczywiście jest wcześniej opracowywana technicznie i merytorycznie. Kluczowe jest wskazanie źródła finansowania poprawki. Skoro, jak zrozumiałem, potrzebne jest 10 milionów, to trzeba wiedzieć, skąd mogłyby być one zabrane. Chyba najprostszą drogą jest zgłoszenie poprawki przez senatora w toku drugiego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#JaninaSagatowska">Ja mam propozycję, żeby ewentualnie jeszcze się dogadać… Po zakończeniu posiedzenia komisji niech państwo podejdą do pana mecenasa. Uzgodnicie, podpowiecie i zobaczymy, co wypracujemy.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#JaninaSagatowska">Czy jest na to zgoda?</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#JaninaSagatowska">Proszę bardzo…</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JaninaSagatowska">…Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych o przedstawienie tej części budżetu.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję przedstawicielom Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Dziękuję. Pan minister chce zostać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#JaninaSagatowska">Proszę, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#TomaszMaruszewski">Witam bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#TomaszMaruszewski">Przepraszam na wstępie za lekkie spóźnienie, ale jest jakiś dzień wycieczkowy…</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Przewodnicząca Janina Sagatowska: Wszystko jest dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#TomaszMaruszewski">…i był duży tłok w biurze przepustek.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#TomaszMaruszewski">Szanowna Pani Przewodnicząca! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#TomaszMaruszewski">Mam przyjemność przedstawić państwu projekt planu finansowego Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na rok 2024.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#TomaszMaruszewski">Oczywiście materiały szczegółowe państwo otrzymaliście. Ja pozwolę sobie zasygnalizować tylko najistotniejsze elementy tego planu.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#TomaszMaruszewski">Plan zawiera stronę przychodową i stronę wydatkową. Wiadomo, że jeżeli nie ma przychodów, to nie będzie wydatków. Te przychody zaplanowaliśmy na rok 2024 na poziomie 8 miliardów 643 milionów 470 tysięcy zł. Jest to ponad 9,12% więcej niż w roku 2023. Na tę kwotę składają się przede wszystkim wpłaty od pracodawców, którzy nie osiągają 6-procentowego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, w przypadku kiedy zatrudniają co najmniej 25 osób w przeliczeniu na etaty. Te wpłaty oszacowaliśmy na poziomie 7 miliardów 100 milionów 800 tysięcy zł, z czego 7 miliardów 100 milionów to są czyste wpłaty, a 800 milionów to koszty egzekucyjne, opłaty komornicze i koszty upomnień.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#TomaszMaruszewski">Kolejną pozycją, jeśli chodzi o stronę przychodową, jest dotacja z budżetu państwa. Tutaj mamy dotację z 3 tytułów. Najistotniejsza, jeśli chodzi o kwotę –wynosi ona 1 miliard 80 milionów – jest dotacja do dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych zatrudnianych przez pracodawców, którzy o takie dofinansowania wnioskują.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#TomaszMaruszewski">Kolejna dotacja to jest zrekompensowanie gminom dochodów utraconych z tytułu zastosowania ustawowych zwolnień dla prowadzących zakłady pracy chronionej oraz zakłady aktywności zawodowej z podatku od nieruchomości, podatku rolnego, leśnego czy od czynności cywilnoprawnych. Ta dotacja jest w wysokości 23 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#TomaszMaruszewski">Trzecią formą dotacji jest dotacja na rzecz dysponentów zakładowego funduszu aktywności albo funduszu rehabilitacji w kwocie 50 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#TomaszMaruszewski">Mamy również dotacje celowe na finansowanie projektów z udziałem środków europejskich. Tu kwota wynosi 3 miliony 744 tysiące zł.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#TomaszMaruszewski">Pozostałe przychody oszacowaliśmy na kwotę blisko 350 milionów zł, dokładnie 349 milionów 208 tysięcy zł. To jest w wysokości ponad 90%, jeśli chodzi o wykonanie z roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#TomaszMaruszewski">Jeśli chodzi o stronę wydatkową, to została ona zaplanowana na kwotę w wysokości 9 miliardów 801 milionów 965 tysięcy zł. To jest 16,68% więcej niż w roku 2023. Na tę kwotę 9 miliardów 801 milionów 965 tysięcy składa się m.in. taka pozycja jak dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych w wysokości 3 miliardów 600 milionów zł. To jest pozycja… Tu jest właśnie ta dotacja w wysokości 30%, w kwocie 1 miliarda 80 milionów zł. To jest pokrywane w tej części 30-procentowej.</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#TomaszMaruszewski">Jeżeli chodzi o następną pozycję, to bardzo dużą kwotą, opiewającą na 2 miliardy 400 milionów zł, są przelewy redystrybucyjne, które zostają przekazane samorządom wojewódzkim i samorządom powiatowym na wydatki z zakresu zadań dotyczących rehabilitacji zawodowej i rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych. W tej kwocie są finansowane przez samorządy wojewódzkie wydatki na funkcjonowanie zakładów aktywności zawodowej. Na mocy rozporządzenia ministra polityki społecznej te kwoty wzrastają, jeśli chodzi o 1 zatrudnionego w zakładzie aktywności zawodowej, z 31 tysięcy w roku 2023 do 37 tysięcy w roku 2024. A jeśli chodzi o środki przekazywane samorządom powiatowym, to znaczną pozycję stanowią tu kwoty przeznaczone na finansowanie, dofinansowanie funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej. Tutaj również na mocy wspomnianego przeze mnie rozporządzenia kwoty wzrosły w stosunku do obowiązujących w roku 2023 o 2 tysiące 400 zł na 1 uczestnika.</u>
          <u xml:id="u-53.15" who="#TomaszMaruszewski">Kolejną pozycją są zadania zlecane. To są środki, które są wykorzystywane przez organizacje pozarządowe działające w szeroko rozumianym sektorze wspierającym osoby z niepełnosprawnością. To jest kwota 1 miliarda 200 milionów. Jest to kwota wyższa o 33,33% w stosunku do kwoty z roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-53.16" who="#TomaszMaruszewski">Kolejną pozycją są programy zatwierdzone przez radę nadzorczą, służące rehabilitacji społecznej i zawodowej. Tutaj zaplanowana jest kwota w wysokości 1 miliarda 411 milionów 578 tysięcy zł. Jest to prawie 70%, dokładnie 69,05% więcej niż w roku 2023. Tych programów jest dosyć dużo. Nie wszystkie będę wymieniał. Takie funkcjonujące już od wielu, wielu lat to np. „Aktywny samorząd” czy też grupa programów objętych nazwą SAM, czyli „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!”. Te wszystkie programy są skierowane na poprawę funkcjonowania osób z niepełnosprawnością w życiu społecznym i zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-53.17" who="#TomaszMaruszewski">Państwowy fundusz dofinansowuje również osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą w tym zakresie, że refundujemy składki na ubezpieczenie społeczne dla osób prowadzących taką działalność. Przeznaczamy na to kwotę 168 milionów 460 tysięcy zł. To jest ponad 20% więcej niż w roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-53.18" who="#TomaszMaruszewski">Swoisty, inny status wśród programów Rady Nadzorczej ma program wyrównywania różnic między regionami, ponieważ tak przewiduje ustawa o rehabilitacji. Na ten program przeznaczamy w roku 2024 197 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-53.19" who="#TomaszMaruszewski">Kolejne pozycje są stosunkowo mniejsze, jeśli chodzi zarówno o kwoty, jak i o zasięg oddziaływania. To są wypłaty środków dla dysponentów zakładowego funduszu aktywności albo funduszu rehabilitacji w wysokości 50 milionów zł. Pozostałe wydatki są w wysokości 119 milionów 959 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-53.20" who="#TomaszMaruszewski">Na samo funkcjonowanie państwowego funduszu zaplanowaliśmy wydatki na poziomie 590 milionów 328 tysięcy zł. Tutaj gros wydatków stanowią odpisy aktualizacyjne wartość należności z tytułu wpłat pracodawców, pożyczek, odsetek od pożyczek oraz innych należności. Stanowi to kwotę 304 milionów 550 milionów 50 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-53.21" who="#TomaszMaruszewski">Na bieżącą działalność funduszu przeznaczona została kwota 286 milionów 278 tysięcy zł, która to kwota stanowi 2,9% wszystkich wydatków państwowego funduszu rehabilitacji. Mamy również zaplanowane wydatki inwestycyjne. Zaplanowaliśmy je na kwotę 64 milionów 640 tysięcy zł. W kwocie 286 milionów 278 tysięcy wydatków bieżących dosyć istotną pozycję stanowią środki na wynagrodzenia osobowe. Zaplanowaliśmy je w wysokości 109 milionów 121 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-53.22" who="#TomaszMaruszewski">Jeżeli wszystkie przychody zostaną zrealizowane – mamy taką nadzieję, ponieważ doświadczenia z poprzednich lat w tym zakresie pokazują, że zawsze jest tendencja wzrastająca i wykonanie jest wyższe od planowanego – a wydatki zrealizujemy na przewidzianym przeze mnie poziomie, to planowany stan funduszu na koniec roku 2024 wyniesie 1 miliard 506 milionów 411 tysięcy zł. To by było wszystko w największym skrócie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#JaninaSagatowska">Pozostało nam teraz wydanie opinii, przegłosowanie opinii w sprawie budżetu państwa na rok 2024 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi naszej komisji. Proponuję wyrażenie opinii pozytywnej, przyjęcie bez poprawek. Zgłaszane przez KRUS postulaty są ewentualnie do omówienia. To jest de lege ferenda, bo zmiany nie zostały przejęte przez senatorów.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#JaninaSagatowska">W związku z tym zapytam, kto z senatorów… Pani Senator, głosujemy teraz.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#JaninaSagatowska">Kto jest za wydaniem pozytywnej opinii, przyjęciem bez poprawek przedstawionej części budżetu państwa na 2024 r.? (5)</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#JaninaSagatowska">Pani Senator, pani głosuje?</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JaninaSagatowska">…Dotyczącej już całości, wszystkich części budżetu i wyznaczenie senatora, osoby, która przedstawi naszą opinię. Proponuję panią przewodniczącą, panią senator Piotrowską. Przyjęła tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JaninaSagatowska">Czy jest zgoda co do tej…</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#JaninaSagatowska">Z przyjemnością się zgadzam, Pani Senator, tak że będzie pani reprezentować naszą komisję, przedstawiając zgodne przyjęcie opinii co do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#JaninaSagatowska">Zamykam posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję wszystkim ministrom, dyrektorom, prezesom i wszystkim państwu senatorom za cierpliwość i aktywne uczestniczenie. Dziękuję bardzo. Miłego dnia.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 12 minut 19)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>